1 B GIO DC V O TO I HC NNG

2 Cng trnh c hon thnh ti I HC NNG

TNG NGC C

Ngi hng dn khoa hc: PGS. TS. Nguyn Th Nh Lim

PHT TRIN KINH T NNG NGHIP HUYN TIN PHC, TNH QUNG NAM

Phn bin 1: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Phn bin 2: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Chuyn ngnh: Kinh t Pht trin M s: 60.31.05 Lun vn s c bo v trc Hi ng chm Lun vn tt nghip Thc s Kinh t hp ti i hc Nng vo ngy 24.. thng 11.. nm 2012. TM TT LUN VN THC S KINH T

C th tm hiu lun vn ti: Nng - Nm 2012 - Trung tm Thng tin Hc liu, i hc Nng; - Th vin Trng i hc Kinh t, i hc Nng.

3 M U 1. L do chn ti Tin Phc l huyn min ni ngho, kinh t nng nghip ng vai tr ch o trong pht trin kinh t - x hi huyn. Cha c chin lc b tr sn xut nng lm nghip, thy sn ph hp vi c im ca huyn, kinh t h sn xut nh l, phn tn, manh mn, gi tr trn mt n v din tch canh tc cn thp, tiu th nng sn gp kh khn. Chuyn dch c cu cc ngnh trong nng nghip chm, vic ng dng tin b khoa hc k thut v a ging mi vo sn xut hn ch, cc iu kin phc v pht trin nng nghip cn thiu v yu. Mc d huyn u t chn nui theo hng thm canh, s lng gia sc, gia cm c bn n nh, cht lng c ci thin, t trng ngnh chn nui trong c cu kinh t nng nghip c tng, kinh t vn, kinh t trang tri tip tc c u t pht trin, kinh t lm nghip, ch yu l trng rng nguyn liu pht trin mnh. Tuy nhin, pht trin kinh t nng nghip cha tng xng vi tim nng ca huyn, vic ng dng tin b khoa hc k thut, thm canh cn hn ch. Chuyn i c cu cy trng, vt nui cha mnh, tnh cht sn xut hng ha trong nng nghip thiu n nh, gi tr trn mt n v din tch cn thp. Kinh t vn, kinh t trang tri, chn nui tuy c bc pht trin nhng cha ng b, thiu bn vng. Cng tc quy hoch, b tr vng sn xut cha c ch trng ng mc, cha to c s gn kt gia doanh nghip v nng dn trong sn xut v tiu th sn phm. Cc loi hnh dch v phc v sn xut nng nghip v kinh t nng thn cha pht trin. Kinh t nng nghip cha c s pht trin t ph to tin ban u cho thc y pht trin kinh t - x hi. Trong iu kin hin nay, pht huy nhng mt t c, a ra

4 nhng gii php gii quyt tn ti pht trin kinh t nng nghip ca huyn l ht sc cn thit. Vi mong mun nghin cu, xut c mt s gii php ng gp pht trin kinh t nng nghip ca huyn, nng cao i sng nhn dn trn c s pht huy, khai thc tim nng, li th t nhin, xy dng kt cu h tng kinh t - x hi nng thn v gii quyt vic lm. ng thi khc phc nhng hn ch khu vc nng thn, n nh an ninh lng thc, pht trin vng mnh kinh t nng nghip nng thn l ht sc quan trng trong tnh hnh kinh t th gii din bin kh lng hin nay, nhn nhn c s cn thit tc gi chn ti Pht trin kinh t nng nghip huyn Tin Phc, tnh Qung Nam nghin cu Lun vn thc s. 2. Mc tiu ca ti * Mc tiu chung: - Nghin cu c s l lun v thc tin v pht trin kinh t nng nghip. - nh gi thc trng tnh hnh pht trin kinh t nng nghip huyn Tin Phc. - ra mc tiu, gii php khoa hc pht trin kinh t nng nghip huyn Tin Phc. * Mc tiu c th: 3. i tng v phm vi nghin cu * i tng nghin cu: Tp trung nghin cu qu trnh pht trin ngnh nng nghip, bao gm: nng nghip, lm nghip v thy sn; qu trnh pht trin ngnh trng trt, chn nui. * Phm vi nghin cu: Huyn Tin Phc v mt s a phng khc; giai on 2000-2010, tp trung t nm 2005 n 2010; nh hng n nm 2015 v tm nhn n nm 2020 v nhng nm tip theo.

5 4. Phng php nghin cu S dng cc phng php nh thng k, phn tch s liu, chi tit ha, so snh, nh gi, tng hp, khi qut, nh chuyn gia; xm nhp thc t, quan st nm bt tnh hnh; thu thp ti liu, s liu... 5. Cu trc lun vn Chng 1. C s l lun v pht trin kinh t nng nghip Chng 2. Thc trng pht trin kinh t nng nghip huyn Tin Phc Chng 3. Phng hng v gii php pht trin kinh t nng nghip huyn Tin Phc. 6. Tng quan tnh hnh nghin cu Trong qu trnh nghin cu lm lun vn, tc gi tham kho nhiu ti liu t cc gio trnh, bi ging; sch, bo, tp ch, cc bi vit v cc chnh sch lin quan n pht trin kinh t nng nghip.

