Chng 1: M U

1.1. t vn

Nui trng thy sn l mt ngh pht trin mnh min Nam, trong ch yu l c da trn v tm nc mn ven bin. S pht trin ca ngh nui c da trn c bit l c tra to cng n vic lm v tng thu nhn cho ngi dn to ngun thu ngoi t ln cho ngi dn cng nh t nc. Tuy vy mun pht trin ngnh ngh mt cch bn vng cn quan tm n vn mi trng, x l nc, x l cht thi ao nui do phng php nui thm canh mang li. Phng php nui thm canh cho nng sut cao do mt nui ln, lng thc n cho c nhiu, do vy, lng thc n d tha v cc cht bi tit ca c tng nhanh trong ao lm cho mi trng ao nui mau b nhim. Vn v x l nc thi ca trong qu trnh nui v bn thi sau khi thu hoch chun b cho v nui tip theo cng l vn quan trng, nu khng c x l ng cch n c th gy nhim mi trng cho c vng nui v l ngun tr n ca mm bnh t cc ao nui c bnh qua cc ao nui lnh, khi m ngi dn li ly chinh ngun nc t knh rch, sng m trc y thi nc thi v bn thi trc tip vo cho v nui k tip. 1.2. Ni dung mc tiu, mc ch ca ti

Vi sinh vt rt quan trng trong x l nc thi cng nghip, nng nghip v thy sn. Vi sinh vt c kh nng loi b cc cht c nh amoniac, nitric, H2S, s dng ngun thc n d tha ca c chnh v vy vi sinh vt c vai tr quan trng trong ci to ao nui gp phn tng nng sut nui trng. Vi sinh vt l yu t c quan tm trong nui trng thy sn, do vic xc nh mt s loi vi sinh vt cc ao nui c da trn c bit l c tra l cn thit nhm nh gi mc a dng ca vi sinh vt trong h nui trng thy sn, pht hin cc vi sinh vt c kh nng gy bnh cho c, pht hin cc vi sinh vt c li c kh nng ci to mi trng ao nui tm hng pht trin chng, bn cnh nh gi mc nhim mi trng ca h nui trng thy sn, gp phn tim ra tng ci to mi trng nui trng thy sn ni chung v c tra ni ring.

1.3.

Thi gian, a im thc hin

Cc th nghim c tin hnh thc hin ti phng F4.7, vin Cng ngh Sinh hc v Thc phm, trng i hc Cng nghip tp. H Ch Minh. Thi gian thc hin t thng 3 nm 2012 n thng 7 nm 2012.

Chng 2. Tng quan 2.1. Tnh hnh nui c tra, dch bnh v vn nhim mi trng Vit Nam l quc gia c nhiu iu kin t nhin thun li pht trin ngnh thy sn. Vi ng b bin di hn 3,200 km, Vit Nam c vng c quyn kinh t trn bin rng hn 1 triu km2. Vit Nam cng c vng mt nc ni a rng hn 1.4 triu ha nh h thng song ngi, m ph dy c. T lu, Vit Nam tr thnh quc gia sn xut v xut khu thy sn hng u khu vc v xut khu thy sn tr thnh mt trong nhng lnh vc quan trng ca nn kinh t. Nm 2010, xut khu thy sn t 4,95 t USD, chim 6,9% tng kim ngch xut khu ca nc ta. Theo Tng cc Thy sn, tng sn lng thy sn 6 thng u nm 2011 c tnh t 2510.8 nghn vi gi tr sn xut thy sn t 25.7 nghn t ng (tng ng tng 5.1% so vi cng k nm trc) v kim ngch xut khu thy sn su thng u nm 2011 ca c nc t 2.58 t USD, tng 28% so vi cng k nm 2010. Vi iu kin t nhin thun li, k thut khng qu kh ngh nui c tra pht trin kh mnh ti vng S . Nm 2003 din tch nui c tra ca S l 2.792 ha n 2007 ln ti 5.429 ha; tc tng trng bnh qun l 18,1% nm. n Th l a phng c din tch nui c tra cao nht trong vng (1.569 ha, chim 29%); k n l An iang (1.393 ha, chim 25,7%); ng Thp (1.272 ha, chim 23,4%). h ring 3 t nh trn chim khong 78% din tch nui c tra ton vng. Theo quy hoch pht trin va c Nng nghip v pht trin Nng thn ph duyt th tc tng trng din tch trong vng trong cc nm ti trung bnh khong 4,2% nm. th n nm 2010 din tch nui c tra ca vng t 8.600 ha tp trung ch yu ng Thp l 2.300 ha, An iang vi 2.100ha. n nm 2015 din tch nui c tra ca vng t 11.000ha v n nm 2020 l 13.000ha. Nh vy, t quy hoch trn cho thy din tch nui c tra s tng dn trong thi gian ti v sn lng nui n nm 2020 s c th t 1,8 triu tn. Vi sn lng nh trn p lc i vi mi trng ngy cng cao c bit trong iu kin din tch tng trong thi gian

