You are on page 1of 76

DANH SCH NHM

1. Cao Nguyn Thanh Dung 2. Phan Hong An 3. Trn Th Diu Huyn 4. Nguyn Th Thu Phng 5. L Th Tho Trang

NH08 NH09 NH09 NH09 NH09

MC LC
MC LC ............................................................................................................................... 2 LI M U ......................................................................................................................... 3 PHN I: C S L THUYT .......................................................................................... 4 I. C S L LUN V M HNH MUNDELL FLEMING .................................... 4 1.1 Chnh sch ti kho v chnh sch tin t di ch t gi c nh ..................... 5 1.2 Chnh sch ti kha v chnh sch tin t di ch t gi th ni ....................... 6 II. L THUYT B BA BT KH THI MUNDELL-FLEMING ............................. 8 2.1 Gii thiu nhng phin bn m rng ca b ba bt kh thi.................................... 11 2.1.1 Thuyt tam gic m rng ca Yigang v Tangxian ........................................ 11 2.1.2 Thuyt t din .................................................................................................. 12 3.1 Thc o b ba bt kh thi ..................................................................................... 14 4.1 Chng minh b ba bt kh thi ................................................................................. 16 4.1.1 n nh t gi v c lp tin t ...................................................................... 16 4.1.2 c lp tin t v hi nhp ti chnh ............................................................... 17 4.1.3 n nh t gi v hi nhp ti chnh ................................................................ 17 III. D TR NGOI HI V B BA BT KH THI ............................................. 17 Phn II: Nhng thay i trong cu trc ti chnh quc t v nhng la chn chnh sch b ba bt kh thi: .................................................................................................................... 22 I. Thay i trong cu trc ti chnh quc t di gc nhn ca b ba bt kh thi: ....... 22 II. S ph v cu trc ti chnh quc t: ....................................................................... 27 III. NHNG LA CHN CHNH SCH CA B BA BT KH THI .................. 29 3.1 T gi c nh v hi nhp ti chnh ....................................................................... 29 3.2 T gi th ni v hi nhp ti chnh ........................................................................ 34 3.2.1 M ..................................................................................................................... 34 3.2.1 Nht Bn .......................................................................................................... 36 3.3 Ch trung gian .................................................................................................... 40 PHN III. B BA BT KH THI VIT NAM .......................................................... 48 I. Phn tch thc trng p dng b ba bt kh thi ti Vit Nam .................................... 48 1.1B ba ch s bt kh thi ca Vit Nam .................................................................... 48 1.1.1 Chnh sch t gi hi oi .............................................................................. 50 1.1.2 Chnh sch c lp tin t: ............................................................................... 59 1.1.3 Mc hi nhp ti chnh .............................................................................. 64 Phn IV: Gii php v kin ngh ....................................................................................... 73 KT LUN ........................................................................................................................... 75

LI M U
Sau nhng tc ng ca cuc khng hong ti chnh trm trng nht ca th k 21 trn ton cu, vn ca b ba bt kh thi - gi thuyt rng mt quc gia duy nht ch c th t c t nht hai trong s ba mc tiu: c lp tin t, n nh t gi hi oi, ti chnh v hi nhp - c v kh xa. Nhng trn thc t liu c quc gia no gii quyt c vn nan gii ny v lm th no chnh ph cc quc gia s hn ch c nhng hn ch trong vic la chn chnh sch trong tng lai l nhng cu hi cn c tr li. Nhng nm gn y, s gia tng d tr ngoi hi ca cc nn kinh t mi ni thay i phn no trt t ca b ba bt kh thi c in. Nhiu ngi lp lun rng vic tch ly d tr ngoi hi gn y l im nhn quan trng thay i m hnh b ba bt kh thi trong cu trc ti chnh quc t ca cc nc ang pht trin gip cc nc ny tng trng v pht trin kinh t bn vng. c th hiu r hn cc chnh sch v m ca Chnh ph cc quc gia thc hin nh th no v gia chng c quan h ra sao chng em s bt u t nghin cu l thuyt b ba bt kh thi c in ca Robert Mundell v Marcus Fleming (1960), cng nh thc o cc yu t ca b ba ny do Chinn v Ito (2008) nghin cu v pht trin; xu hng thay i cu trc ti chnh quc t nhn nhn theo l thuyt b ba bt kh thi. Bn cnh vic phn tch nhng trng hp in hnh theo tng cch kt hp b ba bt kh thi ca cc nn kinh t s gip chng em c th p dng l thuyt ny vo vic iu hnh chnh sch v m ca Vit Nam nhng nm gn y cng nh cch la chn th no l ph hp nht.

PHN I: C S L THUYT
y l m hnh l thuyt kinh t hc rt ni ting, c Robert Mundell v Marcus Fleming pht trin trong nhng nm 1960. V vo nhng nm 1980 khi vn kim sot vn b tht bi nhiu quc gia cng vi mu thun gia vic neo gi t gi v chnh sch tin t c lp ngy cng r rng th L thuyt b ba bt kh thi tr thnh nn tng cho kinh t hc v m ca nn kinh t m. Vy b ba bt kh thi l g? I. C S L LUN V M HNH MUNDELL FLEMING V bn cht, m hnh Mudell Fleming nghin cu cc kt qu ca IS - LM trong iu kin nn kinh t m (tc m hnh IS-LM-BP). Khi , c thm mt yu t tc ng n sn lng ca nn kinh t l xut nhp khu. Robert Mundell v Marcus Fleming (1960) ch ra rng nhng quc gia s dng chnh sch tin t v chnh sch ti kha t c s cn bng bn trong (cn bng tng cung- tng cu) v cn bng bn ngoi (cn bng trong cn cn thanh ton) th chnh sch tin t nn c s dng t cn bng trong cn cn thanh ton v chnh sch ti kha nn c s dng t c cn bng trong tng cung v tng cu. Theo m hnh cn bng, c: Yd = C + G + I + NX. Trong : C l chi tiu dng, I l chi u t, G l chi tiu chnh ph v NX l xut khu rng. Ta c: NX = X0 mY Vi X0 l tng gi tr xut khu, mY l tng gi tr nhp khu. Nh vy, xut khu khng ph thuc vo mc sn lng (thu nhp) quc gia Y nhng nhp khu l mt hm ca Y. Th trng hng ha cn bng khi tng cu (Yd) bng tng cung Y. Cn cn thanh ton ca mt nn kinh t bao gm hai hnh phn ch yu l ti khon vng lai v ti khon vn. BP = NX + KA. Do NX chim t trng ln trong ti khon vng lai nn NX suoc975 xem nh l ti khon vng lai v KA l ti khon vn (bng ti sn trong nc c s hu bi cng dn nc ngoi tr i ti sn nc ngoi c s hu bi cng dn trong nc).

Gi s chu chuyn vn hon ho, ta c ti khon vn l mt hm ca chnh lch gia li sut trong nc v li sut trong nc, c th: KA = k ( r r*) Nu li sut trong nc tng tng i so vi li sut nc ngoi th li nhun u t trong nc cao hn li nhun u t ra nc ngoi, cng dn trong nc v nc ngoi c xu hng tng mua ti sn trong nc v gim mua ti sn nc ngoi, vn c khuynh hng vo trong nc. Ni mt cch khc, nu li sut trong nc (r ) cao hn li sut nc ngoi (r*) th ti khon vn s thng d v ngc li. Cc khon mc ca mt cn cn thanh ton c th c s thm ht hoc thng d nhng cn cn thanh ton tng th phi lun cn bng. Trong m hnh IS-LM-BP, Is l tp hp cc phi hp khc nhau gia thu nhp v li sut m ti th trng hng ha cn bng. S dch chuyn ng IS th hin tc ng ca chnh sch ti kha. ng LM l tp hp cc phi hp khc nhau gia li sut v thu nhp m ti th trng tin t cn bng. S dch chuyn ng LM th hin tc ng ca chnh sch tin t. ng BP l tp hp nhng phi hp khc nhau gia thu nhp v li sut m cn cn thanh ton cn bng. S tc ng ca chnh sch ti kha v chnh sch tin t c th lm thay i cc trng thi ca cn cn thanh ton. ng BP dc ln th hin mi quan h ng bin gia li sut v thu nhp Gi s cn cn thanh ton cn bng mc thu nhp Y v li sut r. Nu Y tng th lng nhp khu mY tng lm cho ti khon vng lai NX gim v do BP<0 (cn cn thanh ton thm ht). V vy, cn cn thanh ton tr li cn bng th phi gia tng ti khon vn, iu ng ngha vi vic gia tng mc li sut trong nc r. Ni tm li, khi thu nhp tng lm cn cn thanh ton thm ht th li sut phi tng cn cn thanh ton tr li cn bng v ngc li. 1.1 Chnh sch ti kho v chnh sch tin t di ch t gi c nh

Hnh 1. M hnh IS-LM-BP trong ch t gi c nh Gi s ban u, nn kinh t ang cn bng bn trong v bn ngoi ti im E (Y *, r*) trn th. - Nu chnh ph p dng chnh sch ti kha m rng, ng IS dch chuyn n IS, ct LM ti G, nn kinh t t cn bng bn trong: sn lng tng ng thi li sut trong nc cng tng. Kt qu, dng vn c xu hng chy vo trong nc nn cn cn thanh ton s thng d v t gi c xu hng gim. duy tr t gi c nh, NHTW phi a thm lng ni t vo nn kinh t mua ngoi t. do ng LM dch chuyn sang phi thnh LM, to im cn bng v m mi ti H. y l im cn bng di hn bn vng. - Nu chnh ph p dng chnh sch tin t m rng th ng LM dch chuyn sang phi thnh LM. Nn kinh t cn bng trong ti im F, sn lng tng ln, li sut gim. Do , dng vn c xu hng chy ra nc ngoi khin cn cn thanh ton thm ht v t gi c xu hng tng ln. duy tr t gi ban u, NHTW phi bn ngoi t ra i ly ni t, do lng d tr ngoi t gim v lng cung tin trong nc cng gim. Kt qu, ng LM dch chuyn sang tri tr li v tr ban u v im cn bng s quay tr li im E. Nh vy, di ch t gi c nh v chu chuyn vn hon ho, chnh sch ti kha c hiu qu cao trong khi chnh sch tin t khng c hiu qu. 1.2 Chnh sch ti kha v chnh sch tin t di ch t gi th ni

Hnh 2. M hnh IS-LM-BP di ch t gi th ni

Gi s ban u, nn kinh t ang cn bng bn trong v bn ngoi ti im E (Y *, r*) trn th. - Nu chnh ph thc hin mt chnh sch tin t m rng s lm ng LM dch chuyn sang phi thnh ng LM. Nn kinh t cn bng bn trong ti im F, sn lng tng ln, li sut trong nc gim xung, do vn c xu hng chy ra nc ngoi khin cn cn thanh ton b thm ht v t gi c xu hng tng ln. Khi t gi tng ln ngha l ng ni t gim gi, nh lm tng sc cnh tranh quc t dn n xut khu tng v nhp khu gim nn NX tng ln. Kt qu lng ngoi t i vo tng ln, lm cho ng IS v BP dch chuyn sang phi l IS v BP hnh thnh nn im cn bng mi ti J mc sn lng cao hn sn lng cn bng ban u. Nh vy, chnh sch tin t c tc dng mnh gia tng sn lng. - Nu chnh ph thc hin chnh sch ti kha m rng lm ng IS dch chuyn sang phi thnh IS. Nn kinh t t cn bng bn trong ti im G vi sn lng tng, ng thi li sut trong nc cng tng. Kt qu dng vn chy vo c xu hng tng ln nn cn cn thanh ton thng d v do t gi c xu hng gim xung. Khi t gi gim ngha l ng ni t tng gi lm gim sc cnh tranh quc t, do xut khu rng NX gim v lng ngoi t i vo gim nn ng BP s dch chuyn sang tri thnh BP v ng IS s dch chuyn ngc li thnh IS hnh thnh nn im cn bng mi K vi sn lng v li sut u gim so vi mc tiu. Nh vy, chnh sch ti kha c tc dng yu hn trong vic gia tng sn lng. Nh vy, trong ch d t gi linh hot v dng chu chuyn vn hon ton, chnh sch tin t c tc dng mnh hn trong khi chnh sch ti kha c tc dng yu hn. C th tm tt cc tc ng thnh bng sau: T gi th ni Cckha m rng Ti chnh sch Tin t m rng Hn ch Nhp khu Y 0 0 e + + NX + 0 T gi c nh Y + 0 + e 0 0 0 NX 0 0 +

Trong : 0: khng thay i, -: gim, +: tng

Kt lun: M hnh Mundell-Fleming hm rng: hiu qu ca chnh sch tin t v chnh sch ti kha ph thuc vo ch t gi hi oi v mc kim sot vn ca mi quc gia. II. L THUYT B BA BT KH THI MUNDELL-FLEMING Bng cch gi nh chu chuyn vn hon ho, Mundell-Fleming (1963) ch ra rng chnh sch tin t khng th pht huy hiu qu di ch t gi c nh trong khi chnh sch ti kha khng c tc dng di c ch t gi th ni. Ngc li, chnh sch ti kha pht huy hiu qu cao trong c ch t gi c nh v chnh sch tin t c tc dng mnh di ch t gi th ni. iu ny cc ngha, nu chu chuyn vn l hon ho th chnh sch tin t hon ton khng c hiu qu nu chnh ph theo ui mc tiu n nh t gi nhng s c hiu qu cao nu chnh ph th ni t gi. Da vo l thuyt ny, Krugman (1979) v Frankel (1999) pht trin thnh l thuyt b ba bt kh thi. The point is that you can't have it all: A country must pick two out of three. It can fix its exchange rate without emasculating its central bank, but only by maintaining controls on capital flows (like China today); it can leave capital movement free but retain monetary autonomy, but only by letting the exchange rate fluctuate (like Britain or Canada); or it can choose to leave capital free and stabilize the currency, but only by abandoning any ability to adjust interest rates to fight inflation or recession (like Argentina today, or for that matter most of Europe ) - trch li tng Robert Mundell - Paul Krugman, 1999. B ba bt kh thi c th c pht biu: Mt quc gia khng th ng thi t c t gi c nh, hi nhp ti chnh v c lp tin t. Theo , c th hiu l mt quc gia ch c th la chn cng mt lc ng thi hai trong ba mc tiu l c lp tin t, n nh t gi v hi nhp ti chnh. Trong : - c lp tin t l s dng chnh sch tin t n nh nn kinh t, thc hin mc tiu tng trng kinh t v kim ch lm pht. NHTW c th tng cung tin v gim li sut khi nn kinh t suy thoi v gim cung tin, tng li sut khi nn kinh t pht trin qu nng. c lp tin t nhiu hn v vy d dn n bt n nh trong tng trng v tim n nguy c lm pht cao. l cha k c lp tin t qu mc c kh nng lm cho chnh ph tin t ha chi tiu chnh ph bng cch pht hnh tin trang tri cho thm ht ngn

sch. Hu qu l nn kinh t ri vo mt n nh vi tnh trng lm pht hai con s thm ch siu lm pht. - n nh t gi gi t ga c duy tr gip to ra ci neo danh ngha chnh ph tin hnh cc bin php n nh gi c. Ci neo ny lm cho nhn thc ca nh u t i vi ri ro gim i, lm tng thm nim tin ca cng chng vo ng ni t. Tt c gip lm mi trng u t tt hn. Tuy nhin t gi c nh hay n nh qu mc c mt tri ca n. T gi qu n nh lm cho chnh ph mt i mt cng c hp th cc c sc bn trong v bn ngoi truyn dn vo nn kinh t. - Hi nhp ti chnh ngha l dng vn c t do ra vo nn kinh t. Vic ny cho php cng dn nc a dng ha ti sn bng cch u t ra nc ngoi. N cng khuyn khch cc nh u t nc ngoi em theo cc ngun lc, kinh nghim, chuyn mn u t vo nc . Li ch ca hi nhp ti chnh n t hai mt: hu hnh v v hnh. V mt hu hnh,li ch ca hi nhp ti chnh gip quc gia tng trng nhanh hn v phn b ngun lc tt hn. Chng cng gip nh u t a dng ha u t, nh vy m h mi mnh dn b vn vo nn kinh t. Th trng ti chnh ni a nh cng pht trin theo. Hi nhp ti chnh cn gip gii quyt c phn no vn mt cn xng thng tin do t khu vc doanh nghip n chnh ph phi minh bch thng tin nu mun thu ht nhiu hn. Li ch ln nht - li ch v hnh - mang li t hi nhp ti chnh l to ra ng lc gip cho chnh ph tin hnh nhiu ci cch v qun tr tt hn theo kp nhng thay i t hi nhp. Mc d vy hi nhp ti chnh cng c cho l nguyn nhn dn n bt n kinh t nhng nm gn y. Tuy nhin, khng th cng lc t c c ba mc tiu trn. Mt s quc gia ch c th la chn mt lc ng thi hai trong ba mc tiu. Bt k cp mc tiu no cng c th t c bng mt ch t gi tng ng nhng phi t b mc tiu chnh sch cn li. Hnh 3 minh ha b ba bt kh thi, mi cnh tng trng cho mt mc tiu k vng. Tuy nhin khng th ng thi thc hin c ba cnh ca tam gic. i nghch vi mi cnh (mi mc tiu) l cc chnh sch tng ng ti cc nh. - Th trng vn ng ( Closed Financial Markets): kt hp n nh t gi v c lp tin t. La chn ny c ngha chnh ph phi thit lp kim sot vn, t b hi nhp ti chnh.

