You are on page 1of 48

B gio dc v o to Tr-ng i hc ngoi th-ng ----------o0o-----------

ti
Cng trnh d thi cuc thi: Sinh vin nghin cu khoa hc tr-ng i hc ngoi th-ng nm 2006
Tn cng trnh: S cn thit ca vic hnh thnh v pht trin mt s tp on kinh t nh n-c trong nn kinh t th tr-ng nh h-ng x hi ch ngha vit nam hin nay

Nhm ngnh: xh1a

H Ni, thng 7 nm 2006

LI NI U
Trong bi cnh pht trin nn kinh t th trng, trc s hi nhp quan h quc t, vic hnh thnh cc Tp on kinh t l mt tt yu khch quan. iu ny c nu trong Ngh quyt Trung ng kho IX: Hnh thnh mt s tp on kinh t mnh trn c s cc Tng cng ty Nh nc, c s tham gia ca cc thnh phn kinh t. 6 doanh nghip trng im c la chn l: Tng cng ty Than v Khong sn Vit Nam Tng cng ty Bo him Vit Nam Tng cng ty Bu chnh vin thng Tng cng ty in lc Tng cng ty Dt may Tng cng ty Cng nghip Tu thy

y l mt bc t ph quan trng trong qun l kinh t tm quc gia, nh du mc cho s nng ng v pht trin ca doanh nghip nh nc Vit Nam. V vy, ti ny s i vo nghin cu s cn thit ca vic hnh thnh v pht trin mt s tp on kinh t nh nc trong nn kinh t th trng nh hng X hi ch ngha Vit Nam hin nay.

http://svnckh.com.vn

CHNG 1

C S KHOA HC CA VIC PHT TRIN TP ON KINH T 1.1 Khi nim v c im Tp on kinh t.


1.1.1.1 C s l lun cho s ra i ca cc tp on kinh t: Kinh t th trng pht trin dn n nhu cu tch t, tp trung, chuyn mn ho, hp tc ho trong qu trnh sn xut - kinh doanh. Do , t lu ti cc nc c nn kinh t th trng pht trin, nhiu doanh nghip tm cch lin kt li vi nhau hnh thnh nhng t hp doanh nghip c qui m ln hn, a dng v ngnh ngh kinh doanh, m rng phm vi hot ng t a phng n c quc gia v vn ra nhiu nc trn th gii. Nhng t hp ny c gi l tp on kinh t, chng c vai tr chi phi v tc ng mnh m n ton b nn kinh t ca nhiu nc, khu vc v th gii. Lch s hnh thnh v pht trin ca cc tp on kinh t cho thy, chng c sc sng mnh lit v pht trin khng ngng; bi v n ph hp vi nhng qui lut tt yu khch quan v nhng xu th pht trin ca nn sn xut x hi. l: - Qui lut quan h sn xut ph hp vi tnh cht v trnh pht trin ca lc lng sn xut : di tc ng ca tin b khoa hc, cng ngh v lin kt kinh t quc t, lc lng sn xut c bc pht trin mnh m : + phn cng lao ng x hi su, rng hn; + qui m sn xut v tiu th sn phm mang tnh x hi ho, ton cu ho cao hn; + trnh cng ngh v phng tin sn xut c ci tin rt nhanh chng. Do , cc tp on kinh t mt loi hnh t chc kinh t, mt hnh thc biu hin ca quan h sn xut ra i p ng yu cu v thc y s pht trin ca lc lng sn xut. - Qui lut tch t, tp trung vn v sn phm: trong c ch th trng, mi doanh nghip lun cnh tranh tn ti v pht trin. V vy, chng phi khng ngng ti sn xut m rng, tch t, tp trung vn vo sn xut. Doanh nghip tch lu vn thng qua li nhun t hot ng sn xut kinh doanh em li hoc t vic i vay, lin kt kinh doanh, pht hnh c phiu, tri phiu, hoc thng qua vic doanh nghip mnh thn tnh, tip nhn s sp nhp ca cc doanh nghip yu v nh hn; nh , vn v nng lc sn xut ca doanh nghip c nng ln. Qu trnh vn ng khch quan ny lm ra i v pht trin cc tp on kinh t. - Qui lut cnh tranh, lin kt v ti a ho li nhun: qua trnh cnh tranh khc lit ginh u th trong c ch th trng dn n hai xu hng chnh l:
http://svnckh.com.vn

1.1.1 nh ngha v Tp on kinh t :

+ (1) cc doanh nghip tht bi trong cnh tranh s b sp nhp vo cc doanh nghip chin thng trong cnh tranh ( bng nhiu bin php nh: c chim ngun nguyn liu, ngun nhn cng, phng tin vn ti, tn dng, h gi c h thng... ), nh , trnh tp trung ho sn xut v qui m ca doanh nghip chin thng c nng ln; + (2) nu cuc cnh tranh bt phn thng bi v ko di th s c mt s doanh nghip tm n s tho hip lin kt vi nhau tng kh nng cnh tranh hn na, ng thi thng qua m ti a ho li nhun sn xut kinh doanh. - Tin b khoa hc v cng ngh, trong c khoa hc qun l: s pht trin mnh m v nhanh chng ca khoa hc cng ngh lm cho vic nghin cu v ng dng nhng tin b khoa hc cng ngh tr thnh mt trong nhng yu t quyt nh nng cao kh nng cnh tranh v hiu qu ca doanh nghip. Tuy nhin, i mi cng ngh mt cch cn bn cn phi c nhiu vn v mt lc lng cn b nghin cu mnh tin hnh nghin cu lu di v h thng, trong khi ri ro li cao. iu ny mt doanh nghip nh ring r khng th sc lm. Do , cn phi c mt doanh nghip ln m tp hp cc doanh nghip tp on doanh nghip l mt loi hnh tiu biu. 1.1.1.2 nh ngha v Tp on kinh t: Hin nay, c nhiu quan nim khc nhau v tp on kinh t: c quan im cho rng, tp on kinh t khng phi l mt hnh thc php l c th (khng c t cch php nhn ) m ch l mt t hp cc doanh nghip c t cch php nhn, c mi lin kt vi nhau v vn, ti chnh, cng ngh, th trng, thng hiu, thng tin, o to, nghin cu; trong c mt doanh nghip gi quyn chi phi cc doanh nghip khc. Quan im khc cho rng, tp on kinh t l mt thc th kinh t, thc hin s lin kt gia cc n v thnh vin l cc doanh nghip c quan h vi nhau v mt cng ngh v li ch. Nguyn nhn ca nhng quan im khc nhau ny l do c s khc nhau v phng thc hnh thnh, nguyn tc t chc hot ng v t cch php nhn ca tp on. Bn cht ca tp on kinh t l s lin kt ca cc doanh nghip c php nhn c lp, do khng c hnh mu chung v tp on kinh t trong c ch th trng. Tuy nhin, qua nghin cu m hnh cc tp on trn th gii, c th a ra mt s nh ngha c tnh in hnh nht v tp on kinh t nh sau: - Tp on kinh t l mt c cu s hu, c qui m ln; t chc va kinh doanh a dng, va c chc nng sn xut kinh doanh, va c chc nng lin kt kinh t nhm tng cng kh nng tch t tp trung cao nht cc ngun lc ban u ( vn, sc lao ng, cng ngh, thng tin, ... ) tng kh nng cnh tranh trn th trng v ti a ho li nhun. Tp on kinh t l mt t hp doanh nghip c lp v mt php l, trong c mt doanh nghip ( c gi l cng ty m ) nm quyn lnh o, chi phi v ngun lc ban u, chin lc pht trin, kinh doanh a ngnh, hot ng trn phm vi nhiu vng lnh th khc nhau v nhiu cng ty con hoc chi nhnh chu s chi phi ca cng ty m. Tp on kinh t kiu ny khng c t cch php nhn.
http://svnckh.com.vn

- Tp on kinh t l mt t hp cc doanh nghip, c t cch php nhn, lin kt vi nhau bng vn, ti chnh, cng ngh, th trng, thng hiu, thng tin, nghin cu, o to v cc lin kt khc xut pht t li ch ca cc doanh nghip tham gia lin kt , nhm tng cng, tch t, tp trung, kh nng cnh tranh v ti a ho li nhun, trong c mt doanh nghip ( c gi l cng ty m ) nm quyn lnh o, chi phi hot ng ca cc doanh nghip khc ( c gi l cng ty con ) v ti chnh v chin lc pht trin. Mc d c nhng cch nh ngha khc nhau nh trn, nhng c th a ra mt nh ngha chung nht v tp on kinh t nh sau: Tp on kinh t l t hp doanh nghip hot ng trong mt hay nhiu lnh vc khc nhau, phm vi mt hay nhiu nc; trong c mt doanh nghip ( c gi l cng ty m ) nm quyn lnh o, chi phi hot ng ca cc doanh nghip khc ( gi l cng ty con) v mt ti chnh v chin lc pht trin. Tp on kinh t l mt c cu t chc va c chc nng kinh doanh, va c chc nng lin kt kinh t nhm tng cng tch t, tp trung, nng cao kh nng cnh tranh v ti a ho li nhun trong hot ng sn xut kinh doanh. 1.1.2 Nhng c im c bn ca Tp on kinh t: 1.1.2.1 Qui m rt ln v vn, lao ng ,doanh thu v phm vi hot ng: - V vn: do tp on kinh t va c s tch t ca bn thn doanh nghip, li va c s tp trung gia cc doanh nghip nn va nng cao c trnh x hi ho sn xut v trnh pht trin ca lc lng sn xut, va to ra nng lc cnh tranh mnh hn tng doanh nghip n l. Cng v vy, qui m vn ca tp on l rt ln v n c tch t, tp trung khng ngng t nhiu ngun khc nhau, c bo ton v lun lun pht trin. Chng hn nh : vo nm 2000 tr gi c phiu ca tp on General Electric (M) l 298 t USD, tp on Exton l 197 t USD, tp on Coca Cola l 165 t USD, tp on Philipmorit l 145 t USD, tp on Toyota Motor l 92 t USD. - V lao ng: do qu trnh tp trung ca cc doanh nghip thnh vin hot ng trong nhiu lnh vc khc nhau v phm vi rng ln nn tp on c mt s lng lao ng rt ln; c tuyn chn v o to mt cch nghim ngt nn cht lng lao ng kh cao. Nm 2000, tp on Sam Sung c 350.000 ngi, tp on LG c 444.000 ngi, tp on General Motor c 360.000 ngi. - V doanh thu: do c vn rt ln, phm vi hot ng rng, tp on c kh nng nhanh chng m rng qui m sn xut, i mi cng ngh, nng cao nng sut lao ng v cht lng sn phm, cng c v m rng chim lnh cc th trng mi nn t c doanh thu rt ln. Nm 2000, tp on Exton t 115 t USD, tp on du la Royal Dutch Shell (Anh H Lan) t 145 t USD, tp on Toyota (Nht) t 67 t USD, tp on General Motor (M) t 212 t USD. n nm 2005, tp on Toyota t 120 t USD, tp on General Motor t 306 t USD, tp on Royal Dutch Shell t gn 307 t USD.

http://svnckh.com.vn

- V phm vi hot ng: tp on khng ch hot ng trong phm vi lnh th mt quc gia m cn m rng sang nhiu quc gia hoc trn ton cu. Vi qui m ln, nhiu lao ng, c kh nng p dng nhanh chng cc tin b khoa hc k thut hin i, nm bt kp thi thng tin, cc tp on kinh t thc hin phn cng lao ng mt cch hp l trong ni b tp on thng qua vic b tr cc im sn xut, xy dng mng li tiu th sn phm, cc cng on sn xut khc nhau ca sn phm trn phm vi ton th gii. Thc hin chin lc cnh tranh, chim lnh v khai thc th trng quc t, cc tp on kinh doanh cn m rng phm vi hot ng nhiu quc gia bng cch tng cng hp tc, lin doanh, lin kt, thc hin phn cng quc t, do , phm vi hot ng ca tp on ngy cng c m rng. Nm 2000, tp on du ho Royal Dutch Shell c vn u t 2000 cng ty trn 130 quc gia, tp on Honda ca Nht Bn c 490 cng ty 45 quc gia. 1.1.2.2 Hot ng kinh doanh a ngnh, a lnh vc: Hu ht cc tp on kinh t trn th gii ngy nay u hot ng kinh doanh a ngnh, a lnh vc hoc pht trin dn t n ngnh ln a ngnh, c chin lc sn phm v nh hng u t lun thay i ph hp vi yu cu ca th trng, mi trng kinh doanh v s pht trin ca nn kinh t. Tuy nhin, mi tp on u c ngnh, lnh vc ch o vi nhng sn phm c thng hiu c trng ca tp on. V d nh, tp on Mitsubishi l mt trong nhng tp on kinh t ln ca Nht Bn, hot ng kinh doanh tri rng trn nhiu lnh vc nh st thp, c kh, ng tu, in, ho cht v cc dch v ngn hng, bo him, ngoi thng, vn ti, nng lng, trong c ngnh mi nhn l cng nghip nng v pht trin ti nguyn; tp on Petronas (Malaysia) hot ng trong nhiu lnh vc nh: thm d v khai thc du kh, lc du, ho du, kinh doanh thng mi cc sn phm du kh, hng hi, kinh doanh bt ng sn, siu th, vui chi gii tr, trong c ngnh mi nhn l cng nghip khai thc v ch bin du kh. Bn cnh cc doanh nghip sn xut, tp on kinh t thng c cc t chc ti chnh, ngn hng, bo him, thng mi, dch v, nghin cu, o to,... vi xu hng chung l cc t chc ny ngy cng c ch hn v l n by cho s pht trin ca tp on kinh t hin i. Hot ng a ngnh, a lnh vc ca tp on nhm phn tn ri ro cho nhiu ngnh, lnh vc kinh doanh khc nhau, m bo cho hot ng kinh doanh ca tp on lun c an ton v hiu qu, ng thi tn dng c c s vt cht v kh nng lao ng phong ph ca ton tp on. Song cng c mt s tp on kinh t ch hot ng trong mt vi lnh vc tng i hp nhm khai thc th mnh v chuyn mn, b quyt cng ngh, uy tn c bit trong ngnh. 1.1.2.3 C s lin kt bng quan h v ti sn v quan h hip tc gia cc doanh nghip thnh vin trong tp on: y l c trng c bn, l tin cn thit hnh thnh tp on kinh t. N cng th hin xu th tt yu trong vic nng cao trnh x hi ho v pht trin
http://svnckh.com.vn

