Gio vin: HONG TH GIANG Ng nghip: Gio vin n v cng tc: Khoa Qun tr Kinh doanh Trng: Trung

hc Bu chnh Vin thng v Cng ngh thng tin I

BI D THI
TM HIU LCH S QUAN H C BIT VIT NAM-LO, LO-VIT NAM
Ni v tnh ngha c bit gia hai ng, hai dn tc, hai qun i Vit Nam v Lo, Bc H knh yu ca chng ta c nhng cu th bt h: Thng nhau my ni cng tro; my sng cng li, my o cng qua; Vit - Lo hai nc chng ta; tnh su hn nc Hng H - Cu Long. Hong thn Xu-pha-nu-vng nhn xt: Tnh hu ngh Vit Lo cao hn ni, di hn sng, rng hn bin c, sng hn trng rm, ngt hng thm hn o hoa no thm nht.

1. C s hnh thnh mi quan h hu ngh c bit Vit Nam-Lo, Lo-Vit

Nam T bao i qua, Vit Nam v Lo l hai nc lng ging, gn gi bn nhau nh lng trn xm di. Nhn dn Vit Nam thng ni lng ging ti la tt n c nhau tng t nh cch nhn dn Lo gi nhn dn Vit Nam l bn cy hn khing (bn k, nh cnh). Quan h Vit Nam- Lo; Lo Vit Nam (Vit Nam, Lo) l mi quan h nhn ha, ny sinh t i sng thch ng vi t nhin v dng xy x hi ca bit bao th h cng ng dn c hai nc c nhiu li ch tng ng, cao hn ht l vn mnh hai dn tc gn b vi nhau rt khng kht v c pht trin thnh quan h c bit cha tng c trong lch s quan h quc t. C s hnh thnh mi quan h Vit Nam, Lo gm: Th nht, iu kin t nhin, v tr a l. Vit Nam v Lo c v tr chin lc quan trng vng ng Nam do nm k con ng giao thng hng hi hng u th gii, ni lin ng Bc , Nam qua Ty

Thi Bnh Dng v n Dng ni c ngun tr lng du kh v tim nng ti nguyn khong sn kh di do. Dy Trng Sn, bin gii t nhin gia Vit Nam v Lo l bc tng thnh him yu, to iu kin cho hai nc ta lng vo nhau, phi hp gip ln nhau trong chin tranh bo v T quc ca mi nc.

Hai nc Vit Nam, Lo cng da lng vo dy ni Trng Sn

Cnh ng chum b n di chn ni Trng Sn Lo

Th 2, Nhn dn hai nc giu lng nhn i, bao dung v vn ha ca hai dn tc c nhiu nt tng ng. S hi ha gia lng nhn i v tinh thn cng ng l mt nt c sc trong trit l nhn sinh ngi Vit Nam cng nh ngi Lo. Ngn ng Lo c cu: Ni hp lng th xin n cho cng ch tic, ni tri th du xin mua cng chng bn. cng l nhng tnh cm bnh d nhng chn thnh m ngi dn nc Vit dnh cho ngi bn lng ging ca mnh, cn c lu li trong th tch c: ngi Lo thun hu cht phc, trong giao dch bun bn th h vui lng i chc.

Nh lng nhn i bao la v i sng tm linh phong ph, trong c nhng nh hng su m ca o Pht m trong cch i nhn x th ca mnh, nhn dn Vit Nam v nhn dn Lo bao gi cng nu cao nhng phm cht yu thng v hng thin.

