Sức khỏe tuổi teen

Sức khỏe tuổi teen

By Mai Hữu Phước

Lưu ý bản quyền

Bản sách điện tử này được cung cấp riêng cho quý vị. Sách không nên được dùng để bán lại hoặc biếu tặng người khác. Nếu quý vị muốn chia sẻ nội dung sách, xin vui lòng giới thiệu để người khác cũng biết cách có được tập sách này giống như quý vị.

Tập sách được thực hiện trên tinh thần chia sẻ lợi lạc đến với nhiều người. Việc mua sách là không bắt buộc, vì quý vị vẫn có thể đọc sách miễn phí trên website rongmotamhon.net của chúng tôi. Tuy nhiên, nếu quý vị có điều kiện và đồng ý trả tiền để đọc sách, chúng tôi xin ghi nhận phần đóng góp của quý vị để nhiều tập sách khác có thể được tiếp tục phụng sự miễn phí đến với nhiều người hơn nữa. Xin cảm ơn sự chia sẻ của quý vị với công việc của những người thực hiện.

Nội dung (Content)

Bí mật dậy thì

Cái răng cái tóc…

Ái chà... lưng tôi đau!

Bí ẩn giấc mơ và bóng đè

Quáng gà ở tuổi teen

Vai trò của da, lông, tóc và móng

Eo ơi, sợ lắm béo phì

Ngủ, học và… thi

Sức khỏe trong mùa thi

Say… nắng say… nóng

Mùa hè và sức khỏe

Bơi lặn thì thích, nhưng…

Lợi ích và tác hại của vitamin

Máu là nguồn sống vô giá

Sức khỏe mạch máu là chìa khóa sự sống

Stress và những đáp ứng tích cực

Uống ăn ngày Tết thế nào cho vui

Mụn trứng cá

Nỗi lo tay, chân miệng

Nốt ruồi và ung thư da

Ngăn ngừa rối loạn tình dục

Bệnh Rubella

Thủy đậu

Lời nói đầu

Sức khỏe tuổi teen là chuyên đề sức khỏe dành cho tuổi teen (từ 13 - 19 tuổi). Ðây còn gọi là lứa tuổi ô mai hay tuổi mới lớn. Trong độ tuổi này các teen bắt đầu khám phá thế giới một cách mạnh mẽ và khám phá những điều kỳ diệu ngay trong chính bản thân của mình.

Nhiều biến đổi sinh học và tâm lý đang diễn ra từng ngày, lúc thì âm thầm, khi thì cháy bỏng. Các teen bắt đầu làm quen và tiếp nhận những biến đổi này. Bên cạnh đó là sự giúp đỡ của người thân, nhất là các bà mẹ riêng dành cho con gái.

Một số bệnh lý liên quan thường gặp trong độ tuổi teen, nếu có những kiến thức nhất định sẽ tránh được sự lo lắng quá mức khi mắc bệnh hay biết cách hạn chế hoặc phòng tránh.

Sức khỏe tuổi teen trong khuôn khổ giới hạn chỉ mới đề cập đến một số vấn đề sức khỏe thường gặp mà tác giả có dịp cộng tác với các báo, nay tập hợp và biên soạn lại.

Tác giả mong đón nhận những góp ý xây dựng chân tình từ các đồng nghiệp và bạn đọc.

Tác giả

Cuốn sách này đáp ứng nhu cầu sức khỏe cộng đồng, không những là cơ sở quan trọng cho đối thoại giữa bệnh nhân và thầy thuốc, mà còn là nguồn tư liệu quý giá nhằm thúc đẩy sự hiểu biết tốt hơn về sức khỏe ngày nay qua việc thông tin cho bạn đọc.

Giáo sư THẠCH NGUYỄN

(ÐH Y khoa Indiana, Hoa Kỳ)

Bí mật dậy thì

Tuổi teen là lứa tuổi học đường, thánh thiện, hồn nhiên và vô tư. Nhưng rồi có một ngày các teen để ý thấy bản thân mình như có điều gì đó khang khác, một biến chuyển nào trước đây chưa từng thấy. Đấy là lúc các teen đang dần trở thành người lớn. Những biến đổi tâm lý và sinh lý ấy, y học gọi là giai đoạn dậy thì.