- T gi c nh (Fixed Exchange Rate): kt hp n nh t gi v hi nhp ti chnh nhng phi t b c lp tin t. Trong trng hp ny, chnh ph mt i mt cng c iu chnh li sut trong nc c lp vi li sut nc ngoi. Nh vy th tnh c lp ca chnh sch tin t hay ni cch khc iu hnh chnh sch tin t khng th m bo v cung tin v li sut khng phi da vo din bin gi c trong nn kinh t m do t gi hay dng tin quyt nh. - T gi th ni ( Floating Exchange Rate): kt hp c lp tin t v hi nhp ti chnh nhng phi t b mc tiu n nh t gi. Chnh ph s c t do n nh li sut nhng i li t gi phi vn hnh theo nguyn tc ca th trng. Ngc li vi cch kt hp trn, nu NHTW mun c mt chnh sch tin t c lp v mc tiu lm pht v tng trng kinh t th buc phi th ni t gi khi ti khon vn c t do.

Hnh 3. B ba bt kh thi

Bng 1.1- Nguyn l ca b ba bt kh thi Hi nhp ti chnh Th trng vn ng T gi c nh T gi th ni Khng n nh t gi C

Chnh sch tin t c lp C

v d H thng Bretton Woods Lin minh chu u EU Cc nc ang pht trin

Khng

Khng

Mt thng ip chnh ca l thuyt b ba bt kh thi l s thiu ht cc cng c trong qun l kinh t v m. S thiu ht ny do chnh ph buc phi i mt vi mt s nh i. V d chnh ph mun hi nhp ti chnh su hn, buc phi gim t trng trung bnh ca 2 mc tiu cn li (n nh t gi t hn, hoc tin t c lp t hn hoc c hai). Cch tip cn b ba bt kh thi nh trn gi l cch tip cn trung gian ch khng phi tip cn theo ba nh ca tam gic. C m hnh no khi qut ha iu ny hay khng? 2.1 Gii thiu nhng phin bn m rng ca b ba bt kh thi 2.1.1 Thuyt tam gic m rng ca Yigang v Tangxian Yigang v Tangxian (2001) tip tc pht trin l thuyt b ba bt kh thi ca Mundell v a ln thnh thuyt tam gic m rng. Nn tng ca thuyt ny l nhng quan nim mi v s c lp ca chnh sch tin t v n nh t gi. Theo , b ba bt kh thi ca Mundell kt lun rng mt quc gia khng th c mt chnh sch t gi n nh mt na (half-stability) v chnh sch tin t c lp mt na (half- independence). Ni r hn, tam gic bt kh thi ca Mundell ch mi tp trung n cc c ch t gi nm cc nh (hay gc) tam gic m cha cp n mt c ch t gi trung gian nm u trong tam gic bt kh thi.

Yigang v Tangxian m rng m hnh ny v kt lun rng: mt quc gia c th c nhng phi hp mc tiu khc nhau v khng phi chp nhn s nh i hon ton nh tam gic ca Mundell.

Hnh 4. Thuyt tam gic m rng ca Yigang v Tangxian Tng t nh tam gic ca Mundell-Fleming, tam gic m rng ca Yigang v Tangxian cng l mt tam gic u vi ba cnh tng ng vi ba mc tiu chnh sch: c lp tin t, n nh t gi v hi nhp ti chnh. Bn cnh cc kt hp ti nh ca tam gic, cc quc gia vn c th la chn cho mnh mt kt hp no bn trong tam gic min l n ph hp vi nhng mc tiu chnh sch m quc gia ang theo ui. Mi im bn trong tam gic th hin mt s kt hp trung gian gia ba mc tiu chnh sch, ngha l kim sot vn mc va phi, chnh sch tin t c lp c gii hn v t gi hi oi bin ng trong mt bin cho php. Ty vo tnh hnh v m v mc tiu hng n c th mi quc gia trong mi thi k nht nh m cc nh hoch nh chnh sch s quyt nh mt mc thch hp cho mi mc tiu chnh sch. Do , mi quc gia s c mt la chn cho ring mnh m khng nht thit phi nh i hon ton theo nh tam gic bt kh thi ca Mundell Fleming. 2.1.2 Thuyt t din Thuyt tam gic m rng ca Yigang v Tangxian (2001) thc s chun ho tam gic bt kh thi ca Mundell. Tuy nhin, ging nh m hnh ca Mundell, l thuyt ny cha xem xt n s khc nhau v kh nng vay mn nc ngoi bng ni t trong cc nn kinh t khc nhau s tc ng trc tip n bin ng t gi. Hausmann (2000) pht hin ra mt mi quan h vng chc gia mu hnh th ni t gi ca mt quc gia vi

kh nng vay mn quc t bng ni t ca quc gia . C th, quc gia no c kh nng vay mn nc ngoi bng ni t (the ability to borrow abroad) nhiu hn c khuynh hng nm gi mc d tr ngoi hi nh hn, v cho php t gi bin ng cao hn so vi bin ng trong d tr ngoi hi hoc li sut. Hausmann cng pht hin mt bng chng yu hn v t bn vng hn v tm quan trng ca tc ng t gi n gi c (exchange rate pass-through) nh l mt yu t xc nh s khc nhau trong qun l t gi ca cc quc gia. Guobing Shen (2004) a bin s kh nng vay mn nc ngoi bng ng ni t vo cc yu t khc xc nh vic la chn c ch t gi, v m rng tam gic bt kh thi ca Mundell thnh thuyt t din. Hnh 5. Thuyt t din

Thuyt t din gi nh rng khng c mi quan h ni sinh gia bin kh nng vay mn nc ngoi bng ni t v ba bin cn li trong tam gic bt kh thi. Trong Hnh 5 chng ta c mt t din u. t mt di C tng trng cho kh nng vay mn nc ngoi bng ng ni t; mt M bn tri tng trng cho chnh sch tin t c lp hon ton; mt i din K tng trng cho dng vn lu ng hon ton; mt phi E tng trng cho s n nh t gi. nh A1 l th trng vn ng, A2 l t gi th ni, A3 l t gi c nh v A4 th hin kh nng cao nht vay mn nc ngoi bng ng ni t. Tng t nh cc l lun trn, bn cnh cc gii php gc, cc quc gia c th la chn cho mnh cc kt hp trung gian nm bn trong t din ty vo kh nng vay n nc ngoi bng ng ni t ca quc gia hay mc tiu m quc gia ang theo ui. Theo , khi mt quc gia c kh nng vay mn bng ni t cao nht th n ang theo ui ng thi ba chnh sch mc tiu. Thc t, c ch t gi di ch bn v vng thuc v s kt hp ny. T gi di ch Bretton Wood cng gn tng t cch kt hp trn. Ngc li, mt s kt hp thng thy cc quc gia ang pht trin vi th trng ti chnh cn yu

l khng c kh nng vay n bng ng ni t kt hp vi chnh sch tin t c lp, t gi c nh v kim sot vn hon ton. Khi cho kh nng vay n bng ng ni t ca mt quc gia bng 0 th mt C ca t din s khng tn ti. Lc ny t din s tr thnh tam gic u. Nh vy, tam gic bt kh thi ca Mundell-Fleming ch l mt trng hp t bit ca thuyt t din khi mt quc gia khng c kh nng vay n nc ngoi bng ni t.

Hnh 6. Tam gic bt kh thi trng hp c bit ca thuyt t din Trong gii hn ni dung, nhm chng em khng nghin cu su hai m hnh trn m ch gii thiu s lc. Cc phn tch ca cc phn khc cng ch yu da trn m hnh c in. 3.1 Thc o b ba bt kh thi Chinn v Ito pht trin ba thc o nh gi mc c lp tin t (MI), n nh t gi ( ERS) v hi nhp ti chnh ( KAOPEN). c lp tin t MI. Mc c lp tin t c o lng bng hm o nghch ca mc tng quan hng nm ca li sut hng thng gia quc gia s ti v quc gia c s. Ch s mc c lp tin t c xc nh bng: MI = 1 Trong : i: quc gia s ti, j: quc gia c s. Vi cng thc nh trn, gi tr ti a, ti thiu tng ng l 1 v 0. Ga tr cng tin v 1 c ngha l chnh sch tin t cng c lp hn. V d nu chng ta mun o lng mc c lp tin t ca Vit Nam, quc gia s ti l Vit Nam v quc gia c s l M ( nu chng ta mun xem xt thay i li sut VN vi li sut USD).

n nh t gi (ERS). n nh t gi chnh l lch chun ca t gi, c tnh theo nm da trn d liu t gi mi thng gia quc gia s ti v quc gia c s. n nh t gi nm gia gi tr 1 v 0, cng tin v 1 t gi cng n nh. ERS =

Cch thc o lng n nh t gi nh trn c u im l gip chng ta xc nh c chnh sch t gi trn thc t m mt quc gia ang p dng ch khng phi da trn nhng g m quc gia tuyn b. Nu ch n thun p dng cng thc ny th ch s o lng n nh t gi c xu hng rt nh. iu c ngha l n s phng i mc linh hot t gi, c bit l khi t gi dao ng trong mt bin hp nhng li khng c nh gi li thng xuyn. Hi nhp ti chnh (KAOPEN).Trong cc ch s o lng b ba bt kh thi, kh nht l o lng mc hi nhp ti chnh.Mun nh gi mc hi nhp ti chnh, chng ta phi o lng mc m mt quc gia tin hnh kim sot vn. Tuy nhin vic o lng mc kim sot vn rt phc tp v rt kh phn nh ht nhng phc tp trong thc t. Chng hn c quc gia tuy tuyn b m ca th trng vn bng nhng chnh sch kh thng thong nhng trong thc t li kim sot vn bng nhng bin php hnh chnh ca cc c quan chc nng. Chinn v Ito (2006 , 2008) a ra xut s dng m ti khon vn KAOPEN o lng mc hi nhp ti chnh. KAOPEN da trn thng tin trong bo co hng nm v c ch t gi v nhng hn ch ngoi hi do IMF pht hnh (Annual Report on Exchange Arrangements and Exchange Restrictions). Nhn vo KAOPEN ta s thy mt quc gia trn thc t c tin hnh chnh sch a t gi hay khng. y l dng c ch m mt loi t gi p dng cho giao dch trn ti khon vng lai v mt loi t gi p dng cho ti khon vn. C ch a t gi chnh l mt du hiu nhn bit mt quc gia tin hnh kim sot vn. Vo thi im tnh trng lm pht tng tc Vit Nam nm 2008, c xut t mt s nh lm chnh sch cho rng nn p dng c ch a t gi, trong t gi p dng cho cc doanh nghip xut khu phi khc vi cc doanh nghip nhp khu ( chnh ph Vit Nam sau khng ng vi bin php ny). KAOPEN v vy cho thy nhng hn ch trong cc giao dch trn ti khon vng lai. Ti khon vn v kt hi ngoi t.

Mc d vy, KAOPEN c nhc im l khng phn nh ng mc nhng g din ra trong thc t, nht l vic khu vc t nhn tm mi cch trnh n cc bin php kim sot vn ca chnh ph. V d chng ta thy Vit Nam chng hn, cc sai s thng k hng nm trong cn cn thanh ton quc t nhiu khi ln n hng t USD. Cc sai s ny c quy cho khu va doanh nghip tm cch chuyn tin xuyn bin gii v nhiu mc ch khc nhau.Tuy c mt s nhc im nhng ch s KAOPEN c nhiu nh kinh t nh gi phn nh c cc mc tiu chnh sch quan trng m mt quc gia theo ui trong tin trnh hi nhp ti chnh. Ch s Chinn-Ito (KAOPEN) bin thin gia 0 v 1.Gi tr cng cao ca ch s ny cho thy quc gia m ca hn vi nhng giao dch vn xuyn quc gia. Lu l ch s KAOPEN ch cho ta thy m ti khon vn theo php l da trn cc bo co ca chnh ph cho IMF, WB cc ch s kinh t v m lin quan n kim sot vn v ngoi hi. Lane v Milesi-Ferretti (2006) c xut s dng ch s m ti khon vn trn thc t. Ch s ca Lane v Milesi-Ferretti o lng khi lng n v ti sn nc ngoi trong cn cn thanh ton. Khi o lng tng lng n v ti sn nc ngoi trong cn cn thanh ton, ta s thy c mc kim sot vn trn thc t m quc gia ang theo ui. Ngoi ra cn mt phng php th hai o lng m ca ti khon vn trn thc t, l tnh ton t s dng ti chnh xuyn bin gii trong cn cn thanh ton quc t so vi GDP. Thng khi phn tch cc ch s ca b ba bt kh thi cc nh kinh t c xu hng s dng ng thi c hai ch s m ti khon vn theo php l v trn thc t cng mt lc. 4.1 Chng minh b ba bt kh thi 4.1.1 n nh t gi v c lp tin t Xut pht t A thc hin chnh sch tin t m rng lm dch chuyn LM n LM1 . LM1 ct IS ti B th c R thp hn, c Y1 >Yo lm cho NX gim lm mt cn bng t gi . Nu nh nc cho hi nhp ti chnh lm cho p lc cng ln i vi c nh t gi. Vy hi nhp ti chnh s khng tn ti.

4.1.2 c lp tin t v hi nhp ti chnh Xt ti im A nu nh nc thc hin chnh sch tin t m rng th ng LM dch chuyn xung thnh LM1. ng LM1 ct IS ti B c r thp lm dng vn dch chuyn ra nc ngoi v ti c mc sn lng Y1 ln hn mc sn lng Yo lm cho xut khu rng gim dn n cung ngoi t gim cu ngoi t tng. Vy khng th n nh t gi .

BP

LM

BP

r
r1

A
B

LM1

IS Y0 Y1 Y

Hnh 7. Chng minh b ba bt kh thi 4.1.3 n nh t gi v hi nhp ti chnh Xt ti im A thc hin chnh sch m rng tin t ng LM dch chuyn LM1 , LM1 ct IS ti B lc ny ti B c r thp , xut khu rng gim(NX) lm t gi bin i . Nh nc phi b p khon khon ngoi t ny bng cch bm ngoi t vo th trng lm LM1 dch chuyn LM chnh sch tin t v tc dng. III. D TR NGOI HI V B BA BT KH THI Phin bn nguyn thy ny ca b ba bt kh thi khng cp n vai tr d tr ngoi hi. Nhng mt s nghin cu gn y li cho thy phin bn mi ca b ba bt kh thi c tng quan vi d tr ngoi hi, nht l ti cc nn kinh t mi ni. D tr ngoi hi va l hu qu ca vic iu chnh b ba bt kh thi cho ph hp vi cu trc mi ca h thng ti chnh quc t va l mc tiu ca cc nn kinh t mi ni. V th mi gi y l phin bn mi ca b ba bt kh thi. Aizenman, Chinn v Ito (2008) xem xt vic la chn mu hnh b ba bt kh thi trong mi tng quan vi d tr ngoi hi. Trong giai on 1990 2006, d tr ngoi hi

ton cu gia tng n tng t 1 nghn t la n hn 5 nghn t la. Trong khi t l d tr ngoi hi (tnh trn GDP) ti cc nc cng nghip ch n nh xp x 4% th ti cc nc ang pht trin tng t khong 5-27%. n trc nm 2007, cc nc ang pht trin nm gi n ba phn t d tr ngoi hi ton cu; phn ln tp trung chu , ni d tr ngoi hi gia tng t khong 5% nm 1980 ln 37% nm 2006. Trung Quc l quc gia c d tr ngoi hi gia tng n tng nht, t khong 1% vo nm 1980 ln hn 50% vo u nm 2010.

Hnh 8. Hoarding International Reserves /GDP patterns, 1980-2006 Ngun: Aizeman, J., M. Chinn, and H. Ito (2008). The Impossible Trinity Hypothesis in an Era of Global Imbalances: Measurement and Testing

Hnh 9. International reserves and financial integration patterns

International reserves/GDP ratios and Capital account liberalization indices, for industrial and developing countries Ngun: International Reserves: Precautionary Versus Mercantilist Views, Theory and Evidence - Joshua Aizenman and Jaewoo Lee

Gii thch quan h ca s gia tng nm gi ngoi hi cha tng thy trc y vi h qu ca hi nhp ti chnh ton cu, Hnh 6 l biu th hin d tr ngoi hi / GDP v ch s t do ha ti khon vn gia cc nc cng nghip v cc nc ang pht trin. Trong khi d tr ngoi hi/GDP dng nh khng bin ng ln trong nhng nm 1980, s gia tng r rt ca vic nm gi ngoi hi ti cc quc gia ang pht trin xy ra u nhng nm 1990, trng khp vi s y mnh t do ha ti chnh cc quc gia ny. D tr ngoi hi tng tc thn k cc nc ang pht trin l kt qu sau cuc khng hong

ng . y l bng chng ph hp cho s phng on rng s hi nhp ti chnh ca cc quc gia ang pht trin a n s thay i mnh m nhu cu ca d tr ngoi hi. Trc khi hi nhp ti chnh, nhu cu v d tr ngoi hi cung cp mt s m bo chc chn cho bn thn nc chng li cc dng quan h thng mi d bin ng. D tr ngoi hi gia tng mt phn do chnh ph cc nn kinh t mi ni phi i ph vi xu hng dng vn mang tnh u c. Tch ly d tr ngoi hi, v vy, l phng thc chnh m chnh ph hng n nh tm m can thip phng nga ri ro dng vn o chiu. So vi trc y, d tr ngoi hi tng ln ch yu nh vo yu t thng mi, tc thng d trong xut khu, th gi y yu t ti chnh ngy cng ng vai tr ln hn. iu ny cho thy chnh ph cc nn kinh t mi ni c trit l kh r rng trong vic la chn cc mc tiu chnh sch ca b ba bt kh thi: tng bc m ca ti chnh nhng khng qun kim sot vn, linh hot thay v c nh t gi v s dng cng c chnh sch tin t bm tht nhp nhng lm y kho d tr ngoi hi ca mnh. Nm 2008, Aizenman, Chinn v Ito trin khai mt dng th hnh kim cng o lng xu hng thay i trong cu trc ca b ba bt kh thi v mc d tr ngoi hi. Hnh 10. M hnh kim cng nhm cc quc gia mi ni chu

Aizenman, Chinn v Ito xy dng cho mi quc gia mt vector b ba bt kh thi v nhng cu hnh ca d tr ngoi hi o lng c lp tin t, n nh t gi, d tr

ngoi hi v hi nhp ti chnh ca mi quc gia. Nhng thc o ny dao ng t 0 n 1. Cu hnh ca mi quc gia c tng hp bng th hnh kim cng tng qut vi bn nh o lng c lp tin t, n nh t gi, d tr ngoi hi trn GDP v hi nhp ti chnh. M hnh kim cng l phin bn mi nht ca l thuyt b ba bt kh thi. Tuy nhin tnh bn vng ca m hnh ny liu c nh nhau trong mi trng hp? iu ny vn cha c kim nh. C l chng ta hy ch kt qu ca nhng nh kinh t hc tip theo. L thuyt b ba bt kh thi ngy cng hon thin dn t m hnh Mundell-Fleming n tam gic bt kh thi Mundell-Fleming, pht trin thnh tam gic m rng Yigang v Tangxian (2001) v cui cng l thuyt t din Hausmann (2000). Trn c s chng ta s i su vo phn tch thc tin b ba bt kh thi ti cc nc trn th gii v c bit l Vit Nam.