6 CHNG 1 C S L LUN V PHT TRIN KINH T NNG NGHIP 1.1. KINH T NNG NGHIP 1.1.1. Khi nim nng nghip 1.1.2. L lun v kinh t nng nghip * Mt s l thuyt c lin quan n kinh t nng nghip Trong iu kin cc ngun lc phc v sn xut nng nghip hn ch, pht trin kinh t nng nghip phi da trn c s s dng c hiu qu cc ngun lc khan him, i hi phi pht trin kinh t nng nghip chuyn su, tc l c cc phng thc sn xut mi, tin tin, hin i, c s kt hp ti u cc yu t, y mnh chu trnh sn xut to ra gi tr kinh t cao. 1.1.3. C cu kinh t nng nghip C cu kinh t nng nghip l s lng ca cc b phn hp thnh ca kinh t nng nghip. C cu kinh t nng nghip phn nh mt lng v mt cht ca s tng trng. C cu kinh t nng nghip gm c c cu ngnh, c cu vng lnh th, c cu thnh phn kinh t. 1.1.4. c im ca sn xut nng nghip 1.1.5. Vai tr, v tr ca kinh t nng nghip 1.2. PHT TRIN KINH T NNG NGHIP 1.2.1. Khi nim v mc tiu pht trin kinh t nng nghip a. Khi nim pht trin kinh t nng nghip Pht trin kinh t nng nghip l qu trnh ln ln (hay tng tin) v mi mt ca nn kinh t nng nghip trong mt thi k nht nh. Pht trin kinh t nng nghip theo nhng kha cnh sau: Pht trin sc sn xut trong nng nghip; Pht trin phn cng lao ng

7 trong nng nghip; Nng cao dn tr; Gii quyt tt vn mi trng. b. Mc tiu pht trin kinh t nng nghip Bo m an ninh lng thc quc gia trc mt v lu di; Tng nhanh sn xut nng sn hng ho v hng ho xut khu; Nng cao i sng vt cht v tinh thn cho dn c nng nghip v nng thn; Bo v mi trng sinh thi, gim nh thin tai pht trin bn vng. 1.2.2. Ni dung pht trin kinh t nng nghip a. Pht trin kinh t nng nghip v lng * Tng quy m, sn lng. * Tng gi tr sn xut nng nghip. * Tng trng cc ngnh trong ni b nng nghip. b. Pht trin kinh t nng nghip v cht * Chuyn dch c cu kinh t nng nghip hp l. * Hon thin t chc sn xut nng nghip. * Tng nng sut nng nghip. * Gii quyt vic lm v nng cao thu nhp lao ng nng nghip. * Bo v, ti to mi trng sng v sn xut nng nghip. 1.2.3. Ch tiu pht trin kinh t nng nghip Quan im ph bin hin nay nh gi pht trin kinh t nng nghip l xc nh r c v nhng vn nh tnh v nh lng ca hot ng kinh t nng nghip trong mt thi k nht nh. a. Ch tiu nh lng * Gi tr sn xut nng nghip. * Mc v tc tng gi tr sn xut nng nghip. nghip. * Nng sut nng nghip.

* Vic lm v thu nhp lao ng. b. Ch tiu nh tnh * Thay i t l ng gp ca cc ngnh trong ni b nng * Hiu qu s dng cc ngun lc trong sn xut nng nghip: Vi t ai; Vi lao ng; Hiu qu s dng vn. 1.3. CC YU T NH HNG N PHT TRIN KINH T NNG NGHIP 1.3.1. Yu t thuc v t nhin, ti nguyn thin nhin 1.3.2. Yu t th trng nh hng n kinh t nng nghip 1.3.3. Yu t v kt cu h tng phc v sn xut nng nghip 1.3.4. Yu t ngun lc u t sn xut v hot ng cung ng dch v nng nghip 1.3.5. Yu t nng lc ca ch th sn xut 1.3.6. Yu t khoa hc - cng ngh nh hng n kinh t nng nghip 1.3.7. Cc c ch, chnh sch Nh nc v pht trin kinh t nng nghip 1.4. Kinh nghim pht trin kinh t nng nghip ca mt s a phng min ni Vit Nam 1.4.1. Kinh nghim ca huyn Nng Sn, tnh Qung Nam 1.4.2. Kinh nghim ca ca huyn Hi H, tnh Qung Ninh

