Li m u Hn 60 nm n-c cng ho x hi ch ngha Vit Nam, hn 20 nm thc hin i mi kinh t theo ngh quyt ca i hi ng ton quc ln th VI, chng

ta c quyn t ho v nhng thnh tu kinh t x hi t -c. t n-c ta thot khi khng hong kinh t, i sng vt cht v tinh thn ca nhn dn ngy cng c nng cao. T mt nc ngho, lc hu, b quan to cng, chgn ta bc vo thi k cng nghip ho, hin i ho t n-c v ch ng hI nhp kinh t quc t. Chng ta t -c nhng thnh tu ng ghi nhn: GDP 2005 t 8.4% bt chp nhng bin ng ca nn kinh t th gii cng nh- dch bnh, thin tai. Thu nhp bnh qun u ng-i nm 2005 khong 640USD cao hn 2004 gn 100$, s thnh cng rc r ca ln u tin pht hnh tri phiu chnh ph Vit Nam ra n-c ngoi mt ln na khng nh v th Vit Nam trn tr-ng quc t. Song bn cnh nhng thnh tu t c, Vit Nam phi i din vi nhiu thch thc trong cuc i mi hi nhp vi nn kinh t th gii. Mt trong nhng thch thc ang -c quan tm hin nay l tc tng v nh h-ng ca lm pht c bit t bit t nm 2004 n nay. Nm 2005 d tc tng tr-ng dt 8.4% nh-ng chng ta khng thnh cng trong vic thc hin mc tiu gi lm pht d-i tc tng GDP. Trong cI nhn kht khe ca cc chuyn gia quc t, tng tr-ng nhanh Vit nam mt phn do pha cu, chnh sch ti kho m rng qu nhiu. V vy, cho d tc tng tr-ng t bao nhiu i chng na cng khng phi qu quan trong, vn l s bn vng v cch thc t -c tc tng tr-ng y. Do vy, chng ta phi nhng chnh sch kim ch mc lm pht, gi lm pht mc n nh m bo cho s tng tr-ng kinh t bn vng. V ngha thit thc trn, chng em chn ti Lm pht Vit Nam t nm 2004 n nay Thc trng v gii php lm ti nghin cu khoa hc ca mnh. Vic nghin cu ti ny khng ch mang ngha thit thc trong vic kim ch lm pht trong thi gian ti m cn c ngha i vi hot ng hc tp ca sinh vin chng em. Vi vic nghin cu ti ny, chng em s c iu kin nng cao kh nng nghin cu khoa hc vi cc k nng iu tra,
http://svnckh.com.vn

phn tch, tng hp Ngoi ra ti cn gip sinh vin chng em hiu r hn v nn kinh t Vit nam qua thc t, t gip sinh vin c ci nhn thc t hn i vi cc mn hc trong nh tr-ng. Kt qu thu thp -c qua nghin cu cng c th l nhng kinh nghim c ch cho cng vic ca sinh vin Ngoi th-ng v sinh vin cc ngnh kinh t ni chug sau ny. i t-ng v pham vi nghin cu 1. i t-ng nghin cu ca ti: Lm pht ca Vit Nam t nm 2004 n nay. 2. Phm vi: ti tp trung nghin cu nn kinh t Vit Nam giai t 2004 n nay v t -a ra nhng gii php kim ch lm pht nhm phc v cho nhu cu pht trin kinh t x hi Vit Nam trong nhng nm k tip v gn nht l nm 2006. Ph-ng php nghin cu ti s dng ph-ng php duy vt bin chng v cc ph-ng php c th khc nh-: iu tra, phn tch kinh t, tip cn h thng, tng hp, thng k, so snh, nh gi phc v mc ch nghin cu. Trong khun kh c hn, chng em ch tp trung gii quyt 3 vn ln sau: 1. Vn 1: Nhng vn l lun v lm pht 2. Vn 2: Thc trng lm pht ca Vit Nam t 2004 n nay 3. Vn 3: Mt s gii php cho vn lm pht. V thi gian v kh nng c hn nn ti khng trnh khi nhng sai st, chng em mong -c s ng gp kin ca thy c ti -c hon thin hn.

http://svnckh.com.vn

Phn 1 nhng vn l lun 1.1. Cc l thuyt bn v lm pht 1.1.1. Lm pht. 1.1.1.1. nh ngha. Lm pht l s tng ln ca mc gi theo th gian. Nh- vy s tng gi ca mt vi mt hng c bit no trong ngn hn ngoi th tr-ng th cng khng c ngha c lm pht. 1.1.1.2. Cc cch o l-ng lm pht Cc nh kinh t th-ng lm pht bng hai ch tiu c bn l CPI (Consumer price index) v ch s kh lm pht GDP( GDP deflator) Cch tnh th nht s da trn mt r hng ho tiu dng v gi c ca nhng hng ho trong r hai thi im khc nhau. Cch tnh th hai th cn c vo ton bi khi l-ng hng ho v dch v cui cng -c sn xut trong mt nm v gi c hai th im khc nhau, thng th-ng theo ngn ng thng k l gi c nh v gi hin hnh. V c bn th hai cch tnh ny khng c s khc bit ln. Ph-ng php GDP deflator s tnh lm pht chnh xc hn theo nh ngha ca lm pht.Tuy nhin CPI s c -u im l tnh -c lm pht ca mt nm sau khi c bo co v GDP ca nm . Nh- vy, nhng thng tin v th-c o lm pht n dn chng hng ngy ch yu -c tnh t ph-ng php CPI. Nh-ng CPI li khng th o lm pht mt cch chnh xc bi n b tc ng bi hai yu t gy sai lch. Nhng yu t gy sai lch ny ch yu n t r hng ho -c qui nh tr-c. Sai lch c cu v r hng ho chm thay i, n khng bao gm nhng hng ho tiu dng mi pht sinh nh-ng -c a s ng-i tiu dng s dng. V d TP. HCM khi mi ng-i u c in thoi di ng, gi ca mt hng ny gim theo thi gian nh-ng n li khng nm trong r hng ho. Sai lch th hai l sai lch thay th, khi gi c mt loi hng ho no trong r gia tng, dn chng s chuyn sang tiu dng hng ho thay th vi gi r hn. V d, khi tht g tr nn t do dch cm g th ng-i tiu dng chuyn sang tiu dng
http://svnckh.com.vn

mt hng thay th khc nh l tht ln, c T hai sai lch trn chng ta nhn thy rng, nu tnh lm pht t- CPI th c th dn n mt d bo lm pht qu mc v nhng mt hng trong r ang tng gi cn nhng mt ngoi r ang gim gi Theo mt nghin cu ti M, CPI d bo lm pht cao hn mc lm pht thc t trung bnh l 1.1% so cch tnh GDP deflator. Ti Vit Nam, khi CPI ang tng gn 10% tnh n cui thng 9 nm 2004 nh-ng chnh ph v Ngn hng vn cho rng lm pht c bn vn mc kim sot -c v -a ra con s thp hn l 3% cho 6 thng u nm. iu ny c th l gii rng CPI tnh cao hn so vi thc t mt mc no v cch tnh ca chnh ph cng nh- Ngn hng nh n-c da vo mt th-c o c bn hn. 1.1.3. Ngun gc ca lm pht. 1.1.3.1. Lm pht tin t. Lm pht tin t( monetary inflation). Loi lm pht ny xy ra khi tc tng tr-ng cung tin v-t qu tc tng tr-ng thc s ca nn kinh t. n gin hn l tin trong l-u thng tng nhanh hn s l-ng hng ho v dch v -c sn xut ra trong nn kinh t. V d nh- tc tng tr-ng cung tin l 10% nh-ng tc tng tr-ng thc ca nn kinh t 7% th lm pht tin t l 3%. Loi lm pht ny th-ng xy ra ti cc n-c ang pht trin khi cc n-c ny theo ui c ch p ch ti chnh hoc trong tr-ng hp quc gia ang theo ui chnh sch tin t m rng. p ch ti chnh l tnh trng ngn hng trung -ng ti tr cho thm ht ngn sch chnh ph bng cch in tin, qu nhiu tin trong l-u thng v-t qu tc tng tr-ng thc s dn n lm pht. Chnh sch tin t m rng s kch thch tng cu hng ho dch v trong nn kinh t, khi tc tng tr-ng tng cu cao hn tc tng tr-ng tng cung, th cng dn n lm pht. 1.1.3.2 Lm pht do cu ko. Lm pht do cu ko -c coi l pht sinh do hu qu ca tnh trng gia tng tng cu thc t ti mi mc gi. L thuyt ny -c minh ho bi hnh v di y thng quan s dch chuyn ca ng AD, t AD ti AD. ng AS l AS c in th mc gi tng t P n P trong khi sn lng vn c nh; nh-ng -ng AS ca tr-ng phi Keynes l mt -ng dc xung bin hin
http://svnckh.com.vn

bng ng ASth mc gi ch tng ti P v sn lng cng tng ng thi c s gia tng trong mc s dng lao ng v tht nghip gim xung. Nn trong bt k tr-ng hp no, lm pht cng l t l thay i ca mc gi theo thi gian, v ph thuc vo tc dch chuyn ca -ng AD t AD ti AD ch khng ph thuc vo mc gi ban u v mc gi c th c. Quan im v nguyn nhn gy ra lm pht do cu ko ca tr-ng phi Keynes v tr-ng phi tin t cng khc nhau. Nu nh- Keynes cho rng s dch chuyn trong tng cu xut hin l do nhng thay i trong tiu dng ca khu vc t- nhn, trong hnh vi u t-, hoc chnh sch ti chnh, th i vi nhng ng-i thuc phi tin t, nguyn nhn chnh ca s gia tng trong tng cu l s gia tng cung ng tin t, th-ng -c coi l do vic cc chnh ph c gng ct gim li sut khuyn khch u tv tng tr-ng gy ra . Friedman trnh by r rng quan im ca phi tin t khi ng vit: Trong thi k sau chin tranh, rt nhiu n-c, k c M, theo ui chnh sch li sut thp, mt phn l do nh h-ng ca nhng t- t-n bt ngun t Keynes.. Tt c nhng n-c lm nh- vy u tri qua lm pht r rng, hoc c mt mng l-i kim sot va c hiu qu, va khng c hiu qu, -c thit k nhm chn ng sc p lm pht,. Trong mi tr-ng hp, khi l-ng tin t u tng ln do chnh sch li sut thp v gi c cng tng ln 1.1.3.3 Lm pht do chi ph y. Lm pht chi ph y l loi lm pht do thu hp tng cung hoc do cc doanh nghip buc lng phi nng cao gi bn sn phm v nhng l do bt li. Khc vi hai loi lm pht trn, th loi lm pht ny ch yu n t pha
http://svnckh.com.vn

cung v nguyn nhn ch yu t xut pht t hin t-ng tng chi ph sn xut khng mong i t pha cc doanh nghip. Tng chi ph khng mong i t pha doanh nghip to ra nhng c sc tng cung bt li. Cng nhn nh cng i tng l-ng din rng, gi nguyn liu gia tng t bin, thm ha t nhin lm nh tr hot ng sn xut ca nhiu doanh nghip l nhng ngi n ca loi lm pht ny. Trong cc l thuyt , ng-i ta lp lun rng lm pht khng phi do s gia tng trong tng cu gy ra, m tri li, do s dch chuyn ca -ng tng cung ti mc m bt k mc sn l-ng no cng i hi phi c mc gi cao hn so vi tr-c khi dch chuyn. S dch chuyn ca -ng tng cung c th l do mt vi yu t, nh- vic cng on yu sch i tin l-ng danh ngha cao hn, s gia tng mc chnh lch gia gi c v chi ph ca nh tbn, hoc tng qut hn l bi cuc u tranh trong phn phi thu nhp hoc s gia t-ng trong gi nguyn liu. Cc quan im ny khng ph hp vi L thuyt tng qut v s nhn mnh ca Keynes vo mi quan h gia chi ph, gi v mc l-ng danh ngha. M v tr ca -ng AS ph thuc vo mc l-ng danh ngha v hm sn xut (mc d phn phn tch trn gi nh rng cc doanh nghip cnh tranh hon ho v khng c nh gi c theo ng l thuyt v thng s chi ph). Mc d cc nh tin t chp nhn tm quan trng ca nhng thay i trong gi nguyn liu i vi lm pht, nh-ng h khng hi lng vi cc lp lun khc v chi ph y. Chng hn, Johnson lp lun rng lm pht l do cc chnh sch tin t m rng v s c gng nhm a cc yu t khc vo qu trnh lp lun th hin mt s cu vin (ng thng hi) ti x hi hc v chnh tr hc nghip d. Ph-ng php phn tch chi ph y -c minh ho hnh d-i y. gi s tng cu ban u -c i din bng -ng AD. Yu t chi phsi y lm cho -ng tng cung dch chuyn t AS ti AS, v gi tng t P ti P, trong khi sn lng tng t y ti y. D nhin, khi sn lng
http://svnckh.com.vn

