Nhng iu kin v nhn t hnh thnh nn mi quan h c bit v lin minh chin lc Vit-Lo

T bao i qua, Vit Nam v Lo l hai nc lng ging, gn gi bn nhau nh lng trn xm di. Nhn dn Vit Nam thng ni lng ging ti la tt n c nhau tng t nh cch nhn dn Lo gi nhn dn Vit Nam l bn cy hn khing (bn k, nh cnh). Quan h Vit Nam Lo, Lo Vit Nam l mi quan h nhn ha, ny sinh t i sng thch ng vi t nhin v dng xy x hi ca bit bao th h cng ng dn c hai nc c nhiu li ch tng ng, cao hn ht l vn mnh hai dn tc gn b vi nhau rt khng kht v c pht trin thnh quan h c bit cha tng c trong lch s quan h quc t. Quan h on kt c bit Vit Nam Lo, Lo Vit Nam hnh thnh nn khng h do mun ch quan ca bt k bn no, cng khng phi l mt hin tng nht thi m bt ngun t v tr a chin lc ca hai nc, t bn cht nhn vn, nng ta ln nhau ca hai dn tc c cng li ch c bn v c lp, t ch v nguyn vng chnh ng thit tha v ha bnh v pht trin. Quan h truyn thng hu ngh Vit Nam Lo, Lo Vit Nam c nng thnh quan h c bit k t khi lnh t Nguyn i Quc (tc Ch tch H Ch Minh) thnh lp ng Cng sn Vit Nam vo u nm 1930 v sau (thng 10 nm 1930), ng c i tn thnh ng Cng sn ng Dng, tin thn ca ng Cng sn Vit Nam v ng Nhn dn cch mng Lo sau ny. - Cng ta lng vo dy Trng Sn hng v Vit Nam v Lo c v tr a chin lc quan trng vng ng Nam do nm k con ng giao thng hng hi hng u th gii, ni lin ng Bc , Nam qua Ty Thi Bnh Dng v n Dng, ni c ngun tr lng du kh v tim nng ti nguyn khong sn kh di do, mt tiu im ca s tranh ginh li ch v nh hng gia cc nc ln v cc trung tm quyn lc quc t. Dy Trng Sn, bin gii t nhin gia Vit Nam v Lo l bc tng thnh him yu, to iu kin cho hai nc ta lng vo nhau, phi hp gip ln nhau trong chin tranh bo v T quc ca mi nc. Ti y, c nhiu v tr chin lc khng ch nhng a bn then cht v kinh t v quc phng rng ln ca c hai nc, c th tr thnh im ta vng chc cho Vit Nam v Lo trong s nghip xy dng v bo v t nc. Do iu kin t nhin v s pht trin kinh t - x hi ca Vit Nam v Lo c nhiu im tng ng, li va c nhng nt khc bit, trong hon cnh ton cu ha v hi nhp quc t ngy nay, hai nc hon ton c th b sung cho nhau bng tim nng, th mnh ca mi nc v v tr a l, ti nguyn, ngun nhn lc, th trng cng nh s phn vng kinh t v phn cng lao ng hp l hp tc cng pht trin. - Nhn dn hai nc giu lng nhn i, bao dung v vn ha ca hai dn tc c nhiu nt tng ng Vit Nam v Lo u l nhng quc gia a dn tc, c lch s pht trin lu i trn bn o ng Dng. Qu trnh cng c, hoc sinh sng xen ci ca nhng c dn Vit Nam v c dn

Lo trn a bn bin gii ca hai nc phn nh sinh ng, lin tc mi quan h ci ngun v quan h tip xc t xa xa ca nhn dn hai nc. Huyn thoi khi nguyn v qu bu m tr thnh biu tng cao p v ngun gc chung v tnh on kt keo sn gia cc dn tc hai bn dy Trng Sn. Cho n nay, cc dn tc anh em sng khu vc bin gii hai nc vn cn nui dng nim t ho v truyn mi cho nhau nhng cu chuyn v o l lm ngi v cng su sc m ng b xa li. S hi ha gia lng nhn i v tinh thn cng ng l mt nt c sc trong trit l nhn sinh ngi Vit Nam cng nh ngi Lo. Ngn ng Lo c cu: Ni hp lng th xin n cho cng ch tic, ni tri th du xin mua cng chng bn (Vu thc kh, kh kin c b thi (b kh thi), vu b thc kh kh x c b khi). cng l nhng tnh cm bnh d nhng chn thnh m ngi dn nc Vit dnh cho ngi bn lng ging ca mnh, cn c lu li trong th tch c: ngi Lo thun hu cht phc, trong giao dch bun bn th h vui lng i chc. Mc du Vit Nam v Lo c ting ni, vn t khng ging nhau, sng to v la chn cc nn vn ha cng nh cc hnh thc t chc chnh tr x hi khc nhau, nhng nhng nt tng ng th vn thy ph bin trong mun mt i sng hng ngy ca c dn Vit Nam v Lo. Cc nn vn ha ngh thut truyn thng ca Vit Nam v Lo d dng tm thy s ng cm ln nhau, chia s tm hn chung v cc gi tr cng ng, coi trng lut tc, tn knh ngi gi S tng ng gia vn ha lng nc ca ngi Vit v vn ha bn - mng ca ngi Lo bt ngun t chnh nn tng chung ca vn minh nng nghip la nc ng Nam . Nh lng nhn i bao la v i sng tm linh phong ph, trong c nhng nh hng su m ca o Pht m trong cch i nhn x th ca mnh, nhn dn Vit Nam v nhn dn Lo bao gi cng nu cao nhng phm cht yu thng v hng thin. - Nhn dn hai nc c truyn thng bang giao ha hiu, cu mang m bc ln nhau t lu i, cui th k XIX cng b thc dn Php xm lc v t ch cai tr tn bo Trong thi k phong kin, c im ni bt v quan h gia nhn dn hai nc v mi bang giao gia cc triu i l thn thin, hu ho. Gia hai dn tc khng c s p bc v n dch nhau, khng c him khch v th hn nhau; mt khc, nhn dn hai nc li c c ngn nm gip , che ch ln nhau, l lng ging ch ct ca nhau. Cui th k XIX, thc dn Php tin hnh xm lc v t ch h ln Vit Nam (1883), Campuchia (1863) v Lo (1893). Vic thc dn Php sp nhp cng bc ba nc Vit Nam, Lo, Campuchia vn c nn vn ha, ngn ng, tn gio, phong tc tp qun khc nhau thnh mt thc th ng Dng thuc Php, chng nhng hy b tnh cht quc gia ca mi nc, m cn bin ng Dng tr thnh mt a bn chia r su sc gia cc dn tc. Mt mt, thc dn Php tm mi cch thc hin m mu chia tr trong ni b tng nc v gia ba nc ng Dng vi nhau; gy th hn v chng i gia Vit Nam vi Lo, Lo vi Vit Nam, hng xuyn tc v ph hoi tnh hu ngh truyn thng Vit Nam Lo, Lo Vit Nam. Mt khc, v khch quan, ng Dng bin i thnh mt n v hon ton mi, c nhng mi rng buc cht ch v chnh tr, qun s, kinh t, x hi, vn ha,v v th, phong tro u tranh gii phng dn tc ca nhn dn Vit Nam, Lo, Campuchia nht nh c tc ng, nh hng mt thit ln nhau. Do c cng mt k th v chung mt cnh ng b xm lc v p bc, pht huy truyn thng on kt hu ngh sn c, nhn dn ba nc Vit Nam, Lo, Campuchia d dng ng cm, lin kt t nhin vi nhau v t nguyn phi hp vi nhau trong mt vn mnh chung u tranh chng thc dn Php xm lc, ginh c lp, t do.

T phong tro Cn Vng di ngn c yu nc ca Vua Hm Nghi v Tn Tht Thuyt (thng 7 nm 1885) n nhng nm 20 th k XX, din ra nhiu cuc khi ngha v cc hot ng u tranh ca nhn dn Vit Nam. Nhiu phong tro trong s nhn c s ng h gip ca nhn dn Lo ti vng st bin gii Lo Vit, chy di t H Lo, Trung Lo ln Thng Lo. c bit, trong nhng nm u th k XX, cuc khi ngha H Lo do ng Ko v ng Cmmam lnh o (1901- 1937) phi hp vi ngha qun dn tc Xng Ty Nguyn (Vit Nam); phong tro chng Php ca ngi Mng Ty Bc Vit Nam do Chu Phptchy lnh o (1918 - 1922) lan rng trn a bn nhiu tnh bin gii hai nc thuc Thng Lo v Ty Bc Vit Nam, gy cho qun Php nhiu thit hi. Tuy cc phong tro trn u b chnh quyn thc dn n p, dp tt, song mi quan h gia nhn dn Vit Nam v nhn dn Lo trong nhng nm u chng s xm lc v ch p bc, bc lt ca thc dn Php cho thy nhn thc ca hai dn tc v xy dng khi on kt u tranh tr nn mt nhu cu tt yu khch quan. Vic xc nh con ng cu nc ng n v xy dng mi quan h on kt gia cc dn tc trn bn o ng Dng l nhng nhim v cp bch t ra cho cc nh lnh o phong tro yu nc v cch mng ti x ny. - Ch tch H Ch Minh sm xc nh con ng gii phng dn tc Vit Nam v dn tc Lo Trong nhng thp k u th k XX, chnh Nguyn i Quc (tc Ch tch H Ch Minh sau ny), vi lng yu nc nng nn v ngh lc phi thng, vt ln mi kh khn, gian kh, t mnh khm ph th gii t bn ch ngha v cc dn tc thuc a, nhm pht hin chn l cu nc. Ngi tip nhn v vn dng sng to ch ngha Mc Lnin vo iu kin c th ca ng Dng xc nh con ng gii phng cc dn tc Vit Nam, Lo, Campuchia theo qu o cch mng v sn. Trong qu trnh tm ng cu nc ca mnh, Nguyn i Quc rt quan tm n tnh hnh Lo. Ngi khng ch ln n ch thc dn Php ni chung m cn t co c th s tn bo ca thc dn Php Lo. Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin - mt trong nhng t chc tin thn ca ng Cng sn Vit Nam do Nguyn i Quc trc tip sng lp vo thng 6 nm 1925 ti Qung Chu (Trung Quc), n thng 2 nm 1927, Hi ny gy dng c c s ti Lo. Thng qua hot ng ca Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin Lo, Nguyn i Quc thy y l iu kin thun li ngi Vit Nam va tham gia cuc vn ng cu nc ti Lo, va st cnh cng nhn dn Lo xy dng mi quan h on kt khng kht gia Vit Nam Lo, Lo Vit Nam. Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin lp Hi i hu, Hi Vit kiu yu nc, m cc lp hun luyn cch mng trn t Lo. Trn thc t, t na sau nhng nm 20 th k XX, Lo l mt u cu trc tip truyn b ch ngha Mc Lnin v t tng cu nc mi ca Nguyn i Quc vo ng Dng. Nm 1928, ch thn Ngi b mt t chc kho st thc a ti Lo cng cho thy mi quan h gn b mt thit gia cch mng Vit Nam v cch mng Lo. Cng trong nm ny, chi b Thanh nin cng sn u tin c thnh lp ti Ving Chn, ng thi ng dy lin lc gia nhiu th trn Lo vi Vit Nam c t chc. Nh vy, Lo tr thnh a bn u tin trn hnh trnh tr v ng Dng ca Nguyn i Quc, ni b sung nhng c s thc tin mi cho cng tc chnh tr, t tng v t chc ca Ngi v phong tro gii phng dn tc ba nc ng Dng. Qu trnh Nguyn i quc t nn mng cho quan h c bit Vit Nam Lo, Lo Vit Nam bo hiu bc ngot lch s trng i sp ti ca cch mng Vit Nam cng nh cch mng Lo.

Qu trnh hnh thnh v pht trin mi quan h c bit v lin minh chin lc Vit Lo; cc hot ng hp tc gip ln nhau, on kt chin u ca ng, Nh nc, lc lng v trang v nhn dn hai nc trn cc lnh vc t trung ng n a phng, ban, ngnh, n v qua cc thi k lch s. GIP NHAU U TRANH GINH CHNH QUYN THNG LI (1939 - 1945) Thng 9 nm 1939, Chin tranh th gii th II bng n. ng Dng, chnh quyn thuc a thng tay n p phong tro u tranh cch mng ca nhn dn Vit Nam v nhn dn Lo, ra sc v vt sc ngi sc ca ng Dng phc v chin tranh quc. Trc s tn vong ca vn mnh cc dn tc ng Dng, Trung ng ng Cng sn ng Dng lin tip t chc cc cuc hi ngh quan trng bn ch trng v bin php lnh o phong tro u tranh ca nhn dn i n thng li. c bit, Hi ngh Ban Chp hnh Trung ng ng thng 5- 1941 din ra tnh Cao Bng (Vit Nam) do lnh t Nguyn i Quc ch tr quyt nh t nhim v gii phng dn tc ln hng trc tin ca cch mng ng Dng, gii quyt vn dn tc trong khun kh tng nc v thnh lp mi nc mt mt trn dn tc thng nht rng ri. Hi ngh khng nh: sau khi nh ui Php - Nht th cc dn tc s tu theo mun c th t chc thnh lin bang cng ho dn ch hoc ng ring thnh mt quc gia dn tc v S t do c lp ca cc dn tc s c tha nhn v coi trng[6]. Nhng ch trng ng n trn y ca ng Cng sn ng Dng dn ng cho nhn dn Vit Nam v nhn dn Lo pht huy mnh m tinh thn c lp, t ch, pht huy sc mnh ca mi dn tc, ng thi tng cng mi lin h mt thit gia nhn dn 2 nc cng tin ln trong s nghip nh Php, ui Nht,. Ti Lo, t nm 1940, khi phong tro cch mng gp kh khn, b ch khng b, mt s s quan, cnh st, tr thc v cng chc ngi Lo c tinh thn dn tc lnh sang Thi Lan, tm ng lin lc vi ng minh chng Nht, Php. H lin lc vi t chc Vit kiu Thi Lan hot ng. Bn cnh s hot ng ca lc lng Lo yu nc, b phn Vit kiu ti Lo cng y mnh hot ng phi hp vi nhn dn Lo u tranh nhm thc hin mc tiu c lp dn tc Vit Nam v Lo. T nm 1943, Ban vn ng Vit kiu Lo - Thi c thnh lp v nhanh chng tin hnh gy dng c s trn a bn Lo. n nm 1944, Ban Vn ng Vit kiu chuyn thnh Hi Vit kiu cu quc. thng nht vic ch o phong tro cch mng, pht trin lc lng cch mng, nhng ng ch trung kin trong Hi Vit kiu cu quc thnh lp i Tin phong ch o phong tro cch mng Lo. i Tin phong lm nhim v v ng vai tr ca X u lm thi Ai Lao. Di s lnh o ca i Tin phong, cc chi b ng Ving Chn, B Nng, Th Khc, Savnnkht ln lt c cng c. Phong tro yu nc trong hc sinh, vin chc Lo c nhen nhm, phong tro yu nc ca Vit kiu hai bn b sng M Kng pht trin mnh. u nm 1945, Tng hi Vit kiu cu quc ton Thi - Lo - mt chi nhnh ca Mt trn Vit Minh c thnh lp nhm hng ng v tham gia cng cuc ginh c lp ca x s. Trong khi phong tro u tranh ca nhn dn 2 dn tc Vit Nam v Lo ang pht trin mnh m th ngy 9-3-1945, pht xt Nht tin hnh cuc o chnh lt Php, c chim ng Dng. Chng thc thi cc chnh sch cai tr thm c v tn bo c Vit Nam v Lo. Trc tnh hnh , Ban Thng v Trung ng ng Cng sn ng Dng hp v sau ban hnh Ch th

Nht Php bn nhau v hnh ng ca chng ta ch trng pht ng cao tro khng Nht cu nc lm tin cho Tng khi ngha. Cao tro khng Nht cu nc pht trin rt mnh m Vit Nam tc ng v h tr tch cc, mnh m cc lc lng yu nc Lo u tranh ginh c lp. Ti Lo, sau ngy o chnh lt Php, pht xt Nht vn duy tr b my thng tr c ca thc dn Php, ch thay th v tr cc quan chc ngi Php trc y bng cc v quan Nht. Chng kch ng tinh thn dn tc hp hi, tuyn truyn thuyt i ng ca Nht chia r nhn dn Lo vi nhn dn cc nc ng Dng. Chng tin hnh v vt sc ngi, sc ca Lo phc v vic ko di chin tranh xm lc. Cc tng lp nhn dn Lo ngy cng nhn r b mt tht ca qun pht xt Nht, mun vng ln nh chng, ginh li c lp dn tc. B phn Vit kiu cng y mnh hot ng cng nhn dn Lo gp rt chun b mi mt tin ti mc tiu khi ngha ginh chnh quyn. Thc hin ch trng ca i Tin phong, Tng hi Vit kiu cu quc ton Thi - Lo nhanh chng xy dng v cng c cc chin khu cc tnh Sacon Nakhon, Nakhon Phanm, Nng Khai, Mcahn (Thi Lan) hun luyn qun s nam n thanh nin, cp tc xy dng lc lng v trang, bn v trang chun b khi ngha ginh chnh quyn Lo. Mt chi b ng cng cc on th Vit kiu cu quc c thnh lp ti Ving Chn. Cng t sau ngy Nht o chnh, nhiu t chc chnh tr khc nhau hnh thnh mu cu nn c lp cho dn tc Lo. Vo thng 4 nm 1945, ti Thi Lan, nhm ngi Lo ang hot ng ti y thnh lp t chc Lo txal (Lo t do). T chc ny tp hp cc cng chc, hc sinh c tinh thn yu nc, ch trng da vo phe ng Minh chng Nht ginh c lp. Thng 5 nm 1945, mt t chc yu nc khc ca ngi Lo cng ra i l Lo pn Lo (Nc Lo ca ngi Lo), gi tt l Lopolo, gm nhng cng chc, tr thc, s quan ngi Lo tp hp nhau u tranh ginh c lp cho Lo. i Tin phong, Tng hi Vit kiu cu quc ton Thi - Lo tin hnh lin h vi cc t chc Lo txal v Lo pn Lo bn vic phi hp hot ng, thu ht v t chc hun luyn chnh tr, qun s cho thanh nin Lo - Vit. Gia lc cao tro khng Nht ca nhn dn Vit Nam v nhn dn Lo ang pht trin v cng mnh m th mt s kin quan trng din ra: Nht Bn u hng ng minh v iu kin vo ngy 14- 8 -1945. Lc lng qun i pht xt Nht ng Dng mt tinh thn, hoang mang, ru r, cc chnh quyn tay sai ca Nht Vit Nam v Lo hon ton b t lit to c hi ngn nm c mt cho nhn dn ng Dng vng ln ginh c lp. Trong thi im lch s , Hi ngh ca ng Cng sn ng Dng hp t ngy 14 n 15 thng 8 nm 1945 ti tnh Tuyn Quang (Vit Nam) pht ng Tng khi ngha ginh chnh quyn. Vit Nam, cuc Tng khi ngha din ra si ng v kt thc thng li hon ton trn c nc trong vng 15 ngy. Ngy 2 thng 9 nm 1945, Chnh ph lm thi Vit Nam Dn ch Cng ho ra mt quc dn. Ch tch H Ch Minh c bn Tuyn ngn c lp trnh trng tuyn b vi nhn dn c nc v th gii khai sinh nc Vit Nam Dn ch Cng ho. Thng li ca cch mng Thng Tm nm 1945 Vit Nam p tan b my thng tr u no ca pht xt Nht v thc dn Php ng Dng, to iu kin thun li cho cuc khi ngha ginh chnh quyn ca nhn dn Lo. Tuy nhin, Lo tnh hnh din bin rt phc tp. Cc lc lng cch mng yu nc ch yu mi c xy dng v pht trin mt s thnh ph, th trn dc sng M Kng. Mt khc,

trong chnh gii Lo cng cn nhiu khuynh hng khc nhau v con ng ginh c lp cho t nc Lo. Trong khi , thc dn Php hin din trn t Lo, ang ro rit chun b lc lng tr li thay th Nht. Np di danh ngha ng minh, thc dn Php cn cho ngi lin lc vi Hong thn Phtxart thng lng cho thc dn Php c tin vo Ving Chn. Trong hon cnh , X u Ai Lao nhanh chng lp Ban ch o khi ngha Ving Chn v ra ch trng phi ht sc khn trng v trang cho Vit Kiu c sc mnh i ph vi ch, ri cng ton th nhn dn Lo vng dy ginh chnh quyn t tay pht xt Nht v nh ui qun Php nu chng tr li. Ban ch o ch trng phi tranh th cho c chnh gii Lo, nht l nhng ngi tin b trong chnh quyn, cnh st, bo an tuyn truyn cho h thy r khng c con ng no khc l phi u tranh v trang gii phng t nc; xc tin vn ng Hong thn Phtxart cho php Vit Kiu c t chc li nhm bo v tnh mng ti sn ca mnh, ng thi gp sc cng nhn dn Lo ng dy ginh c lp, chng xm lng. Ban ch o cn tp hp on thanh nin Vit kiu cu quc lm lc lng xung kch, t chc ng vin cc tng lp Vit kiu cng vi nhng ngi yu nc Lo hng hi tham gia cc hot ng cch mng; tin hnh tip xc vi U ban Lo pn Lo Ving Chn thng nht hnh ng. Ban ch o v chi b ng Ving Chn cn c ngi vo lnh o cuc thng li u tranh ca hn 500 cng nhn xng dt Kappha i Nht giao nh my cho Lo v tr n lng cho cng nhn. Trc nhng hot ng ca Ban ch o khi ngha, cc chnh gii Lo nhn r tht tm on kt ca Vit kiu i vi Lo. U ban Lo pn Lo v tnh trng Ving Chn l Khm Mo rt tch cc phi hp vi Ban ch o khi ngha, vn ng lc lng qun i, cnh st, bo an i theo cch mng, t chc i bo an hn hp Lo - Vit t v. Nh s vn ng tch cc ca tnh trng Ving Chn, Ban ch o khi ngha Ving Chn, Hong thn Phtxart ng cho Vit kiu c t chc cc i t v gi gn trt t tr an; cho php Hi Vit kiu cu quc c hot ng cng khai. Ngy 23 thng 8 nm 1945, mt cuc mt tinh ln din ra ti khu vc ch Mi c ng o nhn dn Lo v Vit kiu tham gia. ng Khm Mo thay mt Chnh ph Vng quc v U ban Lao pn Lao Ving Chn tuyn b Vit kiu c quyn t chc cc i t v; ku gi Vit kiu on kt vi nhn dn Lo, gip Chnh ph Lo, cng nhau chng Php, ginh c lp dn tc cho hai nc. Cuc mt tinh tng cng lng tin v tnh on kt Lo - Vit Nam, lm cho cc lc lng Vit kiu v lc lng Lo yu nc cng gn b. Cuc mt tinh ngy 23 thng 8 nm 1945 nh du cuc khi ngha Ving Chn ginh c thng li m khng tn xng mu. l do c s lnh o ng n, kp thi v khn kho ca X u Ai Lao m trc tip l Ban Ch o khi ngha pht huy c sc mnh on kt ca cc lc lng yu nc Lo - Vit, c bit l ng o Vit kiu Ving Chn; tranh th c s ng h ca chnh gii Lo, k c nhng ngi trong chnh quyn Vng quc. Thng li ca cuc khi ngha Ving Chn thc y v to iu kin cho cc a phng khc trn t Lo ng ln khi ngha thng li. Thng li ca cuc Cch mng Thng Tm -1945 Vit Nam v khi ngha ginh chnh quyn thng li Lo din ra gn nh ng thi v u t mu, minh chng cho s lnh o ng n, kp thi, sng to ca ng Cng sn ng Dng, th hin r tnh hiu qu ca tnh on kt u tranh ca nhn dn Vit Nam v nhn dn Lo, m ra k nguyn mi v quan h c bit Lo - Vit Nam, Lo - Vit Nam cng on kt gip nhau v nhng mc tiu chung ca c hai dn tc.