9 CHNG 2 THC TRNG PHT TRIN KINH T NNG NGHIP HUYN TIN PHC 2.1. THC TRNG PHT TRIN CC NGNH KINH T CA HUYN TIN PHC 2.1.1. Trnh pht trin kinh t Xp vo nhm huyn c mc tng trng chm ca tnh. GTSX bnh qun u ngi ca huyn ch bng 43,2% mc chung ton tnh. Ngnh nng nghip chim t l cao (39,55%) trong tng GTSX ca huyn. 2.1.2. Tng trng kinh t 2.1.3. Chuyn dch c cu kinh t 2.2. THC TRNG PHT TRIN KINH T NNG NGHIP HUYN TIN PHC 2.2.1. Thc trng pht trin v lng a. Quy m, sn lng nng nghip Tng din tch t sn xut nng nghip l 32.249 ha (chim 71% tch t nhin huyn). Tng din tch gieo trng 2005 l 7.562 ha, nm 2009 l 7.532 ha, gim 0,4%. Giai on 2004-2006 tng n gia sc tng t 50.811 con ln 53.701 con, giai on 2007-2010 n gia sc c xu hng gim, t 53.701 con xung cn 44.139 con. Tng n gia cm tng t 203.900 con (nm 2005) ln 303.289 con (nm 2009). Nm 2010, sn lng lng thc t khong 18.413 tn, bnh qun 265-270 kg/ngi/nm. b. Gi tr sn xut ngnh nng nghip S liu bng 2.3 v bng 2.4 cho thy giai on 2005-2010, tc tng bnh qun l 3,6%/nm, tng mnh nm 2006 tng 5,59%, nm 2007 l 6,1%, nm 2010 l 5,1%, (do thi tit thun li,

10 t dch bnh) cc nm cn li c mc tng 4%, Gi tr sn xut nng nghip bnh qun cc nm theo gi c nh l 119,547 t ng. S liu bng 2.3. cho thy, giai on 2006 -2010 chn nui c tc tng bnh qun khong gn 6,5%/nm. Trng trt c xu th gim v gi n nh v t l, tuy nhin vn c s tng nng sut, sn lng v gi tr. Lm nghip v thy sn tng trng kh cao, (tng ng 14,4% v gn 9,3%/nm). Gi tr sn phm trng trt trn 1 ha canh tc tng t 16,10 triu ng nm 2004 ln trn 30 triu ng nm 2010. Gi tr trng trt tng ri gim theo tng nm do tnh hnh khai thc v gi bn cy nguyn liu. Gi tr sn xut ngnh chn nui (gi c nh 94) tng t 25.618 triu ng nm 2006 ln 35.075 triu ng nm 2010. c. Tng trng cc ngnh trong ni b nng nghip * Ngnh trng trt: T nm 2000 n nay, ngnh trng trt lun chim gi tr ln trong sn xut nng nghip. Kt qu mt s loi cy trng chnh c th hin bng 2.5 v bng 2.6. Hin ti ngnh trng trt chim trn 45,08% (bng 2.3) trong tng gi tr ngnh nng nghip. Nng sut cy trng chnh khng tng. * Ngnh chn nui Bng 2.7. th hin s lng n gia sc, gia cm t thay i, thm ch c nm st gim. D vy chn nui vn c t l tng kh trong ton ngnh, t 23.938 triu ng nm 2004 ln 35.075 triu ng nm 2010 (gi 1994), tc tng trng bnh qun giai on 2000-2010 l 6,5%/nm (chim t trng 36,76% gi tr sn xut ngnh nng nghip v chim gn 27% trong gi tr sn xut ton ngnh nng nghip ca huyn). Tng n gia sc tng gim khng u, nguyn nhn chnh l do nh hng bi dch bnh, gi thuc th

11 , thc n gia sc tng. * Ngnh Lm nghip. T bng 2.8. cho thy, gi tr ngnh lm nghip hng nm khng cao, nhng c xu hng tng v tng mnh nht vo nm 2010. Trong , gi tr trng, chm sc rng v khai thc lm sn chim t trng trn 90%. Do din tch t lm nghip tng t 12.820 ha nm 2005 ln 25.621 ha nm 2010 (trng mi khong 6.946 ha, bnh qun trng hn 1.000 ha/nm). Sn lng g khai thc nm 2010 trn 19.000 m ; gi tr sn xut ngnh lm nghip tng t mc 19.074,3 triu ng nm 2007 ln 35.574 triu ng nm 2010 (gi 1994) vi tc tng bnh qun 14,4%/nm, em li thu nhp ng k i vi ngi nng dn, to ng lc kch thch nhn dn nhn thc r hn v pht trin kinh t lm nghip trn a bn huyn. * Ngnh nui trng thy sn Qua s liu bng 2.9 nhn thy gi tr cc mt hng thy sn c tng nhng khng ng k, t 175,2 triu nm 2007 ln 339 triu nm 2010. Tng din tch nui trng thy sn hn 13,08 ha. Nm 2010, gi tr sn xut thy sn t gn 400 triu ng (gi 94), so vi nm 2007 tng 9,30%. Quy m ngnh thy sn nh, cch thc nui n gin v t u t nn to ra gi tr thp, tng chm. * Gi tr ngnh dch v: Gi tr ngnh dch v nng nghip t thp, t mc 3,2 t ng nm 2001 n 4,5 t ng nm 2009, tc tng trng bnh qun 2005-2010 l 6,5%/nm. 2.2.2. Thc trng pht trin v cht a. Chuyn dch c cu kinh t nng nghip Chn nui tng dn v trng trt gim dn, trong khi dch v
Nm
3