Cha ng ti Yn T, Vit Nam

Biu tng hng v ca t nc bn Lo

Th 3, Nhn dn hai nc c truyn thng bang giao ha hiu, cu mang m bc ln nhau t lu i im ni bt v quan h gia nhn dn hai nc v mi bang giao gia cc triu i, thi k chng thc dn Php, phong tro gii phng dn tc l thn thin, hu ho. Gia hai dn tc khng c s p bc v n dch nhau, khng c him khch v th hn nhau; mt khc, nhn dn hai nc li c c ngn nm gip , che ch ln nhau, l lng ging ch ct ca nhau. Th 4, Ch tch H Ch Minh sm xc nh con ng gii phng dn tc Vit Nam v dn tc Lo. Lo l a bn u tin trn hnh trnh tr v ng Dng ca Nguyn i Quc, ni b sung nhng c s thc tin mi cho cng tc chnh tr, t tng v t chc ca Ngi v phong tro gii phng dn tc ba nc ng Dng. Sau khi thnh lp Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin do Nguyn i Quc trc tip sng lp vo thng 6 nm 1925 ti Qung Chu n thng 2 nm 1927 Hi ny gy dng c c s ti Lo. Thng qua hot ng ca Hi Lo, Nguyn i Quc thy y l iu kin thun li ngi Vit Nam va tham gia cuc vn ng cu nc ti Lo, va st cnh cng nhn dn Lo xy dng mi quan h on kt khng kht gia Vit Nam, Lo.

2. Bn cht v c im ca quan h c bit Vit Nam, Lo. Bn cht 3

Bn cht ca quan h c bit Vit Nam, Lo bt ngun t lng yu nc nng nn kt hp vi ch ngha quc t trong sng; tnh on kt thy chung v nim tin v lng chc thnh, trong sng m hai dn tc Vit Nam, Lo dnh cho nhau. Bn cht ca quan h c bit Vit Nam, Lo c nui dng, pht trin bng sc cm ha su sc ca quan im gip bn l mnh t gip mnh do Ch tch H Ch Minh ch dn.

c im
- Quan h c bit Vit Nam, Lo c pht trin t quan h truyn thng ln quan h c bit. - Quan h c bit Vit Nam, Lo do Ch tch H Ch Minh xy dng nn mng v chnh Ngi cng ng ch Cayxn Phmvihn, ng ch Xuphanuvng v cc th h lnh o hai ng, hai Nh nc dy cng vun p. - Quan h c bit Vit Nam, Lo l s nghip ca nhn dn Vit Nam-Lo. - Quan h c bit Vit Nam, Lo mang tnh xuyn sut, ton din v bn vng. 3. Nhng thnh tu c ngha quan trng trong lch s quan h hu ngh c bit Vit Nam, Lo.

Mt l, quan h c bit Vit Nam - Lo, Lo - Vit Nam l quy lut ginh
thng li v ngun sc mnh v tn ca cch mng Vit Nam, Lo; l di sn vn ha ca hai dn tc Vit Nam, Lo, ni hi t bit bao gi tr cao p v su sc m tr tu v tnh cm ca nhn loi hng ngng m, tn vinh.

- Quan h c bit Vit Nam - Lo, Lo - Vit Nam l quy lut ginh thng li
ca hai dn tc Vit Nam, Lo. - Quan h c bit Vit Nam - Lo, Lo - Vit Nam l ngun lc v tn qu gi nht ca hai dn tc Vit Nam, Lo.

Quan h c bit Vit Nam, Lo a cch mng Vit Nam, Lo i ti nhiu

k tch lch s.

- Dn tc Vit Nam, Lo st cnh bn nhau ginh c lp dn tc. Trung tun

thng 8 nm 1945, thi c ginh c lp cho ng Dng xut hin, lnh t H Ch Minh v BCH Trung ng ng Cng sn ng Dng quyt nh Tng khi ngha v tin hnh Hi ngh ton ng ti Tn Tro, Tuyn Quang. Vo thi im ny, lnh t H Ch Minh gp cc ng ch i biu X u Lo, Ngi dn: thi c rt thun li cho nhn dn ng Dng, u c iu kin, phi ginh c chnh quyn trc khi ng minh vo. Nhn dn hai nc Vit, Lo chp thi c, tin hnh khi ngha thnh cng thng 8 nm 1945. l k tch u tin ca hai nc Vit Nam, Lo, ca quan h c bit Vit Nam Lo, Lo - Vit Nam.

Hai dn tc Vit Nam, Lo k vai, st cnh, xy dng thc lc, kin cng
chin u, a cuc chin tranh cch mng ko di 30 nm (1945-1975) i ti thng li hon ton, c th l:

- Chin thng trong u tranh chng thc dn Php.

