You are on page 1of 38

DANG 1.

PHtONG THNH CO HAN


Phng trnh m c bn c dng:
x
a m = , trong a 0, a 1 > v m l s cho.
Nu m 0 , th phng trnh
x
a m = v nghim.
Nu m 0 > , th phng trnh
x
a m = c nghim duy nht
a
x log m. =
Bi 1. Gii cc phng trnh sau:
1)
x 1 x x 1
5 6.5 3.5 52
+
+ =
2)
x 1 x 2 x 3 x x 1 x 2
3 3 3 9.5 5 5
+ + + + +
+ + = + +
3)
x x 1
3 .2 72
+
=
4)
2 2 2
x 3x 2 x 6x 5 2x 3x 7
4 4 4 1
+ + + + +
+ = +
5)
2x 1 x 1 x x 1
5.3 7.3 1 6.3 9
+
+ +
Bi 2. Gii cc phng trnh sau:
1) ( )
3
log x x 2 1 + =
2)
( ) ( )
2
2 2
log x 3 log 6x 10 1 0 + =
3) ( ) ( ) log x 15 log 2x 5 2 + + =
4)
( )
x 1
2
log 2 5 x
+
=
Bi 3. Bi tp rn luyn. Gii cc phng trnh sau:
1)
x 1 x 2
3 2.3 25
+
= 2) ( ) ( )
2 2
x 1
log log x 1 x 4 2
x 4

+ + =
+

3)
x 1 x 2 x x 2
3.2 2.5 5 2
+
+ = + 4)
2
x x
log 16 log 7 2 =
5)
x 3x 1
4 7 16
0
7 4 49

| | | |
=
| |
\ \
6) ( ) ( )
2
8 8
4
2log 2x log x 2x 1
3
+ + =
7)
2
logx 1 log x log x 2
4 6 2.3
+ +
= 8)
x 1 x 2 x 2 x 1
1 1
2.5 .4 .5 4
5 4
+ + + +
=
9) ( ) ( )
5 3
3
log x 2 log x 2log x 2 = 10)
x 5 x 7
3 2 5 2 32

=
11)
( ) ( )
x x 2 x 1 x 1 x 1
3 10 6 4.10 5 10 6
+ +
+ =

CHt1EN E 1. PHtONG THNH
Mt LOGAHIT
DANG 2. PHtONG PHAP tA E CtNG CO SO
Phng php a v cng c s
S dng cng thc:
a a

= = .

( )
a a
b 0 c
log b log c
b c
>

=

=

hoc > 0

Bi 1. Gii cc phng trnh sau:
1)
2x 1 x 1 x
5 7 175 35 0
+ +
+ = 3)
x 3 2 x 3 4 2 x 1 2 x 1
x .2 2 .2 2 x
+ + +
+ = +
2)
x x 2 x 1 x 1
1 1
3.4 .9 6.4 .9
3 2
+ + +
+ = 4)
( )
2
2 2
x 1 x x 1 x
4 2 2 1
+ +
+ = +
Bi 2. Gii cc phng trnh sau:
1)
x x x
16 64
log 2.log 2 log 2 =
2)
2
5x 5
5
log log x 1
x
+ =
3)
2 3 4 20
log x log x log x log x + + =
4) ( )
( )
( )
2 2
x 3
1
log 3x 1 2 log x 1
log 2
+
+ = + +
5) 5) 5) 5)
( )
2
2
9 3
3
1 x 1
log x 5x 6 log log x 3
2 2

+ = +
6)
( ) ( )
2 2
2 2 2
log x 3x 2 log x 7x 12 3 log 3 + + + + + = +
Bi 3. Gii phng trnh sau: ( ) ( ) ( )
8
4 2
2
1 1
log x 3 log x 1 log 4x
2 4
+ + =
Bi 4. Bi tp rn luyn. Gii cc phng trnh sau:
1)
2 3x
3 x x x 3
1
9 27 . 81
3

+
| |
=
|
\
6)
( ) ( )
2
5 5
log 6 4x x 2log x 4 = +
2)
x x 1 x 2 x 1
3.13 13 2 5.2
+ + +
+ = 7) ( )
5
1
2log x 1 log x log x
2
=
3) ( ) ( )
4 2 2 4
log log x log log x 2 + = 8)
( )
2
9 3 3
2log x log x.log 2x 1 1 = +
4)
( )
2
5
5
x 1
log x 2x 3 log
x 3

+ =
+
9)
( ) ( )
2
2
4 4 4
log x 1 log x 1 log x 2 =
5) ( ) ( )
2 3
4 8
2
log x 1 2 log 4 x log 4 x + + = + +

DANG 3. tA E DANG TCH A.H = 0
V d 1: Gii phng trnh:
2 2
x x x x 2x
2 4.2 2 4 0
+
+ =
HD:
( ) ( )
2 2 2
x x x x 2x x x 2x
2 4.2 2 4 0 2 1 . 2 4 0
+
+ = =
Nhn xt: Mc d cng c s 2 nhng khng th bin i t c n ph do ta phi phn
tch thnh
( ) ( )
2
2
2 1 . 2 4
x x x
. y l phng trnh tch bit cch gii.
Bi 1. Gii cc phng trnh sau:
1)
x x x
8.3 3.2 24 6 + = +
2)
2 2
x x x x 2x
2 4.2 2 4 0
+
+ =
3)
x x x 1
12.3 3.15 5 20
+
+ =
V d 2: Gii phng trnh: ( )
( )
2
9 3 3
2 log x log x.log 2x 1 1 = + .
Nhn xt: Tng t nh trn ta phi bin i phng trnh thnh tch
( ) 3 3 3
log 2log 2 1 1 .log 0 x x x
(
+ =

. y l phng trnh tch bit cch gii.
Tng qut: Trong nhiu trng hp cng c s nhng khng th bin i t n ph
c th ta bin i thnh tch.
Bi 2. Gii phng trnh:
2 7 2 7
log x 2.log x 2 log x.log x + = + .


DANG 3. PHtONG PHAP AT AN PHt
S dng cng thc v hm s m v lgarit bin i bi ton, sau t n s
ph, quy phng trnh cho v cc phng trnh i s (phng trnh cha hoc
khng cha cn thc). Sau khi gii phng trnh trung gian ta quy v gii tip cc
phng trnh m hoc lgarit c bn
A - Phng php t n ph dng 1.
PHtONG THNH Mt
Phng trnh
kx (k 1) x (k 2)x x
k k 1 k 2 1 0
a a a ... a 0


+ + + + + = , khi ta t
x
, a 0 t t = > .
Phng trnh
x x
1 2 3
a b 0 + + = , vi a.b 1 = . Khi t
x x
1
t a , t 0 b
t
= > = , ta c
phng trnh:
2
1 3 2
t t 0 + + = .
Phng trnh
2x x 2x
1 2 3
a (ab) b 0 + + = . Chia hai v cho
2x
a hoc
2x
b ta c
2x x
1 2 3
a a
0
b b

| | | |
+ + =
| |
\ \
, t
x
a
t , t 0
b
| |
= >
|
\
.

Bi 1. Gii cc phng trnh sau:
1)
2 2
x x 2 x 1 x 2
4 5.2 6 0
+ +
=
2)
3 2cos x 1 cos x
4 7.4 2 0
+ +
=
3)
( ) ( ) ( )
x x x
26 15 3 2 7 4 3 2 2 3 1 + + + =
Bi 2. Gii cc phng trnh sau:
1)
( ) ( )
x x
2 3 2 3 14 + + = 3)
3x x
3x x 1
8 1
2 6 2 1
2 2

| | | |
=
| |
\ \

2)
3 x 1 5 3x
5.2 3.2 7 0

+ = 4)
x x x
27 12 2.8 + =
PHtONG THNH LOGAHIT
Nu t ( )
a
t log x, x 0 = > th
k k
a x
1
log x t ; log a , 0 x 1.
t
= = < .
Nu t
b
log x
t a = th
b
log a
t x = . V
b b
log c log a
a c = .
Bi 1. Gii cc phng trnh sau:
1)
( ) ( )
x 1 x
2 2
log 4 4 .log 4 1 3
+
+ + = 4)
x 3 3
x
1
log 3 log x log 3 log x
2
+ = + +
2) ( ) ( )
4 2 2 4
log log x log log x 2 + = 5) ( )
2 x 1
log x 1 log 16
+
+ =
3) ( )
2
x 25
log 125x .log x 1 = 6) ( )
3 9x
3
4
2 log x log 3 1
1 log x
=


Bi 2. Gii cc phng trnh sau:
1)
( )
x x
log 6.5 25.20 x log 25 + = + 3)
8 2
4 16
log 4x log x
log 2x log 8x
=
2)
2 2
2 x
log x.log (4x ) 12 = 4)
( )
2
3
log x log x 2 = +
B - Phng php t n ph dng 2.
PHtONG THNH Mt
Phng php: tng l s dng mt n ph chuyn phng trnh ban u thnh mt
phng trnh vi mt n ph nhng cc h s vn cn cha n x. Khi thng ta c
mt phng trnh bc 2 theo n ph c bit s l mt s chnh phng.
V d : Gii phng trnh: ( )
x x
9 2 x 2 3 2x 5 0 + + = .
HD: t ( )
x
t 3 * = , khi ta c: ( )
2
t 2 x 2 t 2x 5 0 t 1, t 5 2x + + = = = .
Thay vo (*) ta tm c x.
Lu : Phng php ny ch s dng khi l s chnh phng.
Bi 1. Gii phng trnh:
( )
2 2
x 2 x 2
9 x 3 3 2x 2 0 + + =
Bi 2. Gii phng trnh:
2x 3x 1 x 3
4 2 2 16 0
+ +
+ + =
PHtONG THNH LOGAHIT
V d 2: Gii phng trnh: ( ) ( ) ( )
2
3 3
log x 1 x 5 log x 1 2x 6 0 + + + + =
HD: t ( )
3
t log x 1 = + , ta c: ( )
2
t x 5 t 2x 6 0 t 2, t 3 x + + = = = . Suy ra
x 8, x 2. = =
Bi 1. Gii phng trnh:
( ) ( ) ( )
2 2 2 2 2
lg x 1 x 5 lg x 1 5x 0 + + + =
Bi 2. Gii cc phng trnh sau:
1) ( )
2
2 2
lg x lgxlog 4x 2log x 0 + =
2)
4 3 2
lg x lg x 2lg x 9lgx 9 0 + =
C - Phng php t n ph dng 3.
PHtONG THNH Mt
Phng php: La chn n ph thch hp ri chuyn phng trnh v h n gin.
Bi 1. Gii phng trnh:
2 2 2
x 1 1 x (x 1)
4 2 2 1
+ +
+ = +
Bi 2. Gii phng trnh:
2 2 2
x 3x 2 x 6x 5 2x 3x 7
4 4 4 1
+ + + + +
+ = +
PHtONG THNH LOGAHIT
S dng 2 n ph cho 2 biu thc logarit trong phng trnh v kho lo bin i phng
trnh thnh phng trnh tch.
Bi 1. Gii phng trnh: ( ) ( )
2
2
2 2 2
log x x 1 log xlog x x 2 0 + =
Bi 2. Gii phng trnh:
2
2 2 3 2 3
log x log x log x log xlog x 0 + =
Bi 3. Gii phng trnh:
( ) ( )
2 2
log x log x
2
2 2 x 2 2 1 x + + = +
D - Phng php t n ph dng 4. t n ph chuyn thnh h phng trnh.
PHtONG THNH Mt
V d : Gii phng trnh:
x
x 1 x x 1 1 x
8 2 18
2 1 2 2 2 2 2

