Professional Documents
Culture Documents
BI GI NG SINH HA H C
PH N I SINH HA H C TNH Chng V- ENZYME
1. 2. 3. 4.
TP.HCM-2008
M C TIU
1. Ban chat hoa hoc cua enzyme? Nhng ac iem cau truc chung cua enzyme, trung tam hoat ong cua enzyme. 2. Giai thch c che xuc tac chung cua enzyme. 3. Tnh ac hieu cua enzyme va cac ieu kien moi trng anh hng en kha nang xuc tac cua enzyme ? 4. Danh phap va phan loai enzyme theo 6 lp. Thanh phan cau tao va hoat ong xuc tac cua moi lp.
1. ENZYME V HI N T NG XC TC SINH H C Enzyme l nh ng protein gi ch c nng xc tc cc ph n ng sinh ha h c. Nh E xc tc m cc p SHH c n thi t cho s sinh s n c a t bo x y ra v i .t c . c tnh cao, c hi u cao, s ng v s
. ti t ki m NL. E c th xc tc
3
i u ki n in vivo v in vitro.
4
2. C U TAO C A ENZYME Phn t enzyme l cc protein d ng c u, ty lo i E, chng ho t ng d ng c u trc b c ba ho c b c b n. E m t c u t protein g : TP bao g m cc AA, ch 1 chu i ho c 2 hay nhi u chu i polypeptide gi ng nhau hay khc nhau. E nh c u t - protein ph c t p : Protein /g + (apoenzyme) K t h p c hi u v i c ch t
5
ng b ng nh ng ch t a t ngoi vo.
tc, chng ch tham gia trong cc SP trung gian c a p , chng khng c m t trong s p cu i cng c a p .
Tr ng h p apoenzyme lin k t ch t ch v i coenzyme CoE c g i l nhm ngo i prosthetic group. Tr ng h p apoenzyme lin k t l ng l o v i coenzyme, khi ho t ng xc tc CoE tch kh i apoE CoE c g i l cosubstrate
2.2. TRUNG TM HO T
NG C A ENZYME
L vng ti p xc c a E v i c ch t (S = substrate) trn phn t E, l ni x y ra qa trnh xc tc. TTH hnh thnh do s s p x p c a m t s AA chuyn bi t, n m xa nhau trn polypeptide nhng g n nhau trong c u trc khng gian : - Cysteine SH - Serine - OH
7
N NH
8
- Histidine
TTH c 2 ac iem quan trong : hnh d ng TTH ph h p v i hnh d ng phn t c chat m n xc tc; i n tch TTH tng ng nhng tri d u v i i n tch phn t c chat. Fischer's lock and key hypothesis of enzyme action.
10
11
12
3. C CH HO T
Thuy t h p ph : ch t xc tc h p ph c ch t ln b m t chng t p trung S, tng n ng S tng v n t c p/ (h th ng p/ d th : ch t xc tc th r n, S th l ng, kh). Thuy t l p h p ch t trung gian : ch t xc tc t o h p ch t trung gian v i S, p/ i theo ng vng gi m NL i h i ho t ha c ch t tng v n t c p/ (h th ng p/ ng th : ch t xc tc & S cng th l ng, kh). 13
H2O + O2, NLHH : 75 kj/mol H2O + O2, NLHH : 49 kj/mol H2O + O2, NLHH : 8 kj/mol
E l protein v a c k/n h p ph cao, v a c k/n TL h/c trung gian E c k/n xc tc cao hn nhi u so v i ch t v c.
14
n v qu c t ho t c a enzyme IU (international unit) : l l ng enzyme xc tc bi n i 1 mmol c ch t hay t o ra 1 mmol s/p trong th i gian 1 pht d i i u ki n chu n c a 16 nhi t , pH v n ng c ch t (IU/lit)
M i phng th nghi m th ng bi u th n v ho t l c enzyme theo p/p xt nghi m ring c a mnh so snh ph i i ra n v chu n qu c t SI (International System of Units) b ng cch nhn v i h s chuy n i.