Nhn r tm quan trng ca mi quan h hai dn tc, Ch tch H Ch Minh c i din ca Chnh ph Vit Nam dn ch cng ho n Lo xc lp quan h vi Chnh ph Lo. Ngay sau khi nc Vit Nam dn ch cng ho ra i, Ch tch H Ch Minh mi Hong thn Xuphanuvng ang Vinh ra H Ni v tip Hong thn vo ngy 4 thng 9 nm 1945. Cuc gp g c tc ng mnh m, quyt nh i vi Hong thn trong vic chn la con ng lm cch mng. Ngy 3-10-1945, ti cuc mt tinh ca hng vn nhn dn tnh Savnnkht n cho Hong thn Xuphanuvng tr v tham gia chnh ph Lo, Hong thn tuyn b: Quan h Lo - Vit t nay s m ra mt k nguyn mi.... Hnh nh, uy tn, quyt tm lm cch mng, cu nc v nhng li ni tt p ca Hong thn v quan h Lo - Vit tc ng ln lao n s hng ng, tham gia cch mng ca cc tng lp nhn dn Lo, cng to thm cht keo gn kt tnh cm ca nhn dn Lo vi Vit kiu cng nh vi Vit Nam. Sau khi khi ngha Lo ginh thng li, Vit kiu v nhn dn Lo Ving Chn pht ng phong tro quyn gp, mua sm v kh, rn gio mc rt si ni; t chc tun tra canh gc cc ng ng, khu ph, lng bn, gi gn trt t, tr an, ngn nga trm cp, cnh gii i vi qun Php ang lm le tn cng vo thnh ph. c s gip ca Ban ch o khi ngha Ving Chn, sau mt thi gian hip thng, hai t chc yu nc l Hi Lo pn Lo v t chc Lo txal hp nht thnh lp U ban khi s (Khan Phu co kan), gp rt tin hnh thnh lp Chnh ph Trung ng v d tho Hin php tm thi Sng ngy 12 thng 10 nm 1945, trong cuc mt tinh ln ti sn vn ng thnh ph Ving Chn, Chnh ph Lo txal va c thnh lp lm l ra mt v trnh trng tuyn b trc ton th nhn dn nn c lp ca quc gia Lo. Hng vn nhn dn Lo, gm cng nhn, nng dn, hc sinh, thanh nin, vin chc, ngi bun bn v Vit kiu tham gia cuc mt tinh phn khi h vang cc khu hiu hoan nghnh nn c lp ca Lo, hoan nghnh Chnh ph mi, c sy tinh thn Lo - Vit on kt. Chnh ph Lo ch trng: Nhn dn Lo thn thin vi nhn dn Vit Nam v quyt tm cng nhn dn Vit Nam nh ui bn thc dn Php ra khi ng Dng. Th tng Khm Mo tuyn b vi Vit kiu: mong rng ba nc Vit, Min, Lo bt tay nhau kin thit quc gia. *** 1930-1945 l thi k nhn dn hai nc Vit Nam v Lo nng ta ln nhau trong qu trnh u tranh ginh c lp, t do di s lnh o ca ng Cng sn ng Dng. Mi quan h xut pht t nhng iu kin v a l, chnh tr, kinh t, vn ho, c bit t yu cu khch quan ca cng cuc u tranh gii phng dn tc, mang bn cht quc t v sn, mang li hiu qu r rt. Trong tin trnh lch s , b phn nhn s, tr thc tin b v cc tng lp nhn dn Lo c vi tr quyt nh qu trnh pht trin ca phong tro cch mng Lo cng nh trong vic duy tr v pht trin mi quan h gia hai dn tc Vit Nam - Lo. Ngi Vit Lo l mt lc lng tch cc trong phong tro cch mng Lo v l nhn t quan trng xy p mi quan h c bit gia hai dn tc. S ra i ca Chnh ph nc Vit Nam Dn ch Cng ho (ngy 2 thng 9 nm 1945) v Chnh ph Lo txal (ngy 12 thng 10 nm 1945) cng nhng mong mun ca hai bn v xy dng mi quan h hon ho v vng chi hn trc l mt trong nhng c s a tnh on kt, gip nhau ln tm lin minh chin u.

LIN MINH CHIN U VIT NAM - LO, LO - VIT NAM CHNG THC DN PHP XM LC (1945 1954). Sau khi ginh li c chnh quyn, nhn dn hai nc Vit Nam, Lo hn lc no ht, ch mong mun c sng trong ha bnh, tip tc hp tc, cng nhau bo v nn c lp v xy dng li t nc. Chnh ph hai nc k Hip c tng tr Lo Vit v Hip nh v t chc Lin qun Lo - Vit, t c s php l u tin cho s hp tc gip v lin minh chin u chng k th chung ca hai dn tc Vit - Lo. Bt chp nguyn vng chnh ng ca nhn dn hai nc Vit Nam v Lo, thc dn Php ngang nhin gy chin tranh hng p t li ch thng tr ca chng ng Dng. Mc d Ch tch H Ch Minh v ng Cng sn ng Dng lun nu cao thin ch, tm mi cch ngn chn chin tranh, nhng thc dn Php hiu chin vn ln ti, quyt chim li ng Dng. Ngy 23 thng 9 nm 1945, thc dn Php c s ng la ca qun Anh, n sng nh chim thnh ph Si Gn. Tip , chng m rng chin tranh ra ton Nam B, Nam Trung B ca Vit Nam, sang Campuchia, H Lo, ri ton ci ng Dng. Trc nguy c tn vong nn c lp dn tc ca ba nc Vit Nam Lo - Campuchia, ngy 2511-1945, Ban chp hnh Trung ng ng Cng sn ng Dng ra Ch th Khng chin kin quc ch o s nghip gii phng dn tc ca ba nc ng Dng. Ch th ch trng: Thng nht mt trn Vit- Min- Lo chng Php xm lc v nu r nhim v: Tng cng cng tc v trang tuyn truyn vn ng qun chng nhn dn thn qu, lm cho mt trn khng Php ca Lo Vit lan rng v chin tranh du kch ny n thn qu, ng bao vy li qun Php ni so huyt ca chng v qut sch chng khi t Lo. Ch th Khng chin kin quc ca ng xc nh nhng nt c bn v ng li, ch trng khng chin chng thc dn Php da trn c s lin minh chin u Vit Nam Lo Campuchia. Theo tinh thn , qun v dn cc a phng vng gip ranh bin gii Vit Nam Lo phi hp nh qun Php nhiu ni. U ban Khng chin hnh chnh v B ch huy Chin khu 4 (Vit Nam) thnh lp Ban ch huy cc mt trn ng 8, ng 9 v c mt s n v phi hp vi b i Lo, va nh ch Na P, X Pn, huyn l Cm Ct... ,va lm cng tc tuyn truyn, vn ng nhn dn gy dng c s, lc lng khng chin. Hi Vit kiu cu quc cc tnh, thnh ph ca Lo ng vin, ku gi thanh nin tch cc gia nhp lc lng Lin qun Lo- Vit. Ch trong mt thi gian ngn, Lin qun Lo- Vit c thnh lp nhiu ni, tr thnh lc lng v trang cch mng, hng hi chin u chng qun xm lc. Tiu biu cho tnh on kt v lin minh chin u ca Lin qun Lo- Vit trong nm u ca cuc khng chin l trn chin u bo v Th Khc ngy 21 thng 3 nm 1946. y l trn nh ln nht ca Lin qun Lo Vit k t ngy thnh lp, nu mt tm gng sng ngi v lng dng cm, mt biu tng cao p v tnh on kt, gn b keo sn gia qun v dn hai nc Vit Nam Lo. Tinh thn chin u v s hy sinh ca cn b, chin s Lin qun Lo- Vit, trong c chin s Vit Nam L Thiu Huy nhc nh cho thanh nin Lo, cho nhn dn Lo, lun lun bn b chin u git quc xm lng v ginh c lp thc s cho t nc . Trc sc tin cng t ca qun Php, i din Chnh ph hai nc Vit Nam, Lo thng nht ch trng va chin u tiu hao sinh lc ch, ngn cn bc tin ca chng, va ch ng t chc cho nhn dn Lo v Vit kiu di tn ra khi thnh ph. bo ton lc lng, u thng 4 -1946, mt b phn cc c quan ca Chnh ph c lp lm thi Lo txal c chuyn

ln Lung Pha bang, ng thi cc lc lng v trang cch mng Lo v Vit kiu chuyn hng v vng nng thn, rng ni hot ng, chun b khng chin lu di. T gia nm 1946, sau khi qun Php chim li mt s tnh bc v tuyn 16 ca Lo, cc lc lng khng chin Lo chuyn sang pha ng tin hnh chin tranh du kch. c y ban Khng chin hnh chnh Chin khu 4 (Vit Nam) gip , Hi ngh cn b cc tnh Savnnkht, Khm Mun, Xing Khong v Ha Phn hp ti Vinh, tnh Ngh An (10-1946) thng nht lc lng v hnh ng. Hi ngh quyt nh thnh lp U ban gii phng ng Lo ch o cuc u tranh ti vng ng Lo v ra phng hng y mnh cng tc v trang tuyn truyn, xy dng c s chnh tr, cng c cc lc lng v trang cch mng Lo, pht trin chin tranh du kch chng thc dn Php v tay sai. p ng yu cu ca cch mng Lo, B T lnh Chin khu 4 (Vit Nam) c mt s cn b v n v sang phi hp, h tr cc a phng ng Lo xy dng c s khng chin. u nm 1947, Khu u v U ban Khng chin hnh chnh Chin khu 4 thnh lp Phng Bin chnh lm nhim v gip U ban gii phng ng Lo cng c, pht trin cc lc lng cch mng v yu nc Lo. Nhiu tnh thuc Chin khu 4 cng t chc Ban Bin chnh lin h, phi hp v gip cc a phng Lo k cn y mnh u tranh. ng thi, lc lng v trang cc tnh Thanh Ha, Ngh An, H Tnh, Qung Bnh, Qung Tr phi hp cht ch vi b i Lo tng cng hot ng gy c s trong vng ng bo dn tc t ngi bin gii, to ch ng chn tuyn truyn, vn ng nhn dn cc b tc Lo ng h v tham gia khng chin. Bng mi s n lc, cc lc lng v trang Vit Lo tng bc to dng c nim tin trong nhn dn, xy dng thm nhiu c s khng chin v m rng a bn hot ng ra khp cc tnh ca ng Lo. Qun trit tinh thn Hi ngh Trung ng ng Cng sn ng Dng m rng (1.1948) v nhng ch trng mi v nhim v ca cch mng Vit Nam i vi cch mng Lo, Trung ng ng Cng sn ng Dng v B Tng Ch huy Qun i quc gia v dn qun Vit Nam quyt nh tng cng lc lng sang phi hp v gip nhn dn Lo y mnh khng chin. Thc hin ch trng trn, trong nm 1948, lnh o hai nc Vit Nam, Lo thng nht quyt tm v tin ti thnh lp Mt trn Ty Bc Lo nhm xc tin vic xy dng cn c a Ty Bc Lo, ni lin vi khu Ty Bc ca Vit Nam; thnh lp Ban xung phong Lo Bc, xy dng cn c a Lo Bc vng chc, lm ch da cho vic xy dng v pht trin th trn chin tranh nhn dn; thnh lp on v trang cng tc min Ty, lm nhim v gip cch mng Lo khu vc pha nam tnh Ha Phn v pha bc tnh Xing Khong v thnh lp Khu c bit Qung Nam (Vit Nam) lm ch da xy dng cn c H Lo. Hot ng trong iu kin v cng gian kh, cc lc lng Vit Nam tham gia chin u trn khp cc mt trn Lo lp nhiu chin cng, gp phn to ra bc pht trin mi cho cuc khng chin ca nhn dn hai nc v li nhng n tng tt p v tnh on kt Vit Lo. Nh vy, trong nhng nm 1945-1948, lin minh chin u Vit Nam - Lo tng bc c hnh thnh, pht trin v thu c nhiu kt qu, gp phn thc y quan h on kt chin u Vit Nam - Lo gn b mt thit hn. Vo u nm 1949, cn c vo s pht trin ca cch mng ba nc ng Dng, Hi ngh cn b ln th su Trung ng ng (1.1949), quyt nh m rng mt trn Lo - Min, trong nhn mnh yu cu m rng Mt trn Khng chin Lo v Campuchia, cng c cc lc lng Vit Nam lm nhim v quc t hai nc ny, tng cng thm cn b, xy dng v m rng cc cn c Lo... Thc hin ch trng ca Trung ng ng v Mt trn Lo Min, B

Tng T lnh Qun i nhn dn Vit Nam xc nh nhim v h tr hai nc Lo, Campuchia gii phng khi ch thc dn Php theo phng chm: vn ng nhn dn v cn b Lo,Campuchia t m trch cng vic; cn b Vit Nam ch lm c vn; thnh lp qun gii phng Lo. Theo tinh thn , Vit Nam c nhiu cn b phi hp vi lc lng khng chin Lo m lp hun luyn qun s v hc tp chnh tr. Ngy 20-1-1949, i Ltxavng c thnh lp ti vng cn c Xing Kh (Ha Phn), do ng ch Kayxn Phmvihn lm Tng Ch huy. S kin ny nh du mt bc trng thnh ca lc lng khng chin Lo, ng thi khng nh tnh ng n ca phng chm on kt, hp tc gia cch mng hai nc Vit Nam v Lo. Trc bc pht trin mi ca cch mng Lo, Hi ngh Ban Chp hnh Trung ng ng Cng sn ng Dng (15- 6-1949) ra ngh quyt v s gip ca Vit Nam i vi cch mng Lo. Trung ng ng Cng sn ng Dng khng nh quyt tm ca Vit Nam trong vic tng cng thc hin nhim v quc t Lo da trn mt s nguyn tc ch yu nh: Thc hin quyn dn tc t quyt i i vi y mnh on kt, lin minh trn c s tn trng ch quyn ca Lo; ch trng xy dng i ng cn b; cng c, nng cao sc mnh chin u ca b my lnh o khng chin Lo; cn b, chin s Vit Nam cng tc Lo phi phc tng Chnh ph Lo, phi tn trng v on kt vi cn b Lo. Trong cc hot ng phi hp chung, phi c s thng nht ca lnh o c hai bn Vit Nam v Lo. Cc quan im, nguyn tc ca ng nu trn l nhng nh hng quan trng cho s hp tc v h tr cch mng Lo, gp phn quyt nh to s thng nht trong t tng v hnh ng ca cn b, chin s Vit Nam lm nhim v quc t chin trng Lo. Da trn nhng bin chuyn mi ca cch mng hai nc Vit Nam v Lo, ngy 30 thng 10 nm 1949, Ban Thng v Trung ng ng Cng sn ng Dng quyt nh cc lc lng qun s ca Vit Nam c c lm nhim v quc t ti Lo t chc thnh h thng ring v ly danh ngha l Qun tnh nguyn. Quan h chin u gia Qun i Vit Nam v Qun i Lo txal c quy nh r theo nguyn tc: Ch huy v tc chin th Vit Nam lm ch huy trng. V trang tuyn truyn th lm chung, phi hp ch huy. Vic xc nh danh ngha qun tnh nguyn Vit Nam ti Lo nh du bc pht trin v trng thnh ca cc lc lng qun s Vit Nam chin u trn chin trng Lo; ng thi to c s quan trng tng cng quan h on kt, gip ln nhau gia qun i hai nc Vit Nam v Lo trong cuc chin u chng k th chung. Cn c vo thc tin pht trin ca cch mng Lo, Hi ngh ton quc ln th ba bn v vic chuyn mnh sang tng phn cng (21.1-3.2.1950) nhn nh: Khng chin Lo to c th v lc mi, c c s chnh tr, lc lng v trang, c cn c khng chin v chnh quyn a phng. ginh thng li to ln hn na, Hi ngh ch trng: y mnh cuc khng chin v xy dng cng lnh chnh tr ca cch mng Lo; ng thi nhn mnh mt s yu cu c th nh: Xy dng mt trn dn tc thng nht, thnh lp Chnh ph Khng chin Lo, tng cng lc lng v trang, tch cc phi hp tc chin vi chin trng chung, ch trng cng tc xy dng ng v pht trin ng vin l cng nng, tr thc tin b ngi Lo... Thc hin ch trng ca Trung ng ng Cng sn ng Dng, i hi Quc dn Lo (Mt trn Lo khng chin) hp t ngy 13 n ngy 15.8.1950, ti Tuyn Quang (Vit Nam) quyt nh thnh lp Chnh ph Khng chin Lo, lp Mt trn dn tc thng nht Lo, tc Neo Lo txal, do Hong thn Xuphanuvng lm Ch tch kim Th tng Chnh ph. i hi ra Cng lnh chnh tr 12 im, trong nhn mnh yu cu tng cng on kt quc t, trc