+ =
+ + + +

HD: Vit phng trnh di dng
x 1 1 x x 1 1 x
8 1 18
2 1 2 2 2 2 2

+ =
+ + + +
, t
x 1 1 x
u 2 1, v 2 1; u, v 0

= + = + > .
Nhn xt: . . u v u v = + T ta c h:
8 1 18
.
u v u v
u v u v

+ =

= +


Bi 1. Gii phng trnh:
2x x
2 2 6 6 + =
PHtONG THNH LOGAHIT
Bi 1. Gii phng trnh:
( ) ( )
2 2
2 2
log x x 1 3log x x 1 2 + + =
Bi 2. Gii phng trnh:
3
2 lgx 1 lgx 1 =
Bi 3. Gii phng trnh:
( ) ( )
2 2
2 2
3 log x 4x 5 2 5 log x 4x 5 6 + + + + =
E - Phng php t n ph dng 5.
PHtONG THNH LOGAHIT
S dng mt n ph chuyn phng trnh ban u thnh mt h phng trnh vi mt n ph v
mt n x. Ta thc hin cc bc:
+ t iu kin c ngha cho phng trnh.
+ Bin i phng trnh v dng: f(x; (x)) = 0.
+ t y = (x) a v h:
( )
( ; ) 0
y x
f x y
=

.
Ch : i vi phng trnh logart c mt dng rt c bit, l phng trnh
dng . ( )
ax b
s
s c log dx e x
+
= + + + . Vi ; d ac e bc = + = + .
Cch gii:
- iu kin c ngha ca phng trnh:
0 1
0
s
dx e
<


- t ( )
s
ay b log dx e + = + khi phng trnh cho tr thnh:
( ) ( ) (1)
( ) (2)
ax b ax b ax b
ay b ay b
s
s c ay b x s acy x bc s acy d ac x e
ay b log dx e s dx e s dx e

+ + +
+ +
= + + + = + + + = + +


+ = + = + = +


- Ly (1) tr cho (2) ta c:
ax b ay b
s acx s acy
+ +
+ = + (3).
- Xt hm s ( )
at b
f x s act
+
= + l hm s dn iu trn R. T (3) ta c f(x) = f(y) x = y,
khi (2)
ax b
s dx e
+
= + (4) dng phng php hm s xc nh nghim phng trnh (4).
V d: Gii phng trnh: ( )
x 1
7
7 6log 6x 5 1

= +
HD: t ( )
7
y 1 log 6x 5 = . Khi chuyn thnh h
( )
( )
x 1 x 1
x 1 y 1
y 1
7
7 6 y 1 1 7 6y 5
7 6x 7 6y
y 1 log 6x 5 7 6x 5

= + =

+ = +

= =

.
Xt hm s ( )
t 1
f t 7 6t

= + suy ra x y = , Khi
x 1
7 6x 5 0

+ = .
Xt hm s ( )
x 1
g x 7 6x 5

= + . Nhm nghim ta c 2 nghim: x 1, x 2. = =


Bi 2. Gii cc phng trnh sau:
1)
2
2 2
log x log x 1 1 + + = 3)
2
2 2 2
3log x 1 4log x 13log x 5 + = +
2)
2
lgx 1 lg x 4lgx 5 + = + + 4)
2
2 2 2
3log x 1 4log x 13log x 5 + = +
Bi 3. Gii cc phng trnh sau:
1)
2
lgx 1 lg x 4lgx 5 + = + + 3) ( )
x
6
6 3log 5x 1 2x 1 = + +
2)
3
3
2 3
log x 2 3 3log x 2 + = 4)
3 3
x 1 3 2x 1 + =
Bi 4. Bi tp rn luyn. Gii cc phng trnh sau:
1)
x x
9 10.3 9 0 + = 16)
( ) ( )
cosx cosx
5
7 4 3 7 4 3
2
+ + =
2)
2 2
x x
4 6.2 8 0 + = 17)
( ) ( )
x x
x
2 3 2 3 2 + + =
3)
2 2 2
x x x
15.25 34.15 15.9 0 + = 18)
( ) ( )
x x
4 15 4 15 8 + + =
4)
( ) ( )
x x
2 3 2 3 4 + + = 19)
( ) ( )
x x
x
7 3 5 7 3 5 14.2 + + =
5)
x 1 x 2
5 5.0, 2 26

+ = 20)
x 3
log 3x .log x 1 0 + =
6)
x x x
25 12.2 6, 25.0,16 0 = 21)
8 2
4 16
log 4x log x
log 2x log 8x
=
7)
1 3
3
x x
64 2 12 0
+
+ = 22) ( )
x 2 5
1 2log 5 log x 2
+
+ = +
8)
x x 1 x x
4 4 3.2
+ +
= 23) ( ) ( )
3
log log x log log x 2 0 + =
9)
x x
9 8.3 7 0 + = 24)
( ) ( )
x x 1
3
log 3 1 .log 3 3 6
+
=
10)
2x 1 x 1
1
.4 21 13.4
2

+ = 25)
( )
x
2
log 9 2 3 x =
11)
1 1 1
x x x
6.9 13.6 6.4 0 + = 26)
3 x
5
log x log 3
2
+ =
12)
3 3 3 x x x
25 9 15 0 + = 27)
8 2
3log x log x
2x 2x 5 0

+ =
13)
2 2
sin x cos x
9 9 10 + = 28)
2 2
log x log 5
5 2.x 15 + =
14)
2 2
sin x cos x
2 5.2 7 + = 29)
( )
2
25 5
log 5x 1 log 7
7 x 0

=
15)
2
cos2x cos x
4 4 3 + = 30)
logx log5
25 5 4.x = +
F - Mt s bi ton (c bit l cc bi logarrit) ta thng phi a v phng trnh h
phng trnh bt phng trnh m ri s dng cc phng php trn.
Dng 1. Khc c s
V d: Gii phng trnh:
7 3
log x log ( x 2) = + .
t
t
7
t log x x 7 = = .
Phng trnh tr thnh
( )
t
t
t t t
3
7 1
t log 7 2 3 7 2 1 2.
3 3
| |
| |
= + = + = +
|
|
|
\
\

Dng 2. Khc c s v biu thc trong du log phc tp
V d 1: Gii phng trnh:
( ) ( ) 4
2 2
6 5
log x 2x 2 2log x 2x 3 = .
t
2
t x 2x 3 = , ta c ( )
6 5
log t 1 log t + = .
V d 2: Gii phng trnh:
( )
6
log x
2 6
log x 3 log x + = .
t
6
t log x = , phng trnh tng ng
t
t t t t
3
6 3 2 3 1
2
| |
+ = + =
|
\
.
Dng 3.
( )
b
log x c
a x
+
= . (iu kin: b a c = + )
V d 1. Gii phng trnh:
( )
7
log x 3
4 x
+
= .
t ( )
t
7
t log x 3 7 x 3 = + = +
Phng trnh tr thnh:
t t
t t
4 1
4 7 3 3. 1
7 7
| | | |
= + =
| |
\ \
.
V d 2. Gii phng trnh:
( )
3
log x 5
2 x 4.
+
= +
t t x 4 = + . Phng trnh tr thnh:
( )
3
log t 1
2 t
+
= .







DANG S. PHtONG PHAP LOGAHIT HOA
S dng cng thc ly logarit hai v ca phng trnh vi c s thch hp.
PHtONG THNH Mt
Dng 1:
f (x)
a
0 a 1, b 0
a b
f (x) log b.
< >
=

=


Dng 2:
f (x) g(x) f (x) g(x)
a a a
a b log a log b f (x) g(x).log b. = = =
Bi 1. Gii cc phng trnh sau:
1)
( )
4 4
3 log x 1 log x 2
x 2

= 2)
2 3
lg x lgx 3
2
x
1 1
1 1 1 1 x x
+ +
=

+ + +

Bi 2. Gii cc phng trnh sau:
1)
4x 1 3x 2
2 1
5 7
+ +
| | | |
=
| |
\ \
2)
lgx 2
x 1000x =
PHtONG THNH LOGAHIT
Dng 1:
a b
0 a 1
log f (x) b
f (x) a
<
=

=

.
Dng 2:
a a
0 a 1
log f (x) log g(x)
f (x) g(x) 0
<
=

= >


Bi 1. Gii cc phng trnh sau:
1)
( )
2
x
log x 4x 4 3 + = 3) ( )
x
log x 6 3 + =
2) ( )
{ }
4 3 2 2
1
log 2log 1 log 1 3log x
2
(

+ + =
Bi 2. Gii cc phng trnh sau:
1)
3
2x 3
log
x
2 1
| |
|
\
= 3)
2 3
2 2
log (x 1) 2log (x x 1) = + +
2)
( ) ( )
2
2 1
2
log x 1 log x 1 = 4)
x
x lg(1 2 ) xlg5 lg6 + + = +
Bi 3. Bi tp rn luyn. Gii cc phng trnh sau:
1)
x 1 2x 1
4.9 3 2
+
= 2)
x x
3 2
2 3 =
3)
2
x 2x x
2 .3 1, 5

= 4)
2
x x
5 .3 1 =
5)
2x 1
x
x 1
5 .2 50

+
= 6)
x
x
x 2
3 .8 6
+
=
7)
3x
x
x 2
3 .2 6
+
= .

