V2012.06.12.Bao Cao Do An Tot Nghiep

BO CO N TT NGHIP
Sinh vin thc hin: NH BO V

Chuyn ngnh: Ton Tin ng dng Lp: Ton Tin 1 K52
Gio vin hng dn: PGS.TS. PHAN TRUNG HUY
Nhn xt ca gio vin hng dn:
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................

Gio vin hng dn
(K, ghi r h tn)

ng Dng Giu Tin Trong M Ha & Xc Thc
Vin Ton ng Dng & Tin Hc 2 Nh Bo V

MC LC

DANH MC VIT TT .................................................................................. 4
LI M U ................................................................................................... 5
CHNG 1. TNG QUAN GIU TIN V C S TON HC ............... 10
1.1. Bi ton giu tin v vai tr .................................................................... 10
1.1.1. Bi ton giu tin ............................................................................. 10
1.1.2. Phn loi cc k thut giu tin ....................................................... 13
1.1.3. M hnh giu tin c bn ................................................................. 15
1.1.4. Cc ng dng ca k thut giu tin ................................................ 16
1.2. Giu tin trong nh v cc c trng ...................................................... 18
1.2.1. Giu tin trong nh ........................................................................... 18
1.2.2. Cc c trng c bn ...................................................................... 19
1.3. C s ton hc ...................................................................................... 22
1.3.1. L thuyt ng d modulo ............................................................. 22
1.3.2. L thuyt module ........................................................................... 24
CHNG 2. GIU TIN TRN NH NH PHN ....................................... 30
2.1. Gii thiu v giu tin trong nh nh phn ............................................. 30
2.2. Giu tin theo khi bit n gin ............................................................. 30
2.3. Thut ton giu tin Wu-Lee .................................................................. 31
2.4. Thut ton giu tin Chen-Pan-Tseng .................................................... 32
2.5. Thut ton giu tin CPTE ..................................................................... 35
CHNG 3. GIU TIN TRN NH MU, NH XM ............................ 39
3.1. Phng php LSB ................................................................................. 39
3.2. Phng php chn l giu tin trn nh ch s ....................................... 40
3.3. Phng php nh v giai tha giu tin trn nh GIF ........................... 42
3.4. Thut ton giu tin trong nh xm ........................................................ 43

CHNG 4. XY DNG CHNG TRNH NG DNG ....................... 46
4.1. Tng quan v nh s ............................................................................. 46
4.2. Ci t thut ton CPTE ....................................................................... 50
4.3. ng dng giu tin trong m ha ........................................................... 53
4.3.1. Thit k chng trnh giu tin ........................................................ 54
4.3.2. Thit k b m ha ......................................................................... 56
4.4. ng dng giu tin xy dng giao thc xc thc .................................. 57
4.4.1. Pht biu bi ton thc t ng dng m hnh................................. 58
4.4.2. Khi nim giao thc ....................................................................... 60
4.4.3. Giao thc bt tay s dng phng php giu tin ........................... 61
4.4.4. Phn tch an ton ca h thng .................................................. 66
4.5. Gii thiu chng trnh th nghim ..................................................... 67
4.5.1. Tm tt kt qu ............................................................................... 67
4.5.2. Chng trnh giu tin ..................................................................... 68
4.5.3. Chng trnh xc thc ngi dng ................................................ 72
KT LUN ..................................................................................................... 79
TI LIU THAM KHO ............................................................................... 80


DANH MC VIT TT

STT Ni dung Vit tt
1 Least Significant Bit LSB
2 Uniform Resource Locator URL
3 Advanced Encryption Standard AES
4 Bitmap BMP
5 Graphics Interchange Format GIF
6


LI M U
S pht trin nhanh chng ca khoa hc k thut trn nhiu lnh vc
c bit l trong lnh vc a phng tin gip cho cc h thng sn xut, qun
l v phn phi cc sn phm: hnh nh, m thanh, ti liu vn bn l rt d
dng. Cng vi s ph bin rng ri cc mng internet tc cao lm cho qu
trnh phn phi chng tr nn nhanh chng v thun tin, em li nhng
thun li to ln thng qua cc h thng thng mi in t.
Trn mi trng m, nhanh chng v tin nghi nh vy, vic tm kim,
sao chp thng tin tr nn d dng hn bao gi ht. Nhng phin bn sao
chp hon ho, cc k thut thay th, sa i tinh vi, cng vi s lu thng
phn phi trn mng ca cc d liu a phng tin pht sinh ra nhiu vn
nhc nhi v nn n cp bn quyn, phn phi bt hp php, gi mo,
xuyn tc,
Tnh trng vi phm bn quyn s ang xy ra hng ngy, hng gi mt
cch lin tc. Nhm bo v cc sn phm s khng b s dng tri php, song
song vi vic ku gi thc t gic thc thi lut bn quyn, cc cng ty cng
ngh ln trn th gii v ang thc hin cc gii php k thut kim sot
bn quyn s. Mt trong nhng vn c t ra l lm sao bo v quyn s
hu i vi cc sn phm a phng tin ny.
ng trc tnh hnh vn v bo mt thng tin hin nay lun
nhn c s quan tm c bit trong nhiu lnh vc. c nhiu phng
php bo mt thng tin, mt trong nhng phng php c s dng ph
bin bo v quyn s hu i vi ni dung ca cc sn phm a phng
tin l m ho. Ni dung ca sn phm c m ho v gi cho ngi s
dng. Ngi s dng ch c c cc thng tin ny khi nhn c kho gii

m i km. Phng php m ho trn ch hiu qu trong vic truyn thng tin
nhng khng hiu qu trong vic bo v quyn s hu. Sau khi sn phm
c gii m, ngi dng ngoi vic lu tr cn c th nhn bn v phn phi
li.
Giu tin l phng php v ang tip tc c nghin cu v ng
dng rt mnh m. y l phng php mi v phc tp n ang c xem
nh mt cng ngh ct li cho vn bo v bn quyn, chng nhn bn bt
hp php, chng li truy cp tri php, chng xuyn tc, chng gi mo thng
tin, xc thc thng tin v iu khin truy cp ng dng trong an ton v bo
mt thng tin.
S khc bit ch yu gia m ho thng tin v giu tin l phng php
m ho lm cho cc thng tin hin r l n c c m ho hay khng cn i
vi phng php giu tin th ngi ta s kh bit c l c thng tin giu
bn trong do tnh cht n hnh (invisible) ca thng tin c giu. Cc
phng php m ha thng thu ht s ch , mt khi nhng thng tin m
ho b pht hin th nhng tn tin tc s tm mi cch trit ph. V cuc
chy ua gia nhng ngi bo v thng tin v bn tin tc vn cha kt thc
tuyt i v bn no. Trong hon cnh th giu tin tr thnh mt phng
php hu hiu che giu tin lm cho tin tc khng th pht hin.
Trn c s ng dng a dng, c tnh ni bt ca giu tin cng vi
xut pht t cc yu cu d n thc t Xy dng giao thc bo v thi trc
nghim trn mi trng Wireless m tc gi c tip cn v la chn
ti ng dng giu tin trong m ha v xc thc lm n tt nghip
ca mnh.
n trnh by tng quan v giu tin, mt s phng php giu tin,
gii thiu mt phng php giu tin mi vo trong nh xm da trn tip cn

ca l thuyt module. Xy dng ng dng giu tin kt hp m ha, thit k v
ci t giao thc xc thc ngi dng trn mi trng mng s dng phng
php giu tin lm tng an ton cho ngi dng tham gia vo mt h
thng cn c s xc minh ngi s dng, hoc c cc giao dch yu cu an
ton cao c kh nng pht hin v chng li c s gi mo.
n bao gm cc ni dung sau:
Phn 1. M u
S lc v bi cnh mng my tnh hin nay, mc an ton d liu.
Phng hng, phm vi nghin cu v gii php tip cn, t t ra nhim
v ca n.

Phn 2. Ni dung chnh, bao gm c 4 chng
Chng 1: Tng quan giu tin v c s ton hc
Gii thiu tng quan v giu tin, mt s khi nim c bn. Phn loi v
trnh by mt s k thut giu tin c bn, cc yu cu i vi bi ton giu tin
v mt s ng dng ca giu tin. ng thi trnh by cc khi nim c bn l
thuyt ng d modulo v l thuyt module lm c s trnh by cc thut
ton giu tin.
Chng 2: Giu tin trong nh nh phn
Trnh by mt s phng php, k thut giu tin trn nh nh phn nh
dng nh Bitmap.
Chng 3: Giu tin trong nh mu, nh xm
Trnh by mt s phng php, k thut giu tin trn nh mu, nh xm
nh dng nh Bitmap.


Chng 4: Xy dng chng trnh ng dng
cp n mt s vn bo mt an ton thng tin, thit k v xy
dng gii php ng dng giu tin vo trong ng dng m ha v xc thc
ngi s dng.

Phn 3. Kt lun
Phn 4. Ti liu tham kho

LI CM N
Em xin chn thnh gi li cm n ti thy Phan Trung Huy, thy tn
tnh hng dn, ch bo, gip em c th hon thnh c n tt nghip
ca mnh. Em cng xin c gi li cm n ti cc thy c trong Vin ton
ng dng v tin hc ging dy, cung cp cho em nhng kin thc v cc
k nng c th vn dng trong qu trnh nghin cu. V cui cng em xin
gi li cm n ti gia nh v bn b, nhng ngi lun bn cnh, chia
s v ng vin em trong sut thi gian thc hin v hon thnh n.

H Ni, ngy 28 thng 05 nm 2012
Sinh vin thc hin
Nh Bo V

CHNG 1
TNG QUAN GIU TIN V C S TON HC
1.1. Bi ton giu tin v vai tr
1.1.1. Bi ton giu tin
Giu tin l mt k thut nhng thng tin vo trong mt ngun a
phng tin gi l i tng cha nh: tp tin nh, tp tin m thanh, tp tin
vn bn m khng gy ra s nhn bit v s tn ti ca thng tin c
giu.
Phng php giu tin c tin hnh theo nhiu cch khc nhau ty
theo tng phng php v mc ch. Bi ton giu tin thng thng gm hai
qu trnh:
Nhng tin (m ha)
Trch rt tin (gii m)
V d 1: Thng ip cn gi c m ha v nhng cc bit thng tin
ca vo trong nh

Hnh 1. nh c nhng thng tin mt

V d 2: Thng ip cn gi c cha trong mt on vn bn, y
i tng cha l mt on vn bn c ni dung sau:
Apparently neutrals protect is thoroughly discounted and ignored.
Isman hard hit. Blockade issue affects for pretext embargo on by-products,
ejecting suets and vegetable oils
C th thy c ni dung truyn ti l bc in mt c s dng
trong chin tranh th gii ln th 2: Pershing sails for YN June 1

Bi ton giu tin gm 4 i tng chnh l:
- Thng tin mt: L thng tin nhng vo i tng cha v l thng
tin cn c bo v.
- i tng cha: i tng c s dng cha thng ip mt.
- i tng nhng: L i tng cha sau khi nhng thng tin
mt. V d nu i tng cha l nh th i tng nhng l
Stego-Image.