gim ti y, mc s dng lao ng cng gim theo v thp nghip tng ln. Khi , chnh ph c th quyt nh hnh ng chng li s gia tng thp nghip bng cch tng tng cu, lm cho ng AD dch chuyn ti AD. Chnh s dch chuyn ny li cng lm cho gi c tng ln, by gi ti P, nh-ng loi tr -c s gim st trong mc s dng lao ng, v sn l-ng tr li mc y. Nu chnh ph la chn bin php lm tng tng cu bng cch tng mc cung ng tin t, n c coi l theo ui chnh sch tin t thch ng, v s thay i trong cung ng tin t l nhm thch ng vi s dch chuyn do chi ph y ca -ng AS gy ra. Trn thc t, chnh sch nh- vy c th to ra mi lin h t-ng quan gn gi gia lm pht v nhng thay i trong cung ng tin t, D nhin, mi t-ng quan nh- vy khng nht thit phi ng h cho lun im ca phi tin t cho rng s gia tng cung ng tin t gy ra lm pht, V im ny, cc nh tin t c th lp lun rng, h chng thy bt k l do no khin cho cc tc ng chi ph y gy ra c tip tc y -ng AS ln cao mi, -mc d iu c th xy ra trong mt vi tr-ng hp -, tr khi cc c puan tin t tip tc c gng cn bng cc nh h-ng tai hi ca nhng tc ng chi ph y nh- vy i vi sn l-ng v tht nghip thng qua vic theo ui chnh sch tin t thch ng, mt chnh sch ko di mi mi vng xoy lm pht ca chi ph gi c khi -ng AS v AD theo nhau dng ln cao. Nh- vy, cc nh tin t c th cho rng, lm pht dai dng khng th c -c nu cc c quan tin t kim ch -c mc tng cung ng tin t trong mt gii hn nht nh Vng xoy lm pht do chi ph y -c minh ho trong hnh d-i y. Gi s im cn bng ban u trong nn kinh t l A, giao im ca AS vi AD , vi mc sn l-ng y v mc gi P. By gi, chng ta hy phn tch mt yu t chi ph y lm dch chuyn ng AS ti AS. Nn kinh t dch chuyn v pha im B, vi s gim st sn l-ng, gia tng ca gi c v t l thp nghip (v mc s dng lao ng gim cng vi sn l-ng). Nu chnh sch tin t ca chnh ph thch ng vi yu t chi ph y , mc cung ng tin t tng v ko ng tng cu ti AD lm cho mc gi tng ln cao hn na v
http://svnckh.com.vn

sn l-ng tr li mc ban u ca n khi nn kinh t dch chuyn v pha im C. Nu hnh dung yu t chi ph y l s gia tng trong tin l-ng danh ngha do p lc ca cng on, chng ta d dng thy rng vic mc gi tng t P lm tin lng thc t gim xung, khin cho cc cng on tip tc yu sch i tng tin l-ng danh ngha. Chnh c y ny lm -ng AS tip tc dch chuyn ti AS v chu trnh ny c lp i lp li mi mi. Cn nh rng, nu nn kinh t dng li ti im A mt thi gian di v ri vng xoy chi ph gi c bt u, chng ta c th xc nh chc chn ng lc ban u bng cch xt xem liu sn l-ng tng ln hay gim xung vo thii im bt u chu k. Nu sn l-ng tng ln v nn kinh t dch chuyn v pha im B, ng lc ban u c th -c coi l cu ko; ng-c li, nu tr-c tin sn l-ng gim xung, khi ng lc ban u c th -c coi l chi ph y. D nhin, trong bt k tr-ng hp no, mt khi chu k din ra, n bao gm s gia tng gi c cng vi sn l-ng tng ln hoc gim i, v khi , ng-i ta kh c th ni ng lc ban u l chi ph y hay cu ko. Cng cn l-u , mc d cc nh tin t ni chung u tin chc vo kh nng cn bng (cung bng cu) ca th tr-ng lao ng., nh-ng iu khng hm h c nim tin vo -ng tng cung thng ng trong thi hn di. Nh- vy, h c th sn sng chp nhn cch phn tch trong hnh trn, nh-ng cc -ng AS dc ln -c v ch c th -c coi l ng trong thi hn ngn, vi mc l-ng danh ngha c nh. Trong thi hn di, khi gi c tng ln, ng thi tin l-ng cng tng ln, -ng AS ngn hn s dch ln trn, t AS ti AS v c nh- vy, nh- -c m t trn, cc nh tin t c th lp lun rng, trong thi hn di, th tr-ng lao ng cn bng ti, hoc t nht cng gn vi im ton dng, khi tin l-ng danh ngha v gi c -c iu chnh to ra mc
http://svnckh.com.vn

10

tin l-ng thc t, mc s dng lao ng v sn l-ng lm cn bng th tr-ng. Do , lm pht tip din khng phi l kt qu ca sc p chi ph y. Gi s, mc ton dng l y trong hnh trn, trong tr-ng hp , -ng tng cung di hn l -ng ngt qung thng ng nm pha trn mc y v i qua cc im ACE. 1.2. Kinh nghim kim ch lm pht Trung Quc. Nhng kinh nghim kim ch lm pht Trung Quc s gi m cho chng ta nhiu v chnh sch i ph lm pht hin nay. Trung Quc v Vit Nam c nhiu im t-ng ng v t nhin x hi, phong tc tp qun, hn th na, hai n-c c cng th ch chnh tr, c tc tng tr-ng cao nht Chu trong nhng nm qua, c cng th ch chnh tr. Chnh bi nhng l do trn, kinh nghim ca Trung Quc chc chn l bi hc qu gi, thc t, ph hp vi Vit Nam. Trung Quc hin nay ni ln nh- mt trung tm kinh t mi ca th gii. Nm 2005, Trung Quc l mt trong 4 nn kinh t th gii v-t qua Php v Anh, tc tng tr-ng 6 thng u nm 2006 l 10.9% cho d chnh ph Trung Quc thi hnh chnh sch nhm km hm tc tng tr-ng. Tuy nhin tng tr-ng qu nng cng khin cho Trung Quc i mt vi vn lm pht. gii quyt vn ny, chnh ph Trung Quc thc hin chnh sch nh-: + Chnh ph Trung Quc ang thc hin th ni tin t. T thng 7, chnh ph Trung Quc khi ng l trnh gim gi ng nhn dn t ngay sau khi n-c ny chm dt chnh sch neo gi cht t gi hi oi. Chnh sch ny thc hin vi mc ch bnh n cung tin cng nh- lm tc tng tr-ng chm li bi v vic tng cung tin qu mc hin nay cng l mt trong e do chnh n tnh hnh n nh nn kinh t c trong nhn hn v di hn. + Bn cnh , chnh ph Trung Quc thc hin chnh sch v m nhm n nh u t- v ti c cu li khu vc u th- trong hn ch u t- vo -ng x v cc x-ng sn sut, u t- vo cng nghip ng thi, kch thch tiu dng hng ngoi nhp v gim thng d- th-ng mi. u t- cc ngnh
http://svnckh.com.vn

11

nh- thp, in, du tng ng k, trong khi chng kin s gim st thuc u t- cc ngnh cng nghip nh- thic hoc nhm. Nhu cu tiu dng ang tng, kt qu gi tr tiu dng trong 3 thng u nm 2005 t 4,508 triu t nhn dn t, mc tng cao nht t nm 1997. + Trung Quc tng li sut ghm tng tr-ng. Hin nay, li sut cho vay bng ng nhn dn t do Ngn hng Trung -ng Trung Quc cng b nng t 5,58% ln 5,85%/nm. Tc tng tr-ng kinh t qu u nm ln ti 10.2% l nguyn nhn chnh khin Bc Kinh rt hay tht cht tin t, ln u tin k t thng 10/2004. Vi nhng chnh sch trn tnh hnh lm pht Trung Quc du li . Ch s gi tiu dng thng 3 nm nay ch tng vn vn 0.8% so vi cui nm ngoi v Ngn hng trung -ng d bo mc lm pht nm nay ch dao ng quanh 2%. Chnh sch chnh ph Trung Quc p dng l kinh nghim chng ta cn hc hi t -a ra chnh sch ph hp vi thc tin Vit Nam.

http://svnckh.com.vn

12

Phn 2 Thc trng lm pht t nm 2004 n nay Vit Nam. 2.1 Bi cnh kinh t th gii. Nn kinh t th gii ang t tc tng tr-ng nhanh iu ny c th thy qua tc pht trin ca cc nc ln nh M, Nht Bn v cc nc ang pht trin trong c bit l Trung Quc, tuy vy, kinh t th gii cng tim n nhiu nguy c bt n, kinh t ton cu ang phi i mt vi nhiu mi e do nh- ga du tng, tnh hnh chin s cng thng Trung ng, Irc, khng hong ht nhn ti Triu Tin, Irc. Sau khong thi gian chng li, cc nn kinh t ln ang t tc pht trin kh quan. Kinh t M tng tr-ng n nh, nng sut lao ng tng khin cho du hiu lm pht du li. Nng sut lao ng ca cc cng ty M tng 4.7% trong qu III nm nay, lm tng thm nim tin ca ng-i dn rng nn kinh t c th tng tr-ng mnh m m khng ko theo m pht. Kinh t Nht ang phc hi kh quan. Kinh t n-c ny t mc tng tr-ng 5.5% trong qu IV nm ngoi. Xut khu phc hi vi tc cao trong khi tiu dng ca ng-i dn tng ln chnh l nhng nhn t to nn kt qu trn. So vi qu III, GDP ca Nht Bn tng 1.4%. Con s d on tr-c ca cc nh phn tch l 1.2%. T l tht nghip gim dn, ng-i tiu dng cng vi gii doanh nghip tin t-ng hn vo t-ng lai ca nn kinh t nn chi tiu cng nh- u t- nhiu hn. Nht Bn va cng b mt bo co, thng d- ti khon vng lai ca Nht Bn cng tng rt kh quan trong thng12 nm ngoi. Bn cnh nhng n-c ln, cc n-c ang pht trin cng ang chng t kh nng cng nh- tim lc kinh t ca mnh, Trung Quc l mt v d in hnh. Trung Quc l n-c gi k lc v tc tng tr-ng kh cao, lin tc. Tc tng tr-ng ca Trung Qu trong nhiu nm lin tc t mc cao nht th gii; li c tng d tr ngoi hi quc t ln th hai th gii; c quy m xut khu ln th 3 v th 4 th gii. S pht trin mnh m nh xut khu s

http://svnckh.com.vn

13

gip Trung Quc t mc tng tr-ng hn 9% trong c nm nay, to tra thng d- th-ng mi khng l hn 100 t USD.. Bi vy ta c th i n nhn xt, nn kinh t th gii hin nay ang t tc pht trin nhanh, vai tr ca cc n-c ang pht trin ang ngy cng nng cao bi vy nn kinh t th gii hin nay khng cn ph thuc qu nhiu vo M. Tuy vy, kinh t th gii cng ang phi i mt vi nhiu bt n. Qu tin t quc t ( IMF) cnh bo, vic kinh t M hi phc nm nay v nm ti ch-a vc dy tng tr-ng cho ton cu. c bit, khu vc ng tin nm nay c th ch tng 0.5%. Theo phn tch ca IMF, iu ng lo ngi nht l s tht bi ca Hi ngh b tr-ng WTO ti Cancun( Mhic) trong tun tr-c. iu ny s gy ra mt vt rn trong hot ng th-ng mi quc t. Bn cnh , cc nn kinh t ch o ca EU nh- Italy, Php u ang i mt vi kh nng tng trng m Thm vo tnh hnh th gii bt n khin gi vng v gi du hn lon. Jon Nadler- chuyn gia phn tch ni ting ca Kitco.com bnh lun nh- vy tr-c nhng bin ng bt ng, lin tc ca gi vng v gi du trong ngy 14/7. Vi mc 78.4 USD/ thng, gi du -c xem nhcao nht mi thi i, v theo , Kitco cho rng, mc gi vng 680-700 USD /oz tr-c mt l tt yu. Mc cn k thut 660 USD / oz m cc chuyn gia t ra b th tr-ng vng London ph ngay t lc m ca sng 14/7. n cui chiu cng ngy , gi vng giao ngay ti th tr-ng ny tng hn 1 USD so vi gi bui sng (t 662.8 USD /oz). So vi gi ng ca ca phin giao dch tr-c, Mc gi ny tng 9 USD / oz. Nh- vy, trong 2 tun u thng 7, gi vng tng ti 15% so vi thng tr-c. Nguyn nhn chnh l do sc nng v ang gia tng ca tnh hnh a chnh tr gy nh h-ng ln n gi du v hot ng kinh t ton cu. Lin tip cc thng tin thi s t Ian, Bc Triu Tin, Iraq, n , Isreal, Libng, Nigeria kch gi vng nng ln rt nhanh.. Nhn nh kh to bo v bi quan ca gii u t th tr-ng du m New York khin nhiu ng-i git mnh. Nu thc t din ra theo ng d on ny, gi du s t mc 80 USD/thng cui nm nay. Jon Nadler bnh lun: Israel tn cng Libng cho thy tnh hnh nng Trung
http://svnckh.com.vn