ht l vi Vit Nam v Campuchia, cng nhau nh ui k th chung l thc dn Php xm lc v can thip M, gp phn bo v ha bnh th gii. Thnh cng ca i hi Quc dn Lo chng t ng li, quan im ca ng Cng sn ng Dng v nhim v xy dng thc lc cch mng Lo i vo thc tin cuc sng, to ra bc pht trin mi cho cuc khng chin Lo, lm cho th v lc ca cch mng Lo c tng cng, lin minh chin u gia hai nc Lo v Vit Nam cng c vng chc hn. Tm li, s phi hp, gip , lin minh on kt chin u gia Vit Lo, Lo- Vit, trong nhng nm 1945-1950, gp phn a li nhng thng li cn bn cho s nghip cch mng ca hai nc, to tin , iu kin thun li cho s pht trin ca mi quan h lin minh, on kt chin u Vit Nam - Lo trong nhng nm tip theo ca cuc khng chin chng thc dn Php xm lc. Bc sang nm 1951, cc din chin tranh bin chuyn ngy cng c li cho cch mng Vit Nam, Lo v Campuchia, to iu kin a quan h on kt, phi hp chin u gia nhn dn ba nc ng Dng sang mt giai on mi. Song, thc dn Php c s tr gip ca quc M vn tng cng chin tranh, gy kh khn cho cuc khng chin tng nc, lm cn tr qu trnh phi hp chin u gia nhn dn ba nc Vit Nam, Lo v Campuchia. Trc tnh hnh , i hi i biu ln th hai ca ng Cng sn ng Dng hp t ngy 11 n 19- 2-1951, ti x Vinh Quang (nay l x Kim Bnh),huyn Chim Ha, tnh Tuyn Quang (Vit Nam). ng ch Cay xn Phmvihn, Trng on i biu Lo tham gia on Ch tch i hi. Bn v quan h on kt, hp tc gia cch mng ba nc ng Dng, Bo co chnh tr do Ch tch H Ch Minh trnh by trc i hi nhn mnh: Vit Nam khng chin, Lo, Campuchia cng khng chin; thc dn Php v can thip M l k th chung ca c ba dn tc Vit Nam, Lo v Campuchia. Do , Vit Nam phi ra sc gip Lo, Campuchia khng chin v i n thnh lp Mt trn thng nht cc dn tc Vit Nam Lo Campuchia. i hi thng qua Ngh quyt v ng li, nhim v chung v ra ch trng xy dng mi nc Vit Nam, Lo, Campuchia mt ng cch mng, c cng lnh ring ph hp vi hon cnh c th lnh o cuc khng chin tng nc n thng li hon ton. Vit Nam, i hi quyt nh a ng ra hot ng cng khai, ly tn l ng Lao ng Vit Nam. ng Lao ng Vit Nam c ngha v phi hp v gip cc t chc cch mng Lo, Campuchia xy dng chnh ng mcxt lnh o cuc khng chin ca hai nc ginh ly thng li cui cng. Trong i hi, cc bo co tp trung phn tch c im: ng Dng l mt chin trng; lm r m mu ra sc cng c Lo, Campuchia lm cn c ko di chin tranh chng li cch mng Vit Nam ca thc dn Php v yu cu thng nht lc lng, thng nht hnh ng gia ba dn tc y mnh khng chin n ton thng. i hi thng nht v phng chm chin lc trn chin trng ton ng Dng l: Vit Nam m trch chin trng chnh v i b phn binh lc ca ch ng Vit Nam, cn Lo v Campuchia l ni ch s h, lc lng kh mng, nn gi vai tr chin trng kim ch, phi hp. tng cng s phi hp chin u gia ba nc ng Dng, i hi khng nh: Vit Nam c nhim v gip nhn dn Lo v nhn dn Campuchia v c vt cht v tinh thn, nht l gip o to cn b, kinh nghim t chc u tranh, pht trin chin tranh du kch, xy dng lc lng v trang, xy dng cn c a. Vi vic xc nh r thm v tr, vai tr ca cch mng mi nc v ra phng hng, bin php tng cng lin minh chin u, i hi ln th II ca ng Cng sn ng Dng m

ra chng ng pht trin mi ca quan h on kt chin u gia nhn dn ba nc Vit Nam, Lo, Campuchia. Theo sng kin ca ng Lao ng Vit Nam, ngy 11-3-1951 Hi ngh lin minh nhn dn ba nc ng Dng khai mc ti x Kim Bnh, huyn Chim Ha, tnh Tuyn Quang. Cc i biu i din Mt trn Lin Vit ca Vit Nam, ca Mt trn Lo txal, ca Mt trn Khme txarc tho lun v nht tr thnh lp khi lin minh nhn dn Vit Nam Lo Campuchia theo nguyn tc t nguyn, bnh ng, tng tr v tn trng ch quyn ca nhau, cng nhau nh ui bn thc dn, quc xm lc, ginh c lp thc s cho nhn dn ng Dng. Hi ngh ra chng trnh hnh ng chung v c y ban lin minh gm i din ca ba nc Vit Nam, Lo, Campuchia. Vic thnh lp khi lin minh nhn dn Vit Nam Lo Campuchia l thng li c ngha chin lc, to c s nng cao quan h on kt v phi hp chin u gia nhn dn ba nc ng Dng, l n ging mnh m vo chnh sch chia tr ca bn thc dn, quc. Chp hnh Ngh quyt i hi ln th II ca ng, cc ng ch Lo l ng vin ng Cng sn ng Dng t chc thnh Nhm Nhn dn Lo lm nng ct lnh o phong tro v chun b cho vic thnh lp ng chnh tr ca Lo. ng thi, Trung ng ng Lao ng Vit Nam quyt nh cho cc ng vin ca mnh ang hot ng Lo thnh lp cc t chc ng Lao ng Vit Nam va lnh o lc lng Vit Nam thc hin ngha v quc t ti Lo, va gip Nhm Nhn dn Lo gi vng sinh hot v lnh o khng chin. Phi hp vi Nhm Nhn dn Lo, cc t chc ng Lao ng Vit Nam khp Thng, Trung, H Lo trin khai gio dc cho ng vin c Vit Nam v Lo nm vng mc tiu, yu cu xy dng chnh ng mcxt ca Lo lnh o khng chin thng li. Nh , cng tc pht trin ng Lo c nhiu tin b, bc u to c s v mt t chc cho vic tin ti thnh lp ng cch mng ca Lo. Thc hin ginh li quyn ch ng chin lc, t nm 1951 thc dn Php tng cng khng b, cn qut. gy nhiu kh khn cho khng chin ca Vit Nam v Lo, nht l lm cho hiu qu lin minh chin u gia hai nc b hn ch, khng pht huy cao c kh nng phi hp chin trng. Trc tnh hnh , ng v Chnh ph Vit Nam, ng u l Ch tch H Ch Minh lun coi nhim v gip cch mng Lo nh mnh t gip mnh cng phi hp chin u, nh ui k th chung, ginh c lp t do cho mi nc trn bn o ng Dng. Thm nhun quan im quc t cao c ca ng Lao ng Vit Nam v ca Ch tch H Ch Minh, nhn dn Vit Nam t tin tuyn n hu phng sn sng chia s nhng thun li, cng khc phc kh khn, c nhiu ngi con yu du ca mnh sang phi hp cng bn Lo y mnh chin tranh du kch, pht trin lc lng khng chin. Trong nm 1951, c hn 12.000 cn b, chin s Vit Nam tnh nguyn sang hot ng chin trng Lo. Nhn thc su sc ngha ca nhim v quc t: Gip bn l mnh t gip mnh, cc n v qun tnh nguyn Vit Nam Thng, Trung n H Lo vt qua mun vn kh khn, gian kh, st cnh cng qun v dn Lo y mnh chin u v cng tc.Vi cc phng thc hot ng ch yu nh ban xung phong cng tc, v trang tuyn truyn, i i c lp, b i Vit Nam cng cn b Lo i su vo cc lng bn, thc hin ba cng vi dn, tuyn truyn vn ng nhn dn tham gia khng chin, xy dng c s chnh tr v lc lng v trang a phng. Da vo s ng h ca nhn dn cc b tc Lo, qun tnh nguyn Vit Nam cng b i Lo txal t chc tp kch, phc kch, p tan nhiu cuc cn qut, ln chim ca ch, gi vng cc

khu cn c khng chin, gp phn lm thay i so snh lc lng c li cho cch mng Lo, to iu kin thun li cho hai nc phi hp y mnh khng chin n thng li. Ngy 14-9-1952, Hi ngh cn b Lin minh nhn dn Vit Nam Lo Campuchia hp ti Vit Bc (Vit Nam) kim im tnh hnh thc hin cc ngh quyt ca Hi ngh Lin minh thng 3 nm 1951 v ra phng hng phi hp chin u trong thi gian ti. n d v ni chuyn vi Hi ngh, Ch tch H Ch Minh khng nh: Cuc khng chin chng thc dn Php v can thip M l s nghip chung ca ba dn tc Vit Nam, Lo, Campuchia. on kt cht ch gia ba nc nht nh s i ti thng li, nht nh s ginh c c lp t do cho mi nc. Gp g cc i biu ca qun tnh nguyn Vit Nam ti Lo v d hi ngh, Ngi cn dn: Phi chp hnh s lnh o ca Chnh ph Khng chin Lo, tuyt i khng c t cao, t i, bao bin; phi lun lun on kt vi cn b, chin s v nhn dn Lo. Hi ngh cn b Mt trn lin minh nhn dn ng Dng thng 9-1952 gp phn tht cht v thc y tnh on kt hp tc, tng tr ln nhau gia ba nc Vit Nam, Lo, Campuchia ln bc pht trin mi, tr thnh nhn t quan trng a cuc khng chin ca ba dn tc n thng li hon ton. Vi s c gng, n lc ca bn thn v cng vi s on kt v phi hp ca Vit Nam, trong hai nm 1951-1952 cuc khng chin ca nhn dn Lo ginh c kt qu quan trng v mi mt chnh tr, qun s, vn ha x hi, ngoi giao. Trong cc vng gii phng v khu du kch, chnh quyn cc cp c thnh lp t trung ng n a phng vi i ng cn b ngy cng pht trin v trng thnh. Uy tn v hiu lc ca y ban qun, dn, chnh nng cao, ng o nhn dn cc b tc Lo tch cc tham gia khng chin. Lc lng v trang cch mng Lo ln mnh c v s lng v cht lng, phi hp cht ch vi b i tnh nguyn Vit Nam chin u lin tc, do dai trn khp cc a bn Thng, Trung v H Lo. Trong vng ch kim sot, phong tro u tranh chnh tr n ra nhiu ni, cc c s cch mng pht trin Ving Chn, Xavnnakht, Pc XKt qu hot ng phi hp u tranh gia Vit Nam v Lo trong hai nm 1951-1952 gp phn to thm th v lc mi cho cuc khng chin ca nhn dn hai nc, ng thi chun b cc yu t cn thit pht huy sc mnh lin minh chin u Vit Lo trong cuc khng chin chng thc dn Php v can thip M. u nm 1953, sau tht bi mt trn Ty Bc (Vit Nam), thc dn Php tng cng lc lng Sm Na bo v khu vc Thng Lo. Do , c p tan c cn c Sm Na, gii phng Thng Lo, Vit Nam mi c iu kin phi hp vi Lo m rng khu cn c, xy dng hu phng khng chin v ph th b tr chin lc ca ch min Bc ng Dng. Thng 4 nm 1953, Chnh ph Vit Nam Dn ch Cng ha v Chnh ph Khng chin Lo quyt nh m chin dch Thng Lo. Qun i Vit Nam (gm 10 trung on ch lc v cc on qun tnh nguyn ang hot ng Thng Lo) phi hp vi qun i Lo txal (gm 5 i i v hng nghn dn qun du kch) phi hp tin cng theo hng ch yu l Sm Na, hng phi hp ng s 7, lu vc sng Nm U v ginh thng li (thng 5-1953), gii phng ton b tnh Sm Na, mt phn Xing Khong v Phngxal. Vi thng li ca chin dch Thng Lo, hu phng khng chin ca Lo ni thng vi vng t do ca Vit Nam, to th phi hp chin lc gia Vit Nam v Lo, gp phn a cuc khng chin ca nhn dn ba nc ng Dng tin ln mt bc mi. T sau chin thng Thng Lo, Ban Cn s ng Lao ng Vit Nam Lo phi hp v gip bn thnh lp Ban Vn ng thnh lp ng Nhn dn Lo. Cng tc xy dng ng Lo tin thm mt bc mi, t c kt qu cn bn v chnh tr, t chc, to iu kin cho vic thnh lp chnh ng cch mng ca Lo. Trn thc t, Ban Vn ng thnh lp ng Nhn

dn Lo cng Mt trn Lo txal lnh o qun v dn Lo y mnh khng chin, phi hp cht ch vi nhn dn Vit Nam, Campuchia chin u, nh bi cc th on chin tranh xm lc ca thc dn Php v can thip M. Bc vo ng Xun 1953- 1954, qun v dn ba nc Vit Nam, Lo, Campuchia tip tc y mnh tin cng trn khp cc chin trng, buc thc dn Php phi thc thi k hoch Nava (thng 7-1953), hy vng sau 18 thng s ginh li th ch ng trn chin trng. Trc tnh hnh trn, thng 9-1953, B Chnh tr Trung ng ng Lao ng Vit Nam ra phng chm Tch cc, ch ng, c ng, linh hot v thng qua k hoch tc chin ng Xun 1953 1954 nhm y mnh khng chin Vit Nam v tng cng phi hp vi qun dn Lo gii phng Phngxal, nh ch Trung, H Lo v ng Bc Campuchia. Thng 12-1953 mt b phn qun ch lc Vit Nam gm ba trung on phi hp vi b i Lo txal v qun tnh nguyn Vit Nam ti Lo m chin dch Trung, H Lo. Chin thng ca Lin qun Vit Lo gp phn lm ph sn k hoch tp trung qun ca Nava, buc ch phi phn tn lc lng i ph trn nhiu chin trng, to iu kin cng c, pht trin th phi hp chin lc gia hai nc Vit Nam v Lo. Trn chin trng chnh, t u thng 12-1953, trc sc tin cng ca b i ch lc Vit Nam, qun Php phi b Lai Chu, rt v c th in Bin Ph v tng cng lc lng, bin ni y thnh mt tp on c im mnh nht ng Dng. Cui nm 1953, B Chnh tr Trung ng ng Lao ng Vit Nam quyt nh m chin dch in Bin Ph nhm gii phng hon ton vng Ty Bc Vit Nam, to iu kin cho qun v dn Lo gii phng vng cc Bc Lo. Do ch ngy cng tng cng lc lng phng th in Bin Ph, B Ch huy chin dch quyt nh thay i phng chm, t nh nhanh, gii quyt nhanh sang nh chc, tin chc. T cui thng 1-1954, qun i Vit Nam gm mt i on, mt trung on v qun tnh nguyn Thng Lo phi hp vi i i Chmpaxc, i i a phng tnh Lung Phbang v bn trung i b i a phng huyn ca Lo tin cng phng tuyn sng Nm U, ct t con ng lin lc chin lc ca ch vi in Bin Ph. Thng li ca chin dch y tp on c im ca ch vo th hon ton b c lp, to iu kin thun li cho qun v dn Vit Nam thc hin trn quyt chin chin lc in Bin Ph. Ngy 13-3-1954, qun v dn Vit Nam m u cuc tin cng tp on c im in Bin Ph. Phi hp vi chin trng chnh Vit Nam, qun v dn Lo lin tc y mnh cc hot ng qun s t Bc xung Nam Lo kim ch lc lng ch, ng thi ng h Mt trn in Bin Ph 300 tn go chin li phm thu c sau chin thng Thng Lo v 400 vin n pho 105 ly thu c ca ch Bn Napho. Tri qua 55 ngy m chin u gian kh, quyt lit v anh dng, ngy 7-5-1954 tp on c im in Bin Ph b tiu dit hon ton. Chin cng nh bi c gng chin tranh cao nht ca thc dn Php c M vin tr, ging mt n quyt dnh vo ch xm lc ca bn thc dn, quc, gp phn thc y qu trnh tan r ca ch ngha thc dn c trn phm vi ton th gii. l thng li to ln ca nhn dnVit Nam v cng l thng li ca khi on kt, lin minh chin u gia qun i v nhn dn ba nc Vit Nam, Lo, Campuchia, m Vit Nam lm tr ct trong s nghip khng chin chng k th chung. T y, cc din chin tranh ng Dng chuyn sang th c li cho cuc u tranh ca nhn dn Vit Nam,Lo,Campuchia ti Hi ngh Ginev. Ngy 8-5-1954, Hi ngh quc t v chm dt chin tranh ng Dng khai mc ti Ginev. Hi ngh c chn bn tham d, gm Lin X, Trung Quc, Hoa K, Anh, Php,Vit Nam dn

ch cng ha, Quc gia Vit Nam, Vng quc Lo, Vng quc Campuchia. Cc i din lc lng khng chin Patht Lo v Khme txarc c mt ti Ginev nhng khng c mi tham gia hi ngh, v i biu Php, M phn i. Do , Vit Nam Dn ch Cng ha phi i din cho lp trng, ting ni ca Chnh ph Khng chin Lo v Campuchia. Ti Hi ngh, i din Chnh ph Vit Nam Dn ch Cng ha tuyn b lp trng c tnh nguyn tc ca vic lp li ha bnh ng Dng, phi tha nhn lc lng khng chin ca Lo v Campuchia do chnh ph khng chin hai nc lnh o; cc lc lng khng chin Lo, Campuchia phi c khu tp kt ca mnhCuc u tranh gia i din Vit Nam v i din Php v phn chia gii tuyn tm thi, khu vc tp kt v a v chnh tr ca lc lng khng chin Lo, Campuchia din ra gay gt v ko di trong nhiu phin hp. Do nhng thng li vang di ca qun v dn ba nc Vit Nam, Lo, Campuchia trong ng Xun 1953-1954, m nh im l chin thng in Bin Ph, cng vi phong tro u tranh i chm dt chin tranh ang si sc trn ton th gii, ngy 21-7-1954, i phng phi k tuyn b chung v cc hip nh v chm dt chin tranh ng Dng. Nc Php v cc nc tham gia hi ngh cam kt tn trng c lp, ch quyn, thng nht v ton vn lnh th ca Vit Nam, Lo, Campuchia. l c s php l quc t rt quan trng nhn dn ba nc ng Dng tin ln ginh c lp, hon thnh thng nht t nc mi nc. Hi ngh Gi ne v cng nhn c lp, ch quyn, thng nht, ton vn lnh th ca Lo; Patht Lo l lc lng chnh tr c lp, hp php, c qun i, c vng tp kt hai tnh Sm Na v Phngxal; cc nh chc trch hai phi (Patht Lo v Chnh ph Vng quc Lo) s cng nhau thng lng gii quyt vn chnh tr trn c s bo m quyn t do, dn ch ca nhn dn, thnh lp chnh quyn lin hip, ha hp dn tc thng qua tng tuyn c t do Cng vi chin thng in Bin Ph, vic k kt Hip nh Gi ne v l mt thng li quan trng ca s nghip on kt khng chin ca nhn dn ba nc ng Dng ni chung, ca hai nc Vit Nam, Lo ni ring trong cuc khng chin lu di chng thc dn Php v can thip M. Thng li th hin ngh lc, quyt tm ca Vit Nam v Lo trong cuc chin u chng k th chung, kt tinh sc mnh on kt c bit, lin minh chin u gia nhn dn v qun i hai nc, to nn mng vng chc cho s phi hp, lin minh chin u gia Vit Nam v Lo ngy cng nng cao trong cuc khng chin chng quc M xm lc (1954-1975).

PHT TRIN LIN MINH CHIN U VIT NAM - LO, LO - VIT NAM CHNG QUC M XM LC (1954 1975). Vi vic k kt Hip nh Ginev 1954, cch mng hai nc Vit Nam, Lo bc vo thi k mi: thi k tp trung xy dng lc lng, y mnh u tranh gi vng ha bnh v ginh c lp, thng nht mi nc. Song, quc M vn nui tham vng xm lc, ra sc can thip vo min Nam Vit Nam v Lo, m mu bin ni y thnh thuc a kiu mi v cn c qun s, lm bn p tin cng cc nc x hi ch ngha. V vy, nhn dn hai nc Vit Nam v Lo tip tc phi hp u tranh bo v thnh qu cch mng va ginh c. Trc tnh hnh trn, Hi ngh B Chnh tr Ban Chp hnh Trung ng ng Lao ng Vit Nam (19-10-1954) v Hi ngh Ban Chp hnh Trung ng ng Lao ng Vit Nam (11-1954)

ra ngh quyt khng nh tip tc tng cng tnh hu ngh v on kt gia nhn dn hai nc Vit Nam, Lo v ra yu cu phi hp hai bn cng thc hin cc nhim v, trc mt tp trung xy dng lc lng v trang Lo; xy dng, cng c hai tnh Sm Na v Phngxal thnh cn c u tranh ca Lo; o to, bi dng i ng cn b cho cch mng Long thi, thng 11- 1954, Hi ngh Trung ng Mt trn Lo xal v Chnh ph Khng chin Lo xc nh nhim v trung tm ca cch mng Lo trong giai on hin ti l: Bo v v xy dng hai tnh tp kt thnh cn c cch mng ca c nc, xy dng, pht trin cc lc lng v trang. Chnh ph Khng chin v B Quc phng Lo ngh Vit Nam xy dng k hoch v c on c vn qun s gip Lo cng c, xy dng Qun i Patht Lo. Ni dung cc quan im nu trn ca B Chnh tr, Ban Chp hnh Trung ng ng Lao ng Vit Nam, ca Trung ng Mt trn Lo txal v Chnh ph Khng chin Lo vch ra nhng nh hng quan trng, c ngha quyt nh to c s thng nht phng thc hp tc, gip ln nhau gia cch mng hai nc Vit Nam v Lo trong giai on mi, giai on chuyn t chin tranh sang ha bnh. Thc hin ch trng trn, hai nc Vit Nam, Lo phi hp hon thnh nhim v chuyn qun tp kt theo quy nh ca Hip nh Ginev v Hip nh nh chin Lo 1954. ng thi, B Quc phng Vit Nam quyt nh thnh lp on C vn qun s (on 100) gip cc n v Qun i Patht Lo hc tp v chnh tr, qun s, nng cao trnh chin u; phi hp vi B Ch huy ti cao Lo nghin cu, thng nht k hoch tc chin v phng thc t chc khu chin u bo v hai tnh Sm Na v Phngxal. Trn c s , cc c quan, n v Patht Lo cc khu vc ng qun c c vn Vit Nam gip t chc cc i chuyn trch lm cng tc xy dng c s qun chng, hng dn dn sn xut, t chc khm, cha bnh cho nhn dn, dy vn ho cho thanh nin, tuyn truyn v tnh on kt qun dn hai nc Vit Lo. Cc c quan chnh quyn hai tnh Sm Na, Phngxal tch cc pht ng nhn dn tng gia sn xut, thc hin cc ch trng ca Chnh ph Khng chin Lo. Nh , i sng ca nhn dn cc b tc Lo trn a bn hai tnh c ci thin ng k, c s qun chng c tng cng, cng c ngy cng vng chc. Trong s 1572 bn c 1327 bn xy dng c c s on th cch mng v lc lng du kch. nhiu ni, nhn dn tch cc i dn cng, ng vin con em tham gia Qun i Patht Lo. Vic cc lc lng Patht Lo hon thnh chuyn qun tp kt, kp thi trin khai k hoch xy dng, pht trin lc lng v sn sng chin u gi vng a bn tp kt to iu kin ban u rt quan trng cng c ,tng cng thc lc cho cch mng Lo, ng thi cng l nhn t tch cc pht huy mi quan h on kt, gip ln nhau gia qun i v nhn dn hai nc Vit Nam - Lo. Trc s chuyn bin mi ca cch mng Lo, i hi thnh lp ng Nhn dn Lo c tin hnh t ngy 22 thng 3 n ngy 6 thng 4 nm 1955 ti tnh Sm Na. Tham d i hi c 19 i biu thay mt gn 300 ng vin trong c nc. i hi xc nh nhim v chung trong giai on ny l on kt lnh o ton dn phn u hon thnh s nghip gii phng dn tc, thc hin mt nc Lo ho bnh, dn ch, thng nht v c lp. i hi ra Chng trnh hnh ng 12 im, thng qua Bo co chnh tr; iu l ca ng v bu Ban Ch o ton quc gm 5 ngi, do ng ch Cayxn Phmvihn lm Trng ban ch o.