ti ch yu s nm trong khu vc kh khn hn v cht lng ngun nc cp v kh nng tiu thot km. Ton t nh c 127 ha nui c tra thm canh, trong huyn Ci B: 46,26 ha; huyn Cai Ly: 74,59 ha; huyn Chu Thnh: 2,55 ha; huyn Ch Go: 3,6 ha. Trong nm, din tch th nui l 212ha (nm 2010 chuyn sang l 80,5 ha, th mi nm 2011 l 132,38ha), tng 3,9ha so vi cng k nm 2010. Mt th trung bnh 46 50 con/m2, thi gian nui t 6 8 thng, nng sut trung bnh 280 350 tn ha. n nm 2011, thu hoch 131,6ha/42.053 tn, tng 8.760 tn so vi nm 2010, t 55% tng din tch th nui. Hin c 80,4 ha c nui ang pht trin bnh thng (a s ca Doanh nghip ch bin thy sn); 31,21ha chun b th nui. Hin ti, din tch c tra nui trn a bn t nh ch yu do doanh nghip ch bin thy sn thu li ao ca ngi dn nui c tra. th, c 09 cng ty thu, mua ao ca ngi dn vi tng din tch l 54,57ha, chim 60% din tch ang nui, v 7,23ha 9 h nui gia cng. So vi nm 2010, tnh hnh nui c tra khng c pht trin mi. Mc khc, cc h nui nh l c xu hng cho cc cng ty thu, hoc nui gia cng. Thi gian nui c ko di (do ch gi cao, c chm ln). i c thng phm lin tc tng t u nm l 23,000 kg v tng cao nht l 29.000 kg vo nhng ngy cui thng 5 (ngi nui c li kh t 4.000 5.000 kg). Trong thng 6, gi c gim gim mnh cn 23.000 kg gy kh khn v to tm l khng an tm cho ngi nui. ng thi: gi thc n t u nm n nay tng 7 ln t 9.710 kg v hin nay l 11.000 kg, thuc th y cng tng khong 10 15 %, cng lao ng cc nguyn nhin liu u vo khc cng tng 20 30%. Quan h gia ngi nui vi doanh nghip ch bin cha bn vng v nht l lc gi c ln hoc xung.

Tiu chun cht lng tht c tra mu vng, trng quy nh cha r rng ngi nui a phn b thit thi. lc gi c ging lin tc tng v thiu ngun cung do nm nay l c bit ln nht trong 10 nm qua nh hng n sn xut c ging [ S pht trin ca ngh nui c Tra em li ngun li ln cho ngi nng dn nhng n cng dn ly i ngun sng ca chnh h. Vic nui c tra dn dn mang tnh t pht theo kiu bt chc m khng h c s hng dn c th, thiu hiu bit trong cch nui trng t khu cho n n vic lc thi ngun nc. Xu hng gim thiu chi dng mc ch gia tng ngun li cc h nui trng c nhiu vic lm tip tay cho vn nhim mi trng. Mt s hnh ng c th c th k n l vic mua c bin v trn thm vo cm lm thc n cho c gp phn khng ch lm nhim ngun nc m cn lm nhim khng kh xung quanh. Theo tnh ton ca nhng ngi nui c, c c 1kg c tra nguyn liu phi tiu tn khong 5kg thc n tng hp cc loi, nh vy c mi k c nguyn liu c 4kg cht thi ca c (k c lng thc n d tha) thi vo ao nui v c x ra mi trng xung quanh. Trong khi thng k ca Hip hi Thy sn Vit Nam (VASEP), nm 2006 ton vng S cung ng cho cc nh my ch bin 800.000 tn c tra nguyn liu, nm 2007 c tnh t khong 1 triu tn. Trong nm 2006 c hn 3 triu tn cht thi t cc ao nui c tra x ra mi trng v nm 2007 lng cht thi ln n khong 4 triu tn, l nhng con s kinh hong. Cc ch ao c u tha nhn mi trng nc cc ao nui c tra ang nhim do ao lun t ng, trong khi lng thc n cho c vn phi xung mi ngy nn kh trnh khi chuyn nc i mu, bc mi v c n khng ht mi. Khi no thy by c nhy ng ng trn mt nc l bit nc nhim nhiu nn chng chu ht ni, ti tui phi t thm mt my bm ... ci th bm tho nc d ra, ci th bm nc sch vo ao Ngoi ra phn ln ngi dn nui cc tra s dng ngun nc chung t knh rch v t sng ly vo ao nui c, bn cnh a s cc h nui li thi trc tip nc thi v bn thi ra cc knh rch v sng ny, chnh ngun nc thi v bn thi y l ni pht

trin v cha ngun bnh do c cha nhiu cht hu c, cht dinh dng v c c ngun bnh t cc ao khc lm nh hng ti nng sut khi thu hoch. Khi c c du hiu bnh (khi ngun nc qu nhim c khng chu c s nhy ln trn mt nc) ngi dn s trn thuc vi thc n th xung ao. Trong qu trnh nui c tra thng xut hin bnh do vi khun (biu hin gan, thn c m, trng gan, trng mang, xut huyt), k sinh trng: sn l, thch bo t trng Myxobolus gy cht ri rc, c hao ht khong 17% (c nui t 1-2 thng tui).

2.2. Cc ti liu nghin cu 2.2.1. ti nh danh cc vi khun chuyn ha m bng php th sinh ha v k thut phn t ca tc gi Phm Th Tuyt Ngn v Nguyn Hu Hip c ng trn K yu hi ngh khoa hc thy sn ln 4: 42-54 (2011). Trng i Hc Cn Th. Nhn thy qu trnh tch ly m nh hng ln n nng sut v cht lng cc i tng nui thy sn v cc tc gi tm hiu cc nghin cu v qu trnh kh m v cc vi sinh vt tham gia hiu qu vo qu trnh kh m nh l Nitrosomonas, Nitrobacter v Bacillus. Chn chng vi khun phn lp c t ao nui tm s ti a bn t nh Sc Trng trn cc mi trng chuyn bit c tin hnh th cc phn ng sinh ha c trng v kt qu chy PCR gii trnh t. Nghin cu phn lp c 5 chng acillus c k hiu l B9, B37, B38, B41 V B67 , 4 chng Nitrosomonas c k hiu l S6, S8, S10, S12 v 5 chng Nitrobacter c k hiu l N6, N7, N8, N10, N12. Cc chng vi khun c bo qun trong t lnh m su -800C, phc hi trn mi trng TSA v sau tip tc nui tng sinh bng mi trng Luria Bertani (LB). Cc php th sinh ha c thc hin trn tng chng ring bit. Tin hnh ly trch DNA nh danh vi khun bng k thut gii trnh t.