14

ng rt d leo thang n tranh chp khu vc, gy c lp khu vc cc b, cn tr vic cung cp v vn chuyn du th cho th tr-ng th gii. Bn cnh , nhng v n lin tip xy ra ti Nigeria n-c xut khu du ln nht Chu Phi khin du b loang rt nhiu cng gp phn y gi du thm nng. Qua phn tch tnh hnh kinh t th gii nh- trn, mi quc gia cn phi c nhng chnh sch ph hp tnh hnh c bit l du hiu lm pht ang gia tng khi gi du m ang t mc k lc cng nh- gi ca nhiu mt hng khc ang c chiu h-ng gia tng. 2.2. Tnh hnh kinh t Vit Nam. Nm 2005, d gp nhiu kh khn nh- thin tai, hn hn Min Bc, dch cm g cng s bin ng gi c trn th gii, kinh t Vit Nam t tc tng tr-ng GDP: 8,5%, thnh tu ny t -c thng qua pht trin sn xut, m rng cn cn th-ng mai ng thi l s hot ng hiu qu ca Ngn hng. Sn xut: Tng trng GDP t mc cao nht trong 8 nm:8.5%. Mc d gp phi nhiu iu kin khng thun li (hn hn trm trong trong na u nm, bo l ln trong na sau nm, dch cm gia cm honh hnh, gi nng l-ng tng) nh-ng nn kinh t vn tng tr-ng 8.4%, mc cao nht trong 8 nm v cao th 2 Chu trong nm 2005 (thp hn mc 9% ca Trung Quc). Khu vc cng nghip v xy dng tng tr-ng 10% , ng gp 4.2 im phn trm vo tng tr-ng GDP, trong khi ngnh dch v v nng nghip ng gp ln l-t 3.4 v 0.8 im phn trm. Tt c cc khu vc kinh t u tng tr-ng vi tc nhanh hn so vi nm ngoi. Ring sn l-ng nng nghip tng 17.2%, tc cao nht trong 5 nm (2001: 14.6%; 2002:14.8%; 2003:16.8%; 2004:16%).

http://svnckh.com.vn

15

C cu GDP(%) Cng nghip & Xy dng Dch v Nng nghip Cn cn th-ng mi:

38,1 36,6 23,2

41,0 38,1 20,9

Tng xut khu nm 2005 tng 21.6% t 32.2 t USD. Trong khu vc FDI ng gp trn 57% v t mc tng tr-ng cao nht vi 27.8% (hoc mc 26.2% nu khng tnh n xut khu du th), v xut khu ca khu vc trong n-c tng 14.1%. Xut khu sang ba th tr-ng ln nht (tng cng chim ti mt na th tr-ng xut khu) l Hoa K, EU v Nht Bn tng tr-ng t-ng ng 16%, 7% v 25%, in hnh l xut khu go t mc 1.39 t USD, tr thnh mt hng ng th 7 c gi tr xut khu t trn 1 t USD. Mc d t mc tng tr-ng cao, c cu xut khu cho thy nhng du hiu ng lo ngi. Mc d gi tr xut khu ca mt hng quan trng nht l du th tng 30%, mc tng ny hon ton l do tc ng ca gi c khi l-ng du th xut khu thc t gim 7.3%. Cc mt hng xut khu quan trng khc nh- dt may v giy dp tng mc thp nht k t 2002, t-ng ng m-c 9.6% v 11% do s cnh tranh khc lit trn th tr-ng quc t trong khi Vit Nam vn ch-a chnh thc gia nhp WTO. Ngoi ra, c cu xut khu khng cho thy bt c thay i ng k no v ch yu vn ph thuc vo cc mt hng truyn thng nh- nguyn vt liu th v cc sn phm s dng nhiu lao ng c gi tr gia tng thp. Tng tr-ng trong ngnh in t l mt s pht trin ng khch l( tng 60,2% trong nm 2004 v 34.1% trong nm 2005) nh-ng kim ngch xut khu ca mt hng ny vn cn kh thp( 1,44 t USD bng 4,5% tng kim ngch xut khu ca mt hng ny vn cn kh thp( 1,44 t USD bng 4,5% tng kim ngch xut khu).

http://svnckh.com.vn

16

Nn kinh t tip tc phi chu mc thm ht th-ng mi l 4,65 t USD khi kim ngch nhp khu t 36,9 t USD( tng 15,4%). V trung hn, th-ng mi s kh c kh nng gim nhp siu do nhu cu i vi cc sn phm nhp khu chnh l my mc thit b, ph tng t, linh kin in t v cc nguyn vt liu u vo cho c ngnh cng nghip khc ang ngy cng tng khi sn xut trong n-c ngy cng pht trin. Trong nm 2006, Vit Nam s phi hon thnh cc cam kt trong CEPTs v rt c kh nng tr thnh thnh vin chnh thc WTO. Nhng nhn t ny m ra nhiu c hi tip cn th tr-ng hn cho cc nh xut khu v s to ra nhiu li th trong vic gii quyt cc tranh chp th-ng mi. Chnh ph k vng kim ngch xut khu trong nm s t mc 37 t USD. H thng ngn hng c mt nm kinh doanh hiu qu: H thng ngn hng nm 2005 c nhng b-c pht trin tch cc v ngy cng ng vai tr quan trng trong vic huy ng v iu tit ngun vn trong nn kinh t quc dn. Hin ngn hng l knh huy ng, cung ng vn chnh cho nn kinh t vi 30% vn u t- pht trin hng nm v 40% tng nhu cu vn ca cc doanh nghip. Tng d- n tn dng qua h thng ngn hng vo cui nm 2005 trn 60% GDP, cao hn mc bnh qun ca cc n-c c thu nhp thp. Quan trng hn, ngun vn tn dng ngn hn ang gim dn t khong 70% tng tn dng trongthp k 90 xung cn khon 30% trong nm 2005. S dng vn hiu qu hn nn tnh hnh kinh doanh ti cc ngn hng th-ng mi rt kh quan vi t l li nhun trn vn bnh qun khong 30%. n u nhng thch thc khi th tr-ng ngn hng m ca cho cnh tranh quc t vo nm 2008, cc ngn hng trong n-c ch ng tng vn( bn ngn hng s c vn trn 100,000 t ng VN trong nm 2006) v tch cc tm kim i tc l cc ngn hng n-c ngoi c uy tn. Trong nm 2005 c ba ngn hng trong n-c bn 10% c phn cho cc ngn hng quc t tr thnh c ng chin l-c.
http://svnckh.com.vn

17

im yu ln nht ca h thng ngn hng l s chi phi ca cc ngn hng th-ng mi quc doanh( hin chim gn 70% th phn). Cc ngn hng ny ging nh- cc doanh nghip nh n-c khc, hot ng ch-a thc s hiu qu, tip tc duy tr mt khon ln tn dng cho cc doanh nghip nh n-c d cc doanh nghip ny lm n thua l v gy ra phn ln l-ng n xu m h thng ang phi gnh chu. Mt khc, hot ng ch yu ca cc ngn hng l cho vay tn dng vi ri ro cao( chim gn 70% tng doanh thu). Vi s pht trin ca nn kinh t ni chung v th tr-ng ngn hng, ti chnh ni ring, cc ngn hng cn phi pht trin cc mng dch v khc, a dng ho cc ngun thu v gim l thuc vo dch v cho vay tn dng. Trong hai nm 2004 va 2005, hai ngn hng quc doanh u tin( Vietcombank v BIDV) thnh lp cng ty qun l qu u t-. Ring BIDB tham gia vo lnh vc bo him phi nhn th vi cng ty 100% vn ca ngn hng. Xu h-ng ny s cn tip tc trong nhng nm ti, c bit l i vi cc ngn hng quc doanh vi quy mln v tim lc ti chnh mnh m Chnh ph quyt nh c phn ho cc ngn hng quc doanh. Hin gi ch-ng trnh ang -c th im vi Vietcombank, ngn hng ny pht hnh 1,500 t VND tri phiu chuyn i vo thng 11/2005 v trong thng 7 ngn hng ny nim yt trn th tr-ng chng khon. Cc ngn hng khc s ln l-t -c chuyn thnh ngn hng c phn tr-c nm 2010(tr Ngn hng Nng nghip v Pht trin nng thn). 2.3. Mt s vn cn tn ti Nhn chung, tnh hnh sn xut trong nm 2005 khc phc -c nhiu khn nh- gi xng du v nguyn liu u vo tng cao, thiu ht in do hn hn gy ra. t hn hn cnh bo v vn an ninh nng l-ng n-c ta; hin ti thu in chim khong 40% tng in nng c n-c do rt d b nh h-ng bi tnh hnh thi tit khng n gy ra nhiu kh khn trong nhng nm ti.

http://svnckh.com.vn

18

 p ng nhu cu ang tng trong giai oan 2006-2010, ngnh in s phi huy ng 231,000 t VND vn u t- nh-ng c nguy c thiu ht khong 71,153 t VND. Do hin Chnh ph ch tr-ng khuyn khch u t- vo lnh vc sn xut v phn phi in ng thi nghin cu k hoch xy dng nh my in nguyn t cng nhm a dng ha ngun in cung trong t-ng lai Ga du th dao ng mc cao trong nm cng gy ra nhiu xo ng c bit khi Vit Nam ang phi nhp khu 100% l-ng xng du cung ng cho nhu cu trong n-c. Vic khi cng xy dng Nh my lc du Dung Qut sau 9 nm tr hon s ha hn cung ng 30% nhu cu xng trong n-c sau khi hon thnh vo nm 2009. D tnh Vit Nam cn t nht ba nh my lc du cung ng xng cho th tr-ng ni a v nh my th hai ti Nghi Sn Thanh Ho cng ang giai on nghin cu kh thi( d tnh s hon thnh vo nm 2010). Nh- vy t gi ti nm 2010, tnh hnh gi xng du trong nc s vn cn ph thuc vo dao ng ca gi du quc t, c bit l Nh n-c ch tr-ng gim tr gi mt hng ny trong nm 2006. Cc kh khn nm 2005 v th ch-a -c gii quyt trong t-ng lai gn, v s vn tip tc l nhng thch thc ca nm 2003. Ngoi ra hai ng lc ca tng tr-ng kinh t( sc mua trong n-c v mc u t- cao) cng ang c nhng vn ng quan tm. Mc bn l tng mt phn l do gi tng. Nu lm pht tip tc tng nhanh nh- cc nm qua, sc mua thct s gim mnh nh h-ng n sc ko ca cu. Trong khi , nu hiu qu u t- khng tng( nht l trong khu vc nh n-c hin ang chim 60% tng u t- ton x hi), sc y ca u t- i vi tng tr-ng s gim ng k. Ngoi cc vn an ninh nng l-ng, sn xut cng nghip s phi i mt vi s cnh tranh khc lit hn trong nm 2006, khi Vit Nam d kin s gia nhp WTO trong nm na, v tham gia y vo Ch-ng trnh u i Thu quan c Hiu lc chung( CEPT) ca Khu vc Mu dch T do ASEAN ( AFTA), theo thu i vi hng ha nhp khu ca ASEAN s -c gim xung 0-5%). Nhng p lc cnh tranh ny trong khi kh nng cnh tranh ca cc ngnh sn xut ni a nhn chung vn cn rt thp( theo mt vi ngun thng k, ch 20% cc doanh nghip trong n-c ang s dng cng ngh hin
http://svnckh.com.vn

19

i), s t ra thch thc ln i vi nn kinh t trong nhng nm ti. Bn cnh , gi c ca cc nguyn liu u vo quan trng nh- than, in, xng du vn -c nh n-c tr gi rt c kh nng s tng ln gn mc quc t, to thm gnh nng i vi cc nh sn xut trong n-c. 2.3 Thc trng lm pht Vit Nam 2004 n nay. 2.3.1. Tnh hnh bin ng gi c Tr-c nm 2004, tnh hnh gi c trong n-c t-ng i n nh, ch n nm 2004 gi c trong n-c mi c s bin ng mnh. Ch s CPI trong nm 2002 v 2003 ch dao ng t 3 n 4% c th nm 2002 l 4% vi mc tng tr-ng l 7%, nm 2003 l 3% vi mc tng tr-ng 7%. Tuy nhin n bt u n thng 2 nm 2004 ch s lm pht tnh theo CPI l 4.1%, thng 8 vt ln ti 8.3%, CPI c nm l 9.5% . Nm 2005, lm pht v-t mc do Chnh ph t ra l 6,5%, t 8,4%, mc cao th ba trong vng 10 nm tr li y(1998: 9,2%, 2004: 9,5%), so vi mc tng tr-ng kinh t ch c 8.5%, mc chnh lch ch l 0.1% e do s pht trin ca Vit Nam tr-c bin ng ca gi c . D kin gi than v in s tng trong nm 2006, v hin c k hoch gim tr cp i vi gi nng l-ng gi xng du c th iu chnh linh hot hn theo s bin ng ca gi c quc t. Vi nhng iu chnh ny, mc gi chung trong nm 2006 -c d on s -c nng ln mc mi, v lm pht s tip tc to ra p lc i vi cc c quan hoch nh chnh sch khi mc l-ng thc t ang b bo mn gy ra nhiu lo ngi trong dn chng. Trong nm 2004, tnh hnh gi c c nhiu bin ng biu hin qua bng sau:

http://svnckh.com.vn

20

Thng Mt hng 1 L-ng thc phm Vi vc- may mc Vt dng liu xy 100.8 102.3 104.4 104.8 105 104.8 104.8 105.4 105.9 106.4 106.9 101.2 100.9 101.4 102.1 102 102.1 102.3 102.7 103.2 103.4 103.6 thc101.6 2 106.8 3 108.5 4 109.5 5 111.5 6 113.2 7 113.7 8 114.5 9 115 10 114.8 11 114.8