Cc enzyme huy t thanh Aldolase (ALD) Amylase (AMYL) Glutamic oxaloacetic transaminase (SGOT, AST)
n v H s khng h th ng ch/ i Sibley-Lehninger unit 0.75 (SLU)-mgDNP/hour/ml Somogyi unit (SU) 1.85 mg G/30 pht Sigma-Frankel unit 0.48 (SFU); Kamen unit (KU) Wroblewski-LaDue unit (WLU); ReitmanFrankel unit (RFU) 0.001 OD/pht/ml
17
U/lit
18
Glutamic pyruvic transaminase (SGPT, ALT) Isocitrate dehydrogenas e (ICD) Lipase Phosphatase acid (AcP) Phosphatase ki m (AlP)
Sigma-Frankel unit (SFU); 0.48 Kamen unit (KU); WroblewskiLaDue unit (WLU); ReitmanFrankel unit (RFU) 0.001 OD/pht/ml Volfson-Williams-Ashman unit 0.0167 (WWAU) nmol/gi /ml Roe-Byler unit (RBU) ( mol/gi /ml) King Amstrong unit (KAU) mg phenol P/30pht King Amstrong unit (KAU) mg phenol P/30pht Bodansky unit (BU) - mg P/gi 1.85 7.10 5.40 16.7
U/lit
U/lit
4.2. NH H NG C A NHI T 4.1. V N T C BAN U C A PH N NG i u ki n in vitro : 0 400C : to tng t c p/ tng, n thu n nhi t c/c NL cho p . >450 C: v n t c p/ b t u gi m do nhi t lm bi n tnh protein. >800 E b bi n tnh hon ton. . E ngu n g c /v : t0 t i u : 40 500C . E ngu n g c t/v : t0 t i u : 50 600C M t s VSV ch u nhi t, s ng trong su i n c nng 70 800C. i u ki n in vivo : nhi t c th tng 1-20C p/ t chy ch t h u c trong m bo tng hng trm l n gy s t, l p/ b o v c a c th . 22
21
4.3. NH H NG C A pH pH mi tr ng thay i nh h ng n s phn ly c a cc nhm ch c trn chu i polypeptide thay i i n tch TTH a/h kh nng k t h p E + S gi m v p/. M i E ch ho t ng t t trong m t gi i h n pH nh t nh, ngoi kho ng pH t i u th v n t c p/ r t th p. B ng 5.2 (T.112) : kho ng pH t i u c a m t s enzyme.
23 24
pH t i u c a m t s enzyme Enzyme -Amylase (n c b t) Pepsin (d dy) Trypsin (t y t ng) Lipase (t y t ng) pH Enzyme pH
6,8 7,0 -Amylase 5,2 (m ch nha) 1,5 2,5 Cathepsin 4,5 5,0 (c) 7,8 9,5 Phosphatase 9,0 - 10 (huy t tng) 7,0 8,0 Sucrase (n m men) 4,6 5,0
25 26
ENZYME tng n ng
3x 2x 1x
E3 E2 E1
t0
t1
t2
27
28
4.6. S
HO T HA V
C CH ENZYME
HO T HA ENZYME Trong m bo E khi m i c ti t ra th ng tr ng thi cha ho t ng (ti n E, ti p u ng pre hay proenzyme, ti p v ng ogen.
29
Cat bo mot oan polypeptide cua tien enzyme (proenzyme hay zymogen) lam boc lo trung tam hoat ong. V du : Pepsin + HCl pepsinogen pepsin + peptide (42.000) (35.000) (7.000) Thanh lap cau noi disulfur (-S S-) e hoan chnh trung tam hoat ong : Enterokinase Trypsin + heptapeptide30 Trypsinogen
Thanh lap phc hp vi cac ion kim loai, cac ion nay co vai tro lam cau noi trung gian, gan c chat len trung tam hoat ong bang cac cau noi phu. Vai tr ny th ng thu c v cc ng/t vi l ng. Hoat hoa nh hien tng cam ng b i chat gay hieu ng d khong gian. S ho t ha (hay c ch ) E th ng c ki m sot b i s phosphoryl ha hay s kh phosphoryl : E khng H
HH b ng phosphoryl ha b i kinase + ATP
c ch b ng kh phosphoryl b i phosphatase H3PO4
C CH ENZYME a s cc tr ng h p ng c l do c ch ho t ng c a trung tm ho t ng c a enzyme. Th d : (-CN) lin k t v i Fe3+ c a cytochrome oxidase c ch chu i h h p m bo. c ch c nh tranh (H.5.8, T.119) : (-CHI COOH) c nh tranh v i g c (- CH2 SH) c a Cys trong TTH . c ch khng c nh tranh : ch t c ch lm bi n i c u hnh phn t E lm thay i kh nng xc tc c a E.