nh danh vi khun Bacillus ta tin hnh kim tra cc ch tiu trong php th sinh ha bao gm: xc nh tnh di ng ca vi khun, kh nng sn sinh catalase, phn ng kh Nitrate, kh nng pht trin cc nng mui, nhit khc nhau, phng php nhum gram c thc hin theo m t ca tc gi Sharmin v Rahman (2007). Phng php nhum bo t, kh nng pht trin cc pH khc nhau p dng theo Brown (2005). Kh nng thy phn casein da theo tc gi Elnasser et al., (2007). nh danh vi khun Nitrosomonas v Nitrobacter ta thuc th Griess- Ilosway. Kt qu Kt qu v c tnh sinh ha ca Bacillus. Khun lc c hnh trn, hi ra, khun lc phng. B mt nhn hoc hi nhn. Mu trng c n hi vng. Sau mt thi gian nui cy khun lc c hin tng bm st vo b mt thch ca mi trng. Kt qu nhum bo t cho thy bo t bt mu xanh ca thuc nhum Malchite Green v thnh t bo vi khun bt mu hng ca Safarin. Theo kt qu phn tch cc tc gi nhn thy thi gian nui cy cng lu th bo t hnh thnh cng nhiu nh theo nghin cu ca Banwart (2000). Kt qu cc phn ng vi tinh bt, casein, gelatin, methyl red, kh nitrate, V-P, s dng carbonhydrate cho thy chng vi khun Bacillus c kh nng phn hy tinh bt, casein, gelatin. Enzym hot ng ti u pH 8.5 v hot tnh ca enzym tng khi nhit tng, cao nht nhit 550C.

Qua xc nh c tnh sinh ha cho thy Bacillus sp c kh nng thch nghi vi cc iu kin mi trng khc nhau v c kh nng sng v pht trin cc mi trng khc nghit. Do chng vi khun ny c kh nng phn b rng v chim u th. Kt qu xc nh c tnh sinh ha ca 5 chng vi khun Bacillus cho thy cc ch tiu sinh kim tra gn ging vi cc ch tiu dnh danh B. subtilis theo nghin cu ca cc tc gi Andretta et al., (2004), Sharmin V Rahman (2007). Kt qu v c tnh sinh ha ca Nitrosomonas Kt qu v kh nng kh amonium v urea ca vi khun Kt qu kho st kh nng kh amonium bng thuc th Griess-Ilosway cho thy c 4 chng vi khun u c kh nng kh amonium mnh giai on 10 ngy nui. Nh vy c th kt lun 4 chng chn lc c th l Nitrosomonas v c th thy c rng mt vi khun Nitrosomonas tng cao nn kh nng chuyn ha amonium sang NO2 nhanh. Kt qu hon ton ph hp vi kt qu nghin cu ca cc tc gi Lewis v Pramer (1958), Heselsoe et al., (1999) v Hong Phng H (2008).

Kt qu kho st kh nng kh urea ca 4 chng vi khun cho kt qu l chng S8 khng c kh nng s dng urea trong mi trng, cn 3 chng cn li u c kh nng s dng urea. Kt qu v c tnh sinh ha ca Nitrobacter Kt qu v kh nng nitrate ha cho thy chng N6 v N7 kh hon ton c nitrite giai on 10 ngy nui chng t 2 chng trn l Nitrobacter sp c kh nng kh nitrite mnh chuyn ha hon ton nitrite thnh nitrate. Cn 3 chng N8, N10, N12 u c kh nng kh nitrite nhng yu hn v sau 10 ngy nui hm lng nitrite trong mi trng vn cn, mi trng chuyn t mu nu sang mu hng, nhng t ngy 15 tr i mi trng tr nn trong sut. iu ny cho thy torng cng mt iu kin nui cc chng khc nhau s c kh nng kh nitrite khc nhau. Kt qu hon ton ph hp vi nghin cu ca Aleem v Alexander (1960), nghin cu ca Block v Koops (1992) Grundman v Grappe (200) khi phn lp Nitrobacter t t.. nh danh bng sinh hc phn t Kt qu gii trnh t ca 5 chng vi khun Bacillus c kt qu rng chng B9 c mc tng ng vi Bacillus cereus BRL02-43 l 97%, 2 dng B37 v B38 c mc tng ng vi Bacillus cereus G9842 ln lt l 100% v 99%. Dng B41 c mc tng ng vi Bacillus amyloliquefaciens S 3297 l 100% v dng 67 c mcu71 tng ng vi Bacillus subtilis l 99%

Kt qu gii trnh t ca 4 dng vi khun Nitrosomonas cho ta kt qu rng dng S6 c mc ng hnh vi dng Nitrosomonas bac terium 3CC11 l 98%, 2 dng S8 v S12 ng hnh vi dng Nitrosomonas nitrosa ln lt l 90% v 91%. Dng S6 c mc ng hnh vi dng Nitrosomonas bacterium 3CC11 l 99%.

Kt qu gii trnh t Nitrobacter cho kt qu l dng N10 v N12 c mc ng hnh vi dng Nitrobacter winigradskyi ATCC 25381 ln lt l 99% v 100%.

2.2.2. ti Nghin cu ng dng dng vi khun Bacillus sp. x l bn trong ao nui c tra ca nhm tc gi V an Thanh, Phan Trng Khanh Trng i hc An Giang (2007) Vi khun acillus sp. c phn lp v nhn din trong mu nc v mu bn ca ao nui c Tra. Vi khun ny c kh nng phn gii cht hu c lng ng y ao (thc n tha, phn, bn) tc ng lm gim ng k lp bn nht, ci thin cht lng nc ao nui. Do , nhm nghin cu kh nng x l bn y ao nui c Tra ca loi Bacillus sp, chng ti tin hnh b tr th nghim nh sau: cho vo mu bn (gm 1kg bn v 4l nc) vi 3 mc th tch vi khun khc nhau l 10ml, 15ml v 20ml trong iu kin hiu kh. Thay i iu kin mi trng t hiu kh sang ym kh i vi mu bn c thm vo 10ml vi khun.Thc hin o cc ch tiu: pH, TOC, NO3-, mt s vi khun, t l bn cn cc mu th nghim trn trong thi gian 5 ngy.