Vic ng Nhn dn Lo ra i to c s vng chc tng cng s lnh o ca ng i vi cch mng Lo, ng thi l nhn t trng yu, c ngha quyt nh thc y quan h on kt, gip ln nhau gia cch mng hai nc Lo - Vit Nam. p ng yu cu on kt rng ri lc lng cch mng trong giai on mi, t ngy 6 n 31 thng 1 nm 1956, U ban Trung ng Neo Lo txal tin hnh i hi i biu ton quc ln th II ti tnh Sm Na. i hi thng qua Cng lnh chnh tr 12 im, trong nu ln nhim v ch yu ca Mt trn v on kt ton dn; gi vng v pht trin lc lng yu nc; tranh th s ng tnh, ng h ca nhn dn yu chung ha bnh th gii ; tch cc chm lo i sng vt cht v tinh thn ca nhn dn i hi quyt nh i tn Neo Lo txal thnh Neo Lo Hc Xt (Mt trn Lo yu nc) ; i tn t bo Lo txal, c quan ngn lun ca Mt trn, thnh Lo Hc Xt. i hi bu Ban chp hnh Trung ng Neo Lo Hc Xt, gm 47 i biu, i din cc tng lp nhn dn, cc dn tc, tn gio trong c nc, do Hong thn Xuphanuvng lm Ch tch. Thnh cng ca i hi i biu ln th II Neo Lo Hc Xt nh du bc pht trin mi ca cch mng Lo v m ra trin vng mi cho s tng cng hp tc, gip ln nhau gia cch mng hai nc Vit nam Lo. Sau khi ng Nhn dn Lo c thnh lp, cc lc lng yu nc Lo vi s phi hp, h tr tch cc ca cc t c vn qun s v dn chnh Vit Nam lin tip nh bi cc cuc tin cng ca cc th lc phi hu trong chnh quyn v qun i Ving Chn vo vng cn c cch mng, gy cho ch nhiu thit hi. Nhng thng li tc ng tch cc n xu hng v nguyn vng ca cc tng lp nhn dn Lo cc th, mt vi ni xut hin phong tro chng quc M v tay sai, ng h ng li ho bnh, trung lp ca Patht Lo thng nht quc gia. Trong bi cnh , ngy 2 thng 11 nm 1957, Hong thn Xuphanuvng, i din Neo Lo Hc Xt v Hong thn Xuvana Phuma, i din Chnh ph Vng quc Lo k tuyn b chung tho thun thnh lp Chnh ph Lin hip, c Neo Lo Hc Xt tham gia .Ngy 18 thng 12 nm 1957, Neo Lo Hc Xt t chc l chuyn giao tnh Sm Na v tnh Phngxal cho Chnh ph Lin hip dn tc. Tip , ngy 25 thng 12 nm 1957, c quan i din Neo Lo Hc Xt chnh thc ra mt v hot ng cng khai, hp php ti th Ving Chn. Nhn dp ginh c thng li trong cuc u tranh thc hin ho hp dn tc, thng nht quc gia, thnh lp Chnh ph Lin hip, ngy 10 thng 1 nm 1958, Ban Ch o ng Nhn dn Lo gi th cho Ch tch H Ch Minh v Ban Chp nh Trung ng ng Lao ng Vit Nam khng nh: S d cch mng Lo t c nhng thng li to ln l do tinh thn on kt u tranh anh dng kin cng ca nhn dn, cn b, chin s Lo di s lnh o ca ng Nhn dn Lo, ng thi cng do s ng gp quan trng ca ng ch v Trung ng ng Lao ng Vit Nam ht lng theo di, gip chng ti trong mi giai on ca cch mng Theo hip nh c k kt gia 2 bn v tng tuyn c b sung c Neo Lo Hc Xt tham gia v lut bu c sa i tin b do pha Neo Lo Hc Xt ngh, 7 gi sng ngy 4 thng 5 nm 1958, c nc Lo tin hnh tuyn c b sung 21 ngh s. Ln u tin tt c cc c tri trong ton

quc c quyn i b phiu. Cc ng c vin ca Patht Lo v pha ha bnh, trung lp u ginh thng li, vi 13/21 gh trong quc hi. Kt qu trn cng vi vic thnh lp Chnh ph lin hip dn tc ln th nht l thng li quan trng ca cc lc lng Patht Lo, ng thi nu cao tnh hiu qu ca quan h on kt, hp tc, gip ln nhau gia cch mng hai nc Vit Nam - Lo. Trong tnh th , t cui nm 1958, quc M v b l tay sai y mnh cc hot ng lt lng, tng bc xo b cc hip c ho hp dn tc c k kt cui cng trng trn xo b Chnh ph lin hip v ho hp dn tc. Chng cho qun bao vy nhm tc v kh hai tiu on v trang ca Patht Lo, bt giam mt s lnh t Neo Lo Hc Xt v m nhiu cuc khng b, cn qut nhm tiu dit lc lng cch mng. Trc tnh hnh Lo c nhiu din bin phc tp, ngy 4 thng 5 nm 1959, B Chnh tr ng Lao ng Vit Nam trao i kin vi i din ng Nhn dn Lo v tnh hnh v nhim v trc mt ca cch mng Lo. B Chnh tr ca hai ng thng nht v yu cu y mnh u tranh Lo, trc mt phi tch cc xy dng, pht trin lc lng mi mt sn sng chuyn sang hot ng qun s rng ri trn c nc; ng thi tip tc ging cao ngn c ha bnh, trung lp, ha hp dn tc tranh th d lun trong v ngoi nc. Chp hnh ch trng ca Trung ng ng Nhn dn Lo, m ngy 17 thng 5 nm 1959, cn b, chin s Tiu on 2 ca Neo Lo Hc Xt ng ti Cnh ng Chum - Xing Khong dng cm, mu tr, ph vng vy ch rt ra vng rng ni pha ng, gip vi Vit Nam. Tri qua 15 ngy m va hnh qun va chin u, c s h tr, gip ca Vit Nam, Tiu on 2 v cn c vng ni Ky Khn, bin gii Lo - Vit Nam an ton. S kin Tiu on 2 rt lui thnh cng, tip tc hot ng chin u l mt thng li ca cch mng Lo, lm tng thm lc lng thc hin v pht huy quan h on kt, phi hp u tranh gia qun v dn hai nc Vit Nam, Lo. Trc s can thip trng trn ca quc M vo Lo, Hi ngh Trung ng ng Nhn dn Lo (3-6-1959) xc nh cuc u tranh cch mng ca nhn dn Lo ang chuyn sang mt giai on mi, giai on t u tranh cng khai hp php l ch yu, chuyn sang u tranh v trang l ch yu, kt hp vi cc hnh thc u tranh khc. Thng nht vi quan im trn ca ng Nhn dn Lo, Hi ngh B Chnh tr ng Lao ng Vit Nam (2-7-1959) ra ch trng chi vin cch mng Lo p ng yu cu xy dng, pht trin lc lng trong tnh hnh mi v coi y l mt nhim v quc t ht sc quan trng, c ngha to ln i vi cch mng Vit Nam. B Chnh tr ng Lao ng Vit Nam quyt nh c lc lng gip Lo xy dng v pht trin Tiu on 2 thnh ba tiu on, ng thi b sung v kh, qun trang, qun dng v t chc hun luyn v k thut, chin thut cho cc n v Patht Lo. S phi hp cht ch gia ng Lao ng Vit Nam v ng Nhn dn Lo ni trn l ng lc quan trng thc y cch mng Lo pht trin, gp phn quan trng vo vic cng c v pht trin mi quan h on kt chin u gia cch mng hai nc Vit Nam Lo. Theo yu cu ca Trung ng ng Nhn dn Lo v vic gii thot cc ng ch lnh o ca Neo Lo Hc Xt b chnh quyn Phi Xnnicon bt giam lng ti Ving Chn, Qun u Trung

ng Vit Nam quyt nh thnh lp mt t cng tc c bit gm 9 ngi, phi hp vi cc ng ch Lo hot ng b mt trong ni thnh thc hin nhim v. m 23 rng ngy 24 thng 5 nm 1960 di s lnh o ca Thnh u Ving Chn, c s ni thnh phi hp vi t cng tc c bit Vit Nam v binh lnh, s quan canh gc a Hong thn Xuphanuvng v 15 ng ch b bt ra khi tri giam Phn Khnh v cn c an ton. Vic gii thot cc cn b lnh o Lo thnh cng l ngun c v, ng vin tinh thn to ln i vi lc lng cch mng v yu nc Lo, gp phn cng c, nng cao ngha su sc ca tnh on kt chin u, gip ln nhau gia qun v dn hai nc Vit Nam - Lo. Trong khi cch mng Lo c bc pht trin mi th Chnh ph Vng quc Lo lm vo khng hong nghim trng, dn n cuc o chnh (9-8-1960) ca Tiu on d 2 Ving Chn, do i y Koongle ch huy. Trc tnh hnh trn, Trung ng ng Nhn dn Lo ra ch trng: ng h cuc o chnh, sn sng hp tc thnh lp chnh ph i theo ng li ha bnh, trung lp v gp rt pht trin lc lng cch mng v mi mt. c bit, Hi ngh Ban chp hnh Trung ng ng Nhn dn Lo (20-10-1960) nhn mnh yu cu: tng cng lc lng cch mng v mi mt; m rng Mt trn dn tc thng nht; m rng khu cn c, xy dng chnh quyn cch mng ; tch cc xy dng cn c a tnh Sm NaThng nht vi ch trng trn ca ng Nhn dn Lo, Hi ngh B Chnh tr Trung ng ng Lao ng Vit Nam (12-11-1960) xc nh phng hng nhim v quc t ca Vit Nam Lo trong lc ny tp trung vo: phi hp chin u bo ton lc lng, ko di thi gian cm c to th tn cng mi; cng c hu phng Ving Chn, cng c cn c a Sm NaTheo ngh ca ng Nhn dn Lo v Chnh ph ca Phu ma do y ban o chnh thnh lp, Vit Nam c cn b v mt b phn pho binh sang Ving Chn, ng thi cc Qun khu 4, Qun khu Ty Bc (Vit Nam) khn trng phi hp vi cc lc lng v trang Lo tin cng ch st bin gii, h tr tch cc cho cuc chin u bo v Ving Chn. Thc hin s ch o trn, cc lc lng v trang yu nc Lo v b i tnh nguyn Vit Nam phi hp chin u dng cm, y li nhiu cuc tin cng ca ch vo Th Ving Chn, ng thi m rng tin cng ch nhiu ni, gii phng nhiu vng rng ln, trong c nhiu a bn chin lc quan trng, nh Cnh ng Chum, Xing Khongn u nm 1961, lc lng cch mng Lo ginh c nhiu thng li mi quan trng: m rng vng gii phng t Cnh ng Chum ti Sm Na; lc lng v trang Patht Lo c tng cng, pht trin t 2 tiu on ln 10 tiu on, to thm sc mnh y ch vo th lng tng, b ng. Nhng kt qu l thng li ca ng li ha bnh, trung lp, ha hp dn tc ca ng Nhn dn Lo v cng l thng li ca s phi hp, on kt chin u gia hai ng v nhn dn hai nc Vit Nam Lo. T u nm 1961, quc M v qun i Si Gn y mnh vic nh ph hng ngn chn vic vn chuyn ca on 559 trn tuyn ng Trng Sn. p ng yu cu chi vin ngy cng ln cho chin trng min Nam v cch mng Lo, Trung ng ng Lao ng Vit Nam v ng Nhn dn Lo tho lun, thng nht ch trng m ng vn chuyn chin lc sang pha Ty Trng Sn. c s gip tn tnh ca nhn dn cc b tc Lo, cc on cng tc qun s Vit Nam xy dng c nhiu c s cch mng, phc v cho vic m tuyn ng mi dc Ty Trng Sn trn t Lo.

Vic chuyn hng vn chuyn chin lc sang Ty Trng Sn khng ch to ra th v lc mi cho cch mng hai nc Vit Nam, Lo, m cn th hin ch quyt tm cao ca hai ng v nhn dn hai nc Vit - Lo trong cuc chin u chng k th chung, ginh c lp, t do. Do sc mnh u tranh ca nhn dn Lo, quc M v tay sai phi chp nhn ngng bn, m hi ngh hip thng ba phi (Neo Lo Hc Xt, Phuma v Bun m Phumi) ti Hin Hp (3-51961), Na Mon (13-5-1961) v Hi ngh quc t v Lo ti Ginev (16-5-1961), nhng do thi ngoan c ca phe M, Hi ngh quc t bn v vn thnh lp Chnh ph ba phi Lo b b tc. Trc tnh hnh trn, ngy 9 thng 7 nm 1961, Trung ng ng Nhn dn Lo v Trung ng ng Lao ng Vit Nam hi m bn v phng hng ca cch mng Lo v thng nht mt s nguyn tc trong quan h gia hai ng, c bit trong iu kin Vit Nam cn c quan h vi Chnh ph Vng quc Lo. Ti Hi ngh, Ch tch H Ch Minh cn dn: Nht tr nhng khng min cng, phi bn bc phn minh, nu cho ht kin nhng quyt nh l ng Lo, v cch mng Lo l do ngi Lo lm ly... gip nhiu my cng ch c 1/10 cn t lc l 9/10. Nht tr vi quan im ca Trung ng ng Lao ng Vit Nam v ca Ch tch H Ch Minh nu, Hi ngh Ban Chp hnh Trung ng ng Nhn dn Lo (20-7-1961) v (22-11-1961) xc nh nhim v: u tranh thnh lp Chnh ph lin hip trn nguyn tc thc hin chnh sch ha bnh, trung lp; ng thi tch cc xy dng v cng c lc lng v trang lm hu thun, gy p lc cho m phn. c bit, Hi ngh Ban Chp hnh Trung ng ng Nhn dn Lo (10-4-1962) nhn mnh yu cu y mnh phi hp vi Vit Nam chin u nh bi cc cuc tin cng ln chim ca ch v m chin dch Nm Th nhm m rng vng gii phng, to pht trin cho cch mng Lo. Do b tht bi nng n v lin tip trn cc mt trn, nht l trong chin dch Nm Th (5-1962), quc M v chnh quyn Ving Chn phi thnh lp Chnh ph lin hip dn tc ln th hai, c lc lng Patht Lo tham gia (12-6-1962) v k kt Hip nh Ginev (23-7-1962) vi s tham gia ca 14 nc, cng nhn nn c lp, ch quyn, thng nht v ton vn lnh th ca Lo. Vic k kt Hip nh Ginev 1962, gii quyt ho bnh vn Lo ghi nhn bc pht trin vt bc ca cch mng Lo, gp phn cng c tnh on kt hu ngh, lin minh chin u gia nhn dn hai nc Vit Nam, Lo. Sau Hip nh Ginev 1962 v Lo, ngy 5 thng 9 nm 1962, Chnh ph nc Vit Nam dn ch cng ho v Chnh ph Vng quc Lo chnh thc thit lp quan h ngoi giao. u nm 1963 vua Lo Xxvng Vthana dn u on i biu Hong gia Lo thm Vit Nam. Trong bui chiu i vua Lo, Ch tch H Ch Minh khng nh: Hai dn tc Vit v Lo sng bn nhau trn cng mt gii t, cng c chung mt dy ni Trng Sn. Hai dn tc chng ta nng ta vo nhau, gip ln nhau nh anh em Ngy nay chng ta li ang gip nhau xy dng mt cuc sng mi. Tnh ngha lng ging anh em Vit - Lo tht l thm thit khng bao gi phai nht c. Tht l:

Thng nhau my ni cng tro. My sng cng li, my o cng qua Vit Lo, hai nc chng ta Tnh su hn nc Hng H, Cu Long. Mc d Hip nh Ginev 1962 v Lo c k kt, quc M vn cha t b m mu xm lc Lo, tng cng vin tr, gip chnh quyn Ving Chn tin cng ln chim vng gii phng, ng thi ra sc ph hoi Chnh ph lin hip, c lp v vu co Neo Lo Hc Xt. Trc tnh hnh c chiu hng phc tp, Hi ngh Ban Chp hnh Trung ng ng Nhn dn Lo (15-2-1963) ra nhim v: u tranh bo v Chnh ph lin hip, bo v ha bnh v ra sc cng c, pht trin lc lng cch mng v mi mt. Hi ngh xc nh qun i Patht Lo phi tch cc hot ng qun s lm hu thun cho u tranh chnh tr, y mnh xy dng lc lng v trang, sn sng p tan mi m mu ln chim ca ch. T ngy 18 n ngy 24-4-1963, Trung ng ng Lao ng Vit Nam v Trung ng ng Nhn dn Lo hi m thng nht cc hot ng phi hp v gip nhau c hiu qu hn. c bit, ti cuc hi m (7-1963) bn v phng hng pht trin ca cch mng Lo, hai ng thng nht nhim v y mnh xy dng lc lng c v qun s v chnh tr, chun b cho cuc chin u lu di. Trung ng ng Nhn dn Lo ngh Vit Nam tng cng lc lng chuyn gia gip Lo ton din, t ch trng, chnh sch n t chc thc hin; trong , v qun s, gip Lo thc hin hai nhim v c bn l xy dng chnh tr, t tng, t chc ng trong qun i v cng c, pht trin phong tro chin tranh du kch. Thc hin ch trng trn, t cui nm 1963, u nm 1964, Vit Nam c hn 2.000 chuyn gia qun s sang lm nhim v quc t Lo. Tip , t gia nm 1964, thnh lp h thng chuyn gia qun s Vit Nam t trn c quan Tng t lnh Lo xung n B t lnh cc qun khu, tnh i v cp tiu on, c nhim v phi hp vi bn nghin cu k hoch tc chin, xy dng lc lng v trang, xy dng v cng c cc vng cn c Lo. ng thi, cc n v qun tnh nguyn Vit Nam phi hp vi b i Patht Lo m nhiu chin dch, ch yu khu vc ng 9 Trung Lo, Cnh ng Chum Xing Khong, p tan cc cuc tn cng ln chim ca ch, bo v vng chc vng gii phng Lo, to iu kin thun li cho qun v dn Vit Nam vn chuyn trn ng ty Trng Sn chi vin cho chin trng min Nam Vit Nam v cch mng hai nc Lo, Campuchia. Nhng hot ng phi hp gia qun v dn hai nc Vit Nam Lo trong xy dng lc lng v chin u ni trn to s chuyn bin rt c li v qun s, chnh tr cho lc lng cch mng Lo, gp phn bo v v m rng tuyn ng ty Trng Sn vn di ti cc chin trng. T gia nm 1965, do b tht bi nng n trong m mu ln chim vng gii phng v khng thc hin c ph hoi, chia r gia cc lc lng cch mng v yu nc Lo, quc M thc hin bc leo thang chin tranh mi, a lc lng khng qun M vo tham chin

Lo, y chin tranh c bit Lo pht trin n cao ; ng thi tin hnh chin lc chin tranh cc b min Nam Vit Nam, m rng chin tranh ph hoi bng khng qun, hi qun ra min Bc Vit Nam, Trc tnh hnh trn, Hi ngh Ban Chp hnh Trung ng ng Nhn dn Lo (5-1965) nu cao quyt tm nh bi chin tranh c bit ca quc M Lo v ra nhim v: y mnh u tranh qun s, pht trin chin tranh nhn dn; tng cng xy dng lc lng v trang ba th qun; cng c v m rng vng gii phng thnh quy m ca mt quc gia. Do yu cu tng cng on kt chin u chng k th chung l quc M xm lc, ngy 22 thng 6 nm 1965, ng Lao ng Vit Nam hi m vi ng Nhn dn Lo thng nht cc ni dung phi hp v gip ln nhau, trong tp trung gip Lo xy dng vng gii phng v mi mt vi quy m mt quc gia, xy dng lc lng v trang.Tip , ngy 3 thng 7 nm 1965, B Chnh tr Ban Chp hnh Trung ng ng Lao ng Vit Nam ra Ngh quyt khng nh: Vit Nam cn phi n lc p ng n mc cao nht mi yu cu i vi cng cuc pht trin cch mng ca Lo. Thc hin ch trng gip ln nhau c hai ng thng nht, ngay t gia nm, nht l t cui nm 1965 tr i, Vit Nam c mt s n v qun tnh nguyn v cc on chuyn gia qun s, chnh tr, kinh t, v vn ha sang lm nhim v quc t Lo vi s lng ngy cng ln theo yu cu ca cch mng Lo. n nm 1967, s cn b, cng nhn Vit Nam tham gia xy dng cc ngnh kinh t, vn ha Lo ln ti 15.000 ngi; ring chuyn gia v qun s ln ti 8.500 ngi. Nu cao tinh thn ng cam cng kh, cc lc lng Vit Nam lm nhim v quc t Lo k vai st cnh cng qun v dn Lo ra sc xy dng vng gii phng Lo v mi mt nh quy m mt quc gia; xy dng v nng cao sc mnh chin u ca lc lng v trang cch mng Lo; nh ch ln chim, gi vng v m rng cc khu cn c; bo v vng chc tuyn vn ti chin lc ty Trng Sn. c bit, u nm 1968, b i tnh nguyn Vit Nam phi hp vi qun gii phng Lo m chin dch tin cng Nm Bc thng li, gii phng hon ton khu vc Nm Bc Khm eng vi trn mt vn dn, ni lin vng gii phng Thng Lo thnh khu vc lin hon, to th vng chc cho hu phng cch mng Lo v h tr thit thc cho cuc khng chin ca nhn dn Vit Nam v Campuchia. Nhng thng li trn th hin nc thang pht trin mi ca lc lng cch mng Lo, ng thi khng nh sc mnh to ln ca quan h on kt chin u gia qun v dn hai nc Vit Nam Lo, trong th hin tnh cm chn thnh nht mc, st son ca Vit Nam i vi s nghip cch mng Lo, nh ng ch Cay xn Phmvihn pht biu trong cuc hi m gia ng Nhn dn Lo v ng Lao ng Vit Nam (12-1968) nhn mnh: S gip ca Vit Nam cho cch mng Lo ht sc tn tnh v v t. Vit Nam gip Lo c vt cht v xng mu. Xng mu ca nhn dn Vit Nam nhum khp ni trn t nc Lo v nn c lp ca Lo S gip ca Vit Nam i vi Lo xy dng nn mi quan h c bit, thc t cng l s vn dng ng n ch ngha Mc Lnin v ch ngha quc t v sn. Nhng thng li gp phn cng c thm s gn b mt thit gia hai ng v hai dn tc Vit Nam Lo.