- Kha mt: L kha tham gia vo qu trnh nhng, ty theo tng
phng php m kha ny c tham gia hay khng.

Cc yu cu trong bi ton giu tin:
- Tnh bn vng: Th hin kh nng t b thay i trc nhng tn
cng t bn ngoi nh thay i nh dng, ni dung. Hin nay cha
c phng php no m bo bin php ny mt cch tuyt i. Vi
tng ng dng c th th yu cu ny cng th hin khc nhau.
- Kh nng khng b pht hin: th hin vic kh xc nh c i
tng c cha thng tin mt hay khng. Hu ht cc phng php
giu tin da trn c im ca hai h tri gic ngi: th gic v thnh
gic. Kh nng ny cn gi l kh nng gi dng.
- Kh nng lu tr: Kh nng ny th hin lng thng tin ca
thng ip mt c th nhng trong i tng cha. Do tnh bo mt
nn kh nng lu tr lun b hn ch. Do trong trng hp mun
n mt thng tin c kch thc tng i ln ta thng chia nh ra
nhiu thnh phn v thc hin nhng tng phn.


1.1.2. Phn loi cc k thut giu tin
K thut giu tin nhm mc ch m bo an ton v bo mt thng tin
hai kha cnh. Mt l bo mt cho gi liu c em giu (embedded data),
chng hn nh giu tin mt: thng tin mt c giu k trong mt i tng
khc sao cho ngi khc khng pht hin c (steganography), hai l bo
mt cho chnh i tng c dng giu tin (host data), chng hn nh
ng dng bo v bn quyn, pht hin xuyn tc thng tin (watermarking)....
Hai kha cnh khc nhau ny dn n hai khuynh hng k thut ch
yu ca giu tin. Khuynh hng th nht l giu tin mt (Steganography).
Khuynh hng ny tp trung vo cc k thut giu tin sao cho thng tin giu
c cng nhiu cng tt v quan trng l ngi khc kh pht hin c mt
i tng c b giu tin bn trong hay khng. Khuynh hng th hai l thu
vn s (watermarking). Khuynh hng thu vn s nh giu vo i tng
nhm khng nh bn quyn s hu hay pht hin xuyn tc thng tin. Thu
vn s c min ng dng ln hn, i hi bn vng cao ca cc thng tin
Lu tr
Bo mt Bn quyn
Kh nng Lu tr
Kh nng khng b pht hin Tnh bn vng
Hnh 2. Cc yu cu trong bi ton giu tin

cn giu i vi cc bin i thng thng ca cc tp d liu mi trng nn
c quan tm nghin cu nhiu hn v thc t c nhiu nhng k thut
dnh cho khuynh hng ny.

Hnh 3. Phn loi cc k thut giu tin

Phm vi ng dng ca thy vn a dng hn, ty theo mc ch ca h
thy vn m ngi ta li chia thnh cc hng nh nh thy vn d v v
thy vn bn vng.
Ngnh mt m
(Cryptology)
Mt m
(Cryptography)
Giu thng tin
(Data Hiding)
Thu vn s
(Watermarking)
Giu tin
(Steganography)

1.1.3. M hnh giu tin c bn

Hnh 4. Lc qu trnh giu tin mt
Hnh 4 biu din m hnh giu tin c bn. Trong , phng tin cha
tin c th bao gm: vn bn, nh, audio, video Thng tin cn giu ty theo
mc ch ca ngi s dng. Thng tin c giu vo trong phng tin cha
tin nh mt b nhng. B nhng l nhng chng trnh thc hin theo nhng
thut ton giu tin v c thc hin vi mt kha b mt ging nh trong
mt s h mt m. u ra ca qu trnh nhng tin l phng tin cha
c giu tin. Cc phng tin cha ny c th c phn phi trn mng.
Phng tin
cha tin
B nhng
thng tin
Phn
phi
Kha
Thng tin cn giu
Phng tin
cha tin (nh,
audio, video, ..)

Hnh 5. Lc qu trnh gii m tin mt
Hnh 5 m t qu trnh gii m thng tin c giu trc . u
vo l phng tin c cha tin giu, qua mt b gii m tin (tng ng vi b
nhng tin) cng vi kha s c thc hin vic gii m thng tin. u ra ca
qu trnh l phng tin cha tin v thng tin mt giu trc . Trong
trng hp cn thit, thng tin ly ra c th c x l, kim nh v so snh
vi thng tin giu ban u.
1.1.4. Cc ng dng ca k thut giu tin
Bo v bn quyn tc gi: y l ng dng c bn nht ca k thut
thy vn s. Mt thng tin no mang ngha quyn s hu tc gi gi l
thy vn s c nhng vo trong cc sn phm, thy vn ch mt mnh
ch s hu hp php cc sn phm c v c dng lm minh chng cho
bn quyn sn phm. Gi s c mt sn phm d liu dng a phng tin
nh nh, m thanh, video v cn c lu thng trn mng. bo v cc sn
phm chng li cc hnh vi ly cp hoc lm nhi cn phi c mt k thut
Phng tin
cha tin
B gii
m tin
Phn
phi
Kha
Thng tin giu
Phng tin
cha tin (nh,
audio, video, ..)
Kim
nh

dn tem bn quyn vo sn phm ny. Vic dn tem hay chnh l vic
nhng thy vn cn phi m bo khng li mt nh hng ng k no
n vic cm nhn sn phm. Yu cu k thut i vi ng dng ny l thy
vn phi tn ti bn vng cng vi sn phm, mun b thy vn ny m
khng c php ca ngi ch s hu th ch c cch l ph hy sn
phm[5].
Xc thc thng tin hay pht hin gi mo: Mt tp cc thng tin s
c giu trong phng tin cha sau c s dng nhn bit xem d
liu trn phng tin gc c b thay i khng. Cc thy vn nn c n
trnh s t m ca k th, hn na vic lm gi cc thy vn hp l hay
xuyn tc thng tin ngun cng cn c xem xt. Trong cc ng dng thc
t ngi ta mong mun tm c v tr b xuyn tc cng nh phn bit c
cc thay i. Yu cu chung i vi ng dng ny l kh nng giu tin cao v
thy vn khng cn bn vng[5].
Giu vn tay hay dn nhn: Thy vn trong nhng ng dng ny c
s dng nhn din ngi gi hay ngi nhn ca mt thng tin no . V
d cc vn khc nhau s c nhng vo cc bn sao khc nhau ca thng tin
gc trc khi chuyn cho nhiu ngi[11]. Vi ng dng ny th yu cu l
m bo an ton cao cho cc thy vn trnh s xa du vt trong khi phn
phi.
Kim sot sao chp: Cc thy vn trong trng hp ny c s dng
kim sot sao chp i vi cc thng tin. Cc thit b pht ra thy vn
thng c gn sn vo trong cc h thng c/ghi. V d nh h thng
qun l sao chp DVD c ng dng Nht. Cc ng dng loi ny cng
yu cu thy vn phi c m bo an ton v cng s dng phng php
pht hin thy vn giu m khng cn thng tin gc.

Giu tin mt: Cc thng tin giu c trong trng hp ny cng nhiu
cng tt, vic gii m nhn c thng tin cng khng cn phng tin
cha ban u. Cc yu cu mnh v chng tn cng ca k th khng cn
thit lm thay vo l thng tin giu phi m bo tnh khng th pht hin.
1.2. Giu tin trong nh v cc c trng
1.2.1. Giu tin trong nh
Giu tin trong nh, hin nay, l mt b phn chim t l ln nht trong
cc chng trnh ng dng, cc phn mm, h thng giu tin trong d liu a
phng tin bi lng thng tin c trao i bng nh l rt ln. Hn na,
giu tin trong nh cng ng vai tr ht sc quan trng trong hu ht cc ng
dng bo v an ton thng tin nh: xc thc thng tin, xc nh xuyn tc
thng tin, bo v bn quyn tc gi, iu khin truy nhp, giu tin mt V
th m vn ny nhn c s quan tm rt ln ca cc c nhn, t chc,
trng i hc, v vin nghin cu trn th gii.
Thng tin s c giu cng vi d liu nh nhng cht lng nh t
thay i v t ai bit c bn trong bc nh mang nhng thng tin c
ngha khc. V ngy nay, khi nh s c s dng ph bin, th giu tin
em li rt nhiu nhng ng dng quan trng trong trn nhiu lnh vc trong
i sng x hi. V d nh i vi cc nc pht trin, ch k tay c s
ha v lu tr s dng nh l h s c nhn ca cc dch v ngn hng v ti
chnh, n c dng xc nhn cc th tn dng ca ngi tiu dng. Thm
vo , li c rt nhiu loi thng tin quan trng cn c bo mt, chng rt
d b ly cp v b thay i bi cc phn mm chuyn dng. Pht hin thng
tin xuyn tc tr nn v cng quan trng v cp thit. Mt c im ca
giu tin trong nh l thng tin c giu trong nh mt cch v hnh, n
nh l mt cch truyn thng tin mt cho nhau m ngi khc khng th bit

c bi sau khi giu tin th cht lng nh gn nh khng thay i, c bit
i vi nh mu hay nh a mc xm.
1.2.2. Cc c trng c bn
Giu tin trong nh chim v tr ch yu trong cc k thut giu tin, v
vy m cc k thut giu tin phn ln cng tp trung vo cc k thut giu tin
trong nh. Cc phng tin cha khc nhau th cng s c cc k thut giu
khc nhau. i tng nh l mt i tng d liu tnh c ngha l d liu tri
gic khng bin i theo thi gian. D liu nh c nhiu nh dng, mi nh
dng c nhng tnh cht khc nhau nn cc k thut giu tin trong nh thng
ch ti cc c trng c bn sau y:
- Phng tin c cha d liu tri gic tnh
D liu gc y l d liu tnh, d giu tin vo trong nh hay cha
th khi ta xem nh bng th gic, d liu nh khng thay i theo thi gian,
iu ny khc vi d liu m thanh v d liu bng hnh v khi ta nghe hay
xem th d liu gc s thay i lin tc vi tri gic ca con ngi theo cc
on, cc bi hay cc nh
- K thut giu ph thuc nh
K thut giu tin ph thuc vo cc loi nh khc nhau. Chng hn i
vi nh en trng, nh xm hay nh mu ta cng c nhng k thut ring cho
tng loi nh c nhng c trng khc nhau.
- K thut giu tin li dng tnh cht h thng th gic ca con ngi
Giu tin trong nh t nhiu cng gy ra nhng thay i trn d liu nh
gc. D liu nh c quan st bng h thng th gic ca con ngi nn cc
k thut giu tin phi m bo mt yu cu c bn l nhng thay i trn nh
phi rt nh sao cho bng mt thng kh nhn ra c s thay i v c

nh th th mi m bo c an ton cho thng tin giu. Rt nhiu cc k
thut li dng cc tnh cht ca h thng th gic giu tin chng hn nh
mt ngi cm nhn v s bin i v chi km hn s bin i v mu
hay cm nhn ca mt v mu xanh da tri km nht trong ba mu c bn.
- Giu tin trong nh tc ng ln d liu nh nhng khng thay i
kch thc nh
Cc thut ton thc hin cng vic giu tin s c thc hin trn d
liu ca nh. D liu nh bao gm phn header, bng mu (c th c) v d
liu nh. Do vy m kch thc nh trc v sau khi giu tin l nh nhau.
- m bo cht lng sau khi giu tin
y l mt yu cu quan trng i vi giu tin trong nh. Sau khi giu
tin bn trong, nh phi m bo c yu cu khng b bin i c th b
pht hin d dng so vi nh gc. Yu cu ny dng nh kh n gin i
vi nh mu hoc nh xm bi mi im nh c biu din bi nhiu bit,
nhiu gi tr v khi ta thay i mt gi tr nh no th cht lng nh thay
i khng ng k, thng tin giu kh b pht hin, nhng i vi nh en
trng mi im nh ch l en hoc trng, v nu ta bin i mt bit t trng
thnh en v ngc li m khng kho th s rt d b pht hin. Do , yu
cu i vi cc thut ton giu tin trong nh mu hay nh xm v giu tin
trong nh en trng l khc nhau. Trong khi i vi nh mu th cc thut
ton ch trng vo vic lm sao giu c cng nhiu thng tin cng tt th
cc thut ton p dng cho nh en trng li tp trung vo vic lm th no
thng tin giu kh b pht hin nht [7], [8], [9].
- Thng tin trong nh s b bin i nu c bt c bin i no trn
nh