+ Nhng nm u ca cuc khng chin chng Php, chin trng ng Dng b k th bao vy, c lp. Nhng qun dn hai nc vn m ng t Vit Nam xuyn qua t Lo ti nhiu nc tuyn truyn cho cuc khng chin chnh ngha ca nhn dn ng Dng; thu ht s ng h, chi vin ca bn b quc t; chuyn v Lo v Vit Nam nhiu cn b, chin s Vit kiu, b sung lc lng khng chin.

Lin qun Vit - Lo trc gi xut trn nm 1946

Lin qun Vit - Lo phi hp chin u ti Lao Bo (Qung Tr) nm 1946.

+ Xy dng i ng lnh o ch cht u tin ca quan h c bit Vit Nam, Lo. Pha Vit Nam, l nhiu cn b cp cao ca Trung ng ng Cng sn ng Dng. Pha Lo, nhng nh cch mng tiu biu nh ng ch Cayxn Phmvihn, ng ch Xuphanuvng v nhiu ng ch lnh o khc giu ti nng, o c cch mng. Trn cc chng ng cch mng tip theo, vi trng trch ca ngi lnh o cch mng Lo v chung sc vi cc ng ch lnh o cch mng Vit Nam vun p, pht trin quan h

Lo - Vit Nam, Vit Nam - Lo, ng ch Cayxn Phmvihn m ng xut sc hai s mnh . Cuc gp g thn tnh gia Ch tch H Ch Minh v Hong thn Xuphanuvng din ra gn trn thng 9 nm 1945, ti H Ni, tc ng tch cc ti s nghip cch mng ca Hong thn nh ng cho bit: Ti bt u s nghip u tranh vo nm 1945 Nh c dp c gp Ch tch H Ch Minh ti H Ni, ti hc c rt nhiu iu b ch Sau ti v nc lnh o u tranh gii phng cho nhn dn Lo Gia thng 8/1950, ti tnh Tuyn Quang (Vit Nam), i hi Quc dn Lo quyt nh nhng vn quan trng v cch mng Lo, thnh lp Chnh ph Lo khng chin v Neo Lo Itsxala. S kin to ra bc pht trin mi v vic tng cng c quan ch o khng chin v m rng hn na khi i on kt cc tng lp nhn dn, cc phn t yu nc v pht huy mnh m hn sc mnh ca cuc chin tranh cch mng Lo gp phn tng cng quan h c bit Lo-Vit Nam.

Ch tch H Ch Minh v Hong thn Souphanouvong ti chin khu Vit Bc nm 1951

Thng 4/1953, Lin qun Lo- Vit m chin dch Thng Lo. Trong chin cuc ng Xun 1953-1954, thng li ca cc chin dch Trung Lo, H Lo cng c v m rng cn c vng trng yu ny, buc i phng phi a qun ti y i ph vi lin qun Lo-Vit.

i tng V Nguyn Gip (ngi th 3 t tri sang) v Hong thn Souphanuovong (ngi th t t tri sang) cng cc cn b qun i Vit - Lo bn k hoch m chin dch Thng Lo nm 1953.

Thng 1/1954, i tng V Nguyn Gip thay i phng chm tc chin ti chin dch in Bin Ph t nh nhanh, thng nhanh sang nh chc, tin chc, b i Vit Nam phi hp vi qun gii phng Lo v c nhn dn Lo chi vin vt cht, tn cng khu vc sng Nm U, tin st kinh Lung Pha bng, tiu dit mt b phn sinh lc ch, y tp on c im in Bin Ph vo th hon ton c lp. Ngy 13/3/1954, qun v dn Vit Nam m cuc quyt chin chin lc in Bin Ph. Qun dn Lo anh dng chin u, cht t con ng chin lc ca ch chi vin cho in Bin Ph t pha Lo; gp phn xng ng vo thng li ca chin dch in Bin Ph, a ti s kin k kt Hip nh Ginev.