ca lc lng sn xut; lin kt thnh tp on c th l t nguyn hoc bt buc theo qui lut cnh tranh. Qu trnh x hi ho sn xut theo cc cp t thp n cao l tt yu khch quan nhm hp l ho v kinh t, phi hp thng nht phn cng v chuyn mn ho, trong s lin kt gia cc doanh nghip xut pht t nhu cu kinh doanh v li ch kinh t ca cc doanh nghip l c s ca quan h x hi ho. Lin kt ny l tin hnh thnh nn nhng tp on kinh t. - V phm vi lin kt: + Lin kt cc doanh nghip trong cng mt ngnh ngh kinh doanh (Cartel, Syndicate, Trust, Keiretsu Nht Bn) hay cn gi l lin kt ngang. Hnh thc ny khng cn ph bin do cc doanh nghip phi p ng nhu cu ca th trng ngy cng phong ph, a dng v bin i nhanh chng nn kh em li hiu qu cao khi ch lin kt vi nhau thun tu trong mt ngnh, lnh vc kinh doanh; ngun vn tp trung vo mt ngnh s em lai ri ro ln; cc chnh ph thng ngn cm, hn ch v n thng to ra xu hng c quyn, i ngc li nguyn tc c bn ca kinh t th trng( da trn nguyn tc t do c nhn) . + Lin kt cc doanh nghip gia cc ngnh trong cng dy chuyn cng ngh (Concern, Conglomerate, Keiretsu, Chaebol) hay cn gi l lin kt dc. Hnh thc ny hin vn cn ph bin trn th gii v chng hot ng c hiu qu cao v bnh trng hot ng sn xut kinh doanh sang hu ht cc nc trn th gii. hnh thnh tp on kinh t loi ny cn phi c mt cng ty ln v uy tn c th qun l v kim sot cc cng ty khc; c mt ngn hng kh nng m bo phn ln tn dng cho ton tp on; c mi lin h nhiu mt v vng chc vi Nh nc; c th trng chng khon pht trin mnh m; c h thng thng tin ton cu kh nng x l tng hp nhng thng tin v th trng, u t, v vy, cc nc ang pht trin ( nh Vit Nam ) ch mi c kh nng hnh thnh cc tp on ch yu lnh vc sn xut v thng mi. + Lin kt cc doanh nghip trong nhiu ngnh ngh, lnh vc k c nhng ngnh, lnh vc khng lin quan n nhau, hay l lin kt hn hp. Hnh thc ny ang c ngy mt a chung trn th gii v tr thnh xu hng pht trin cc tp on hin nay. C cu tp on bao gm mt ngn hng hoc mt cng ty ti chnh ln v nhiu doanh nghip sn xut, thng mi, trong hot ng ti chnh, ngn hng xuyn sut, bao trm mi hot ng kinh doanh ca tp on. - V trnh lin kt: bao gm nhng kiu lin kt sau: + Lin kt mm, xut pht t Chu u, c bit n nh cc Cartel v Syndicate. y l hnh thc tp on ca cc doanh nghip c lp, cng sn xut, kinh doanh mt loi sn phm hoc dch v hip tc sn xut kinh doanh vi nhau thng qua mt Hip nh chung nhm hn ch cnh tranh (lng on th trng) bng vic thng nht v gi c, phn chia th trng tiu th, thng nht v chun mc, mu m, chng loi, kch c sn phm, dch v (Cartel), hoc tho thun v lng sn phm tiu th chung, gi nguyn liu cung ng (Syndicate). Nguyn nhn thc y s lin kt v lin minh gia cc doanh nghip l do nhng thay i ca nn kinh t trong nc v th gii, mi trng cnh tranh ngy cng gay gt, cc hot ng kinh doanh khng ngng m rng, i hi qui m ln hn v
http://svnckh.com.vn

vn v trnh cao hn v cng ngh. V vy, cc doanh nghip lin kt li li dng c u th ca tnh kinh t nh qui m. Do Cartel dn n c quyn, hn ch cnh tranh, i ngc li xu th ca c ch th trng nn Chnh ph nhiu nc ngn cm hoc hn ch hinh thnh loi tp on ny bng cch ban hnh cc o lut kim sot c quyn hay cn gi l Lut Cartel. + Lin kt cng: xut pht l hnh thc Trust M. Trong tp on loi ny, cc doanh nghip thnh vin kt hp trong t chc thng nht v mt tnh c lp v ti chnh, sn xut v thng mi. Tp on c cu to di dng a s hu theo kiu cng ty c phn vi s gp vn ca nhiu ch s hu khc nhau. Cc doanh nghip thnh vin hot ng trong cng mt ngnh ngh hoc c lin quan vi nhau v chu k cng ngh sn xut, b sung cho nhau trong qu trnh sn xut, kinh doanh lin tc, thng nht theo chin lc chung ca tp on, trong doanh nghip c li th (cng ty m) nm gi c phn chi phi cc doanh nghip thnh vin khc (cng ty con) gi quyn lnh o, ra quyt nh quan trng ti cc doanh nghip khc. V d, tp on General Motor sn xut kinh doanh rt nhiu loi sn phm, dch v khc nhau nhng sn xut t l ht nhn ca tp on. + Lin kt hn hp: l s lin kt ca c hai loi lin kt trn, y l hnh thc pht trin cao ca tp on kinh t. Tp on c hnh thnh trn c s xc lp v kim sot thng nht v ti chnh, cc doanh nghip thnh vin chu s chi phi v ti chnh ca mt cng ty gi l Holding Company (cng ty m ca c tp on). S pht trin cao ca th trng ti chnh v cng ngh thng tin cho php cng ty m chi phi cc cng ty con v ti chnh thng qua quyn s hu c phiu chi phi; hot ng ca c tp on v cc cng ty con c m rng ra rt nhiu lnh vc t ti chnh n cc hot ng sn xut, thng mi, dch v khc nhau v gia cc cng ty con trong tp on khng nht thit phi c mi lin h v sn phm, cng ngh hay k thut. Hnh thc cng ty m thuc loi ny ang tr nn ph bin. - V hnh thc biu hin: c cc kiu sau y: + Cartel (Cc-ten): l mt tp on kinh t bao gm cc cng ty cng sn xut mt loi sn phm hoc dch v kinh doanh, thc hin mi lin kt theo chiu ngang nhm hn ch s cnh tranh bng s tho thun thng nht v gi c, phn chia th trng tiu th, nguyn liu, thng nht v chun mc, kiu cch, mu m. Trong Cartel, cc cng ty thnh vin u c tnh php l c lp. H ch cam kt lm ng hip ngh, nu lm sai s b pht tin theo qui nh ca hip ngh. V vy, s lin minh ca Cartel thng khng vng chc. Trong nhiu trng hp, nhng thnh vin thy vo v tr bt li rt ra khi Cartel, lm cho Cartel thng tan v trc thi hn. + Syndicate (Xanh-i-ca): l t chc thc hin mi lin kt theo chiu ngang, thnh lp mt t chc thng mi chung m trch ton b vic tiu th sn phm. Cc cng ty thnh vin c lp v php l nhng khng c lp v thng mi. Mc ch ca Syndicate l thng nht u mi mua v bn mua
http://svnckh.com.vn

nguyn liu vi gi r, bn hng ho vi gi t nhm thu li nhun c quyn cao. y l loi lin minh c quyn cao hn, n nh hn so vi Cartel. + Trust (T-rt): l mt hnh thc t chc c quyn cao hn Cartel v Syndicate, nhm thng nht c vic sn xut, tiu th, ti v u do mt ban qun tr thng nht qun l. Trust mang hnh thc cng ty c phn. Cc thnh vin tham gia Trust tr thnh nhng c ng thu li nhun theo s lng c phn. + Cosortium (Cng-xoc-xiom): l hnh thc ph bin hin nay vi m hnh cng ty m u t vo cc cng ty khc thnh cc cng ty con, nhm to th lc ti chnh mnh kinh doanh. Vic u t vo nhiu lnh vc l hn ch ri ro, ng thi h tr mnh m trong nghin cu khoa hc, ng dng cng ngh mi, phng php qun l hin i. Cc cng ty con l doanh nghip thnh vin hot ng trn nhiu lnh vc sn xut nhng c quan h gn gi v mt cng ngh, c lp v mt php l, chu trch nhim hu hn trn phn vn kinh doanh, nhng khng c c lp v mc tiu hot ng nhm thc hin li ch chung gia cng ty m v cng ty con. Mi quan h gia cng ty m v cng ty con ch yu l chin lc kinh doanh v ti chnh, gm c lin kt dc v lin kt ngang gia cc doanh nghip sn xut cng loi sn phm. + Conglomerate: l tp on kinh doanh a ngnh. Cc cng ty thnh vin c t mi quan h hoc khng c quan h v cng ngh nhng c quan h cht ch v ti chnh. Tp on ny thc cht l mt t chc ti chnh u t vo cc cng ty kinh doanh to ra mt t hp doanh nghip ti chnh cng nghip h tr vn u t cho cc cng ty thnh vin hot ng c hiu qu. + Concern : l mt t chc tp on kinh t c p dng ph bin hin nay nhiu nc di hnh thc cng ty m u t vo cc cng ty con v iu hnh hot ng ca tp on. Mc tiu hnh thnh tp on l to sc mnh ti chnh pht trin kinh doanh, hn ch ri ro, h tr mnh m nghin cu khoa hc, ng dng cng ngh mi, phng php qun l hin i. Cc cng ty con hot ng trong nhiu lnh vc nh sn xut, thng mi, ngoi thng, dch v c lin quan; chu trch nhim hu hn trong phm vi vn iu l ca mnh, c a v php l c lp, ph thuc vo tp on v mc tiu hot ng nhm thc hin li ch chung ca c tp on thng qua cc hp ng kinh t, cc khon vay tn dng hoc u t. M hnh ny c nhiu tc dng tch cc v kh nng hot ng tt, thc y c s pht trin v lin kt gia cc doanh nghip thnh vin, y mnh nghin cu khoa hc, cng ngh, xut nhp khu ca c tp on. + Tp on a quc gia (TNC): l t chc tp on t bn c quyn, thc hin chin lc chim lnh th trng th gii v tm kim li nhun c quyn bng cch thit lp h thng chi nhnh nc ngoi tin hnh hot ng sn xut kinh doanh di s kim sot ca cng ty m. Vn ca cng ty m c th ca mt nc hoc ca nhiu nc khc nhau. + Tp on xuyn quc gia: trong nhng thp k gn y, vic hp nht, lin kt cc doanh nghip vt ra khi bin gii mt quc gia, dn n vic hnh thnh cc tp on xuyn quc gia. y l sn phm ca s lin minh gia nhng nh t bn c th lc nht.Cc tp on ny c qui m mang tm c quc t, c h thng chi nhnh dy c nc ngoi vi mc ch nng cao t sut li nhun
http://svnckh.com.vn

thng qua vic bnh trng quc t. C cu t chc ca tp on ny gm c cng ty m thuc s hu ca cc nh t bn nc ch nh v h thng cc cng ty con nc ngoi. Mi quan h gia cng ty m v cc cng ty con nc ngoi l quan h ph thuc ln nhau, ch yu v ti chnh, cng ngh, k thut. Cc cng ty con nc ngoi c th mang hnh thc cng ty 100% vn nc ngoi, cng c th mang hnh thc cng ty hn hp, cng ty lin doanh vi hnh thc gp vn c phn. Tuy nhin, d di hnh thc no th cc cng ty con thc cht cng l nhng b phn ca mt t hp, quyn kim sot ch yu v u t, sn xut kinh doanh vn thuc v nhng nh t bn nc m. - V lin kt v t chc: T chc lin kt trong hu ht cc tp on kinh t u thng qua mi lin kt chnh yu l lin kt cng ty m cng ty con, trong : + Cng ty m u t ton b hoc mt phn vn chi phi vo cc cng ty con, mc chi phi tu thuc vo t l vn u t; cc cng ty con s u t tip vo cc cng ty chu... + Cng ty con, cng ty chu u c t cch php nhn, hch ton c lp vi cng ty m. + Mi lin kt c duy tr hoc chm dt qua vic cng ty m tip tc duy tr hay rt vn u t vo cng ty con. + Quyn v mc chi phi ca cng ty m vi cc cng ty con c qui nh trong iu l ca cng ty con ph hp vi php lut v loi hnh cng ty ca nc m cng ty con ng k. Tuy nhin, hu ht cc cng ty m trong tp on, thng nm quyn lnh o, chi phi hot ng ca cc cng ty con v mt ti chnh v chin lc pht trin. Quyn li kinh t ca cng ty m c m bo thng qua ch phn chia li nhun theo phn vn gp. Ngoi lin kt bng vn theo hnh thc cng ty m cng ty con, mt s tp on cn lin kt bng ti chnh nhng cha n mc quan h cng ty m cng ty con ( t l gp vn cha n mc chi phi cc cng ty tham gia lin kt) v thu ht cc doanh nghip khng c lin kt v vn vo cc quan h kinh t vi cc doanh nghip trong tp on nh gia cng, cung cp bn thnh phm, phn phi, tiu th sn phm hoc chuyn giao cng ngh, thng hiu ca tp on. 1.1.2.4 C cu t chc a dng : Tp on kinh t l mt t hp cc doanh nghip lin kt vi nhau gm cng ty m v cc cng ty con, cng ty chu phn ln c mang h ca cng ty m, trong cng ty m s hu a s vn c phn ca cc cng ty con, chi phi cc cng ty con v mt ti chnh v chin lc pht trin. C cu t chc ca tp on kinh t rt a dng: c loi tp on trong cc cng ty con c lp v tnh php l, vic huy ng vn v cc hot ng kinh t trong tp on c duy tr bng cc hp ng kinh t; c loi tp on trong cc cng ty con mt quyn c lp v tnh thng mi v sn xut, cc ch s hu tr thnh c ng ca cng ty m. 1.1.2.5 a s hu :
http://svnckh.com.vn

10

Tp on kinh t l mt t hp cc cng ty bao gm cng ty m v cc cng ty con, cng ty chu phn ln c mang h ca cng ty m. Cng ty m s hu a s c phn trong cc cng ty con, cng ty chu. Nh vy, s hu vn ca tp on l s hu hn hp (nhiu ch) nhng c mt ch s hu ln, l cng ty m ng vai tr khng ch, chi phi v mt ti chnh. Dng ph bin ca doanh nghip trong tp on kinh t l cc cng ty c phn d dng huy ng vn, tng nng lc cnh tranh v phn tn ri ro. 1.1.2.6 Qun l iu hnh tp on : Cc tp on kinh t thng xy dng mt Holding company v mt ngn hng c quyn ln - hoc cng ty ti chnh, hoc cng ty m. l dng cc cng ty khng ch, nm c phn chi phi vi cc cng ty thnh vin. Tp on kinh t tin hnh hot ng v qun l tp trung vo mt s mt nh: iu ho, huy ng vn, qun l vn, nghin cu trin khai xy dng chin lc pht trin, chin lc th trng, chin lc sn phm, chin lc u t, o to nhn s... cho tp on. Cc chin lc ny c son tho t c quan u no ca tp on v thc hin thng nht trong cc cng ty thnh vin. Vic thc hin chin lc chung tng qut va to ra sc mnh tp trung, thng nht li va to ra s nng ng, linh hot ca cc cng ty thnh vin trong vic la chn chin lc pht trin ring cho mnh v t ch trong sn xut kinh doanh. Tp on kinh t c hnh thnh t s pht trin cc quan h lin kt kinh t gia cc ch th kinh t, trong quan trng nht l s lin kt v ti chnh. Cc tp on kinh t thng qua ngn hng c quyn hoc cng ty ti chnh hoc cng ty m (trng hp khng c cng ty ti chnh) thc hin vai tr ch o, chi phi v kim sot cc cng ty thnh vin . Cc cng ty thnh vin trong tp on phi thng qua cng ty ng u (cng ty m) mi c th vay c cc khon vn vi nhng iu kin u i ca cc ngn hng trong nc v ngn hng quc t, do vy h chu s chi phi ca cng ty m. i vi cc cng ty con m tp on s hu 100% vn, hng nm tp on ph duyt k hoch, d n u t, ngun vn u t thuc cc cng ty con, quy nh t l sinh li cc cng ty con cn c vo m hoch nh mc doanh thu, chi ph...Tp on cn qun l tp trung c li nhun v trc tip iu hnh dng tin lun chuyn ca cc cng ty con ny. i vi cc cng ty con m tp on c gp vn, tp on thc hin vic bo lnh cc cng ty ny vay vn ngn hng. iu ny lm rng buc quyn li v trch nhim gia cc thnh vin trong tp on. Nh vy, tp on kinh t lm c hai chc nng c bn l kinh doanh nh mt doanh nghip v thc hin lin kt kinh t. C quan quyn lc ca tp on bao gm: i hi c ng, hi ng qun tr hoc hi ng gim c, ban gim c c cng ty m, cng ty con, chu ( tu thuc vo loi hnh doanh nghip: cng ty c phn hoc cng ty trch nhim hu hn...). Hi ng qun tr do i hi c ng bu, c th c c cc thnh vin l ngi ca chnh ph nu chnh ph c vn gp. Cc thnh vin hi ng qun tr khng c hng lng, ch c hng ph cp. Hi ng qun tr c th c 1 hoc nhiu thnh vin tham gia iu hnh cng ty, hoc lm gim c iu hnh,
http://svnckh.com.vn

11

nu c theo nhim k th nhim k khng c qu 5 nm. Ch tch hi ng qun tr c th kim tng gim c cng ty. Cng ty m c cn b ca mnh tham gia Hi ng qun tr hoc Hi ng gim c cc cng ty thnh vin theo t l vn gp ca cng ty m trong cc cng ty thnh vin.