E ho t
ng
31
32
Competitive inhibitors bind reversibly to the enzyme, preventing the binding of substrate. On the other hand, binding of substrate prevents binding of the inhibitor. Substrate and inhibitor compete for the enzyme.
33 34
5. DANH PHP V PHN LO I DANH PHP Nhm E tiu ha c g i tn ty ti n Quy t c g i tn : theo tn Latin c a c ch t + ki u ph n ng + ASE C chat Enzyme - Amylum (tinh bot) Amylase - Proteinum (protein) Protease Phan ng Enzyme - Van chuyen goc (-CH3) Methylferase - Thuy phan Hydrolase - Kh n c Dehydratase 35
PHN LO I
6l p Ph l p Ph c a ph l p Enzyme
36
Th du : Enzyme mang ch so E.C 2.7.1.1 Ch so 2: E thuoc lp 2 - Transferase, van chuyen cac nhom chc. Ch so 7 : phu lp 7, van chuyen nhom phosphate (-H2PO3). Ch so 1 : phu phu lp 1- chat nhan nhom (H2PO3) la mot alcohol. Ch so 1 : enzyme la hexokinase. Tom lai, enzyme mang ch so E.C 2.7.1.1 la E co ten va chc nang nh sau : D- hexose-6-phosphotransferase, xuc tac phan ng van chuyen nhom (-H2PO3) t ATP sang nhom hydroxyl C6 cua glucose. 37
Xc tc ph n ng kh hydrogen (oxy ha), hydrogen ha (kh ) V/c cc nhm nguyn t v g c p/t t ch t ny sang ch t khc Th y phn (E m t c u t ) Thnh l p ho c phn gi i cc n i i V/c cc nhm ng/t v g c p/t trong n i b p/t thnh l p cc ng phn Thnh l p cc lin k t c n s d ng cc n i P cao nng 38
VI
Ligase
CC ENZYME TH NG S D NG TRONG CH N ON
Vi t t t ALT (GPT) AP Amyl ARG AST (GOT) ChE CK (DPK) Tn th ng g i Alanine aminotransferase Alkaline phosphatase H th ng phn lo i 2.6.1.2 3.1.3.1 3.2.1.1 3.5.3.1 2.6.1.1 3.1.1.8 2.7.3.2
39
Tn th ng g i
-Glutamyl
H th ng phn lo i 2.3.2.2 1.11.1.9 1.1.1.27 3.1.1.3 2.1.3.3 1.1.1.14 2.7.1.40 2.2.1.1 3.4.21.4
40
transferase
Glutathion peroxydase Lactate dehydrogenase Lipase (triacylglycerol lipase) Ornithine carbamoyltransferase Sorbitol dehydrogenase Pyruvate kinase Transketolase Trypsin
-Amylase
Arginase Aspartate aminotransferase Cholinesterase Creatine kinase
10
(1) L P OXYDO-REDUCTASE (L p enzyme oxy ha-kh ) Xc tc p/ oxy ha-kh (trao i e- ho c trao + + e-). Cc nhm chnh : iH=H Cc dehydrogenase ch a nhn pyridine (d n xu t t vitamin PP) : v/c 2H (2H+ + 2e-) Cc dehydrogenase ch a nhn flavin (d n xu t t vitamin B2) : v/c 2H (2H+ + 2e-) Catalase : p/h y peroxyde hydro g/p O2 Peroxydase : p/h y peroxyde hydro g/p O H th ng cytochrome : ch v/c e41
Dehydrogenase ch a nhn pyridine : - NAD+ : Nicotinamid Adenine Dinucleotide - NADP+ : Nicotinamid Adenine Dinucleotide Phosphate
Nicotinamid
42
O C _ O O P OCH2 O H H O OH OH NH2 N N N
O P OH H N
NH2
_ O
NH2
H - CO- NH2
N + H H
OCH2 O H H H
N+
H OH OH NH2 N N
+ 2e-) + 2e- ) N R
+ H+
P OH
N OCH2 O H H OH OH H
N OCH2 O H H
H OH O HO P O
43
Dehydrogenase NAD+
NADH + H+