Mc d b tht bi, t nm 1969, quc M vn tip tc y mnh chin tranh, a chin tranh c bit Lo ln n nh cao vi s tham gia ngy cng nhiu ca lc lng khng qun M v qun i cc nc tay sai, ch hu ca M, ng thi tin hnh Vit Nam ha chin tranh v m rng chin tranh sang Campuchia. Nhng m mu, th on v hnh ng chin tranh mi ca quc M gy nhiu kh khn, phc tp cho cch mng ba nc ng Dng v lm cn tr qu trnh phi hp chin u gia hai dn tc Vit Nam v Lo. Trc m mu v th on chin tranh mi ca quc M, Trung ng ng Lao ng Vit Nam v Trung ng ng Nhn dn Lo ra ch th khng nh tng cng on kt gia nhn dn hai nc, quyt tm nh bi quc M v b l tay sai trong bt c tnh hung no. Ngy 18 thng 7 nm 1969, Qun y Trung ng Vit Nam hi m vi Qun y Trung ng Lo thng nht cc ni dung phi hp v gip nhau trn lnh vc qun s, ng thi xc nh nhim v cch mng Lo tp trung vo vic xy dng, tng cng lc lng v mi mt; nng cao cht lng ba th qun; y mnh u tranh c hai vng nng thn v thnh th, trn c ba mt qun s, chnh tr, ngoi giao; cng c vng chc cc a bn ng chn, gi vng v m rng vng gii phng; ch trng sn xut, bi dng sc dn c bit, Hi ngh Ban Thng v Trung ng ng Nhn dn Lo (25-6-1970) xc nh nhim v cch mng Lo trong hai nm ti l: Nu cao tinh thn t lc cnh sinh, pht huy th ch ng tin cng ch v mi mt; ra sc cng c vng gii phng; xy dng v pht trin lc lng cch mng v mi mt. Hi ngh nhn mnh cn phi tng cng on kt hn na vi nhn dn Vit Nam v nhn dn Campuchia anh em trong cuc chin u chng k th chung l quc M xm lc. Thc hin ch trng trn, t nm 1969, hai nc Vit Nam Lo cng tch cc y mnh cc hot ng phi hp v gip ln nhau v mi mt. V qun s, Qun y Trung ng Vit Nam quyt nh tng cng cn b cho cc on chuyn gia qun s t trung ng n cc tnh theo yu cu ca Lo. Cc lc lng chuyn gia v qun tnh nguyn Vit Nam trn chin trng Lo y mnh nhiu hot ng, va ch trng gip bn xy dng, nng cao kh nng, trnh chin u ca b i Lo, va cng qun gii phng Lo chin u, nh bi nhiu cuc tin cng ln chim ca ch, quan trng nht l p tan cc chin dch C Kit (10.1969 4.1970), chin dch ng 9 Nam Lo (3-1971), gi vng v m rng vng gii phng, trong c vng chin lc Cnh ng Chum Xing Khong, bo v vng chc v thng sut tuyn vn ti chin lc ty Trng Sn. V chnh tr, ngoi giao, Vit Nam tch cc ng h gii php nm im ca Neo Lo Hc Xt (31970) gii quyt vn Lo trn c s Hip nh Ginev 1962; phi hp cht ch vi Lo tch cc ng gp cho thnh cng ca Hi ngh cp cao ba nc ng Dng (4-1970) v vo vic thnh lp Mt trn thng nht chng M, gp phn tng cng lin minh chin u ca nhn dn ba nc Vit Nam - Lo - Campuchia, ng thi tranh th c s ng tnh, ng h mnh m ca nhn dn tin b trn th gii, lm cho ni b ch, k c gii cm quyn M b chia r su sc. V lnh vc xy dng kinh t, pht trin vn ho, cc b, ngnh ca Vit Nam k kt nhiu hip nh hp tc, gip vi cc b, ngnh ca Lo, nh: lm nghip, cng nghip nh, th cng v a cht (2-1972); giao thng vn ti (4-1972); thu li (5-1972), nhm nng cao tc pht trin kinh t trong vng gii phng Lo.

Vi s n lc vt bc ca bn thn v cng vi s on kt, gip v t, trong sng ca Vit Nam, n cui nm 1972, cch mng Lo ginh c nhiu thng li quan trng, nht l ng Nhn dn Lo t chc thnh cng i hi i biu ton quc ln th hai: quyt nh i tn ng thnh ng Nhn dn cch mng Lo v suy tn ng ch H Ch Minh l lnh t ca ng; thng qua Ngh quyt: Tng cng on kt Lo Vit, trong khng nh tnh on kt Lo Vit trn c s ch ngha Mc - Lnin v tinh thn quc t v sn l mi quan h c bit, nh du s trng thnh v chnh tr v t chc ca ng Nhn dn cch mng Lo nhn t trng yu, c ngha quyt nh thc y quan h c bit, lin minh chin u Lo Vit Nam ln bc pht trin mi. Lc lng v trang cch mng Lo vi hn 3 vn qun tp trung cng hn 5 vn dn qun du kch trn khp mi min ca t nc khng ngng trng thnh, sc hon thnh nhim v chin u trong nhng trn sc quyt nh. Vng gii phng Lo c m rng, cng c, ni lin t Bc n Nam v tng bc xy dng theo quy m mt quc gia, c nn ti chnh ring, c mt s x nghip cng nghip nh, thng nghip quc doanh, nhiu tnh bc u t tc c lng thc... Nhn dn cc b tc Lo trong vng gii phng t a v n l tr thnh ngi lm ch t nc, tch cc tham gia xy dng ch dn ch nhn dn, xy dng cuc i mi ca mnh. Nhng chin thng to ln v nhiu mt ni trn trc tip gp phn quan trng buc chnh ph Ving Chn phi k kt Hip nh lp li ho bnh v thc hin ha hp dn tc Lo (21-21973), to iu kin v thi c rt thun li thc y cch mng Lo tin ln, ng thi m ra c hi mi cho lin minh chin u Vit Nam Lo y mnh u tranh ginh thng li hon ton. Tuy phi chp nhn cho chnh quyn tay sai Ving Chn k kt Hip nh v chm dt chin tranh v lp li ha bnh Lo (2-1973), nhng quc M vn tip tc cu kt v s dng lc lng phn ng Lo ph hoi vic thi hnh Hip nh Ving Chn, gy li tnh hnh cng thng Lo v chng ph cch mng ng Dng. Trc tnh hnh trn, Trung ng ng Nhn dn cch mng Lo ch trng: ging cao ngn c ha bnh, c lp, ha hp dn tc tp hp lc lng u tranh i i phng thi hnh nghim chnh Hip nh; nng cao cnh gic, quyt tm nh bi mi m mu ca k th; tng cng lc lng v mi mt, to iu kin i n xy dng mt nc Lo c lp, dn ch, trung lp, thng nht v thnh vng. xy dng v cng c vng gii phng ngy mt vng mnh lm hu thun cho phong tro u tranh, Trung ng ng Nhn dn Lo ngh Vit Nam tip tc c chuyn gia gip Lo, nht l v cc ngnh hnh chnh s nghip, kinh t, vn ha p ng yu cu ca cch mng Lo trong tnh hnh mi, Hi ngh Ban Chp hnh Trung ng ng Lao ng Vit Nam (7-1973) ch trng phi hp v h tr Lo pht huy thng li t c, cng c v y mnh cc hot ng buc quc M phi thc hin nghim chnh Hip nh Ving Chn. Trung ng ng Lao ng Vit Nam ch th cho cc n v qun tnh nguyn v i ng chuyn gia lm ngha v quc t Lo tng cng lc lng, bo m thc hin tt cc nhim v do cch mng Lo t ra. Ti cuc hi m gia hai on i biu cp cao ng Lao ng Vit Nam v ng Nhn dn cch mng Lo (12-1973), hai ng thng nht xc nh nhim v quan trng nht trong tnh

hnh hin nay a cch mng Lo tin ln l: cng c, xy dng vng gii phng; nm chc lc lng v trang, i i vi vic s dng Chnh ph lin hip; y mnh u tranh chnh tr trong hai thnh ph trung lp v trong vng i phng qun l. nng cao hiu qu quan h hp tc, gip ln nhau gia cch mng hai nc, hai ng nht tr phng hng hp tc cn tp trung vo nhng vn c bn nht, nhng khu then cht nht, to iu kin cho Lo nhanh chng m ng c cng vic mt cch c lp, t ch. Ring v qun s, hai ng thng nht cn phi b tr li lc lng ph hp tnh hnh mi: a cc n v qun tnh nguyn Vit Nam ng chn tuyn sau, gip bo v, gi vng vng gii phng, phng ch bt ng tin cng ln chim; a b i gii phng Lo ln pha trc, trc tip tip xc vi ch, gy p lc, lm ch da cho qun chng u tranh v sn sng tin cng ch khi cn thit. Thc hin ch trng trn, Vit Nam tng bc rt chuyn gia tnh v huyn v nc (rt trc thng 5-1974), ng thi iu chnh cc lc lng chuyn gia v qun tnh nguyn cn li phi hp v gip Lo thc hin nhim v trong giai on cch mng mi. V qun s, Vit Nam c nhiu i cng tc phi hp vi cn b Lo xy dng c s, cng c cc i du kch, t chc hun luyn qun s v cc chuyn gia tham gia cng tc tng kt, tng hp tnh hnh, theo di, gip cc cm ch lc Lo; ng thi, qun tnh nguyn Vit Nam phi hp cht ch vi b i Lo p tan nhiu cuc hnh qun ln chim ca ch Lung Phbang, ty Mng Xi - Xala Phu Khun, ng v nam Th Khc, nam ng s 9, nam Pc X, bo v vng chc vng gii phng v h tr mnh m phong tro u tranh ca nhn dn vng ch kim sot. V kinh t, vn ha, cc chuyn gia Vit Nam phi hp tch cc, cng vi cn b v nhn dn Lo y mnh sn xut, xy dng kinh t, vn ha, gio dc trong vng gii phng, gp phn gii quyt nhng yu cu cp bch v i sng ca nhn dn v chun b cc mt cho vic pht trin kinh t ca vng gii phng trong nhng nm tip theo. V i ngoi, t cui nm 1973, ng Lao ng Vit Nam t chc cc on i biu i din ca ng v Nh nc sang thm hu ngh chnh thc vng gii phng Lo, nh: chuyn thm ca on i biu ng v Chnh ph do ng ch L Dun, B th th nht Ban chp hnh Trung ng, t ngy 2 n ngy 6 thng 11 nm 1973; chuyn thm ca on i biu Mt trn dn tc gii phng min Nam v Chnh ph cch mng lm thi min Nam Vit Nam do Lut s Nguyn Hu Th dn u (thng 1 nm1974); chuyn thm ca on i biu ph n gii phng min Nam do b Nguyn Th nh dn u (thng 4 nm 1974)Vit Nam cng phi hp v gip Lo n nhiu on i biu ca cc nc n thm vng gii phng Lo, nh: on i biu Quc hi Thu in, on i biu kinh t Cu Ba (thng 1 nm1974); on i biu ng cng nhn x hi thng nht Hunggary, on i biu ng cng sn Bungary (thng 2 nm 1974); on i biu ng v Chnh ph Cu Ba (thng 2 nm 1974) S phi hp cht ch v gip hiu qu gia Vit Nam v Lo ni trn, lm cho th v lc ca cch mng Lo ln mnh vt bc, to iu kin thc y phong tro u tranh ca qun chng ngy cng lan rng v si ni, nht l Th Ving Chn, buc Chnh ph lin hip phi chp nhn Cng lnh chnh tr 18 im v Chng trnh hnh ng 10 im do Mt trn Lo yu nc a ra (12-1974), ng thi gp phn h tr tch cc cho nhn dn Vit Nam v

nhn dn Campuchia anh em ginh thng li hon ton trong cuc khng chin chng quc M xm lc. Trc thng li dn dp, to ln ca nhn dn Vit Nam, Campuchia trong thng 4-1975, nht l chin thng gii phng hon ton min Nam (30-4-1975) ca nhn dn Vit Nam, ngy 5-51975, B Chnh tr Trung ng ng nhn dn cch mng Lo t chc Hi ngh m rng, quyt nh pht ng ton ng, ton dn, ton qun trong c nc ni dy ot ly chnh quyn v ginh thng li hon ton. Vic nc Cng ha dn ch nhn dn Lo ra i (thng 12 nm 1975) l thng li to ln, trit ca nhn dn cc b tc Lo, ng thi cng l thng li quan trng ca mi quan h c bit, lin minh on kt chin u, thy chung, son st gia hai dn tc Vit Nam Lo. Nh vy, trong lch s quan h on kt c bit, lin minh chin u ca qun v dn hai nc Vit Nam, Lo, thi k 30 nm chin tranh gii phng (1945 1975) thc s l mt cuc trng chinh y kh khn, gian kh, song cng rt i si ng v ho hng. Trong thi k lch s ny, cch mng hai nc cng nhau gii quyt thnh cng tng bc nhng vn mu cht nh: thng nht ch trng thnh lp ng mcxt mi nc ng Dng, thnh lp khi lin minh Vit - Min Lo da trn nguyn tc t nguyn, bnh ng, tn trng ch quyn ca nhau, nhm mc tiu nh ui bn xm lc, lm cho mi nc hon ton c lp. Vic ng Lao ng Vit Nam ra hot ng cng khai (2-1951), s ra i ca Lin minh mt trn ng Dng (3-1951) v ca ng Nhn dn cch mng Lo (4-1955) l nhng nhn t trng yu, to c s cho s pht trin vt bc, c ngha chin lc quan trng trong quan h on kt, lin minh chin u ba nc ng Dng ni chung, hai nc Vit Nam v Lo ni ring. Vi t tng ch o chin lc ng Dng l mt chin trng, trong sut ba mi nm chin tranh gii phng, lnh o hai nc Vit Nam, Lo thng nht v phi hp cht ch vi nhau trong mi ch trng, hnh ng chin lc v trn mi mt, nhm to ra sc mnh tng hp nh bi k th chung l thc dn Php v quc M xm lc, ginh c lp, t do. Thm nhun li dy ca Ch tch H Ch Minh: Gip bn l mnh t gip mnh, coi nhn dn bn nh nhn dn mnh, coi s nghip cch mng ca bn l trch nhim ca mnh, trong sut 30 nm chin tranh gii phng, cc th h cn b, chin s qun tnh nguyn v i ng chuyn gia Vit Nam lm nhim v quc t Lo lun k vai st cnh v cng vi bn, va chin u chng ch cn qut ln chim, va tin hnh xy dng v cng c cc on th, chnh quyn khng chin, xy dng v bo v vng gii phng, tng cng lc lng v trang, pht trin chin tranh du kch trn khp cc khu vc Thng, Trung v H Lo. ng thi, thc tin chin u, cng tc trn cc chin trng Lo cng l c hi bi dng, rn luyn rt b ch v cc mt qun s, chnh tr, nht l nng cao thm tinh thn on kt quc t cho cn b, chin s qun tnh nguyn v i ng chuyn gia Vit Nam. S ln mnh ca lc lng khng chin Lo l nhn t c bn, to iu kin a chin trng Lo tin ln phi hp c hiu qu vi chin trng chnh Vit Nam. Trong cuc khng chin chng thc dn Php xm lc (1945-1954), nht l trong cuc khng chin chng quc M

xm lc (1954-1975), qun v dn hai nc Vit Nam Lo phi hp m nhiu chin dch tin cng ln trn chin trng Lo ginh thng li, buc k th phi phn tn lc lng i ph, gp phn h tr c lc, to iu kin thun li cho cc bc chuyn bin ca chin tranh cch mng Vit Nam v to pht trin i ln ca cch mng Campuchia. Thng li ca cuc khng chin chng thc dn Php v quc M xm lc (1945-1975) th hin ngh lc v quyt tm ca c hai dn tc Vit Nam Lo trong cuc chin u chng k th chung ginh c lp, t do, kt tinh sc mnh on kt ca quan h c bit, lin minh chin u gia qun i v nhn dn hai nc Vit Nam Lo. Thng li to nn mng vng chc tng cng, pht trin quan h hu ngh, on kt c bit Vit Nam Lo, Lo Vit Nam trong thi k lch s mi. HP TC TON DIN VIT NAM LO, LO VIT NAM GIAI ON 1976 - 1985. Sau nm 1975, quan h Vit Nam v Lo bc sang mt trang hon ton mi: t lin minh chin u chung mt chin ho sang hp tc ton din gia hai quc gia c c lp ch quyn. Cuc cch mng khoa hc cng ngh ang din ra nh v bo, y nhanh xu th quc t ho, ton cu ho trn tt c cc lnh vc ca i sng x hi. Do , cc nc ang pht trin trong c Vit Nam v Lo u c c hi v iu kin thu ht vn u t, kinh nghim qun l, s dng cc thnh tu khoa hc cng ngh ca th gii y nhanh qu trnh pht trin kinh t, xy dng t nc Tuy nhin, sau thng li ca cuc khng chin chng M, cu nc, hai nc Vit Nam v Lo u phi ra sc khc phc hu qu nng n ca chin tranh ko di 30 nm, c bit l hu qu thng tr ca ch ngha thc dn mi. Nn kinh t ca Vit Nam v Lo v c bn cn ht sc lc hu v ph thuc nng n vo nc ngoi. im xut pht ca hai nc u t nn kinh t nng nghip c trnh canh tc, nng sut v sn lng rt thp; t duy lnh o kinh t cn mang nng tnh tp trung bao cp t thi chinTrong khi , cc th lc th ch trong nc v bn ngoi cu kt, tm cch chia r Lo vi Vit Nam, Vit Nam vi Lo. Chng li dng vic u t vo cc nc ang pht trin thc hin mu lm cho cc nc ny ph thuc v kinh t dn n ph thuc v chnh tr. Bn cnh , ch ngha x hi th gii, c bit l Lin X v cc nc ng u lm vo tnh trng tr tr, dn n khng hong t thp nin 80 gy kh khn, tr ngi khng nh cho mi quan h gia Vit Nam v Lo. y l thi k ng Cng sn Vit Nam v ng Nhn dn cch mng Lo tr thnh ng cm quyn mi nc; do vy, c hai nc cng c iu kin pht huy truyn thng tt p tng gn b keo sn trong cuc u tranh chng k th xm lc, xy dng v tng cng quan h lin minh, lin kt v hp tc ton din v chnh tr, quc phng an ninh, kinh t, vn ho, gio dc y chnh l c im quan trng nht, dn ti s thay i v cht trong ni dung, phng thc v cc nguyn tc quan h gia hai quc gia dn tc, nng quan h hu ngh c bit, hp tc ton din gia hai nc ln tm cao mi. Nm 1976, ngay sau thnh lp nc Cng ha Dn ch Nhn dn Lo, Lo v Vit Nam t c tha thun quan trng trong vng hai thng rt ton b qun i v chuyn gia Vit Nam v nc v bt u xc tin vic hoch nh bin gii quc gia gia hai nc. Tuy nhin, li dng c hi ny, bn phn ng trong nc Lo, vi s h tr ca cc th lc th ch quc t,