Ch s gi tiu dng v mt s nhm hng ho t thng 1-11 nm 2004(12/2003=100) 120 115 110 105 100 95 90 Vt liu xy dng CPI L-ng thc- thc phm Vi vc-my mc

Qua bng biu ta thy r gi c tng gi tng nhiu nhm mt hng thit yu i vi ng-i tiu dng. Nhm mt hng l-ng thc- thc phm c s bin ng ga mnh nht ln ti 15.6%. Mc tng gi mt vi thng u vn l cao nht. Tuy vy, sau tt ga ca mt hng ny vn tng d xu h-ng c gim dn c th t qu 1/2004 gi nhm hng ny tng ln l 8.5 % so vi thng 12/2003, trong cc thng tip theo l-ng thc- thc phm tng ng k v d nh- thng 6 l tng 13.2% so vi thng 12/2003 v 11.2%so vi thng 1, n giai on cui nm ch s gi nhm mt hng ny tng chm hn c th nh- thng 9 ch tng 0.5% so vi thng 8 v khng thay i trong hai thng 10 v 11. Ngoi ra, gi hng ho phi l-ng thc-thc phm c xu h-ng
http://svnckh.com.vn

Th n

g1 2/ 03 Th n g 2 Th n g 4 Th n g 6 Th n g 8 Th n g 10

21

tng nh-ng chm v d nh- vt liu xy dng ti thng 11 ch tng 6.9% so vi thng 12/2003. Trong nm 2005, cm t mt bng gi mi c s dng nhiu ln ch s tng gi ca mt lot mt hng t nm 2004, nht l du th. Nay vi gi du th tng v-t 75USD/thng, ko theo nhiu nguyn nhin liu u vo lin quan n du th tng gi th mt mt bng gi mi mi s phi -c cn nhc. Bn thng u nm 2006 ch s gi tiu dng tng 3% so vi thng 12 nm 2005. Tc iu hnh th tr-ng trong n-c d bo ch s gi tiu dng 5 thng s tng qung 3,3%-3,5%, nh-ng khi -a ra d bo ny, gi xng du bn l trong n-c ch-a tng. Ga tiu dng thng 6/2006 tng 0,4%, -a tc tng gi tiu dng 6 thng u nm ln 4%. Qi mt nm 2006, tnh hnh kim sot gi c nhng du hiu tt p. Ga nhm l-ng th-c- thc phm, yu t nh h-ng n CPI mnh nht gim ng k do vic thnh cng gii quyt nh h-ng ca dch cm gia cm. Ga l-ng thc v thc phm gim 0,9% trong thng 3 v ch tng 4% k t thng 12 nm 2005. Tuy vy, trong nhng thng ti vn c nhng yu t gy p lc ln mt bng gi th tr-ng: Tr-c ht l vic EVN c k hoch tng gi in ln trn 8% trong nm nay( v tip tc tng trong nm sau). Mc d c nhiu kh nng gi in sn xut s khng tng nh-ng vic iu chnh ny vn s nh h-ng ng k n mt bng gi chung. Tip l nh h-ng ca vic tng gi du trn th tr-ng quc t. Vit Nam hin ang phi nhp khu 100% cc sn phm xng du do mc gi trong n-c s bm st tnh hnh dao ng gi th gii. Nm 2005, gi xng trong n-c phi iu chnh 6 ln, v s nhy cm hn trong nm nay. Tnh hnh thi tit bt th-ng, hn hn, l lt v nguy c tr li ca dch cm gia cm vo cui nm s l nhng nhn t tim n c th gy nn cn st
http://svnckh.com.vn

22

gi, c bit l mt hng l-ng thc, thc phm( hin chim hn mt na gi hng ho dng tnh CPI). Tnh hnh thi tit bt th-ng, hn hn, l lt v nguy c tr li ca dch cm gia cm vo cui nm s l nhng nhn t tim n c th gy nn cn st gi, c bit l mt hng l-ng thc, thc phm. 2.3.2. Nguyn nhn ca lm pht. 2.3.2.1. Nguyn nhn bn ngoi Ga du, gi hng ho phi du, nht l gi cc sn phm nguyn vt liu u vo sn phm quan trng cng nh- gi nhiu nng sn tng mnh hn trn th tr-ng th gii Tr-c ht l s bin ng ca gi du. R rng, gi du hin nay ang mc k lc mc 78USD/thng Du cng nh- bt k mt hng ho no khc u quyt nh bi tnh hnh cung cu, nguyn nhn gi du tng cng xut pht t y. Tr-c ht, nn kinh t th gii ang pht trin bi vy nhu cu du th gi-i tng cao. Nn kinh t th gii tip tc phc trong nhng nm nay. Kinh t M t tc tng tr-ng cao ko theo l mc tng tiu th du, nhu cu ca M nm 2003 tng 1.9%. Thm vo l s pht trin ca Trung Quc. Kinh t Trung Quc tng tr-ng cao lm nhu cu tiu th du th tng mnh. Ngoi ra, vic cng c kho d tr chin l-c v du th nhm m bo an ninh nng l-ng quc gia cng thc y n-c ny tng c-ng nhp du. S liu hi quan Trung Quc cho thy, thng 6, nhp khu du th ca n-c ny tng 47% so vi cng k nm tr-c, t hn 11 triu tn. Nhp khu du nhin liu cc loi cng tng ti 34%, t-ng -ng hn 3 triu tn. Th tr-ng xut khu du th ln nht sang Trung Quc 6 thng u nm l Trung ng, chim khong 73% tng kim ngch. D on, c nm nay nhp khu du th ca Trung Hoa i lc s t 127,7 triu tn, tng gn 44% so vi nm 2005
http://svnckh.com.vn

23

Tuy vy, ngun cung ca du li tp trung t cc n-c thuc t chc OPEC m ch yu t cc n-c Trung ng. Vai tr ca cc n-c ny c tc ng quan trng n gi du. Nm 2002, OPEC ct gim sn l-ng khai thc 5% t 30 triu thng mi ngy xung cn 28.5 triu thng. iu ny lm thay i th tr-ng vo nm 2003 v lc ny l thi im kinh t th gii ang hi phc v nhu cu tng v du. L-ng du m khai thc nm 2003 khng ch p ng nhu cu tng nm 2003 m cn b p l-ng ct gim nm 2002 chnh bi vy m l-ng du d tr gim. Kt qu l th tr-ng phc hi cui nm 2003 v trong nm 2004 vi s pht trin kinh t khin cho l-ng du d tr thiu ht . Bn cnh tnh hnh bt n ca Trung ng khin gi du tng. Cuc chin tranh Irc, khng hong ht nhn ti Iran tc ng su sc n gi du hin nay lm cc nh sn xut lo ngi v thiu ht du iu ny y gi du nn. C th ni gi du hin nay rt nhy cm vi tnh hnh th gii, bt k mt s thay i cng nh- bin ng no ca th gii u tc ng n gi du. Tnh hnh chin s Trung ng cng thng hn khi IRASEL tn cng Libng cng v th tn la ca Bc Triu Tin y gi du ln mc cao k lc tnh n ngy 14/7/2006 gi du th loi ngt nh giao thng tm l 78.10USD/thing. Cc n-c tng l-ng du d tr do bt n ca Trung ng cng l nguyn nhn khin gi du tng. Cng vi mt s yu t khc, cc l do trn khin gi du th gii bin ng mnh, s tht kh d-ng nh- l khng th gi du quay li mc 30USD/thng nh- nhng nm tr-c. Ring thng 7 gi du lp ln nhng k lc gi mi, qua bng s liu sau ta c th thy r s bin ng : Ngy thng 6/7/2006 Ga du 75,4 USD 14/7/2006 18/7/2006 19/7/2006

78USD/thng 76,55USD/thng 73,9USD/thng.

http://svnckh.com.vn

24

79 78 77 76 75 74 73 72 71 6-Jul 14/7 18/7 19/7 Ga du

n cui phin giao dch ngy mng 6/7/2006, gi du cht mc 75,19 USD/ thng. Trong khi , cc hp ng gio kh gas t-ng lai cng tng hn 5,7 cent ln mc 2.2758 USD/ gallon. Ga kh t cng leo ln 2,0626 USD/gallon, tng 3,4% so vi phin tr-c. Ti Lon don, du Brent Bin Bc giao t-ng lai cng tng 55 cent ln 73,06 USD/thng. So vi cng k nm ngoi, gi du cao hn khong 26%. Cng thng gia ph-ng Ty v Iran ch-a kt thc, cuc khng hong ht nhn Bc Triu Tin cng vi nhu cu s dng gia tng ti M l nhng nhn t y gi vng en ln cao. n ngy 14/7/2006 gi du lp k lc tng n 78 USD/thng. Ga du th loi ngt nh giao thng 8 tng 1,40 USD ln mc 78,10 USD/ thng khi Israel tip tc n pho vo Libng. Cc hp ng giao hng vo qu IV nm nay cn cht gi vi mc khng khip hn, trn 80 USD/thng. Th tr-ng du Brent London cng nng bang khng km, gi tng 1,01 USD ln mc 77,70 USD/ thng. Ngun cung nhin liu t OPEC ang b e do nghim trng do ng gia Israel v Libng ngy mt leo thang. Trong khi , bo lon ti vc du ln th 8 th gii Nigeria ch-a chm dt, mt i gia du la khc l Iran li ng trc nguy c b trng pht v ch-ng trnh ht nhn. Mt bng gi hin nay cao hn gn 40% so vi cng k nm ngoi v tng 28% so vi u nm nay. Gii kinh doanh d on, nu tnh hnh tip tc cng thng nh- hin nay, mc gi 80 USD/ thng hay thm ch 100 USD/thng c th s b ph v. Ngy 18 v 19/7 gi du h xung c th ngy 18/7 l 76,55 USD/thng, 19/7 l 73,9 USD/thng, s gim st ny l do thng tin xung t
http://svnckh.com.vn

25

gia Israel v qun du kch Hi gio -c tho ngi khin th tr-ng ln cn st. Ga du tng cng s tng tr-ng kinh t v th-ng mi th gii t-ng i cao khin ga hng ho phi du nht l gi cc sn phm nguyn vt liu u vo sn phm quan trng cng nh- gi nhiu sn phm nng sn tng mnh trn th tr-ng th gii. Nh- vy, xt trn phm vi ton cu, gi c quc t tng c c nguyn nhn chi ph yv cu ko. i vi mt nc c nn kinh t c t l nhp siu nh- n-c ta th gi c trong n-c i vi nhiu mt hng khng th khng bin ng theo gi th gii. S liu nm 2004 v 2005 cho thy n-c ta vn l mt n-c nhp siu. Nm 2004, kim ngch nhp khu -c t 31,52 t USD, tng 20,5% so vi nm 2003, trong c cu hng nhp khu mt s mt hng v nhm hng c kim ngch nhp khu ln v mc tng tr-ng nhp khu cao: xng du( -c t 3,57 t USD, tng 46,7%), thp(1,69 t USD, tng 45,7%), linh kin in t(1,32 t USD, tng 35,8%), cht do nguyn vt liu(1,22 t USD, tng 55,7%), phi thp(821 triu USD, tng 64,5%). Nm 2005, nn kinh t tip tc phi chu mc thm ht th-ng mi l 4,65 t USD khi kim ngch nhp khu t 36,9 t USD( tng 15,4%). Bi vy, ng tr-c s bin ng ca gi c nhiu mt hng v nhm hng trong n-c ln gi, ch yu nhng mt hng ny l mt hng c t trng nhp khu cao nh- xng du, phn bn v thp. Ga xng trong n-c ang chu sc p tng gi cho d nh n-c ang tip tc b l v gim thu nhp khu xung cn 0%. Tnh thi im hin ny gi xng trong n- tng ln 50% l 11.000/lt. Theo tnh ton ca mt doanh nghip nhp khu u mi, gi du th giao dch ti th tr-ng Singapore mc trn 78 USD/thng, cn du thnh phm l 88,25 USD/thng, nu cng thm cc khon khc th khi nhp vo Vit Nam gi s ln ti mc trn 100 USD/thng. Vi mc gi bn l nh- hin nay, cc doanh nghip l gn 2.000 ng/lt xng. C quan qun l vn ang theo di din bin tng
http://svnckh.com.vn