1.2 Vai tr v xu hng pht trin ca Tp on kinh t:


1.2.1 Vai tr v v tr ca tp on kinh t : Trong nn kinh t ca mt quc gia, hot ng ca cc tp on kinh t c vai tr v ngha ht sc to ln, th hin ch yu trn nhng mt sau y: 1.2.1.1 Tp on kinh t to iu kin huy ng v pht huy rng ri cc ngun lc trong x hi u t vo pht trin kinh t. Thng qua m hnh tp on, Nh nc c iu kin hn iu chnh kt cu ngnh, kt cu sn phm v kt cu t chc doanh nghip. Vic hnh thnh cc tp on kinh t ln hn ch ti a s canh tranh gia cc doanh nghip thnh vin, ti a ha li nhun, t nng cao kh nng cnh tranh ca nn kinh t. M hnh tp on cng c li cho vic lu ng ti sn, phn phi hp l cc yu t sn xut trong phm vi rng, thc y s t iu chnh ti sn trong x hi; nng cao hiu sut s dng ti sn. C li cho vic ly di b ngn, b sung li th cho nhau, nng cao nng lc cnh tranh, thc y nng cao trnh qun l chung. Vi cc nc ang giai on u ca qu trnh pht trin, m ca, hi nhp, c nn cng nghip trong nc cha mnh, hnh thnh cc tp on kinh t mnh cn l gii php chin lc chng li s thm nhp mt cch t ca cc tp on khng l trn th gii, gip cho sn xut trong nc ng vng v tng bc vng ra th trng khu vc v th gii. 1.2.1.2 Vi phm vi v qui m t chc sn xut kinh doanh rt ln, TKT c kh nng tp trung c ngun vn u t vo nhng lnh vc i hi u t ln, nht l nhng ngnh cng ngh hin i m cc doanh nghip n l vi ngun vn hn hp khng sc u t to ra nhng bc pht trin nhy vt v tr thnh ng lc ca tin b khoa hc k thut trong cc ngnh cng ngh mi, l trung tm gio dc cc tri thc v khoa hc cng ngh v qun l tin tin cho c nn kinh t. Vi tim lc kinh t mnh c s phn cng, phi hp ca cc doanh nghip thnh vin hot ng trong nhiu lnh vc v phm vi rng ln, tp on c kh nng lin tc chim lnh, m rng v cng c th trng; nng cao kh nng cnh tranh ca tp on v cc doanh nghip thnh vin; ng thi c th gim bt v phn tn ri ro cho cc doanh nghip thnh vin kinh doanh trong cc ngnh v vavs quc gia khc nhau do nhng bt trvs ca th trng v thay i c cu gy ra. Thng qua vai tr iu ha vn ca tp on, vn ca cc doanh nghip thnh vin c s dng vo nhng d n tt nht, trnh tnh trng vn b phn tn u t trn lan, trng lp, hiu qu khng cao, t nng cao tnh hiu qu ca nn kinh t.
http://svnckh.com.vn

12

Pht huy li th ca kinh t qui m ln, khai thc mt cch trit thng hiu tp on, h thng tiu th sn phm v dch v ca cc doanh nghip thnh vin trong tp on khng nhng khng b ph thuc vo cc nh cung cp nguyn liu c quyn m cn c th nhn c nguyn vt liu cn thit mt cch u n, vi cht lng v khi lng theo yu cu. Cc doanh nghip thnh vin trong tp on c th d dng chia s thng tin v ngun nhn lc khan him, y nhanh ng dng, chuyn giao tin b khoa hc cng ngh, ng thi t to iu kin m ra cc ngun vn v c hi kinh doanh mi. 1.2.1.3 Vi tim lc mnh, TKT c kh nng t chc nghin cu cc ti khoa hc cng ngh i hi vn u t ln v cn s phi p ca nhiu nh khoa hc, phng th nghim, thit b nghin cu m tng doanh nghip n l khng th thc hin c. Mt khc, qui m v phm vi hot ng rng ln ca tp on s lm cho vic trin rkhai ng dng cc kt qu nghin cu khoa hc vo sn xut c hiu qu cao hn vi chi ph gim. Tp on c tc dng ln trong vic cung cp, trao i thng tin, trao i ngng kinh nghim tt trong cc hot ng sn xut, kinh doanh, nghin cu trin khai kt qu nghin cu vo sn xut gia cc doanh nghip thnh vin. 1.2.1.4 Vi cc nc pht trin, s thng nht trong tp on s gp phn thc y chuyn giao cng ngh ra nc ngoi mt cch c hiu qu nht, thay i c cu sn xut mt cch hp l. Vi cc nc ang pht trin, cc tp an kinh t mnh l cu ni tip thu nhanh chng ccthnhf tu khoa hc cng nh trn th gii, lm thu hp khong cch v trnh vi cc nc pht trin, thc y cng nghip ha hin i ha nn kinh t. Cc tp an cng nghip gi vai tr quan trng cc nc i sau tin kp cc quc gia pht trin v kinh t. y l bi hc thnh cng ca Nht Bn, Hn Quc v mt s nc trong pht trin kinh t vo nhng nm ca thp k 70, 80 th k XX. 1.2.1.5 Vic hnh thnh cc tp on kinh t ln s gii quyt c vic lm cho mt b phn dn c ti khu vc, lm chuyn dch c cu kinh t v chuyn mn ha cc ngnh ngh, thc y pht trin cc c khu kinh t, cc khu cng nghip, qua lm thay i b mt kinh t - x hi cho tng a phng hay mt quc gia. 1.2.2 Xu hng pht trin cc Tp on kinh t trn th gii. 1.2.2.1 Xu hng pht trin cc Tp on kinh t trn th gii: Vic hnh thnh v pht trin cc Tp on kinh t trn th gii ni chung l t nhin ( khng c s can thip ca Nh nc nh Vit Nam). T mt cng ty m ban u pht trin dn ln vi hnh thc cng ty c phn. Khi pht trin tng i, Cng ty ny bt u u t hay thn tnh nhng cng ty nh hn cng ngnh gim cnh tranh. ng thi, Cng ty m ny c xu hng thnh lp cc cng ty ti chnh ring tng sc mnh ti chnh v kh nng chi phi thng qua vn vi cc cng ty con.

http://svnckh.com.vn

13

Tuy nhin, vic hnh thnh v pht trin ca cc Tp on kinh t l khc nhau v cng khc nhau mi nc do iu kin c th ca tng cng ty m. Ni chung l cc Tp on kinh t iu c xu hng pht trin l phnh to ra bng vic tng cng u t v pht trin h thng cc cng ty con. Ban u thng l trong mt lnh vc chnh m Cng ty m tham gia, sau l m rng ra nhiu lnh vc c lin quan hoc khng lin quan g m rng tm nh hng ca tp on v gim bt ri ro khi u t mo him vo mt lnh vc no . * Vn : quay vng t li nhun v huy ng t th trng c phiu ( cc cng ty u l cng ty c phn a s hu) v vn vay ngn hng. * Hot ng kinh doanh a ngnh, a lnh vc : cc TKT c xu hng m rng phm vi hot ng ca mnh trong nhiu ngnh, lnh vc khng nhng tn dng c v lin kt cng v cng ngh gia cc cng ty thnh vin, cn tng tm nh hng v gim ri ro khi u t vo mt ngnh. * M rng, phnh to qua vic mua li cc cng ty nh hn v u t vo mt s cng ty v dn nm quyn chi phi hot ng. Trn th gii hin nay c rt nhiu cc Tp on kinh t vi nhiu hnh thc t chc khc nhau nhng iu mang bn cht chung l mt t hp cc doanh nghip c t cch php nhn, c mi lin kt vi nhau v vn, ti chnh, cng ngh, th trng, thng hiu, thng tin, nghin cu, o to; trong c mt doanh nghip gi quyn chi phi cc doanh nghip khc. V xu hng pht trin ca cc Tp on kinh t trn th gii l ngy cng phnh to v m rng tm nh hng v th trng ra ton cu. Mt s v d v cc Tp an kinh t th gii c cp v phn tch mc 1.2.3. 1.2.2.2 Vai tr ca Nh nc vi s hnh thnh v pht trin ca cc tp on kinh t: Lch s hnh thnh v pht trin cc tp on kinh t trn th gii cho thy, Nh nc c vi tr to ln i vi s tn ti vphts trin ca cc tp on kinh t, th hin qua vic to dng, duy tr v thc y mi trng kinh t, x hi cn thit cho s ra i v hot ng ca cc TKT. Bng nhng chnh sch, cng c qun l, Nh nc tc ng n TKT pht huy nhng mt tch cc ca n, hn ch nhng mt tiu cc m TKT c th gy ra cho nn kinh t, x hi. Vai tr c th hin cc ni dung ch yu : * To tin cho s ra i cc TKT thng qua nhng chnh sch thc y s pht trin ca nn kinh t nh nhng c ch, chnh sch v kinh doanh, th trng, xut nhp khu, khuyn khch p dng cc tin b khoa hc k thut, qui nh v ba v bn quyn i vi nhng pht minh, sng ch, chinh sch ba h cng nghip, cung cp cc khon ti chnh u i v dnh c quyn hco mt s cng ty ca chnh phv..v.. iu ny lm cc doanh nghip nh gp kh khn trong vic tn ti v pht trin, buc phi tm cch lin kt li vi nhau, to iu kin cho cc loi hnh kinh doanh ln ( tp on ) ra i v pht trin.
http://svnckh.com.vn

14

Chng hn nh Hn Quc: chin lc pht trin ca Hn Quc l nh hng xut khu vo cho rng cc doanh nghip ln l khng th thiu c cho s tng trng kinh t, chnh nh hng ny gy tr ngi cho cc doanh nghip nh. Vo nhng nm 1950, vin tr nc ngoi, nhng khon h tr c bit ca Chnh ph c phn b u tin cho nhng doanh nghip ln, c quan h gn gi vi chnh ph, cc doanh nghip ln cng c u tin mua c phn ca cc doanh nghip khc v pht trin thnh cc Chaebo. Malaysia, thc hin k hoch kinh t quc gia v to iu kin pht trin cc ngnh cng nghip mi nh ngnh ch to t, in t,Chnh ph thnh tlp cc cng ty quc doanh bao gm cc cng ty cu chnh ph v cc cng ty theo lut cng ty ban hnh nm 1965. Nm 1969, mt cng ty nh nc ln (Petronas) c thnh lp thu tm c phn ca nhiu cng ty nc ngoi mnh, tham gia vo vic nng cp h tng c s kinh t v tr thnh tp on kinh t mnh ca Malaysia. * Xy dng mi trng kinh doanh thun li, bnh ng, khuyn khch cc doanh nghip trong c cc TKT pht trin theo cc nh hng chin lc ca t nc. Chnh ph cc nc h tr cc TKT vi nhiu hnh thc khc nhau nh to khung php l kinh doanh thun li c trong nc v nc ngoi; s dng cc chnh sch ti chnh, tin t, h tr trc tip hoc gin tip v vn, cng nghi, k thut, o to nhn lc, thc hin chnh sch bo h sn xut trong nc, nng cao kh nng canh tranh ca cc TKT. to iu kin cc TKT ngy cng ln mnh, tham gia vo pht trin kinh t t nc. khuyn khch cc cng ty ln v cc tp an trong cc ngnh cng nghip nng (nh ha cht c bn, luyn thp, ch to, in t..v..v) Chnh ph Hn Quc cho php min thu, gim thu, cp cc khon tn dng u i, bo lnh tn dng, tr cp xut khu. Chnh ph cn lp ring mt qu u t quc gia chuyeen cp tn dng di hn cho vic nhp khu my mc thit b phc v cho s pht trin cc ngnh trn. ng thi, Nh nc cng sn sng can thip vo hot ng ca cc TKT nhm hn ch nhng mt tiu cc ca n. S pht trin ca cc TKT thng dn n c quyn, gy nhng tc hi cho nn kinh t, x hi. hn ch tnh c quyn ca chng, Chnh ph cc nc ban hnh nhiu o lut chng c quyn. V ni chung hin nay th hu ht cc nc c nn kinh t pht trin theo c ch th trng p dng cc o lut nhm to mi trng kinh doanh cnh tranh lnh mnh, bnh ng. * Qun l v m nn kinh t, th hin trc ht vic nh hng pht trin nn kinh t ca t nc. Mi tp on kinh t u phi xy dng chin lc pht trin ca mnh trn c s nh hng pht trin kinh t chung ny. Trn thc t cho thy nh hng pht trin kinh t ca Chnh ph nh hng rt ln n s pht trin ca cc tp on kinh t. Chnh ph Nht Bn, Hn Quc khi chuyn hng chin lc u tin pht trin cng nghip nng th hng lot cc tp on thng
http://svnckh.com.vn

15

mi ca Nht ang hot ng mnh trn th trng th gii cng lm vo tnh trng b tc v suy yu. * Nh nc thc hin chc nng ch s hu v vn ti cc doanh nghip c vn ca Nh nc vi vai tr l nh u t trc tip hoc gin tip, c phn c bit, c phn chi phi hoc ch l c ng bnh thng. Qua y ta thy, Nh nc c vai tr ht sc quan trng trong qu trnh hnh thnh v pht trin ca cc tp on kinh t. Tuy nhin, s tc ng ca mi Chnh ph i vi s pht trin ca tp on kinh t cc nc cng khc nhau, c th ch l cht xc tc nhng cng c th l chi phi mang tnh chin lc. 1.2.3 Mt s tp on kinh t trn th gii: 1.2.3.1 Tp on Microsoft: Tp on Microsoft l mt tp on cng ngh my tnh quc t vi doanh thu nm 2005 va qua l gn 40 t la v khong 64 000 nhn cng trn 85 nc v vng lnh th. Tp on ny pht trin, sn xut v cung cp rt nhiu cc sn phm phn mm cho my vi tnh. y l mt tp on v phn mm, phn cng my tnh ca M. Ra i v pht trin mt cch t nhin t mt cng ty nh v phn mm t nm 1975. n nay, sau hn 30 nm pht trin tr thnh mt tp on khng l thu tm th trng phn mm khng ch ca nc M m cn trn ton th gii. n hn 90% cc my tnh trn th gii u s dng h iu hnh Windows ca Microsoft. Tp on Microsoft vn tm ton cu. Lin kt gia cc cng ty thnh vin rt a dng, hn hp c Lin kt cng v Lin kt mm. Cng ty m l Cng ty phn mm Microsoft v u t vo cc cng ty con vi t l vn l 100% hoc mt phn vn. Cc cng ty con, cng ty thnh vin tng i c lp vi nhau, hch ton c lp. Cng ty Microsoft c iu hnh bi mt Ban Gim c gm 10 ngi, a ra hu ht cc quyt nh ca cng ty. Ban Gim c ng nhim gm c: Steve Ballmer, James Cash, Jr., Dina Dublon, Bill Gates, Raymond Gilmartin, Ann Korologos, David Marquardt, Charles Noski, Helmut Panke, and Jon Shirley. Ban Gim c ny c bu chn li mi nm trong Hi ngh c ng. T nm 1994 n nay, Microsoft mua li 60 cng ty, trong c nhiu cng ty kh ni ting trn th trng. Microsoft cng u t vo hn 140 cng ty trn ton cu vi nhiu d n em li li nhun khng l. 1.2.3.2 Tp on Sony : Tp on Sony l mt trong nhng tp on ln nht khng ch Nht m cn trn ton th gii. Cng ty m ca tp on Sony l Sony Co. vi 6 lnh vc chnh l : in t, Tr chi, m nhc, Hnh nh, Dch v ti chnh v mt s lnh vc khc.
http://svnckh.com.vn