12 thay i t v chim t trng kh nh. Th hin hnh 2.1. c cu ni b ngnh nng nghip. Theo s liu ti hnh 2.2, v gi tr nng nghip chim t l rt ln l 79,8%, lm nghip mc tng i chim di 22,5%, thy sn c gi tr rt nh di 0,35%. b. T chc sn xut nng nghip Da trn c s a l, a hnh, khng gian huyn c chia thnh 04 vng chnh. Thc trng phn chia cc vng sn xut nng nghip nh hin nay cha to ra s t ph trong pht trin kinh t nng nghip. Kinh t h gia nh chim ti hn 92% gi tr, thiu s gn kt thnh vng chuyn canh ln. Kinh t vn, kinh t trang tri pht huy hiu qu. Kt qu bng 2.11. Kinh t hp tc x cn yu. c. Lao ng, vic lm, thu nhp trong nng nghip Lao ng trong nng nghip chim s lng ln, trnh thp th hin bng 2.13. Ton huyn hin c 37.012 lao ng, t l s dng lao ng nng thn gim t 89,17% xung 87,39%, t l ny cn cao. Bng 2.14. Thu nhp bnh qun u ngi ti huyn Tin Phc
Chung Thu t tin Thu t nng 1.000 205,6 Thu t sn xut phi nng nghip 1.000 110,8 % lng, tin cng lm, thy sn % 25,04 % 36,71 Thu khc 1.000 %

1.000 % 1.000 2009 560,0 100 140,2

19,79 103,4 18,46

Ngun: iu tra phng Thng k thng 7/2010 Thu nhp bnh qun u ngi thp, nm 2009 l 5,6 triu ng/ngi (bng 50% ton tnh), trong thu nhp ch yu t nng,

13 lm, thy sn. Lao ng ch yu l nng nghip, mc thu nhp thp nn t l h ngho cao, nm 2010 l 40,57%, cao hn nhiu so vi mc chung ton tnh (23%). d. Thc trng mi trng sng, sn xut nng nghip Sn xut nng nghip chu nh hng rt ln bi thi tit, kh hu. 2.2.3. nh gi thc trng pht trin kinh t nng nghip huyn Tin Phc * Thnh tch t c Gi tr sn xut bnh qun hng nm 5%, c cu nng nghip, c cu cy trng vt nui chuyn dch ng hng. Cc loi ging mi cy trng vt nui bc u a vo sn xut, c bc ng dng tin b khoa hc k thut, thc hin hng dn lch thi v, tng cng thm canh tng nng sut la. Kinh t vn, trang tri pht huy hiu qu, tng cng khai thc i trc, cc loi t lm nghip. * Nhng hn ch, tn ti Cng tc quy hoch, b tr phn vng sn xut cha hp l, cha to s gn kt gia doanh nghip v nng dn trong sn xut tiu th sn phm. Cc loi hnh dch v phc v sn xut nng nghip v kinh t nng thn cha pht trin, kinh t hp tc x cn yu. Chuyn i c cu cy trng vt nui v chuyn dch ni b ngnh nng nghip chm. Tnh cht sn xut hng ha trong nng nghip cha n nh, gi tr sn xut trn mt n v din tch thp. Kinh t vn, kinh t trang tri, chn nui pht trin cha ng b, thiu bn vng, quy m sn xut cn nh l, ch yu theo hnh thc h gia nh, s m hnh trang tri sn xut hng ha ln cha nhiu. Cht lng sn phm nng nghip cn thp, sc cnh tranh trn th trng cha cao. S a dng ha cy trng, vt nui cn chm, ging 80%.

14 mi c nng sut cht lng cao cha c nhn rng. Mc p dng k thut - cng ngh v c gii ha trong sn xut cn hn ch, cc m hnh sn xut c hiu qu cha c nhn rng. Sn xut nng nghip cn ph thuc nhiu vo thi tit. * Nguyn nhn tn ti Cha c nghin cu pht trin nng nghip ton din. a hnh chia ct, rung t manh mn, din tch t canh tc bnh qun trn u ngi thp dn n quy m sn xut nh l, thin tai, dch bnh thng xuyn. Nn nng nghip thun nng, xut pht thp, vn u t cn hn ch nn cc chnh sch u t h tng nng nghip, h tr nng dn thc hin cn chm, thp. Dch v phc v pht trin nng nghip pht trin t pht, khng nh hng, hot ng ca cc c quan phc v pht trin kinh t nng nghip cn mang nng hnh chnh, cha su st vi tnh hnh sn xut nng nghip, trnh cha p ng. 2.3. TNH HNH TC NG CA CC YU T NH HNG N PHT TRIN KINH T NNG NGHIP HUYN TIN PHC 2.3.1. Tc ng ca yu t t nhin v ti nguyn thin nhin. * V tr a l v a hnh: L huyn min ni nm pha Ty Nam tnh Qung Nam. a hnh b chia ct bi i, ni, sng, sui, nhiu x vng su, vng cao, giao thng i li kh khn. * t ai: qu t theo bng 2.15, t nng nghip chim * Thi tit, kh hu, thy vn: Lng ma trung bnh nm khong 2.000-2.500mm, phn b khng u. a bn huyn c 3 sng ln v rt nhiu sui nh v h, p... c tr lng cha nc ln. Bng 2.16. S dng h cha nc chnh trn a bn huyn.