26

ngy, tng gi c cch iu hnh gi cho hp l. Trong iu kin tht s cn thit mi p dng ph-ng n iu chnh gi bn l i vi mt hng xng. trong n-c gi ca nhiu mt hng nh- phn bn, st thp cng ang tng. Phn ur cp cng trong n-c mc 3.400-3.450 ng/kg, tng 200 ng/kg so vi thi im gia thng 6/2004. Cc loi phn khc nh- DAP cng tng ln mc 4.600-4.700 ng. Theo cc nh sn xut, gi cc loi phn NPK sn xut trong n-c s ng lot iu chnh tng 70-200 ng/kg. Nhvy, t u thng 9/2003 n nay, gi ca hu ht cc loi phn bn u tng mnh, mc tng thp nht l 750 ng/kg v cao nht ln ti 1.500 ng/kg. S d c s tng ga cao nh- vy l do gi cc vn chuyn tng cao gy nh h-ng n th tr-ng trong n-c. Bn cnh l s tng gi ca nguyn vt liu. Tr-c ht l gi thp. Hip hi Thp Vit Nam (VSA) mi y va thng nht: t thng 20/2/2006, gi thp th tr-ng pha Bc s -c tng thm 100.000 ng/tn cho c hai loi thp xy dng l thp cun v thp cy, vo ngy 1/3 tng tip ln hai, thm 100.000 ng/tn. Tip n l s tng gi ca xi mng. Ga xi mng mt s a bn ca TP HCM tng 12.000-15.000 ng/tn. D bo nm nay, khi gi nhp khu clinker leo ln gn 30 USD/tn, gi thnh xi mng trong n-c s ln ti 850.000 ng/tn Ngoi ra, s tng tr-ng kinh t v th-ng mi th gii l yu t kch mnh cu ca th gii v iu ny gp phn lm tng gi ca nhiu nhm v mt hng 2.3.2.2. Nguyn nhn bn trong. a) Hn hn, rt m ko di cc tnh pha Bc, v nht l dch cm gia cm xy ra trn din rng hn ch ngun cung ng nng sn, thit gia cm khin gi cc mt hng ny tng cao. Dch cm g honh hnh khin cho quan h cung-cu trn th tr-ng thc phm b mt cn i nghim trng. Trn thc t, cc mt hng thc phm trong thi gian c dch bnh ln gi rt nhanh. V d c cc loi tng bnh qun t 20% n 40%, tht b tng35%, tht ln tng 30%... Trong r hng ho

http://svnckh.com.vn

27

tiu dng ni chung. Vic tng gi cc mt hng thc phm lm mt bng gi tngln v gy ra lm pht. Hn hn, rt m honh hnh pha Bc lm cho ma mng ca b con nng dn nhiu ni b mt trng. Theo s liu nm 2004, Bc B l-ng dng chy trn cc sng sui, l-ng n-c n cc h cha vng ni v trung du nh hn trung bnh nhiu nm cng k 25-35% v nh hn nm 2004 l 1015%. Mc n-c cc sng rt thp, c bit vo thng 1 v 2, n-c h l-u sng Hng c xung thp h cng k nm 2004 l 0.1-0.2 m. iu ny gy nh h-ng rt ln n v ma ng Xun cab con nng dn pha Bc khin cho ngun cung gim st, iu ny gy nn gi c ca nhm hng l-ng thc-thc phm tng. Trong khi thin tai nm 2005 cc min cng nh h-ng khng nh ti gi ca mt s nng sn. Thng 1/2006, gi c ph Robusta x ti th tr-ng k Lk, Bun M Thut t mc 18.000 ng/kg. Hn hn, m-a v sn l-ng thp -c xem l nguyn nhn chnh. Cng k nm ngoi, bnh qun gi c ph 10.000-10.500 ng/kg, cn hin nay gi lin tc tng, ch trong vng 5 ngy u nm, gi c ph nhy t 16.000 ng/kg loi x ln 18.000 ng/kg. Ga xut FOB qua cng Si Gn cng mc 1.130-1.135 USD/ tn, trong gi xut hi cui nm ngoi l 980 USD/tn. Hn na, theo s liu sn l-ng c ph trong v 2005-2006 lm gim n 30% do hn hn nm 2004-2005. Thm vo nhng din bin th gii thi gian gn y nhl lt Trung M, hn hn ti Braxin cng lm khan him ngun cung trn th tr-ng th gii khin gi tng t bin. Ga giao dch ti sn Tokyo tng n 210 Yen/100 kg, t mc 18.310 Yenn/100 kg cho k hn giao hng ngay trong thng 1 b) u t- trc tip n-c ngoi tng mc t-ng i cao trong nhiu nm trli y. sau khong thi gian chng li , u t- vo Vit Nam nay ang phc hi, c tc tng nhanh trong nhng nm va qua, kt qu ny c phn bt

http://svnckh.com.vn

28

ngun t cc bin phpkch cu u t v tiu dng. Song chng ta khng khi lo lng iu ny s khin lm pht gia tng. Trong nhng nm gn y, u t- trc tip vo Vit Nam tng ng k: u t- t khu vc t- nhn c tc pht trin nhanh nht tng 28%. Vn FDI nm 2005 tng gn 40%, t 5,8 t USD, mc cao nht trong 10 nm qua( trong , u t- mi l 4 t USD, u t- b sung l 1.9 t USD). C th nhn thy rng nm 2005 khi u cho mt ln sng u t- FDI mi(sau khi suy gim sau cuc khng hong kinh t Chu ) do nn kinh t ang hi t nhiu iu kin thun li: Nn kinh t tng tr-ng mnh, trong khi vn duy tr -c nhng nn tng kinh t v m vng chc ( t l n thp, t l tit kim cao v s phn ho giu ngho thp). Mi tr-ng chnh tr v x hi n nh: l mt quc gia yn bnh, khng c nn khng b, khng nm trong khu vc nhiu thin tai v chi ph nhn cng thp. Nn kinh t ang dn hi nhp vi kinh t th gii. Cc nh u t- n-c ngoi cng ang tm kim c hi a dng ho ri ro ti cc th tr-ng ngoi Trung Quc, v Vit Nam ang xem l mt nhn t quan trng trong chin lc Trung Quc +1 ca cc cng ty xuyn quc gia. Cho n nay, Vit Nam hin thu ht -c 50,5 t USD vn trong cc d n FDI vn cn c hiu lc. Hin ang c nhng du hiu gia tng FDI vo cc lnh vc dch vu do u t- t cc n-c Chu u v M trong thi gian ti d bo s gia tng. Ngnh cng nghip k thut cao cng ang tm -ng n Vit Nam khi u bng vic Inteo xy dng nh my sn xut chip v linh kin vi tnh u tin tr gi 605 triu USD. 6 thng u nm 2006 vn u t- vo Vit Nam t gi tr 2.4 t USD, do khu vc FDI c nhng ng gp quan trng trong tc tng tr-ng kinh t cao v chim mt phn ng k trong cc ngnh cng nghip then cht.

http://svnckh.com.vn

29

Tuy nhin, vic tng u t- trc tip n-c ngoi to n by kch mnh cu ca nn kinh t sn l-ng tng nhanh d dn n nguy c sn l-ng tng v-t qu mc tim nng ca nn kinh t. iu ny khin cho gi tng lm cn bng tng cung v tng cu, phi dng nhiu tin sn ui l-ng hng ho c hn. c) Cng tc gim st qun l th tr-ng cn nhiu bt cp lm phc tp thm s bin ng gi c. R rng, trnh yu km trong khu qun l gim st th tr-ng gp phn lm gi c tng Nm 2005, th tr-ng vt liu xy dng bin ng mt phn v khu qun l th tr-ng yu km khi m cc i l v ca hng bn l li dng thi im nguyn vt liu u vo ang bin ng thi nhau iu chnh gi bn kim li. Ti TP HCM, gi thp bn ca cc i l cao hn so vi gi ca nh my khong 100.000-200.000 ng/tn, gi xi mng bn cho ng-i tiu dng ng lot tng 10.000-20.000 ng/ tn k c ca cc lin doanh v cng nh n-c. Vn qun l gi c khin nh sn xut lun au u v sai khi sn phm chuyn ti nh phn phi h khng th can thip quyt nh gi bn th tr-ng. Ga bn thp hn cc lin doanh v cng ty t- nhn khin nhu cu mua thp ca cc cng ty nh n-c rt ln, dn n s khan him thp v cng to c hi cho t- th-ng nng gi bt cht ng-i tiu dng. Do khu qun l cn yu nn d Tng cng ty thp ban hnh khung gi ch p dng -c vi cc i l ln, cn nhng ca hng bn l khp cc im dn c- khng chu bn gi thp khi hng ang khan d) Vic tng cung tin Chng ta xem xt mt s nguyn nhn gii thch cho vic lm pht gia tng ti Vit Nam nh-ng c mt nguyn nhn m rt ng-i cp n hin nay l do gia tng cung tin t. R rng, gi du ang tng hn 70USD/thng nh-ng u phi ch Vit Nam gnh chu m cn rt nhiu n-c khc m ch s lm pht ca h cng ch l 3% nh- M chng hn. iu ny khin ta t t ra cu hi: liu c phi l do gia tng qu mc cung tin?
http://svnckh.com.vn

30

Nh- ta bit bt c gi c ca loi hng ho no tng th s c gi c ca hng ho khc gim nu l-ng tin kinh t l khng i. Theo cc nh nghin cu bng c hai cch o c bn b sung cho nhau l khi l-ng tin mnh( M2) v l-ng tn dng bm ra cho nn kinh t u cho thy tc tng hng nm l qu cao v trong mt thi gian di. Ta xem xt trn nguyn nhn gy ra lm pht l do cung gim v d nh- do hn hn, cm gia cm , nh-ng c th thy s gim cung ny ch xy ra trong thi gian nht nh nn tng cung gim khng th gy ra s tng gi lin tc to thnh lm pht nu khng c s tr gip t ngn hng trung -ng bng cch ti tr tin lin tc. Sau khng hong ng th Vit Nam ri vo suy thoi nh v gim pht khi Chnh ph dng chnh sch kch cu bng cch bm mt khi l-ng tin ln vo nn kinh t. Trong bi cnh nh- vy vic bm tin kch cu l iu nn lm. Tuy nhin, hin nay do vic bm tin nhanh lm nn kinh t tng tr-ng nng ln v y lm pht ln cao. ngun s liu t \ IMF u thy l-ng tn dng trong nm 2003 u tng ln nhiu hn hai nm trc : Tn dng trong nn kinh t SA 16.4% M2 SA 26.6% 56.6% 39.0% 22.5% 17.6% 24.9% 55.2% 38.1% 21.4% 22.2% 29.4

Trong tnh hnh li sut cao nh- hin nay s lm gim u t- t- nhn. Nh- vy phn ch ng duy nht l u t- ngn sch nh n-c bng mi cch v iu ny cng c ngha l cung tin tip tc tng. Khi sc p tht s t tin t ln lm pht s r rng hn. Vi nhng g oc khi ngi t nm 2004 lm ng-i dn nhy cm i vi tin t v k vng s khuych i lm pht phi m. Ngoi cc nguyn nhn chnh trn cn c mt s nguyn nhn khc nh-: Cu trc th tr-ng Vit Nam, t khu sn xut, kinh doanh ti khu phn phi sn phm cn cha ng yu t u c v hn ch cnh tranh, gy
http://svnckh.com.vn

31

nguy c lm tng gi c( nh- thng tin khng minh bch v s tn ti c quyn hoc c quyn nhm). Lng tin ca cng chng vo vic kim ch lm pht ch-a cao nn hnh vi mua v bn trn th tr-ng th-ng phn ng theo xu h-ng gi c tng Tng l-ng ca nh n-c cho cn b cng nhn vin chc t thng 10/2004 cng, c bit l vic nh n-c cng b vic tng l-ng c bn ln th ba vo nm 2006, lm tng k vng ca cng chng vo lm pht. 2.3.3 Tc ng ca lm pht. Lm pht cao khin gi c tng nhanh, iu ny gy kh khn cho nhng ng-i c mc thu nhp thp v trung bnh, v vi mc tng gi hin nay nh- tng ga in, gi xng du khin chi tiu tr nn t . iu ny s khin cho ng-i dn m ch yu nhng ng-i c thu nhp thp v trung bnh t chi tiu hn t-ng i iu ny s gy tc ng xu n nn kinh t m c th y l cu v hng ho v dch v ca nn kinh t. Cu ca nn kinh t gim v kt qu l kinh t s t tc pht trin chm li nghim trng hn c th ri vo suy thoi v cu gim lm cc doanh nghip c nhiu hng tn kho hn, nn h phi ct gim sn xut sa thi bt cng nhn. Hn th na, lm pht cao s khin cho cc ngn hng tng li sut iu ny s gy nh h-ng khng tt n nn kinh t. Tng li sut l mt trong nhng chnh sch quan trng ca ngn hng nh n-c trung -ng kim sot lm pht khi lm pht cao. M tng li sut ng USD nn 5.25%, y l ln th 17 lin tip li sut USD -c ko ln k t thng 6/2004 kim sot lm pht. Ti Vit Nam, ngn hng nh n-c Trung -ng Ngn hng tng mt lot li sut c bn. K t u thng 12/2005, li sut c bn ca ng Vit Nam s l 8,25%/nm, thay v mc c 7,8%/nm vn -c duy tr t 10 thng nay bt chp gi tiu dng lin tc leo thang v li sut VND trn th tr-ng ngn hng bin ng khng ngng. Cng vi li sut c bn VND( mc gi li sut cho vay tt nht i vi cc ngn hng th-ng mi), Ngn hng Nh n-c Vit Nam(SBV) cng quyt nh ng lot nng li sut ti cp vn p dng cho cc ngn hng th-ng mi s l
http://svnckh.com.vn