DANG B. PHtONG PHAP St DtNG TNH ONG HIEN, NGH|CH
HIEN CtA HAM SO
Nhm nghim v s dng tnh n iu chng minh nghim duy nht
(thng l s dng cng c o hm)
Ta thng s dng cc tnh cht sau:
Tnh cht 1: Nu hm s f tng ( hoc gim ) trong khong (a;b) th phng trnh
f(x) = C c khng qu mt nghim trong khong (a;b). ( do nu tn ti x
0
(a;b) sao
cho f(x
0
) = C th l nghim duy nhat ca phng trnh f(x) = C)
Tnh cht 2 : Nu hm f tng trong khong (a;b) v hm g l hm mt hm gim trong
khong (a;b) th phng trnh f(x) = g(x) c nhiu nht mt nghim trong khong (a;b).
( do nu tn ti x
0
(a;b) sao cho f(x
0
) = g(x
0
) th l nghim duy nht ca phng
trnh f(x) = g(x))
Tnh cht 3 : nh l Rn: Nu hm s ( ) y f x = li hoc lm trn khong ( ) a; b th
phng trnh ( ) f x 0 = c khng qua hai nghim thuc khong ( ) a; b .
V d 1: Gii phng trnh:
2
log x
x 2.3 3 + =
HD:
2 2
log x log x
x 2.3 3 2.3 3 x + = = , v tri l hm ng bin, v phi l hm
nghch bin nn phng trnh c nghim duy nht x 1 = .
V d 2: Gii phng trnh:
x x x x
6 2 5 3 + = + .
HD: Phng trnh tng ng
x x x x
6 5 3 2 = , gi s phng trnh c nghim .
Khi : 6 5 3 2

= . Xt hm s ( ) ( ) f t t 1 t


= + , vi t 0 > . Ta nhn thy
( ) ( ) f 5 f 2 = nn theo nh l lagrange tn ti ( ) c 2;5 sao cho:
( ) ( )
1
1
f ' c 0 c 1 c 0 0, 1


(
= + = = =

, th li ta thy x 0, x 1 = = l
nghim ca phng trnh.
V d 3: Gii phng trnh: ( )
2
2
x x x 1
2 2 x 1

+ = .
HD: Vit li phng trnh di dng
2
x 1 x x 2
2 x 1 2 x x

+ = + , xt hm s
( )
t
f t 2 t = + l hm ng bin trn R (???). Vy phng trnh c vit di dng:
( ) ( )
2 2
f x 1 f x x x 1 x x x 1 = = = .
V d 4: Gii phng trnh:
x x
3 2 3x 2 + = + .
HD: D dng ta tm c nghim: x 0 = v x 1 = . Ta cn chng minh khng cn
nghim no khc.
Xt hm s ( ) ( )
x x x 2 x 2
f x 3 2 3x 2 f '' x 3 ln 3 2 ln 2 0 = + = + > th ca
hm s ny lm, suy ra phng trnh khng c qu hai nghim. (nh l Rn)
V d 5: Chng minh h phng trnh
x
2
y
2
y
2007
y 1
x
2007
x 1
e
e


c ng hai nghim tha mn
x 0, y 0. > >
HD: Dng tnh cht 2 ch ra x y = khi xt hm s ( )
x
2
x
f x 2007
x 1
e = +

.
Nu x 1 < th ( )
1
f x 2007 0 e

< < suy ra h phng trnh v nghim.


Nu x 1 > dng nh l Rn v ch ra vi
0
x 2 = th ( ) f 2 0 < suy ra iu phi
chng minh.
V d 6: Cho a b 0 > . Chng minh rng:
b a
a b
a b
1 1
2 2
2 2
| | | |
+ +
| |
\ \

HD: Bt ng thc
a b
a b
a b
a b
1 1
ln 2 ln 2
1 1 2 2
bln 2 a ln 2
2 2 a b
| | | |
+ +
| |
| | | |
\ \
+ +
| |
\ \
.
Xt hm s ( )
x
x
1
ln 2
2
f x
x
| |
+
|
\
= vi x 0 > ,
Suy ra ( ) f x 0 < vi mi x 0 > nn hm s nghch bin vy vi a b 0 > ta c
( ) f(a) f b .
Bi 1. Gii cc phng trnh sau:
1)
x x x
3 4 5 + = 7)
x x
4 3 1 =
2)
( ) 2 3
log 1 x log x + = 8)
( )
6
log x
2 6
log x 3 log x + =
3)
2 2 2
log 9 log x log 3 2
x x .3 x = 9) ( )
x 2 x 2
3.25 3x 10 5 3 x 0

+ + =
4) ( )
2 x x 3 2
x .3 3 12 7x x 8x 19x 12 + = + +
5) ( ) ( ) ( ) ( )
2 3
4 x 2 log x 3 log x 2 15 x 1 + = + (


6)
x x x x 3 2
x x x
1 1 1
5 4 3 2 2x 5x 7x 17
2 3 6
+ + + = + + + +
Bi 2. Gii cc phng trnh sau:
1)
x
x
2
2 1 3 = + 4) ( )
x x
25 2 3 x 5 2x 7 0 + =
2)
3 x 2
2 x 8x 14

= + 5)
x 3 x
8 x.2 2 x 0

+ =
3)
2
log x 3 x = 6) ( )
2
2 2
l og x x 1 log x 6 2x + =
Bi 3. Bi tp rn luyn. Gii cc phng trnh sau:
1)
x x x
4 9 25 + =
2) ( ) ( ) ( ) ( )
2
3 3
x 2 log x 1 4 x 1 log x 1 16 0 + + + + + =
3) ( )
x x
9 2 x 2 .3 2x 5 0 + + =
4)
( )
( )
2
x log x x 6 4 log x 2 + = + +
5) ( ) ( ) ( ) ( )
2
3 3
x 3 log x 2 4 x 2 log x 2 16 + + + + + =

DANG 7. MOT AI HAI NHONG MAt MtC
Bi 1. Gii phng trnh:
( ) ( )
x x x x
4 2.2 2 2 1 sin 2 y 1 2 0 + + + =
HD: phng trnh
( ) ( )
x x x x
4 2.2 2 2 1 sin 2 y 1 2 0 + + + =
( ) ( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( ) ( )
( ) ( )
( )
2
x x x 2 x 2 x
2
x x 2 x
x x
x
2 1 2 2 1 sin 2 y 1 sin 2 y 1 cos 2 y 1 0
2 1 sin 2 y 1 cos 2 y 1 0
2 1 sin 2 y 1 0
cos 2 y 1 0
+ + + + + + =
(
+ + + + =

+ + =


+ =


Bi 2. Gii phng trnh: ( )
y sinx 1+sinx
4 2 cos xy 2 0 + = .
HD: phng trnh ( )
y sinx 1+sinx
4 2 cos xy 2 0 + =
( ) ( )
2
y sinx 2
2 cos xy 2 cos xy 0
(
( + =



Ta c ( )
2
sinx
2 cos xy 0 (

v
( )
( )
y
y 2
2
2 1
2 cos xy 0
cos xy 1


Do ( ) ( )
2
y sinx 2
2 cos xy 2 cos xy 0
(
( +



Vy phng trnh
( )
( )
( ) ( )
( ) ( )
sinx sinx
y y 2 2
2 cos xy 0 2 cos xy 1

2 cos xy 0 2 cos xy 0 2
= =



= =



( )
( )
( )
y
2
2
y 0
2 1
2 y 0.
cos x.0 1
cos xy 1
= =

=

=
=


Thay vo (1) ta c x k = .
Bi 3. Gii phng trnh:
( )
2x 1 3 2x
2
3
8
2 2
log 4x 4x 4
+
+ =
+
.
HD: Ta c ( )
2
2
4x 4x 4 2x 1 3 3 + = + nn
( )
2
3
log 4x 4x 4 1 +
Suy ra
( )
2
3
8
8
log 4x 4x 4

+
(1)
Mt khc
2x 1 3 2x 2x 1 3 2x 2x 1 3 2x
2 2 2 2 .2 2 2 8
+ + + +
+ = = (2)
Bi 4. Gii phng trnh:
( )
2 2
3 3
log x x 1 log x 2x x + + = .
HD: iu kin x 0. > Phng trnh
( )
2 2
3 3
log x x 1 log x 2x x + + =
( )
2
3
1
log x 1 1 x 1
x
| |
+ + = +
|
\

Ta c

3
1 1 1
x 2 x 1 3 log x 1 1
x x x
| |
+ + + + +
|
\

( )
2
1 x 1 1 +
Vy phng trnh
( )
3
2
1
log x 1 1
x
x 1
1 x 1 1
| |
+ + =
|
\ =

+ =

.
Nhn xt: Bi ton tng ng l gii phng trnh
2
2
2
1
3
x x
x x
x

+ +
= .
Bi 5. Gii phng trnh:
( ) 2 3
1
log x 2 4 log 8
x 1
| |
+ = +
|
\
.
HD: iu kin x 2 > .

( ) 2
x 2 4 4 log x 2 4 2 + +
Vi x 2 > ta c
1 1
x 1 1 1 8 9
x 1 x 1
+



3
1
log 8 2
x 1
| |
+
|
\

Bi 6. Gii phng trnh:
( )
2 2 x x 1 2
4x 8 2 x 4 x x .2 x.2 2 x
+
+ = + + .
HD: iu kin 2 x 2 .
Phng trnh
( )
( )
( )
x 2
4 x.2 x 1 2 2 x 0 * + =
Ta c
3
x 2
2
x 2 x.2 2.2 2.2 4 < = . Do ( )
2
* x 1 2 2 x 0 + = .
Bi 7. Gii phng trnh:
2 3 4 2 2
2 2
5x 6x x x log x (x x) log x 5 5 6 x x + = + + + .
HD: iu kin
2
x 0
0 x 3
6 x x 0
>
<

.
Phng trnh
( )
( )
( )
2
2
x log x 5 6 x 1 x 0 * x + + =
Do ( )
2 2 2 2
x 3 x log x 3log 3 log 32 5 xlog x 5 0 < = <
Khi ( )
( )
2
* 6 x 1 x 0 x + + = .
Bi 8. Gii phng trnh:
2 2
sin x cos x x x
3 3 2 2 2

+ = + + .
HD: Phng trnh
2 2
x -x
2 2
sin x 1 sin x
2 2
3 3 2 2 2

+ = + +

( )( )
2
2
2 2
2
x -x 2sin x
2 2
2 2
sin x
sin x sin x 2
x -x
2 2
sin x
3 3
4 2 2 2
3
3 1 3 3
2 2
3
+
= +

| |
=
|
\

Ta c
2
2 sin x
0 sin x 1 1 3 3 . Do VT 0 VP .
Bi 9. Gii phng trnh:
3 2
2log cot x log cos x = .
HD: t
3 2
2log cot x log cos x t = = , ta c

2 t
t 2 t
t
2 t 2 t 2
t
cos x 4
cos x 2 cos x 4
4
cot x 3 cot x 3 sin x
3
cos x 0, cot x 0 cos x 0, cot x 0
cos x 0, cot x 0
=
= =



= = =


> > > >
> >



2 t
2 t
t
t
t
cos x 4
cos x 4
1
cos x 4
4 1 t 1
2
3
cos x 0, cot x 0
cos x 0, cot x 0
cos x 0, cot x 0
=
=


=

+ = =


> >
> >

> >

x k2
3
= + .
Tng qut: Dng ( ) ( ) .log .log
a b
f x g x = ta t ( ) ( ) .log .log
a b
t f x g x = =
Bi 10. Gii phng trnh:
( )
2 3 2
2 2
3x 2x log x 1 log x. = +
HD: iu kin x 0 > .
t ( ) ( ) ( )
2 3 2
2 2
f x 3x 2x , g x log x 1 log x = = +
Ta c ( ) ( ) ( )
2 3 2
f x 3x 2x f ' x 6x 6x ; f ' x 0 x 0, x 1 = = = = = . Lp bng
bin thin ta thy f(x) ng bin trn (0,1) v nghch bin trn ( ) 1, + . Suy ra trn
( ) 0, + , ( ) ( ) maxf x f 1 1 = = hay ( ) f x 1, x 0. >
Ta c ( ) ( )
2
2
2 2 2 2
x 1 1
g x log x 1 log x log log x
x x
| | + | |
= + = = +
| |
\
\
. Vi x 0 > , ta c
( )
2 2
1 1
x 2 csi log x log 2 1.
x x
| |
+ => + =
|
\
Suy ra ( ) g x 1, x 0. >
Vy phng trnh
( )
2 3
2
2 2
3x 2x 1

log x 1 log x 1
=


+ =


Bi 11. Gii phng trnh: ( )
2
2
x 1 x x
2 2 x 1 .