Phn II: Nhng thay i trong cu trc ti chnh quc t v nhng la chn chnh sch b ba bt kh thi:
I. Thay i trong cu trc ti chnh quc t di gc nhn ca b ba bt kh thi: Di y chng em s nghin cu s pht trin cc ch s ca b ba bt kh thi theo thi gian (1970 - 2010). Mi th biu din gi tr trung bnh tng th ca mi ch s b ba bt kh thi v gi tr trung bnh cng tr vi lch chun ca n. ng thi qua cc m hnh, chng ta c th thy r s khc bit ni bt trong cu trc ti chnh quc t gia cc nc cng nghip ha v cc nc ang pht trin, cng nh gia cc nn kinh t mi ni v cc nn kinh t khng phi l th trng mi ni. So snh gia nhm IDC v LDC: Hnh 11. So snh s pht trin ca cc ch s b ba bt kh thi (MI, ERS, KAOPEN) theo thi gian gia cc nc cng nghip ha v cc nc ang pht trin.

Ngun: Aizenman, Chinn, Ito (2008), Figure 5a. th u tin (t tri qua phi) trong hnh cho thy, t nm 1970-1980, mc c lp tin t hai nhm quc gia kh gn nhau. Tuy nhin n u nhng nm 90, ch s MI nhm quc gia IDC gim i ng k. iu ny phn nh n lc ca cc nc thnh vin khu vc tin t chung Euro. Sau s sp h thng Bretton Woods (1973), ng tin ca cc nc cng nghip ha trong h thng u t do th ni, ng biu din ERS ca nhm nc ny gim lin tc. n u nhng nm 80, t gi tr nn n nh hn; c th ch s ERS khng ngng gia tng mc d c mt vi s bin ng do khng hong EMS (19921993). Ngc li, cc nc LDC vn kin tr theo ui c ch t gi c nh. Nhn vo th th 3, r rng chng ta khng my ngc nhin khi ch s hi nhp ti chnh ca nhm nc IDC lin tc gia tng c bit gia thp nin 90 c mt s tng tc t bin v m ca ti chnh. Trong khi , cc nc LDC tuy cng bt u theo ui mc tiu ny nhng nhn chung cn kh khc bit so vi so vi nhm nc cng nghip ha. So snh gia nhm EMG v Non-EMG:

Hnh 12. So snh s pht trin ca cc ch s b ba bt kh thi theo thi gian gia cc nc th trng mi ni v cc nc ang pht trin khng phi th trng mi ni. Ngun: Aizenman, Chinn, Ito (2008), Figure 5b. Trong khi cc nc Non-EMG vn duy tr tng i mc c lp tin t th cc nc EMG tr nn t c lp hn (k t sau cuc khng hong ti chnh 1997). Xt v mc n nh t gi, sau nhng nm 80 cc nc EMG c xu hng t gi linh hot trong khi Non-EMG vn kin tr vi chnh sch t gi n nh mc cao. ng thi nhm nc EMG cng c mc hi nhp ti chnh ngy cng su hn (c th sau cuc khng hong 1997). Xu hng pht trin ca b ba bt kh thi tng nhm quc gia Hnh 13a. Mu hnh b ba bt kh thi cc nc cng nghip ha

Ngun: Aizenman, Chinn, Ito (2008), Figure 6a Theo biu ta thy, i vi nhm nc cng nghip pht trin IDC, mc m ca ti chnh gia tng t bin t nhng nm 90 cng vi s la chn c ch t gi n nh lm suy gim nghim trng tnh t ch v tin t, iu ny phn nh s ra i ca ng Euro vo nm 1999. (Nu khng k cc nc s dng ng Euro ra khi nhm nc cng nghip ha th mc hi nhp ti chnh ca nhm nc ny cng tin trin tng t nh khi cha tch, nhng ch s n nh t gi li xoay quanh ng biu din ch s c lp tin t mc d sau u thp nin 90 t gi n nh mc cao hn. Sau cui thp nin 90, ng biu din n nh t gi v c lp tin t hi tch nhau ra).

Hnh 13b,13c. Mu hnh b ba bt kh thi cc nc ang pht trin.

Ngun: Aizenman, Chinn, Ito (2008), Figure 6b, 6c Nhn vo nhm nc mi ni EMG, ta thy cc nc ny khng ch khc bit so vi nhm nc cng nghip pht trin IDC m cn khc bit so vi nhm nc ang pht trin khng phi th trng mi ni Non-EMG. Mc d c nhng thay i trong chnh sch b ba bt kh thi qua cc thi k, nhng n nm 2000 c th quan st thy cc ch s v hi nhp ti chnh, n nh t gi v c lp tin t c xu hng hi t mc trung bnh. Kt qu ny cho thy rng nhm nc EMG ang c gng duy tr c lp tin t v hi nhp ti chnh mc tng i cao bng cch cho t gi linh hot hn. iu ny gii thch l do ti sao mt vi nc trong nhm ny nm gi mt lng ln d tr ngoi hi, v y l mt khon m an ton cho s nh i trong b ba bt kh thi. Nhng quan st trn khng xy ra Non-EMG. Nhm ny theo ui chnh sch n nh t gi, theo sau l c lp tin t trong sut thi k quan st, v khng c mt xu hng r rng trong hi nhp ti chnh. M hnh kim cng: M hnh kim cng th hin r s thay i cu trc ti chnh quc t theo thi gian. V yu t rt quan trng trong m hnh ny l d tr ngoi hi. y, chng em c bit quan tm n mi quan h gia d tr ngoi hi vi cc chnh sch b ba bt kh thi. Hnh 14. Mu hnh kim cng cc nc cng nghip ha v cc quc gia cng nghip ha khng thuc EURO.

Center is at 0

Center is at 0 Ngun: Aizeman, J., M, Chinn, and H. Ito (2008), Fegure 3.

Sut t giai on 1971-2006, cc nc cng nghip ha khng ngng tng tc hi nhp ti chnh. Kt qu l n nm 2006, hi nhp ti chnh ca nhm nc ny gn tin n hon ho (tin rt gn ti 1). Cng thm thc hin chnh sch n nh t gi cao;cng ng ngha vi hy sinh c lp tin t. Vi nhm nc khng s dng ng EURO ta thy, mc d c cng mc hi nhp ti chnh, nhng cc nc ny li c c ch t gi tng i linh hot hn, ng thi s t ch v tin t cng nhiu hn. Hnh 15. Mu hnh kim cng cc nc mi ni v cc quc gia ang pht trin khng phi th trng mi ni.

Center is at 0

Center is at 0 Ngun: Aizeman, J., M, Chinn, and H. Ito (2008), Fegure 3.

M hnh trn lm sng t s tht l cc nn kinh t EMG hng ti t gi linh hot cao hn (t thp nin 80) v hi nhp ti chnh su hn, ng thi chp nhn nh mt c lp v tin t. Nhm Non-EMG mc d cng dn m ca hi nhp nhng t hn v nhn chung vn gi nguyn mc c lp tin t v theo ui c ch t gi n nh mc cao. iu ang ch l cc nn kinh t mi ni t c s kt hp tng i cn bng gia ba mc tiu v m trong nhng nm 2000, c th l n nh t gi, hi nhp ti chnh mc trung bnh v khng nh mt s t ch v tin t nhiu nh nhm nc cng nghip ha.S d chnh sch ny c thc hin l nh vo s gia tng ng k ca t l d tr ngoi hi trn GDP m khng c mt nhm nc no t c. II. S ph v cu trc ti chnh quc t: S thay i trong la chn chnh sch ca cc quc gia theo thi gian c mi quan h cht ch vi cc s kin kinh t ti chnh. Vy c th cc s kin kinh t ti chnh tc ng nh th no n cu trc ti chnh quc t ? Chng ta s ln lt tm hiu qua cc mc quan trng. Trc tin phi k n s v ca h thng Bretton Woods nm 1973. Th hai l cuc khng hong n Mexico 1982- cuc khng hong m sau nh du s bt u ca chui khng hong n ca cc quc gia ang pht trin nhng nm 80. Th ba l ln sng ton cu ha nm 1990. Th t l cuc khng hong ti chnh chu 1997-1998 (cuc khng hong m u cho mt chui cc cuc khng hong chng li t ngt ca cc quc gia, c bit l cc con h chu : Hong Kong, Singapore, Hn Quc, i Loan, cng vi Nga v mt s quc gia mi ni khc). Cui cng l khng hong ti chnh ton cu 2007 v s tri dy ca TrungQuc. Sau mi cuc khng hong nu trn u gy ra s thay i trong mu hnh b ba bt kh thi, tuy nhin s thay i ny khng ging nhau tng nhm nc. V hiu r c mc nh hng ca tng s kin kinh t trn, chng ta s i phn tch bng kt qu kim nh di y:

Tm tt s ph v cu trc b ba bt kh thi.

Ngun: Aizenman, Chinn, Ito (2008), Table 2c. C th kt lun rng i vi nhm quc gia cng nghip pht trin IDC, s kin nm 1997-1998 gy ra s thay i ln trong chnh sch c lp tin t v n nh t gi, v nm 1990 chng kin mt s thay i trong mc hi nhp ti chnh. Tt c din bin ny cho thy s di chuyn vn ca cc quc gia chu u nhm hng n mt lin minh tin t v kinh t thng nht. i vi quc gia ang pht trin khng phi th trng mi ni (Non-EMG), nm 1990 c s bin chuyn nhiu nht v c lp tin t v hi nhp ti chnh. Cng nh s kin Mexico nm 1982 lm cho ch s n nh t gi cc nc ny thay i ng k, do hu qu t cuc khng hong n khin cho cc quc gia ri vo khng hong khng th tip tc theo ui chnh sch t gi c nh. Cui cng nm 1982 cng chng kin mt s thay i ng ngc nhin trong ch s n nh t gi cc nc th trng mi ni EMG, l t gi tr nn linh hot hn. n nm 1997-1998, EMG bt u c s tng tc trong hi nhp ti chnh, trong khi mc c lp tin t li gim nhiu vo nm 2001. Tuy nhin nu so snh vi cc nc IDC th ch s MI nhm nc EMG vn cao hn rt nhiu. iu ny phn nh mt thc t, khi cc nc EMG tng cng t do ha ti khon vn th bt buc hoc phi hy sinh c lp tin t nh cc nc IDC hoc phi th ni t gi. Nhng c mt iu th v xy ra nhm nc mi ni l cc nc ny s hu mt kho d tr ngoi hi khng l v mc d tr ny tng lin tc t nm 2000 cho n nay. Chnh nhn t ny to ra mt tm m v hnh gip cc quc gia EMG c th duy tr mt mc c lp tin t cho php, bng cch p dng mt ch t gi trung gian, tc c ch t gi linh hot nhng c qun l.

Bng 3: Nhng thay i cu trc b ba bt kh thi sau cc cuc khng hong Cng nghip ha H thng Bretton Woods sp 1973 Khng hong n Mexico 1982 Khng hong ti chnh chu 1997-1998 ang pht trin nhng khng phi l mi ni T gi linh hot Tng cng hi ti hn,tng cng hi chnh v n nh t nhp ti chnh gi, c lp tin t gim. T gi linh hot, Gia tng c lp tin m ca ti chnh, t, t gi linh hot c lp tin t duy hn, hn ch m ca tr mc nht ti khon vn. nh. c lp tin t suy T gi linh hot, tng gim, tng cng cng hi nhp ti n nh t gi cng chnh, tng cng vi m ca hi mc c lp ca nhp ti chnh tin t. hng n lin minh kinh t- tin t thng nht. Tng cng n Tng cng n nh nh t gi v c t gi v c lp tin lp tin t, kim t, kim sot th sot th trng vn. trng vn ang pht trin v l th trng mi ni Tng cng hi nhp ti chnh, t gi linh hot hn. Gia tng c lp tin t, t gi linh hot hn, tng cng hi nhp ti chnh. Tng cng hi nhp ti chnh, t gi linh hot, c lp tin t gim.

Khng hong ti chnh 20072008

Tp trung n nh t gi m m ca ti khon vn, tng d tr ngoi hi.

III. NHNG LA CHN CHNH SCH CA B BA BT KH THI Th trng vn ng

c lp tin t

n nh t gi

T gi th ni

Hi nhp ti chnh Hnh 16. B ba bt kh thi

T gi c nh

3.1 T gi c nh v hi nhp ti chnh n nh t gi v hi nhp ti chnh c kt hp bng cch la chn ch t gi c nh nhng phi t b c lp tin t. iu ny ng ngha Chnh ph mt i mt cng c iu chnh li sut trong nc c lp vi li sut nc ngoi. Mt khi dng vn ra

vo t do, nu mun gi t gi hi oi n nh th NHTW quc gia ny phi tung ng ni t ra mua vo ng ngoi t hoc phi gim li sut trong nc nu dng vn vo qu nhiu; trng hp ngc li, NHTW phi bn bt lng ngoi t d tr thu ng ni t v hoc tng li sut khi dng vn trong nc o chiu. Trong tnh hnh ny, tnh c lp ca chnh sch tin t hay vic iu hnh chnh sch tin t v mc tiu lm pht v tng trng kinh t khng cn c m bo v cung tin v li sut trong nc khng cn xc nh da vo din bin gi c trong nn kinh t m do t gi hay dng tin vo hay ra quyt nh. _ iu kin p dng: Cc quc gia c lm pht cao, c bit i vi nhng quc gia m lng tin ca th trng vo nhng ci neo danh ngha b mt tn nhim (chnh sch ti kha khng c Chnh ph xem trng). _ Tc dng: to dng li lng tin ca th trng vo gi tr ng ni t v kim sot c lm pht. _ Hn ch: + Cc quc gia c lm pht cao nhng nguyn nhn dn n lm pht l do cc c shock trong ngun cung (gi nguyn-nhin-vt liu u vo, sn phm thit yu) hoc cung tin tng qu mc do ti tr cho nhng mc ch chi tiu ca Chnh ph s khng th t c mc ch kim sot lm pht do chic neo t gi danh ngha ny khng vng chc c th lm thay i tnh hnh. + Nhng quc gia c t l nhp khu trn GDP thp cng khng nn la chn cch kt hp ny, v mt khi quc gia ny p dng ch t gi c nh nhng ngun cung trong nc khng p ng c nhu cu ca th trng, ngun cung t nhp khu li cng khng th b p lng thiu ht th vic Chnh Ph quc gia ny nn quan tm n nhng bin ng gi c trn th trng hn l tp trung n nh t gi. c th hiu r hn u v nhc im ca s la chn cch kt hp ny, ta hy xem xt trng hp in hnh sau: Lin minh EU y c th xem l hnh thc lin kt su rng nht hin nay. Nm 1993, cc quc gia thnh vin ch cht ra quyt nh thnh lp mt lin minh ton din v c chnh tr, kinh t tin t v vn ha da trn c s ca Cng ng Chu u EC. n nm 2002 ng tin

chung Euro tr thnh n v tin t chung cho c khi, cc quc gia thnh vin c th loi tr c nhng bin ng t gi hi oi cng nh dng vn t do v d dng lu chuyn hn. V tt c cc qucgia thnh vin u s dng ng Euro cho nn quan h t gi hi oi gia cc quc gia ny l cc k n nh (c th ni y l hnh thi cao nht ca chnh sch c nh t gi); cng v cng s dng mt ng tin, dng vn lun chuyn gia cc quc gia thnh vin hu nh khng gp bt c mt tr ngi no v t c nhng mc tiu trn, l tt yu, ci gi phi tr l: s tn ti ca Ngn hng Trung ng Chu u (ECB) lm cho cc quc gia ny hon ton khng c kh nng c c mt chnh sch tin t c lp. Ci gi phi b ra l, cc quc gia ny phi t b chnh sch tin t ring ca mnh m p dng chung chnh sch cho c khi. Nu mi nc thnh vin u c th s dng chnh sch tin t ring ph hp bi cnh trc khi c s cu tr t NHTW Chu u th cuc khng hong n cng nm 2010 bng pht khu vc ny cc nc Hy Lp, Ireland, B o Nha c th t cu mnh trc khi c s h tr ca cc t chc IMF v cc nc thnh vin Eurozone.Tng kt li, b ba bt kh thi xut hin trong cc quc gia thuc EU l c nh t gi, dng vn t do v khng c mt chnh sch tin t c lp. p dng cc chnh sch v m nh trn pht trin mt th trng chung thng qua h thng lut php tiu chun p dng cho tt c cc nc thnh vin, m bo s lu thng t do ca con ngi, hng ha, dch v v vn. c th hiu r hn nhng thay i trong cu trc b ba bt kh thi ca cc nc thnh vin trc v sau khi gia nhp lin minh EU, ta c th xem xt n quc gia c, c xem l tr ct trong lin minh ny.