32

6,5% trong khi li sut chit khu l 4,5%/nm. Vi ng thi ny, SBVang t mun tht cht tin t hn na d phng cho nhng bin ng gi c cui nm v xa hn na l ca nm 2006- nm m Quc hi tip tc giao ch tiu kim sot lm pht mc thp hn tng tr-ng kinh t. Th nh-ng vic tng li sut khin cho nn kinh t i mt vi nhiu vn . Khi tng li sut huy ng th -ng nhin cc NH phi cho u ra tng theo, theo DN i vay buc lng phi cho tng sn phm u ra theo t l thun, do vy li nhun ca DN s gim, ko theo l kinh doanh d gp ri ro, v cui cng ng-i cho vay l NH s gp ri ro rt ln. Tnh trng ny s dn ti n qu hn trong cc NH tng ln. Tng li sut cng bo hiu nguy c ng-i vay s thm gnh nng tr li, c bit l khi khch hng c nhn ang m-n tin ngn hng chi tiu, mua sm. ng ch hn l cc doanh nghip, nht l nhng n v chuyn xut nhp khu cng thm gnh nng khi li sut tip tc tng cao. Hin nay, gi c nguyn vt liu u vo, nay phi cng thm li sut vn vay ngn hng, chc chn li nhun gim st. Nhng cng ty quy m nh v ngun vn hn ch, khng ti chnh mua nguyn vt liu u vo, th buc lng vn phi vay ngn hng v s gp nhiu kh khn. Thm vo vic tng li sut ngn hng cng khin cho th tr-ng bt ng sn ng bng gi cng ng bng hn na v vic vay ngn hng em li qu nhiu ri ro khi li sut tng ng ngha phi tr li cao hn. Tm li, lm pht cao gy ra nhiu nguy c i vi nn kinh t t lm mc tiu n nh nn kinh t v m tr nn kh khn hn bao gi ht.

http://svnckh.com.vn

33

Phn 3 Mt s gii Php kim ch lm pht 3.1 Kim sot mt bng gi mi i i vi thc hin tt cng tc kim tra, qun l th tr-ng, h thng phn phi trnh u c, tip tc iu chnh, sp xp li mng li kinh doanh, ban hnh thc hin quy ch kinh doanh i vi mt s vt t-, hng ha quan trng khc phc tnh trng u c, mua bn lng vng, lng on th tr-ng Nhn chung, cc nh kinh t u cho rng kim sot gi l mt bin php t mang li hiu qu v n c xu hng bp mo c ch t iu tit ca nn kinh t th tr-ng. D-ng nh- n thc y s thiu ht hng ho trn th trng, tng tnh trng u c, gim cht lng hng ho. Mt nguyn nhn na khin vic ch ng kim sot mt bng gi khng c khuyn khch l chng ch c hiu lc khi nh nc, chnh ph c ch tr-ng thc hin. Ht thi gian hiu lc, chng khng cn pht huy tc dng na v nguy c lm pht gia tng cn ln hn khi khng p dng chng do p lc y gi ln cao sau mt thi gian km , gi gi. Tuy nhin, vi iu kin kinh t pht trin trnh ch-a cao nh- Vit nam hin nay, vic kim sot mt bng gi vn ng mt vai tr quan trng trong qu trnh pht trin kinh t ni chung v chng lm pht ni ring. Vic ra nhng gii php ng ph ch ng v hiu qu i vi tnh trng tng gi, c bit do cc nguyn nhn khch quan (hng ho ngoi nhp tng gi, thi tit din bin bt li) v nhng nguyn nhn ch quan nh- s c quyn v gi ca mt s ngnh, ang t ra cho chnh ph v cc cp, ngnh nh- mt bi ton phc tp m li gii khng ph thuc vo mt pha. Trong khun kh c hn, chng ti -a ra mt s bin php nhm gim lm pht ng thi bo m t-ng quan gi trong n-c v quc t: 3.1.1.Cn c s phi hp gia cc b, ngnh trong vic qun l v iu hnh gi
http://svnckh.com.vn

34

Vic u tin phi lm l tp trung y mnh, pht trin sn xut, thng qua iu hnh tt cung cu. C th, iu ho lng hng ho xut khu, tin xut hp l khng d cc doanh nghip tp trung mua dn dp vo mt thi im ngn, trnh tnh trng mua y gi ln; Cng c h thng phn phi trn c nc. Cc tng cng ty ln p dng cht ch cc bin php kim soat cht ch gi trong c nc. Cng cn c s phi hp cht ch ca cc b, ngnh trong vic qun l iu hnh gi mt s mt hng thit yu va thc y sn xut, va bo v li ch hp php ca ngi tiu dng v Nh nc, trnh tnh trng tng gi o. c c ch x pht nghim i vi cc hin tng lng on th trng, gian ln thng mi. Tng b-c cc doanh nghip ch ng xc nh gi theo tn hiu th trng. Tng c-ng kim sot th trng, chng u c, x l kp cc hnh vi vi phm v gi ca cc hng ho, dch v c quyn. Khc phc tnh trng mua bn vng vo, nhiu tng nc, y gi ln cao lm thit ha li ch ca ngi tiu dng. Cn gi n nh gi bn 4 mt hng: in, than, xi mng, xng du, khng tn gi i vi nhng loi vt t, hng ho quan trng khc m nh nc cn nh gi. Khng tng gi i vi nhng mt hng do doanh nghip nh nc sn xut v cung ng, xem xt gim ngay gi dch v bu chnh vin thng theo l trnh. Khng cc doanh nghip li dng tng gi xng du nng gi bn tu tin. Bnh n gi khi c bin ng. 3.1.2. iu tit gi trn th tr-ng cc mt hng c th a. i vi nhng mt hng m bin ng gi ch yu do chi ph u vo, nhp khu tng nh- xng du, st thp, nha bn cnh gii php hn ch nh hng ca tng gi th gii nh gim thu nhp khu, h tr ti chnh (b l), n nh t gi cn ch trng n cc gii php gim chi ph sn xut, lu thng, tit kim, tiu dng.

http://svnckh.com.vn

35

Thng th-ng cc cn st gi do mt cn i cung cu s c khc phc (bnh n gi) nhanh chng hn cc cn st gi bt ngun t chi ph. Tuy nhin, cch thc bnh n gi trong diu kin kinh t th trng nga nay khc xa so vi cch lm thi bao cp. im khc ln nht l nh nc khng cn ng vai tr ch yu trong vic iu ho cung cu nhm bnh n th trng, Vai ttr ny thuc v doanh nghip vi t- cch l bn cung v ng-i tiu dng i din cho bn cu. Mt hng xng du Xng du l u vo thit yu i vi nhiu ngnh sn xut quan trng, vic tng hay gim gi u c tc ng ng k ti ngi sn xut, nn kinh t v ngi tiu dng. Gi du trn th gii tng l iu khng ai moing mun nhng cng l iu khng th trnh khi. Cc gii php bnh n gi c v hn ch tc ng tiu cc ca vic bin ng gi mt hng ny i vi i sng v sn xut l: Khng nn h gi xng du v i ng-c li cn st gi du trn ton th gii. Vic ny s gy ra cc phn ng tiu cc khc:
+ Kch thch bun lu xng du qua bin gii + i ng-c li vi xu th tng gi xng du trong di hn + Gia tng cc khon chi ca chnh ph

Tr-c mt cn kim sot cht ch qu trnh l-u thng, bn l cng nhcht l-ng xng du. Trong di hn, Chnh ph cn -a gi xng du tip cn vi gi th gii, xy dng ngnh cng nghip ho du, pht trin giao thng cng cng v c s h tng. Hai gii php khc -c -a ra l thc hin tit kim xng du, gim chi ph sn xut, h gi thnh, nng cao hiu qu v kh nng cnh tranh n nh sn phm bn ra trn th tr-ng trong n-c v quc t. V pha cc hip hi ngnh hng, cn h tr cc doanh nghip thnh vin, tm ra cc gii php tho g kh khn m bo sn xut kinh doanh bnh th-ng vi gi c n nh.
http://svnckh.com.vn

36

Mt hng thp Vi vic 3 tp on ln chuyn cung ng 71% sn l-ng qung trn th gii l Companhia Vale do Rio Doc (CVRD) ca Brazil, Rio Tinto v BHP Bilington ca Australia lin kt li vi nhau nh du th tr-ng nguyn liu u vo ca ngnh thp bc sang mt b-c ngot mi. Nhng nh sn xut thp thnh phm buc phi chp nhn gi qung m khi lin minh ny -a ra. iu ny cng d bo, trong trung hn v di hn, gi qung c th s ln xung tht th-ng hn na v s nh hng gay gt n th tr-ng trong n-c, nht l trong iu kin th phn nhp khu phi thp ca Vit Nam vn chim ti 80%. c th hn ch -c nhng tc ng ny; ng thi, bnh n th trng th bn cnh vic iu tit cc d n xy dng. Trnh tnh trng tp trung y nhanh tin cc d n dn dp trong ma m-a v iu ny gp phn kch thch khng nh n vic nhch gi thp th tr-ng trong nc. Cc bin php ng b khc cn -c tin hnh l: Mt mt, Chnh ph phi kim sot tt cc yu t u vo nh- phi cng cc chi ph sn xut khc. T , s dng cc bin php iu chnh v m ngn nga s sn lng li nhun mt cch thi qu hoc hnh vi n u tng gi gy bt n cho th tr-ng. Hai l, phi y mnh cc d n sn xut phi thp hn na bi khi ch ng c ngun phi, ng nhin li th cnh tranh s thuc v cc doanh nghip trong n-c. Ba l, do pht trin sau nn ngnh thp tn dng -c cc tin b khoa hc k thut mi, v vy nn khuyn khch nhng d n c cng ngh hin i gim chi ph theo h-ng: cn nng cn thnh phm, tn dng ngun nhit sn c, trnh phi nung li khi cn.

http://svnckh.com.vn

37

b. i vi nhng mt hng thng dng m ngun cung ng khng tng nhanh -c m ngun thay th hn ch nh- thc phm trong thi gian din ra dch cm gia cm th vic tng gi c th coi nh- bt kh khng. Ng-i tiu dng, c bit l thnh th, phi iu chnh c cu chi tiu hoc gim bit tiu dng thc phm. iu ng ni l trong lc ngnh sn xut tht gia cm gp kh khn th c hi li m ra cho ngi sn xut cc thc phm khng c ngun gc tht. Nh m p lc tng gi thc phm c gim bt phn no. Mt iu ng lu l trong thi gian din ra dch cm gia cm, thc phm ch bin sn Nhp khu v cc thc phm sn xut trong n-c cht l-ng m bo bn rt chy m gi bn khng tng. c. Bn cnh n lc ca doanh nghip, vai tr hng dn ca Nh n-c thng qua cung cp thng tin v cc chnh sch iu tit v m c ngha rt quan trng Chng ta c th ly mt v d in hnh nh mt hng thuc tn dc: trong khi gi cc loi thuc b thng thng sn xut trong n-c nh- vitamin B1 st cao, ko di th rt nhiu loi dc liu c ngun gc truyn thng vn khng c khai thc lm nguyn liu sn xut i tr thay th tn dc. C kho khn v cng ngh nhng bn cnh cng cn kh khn do thi quen ca ngi dn snh thuc TY, v tnh trng bc s a k n thuc ngoi. Chng ta cn thng qua cc knh thng tin i chng tuyn truyn cho ng-i dn v li ch ca ca vic dng thuc Nam to c hi cho ngnh sn xut v kinh doanh thuc Nam pht trin, gim bt s ph thuc vo bn ngoi. Ngoi ra, cn thc hin tt cng tc thu thp, phn tch d bo gi c th tr-ng v cng b ch s lm pht c bn, ch s GDP to cn c chnh xc cho vic iu hnh chnh sch tin t. Nng cao cht lng phn tch, d bo gi c th tr-ng trong n-c v quc t phc v kp thi cho cng tc qun l iu hnh gi ca nh n-c. Ch ng mc n khu tuyn truyn ngn nga tc ng tm l y gi ln cao.
http://svnckh.com.vn