=
HD: phng trnh ( ) ( )
2
x 1 x x 2
2 x 1 2 x x

+ = + .
t
2
u x 1; v x x. = = Khi phng trnh c dng
u v
2 u 2 v + = + .
Xt hm s ( )
t
f t 2 t = + , hm ny ng bin v lin tc trn .
Vy phng trnh ( ) ( )
2
f u f v u v x 1 x x x 1 = = = = .
Bi 12. Gii phng trnh:
x x x
2009 2011 2.2010 + = .
HD: Gi
0
x l mt nghim ca phng trnh cho. Ta c
( )
0 0 0 0 0 0 0
x x x x x x x
2009 2011 2.2010 2009 2010 2010 2011 * + = =
Xt hm s ( ) ( )
0
0
x
x
F t t t 1 = + . Khi (*) ( ) ( ) F 2009 F 2010 = .
V F(t) lin tc trn [ ] 2009, 2010 v c o hm trong khong ( ) 2009, 2010 , do
theo nh l Lagrange tn ti ( ) c 2009, 2010 sao cho
( )
( ) ( )
( )
0
0
x 1
0 x 1
0
0
x 0 F 2010 F 2009
F' c x . c c 1 0
x 1 2010 2009

=
(
= + =


=


Th li
0 0
x 0, x 1 = = thy ng. Vy nghim ca phng trnh l
0 0
x 0, x 1 = = .
Nhn xt: Bi ton tng t
1)
cos x cos x cos x cos x
3 2 cosx 3 2 3cosx 2cosx = = .
2)
3 3
log x log x
4 2 2x + = . t
u
3
u log x x 3 = = . Phng trnh
u u u
4 2 2.3 + = .
Lu : Bi ton trn ta s dng nh l Lagrange: Nu hm s ( ) y f x = lin tc trn on
[ ] ; a b v c o hm trn khong ( ) ; a b th tn ti mt im ( ) ; c a b sao cho
( )
( ) ( )
'
f b f a
f c
b a

.
Bi 13. Gii phng trnh:
2
2
3 2
x x 1
log x 3x 2
2x 2x 3
+ +
= +
+
.
HD: t ( )
2 2
u x x 1; v 2x 2x 3 u 0, v 0 = + + = + > > . Suy ra
2
v u x 3x 2. = +
Phng trnh cho tr thnh
3 3 3
u
log v u log u log v v u
v
= =

3 3
log u u log v v + = + .
Xt hm s ( )
3
f t log t t = + . Ta c
'
1
f (t) 1 0, t 0
t.ln3
= + > > nn hm s ng bin
khi t 0 > . Do phng trnh ( ) ( ) f u f v = suy ra u v = hay v u 0 = tc l
2
x 3x 2 0 x 1, x 2 + = = = . Vy phng trnh c nghim x 1, x 2 = = .
Lu : Vi phng trnh dng ( ) log , 0, 0, 1
a
u
v u u v a
v
= > > > ta thng bin i
log log log log
a a a a
u v v u u u v v = + = + . V hm s ( ) log
a
f t t t = + ng bin khi 0 t > .
Suy ra u v = .
Bi 14. Gii phng trnh:
cos x sinx
2 2 3 + = .
HD: p dng BT Becnuli m rng: ( ) 1 1 t t

+ vi
[ ]
0, 0,1 t >
T phng trnh suy ra:
[ ]
sinx, cos x 0,1 . Suy ra

x k2; k2
2
(
+
(


Theo Becnuli: ( )
cos x
2 1 2 cos x 1 +
( )
sinx
2 1 2 sinx 1 +
Suy ra ( )
cos x sinx
2 2 sinx cos x 2 + + +
Suy ra ( ) ( )
cos x sinx
2 2 min sinx cos x 2 min sinx cos x 2 ( + + + = + +


M: ( ) min sinx cos x 1 + = vi

x k2; k2
2
(
+
(

.
Do
cos x sinx
2 2 3 + . Du '' '' = xy ra khi v chi khi
sinx 1
cosx 0
=

hoc
sinx 0
cosx 1
=



Ta c th dng cc phng php bin i nh i vi gii phng trnh v s dng
cc cng thc sau
HAM SO Mt
0 a 1 < <

( ) ( )
( ) ( )
( ) ( )
( ) ( )
f x g x
f x g x
a a f x g x
a a f x g x
> <

(nghch bin)

a 1 >

( ) ( )
( ) ( )
( ) ( )
( ) ( )
f x g x
f x g x
a a f x g x
a a f x g x
> >

(ng bin)
HAM SO LOGAHIT
( )
a
log f x c ngha
( )
0 a 1

f x 0
<


>



( ) ( )
b
a
log f x b f x a = =

( ) ( )
( ) ( )
a a
f x g x
log f x log g x
0 a 1
=

=

<


0 a 1 < <

( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( ) ( ) ( )
a a
a a
log f x log g x 0 f x g x
log f x log g x 0 f x g x
> < <
<
(nghch bin)

a 1 >

( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( ) ( ) ( )
a a
a a
log f x log g x 0 f x g x
log f x log g x 0 f x g x
> < >
<
(ng bin)
Tng qut ta c:

( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( ) ( )
a a
a 0
log f x log g x f x 0; g x 0
a 1 f x g x 0

>

> > >

( >



( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( ) ( )
a a
a 0
log f x log g x f x 0; g x 0
a 1 f x g x 0

>

> >

(




CHt1EN E 2. HAT PHtONG THNH
Mt LOGAHIT
1. PHtONG PHAP tA E CtNG CO SO
V d 1. Gii bt phng trnh:
2
x x 1
x 2x
1
3
3

| |

|
\

Li gii:
- iu kin: x 0 hoc x 2 .
- Khi bt phng trnh tng ng vi
2
x x 1 x 2x 2
3 3 x 2x x x 1

(1)
+ Nu x 0 th x 1 1 x = , khi bpt ( )
2
1 x 2x 2x 1 (ng v x 0)
+ Nu x 2 th x 1 x 1 = , khi bpt ( )
2
1 x 2x 1

2
x 1 2
x 2x 1 0
x 1 2


- Kt hp vi iu kin ta c x 1 2 + .

V d 2. Gii bt phng trnh:
( )
2
x
log 5x 8x 3 2 + >
Li gii:
- Bt phng trnh trn tng ng vi
2 2 2
2
2 2
2
0 x 1
0 x 1 0 x 1
1 3
x
1
5x 8x 3 x 4x 8x 3 0
2 2
x
2
3 5x 8x 3 0 3
x x 1 x x 1
5 5
x 1
x 1 x 1
5x 8x 3 x
1 3 4x 8x 3 0
x x
2 2

< <

< < < <




< <

+ < + <

<



+ >

< > < >


>

> >
+ >

+ >

< >


3
5
3
x
2

<

>


Lu : Vi bt phng trnh dng ( )
( )
log
f x
g x a > , ta xt hai trng hp ca c s
( ) 0 1 f x < < v ( ) 1 . f x <

V d 3. Gii bt phng trnh:
( )
2
3 3
log x log x
3 x 6 +
Li gii:
- iu kin: x 0 >
- Ta s dng php bin i
( )
( )
2
3
3 3 3
log x
log x log x log x
3 3 x = = . Khi bt phng trnh tng ng
vi
3 3 3
log x log x log x
x x 6 x 3 + .
- Ly lgarit c s 3 hai v, ta c:
( )
3
log x
3 3 3 3
log x log 3 log x.log x 1
( )
2
3 3
1
log x 1 1 log x 1 x 3.
3

- Vy phng trnh c nghim
1
x 3
3
.


V d 4. Gii bt phng trnh:
1 2
3
1 2x
log log 0
1 x
+ | |
>
|
+
\

Li gii:
- Bt phng trnh trn tng ng vi
2
2
1 2x 1 2x x
log 0 1 0
x 1 x 0
1 x 1 x 1 x
x 0
1 2x 1 2x 1 x 1
log 1 2 0
1 x 1 x 1 x
+ +
> > >

< > + + +
>

+ + >


< < <

+ + +


- Vy x 0 > l nghim ca bt phng trnh.
HAI TAP
Gii cc bt phng trnh sau:
1)
2
0,7 6
x x
log log 0
x 4
| | +
<
|
+
\

2) ( ) 2
3x x
log 3 x 1

>
3)
( ) ( ) ( ) ( )
2
1 1 25
5 5
5 25
log x 5 3log x 5 6log x 5 4log x 50 2 0 + + +

2. PHtONG PHAP AT AN PHt
V d 1. Gii bt phng trnh:
x x 2
x x
2.3 2
1
3 2
+


Li gii:
- iu kin x 0 .
- Chia c t v mu cho
x
2 , ta c:
x
x x 2
x x x
3
2. 4
2.3 2 2
1 1
3 2
3
1
2
+
| |

|

| |

|
\

- t
( )
x
3
t , 0 t 1
2
| |
= <
|
\
. Khi bt phng trnh tng ng vi
2t 4
1 0
t 1



x
3
2
t 3 3
0 1 t 3 1 3 0 x log 3
t 1 2
| |
< < <
|

\

- Vy bt phng trnh c nghim
3
2
0 x log 3 < .

V d 2. Gii bt phng trnh: ( ) ( )
3
4 2 2
2 1 2 1 2
2 2
x 32
log x log 9log 4log x
8 x
| |
| |
+ <
| |
\
\

Li gii:
- iu kin x 0 > .
- Bt phng trnh trn tng ng vi
( ) ( )
( ) ( )
( ) [ ] [ ] ( )
1 1
3
4 2 2
2 2 2 2 2
2
4 3 2 2
2 2 2 2 2 2
2
4 2
2 2 2 2
x 32
log x log 9log 4log x
8 x
log x log x log 8 9 log 32 log x 4log x
log x 3log x 3 9 5 2log x 4log x

| |
| |
+ <
| |
\
\
( ( + <

+ <

- t ( )
2
t log x = , bt phng trnh trn tng ng vi

4 2 2
2
2
t 13t 36 0 4 t 9
1 1
3 log x 2 3 t 2 x
8 4
2 log x 3 2 t 3
4 x 8
+ < < <


< < < < < <



< < < <
< <




- Vy bt phng trnh c nghim ( )
1 1
, 4, 8
8 4
| |

|
\
.