44
OH
NAD+
NADP+
11
isoalloxazin
O
O H C CH3 C C C H C N C C C NH
Dehydrogenase ch a nhn flavine: -FMN : Flavin MonoNucleotide -FAD : Flavin Adenine Dinucleotide FMN
CH3 C6 CH3
H C 5
C C
N 10
C C
C 4
10
N CH2
3 NH
CH 3
Flavin
C7 8 C H
9 N
CH2
1 2C O N
HCOH
D-ribitol
O _ O P O O _ O P O CH2 H H OH O H OH N HC N H
NH 2
C C C
A
N
N CH
FMN
45
FAD
46
(H++ e-)
CH3CH3-
N 10
O C 1 N
R H
CH3CH3-
He thong cytochrome : la cac chromoprotein vi nhom heme cha Fe3+. Co nhieu loai cytochrome, khac nhau ve the nang oxy hoa kh, chung ch tham gia nhan va chuyen electron (khong nhan proton H+). Phan ng c ban : Cyt-Fe3+ +e- eCyt-Fe2+
-2H
N 10
FMNH2 (FAD.H2)
47
Trong chuoi ho hap mo bao thng gap cac cytochrome : b , c , a va a3 (cytochrome oxydase ch chuyen ien t cho oxygen). 48
12
(2) L P TRANSFERASE
49
50
Aminotransferase (Trans aminase) : V/c nhm amine trong ph n ng chuy n amine t/h amino acid trong m bo ng v t. Coenzyme l pyridoxalphosphate (d n xu t t vitamin B6)
H C=O HOH3CN CH2-NH2 HOH3CN
Acyltransferase ho t ta &v/c cc acid bo Coenzyme c tn l coenzyme acyl ha, d n xu t t panthotenic acid : CoA.SH CoA.SH
Pirophosphate
OH -CH2O P=O OH
OH
Adenosine-3- R-C = O monophosphate
A.pantoic -alanine
-CH2O P=O OH
OSH
Thioethylamine SH
-O-
O C-R
Pyridoxal phosphate
Pyridoxamine phosphate 51
A.panthothenic
52
13
(4) L P LIASE L nh ng enzyme xc tc p/ c t tr c ti p cc lin k t trong phn t khng b ng con ng th y phn, chng c kh nng tch CO2, H2O, NH3 Decarboxylase (tch CO2) Aldolase : c t C6 2 C3 Dehydratase (tch H2O) Deaminase (tch NH3)
54
DECARBOXYLASE Decarboxylase c a -ketoacid c CoE l thiamin pirophosphate (TTP) (dx c a vitamin B1thiamine). Decarboxylase c a -amino acid c CoE l pyridoxalphosphate (dx c a vitamin B6).
55
NH 2 C N CH3 C N C CH 2 CH + N
H C S _ O C CH3 O _ C CH CH O P O P O 2 2 O O _
56
14
(5) L P ISOMERASE (Enzyme ng phn ha) L cc E xc tc s v n chuy n nhm nguyn t hay g c phn t trong n i b phn t t o ng phn. ra cc ch t Glucose-6-phosphate isomerase : chuy n nhm carbonyl C1 C2 (Glucose Fructose). Phosphoglycerate mutase : chuy n g c (-P) gi a C1 C2 trong m t ph n ng ng phn. Racemase : chuy n nhm (-OH) cc ng n, t o ra ng phn dy D hay L.
57
58
(6) L P LIGASE Xc tc p/ t/h ch t c s d ng nng l ng t cc n i phosphate cao nng (P) Aminoacyl-t-RNA synthetase t/l p LK C O trong p/ hoat hoa amino acid cua tien trnh sinh tong hp protein. Glutamine synthetase thanh lap lien ket gia C N trong phan ng tong hp glutamine. Ligase thanh lap lien ket gia C - N trong sinh tong hp protein, ti t h p DNA. Acetyl CoA carboxylase thanh lap l/k t C - C trong tien trnh tong hp acid beo (p/ thanh lap malonyl 59 CoA).
BIOTIN
Phn t
CO2
NH lysine c a apoenzyme
60
15