16

Doanh thu ca Cng ty Sony nm 2004 l 71,216 t la vi khong 151 400 nhn cng trn ton cu. Tng gim c v ch tch hi ng qun tr : Howard Stringer v Ryoji Chubachi. Tr s chnh ti thnh ph Shinagawa, Nht Bn. Sony Co. c thnh lp vo thng 5 nm 1946 v n nm 1958 th chnh thc ly tn hin ti Sony. Tri qua nhiu giai on pht trin t n nay th Sony Co. ngy cng ln mn v phnh to ra, vn tm nh hng v m rng th trng ra ton th gii. Sony mua li kh nhiu cng ty lm cng ty con v pht trin tm nh hng ca mnh trn trng quc t. Cc cng ty con : tp on truyn thng CBS (Columbia), nay l Sony Music Entertainment; Hng phim Columbia ( mua li t tp on Coca Cola vi gi 3,4 t la nm 1989), nay l Sony Picture Entertainment; Cng ty Aiwa.. Tp on Sony cn u t vn vo mt s cng ty gii tr khc nh BMG m nay l Sony BMG Music v Universal Music Group.....

http://svnckh.com.vn

17

CHNG 2

S HNH THNH TP ON KINH T NH NC VIT NAM 2.1 Tnh tt yu ca vic hnh thnh Tp on kinh t Nh nc Vit Nam :
2.1.1. S cn thit v tt yu hnh thnh Tp on kinh t Vit Nam

trong giai on hin nay :


Vit Nam ang y mnh cng nghip ho, hin i ho, ch ng hi nhp ngy cng su rng vo kinh t quc t. Do , yu cu pht trin kinh t thi k ti khng ch l nng cao tc tng trng, m rng kinh t i ngoi m cn cn ch ng to ra v pht huy nhng li th so snh i tt, n u to ra nhng bc t ph v kinh t, trnh khi nguy c tt hu so vi cc nc trong khu vc v quc t. Thc tin khch quan ny t ra yu cu cn sm hnh thnh nhng Tp on kinh t mnh trong mt s lnh vc mi nhn ca nn kinh t vi nhng l do sau: - Xu hng m ca, hi nhp, hp tc trong phm vi ton cu l mt yu cu tt yu khch quan i vi nc ta trong vic t chc, sp xp li cc doanh nghip nh b, phn tn v manh mn thnh nhng doanh nghip ln kh nng i tc cng nh cnh tranh vi cc doanh nghip nc ngoi u t vo Vit Nam. Xu hng pht trin khoa hc cng ngh cng nh vic p dng cc thnh tu khoa hc cng ngh mi v o to nhn lc c trnh cao cng i hi ch c nhng doanh nghip qui m ln, tim nng mnh hot ng trong nc v quc t mi c th pht trin c. - ng v Nh nc ch trng xy dng mt nn kinh t th trng nh hng XHCN nc ta m mt trong nhng c trng c bn ca nn kinh t th trng l phi chp nhn cnh tranh. Tnh cht cnh tranh gia cc doanh nghip trong mi thnh phn kinh t tt yu dn n qu trnh tch t v tp trung. Vic tch t v tp trung vn vo sn xut gia cc doanh nghip tt yu dn n hnh thnh cc doanh nghip ln. Cng vi s pht trin ca nn kinh t v bi cnh quc t cc doanh nghip ln khng ch ra i m cn pht trin mnh v qui m v hnh thc t chc thnh nhng tp on kinh t hot ng trong nhiu ngnh, nhiu lnh vc trong nc v xuyn quc gia. - tng cng v tr ca DNNN trong vic bo m vai tr ch o, dn dt cc doanh nghip thuc cc thnh phn kinh t khc hot ng theo nh hng XHCN, Nh nc cn c cc DNNN mnh, hot ng trong mt s lnh vc ngnh ngh quan trng c mi lin kt vi nhau cht ch v li ch kinh t, cng ngh, t nhng yu cu i hi phi hnh thnh cc tp on kinh t hot ng c hiu qu v lm nng ct trong nn kinh t x hi nc ta.

http://svnckh.com.vn

18

2.1.2 Pht trin cc tp on kinh t Vit Nam c s iu tit ca Nh

nc
Tp on kinh t nh trn phn tch, ra i nhm p ng nhu cu khch quan ca nn kinh t th trng, x hi ha nn sn xut c ton cu ha nn kinh t. Vic cc tp on ra i s cho php s dng hiu qu kinh t quy m, kt hp cc yu t sn xut, cung ng, tiu th sn phm v dch v, gip lu chuyn dng vn mt cch c hiu qu, s dng ngun vn hp l, pht huy c u th kinh t, k thut, khai thc th trng nhanh chng tch ly vn to iu kin pht trin ra cc lnh vc mi. l iu m doanh nghip c th hay nhng s lin kt lng lo khng th c c. Vit Nam trong nhng nm va qua, mt s tp on c hnh thnh nhng lnh vc trng yu. Cc tp on ny hnh thnh l do s iu tit ca Nh nc. y l s hnh thnh tp on khng t nhin, khng ging vi chiu hng tp on ha chung ca cc nc khc trn th gii. Tuy nhin, vi iu kin c th ca Vit Nam hin ti l pht trin nn kinh t th trng nh hng XHCN th cc tp on ln i u phi c s iu tit ca Nh nc. C nh vy mi m bo cho nn kinh t pht trin ng hng. Bn cnh cn c tc dng thc y nn kinh t pht trin nh trnh by trn. Do , vic thnh lp cc Tp on kinh t Nh nc Vit Nam l mt tt yu, ph hp vi qu trnh pht trin hin nay ca nn kinh t trong nc v thm nhp vo th trng th gii. 2.2 S

hnh thnh tp on kinh t Vit Nam

2.2.1 Qu trnh nhn thc ca ng v Nh nc v tp on kinh t 2.2.1.1 Nhng iu kin c bn hnh thnh v pht trin tp on kinh t Vit Nam. - V trnh tch t, tp trung ho sn xut kinh doanh: a s cc tp on kinh t th gii u c quy m ln v vn, doanh thu, lao ng, my mc thit b, s cc doanh nghip thnh vin. So vi cc tp on kinh t trn th gii v khu vc, cc TCT ca ta cha thc s l tp on kinh t xt theo tiu ch quy m (trc ht l v vn). Do mi nc c trnh tch t, tp trung ho sn xut v c nhng mc tiu, yu cu c th ring, nn s so snh n gin y s c th dn ti nghi ng hoc ph nh kh nng hnh thnh v pht trin loi hnh doanh nghip ny. - V mi quan h lin kt: V thc cht, tp on kinh t l cng ty c phn vi mi lin kt kiu cng ty m - cng ty con. Hin nay, m hnh cng ty m - cng ty con l hnh thc lin kt ph bin ca tp on kinh t cc nc trong khu vc v trn th gii, ng thi cng ph hp vi yu cu, mc ch xy dng tp on kinh t nc ta. - V mi trng kinh doanh: Bt c mt loi hnh t chc no mun ra i, tn ti v pht trin u i hi phi c mi trng thch hp. Mi trng kinh doanh va tc ng tch cc,
http://svnckh.com.vn

19

va tc ng tiu cc n tp on. V l , to mi trng kinh doanh thun li cho hot ng ca tp on l i hi bc xc v quan trng. chnh l iu kin sng cn hnh thnh v pht trin tp on. Mi trng tp on kinh t hnh thnh v hot ng c hiu qu bao gm: + Mi trng php l: Gm h thng php l v cc vn bn php quy, trong c bit quan trng l cc lut v kinh doanh, chng c quyn v cc quy ch khung v t chc v hot ng ca cc loi hnh t chc kinh doanh. Chng ta cn phi c h thng php lut to iu kin cho cc n v kinh doanh t do lin kt kinh t hnh thnh li nhun bnh qun, v c chnh sch phn phi li nhun theo vn u t. H thng php lut c lin quan n tp on kinh t phi c tc dng to iu kin cn thit, khuyn khch tp on kinh t pht trin, ng thi ngn nga, hn ch v x l cc mt tiu cc pht sinh trong hot ng ca tp on kinh t. + Mi trng kinh t: Bao gm s pht trin ca th trng v cc quan h kinh t trn th trng, s pht trin ca cc quan h cnh tranh v lin kt kinh t gia cc ch th, s khng nh cc quan h s hu tn ti hp php, s pht trin ca cc quan h phn cng, hip tc. - V trnh cn b qun l: Tp on kinh t c quy m ln v phc tp cao trong t chc qun l, nn i hi phi c i ng cn b qun l, iu hnh thc s c nng lc, trnh cao, phong cch lnh o v phm cht o c tt, qun l iu hnh b my ca tp on hot ng c hiu qu. S l v cng nguy him khi Nh nc trao mt lng vn ln hng ngn t ng vo tay nh qun l, kinh doanh cha tm, cha ti v kinh nghim t chc qun l quy m tp on kinh t. Mt khc, s l qu mo him khi doanh nghip t nhn no li em doanh nghip v vn ca mnh gia nhp tp on kinh t nh nc m i ng cn b yu km. Cho nn, mt trong nhng iu kin c bn hnh thnh v pht trin tp on kinh t l phi c i ng ch doanh nghip, cng nh i ng cc nh qun l iu hnh c ti, giu kinh nghim qun l v qun tr kinh doanh trong mi trng cnh tranh ca nn kinh t th trng ngang tm vi quy m tp on kinh t.

2.2.1.2 Qu trnh nhn thc ca ng v Nh nc v tp on kinh t: Vo nhng nm 1990, 1991, chng ta thc hin mt cuc ci t rt c bn i vi cc Doanh nghip nh nc. Hng lot Tng cng ty nh nc c thnh lp, gi l tng cng ty 90-91. Nhng sau gn 15 nm hot ng cc tng cng ty bc l nhiu khim khuyt ni ti: - S minh bch v s hu vn khng c tn trng, tnh trng tham , tham nhng trong cc DNNN ni chung, trong cc TCT ni ring xy ra ngy cng nhiu, cng nghim trng. (nh tnh trng TCT vng, bc, qu; TCT du tm t; TCT du kh Vit Nam; Tng TCT hng hi Vit Nam...) - Phn ln TCT nc ta l n ngnh v c hnh thnh theo mnh lnh hnh chnh.
http://svnckh.com.vn

20

- Vai tr ca TCT ty i vi cc cng ty thnh vin rt m nht. Bi l, vn ca TCT chnh l vn nh nc trn s k ton ca cc cng ty thnh vin cng li. Mi cng ty thnh vin l mt php nhn c lp. V vy, vai tr iu phi vn t ni tha sang ni thiu ca TCT ch tn ti trn vn bn. Vic h tr v cng ngh, to th trng tiu th sn phm cho cc cng ty thnh vin ca TCT cng khng t c hiu qu nh mong mun. - Mc d c kh nhiu vn bn php qui di lut nhm hng dn hot ng ca cc TCT. V kim sot hot ng ca b my iu hnh, mt s TCT c thm t chc l Hi ng qun tr nhng hin tng tham , tham nhng, gian ln trong kinh doanh... vn c xy ra. Hn na, mt h thng qun l hnh chnh, cng knh tc ng xu n hot ng kinh doanh cc cng ty thnh vin. Ni tm li, trong vic hnh thnh v qun l cc TCT, chng ta s dng cc bin php hnh chnh, xa l vi nhng qui lut khch quan ca kinh t th trng. V vy, ph hp vi yu cu ca qu trnh hi nhp kinh t quc t ngy cng su sc v ton din v nng cao nng lc cnh tranh ca cc doanh nghip Vit Nam, tm ra mt phng n khc phc nhng yu km ni ti ca cc TCT nh nc l mt tt yu khch quan. Mt trong nhng bin php quan trng ang c thc hin nhm ci t hot ng ca cc Doanh nghip nh nc ni chung v cc TCT ni ring, l thnh lp cc tp on kinh t. Da vo nhng iu kin c bn trong vic hnh thnh tp on kinh t Vit Nam ni trn, ng v nh nc c nhng nhn thc mi v yu cu hnh thnh tp on kinh t. Tp on kinh t i vi cc nc pht trin khng c g l mi l, nhng i vi nc ta th hon ton mi. Mi cp lnh o, iu hnh v m, mi v cch xy dng thng hiu mnh, mi v cch kinh doanh v cnh tranh th trng trong nc v quc t cc nc, cc tp on hnh thnh qua c mt qu trnh, nh mt kt qu tt yu ca cnh tranh v pht trin kinh doanh; ngay c thn tnh ln nhau theo kiu c ln nut c b hay st nhp hoc mua li cng u phi tun th nhng quy lut ca th trng, cng u xut pht t phc v cho li tch kinh t ca cc cng ty l chnh. Trong bi cnh nn kinh t nc ta cn ang thi k chuyn i, khi s phn bit i x gia cc thnh phn kinh t theo s hu cn rt ng k, t duy, phng thc qun l Nh nc i vi cc t chc kinh doanh cn nhiu ch cn c ci thin, th vn t chc m hnh, qun l cc tp on nh th no cho ph hp vi xu th pht trin kinh t nc ta v c sc cnh tranh vi th trng quc t l chuyn ng quan tm nht, i hi cc nh hoch nh chnh sch phi hiu thu o mi vn . Trong hn 10 nm qua, ng v Nh nc ta thc hin nhiu ch trng, bin php tch cc nhm i mi v nng cao hiu qu doanh nghip nh nc. Trong bi cnh th gii c nhiu din bin phc tp v nn kinh t cn nhiu kh khn , doanh nghip nh nc vt qua nhiu th thch, ng vng v khng ngng pht trin, gp phn quan trng vo thnh tu to ln ca s nghip i mi v pht trin t nc; a nc ta ra khi khng hong kinh t - x hi, chuyn sang thi k y mnh cng nghip ha, hin i ha theo nh hng x hi ch ngha. Tuy nhin, doanh nghip nh nc cng cn nhng mt hn ch, yu km, c mt rt nghim trng nh; quy m cn nh, c cu cn nhiu bt hp l, cha tht
http://svnckh.com.vn

21

tp trung vo nhng ngnh, lnh vc then cht; nhn chung, trnh cng ngh cn lc hu, qun l cn yu km, cha thc s t ch, t chu trch nhim trong sn xut kinh doanh; kt qu sn xut kinh doanh cha tng xng vi cc ngun lc c v s h tr, u t ca Nh nc; hiu qu v sc cnh tranh cn thp, n khng c kh nng thanh ton tng ln, lao ng thiu vic lm v di d cn ln. Hin nay, doanh nghip nh nc ang ng trc thch thc gay gt ca yu cu i mi, pht trin v ch ng hi nhp kinh t quc t. 1 trong cc bin php ci thin tnh hnh l i mi v nng cao hiu qu hot ng ca cc tng cng ty nh nc; hnh thnh mt s tp on kinh t mnh. Theo Ngh quyt i hi ng ln th 3 ban chp hnh TW ng kha IX: TCT nh nc phi c vn iu l ln, c th huy ng vn t nhiu ngun, trong vn nh nc l ch yu; thc hin kinh doanh a ngnh, c ngnh chnh chuyn su; c lin kt gia cc n v thnh vin v sn xut, ti chnh, th trng...; c trnh cng ngh v qun l tin tin, nng sut lao ng cao, cht lng sn phm tt, c kh nng cnh tranh trn th trng trong nc v quc t. Hnh thnh mt s tp on kinh t mnh trn c s cc tng cng ty nh nc, c s tham gia ca cc thnh phn kinh t, kinh doanh a ngnh, trong c ngnh kinh doanh chnh, chuyn mn ha cao v gi vai tr chi phi ln trong nn kinh t quc dn, c quy m rt ln v vn, hot ng c trong v ngoi nc, c trnh cng ngh cao v qun l hin i, c s gn kt trc tip, cht ch gia khoa hc cng ngh, o to, nghin cu trin khai vi sn xut kinh doanh. Th im hnh thnh tp on kinh t trong mt s lnh vc c iu kin, c th mnh, c kh nng pht trin cnh tranh v hi nhp kinh t quc t c hiu qu nh; du kh, vin thng, in lc, xy dng... 2.2.2 Tnh hnh hot ng ca cc tp on kinh t Vit Nam hin nay: Chnh Ph Vit Nam ph duyt 1 s n th im hnh thnh tp on kinh t da trn c s cc TCT nng ct. Di y chng ti xin a ra 6 tp on kinh t, l: 1. Tp on cng nghip Than v Khong sn Vit Nam 2. Tp on Ti chnh - Bo him Vit Nam 3. Tp on Bu chnh vin thng Vit Nam 4. Tp on in lc 5. Tp on Dt may Vit Nam 6. Tp on Cng nghip Tu thy Vit Nam Trong phn ny chng ti s khi qut nhng c im c bn ca vic hnh thnh v tnh hnh ca 6 tp on kinh t trn VN. 1. Tp on cng nghip Than - Khong sn Vit Nam Tp on cng nghip than v khong sn Vit Nam c hnh thnh trn c s xt nhp Tp on than Vit Nam vi TCT khong sn Vit Nam.
http://svnckh.com.vn