 hot ng ni dy nhiu ni. Do vn mnh ca hai nc lin i ln nhau nn mi quan tm hng u v an ninh chnh tr ca Lo cng l mi quan tm thng trc ca Vit Nam. Ngy 30 thng 4 nm 1976, B Chnh tr Trung ng ng Lao ng Vit Nam ra Ngh quyt V tng cng gip v hp tc vi cch mng Lo trong giai on mi, xc nh: vic tng cng on kt, gip , hp tc i vi Lo l mt trong nhng nhim v quc t hng u ca ng v nhn dn Vit Nam, cng l v li ch thit thn ca cch mng Vit Nam. c bit, t ngy 15 n ngy 18 thng 7 nm 1977, on i biu cao cp ng v Chnh ph Vit Nam do Tng B th L Dun v Th tng Phm Vn ng dn u sang thm hu ngh chnh thc Lo. Hai bn trao i kin v cc vn quc t quan trng m hai bn cng quan tm, cng nh cc vn nhm pht trin mi quan h hu ngh, hp tc gia ng, Chnh ph v nhn dn hai nc, trn c s p ng nguyn vng thit tha v li ch sng cn ca hai dn tc trong s nghip bo v c lp dn tc v xy dng ch ngha x hi. Ngy 18 thng 7 nm 1977, hai nc chnh thc k kt cc Hip c: Hip c hu ngh v hp tc gia Cng ha x hi ch ngha Vit Nam v Cng ha Dn ch Nhn dn Lo; Hip c hoch nh bin gii quc gia gia nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam v nc Cng ha Dn ch Nhn dn Lo; v ra Tuyn b chung tng cng s tin cy v hp tc lu di gia hai nc. Hip c hu ngh v hp tc gia Cng ha x hi ch ngha Vit Nam v Cng ha Dn ch Nhn dn Lo l Hip c ton din, mang tnh chin lc lu di, to c s chnh tr v php l quan trng cng c v tng cng lu di tnh on kt, mi quan h c bit Vit Nam Lo, Lo Vit Nam. Hip c c gi tr trong 25 nm v s c mc nhin gia hn thm tng 10 nm nu mt trong hai bn khng thng bo cho bn kia mun hy b Hip c t nht l mt nm trc khi ht hn. Hip c nu r: Hai bn cam kt ra sc bo v v pht trin mi quan h c bit Vit Nam Lo, Lo Vit Nam, khng ngng tng cng tnh on kt v tin cy ln nhau, s hp tc lu di v gip ln nhau v mi mt trn tinh thn ca ch ngha quc t v sn v theo nguyn tc hon ton bnh ng, tn trng c lp, ch quyn v ton vn lnh th ca nhau, tn trng li ch chnh ng ca nhau, khng can thip vo cng vic ni b ca nhau. y l mc lch s quan trng nh du bc ngot mi trong quan h gia hai nc. Vic k kt hip c cn c ngha quc t quan trng, nu cao tinh thn quc t trong sng gia hai nc ang cng hng ti mc tiu ch ngha x hi v pht huy nh hng tch cc trong khu vc. Hip c hoch nh bin gii quc gia l mt biu hin tt p ca vic gii quyt vn li ch dn tc trn tinh thn kt hp nhun nhuyn ch ngha yu nc chn chnh vi ch ngha quc t v sn trong sng, l mu mc v chnh sch lng ging hu ngh ca nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam v nc Cng ha Dn ch Nhn dn Lo. Thnh qu mi nm hp tc ton din Vit Nam Lo, Lo Vit Nam rt to ln. - Hp tc trong lnh vc chnh tr v i ngoi Mi quan h hp tc v chnh tr trong giai on ny tp trung vo n lc ca hai nc trong vic hin thc ha mc tiu cng la chn: tin ln con ng x hi ch ngha m cha c tin l lch s.

Vic nc Lo t ch gii quyt nhng vn ca Lo n nh v pht trin nh: gi vng ch quyn lnh th, duy tr an ninh ni a, bo v ch mi di s lnh o ca ng, phc hi, y mnh sn xut, ci thin i sng nhn dn, tranh th vin tr nc ngoi, v.v nh hng tch cc n s n nh v tng bc i ln ca Vit Nam. iu ni bt l s c gng tm ti hc hi ca cc ng ch trong B Chnh tr ng Nhn dn cch mng Lo v kinh nghim v nghin cu l lun ca quc t hon thin ch dn ch nhn dn, to tin tin ln ch ngha x hi trong iu kin c th ca Lo. Bn thn ng ch Tng B th Cayxn Phmvihn c i c li tc phm Sa i li lm vic ca Ch tch H Ch Minh vn dng vo cng tc xy dng ng Lo. ng thi, ng trc nhng din bin phc tp ca tnh hnh khu vc v quc t, Lo cn trc tip phi hp vi Vit Nam trn din n quc t, ch ng gip Vit Nam tho g nhng vng mc trong quan h vi cc nc khc trong khu vc; trao i kinh nghim vi Vit Nam v tng bc i mi c ch qun l trong nng nghip (trang tri), lu thng thng mi, v.v... ng ch Cayxn Phmvihn thng xuyn nhn mnh quan im lp trng trc sau nh mt ng h Vit Nam ca Lo: Lo vng mnh, c lp th Vit Nam n nh, phn vinh. V pha Vit Nam, sau ngy t nc thng nht, mc du phi gii quyt nhiu kh khn do hu qu chin tranh, nhng lun nhn thc su sc mi quan h tng h ca cch mng hai nc trong giai on mi: Lo c n nh th Vit Nam mi n nh v ngc li. V vy, Vit Nam c gng p ng cc yu cu chi vin v hp tc vi Lo mt cch ton din, theo tinh thn v t khng tnh thit hn. Ti cc cuc hi m hng nm gia hai B Chnh tr, cc cuc gp g trao i khi c vic t xut gia cc ng ch lnh o ng v Nh nc, gia cc b, ban, ngnh, on th Vit Nam gp phn gip Lo kinh nghim v gii quyt cc kh khn, gii ta kp thi cc vng mc xy ra, cng c nim tin ca Lo v thin ch ca Vit Nam. V ngc li, s chia s ca Lo vi Vit Nam trn lnh vc an ninh chnh tr, kinh nghim pht trin kinh t - x hi to nim tin v l sc mnh v gi, gip Vit Nam bo m c li ch trc tip v an ninh v pht trin bin gii pha Ty ca mnh. Vic gii quyt thnh cng vn bin gii gia hai nc l mt thnh tu ni bt ca hp tc chnh tr trong giai on ny. trin khai Hip nh hoch nh bin gii quc gia gia hai nc (18 thng 7 nm 1977), hai bn tha thun ly ng bin gii m Php v trn bn 1/100.000 ca S a d ng Dng lm c s i chiu, so snh cho vic phn chia bin gii trn thc a. T ngy 25 thng 7 nm 1978, ngy cm mc u tin n ngy 24 thng 8 nm 1984, Vit Nam cng vi Lo c bn hon thnh h thng quc mc. Sau 8 nm tin hnh, n ngy 24 thng 1 nm 1986, vic phn vch v cm mc trn thc a ton tuyn bin gii Vit - Lo di 2.067 km hon thnh. Vic phn nh chnh thc ng bin gii quc gia gia hai nc th hin nguyn tc trong quan h hai nc: tn trng c lp, ch quyn v ton vn lnh th ca nhau cng nh li ch chnh ng ca mi bn, ph hp vi lut php quc t v p ng nguyn vng ca nhn dn hai nc mun c mt ng bin gii hu ngh, n nh, hp tc v pht trin lu di. Trong hp tc i ngoi, theo tinh thn ca Hip c hu ngh v hp tc, B trng Ngoi giao hai nc nht tr phi hp cht ch v ng li hot ng i ngoi, pht huy hiu qu cng tc i ngoi mi nc v sc mnh ca ba nc ng Dng trn trng quc t, gp phn lm

cho mi trng an ninh chnh tr ng Nam i dn vo n nh, th hin thin ch ca cc nc ng Dng xy dng khu vc ha bnh, n nh, hp tc v pht trin. Trn t nc Lo lc ny, tnh hnh kinh t x hi ang dn i vo n nh, c lp ch quyn, an ninh quc gia, trt t x hi c gi vng; ch dn ch nhn dn c bo v. Tuy nhin, Lo vn phi i ph vi chnh sch th ch ca lc lng phn ng Thi Lan khng ngng dng sc p chnh tr, kinh t, qun s i sa i li ng bin gii Trong bi cnh , mt s kin quan trng din ra trong i sng chnh tr hai nc. l i hi i biu ton quc ln th V ca ng Cng sn Vit Nam (thng 3 nm 1982) v i hi i biu ton quc ln th III ca ng Nhn dn cch mng Lo (thng 4 nm 1982). Bo co chnh tr ca Ban chp hnh Trung ng hai ng u khng nh s tt yu khch quan phi tng cng quan h on kt c bit, hu ngh hp tc ton din gia hai ng, Nh nc v nhn dn hai nc trong giai on cch mng mi. Trong hai ngy 22 v 23 thng 2 nm 1983, Hi ngh cp cao ba nc ng Dng din ra ti Th Ving Chn, tp trung tho lun v tnh hnh ba nc ng Dng, tnh hnh quc t v khu vc; ra nhng nguyn tc, phng hng, bin php nhm tng cng on kt v hp tc ton din gia ba nc trong s nghip xy dng v bo v t nc ca mi nc, to nhn t quan trng i vi ha bnh v n nh ng Nam v th gii; vn qun tnh nguyn Vit Nam Campuchia. Hi ngh nht tr ra 4 nguyn tc ch o mi quan h gia ba nc, trong nhn mnh quan h gia ba nc s c gii quyt bng thng lng trn c s tn trng c lp, ch quyn v ton vn lnh th ca nhau, khng can thip vo cng vic ni b ca nhau, vi tinh thn hiu bit ln nhau, tn trng li ch chnh ng ca mi nc v v li ch chung ca ba dn tc, trn tinh thn hu ngh anh em, hon ton t nguyn, bnh ng cng c li. Tip , ti Tuyn b chung Vit Nam - Lo nm 1985, mt ln na khng nh quyt tm ca hai bn cng c hn na tnh hu ngh v i v tnh on kt chin u m Ch tch H Ch Minh v cc nh lnh o cch mng hai nc dy cng vun p; tng cng s hp tc ton din, nht l trn cc lnh vc kinh t, vn ha, khoa hc - k thut; tch cc thc hin cc tha thun gia hai nc v nhng tha thun ca Hi ngh cp cao ba nc ng Dng. Tuyn b chung cng th hin nguyn vng ca nhn dn ba nc ng Dng v ASEAN cng nhau gii quyt nhng vn khu vc bng m phn trn c s bnh ng, tn trng ch quyn v ton vn lnh th ca nhau, khng can thip vo cng vic ni b ca nhau. - Hp tc trong lnh vc quc phng, an ninh Trn nn tng quan h cht ch v chnh tr gia hai nc, nhng nm 1976 1985, hp tc quc phng, an ninh ngy cng i vo chiu su theo tinh thn on kt lin minh chin u, ph hp vi tnh hnh mi, gp phn tch cc vo vic bo m cng c quc phng, an ninh, n nh xy dng ca mi t nc. Do tnh hnh phc tp trong nc v khu vc, trc yu cu, nhim v bo v T quc, bo v ch ca Lo, thng 12 nm 1976, B Chnh tr Trung ng ng Nhn dn cch mng Lo ra quyt ngh: tip tc ngh Vit Nam a lc lng qun i sang h tr qun i Lo nhm n

nh tnh hnh, ngn nga cc nguy c chng ph ca cc th lc th ch, phn ng trong v ngoi nc. Trung tun thng 9 nm 1977, on i biu qun s cp cao nc Cng ha Dn ch Nhn dn Lo do ng ch Khm Ty Xiphnon, y vin B Chnh tr Ban Chp hnh Trung ng ng Nhn dn cch mng Lo, B th Qun y Trung ng, Ph Th tng, B trng B Quc phng, Ch huy ti cao Qun i gii phng nhn dn Lo sang thm v lm vic vi B Quc phng Vit Nam, hai bn k Hip c phng th ngy 22 thng 9 nm 1977. Ngy 28 thng 6 nm 1978, Ch tch nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam ra Sc lnh thnh lp Binh on 678 trc thuc B Quc phng. Binh on 678 do Trung tng Trn Vn Quang lm t lnh kim chnh y, gm ba s on b binh (324, 968, 337), mt s phn i binh chng lm nhim v quc t Lo. Binh on 678 c nhim v cng Lo xy dng nn kinh t v nn quc phng ton dn vng mnh trong c nc Lo, tng cng v bo v khi lin minh Vit Lo, khng ngng cng c v pht trin tnh hu ngh c bit gia hai dn tc. Trong hn mt nm (thng 8 nm 1977 n ngy 13 thng 11 nm 1978) hot ng phi hp gia lc lng qun s Lo vi S on b binh 324 l t hot ng ginh thng li ln nht k t sau nm 1975, th hin tnh hip ng tc chin cao v cht ch gia lc lng v trang hai nc trn cc a bn xung yu, p tan cc m mu, chng ph, gy bo lon ca M v cc th lc th ch, thu hi li nhiu a bn quan trng vng rng ni ca Lo, nht l cc tnh: Xing Khong, Bolikhmxay, Lung Phbang, Ving Chn, khu vc bin gii gip mt s tnh min Trung Vit Nam (Ngh An, Thanh Ha, H Tnh), bo m c an ninh trn cc trc ng giao thng chin lc nh cc ng 7, 9, 13 c bit, s kin thng 5 nm 1985, Qun khu 4 Vit Nam s dng tiu on 31 c cng qun khu v mt s n v b binh cng cc n v v trang Lo ph tan so huyt ph ln nht Bum Lng, gp phn n nh tnh hnh an ninh ca Lo. Bn cnh vic phi hp phng th c hiu qu, v li ch ca c hai nc, Vit Nam v Lo cn y mnh hp tc v o to qun s. Ch tnh ring trong nm 1984, B quc phng Vit Nam cng Lo o to c 407 cn b, 1.381 cn b v nhn vin k thut ti 28 trng; 32 chuyn gia thng tr c quan B Quc phng, trong c cng tc qun s a phng, 350 chuyn gia k thut v cc x nghip quc phng v cc nng trng... Qun khu 4 Vit Nam h tr pha Lo thc hin nhim v m ca ra hng ng. T , cc n v kinh t thuc Qun i nhn dn Lo c bc trng thnh v pht trin nhanh chng. Cng ty Pht trin min ni B Quc phng Lo t ch gp nhiu kh khn do thiu phng tin, k thut vn ln lm ch tnh hnh, a Lc Xao (Khm Mun) t mt vng rng ni ho lnh tr thnh mt trung tm c nhiu xng my, gp phn n nh v nng cao i sng ca nhn dn. Ghi nhn nhng ng gp to ln ca Qun i nhn dn Vit Nam i vi cch mng Lo ni chung v Qun i nhn dn Lo ni ring, ngy 18 thng 12 nm 1984, Ch tch nc Cng ha Dn ch Nhn dn Lo Xuphanuvng k quyt nh tng Hun chng Vng quc gia, phn thng cao qu ca ng, Nh nc Lo cho Qun i nhn dn Vit Nam. Trn lnh vc hp tc an ninh, thc hin Hip c hu ngh v hp tc Lo - Vit Nam, B Ni v Lo k Hip nh hp tc ton din vi B Ni v Vit Nam. Ni dung ca Hip nh cho

php lc lng an ninh ca hai nc, c Trung ng v cc a phng quan h hp tc, trao i kinh nghim ln nhau, trao i cc on i biu, cc on cn b lo thnh... Ngy 25 thng 12 nm 1985, Trng Trung cp An ninh Lo c thnh lp, c nhim v t o to lc lng an ninh Lo. Trong qu trnh trn, Trng i hc An ninh v Trng i hc Cng an Nhn dn ca Vit Nam c nhiu cn b, ging vin sang Lo chuyn giao kin thc cho cn b, hc vin Lo. Nh , hng nm Lo o to c mt lc lng ln cn b, chin s lm cng tc an ninh, p ng yu cu ca qu trnh xy dng v bo v T quc Lo. Thc t cho thy an ninh quc phng ca hai nc gn b cht ch vi nhau nh th no, Vit Nam c n nh th Lo mi c n nh v ngc li, Lo c n nh th Vit Nam cng mi c n nh. Cng nh vy, Vit Nam c pht trin th Lo mi mnh ln c v ngc li Lo c pht trin th Vit Nam cng mi mnh ln c. iu c ngha l Vit Nam v Lo phi cng n nh v phi cng vng mnh, l mt quy lut c chng minh t s pht trin ca quan h on kt c bit Vit Nam Lo, Lo Vit Nam hn 70 nm qua. - Hp tc trong lnh vc kinh t, vn ha, khoa hc k thut y l giai on Lo tng bc th nghim c ch qun l kinh t mi mt s c s quc doanh, chuyn t nn kinh t t nhin v na t nhin sang kinh t sn xut hng ho, khuyn khch sn xut, lu thng, xy dng kinh t th trng c s iu tit ca Nh nc. Vit Nam cng ang trong qu trnh tng bc nghin cu, kho nghim i mi c ch qun l t quan liu bao cp sang hch ton kinh doanh x hi ch ngha; thc hin khon trong nng nghip; giao quyn t ch cho doanh nghip cng nghip... nhm gii quyt nhng kh khn v kinh t x hi, ci thin i sng nhn dn, tip tc tm con ng i ln ch ngha x hi ph hp vi c im ca dn tc Vit Nam v xu th chung ca th gii. Ngay t nm 1983, khi tnh hnh chnh tr, kinh t - x hi hai nc bc u n nh, cng cuc khi phc kinh t cn bn hon thnh, hai nc chuyn sang nhim v trng tm l pht trin sn xut v kinh t. Quan h hp tc kinh t, vn ha, khoa hc k thut gia hai nc dn thay i: t vin tr khng hon li v cho vay l ch yu sang gim dn vin tr v cho vay, bc u y mnh hp tc sn xut kinh doanh bnh ng cng c li. Thi gian ny, Lo ra cng thc hp tc: Ti nguyn Lo, lao ng k thut Vit Nam, vn hp tc hoc vay ca nc th ba. Trong hp tc chuyn dn t hp tc tng v vic theo yu cu ca ng v Nh nc Lo sang hp tc theo chng trnh, k hoch c k kt gia hai Chnh ph. ng thi, hai bn gip nhau pht huy kh nng v tim nng, th mnh ca mi nc gii quyt nhng nhu cu cp bch v i sng v sn xut. y l nhng nh hng ph hp vi iu kin hai nc trong nhng nm u chuyn i c ch qun l kinh t. Quan h hp tc thng mi: Trc nm 1975, Vit Nam v Lo c hip nh trao i thng mi nhng mi ch dng li quy nh mt s nguyn tc, th l v danh mc chung, khng quy nh kim ngch. Trao i ch yu din ra gia cc a phng v cc tnh ca Vit Nam vi vng gii phng Lo. T 1976 1981, trao i hng ho chnh ngch c bt u theo phng thc bao cp bng ngn sch nh nc mi bn. T nm 1981 1985, kim ngch tng nhanh hn do Thi Lan bao vy cm vn Lo 273 mt hng, nn Lo chuyn hng sang pha ng. Hip nh thng mi Vit Nam - Lo 5 nm (1981 1985) c k kt, km theo ngh nh th thng mi hng nm, to hnh lang php l cho vic trao i bun bn gia hai nc...