V phng php giu tin trong nh da trn vic iu chnh cc gi tr
ca cc bit theo mt quy tc no v khi gii m s theo cc gi tr tm
c thng tin giu. Theo , nu mt php bin i no trn nh lm thay
i gi tr ca cc bit th s lm cho thng tin giu b sai lch. Nh c im
ny m giu tin trong nh c tc dng nhn thc v pht hin xuyn tc thng
tin[5].
- Vai tr ca nh gc khi gii tin
Cc k thut giu tin phi xc nh r rng qu trnh lc nh ly
thng tin giu cn n nh gc hay khng cn. a s cc k thut giu tin mt
th thng khng cn nh gc gii m. Thng tin c giu trong nh s
c mang cng vi d liu nh, khi gii m ch cn nh mang thng tin
giu m khng cn dng n nh gc so snh i chiu.

1.3. C s ton hc
1.3.1. L thuyt ng d modulo
1.3.1.1. Cc nh ngha
Xt vnh s nguyn Z.
nh ngha. Hai s nguyn a, b c gi l ng d vi nhau theo modulo m
vi m nguyn dng nu a b chia ht cho m. K hiu (mod ) a b m .
Ch :

1.3.1.2. Mt s tnh cht c bn
- Tnh phn x: Vi mi s nguyn a, ta c: (mod ) a a m =
- Tnh i xng: Nu (mod ) a b m th (mod ) b a m
- Tnh bc cu: Nu (mod ) a b m v (mod ) b c m th (mod ) a c m
- Cc tnh cht m rng:
a)
(mod )
(mod )
(mod )
a b m
a c b d m
c d m
)

H qu 1:
(mod ) (mod ) a b m a x b x m
b)
(mod )
. . (mod )
(mod )
a b m
a c b d m
c d m
)

H qu 2:
(mod ) (mod ),
n n
a b m a b m n eN

c) d)
K hiu: (mod ) a b m c gi l mt ng d thc.
Cc th hin: (mod ) ( ) a b m a b m a mt b t = + eZ
Nu a b khng chia ht cho m th ta vit | (mod ) a b m


(mod )
( , ) (mod )
( , ) 1
a b m
a b
d UC a b m
d d
d m
e
`
=
)

1
2
1 2
(mod )
(mod ) (mod )
[ ; ]
a b m
a b m a b m
m BCNN m m
=
)

e)
(mod )
(mod )
( , , )
a b m
a b m
d UC a b m d d d

`
e
)

f)
(mod )
(mod )
( )
a b m
a b d
d U m

`
e
)

1.3.1.3. nh l nh Fermat
nh l nh fermat. Cho p l mt s nguyn t v a l mt s nguyn, ta c:
( ) 0(mod )
p
a a p
H qu: p l s nguyn t v a l s nguyn t sao cho ( , ) 1 a p = , ta c c:
1
1(mod )
p
a p

V d: Tm s d trong php chia
5
1532 1 cho 9
Ta c:
5 5
1532 2(mod9) 1532 2 (mod9)
M:
5 5
2 5(mod9) 1532 5(mod9)
Vy:
5
1532 1 4(mod9)
ngha: tm s d trong php chia a cho b
*
( ) beN , thng thng a l
mt ly tha vi s m v cng ln hay a cha cc ly tha nh th. Ta c
th lm theo cc cch nh sau:
- Xem xt: a hoc thnh phn ca a ng d vi s theo modulo b.
- Nu 0 s b s < th s l s d trong php chia a cho b. Ngc li, xt tip
tnh ng d ca s theo modulo b, ri lp li theo bc va ri.


1.3.2. L thuyt module
1.3.2.1. Cc nh ngha
nh ngha 1. Cho R l mt vnh [1]. M l mt nhm cng Abel. Trang b
cho M php nhn ngoi vi cc phn t ca :
( , )
R R M M
r x rx

tha mn cc iu kin: ( ) ( )
( ) ( )
( ) ( ) ( )
( ) 1.
i a b x ax bx
ii a x y ax ay
iii ab x a bx
iv x x
+ = +
+ = +
=
=

Vi mi , ; , a b R x y M e e .
Khi Mc gi l R-module hay module trn vnh R.
V d:
(1) Mi ideal ca vnh R l mt R module.
(2) Mi vnh cng l mt module trn chnh n.
(3) K l mt trng, cc K module chnh l cc khng gian vect trn
chnh n.
(4) Mi nhm Abel cng M c coi l mt Z module vi php nhn
ngoi c xc nh nh sau: Vi mi x M e v neZ th
... nx x x x = + + + (tng gm n phn t x) vi ; n
+
eZ 0 0 ;
M
x =
( )( ) nx n x = nu n

eZ .
Cc v d trn chng t rng khi nim module l mt khi nim tng qu ca
cc khi nim: Vnh, ideal, khng gian vect v nhm Abel.
nh ngha 2. Mi tp con khng rng N ca mt R module M c gi
l mt R module con ca M nu bn thn N cng l mt R module vi
hai php cng v nhn trong M thu hp vo N . Khi M c gi l
module m rng ca N .

V d:
(1) Vi M l R module. {0} v M l hai R module con tm thng
ca M.
(2) Mi nhm con ca mt nhm Abel M l Z module con ca M .
(3) M l R module. Khi vi ; x M e Tp hp { | } Rx rx r R = e l mt
R module con ca M (module con xyclic sinh bi x).
(4) R l vnh. Vnh a thc [ , ] R x y l mt R module. Khi [ ] R x l
mt R module con ca [ , ] R x y .
nh ngha 3. Cho M l R module v N l mt module con ca M .
Khi N l mt nhm con ca nhm Abel ( , ) M + nn ta c nhm thng:
/ { | } M N x x N x M = = + e
cng vi hai php ton:
+) Php cng:
1 2 1 2
( ) ( ) ( ) x N x N x x N + + + = + +
+) Php nhn v hng: / /
( , )
R M N M N
r x N rx N

+ +

Vi
1 2
; , , . r R x x x M e e Khi / M N cng l mt R module v gi l
module thng ca module M theo module N .
V d:
(1) R l vnh, I l mt ideal ca R. Khi / R I l R module v:
/ { , } R I x x I x R = = + e
(2)
*
; /
n
n n e = N Z Z Z l Z module.
nh ngha 4. Cho M l mt R module. Ci trit ca M c k hiu l
( ) Ann M , l tp tt c cc phn t a R e sao cho 0, ax x M = e .
V d:
Vi I l mt ideal ca vnh R. Khi ci trit ca R module / R I l
( / ) Ann R I I = .

1.3.2.2. ng cu module
nh ngha 5. Cho , M N l cc R module. Mt nh x : f M N c
gi l mt ng cu R module hay nh x tuyn tnh nu n tha mn hai
iu kin:
(i) ( ) ( ) ( ) f x y f x f y + = +
(ii) ( ) ( ) f ax af x =
Vi mi , ; x y M a R e e .
Nhn xt:
(i) f l n nh, ton nh, song nh th tng ng ng cu l: n cu,
ton cu, ng cu.
(ii) Nu ( ) {0 }
N
f M = th f c gi l ng cu khng k hiu l 0.
(iii)
1
{ | ( ) 0} (0) : Kerf x M f x f

= e = = Ht nhn hay hch ca f .
Im ( ) { | : ( )} f f M y N x M y f x = = e - e = c gi l nh ca f
Nu M N = th f l t ng cu ca M . Nu f l ng cu, khi
M v N l R module ng cu vit l M N ~ .
V d:
(i) Cho N l R module con ca module M .
nh x N M
x x
: Php nhng chnh tc l mt ng cu.
(ii)
0
M N
x
l mt ng cu 0.
(iii) Cho N l R module con ca module M . Xt nh x
: / p M M N
x x
, p l mt ton cu chiu chnh tc v
Im / ; p M N Ker p N = = .

nh ngha 6. Cho M v N l cc R module. K hiu ( , )
R
Hom M N l tp
gm tt c cc R ng cu t M vo N . Vi , ( , )
R
f g Hom M N e v
, a b R e ta c:
( )( ) ( ) ( ) af bg x af x bg x x M + = + e .
Khi :
( )( ) [ ]( ) [ ]( ) , ; , . af bg cx dy c af bg x d af bg y x y M c d R + + = + + + e e
Do ( , )
R
af bg Hom M N + e .
Tp ( , )
R
Hom M N vi cc php ton xc nh nh trn tr thnh mt
R module v gi l module cc ng cu t M n N .
nh l 1 (nh l ng cu module). Cho : f M N l mt ng cu cc
R module v : / p M M Kerf l mt ton cu chnh tc. Khi tn ti
duy nht mt n cu : /
( )
f M Kerf N
x f x

Sao cho biu giao hon:

Tc l f p f = .
H qu 1: Cho : f M N l mt ng cu cc R module. Khi ta c
/ Im M Kerf f ~ . V nu f l ton cu th / M Kerf N ~ .
H qu 2: Cho P l module con ca ; N N l module con ca M . Khi ta
c:
/ ( / ) / ( / ) M N M P N P ~ .
H qu 3: Cho M v N l hai module con ca cng mt module th ta c:
( ) / / ( ) M N N M M N + ~

1.3.2.3. Tch trc tip, tng trc tip cc module
nh ngha 7. Cho I l mt tp khc rng. Gi s ( )
I
M
o oe
l mt h cc
R module ch s ha bi I . Khi ta xy dng hai khi nim:
(i) Tch trc tip:
K hiu
I
M M
o
oe
=
[
l tch Descartes ca ( )
I
M
o oe
. Ta xy dng
php cng trong M v php nhn ngoi cc phn t ca R vi phn
t ca M :
a)
( ) ( ) ( )
I
I I
x y x y
o o o o o
o o
e
e e
+ = +
b)
( ) ( )
I
I
a x ax
o o o
o
e
e
=
Vi mi
( ) ( ) , ;
I I
a R x M y M
o o
o o e e
e e e . Vi hai php ton ny M
l mt R module.
R module M xy dng nh trn c gi l tch trc tip ca h
cc R module
( )
I
M
o
oe
. Ta c
( ) { | }
I
I
M x x M
o o o o
o
o
e
e
= e
[
. Nu
M N I
o
o = e th ta k hiu
I
M
o
oe
[
bi
I
N .
(ii) Tng trc tip:
Trong
I
M M
o
oe
=
[
ta ly con
I
M
o
oe
bao gm tt c cc phn t ca
M vi cc thnh phn bng 0 hu ht tr mt s hu hn thnh
phn c th khc 0.
Tc l
( ) { | ; 0
I
I
M x x M x
o o o o o
o
o
e
e
= e = tr mt s hu hn}.
Khi
I
M
o
oe
cng l R module v l module con ca
I
M
o
oe
[
.
Nu M N I
o
o = e th ta k hiu
I
M
o
oe
bi
(1)
N .