V d 3. Gii bt phng trnh:
2x 10 3 x 2 x 5 1 3 x 2
5 4.5 5
+
<
Li gii:
- t
x 5 3 2
X 5 0, Y 5 0
x
= > = > .Khi bt phng trnh c dng
2
X
4X 5Y
Y
< (1)
- Do Y 0 > nn

( ) ( )( )
2 2 2 2
x 5 1 3 x 2
1 X 4XY 5Y X 4XY 5Y 0 X Y X 5Y 0
X 5Y 0 X 5Y 5 5
x 5 1 3 x 2 x 6 3 x 2
+
< < + <
< < <
< + <

- Bt phng trnh trn tng ng vi hai h sau
( )
x 2 0
I 2 x 6
x 6 0

<

<


( )
( ) ( )
2 2
x 6 0
x 6 x 6
II 6 x 18
x 21x 54 0 3 x 18 9 x 2 x 6


<

+ < < < >


- Vy bt phng trnh c nghim l: 2 x 18 < .
HAI TAP
Gii cc bt phng trnh sau:
1)
( ) ( )
x x
x
1
5 1 5 1 2
4
+ + =
2)
( )
2 2 2
2 1 4
2
log x log x 3 5 log x 3 + >
3)
2x x x 4 x 4
3 8.3 9.9 0
+ + +
> .


3. PHtONG PHAP St DtNG TNH ON IEt CtA HAM SO
V d 1. Gii bt phng trnh:
( ) 5 4
log 3 x log x + >
Li gii:
- iu kin x 0 > .
- t
t
4
t log x x 4 = = , bt phng trnh tr thnh
( )
t
5
log 3 2 t + >

t
t t
t
3 2
3 2 5 1
5 5
| |
+ > + >
|
\

- Hm s
( )
t
t
3 2
t
5 5
f
| |
= +
|
\
nghch bin trn v ( ) 1 1. f =
- Bt phng trnh tr ( ) ( ) t 1 t 1 f f > < , ta c
4
log x 1 0 x 4. < < <
Bin son: GV HUNH C KHNH
- Vy bt phng trnh c nghim l: 0 x 4 < < .

V d 2. Gii bt phng trnh:
2
2
3 2
x x 1
log x 3x 2
2x 2x 3
+ +
> +
+

Li gii:
- t ( )
2 2
u x x 1; v 2x 2x 3 u 0, v 0 = + + = + > > . Suy ra
2
v u x 3x 2 = + .
- Bt phng trnh cho tng ng vi
( )
3 3 3 3 3
u
log v u log u log v v u log u u log v v 1
v
= = + > +
- Xt hm s ( ) ( )
'
3
1
t log t t, ta co: t 1 0, t 0
t ln3
f f = + = + > > nn hm s ng bin khi
t 0. > T (1) ta c ( ) ( ) f u f v u v > >

2 2
2
x x 1 2x 2x 3
x 3x 2 0
1 x 2.
+ + > +
+ <
< <

- Vy bt phng trnh c nghim l: 1 x 2 < < .
Lu :
1. Vi bt phng trnh dng log log
a b
u v < , ta thng gii nh sau:
t log
a
t u = (hoc log
b
t v = ) a v bt phng trnh m v s dng chiu bin thin ca
hm s.
2. Vi bt phng trnh dng log log log
a a a
u
v u u u v v
v
< + < + . Ta xt hm s
( ) log
a
f t t t = + ng bin khi 0 t > , suy ra ( ) ( ) . f u f v u v < <
HAI TAP
Gii cc bt phng trnh sau:
1)
( )
3 x
6 64
log x x log x +
2)
x x x
2.2 3.3 6 1. + >
3)
x x x x
16 3 4 9 . < +


4. PHtONG PHAP E O TH|
V d . Gii bt phng trnh:
x
5 x
log
5 x
0
2 3x 1
+

<
+

Li gii:
- Bt phng trnh trn tng ng vi hai h
( )
x
5 x
log 0
I 5 x
2 3x 1 0
+
>

+ <

v ( )
x
5 x
log 0
II 5 x
2 3x 1 0
+
<

+ >


- Gii h (I)
+
5 x 5 x 2x
log 0 1 0 0 x 5
5 x 5 x 5 x
+ +
> > > < <


+
x
2 3x 1 < , ta v th ca hai hm s
x
y 2 = v y 3x 1 = trn cng mt h trc to .
Khi ta c nghim l 1 x 3. < <
- Do h (I) c nghim 1 x 3. < <
- Gii h (II)
+
5 x 5
5 x 5
5 x 5 x
log 0 0 1 5 x 0
2x
x 0 x 5 5 x 5 x 0
5 x
< <
< < + +
< < < < <

< > <


.
+
x
2 3x 1 > x 1 < hoc x 3 > .
- Do h (II) c nghim 5 x 0. < <
- Vy bt phng trnh c nghim ( 5, 0) (1, 3) .
HAI TAP
Gii bt phng trnh sau:
1 x
x
2 2x 1
0
2 1

.


S. MOT SO PHtONG PHAP NHAC
V d 1. Gii bt phng trnh:
( ) 2 3
1
log x 2 4 log 8
x 1
| |
+ +
|

\

Li gii:
- iu kin x 2.
- Ta c nhn xt sau:
+
( ) 2
x 2 4 4 log x 2 4 2 VT 2. + +
+
1
x 2 x 1 1 x 1 1 1
x 1



3
1 1
8 9 log 8 2 VP 2
1 1 x x
| |
+ +
|

\

- Vy bt phng trnh c nghim khi v ch khi
VT 2
x 2 0
x 2
VP 2
x 2
=
=
=

=
=

.
- Vy bt phng trnh c nghim duy nht x = 2.
V d 2. Gii bt phng trnh:
( )
x
x 9
log log 3 9 1
(
<


Li gii:
-
( )
x
9
log 3 9 c ngha, ta cn c
x x 2
3 9 3 3 x 2. > > >
- Vi iu kin trn bt phng trnh cho tng ng vi
( )
( )
9 x x
9
x 2
3x 9 1
log 3x 9 0
3 9 9
log 3x 9 x
>
>
>

<

<


- t ( )
x
3 t, t 0 = > , ta c h
x
3 2
t 10
t 0 3 10 x log 10
t t 9 0
>
> > >

+ >

.
V d 3. Gii bt phng trnh:
( )
2 3 4 2 2
2 2
5x 6x x x log x x x log x 5 5 6 x x + > + + +
Li gii:
- iu kin:
2
x 0
0 x 3
6 x x 0
>
<


- Bt phng trnh cho tng ng vi ( )
( )
( )
2
2
x log x 5 6 x x 1 x 0 * + + >
- Do
2 2 2
x 3 xlog x 3log 3 log 32 5 < = . Vy khi 0 x 3 < th
2
xlog x 5 0, < do
( )
2
2
0 x 3
0 x 3
5
* x 3
2x 3x 5 0 2
6 x x 1 x 0
<
<

<

>
+ + <


- Vy nghim
5
x 3.
2
<
V d 4. Gii bt phng trnh:
( )
2 2 x x 1 2
4x 8 2 x 4 x x .2 x.2 2 x
+
+ > + +
Li gii:
- iu kin: 2 x 2 (1)
- Bt phng trnh tng ng vi
( )
( )
x 2
4 x.2 x 1 2 2 x 0 + > (2)
- T (1) ta c
3
x 2
2
x 2 x.2 2.2 2.2 4. < = . Do (2) tng ng vi

2
2
2 x 2
2 2 x 1 x
x 1 2 2 x 0

>

+ >

(3)
- (3) tng ng vi hai h sau
+ ( )
2
2 x 0
I : 1 x 2
1 x 0

<

<


+ ( )
( ) ( )
2
2 2
x 1
1 x 0
x 1
II : 1 x 1
7
5x 2x 7 0 4 2 x 1 x 1 x
5





< > < <



- Vy tp nghim ca bt phng trnh l x 1; 2 .
(



V d 5. Gii bt phng trnh:
( ) ( )
2 2
1 1
log x 1 log 3 2x
>
+

Li gii:
- iu kin:
1 x 0 3
0 x 1 1 1 x

2
3
0 3 2x 1 1 x
x 0;1
2
<
< + < <



< <



( )
2
log x 1 0 x 1 1 x 0. + > + > >
( )
2
log 3 2x 0 3 2x 1 x 1. > > <
- Ta c bng xt du

- T ta c cc trng hp sau
+ TH1: Vi 1 x 0 < < th VT 0, VP 0 < > suy ra bt phng trnh v nghim
+ TH2: Vi 0 x 1 < < th VT 0, VP 0. > > Khi bt phng trnh tng ng vi
( ) ( )
2 2
log x 1 log 3 2x 3 2x x 1 0 x 1. + < > + < <
log
2
(3-2x)
x
-1
0 1
- + +
+
+ -
2
3

log
2
(x+1)
+ TH3: Vi
3
1 x
2
< < th VT 0, VP 0, > < bt phng trnh c nghim vi mi
3
1 x
2
< < .
- Vy tp nghim ca bt phng trnh l { }
3
0 x \ 1
2
| |
< <
|
\
.
Lu : Vi bt phng trnh dng
1 1
log log
a b
u v
> , ta thng gii nh sau:
+ Lp bng xt du ca log
a
u v log
b
v trong tp xc nh ca bt phng trnh.
+ Trong tp xc nh nu log
a
u v log
b
v cng du th bt phng trnh tng ng
vi log log .
a b
u v <
V d 6. Trong cc nghim ( ) x; y ca bt phng trnh ( ) 2 2
x 2y
log 2x y 1
+
+ , ch ra cc
nghim c tng ( ) 2x y + ln nht.
Li gii:
- Bt phng trnh trn tng ng vi hai h sau

( )
2 2
2 2
0 x 2y 1
I :
2x y x 2y
2x y 0
< + <

+ +

+ >

v ( )
2 2
2 2
x 2y 1
II :
2x y x 2y
+ >

+ +


- R rng nu ( ) x; y l nghim ca bt phng trnh th tng ( ) 2x y + ln nht ch xy ra khi
n l nghim ca h ( ) II
( )
( )
2 2
2
2
x 2y 1
II
1 9
x 1 2y
8 2 2
+ >


| |
+

|
\

- Ta c ( )
1 1 9
2x y 2 x 1 2y
4 2 2 2
| |
+ = + +
|
\
.
- p dng bt ng thc Bunhiacpxki cho hai b s
1
x 1; 2y
2 2
| |

|
\
v
1
2;
2
| |
|
\
, ta c
( ) ( )
2 2
2 1 1 1 1 9 9 81
2 x 1 2y x 1 2y 4 .
2 8 2 16 2 2 2 2 2
(
( | | | | | |
+ + + = (
( | | |
\ \ \ (

( )
9 1 1 9 9
2 x 1 2y 0 2x y
4 4 2 2 2 2
| |
+ < +
|
\

- Du '' '' = xy ra khi v ch khi
9
2x y
2
x 2
9 1
2x y 2y
1
x 1 2 y 2 2
2
1
2
2

+ =

=

+ =

=

=


- Vi
1
x 2, y
2
= = tho mn bt phng trnh
2 2
x 2y 1. + >
- Vy trong cc nghim ca bt phng trnh th nghim
1
2;
2
| |
|
\
l nghim c tng ( ) 2x y +
ln nht bng
9
.
2

HAI TAP
Gii bt phng trnh sau:
1)
( ) ( )
x
x 3
log log 9 72 1
2)
( )
( )
3
a
a
log 35 x
3
log 5 x

>

vi 0 a 1 < .
3)
( )
2
1
1
3
3
1 1
log x 1
log 2x 3x 1
>
+
+
.
4) Trong cc nghim ( ) x; y ca bt phng trnh ( ) 2 2
x y
log x y 1
+
+ . Tm nghim c tng
( ) x 2y + ln nht.