Ngoi ra, Vit Nam cn h tr Lo s dng cc ngun vin tr ch yu t cc nc x hi ch ngha v cc t chc quc t. T nm 1976 n 1985, cc nc v cc t chc ny vin tr khng hon li cho Lo 547,89 triu rp, 126,57 triu USD v cho vay 594,583 triu rp. Trong thi k chuyn i c ch qun l kinh t, quan h hp tc ton din gia hai nc tng bc thay i c ni dung v phng thc hp tc cho ph hp vi tnh hnh mi. Tuy nhin, quan h hp tc giai on ny c bn da trn c s tinh thn quc t v sn, vi phng thc ch yu l vin tr v cho vay theo c ch tp trung bao cp, cha tng xng vi yu cu ca nhn dn hai nc v tm cao ca quan h chnh tr gia hai ng v hai Nh nc Vit Nam v Lo. Trong lnh vc hp tc vn ha, Vit Nam v Lo u nhn thc su sc ngha c bit quan trng v thit thn ca cng vic ny i vi c hai bn. Vic quan trng hng u l hai nc hp tc qung b cuc sng mi bo v v xy dng T quc cng nh truyn thng vn ha tt p ca mi nc. Hng nm, hai bn thng xuyn lp k hoch giao lu vn ho ngh thut di cc hnh thc: trao i on biu din, t chc sng tc m thut, tm hiu v ch t nc v con ngi, hp tc xut bn, in v pht hnh sch bo, vn ho phm, phim nh. Hai nc cn gip nhau cung cp mt s thit b chuyn dng v in, in nh, sn khu, pht thanh, truyn hnh, ng thi phi hp tuyn truyn gio dc nhn dn hai nc v mi quan h c bit Vit Lo, Lo Vit, cng nh phi hp tuyn truyn, t chc k nim nhng ngy l ln, qua tng cng hiu bit, gn b gia nhn dn hai nc. Hp tc gio dc v o to l ni dung quan trng c tnh chin lc v li ch lu di ca hai nc v l lnh vc hp tc thnh cng nht trong quan h hp tc Vit Nam Lo, Lo Vit Nam. S hp tc trong lnh vc gio dc thi k ny ca hai nc th hin tinh thn gip ln nhau nhm p ng yu cu cp bch ca nhng nm mi gii phng. Hng nm, B Gio dc hai nc u k kt cc vn bn hp tc v Hi ngh B trng Gio dc ca ba nc Lo, Campuchia, Vit Nam c t chc ln lt ti H Ni v Ving Chn. Hng lot h thng trng lp Lo vi s gip ca Vit Nam nh: cc trng ph thng, trung cp s phm, i hc s phm Ving Chn c xy dng. Lu hc sinh Lo, ch yu l sinh vin i hc, thc tp sinh, nghin cu sinh trn i hc c mt 36 trng i hc, cao ng v trung hc chuyn nghip Vit Nam. Bn cnh , Vit Nam vn tip tc o to mt s hc sinh ph thng cho Lo. Ring "Trng B tc hu ngh Vit - Lo" thnh lp t nm 1980, c nhim v o to con em nhn dn cc b tc Lo gi sang hc t ph thng c s n ph thng trung hc. Nm 1980 1981 c 191 hc sinh Lo tt nghip cp III (t 100%). S lng hc sinh Lo c o to ti Vit Nam cc loi trng k c ph thng, trung hc chuyn nghip, i hc cc ngnh kinh t, chnh tr, x hi, qun s, an ninh thi k ny rt ng, chim khong 50% s ngi c gi ra nc ngoi. Nin kha 1983 1984 c 206 hc sinh tt nghip cp II, III (100%); 1985 1986 c gn 200 hc sinh tt nghip, trong 95% tt nghip cp III v 70% t loi kh, gii. Kt qu ny l s n lc cao ca c hai pha, gp phn thanh ton nn m ch, nng cao mt bc trnh dn tr, hnh thnh i ng cn b tr thc, t nn mng khoa hc k thut cho s pht trin ca t nc Lo. Trong 6 nm, k t khi hai nc k Hip c hu ngh v hp tc, trung bnh mi nm Vit Nam c 900 chuyn gia thuc cc lnh vc khc nhau sang hp tc vi Lo v o to cho Lo 1/2 s cn b ca Lo c o to nc ngoi. T nm 1976 n nm 1985, Vit Nam c 5.957 chuyn gia cc lnh vc sang hp tc vi Lo.

Cng tc o to, bi dng cn b lnh o, qun l v cn b l lun chnh tr ca ng c coi l mt nhim v chin lc c bn thng xuyn ca ng, Nh nc ca c hai nc. o to cn b ch cht cho ng v Nh nc Lo ngy cng tr thnh mt lnh vc hp tc quan trng gia hai ng, hai Nh nc Vit Nam v Lo. Vit Nam c nhiu chuyn gia u ngnh, c kinh nghim sang Lo xy dng chng trnh ging dy cho Trng ng cao cp ca ng v Nh nc Lo. T nm 1977 1989, Trng Nguyn i Quc X v Trng Nguyn i Quc c bit phi hp cng cc c quan ca hai nc o to, bi dng l lun chnh tr v chuyn mn cho khong 1.000 cn b trung, cao cp cc ngnh tuyn hun, t chc, kim tra, phng vin, ging vin Trng ng ca Lo. Hp tc gio dc o to, pht trin ngun nhn lc l mt trong nhng thnh tu c bit, khng c ni no trn th gii c c, l s tin cy ln nhau, cng gip nhau xy dng, cng c nhn t bn trong ht sc cn thit cho cng cuc bo v v xy dng ca mi nc. - Hp tc gia cc a phng v ngoi giao nhn dn i i vi mi quan h hp tc, gip ln nhau gia hai ng, hai Nh nc, cc b, ngnh Trung ng, cn c mi quan h kt ngha gia ton b cc tnh c chung ng bin gii cng nh cc tnh khng c chung bin gii gia hai nc vi nhau nh: H Ni Ving Chn, H Nam Ninh Umxay, Vnh Phc Lung Nm Th, H Sn Bnh Lung Phbang Cc a phng phi hp cht ch v trao i on tham quan, cng gip , chia s kinh nghim cng nh cng tho g nhng kh khn gia hai nc. Cc Hi hu ngh Vit Lo, Lo Vit t chc thu thp, lu tr gi gn k nim, k vt cng tc, chin u lin quan n quan h Vit Lo, Lo Vit; ng vin vic vit sch, bo v tuyn truyn gio dc v quan h Vit Lo, Lo Vit. c bit, cng ng ngi Vit Nam ti Lo c nhiu ng gp ng k trong vai tr lm cu ni quan trng trong vic gi gn v pht trin quan h on kt c bit Vit Nam Lo, Lo Vit Nam. U ban Trung ng Mt trn, Ban Chp hnh Trung ng Hi hu ngh ca hai nc gm i din ca cc c quan, ban ngnh Trung ng v i din cc a phng, pht trin chi hi hu ngh n tn cp huyn hoc c s. Vi nhng thnh tu to ln t c sau chng ng 10 nm (1976 1985), th v lc ca Cng ha Dn ch Nhn dn Lo ngy cng c cng c vng chc. y l lc Vit Nam ln lt rt ht chuyn gia thng tr, chuyn sang chuyn gia v, vic ngn hn. S kin ny chng minh cho s trng thnh vt bc ca Lo v hiu qu ca nhng nm u thc hin Hip c hu ngh v hp tc Vit Nam Lo. S trng thnh v mi mt ca Lo th hin s tin cy ln nhau gia Lo v Vit Nam v hiu qu ca mi quan h c bit gia hai nc, khng nhng gip nhau bo v c ch quyn lnh th mi nc trong nhng nm u mi gii phng m cn gi vng c ch mi di s lnh o ca ng, tng bc duy tr n nh i sng nhn dn, tm ti con ng xy dng mt nn kinh t c lp t ch, khng l thuc nc ngoi. y cng chnh l c s vng chc quan h hu ngh, on kt c bit Vit Nam Lo, Lo Vit Nam khng ngng c cng c v tng cng trong giai on i mi tip theo. Cng c v tng cng hp tc ton din Vit Nam - Lo giai on 1986 - 2007 Ngy 3-7-1987, Ban B th Trung ng ng Cng sn Vit Nam ch th: Trn c s qun trit ng li i ngoi ca i hi ng ton quc ln th VI, cc Ngh quyt 10 v 11 ca B

Chnh tr v tng cng on kt, hp tc ton din vi Lo v Campuchia v ni dung tha thun trong cc cuc hi m ln ny, cc b, ban, ngnh v cc tnh trc tip lm nhim v hp tc vi bn cn kim im, rt kinh nghim, kin quyt x l v c bin php chm dt cc hin tng tiu cc, cc quan im, nhn thc v hnh ng sai tri gy phng hi cho quan h c bit gia ta vi Lo. V pha Lo, Ban B th Trung ng ng Nhn dn cch mng Lo cng khng nh: Xut pht t truyn thng lch s v tnh hnh, nhim v chin lc ca cch mng ba nc, s tng cng lin minh hp tc ton din gia ba ng, ba nc Lo - Vit Nam - Campuchia mi tr thnh nhim v chin lc s mt, l nguyn tc cch mng bt di bt dch ca mi nc, l vn sng cn ca mi nc. c bit, Ch th ca Ban B th ng Nhn dn cch mng Lo ghi r: Hai bn nht tr phi tng cng gio dc cho cn b, ng vin v nhn dn hiu r quan h on kt sng cn v lu di, qun trit quan im, phng chm nguyn tc ca mi quan h trong giai on cch mng mi, un nn t tng v tc phong lm vic mi, trnh nhng bo th, ch quan, chng mi hin tng l l mt cnh gic, thiu trch nhim, chng t tng dn tc hp hi. T khi hai nc tin hnh i mi vo nm 1986, quan h hp tc ton din Vit Nam - Lo, Lo - Vit Nam tip tc c cng c, tng cng v t nhng thnh tu rt ln lao. - Hp tc trong lnh vc chnh tr v i ngoi: T nm 1988, cuc gp hng nm gia hai B Chnh tr tr thnh mt c ch hot ng chnh thc gia hai ng v hai Nh nc. Mt s kin c ngha quan trng nh du bc pht trin mi trong quan h hp tc ton din Vit Nam l chuyn thm hu ngh chnh thc nc Cng ha Dn ch Nhn dn Lo ca on i biu ng Cng sn Vit Nam do Tng B th Nguyn Vn Linh dn u t ngy 2 n ngy 4-7-1989. y l chuyn thm Lo chnh thc u tin ca lnh o cp cao ng Cng sn Vit Nam t sau i hi IV ng Nhn dn Cch mng Lo. Hai bn thng nht vi nhau nhiu vn quan trng trong vic i mi phng thc hp tc gia hai nc v gii quyt cc vn quc t v khu vc. Thnh tu ni bt nht ca quan h hp tc chnh tr Vit Nam - Lo trong giai on ny l hai nc vn kin nh gi vng nh hng chnh tr theo con ng x hi ch ngha. Thng 10-1991, ng ch Kayxn Phmvihn, Tng B th ng Nhn dn Cch mng Lo v on i biu cp cao ng Nhn dn Cch mng Lo thm chnh thc Vit Nam. Hai bn khng nh quyt tm trc sau nh mt tng cng, cng c v nng cao quan h on kt c bit Lo - Vit Nam, y mnh hp tc kinh t, nh k trao i cp Th trng Ngoi giao gia hai nc nhm phi hp cht ch cc hot ng ngoi giao trn cc din n quc t. Trung bnh mi nm, hai ng c trn 30 on t cp Trung ng n cp tnh sang trao i vi nhau nhng kinh nghim v gi vng nh hng x hi ch ngha, v cng tc t tng, l lun, cng tc dn vn.

Hot ng ngoi giao nhn dn cng t c nhiu thnh tch ng k. Hng nm, quan h gia cc b, ban, ngnh, on th, a phng, nht l cc tnh bin gii kt ngha u c nhng trao i hp tc v mi quan h ngy cng i vo chiu su vi ni dung thit thc v c hiu qu. Hai bn phi hp nghin cu, bin son cng trnh Lch s quan h c bit v lin minh chin u Vit Nam - Lo, Lo - Vit Nam t 1930 - 2007 nhm tng kt qu trnh lin minh chin u v hp tc ton din Vit Nam - Lo, Lo - Vit Nam, c kt nhng bi hc kinh nghim phc v cho vic tip tc xy dng v pht trin quan h c bit Vit Nam - Lo, Lo - Vit Nam ln mt tm cao mi. - Hp tc trong lnh vc quc phng, an ninh: Trong bi cnh lun lun b cc th lc th ch tm cch chng ph, Vit Nam v Lo xc nh hp tc v quc phng, an ninh l nhim v rt cp bch v quan trng hng u. T cui thp nin 80 v nhng nm u thp nin 90 th k XX, gia hai Chnh ph, gia hai b chc nng l B Ni v v B Quc phng ca hai nc u k nhng hip nh, ngh nh v hp tc, h tr nhau trong cng tc bo v an ninh v cng c quc phng. Pha Vit Nam lun ch ng v m nhim gnh vc cc cng vic kh khn nht vi phng chm gip bn l mnh t gip mnh, an ninh ca bn cng chnh l an ninh ca mnh Chin cng chung ni bt v hp tc an ninh - quc phng giai on ny l vic qun v dn Lo ch ng phi hp cht ch vi qun i Vit Nam chn nh cuc hnh qun "ng tin I" v "ng tin II" ca lc lng phn ng lu vong do Hong C Minh cm u vo Vit Nam qua con ng Lo trong hai nm 1986-1987. Bng vic trin khai rng khp chin lc quc phng ton dn, Lo c nhng cng hin thc s v gi trong vic bo m an ninh phng tuyn pha Ty Vit Nam, gip Vit Nam phng th t xa mt cch c hiu qu. Bc sang giai on 1996-2007, B Quc phng Vit Nam v Lo tip tc tin hnh cc cuc gp trao i, phi hp gip ln nhau v xy dng chin lc bo v T quc, xy dng qun i vng mnh v chnh tr, t tng, t chc v chuyn mn. im ni bt trong vic hp tc v an ninh thi k ny l hiu qu cao ca cng tc phng th an ninh c chiu su ca cc lc lng an ninh v qun i hai nc chng li cc lc lng phn ng lu vong ang tm cch chng ph cch mng Lo v Vit Nam. in hnh l trong nhng nm 2000 - 2007, mt s phn t phn ng trong nc Lo c cc th lc th ch bn ngoi h tr, gy ra mt s v n, phc kch mt s a phng nhng u b lc lng an ninh Lo phi hp cht ch vi lc lng an ninh Vit Nam ngn chn, nh: v nh ca khu Vng Tu (Chmpaxc thng 7-2000); v gy ri mt trt t an ninh Ving Chn (thng 7-2000); v bo lon v trang Ha Phn (nm 2003); v gy ri B Ko (thng 7-2007). - Hp tc trong lnh vc kinh t, vn ha, khoa hc- k thut: Trong quan h on kt c bit v hp tc ton din Vit Nam - Lo, Lo - Vit Nam, hp tc kinh t trong thi k i mi lun chim v tr quan trng hng u, vi mong mun l ng lc thc y s pht trin ca cc quan h hp tc khc.

Ngy 15-2-1992, ti Ving Chn, Vit Nam v Lo k Hip nh hp tc kinh t, vn ha, khoa hc - k thut thi k 1992 - 1995 v nm 1992. hin thc ha Hip nh khung ny, Chnh ph hai nc tin thm mt bc trong vic thng nht c ch chung v hp tc kinh t, vn ha, khoa hc - k thut. Ngy 15-3-1995, ti H Ni, Tha thun chin lc hp tc kinh t, vn ha, khoa hc - k thut n nm 2000 c k kt. Sau , Hip nh hp tc kinh t, vn ha, khoa hc- k thut giai on 1996-2000 gia hai nc Vit Nam v Lo cng c k kt. Trong giai on ny, Vit Nam v Lo cn k kt hng lot hip nh v ngh nh th quan trng nhm thc y vic trin khai quan h hp tc ton din gia hai nc. Gio dc v o to lun c hai ng, hai Nh nc xc nh l mt nhim v quan trng, l lnh vc hp tc chin lc v l biu hin ca mi quan h c bit Vit Nam - Lo. Vit Nam coi vic o to cho Lo mt ngun nhn lc c trnh cao l nhu cu c tnh chin lc lu di, khng nhng ca Lo m cn phc v cho qu trnh hp tc ca Vit Nam vi Lo. Vit Nam o to cho Lo rt nhiu c nhn, lu hc sinh trung hc chuyn nghip, thc s, tin s. C cn b gip xy dng chng trnh ging dy, o to bi dng gio vin, hng dn sinh vin lm n tt nghip... T nm 1992, Chnh ph hai nc Vit Nam v Lo k kt Hip nh v o to cn b Lo ti Vit Nam v hng nm hip nh ny u c b sung, sa i cho ph hp vi tnh hnh nhim v mi. T nm 1997, hai bn nhanh chng chuyn hng kt hp o to di hn, chnh quy vi tng cng bi dng v o to li cn b h ngn hn trn cc lnh vc qun l; kt hp c chuyn gia o to ti Lo vi vic m rng hnh thc o to ti chc cho Lo ti Vit Nam. S hc sinh Lo c tip nhn hng nm tng t 300 - 350 ngi ln ti 500 - 550 ngi nm 2000. Trong 5 nm (1996 - 2000), pha Vit Nam tip nhn 2.184 cn b hc sinh Lo. Trong iu kin cn khng t kh khn ca Lo, s lng cn b, hc sinh Vit Nam c cp hc bng i hc ca Chnh ph Lo ngy cng tng. K t nm hc 1982-1983 n u nhng nm 2000 c gn 300 sinh vin Vit Nam tt nghip chuyn ngnh vn hc - ngn ng Lo ti Trng i hc s phm Ving Chn. Ngoi ra, hng nm i hc quc gia Lo cn m rng tip nhn hng chc sinh vin Vit Nam sang hc t tc h i hc. V giao thng vn ti giai on 1996 - 2000, hai bn cng nhau tm ngun u t nng cp h thng ng thng thng ni lin hai nc, to iu kin cho Lo thng thng qua lnh th v cng bin Vit Nam ra cc nc. Hai bn u t xy dng quc l 43, 6B, 42, ca khu Ching Khng; ci to nng cp quc l 9A, ca khu Lao Bo, quc l 8, quc l 7, quc l 217 v 6A, quc l 12A, cng Nng, cng Xun Hi v hon thnh bn I cng Vng ng Hp tc v thng mi: Nhng nm u i mi, ngnh thng mi hai nc xc tin nghin cu xy dng n, tin ti u t xy dng khu thng mi t do Lao Bo - en Xvn, chun b xy dng ca khu quc t Cu Treo - Na P, m ca khu ph v 11 im ch bin gii thc y sn xut v giao lu, trao i hng ha gia hai nc, c bit l cc vng bin gii Vit Nam - Lo.

Hp tc v u t: Sau khi c Hip nh khuyn khch v bo h u t song phng gia hai nc (ngy 14-1-1996) v cc quy nh v u t ca cc doanh nghip Vit Nam ra nc ngoi (nm 1999) cng cc tha thun ca hai ng, hai Nh nc, hai bn c nhiu c gng y mnh hp tc u t. Nm 2006, hai bn cp php cho 52 d n u t vo Lo vi s vn ng k t 368,6 triu USD. Nm 2007, pha Vit Nam c 87 d n c cp php u t vo Lo vi tng s vn ng k l 1.020 triu USD, xp th 3 trong tng s 30 nc v khu vc u t vo Lo. Trong lnh vc nng lng: im ni bt trong giai on 1986-1995 l hai bn phi hp cht ch, khn trng thit k v thi cng mt s tuyn ng dy ti in 35 kV t Vit Nam qua Lo. Thng 7 nm 1998, Vit Nam v Lo k Hip nh hp tc nng lng - in, hai bn trao i, b sung v thng nht d n quy hoch h thng u ni in gia hai nc. Hai bn xc nh c th cng trnh thy in hp tc, phng thc mua, bn in v gi in lm c s pha Lo a vo tin xy dng v pha Vit Nam a vo tng s pht trin in giai on 2001-2005. Hp tc chuyn gia giai on 1996-2000 khng ngng c cng c, i mi v hon thin c v c ch ln hnh thc hp tc. Vit Nam c 475 lt chuyn gia tp trung vo cc lnh vc kinh t (63%), quc phng, an ninh (28%) v cc lnh vc khc. Trong nhng nm ny, nhiu on chuyn gia v vic quan trng ca Vit Nam c c sang Lo trao i v x l cc vn v qun l v m (1996), i mi doanh nghip (l998), tip nhn vin tr (1999)... - Hp tc gia cc a phng v hp tc bin gii: Cc tnh bin gii v cc a phng kt ngha ca hai nc c nhiu on i biu ng, chnh quyn, on th v cc ngnh, cc cp... duy tr cc hot ng i ngoi chnh thc, hoc trao i kinh nghim, thng nht quan h hp tc, gip nhau trn cc lnh vc. Cng tc i ngoi nhn dn c ch trng tng cng s hiu bit ln nhau, cng vun p mi quan h on kt c bit thm bn cht. c bit, hai bn lun quan tm v to iu kin cho th h tr, hc sinh, sinh vin c tham gia cc hot ng giao lu, trao i gi gn, bo v v pht trin tnh on kt hu ngh c bit Vit Nam - Lo, Lo - Vit Nam, coi l quy lut tn ti, pht trin ca hai nc.