- Trong cuc khng chin chng M. quan h c bit Vit Nam - Lo, Lo Vit Nam pht trin vt bc to nn sc mnh k diu mi, a cch mng gii phng dn tc ca hai nc ti thng li hon ton Hn 20 nm chng M l chng ng k tc, pht trin quan h c bit Vit Nam- Lo, trong ni bt ln nhng hot ng tiu biu: + S phi hp gia lnh o, qun dn hai nc Vit Nam, Lo ph v mu tiu dit lc lng v trang Pathet Lo v hm hi b phn u no c quan lnh o cch mng Lo do quc M v b l tay sai tin hnh. Ti Hi ngh Ban Chp hnh ng Lao ng Vit Nam, ngy 3/6/1959, bn v vn Lo, Ch tch H Ch Minh nu ln phng php u tranh ca cch mng Lo l phi dng du kch, phi trng k gian kh, phi ch dn vn, ch vn. n thng 7/1959, hai B Chnh tr ng Lao ng Vit Nam v ng Nhn dn Lo nht tr quyt nh pht ng cuc u tranh v trang trong ma ma nm 1959 ly trng tm l chin tranh du kch, pht ng phong tro qun chng ni dy, ginh chnh quyn ti thn x.

Ch tch H Ch Minh trao i vi Ch tch Kaysone Phomvihane ti H Ni nm 1966.

+ Tuyn ng chin lc Trng Sn l mt cng trnh v i , biu tng cao p ca quan h hu ngh c bit Vit Nam-Lo, Lo-Vit Nam Nm 1959, p ng nhu cu chi vin sc ngi, sc ca cho cc chin trng min Nam Vit Nam, Lo v Campuchia, vic m ng chin lc Trng Sn cng tr nn cp thit. Theo ngh ca Vit Nam, ti cuc hi m cp cao gia lnh o ng Lao ng Vit Nam v ng Nhn dn Lo cui nm 1960, pha Lo hon ton ng h ch trng m ng Ty Trng Sn v pht biu: Vn mnh ca hai nc chng ta gn b mt thit vi nhau. Nhn dn Lo s lm ht sc mnh gp phn vo thng li ca nhn dn Vit Nam anh em. Cng cuc m ng din ra vi s phi hp lc lng Lo, Vit Nam cng tin hnh.

i tng V Nguyn Gip (gia) v trung tng ng S Nguyn (bn phi) trong chin dch ng 9 Nam Lo

ng Trng Sn va l tuyn ng chuyn vn ngi v ca t hu phng ln min Bc Vit Nam chi vin cho chin trng ba nc Vit Nam, Lo, Campuchia; cng l ni thit lp cn c hu cn khng l, d tr v cung cp v kh, hng qun dng, dn dng cho tin tuyn.

on xe vn ti hng hu v qun i trong chin dch H Ch Minh 1975 trn ng Trng Sn

Tuyn ng ng dn xng du Vinh (Ngh An) - Lo v vn ti thung lng A Su (Tha Thin Hu)

Thng li v i ca hai dn tc Vit Nam, Lo din ra nm 1975, kt thc 30 nm chin tranh cch mng, lp hai k tch chin thng thc dn Php v quc M xm lc; nh du s tan r ca ch ngha thc dn c v s tht bi ca ch ngha thc dn mi, d quc Php, M c gng ht sc nhng khng th no cu vn ni.