HAI TAP Lt1EN TAP
Gii cc bt phng trnh sau:
1)
( ) ( )
x 1 x 3
x 3 x 1
10 3 10 3
+
+
< + (Hc vin GTVT nm 1998)

2)
( )
2
1
1
3
3
1 1
log x 1
log 2x 3x 1
>
+
+
(H Quc gia TPHCM 1999)
3)
( ) ( )
2 2
4 2
1 log 2x 3x 2 log 2x 3x 2 + + + > + + (H Thu li 1999)
4)
2 3 2 3
log x log x 1 log x.log x + < + (H NT 1998)
5)
3
2x 3
log 1
1 x
| |
<
|

\
(H SP Vinh 1998)
6)
x
1
log x 2
4
| |

|
\
(H Hu 1998)
7)
3
x 2
log
x
5 1

< (H ngn hng TPHCM 1998)


8) ( )
2
3 1 1
3 3
1
log x 5x 6 log x 2 log x 3
2
+ + > (H Bch khoa H Ni)
9)
( )
( )
2
2
2
log x 9x 8
2
log 3 x
+
<

(H Tng hp TPHCM 1964)


10)
1
log x x 2
4
| |

|
\
(H Hu 1998)
11)
( )
x x
2
log 7.10 5.25 2x 1 > + (H Thy sn 1999)
12)
( )
( )
3
loga 35 x
3
loga 5 x

>

(H Y DC TPHCM)
13)
1 x x 1 x
8 2 4 2 5
+ +
+ + >
14)
x 1 x x 1
15.2 1 2 1 2
+ +
+ +
15)
2 1
1
x x
1 1
3. 12
3 3
+
| | | |
+ >
| |
\ \

16)
x x x
2.14 3.49 4 0 +
17)
( ) ( )
x 1
x 1
x 1
5 2 5 2

+
+
18)
( )
x x x
2 5 24 5 7 5 7 + +
19)
( ) ( )
x 3 x 1
x 1 x 3
10 3 10 3
+
+
+ <
20)
( ) ( )( ) ( )
x x
2 3 7 4 3 2 3 4. 2 3 + + + > +
21)
( ) ( )
2x 1 2x 1
2. 3 11 2 3 11 4 3

+ +
22)
2
2 x 2 x x
3 5x 2x 3x 3x.5 . 3 5x 2x 9 .5

+ + > + +
23)
2 x 2 2 x
3x 5x 2 2x 3 .2x. 3x 5x 2 4x .3 + + > + +
24)
2 3
3
log log x 3 1 <
25)
( ) ( )
x
x 9
log log 3 9 1
26)
( ) ( )
x x 2
5 5 5
log 4 144 4log 2 1 log 2 1

+ < + +
27)
( ) x
x
2
3 2
log 3 2 2.log 2 3 0
+
+ + >
28)
2
2x
x
log 64 log 16 3 +
29)
( ) 2
2
2
2 x 3
1 1 1
log x 6 2 log
2 12 64
+
< +
30)
( )
( )
2
3
3
1 1
log x 1
log 2x 3x 1
>
+
+

31)
( ) ( ) 3x 5 6x 2
log 4 log 16 0


32)
( )
2
lg x 3x 2
2
lg x lg 2
+
>
+

33)
( ) ( )
2 3
2 3
2
log x 1 log x 1
0
x 3x 4
+ +
>


34)
( ) ( )
2 2
x
2 2
2 x 7x 12 1 14x 2x 24 . log
x x
| | | |
+ + +
| |
\ \

35)
( )
( )
2
2
2
log x 9x 8
2
log 3 x
+
<


36)
2 7 2 7
log x 2log x 2 log x.log x + +
37) ( ) ( )
2 2
x 1 x
2 2
2 cos x.log x 6 2cos x 2 .log x 6
+
+ + + +
38)
1 1
x x
6 6
1
log 3.4 2.9 log 5
x

| |
+ + =
|
\

39)
( )
2 2 2
2 1 4
2
log x log x 3 5 log x 3 + >
40)
2 2
1 1
4 x
log 3 log 1
x 2
>


41)
( )
2 2
2 2
log x 3 x 1 2log x 0 + +
42) ( ) ( )
25 5 1
5
1
2log x 1 log .log x 1
2x 1 1
(

(


43)
( ) ( )
2 2
4 2
log 2x 3x 2 1 log 2x 3x 2 + + + > + +
44)
( )
2
log x 1
2
3 1
2 3
x
log log 2 3
2
1
1
3

(
| |
( + + |
|
(
\
| |

|
\

45)
( )
( )
2 2
2 3
log x 5x 5 1 log x 5x 7 2 + + + +
46)
2
x
4x 2 1
log
x 2 2
| |

|
|

\

47)
( ) ( )
x x 2
5 5 5
log 4 144 4log 2 1 log 2 1

+ < + +
48)
( )
2
x 3
log 5x 18x 16 2 + >
49)
( ) ( )
2 2
4 2
log 2x 3x 2 1 log 2x 3x 2 + + + > + +
50)
1 3 x 3 x 1 3 x
8 2 4 2 5
+ +
+ + > .
51)
2 2
3
2 2
x x 1 x x 1
x 1 2x 1
log log
2x 1 x 1
+
| | + + | |
>
| |
+ +
\
\

52)
( ) 2 3
log 1 x log x + >
53)
( )
2 x 1 2 x 2 2 x x 1
3 x 2 2 3x 2 2

+ + > + +

54)
( ) ( ) ( )
x 1 2 1 x 2 2 x
2 5x 11 2 x 24 x 1 x 9 2
+
+ + <

55)
2x x x 4 x 4
3 8.3 9.9 0
+ + +

56) ( ) ( )
2 3 5 7
log log x log log x

57)
( ) ( )
2 2
9 3
log 3x 4x 2 1 log 3x 4x 2 + + + > + +
58)
1 1
2
2 2 2
log x log x
log x
3 x 2 6x + > .

---------- HT ----------





1. PHtONG PHAP HIEN OI TtONG tONG
- t iu kin cho cc biu thc trong h c ngha
- S dng cc php th nhn c t h mt phng trnh theo n x hoc y (i khi l theo
c hai n x v y)
V d 1. Gii h phng trnh:
( )
1 4
4
2 2
1
log y x log 1
y
x y 25

+ =


Li gii:
- iu kin:
y 0
y x
>

>


- Vi iu kin trn h tng ng vi
( )
4 4
2 2
log y x log y 1
x y 25
+ =

+ =



( ) ( )
4 4
2
2 2 2 2
2
4x x 3
y
3 log y log y x .4 y y x .4
x 3

x y 25 x y 25 4x
4x
x 25
y
3
3
=
=

= =
=



+ = + = | |

+ =
=
|

\

+ Vi x 3 = suy ra y 4 = (tmk)
+ Vi x 3 = suy ra y 4 = (khng tmk)
- Vy h c nghim ( ) ( ) x; y 3; 4 = .

V d 2. Gii h phng trnh:
x y
x y
2 .3 12
3 .2 18
=


Li gii:
- Lgarit c s 2 c hai v ca hai phng trnh trong h ta c
2 2
2 2
x y.log 3 2 log 3
x.log 3 y 1 2.log 3
+ = +

+ = +


y l h phng trnh bc nht hai n
- Ta c
2 2
2
2
1 log 3
D 1 log 3 0
log 3 1
= =

2 2 2
x 2
2
2 log 3 log 3
D 2 2log 3
1 2log 3 1
+
= =
+



2 2
y 2
2 2
1 2 log 3
D 1 log 3
log 3 1 2log 3
+
= =
+

CHt1EN E 3. HE PHtONG THNH
HAT PHtONG THNH
Mt LOGAHIT
- Suy ra h c nghim
x
y
D
x 2
D
D
y 1
D

= =

= =

.
V d 3. Gii h phng trnh:
( )
3 2
2 2 2
2log y log x 1
log y log x 1 .log 3
= +


Li gii:
- iu kin: x 0, y 0. > >
- H phng trnh trn tng ng vi
3 2
2
2
2
2log y log x 1
log y
log x 1
log 3
= +



3 2 2
3 2 3
2log y log x 1 log x 3 x 9

log y log x 1 log 2 y 8 y
= + = =


= = =


- Vy h phng trnh c nghim ( ) ( ) x; y 9; 8 = .