22

a)Tp on Than Vit Nam c hnh thnh trn c s TCT Than Vit Nam theo quyt nh s 198/2005/Q-TTg ngy 01/8/2005 ca Th tng Chnh ph. Nm 2004, sau 10 nm hot ng, Tng cng ty Than Vit Nam thu c nhng kt qu ng khch l. Mt trong nhng thnh tu quan trng TCT Than Vit Nam t c l hnh thnh r nt c cu kinh doanh a ngnh bao gm: cng nghip than - in lc - c kh - vt liu n cng nghip - xy dng, vt liu xy dng - thng mi dch v, trong cng nghip than chim 64,8%, cc ngnh khc chim 35,2% trong tng doanh thu 15.178 t ng. Trn c s nhng kt qu t c v xu th pht trin ca TCT Than Vit Nam hin nay, Th tng Chnh ph c Quyt nh s 198/2005/Q-TTg ngy 08/8/2005 v vic ph duyt n th im hnh thnh Tp on Than Vit Nam vi mc ch nhm to ra mt tp on kinh t mnh, c trnh cng ngh cao, qun l hin i, kinh doanh a ngnh trn nn sn xut than, nhit in t than, vt liu n cng nghip, c kh nng lng v m, ng tu v t, khai thc, ch bin khong sn. b)TCT Khong sn Vit Nam ( VIMICO ) l doanh nghip s hu Nh nc, c thnh lp theo quyt nh s 1118/Q-TCCBT ngy 27/10/1995 ca B Cng nghip, trn c s hp nht TCT Khong sn qu him Vit Nam v TCT Pht trin khong sn. TCT khong sn Vit Nam c chuyn sang m hnh cng ty m con theo Quyt nh s 12/2006 Q- BCN ca B cng nghip ra ngy 27/4/2006. Ngy 14/7/2006, Th Tng Chnh ph chnh thc cng b Quyt nh s 345/2005/Q-TTg ra ngy 26/12/2005 v vic thnh lp Tp on Cng nghip Than - Khong sn Vit Nam hot ng theo m hnh cng ty m - cng ty con vi ni dung nh sau: - i tn cng ty m - Tp on Than Vit Nam thnh cng ty m - Tp on Cng nghip Than - Khong sn Vit Nam; Chuyn TCT Khong sn Vit Nam thnh cng ty con ca Tp on Cng nghip Than - Khong sn Vit Nam. - Tp on Cng nghip than - Khong sn Vit Nam l cng ty nh nc, c t cch php nhn, con du, biu tng, iu l t chc v hot ng; c m ti khon ti Kho bc Nh nc, ngn hng theo quy nh ca php lut, c t ch kinh doanh, c chc nng u t ti chnh vo cc doanh nghip khc; gi quyn chi phi cc cng ty con thng qua vn, ti nguyn khong sn c Nh nc giao qun l, cng ngh, thng hiu v th trng... - Ngnh ngh kinh doanh ca Tp on Cng nghip Than - Khong sn Vit Nam: l kho st, thm d, u t xy dng, khai thc, sng tuyn, ch bin, vn ti, mua, bn, xut nhp khu cc sn phm than, kh m, nc ngm v khong sn khc i cng vi than. - Tp on Cng nghip Than - Khong sn Vit Nam c trch nhim k tha cc quyn v ngha v php l ca Tp on Than Vit Nam v TCT Khong sn Vit Nam theo quy nh ca php lut...
http://svnckh.com.vn

23

Nm 2005, tng doanh thu c ca tp on t trn 21.500 t ng v li nhun trc thu d kin t 2.600 t ng, sn lng than thng phm bn ra tng 21% so vi nm 2004. Song trong nm 2005 doanh nghip cn xy ra nhiu tai nn lao ng, s ngi cht v thng tt cn cao. Trong u nm 2006, gi thnh sn xut than tng 7% so vi thi gian ny nm 2005 (tng 10.000 ng/tn) do nh hng ch yu ca yu t u vo C th thy rng khai thc than v khong sn l 1 ngnh cng nghip quan trng trong nn kinh t ca t nc. Nhng n thi im ny, khai thc than v khong sn vn ang l hat ng kinh doanh c quyn di s qun l v gim st ca nh nc. Di s bo h ca nh nc, TCT than Vit Nam a dng ha c ngnh ngh kinh doanh ca mnh iu kin thun li pht trin ln theo m hnh tp on kinh t mnh. Nhng iu bt cp y l Tp on cha c cng ty ti chnh ni b, lnh o ch cht cn kim nhim... iu c th dn n nhng kh khn trong vic hnh thnh 1 tp on vng mnh , ng thi nguy c tham nhng ca cc quan chc l rt cao- y cng chnh l cn bnh n su vo cc quan chc ca cc TCT 90-91. 2. Tp on Ti chnh Bo him Bo Vit ( BAOVIET HOLDINGS ) Ngy 17/1/2006 ti H Ni, TCT bo him Vit Nam (Bo Vit) cng b chnh thc Quyt nh s 310/2005 Q-TTg ngy28/11/2005 ca Th tng Chnh ph v vic ph duyt n c phn ho TCT Bo him Vit Nam v th im thnh lp Tp on Ti chnh - Bo him Bo Vit (gi tt l tp on Bo Vit) hot ng theo m hnh cng ty m - cng ty con. Tin thn ca Bo Vit ngy nay l Cng ty bo him Vit Nam c thnh lp theo quyt nh s 179/CP ngy 17/12/1964. Trong thi gian u hot ng kinh doanh ca Cng ty ch trong lnh vc bo him hng ha xut - nhp khu, bo him tu bin.Nm 1989:Cng ty bo him Vit Nam c Chnh ph chuyn i thnh TCT bo him Vit Nam.Trong giai on tip theo Bo Vit tip tc pht trin m rng mng li , a dng ha hot ng kinh doanh trn phm vi ton quc v pht trin ra th trng quc t( Thnh lp Cng ty i l bo him BAVINA ti Vng Quc Anh nm 1992). n giai on ny Bo Vit tr thnh doanh nghip cung cp dch v bo him nhn th v phi nhn th hng u ca Vit Nam. Vi ngun ti chnh mnh m, Bo Vit tip tc tham gia vo th trng u t ti chnh (Thnh lp Cng ty Chng khon Bo Vit - Cng ty chng khon u tin Vit Nam vo nm 1999). K t thng 10-2003 hot nh kinh doanh ca Bo Vit c t chc li theo m hnh tp on ti chnhvi vn iu l 3000 t ng (200 triu USD). Theo chin lc pht trin th trng Bo him Vit Nam, n nm 2010 ca Chnh ph, Bo Vit s c xy dng thnh mt Tp on ti chnh a ngnh sau nm 2005. C th l: - TCT Bo him Vit Nam (BHVN) s c c phn ho theo hnh thc pht hnh c phiu ra cng chng, trong Nh nc gi ti thiu 51% vn iu l, cc nh u t nc ngoi s hu khng qu 30% vn iu l.
http://svnckh.com.vn

24

- Tp on Bo Vit c hnh thnh sau khi thc hin c phn ho Tng cng ty BHVN, c ngnh ngh chnh l kinh doanh bo him, t chc theo m hnh cng ty m - cng ty con. Tp on Bo Vit k tha cc quyn v ngha v php l ca Tng cng ty BHVN theo quy nh ca php lut. Cng ty m - Tp on Bo Vit (tn giao dch quc t l BAOVIET HOLDINGS) l cng ty c phn, c chc nng u t vn vo cc cng ty con, cng ty lin kt; kinh doanh dch v ti chnh v cc lnh vc khc theo quy nh ca php lut; gi quyn chi phi cc cng ty con thng qua vn, cng ngh, thng hiu, th trng. Th trng bo him Vit Nam giai on t 1964 -1995 ch c Cng ty bo him Vit Nam di quyn kim sot ca chnh ph hot ng. Nhng sau nm 1995, xut hin cnh tranh vi s ra i ca 1 s cc cng ty kinh doanh bo him khc trn th trng .n nay trn th trng Vit Nam xut hin ngy cng nhiu doanh nghip kinh doanh trong lnh vc ti chnh v bo him gm c doanh nghip trong v ngoi nc. Tnh hnh cnh tranh gia cc doanh nghip bo him hin din ra gay gt v Bo Vit mc d vn gi v tr mnh trn th trng nhng cng mt v tr dn u 1 s lnh vc. Hin nay bo him khng nm trong danh mc bo h ln ca nh nc, nhng vic chnh ph ph duyt n thnh lp tp on Ti chnh bo him Bo Vit cng gy ra nhiu kin khc nhau . c bit i vi cc doanh nghip cnh tranh: liu c phi y l 1 s hu thun qu mc cho Bo Vit? Hnh ng c gy ra tnh trng c quyn cho Bo Vit 1 s lnh vc vn l th mnh c tn ca Bo Vit nh bo him nhn th v phi nhn th? Nm 2005 doanh thu ca Bo Vit l 6.100 t ng trong 3100 t t kinh doanh bo him nhn th, chim 39% th phn bo him v ang dn u th trng. Nhng n nm 2006 th trng bo him Vit Nam gp nhiu kh khn vi s cnh tranh gay gt gia cc doanh nghip. Theo hip hi bo him s hp ng khai thc mi ca c th trng trong qu I nm 2006 gim 27% so vi cng k nm ngoi (Manulife 56%, AIA 14%, Prudential 30%, Bo Vit 13%). Nguyn nhn ch yu l do cht lng dch v cn cha linh hot, cng thm vn lm pht v li sut. Nu cc nh cung cp dch v khng ci thin dch v thu ht khch hng th chc chn th trng bo him s lm vo tnh trng khng hong nghim trng hn. Vn ng quan tm na l vic chnh ph cho php trong qu trnh c phn ha, Bo Vit c th bn ti a 30% c phn ca mnh cho nh u t nc ngoi. y l 1 tin l cha tng c Vit Nam.iu ny biu hin mong mun hi nhp , thu ht ngun vn u t nc ngoi ca chnh ph vo Vit Nam, nhng chnh Tp on Bo Vit cng ang lng tng trong vic thc hin ch trng ny. 3. Tp on Bu chnh vin thng Vit Nam (Vietnam Posts and Telecommunications Group) Ngy 26/3/2006 tp on VNPT t chc l cng b quyt nh s 06/2006/Q-TTg ngy 09-01-2006 ca Th tng Chnh ph v vic thnh lp Tp on Bu chnh Vin thng Vit Nam. Theo quyt nh ny:
http://svnckh.com.vn

25

- Tp on Bu chnh Vin thng Vit Nam l cng ty nh nc, c t cch php nhn, con du, biu tng, iu l t chc v hot ng; c m ti khon ti kho bc Nh nc, ngn hng theo quy nh ca php lut; thc hin ch hch ton v hot ng theo Lut Doanh nghip nh nc; chu trch nhim k tha cc quyn, ngha v php l v li ch hp php ca Tng cng ty Bu chnh - Vin thng Vit Nam - Tp on c hnh thnh trn c s t chc li c quan TCT Bu chnh Vin thng Vit Nam, Cng ty Vin thng lin tnh, cng ty Vin thng quc t v mt b phn ca Cng ty Ti chnh Bu in. C cu t chc v chc nng, nhim v, quyn hn ca b my gip vic Tp on c quy nh ti iu l t chc v hot ng ca Tp on. - Vn iu l ca Tp on: l vn ch s hu ca Tng cng ty Bu chnh Vin thng Vit Nam ti thi im ngy 01 thng 01 nm 2006 tr i phn vn, ti sn giao cho Tng cng ty Bu chnh Vit Nam. - T chc qun l, iu hnh ca Tp on gm: + Hi ng qun tr Tp on: l i din trc tip s hu Nh nc ti Tp on (Quyt nh 349/Q- TTg ngy 21/2/2006 v b nhim cc thnh vin ca hi ng qun tr: ng Phm Long Trn lm ch tch HQT). + Ban kim sot: ng Hong Th Thi gi chc v trng Ban kim sot. +Tng gim c Tp on: ng V Tun Hng. M hnh tp on ca VNPT c 2 nt c trng ng lu : - Th nht, tp on va ng vai tr l ngi trc tip kinh doanh mt s dch v bu chnh - vin thng then cht nhng ng thi li ng vai tr mt nh u t ti chnh (holding company). - Th hai, lin kt ca tp on va lin kt cng i vi lnh vc vin thng (TCT Vin thng theo m hnh cng ty m - cng ty con), va lin kt mm gia TCT Vin thng v TCT Bu chnh. y l s vn dng linh hot 2 loi m hnh tp on kh ph bin trn th gii xy dng Tp on VNPT. Vic chuyn t c ch giao vn sang c ch u t vn theo ch trng ca ng v Nh nc hin hnh, m trong m hnh ny gi l cng ty m - cng ty con l s chuyn i mang tnh cch mng i vi doanh nghip Nh nc ni chung v VNPT ni ring. Nhng chnh do phi thc hin c 2 m hnh lin kt m VNPT gp phi kh khn trong thc y nhanh qu trnh hnh thnh tp on kinh t. B my ca VNPT rt cng knh, vic chia tch cc n v bu in tnh thnh ph... mt kh nhiu thi gian cng sc. Mt khc y l m hnh mi,cha c tin l trong vic lin kt ca tp on bu chnh - vin thng; s ko di qu lu c ch hch ton tp trung to thi quen kh sa t TCT cho n cc n v thnh vin; cc mi quan h trong ni b tp on kh phc tp trong rt nhiu lnh vc, nn vic nghin cu nh ch ho cc mi quan h hon ton khng n gin dn n s chm ch
http://svnckh.com.vn