Kt qu Bacillus x l trong iu kin hiu kh tt hn ym kh vi mc th tch vi khun c th nghim l 10ml. Khi tng th tch vi khun ln 20ml (iu kin hiu kh) th hiu qu x cc cht hu c cao hn, t l bn cn gim nhiu hn. 2.2.3. ti S dng phn hu c sinh hc sn xut t bn thi ao nui c tra Hng gim thiu nhim mi trng ca tc gi TH.S Phm Th Thu Hng chi cc thy sn Vnh Long Theo TH.S Phm Th Hng Cc th bn y ao nui trng thy sn thng c hm lng hu c khong 5%, t nng nghip khong 1% cht hu c. Nh vy, bn y ao nui thm canh trung bnh c mc tch ly hu c gp 4 ln so vi ao nui thng thng v cao hn 10 ln so vi t nng nghip. Do , vic tn dng cc nguyn liu hu c t bn y ao nui c tra v p dng cng ngh sinh hc ch bin lm phn bn hu c s ng gp tch cc vo vic gii quyt vn nn nhim mi trng t hat ng nui thy sn thm canh gy ra. Phn ln cht thi rn tch t y ao di dng bn v qu trnh cng mnh m th s nhim mi trng ngy cng cao, gy ra mi hi, vi sinh vt gy bnh pht trin mnh, lm gim cht lng nc v lm cho c cht. Th nhng khi ta cho lng bn ao nui trong 20-30 ngy s lm gim ti thiu ng k hm lng cht hu c d lm phn hy t s lm gim mi hi v gim vi sinh vt gy bnh v c th s dng lm phn hu c cho cy trng rt hiu qu v an ton gp phn lm gim chi ph s dng phn bn v c. 2.2.4. ti Phn lp v nhn din cc chng vi khun Pseudomonas sp. ao nui c tra ca tc gi Nguyn Hu Hip, Nguyn Th Mai Khanh v Phm Th Hiu Trinh ng trong k yu Hi Ngh Cng Ngh Sinh Hc Ton Quc nm 2009 Ngnh nui trng c tra em li mt ngun li ln cho c nc ni chung v ngi nng dn ni ring. Nm 2006 sn lng c tra xut khu t khong 250.000 tn vi tr gi khong 750 triu USD. Ti An Giang nui c tra xut khu tr thnh ngnh kinh t

mi nhon. Kim ngch xut khu ng u v chim 63% tng kim ngch xut khu ca ton t nh (Internet, 2007 c trch dn bi Nguyn Hu Hip). Din tch nui trng cng tng ko theo s gia tng qu mc nn nhim ao nui trng t ngun thc n tha khng s dng ht cho n qu trnh tch t cht cn b lu ngy to ra cc hp cht nh NO3, NO2, H2S, NH3, CH4,gy nh hng n sc khe v s tng trng ca c, gy ra dch bnh. Trong mi trng nc lun tn ti h vi sinh vt rt phong ph, trong c nhiu loi c ch nh l: Pseudomonas, Nitrosomonas, Lactobacillus, Cellulomonas, Bacillus, Nitrobacter.c kh nng phn hy cc cht NO3, NO2, H2S, NH3 ti phn lp mt s chng vi khun Pseudomonas trong mi trng nc thi ao nui c tra l mt ti thit thc lm tin cho cc nghin cu v ch phm sinh hc x l mi trng nc thi thy sn. Mu c thu nhn ti 3 v tr ao nui c tra cho th nghim phn lp. Nui trong mi trng Pseudomonas isolation, t 300C trong 3 ngy. Quan st hnh thi khun lc, chn khun lc ri rac cy chuyn nhiu ln thu nhn vi khun thun khit. Nhum gram, tin hnh quan st s di ng. Kt qu ca nghin cu trn nhm tc gi thu nhn c 41 chng vi khun t mu nc v mu bn cc ao nui c tra. Trong 41 chng phn lp c c 29/41 chng khun lc c dng hnh trn, 12/41 chng khun lc c dng khng u. 27/41 khun lc c d ni m, 8/41 khun lc c ni li, 6/41 khun lc c ni phng. 30/41 khun lc c ba nguyn, 11/41 khun lc c ba gn sng, 4/41 khun lc c mu vng ti, 3 41 khun lc c mu vng, 24/41 khun lc c mu trng sa, 5/41 khun lc c mu trng, 2/41 khun lc c mu cam, 3/41 khun lc c mu nu. Sau 71 gi nui c 31/41 khun lc kch thc t 1-3 mm, 10/41 khun lc c kch thc t 4-6 mm.

Hnh dng vi th: Cc chng vi khun u c dng que ngn kch thc 1,2-1,9 m 0,30,7 m ging nh theo s m t ca Van Niel v Allen (1952) cng nh s m t ca Lallucat v cc cng s ( 2006) m nhm tc gi tham kho c c tnh sinh ha Th nghim kh nng sinh ra enzym catalase cho kt qu tt c cc chng vi khun phn lp c u to bt vi thuc th H2O2. Th nghim kh nng sinh ra enzym amylase cho kt qu 22/41 chng c kh nng to ra enzyme amylase.

Th nghim kh nng sinh ra enzym protease cho kt qu 31/41 chng c kh nng to ra enzyme protease lm cho mi trng gelatin-pepton ha lng, 10/41 chng khng c kh nng lm cho mi trng gelatine-pepton ha lng.

Nhn din chng vi khun Pseudomonas theo phng php gii trnh t c 4/5 chng vi khun c mc tng ng vi Pseudomonas putida GB1 99%.