V d 4. Gii h phng trnh:
2 4 4
3 9 9
4 16 16
log x log y log z 2
log y log x log z 2
log z log x log y 2
+ + =

+ + =

+ + =


Li gii:
- iu kin: x 0, y 0, z 0 > > > .
- Khi h phng trnh cho tng ng
( )
( )
( )
( )
( )
( )
2 2 4
2
4
4 4 4
2 2 2 4
9 9 9 9
2
2 2 4
16 16 16
16
log x yz 2 x yz 2
log x log y log z 2
log y log x log z 2 log xy z 2 xy z 3
log z log x log y 2
log xyz 2 xyz 4

= =
+ + =


+ + = = =


+ + =
= =


- T suy ra ( )
4
4 4 4 4
xyz 2 .3 .4 24 = = v xyz 0 > nn xyz 24 = . T suy ra
2 27 32
x ; y ; z .
3 8 3
= = =

V d 5. Tm k h bt phng trnh c nghim:
( )
3
3
2
2 2
x 1 3x k 0 (1)
1 1
log x log x 1 1 (2)
2 3

<


Li gii:
- T bt phng trnh (2) trong h suy ra ( )
3
x 1 0 x 1. > >
( ) ( ) ( )
2 2 2
2 log x log x 1 1 log ( 1) 1 x x 1 2 1 x 2 x x + <
- Vi 1 x 2 < th ( ) ( )
3
1 x 1 3x k < .
- Xt hm s ( ) ( )
3
x x 1 3x f = vi 1 x 2 < .
( ) ( )
2
' x 3x 6x, ' x 0 x 0 x 2 f f = = = =
Ta c bng bin thin

T bng bin thin ta suy ra k 5 .
HAI TAP
Gii cc h phng trnh sau:
1)
( )
2 3
9 3
x 1 2 y 1
3log 9x log y 3

+ =

2)
( ) ( )
x y
y x
2 3
4 32
log x y 1 log x y
+

= +


3)
( )
2 3
9 3
x 1 2 y 1
3log 9x log y 3

+ =

4)
( )
( ) ( )
x 2y
x y
2 2
1
3
3
log x y log x y 4


| |
=

|
\

+ =


5)
( )
y
3
3 4 x
x 1 1 3
x
y log x 1


+ =

+ =

6)
3x 2
x x 1
x
2 5y 4y
4 2
y
2 2
+
=

+
=

+

7)
8 8
log y log x
4 4
x y 4
log x log y 1
+ =

8)
y x x 1
x 2y 10

= +

+ =


9)
4 2
x 4 y 3 0
log x log y 0
+ =

10)
( )
2 2
2
4 2
log x y 5
2log x log y 4

+ =

+ =


11)
x y
2 .4 64
x y 3
=

+ =

12)
( )
x y
5
3 .2 1152
log x y 2

+ =


13)
x y 12
x y 12
x y
y x
+
+
=




2. PHtONG PHAP AT AN PHt
- t iu kin cho cc biu thc trong h c ngha
- La chn n ph bin i h ban u v cc h i s bit cch gii.
- Ta thng t cc bin:
(x)
( y)
u a
v b
f
g
=

. a h vi cc bin x, y thnh h vi cc bin u, v


thng gp (i xng loi 1, loi 2, ng cp..)

V d 1. Gii h phng trnh:
( ) ( )
2 2
5 3
9x 4y 5
log 3x 2y log 3x 2y 1
=

+ =


Li gii:
-3
x
-
0 1
2
+
y

+ - - 0 + 0
y
-5
-
+
- iu kin:
3x 2y
3x 2y
>

>


- H trn tng ng vi
( )( ) ( )
( ) ( ) ( )
5 3
3x 2y 3x 2y 5 1
log 3x 2y log 3. 3x 2y 2
+ =

( + =

.
- t ( ) ( )
5 3
t log 3x 2y log 3. 3x 2y ( = + =

, suy ra
t
t 1
3x 2y 5
3x 2y 3

+ =


- Thay vo phng trnh (1) trong h ta c ( )
t
t t 1
5 .3 5 15 15 t 1

= = = .
- Do ta c h
3x 2y 5 x 1

3x 2y 1 y 1
+ = =


= =

(tmk)
Lu : Vi h phng trnh dng
( ) ( )
[ ] [ ]
2 2
a a
x x k
log (x) (x) log (x) (x)
f g
f g f g

+ =

, thng thng ta gii


theo hng: t ( ) ( ) ( ) ( )
a
t log x x log x x
a
f g f g ( ( = + =

, suy ra ( ) ( )
t
x x a f g + = v
( ) ( )
t
x x a . f g = Thay vo phng trnh u trong h ta tm c t.
V d 2. Gii h phng trnh:
( ) ( )
logx log y
log7 log5
5 7
7x 5y
=


Li gii:
- iu kin: x 0, y 0 > >
- Ly logarit theo c s 10 c hai v ta c
( ) ( )
log x.log5 log y.log7
l og7 log x log7 log5 log y log5
=

+ = +


- t u logx, v logy = = . Khi h c dng
2 2
u.log5 v.log7 0
u.log7 v.log5 log 5 log 7
=


- Ta c
2 2
log5 log7
D log 7 log 5
log7 log5

= =



( )
2 2
u 2 2
0 log7
D log 5 log 7 .log7
log 5 log 7 log5

= =



( )
2 2
v 2 2
log5 0
D log 5 log 7 .log5
log7 log 5 log 7
= =


- D thy D 0 nn h c nghim duy nht
u
v
D
u log7
D
D
v log5
D

= =

= =

, suy ra
1
x
7
1
y
5

.
- Vy h c mt nghim
1
x
7
1
y
5


V d 3. Gii h phng trnh:
( )
3
3
log 2
log xy
2 2
4 2 xy (1)
x y 3x 3y 12 (2)

= +

+ =


Li gii:
- iu kin: x.y 0 >
- Nhn xt
b b
log c log a
a c = , phng trnh (1) tng ng vi
( )
3
3
log xy
log xy 2
2 2 2 = +
- t ( )
3
log xy
t 2 t 0 = > ta c
( )
2 2
t 1 loai
t 2 t t t 2 0
t 2
=
= + =

=


- Vi t 2 = th
3
log xy 1 = hay xy 3 = .
- Bin i phng trnh (2) thnh ( ) ( )
( )
( )
2
x y 6
x y 3 x y 18 0
x y 3
+ =
+ + =

+ =


- Nh vy, ta c hai h
x y 6
x.y 3
+ =

v
x y 3
x.y 3
+ =


- Vy h c hai nghim
( )
3 6; 3 6 + v
( )
3 6; 3 6 + .
HAI TAP
Gii cc h phng trnh sau:
1)
2 4
2
2 4
5log x 3log y 8
10log x log y 9
=

2)
( )
27 27 27
3
3
3
log xy 3log x.log y
3log x x
log
y 4log y
=


3)
2 2 2
3 3 3
x log 3 log y y log x
x log 12 log x y log y
+ = +

+ = +

4)
8 8
log y log x
4 4
x y 4
log x log y 1
+ =


5)
x y
2 2 8
x y 4
+ =

+ =

6)
2 3
2 3
log x 3 5 log y 5
3 log x 1 log y 1

+ =


7)
y 1 x
x y
3 2 5
4 6.3 2 0
+
=

+ =

8)
x y
2
y
log y log x 2
x 3x y 20 log x
+ =

= +


9)
2 2
2
2x 2 2x y y
2y 2 2x y
4 2 4 1
2 3.2 16
+
+ +

+ =

10)
2cot x siny
sin y 2cot x
9 3
9 81 2
+
=


11)
y x
log xy log y
2x 2y 3

+ =

12)
2
x 2lg y 3
x 3lg y 1

+ =




3. PHtONG PHAP St DtNG TNH ON IEt CtA HAM SO
V d 1. Gii h phng trnh:
x y
3
2
2
x y (1)
x
log log 4y 10 (2)
2
e e =

+ =


Li gii:
- iu kin: x, y 0 >
- Phng trnh ( ) ( )
x y
1 x y 3 e e =
- Xt hm s ( )
t
t e t f = lin tc vi mi t 0 > . Mt khc ( )
t
' t e 1 0 f = > vi mi t 0 > ,
do hm s ( ) t f ng bin khi t 0 > .
- Phng trnh (3) vit di dng ( ) ( ) x y x y. f f = =
- Th x y = vo phng trnh (2) c
3
2
2
x
log log 4x 10
2
+ =
( )
2 2 2
log x 1 2 2 3log x 10 log x 1 + + = =
- Vy h c nghim duy nht ( ) ( ) x; y 2; 2 . =

V d 2. Gii h phng trnh:
( ) ( )
2 2
ln 1 x ln 1 y x y (1)
2x 5xy y 0 (2)
+ + =

+ =


Li gii:
- iu kin: x 1, y 1 > >
- Phng trnh (1) ca h c vit li di dng: ( ) ( ) ( ) ln 1 x x ln 1 y y 3 + = +
- Xt hm s ( ) ( ) t ln 1 t t f = + , vi t ( 1; ) + . Ta c ( )
1 t
' t 1
1 t 1 t
f

= =
+ +
. Ta thy
( ) ' t 0 t 0. f = = Hm s ( ) t f ng bin trong ( ) 1; 0 v nghch bin trong ( ) 0; + .
- Ta c ( ) ( ) ( ) 3 x y f f = . Lc x y = hoc xy 0. <
+ Nu xy 0. < th v tri ca (2) lun dng. Phng trnh khng tho mn.
+ Nu x y = , thay vo phng trnh (2), ta c nghim ca h l x y 0. = =
Lu : Khi gp h phng trnh dng
( ) ( )
( )
x y
x,y 0
f f
g
=

. Ta c th tm li gii theo mt trong hai


hng sau
Hng 1: Phng trnh ( ) ( ) ( ) 1 x y 0 f f = v tm cch a v phng trnh tch.
Hng 2: Xt hm s ( ) y t f = . ta thng gp trng hp hm s lin tc trong tp xc nh
ca n.
+ Nu hm s ( ) y t f = n iu, th t (1), suy ra x y = .
+ Nu hm s ( ) y t f = c mt cc tr ti t a = th n thay i chiu bin thin mt ln khi
qua a. T (1) suy ra x y = hoc x, y nm v hai pha ca a.

V d 3. Chng minh rng vi mi a > 0, h phng trnh sau c nghim duy nht
( ) ( )
x y
ln 1 x ln 1 y (1)
y x a (2)
e e = + +


Li gii:
- iu kin: x 1, y 1 > >
- Rt y t phng trnh (2) thay vo phng trnh (1), ta c phng trnh
( ) ( ) ( )
x a x
x ln 1 x ln 1 a x 0 f e e
+
= + + + + =
( ) ( )
( )
x a
a
' x . 1 0
1 x 1 a x
f e e = + >
+ + +
, khi a 0 > v x 1. >
- Vy ( ) x f l hm s lin tc, ng bin trong ( ) 1; + . Mt khc ( )
x 1
lim x f

= ;
( )
x
lim x f
+
= + nn phng trnh ( ) x 0 f = c mt nghim trong ( ) 1; + . Vy h
phng trnh cho c nghim duy nht vi mi a 0. >
Lu : Hc sinh d mc sai lm khi thy hm s ng bin kt lun phng trnh ( ) x 0 f =
c nghim duy nht. Ta ch c th kt lun phng trnh c nghim duy nht khi hm s n
iu, lin tc v trong tp gi tr c c gi tr m v dng.