26

trong vic cng b hnh thnh tp on VNPT.Hn th na, hin nay vn cn nhiu vn tranh ci xoay quanh yu t kinh doanh v cng ch m VNPT phi gnh vc khi tch 2 khi bu chnh ra khi vin thng. (T lu cc hot ng bu chnh cng ch c VNPT cung cp v b cho t vin thng. Nay cc dch v ny c TCT Bu chnh Vit Nam cung cp theo c ch t hng hoc u thu ca nh nc). Nm 2005 tng doanh thu ca TCT BCVT Vit Nam l37.700 t ng. Theo s liu thng k ca VNPT th trong 2005, VNPT hon thnh ch tiu k hoch, vt 2,89% v doanh thu so vi k hoch, tng 10% so vi nm 2004. Tnh n nm 2006 mc d VNPT vn gi vai tr ch lc v quy m nng lc, mng litrn th trng BCVT, nhng vi s cnh tranh gay gt ca 6 nh cung cp dch v BCVT v 10 nh cung cp dch v internet khc trn th trng, VNPT s gp nhiu thch thc hn. Trong qu trnh cnh tranh VNPT cng bc l 1 s yu km cn khc phc: - Tnh ton mc tiu k hoch chm., cha theo kp yu cu t ra nh u t cho mng di ng, internet tc cao, thit b tng I, phng n gim gi cc. - Qu trnh pht trin k hoch u t mang tnh th ng. - Cng tc iu hnh SXKD cn phn tn theo tng khi, cha tp trung thng nht, mc chuyn mn ha trong TCT cn cha cao do cha c s phi hp hiu qu gia cc n v. 4.Tp on in lc (EVN) Th tng chnh ph ngy 22/6/2006 k ban hnh Quyt nh s147/2006 N-TTG v vic ph duyt n th im hnh thnh tp on in lc Vit Nam (EVN) theo m hnh cng ty m con: - Thnh lp li cng ty m- Tp on in lc Vit Nam (EVN) trn c s t chc li c quan qun l, iu hnh v 1 s n v hoch ton ph thuc ca TCT in lc Vit Nam. - Vn iu l ca EVN l vn ch s hu ca TCT in lc Vit Nam tnh n thi im 01/01/2006, sau khi kim ton. - Ngnh ngh kinh doanh chnh l sn xut v kinh doanh in nng, c kh in lc v vi thng v m rng kinh doanh ra nhiu ngnh ngh khc - EVN l cng ty nh nc c t cch php nhn, biu tng, con du, iu l v t chc hot ng. c m ti khon ti kho bc nh nc, ngn hng theo quy nh nh nc, c t ch kinh doanh, c trch nhim k tha quyn v ngha v ca TCT in lc Vit Nam. thc hin, EVN ra chin lc tng qut ca TCT trong qu trnh hnh thnh Tp on in lc Vit Nam t nay n nm 2020 l pht trin mnh m c v chiu rng v chiu su. 1. Trc 2004: c phn ha 4 n v ph tr
http://svnckh.com.vn

27

2. 2004-2005: c phn ha 36 dn v 3. 2004-2010: duy tr m hnh tng cng ty nh nc v chuyn i cc n v thnh vin sang hnh thc t chc mi 4. Sau 2010: (p dng m hnh th trng bn bun th trng bn l ) t chc theo m hnh cng ty m- con 5. Sau 2020: pht trin m hnh th trng cnh tranh bn bun th trng cnh tranh bn l. Ri tip tc m rng phm vi cnh tranh sang khu phn phi, bn l. Tt c cc khch hng mua in u c php mua in trc tip t cc bn bn in. chuyn i TCT sang m hnh cng ty m - con,th v mt t chc: cng ty m do Nh nc nm gi 100% vn, hot ng theo Lut DNNN, c quy m vn ln u t vn chi phi cc cng ty con; thng hiu EVN ca cng ty m c cc cng ty con s dng nhm nng cao hiu qu hot ng v kh nng cnh tranh trn th trng. Cc n v thnh vin thc hin chuyn i sang m hnh cng ty TNHH 1 thnh vin hoc cng ty c phn, hot ng theo Lut DN. in lc t trc n nay l lnh vc kinh doanh c quyn ca nh nc. thc hin chuyn i TCT n lc VN thnh 1 TKT chnh ph cho php tin hnh c phn ha tng bc nhiu nh my in nh: thy in Thc M, Thc B, a Nhim- Hm Thun - a Mi, nhit in Ung B, Ninh Bnh, Ph Li, B Ra , cng nh tng bc cho php cc n v thnh vin bt u hoch ton c lp.Ngoi ra, tnh n thi im ny Vit Nam cha c th trng bun bn in cnh tranh. Theo k hoch ca chnh ph, s xy dng v pht trin th trng cnh tranh bn bun v th trng cnh tranh bn l (giai on sau 2010). Cng ty pht in s bn in cho cc khch hng mua in l cc cng ty in lc hoc cc khch hng ln thng qua cc hp ng song phng hoc th trng in giao ngay. Khi chuyn sang m hnh cnh tranh bn l, s tip tc m rng phm vi cnh tranh sang khu phn phi, bn l: tt c cc khch hng mua in u c php mua in trc tip t cc bn bn in. Nhng truyn ti in vn l lnh vc c quyn t lu nay. N cng c tm nh hng n khng ch vn v kinh t m cn l an ninh, chnh tr ca t nc. Do vic gim dn c quyn trong lnh vc ny l cn nhiu thi gian v bin php thc hin kho lo ph hp vi vai tr ca ngnh in. 5. Tp on dt may Vit Nam ( VINATEX ) Sng 8/12/2005, ti H Ni,TCT dt may Vit Nam cng b thnh lp Tp on Dt May Vit Nam (Vinatex) theo quyt nh ca th tng chnh ph s 314/2005/Q-TTG ngy 2-12-2005 v vic ph duyt n th im thnh lp tp on dt may Vit Nam: - Cng ty m - Tp on Dt May Vit Nam l cng ty nh nc, c chc nng trc tip sn xut kinh doanh v u t ti chnh vo cc doanh nghip khc, gi quyn chi phi cc cng ty con thng qua vn, ti sn c Nh nc giao qun

http://svnckh.com.vn

28

l, cng ngh, thng hiu v th trng.Tp on Vinatex c thnh lp trn c s sp xp, t chc li TCT Dt May Vit Nam v cc n v thnh vin - B my qun l, iu hnh ca Tp on Dt May Vit Nam bao gm: Hi ng qun tr, Ban kim sot, Tng gim c, cc Ph tng gim c, k ton trng v b my gip vic - Tp on Dt May Vit Nam c trch nhim k tha cc quyn v ngha v php l ca TCT Dt May Vit Nam theo quy nh ca php lut. Tp on dt may VN s bao gm cng ty m VINATEX, cc cng ty con ( tp on nm 100% vn, trn 50%, di 50% ), cc cng ty lin kt v cc n v s nghip. Nm 2005, Vinatex tr thnh tp on dt may ln th 10 th gii vi kim ngch xut khu 2005 t gn 1,14 t USD, tng doanh thu l 16,265 t USD(tng 10.9% so vi 2004) Nm 2006, Vinatex u t 1,173 t USD vo ng b ha sn xut, nng cao cht lng sn phm, ng thi tp trung xy dung 10-20 thng hiu sn phm quc gia qung b ra nc ngoI v mua bn quyn cng lin kt vi 1 s thng hiu ni ting th gii bn trong nc.Ngnh dt may c thi gian hot ng sut 15 nm qua nhng thc cht vn hi nhp ch bt u t nm 1995. Cc doanh nghip dt may Vit Nam hin nay hu nh cha c thng hiu mnh trn th trng trong nc v th gii, m phn ln ng vai tr l thnh vin th 3 sn xut di thng hiu ca doanh nghip nc ngoi. V th vn xay dng thng hiu l rt quan trng. Hn na u nm 2006, trong qu trnh m phn gia nhp WTO ca Vit Nam, chnh ph xa b Quyt nh 55 vi 1 s yu t u I cho ngnh dt may. V l , t nay Vinatex thc s phi ng trn i chn ca mnh v ng u vi nhiu thch thc hn trc vn hi nhp. 6. Tp on cng nghip tu thy Vit Nam ( VINASHIN ) Ngy 9/7/2006 Tp on Vinashin chnh thc ra mt theo Quyt nh s 103/2006 Q-TTG v vic ph duyt th im hnh thnh tp on Vinashin trong s hu nh nc l ch yu, theo m hnh cng ty m con trn c s sp xp li TCT tu thy Vit Nam. TCT Cng nghip tu thu Vit nam c thnh lp theo Quyt nh s 69/TTg do Th tng Chnh ph v ban hnh ngy 31 - 01 - 1996 trn c s t chc li ngnh cng nghip tu thu Vit Nam.TCT Cng nghip tu thu Vit nam hin c 40 n v thnh vin, gm 29 n v hch ton c lp, 7 n v hoch ton ph thuc, 4 n v lin doanh. Cc n v thnh vin VINASHIN nm trn khp t nc, tri di t Bc vo Nam. xc tin m rng th trng VINASHIN hin c c quan i din cc nc c, H lan, Ban lan, c, I rc v M. Quyt nh s 60/2003/Q-TTg ngy 18/4/2003 ca Th tng Chnh ph th im TCT nghip tu thy Vit Nam sang hot ng theo m hnh Cng ty m Cng ty con nhm i mi t chc sn xut kinh doanh, to iu kin lin kt v pht huy nng lc cc doanh nghip thnh vin pht trin ngnh cng nghip tu thy, thc y qu trnh tch t, tp trung vn, tng bc hnh thnh Tp on Cng nghip tu thy Nh nc, kinh doanh a ngnh, trn c s ngnh chnh l ng mi v sa cha tu bin; nng cao uy tn v kh nng cnh tranh ca TCT trn th
http://svnckh.com.vn

29

trng. Qu trnh thc hin chuyn sang m hnh Cng ty m- cng ty con chnh l bc m Vinashin tr thnh Tp on Cng nghip tu thy Vit Nam. Sau hn 1 nm thc hin chuyn i, TCT Cng nghip tu thy Vit Nam sp xp, t chc kin ton TCT v cc n v hch ton ph thuc, hnh thnh cng ty m gi vai tr TCT.Bn cnh , Th tng Chnh ph cng c Quyt nh chuyn i 4 n v thnh Cng ty TNHH nh nc 1 thnh vin. Tng Cng ty u t vn vi cc php nhn v th nhn ngoi TCT thnh lp 17 cng ty c phn; thu ht c hng trm t ng vo hot ng sn xut kinh doanh. Trc nhng n t hng ln v 1 s thnh tu Vinashin t c trong nhng nm gn y (Nm 2004 Vinashin t ph th trng Chu u vi cc n t hng ng tu trng ti 15.000 tn t cng ty vn ti bin Graig, Anh. Nm 2005 nhn n dt hng ng tu ch container t cng ty MPC marine ca c Nm 2005 doanh thu ca Vinashin tng 41% so vi 2004, na u nm 2006 tng sn lng cao hn 30,17% so vi cng k nm 2005), Chnh ph chuyn t k hoch pht trin 10 nm khim tn (2001-2010) vi mc u t 450 triu USD sang k hoch 5 nm y tham vng vi mc u t 3 t USD da Vit Nam thnh 1 quc gia ng tu mnh trong khu vc. u thng 11-2005, Chnh ph chuyn 750 USD t pht hnh tri phiu quc t ln u tin cho Vinashin doanh nghip ny trin khai k hoch ca mnh. y ch l 1/4 ca tng mc u t d kin cho Vinashin trong nm 2006. Nhng trong l trnh xc tin qu trnh gia nhp WTO ca Vit Nam th Nh nc khng th tr cp l liu nh vy na cho Vinashin. Bn cnh , so snh vi cc quc gia ng tu trong khu vc th Vinashin khng c nhiu li th t qui m , th trng cho n nhn cngVi khong 350 triu USD ang u t vo hn chc d n hin nay, bnh qun mi d n ch c 35 triu USD th hin rt r s manh mn trong u t ca Vinashin. Thm vo ngnh cng nghip ph tr gn nh khng th pht trin, chu tc ng ca gi nguyn liu gy nhiu kh khn cho vic pht trin v cnh tranh trn th trng ca Vinashin. 2.2.3 Nhng kt qu t c v tn ti 2.2.3.1 Nhng kt qu t c: Tri qua nhiu nm tin hnh cng cuc i mi t nc, thc hin cng nghip ha- hin i ha, Vit Nam c nhng bc tin ng k trong mi lnh vc, c bit l kinh t. Mt khc, tnh hnh kinh t- chnh tr th gii bin i khng ngng dn n vic ng v Nh nc cng phi linh hot, nhy bn trong vic iu chnh ,thc hin nhanh chng kp thi nhng chnh sch i mi sao cho ph hp vi xu th ton cu ha cng nh ph hp vi iu kin mang tnh c th ring ca t nc. Vic Chnh ph ph duyt cc n th im hnh thnh tp on kinh t trn c s cc TCT lm n hiu qu ca Vit Nam cng cho thy xu hng thc hin hi nhp kinh t th gii ca Vit Nam, c bit khi chng ta ang xc tin nhanh tin trnh hi nhp WTO. Nh nc cng to iu kin thun li cho cc TCT thc hin c phn ha, chuyn i kinh doanh sang m hnh cng ty m - cng ty con bng vic ban hnh cc Quyt nh , Ngh quyt v lut doanh nghip sa i. Trong Ngh Quyt s 01/2006/NQ-CP ca Chnh Ph ngy 16-01http://svnckh.com.vn

30

2006 nu: y mnh sp xp c phn ha doanh nghip nh nc theo phng n tng th c Th tng chnh ph ph duyt. C c ch qun l thch hp i vi cc doanh nghip sau c phn ha. Thc hin ng quyn v trch nhim ca ch s hu. Gii hn th im hnh thnh tp on kinh t trong 1 s lnh vc quan trng v c diu kin do TCT nh nc lm nng ct, c s tham gia rng ri ca cc thnh phn kinh t trong nc v u t ca nc ngoi s kt nh gi kt lun v m hnh ny. 2.2.3.2 Nhng vn tn ti cn gii quyt: M hnh tp on kinh t cn kh mi m Vit Nam , vic chnh ph ph duyt 1 s n th im hnh thnh tp on kinh t bc u l s kt , nh gi kt lun v m hnh ny. Chng ta vn cha c nhiu kinh nghim cng nh nghin cu su sc v m hnh tp on kinh t- 1 m hnh l rt quen thuc trn th gii. Do trong qu trnh th im hnh thnh m hnh tp on kinh t trn c s cc TCT nng ct ny sinh nhiu vn cn gii quyt nhanh chng v kp thi: - Th nht, v mt l lun, cn c nhng chuyn , ti nghin cu su hn v tp on kinh doanh v gn lin vi n l m hnh cng ty m - cng ty con. Nhng vn ny khng mi cc nc ang pht trin nhng l hon ton mi nc ta. Khi cha hiu bit mt cch y v su sc v tp on kinh doanh v m hnh cng ty m - cng ty con m t cho ra i hnh thc t chc ny, chc chn s mc nhng sai lm kh khc phc trong mt tng lai khng xa. - Th hai, v mt php l , cc vn bn chnh quy nh t cch php nhn ca 1 tp on kinh t m chnh ph a ra cha thc s r rng, gy ra nhiu m h. Khng c php nhn no theo lut Vit Nam hin hnh c gi l tp on c. Tuy nhin,Lut Doanh nghip s c hiu lc vo 1.7.2006 (di y gi l Lut Doanh nghip mi) c mt iu duy nht ni rt s lc v m h v tp on kinh t trong iu 149: "Tp on kinh t l nhm cng ty c quy m ln. Chnh ph quy nh, hng dn tiu ch, t chc qun l v hot ng ca tp on kinh t". - Th ba, gn lin vi tp on kinh doanh l m hnh cng ty m - cng ty con. Tng t nh vic hnh thnh tp on, vic mt cng ty no trong tp on gi v tr cng ty m khng th hnh thnh bng mt quyt nh hnh chnh. Trong cc tp on kinh t ln cc nc ang pht trin, cng ty m c v tr c bit quan trng. phi l cng ty c kh nng chi phi c hot ng kinh doanh ca cc cng ty con. iu quan trng hn c l vic chi phi ca cng ty m vi cc cng ty con hon ton khng thng qua cc quyt nh hnh chnh. Trc php lut cng ty m cng l mt php nhn c lp, bnh ng vi cc cng ty con. Tu theo tng tp on, cng ty m chi phi cc cng ty con bng cc quan h kinh t, thng qua t l vn gp, qua vic cho s dng thng hiu hoc qua vic h tr v k thut, cng ngh, th trng. V vy, ngay trong quyt nh chuyn i mt Tng cng ty no sang hot ng theo m hnh cng ty m - cng ty con, chng ta ch nh ngay mt cng ty m, liu nh vy c l ngc li quy lut khch quan?

http://svnckh.com.vn

31

http://svnckh.com.vn

32

CHNG 3

PHNG HNG V GII PHP NH HNG PHT TRIN TP ON KINH T NH NC VIT NAM TRONG GIAI ON TI
3.1 Phng

hng pht trin cc tp on kinh t :