Nhn xt:
(i) Nu h cc R module ( )
I
M
o oe
ch gm mt s hu hn cc module
th ta c:
I
I
M M
o o
o
o
e
e
=
[

(ii) Nu coi vnh R l R module th tch trc tip ca nR module R k
hiu l
n
R .
nh ngha 8 (Tng trc tip trong). Cho { }
I
N
o oe
l mt h ty cc
module con ca R module M . Khi nu [ ]={0}
I
N N I
o |
o |
o
= e
e
th
I
N
o
oe
c gi l tng trc tip trong ca h cc module con cho.

K hiu l ; { | ; 0
I I
I
N N x x M x
o o o o o o
o o
o
e e
e
= e =
hu ht tr mt s hu
hn}. Mt module con N ca M c gi l hng t trc tip ca M nu
tn ti mt module con ca F ca M M N F = .
V d:
R l vnh. Khi vnh a thc [ , ] R x y l mt R module nhn [ ] R x v
[ , ] yR x y lm cc R module con ca n v ta c
[ , ] [ ] [ , ]; [ ] R x y R x yR x y R x = v [ , ] yR x y l cc hng t trc tip ca
[ , ] R x y .
Nhn xt:
N l tng trc tip trong ca h { }
I
N
o oe
khi v ch khi mi phn t x ca n
c th biu din mt cch duy nht di dng sau:
1 2
... ; ; ; 1 .
n i i
i
x x x x x N I i n
o o o o o
o = + + + e e s s


CHNG 2
GIU TIN TRN NH NH PHN
2.1. Gii thiu v giu tin trong nh nh phn
i tng lm mi trng cha tin ca cc thut ton ny l nh nh
phn en trng dng bitmap. nh nh phn en trng bao gm cc im nh
ch c mu trng hoc en (tng ng vi bit 0 hoc bit 1). giu d liu, ta
s tch ma trn im nh thnh cc ma trn bit F kch thc m n ri nhau,
v giu tin trn mi ma trn . Bi vy cc thut ton ch cn quan tm ti
phng php giu d liu trn cc ma trn F.
Mt s thut ton giu tin trn nh nh phn ni ting hin nay nh:
Wu-Lee[7], CPT[8], CPTE[10]. Cc thut ton ny u da trn thao tc bin
i ma trn bit.
2.2. Giu tin theo khi bit n gin
tng c bn ca k thut ny l chia nh gc thnh cc khi nh v
trong mi khi nh s giu mt bit thng tin.
Qu trnh giu tin: Vi mi ma trn bit F kch thc m n v bit mt b
ang cn giu, tin hnh bin i F thnh F giu bit b sao cho:
SUM(F) mod 2 = b
Nh vy, mi ln giu mt bit, c th xy ra hai trng hp: SUM(F)
mod 2 = b, khi ta gi nguyn khi nh F. Trng hp ngc li chn ngu
nhin mt bit trong khi F v tin hnh o gi tr ca bit ny c khi
nh mi F.

Qu trnh tch tin: Khi nhn c nh giu tin, vic gii m tin s c
thc hin theo cc bc sau:
- Chia nh thnh cc khi c kch thc ging vi kch thc khi
s dng khi thc hin giu, y l kha gii m.
- Vi mi khi nh giu tin F c chn theo th t nh qu
trnh giu tin, thc hin tch ly bit thng tin giu theo cng
thc:
( ') mod2. b SUM F = (1)
- Nh vy, sau khi xt ht cc khi bit giu, ta thu c mt chui
bit, chui ny l thng tin cc bit mt giu trc trc .
Lc giu tin theo khi bit n gin giu c 1 bit thng tin vo
trong mt khi ma trn bit F kch thc m n m ch thay i ti a 1 bit.
2.3. Thut ton giu tin Wu-Lee
K thut giu tin theo khi bit n gin th hin an ton khng cao
vi vic s dng duy nht kch thc khi l kha cho qu trnh giu tin, nh
cha thng tin giu cng b d pht hin do k thut c th s o bit trong
cc khi nh ton mu en hoc ton mu trng dn ti s bt thng v tr
bit o so vi cc im ln cn trong khi.
K thut giu tin trn nh nh phn do M.Y.Wu v J.H.Lee vn trn t
tng giu mt bit thng tin vo mt khi nh gc nhng khc phc c
phn no nhng tn ti nu trn bng cch c thm kha K cho vic giu
tin v a thm cc iu kin o bit trong mi khi, theo iu kin cc
khi nh gc ton mu en hoc ton mu trng s khng c s dng
giu tin.

Thut ton giu tin bin i khi nh F thnh F giu 1 bit b c
thc hin sao cho:
( ') mod2 . SUM K F b = (2)
Cng thc (2) cng c s dng cho qu trnh tch ly tin giu.
Thut ton giu tin Wu-Lee giu c 1 bit thng tin vo mt khi m n bit
v ch phi thay i ti a 1 bit trong F, tham kho[7].
2.4. Thut ton giu tin Chen-Pan-Tseng
Trn c s thut ton ca Wu-Lee nh trnh by trong mc 3.3, cc
tc gi Yu Yan Chen, Hsiang Kuang Pan v Yu Chee Tseng pht trin mt
k thut giu tin mi, thut ton giu tin CPT[8]. K thut ny s dng mt
ma trn kha K v mt ma trn trng s W trong qu trnh giu tin v tch
thng tin.
Qu trnh bin i khi nh F thnh F kch thc m n giu r bit
thng tin
1 2
...
r
b b b b = c thc hin sao cho:
(( ' ) W) mod(2 ).
r
SUM F K b (3)
Cng thc (3) c s dng tch chui bit
1 2
...
r
b b b b = t khi nh
F.
Tm tt ni dung thut ton CPT
D liu vo:
+) Xt trn mt ma trn nh phn
ij
( )
m n
F F

= .
+) Kt hp 1 ma trn kha nh phn cp m n :
ij
( )
m n
K K

= .
+) W l ma trn trng s t nhin cp m n :
ij
W (W)
m n
= .

+) b l dy r bit cn giu vo ma trn
m n
F

:
1 2
...
r
b b b b =
y, ta s dng b theo hai ngha: dy bit v s t nhin dng nh phn
+) t
2
log ( 1) , . r N m n N = + =
(

Sao cho:
{ }
ij
W ,1 ,1 {1, 2, ..., 2 1}
r
i m j n s s s s =
Hay ni cc khc, ma trn trng s W cn tha mn: mi gi tr ca tp
{ }
1, 2, .., 2 1
r
phi xut hin trong W t nht 1 ln.
Cc ma trn kha K v ma trn trng s W kch thc m n c s
dng nh cc thnh phn kha b mt: ngi s dng K, W trong qu trnh
giu v ngi nhn cn phi c K, W khi phc li tin giu.
D liu ra:
+) Ma trn nh phn F c m ha mang thng tin dy r bit b, m
chng ta c th ly li c thng tin b t F.
Thut ton giu tin
Bc 1:
Tnh T F K = .
V
2
log ( 1) r m n = +
(

.
Bc 2:
Tnh
ij ij
1 1
W mod2 .
m n
r
i j
S T
= =
=
(4)
Hay [ W]. S SUM T = Suy ra: 0 2 1.
r
S s s
Bc 3:

Ta xem
1 2
...
r
b b b b = l gi tr d liu cn giu di dng c s 2. Suy ra
0 2 1.
r
b s s Mc ch ca thut ton ny l thay i nhiu nht hai v tr
trong F dc ma trn F m S tng ng tnh c theo cng thc (4)
tha mn:
' mod2 .
r
S b = (5)
Tnh mod2 .
r
b S o =
Bc 4:
Ta cn tm cc
ij
F sao cho S tng ng mt lng o khi ta o gi tr
bit
ij
F . Khi ta c:
' mod2 .
r
S b S o = = +
Ta gi S
o
l tp cc
ij
F cn o sao cho ' . S b = S
o
tha mn iu
kin khi v ch khi:
( ) { }
ij ij ij ij ij
| ( 0, W mod2 ) or 1, W 2 mod2
r r r
S F T T
o
o o = = = = = (6)
Tnh S
o
theo cng thc (6).
Bc 5:
Xy ra mt trong ba trng hp sau:
Nu S b = (hay 0 o = ) th d nhin ta khng cn thay i ma trn F.
Nu 0 o = v S
o
= C ta ch cn o mt bt k
ij
F thuc S
o
. Thut
ton dng. Nu 0 o = v S
o
= C ta chuyn bc 6.
Bc 6:

Ta tm s nguyn 1 h > v nh nht sao cho
h
S
o
= C v
h
S
o o
= C. S
tn ti ca h c chng minh trong [10]. Khi ta o mt bt k thuc
ij
F thuc
h
S
o
v mt bt k
ij
F thuc
h
S
o o
.
2.5. Thut ton giu tin CPTE
tng: CPTE l mt phng php c ci bin t phng php
CPT do nhm nghin cu ca PGS.TS Phan Trung Huy xut. T tng
ca phng php CPTE l giu cc bt thng tin trn mt ma trn nh phn F
c N mx n = . Phng php giu c
( )
2
' log 1 r N = + (

bit thng tin.
Thut ton:
- D liu vo:
+) Ma trn nh phn:
ij
( )
mxn
F F = .
+) Kt hp 1 ma trn kha nh phn:
ij
( )
mxn
K K = .
+) Ma trn trng s:
ij
W (W)
mxn
= , vi
ij
W l s t nhin.
+) t
( )
2
log , . r N mn N = = (

+) bl dy 1 r + bit cn giu vo ma trn
mxn
F
1 2 1 2
( ... )
r
b b b b
+
=
t iu kin vi W:{W ,1 ,1 } {1, 2, .., 2 }
r
ij
i m j n s s s s =

ni cch khc, cc
gi tr ca tp {1, 2, .., 2 }
r
phi xut hin trong W t nht 1 ln.
- D liu ra:
+) Ma trn nh phn
ij
' ( ')
mxn
F F = cha dy bt mt b , m t ta c th
tnh li gi tr b .