38

3.2 cc gii php ng b kim ch lm pht 3.2.1 Thc hin chnh sch tin t tht cht, thng qua cc cng c ca chnh sch tin t: iu chnh t l d tr bt buc, nghip v th tr-ng m v thc y cc t chc tn dng tp trung huy ng vn t cc t chc kinh t v dn ca. Chnh sch tin t - Vi nt chung v chnh sch tin t Kinh t th tr-ng v thc cht l mt nn kinh t tin t. , bao gi chnh sch tin t cng l mt trong nhng cng c qun l kinh t v m quan trng ca nh n-c bn cnh chnh sch ti kho, chnh sch phn phi thu nhp, chnh sch kinh t i ngoi Ngn hng Trung -ng s dng chnh sch tin t nhm m rng hay tht cht cung ng tin t, n nh gi tr ng bn t, -a sn l-ng v vic lm ca quc gia n mc mong mun. Trong mt qung thi gian nht nh no , chnh sch tin t ca mt quc gia c th -c hoch nh theo mt trong hai hng sau y: Chnh sch tin t m rng, nhm tng l-ng tin cung ng, khuyn khch u t-, m rng sn xut kinh doanh, to vic lm. Tr-ng hp ny, chnh sch tin t nhm chng suy thoi, chng tht nghip. Chnh sch tin t tht cht nhm gim lng tin cung ng, hn ch u t-, km hm s pht trin qu ca nn kinh t. Tr-ng hp ny, chnh sch tin t nhm chng lm pht. C th ni, chnh sch l hot ng c bn, ch yu nht v l linh hn xuyn sut trong mi hot ng ca ngn hng Trung -ng. - Chnh sch tin t v mc tiu kim sot lm pht, n nh gi tr ng bn t T nm 2004 vi mc lm pht cao bt th-ng, qua nm 2005 khi tnh hnh khng -c ci thin ng k; n nay, Vit Nam v ang n lc s dng cc cng c khc nhau nhm mc tiu kim ch lm pht. Trn l thyt v thc tin Vit nam, chnh sch tin t t ra c sc mnh.

http://svnckh.com.vn

39

Theo l thuyt ti chnh tin t, trong iu kin l-u thng tin vng hay tin giy t do chuyn i ra vng, th gi tr tin t lun lun -c n nh do c ch t pht cu tin vng. Trong iu kin l-u thng tin giy, chng khng -c t do chuyn i ra vng, lm pht lun l nguy c tim tng, thm ch kh trnh khi ca cc quc gia. Lc ny, vic kim sot lm pht, n nh gi tr ng tin -c coi l mc tiu hng u ca chnh sch tin t. Gi ci tng do lm pht gy kh khn cho cuc sng ngi dn, mt n nh kinh t x hi. Do vy, kim sot lm pht nhm n nh gi c hng ho, dch v l tin cho vic pht trin kinh t lu di v bo m n nh i sng cho ng- lao ng. Nh- ni trn, kim sot lm pht, Ngn hng trung -ng s s dng chnh sch tin t tht cht. Kim sot lm pht -c biu hin tr-c ht vic n nh gi tr i ni ca ng tin, tc l sc mua ca n i vi hng ho v dch v th tr-ng trong n-c. Mt khc, gi tr i ngoi ca ng tin cng c n nh biu hin gi tr hi oi th ni. Trong nn kinh t m, cng vi s pht trin ca th-ng mi quc t, t gi ng tin l mi quan tm ca c quc gia. Mt s tng ln ca gi tr ng bn t so vi ngoi t s hn ch cnh tranh trn th tr-ng quc t, hn ch xut khu v ng-c li. Tuy nhin, theo ui mc tiu n nh gi tr ng tin khng c ngha vi t l lm pht bng khng. Trong thc t, c mt t l lm pht gim xung th thng phi chp nhn mt t l tht nghip gia tng. T l ny khng th qu cao. Kinh nghim ca nhiu n-c cho thy, mt t l lm pht va l cn thit cho s pht trin kinh t x hi. Cc cng c ch yu ca chnh sch tin t + Nghip v th tr-ng m + D tr bt buc + Li sut b. Vit Nam phi s dng cc cng c ca chnh sch tin t kim ch lm pht nh- th no? Nghip v th tr-ng m

http://svnckh.com.vn

40

Vai tr ca nghip v th tr-ng m trong chnh sch kim ch lm pht ca Vit Nam

Trong bi cnh tng tr-ng kinh t v th-ng mi ton cu gp nhiu kh khn do tc ng ca thin tai, gi nguyn nhin liu u vo trong c gi du tng cao, mt n nh v kinh t, chnh tr, c hai cch t tng tr-ng cao: Mt l tng thm vn u t- v cch ny lm tng nguy c mt cn i v n nh v m t lm gia tng nguy c lm pht; hai l ch trng hn n hiu qu u t-, cn tip tc to b-c chuyn mnh m trong thu ht u t- t- nhn v FDI. Thi gian t nm 2000 n nay, vi s ra i ca th trng chng khon Vit Nam, chng ta c thm mt knh giao dch, lun chuyn v huy ng vn tn dng, gp phn huy ng mt ngun vn kh ln t cc t chc kinh t v dn c- trong v ngoi n-c; thc y tin trnh c phn ho doanh nghip nh n-c v p dng thng l tt nht trong qun tr cng ty, trong vic cng khai thng tin v hot ng sn xut kinh doanh v qun tr doanh nghip c vai tr quan trng, to tin cho s pht trin vng chc ca doanh nghip. ng thi n cng cng c thm lng tin ca nh u t- l doanh nghip v c nhn. Chng ta c th thy c mi quan h mt thit gia hot ng ca th trng tin t v lm pht nh- sau: Nu lm pht l do sc cu tng, li nhun doanh nghip tng. Nh- vy, hot ng tng c-ng vn, hot ng sn xut v li nhun ca doanh nghip s tng mnh. Gi c phiu do s tng; tri phiu chit khu tr li hng nm gim gi. Ng-c li, li nhun ca doanh nghip s gim nu lm pht l do chi ph y. ti a ho li nhun, doanh nghip cn phi gim chi ph, gim sn lng. Tnh hnh ca c nn kinh t ni chung v ca doanh nghip ni ring tr nn xu i. Gi c phiu v gi tra phiu ng lot gim. Vit Nam ang trn hi nhp, chng ta cn phi xt n t- cch nn kinh t n-c ta l mt nn kinh t m, ngha l m rng mi t-ng quan so snh vi th tr-ng th gii. nh h-ng ca u t- n-c ngoi v tnh hnh gi
http://svnckh.com.vn

41

c n-c ngoi nh h-ng rt ln ti gi c trong n-c. Trn thc t Vit Nam, u t- tng nhiu nh-ng lm pht khng tng nhiu. Nguyn nhn l do Vit Nam vn l mt nn kinh t nh, tuy m ca nh-ng khng tc ng nhiu n gi c trn th tr-ng th gii. Mc tiu kim ch lm pht v nng cao cht l-ng tng tr-ng ang -c ngn hng Nh n-c cao hn bao gi ht Mc lm pht 2 nm va qua c nguyn nhn mt phn t chnh sch kch cu -c thi hnh my nm nay. Do bn cnh cc gii php bnh n gi, cn iu chnh mc tng trng tn dng cho ph hp vi mc cu hp l v tin t v iu chnh chnh sch ti chnh tn dng th-ng mi theo h-ng kch thch u t- ton x hi, ton dng lao ng v h-ng mnh vo xut khu. Th-ng mi ton cu d bo s tng tr-ng chm li. Tc ng tiu cc ca c sc gi nguyn nhin liu u vo dn r nt, hn hn ko di, bnh dch bng pht. Tt c nhng yu t ny ghm tng tr-ng ca Vit Nam. Trong bi cnh th tr-ng ti chnh ch-a pht trin, ngn hng -c k vng l ni cung ng vn quan trng nht ca nn kinh t. Chm dt tnh trng tn dng vo khu vc quc doanh nhm t ch tiu k hoch pht trin cao, nu khng lm pht s ti mc khng kim soat -c. khng gy kh khn cho hot ng u t- v sn xut, kinh doanh, cc hot ng nhp khu nguyn nhin liu u vo v my mc, kinh doanh nh t, xy dng h tng th v cng nghip nht l trong bi cnh li sut ngn hng tip tc tng cao, gi c lin tc leo thang v mc tiu tng trng kinh t cao; hn na, tng l-ng vn trong nn kinh t l con s gii hn, trong khi nhu cu ca cc d n l rt ln. Vic ngn hng thm nh cht ch hn s chn ra -c nhng d n tt, kh thi v loi -c nhng d n km hiu qu. iu ny khng nhng khng tc ng xu m cn tc ng tt cho nn kinh t, v v lu di, cht l-ng tng tr-ng GDP s cao hn.
http://svnckh.com.vn

42

Pht huy hn na vai tr tch cc ca th trng chng khon Vit Nam, lai b oc nhng kh khn bt cp trong ht ng u t chng khon hin nay, mt s ph-ng h-ng cn ch trng l:
+

M rng quy m ca th tr-ng chng khon tp trung, phn u tng s l-ng, cht l-ng th tr-ng tri phiu, c phiu nhm y mnh hiu qu u t- ca nh n-c, m rng quy m, nng cao hiu qu cho qu trnh sn xut kinh doanh ca doanh nghip Pht trin cc nh ch ti chnh trung gian cho th trng chng khon nh- cc cng ty chng khon, to iu kin c cc t chc thuc mi thnh phn kinh t thnh lp cc cng ty chng khon, thnh lp cc chi nhnh, vn phng giao dch Thit lp h thng cc nh u t- cc t chc bao gm cc ngn hng th-ng mi, cc cng ty ti chnh, cc cng ty bo him, qu u t- To iu kin cho cc cho cc nh u t- ny tham gia th tr-ng vi vai tr l cc nh u t- chng khon chuyn nghip v thc hin chc nng ca nh to lp th tr-ng.

Cng c t l d tr bt buc v li sut hin nay ng vai tr km quan trng trong iu chnh lm pht do chng phc tp, km linh hot, nh h-ng n li nhun kinh doanh ca cc ngn hng, v i ng-c li xu th t do ho li sut ngn hng m cc n-c pht trin trn th gii ang theo ui. Tuy nhin, Vit Nam vi t- cch l mt nn kinh t pht trin trnh ch-a cao vn phi quan tm n tc ng ca 2 cng c ny v thc t nm 2005 va qua cho thy 2 cng c ny t ra c hiu qu trong tr-ng hp Vit Nam Li sut v t l d tr bt buc + Li sut Nm trong chnh sch tin t, cng c li sut cng c cc nh qun l khai thc v s dng vi mc tiu qun l th trng tin t v kim sot lm pht. Nhn li nm 2005 c th thy li sut th trng thng xuyn tng th trng tin t thng xuyn tng. Cc ngn hng thng mi xoay vn chng mt trong hot ng kinh doanh. Vn trong nn kinh t c s dng c hiu
http://svnckh.com.vn

43

qu hn v tc chu chuyn vn nhanh hn. Ng-i dn v cc nh u t- c nhiu c hi la chn cc knh u t- khc nhau sao cho c hiu qu v an ton nht. Ngn hng Nh n-c Vit Nam cng ng vai tr to ln trong nhng din bin trn th tr-ng tin t. Ngn hng tip tc i mi theo h-ng chuyn mnh sang c ch iu hnh trc tip nh- tr-c. Cc loi li sut ca Ngn hng Nh n-c ang dn -c hon thn v cc nghip v Ngn hng trung -ng pht trin. Thc hin mc tiu iu hnh chnh sch tin t theo h-ng tht cht, gp phn kim ch lm pht, trong nm 2005, Ngn hng Nh n-c 3 ln quyt nh tng li sut ti cp vn v li sut chit khu, 2 ln iu chnh tng li sut c bn, li sut tin gi ca php nhn ti th T chc tn dng, li sut tin gi ca Ngn hng th-ng mi v t chc tn dng, kho bc nh n-c ti Ngn hng Nh n-c. C th cc ln tng li sut bng sau: Din bin cc t iu chnh li sut ch o ca Ngn hng Nh nc v din bin li sut ca th tr-ng do NHNN iu hnh trong nm 2005 n v: %/nm
Loi li sut 1. Li sut c bn 2. Li sut ti cp vn 3. Li sut chit khu 4. Li sut u thu tn phiu KBNN 5. Li sut Nghip v th tr-ng m T 1/2005 7.50 5.50 3.50 5.90 5.00 T 2/2005 7.80 5.50 3.50 6.05 5.15 T 4/2005 7.80 6.00 4.00 6.10 5.25 T 12/2005 8.25 6.50 4.50 6.30 6.1

Tt c cc cng c chnh sch tin t ca ngn hng u c tc ng n li sut cho vay ca ngn hng th-ng mi i vi nn kinh t. c bit, li sut chit khu ca ngn hng trung -ng tc ng mnh n li sut cho vay ca ngn hng th-ng mi. i vi trng hp Vit Nam, khi ch-a c li sut th tr-ng, khung li sut cn do ngn hng trung -ng quy nh th cng vi chnh sch li sut d-ng thch hp, cn pht trin th tr-ng tin t, nht l th tr-ng lin ngn hng, c kh nng qun tr ngun vn ca cc ngn hng tt hn trnh tnh trng cc ngn hng, cng ty ti chnh cnh tranh km
http://svnckh.com.vn