3.1.1 Quan im ca ng ta v vic nh hng hnh thnh mt s tp

on kinh t trong giai on ti :


hnh thnh v pht trin cc Tp on kinh t Vit Nam cn qun trit cc quan im ch yu sau: ( trch Lut ca Quc hi Nc Cng ha X hi ch ngha Vit Nam - s 14/2003/QH11 ngy 26 thng 11 nm 2003 V doanh nghip Nh nc) - Vic hnh thnh v pht trin cc tp on kinh t nc ta phi gn lin v phc v cho s nghip cng nghip ho, hin i ha t nc, chuyn dch c cu kinh t v i mi c ch qun l nn kinh t quc dn. - Trong iu kin Vit Nam hin nay, hnh thnh v pht trin cc tp on kinh t cn xut pht t nhu cu ni ti ca bn thn cc doanh nghip, bng con ng kinh t, ch khng nn g p bng bin php hnh chnh. Nh nc ch ng vai tr h tr, xc tin m khng nn l ngi quyt nh thnh lp tp on, d l tp on c hnh thnh t cc doanh nghip nh nc. Xut pht t c tnh c bn ca tp on kinh t l s lin kt kinh t, nn, vic thnh lp cc tp on kinh t trc ht phi tun th nguyn tc t nguyn. - a s hu l gii php hu hiu y mnh tch t v tp trung vn, nng cao hiu qu hot ng sn xut kinh doanh ca tp on. a s hu to nn s an xen s hu, phn tn ri ro trong u t, nng cao trch nhim qun l v s dng vn, to ra hiu qu sn xut kinh doanh cao hn. - Vic thnh lp tp on kinh t phi nhm t c hiu qu kinh t - x hi cao hn, nng cao nng lc cnh tranh cho cc doanh nghip, pht huy c nhng u im v khc phc mt hn ch ca cc tng cng ty nh nc. - Hnh thnh v pht trin tp on kinh t phi c tin hnh dn tng bc c chn lc, khng t v ph hp vi tin trnh i mi chung ca nn kinh t. Phng hng chung l xy dng cc tng cng ty nh nc mnh lm nng ct trong nhng tp on kinh t ln, c nng lc cnh tranh trn th trng trong nc v quc t nh Du kh, in, Than, Hng khng, ng st, Vin thng, Ho cht, Luyn kim... - Tp on kinh t cn c hon ton t ch trong sn xut kinh doanh, xc nh chin lc, quy hoch pht trin cng nh cc bin php thc hin nhm t c k hoch ra ph hp vi chin lc v k hoch pht trin ca nn kinh t quc dn. Nh nc khng can thip vo hot ng sn xut kinh doanh ca tp on. 3.1.2 Hnh thnh tp on theo hai phng thc ch yu :
http://svnckh.com.vn

33

Vi iu kin kinh t x hi ca Vit Nam hin nay, sm hnh thnh cc tp on kinh t, cn ly tng cng ty nh nc lm nng ct, trn c s thu ht rng ri thm s tham gia ca cc thnh phn kinh t trong nc v cc nh u t nc ngoi, m rng ngnh ngh, lnh vc kinh doanh trn c s ngnh chuyn mn chnh ca tng cng ty. Trong giai on hin nay, gii php ny c tnh kh thi cao, bi v: - Kinh t t nhn thi gian qua tuy pht trin kh nhanh, nhng v c cu vn cha tp trung vo nhng ngnh kinh t mi nhn, cha tp trung c nhng ngun lc ln; tim lc cha mnh v cn phn tn, mc tch t, tp trung cha cao. Bn cnh , trnh lin kt kinh doanh yu (c v k nng cng nh v tp qun). Do , nu cc doanh nghip thuc thnh phn kinh t ny t hnh thnh tp on mt cch t nhin th s rt chm. Hin nay, c mt s tp on t nhn ra i nh: Ho pht, Kinh , xe my Sunfat, Tn Hong Minh. Nhng s pht trin ca cc tp on ny cng cha sc to thnh nhng bc t ph cho nn kinh t. - Nhiu tng cng ty nh nc hin nm gi cc ngun lc ln ca t nc (ti nguyn, nhn lc, vt lc, th trng); bc u tp trung c s lng ln vn, lao ng chuyn mn, cng ngh, theo ngnh kinh t - k thut; nhiu tng cng ty thc hin phn cng, hip tc ho, chuyn mn ho mc nht nh; to ra nhng iu kin v nhu cu kh c bn v lin kt kinh t gia cc thnh vin. Tuy nhin, bn cnh gii php ly tng cng ty nh nc lm nng ct, v lu di, Nh nc cn ch trng c chnh sch ph hp, to iu kin cho cc tp on t nhn ra i v pht trin nhanh hn; ng thi, khuyn khch u t an xen gia cc doanh nghip nh nc, tng cng ty nh nc, tp on kinh t nh nc, cc nh u t nc ngoi vi nhau to ra mt th mnh chung, chia s ri ro, tn dng ti a nhng tim nng, li th ca cc doanh nghip trong nc trong vic nng cao kh nng cnh tranh v hiu qu sn xut kinh doanh.

http://svnckh.com.vn

34

3.1.3 xut cc m hnh lin kt tp on : 3.1.3.1 C cu t chc m hnh tp on kinh t theo cu trc nht nguyn v tp trung quyn lc:

ban iu hnh y

Cc DN khi SXKD

Cc DN khi bn hng

Cc DN khi ti chnh

Cc DN khc

C cu t chc tp on kinh t theo cu trc nht nguyn v tp trung quyn lc C cu ny c cc c im sau: - C quan qun l tp trung ca tp on quyt nh cc vn quan trng c tt c cc n v thnh vin - Ph hp vi cc tp on c quy m nh, ngnh kinh doanh chnh chuyn ngnh - m bo c s tp trung thng nht v theo ng mc tiu chung ca tp on Tuy nhin, hnh thc c cu ny li c nhc im l khgn pht huy c tnh ch ng, sng to ca cc doanh nghip thnh vin, t ng lc thc y sn xut kinh doanh

http://svnckh.com.vn

35

3.1.3.2 C cu t chc m hnh tp on kinh t theo cu trc danh Holding (cng ty m - cng ty con)

Cng ty nm vn

Cng ty con A

Cng ty con B

Cng ty con C

SXKD

Bn hng

Ti chnh

K thut

C cu t chc tp on kinh t theo cu trc dng Holding ( cng ty m cng ty con) c im ca c cu ny l: - y l m hnh ph bin nht: cng ty m - cng ty con trong cng ty m va nm vn va sn xut kinh doanh, hoc ch u t vn - Tch bch gia quyt nh chin lc v quyt nh kinh doanh, gia s hu v qun l - Rt thun li u t kinh doanh mi, tng tnh ch ng, nng ng sng to v ng lc ca doanh nghip thnh vin im hn ch ca hnh thc t chc ny l n khng ph hp vi lnh vc i hi qun l tp trung hay phn b thng nht.

http://svnckh.com.vn

36

3.1.3.3 C cu t chc m hnh tp on theo dng hn hp : M hnh chung

C quan u no

Phng A

Phng B

Phng C

SX KD

Bn hng

Ti chnh

K thut

C cu t chc m hnh tp on kinh t theo dng hn hp c im: - Kt hp 2 m hnh cu trc tp trung vi m hnh Holding, pht huy c cc mt mnh ca 2 m hnh trn v ng thi khc phc nhng yu im ca 2 m hnh - C tnh tp trung: C quan qun l tp on (cng ty m) quyt nh c cc vn chin lc, cng tc cn b, qut nh cc chnh sch chung v phn b ngun lc. Cc doang nghip thnh vin chu s gim st ca cc phng ban chc nng ca tp on - C tnh phn quyn: Cc doanh nghip c y quyn rng ri khi thc hin cc quyt nh u t, kinh doanh t ch v ti chnh tng t nh cc cng ty con dng Holding T m hnh chung ca c cu hn hp, cc tp on hot ng theo mt s m hnh c th c nu di y.

http://svnckh.com.vn

37

M hnh 1: M hnh ny c cu trc n gin, cng ty m u t vn vo cng ty con (cp 2), cng ty con li u t vn vo cng ty chu (cp 3) Nh vy va pht huy qun l tt va tn dng c ht kh nng ca cc cng ty.

Cng ty m

Cng ty con A

Cng ty con B

Cng ty con C

Cng ty con D

Cng ty chu

Cng ty chu

Cng ty chu

Cng ty chu

M hnh 2: Cc cng ty ng cp c vn u t sn xut ln nhau, nhm tng cng mi quan h gia cc doanh nghip thnh vin. Trn th gii, cc hng p dng m hnh ny l Samsung, Hyundai, LG, Mitsubishi

Cng ty m

Cng ty cp 2

Cng ty cp 2

Cng ty cp 2

Cng ty cp 2

Cng ty cp 3

Cng ty cp 3

Cng ty cp 3

Cng ty cp 3

M hnh 3: Cng ty m va u t cng ty con cp 2, va u t cng ty con cp 3, nhm kim sot mi lnh vc c bit no hoc p ng nhu cu vn.

http://svnckh.com.vn

38

Cng ty m

Cng ty cp 2

Cng ty cp 2

Cng ty cp 2

Cng ty cp 2

Cng ty cp 3

Cng ty cp 3

Cng ty cp 3

Cng ty cp 3

M hnh 4: Cng ty m l cng ty con ca doanh nghip khc (tp on - tp on)

Cng ty m

Cng ty cp 2

Cng ty cp 2

Cng ty cp 2

Cng ty cp 2

Cng ty cp 3

Cng ty cp 3

Cng ty cp 3

Cng ty cp 3

http://svnckh.com.vn

39

M hnh 5: y l m hnh hn hp tt c cc hnh thc trn. M hnh ny kh phc tp v cu trc s liu, l s pht trin cao ca tp on. M hnh ny thng xut hin th trng ti chnh (nht l th trng chng khon) nhm tng cng lin kt bo v trc s thn tnh ca cc doanh nghip bn ngoi.

Cng ty m 1

Cng ty

Cng ty m

Cng ty cp 2

Cng ty cp 2

Cng ty cp 2

Cng ty cp 2

Cng ty cp 3

Cng ty cp 3

Cng ty cp 3

Cng ty cp 3

3.1.4 nh hng xy dng tp on : 3.1.4.1 Qun l tp on: - Xy dng tp on khng nn ng nht p dng mi c cu nhng c cu cng ty m con phi l c cu ch o, trong , cng ty m c vn u t a dng cc cng ty con. - m bo cc tp on hot ng ng theo nh hng x hi ch ngha th cng ty m phi l doanh nghip nh nc hoc nh nc nm hn 50% c phn, c kh nng chi phi hot ng sn xut kinh doanh hay vn u t. - B my qun l, lnh o tp on l b my qun l ca cng ty m, c nhim v phi hp hot ng sn xut kinh doanh trong ton tp on. - Ngoi ra cn c cc hnh thc t chc qun l khc. Nh - Lnh o cng ty m kim nghim lnh o cng ty thnh vin tp on. - Hnh thc tun th theo chin lc chung ca cng ty m - Cng ty m ph duyt v a vo iu l cng ty con nh hng ca cng ty m

http://svnckh.com.vn

40

- Hnh thnh t chc tham vn ca tp on bng vic t chc hi ngh, cuc hp gia i din ca cc cng ty thnh vin tp on v nhng vn chung 3.1.4.2 Quan h gia cng ty m vi cc cng ty con : - Quan h chi phi cng ty con theo t l vn ca cng ty m. Hnh thc chi phi l qua i din ca cng ty m i hi c ng, Hi ng qun tr, hi ng thnh vin. - Ni dung chi phi: Phng hng sn xut kinh doanh, u t, phn cng, chuyn mn ha, hp tc ha, phn chia th trng, h tr thng hiu, thng tin th trng, ng dng nghin cu khoa hc, cng ngh, o to, xut khu tt c phi theo nh hng ca c tp on. - Quan h c th: theo cc quy nh php lut tng ng, lut doanh nghip, lut kinh doanh nh nc, lut u t nc ngoi v cc vn bn k kt gia cng ty m v cng ty con. 3.1.4.3 Quan h gia cc cng ty con vi nhau : Thc hin ch yu bng cch hp tc kinh t c lp, t chu trch nhim trc php lut v khng bng mnh lnh ca cng ty m. 3.2 Nhng

gii php pht trin tp on kinh t Vit Nam:

3.2.1 i mi t tng, quan nim v nhn thc v tp on kinh t c

mt cch nhn ph hp ng n trong giai on u xy dng cc Tp on kinh t ca Vit Nam. c bit l nhn thc v nguyn tc thnh lp v pht trin tp on kinh t Vit Nam vi nhng c im ring:
lm c iu ny, cn phi thy c s cn thit v tnh tt yu ca vic thnh lp cc Tp on kinh t Vit Nam trong giai on hin nay. Vit Nam ang y mnh cng nghip ho, hin i ho, ch ng hi nhp ngy cng su rng vo kinh t quc t. Do , yu cu pht trin kinh t thi k ti khng ch l nng cao tc tng trng, m rng kinh t i ngoi m cn cn ch ng to ra v pht huy nhng li th so snh i tt, n u to ra nhng bc t ph v kinh t, trnh khi nguy c tt hu so vi cc nc trong khu vc v quc t. Thc tin khch quan ny t ra yu cu cn sm hnh thnh nhng tp on kinh t mnh trong mt s lnh vc mi nhn ca nn kinh t vi nhng l do sau: - Xu hng hi nhp, hp tc trong phm vi ton cu i hi phi t chc, sp xp li cc doanh nghip nh b, phn tn v manh mn thnh nhng doanh nghip c kh nng i tc cng nh cnh tranh vi cc doanh nghip nc ngoi u t vo Vit Nam. Xu hng pht trin khoa hc cng ngh cng nh vic p dng cc thnh tu khoa hc cng ngh mi v o to nhn lc c trnh cao
http://svnckh.com.vn

41

cng nh i hi ch c nhng doanh nghip qui m ln, tim nng mnh hot ng trong nc v quc t mi c th pht trin c. - ng v Nh nc ch trng xy dng mt nn kinh t th trng nh hng XHCN nc ta m mt trong nhng c trng c bn ca nn kinh t th trng l phi chp nhn cnh tranh. Tnh cht cnh tranh gia cc doanh nghip trong mi thnh phn kinh t tt yu dn n qu trnh tch t v tp trung. Vic tch t v tp trung vn vo sn xut gia cc doanh nghip tt yu dn n hnh thnh cc doanh nghip ln. Cng vi s pht trin ca nn kinh t v bi cnh quc t, cc doanh nghip ln khng ch ra i m cn pht trin mnh v qui m v hnh thc t chc thnh nhng tp on kinh t hot ng trong nhiu ngnh, lnh vc trong nc v xuyn quc gia. - tng cng v tr ca DNNN trong vic m bo vai tr ch o, dn dt cc doanh nghip thuc cc thnh phn kinh t khc hot ng trong mt s lnh vc ngnh ngh quan trng c mi lin kt vi nhau cht ch v li ch kinh t, cng ngh, t nhng yu cu i hi phi hnh thnh cc tp on kinh t hot ng c hiu qu v lm nng ct trong nn kinh t x hi nc ta. T , c cc bin php: - Tng cng cng tc tuyn truyn, khuyn khch cc doanh nghip nh nc v t nhn t nguyn lin kt thnh lp tp on ng thi p dng cc bin php hnh chnh buc cc doanh nghip phi thc hin. - S dng rng ri cc hnh thc hi tho khoa hc y mnh tuyn truyn ch trng ca ng v Nh nc v vic tp on ho cac doanh nghip; ph bin thng tin v kinh nghim tt ca mt s nc trn th gii v vic hnh thnh cc tp on kinh t, nht l nhng nc c iu kin tng t nh Vit Nam. 3.2.2 Gii php v m : 3.2.2.1 Chnh sch: V mt chnh sch, nh nc cn nhanh chng b sung cc quy nh c s i vi vic hnh thnh tp on, minh bch ha vn s hu trong tp on, hng vic gii quyt mi quan h gia cc thnh vin trong cng ty m - cng ty con thng qua c ch u t vn, qui nh v li nhun, thu, t chc qun l hot ng sn xut kinh doanh, thng hiu, hp tc lin kt C th, cn thc hin cc gii php chnh nh sau: - Th nht, xy dng h thng cc qui nh php lut v chnh sch to iu kin thun li cho hot ng u t ra ngoi doanh nghip v lin kt kinh doanh chng hn nh a dng ha s hu, th trng chng khon, cng ty ti chnh, cnh tranh, chng c quyn, a v php l ca tp on kinh t; qun l, kim sot tp on kinh t... a s hu l gii php hu hiu y mnh tch t v tp trung vn, nng cao hiu qu hot ng sn xut kinh doanh ca tp on. a s hu to nn s an xen s hu, phn tn ri ro trong u t, nng cao trch nhim qun l v s dng vn, to ra hiu qu sn xut kinh doanh cao hn.
http://svnckh.com.vn