1.2

0.8

0.6

ers mi kaopen

0.4

0.2

1978

2004

1970

1972

1974

1976

1980

1982

1984

1986

1988

1990

1992

1994

1996

1998

2000

2002

2006

2008

Biu 2.1: Xu hng thay i ca cc ch s b ba bt kh thi ca c (Nm: 1970 - 2010) _ Ngun: Aizenan, Chinn, Ito (2008) c l quc gia c th trng vn m ca hon ton, l mt mi trng u t an ton, ng tin cy v tnh cnh tranh mnh m. Trc khi gia nhp EU c m ca hon ton th trng vn vi nhng chnh sch u i, thu ht u t ca Chnh ph. Ta c th thy, trc nm 1993, ch s c lp tin t cn kh cao, c thi k gn nh c lp tin t hon ton. Sau s sp h thng Bretton Woods (1973), khng nm ngoi xu hng ng tin ca cc nc cng nghip ha c t do th ni ng mc c, ng biu din ERS ca nc ny tuy c ci thin nhng nhn chung st gim ng k so vi trc . n u nhng nm 80, t gi tr nn n nh hn; c th ch s ERS khng ngng gia tng mc d c mt vi s bin ng do khng hong EMS (1992-1993). K t khi s dng ng tin chung Euro v thc thi chnh sch tin t chung, c khi EU c cng mc li sut. Nh tt c cc nc cng nghip khc, t nm 2008 c chu nh hng ca cuc khng hong ngn hng, khng hong kinh t v th trng ti chnh ton cu do hot ng u c trn th trng bt ng sn M gy ra ng vo lc c ang trong giai on tng trng kinh t mnh m. Tng t nh cc nc khc (M, Php, Anh) ma ng nm 2008/2009 c a ra cu tr li ng ph mt cch hiu qu cuc khng hong h thng ca nn kinh t

2010

ti chnh v nhm n nh tnh hnh trn cc th trng ti chnh bng nhng gi h tr cc ngn hng vi tng s l hai t Euro, cng nh hai gi kch cu ton din nn kinh t. Biu 2.2: Xu hng thay i li sut c t nm 2008-2011
4.500 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 0.500 0.000 2008 2009 2010 2011 Li sut th trng Tri phiu chnh ph

Do nhng tc ng xu ca cuc khng hong n cng Chu u nh hng n gi tr ng Euro cng nh nn kinh t ca c khu vc. duy tr ng euro v lin minh tin t, c ang tr thnh ch n ca Eurozone. Lin minh chu u (EU) thnh lp Qu n nh ti chnh chu u (EFSF), nhn nhng mnh lnh t c, nc ch n chnh.Trong khi hu ht cc nn kinh t chu u ang trong th trng m yu k t nm 2008, kinh t c li nhanh chng ni ln t cuc khng hong ti chnh ton cu. Ngoi ra, vic c v tr xp hng tn dng tt nht ti chu u v thng d thng mi ln cng l nhng nhn t gp phn gia tng tm quan trng v nh hng ca Berlin.Vic Ngn hng Trung ng c (Bundesbank) ang s hu kho d tr vng ln ti 3.400 tn cng tng thm sc mnh kinh t cho nc ny. Nm 2009 2010, trong lc cc quc gia thnh vin phi i mt vi cn bo n cng, ECB tip tc duy tr mc li sut thp 1% ng thi tng nhng gi cu tr kinh t. Xung quanh s kin ny cng c nhiu kin tri chiu, khi ECB c nh pht hnh Eurobond, c phn i kch lit do lo ngi s ch lm trm trng thm n xu ca cc quc gia v c s phi gnh trng trch bo h cho cc quc gia thuc Eurozone. Trong khi cc nh lnh o nc ny li mun gii quyt vn ny ton din hn, nhng ci cch su rng nh hi nhp ti kha d dn n tnh trng hi nhp chnh tr li kh c cc nc khc ng tnh. Tuy rng cui cng ECB vn vin tr v cu cc quc gia thot khi nguy c v n th nhng qua s kin ny cng bc l nhiu im yu ca m hnh lin minh tin t ny. Nm 2011, cng vi quyt nh nng li sut ng euro ln 1,5% ca ECB, cc quc

gia thnh vin phi xem xt li v n lc ct gim nhng khon chi tiu cng khng cn thit. 3.2 T gi th ni v hi nhp ti chnh c lp tin t v hi nhp ti chnh c kt hp bng cch chn ch t gi th ni, ng ngha vi vic t b mc tiu n nh t gi. Vi cch chn la ny, NHTW cc quc gia s c t do n nh li sut trong nc nhng i li t gi phi vn hnh theo nguyn tc ca th trng. Ngc li vi s la chn cp trn, nu NHTW mun c chnh sch tin t c lp v mc tiu lm pht v tng trng kinh t th buc phi th ni t gi khi ti khon vn m ca t do. y l cch kt hp c nhiu quc gia pht trin la chn do c th duy tr mt ch s MI cao th NHTW cc quc gia ny nht thit phi c nng lc cng nh quyn hn mi c th vn hnh v kim sot tt nht nhng bt n ca th trng. Mt khc i vi nhng nn kinh t mnh th vic duy tr mt mc t gi n nh l ht sc kh khn v c v bt kh thi. hiu r hn nhng mt hn ch cn tn ti ca cch kt hp ny, chng em s phn tch chi tit cho 2 trng hp c th sau: 3.2.1 M M l nc tiu biu cho s la chn ny. Khng th ph nhn rng, M l mt nn kinh t ln, vi chnh quyn trung ng mnh c kh nng ti phn b ngun lc gia cc khu vc khi cn, mt ngn ng chung v truyn thng chung, to iu kin thun li cho php ngi lao ng di chuyn t do gia cc khu vc. Nc M, ging vi Anh v Canada, chn chnh sch t do ha dng vn, ng thi s dng chnh sch tin t n nh nn kinh t v chp nhn th ni ng tin ca mnh, ng dollar. Trn thc t, vic nc M theo ui chnh sch t gi th ni cng mi ch din ra gn y. Trong lch s, t sau Chin tranh Th gii th hai tng tn ti h thng Bretton Woods cho php Ty u v Nht Bn c c t gi c nh so vi dollar M cho n tn nhng nm u ca thp nin 70. Sau , hipc Bretton Woods sp v cc nn kinh t hng u: Nht Bn, c v d nhin l M duy tr h thng th ni t gi (Free Float) cho n ngy nay.Ch t gi th ni hay cn gi l ch t gi linh hot l mt ch trong gi tr ca mt ng tin c php dao ng trn th trng ngoi hi.ng tin s dng ch t gi th ni c gi l mt ng tin th ni. T gi th ni l mt la chn ch t gi hon ton tri ngc so vi t gi hi oi c nh. V vic quc gia pht trin t b chnh sch theo ui t gi c nh cng c l do ca n. Mc d vic thc hin ch t gi hi oi th ni s hn ch kh nng ca chnh ph trong vn hnh mt chnh sch tin t ni a c lp

nhm duy tr n nh kinh t trong nc, nhng nhn chung, cc nh kinh t u cho rng, trong phn ln trng hp, ch t gi th ni tt hn ch t gi c nh bi v t gi th ni nhy vi th trng ngoi hi. iu ny cho php lm du tc ng ca cc c sc v chu k kinh doanh nc ngoi.Vi chnh sch ca t nc mnh, mi ngi M u c th d dng u t ra nc ngoi. n gin nht l gi tin cho 1 qu u t tng h quc t v ngi nc ngoi c th d dng mua chng khon, tri phiu ti M. Mt khc, Cc d tr lin bang FED cng s dng chnh sch tin t gp phn to vic lm v n nh gi c. Tuy nhin, trn thc t, song song vi t gi th ni l nhng bt n khng nh trn tr trng ngoi hi cng nh ca c nn kinh t nh: gnh nng n nn, nhng nguy c nng ca cc ti sn bong bngV nh im chnh l cuc khng hong ti chnh th gii nm 2008 bt ngun t nc ny, nguyn nhn trc tip l Chnh ph M khng th kim sot hot ng u t ti chnh bt ng sn ca hng lot ngn hng, tp on ti chnh hng mnh. Vi mc ch thc y phc hi kinh t sau khng hong 2007-2009, FED p dng chnh sch bung lng ng USD v lun duy tr mc li sut trong nc thp - gn nh 0% trong mt thi gian di, iu hnh khuyn khch cc nh u t trong nc chuyn t ng ni t sang cc ngoi t khc c li sut cao hn. Nu tnh c yu t lm pht, gi tr ng bc xanh ny trong nhng nm 2000 - 2010 mt hn mt phn t so vi gi tr cc ng tin khc. ng USD gim xp x 5% t u nm 2011 n nay, tng ng vi mc thp nht k t khi c ch t gi hi oi gn vi H thng tin t Bretton Woods b sp vo nm 1973. iu ny ang dy ln lo ngi v mt khng hong ti chnh mi, khi cc nh u t khng cn lng tin vo tri phiu kho bc M do FED tht bi trong vic bo v gi tr ng USD cng nh khng kim sot c tnh hnh lm pht trong nc. H qu tt yu s l ng USD cng tut dc trm trng v nguy c khng hong l khng th trnh khi.

Bin ng li sut ca M
6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0.000 2008 2009 2010 2011 2011 Dec 2012 Jan Discount Rate Money Market Rate Lending Rate Treasury Bills Government Bonds

percent (%)

Ngun: www.imf.org

Tng d tr ngoi hi ca USA


Millions 0.120 0.100 0.080 0.060 0.040 0.020 0.000 2008 2009 2010 2011 2012 Jan Total Reserves

Ngun: www.imf.org 3.2.1 Nht Bn Mt quc gia cng la chn cch kt hp ny v t c nhng thnh tu pht trin vt bt l Nht Bn, s thn k ng . Cng vi nhng n lc pht trin kinh t, ta c th d dng nhn thy thi k nhng nm thp nin 80, Nht Bn dn dn nng cao m ca ca th trng vn, ban hnh nhiu chnh sch hp dn thu ht u t t nc ngoi cng nh i u t cc quc gia khc. Cng vi m ca ti chnh, Nht Bn u tin la chn vic pht huy nhng hiu qu t cng c chnh sch tin t hn l n nh t gi. i vi nhng quc gia c quy m nn kinh t ln, c quan h ngoi thng vi nhiu nc th mc tiu n nh t gi l khng cn thit v kh thc hin. Sang thp nin 90, tc pht trin kinh t Nht Bn chm li lun lun mc di 5%; t trc thp k 90, Nht Bn l

nc c nn kinh t pht trin mnh, d tr ngoi hi hng hu, cn cn thng mi lun thng d. Tuy nhin, sau khi k kt ng thun vi M, ng Yn nht buc phi iu chnh ln gi ti 10%. Ch trong vng 5 nm, Nht Bn b ri vo tnh trng gim pht. Tnh trng gim pht ko di, lm cho nn kinh t sa ly, chnh sch tin t, t gi mt tc dng. c bit t nm 2008 n nay, chu nh hng ca cuc khng hong tin t v suy thoi kinh t quc t, Nht bn cng gp nhiu kh khn. Nm 2009 GDP ca Nht Bn gim ti trn 5%, chnh ph phi s dng gi kch thch kinh t tr gi ti trn 275 t USD i ph vi khng hong, song kt qu mang li rt hn ch, tnh trng gim pht khng c ci thin. iu ny khin cho Chnh ph nc ny phi xem xt li chnh sch kinh t, tin t v i mi cho ph hp vi xu th. T sau nm 1991, mc c lp tin t ca nc ny dn suy gim trong khi tiu ch n nh t gi li c nhng bin ng nh, c bit l giai on khng hong ti chnh Chu , Nht Bn ri vo khng hong h thng ti chnh tin t, ng Yen, chng khon gim gi mnh, n xu kh i tng cao, sn xut tr tr v t l tht nghip cao (4,5% thng 12 nm 2002). Thi k ny, GDP ca Nht gn nh hon ton l s m buc chnh ph Nht xem li c cu kinh t ; chnh sch tin t, ngn hng. Nm 1998, BOJ phi gim li sut xung mc t 0 0,1% nhm h tr khi phc kinh t, song song l hnh ng bm mt ngun vn khng l nhng vn khng th lm chm dt vng ln qun gia khng hong v suy thoi. Sau nhng nh hng xu ca cuc khng hong ti chnh ton cu nm 2008, mc li sut trong nc ca Nht dn b h thp cng vi s qun l li lng dn i vi t gi ng Yn khin cho mc c lp tin t ca nc ny cng cao.

Biu 2.3: S thay i cc ch s trong b ba bt kh thi ca Nht Bn Ngun: Aizenman, Chinn v Ito (2008)
1.2

0.8 ers mi kaopen 0.4

0.6

0.2

Biu 2.4: Xu hng bin ng t gi ng JPY/ SDR t nm 2008 Ngun: www.imf.gov.com

2.500

2.000 li sut chit khu 1.500 Money Market Rate li sut cho vay 1.000 li sut huy ng tn phiu kho bc tri phiu chnh ph 0.500

0.000 2008 2009 2010 2011

Biu 2.5: Bin ng li sut Nht Bn giai on 2008-2011 Ngun: www.imf.org.com

3.3 Ch trung gian C hai s la chn cho cch kt hp ny, ty tng iu kin c th v mc tiu m quc gia ny hng n m c cch vn dng linh hot. i vi nhng quc gia nhng quc gia mun ng ca vi th gii bn ngoi th s la chn kim sot vn ng thi duy tr t gi c nh. Nhng vi xu th hi nhp hin nay, rt t c quc gia no ng ca hon ton v la chn cch ny; tr khi quc gia lm vo khng hong trm trng v Chnh ph cn c thi gian cng nh phi b ra nhiu n lc nhm cu vn tnh th th y l cch cch tt nht loi b nhng tc ng bn ngoi. Mt cch kt hp khc l ch t gi th ni v kim sot vn. y l m hnh c kh nhiu quc gia thuc nn kinh t mi ni p dng. Bn cnh vic kim sot vn, Chnh ph cn c th trin khai chnh sch t gi v iu hnh chnh sch tin t mt cch c lp vi nhau. im thun li ca ch ny l Chnh ph tuy rng th ni t gi nhng vn c th gi n dao ng trong mt gii hn nht nh bng cch s dng di bng t gi. Tuy nhin vic kim sot vn c th lm mt i nhng ngun u t ln t nc ngoi, mt yu t khng th thiu trong mc tiu pht trin kinh t ton din. Trong nhng phn tch da vo quan st v xu hng chnh sch ca cc quc gia mi ni, Aizenman v Glick (2008) nu bc ln c xu hng hi t v mu hnh trung gian ca b ba bt kh thi. Trong nhng nm cui thp 1990s, u 2000s cc quc gia ny gnh chu hng lot cc cuc khng hong gn lin vi ch neo t gi (c nh v linh hot soft and hard peg) v xu hng hi nhp ti chnh Khng hong Mexico 1994; Thi Lan, Indonesia v Hn Quc 1997; Nga v Brazil 1998; Argentina v Th Nh k 1998. Trong cng thi gian , cc quc gia khng theo ch neo t gi bao gm Israel v Nam phi 1998 li trnh c khng hong. Kt qu l, cc quc gia ang pht trin thay i hng n mt mu hnh trung gian ca b ba bt kh thi vi t gi th ni c qun l, gi c lp tin t mt mc no v tip tc xu hng hi nhp ti chnh. T nh trn cng ca tam gic bt kh thi vi ch t gi neo linh hot (soft peg), vo nhng nm cui 1980 u 1990 cc quc gia nh Hn Quc, Mexico v cc nn kinh t Chu khc bt u gia tng t do ha v m ca ti chnh ng thi vn tip tc duy tr c lp tin t v ch t gi khng i. Tuy nhin theo thuyt Mundell Fleming th la chn ny l bt kh thi. Khng nm ngoi d kin, Mexico v ng ln lt lm vo cc cuc khng hong ln nm 1994 1995 v 1997 1998. Cc cuc khng hong chng minh c

s nh i ca b ba bt kh thi: mt quc gia khi c gng m ca ti chnh th phi t b n nh t gi nu mun duy tr c lp tin t. Trng hp tng t c th nhc n l Argentina vo u nhng nm 1990 c gng t c mu hnh gm ch neo t gi c nh (hard peg) lin quan n t gi c nh (lin minh tin t) v hi nhp ti chnh hon ton, tc l gc bn phi ca tam gic. V kt qu l Argentina cng phi i mt vi cuc khng hong nm 2000 khi h khng c kh nng i ph vi vic mt i c lp tin t. Sau cc cuc khng hong, cc quc gia mi ni chuyn sang theo ui mu hnh b ba bt kh thi vi t gi linh hot c s qun l ca nh nc, duy tr c lp tin t ng thi tng cng hi nhp ti chnh l con ng ph hp nht cho cc quc gia ny hng n mc tiu tng trng v pht trin kinh t bn vng. Mt trng hp khin gii chuyn mn phi xem xt li c phi b ba bt kh thi c lc s kh thi hay khng, chnh l Trung Quc, k t nm 2005 khi phi chu p lc lin tc t cc quc gia khc i hi nng gi ng NDT; chnh sch can thip v hiu ha cng vi gia tng d tr ngoi hi thnh cng, quc gia ny liu c phi t n b ba kh thi?