15 2.3.2. Tc ng ca th trng n pht trin kinh t nng nghip Th trng u vo kh kim sot cht lng v gi c. Gi nng sn bt n v thng b p gi. 2.3.3. Tc ng ca h thng kt cu h tng phc v sn xut nng nghip - Thy li: Ton huyn c 439 cng trnh thy li cc loi vi 35 km knh mng cp II, III (kin c c 20%), c 16/30 h cha c khai thc v 110 p dng l ngun cung cp nc ti sn xut nng nghip. Sn xut vn nh, vn i khng ch ng c nc ti. - Giao thng: H thng ng lin thn xm, ng ni ng, ng lm sinh cha rng khp. Cht lng ng thp, nn hp, h hng, snh ly ma ma kh khn vn chuyn. - H thng cp in: Tng dung lng l 4.267KVA. 100% s x c li in Quc gia (c 15.684 h s in Quc gia, chim 92%). m bo phc v sn hot v sn xut. - Thng tin lin lc: C 01 trung tm bu chnh, 02 bu cc, 15 x c bu in vn ha, kt ni internet, mng vin thng v c bn p ng c nhu cu thng tin trn a bn. 2.3.4. Huy ng cc ngun lc vo sn xut v cung ng dch v nng nghip * Vn u t vo nng nghip: Cc ngun vn vay h tr pht trin kinh t nng nghip ch yu t Ngn hng Chnh sch x hi huyn v Ngn hng Nng nghip v pht trin nng thn huyn. Ti ngn hng chnh sch cho vay theo c ch h tr li xut cho 8.576 h vi tng s vn l 124,32 t ng. Vn ngn sch phc v chng trnh mc tiu quc gia v pht trin nng nghip, nng thn. Cn thiu vn.

16

* Lao ng: Bng 2.17 cho thy phn ln lao ng lm vic trong nng nghip nhng c xu hng gim dn. Phn ln cha qua o to ngh, sn xut ch yu bng kinh nghim, t tun th lch thi v v cc hng dn khoa hc v chm sc cy trng, con vt nui. * Trang thit b my mc trong nng nghip v thm canh tng nng sut: Bng 2.18. C gii ha trong sn xut din ra rt chm, ch yu bn c gii. * Thm canh tng nng sut mt s cy trng chnh: Bng 2.19. Thm canh tng nng sut mt s cy trng chnh ca huyn. Phng thc canh tc t i mi, mc tng nng sut nng nghip thp. * H thng cung ng dch v, k thut nng nghip: hot ng ca h thng cung ng dch v hiu qu thp, cha pht huy c vai tr nghin cu chuyn giao tin b khoa hc k thut trong sn xut nng nghip, cc c s kinh doanh vt t t pht cha c kim sot hot ng. 2.3.5. Khoa hc cng ngh i vi pht trin kinh t nng nghip huyn ng dng khoa hc cng ngh trng nng nghip huyn cha rng ri, nguyn nhn do thiu cc iu kin v h tng, ngun lc u t v trnh nng dn thp. 2.3.6. Nng lc ca ch th sn xut i vi pht trin kinh t nng nghip Trnh nng dn thp, ang thc hin nng cao trnh v o to ngh cho lao ng nng nghip. 2.3.7. Tc ng ca c ch, chnh sch Nh nc n pht trin kinh t nng nghip

17 * Cng tc quy hoch pht trin nng nghip: Trc nay huyn ch xy dng k hoch giai on v tng nm, ch yu da vo kinh nghim. Cha c nghin cu chin lc. * Chnh sch nh hng chuyn dch c cu nng nghip: Trong ni b ngnh nng, lm, thy sn th huyn tip tc tp trung pht trin mnh ngnh nng nghip, lm nghip. Trong nng nghip, pht trin mnh ngnh chn nui, trong chn nui tp trung vo i gia sc, mt s loi gia cm v cc loi t sn. * Ci cch hnh chnh to mi trng thun li cho sn xut nng nghip: * Chnh sch u t h tr pht trin sn xut: ang tp trung vo chuyn i ging cy trng, con vt nui. Ch trng chnh sch pht trin h tng k thut, h tr trang thit b my mc, ng dng khoa hc cng ngh. Tuy nhin vic u t cn rt hn ch, dn tri, thiu ng b do cha c quy hoch tng th v thiu vn nn kt qu cha t cao. * Chnh sch pht trin cy cng nghip, dc liu, cy n qu, cy t sn. 2.4. NH GI CHUNG V PHT TRIN KINH T NNG NGHIP HUYN TIN PHC Thun li: C kh nng t chc nn nng nghip chuyn mn ha theo vng, ton huyn c th chia thnh 03 vng r rt theo a hnh, a cht: (1) vng thp: Bao gm cc a phng nm dc theo chiu di cc dng sng; (2) vng cao xa: bao gm cc x vng su pha Ty v cc x vng cao pha Bc; (3) vng su xa: bao gm cc x vng su pha Ty v pha ng huyn. Theo cch phn chia ny vng 1 s pht trin chuyn mn ha theo quy m ln trng la v rau cht lng cao do cht t y l t ph sa, ph