Ni dung thut ton:
Thut ton s thc hin vic giu tin bng cch bin i mi khi bt F
i

thnh F
i
sao cho lun tho mn iu kin sau :
( )
r 1
1 2 r 1
SUM((F K) W) b b b mod 2
+
+
= .
Bc 1:
Tnh ma trn T F K =
Tnh
( )
2
log r N = (

Bc 2:
Tnh
1 1
1 1
. mod2 ; 0 2 1
m n
r r
ij ij
i j
S T W S
+ +
= =
= s s

Bc 3:
V b l s 1 r + bit. Suy ra:
1
0 2 1
r
b
+
s s (ging nh S). Ta cn
o nhiu nht 2 trn F
j
trn ma trn F sao cho:
1
S=SUM( W) mod2
r
T b
+
=
Tnh
1
mod2
r
b S o
+
= Gi tr o l lch gia gi tr d liu cn
giu v d liu tng ng tnh t F qua T v W.
Nu
1
mod2
r
S b S
+
= (hay
1
0mod2
r
o
+
= ), y l trng hp ta
khng cn phi o bit no trn F v thut ton dng. Nu 0 o = ta
chuyn qua bc 4.
Bc 4:
Mc ch ca bc ny l tm tp cc v tr F
ij
sao cho sau khi
o bit mt trong cc v tr ny, ta c S = b.

Gi S
o
l tp cc F
ij,
thay i gi tr mt thuc S
o
th gi
tr S tng ln ng mt lng l
1
mod2
r
o
+

Nh vy ta c th tm S
o
theo cng thc sau:
ij ij
1 1
ij ij
ij
1 2 { | 0& };
2 2 1 { | 1& 2 };
2 { | };
r
ij
r r r
ij
r
ij
if then S F T W
if then S F T W
if then S F W
o
o
o
o o
o o
o o
+ +
s < = = =
< s = = =
= = =

Bc 5:
Nu 0 o = v S
o
= C: Ta ch cn o bit ca mt
ij
F S
o
e khi
S s tng mt lng o v F mi s mang thng tin b, thut ton kt
thc.
Nu 0 o = v S
o
= C: ta chuyn sang bc 6.
Bc 6:
Ta tm s t nhin nh nht 1 h > sao cho
h
S
o
= C v
h
S
o o
= C.
Khi ta o mt thuc
h
S
o
v mt thuc
h
S
o o
, gi tr ca S s
tng ln mt lng l ho v h o o , do S tng ln mt lng
ng bng o v bng b.
1
' ( ) mod2
r
S S h h b o o o
+
= + + =
Thut ton dng.
Tnh ng n ca thut ton c chng minh trong [10].
V d minh ha phng php CPTE
1 0 1 0 1 1 7 2 4
0 0 1 , 1 0 1 , W 4 3 8
1 0 1 0 1 1 1 6 5
F K
( ( (
( ( (
= = =
( ( (
( ( (

Th:

1 1 0 7 2 0
1 0 0 , W 4 0 0
1 1 0 1 6 0
T F K T
( (
( (
= = =
( (
( (

4
[ W] 7 2 4 1 6 20 4mod2 S SUM T = = + + + + = =

a) Gi s cn giu 0100 b = , ta c b S = , ta khng cn phi o bit no
trong F .
b) Gi s cn giu 0000, 0 4 4 12mod16 b o = = = =
12 21
{ } S F =
, do ta o bit s (2,1) c
1 0 1 1 1 0
1 0 1 , 0 0 0
1 0 1 1 1 0
F T F K
( (
( (
= = =
( (
( (

,
' 7 2 1 6 8 0mod16 S b = + + + + = =
(ng)
c) Gi s cn giu 1111, 15 4 11mod16 b o = = =
11
22 6
33 1
44 12 21 11 4 11 15 31
2,
3,
4, { }, { }
S
h S S
h S S
h S S F S S F

= C
= = = C
= = = C
= = = = =

Do ta cn o F ti hai v tr (2,1) v (3,1) , ta c
1 0 1 1 1 0
1 0 1 , 0 0 0
0 0 1 0 1 0
F T F K
( (
( (
= = =
( (
( (

' 7 2 6 15mod16 S b = + + = =
(ng)


CHNG 3
GIU TIN TRN NH MU, NH XM
Phn ny s cp ti mt s phng php giu tin trn nh mu v
nh xm nh dng bitmap (BMP). Cu trc nh BMP c m t tm tt
trong mc 4.1 ca chng 4. y l mt nh dng rt ph bin, im ni bt
nht ca nh BMP l nh khng c nn bng bt c thut ton no. Khi lu
nh cc im nh c lu trc tip vo tp tin. Mt im nh s c bng
1, 4, 8, 16, 24, hoc 32 bits (thng c vit tt l bpp bits per pixel). nh
8bpp hay t hn l nh n sc hoc nh ch s. Cc nh ln hn l nh mu
thc. Trong khun kh bo co n ch cp n nh bitmap mu thc
24bpp v nh ch s 8bpp.
3.1. Phng php LSB
tng: Phng php LSB (Least Bit Significant) s thay th bit t
quan trng nht, thng l bit cui ca mi mu d liu bng bt thng tin
mt. Nh vy trn mi pixel ca mt nh BMP 24bpp c th giu c t 1
n 3 bit mt.
V d mu 8 bit, bit cui 0 c thay th bi bit thng tin mt 1:

Hnh 6. Minh ha k thut giu LSB
u im ca phng php ny l d ci t v cho php giu d liu
nhiu. C th tng thm d liu giu bng cch s dng hai bit LSB. Tuy
nhin cch lm ny cng lm tng nhiu trn i tng cha dn n i

phng d pht hin v thc hin cc tn cng. V vy d liu cha cn phi
c chn trc khi giu s dng phng php ny.
tng an ton cho k thut ny, ta s dng b sinh s ngu nhin
sinh ra cc v tr cc mu c chn giu ch khng phi cc mu lin tc.
B sinh s ny s dng mt kha b mt K nh mt phn t khi to ca b
sinh s. Kha K ny c s dng trong c qu trnh giu tin v gii tin. Lu
l phng php sinh s khng to ra cc gi tr trng nhau trng hp
mt v tr c giu hai ln.
3.2. Phng php chn l giu tin trn nh ch s
Trong mc ny, chng ta xem xt mt hng tip cn v giu tin trn
nh ch s, c th l trn nh bitmap 8bpp: Phng php xc nh tnh chn
l v mu k cn.
Vi nh ch s 8bpp th mi im nh c lu bng mt byte, byte
ny cha gi tr l ch s mu trn bng mu ca im nh. Nh vy tng
ca phng php nh sau:
Cho G l mt nh BMP 8bpp, gi P l palette c 256 mu. Di dng
tp hp ta c th vit
{ }
0 1 255
, , .., P x x x = . Trong mi phn t
i
x c xem
nh mt vector gm 3 thnh phn (Red, Green, Blue). Gi s chng ta xy
dng mt hm khong cch ( , )
i j
d x x vi cc cp im ( , )
i j
x x thuc
2
P
(tham kho khong cch mu theo [16]). Hm khong cch d ni chung cn
phi tha mn c cc yu cu c bn: khi ( , )
i j
d x x cng nh th cm quan
v s ging nhau ca
i
x vi
j
x phi cng ln.
Yu cu t ra cn xc nh hai hm ( ) :
j
Next x P P v hm
: C P E .
{ }
0,1 E = . Sao cho tha mn:

- ( , ( )) d x next x cng nh cng tt trn ton b min P
- ( ) ( ( )) 1 C x C next x + = (iu ny c ngha l mu x v mu Next(x)
khc tnh chn l theo tiu chun C.
Gi s xc nh mt cp hm nh vy, ta c th xy dng s giu
tin mt v gii m ly tin nh sau:
a) S giu tin mt
Yu cu giu mt dy bit mt
0 1
...
n
b b b b = trong nh G,
i
b thuc E.
y mi
i
b l mt bit mt cn giu. Ta xt trn tng dng im nh W ca
nh G. Vi mi im nh p thuc dng W c mu x, thc hin giu bit
i
b ,
ta tnh C(x). C hai trng hp xy ra:
- Nu ( )
i
C x b = th im nh p mang thng tin bit
i
b , ta chuyn
qua xt im nh p+1 k tip giu bit
1 i
b
+
k tip.
- Nu ( )
i
C x b = , ta thay th mu x ca im nh p bng mu
Next(x). Khi do tnh cht ca cp hm Next, C ta c
( ( ))
i
C Next x b = . iu ny c ngha rng mu mi ti im p l
Next(x) s mang gi tr bit mt
i
b thng qua hm C.
Qua s ny cp hm Next v C c th xem nh mt s hm kha
b mt ca s giu tin.
b) S gii m ly tin mt
Vi mt nh G mang thng tin mt b. Ta duyt qua ln lt tng
im nh p. Gi tr chn l khng phi xc nh bi bit cui cng trong dy
bit nh trong phng php LSB ca mi byte im nh m c tnh thng
qua hm C(x).

3.3. Phng php nh v giai tha giu tin trn nh GIF
nh GIF[18] (Graphics Interchange Format) l mt nh dng nh
bitmap s dng thut ton nn khng mt thng tin LZW gim kch thc
ca file. nh dng ny c to bi CompuServe nm 1987 v hin ang
c s dng rt rng ri, nh dng nh ny cha mt bng mu gm 256
mu c chn t bng mu 24-bit (RGB).
Khc vi phng php chn l v mu k cn trong mc 3.3 d liu cn
giu c giu vo ni dung ca nh v c th lm thay i cht lng nh
bi trc quan nu hm khong cch khng tt. tng ca phng php
nh v giai tha l ta i sp xp li th t 256 mu trong bng mu ca nh
GIF theo mt trt t cho php giu c tin mt.
Nh vy, phng php ny khng lm thay i d liu nh, ta ch sp
xp li th t mu trong bng mu v sp xp li d liu nh tng ng vi
cch sp xp .
V d: Mt nh c bng mu bao gm 4 mu
{ }
1, 2,3, 4 . Cu hnh ca
bng mu ny khi khng cha d liu (hay cu hnh chun) l
0
(1, 2, 3, 4) C =
Nh vy s bt thng tin ta c th giu c l:
2 2
log (4!) log (24) 4 r = = = ( (

Cho dy bit mt thng tin: 1111
2
tng ng s th t 15. Vy ta c
c hon v mi
15
(3, 2, 4,1) C = cha dy bit mt cho trn.