Hnh 18: T l d tr ngoi hi/ GDP Ngun: Aizenman, Chinn, Ito (2008) Da vo kt qu o lng ch s hi nhp ti chnh KAOPEN ca Aizenman, Chinn, Ito (2008) (hnh 15) cho thy m ca v hi nhp ti chnh l mt xu hng khng th trnh khi i vi cc quc gia ang pht trin. Mt trong nhng li ch mang li cho cc quc gia ang pht trin l dng vn vo. Dng vn ny gp phn lm tha mn cn kht vn cho cc d n u t, h tr thng mi di hn v kch thch th trng ti chnh pht trin

mnh mt kch thch tng trng kinh t cc quc gia ny. Tuy nhin, hi nhp ti chnh l con dao hai li (double edged sword), n cng mang li khng t vn cho cc quc gia ang pht trin. Dng vn vo, mt mt gy p lc nng gi tr ng tin lm gim kh nng cnh tranh ca hng ha xut khu t tc vi mc ch u c gy ra tnh trng lm pht v bong bng ti sn v y nn kinh t vo chu k hng thnh suy thoi (boom bust). V cui cng nn kinh t ng xu n cn cn vng lai, mt khc thnh phn chim t trng ln ca dng vn ny l ngn hn b y vo con ng khng hong khi dng vn t ngt o chiu (sudden stop) trong tnh trng cn cn vng lai thm ht. Da vo nhng li ch v hn ch t hi nhp ti chnh c th thy vic hi nhp l cn thit nhng cng cn thc hin cc bin php kim sot dng vn mt mc nht nh nhm hn ch tc dng ph ca n. V cng d dng nhn thy rng gia tng hi nhp ti chnh th quc gia phi thc hin nh i gia n nh t gi v c lp v tin t. Vi mt tc ng ca dng vn vo i vi nn kinh t th chnh ph cc nc cn kim sot vn mt mc ph hp. Cc cng c c th phc v cho cng tc ny chnh l chnh sch ti kha, chnh sch tin t, chnh sch t gi v chnh sch can thip vo th trng ngoi hi. Trong qu trnh hi nhp ti chnh, nhn t b tc ng u tin bi dng vn vo l t gi. Nu t gi l linh hot hon ton th vic t gi nng ln s gip cc quc gia ang pht trin hn ch c mt phn dng vn kinh doanh chnh lch li sut v li nhun nh u t nc ngoi t c t li sut cao hn b trit tiu do t gi tr ng ni t tng. Tuy nhin, nu ng ni t ang b nh gi cao hoc t nht l ang trng thi nh gi ng th vic gia tng gi tr ng ni t s lm cho hot ng xut khu suy gim v cn cn vng lai b thm ht. Nguy c xy ra khng hong l rt ln.V vy, vic th ni t gi l iu khng nn trong trng hp cc quc gia ang pht trin. V iu chnh ph cn lm lc ny l tm ra mt bin php khc nhm kim sot dng tin vo. gi cho t gi mt mc c nh hoc t nht l bin ng theo mt di bng c nh trc th cng c c s dng lc ny chnh l d tr ngoi hi. Ngn hng trung ng s dng ng ni t mua li dng ti sn ngoi chy vo sao cho khng lm thay i ln tng quan cung cu gia ni v ngoi t t gi cho t gi c c nh hoc bin ng quanh mt vng nh trc. Tuy nhin, chnh sch ny cng phi tr mt ci gi t l lng cung tin ni a gia tng gy nn p lc lm pht. Bn cnh , l thuyt Mundell Fleming cho thy rng khi t gi cng c nh th vic thc thi chnh sch tin t cng c t tc dng. Nu chng ta thc hin can thip bng vic tng d tr ngoi hi s

dn n vn lm pht. Dng tin tng ln ny c th c lm gim bng cc bin php can thip v hiu ha thng qua th trng m, c th hn l gim lng tn dng ni a. Tuy nhin, hot ng can thip v hiu ha gp phi rt nhiu vn hn ch. Th trng ti chnh ni a c th khng ln hp thu lng tn dng tng ln (bng tri phiu). Ngoi ra n cn lm pht sinh chi ph ti kha lin quan chnh l chnh lch gia li sut chi tr cho tri phiu ni a v li sut nhn c t cc ti sn nc ngoi nm gi trong kho d tr (ph lc). Hn na, khi thc hin bin php v hiu ha lm gim lng cung tin do li sut ni a tip tc b duy tr mc cao v dng tin ngoi tip tc vo nhm tn dng c hi kinh doanh chnh lch li sut. Tuy nhin, nu NHTW loi b kh nng can thip v hiu ha, c xu hng gia tng d tr ngoi hi ng thi ng ni t cng ang b nh gi cao. Lc ny chnh ph phi s dng n chnh sch v m v bin php trc tip hn.Da trn c s phn tch trn c th cho thy rng, i vi cc quc gia ang pht trin, hi nhp ti chnh l cn thit nhng cn c nhng bin php kim sot vn ph hp. Vi tc ng ca dng vn vo m bo khng nh hng xu n cn cn vng lai ng thi gim ri ro cho nn kinh t non yu th t gi phi c gi mt mc n nh nht nh. Tuy nhin, t gi cng n nh i hi phi c 1 kho d tr cng ln v theo l chnh sch can thip v hiu ha phi c hiu lc mnh gnh chu nhiu chi ph pht sinh v ang c xu hng ni lng khong cch so vi li ch t c. Trong iu kin dng vn qu ln, vi kho d tr ngoi hi khng ng k s dn n cc quc gia ang pht trin phi hi sinh i c lp tin t bng cch gim li sut nhm hn ch dng vn vo. Tuy nhin, nu nn kinh t ang tng trng nng v ri ro lm pht mc cao th y khng phi l hnh ng thng minh khi tip tc nhp khu lm pht. T cho thy, hnh ng m cc quc gia ang pht trin c th lm nhm duy tr c lp tin t mt mc nht nh l gia tng kho d tr ngoi hi v cc bin php can thip v hiu ha. Nh vy, trong xu hng hi nhp ti chnh c kim sot vn, duy tr t gi n nh v c lp tin t mc cn thit tc l mu hnh trung gian ca b ba bt kh thi th vic gia tng d tr ngoi hi l cn thit. Tuy nhin, bn ca chnh sch ny cn ty thuc vo chi ph v li ch m quc gia c c.

D tr ngoi hi TQ
Billions
3,500 d tr ngoi hi 3,000 2,500 2,000 1,500 1,000 500 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Biu 2.6.: D tr ngoi hi ca Trung Quc giai on 2000-2010 Ngun: data.worldbank.org


2,500,000.000

2,000,000.000

1,500,000.000

Japan China Germany USA

1,000,000.000

500,000.000

0.000 2008 2009 2010 2011

Biu 2.7: Quy m d tr ngoi hi ca mt s nc in hnh (n v SDRs) Ta c th thy, d tr ngoi hi ca Trung Quc lin tc gia tng v cao hn gp nhiu ln so vi 3 nn kinh t ln khc l M, Nht v c. Hin nay, Trung Quc l nn kinh t ng th hai th gii v c tng d tr cao nht th gii. Theo cc chuyn gia nh gi th sau hn mt thp k nn kinh t nc ny tng trng qu nng liu c tim n bt n gy nn mt cuc khng hong nh hng ton cu hay khng?

Can thip v hiu ha v gia tng nm gi d tr ngoi hi cn i i vi cc loi chi ph t ri ro o c vi m v v m. Ri ro o c v m pht sinh khi vic gia tng d tr khuyn khch vic chi tiu cng trong ch c trng bi bt n chnh tr v gim st yu km (limited monitoring). Ngoi ra, vic d tr ngoi hi kt hp vi can thip v hiu ha cn gn lin vi vn bp mo ti chnh (financial distortion). V d nh can thip vo th trng bng cc bin php phi th trng (d tr bt buc v can thip tn dng trc tip) c th lm cn tr s pht trin ca th trng tri phiu v thay i hnh vi ca ngn hng (alter the behaviour of the bank). Ngoi ra, n cn cn tr s pht trin ca th trng ti chnh bng phn on th trng n cng thng qua pht hnh n chnh ph thay v tn phiu kho bc. Nh vy, ng nh phn tch ca Aizenman, Chinn v Ito (2008) m hnh trung gian ca b ba bt kh thi cc nc mi ni c lin quan mt thit n xu hng gia tng d tr ngoi hi v cc bin php can thip v hiu ha cc quc gia ny. iu c bit cn ch tm l chi ph cho vic s dng d tr ngoi hi ang ngy cng gia tng t ra cu hi cho s bn vng ca mu hnh ny trong di hn. Thm na, khi duy tr n nh t gi trong nn kinh t m cc quc gia ang pht trin phi gnh chu s nh i gia n nh ti chnh v tin t, c th chnh l nhp khu lm pht khi c lp tin t b suy gim. Biu 2.8: Bin ng li sut ca Trung Quc giai on 2008 - 2011
7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0.000 2008 2009 2010 2011 li sut chit khu li sut cho vay li sut huy ng

Ngun: www.imf.org.com

Biu 2.9: T gi hi oi ng CNY/ SDR giai on 2008-2011


140.000 120.000 100.000 80.000 Market Rate 60.000 40.000 20.000 0.000 2008 2009 2010 2011 REER, CPI based

Ngun: www.imf.org.com
1.2

0.8

0.6

ers mi kaopen

0.4

0.2

1994

1970

1972

1974

1976

1978

1980

1982

1984

1986

1988

1990

1992

1996

1998

2000

2002

2004

2006

2008

Biu 2.10: S thay i cc ch s trong b ba bt kh thi ca Trung Quc Ngun: Aizenman, Chinn v Ito (2008) Ta c th thy, t gi ng CNY gn nh c th ni hon ton trong giai on 1995 2004 iu ny gp phn khng nh vo nhng thnh tu kinh t m quc gia ny t c. Nhng trc p lc ca cc nc khc phn i vic ph gi ng CNY trong di hn, t nm 2006 NHTW nc ny cng c nhng thay i tch cc nhm kim sot gi tr ng ni t nc ny.

2010

M hnh kim cng ca Trung Quc T m hnh kim cng ta c th thy, trong nhng nm t 1990 n 2006 mc c lp tin t ca Trung Quc rt t bin i trong khi t gi ngy cng tr nn linh hot hn, hi nhp ti chnh ngy cng c khuyn khch nhng mc bin i khng nhiu. Trong khi , Chnh ph nc ny dnh rt nhiu u i cng nh tp trung gia tng ngun d tr ngoi hi. Vn n ny c cp chi tit phn trn.

Hnh 19 : M hnh kim cng ca cc nn kinh t Chu mi ni v Trung Quc

PHN III. B BA BT KH THI VIT NAM


I. Phn tch thc trng p dng b ba bt kh thi ti Vit Nam 1.1 B ba ch s bt kh thi ca Vit Nam

Biu 2.11: M hnh kim cng ca Vit Nam nm 2001-2010 Bng 3. B ch s cc nhn t trong b ba bt kh thi Vit Nam Nm ERS MI KAOPEN 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

0.732 0.860 0.863 0.835 1.000 1.000 1.000 0.466 0.390 0.461 0.461 0.265 0.414 0.414 0.458 0.458 0.538 0.551 0.551 0.458 0.161 0.161 0.161 0.161 0.161 0.161 0.161 0.404 0.404 0.404

Ngun:J.M Chinn and H. Ito

1.2

0.8 ers mi kaopen 0.4

0.6

0.2

1972

1978

1984

1970

1974

1976

1980

1982

1986

1988

1990

1992

1994

1996

1998

2000

2002

2004

2006

2008

Biu 2.12: Ba ch s ca b ba bt kh thi Vit Nam Ngun: Aizenman, Chinn v Ito (2008) Cc ch s n nh t gi (ERS), c lp tin t (MI) v m ti chnh (KAOPEN) Vit Nam c nhiu im ring bit nhng vn khng thot khi nguyn l nh i ca b ba bt kh thi. Da trn th, ta d dng nhn thy xu hng ca Vit Nam ang ngy cng hi nhp ti chnh su rng vi th gii, tng ng vi l mc d tr ngoi hi / GDP tng dn nhm bo m bn vng ca nn kinh t mc d vn mc thp, cha n 30% GDP. i i vi hnh ng m ca trn, Vit Nam t b ch t gi c nh (ch s ERS gim t 1 nm 2007 xung 0.461 nm 2010), nhng c bit gi vng mc c lp tin t. Hy th i su vo phn tch tng yu t trn.

2010

1.1.1 Chnh sch t gi hi oi

(ngun: xe.com) Hnh 20. Din bin t gi giai on 2008 -2011 Cng nh nhiu nn kinh t nh mi m ca, Vit Nam theo ui chnh sch t gi th ni c iu tit v VND c neo theo USD. Ngn hng Nh nc duy tr mc t gi dao ng xung quanh mc t gi cho trc vi mt bin nht nh. Tuy nhin, vi mc d tr ngoi t thp, p lc di chuyn vn v thm ht thng mi ln, NHNN Vit Nam nhiu ln thay i mc t gi c s cng nh bin dao ng t gi giao dch trong nhng nm qua.

- Nm 2008:
Trong bi cnh kinh t hi nhp ngy cng su rng vo kinh t th gii, mc t do ha cc giao dch vn tng i cao, bin ng ca cc lung vn u t, c bit l lung vn gin tip nh hng mnh ti cung cu ngoi t v t gi. Trong nm 2008, lung vn u t gin tip lin tc bin ng, khin cho cung cu ngoi t mt cn i. Lung vn ny gia tng ng k trong ba thng u nm, gy p lc tng gi VND, sau c du hiu o chiu lm tng cu ngoi t khi tnh hnh kinh t th gii tip tc kh khn, kinh t trong nc i mt vi lm pht, nhp siu tng cao. Tnh ti cui thng 6, nhp siu ln ti 14,8 t USD, e da s bn vng ca cn cn thanh ton v gy p lc ln t gi USD/VND. Sau khi c du hiu tng nh tr li do kinh t v m Vit Nam din bin kh quan, trong cc thng cui nm, tnh trng khng hong th trng ti chnh quc t li

khin cho cc nh u t c xu hng rt vn v nc bo m thanh khon ca cc t chc chnh quc. Nhng bin ng kh lng ca kinh t v th trng ti chnh th gii cng nh trong nc nh hng tiu cc ti cn bng cung cu ngoi t trong nc. Tuy nhin, vi s ch o st sao ca Th tng Chnh ph v s phi hp cht ch ca cc B, ngnh, Ngn hng Nh nc (NHNN) iu hnh t gi linh hot, thc hin c cc mc tiu ca chnh sch t gi, m bo thanh khon ngoi t ca h thng ngn hng, gp phn thc y xut khu, hn ch nhp siu, kim ch lm pht v n nh kinh t v m, c th l:

Hnh . Bin ng t gi USD/VND trn th trng lin ngn hng nm 2008. + Giai on 1: T 01/01/2008 n 10/03/2008 Trong giai on ny, t gi USD/VND trn th lin ngn hng gim mnh t 16.112 ng xung cn 15.960 ng. T gi trn th trng t do c lc rt xung thp hn t gi lin ngn hng. Bn cnh cc nguyn nhn nh lng kiu hi (5,5 t USD) chuyn v tng mnh trong dp Tt dng lch, lng vn FDI v vn FII vo Vit Nam tip tc tng mnh t nm 2007, VND ln gi ch yu do USD mt gi qu mnh trn th trng th gii trong giai on u nm 2008. NHNN tng bin t gi t +/- 0,75% ln mc 1% vo ngy 10/3/2008. Khc vi cc ln iu chnh t gi khc, t gi USD/VND v mc sn ngay sau khi c quyt nh tng bin ca NHNN. + Giai on 2: T 10/03/2008 n ngy 27/06/2008 Trong giai on ny, t gi din bin tri chiu vi giai on mt vi s mt gi ca VND so vi USD, t gi LNH cng b t 15.960 - 15.946 ng, c bit trong thng 6/2008 khi t gi trn th trng LNH c lc ln ti 19.400 ng v cao hn 2.600 ng so vi t gi trn quy nh. Nguyn nhn chnh ca s mt gi ca VND l do nhng s liu

cho thy nn kinh t c du hiu lm pht tng cao v thm ht cn cn thng mi (~ 15 t USD tnh n ht thng 6/2008). Nhu cu USD nhp khu vng do chnh lch ln gia gi vng trong nc v gi vng quc t v nhu cu rt vn ca nh u t nc ngoi do nhng lo ngi v nn kinh t trong nc v cc tin n cng l nhng nguyn nhn chnh dn ti s trt gi ca VND so vi USD. Vo ngy 27/6/2008, Ngn hng nh nc quyt nh tng bin t gi ln +/-2%. + Giai on 3: T 27/06/2008 n 07/11/2008 T thng 9/2008, cuc khng hong ti chnh tin t th gii gy sc p khin VND mt gi ngy cng cao do cc nguyn nhn: 1. Xut khu yu i do s xu i nhanh chng ca cc th trng xut khu ch yu nh M, Nht, khi EU. 2. S tng gi ca ng USD so vi cc ng tin khc (5%-10%) do nhiu nh u t vn coi USD l ni tr n an ton trong giai on khng hong ton cu. Ti nhiu th trng mi ni din ra tnh trng rt vn ln ca cc nh u t nc ngoi khin cho ng ni t mt gi so vi USD, hng ha ca cc nc ny cng tr nn c sc cnh tranh cao hn so vi hng xut khu ca Vit Nam. 3. Thm ht thng mi c du hiu gia tng tr li khi xut khu gim st nhng nhp siu vn mc cao. 4. Nhu cu rt vn ca nh u t nc ngoi l r rng ngay ti TTCK Vit Nam. Tnh t khi cuc khng hong ti chnh th gii lan rng (gia thng 9/2008) n cui nm, nh TNN lin tc bn rng trn th trng tri phiu (~ ~26.000 t VND) v th trng c phiu (~1800 t VND), mt phn s vn thu c c chuyn i sang USD dn ti cu USD cao ti cc ngn hng nc ngoi. Vo cui giai on ny, bin t gi c iu chnh vo ngy 7/11/2008 t +/-2% ln mc +/- 3%. + Giai on 4: t 07/11/2008 n 31/12/2008 Sau khi NHNN tng bin t gi, mc d t gi USD/VND LNH cng b vn duy tr mc ~16.500 ng, t gi ti cc ngn hng thng xuyn c duy tr mc trn ~17.000 ng. T gi giao dch trn th trng khng chnh thc mc 17.200 ng 17.450 ng. T gi giao dch tm n nh mc trn, c tr gip bi thm ht thng mi c ci thin, chnh lch li sut gia VND v USD gim, v vic USD c xu hng

ng gi v gim nh so vi cc ngoi t khc sau quyt nh ct gim li sut c bn ca Fed vo ngy 17/12/2008 t 1% xung 0-0,25%. Vo ngy 24/12/2008, B K hoch - u t cng b GDP cho nm 2008 mc 6,23%, thp hn rt nhiu so vi mc d tnh trc l ~ 6,5%. Thng tin thng k xut khu thng 11 gim 4,8% so vi thng 10 (trong khi cng k nm trc xut khu tng 6%). Trc nhng thng tin lo ngi trn v tnh hnh kinh t v xut khu, cng ngy 24/12, NHNN cng b vic iu chnh t gi USD/VND LNH tng 3% (hay VND trt gi 3%) t mc 16.494 ng (24/12/08) ln 16.989 ng (25/12/2008). T gi USD/VND ca Vietcombank cng bin ng ngay sau cng b ca NHNN ln mc 17.18017.350 ng. Trn thc t, cc ngn hng dng nh d tnh trc v kh nng ny khi ngay t u thng 12/2008, nhiu ngn hng tch cc thu mua ngoi t nhng khng cho vay, duy tr trng thi dng v ngoi t (TCK- 26/12/2008). Cho n nhng ngy u nm 2009, t gi giao dch USD ca cc ngn hng vn ng mc cao st trn: 17.370-17.480 ng (05/01/2009). Tng kt li cc t gi 2008: NHNN can thip th trng ngoi hi vi mc t gi mua vo v bn ra c iu chnh linh hot. Trong thi im th trng d cu, NHNN kp thi bn ngoi t can thip, h nhit th trng. Trong thi im th trng d cung, NHNN mua ngoi t vo mc hp l, bo m t gi khng gim su, nhm thc hin mc tiu kim ch nhp siu. Trong hot ng can thip, NHNN kt hp a dng, linh hot cc hnh thc can thip. Bn cnh can thip trc tip, ln u tin NHNN p dng hnh thc can thip gin tip n nh tm l th trng. Vic iu hnh chnh sch tin t v chnh sch t gi c phi hp ng b. Li sut VND tng trong khi li sut USD gim to s hp dn cho tin ng, gp phn n nh t gi. Trong bi cnh cung cu ngoi t v t gi trn th trng bin ng phc tp, c nhng thi im bin ng t bin, NHNN kp thi bm st din bin th trng, thng xuyn gim st, cp nht thng tin v nh gi cc dng vn vo v ra c chnh sch iu hnh t gi thch hp. c bit, thi im gia thng 6, th trng c nhiu bin ng t bin, NHNN ch ng thc hin cc gii php kp thi, ng b, thc hin tng bc cc gii php chnh sch, tp trung vo giai on cui thng 6. C th: + iu chnh t gi bnh qun lin ngn hng tng 2% phn nh st hn cung cu th trng;

+ M rng bin t gi giao dch USD/VND t mc 1% ln mc 2% so vi t gi bnh qun lin ngn hng do NHNN cng b; + Tng mnh li sut c bn tp trung ngun tin ng vo h thng ngn hng, kim ch lm pht v gim p lc ln t gi; + Cng b mc d tr ngoi hi Nh nc, cng c lng tin th trng; + Yu cu cc t chc tn dng c php kinh doanh ngoi hi nghim tc chp hnh quy nh v bin t gi gia VND v USD, thc hin nim yt v giao dch theo ng quy nh; + Tng cng bn ngoi t cho cc NHTM p ng nhu cu ngoi t ca nn kinh t, p ng ti a cc nhu cu thit yu nh nhp khu xng du, thuc cha bnh, thuc bo v thc vt, phn bn, thit b y t, ng thi h tr ngoi t cho cc ngn hng c phc v nhu cu tr n vay hoc thanh ton L/C n hn, cc nhu cu ngoi t hp php ca c nhn v h tr trng thi cho cc NHTM; + Yu cu cc t chc tn dng kim sot cht ch v chn chnh hot ng ca cc i l, bn i ngoi t bo m thc hin nghim tc cc quy nh hin hnh v qun l ngoi hi. + T ngy 7/11/2008, bin t gi giao dch USD/VND c m rng t mc 2% ln 3% so vi t gi bnh qun lin ngn hng do NHNN cng b (Quyt nh s 2635/QNHNN ngy 6/11/2008). Vi cc bin php ng b ca NHNN, th trng ngoi hi n nh tr li. C th ni trong bi cnh kh khn chung ca kinh t ton cu, nn kinh t Vit Nam ng trc nhng kh khn m nhiu t chc quc t v nh u t nc ngoi cho rng Vit Nam ng bn b vc ca khng hong cn cn thanh ton quc t, vic Vit Nam bnh n c th trng ngoi t, t gi vn gi tng i n nh nhn c s nh gi cao ca cc t chc ti chnh quc t, cng c lng tin ca cc nh u t nc ngoi v doanh nghip trong nc vo kh nng iu hnh kinh t v m ca Chnh ph. - Nm 2009 Nm 2009, vi mc tiu iu hnh t gi trong mi quan h vi li sut, ch s gi tiu dng, din bin ca cn cn thanh ton quc t, iu chnh linh hot t gi ph hp vi tn hiu th trng, c s iu tit ca Nh nc; Ngn hng Nh nc (NHNN) a ra nhng bin php v can thip kp thi, ng b v ng n trong nhng thi im th

trng ngoi hi c du hiu bt n trong qu II v IV/2009. Cc bin php v can thip ca NHNN c cng ng quc t nh gi rt cao v thnh cng trong cng tc n nh gi c, gip th trng ngoi hi bnh n tr li; ng thi, ng gp mt phn quan trng trong nhng thnh tu ng ghi nhn ca Vit Nam trong nm 2009 trn tt c cc lnh vc, c bit l ngn chn thnh cng suy gim kinh t, tc tng trng bnh qun c nm 2009 t 5,2%. Din bin t gi nm 2009: - Qu I/2009, tnh hnh th trng ngoi hi tng i n nh nhng n qu II/2009, cng thng trn th trng xut hin do nhiu doanh nghip gm gi ngoi t, khng chu bn li cho ngn hng Hnh 21: T gi USD NHTM v th trng t do T4-T6/2009
18,600 18,400 18,200 18,000 17,800 17,600 17,400

1/ 4

8/ 5

3/ 6

/4

/4

/4

/5

/5

/6

/6 19

10

20

28

18

26

11

T gi NHTM

T gi t do

Trc tnh hnh ny, NHNN trin khai ng b nhiu bin php: quyt nh m rng bin t gi t +/-3% ln +/-5%, p dng t ngy 24/03/2009 nhm gim bt s chnh lch t gi gia th trng t do v th trng chnh thc; kim sot cht ch hot ng kinh doanh ngoi hi ca cc t chc tn dng nhm bo m cc t chc tn dng thc hin nghim tc cc quy nh qun l ngoi hi v thc hin nim yt v giao dch; tng cng cng tc tuyn truyn n nh tm l ngi dn v trin khai cc bin php to s ng thun gia cc ngn hng thng mi (NHTM), thng nht tng li sut huy ng USD v h mt bng li sut cho vay ngoi t nhm khc phc tnh trng mt cn i cung - cu ngoi t. - Nhng bin php ng n v ph hp trn ca NHNN gip th trng ngoi hi trong Qu III/2009 din bin tng i n nh. Tuy nhin, n qu IV/2009, tnh hnh mt cn i cung - cu ngoi t li xut hin tr li vo thng 11/2009. Nguyn nhn ca hin

29

/6

tng ny l do nh hng ca thng tin v mc thm ht cn cn thng mi ngy cng tng v d tr ngoi hi suy gim, m c bit l di tc ng ca cn st gi vng. Gi vng trong nc tng cao khin cu ngoi t tng t bin do gii u c y mnh hot ng thu mua USD mua vng, c thi im y gi USD ln ti 20.000 VND/ 1 USD v mc chnh lch t gi gia hai th trng tng mnh t mc xp x 800 VND u thng 11/2009 ln gn 1.700 VND/ 1 USD vo tun th 3 thng 11/2009. Hnh 22: T gi USD NHTM v th trng t do 3 thng cui nm 2009
20,000 19,500 19,000 18,500 18,000 17,500 17,000 16,500

Trc tnh hnh gi USD t do tng mnh di nh hng ca cn st gi vng, NHNN lp tc cng b cho nhp khu vng nhm gim sc p ln cung vng; qua , h bt sc nng ca ng USD trn th trng t do. Thm vo , NHNN quyt nh can thip trc tip v mnh tay vo t gi khi iu chnh t gi bnh qun lin ngn hng tng 5,44% t mc 17.034 VND ngy 25/11/2009 ln 17.961 VND/ 1 USD p dng cho ngy 26/11/2009; thu hp bin t gi giao dch USD/VND t mc 5% xung mc 3% v tng li sut c bn tin ng ln 8%. NHNN cng cam kt h tr bn ngoi t cho cc t chc tn dng (TCTD) c trng thi ngoi t t m 5% tr xung. Bn cnh cc quyt nh trn ca NHNN, Th tng Chnh ph c vn bn s 2578/TTg-KTTH yu cu 7 tp on, tng cng ty nh nc bn ngay s ngoi t di dng tin gi v cc ngun thu vng lai cho cc TCTD c php hot ng ngoi hi gp phn gim p lc nng ln ngun cung ngoi t. Vi vic trin khai ng b cc bin php nu trn, th trng ngoi hi Vit Nam n nh tr li, hin tng gm gi v tch tr ngoi t dn c khc phc.

1/ 10 9/ 10 19 /1 0 27 /1 0 4/ 11 12 /1 1 20 /1 1 30 /1 1 8/ 12 16 /1 2 23 /1 2 30 /1 2
T gi NHTM T gi t do

Nm 2010

Hnh 23: Din bin t gi USD/VND trong nm 2010 Trong nm 2010, NHNN c 2 t iu chnh t gi. Ln u vo ngy 10/2/2010, NHNN iu chnh t gi bnh qun lin ngn hng t 17.941 ng ln 18.544 ng/USD (mc tng 3,3%), nh vy trn mua bn USD ti cc NHTM l 19.100 ng/USD. Ln th 2, NHNN iu chnh t gi bnh qun lin ngn hng tng ln 18.932 ng/USD, p dng t ngy 18/8, mc tng 2,09%, trn mua bn USD ti cc NHTM tng ln 19.500 ng/USD. Sau ln iu chnh t gi th 2 ca NHNN, cng vi nhng bin ng bt n ca gi vng trong nc v quc t, trn th trng t do, la M c lc lp k lc 21.530 ng/USD, tng 12% so vi gi ng ca nm 2009 v cao hn t gi nim yt ti cc NHTM cng thi im khong 10%. Ngy 04/11/2010, y ban gim st ti chnh Quc gia cng b Chnh ph ng bm mnh ngoi t vo cc ngnh phc v sn xut thit yu ch khng bm vo xut khu v Chnh ph s khng iu chnh t gi n cui nm. Theo ng L c Thy, trong thng 10/2010, NHNN bn ra 200 triu USD bnh n th trng. Nguyn nhn ch yu gy ra s mt gi VN l ti khon vng lai ca Vit Nam lun b thm ht rt ln (do nn kinh t nhp siu vi mc thm ht 10-12% GDP), lng tin vo ng ni t suy gim (do s thiu n nh ca chnh sch t gi v lm pht cao trin min)

v tnh trng la ha nn kinh t gia tng (tm l u c ngoi t, s dng trong thanh ton v tn dng ngoi t tng mnh do chnh lch li sut gia USD v VND) Nhng ngy cui nm, NHNN cng b kiu hi nm 2010 c th t 8 t USD v trng thi cng thng ngoi t h nhit, NHTM c ngun USD di do do cc doanh nghip chu bn USD cho ngn hng, ngoi ra, t gi USD t do nhng ngy cui nm ch dao ng quanh mc 21.000 ng/USD.

- Nm 2011
Sau khng hong ti chnh v suy thoi kinh t ton cu (2008-2009), tng trng GDP ca Vit Nam c y nhanh trong nm 2010 (6,8%) nh s hi phc ca xut khu v nhng iu tit ph hp v chnh sch. Tuy nhin, lm pht nm 2010 ca Vit Nam cng tng cao ln mc hai con s (11,8%) vo cui nm 2010 v tin ng Vit Nam (VND) b trt gi. Nhng thng u nm 2011 ch s gi tiu dng CPI ca Vit Nam cng tng kh cao e da mc tiu kim ch lm pht trong nm di mc hai con s. Din bin nu trn nh hng tiu cc ti nim tin ca ngi dn, th trng v cc nh u t. . Trc tnh hnh , chnh ph p dng nhiu bin php qun l cht ch nh: - Cm kinh doanh ngoi t trn th trng t do, cm kinh doanh vng ming. - Yu cu cc tp on, tng cng ty nh nc phi bn ngoi t cho t chc tn dng. - iu chnh t l d tr bt buc bng ngoi t, t 6% ln 7% trn tng s d tin gi phi d tr bt buc i vi cc t chc tn dng. - Li sut huy ng ti a bng USD t 1%/nm xung cn 0,5%/nm i vi t chc v 3%/nm xung cn 2%/nm i vi c nhn. C th din bin: + Vo ngy 11/02/2011, Ngn hng Nh nc tuyn b chnh thc iu chnh t gi VND/USD t 18.932 VND/USD ln 20.693 VND/USD, ng thi gim bin giao dch xung cn +/-1% a t gi trn ln mc 19.100 VND/USD (nng 4%) nhm ko t gi lin ngn hng st vi t gi th trng t do. Trc , t gi trn hai th trng chnh lch khong 4,1%. Th nhng mc iu chnh ny khin cho t gi th trng t do lp nh 22.500 VND/USD vo ngy 21/02/2011. t iu chnh t gi vo 11/2 thu hp chnh lch t gi chnh thc vi t gi trn th trng t do, cng vi vic trong lc t gi ang mc n nh, NHNN mua vo mt lng USD ng k tng d tr USD. Theo mt bo co mi nht

ca Chnh ph gi cc i biu Quc hi trc khi khai mc k hp u tin ca Quc hi kha XIII ngy 21/7, trong nhng thng u nm NHNN mua vo tng cng khong 4 t USD t cc NHTM b sung cho qu d tr ngoi hi quc gia. Mc d khng c con s chnh xc nhng theo IMF, d tr ngoi hi ca Vit Nam tnh n thng 6/2011 t khong 13,5 t USD, tng ng 1,5 thng nhp khu. Nh vy, Chnh ph ang dn ht mt lng ngoi t ln trong lu thng va b p d tr, h tr xut khu va lm tng nim tin vo tin ng. C th nhn nhn, nhng gii php n nh th trng ngoi hi trong thi gian qua ang c hiu qu kh tt. Tuy nhin, vi nn kinh t m sut nhiu nm b thm dng vn, t l nhp siu vn ang mc cao hin nay v tnh hnh thu ht u t nc ngoi trong nm nay cha c kh quan s l nhng yu t gy p lc ln t gi USD trong giai on cui nm. D tr ngoi hi tuy c ci thin so vi u nm nhng vn cha t yu cu d tr ti thiu (ADB quy nh d tr ngoi hi ti thiu tng ng vi 2,5 thng nhp khu). Trong khi , nhp siu vn tng cao, c th trong 7 thng u nm 2011 nhp siu mc 6,64 t USD, nu khng tnh khong 2 t USD vng v qu xut i trong cng thi gian cn cao hn na. Trong khi lng thu ht t FDI v FII cha c s ci thin so vi nm 2010. + Vo nhng thng cui nm NHNN c ng thi iu chnh t gi bnh qun lin ngn hng lin tc, c th l trong thng 8 c 2 ln iu chnh , ln u tng 10 VND/USD, ln mc 20.618 VND/USD, cc NHTMcng nim yt t gi kch trn bin v tip sau l tng ln 20.628 ng/USD, lc ny cc Ngn hng thng mi cng y gi bn USD ln kch trn (20.834 VND/USD. Trn th trng t do, gi USD cng c y ln mc kh cao 21.000 - 21.020 VND/USD. + Ngy 28/10, vi ln tng th 14 lin tip ca t gi bnh qun lin ngn hng. Nhn chung, nh hng NHNN t r quyt tm gim li sut cho vay ca nn kinh t, bnh n t gi gp phn bnh n kinh t v m. 1.1.2 Chnh sch c lp tin t: Vic gia nhp T chc Thng mi Th gii (WTO) ca Vit Nam nm 2007 l mt mc lch s quan trng cho Vit Nam. Mt c hi ng mng l vic hi nhp vi ch trng t do ho ti chnh bao gm t do ho giao dch vn cho php cc lung vn di chuyn t do vo Vit Nam vi chi ph r hn, gp phn pht trin th trng vn trong nc. Thi gian qua cho thy, vi cc qui nh theo hng ni lng cc lung vn u t

gin tip ca nh u t nc ngoi vo th trng chng khon trong nc thc y qui m lung vn vo Vit Nam mt cch nhanh chng vi mt khi lng ln trong nhng nm 2005 - 2006 v u nm 2007. Tuy nhin li em n ni lo lng cho cc nh hoch nh chnh sch l t l lm pht tng cao k lc nm 2008 l gn 24%, cng vi l cuc khng hong ti chnh bt u t M, iu ny dn n tc tng trng kinh t ca Vit Nam suy gim mnh, t mc 8,48% nm 2007 xung cn 6,52% nm 2008 v ch cn 5,32% nm 2009(1). y l mc suy thoi ti t nht ca Vit Nam trong hn 10 nm tr li y. ng trc tnh th NHNN thc hin hng lot cc bin php quyt lit, ng n v kh linh hot trong iu hnh CSTT ngn nga suy thoi kinh t v dn ly li phc hi cho nn kinh t Vit Nam. - Nm 2008: Trc tnh trng nhp siu trong 5 thng u nm 2008 v tnh hnh lm pht tng cao, NHNN ng lot thc hin cc gii php: Nng cao li sut c bn (LSCB) VND ln mc cao nht trong nhiu nm qua (14%/nm), d tr bt buc (DTBB) l 11%, gim hn mc cho vay u t bt ng sn v chng khon mc khng qu 20% vn iu l hoc khng vt qu 3% tng d n tn dng, bt buc cc TCTD mua 20.300 t tn phiu bt buc c k hn 12 thng vi li sut ch c 7,58%/nm v khng c s dng ti chit khu ti NHNN, thc hin cc phin giao dch th trng m (OM-Open market) ht tin v. Biu 2.13: Li sut c bn VND (%/nm) Ngun: NHNN Vit Nam
15.00% 10.00% 5.00% 0.00% 8.25% 8.75% 14.00% 12.00% 13.00% 12.00% 11.00%