18 nhiu mu m; vng 2 pht trin chuyn mn ha trng rng, cy cng nghip gi tr cao, chn nui i gia sc; vng 3 pht trin chuyn mn ha cy n qu, cy cng nghip, chn nui gia sc, gia cm v nui trng thy sn. Trn c s phn nhm vng v t chc sn xut nng nghip theo hng chuyn mn ha s l iu kin tt p dng cc m hnh t chc sn xut tin tin nhm tn dng trit li th nh quy m, nng cao hiu qu v tnh hng ha sn xut nng nghip trn ton huyn. Kh khn: (1) V tr a l a hnh: nhn chung a hnh him tr, i ni, chia ct mnh, dc ln nn vic quy hoch vng sn xut tp nng nghip tp trung gp kh khn; (2) nn kinh t nng nghip chm pht trin: im xut pht thp, tp qun canh tc, thi quyen da v kinh nghim t ng dng tin b khoa hc k thut v thiu vn u t vo sn xut nn hiu qu kinh t nng nghip t thp, bn cnh cc ngnh ngh ph tr to ng lc pht trin nng nghip cha c; (3) Mc sng thp, ngun nhn lc hn ch: thu nhp bnh qun u ngi ca huyn bng 1/2 ton tnh, ngn sch thu c rt thp (hng nm thu c cha m bo 22% nhu cu chi); (4) Hn ch v c s h tng: h thng h tng giao thng rt thp km. Mng li giao thng nng thn, ng lin x, lin thn, xm, ng lm sinh, ng ni ng rt t v th s, rt kh khn trong qu trnh vn chuyn, lu thng. H thng thy li cha khi thc c tim nng v ngun nc, phn b khng u, cht lng v k thut cc cng trnh thy li thp nn vic dn nc vo ng, cp nc ti hoa mu, vn i rt hn ch, y l im yu trong t chc sn xut, pht trin nng nghip.

19 CHNG 3 PHNG HNG V GII PHP PHT TRIN KINH T NNG NGHIP HUYN TIN PHC 3.1. PHNG HNG V MC TIU PHT TRIN KINH T NNG NGHIP CA HUYN TIN PHC 3.1.1. Phng hng pht trin kinh t nng nghip Hnh thnh cc vng chuyn canh nh vng la cht lng cao, vng rau an ton, vng chn nui tp trung. Tn dng khai thc din tch mt nc ao, h, sng pht trin thy sn. y mnh qu trnh u t thm canh v nng cao cht lng sn phm, trn c s pht trin cc vng chuyn canh v ng dng rng ri khoa hc cng ngh vo sn xut, c bit l cng ngh sinh hc, k thut mi ph hp vi iu kin t nhin, kinh t x hi ca huyn. Tng cng u t xy dng, ci to, nng cp cc cng trnh thy li, giao thng v cc c s h tng nng thn khc. y mnh qu trnh chuyn dch c cu trong ni b ngnh nng, lm nghip, thy sn theo hng gn sn xut nng nghip vi ch bin nng sn nhm nng cao chui gi tr ca hng ha nng nghip. Chuyn i din tch cc loi cy trng nng sut thp, km hiu qu sang cy cng nghip v nui trng thy sn, chuyn i din tch trng la nng sut thp sang trng cy c gi tr kinh t cao hn nh trng rau, mu. Pht trin vng nng lm thy sn nhiu thnh phn kinh t, khuyn khch pht trin kinh t trang tri theo phng thc cng nghip. Coi h gia nh l trung tm, l n v kinh t t ch trong mi lnh vc hot ng sn xut nng nghip, hp tc l hnh thc lin kt ch yu nhm nng cao sc cnh tranh ca nng sn hng ha.

20 * Pht trin nng nghip (trng trt, chn nui): y mnh sn xut, tp trung hnh thnh cc vng chuyn canh, cc trang tri sn xut c quy m va v ln; tng bc chuyn dch theo hng tng dn gi tr ngnh chn nui. u tin pht trin a dng cc loi cy trng, con vt nui c cht lng nng sut cao v cc loi t sn gn vi th trng. Ch ng chuyn i c cu cy trng, vt nui hp l. * Pht trin ngnh lm nghip: Thc hin giao t giao rng gn vi qun l, sn xut bo v v khai thc. Pht trin cy nguyn liu, th im trng mt s loi cy cng nghip mi c gi tr kinh t cao. * Pht trin ngnh thy sn: Tn dng mt nc t nhin, khuyn khch nhng ni c ngun nc chy t nhin ci to khng gian hp l tin hnh nui th cc loi thy sn c gi tr kinh t cao. * Xy dng phng n pht trin kinh t nng nghip trong pht trin kinh t tng th huyn Tin Phc giai on 2013 2020 3.1.2. Mc tiu pht trin - n nm 2020 t trn 205 t ng, tc tng trng bnh qun l 5%/nm. Theo Bng 3.2. - V c cu sn xut, theo bng 3.3. d tnh c cu gi tr sn xut ngnh nng nghip n 2020. a. Mc tiu nh lng b. Mc tiu nh tnh 3.2. CC GII PHP PHT TRIN KINH T NNG NGHIP HUYN TIN PHC 3.2.1. S dng hp l ti nguyn thin nhin, thch ng t nhin