2.2.5. ti Nghin cu tuyn chn mt s chng vi sinh vt c kh nng x l protein v ng dng x l nc thi ch bin thy sn ca nhm tc gi Trng Th M Khanh v V Th Hng Lan khoa mi trng v Cng ngh Sinh hc, i hc K thut Cng ngh Tp. HCM (2010) Nc thi t cc nh my ch bin thy sn c cha nhiu cc cht hu c cao phn t phn hy chm gy ra tnh trng nhim mi trng. Da vo c s phn hy cc hp cht hu c ca mt s chng vi khun c sn trong nc thi cc nghin cu v phn lp cc chng vi khun phn hy cc hp cht hu c l mt hng i nhm p ng li tnh trng nhim mi trng hin nay. ti phn lp c 6 chng vi khun c kh nng phn hy protein mt hp cht hu c tn ti ch yu trong nc thi trn mi trng dinh dng NA 2% agar, 370C. Sau 24 gi nui cy thu c cc loi khun lc ring r, tip tc cy ria n khi thu c khun lc thun khit. Tin hnh xc nh hnh thi khun lc bng cc phng php nhum Gram, nhum v nhy, nhum bo t. Kim tra kh nng phn hy protein ca cc chng vi khun da trn nhng phn ng mu, phn ng kt ta ca sn phm NH3 sinh ra trong qu trnh phn gii protein vi thuc th Nessler.

Xc nh hot tnh phn gii protein Hot tnh protease c xc nh da trn phng php cy chm im (phng php c l). Th nghim sinh ha Tin hnh mt s th nghim sinh ha: Di ng, Catalase, Nitrate, Indol, Urease, Vogesproskauer, Citrate, Metylred, Lipase, Tinh bt, KIA/TSI.

Xc nh tc tng trng Kho st tc tng trng ca 6 chng vi khun phn lp trong iu kin nui lc lin tc nhit phng trong cc khong thi gian khc nhau da vo thng s OD ca dch tng sinh cc chng vi khun o c bc sng 610 nm bng my o quang ph. o c cc thng s nhim mi trng Xc nh cc thng s: COD, BOD, SS, pH, tng N, tng P i vi mu nc thi cn x l trong th nghim (theo tiu chun Vit Nam). Th nghim kh nng x l nc thi B sung dch nui cy cc chng vi khun phn lp giai on tng trng mnh vo nc thi theo cc t l khc nhau v xc nh hiu qu x l nc thi ca tng chng sau mi khong thi gian t 24h cho n khi hiu qu x l l n nh (COD khng gim na).
Kt qu Kt qu phn lp v xc nh hnh thi vi khun Kt qu phn lp c 20 chng vi khun trn mi trng NA nhng c 6 chng trc khun gram dng u sinh bao t v to v nhy c k hiu t M1 n M6. Kt qu nh tnh NH3 ca 6 chng vi khun

Mu vng nht t NH3 Vng sm nhiu NH3 Nu rt nhiu NH3

Kt qu xc nh hot tnh protease Cc chng vi khun c cy trn mi trng NA b sung 1% gelatin trong 2 ngy 37 C.
0

Hot tnh protease c xc nh bng hiu s gia ng knh vng phn gii gelatin v ng knh ging thch. Kt qu xc nh hot tnh protease ca 6 chng vi khun phn lp bng phng php c l th hin nh sau

Tt c 6 chng u c ng kinh vng phn gii ln hn 0,5cm. Trong , cc chng M4 v M6 l mnh nht vi cc ng knh phn hy tng ng l 2.1 cm v 1.95 cm. Kt qu th nghim sinh ha

Qua kt qu th nghim sinh ha ca 6 chng c kh nng phn gii protein mnh. Cho thy, cc chng ny mang y cc c im ca chng Bacillus khi so snh vi kha phn loi ca Bergey. Su chng vi khun c gi ging trn mi trng thch nghing NA trong t mt v tin hnh tng sinh s dng trong x l nc thi giai on tip theo.

Kt qu xc nh tc tng trng

Quan st bng kt qu o OD sinh khi ca tng loi vi khun cho thy sau 24 gi tng sinh a s sinh khi cc chng vi khun u t sinh khi ti u ch c chng M2 sau 32 gi mi t sinh khi ti a, chng M5 sau 30 gi mi t sinh khi ti a.

2.3. ng dng vi sinh vt ci thin mi trng ao nui c tra trong tnh trng nhim 2.3.1. Cc chng vi sinh vt trong nui trng thy sn Cc chng vi sinh vt c s dng trong nui trng thy sn hin nay c chia lm 3 nhm Nhm 1: gm nhng vi sinh vt sng nh vi khun thuc nhm Bacillus, Lactobacillus, Saccharomyces.... ngi ta thng dng trn vo thc n. Nhm 2: gm cc vi sinh vt c tnh i khng hoc cnh tranh thc n vi vi sinh vt gy bnh nh vi khun Bacillus licheniformis, Bacillus sp, Vibrio alginolyticus... c dng ci thin nn y ao nui. Nhm 3: gm cc vi sinh vt ci thin cht lng mi trng nh vi khun Nitrosomonas, Nitrobacter, Actinomyces, Bacillus, Rhodobacter sp, Rhodospirillum, Rhodopseudomonas viridis... dng x l nc ao v nn y. 2.3.2. Li ch ca cc chng vi sinh vt