V d 4. Gii h phng trnh:
( )
( )
2 3
2 3
log x 3 log 3y
log y 3 log 3x

+ =

+ =


Li gii:
- iu kin: x; y 0 >
- H trn tng ng vi
( ) ( ) ( )
( ) ( )
2 2 3 3
2 3
log x 3 log y 3 log 3y log 3x 1
log x 3 log 3y 2

+ + =

+ =


- Phng trnh (1) tng ng vi ( ) ( ) ( )
2 3 2 3
log x 3 log 3x log y 3 log 3y 3 + + = + +
- Xt hm s ( ) ( )
2 3
t log t 3 log 3t f = + + lin tc vi mi t 0 > .
Mt khc ( )
( )
1 1
' t 0, t 0
2 t 3 t.ln3
f = + > >
+
do ( ) t f ng bin vi mi t 0. >
Phng trnh (3) vit di dng ( ) ( ) x y x y. f f = = Khi h tng ng vi
( ) ( )
2 3
x y
log x 3 log 3x 4
=

+ =


- Gii (4): t ( )
2 3
u log x 3 log 3x = + =
Suy ra
u u 1 u
u 1 u u u
x 3 4 x 3 x 3 2

x 3 3 9 3.4 3x 3

+ = = + =


= + = =


Phng trnh
u u
u u
3 1
3 9 3.4 9. 3
4 4
| | | |
+ = + =
| |
\ \
.
Nhn thy hm s ( )
u u
3 1
u 9.
4 4
f
| | | |
= +
| |
\ \
l hm lin tc, nghch bin vi mi u v
( ) 1 3. f = Vi u 1 > th ( ) u 3 f < . Vi u 1 < th ( ) u 3. f >
- Vy phng trnh c nghim duy nht u 1 = , suy ra x 1 = v y 1 =
- Vy h c mt nghim ( ) ( ) x; y 1; 1 . =
V d 5. Gii h phng trnh:
( )
( )
( )
2
3
2
3
2
3
x 2x 6.log 6 y x
y 2y 6.log 6 z y
z 2z 6.log 6 x z

+ =

+ =

+ =


Li gii:
- iu kin: x, y, z 6 <
- H phng trnh trn tng ng vi
( )
( )
( )
3
2
3
2
3
2
x
log 6 y (1)
x 2x 6
y
log 6 z (2)
y 2y 6
z
log 6 x (3)
z 2z 6

=
+


- Nhn xt ( )
2
x
x
x 2x 6
f =
+
l hm ng bin (v ( )
( )
2 2
6 x
' x 0
x 2x 6 x 2x 6
f

= >
+ +

vi x 6 < ) cn ( ) ( )
3
x log 6 x g = l hm nghch bin vi x 6. <
- Nu ( ) x, y, z l mt nghim ca h phng trnh ta chng minh x y z = = . Khng mt tng
qut gi s ( ) x max x, y, z = th c hai trng hp:
+ x y z (1) suy ra ( ) ( ) ( ) x y z f f f nn ( ) ( ) ( )
3 3 3
log 6 y log 6 z log 6 x .
Mt khc ( ) x g l hm gim nn x z y. (2). T (1) v (2) ta c x y z. = =
+ x z y. Tng t ta li c x y z. = =
- Phng trnh ( ) ( ) x x f g = c nghim duy nht x 3 = . Vy h cho c nghim duy nht
( ) ( ) x, y, z 3, 3, 3 . =
Lu : Nu h phng trnh ba n x, y, z khng thay i khi hon v vng quanh i vi x, y, z
th khng mt tnh tng qut c th gi thit ( ) max , , x x y z = .

V d 5. Hy xc nh s nghim ca h phng trnh n ( ) x, y sau
( )
( )
3 3
3 2
x y 29 1
log x.log y 1 2
+ =


Li gii:
- D thy, nu ( ) x, y l nghim ca h trn th ( ) x 1, y 1 * . > >
- t ( ) ( )
3
log x t, t 0 do * . = > Khi ,
t
x 3 = v t phng trnh (2) c
1
t
y 2 = . V th, t
phng trnh (1) ta c phng trnh n t sau:
1
t
t
9 8 29 + = (3).
- D thy s nghim ca h bng s nghim dng ca phng trnh (3).
- Xt hm s ( )
1
t
t
t 9 8 29 f = + trn ( ) 0; . + Ta c ( )
1
t
t
2
8 .ln8
' t 9 .ln9
t
f = . Trn ( ) 0; , +
hm s
1
t
y 8 .ln8 = v
2
1
y
t
= l cc hm nghch bin v ch nhn gi tr dng. V th, trn
khong ,
1
t
2
8 .ln8
y
t
= l hm ng bin trn ( ) 0; . + Suy ra ( ) ' t f l hm ng bin trn
( ) 0; . + Hn na, do ( ) ( )( )
256
1
' . ' 1 18 ln9 ln 2 ln 27 ln16 0
2
f f
| |
= <
|
\
nn tn ti ( )
0
t 0;1
sao cho ( )
0
' t 0. f = Do , ta c bng bin thin sau ca hm ( ) t f trn khong ( ) 0; +









- T , vi lu rng ( ) 1 12 0 f = , suy ra phng trnh (3) c ng 2 nghim dng. V
vy, h c tt c 2 nghim.
f(1)
t
0 t
0
1
+
f

(t) -
0
+
f(t)
+
f(t
0
)
+
HAI TAP
Gii cc h phng trnh sau:
1)
( )
2x y 1 2x y 2x y 1
2 2
1 4 .5 1 2
x y 2
+ +

+ = +

+ =

2)
( )
( )
2 3
2 3
log sin x 3 log 3cos y
log cos y 3 log 3sin x

+ =

+ =


3)
( )
( )
( )
( )
2 2
2 3
2 2
2 3
log 1 3 1 x log 1 y 2
log 1 3 1 y log 1 x 2

+ = +

+ = +

4)
x
y
2 2x 3 y
2 2y 3 x
+ = +

+ = +


5)
x y
2 2
3 3 y x
x xy y 12
=

+ + =




4. PHtONG PHAP NHAC
Ngoi cch gii ni trn, cng ging nh phng trnh, bt phng trnh m v lgarit ta c th
nh gi hai v, s dng cc bt ng thc, dng th gii bt phng trnh, phng php s
dng iu kin cn v ..
V d 1. Gii h phng trnh:
( )( ) ( )
( )
2 2
x y log y log x 1 xy 1
xy 3y 2 0 2
= +

+ =


Li gii:
- iu kin: x 0, y 0 > >
- Xt phng trnh th nht trong h
+ Nu x y > th
2 2
log y log x < suy ra VP 0, VT 0. < > Do h v nghim.
+ Nu x y < th
2 2
log y log x > suy ra VP 0, VT 0. > < Do h v nghim.
+ Vy x y = l nghim ca phng trnh (1)
- Khi h tng ng vi
2
x y
x y x y x y 1
x 1
xy 3y 2 0 x y 2 x 3x 2 0
x 2
=
= = = =

=

+ = = = + =

=


- Vy h c hai nghim: ( ) ( ) 1;1 , 2; 2 .
V d 2. Tm m h sau c nghim
( ) ( )
( )
2 2
x y
log x y 1 1
x 2y m 2
+
+

+ =


Li gii:
- Trc ht ta biu din trn mt phng ta cc im M(x, y) tho mn (1). Ta thy (1)
tng ng vi hai h sau:
( )
2 2
2 2
2 2
2 2
x y 1
x y 1
I :
1 1 1
x y x y x y
2 2 2
+ >
+ >



| | | |
+ + +
| |
\ \

( )
2 2 2 2
2 2 2
x y 0 x y 0
II : 0 x y 1 0 x y 1
x y x y
1 1 1
x y
2 2 2

+ > + >


< + < < + <


+ +
| | | |

+
| |

\ \


- T suy ra chng c biu din bng
min gch trong hnh bn (trong ly
bin ca ng trn tm O
1
bn knh
2
2

v khng ly bin ca ng trn tm O
bn knh 1). im A l giao im ca
ng thng x y 0 + = vi ng trn

2 2
x y 1 + = v ch rng A l giao im
pha di nn suy ra to ca n l

2 2
x , y .
2 2
= = ng thng x 2y m + =
i qua im A khi
2
m
2
= . p dng iu kin ng thng tip xc vi ng trn ta
phi c
2
5 3
m
2 2
| |
= +
|
\
. Do tip tuyn pha trn, nn ta ly
3 10
m
2
+
= . T suy ra
ng thng x 2y m + = ct min gch ta phi c
2 3 10
m
2 2
+
< .

V d 3. Tm m h c nghim duy nht
( ) ( )
( )
x y
2 2
2 2 y x m 1 1
x y m 2

= +

+ =


Li gii:
iu kin cn
- Nu h c nghim ( )
0 0
x ; y th ( )
0 0
x ; y cng l nghim. Cho nn h c nghim duy nht
th
0 0
x x = hay
0
x 0. =
- Khi h tng ng vi
( )
( )
y
2
1 2 y 3
y m 4
=


- T phng trnh (4) suy ra y 0 . Do
y y 0
1 2 0 2 1 2 y 0 = .
- Vi y 0 = th m 0 = . chnh l iu kin cn.
iu kin
- Gi s m 0 = , khi d h c dng:
( )
( )
x y x y
2 2
2 x 2 y 5 2 2 y x

x y 0 6 x y 0

+ = + =


+ = + =


- Gii (5) xt hm s ( )
t
t 2 t f = + ng bin v lin tc trn . Do phng trnh (5) vit
l
( ) ( ) x y x y f f = = .
- Khi h c dng
2
x y
x y 0
x y 0
=
= =

+ =

l nghim duy nht ca h.


- Vy vi m 0 = th h c nghim duy nht.




x+2y=
2
2

x+y=0
x+2y=
2
10 3 +

x
y
HAI TAP
Gii cc h phng trnh sau:
1)
( )( )
x y
2 2
2 2
log y log x xy 1
x y 1
e e = +

+ =

2)
( )( )
2 2
3 3
x y log y log x xy 2
x y 16
= +

+ =


3)
x y
2 2 1
x y 2
+

4)
( )
2
4
x 8x 12 log 7
2y 1
2
4 7
y 3 3 y 2 y 1 1
+

=




HAI TAP Lt1EN TAP

Gii cc h phng trnh sau:
1)
( )
( )
x
y
log 6x 4y 2
log 6y 4x 2
+ =

+ =

2)
( )
( )
4
4
4 y x
4 x y
x y .3 1
8 x y 6 0

+ =

+ =


3)
( )
3
2 x
x log y 3
2y y 12 .3 81y
+ =

+ =

4)
( )
( )
3 2
x
3 2
y
log x 2x 3x 5y 3
log y 2y 3y 5x 3

+ =

+ =


5)
( )
y
log
5
2 y
y.x x
log y.log y 3x 2
x

6)
( )
( )
2
2
2
1
8y
x 1
2
x y
2 4 3 2 y x
3 7
2 x y
2 2
+
+
+

+ + =


7)
( )
( )
2
3
x 2x 3 log 5
y 4
2
3 5
4 y y 2 y 4 8

+
=

+ +

8)
( )
2 3
9 3
x 1 2 y 1
3.log 9x log y 3

+ =


9)
y
2
x y
2log x
log xy log x
y 4y 3
=

= +

10)
( )
( )
2 x
4 y
log 2 y 0
log 2x 2 0

>

>

.

---------- HT ----------

You might also like