21 S dng hp l ti nguyn t, bo v ngun nc; tng cng kh nng ng ph thin tai, dch bnh. Da vo c im a hnh, c tnh th nhng b tr nui trng ph hp. La chn cy trng vt nui ph hp vi yu t t nhin, ti nguyn thin thin tng nng sut nng nghip. Nm bt tnh hnh thi tit, dch bnh a ra lch thi v, lch nui trng, trnh bt tc ng t nhin nh hn hn, bo l, rt hi, dch bnh... ch ng ng ph thin tai, dch bnh. 3.2.2. Gii php v th trng sn xut, tiu th nng sn Nm bt th trng, d bo gi c, nhm nh hng sn xut nng nghip hp l. Lin kt doanh nghip h tr sn xut bao tiu sn phm. Thnh lp cc Hi lin kt nh nng ch ng tiu th sn phm, ngn chn hiu qu tnh trng t thng p gi. Tng cng xc tin thng mi, qung b sn phm nng nghip, xy dng thng hiu nng sn trn a bn. Cn kim sot tt th trng u vo phc v nng nghip nh ging, phn bn, thuc bo v thc vt. T chc tt hot ng ca cc ch trn a bn, gip nng dn tiu th sn phm, tng thu nhp ti u t. 3.2.3. Gii php v kt cu h tng phc v sn xut nng nghip Pht trin h tng nng nghip nng thn phi m bo: Pht trin giao thng nng thn, ni ng, cng ha ng lm sinh trng yu, u tin vng kh khn, m bo giao thng thng sut. Tp trung u t thy li m bo ch ng nc ti cho phn ln din tch sn xut nng nghip. Phng tuyn in n tn thn xm vng cao, xa bo m in phc v cho sn xut nng nghip. Thc hin chng trnh xy dng nng thn mi vi cc tiu ch c th, ph hp vi c im tng vng. Nng cao nng lc phng chng, gim

22 nh thin tai. 3.2.4. Gii php v khoa hc cng ngh, mi trng v pht trin bn vng (1) Ch ng phi hp vi cc trung tm nghin cu ng dng tin b khoa hc cng nghip pht trin nng nghip, trc ht tp trung vo chuyn i c cu cy trng, hnh thnh cc vng chuyn canh tp trung ln, vng sn xut hng ha cht lng cao. Tm kim cc ging cy, con mi c nng sut cao a vo sn xut th nghim, chn cc ging tt a phng, ng dng cc bin php khoa hc k thut, thm canh tng nng sut, tng hiu qu kinh t. (2) C chnh sch u tin cho cc c s v h nng dn tip thu cc thnh tu khoa hc, cng ngh mi trong vic pht trin kinh t vn, trang tri v chuyn i c cu cy trng, cc c s nng nghip chuyn i phng hng sn xut kinh doanh. V mi trng: Tng cng cng tc bo v cc ngun ti nguyn ti nguyn rng, s dng hiu qu t ai, ngun nc, s dng ng ch dn cc loi cht ha hc trong nng nghip. S dng m hnh ioga va x l nhim, vi tit kim nhin liu, hn ch cht t t ci, g... 3.2.5. Tng cng u t pht trin kinh t nng nghip v t chc h thng nng nghip theo hng nng thn mi Tranh th cc ngun vn ngn sch cp trn, ngn sch a phng, vn tn dng, vn u t xy dng c bn, vn cc chng trnh mc tiu Quc gia... vo u t xy dng kt cu h tng nng nghip nng thn. Tng cng nng lc cho nng h, ch trang tri. H tr xy dng cc m hnh sn xut mi, nhn rng m hnh c hiu qu, h tr li xut vn vay nng dn u t sn xut nng

23 nghip. y mnh t chc li h thng nng nghip theo hng nng thn mi. Tp trung thc hin cc tiu ch nng thn mi, bao gm: tp trung u t xy dng kt cu h tng nng thn. Quy hoch pht trin nng nghip, lm nghip, thy sn thnh vng sn xut hng ha tp trung. y mnh chuyn giao, ng dng cc thnh tu khoa hc cng ngh tin tin vo sn xut, trng tm l cng ngh sinh hc, cng ngh sn xut, thu hoch v bo qun. Khuyn khch cc hot ng tiu th nng sn. Xy dng mng li khuyn nng, khuyn lm, th y, bo v thc vt c s. H tr khuyn khch pht trin dch v phc v sn xut nng nghip p dng c hiu qu cc tin b khoa hc k thut v sn xut. 3.2.6. Thm canh tng nng sut cy trng, con vt nui ph hp Cn t chc trin khai ng dng nhanh cc thnh tu ca khoa hc v k thut vo sn xut nng, lm, thu sn. u t trang thit b my mc, ging mi cht lng nng sut cao chng chu bnh tt, ng dng khoa hc cng ngh ph hp vi iu kin t nhin cng nh trnh canh tc ca nhn dn trn a bn huyn nhm khng ngng tng nng sut, cht lng sn phm, rt ngn chu k sn xut, nng cao gi tr trn mt n v din tch. 3.2.7. Tng cng nng lc cho nng h, nh hng cc loi hnh sn xut nng nghip chnh Tng cng tp hun, o to, bi dng kin thc sn xut nng nghip cho nng dn v cn b lm cng tc qun l nng nghip. Thc hin lin kt o to vi cc trng dy ngh ca tnh, c ngi i hc cc lp nng cao k thut t chc sn xut nng