44

lnh mnh, gy p lc li sut o trn th tr-ng. C th k n bi hc va rt ra va qua sau y: Vn thi s trong lnh vc ngn hng trong thng 7 nm 2006 ny l rt nhiu ngn hng tng li sut huy ng vn. Din bin li sut 6 thng u nm 2006 cng kh ging nh- nm 2003. Khi , li sut cho vay cc k hn ngn u tng 0.24 0.6 im phn trm/nm. Li sut huy ng tng gy mt sc p nht nh ln li sut cho vay, iu ny c th nh hng ti u t-, bi gnh nng li sut ca doanh nghip vay vn s tng ln. Nu li sut huy ng USD tng c l gii l do nh h-ng ca li sut quc t, th li sut VND tng c gii thch l nhm bo m khong cch li sut gia hai ng tin ny, ng-i gi tin khng dch chuyn l-ng VND ca mnh sang USD, nhm tng c-ng huy ng vn, p ng nhu cu tn dng v nhu cu u t- ca cc ngn hng. iu cho thy, vic tng li sut khng da trn c s cung cu vn, m cn c bi nhiu l do khc, c bit l l do cnh tranh gi th phn. Nhiu chuyn gia cho rng, din bin li sut c phn khng ph hp vi nhng thay i cu yu t th tr-ng, nh- lm pht k vng thp hn nm ngoi, cung v vn ln hn cu, th hin vn kh dng d- tha cc ngn hng ln Nh- vy cn pht trin th trng tin t, nht l th tr-ng lin ngn hng, kh nng qun tr ngun vn ca cc ngn hng tt hn, s thiu tha vn gia cc ngn hng s -c b p v tnh trng tng li sut gi th phn s khng din ra nh- tnh hnh din ra trn th tr-ng tin t nhng thng u nm 2006 va qua.
+ T l d tr bt buc

Bn cnh , s tc ng vo li sut v can thip din bin trn th tr-ng tin t phi xem xt n vic t l d tr bt buc vn phi -c duy tr mc cao.
http://svnckh.com.vn

45

V l thuyt, Ngn hng trung -ng s dng t l d tr bt buc tc ng n l-ng tin cung ng thng qua 2 ph-ng din: + T l d tr bt buc tc ng n c ch to tin gi ca cc ngn hng th-ng mi. Nu ngn hng trung -ng quyt nh tng hoc gim t l d tr bt buc s lm cho h s to tin thu hp hoc tng thm. + T l d tr bt buc tc ng n li sut cho vay ca ngn hng th-ng mi. Khi mc d tr tng ln, cc ngn hng buc phi tng li sut cho vay i vi nn kinh t, gi cc khon vay t hn, kh nng cho vay ca cc ngn hng th-ng mi gim xung v theo l-ng tin cung ng cng gim xung. Tnh hnh ng-c li nu mc d tr gim xung. gp phn kim ch tc tng gi ch s gi tiu dng, kim ch lm pht, t thng 7/2004 n ht nm 2005, Ngn hng Nh nc quyt nh tng cc mc d tr bt buc ln gp hai ln so vi mc thc hin t thng 7/2003 n thng 6/2004. T k d tr bt buc thng 7/2004, t l d tr bt buc i vi tin gi ng Vit Nam ca cc Ngn hng thng mi Nh n-c, ngn hng th-ng mi c phn th, Ngn hng lin doanh, chi nhnh ngn hng n-c ngoi, Cng ty ti chnh tng t 2% ln 5%; ring ngn hng Nng nghip v pht trin nng thnVit nam tng t 1.5% ln 4% trn tng s tin gi phi d tr bt buc ca loi khng k hn v c k hn di 12 thng tng t 1% ln 2% i vi cc loi tin gi t 1 n 2 nm. T l d tr bt buc i vi ngn hng th-ng mi c phn nng thn, Qu tn dng trung -ng, Ngn hng hp tc tng t 1% ln 2%. T l d tr bt buc p dng i vi tin gi ngoi t khng k hn v c k hn di 12 thng t 4% tng ln 8%, t 1 n 2 nm tng t 1% ln 2%. Nh- vy l: Cc loi li sut ch o v t l d tr bt buc ca Ngn hng Nh n-c khng c tc ng trc tip n li sut huy ng vn v cho vay ca cc Ngn hng th-ng mi nh-ng c tc ng gin tip n li sut trn th tr-ng tin t, n li sut huy ng vn v li sut cho vay ca cc T chc tn dng. Vic tng li sut c bn cho thy ngn hng Nh n-c pht tn hiu tng li sut trn th tr-ng tin t. Cn vic tng li sut ti cp vn v
http://svnckh.com.vn

46

li sut ti chit khu chng t Ngn hng Nh n-c thc hin nh h-ng tht cht tin t, gp phn kim ch lm pht. - C nn tht cht hn chnh sch tin t tht cht khi ch s gi tiu dng v tip tc tng? Gi thit khi gi c cc mt hng ca Vit nam tng cao v ta c tin hnh thc hin chnh sch tin t tht cht mc mnh m hn, tng t l gi tr bt buc, thc hin d tr bt buc i vi c ni t v ngoi t, s c mt lng vn ca cc ngn hng thng mi em np v cho Ngn hng Nh n-c, tc l rt l-ng tin t l-u thng v. ng thi Ngn hng Nh nc c th thc hin hn ch mt s knh khc cung ng tin ra l-u thng R rng l vic ny khng nhng khng gip cho gi c trn th tr-ng ni a gim xung m cn tc ng xu ti cung cu vn trn th tr-ng. Cung, cu vn trn th tr-ng s tr nn cng thng hn, y li sut tng cao. Tc l li lm tng chi ph s dng vn vay ngn hng trong qu trnh sn xut kinh doanh ca doanh nghip v h sn xut. Tt nhin l thc hin chnh sch ti chnh cht ch s gp phn thit kim chi tiu ngn sch v hn ch chi tiu vt quy nh, nht l mua t v xy dng tr s, chng tht thot trong xy dng c bn, chng tham nhng, chng bao cp qua gi v bao cp khc cho doanh nghip nh nc, chng tht thu thu, y nhanh tin c phn ho doanh nghip Nh n-c.. s gp phn tng thu, gim chi, hn ch thm ht ngn sch, s c tc ng nht nh n kim ch lm pht. Trong thc tin, vic iu hnh chnh sch ti chnh tin t th-ng b chi phi bi sc p d- lun v ch s tng gi v lm pht. Do tc ng n c tc tng tr-ng v cht l-ng tng tr-ng kinh t ca Vit Nam khi m ngun vn lun cng thng, li sut b y ln cao nht trong khu vc. Nhvy, iu chng ta l-u l khng phi bao gi chnh sch tin t tht cht cng em li kt qu nh- mong mun v phi thn trng khi s dng cng c ny.
http://svnckh.com.vn

47

Suy cho cng, mi hin t-ng tng gi trong nn kinh t u trc tip hoc gin tip lin quan n yu t tin t. Trong iu kin gi c lun c xu h-ng tng th mt chnh sch tin t thn trng ca ngn hng Nh n-c s gp phn lm gim CPI. C th l s dng ng b v kp thi cc bin php iu chnh mc cung tin, bm st dim bin cung cu vn trn th tr-ng, din bin CPI v mc tiu iu hnh chnh sch tin t trong tng thi k. Gim vic tng tin vo l-u thng thng qua cc knh mua ngoi t. Vic mua ngoi t tng d tr ngoi hi phi -c hin ch yu thng qua nghip v th tr-ng m. Bn cnh phi c s phi hp cht ch gia ngn hng Nh n-c vi B Ti chnh kim sot cc hot ng ngn hng cu cc nh ch ti chnh nh- Qu h tr pht trin, tit kim b-u in, tin gi kho bc Nh n-c bi b phn ny tc ng khng nh ti tng ph-ng tin thanh ton. S dng linh hot cng c ca chnh sch tin t iu tit khi lng tin cung ng, kim sot cht ch vic gia tng gi tn dng cu cc ngn hng th-ng mi. 3.2.2. u chnh v n nh t gi linh hot, bm st cung cu v ngoi t trn th trng, m bo t gi danh ngha bm st t gi thc, khng xy ra cc c sc t bin v t gi Mt trong nhng bin php hu hiu bnh n gi c, kim ch lm pht l x l tt t gi hi oi. Nhn li din bin t gi v th tr-ng ngoi t nc ta c th thy vn ni bt l ng-c li vi din bin li sut ng USD lun c xu h-ng tng, gi vng tng cao v bin ng phc tp, t gi gia ng Vit nam v la M trn c 3 th tr-ng: th tr-ng giao dch khng chnh thc, th tr-ng ngoi t lin ngn hng v th tr-ng giao dch gia Ngn hng th-ng mi vi khch hng u n nh. T gi VND/USD trn th trng khng chnh thc theo cng b ca Tng cc thng k trong nm 2005 tng c 0.9%, th tr-ng

http://svnckh.com.vn

48

giao dch ca Ngn hng th-ng mi vi khch hng cng tng t-ng ng, hn 0,73%. n nh t gi, cc bin php cn thc hin l: C ch qun l ngoi hi dn dn -c thng thong hn, cc giao dch vng lai dn dn c thng thong hn, cc giao dch vng lai dn dn -c t do ha hn, c ch iu hnh t gi linh hot hn. Ngn hng Nh n-c thc hin c ch iu hnh gin tip, hng ngy cng b t gi giao dch bnh qun trn th tr-ng lin ngn hng. Thng qua mt s nghip v NHTW, Ngn hng Nh n-c thc hin mua vo hay bn ra khi cn thit, mt mt tng c-ng qy d tr ngoi t ca quc gia, mt mt p ng nhu cu nhu cu kinh doanh ca cc NHTM v tc ng gin tip n t gi trn th tr-ng. Trong nm 2005 trn c th tr-ng t do v th trng giao dch ca NHTM vi khch hng khng xy ra bt k t bin ng t xut no v t gi. Theo cc chuyn gia ti chnh tin t, n nh t gi hi oi, kim ch lm pht v s gia tng ca ch s gi tiu dng, Ngn hng Nh n-c cn ch n s gia tng tch lu ngoi t. Nhng bin php hnh chnh nhm n nh t gi, n nh sc mua cu ng tin do Ngn hng Nh n-c tin hnh mang li kt qu nht nh nh-ng y khng phi l cch gii quyt tn gc vn . iu ho n nh t gi v cn i ngoi t; m bo cung ng ngoi t nhp khu cc vt t- nguyn liu quan trng, nht l st thp, xng du v mt s vt t-, hng ho khc. Khi d tr ngoi t ch-a mnh, Ngn hng Nh n-c ch nn can thip khi th tr-ng c nhiu bin ng tiu cc do nhng hnh vi u c to ta, khi l-ng ngoi t cung ng thm vo th tr-ng phi oc s dng c hiu qu. Mt chnh sch t gi hi oi linh hot v thn trng cn pha -c duy tr trong mi tr-ng hp phn nh -c cung cu ngoi t, to iu kin cho hot ng xut nhp khu, u t- -c thc hin thc s c hiu qu.
http://svnckh.com.vn

49

Vic lm thit thc nht gp phn kim ch lm pht l d b dn cc bin php hnh chnh i i vi vic s dng ng b v linh hot cc cng c gin tip (li sut ti chit khu, d tr bt buc, nghip v th trng m). Mc ch ca vic lm ny l duy tr t gi t mc cn bng ca th tr-ng, tng b-c tin ti mt Vit Nam ng t do chuyn i. 3.3. Cng c thu quan, hn ngch p dng i vi hng ho xut nhp khu Tnh cht l thuc vo nhp khu i hi vic s dng van thu nhp khu iu tit cc cn xut nhp khu, hn ch nh hng ca bin ng gi th gii n gi vn hng ho nhp khu. Vic chm iu chnh (gim) thu nhp khu khi gi th gii tng cao kch gi hng nhp ln kim li nhun cao, to iu kin cho cc h kinh doanh u c kch gi th trng ln kim li nhun cao. Bn cnh vic bung lng qun k cc doanh nghip c v tr c quyn h thu li nhun trn u ngi tiu dng. Nh- vy, cn phi iu chnh thu xut nhp khu cho ph hp nhm iu tit cn cn th-ng mi, hn ch bin ng gi v hin tng c quyn trong nc. Ngoi ra, cc B, ban, ngnh cn n nh chnh sch kinh t v m nhm khng gy ra nhng c sc trong dn chng. ng thi n nh -c sinh hot v sn xut.

http://svnckh.com.vn

50

TI LIU THAM KHO 1.Ti liu ting Anh: Learning dynamics in monetary policy: The robustness of an aggressive inflation stabilizing policy, Miao Wang, M.C Sunny Wong. Fiscao stabilization policy in a moneytary union with inflation targeting, Torben M. Anders 2.Ti liu ting Vit: Ti liu kinh t v m ca cc tc gi trong v ngoi n-c. Kinh t 2004-2005, Vit Nam v th gii.(Thi bo Kinh t Vit Nam 2005). Kinh t Vit Nam nm 2004, Vin nghin cu kinh t v qun l trung -ng Bo co pht trin kinh t nm 2006- Ngn hng th gii, NXB Vn ho - Thng tin. 3.Mt s trang web: www.vnexpress.net www. Dantri.com.vn www.china.org.cn www. Ngoisao.net Trang web ch-ng trnh ging dy kinh t Fullbright. Bi bo trn net: Cu chuyn lm pht Vit Nam 2004-2005
http://svnckh.com.vn

51

Phn tch kinh t Vit Nam 2005

http://svnckh.com.vn

52