Lm sch nn y ao nui bng vic phn hy cc cht hu c trong ao nh thc n tha, mn b hu c, cht thi ca ng vt thy sn... ip y ao khng b tr m lun ti xp qua cc v nui. Phn ti s an ton v m bo c cht dinh dng khi ngm bng cc chng vi sinh vt Nitrosomonas, Nitrobacter, Actinomyces... Gip n nh to v to c mu nc tt cho ao nui l mu v u xanh hoc mu l chui non. Chuyn ha cc kh c gy c cho c nh NH3, NO2, H2S trong ao nui sang dng khng c. Mt s chng vi sinh vt khi s dng s lm tng hm lng oxy, n nh pH v cc ch s mi trng trong ao nui. Cc chng vi sinh vt nh Bacillus, Lactobacillus khi s dng trn vo thc n s tt cho ng rut ca ng vt thy sn. Cc chng vi sinh vt c li c kch thc nh b khi gp iu kin thun li chng s sinh sn theo cp s nhn, v vy vic ng dng chng trong nui trng thy sn rt thun tin v cho hiu qu cao. Chnh v vy hng ti mt ngnh thy sn cht lng, kinh t v bn vng th chng ta cn a cng ngh sinh hc thng qua vic s dng cc ch phm sinh hc c ngun gc t vi sinh vt p dng vo sn xut nng nghip i tr [Kiu Minh Khu, bi vit Sinh nh li ch ln, tp ch khuyn nng H Ni, 2012]. Bng2.1. Cc chng vi khun tham gia vo qu trnh lm sch nc thi STT 1 Chng vi sinh vt Pseudomonas Vai tr Thy phn hydratcarbon, protein, cc cht hu c v kh Nitrate

2 3 4 5 6 7 8 9

Arthrobacter Bacillus Cytophaga Zoogle Nitrosomonas Nitrobacter Nitrococus dentrification Desulfovibrio

Phn hy Hydratcarbon Phn hy hydratcacbon Phn hy polyme To mng nhy, cht keo t Nitrit ha Nitrat ha Kh nitrat Kh sulfat, kh nitrat

2.3.4. Cc qu trnh chuyn ha trong nc thi 2.3.4.1. Qu trnh chuyn ha Nit trong mi trng nc thi nui trng thy sn Trong chu trnh nit, cc sn phm nh cht thi ca c, thc vt v ng vt khng xng sng cng vi bt k sinh vt cht hc thc n tha, b phn hy bi vi khun v nm lm sn sinh ra amonia. Amonia l v cng c hi vi tt c c dn trong h c. Amonia b phn gii bi 1 loi vi khun hiu kh : Nitrosomonas , vi khun ny pht trin trong mi trng giu oxy , v vi cc hot ng sinh hc ca n, n gip bin i amonia thnh nitrite , mc d khng c hi nh Amonia , nitrite vn rt c cho c v ng vt khng xng sng. Vn trong chu trnh ny, 1 loi vi khun hiu kh khc: Nitrobacter lm bin i Nitrite thnh 1 cht tng i v hi l Nitrate. Cc vi khun tiu th Nitrate , li l chng khun k kh, c ngha n pht trin trong cc mi trng t oxy hoc khng c. Ti y n phn hy Nitrate thnh nit t do.

Khi h mi thnh lp ,cc vi khun vn cha hin din thc hin chu trnh sinh hc ca h. Bi v iu ny , tt c cc b khi va thit lp u cn thc hin chu trnh nit ny, gip cho s pht trin mnh ca mt h thng lc sinh hc.

2.3.4.2. Qu trnh chuyn ha Photpho trong mi trng nc thi nui trng thy sn Phospho tn ti trong nc thi hu ht dng phatphat(PO43-). c chia li thnh cc

dng phosphate n, phosphate kp(pyro-, meta-, v dng polyphosphat) v lin kt trong cc hp cht hu c. hng tn ti trong dung dch, trong phn t hoc t hoc c th vi sinh vt trong nc. Cht thi dinh dng t nc nui c ch yu l Nit v Phosphor. Phosphor trong nc thi nui trng thy sn ch yu l ngun Phosphor hu c t thc n tha v cht thi ca c. Qu trnh chuyn ha PO43- tng ln khi h s BOD5/PO43- thp. Khi nc thi nui c ging c nng cht dinh dng Phosphate cao s xy ra qu trnh tch ly PO43-. Nng Phosphor tng cao trong nc thi l do ngun PO43- c thm vo t thc n v khng c c s dng. Phosphor l nguyn t rt ph bin trong thin nhin v c vai tr rt quan trng ivi s sng ca sinh vt ( c trong cht nguyn sinh), chim 0,04% tng s nguyn t ca v tri t. Cc ngun phosphor : Ngun photpho trong mi trng sinh thi t, c th t xc b hu c v vt cht khng hu c. Vt cht hu c: l lng phosphor c t thc vt, t trong xng ng vt v ngi. Ngun phospho v c trong t nhin cha nhiu trong cc lai , c bit c th t cc trm tch apatit, hay mui khong (phosphor b gi cht dng mui bi Ca3(PO4)2 ,AlPO4 v FePO4 trong mi trng t). Qu trnh chuyn ho Qua qu trnh phong ha v khong ha cc hp cht hu c photpho c gii phng ra to thnh cc mui ca acid photphoric cha cc ion HPO32- ,H2PO3 , PO43-, n gin

d chuyn ho c hp th vo r thc vt v cc loi vi sinh vt s dng. ri chng ta to ra cc axit amin cha phtpho v cc enzyme phtpht, chuyn cc lin kt cao nng phtpho thnh nng lng cho c th : ATP thnh ADP v gii phng nng lng. Phosphor tch ly trong qu ht rt cao, phosphor l nguyn t khng th thiu c ca thc vt. Khi ng vt n thc vt, phtpho li bin thnh cht liu ca xng ca cc lin kt, cc enzyme. Khi cht i ng vt thc vt v con ngi bin phospho trong c th thnh phospho trong mi trng sinh thi t. Mt s ln photpho i theo chu trnh nc vo i dng sau khi photpho b ha tan dn dn trong nham thch chy qua knh rch, sng h v lm giu cho nc mn, tr thnh ngun dinh dng cho cc loi sinh vt s dng, y chng lm thc n cho sinh vt ph du v phn tn vo cc chui thc n qua nhiu mt xch. Sinh vt ph du c tm con ngi mi trng t phospho li c tr v cho chu trnh t nhin. Mt phn phospho cha trong cc xc cht ng thc vt, hay nhng cht thi do chng thi u i ra v chm lng xung y bin su ni chng b mt mt ra khi vng tun hon t nhin, lu ngy s tr thnh trm tch, cho n khi cc hot ng a cht c th nng hoc ko n ln ln na. Vi sinh vt phn hy phospho ch yu thuc 2 chi Bacillus v Pseudomonas. Cc loi c kh nng phn gii mnh l .megaterium, Serratia, .subtilis, Proteus, Arthobster [Cao Ngc ip, Khng Th Thu Vn, Bi Th Vinh. 2010]. C ch ha tan phospho i a s cc nghin cu u cho rng s phn gii Ca3(PO4)2 c lin quan mt thit vi s sn sinh acid trong qu trnh sng ca vi sinh vt. Trong acid cacbonic rt quan trng. Chnh H2CO3 v h enzyme phosphatase do vi sinh vt tit ra lm cho Ca3(PO4)2 phn gii. Qu trnh phn gii theo phng trnh sau:

Ngoi ra phosphate kh tan cng c chuyn ha thnh dng d tan di tc dng ca acid hu c(carbonxylic acids) do vi sinh vt tit ra. Tuy nhin mi loi vi sinh vt tit ra nhng loi acid khc nhau v c tc dng chuyn ha cc phosphate khc nhau. trong nc, chu trnh nit v phospho sinh hc cng din ra tng t nh trn cn, nhng do qu trnh suy gim nh sng v phn tng nc m qu trnh sinh hc hp th dinh dng v ti to dinh dng din ra khc nhau theo su. Hin tng phn tng nc thay i theo ma v khc nhau cc vng kh hu. S phn tng to thnh s thay i nhit v s thay i mn ca cc vng nc. Khi mt thy vc b phn tng, qu trnh xo trn gia tng mt v tng su din ra rt t. Qu trnh thay i nhit nh mt ro cn quan trng i vi s lan ta v vn chuyn cc cht gia 2 tng nc, do cc cht dinh dng tng trn c th b cn kit lm hn ch nng sut to. Vic hnh thnh s thay i nhit vng nc n i din ra theo ma. T ma xun n ma h, khi mt nc m ln, s thay i nhit hnh thnh v pht trin v qu trnh ny b t qung vo ma ng do nc mt mt v gi lm xo trn ngun nc. V ma ng, s xo trn nc v qu trnh cn lng l lng tr li s b sung dinh dng cho ngun nc mt [T.S L Th Hin Tho (2011)]. 2.3.4.3. S phn gii Protein Trong nc thi bn thi thy sn, Protein chim mt lng ln. Protein l mt trong nhng thnh phn quan trng ca xc ng - thc vt, lng thc n tha m c khng dng ht. Trong lng bn ao lng ng hm lng protein thng cha 15- 17,5 % Nit. S phn gii Protein c ngha rt ln i vi vng tun hon vt cht trong t nhin. Qu trnh phn hu Protein di tc dng ca vi sinh vt c ngha quan trng trong qu trnh phn hu hp cht hu c lng di y bn ao nui thy sn. Vi sinh vt phn hu Protein c kh nng tit ra enzym Proteaza bao gm: Proteinaza v Peptidaza. Enzym Proteinaza chuyn ho Protein thnh cc hp cht phn t nh polipeptit v oligopeptit. Sau , di tc dng ca Enzym Peptidaza cc polipeptit v

oligopeptit s b phn gii thnh cc axit amin. Cc axit amin ny mt phn s c vi sinh vt hp thu v chuyn ho thnh axit amin ca t bo vi sinh vt. Mt phn khc s tip tc b phn gii thnh cc sn phm : CO2 , NH3 , H2S , CH4..s gy ra mi hi thi. kh chu. Bng 2.2 Mt s vi khun c kh nng phn hu Protein Vi khun Bacillusmyoides B.mesentericus B.subtilis Proteus vulgaris X khun Streptomyces griseus Str.rimosus Nm mc Aspergillus flavus A.niger

Qu trnh phn hy protein

Polipeptit Protein oligopeptit Protein

Cc acid amin ni bo

Kh amin v phn gii mch cacbon

Kh amin

Chuyn amin v phn gii carbon

S dng sinh tng hp protein

2.3.4.4. Qu trnh phn gii tinh bt Tinh bt bao gm cc mch amilo v amilopectin. Amilo l nhng chui khng phn nhnh bao gm hng trm n v glucoza lin kt vi nhau bng dy ni 1,4 glucozit. Amilopectin l cc chui phn nhnh, cc n v glucose lin kt vi nhau bng lin kt 1,4 v 1,6 glucozit. ch qu trnh phn gii tinh bt nh VSV c m t nh sau: Vi sinh vt phn gii tinh bt c kh nng tit ra mi trng h enzym amilase bao gm 4 enzym - amilase c kh nng tc ng vo bt k mi lin kt 1,4 glucoside no trong phn t tinh bt. Bi vy, amylase cn c gi l endo-amylase. Di tc ng ca amylase, phn t tinh bt c ct thnh nhiu on ngn gi l s dch ha tinh bt. Sn phm ca s dch ha thng l cc ng 3 cacbon gi l mantotriose. - - amilase ch c kh nng ct t mi lin kt 1,4 glucoside cui phn t tinh bt, bi th cn gi l exo-amylase. Sn phm ca - amylase thng l ng i mantose. - Amilo 1,6 glucosidase c kh nng ct t mi lin kt 1,6 glucoside ti nhng ch phn nhnh ca amylopectin. - Glucoamilase phn gii tinh bt thnh glucose v cc oligosaccharide. Enzym ny c kh nng phn ct c hai loi lin kt 1,4 v 1,6 glucoside. Di tc ng ca 4 loi enzym trn, phn t tinh bt c phn gii thnh ng glucose. Vi sinh vt c h amilase rt phong ph v a dng. Rt nhiu nhm vi sinh vt trong t v nc thi nh: vi khun, nm mc, nm men, x khun c kh nng sinh amilase. Nhng vi khun hiu kh c kh nng sinh amilase cao phn ln thuc loi Bacillus subtilis, B. lichenifomic, B. Circulan chu nhit cao v nhm vi khun Cytophaga. Nhm vi khun k kh sinh amilaza thng gp l Clochidium thermosulfurrogens v Thermoanaerobacter, Pyrococceus thuc vi khun c.