Nm 2012, Vit Nam v Lo k nim 50 nm thit lp quan h ngoi giao (1962 - 2012), 35 nm k Hip c Hu ngh v hp tc (1977 - 2012), v, cng l Nm on kt hu ngh Vit - Lo. 50 nm qua, di s lnh o ca hai ng, nhn dn hai nc Vit - Lo lun k vai st cnh bn nhau trn tinh thn ht mui cn i, cng rau b na trong cng cuc u tranh gii phng dn tc, bo v v xy dng t nc. L hai nc lng ging c nhiu nt tng ng v vn ha, Vit Nam v Lo chung tay vit nn nhng trang s ho hng ca hai dn tc. Tnh hu ngh, on kt gia hai ng, hai nc Vit - Lo v s gn b keo sn gia dn tc Vit Nam v nhn dn cc b tc Lo c Ch tch H Ch Minh v Ch tch Cayson Phomvihan trc tip gy dng nn mng, c cc th h lnh o k tc ca hai ng, hai nc, cng nhn dn hai nc qu trng, nng niu v dy cng vun p. Tri qua nhiu giai on v bin c ca lch s, hai nc Vit Nam - Lo cng ta lng vo di Trng Sn hng v, st cnh bn nhau, xy p quan h on kt c bit Vit Nam - Lo cao p, mu mc, thy chung, him c trong lch s quan h quc t. Ch tch H Ch Minh vit: Vit - Lo hai nc chng ta - Tnh su hn nc Hng H, Cu Long. Ch tch Cayson Phomvihan cng tng ni: Trong lch s cch mng th gii c nhiu tm gng sng chi v tinh thn quc t v sn, nhng cha u v cha bao gi c s on kt lin minh chin u c bit lu di v ton din nh vy. Sau khi Vit Nam hon thnh s nghip thng nht t nc v nc Cng ha Dn ch Nhn dn Lo ra i vo nm 1975, quan h Vit - Lo chuyn sang giai on mi. l mi quan h hu ngh, on kt c bit v hp tc ton din gia hai ng v hai Nh nc m bng chng sinh ng l Hip c Hu ngh v Hp tc Vit Nam - Lo c k ngy 18-7-1977. Tnh on kt c bit gia hai nc gp phn quan trng vo vic cng c v tng cng quan h hu ngh truyn thng v hp tc ton din gia Vit Nam v Lo trong thi k mi. Trong cc chuyn thm ca lnh o hai nc, hai bn lun khng nh quan im nht qun, tip tc coi trng v dnh mi u tin cho vic cng c v tng cng quan h hu ngh truyn thng, on kt c bit, hp tc ton din Vit Nam - Lo, coi y l ti sn v gi cn gn gi v truyn li cho mun i con chu mai sau. Quan im, ch trng c th hin sinh ng trn trn thc t. Mi quan h tt p gia hai nc khng ngng c cng c v tng cng trn tt c cc lnh vc, t chnh tr, quc phng - an ninh, i ngoi n kinh t, thng mi, u t, gio dc - o to v bo v trt t tr an ti khu vc bin gii hai nc, cng hp tc gip nhau pht trin, gp phn xy dng khu vc bin gii ha bnh, n nh; hp tc ngn chn v phng, chng cc ti phm xuyn bin gii. Hai bn thng xuyn trao i kinh nghim, phi hp hot ng v vn hi nhp quc t trong khun kh Lin hp quc, ASEAN, cng nh trong khun kh ba nc Vit Nam, Lo v Campuchia. c bit, hai nc hp tc tt v c hiu qu trong vic thc hin cc d n Hnh lang ng - Ty, hp tc Tiu vng M Cng v y hi M Cng. Hai bn tha thun tng cng hn na s hp tc sn c, nht l hp tc trong khun kh ASEAN, nhm gp phn cng c tnh on kt v s hp tc trong ASEAN, v ha bnh v pht trin ca ng Nam v chu - Thi Bnh Dng. Trong 35 nm qua, thc hin Hip c Hu ngh v Hp tc Vit Nam - Lo, trong trng tm l hp tc kinh t, vn ha, khoa hc - k thut, quan h hp tc kinh t gia hai nc c

nhiu khi sc, i vo chiu su; cc d n thuc cc lnh vc hp tc, nh thng mi v u t, giao thng vn ti, nng nghip, thy in... c to iu kin thun li trin khai; s hp tc gia cc a phng, doanh nghip hai nc c thc y, tng cng. Mc d vn cn nhng hn ch nht nh trong mt s lnh vc hp tc, cha khai thc c ht tim nng ca mi bn, tuy nhin, cn khng nh rng, quan h kinh t, thng mi, u t, vn ha, gio dc - o to, khoa hc - k thut gia hai nc lin tc pht trin v t c nhiu kt qu rt ng ghi nhn. Nm 2011, trong quan h thng mi, gi tr xut nhp khu Vit - Lo t 734 triu USD, tng 38,1%, nhp khu t 460 triu USD tng 57,5% so nm 2010. Hng ca Vit Nam chim t 15% - 40% th phn Lo (ty theo vng), xut khu ca Lo sang Vit Nam chim 30 - 50% xut khu ca Lo ra th trng th gii. Vit Nam xut sang Lo vt liu xy dng, xng, du, hng nng sn, thc phm, hng tiu dng, hng gia dng; nhp ca Lo mt s mt hng, nh g, khong sn, nng sn Hai nc khuyn khch thnh lp cc cp ch bin gii, cc khu kinh t, thng mi ti cc ca khu ln v tch cc trin khai thc hin cc tha thun v to iu kin thun li cho ngi, phng tin v hng ha qua li, trong c chnh sch gim thu 50% cho hng ha c xut x mi nc. Hai nc cng xc tin h tr, gip nhau trong vic qu cnh hng ho tiu th ti nc th ba. Trong lnh vc u t, tnh n nm 2011, Vit Nam l mt trong nhng nc ng u danh sch cc quc gia v vng lnh th u t vo Lo vi 424 d n, tr gi 3,57 t USD. Mt s d n u t ca cc doanh nghip Vit Nam, nh d n ca Tp on Cng nghip cao su Vit Nam, Cng ty Cao su k Lk... c trin khai nhanh, bc u c hiu qu tch cc c v kinh t v an sinh x hi. V gio dc, o to, hp tc gio dc, o to gia hai nc trong thi gian qua c trin khai theo ng tinh thn n "Nng cao cht lng v hiu qu hp tc Vit - Lo trong lnh vc gio dc v pht trin ngun nhn lc", p ng yu cu ca c hai nc. Nm 2011, Chnh ph Vit Nam dnh 695 sut hc bng cho cn b, hc sinh Lo sang hc tp ti Vit Nam; Chnh ph Lo dnh 40 sut hc bng o to chnh quy di hn tp trung cho cn b, hc sinh Vit Nam. Hai ngnh gio dc Vit - Lo phi hp t chc tuyn chn hc sinh Vit Nam v Lo sang hc tp ti mi nc, theo tinh thn hp tc v gip ln nhau v mc tiu nng cao trnh dn tr v tht cht tnh hu ngh c bit Vit - Lo. Cc lnh vc khc cng c hai nc quan tm nh hp tc cht ch trong cc lnh vc y t, nng nghip v pht trin nng thn, xy dng kt cu h tng, du lch, vn ha, bu chnh vin thng, giao thng vn ti, du lch. Hai bn tip tc thc hin c hiu qu cc tha thun c k kt, nh Ngh nh th to iu kin thun li cho phng tin c gii ng b qua li bin gii gia Vit Nam v Lo, Hip nh vn ti qua bin gii gia cc nc tiu vng M Cng m rng (GMS), Tha thun 3 bn Vit Nam - Lo - Thi Lan v hot ng vn ti khch du lch bng ng b, Hip nh ba bn v to thun li cho vn chuyn ngi v hng ha gia ba nc Vit Nam - Lo - Campuchia. Cc d n vin tr Lo ca Chnh ph Vit Nam trong nhng nm qua c hai bn phi hp trin khai bo m cht lng, tin v t kt qu tt cho d nhng bin ng gi c nguyn, nhin vt liu cng gy nhng kh khn nht nh i vi nhiu ch d n u t. Chin lc hp tc kinh t, vn ha, khoa hc k thut gia hai nc giai on 2001- 2010 v c bn t c mc tiu ra. Hai bn c nhiu c gng thc hin cc tha thun, cng nhau

gii quyt cc vn ny sinh, to iu kin h tr thit thc trong quan h hp tc gia hai nc. Cc a phng, nht l nhng a phng c chung ng bin gii c nhiu hot ng hp tc phong ph, sn sng h tr ln nhau bng kh nng ca mnh, gp phn tch cc vo vic cng c v pht huy truyn thng tt p sn c. Nm 2012 l nm c bit trong quan h Vit - Lo vi nhiu s kin quan trng ca c hai nc, m ra trin vng tt p cho s pht trin bn vng trong nhng nm ti. Chuyn thm chnh thc Cng ha Dn ch Nhn dn Lo nm 2012 ca Ch tch nc Trng Tn Sang din ra sau cc chuyn thm chnh thc Vit Nam ca Tng B th, Ch tch nc Lo Chummaly Sayasone (thng 8-2011), Th tng Thongsing Thammavong (thng 3-2011), Ch tch Quc hi Pany Yathotu (thng 8-2011). Tng B th ng Cng sn Vit Nam Nguyn Ph Trng v Th tng Chnh ph Vit Nam Nguyn Tn Dng cng thm chnh thc Lo trong thng 6 v thng 9 nm 2011. Cc chuyn thm cp cao ny khng ch l nhng s kin chnh tr quan trng trong quan h hai nc, m cn l nhng cuc gp gia nhng ngi ng ch, ngi bn, ngi anh em thn thit, th hin tnh cm su m ca hai dn tc cng chung dng sng M Cng, , ang v lun lun st cnh bn nhau trong u tranh bo v, xy dng t nc. Trong tt c cc cuc gp g, tip xc, hai bn u khng nh lun coi trng v dnh mi u tin cho vic cng c v tng cng quan h hu ngh truyn thng, on kt c bit, hp tc ton din Vit Nam - Lo, coi y l ti sn v gi cn gn gi v truyn li cho mun i con chu mai sau. Lnh o hai bn cng cho bit s tip tc duy tr trao i on cp cao v cc cp nhm tng cng s gn b, tin cy ln nhau trong quan h hp tc hai nc. Hai bn nht tr y mnh quan h hp tc trn tt c cc lnh vc t chnh tr, i ngoi, quc phng, an ninh n kinh t, thng mi, u t, vn ha, gio dc; phn u a kim ngch thng mi hai nc ln 2 t USD vo nm 2015; khuyn khch v to iu kin cng ng doanh nghip hai nc tng cng cc d n hp tc thit thc v thc cht, v s pht trin kinh t, an sinh x hi ca mi nc. Theo , d bo, ngun vn u t ca cc doanh nghip Vit Nam vo Lo s tng mnh trong nhng nm 2012 - 2015 vi cc ngnh nng, lm nghip, thy in v ch bin nng, lm sn vi tng vn u t 5-6 t USD vo nm 2015. Trong bi vit v quan h Vit Nam- Lo nhn k nim K nim Nm on kt Hu ngh Vit Nam Lo nm 2012, B trng Ngoi giao Phm Bnh Minh mt ln na khng nh: Mi quan h hu ngh truyn thng, on kt c bit v hp tc ton din gia hai nc Vit Nam v Lo l mi quan h thy chung, trong sng, him c trn th gii, l ti sn v gi, nhn t quan trng trong s pht trin ca hai nc Vit Nam v Lo. Mi quan h th hin r trong vn th ca Ch tch H Ch Minh: Vit - Lo hai nc chng ta - Tnh su hn nc Hng H, Cu Long. Ch tch Kaysone Phomvihane cng tng ni: Trong lch s cch mng th gii c nhiu tm gng sng chi v tinh thn quc t v sn, nhng cha u v cha bao gi c s on kt lin minh chin u c bit lu di v ton din nh vy. Trn trng, gn gi v xy p cho mun i Mi tnh hu ngh v i, tnh on kt c bit Vit Nam - Lo do Ch tch H Ch Minh v i v Ch tch Kaysone Phomvihane knh yu gy dng v ang c cc th h lnh o v nhn dn hai nc dy cng vun p, ngy cng cng c v pht trin mnh m.

Nhn dn hai nc Vit Nam v Lo ang vui mng, phn khi t chc cc hot ng phong ph, trng th thit thc k nim hai s kin trng i trong quan h hai nc l 35 nm ngy k Hip c Hu ngh Hp tc (18/7/1977 18/7/2012) v 50 nm thit lp quan h ngoi giao (5/9/1962 5/9/2012). Nhn dn Vit Nam v nhn dn cc b tc Lo lun trn trng, gn gi v xy p cho mi quan h on kt c bit, gip ln nhau gia hai nc t bao i nay. K t khi ng Cng sn ng dng ra i nm 1930, mi quan h ngy cng c tng cng v pht trin. T khi Vit Nam v Lo thit lp quan h ngoi giao, v nht l sau khi hai nc k Hip c Hu ngh Hp tc, quan h hai nc khng ngng c tng cng v cng c vng chc, gp phn quan trng vo s nghip gii phng v xy dng t nc ca hai dn tc Vit-Lo anh em. Ngy nay, mi quan h hu ngh truyn thng, on kt c bit v hp tc ton din gia hai nc ang pht trin mnh m c v chiu rng v chiu su, trn tt c cc lnh vc. Quan h chnh tr, i ngoi Vit Nam Lo tip tc c cng c vng chc. Hai bn thng xuyn trao i on cp cao, c bit sau khi c hai nc va tin hnh xong i hi ng v bu c Quc hi ca mi nc. Hai nc u thnh lp Ban Ch o Quc gia Nm on kt Hu ngh Vit Nam - Lo 2012 v ang tch phi hp cht ch trong vic t chc, trin khai cc hot ng k nim vi ni dung phong ph v thit thc. Cc c ch hp tc gia Vit Nam vi Lo tip tc c duy tr v pht huy hiu qu. Ti K hp ln th 34 U ban Lin Chnh ph hai nc (6-8/01/2012), hai bn khng nh tp trung trin khai thc hin tt cc tha thun cp cao gia Lnh o hai ng, hai Nh nc; phi hp t chc thnh cng Nm on kt Hu ngh Vit Nam Lo 2012; tng cng hp tc trn cc lnh vc gia hai nc, c bit v kinh t u t c trng tm trng im ca doanh nghip Vit Nam ti Lo; kin ton cng c hot ng ca b my Phn ban hp tc Vit Lo theo hng thng nht v qun l v nng cao hiu qu hot ng ca Phn ban. Hp tc an ninh quc phng gia hai nc khng ngng tng cng v trin khai tt trn tt c cc lnh vc, c bit v hun luyn, o to. Cng tc xy dng h thng bo v an ninh quc phng ton dn t nhiu kt qu. Hai bn k Hip nh Hp tc hng nm v 5 nm, phi hp m bo vng chc n nh chnh tr, trt t an ton x hi mi nc, ngn chn c hiu qu m mu v hot ng chng ph ca cc lc lng th ch. Tnh hnh bin gii Vit Nam-Lo c bn n nh, an ninh trt t, an ton x hi khu vc bin gii c gi vng, to iu kin thun li cho vic pht trin kinh t x hi. D n tng dy v tn to h thng mc quc gii c trin khai theo ng k hoch, phn u t nay n ht nm 2012 s xc nh v xy dng xong tt c s mc cn li trn ton tuyn bin gii v hon thnh d n vo nm 2014. Hp tc kinh t gia hai nc tip tc c tng cng. V u t, Vit Nam l nc ng th hai trong s cc nc u t vo Lo vi hn 200 d n, tr gi 3,57 t USD. Mt s d n u t ca cc doanh nghip Vit Nam trin khai nhanh, bc u c hiu qu tch cc. V thng mi, kim ngch xut nhp khu Vit-Lo tng trng tng i tt, c nm 2011 t 734 triu USD, tng 49,8% so vi nm 2010. Hai nc phn u a kim ngch thng mi song phng t 1 t USD nm 2012 v t 2 t USD nm 2015. Hp tc trong lnh vc gio dc cng t nhiu thnh tu ln. Hai nc k kt v trin khai n nng cao cht lng v hiu qu hp tc Vit Lo trong lnh vc gio dc v pht trin

ngun nhn lc giai on 2011 2020. Hp tc hai nc trong cc lnh vc khc nh giao thng vn ti, vn ha, th thao, du lch cng c y mnh v i vo chiu su. Mt im ni bt na l hp tc gia cc a phng hai nc c ch trng thc y. Trong thi gian qua, cc a phng bin gii hai nc tng cng mi quan h hu ngh, on kt, hp tc gn b, m bo an ninh trt t vng bin, n nh v pht trin. Hp tc gia cc a phng v cc thnh ph ln nh H Ni, H Ch Minh, H Tnh, Ving chn, Chm-pa-xc, Khm-mun cng c m rng v pht trin, nht l trong cc lnh vc kinh t, thng mi, phn no p ng c nhu cu pht trin ca cc a phng v khai thc c tim nng v th mnh sn c v t ai v ngun ti nguyn, nhn lc ca mi bn. Bn cnh hp tc song phng, hai bn cng y mnh hp tc trong khun kh khu vc v quc t. Vit Nam tch cc h tr Lo t chc Hi ngh cp cao ASEM 9, Hi ngh i tc ngh vin u ln th 7 (ASEP 7) vo cui nm 2012, tng cng hp tc trong y hi sng M Cng v cc c ch hp tc tiu vng. Phn u phi hp lm tt nhiu trng tm Trong thi gian ti, trc nhng bin ng phc tp v kh lng ca tnh hnh th gii v yu cu pht trin ca mi nc, hai nc tip tc khng nh quyt tm phn u duy tr v nng quan h hu ngh truyn thng, tnh on kt c bit v s hp tc ton din Vit-Lo ln tm cao mi, theo phng chm cht lng v hiu qu, gp phn gi vng n nh an ninh chnh tr, tng trng kinh t bn vng, hi nhp ngy cng su rng v c v th xng ng trn trng quc t. t c mc tiu ny, Lnh o cp cao hai nc nht tr quyt tm v tho thun ch o cc cp, cc ngnh t trung ng n a phng hai nc phn u phi hp lm tt nhiu trng trng tm. Theo , hai bn tip tc duy tr trao i thng xuyn on cp cao v cc cp nhm tng cng s gn b v tin cy ln nhau; trin khai tt vic ph bin, tuyn truyn B lch s quan h c bit v lin minh chin u Vit-Lo giai on 1930-2007. Hai bn tip tc hp tc cht ch, ch trng xy dng tuyn bin gii Vit-Lo n nh v pht trin ton din; y nhanh tin hon thnh D n tng dy v tn to h thng mc quc gii Vit Nam Lo vo nm 2014; nhn rng trn ton tuyn mt s m hnh hp tc tt v hiu qu nh hp tc tun tra chung ca lc lng bin phng, gii quyt dt im tnh trng di c t do v kt hn khng gi th ti khu vc bin gii hai nc; pht trin v nng cao i sng nhn dn vng bin gii thng qua pht trin cc cm kinh t dc bin nh khai khong, nng trng Pht huy vai tr ca Phn ban Hp tc Vit Nam Lo; Lo - Vit Nam; kin ton t chc, b my, i mi c ch v nng cao hiu qu hot ng ca Phn ban Hp tc. Phi hp trin khai thc hin c kt qu Chin lc hp tc kinh t, vn ha, khoa hc k thut Vit Nam Lo giai on 2011- 2020 v Hip nh v hp tc kinh t, vn ha, khoa hc- k thut gia Chnh ph Vit Nam Lo giai on 2011- 2012; n nng cao cht lng v hiu qu trong lnh vc gio dc v pht trin ngun nhn lc Vit Nam Lo giai on 2011 2020 v cc tha thun hp tc khc. Khuyn khch quan h hp tc trc tip, ton din gia cc a phng, nht l cc a phng c chung bin gii, cc a phng c iu kin ca Vit Nam vi cc tnh, thnh ph ca Lo.

Tng cng trao i thng tin v phi hp cht ch trong cc hot ng ti din n a phng, thc y xy dng Cng ng ASEAN, phi hp v hp tc trong khun kh hp tc ASEAN v khu vc nh Tiu vng Mekng m rng (GMS), Chin lc hp tc pht trin kinh t khu vc 3 dng sng Ayeyawady-Chao Praya - Mekng (ACMECS), hp tc 3 nc Vit Nam Lo Campuchia (CLV), hp tc Hnh lang ng Ty v cc din n quc t khc. Vit Nam tch cc h tr Lo t chc thnh cng Hi ngh cp cao ASEM 9 v ASEP 7 cui nm 2012. Lun t ho c ngi bn thy chung L nc lng ging anh em gn gi, nhn dn Vit Nam lun t ho c nhn dn Lo l ngi bn thu chung trong sng trong sut thi k u tranh gii phng dn tc trc y cng nh trong cng cuc i mi, xy dng v pht trin t nc ngy nay. Chng ta vui mng chng kin nhng i thay nhanh chng ang din ra hng ngy, hng gi trn t nc hoa Chm-pa ti p v chn thnh mong mun nhn dn Lo anh em, di s lnh o sng sut ca ng Nhn dn Cch mng Lo s xy dng thnh cng mt nc Lo phn vinh v vng mnh, c quan h i ngoi rng m, c vai tr v v th khng ngng c nng cao trn trng quc t. Trong khng kh tng bng k nim Nm on kt Hu ngh Vit Nam Lo 2012, chng ta cng khng nh quyt tm phn u k tha v vun p tnh on kt c bit, quan h hu ngh thy chung gn b v s hp tc ton din gia hai ng, hai Nh nc v nhn dn hai nc Vit - Lo mi mi xanh ti, i i bn vng, gp phn tch cc vo s nghip xy dng v bo v t nc Vit Nam v Lo, cng nh vo ho bnh, n nh, hp tc v pht trin khu vc ng Nam v trn th gii