4. Quan h hu ngh c bit Vit Nam, Lo tip tc pht trin trong s nghip xy dng v bo v T quc ca hai dn tc Vit Nam, Lo (1976-2020) Trn lnh vc chnh tr, ngoi giao, quc phng, an ninh: - Sau khi thu c thng li hon ton trong cuc khng chin chng ngoi xm, hai nc Vit Nam, Lo k kt Hip c Hu ngh v hp tc gia Cng ha x hi ch ngha Vit Nam v Cng ha dn ch nhn dn Lo ngy 18/7/1977 thc y quan h hu ngh c bit Vit Nam-Lo, Lo-Vit Nam trong khung cnh mi, mang tnh chnh tr, php l c bn, bn vng lu di. - Trn th gii, t nm 1987 n nm 1991, Lin X v cc nc XHCN ng u lm vo tnh trng khng hong dn ti sp ch XHCN. Trc tnh hnh , ng Cng sn Vit Nam v ng Nhn dn cch mng Lo a ra nhng nguyn tc i mi: gi vng mc tiu XHCN v nhn thc ng hn, c phng php ph hp hn xy dng thnh cng CNXH; gi vng nh hng XHCN v s lnh o ca ng; kin nh ch ngha Mc-Lnin , khng chp nhn a nguyn chnh tr, a ng i lp. - T 1976 n nay, Vit Nam v Lo b nhiu th lc th ch t bn ngoi va tn cng, xm phm ch quyn lnh th, va s dng nhng phn t phn ng lu vong quay tr v ph hoi an ninh quc gia. V vy, Lo-Vit Nam phi hp cht ch thc hin cc nhim v chng ngoi xm, chng ph, dp bo lon, tr dit bn phn ng vt qua lnh th Lo xm nhp lnh th Vit Nam...Mt khc, hai bn gip o to, bi dng cn b v trang b k thut hu cn.

Nh nc Lo trao Hun chng cho tng lnh Vit Nam thng 7 nm 2012

10

Ch tch Tng LL Vit Nam ng Ngc Tng (phi) trao Hun chng Hu ngh ca Nh nc Vit Nam tng ng Khamla Lolonsy (tri)

Hp tc pht trin kinh t, gio dc, o to cn b

- Trn lnh vc kinh t, hai bn chp hnh nguyn tc hp tc l bnh ng, tn trng ch quyn quc gia, cng c li v ht lng gip nhau; mt khc cn cn c vo tnh hnh c th ca mi nc m ginh u tin, u cho nhau.

Th tng Nguyn Tn Dng v Th tng Lo Thongsing Thammavong ng ch tr Hi ngh hp tc u t Vit Nam (thng 9/2010) - S hp tc gio dc v o to cn b Lo- Vit Nam c lnh o hai ng v Nh nc t tm chin lc, m u t thi k chng M v lin tc pht trin cho d vt qua nhiu kh khn, gian kh ca chin tranh v nhng bin ng him ngho ca phe XHCN.

11

Nhn chung qu trnh hp tc Vit Nam Lo, Lo- Vit Nam trong lnh vc gio dc, o to cn b gp phn quan trng v to ln to nn ngun lc c bn, bn vng cho s pht trin ca quan h c bit Vit Nam-Lo, Lo-Vit Nam.

Trung t Vng Ko X Phn Nha (bn phi), Cc ph Cc Phng khng, on trng on cn b qun s Cng ha dn ch nhn dn Lao trao qu lu nim cho Hc vin PK-KQ.

5. Gi gn v pht huy mi quan h c bit Vit Nam-Lo, Lo-Vit Nam trong lch s ca hai dn tc v trn nhng chng ng pht trin mi. - B sung v iu chnh c ch, chnh sch, chng trnh v t chc ch o hp tc Vit Nam-Lo, Lo Vit Nam. - Tip tc thc hin nhng chng trnh hp tc k kt v xy dng chin lc hp tc Vit Nam- Lo giao on t nay n nm 2020. - Tng cng tuyn truyn, gio dc v mi quan h hu ngh truyn thng, tnh on kt c bit Vit Nam-Lo, Lo-Vit Nam. nh hng c bn ca chin lc hp tc Vit Nam-Lo, Lo-Vit Nam giai on 2011-2020 l: Pht huy truyn thng quan h c bit Vit Nam-Lo, Lo - Vit Nam tr thnh ng lc to ra s chuyn bin mnh m trong hp tc kinh t, gp phn thc hin mc tiu pht trin kinh t-x hi v hi nhp ca mi nc. Trong , khng ngng nng cao nhn thc v lm su sc thm quan h c bit Vit Nam-Lo, Lo - Vit Nam trong hp tc kinh t, vn ha, khoa hc, k thut to s chuyn bin mnh m thc y hp tc kinh t ngang tm vi quan h truyn thng gia hai nc. 6. ngha lch s v bi hc kinh nghim quan h hu ngh c bit Vit Nam-Lo, Lo-Vit Nam. ngha lch s - Quan h hu ngh c bit Vit Nam-Lo, Lo-Vit Nam l nhn t c bn to nn sc mnh v ch ca hai dn tc Vit Nam- Lo. - ng v tr chin lc ca vng ng Nam , ni i u quyt lit gia phong tro gii phng dn tc, ha bnh v tin b x hi vi cc th lc xm lc, khi