24 nghip, tng kh nng thng mi trong nng nghip. Xy dng c ch h tr o to nhm nng dn nng ct, pht huy vai tr ca nhm nng dn ny trong vic x hi ha kin thc pht trin kinh t nng nghip. Cp ti liu sn xut nng nghip n gin dc, d hiu v hng dn nng dn thc hin. nh hng cc loi hnh kinh t cho nng dn, tng ng vi quy m, mc nh hng v to ra hiu qu kinh t nng nghip. Xc nh vai tr to ln ca kinh t h gia nh, kinh t trang tri c s phn loi t chc sn xut v u t vn hiu qu. 3.2.8. Pht huy vi tr ca Nh nc v pht trin kinh t nng nghip Tng cng s lnh o ca cc Cp y ng, nng lc trin khai thc hin ca h thng chnh quyn t huyn n c s thc thi cc chnh sch ca Nh nc v pht trin kinh t nng nghip. Xc nh c tm quan trng v mi quan h hu c gia pht trin kinh t nng nghip vi gii quyt cc vn x hi i vi huyn min ni Tin Phc. Trn c s cc mc tiu, ch tiu ln t ra, cc cp, cc ngnh cn hoch nh cc chnh sch thc y pht trin kinh t nng nghip, kt hp ng b s pht trin cc ngnh kinh t khc. Cn c c ch vn dng linh hot, ph hp nhn c s ng tnh hng ng nhn dn. Huyn cn xy dng cc chnh sch v t ai, c quy hoch v c ch bo v vng chc t trng la, hoa mu, t canh tc, c c ch s dng t lm nghip, t vn nh, vn i. Xy dng hon chnh chnh sch chuyn dch c cu nng nghip. Xy dng c ch u t pht trin c s h tng nng nghip nng thn mt cch linh hot, ph hp vi tnh hnh thc t ca huyn. xut chnh sch v

25 vn u t sn xut nng nghip, iu chnh c cu u t t ngn sch nh nc, u tin b tr cc ngun vn u t pht trin nng nghip, nng thn, tip tc dnh ngun vn tn dng u i khuyn khch cc ngn hng cho vay i vi nng nghip, nng thn. H tr qun b, tiu th sn phm; h tr my mc thit b, ng dng khoa hc k thut, ging vo sn xut cho nng dn. Tip tc y mnh ci cch hnh chnh to mi trng thun li cho sn xut nng nghip v o to nng cao trnh cho nng dn.

26 KT LUN i vi huyn Tin Phc, nng nghip lun l ngnh kinh t ch o trong pht trin kinh t - x hi. Cng vi pht trin ca c nc, cc ch trng chnh sch ln v pht trin kinh t nng nghip c trin khai thc hin rng ri ton huyn. Huyn ch n u t kt cu h tng nng thn, phc v sn xut nng nghip, phc v dn sinh. Vic huy ng u t vn, trang thit b my mc, ng dng tin b khoa hc k thut vo sn xut nng nghip c ch trng, mnh dng lai to, a ging mi vo sn xut thc y chuyn dch c cu kinh t nng nghip ng hng. La chn cy trng, vt nui nng sut cht lng cao, hnh thnh vng chuyn canh, pht trin kinh t vn, trang tri theo hng hng ha. Trin khai thc hin chng trnh nng thn mi, pht trin nng nghip nng thn theo nh hng cng nghip ha, hin i ha. Song kt qu t c cn thp, cc th mnh tim nng nng nghip cha c khai thc hiu qu, cha c chin lc lu di pht trin nng nghip. Vic huy ng s dng cc ngun lc, thm canh tng nng sut lao ng, y mnh hot ng sn xut nng nghip cn nhiu kh khn. Hot ng sn xut nng h phn tn, nh l, manh mn, hao tn trong thu hoch, bo qun ln, gi thnh sn xut cao, gi bn thp, thu nhp nng dn thp, i sng cn nhiu kh khn. Mc d c s n lc ca cc cp, cc ngnh, chnh quyn a phng v ton dn song kinh t nng nghip pht trin cha tng xng vi tim nng ca huyn, vn cn nhiu vn tn ti cn gii quyt. Bng s n lc tm ti, nghin cu, tc gi a ra c phng hng, mc tiu v cc gii php pht trin kinh t nng nghip huyn Tin Phc trong nhng giai on ti. Tc gi tin tng rng, trong thi gian ti huyn bm st mc tiu, thc hin gii php xut, kinh t nng nghip s c s pht trin mnh m./.