3.4. Thut ton giu tin trong nh xm
tng: Vi mi tp F c 6 phn t trn vnh
4
Z thc hin lt ti a
2 v tr ca F giu c 6 bit mt trn mi khi F .
nh ngha: Cho
3
4
M cZ c dng
3
4 1 2 3 4
: { | ( , , ); }
i
M d d d d d d = e = e Z Z ,
vi , u v M e ta nh ngha php cng u v + v php nhn u vi 1 s
4
r eZ
nh sau:
1 1 2 2 3 3
1 2 3
( , , )
. ( . , . , . )
u v u v u v u v M
r u r u r u r u M
+ = + + + e
= e

Thut ton:
- Input:
+) Khi F gm 6 phn t:
1 2 6
{ , , .., } F F F F =
+) Khi kha
1 2 6
{ , , .., } U U U U =
+) d l s 6 bit mt cn giu
- Output:
+) Khi ' F c cha thng tin mt d m ta c th ly li c.
Ni dung thut ton:
Gii thut giu tin trn 1 khi
1 2 6 4
[ ... ],
i
F F F F F = eZ c 6 phn t
tng ng l 6 pixel ca nh xm nh sau:
Cho
1 2 6
{ , , ..., }, , 1,6
i
U U U U U M i = e = c s dng nh l thnh
phn kha b mt ca h giu tin.
1) Giu tin mt d M e trong khi F cho:

Tnh
6
1
,
i i
i
P U F P M
=
= e

a. Nu P d = , khng cn phi thay i trong F .
b. Nu P d = , tnh x d P =
B1: Nu
4
. ; ;
i i
x t U t U U = e e Z thc hin thay i F ti
i
F thnh '
i i
F F t = +
B2: Nu
4
. '. ; , ' ; ,
i j i j
x t U t U t t U U U = + e e Z ta thc hin thay
i F ti hai v tr { , }
i j
F F nh sau:
4
4
'
' '
i i i
j j j
F F F t
F F F t
= + e
= + e
Z
Z

2) Gii ly tin mt, tin mt d M e c ly li n gin bng cch tnh li
P
.

6
1
i i
i
d P U F
=
= =

V d: Cho F c xc nh nh sau
1 2 3 4 5 6
{ 1, 2, 0, 1, 1, 0} F F F F F F F = = = = = = = , v
1 2 3 4 5 6
{ (0, 0,1); (0,1, 0); (0,1,1); (0,1, 2); (1, 0, 0); (3,3,1)} U U U U U U U =
Theo trn, ta tnh c
6
1 2 4 5
1
2 (0,0,1) (0, 2,0) (0,1, 2) (1,0,0) (1,3,3)
i i
i
P U F U U U U
=
= = + + + = + + + =

Gi s cn giu tin mt
3
4
(2,3,1) d = eZ , tnh
1 5
(2,3,1) (1,3,3) (2,3,1) (3,1,1) (1, 0, 2) 2 x d P U U = = = + = = +
Ta thc hin thay i F ti hai v tr
1 5
{ , } F F ta c

1 1
5 5
' 2 1 2 3
' 1 1 1 2
F F
F F
= + = + =
= + = + =

Cui cng ta c c khi ' F mi
1 2 3 4 5 6
' { ' 3, 2, 0, 1, ' 2, =0} F F F F F F F = = = = = =
Bc gii tin mt, ta thc hin tnh
6
1 2 4 5
1
' 3 2 2 (2,3,1)
i i
i
P U F U U U U d
=
= = + + + = =

Kt thc gii thut, ly li tin mt thnh cng.


CHNG 4
XY DNG CHNG TRNH NG DNG
4.1. Tng quan v nh s
Mt vi nh dng ph bin cho file nh k thut s bao gm BMP,
GIF, PNG, JPG, Trong ha my tnh BMP cn c bit n vi tn
Windows bitmap, l mt nh tp tin hnh nh ph bin. C 3 dng nh s ph
bin: nh en trng (nh nh phn), nh a mc xm, nh mu.
nh en trng: l nh m mi im nh ch th hin mt trong hai
trng thi 0 v 1 biu din trng thi im nh en hay trng.

Hnh 7. V d v nh en trng

nh a mc xm: l nh m mi im nh c biu din bi mt gi
tr v l cng sng ca im nh.

Hnh 8. V d v nh a cp xm

nh mu : l nh m mi im nh c biu din bi ba i lng R,
G, B. S lng mu c th ca loi nh ny ln ti
3
256 mu khc nhau.
tit kim b nh vi cc nh c s lng mu nh hn hoc bng 256 th mu
cc im nh c lu tr di dng bng mu.Vi nh c s mu ln th cc
im nh khng t chc di dng bng mu, khi gi tr ca cc im nh
chnh l gi tr ca cc thnh phn mu R,G,B. Vi nh c s lng mu ln,
ty theo cht lng nh m quyt nh s bit biu din cho mi mu
thng l 24 bit, hoc 32 bit . Vi nh 24 bit mi thnh phn mu c biu
din bi mt byte (8 bit).

Hnh 9. V d v nh mu

Cu trc nh Bitmap
Ni dung nh bitmap gm 4 phn: File Header, Image Header, Color
Table, v Pixel Data.
- File Header: (14 bytes)
Chc nng chnh:
+ Xc nh y c phi l file BMP hay khng.(2 byte u tin)
+ ln ca file nh (4 byte tip theo)
+ Xc nh v tr ca d liu nh

Tn trng Kch thc
(byte)
Miu t
Type 2 L 2 k t B v M
Size 4 Kch thc ca file
Reserved 1 2
Khng c s dng, phi c gi tr l
0.
Reserved 2 2

OffBits 4 V tr bt u phn The Pixel Data

- Image Header: (40 bytes)
Chc nng chnh: a ra thng tin chi tit v nh v nh dng d liu
nh:
+ Chiu rng v chiu cao ca nh
+ Bao nhiu bit c s dng cho 1 pixel
+ D liu nh c c nn hay khng.

Tn trng Kch thc
(byte)
M t
Size 4 Kch thc phn Header, phi nh hn 40.
Width 4 Chiu rng file theo Pixel
Height 4 Chiu cao file theo Pixel
Planes 2 Lun l 1
BitCount 2 S bit trn 1 Pixel : 1, 2, 4, 8, 16, 24, hoc
32.
Compression 4 Kiu nn (0 := Khng c nn)
SizeImage 4 Kch thc nh, phi l 0 i vi nh khng
c nn
XPelsPerMeter 4 u tin phn gii pixels/ meter
YPelsPerMeter 4 u tin phn gii pixels/ meter
ClrUsed 4 S mu Map c s dng thc s
ClrImportant 4 S mu c ngha


- Color Table:
Tip theo l Palette mu ca BMP, gm nhiu b c kch thc 4 byte
xp lin nhau theo cu trc Blue-Green-Red v mt Byte dnh ring cho
Itensity.
Kch thc ca vng Palette mu bng 4 x s mu ca nh. Nu s bits
mu ca nh (byte 15-16 ca Info l 24 hoc 32 th khng c vng Palette).
V Palette mu ca mn hnh c cu to theo th t Red-Green-Blue nn khi
c Palette mu ca nh BMP vo ta phi chuyn i li cho ph hp. S mu
ca nh c bit d trn s Bits cho 1 pixel c th l:
Nu l nh 24 bit, th ColorTable khng c biu din.
Nu l nh 8 bit th ColorTable cha 256 entries vi mi entry
cha 4 byte ca d liu. 3 byte u tin l gi tr cng mu Blue, Green,
Red. Byte cui cng khng c s dng v phi bng zero.
- Pixel Data:
Vi nh 8 bit, mi pixel c biu din bi 1 byte n ca d liu.Vi
nh 24 bit, mi pixel c biu din bi 3 byte tun t ca d liu. Tham
kho thm ti [17].
4.2. Ci t thut ton CPTE
Phn trn gii thiu cc tng v thut ton giu tin CPTE, trc
khi bc vo xy dng ng dng giu tin trong m ha, m c th y
chng trnh s thc hin ci t cc thut ton gii thiu trn. Trong mc
tip theo sau y l s gii thut ca thut ton CPTE di dng gi m.
Chng trnh cn m bo thc hin hai chc nng chnh l giu tin v gii
tin nhn c thng tin giu.

Ta cn xy dng th tc tr gip tm cc tp S
o
. Cho s o , ma trn
kha T v ma trn trong s W, tm ra cc v tr
ij
F l cc ta m ti nu
i bit
ij
F th gi tr S s tng mt lng ng bng o .

Hnh 10. Th tc xy dng tp
o
S

Khi c th tc tm S-alpha ta c th trnh by thut ton m giu tin,
trong , K l ma trn kha, W l ma trn trng s, b l dy gi tr 1 r + bit
cn m giu trin v F l ma trn mang tin, hm tr v l ma trn sau khi
mang thng tin giu b.

Hnh 11. Th tc m ha giu tin
Trong , Daobit(
ij
F ); l th tc o bit
ij
( ) F ti ( , ) i j .
Thm vo , ta c th tc gii m thng tin. Th tc gii m ny c
cc tham s l ma trn kha K v ma trn trng s W, ma trn F mang
thng tin m ha v th tc tr v gi tr b trc c giu trong F .

Hnh 12. Th tc gii m thng tin

4.3. ng dng giu tin trong m ha
M hnh hot ng ca h thng bao gm: Bn gi A c thng tin gc
v kha b mt K mun gi cho bn nhn B, trc ht A s s dng kha K
to thnh bn m, giu tin c m ha bng thut ton giu tin vo trong
nh v gi n cho B. Ti bn nhn B cng c kha b mt K m hai bn
thng nht trc , khi nhn c nh c cha thng tin m ha, B s
dng thut ton tch thng tin trong nh nhn li bn tin m ha, a thng
tin ny qua b gii m vi kha K v nhn li thng tin gc ban u.
Nh vy, c hai vn ta cn quan tm, l:
- Thit k chng trnh giu tin
- Thit k b m ha

Hnh 13. M hnh hot ng ca chng trnh
4.3.1. Thit k chng trnh giu tin
D liu tham s u vo ca m hnh gm: phng tin cha di
dng mt bc hnh nh dng Bitmap, thng tin cn giu, v mt kha ring
cho b nhng tin. thc hin vic giu tin vo trong nh, trc ht ta cn
tch nh th cp t nh mi trng (tch bt LSB, tch bng mu, ), sau
giu tin cn giu vo trong nh th cp ny bng thut ton giu tin v tr nh
mi trng theo ng th t cc bit c ly ra. Qu trnh ly tin c thc
hin tng t, thay b nhng tin bng b gii m tin bng thut ton s
dng trc .
Thng tin
gc
B m
ha
Kha
Bn
m
B nhng
thng tin
nh cha
tin mt (2)
Thng tin
gc
B m
ha
Kha
Bn
m
B tch
thng tin
nh cha
tin mt (2)
Phn phi
qua mng
nh (1)

4.3.1.1. Giu tin vo nh
Qu trnh giu tin vo nh c thc hin theo cc bc sau:
- Tch ly nh th cp t nh mi trng
- Giu tin l cc file d liu vo nh th cp
- Tr li nh th cp vo mi trng

Hnh 14. Lc qu trnh giu tin vo nh
4.3.1.2. Tch thng tin t nh kt qu
Qu trnh tch thng tin c giu trc ti mc 4.3.1.1 c
thc hin theo lc hnh 15 di y. Kt qu u ra ca s l thng tin
v c qua mt b kim nh xem c l thng tin c giu trc
hay khng.
nh mi trng (1)
nh th cp
B nhng
thng tin
nh mi trng (2)
Thng tin cn giu
Kha

Hnh 15. Lc qu trnh gii m thng tin

4.3.2. Thit k b m ha
Do khng gian kha s dng trong cc b giu tin khng ln m
bo an ton ca thng tin giu trong trng hp k th ba cng c chng
trnh c ci t cc thut ton giu tin hoc phng nga cc thnh vin
cng trong mt h thng. m bo tnh b mt cho thng tin ta s dng
mt trong cc thut ton m ha nh: RC2, RC4, DES, TDES, AES, Nh
vy, d liu trc khi giu vo trong nh s c m ha chng li cc tn
cng xem trm, m bo tnh ton vn, chng li cc tn cng gi mo hay
sa i d liu.
Trong bo co ny s dng thut ton m ha AES (Advanced
Encryption Standard) m ha d liu. y, ta cn cung cp mt mt khu
Kim
nh
nh mi trng (2)
nh th cp
B gii m
thng tin
nh mi trng (2)
Thng tin giu
Kha

to kha cho qu trnh m ha v gii m d liu. Mt khu ny c trao
i gia cc bn thng qua mt knh an ton.