DẬY THÌ LÀ GÌ VÀ VÌ SAO PHẢI CÓ?

Dậy thì là cửa ngõ để trở thành người lớn. Đây là giai đoạn mà tâm lý, sinh lý và hình thức bên ngoài cơ thể của các teen có nhiều thay đổi nhất. Tự nhiên giọng nói vỡ ra, ngực, mông cũng nhô lên rõ rệt, nhất là ở teen tóc dài. Rồi các teen thấy e thẹn, xấu hổ khi... lông bắt đầu mọc ở những chỗ kín. Đây thật là một sự biến chuyển ngoạn mục của cơ thể.

Tuổi dậy thì trung bình là 12 tuổi (theo nghiên cứu của Winkins). Nó thay đổi tùy theo dân tộc, điều kiện và môi trường sống. Nếu dậy thì ở tuổi lên 9 là dậy thì sớm, nhưng đến tuổi 17 mới có các biểu hiện của tuổi dậy thì gọi là dậy thì muộn. Dù sớm hay muộn, dù rõ rệt hay không, dậy thì là giai đoạn tất yếu của mọi người. Các teen tóc dài thường dậy thì sớm hơn các teen tóc ngắn. Dân gian ta có câu: Nữ thập tam, nam thập lục (tức con gái dậy thì ở tuổi 13 và con trai dậy thì ở tuổi 16). Đây là độ tuổi mà chức năng sinh dục đã bắt đầu hoạt động.

BÍ MẬT CỦA SỰ LO LẮNG, HỐT HOẢNG?

Đó chính là những biến đổi rất kỳ cục mà ban đầu các em không biết chia sẻ cùng ai. Tuổi dậy thì là lứa tuổi thích khẳng định, thích khám phá, vì thế không tránh khỏi những ương bướng. Lúc này, có một người bạn lớn luôn muốn chia sẻ kinh nghiệm mà em chợt nhận ra là thân thiết, gần gũi biết chừng nào đó chính là các bà mẹ. Vai trò của của các bà mẹ với teen tóc dài thật là quan trọng. Bởi chuyện con gái chỉ có phụ nữ với nhau mới hiểu mà thôi. Việc chảy máu ở con gái hàng tháng (gọi là kinh nguyệt) là một ví dụ điển hình. Trong khi đó ở các teen tóc ngắn những biến đổi diễn ra theo một chiều hướng khác. Một hiện tượng khó nói như chuyện mơ mộng đêm đêm làm thất thoát chất dịch nhầy chỗ kín (gọi là tinh dịch) cũng làm cho nhiều các teen tóc ngắn mất ăn mất ngủ vì không hiểu cớ sự ra sao cả!

Các nhà chuyên môn cho rằng tuổi dậy thì là tuổi trưởng thành sinh dục. Hiện tượng kinh nguyệt ở nữ giới và hiện tượng chảy dịch ở nam giới (gọi là xuất tinh) cho thấy về mặt sinh học thì khả năng sinh con đã có thể bắt đầu. Tuy nhiên, các em bước vào tuổi dậy thì cũng vẫn chỉ là tuổi teen đang tập làm người lớn mà thôi, chứ vẫn chưa phải là người lớn, nên tất cả hãy còn là chuyện ở phía trước. Sự tìm hiểu những kiến thức tối thiểu về mặt y học sẽ giúp cho các em nhận biết rõ hơn về cơ thể của mình và tất nhiên tránh xa cạm bẫy của lứa tuổi mới lớn để tập trung vào việc học. Nền tảng tri thức, công việc làm để có một cuộc sống ổn định tương lai mới là điều cần phải hướng tới.

CƠ CHẾ CỦA SỰ BIẾN ÐỔI LÀ GÌ?

Tất nhiên ngay từ trong bụng mẹ cơ thể đã có những biến đổi và phát triển. Tuổi dậy thì là giai