10.00% 8.50% 7.00%

thc hin ch o ca Chnh ph v kim ch lm pht, ch ng hn ch tc ng tiu cc ca khng hong ti chnh v suy thoi kinh t ton cu, bo m n nh kinh t v m, duy tr tng trng hp l, bn vng. Ngy 20/10/2008, Thng c NHNN ban hnh Quyt nh s 2318/Q-NHNN l iu chnh gim dn cc mc li sut ch o (li sut c bn gim t 14%/nm xung 13%/nm, tng ng vi u nm 2008, li sut ti cp vn gim t 15%/nm xung 14%/nm; li sut ti chit khu gim t 13%/nm xung

12%/nm, li sut cho vay qua m trong thanh ton in t lin ngn hng v cho vay b p thiu ht trong thanh ton b tr ca NHNN i vi cc ngn hng gim t 15%/nm xung 14%/nm), sau tip tc gim cc mc li sut trn trong thng 12/2008 mc hp l v Quyt nh s 2321/Q-NHNN l li sut tin gi d tr bt buc VND i vi t chc tn dng tng gp i, t 5%/nm ln 10%/nm. Tuy nhin do li sut tng cao v bin ng tht thng, kh nng vay vn ca doanh nghip gim, doanh nghip d dt trong vic vay vn u t, gim u t, sn xut dn n gim mc tng trng ca nn kinh t. Do cui nm tnh hnh lm pht gim i ng k, nhng nn kinh t li c xu hng tng trng chm li. - Nm 2009: Chnh sch tin t bao gi cng c tr thi gian nht nh. Vic tht cht tin t mnh tay ca Chnh ph c tc dng lm gim lm pht nhanh nhng cng lm cho tc tng trng kinh t chm li v lung tin dnh cho nhu cu u t, tiu dng gim, li sut vay vn qu cao lm cho cc doanh nghip khng th tip cn vi ngun vn ca ngn hng, hng lot doanh nghip va v nh ri vo tnh trng kh khn, thm ch ph sn. Trc tnh hnh , chnh ph dng 9 t USD cho gi kch cu kinh t (ng th 3 th gii v t trng gi kch cu/tng GDP, ch sau Trung Quc v Malaixia) trong dnh ring 1 t la (tng ng hn 17 ngn t ng) t d tr ngoi hi quc gia h tr gim 4% li sut vay vn lu ng ngn hn cho doanh nghip, cc t chc v c nhn sn xut, kinh doanh nhm gim gi thnh hng ho v to vic lm. Sau , vo ngy 04/04/2009, nhm tip ni cc bin php thc y kch cu u t, h tr sn xut kinh doanh, ngn chn suy gim kinh t v duy tr tng trng v ang c thc hin, Chnh ph tip tc h tr 4% li sut v ko di thi hn h tr n ht nm 2011 cho cc doanh nghip, t chc, c nhn vay vn trung di hn u t mi cho sn xut kinh doanh. Bng vic h tr li sut, Chnh ph khuyn khch tng nhanh chng nhu cu u t ca cc doanh nghip vn ang rt thiu vn sn xut ng thi m u ra cho cc NHTM vn ang trong tnh trng d tha vn. V cui nm 2009, cng vi t iu chnh t gi, NHNN thc hin nng cc mc li sut ch o ln thm 1% tip tc duy tr tng trng ca nn kinh t ng thi ch ng ngn chn nguy c lm pht v n nh th trng ngoi hi. Nm 2009 mc d phi i mt vi rt nhiu thch thc trong qu trnh thc thi CSTT, nhng vi s iu hnh linh hot, s ng ph kp thi vi nhng bin ng ca tnh hnh,

v c bn CSTT t c mc tiu ca nm 2009 l kim ch lm pht t mc 19,98% nm 2008 xung cn 6,52%, h tr tng trng kinh t mc 5,2% v CSTT gp phn quan trng vo n nh kinh t v m. - Nm 2010: Nm 2010, mt nm y bin ng ca th trng tin t trong nc cng nh trn th gii, mt nm m nn kinh t nc ta gp rt nhiu kh khn trong giai on phc hi sau nhng nh hng t bin ng kinh t th gii 2008 2009. Trc nhng bin ng , thc hin ng b vi cc gii php ca Chnh ph, NHNN thc hin iu hnh chnh sch tin t thn trng, linh hot nhm to iu kin h tr tch cc cho th trng tin t - tn dng hot ng n nh, gp phn h tr tng trng kinh t v kim ch lm pht gia tng nhng thng cui nm mt cch hiu qu. Theo , NHNN thc hin mt mt bng li sut mi, nng li sut c bn bng ng Vit Nam ln 8%/nm(nm 2009 l 7%/nm) thu ht ni t trong lu thng v cc NHTM, mt khc gim t l cp tn dng t ngun vn huy ng ch cn 80% i vi ngn hng, i vi cc t chc tn dng khc l 85% v tng li sut ti cp vn ln 8%/nm, li sut ti chit khu ln 6%/nm, h li sut tin gi d tr bt buc t 3,6%/nm xung cn 1,2%/nm, v duy tr mc li sut n nh. Nhng thng u nm 2010, NHNN thc hin chnh sch tin t tht cht. Li sut cho vay ca cc ngn hng s tng ln, doanh nghip kh vay vn v chi ph vay ln cao gy tr ngi cho vic vay vn kinh doanh. Nn song song , NHNN vn tip tc thc hin h tr li sut ,vi mc li sut h tr l 4%/nm. iu ny a li sut vay thc t VND ca cc doanh nghip xung 5-6%, thc y doanh nghip vay vn kinh doanh. i vi cc t chc tn dng c trng thi ngoi t t m 5% tr xung, NHNN cam kt bn ngoi t h tr nhm m bo h thng ngn hng cung cp ngoi t cho cc doanh nghip xut nhp khu, c bit u tin cho hng nhp khu phc v sn xut. Nhn chung u nm 2010, NHNN t trng tm vo vn kim ch lm pht. Sau nhng thng u nm tht cht, NHNN ang dn dn ni lng chnh sch tin t thc y tng trng kinh t khi lm pht c xu hng n nh. NHNN ra thng t s 20/2010/TT-NHNH h tr cc t chc tn dng cho vay pht trin nng nghip, nng thn. Theo gim t l d tr bt buc i vi cc t chc tn dng c t trng d n cho vay pht trin nng nghip v nng thn trn tng d n bnh qun t 40% tr ln. Hot ng ca th trng m sau khi st gim nghim trng vo thng 8, khi sc tr li vo thng 9. Khi lng bm rng trn th trng t mc cao ti 8020 t ng, nhu cu vay ca cc NHTM tng mnh.

Nh gi tr sn xut cng nghip, nng, lm ng nghip u tng so vi cng k nm ngoi, tng kim ngch xut khu thng 9 tng 23,2% so vi 9/2009. Kt qu l tng sn phm trong nc tng 6,52% so vi cng k nm ngoi, ch s gi hng tiu dng t u nm n thng 8 tng chm. ng thi, ch s gi tiu dng thng 9 tng mnh l do thc hin chnh sch tng gi hc ph 2010-2011 v do vic iu chnh gi xng lm tc ng n gi c hng ha. Th trng gi c hng ho trong nc v th gii din bin phc tp. n 2 thng cui ca nm 2010, trc sc p ca lm pht, NHNN thc hin iu chnh ln mc 9%. Din bin li sut iu hnh nm 2010 ca NHNN Thi gian Li sut c bn (%) 1/1 4/11/2010 5/11 12/2010 Ngun: Ngn hng Nh nc - Nm 2011: Sau khng hong ti chnh v suy thoi kinh t ton cu (2008-2009), tng trng GDP ca Vit Nam c y nhanh trong nm 2010 (6,8%) nh s hi phc ca xut khu v nhng iu tit ph hp v chnh sch. Tuy nhin, lm pht nm 2010 ca Vit Nam cng tng cao ln mc hai con s (11,8%) vo cui nm 2010 v tin ng Vit Nam (VND) b trt gi. Nhng thng u nm 2011 ch s gi tiu dng CPI ca Vit Nam cng tng kh cao e da mc tiu kim ch lm pht trong nm di mc hai con s. c bit, bc sang nm 2011 nm u thc hin K hoch pht trin kinh t- x hi 5 nm 2011-2015 v Chin lc pht trin kinh t- x hi 10 nm 2011-2020,Th tng ch o trng tm l nhim v n nh kinh t v m, kim ch lm pht, trong ht sc ch cc chnh sch tin t, chnh sch ti chnh 9 9 7 9 8 Li sut ti cp vn (%) 8 Li sut ti chit khu (%) 6 Li sut cho vay qua m (%) 8

16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0%

13% 11% 9% 9%

14%

14%

14%

14%

14%

14%

15%

15%

Nm 2000

Tai cp vn C ban

KAOPEN 0.222505

Tai chit khu

Biu 2.14: Din bin li sut nm 2011 Do , NHTW tip tc thc hin chnh sch tht cht tin t trong nm 2011, li sut tip tc cao trong nm ny li sut c bn mc 9%, li sut ti cp vn mc 10-15%, Ti chit khu 10-13%. Sau , trc tnh trng mt s NHTM c nhng "biu hin bt thng, v li"khi n nh mc li sut huy ng VND ln ti trn 10%/nm, thm ch 14%/nm cho cc khon tin gi vi thi hn cc ngn, c NHNN quyt tm chn chnh bng Thng t 30/2011/TT-NHNN (Thng t 30). Theo , c thm nhng mc "trn li sut" huy ng tin gi khc NHNN chn chnh thc hin quy nh mc li sut huy ng (LSH) bng VND v USD c ban hnh, tnh trng lch trn li sut huy ng mt cch ph bin ca hu ht cc TCTD c dp b. Mt vi chi nhnh, im giao dch ca TCTD vi phm quy nh v li sut huy ng VND b x l nghim nh trng hp nh ch cng tc Gim c NHTMCP ng chi nhnh Ty Ninh l mt v d in hnh. Nhn chung, nh hng NHNN t r quyt tm gim li sut cho vay ca nn kinh t, bnh n t gi gp phn bnh n kinh t v m. Trong cc thng cui nm 2011, NHNN tip tc gi nguyn trn li sut bng ngoi t ca cc TCTD i vi khch hng l t chc v dn c, nhm gp phn thc hin ch trng chng la ha ca Chnh ph; yu cu cc TCTD quan tm iu hnh, m bo thanh khon ngoi t nhm hn ch ri ro cho cc TCTD v gp phn n nh th trng ngoi hi. 1.1.3 Mc hi nhp ti chnh

Ch s KAOPEN Vit Nam qua cc nm Qua bng tng hp t nm 2000 n 2009, ta thy r thay i trong mc hi nhp ti chnh ca Vit Nam c xu hng tng dn, c bit l giai on 2007-2008. y chnh l thi im Vit Nam gia nhp WTO, nh du mt bc tin mi trong hi nhp kinh t ton cu. Xem xt mc hi nhp ti chnh ca Vit Nam, chng ta c th phn tch chi tit qua cc tiu ch: a, T do ha ti khon vn l vic cho t do tin hnh chuyn i cc ti sn ti chnh trong nc thnh ti sn ti chnh nc ngoi v ngc li theo t gi hi oi do th trng quy nh. T do ha ti khon vn lm cho vn t do lun chuyn qua bin gii quc gia. N gip cho nn kinh t quc gia tr nn linh hot hn, hi nhp su hn

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

0.160967 0.160967 0.160967 0.160967 0.160967 0.160967 0.160967 0.404101 0.404101

vo nn kinh t khu vc v th gii. Song, n cng lm cho nn kinh t quc gia tr nn d b tn thng. Ti Vit Nam, t do ha ti khon vn ang tng bc thc hin l mt trong cc ni dung ca L trnh Hi nhp Tin t v Ti chnh khu vc ASEAN (2003) vi mc tiu l t do ha hn cc lung chu chuyn vn vo nm 2020. Trn c s , Vit Nam ra l trnh loi b dn cc ro cn i vi cc lung luan chuyn vn: (i) (ii) R sot, nh gi v cc ro cn i vi cc lung vn gin tip (2009-2010). D b dn cc ro cn c xc nh i vi cc lung lun chuyn vn:

Lung FDI bt u d b t nm 2010; lung vn gin tip bt u d b t nm 2011; Lung vn khc bt u d b t nm 2012. T do ho ti khon vn l xu th m VN ang tin n. Vit Nam thc hin n nh th no? T do thu hi vn

Nhng tn hiu ci cch xut hin mnh m bt u t nm 2005. Cc bin php kim sot v giao dch ti khon vn v ngoi hi cho ti khon vn c ni lng. Thng 10/2005, VN tin hnh t do ho ti khon vng lai, cho php cc nh u t nc ngoi chuyn li nhun v nc sau khi hon thnh cc ngha v ph v thu13. Cng trong nm

ny, VN xo b quy nh v vic nh u t nc ngoi chuyn vn vo VN sau 1 nm mi c rt ra. Vn thu hi vn y ni n vic chuyn i ti sn mt cch t do v d dng ti thi im NT mun thu hi vn. Trn thc t, theo quy nh, NT s c thu hi vn khi hon thnh cc quyn, ngha v theo lut v ti sn c chuyn i theo mc t gi ti thi im . Nhng Vit Nam li theo ui chnh sch t gi th ni c iu tit tc l cha hon ton th hin cung cu tin t, vic ny lm gim i tnh t do ca vic rt vn khi th trng ca NT nc ngoi. Thm vo l cc quy nh v qun l ngoi hi ca NHNN v s lng v i tng c mua bn ngoi t cng l mt ro cn rt vn ca NT. - T do u t vo cc ngnh ngh/khu vc vi t l nm gi khng gii hn. Hin ti, vn u t nc ngoi vo Vit Nam phi tun theo cc quy nh ca Lut u t c Quc hi thng qua ngy 29/11/2005. y l nhng quy nh v quyn, ngha v, trch nhim v li ch ca NT nc ngoi khi u t vo Vit Nam. Theo quy nh hin hnh, c s phn cp gia vic thu ht vn u t vo cc khu vc kinh t/cc ngnh ngh kinh doanh/cc hnh thc u t v mc u i, t l nm gi ca NT nc ngoi mt s doanh nghip. D m rng t l tham gia ca nh u t nc ngoi vo th trng chng khon Vit Nam t mc 30% ln 49%, ngoi tr lnh vc ngn hng nhng vn l mt hn ch trong vic lun chuyn vn i vi NT nc ngoi khi t l ny l 100% cc nc nh Singapore, Maylaysia, Thi Lan. Tuy nhin, vi bi cnh nc ta hin nay cha tim lc vng mnh v kinh t th iu ny hon ton ph hp. L trnh t do ha thng mi theo cc hip nh

Vit Nam ang trong qu trnh t do ha thng mi, dn dn gim cc bo h i vi sn xut trong nc theo cc cam kt quc t k. Vic tch cc tham gia cc din n kinh t, cc hip nh thng mi song phng v a phng cng cho thy Vit Nam v ang rt tch cc trong vic t do ha dng vn. Dng vn vo Vit Nam tng ln nhanh chng sau khi gia nhp WTO v dng vn vo th trng Vit Nam c nhng chuyn bin tch cc trong nhng nm gn y.