Hnh 16. Lc qu trnh m ha d liu

Hnh 17. Lc qu trnh gii m d liu
4.4. ng dng giu tin xy dng giao thc xc thc
Trong cuc sng thng ngy, c rt nhiu giao thc tn ti trong hu
ht mi cng vic giao dch (gia 2 hay nhiu pha): t hng qua in thoi,
b phiu tn nhim, Khng ai phi lo ngh nhiu v cc giao thc ny, mi
ngi u bit mnh phi lm g. Rt nhiu giao thc mt i mt da
trn s hin din ca ngi i din m bo cho tnh an ton v ngay
Mt khu
H
Kha K
Bn m
B gii
m
Thng tin gc
Mt khu
H
Kha K
Thng tin gc
B m
ha
Bn m

thng trong giao dch. Mi ngi tin hnh cc giao dch trn mng ngy cng
nhiu th my tnh cng cn n cc giao thc hnh thc thc hin nhng
vic m con ngi lm khng cn ngh ngi. Tuy nhin khng th tin tng
vo cc giao dch ny, v i khi k gian am hiu v my tnh s li dng
thu li. Bng cc thit lp cc giao thc m ta c th kim tra c cc
phng thc la o c th s dng, v ng thi v hiu ha n.
Trong phn ny s trnh by giao thc bt tay ng dng giu tin trong
xc thc ngi dng lm tng an ton cho ngi tham gia vo mt h
thng cn c s xc minh ngi s dng hoc c cc giao dch yu cu an
ton cao c kh nng pht hin v chng c s gi mo.
4.4.1. Pht biu bi ton thc t ng dng m hnh
Mt bi ton thc t dng m hnh giu tin c pht biu nh sau:
Cho 1 website tm coi l ca t chc hay doanh nghip no c chc nng
giao dch hay giao tip vi khch hng, c nhn khch hng ca doanh nghip
hoc nhn vin mun kim tra thng tin hay ti khon ca mnh theo thng
l hoc nhn c mt thng bo la o no trc , chng hn qua: email,
tin nhn, in thoi, buc phi thc hin ng nhp vo h thng
website ca doanh nghip ti trang xc thc ngi s dng. Mt thc t c
th xy ra l tin tc c th li dng vic ng nhp vo website ca doanh
nghip to ng link gi sao cho giao din trang web gi mo ging h
vi trang web ca doanh nghip. Nu khch hng khng bit n c s can
thip ca bn gi mo th ba hoc v tnh c th h s vn ng nhp ti
khon ca mnh trn trang web gi mo . Sau khi cung cp thng tin
pha server s bo li v khch hng khng thc hin ng nhp c, hoc
thm ch c chuyn tip n mt website gi mo khc. Thc cht trong
qu trnh , k gian ly c thng tin ca khch hng thc hin mu

bt chnh chng hn ng nhp vo trang web chnh thng n cp, sa
xa thng tin dn n thit hi cho c nhn khch hng v doanh nghip.

Hnh 18. V d v mt hnh thc la o thng qua Email
Hnh 18 trn y l mt v d v mt e-mail la o, gi mo nh l
mt e-mail chnh thng t mt ngn hng (khng c tht). Ngi gi c nh
la ngi nhn tit l thng tin mt bng vic xc nhn ti mt website ca
k la o. V ch rng mc d cc lin kt URL trn trang web ca ngn
hng dng nh l hp php, thc t siu lin kt li c tr ti trang web
ca k gi mo.
Thut ng Phishing l cch thc k la o thc hin c c
thng tin nh ti khon, mt khu, v thng tin chi tit th tn dng bng cch
gi mo nh l mt thc th ng tin cy trong giao tip in t. Phishing
thng c thc hin bng cch gi mo e-mail hay tin nhn, v n thng

hng ngi dng nhp cc thng tin chi tit ti mt trang web gi mo c
giao din ging ht vi trang web chnh thng. Phishing l mt v d v k
thut x hi c s dng nh la ngi s dng, v khai thc cc kh
nng thiu hiu bit ngi s dng v cc cng ngh bo mt web hin nay.
Vn t ra l lm th no khch hng bit mnh ng nhp vo
website tht hay l website gi mo b ly mt thng tin. C nhiu cch
thc bo v truy nhp website cho khch hng. Trong khun kh nghin
cu v k thut giu tin, bo co xut mt m hnh giu tin v tch tin
nhm bo v ngi dng, bo v giao thc xc thc trnh b la o, gip
khch hng cng nh ngi s dng an ton truy nhp ng trang web hp
php ca doanh nghip.
Gii php c a ra trong bo co l xy dng mt m hnh giu tin
trong nh i din c nhn ca ngi s dng h thng, qua thng tin
c giu vo trong nh i din , vic nhn din ng khch hng ca
mnh hay ng server tht da vo c giao thc xc thc c xy dng
trong phn sau. Bn cnh , yu cu i vi giao thc xy dng c cn
mt ng dng nhn din li thng tin . C ngha l, khi ng dng c
ci t, nu khch hng truy nhp ng vo website tht th qu trnh ng
nhp din ra bnh thng, cn nu khch hng truy nhp vo trang web gi
mo th ng dng ngi dng s cnh bo ang thc hin ng nhp vo
trang web gi mo, hoc khng nhn c nh i din c nhn ca mnh ti
trang ng nhp (gi mo ).
4.4.2. Khi nim giao thc
Giao thc l nghi thc giao dch gm mt chui cc bc hot ng c
s tham gia ca 2 hay nhiu pha nhm hon tt mt tc v xc nh.

Cc bc hot ng trong mt giao thc cn c thc hin mt cch
tun t v c mt mc ch chung. Hot ng ca mt ngi khng th lm
thnh giao thc. Giao thc thng mang cc c trng sau:
- Tng ngi tham gia vo cc giao thc cn phi nm trc cc
bc hot ng ca giao thc.
- Mi ngi tham gia vo giao thc ng thi phi chp hnh tun
th giao thc
- Giao thc cn phi c tnh mch lc r rng (mi bc ca n c
nh ngha chun xc, khng th xy ra kh nng hiu lm)
- Giao thc phi mang tnh y (cc hot ng cho mi tnh hung
c th u phi c ch r)
Giao thc c th xem nh mt th tc thc hin mt cng vic no ,
nhng mt th tc ni chung khng phi l mt giao thc, v n khng nht
thit phi do nhiu pha cng tham gia thc hin, v cng khng nht thit
phi mang nhng c trng nu trn.
4.4.3. Giao thc bt tay s dng phng php giu tin
- iu kin bt tay: Mi thnh vin c nhu cu tham gia v trao i
vi h thng. V mi thnh vin s hu mt nh danh (T); cp
kha ch ca mnh {K
s
; W
s
}; nh i din do thnh vin cung cp
khi ng k tham gia h thng v ch k i km Ds nhm mc ch
trao i thng tin v chng gi mo.
- Qu trnh xc thc: Xy ra c hai bn, v c hai u phi t xc
thc mnh vi i phng trc khi giao dch c bt u. Nu
pht hin mt trong hai bn gi mo th mt bn c th t ng kt
thc qu trnh xc thc v a ra mt s cnh bo.

- Giao thc bt tay: c tin hnh hai pha: Pha ng k, v Pha
yu cu ng nhp h thng. Mi thng tin giao dch gi i s c
giu trong i tng cha. Trong n ny s dng i tng cha
l nh.

Pha 1: Pha ng k
Ti pha ny, ngi dng A ng k v cung cp thng tin c nhn T v
nh i din cho h thng B. B s s dng cc thng tin ngi dng ng k
to kha ring cho A. ng thi s to ra mt ch k s Ds cho A s
dng trong pha 2. Kt thc pha 1 h thng B c c cc thng tin ca A gm
{T, K
s
, W
s
, Ds} v ngi dng A s hu mt chng trnh thng tr h tr
kt ni h thng v pht hin gi mo {T, K
s
, W
s
, Ds, nh i din}

Pha 2: Pha yu cu ng nhp h thng
Ti pha ny ngi dng s yu cu ng nhp vo h thng, mi thng
tin trao i u c giu trong i tng cha l nh ca h thng v nh i
din c nhn ca ngi s dng.
Tr v {nh, Ds}
Server B Client A
Gi {nh + T}
Application {T, Ks, Ws, nh + Ds} User Info {T, Ks, Ws, Ds}
Pha 1: ng k thng tin ngi dng

Theo s pha 2 ta c th tm tt li giao thc xc thc theo qui trnh
bt tay 5 bc. Lu rng qu trnh bt tay 5 bc c tin hnh thc hin
ngay sau khi ngi dng vo trang ng nhp.
Verify(1)
Server B Client A
Vo trang ng
nhp: login.aspx
Pha 2: Yu cu ng nhp h thng theo giao thc VUBM
Verify ACK(2)
Auth(3)
Auth ACK(4)
Auth Resp(5)

Bc 1: Server B thc hin gi gi tin Verify(1) kim tra xem ng
dng trn my client A c ci t hay cha. Nu ng dng c ci
t th qu trnh bt tay tip tc thc hin sang bc 2. Ngc li giao thc
kt thc v hin th trang ng nhp bnh thng vi nh i din mc nh
c hin th.
Bc 2: ng dng c ci t ti client A v tr li Server B vi
gi tin Verify ACK(2) c cha thng tin nh danh Ds c giu trong nh
i din c nhn v yu cu B gi li m hiu ng ca A.
Bc 3: Server sau khi nhn c thng tin nh danh Ds ti bc 2,
thc hin tm kim m hiu ca A trong c s d liu (CSDL) v tr li cho A
bi gi tin Auth(3). Trng hp khng tm thy m hiu ca A trong CSDL
th thay v gi gi tin Auth(3), B gi li cho A gi tin Auth Resp(5) vi mt
c bo li xc thc.
Bc 4: Tip tc client A nhn c m hiu ca mnh tr v t
bc 3, thc hin so vi m hiu c nhn ca mnh. Nu khp th gi li m
hiu xc nhn ca server B bng gi tin Auth ACK(4). Khc th thc hin
ngt kt ni.
Bc 5: Server B kim tra m hiu xc nhn ca mnh trong CSDL nu
tn ti th gi li cho Client A gi tin Auth Resp(5) vi c bo xc thc thnh
cng. Khc th gi vi c bo li.
n y qu trnh xc thc hon tt, v trong qu trnh bt tay mi bn
c php t ng ngt kt ni nu nh bn kia khng tr li theo tr thi
gian c thit lp theo h thng.