12

on kt Vit Nam- Lo, Lo Vit Nam tr thnh lc lng nng ct, chn ng, lm tht bi nhng mu v hnh ng ca k th, gp phn quan trng to dng mi trng ha bnh, hp tc, hu ngh gia cc quc gia ng Nam . - Quan h hu ngh c bit Vit Nam-Lo, Lo-Vit Nam l mt tm gng mu mc, thy chung, trong sng, vng bn, cha tng c trong quan h gia cc dn tc u tranh v c lp, t do, ha bnh v tin b x hi. Bi hc kinh nghim - Xc nh ng n h thng quan im l lun v mi quan h dn tc v quc t trong thi i mi gi vai tr quan trng hng u trong qu trnh xy dng, pht trin quan h hu ngh c bit Vit Nam-Lo, Lo-Vit Nam. - Xc nh ni dung, phng thc xy dng quan h hu ngh c bit Vit NamLo, Lo-Vit Nam l c th ha h thng quan im l lun ca ch ngha Mc-Lnin v quan h quc gia v quc t trong iu kin c th ca hai nc hng dn hot ng ca ng, ca h thng chnh tr v qun, dn hai nc Vit Nam-Lo nhm t ti mc tiu cch mng do hai bn xc lp. - Tnh cm cch mng thy chung, trong sng ca ng Cng sn Vit Nam v ng Nhn dn cch mng Lo l mt nhn t trng yu to nn bn vng v pht trin ca mi quan h hu ngh c bit Vit Nam-Lo, Lo-Vit Nam. - Bit khai thc, pht huy cc nhn t, iu kin cn thit xy dng, pht trin quan h hu ngh c bit Vit Nam-Lo, Lo-Vit Nam. Qua tm hiu v mi quan h hu ngh c bit Vit Nam, Lo ti thy rt vui mng v t ho v nhng thng li v vang ca nhn dn hai nc ginh c, cng vui mng v t ho v mi quan h mu mc, v cng trong sng, rt mc thy chung gia hai ng, hai Nh nc v nhn dn hai nc Vit Nam - Lo. l mi quan h khng ging bt c mi quan h no trong lch s th gii ng i, c xy p v nui dng, pht trin bng cng sc, m hi, xng mu ca nhiu th h cch mng Vit Nam v Lo trong sut chiu di lch s. Ti tin tng vng chc rng, di s lnh o ca ng Cng sn Vit Nam v ng Nhn dn cch mng Lo, mi quan h c bit Vit Nam - Lo, Lo - Vit Nam mi mi s c cc th h nhn dn hai nc gi gn v pht trin trn con ng tin ti phn vinh v hnh phc, xy dng thnh cng ch ngha x hi mi nc. ng thi qua cuc thi tm hiu ny ti c hiu bit thm nhiu v t nc v con ngi nc Lo. Tht khm phc v yu mn bit bao, c l ai cng mong c n thm t nc bn Lo d ch l mt ln. Ph L , thng 8 nm 2012 (Ngi vit)

13

HONG TH GIANG

Hi ch thng mi Vit Lo

ng ch Thiu tng Pht Sa Moon (hng u tin, th hai t phi sang), Ch nhim Tng cc Chnh tr Qun i nhn dn Lo tip cc cu chin binh on 100. nh do Ban lin lc on 100 cung cp.

Bc nh ny chp nm 1965 trn t Lo.ng Lun Bt tch ng Nguyn Trng Vnh, ng hng u, bn phi. Ngi mc o vt en ng nguyn trng on c vn VN ti bn cnh l ng Nguyn Trng Vnh. Lo 1964 - 1973.

14

Chin s qun tnh nguyn VN Phan c Lun trong trang phc qun i gii phng Pa-Tht Lo ti Sm Na (Lo) nm 1965

15