S ng k (triu USD)
80,000.00 70,000.00 60,000.00 50,000.00 40,000.00 S ng k (triu USD) 30,000.00 20,000.00 10,000.00 0.00

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Biu 2.15: FDI Vit Nam giai don 1995 - 2010

D tr ngoi hi VN
Billions
30 25 d tr ngoi hi 20

15

10

0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Hnh 2.16 . Biu d tr ngoi hi Vit Nam 1997-2010 Nu xem xt mc hi nhp, m ca ti chnh trn FDI, ta c th thy mi lin h gia hi nhp ti chnh v d tr ngoi hi ti th trng Vit Nam. Giai on sau 2007 c s gia tng r rt c lung vn FDI v d tr ngoi hi. Mc gia tng c bit trong nm 2008 ngay sau khi Vit Nam gia nhp WTO -hiu qu t hnh ng m ca. Tuy nhin, mc ny gim bt trong cc nm tip theo do tc ng ca khng hong kinh t th gii. Chnh

2010

ph Vit Nam cng cn trng hn phng c sc do hi nhp nh cc quc gia i trc (Thi Lan, Arhentina) b, Phn b ri ro li sut trong nc Trn thc t li sut mi quc gia khng th bng vi mc li sut chung ca th trng th gii do s khc bit v ri ro mi quc gia v chi ph tm kim thng tin gia cc th trng l khc nhau. Mc li sut nh u t chp nhn mi th trng thc t l r1 tha mn: r1 = r* + (ghi li cng thc gim tao) Trong , phn b ri ro tng ng vi mi th trng. Th trng Vit Nam c mc n nh chnh tr c nh u t nh gi cao tuy nhin h tng c s cn tng i thp, s n nh ca h thng lut cha cao phn no hn ch vic thu ht vn u t. Theo kt qu tnh ton v cp nht vo hi thng 7/2011 t website Damodaran, mc b ri ro th trng Vit Nam l kh cao, cao hn hu ht cc quc gia trong khu vc v gn bng vi Hy Lp quc gia ang chm trong khng hong n cng. iu ny chng t mc tin tng vo nn kinh t Vit Nam v nh gi kh nng t do lun chuyn vn ti th trng Vit Nam ca NT l kh thp.

Quc gia Hy Lp Cam-pu-chia Vit Nam Philippines Indonesia Thi Lan Malaysia Trung Quc Macao i Loan Nht Bn Hong Kong New Zealand Singapore

Mc b ri ro 15,5% 12,5% 11,0% 9,1% 8,6% 7,3% 6,7% 6,1% 6,1% 6,1% 5,8% 5,4% 5,0% 5,0%

Foreign Caa1 Currency Rating1 B2 B1 Ba2 Ba1 Baa1 A3 Aa3 Aa3 Aa3 Aa2 Aa1 Aaa Aaa

Local Currency Caa1 Rating2 B2 B1 Ba2 Ba1 Baa1 A3 Aa3 Aa3 Aa3 Aa2 Aa1 Aaa Aaa

T cc phn tch trn c th ni rng mc hi nhp ti chnh ca Vit Nam vn cn

mc thp. Cc chuyn gia nhn nh rng Vit Nam vn cha c t do ha ti khon vn. Khi so snh qu trnh t do ha ca Vit Nam vi cc nc khc, c th rt ra mt s nhn nh sau: Vit Nam c mt s im tng ng vi Trung Quc nhu: c mt ngun vn FDI vo kh di do (tnh theo t trng GDP th thm ch cn ln hn ca Trung Quc); gi tr cc ti sn ti chnh (c phiu, tri phiu) ang ln cao, theo st din bin lc quan ca tng trng kinh t cao (khong 8%/nm); s ph thuc vo v t trng vn u t gin tip trong tng cc ngun ti tr t nc ngoi cn thp; vai tr can thip v tham gia vo nn kinh t ca chnh ph rt ln, thng qua u t nh nc v khi doanh nghip nh nc, lm cho thm ht ngn sch lun mc kh cao v lun cn b sung thm vn. Mt khc, Vit Nam cng c nhiu im ging cc nc b khng hong ti chnh khi t do ha ti khon vn, nh c lm pht tng i cao (gn 8% trong my nm gn y), li sut danh ngha VND cao, d tr ngoi hi cn hn hp, thm ht ti khon vng lai kinh nin, v n nc ngoi tng i ln. Ngoi ra, Vit Nam ging tt c cc nc c lin quan im l h thng ti chnh cn rt yu km, vi t l n xu cao, ri ro h thng ln, thng l cho vay bt cn, ch qun tr ngn hng cn yu km, v c ch t gi cn cng nhc... Vi nhng c im ny, c th thy rng cc iu kin tin cho t do ha ti khon vn Vit Nam mt cch an ton l cha tn ti hoc cha y , nht l nhng iu kin tin v nn kinh t v m lnh mnh, cng nh mt h thng ti chnh v h tng c s gim st vng chc. Cng khng km phn quan trng l chnh ph v ngi dn Vit Nam c qu t kinh nghim bc u vi vic t do ha ti khon vn. Chng minh l thuyt b ba bt kh thi Vit Nam: L thuyt b ba bt kh thi c pht trin t Mundell v Fleming vo thp nin 1960 pht biu l mt quc gia khng th ng thi t c 3 mc tiu t gi c nh, hi nhp ti chnh v c lp tin t. iu c th d dng thy trong mt s nc nh cc nc trong lin minh EU chn mc tiu n nh t gi, hi nhp ti chnh v buc lng phi t b chnh sch tin t c lp. Hay nh M khi chn chnh sch tin t c lp v hi nhp ti chnh th phi thc thi chnh sch th ni t gi. Vy cn Vit Nam th sao? Thc t l Vit Nam cng khng ngoi l, chnh ph phi rt cn nhc gia li ch t c v chi ph c hi nh i. hiu r iu , nhm mnh xin a ra mt s v d in hnh cho cc trng hp theo cc giai on:

Nu c t gi n nh v t do lun chuyn dng vn th khng c chnh sch tin t c lp: Nhn li giai on 20072008, sau khi chnh thc gia nhp WTO, dng vn u t vo Vit Nam tng ln mt cch nhanh chng. V h qu l bin ng t gi v lm pht tng cao. Biu vn FDI vo Vit Nam.

S ng k (triu USD)
80,000.00 70,000.00 60,000.00 50,000.00 40,000.00 30,000.00 20,000.00 10,000.00 0.00 S ng k (triu USD)

Ngun s liu: Tng cc thng k Qua biu trn ta thy t 2007, lung vn u t vo Vit Nam bt u tng mnh (21347,8 triu USD 2007 v tng vt t 71726,0 triu USD 2008). ( theo Tng cc thng k). Cc nm 2007,2008 cng l nhng nm ghi nhn mc d tr ngoi t ca Vit Nam tng t bin, tng ng mc 23,75 v 24,18 t USD. NHTW phi tng cung tin mua li USD nhm duy tr s n nh tng i ca t gi. Gi tr ca VND nm 2007 ch gim 0,4%, mc thp nht trong giai on 2000 2008 nhng ngay khi mc tng trng cung tin nm 2008 gim mnh so vi 2007 th VND mt gi n 5,4%, mc cao nht trong giai on 2000 2008. Mt khc, vic tng cung tin qu nhanh trong khi cc d bo th trng cn thiu chun xc, dn n hu qu lm pht 2008 mc 22,97%, cao nht trong vng 10 nm qua. Do , ngay sau khi tng mnh cung tin bnh n gi, lm pht lp tc tng cao, chnh sch tin t phi i mt vi p lc gim cung tin chng lm pht khng lm nh hng n t gi, nn NHNN ng lot thc hin cc gii php dng d tr ngoi

hi bn cho cc NHTM m bo cc hot ng xut nhp khu, tng li sut c bn v tng d tr bt buc i vi ngn hng thng mi, thc hin tn phiu bt buc i vi mt s t chc tn dng ch yu, hn ch vic chit khu cc loi giy t c gi. Bc i ny li xa ht thnh qu ca chnh sch tin t trc . Nh vy, nu t do lun chuyn vn v mun gi t gi n nh th Chnh ph khng th c CSTT c lp. Nu c n nh t gi v chnh sch tin t c lp th phi hi sinh hi nhp ti chnh: Khi NHNN thc thi chnh sch tin t c lp, ngha l NHNN iu hnh vic tng hay gim cung tin hp th lng ngoi t tng ng trn th trng v m bo cho t gi lun t mc mong mun- t gi c nh, khi c c hi nhp ti chnh s: u tin, NHNN mun thc thi chnh sch tin t ra sao th cn phi bit lng ngoi t hin ang c trn th trng l bao nhiu?. Nhng thc t rt kh xc nh bi v lng ngoi t ny ph thuc vo quyt nh u t, m nhng quyt nh ny c a ra bi yu t hp dn ca th trng, ca tnh hnh kinh t th gii, ca quc gia u t, v tm l by n. D dng thy trn biu ( trn) nm 2007 sau khi Vit Nam gia nhp t chc thng mi th gii WTO th lng FDI u t vo Vit Nam rt cao, nhng sau do nh hng ca cuc khng hong ti chnh ton cu, lm pht tng cao nn lung vn chy ra ch cn mc 23107,3 triu USD (2009), ch xp x bng 32,22% so vi 2008.(theo Tng cc thng k) Th hai, khi ta o lng c lng ngoi t nh trong giai on 2007-2010 th ngun FDI gim i r rt, trong khi lng d tr ngoi hi trong thi k ny khng h cao c th b p c. Do khi thc thi chnh sch tin t c lp v t gi c inh phi hy sinh hi nhp ti chnh. Nu c chnh sch tin t c lp v hi nhp ti chnh th s khng c n nh t gi: iu ny d dng thy trong nhng nm 2009 2010 th trng th gii c nhiu bin ng, v Vit Nam cng b nh hng khng nh, ngay sau dng vn rt ra khi cc th trng ri ro cao nh Vit Nam. Thm ht cn cn thng mi v cn cn thanh ton ca Vit Nam trong giai on ny kh cao, cn cn thanh ton trng thi m sau nhiu nm c thng d. Trong khi thu ht vn FDI li gim. Chnh nhu cu rt vn t ca nh u t gy p lc ln n t gi khi m NHNN ang thc thi chnh sch c lp tin

t, v lng d tr ngoi hi ca Vit Nam th c hn khng th iu tit th trng. Do NHNN buc phi iu chnh t gi trong cc nm, nh nm 2010 t gi bin ng 2 ln, tng ng mc gim gi ca VND vo thng 2/2010 gim 3,361% v thng 8/2010 gim 2,092%. V trng hp ny c th hin kh r nt vo u nm 2011, khi NHNN t ngt ph gi VND gim 9.3%. Mc khc, nu NHNN tip tc km gi t gi bng s thng d tm thi ca cn cn thanh ton trong khi lm pht lin tc mc cao th tin ng s tip tc ln gi thc so vi ngoi t v do lm gim kh nng cnh tranh ca hng Vit Nam. iu ny sm hay mun s lm thm ht thng mi tng cao tr li, cc dng vn nc ngoi cng s tho chy v cn cn thanh ton s thm ht, lc tin ng s nhanh chng b ph gi mt cch mnh m. H qu ny chng t n nh t gi trong trng hp ny l khng th.

Phn IV: Gii php v kin ngh


Trong b ba bt kh thi, cc nc pht trin thng u tin mc tiu chng lm pht. V chi ph khi xut hin lm pht v x l lm pht kh tn km. Do , cc nc pht trin thng NHTW c lp v c nhim v chnh l kim sot lm pht thp (< 5% ), in hnh l M. Tuy nhin, mt s nc ang pht trin li i theo hng khc l u tin cho vic kim sot dng vn v t gi, cn lm pht th kim sot lng hn. Chnh sch ny gi l chnh sch u tin tng trng vi lm pht mc tiu (trong phm vi 1 con s). Ngha l chp nhn c lm pht trong gii hn <10% u tin mc tiu tng trng v thu ht ngun vn, n nh t gi (in hnh vi Chi L). L thuyt B ba bt kh thi cng ch ra s lin h gia ba mc tiu kinh t: t do ho dng vn (lin quan n TTCK), s c lp ca chnh sch tin t (lin quan n lm pht v li sut) v t gi c nh (lin quan n xut khu). Qua thy c iu hnh chnh sch b ba bt kh thi Vit Nam hin nay l gii quyt vn lin quan n lm pht , th trng chng khon v tnh hnh xut nhp khu. Trong gii hn cho php, nhm chng em xin a ra mt s kin ngh gii quyt di y: Thc hin chnh sch tin t cht ch, thn trng, phi hp hi ha gia chnh sch tin t v chnh sch ti kha kim ch lm pht. R sot li hiu qu cc d n FDI, gim t trng u t FDI vo cc lnh vc c tnh u c cao nh bt ng sn, chng khon, khch sn, nng lng, khuyn khch vo cc khu vc xut khu, s dng nhiu lao ng. Tip tc tng cng qun l ngoi hi, thc hin cc bin php cn thit cc t chc, c nhn trc ht l cc tp on kinh t, tng cng ty nh nc bn ngoi t cho ngn hng khi c ngun thu v c mua khi c nhu cu hp l, bo m thanh khon ngoi t, bnh n t gi, p ng yu cu n nh, pht trin sn xut kinh doanh v tng d tr ngoi hi. Chnh sch kim sot u t: Nh nc c th p dng bin php hnh chnh cp php, hn ch hay cm FPI mt s lnh vc, ngnh hay mt s loi c phiu, tri phiu nht nh. Chnh sch t gi hi oi: ni rng bin dao ng ca t gi khin cho t gi tr nn linh hot hn, gn st vi t gi thc t v c bn phi phn nh c quan h cung cu trn th trng ngoi hi.

Chnh sch ti chnh: c th s dng bin php tht cht ti chnh, gim chi tiu ca

Chnh ph i ph vi s di chuyn mnh m ca dng vn vo. Gii php ny c tc dng lm hn ch s tng gi ca ng ni t, gim tng cu v lm pht. Tng t l vay vn bng tin mt trong cc khon vay ODA. Gim st cht ch lung vn ngn hn, c cc gii php huy ng cc lung vn nc ngoi u t di hn trn th trng chng khon Vit Nam. Thng xuyn tuyn truyn v cng b thng tin v m quan trng nhm hn ch tnh trng -la ho s gp phn tng ngun cung ngoi t cho th trng v tng quy m d tr ngoi hi bn vng trong tng lai cng nh gp phn bnh n th trng ngoi hi.

KT LUN
Ni tm li, l thuyt b ba bt kh thi d c pht trin hay thay i th no i na th n cng mang mt ngha bt di bt dch, mt s bt kh thi nh tn gi ca n l s thiu ht cng c qun l v m. Vic la chn mu hnh b ba bt kh thi thch hp s h tr c lc cho qu trnh Chnh Ph cc quc gia t c cc mc tiu t ra trong tng thi k, ngc li s a quc gia ti con ng tt yu l khng hong. c bit trong xu hng hi nhp ti chnh hin nay, cc quc gia nhn c khng t li ch nhng cng phi nh i gia n nh v ti chnh v n nh v tin t. Do , cc quc gia ang pht trin vi nn ti chnh cha vng mnh v cc cng c chnh sch v m cha tht s cn cn nhc thn trng. Thm na, xu hng la chn mu hnh trung gian ca b ba bt kh thi sau khng hong chu 1997 1998 c h tr bng gia tng nm gi d tr ngoi hi v cc bin php can thip v hiu ha cha c kim nh tnh ng n v di hn. C l cn phi c mt thi gian di hn xem xt rng Trung Quc c th duy tr nn kinh t mt cch bn vng hay khng th mi c th khng nh chc chn hn tnh ph hp ca mu hnh mi ny vi cc nn kinh t mi ni v c th p dng cc quc gia ang pht trin khc. i vi Vit Nam, mu hnh b ba bt kh thi Vit Nam mang nhng c trng ring, tuy nhin vn khng nm ngoi kh nng gii thch ca thuyt Mundell Fleming. Nhng phn tch v tnh hnh d tr ngoi hi cho thy, Vit Nam cng c nhiu imtng ng vi Trung Quc, tuy nhin, quy m d tr ca nc ta ang ngy cng nh dn s gy rt nhiu kh khn khi la chn mu hnh ny. Tuy rng trn l thuyt Vit Nam la chn hi nhp ti chnh v c lp tin t nhng t phn tch theo thc t, Chnh ph nc ta ang c gng kim sot v n nh t gi hn l quan tm n mc c lp tin t. Tt nhin, vi mc lm pht cao trong 4 nm tr li y th s la chn ny li khng ph hp lm vi mc tiu Chnh ph tra mi nm l kim ch lm pht. Thit ngh chng ta nn thc s la chn mt chnh sch t gi th ni c qun l hiu qu tht s nhm t c mt mc c lp tin t cao hn hng ti phc v cho mc tiu kim ch lm pht s ph hp vi thc t hin nay hn.

TI LIU THAM KHO 1. Gio trnh Ti chnh quc t- Trng i hc Kinh T TPHCM. 2. www.imf.org 3. www.sbv.gov.vn 4. www.gso.gov.vn 5. www.worldbank.org 6. www.ecb.int 7. Bi tiu lun v nguyn cu khoa hc ca mt s tc gi a. B ba bt kh thi cc nc mi ni v thc tin Vit Nam. b. B ba bt kh thi_ ti nghin cu khoa hc sinh vin K34. c. Assessing the Emerging Global Financial Architecture: Measuring the Trilemma's Configurations over Time _ Aizenman, Chinn, Ito 2009. d. Thc tin iu hnh b ba bt kh thi Vit Nam _ Cng ty chng khon thuc Habubank nghin cu 8. Mt s bi bo trn cc trang web Cafef.vn; currency.net; Wikipedia;

You might also like