4.4.4. Phn tch an ton ca h thng
Theo mc 4.4.3 s giao thc bt tay trn th mi thnh vin tham
gia h thng phi tun th. Trong bo co cha qui nh v cng cha a ra
s dng h mt hay phng php giu tin c th no c s dng trong giao
thc. Nhng ta hiu rng h mt phi an ton bo v cc thng tin
ngi dng (T, Ks, Ws, Ds) i vi thng tin cn gi tr. Mt h mt khng
phi c nht thit khng b thm th mi c coi l an ton; m ch cn chi
ph thm n vt qu gi tr ca thng tin thu c th coi l an
ton. Cng nh nguyn tc bo v thng tin: Chi ph cho qu trnh bo v
thng tin khng c vt qu gi tr ca thng tin. M gi tr ca thng tin
c o bng tng s thit hi ca ch s hu thng tin khi thng tin b l.
Nguy c ln ca h thng l k nh cp thng tin trc tip khai thc
thng tin t pha ngi dng nu cc bin php bo h pha ngi dng
khng c m bo.
Nh vy mt s trng hp c th xy ra i vi h thng nh sau:
Trng hp 1: Mt ngi dng ng nhp vo h thng tht.
Trng hp 2: Nhiu hn mt ngi ng nhp vo h thng tht.
Trng hp 3: Ngi dng ng nhp vo h thng gi mo

Gi s trng hp mt trong hai bn A hoc B gi mo. n bc xc
thc Auth hoc l bn B khng gii m ly thng tin Ds trng khp ca A
c hoc A khng nhn li c thng tin ng phn hi t B. Nh vy c
th kt lun mt trong hai bn A hoc B ang gi mo v khng c thng tin

Ds l ch k ring cho mi ngi dng, v qu trnh bt tay chm dt hoc
mt vi li cnh bo c a ra.

4.5. Gii thiu chng trnh th nghim
Kt qu ni bt ca n l ng dng c cc phng php giu
tin vo trong m ha v xc thc kim tra chng phishing.
4.5.1. Tm tt kt qu
Trong cc phn trc mc 4.3 v 4.4 trnh by phng php v cch
thc thc hin xy dng chng trnh m ha v giao thc xc thc ngi
dng kt hp v s dng phng php giu tin. Trong mc bo co ny trnh
by kt qu chng trnh m ha v giao thc xc thc cho m hnh xc thc
Server A (tht) c
thng tin Ds
Server A (gi mo)
khng c thng tin Ds
User A User B User C
Cc trng hp gi mo

ngi dng. Tham s u vo ca m hnh l cc tp nh nh dng (*.bmp,
*.gif, ) v bn tin cn giu l cc on m hiu hoc tp d liu (*.txt,
*.doc, )
4.5.2. Chng trnh giu tin
Cc bc s dng chng trnh thc hin giu mt file vn bn
thong tu van ban.txt vo bc hnh lenna.bmp c thc hin nh sau:
- Bc 1: M file nh bng cch click chn Open Image hoc ko th
nh vo vng hin th nh.
- Bc 2: M file d liu cn giu bng cch click chn Load Data
hoc ko th vo vng hin th nh (sau khi nh c chn).
- Bc 3: Nhp vo mt khu nu cn thit.
- Bc 4: La chn phng php giu tin trn menu Method
- Bc 5: Click chn Save StegoFile thc hin giu tin v lu li
nh kt qu c cha tin mt.
Cc bc s dng chng trnh giu tin ly li tin mt giu trc
c thc hin theo cc bc sau:
- Bc 1: M chn file nh c cha tin mt trc bng cch click
chn Open Image (hoc ko th nh vo vng hin th).
- Bc 2: La chn phng php giu tin gii ly tin giu trn
menu Method.
- Bc 3: Nhp vo mt khu nu c.
- Bc 4: Click chn nt TryExtract Data thc hin gii m ly li
tin mt t nh kt qu.


Mt s hnh nh chng trnh
Chng trnh thc hin giu tin l mt tp tin bt k vi kch thc cho
php, v d l mt file vn bn thong tu van ban.txt nh dng (*.txt) vi ni
dung nh sau:

Hnh 19. Tp vn bn cha thng tin mt cn giu

Hnh 20. Hnh nh c s dng lm mi trng cha tin

Hnh 21. Giao din chnh chng trnh giu tin

Hnh 22. M nh lm mi trng cha tin

Hnh 23. Load file d liu cn giu
Sau khi load file d liu cn giu v g mt khu (nu cn) ta thc hin
chn chc nng Save StegoFile giu tin vo file nh chn Lenna.bmp v
lu li. thc hin ly li thng tin giu ta thc hin chc nng
TryExtract Data trn giao din.


4.5.3. Chng trnh xc thc ngi dng
Vi giao thc xc thc c thit k nh trong mc 4.4, ta tin hnh
ci t v chy kim th ng dng xc thc ngi dng trn Website c cho
php ngi dng ng k ti khon v thc hin ng nhp vo h thng. Qua
hai yu cu n gin , n thc hin c hai chc nng c bn ny v
chy thnh cng trn Localhost, v ra mt s kch bn xy ra trong qu
trnh ng nhp cng nh trng hp ngi dng b mt chng trnh
SVCore. SVCore l tn chng trnh ng dng c ci t ti my client v
c thit k lp trnh ch chy duy nht trn mt my client.
Trc ht ti pha 1, ngi dng s ng k ti khon trn h thng
bng cch truy nhp vo trang Register.aspx, cung cp y thng tin c
nhn v nh i din ng k vo h thng, ng thi c ti ng dng
SVCore xung sau khi hon tt vic ng k.
Ti pha 2, sau khi ng k ti khon thnh cng, ngi dng s vo
trang ng nhp Login.aspx thc hin vic ng nhp h thng. Nu
SVCore cha c khi chy giao din c hin th ra bnh thng nh hnh
26, gi s tin tng trang web ny th ngi dng s phi cung cp c ti
khon v mt khu cho h thng. Nu SVCore c khi chy, khi truy
nhp vo trang ng nhp ngi dng s nhn thy giao din vi nh i din
c nhn nh hnh 27, nhp mt khu hon tt vic ng nhp.

Hnh 24. ng k ti khon vo h thng

Hnh 25. ng k ti khon thnh cng

Hnh 26. Vo trang ng nhp khi SVCore cha khi chy

Hnh 27. Vo trang ng nhp sau khi SVCore c khi chy

Hnh 28. ng nhp thnh cng vo h thng

Hnh 29. Giao din chng trnh SVCore

Hnh 30. B Log cc kt ni n SVCore

KT LUN
Trn y l ton b ni dung n, nhng kt qu chnh t c:
- Trnh by tng quan nhng khi nim v giu tin, mt s phng
php k thut giu tin in hnh, cho thy c tm quan trng ca
giu tin hin nay.
- Gii thiu mt phng php giu tin mi trn nh xm da trn tip
cn l thuyt module c trnh by trong mc 3.5.
- Xy dng chng trnh m ha s dng giu tin.
- Thit k v ci t giao thc xc thc ngi dng chng la o
(gi mo).
Hn ch:
- Do thi gian thc hin n hn hp nn cha c iu kin tip cn
h thng tht, ti mi ci t c giao thc xc thc ngi
dng trn localhost, cha trin khai trn mng internet.
Hng pht trin:
Kt qu ca n s c tip tc pht trin v tch hp vo h thng
tht Xy dng giao thc bo v thi trc nghim trn mi trng
Wireless.
Mc d c gng v n lc rt nhiu trong thi gian thc hin n
nhng kh trnh khi nhiu sai st mong cc thy c v cc bn b sung gp
thm.

TI LIU THAM KHO
Ti liu tham kho ting vit
[1] Hong Xun Snh, i s i cng, NXB Gio Dc, 2006.
[2] Dng Quc Vit, C s l thuyt module, NXB H S phm, 2008.
[3] Nguyn Tin Quang, Nguyn Duy Thun, C s l thuyt module v vnh,
NXB Gio Dc, 2001.
[4] Nguyn Vn To, Mt thut ton giu tin v p dng giu tin mt trong
nh, Tp ch Khoa hc & Cng ngh - S 4(44) Tp 2, 2007.
[5] Ng Thi H, Nghin cu k thut bo v bn quyn cc sn phm ha
vect, Lun vn thc s, H Thi Nguyn, 2009.
[6] Nguyn Th Minh Ngc, Nghin cu cc phng php giu tin trong nh
s v xy dng m hnh th nghim giu tin bo v logo doanh nghip, Lun
vn thc s, HV Cng Ngh Bu Chnh Vin Thng, 2011.
Ti liu tham kho ting anh
[7] M.Y.Wu, J.H.Lee, Anovel data embedding method for two-color fascimile
images, In Proceedings of international symposium on multimedia
information processing. Chung-Li, Taiwan, R.O.C, 1998.
[8] Yu Yan Chen, Hsiang Kuang Pan and Yu Chee Tseng, A Secure Data
Hiding Scheme for Two color Images, IEEE Symp.on Computer and
Communication, 2000.
[9] Yu Chee Tseng and Hsiang Kuang Pan, Secure and Invisible Data Hiding
in 2-Color Images, INFOCOM 2001, 887 896.

[10] Phan Trung Huy, Vu Phuong Bac, Nguyen Manh Thang, Truong Duc
Manh, Vu Tien Duc, Nguyen Tuan Nam, A New CPT Extension Scheme for
High Data Embedding Ratio in Binary Images, the Proceedings of the 1
st

KSE. Inter. Conf. Hanoi 10/2009. 61-66. IEEE.CS.
[11] Christian Collberg, Clark Thomborson, on the Limits of Software
Watermarking, Algorithms and Applications, IEEE signal processing
magazine, 1997.
[12] Mohamed G. Gouda, Alex X. Liu, Lok M. Leung, Mohamed A. Alam,
SPP: An Anti-phishing Single Password Protocol, Computer Networks,
Volume 51, Number 13, pp. 3715-3726, 2007.

Cc lin kt tham kho
[13] Wikipedia, the free encyclopedia, http://en.wikipedia.org/wiki/Phishing
[14] Anti-Phishing Working Group (APWG), Consumer Advice on Phishing,
http://www.antiphishing.org/index.html
[15] Technical Info, The Phishing Guide,
http://www.technicalinfo.net/papers/Phishing.html
[16] Colour metric, http://www.compuphase.com/cmetric.htm
[17] Bobpowell, http://www.bobpowell.net/lockingbits.htm
[18] Forensics Wiki, http://www.forensicswiki.org/wiki/GIF

V2012.06.12.Bao Cao Do An Tot Nghiep

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

V2012.06.12.Bao Cao Do An Tot Nghiep

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BO CO N TT NGHIP

Sinh vin thc hin: NH BO V

c gi l tng trc tip trong ca h cc module con cho.

You might also like