Cc loi nm mc sinh amilaza thng gp l Aspergillus niger, A. awamori, Rizopus niveus, Chalara paradoxa, cn nm men thng gp loi Cryptococcus spp., Endomycopsis fibulegera, Lipomyces spp.. X khun cng c mt s chi c kh nng phn hy tinh bt. Trong cc loi vi sinh vt k trn th cc vi khun nhm Bacillus c kh nng sinh amilase mnh nht. Mt s vi sinh vt c kh nng tit ra mi trng y cc loi enzym trong h enzym amilase nhng mt s loi khc ch c th tit ra mt hoc vi enzyme trong h , cc nhm ny cng tc vi nhau trong qu trnh phn hy tinh bt thnh ng. Cc qu trnh din ra trong h sinh thi ao h ph thuc vo s sng din bin bn trong ao h cc cht thi, thc n tha v cc cht c pht sinh t ngun hu c tn ti bn trong ao h [Nguyn Minh Phng, (2011)]. Cc ch phm vi sinh s dng x l nhim ao nui trng c tra. Ch phm sinh hc l cung cp cc chng vi sinh vt sng c li nh nhm: acillus sp, Lactobacillus sp, Nitrosomonas sp, Nitrobacter sp, Clostridium sp, phn gii mnh xc to tn, thc n tha, nitrt ha, sunphat ha, chng cn c tc dng hp thu v keo t cc cht hu c l lng v vi khun trong nc xung y ao, x l nhim bn y ao nui. Ngoi tc dng x l mi trng nc ao nui, chng cn to thc n t nhin, kch thch tiu ha ca c, tm trong ao v trong ch phm sinh hc c cha cc Enzym (men sinh hc) nh Protease, ipase, Amylase n cnh , s dng ch phm sinh hc s gip gim chi ph sn xut.

Hin nay, PSH c sn xut 3 dng: vin, bt v dng nc. Khi a ch phm sinh hc vo mi trng nc ao, gp iu kin thun li, cc vi sinh vt c li s sinh si v pht trin rt nhanh. S hot ng ca cc vi sinh vt c li s c tc dng cho ao nui thy sn nh sau: -Phn hy cht hu c trong nc, hp thu xc to cht v lm gim s gia tng lp bn y ao. -Gim cc c t trong mi trng nc, gim mi hi trong nc gip tm c pht trin tt. -Nng cao kh nng min dch ca tm c (do kch thch tm c sn sinh ra khng th). -c ch s hot ng v pht trin ca vi sinh vt c hi. T s hn ch mm bnh pht trin gy bnh cho tm c. -Gip n nh pH ca nc, gin tip lm tng oxy ha tan trong nc, lm c khe mnh, n nhiu, mau ln. Ngoi ra, ch phm sinh hc cn c trn vo thc n gip nng cao kh nng hp thu thc n ca tm, c, lm gim h s tiu tn thc n v phng chng cc bnh ng rut ca tm, c. Ch phm gm 2 dng: -Probotic: L cc loi vi khun dng sng tim sinh.

-Prebiotic: L cc loi cht b sung vo thc n hay mi trng ao nui, cht ny khng tiu ha c m c tc dng cn bng h vi sinh ng rut, kch thch tng trng hay lm sch mi trng (nh Yucca, Enzyme, Macrogard). Khi s dng vi khun cho ao nui c nhm mc ch phng nga mi hi, gim mt phn to lam, gim nitrit, nitrat, ammoni v phosphate, tng lng oxy ha tan, gim lng cht thi hu c, khi s dng phi nh k hng tun hoc hng thng, c th kt hp nhiu loi vi khun vi nhau gm: Bacillus, Nitrobacter, Pseudomonas, Enterobacter, Cellulomonas v Rhodoseudomonas... Cc nghin cu v vic phn lp cc chng vi sinh vt c ch nhm mc ch thu thp mt b su tp ngun ging vi sinh vt c li to cc ch phm vi sinh x l vn nhim mi trng.

Chng 3: VT LIU PHNG PHP V B TR TH NGHIM 3.1. Vt liu, ha cht, mi trng 3.1.1. Mu Mu c ly huyn Ci B, t nh Tin Giang dc theo b sng Tin, tin hnh ly mu nc v bn cc ao nui, mu c ly mang tnh c trng cho ca khu vc nuidc sng Tin gm mu ly thng ngn thuc x Tn Thanh, trung ngun thuc x Ha Hng v h ngun thuc x M ng. c mu c k hiu nh sau: Tn mu Mu bn thng ngun Mu nc thng ngun Mu bn trung ngun Mu nc trung ngun Mu bn h ngun Mu nc h ngun K hiu CDTHN CNTHN CDTN CNTN CDHN CNHN

Khi ly mu tin hnh kin tra cc ch tiu NH3, NO3-, pH ca cc ao nui tin hnh ly mu bng cc b kit kim tra nhanh (Sera pH TEST KIT ermany kim tra pH, Sera NO2 Test Kit ermany kim tra NO2, Sera NO3 Test Kit ermany kim tra NO3). 3.1.2. Ha cht Loi ha cht Ha cht trong vic nh gi cht lng h nui tm. Tn ha cht mi trng PCA mi trng TCBS mi trng VRBL b test_kit SERA

Ha cht dng phn lp v gi ging vi sinh vt

mi trng winogratxki 1 mi trng winogratxki 2 mi trng NA + 1% tinh bt mi trng NA + 1% protein mi trng picovsekaja

Ha cht dng nhum Gram Ha cht trong cc test sinh ha nh danh

crystal violet, lugol, fuchsin long, cn B kit IDS 14 NR, mi trng Motility, URE, Coagulase, Novobiocin.