42

- Th hai, hnh thnh v pht trin cc TKT phi c tin hnh dn tng bc c chn lc, khng t v ph hp vi tin trnh i mi chung ca nn kinh t . Kinh nghim t Trung Quc cho thy ch cn c mt vi tp on nhng tht s mnh v hiu qu l cng . Cc gii php sp xp li doanh nghip nh nc nh c phn ha, bn, khon, st nhp cn c thc hin mt cch trit gip cc cng ty ni chung hay cc tng cng ty t pht trin ni lc trc khi tin n tham gia thnh lp tp on. ng thi vic lm ny c th gip cho tp on c c tnh a s hu. V nu vic thnh lp tp on vn phi cn quyt nh hnh chnh th t ra n cng phi xut pht t nhu cu thc t. Nu khng th chng khc no chng ta ang thc hin vic i tn thun ty cho cc tng cng ty, m iu ny chng em li cht li ch g cho nn kinh t c, thm ch cn gy nn nhng thit hi v gp phn vo vic gia tng cc tht bi th trng, v d nh tng sc mnh c quyn trong cung cp hng ho v dch v.Gii php chung l phi xy dng cc tng cng ty nh nc mnh lm nng ct trong nhng tp on kinh t ln, c nng lc cnh tranh trn th trng trong nc v quc t nh Du kh, in, Than, Hng Khng, ng st, Vin thng, Ho cht, Luyn kim... - Th ba, TKT cn c hon ton t ch trong sn xut kinh doanh, xc nh chin lc, qui hoch pht trin cng nh cc bin php thc hin nhm t c k hoch ra ph hp vi chin lc v k hoch pht trin ca nn kinh t quc dn. Nh nc khng can thip vo hot ng sn xut kinh doanh ca tp on. Vi iu kin kinh t x hi ca Vit Nam hin nay, sm hnh thnh cc tp on kinh t, cn ly tng cng ty nh nc lm nng ct, trn c s thu ht rng ri thm s tham gia ca cc thnh phn kinh t trong nc v cc nh u t nc ngoi, m rng ngnh ngh, lnh vc kinh doanh trn c s ngnh chuyn mn chnh ca tng cng ty. Trong giai on hin nay, gii php ny c tnh kh thi cao, bi v: + Kinh t t nhn thi gian qua tuy pht trin kh nhanh, nhng v c cu vn cha tp trung vo nhng ngnh kinh t mi nhn, cha tp trung c nhng ngun lc ln; tim lc cha mnh v cn phn tn, mc tch t, tp trung cha cao. Bn cnh , trnh lin kt kinh doanh yu (c v k nng cng nh v tp qun). Do , nu cc doanh nghip thuc thnh phn kinh t ny t hnh thnh tp on mt cch t nhin th s rt chm. Hin nay c mt s tp on t nhn ra i nh : Ho Pht, LS, Tn Hong Minh, nhng s pht trin ca cc tp on ny cng cha sc to thnh nhng bc t ph cho nn kinh t. + Nhiu TCT nh nc hin nm gi cc ngun lc ln ca t nc ( ti nguyn, nhn lc, vt lc, th trng); bc u tp trung c s lng ln vn, lao ng chuyn mn, cng ngh theo ngnh kinh t k thut; nhiu tng cng ty thc hin phn cng, hip tc ho, chuyn mn ho mc nht nh; to ra nhng iu kin v nhu cu kh c bn v lin kt kinh t gia cc thnh vin. Tuy nhin, bn cnh gii php ly TCT nh nc lm nng ct, v lu di, Nh nc cn ch trng c chnh sch ph hp, to iu kin cho cc tp on t nhn ra i v pht trin nhanh hn; ng thi khuyn khch u t an xen gia cc doanh nghip nh nc, tng cng ty nh nc, tp on kinh t nh nc, cc
http://svnckh.com.vn

43

nh u t nc ngoi vi nhau to ra mt th mnh chung, chia s ri ro, tn dng ti a nhng tim nng, li th ca cc doanh nghip trong nc trong vic nng cao kh nng cnh tranh v hiu qu sn xut kinh doanh. - Thit lp h thng kim tra, gim st cng tc lin kt cc doanh nghip. C quan c thm quyn kim tra. gim st phi l c quan c qui nh trong php lnh ca chnh ph ban hnh. 3.2.2.2 Lut php : Xy dng h thng cc quy nh php lut tng bc hon thin, thng thong, to iu kin thun li cho cc tp on hnh thnh v pht trin: - iu chnh v hon thin h thng lut php v kinh t th trng, to tin , c s cho vic hnh thnh tp on, ng thi phi hng dn, kim tra nhm m bo thc hin nghim tc cc lut ban hnh v doanh nghip nh nc ni chung cng nh v tp on kinh t ni ring. - Sa i, b sung mt s qui nh v tp on kinh t nh : + Qui nh v m rng i tng tp on ho ra c cc doanh nghip t nhn. + Qui nh v y mnh thc hin vic thnh lp cc tp on kinh t nh nc c qui m ln trong mt s lnh vc then cht. + Qui nh chi tit cc phng thc v bin php lin quan n vic tp on ho cc doanh nghip nh nc v doanh nghip t nhn.

3.2.3 Gii php vi m: 3.2.3.1 To v s dng vn: Thc hin cc gii php to mi trng thun li cho pht trin kinh t dn doanh v thu ht u t nc ngoi, tng dn t trng ca hai khu vc ny trong tng u t ton x hi. a s cc TKT th gii u c quy m ln v vn, doanh thu, lao ng, my mc thit b, s cc doanh nghip thnh vin. Nm 1999, gi tr c phiu ca Tp on General Electric l 259 t USD, Tp on Exxon l 172 t USD, Tp on Coca cola l142 t USD, Tp on Philipmorit c 112 t USD, Tp on Toyota motor l 86 t USD. So vi cc tp on kinh t trn th gii v khu vc, cc tng cng ty ca ta cha thc s l tp on kinh t xt theo tiu ch quy m (trc ht l v vn). Tnh n thng 6 nm 2003, 17 tng cng ty 91 c tng s vn nh nc l 95.000 t ng, bnh qun vn nh nc mi tng cng ty l 5.588 t ng ( tng ng 355 triu USD). Trong s 17 tng cng ty 91, c ti 14 tng cng ty c s vn di 1000 t ng. Do mi nc c trnh tch t, tp trung ho sn xut v c nhng mc tiu, yu cu c th ring, nn s so snh n gin y s c th dn ti nghi ng hoc ph nh kh nng hnh thnh v pht trin loi hnh
http://svnckh.com.vn

44

doanh nghip ny. Trong iu kin nc ta hin nay, TKT hnh thnh v hot ng c hiu qu, pht huy c th mnh, cn c mc vn thp nht l 12.000 t ng tng ng 750 triu USD. Bn cnh vic u t vn Nh nc th vic tung ra mt lng c phn ca cc TKT ca Nh nc ra th trng chng khon, m rng v thu ht u t trong v ngoi nc cng l mt mng kh quan trn trong huy ng vn. Chng ta cn y mnh vic pht trin, m rng Th trng chng khon cc cng ty, tp on c th thu ht, huy ng vn hiu qu t trong nc v nc ngoi, cc Tp on c th hnh thnh v hot ng hiu qu. 3.2.3.2 o to v s dng ngun nhn lc: TKT c quy m ln v phc tp cao trong t chc qun l, nn i hi phi c i ng cn b qun l, iu hnh thc s c nng lc, trnh cao, phong cch lnh o v phm cht o c tt, qun l iu hnh b my ca tp on hot ng c hiu qu. S l v cng nguy him khi Nh nc trao mt lng vn ln hng ngn t ng vo tay nh qun l, kinh doanh cha tm, cha ti v kinh nghim t chc qun l quy m tp on kinh t. Mt khc, s l qu mo him khi doanh nghip t nhn no li em doanh nghip v vn ca mnh gia nhp TKT nh nc m i ng cn b cn yu km. Cho nn, mt trong nhng iu kin c bn hnh thnh v pht trin TKTl phi c i ng ch doanh nghip, cng nh i ng cc nh qun l iu hnh c ti, giu kinh nghim qun l v qun tr kinh doanh trong mi trng cnh tranh ca nn kinh t th trng ngang tm vi quy m TKT. y l mt vn quan trng, nh hng n khng ch hot ng ca cc TKT hay bt k mt ch th kinh t, x hi no. Hin nay th nn gio dc ca nc ta cng gp nhiu vn . c bit l vn o to cht lng cao ngang tm khu vc v quc t. Trong khi nhu cu v i ng qun l v qun tr kinh doanh c nng lc l rt ln i vi cc cng ty v c bit l cc TKT. Cc TKT cng nh cc cng ty cn c mi lin h cht ch hn vi cc trng i hc o to v Qun tr kinh doanh, Kinh t to sn ngun nhn lc cho tng lai, c th a ra cc d n trao hc bng khuyn khch sinh vin hc tp, ng thi to c hi thc tp v vic lm tp on. T y to mi lin h cht ch gia ni cung nhn lc v ni cu nhn lc, tn dng v pht trin ngun nhn lc mt cch c hiu qu. c bit, c ch qun l cn b phi sa i mnh theo nguyn tc bn tay ngha l, ng, Nh nc nm nhng v tr quan trng, khu then cht ch khng nm tt c cc khu, to iu kin cn b c c c ti, c trch nhim pht huy ht kh nng. Ch tch tp on l ngi m ng v Nh nc cn nm gi. Ch tch l i din ch s hu, i din php nhn cho cng ty m - tp on c quyn quyt nh nhn s t tng gim c iu hnh tr xung. 3.2.3.3 Cng ngh: C th ni trong thi i mi ny th Cng ngh chnh l sc mnh ca doanh nghip. V vy, mt Tp on kinh t hay mt cng ty n thun th u cn phi u t ch trng vo pht trin cng ngh trong lnh vc ca mnh.
http://svnckh.com.vn

45

Nh Vit Nam hin nay vi 6 TKT u tin c th im trong cc lnh vc ht sc then cht ca nn kinh t quc dn, i hi v cng ngh cao thc y pht trin cc sn phm c li th so snh l rt ln nh Bu chinh vin thng, Du kh, in lc. V hng i hin nay v pht trin cng ngh ca TKT ang c nghin cu phi l : La chn v p dng phng n u t vi cng ngh cao i vi nhng sn phm, dch v c li th so snh, c sc cnh tranh; pht trin cc ngnh kinh t c hm lng tr tu v cng ngh cao. 3.2.3.4. Xy dng thng hiu: TKT phi thng nht thng hiu khi chuyn t TCT sang tp on, sa i chnh sch ti chnh lin quan n xy dng thng hiu. c th c nhng thng hiu mang tm mc quc t, chnh sch lin kt gia TKT quc doanh vi cc thnh phn kinh t khc l rt quan trng. Lin kt l thut ng thng c s dng gn y i vi cc doanh nghip Vit Nam trong cc chin lc pht trin thng hiu tm c quc t. TKT phi tr thnh lc lng ch lc v tin phong trong vic lin kt cc doanh nghip li vi nhau thc hin chin lc di hn ny.

http://svnckh.com.vn

46

KT LUN
Trn y l ton b ni dung ti S cn thit ca vic hnh thnh v pht trin mt s tp on kinh t nh nc trong nn kinh t th trng nh hng X hi ch ngha Vit Nam hin nay. ti nghin cu i su vo vic phn tch, nhn dng Tp on kinh t, a n nhng nhn thc ng n hn v mt vn mi trong nn kinh t th trng nh hng X hi ch ngha Vit Nam trong giai on hin nay. V khi nim, nh ngha: Tp on kinh t l t hp doanh nghip hot ng trong mt hay nhiu lnh vc khc nhau, phm vi mt hay nhiu nc; trong c mt doanh nghip ( c gi l cng ty m ) nm quyn lnh o, chi phi hot ng ca cc doanh nghip khc ( gi l cng ty con) v mt ti chnh v chin lc pht trin. Tp on kinh t l mt c cu t chc va c chc nng kinh doanh, va c chc nng lin kt kinh t nhm tng cng tch t, tp trung, nng cao kh nng cnh tranh v ti a ho li nhun trong hot ng sn xut kinh doanh. Tp on kinh t c cc c im nhn dng trn cc mt : Quy m v vn, lao ng, phm vi hot ng; Lin kt; C cu t chc, qun l; Hnh thc s hu Nhn chung vic hnh thnh TKT l cn thit trong giai on pht trin nht nh ca nn kinh t. Trn th gii, vic hnh thnh TKT c din ra theo cch t nhin do s phnh to ca cc cng ty ln v s st nhp ca mt s cng ty. Cn Vit Nam, do mt s iu kin khch quan v vn v sc mnh th trng cng nh cc iu kin v ngn hng - ti chnh .. cn cha pht trin nn vic hnh thnh mt s TKT Vit Nam din ra khng t nhin, c bit l cc TKT Nh nc c pht trin ln tp on t cc TCT 90,91 c bng vic tng bc c phn ha v st nhp mt s cng ty quc doanh. y thc s l mt s hnh thnh khng t nhin do chu s can thip ca Nh nc. Do , cc TCT ln, c tim nng, c la chn tin hnh tp on ha th cn kh lng tng trong qu trnh thc hin, t ra nhiu vn vng mc, tn ng cn c gii quyt trong thi gian ti. Tuy ni s hnh thnh mt s TKT Vit Nam c s can thip ca Nh nc l khng t nhin v cn thiu cc yu t khch quan nht nh nhng vic hnh thnh cc TKT Vit Nam trong giai on ny l thc s cn thit. Nn kinh t th trng nh hng X hi ch ngha nc ta ang pht trin vi tc kh tt v n nh trong thi gian qua, nhng vn cn c nhiu im yu cn khc phc, nh l : kh nng cnh tranh km ca sn phm trong nc vi sn phm nhp ngoi ngay c th trng trong nc; nn cng nghip cn ang pht trin, cha c c nhng bc t ph;.. Ni chung l mt nn kinh t cn yu. pht trin, khc phc cc im yu ca mt nn kinh t th trng cn non tr, ng v Nh nc ta xc nh ra hng i v mc tiu gia nhp WTO T chc thng mi quc t. Nhng vic gia nhp WTO va m ra nhiu c hi hi nhp vo nn kinh t th gii cho Vit Nam, ng thi, m ra cng nhiu thch thc vi
http://svnckh.com.vn

47

cc doanh nghip trong nc v mt mi trng cnh tranh ngang bng vi cc doanh nghip nc ngoi, khng c s h tr ca Nh nc. Trong khi a phn cc doanh nghip trong nc cn non km, sc cnh tranh cn yu so vi cc cng ty nc ngoi, vic chng ta mt th phn ngay c th trng trong nc l mt nguy c rt r rng. Trong giai on ny, vic hnh thnh cc TKT ln vi tim lc v vn, qun l i u, pht trin v bo v th trng trong nc cng nh m ra c hi cnh tranh ra th trng th gii, trong mt s lnh vc l rt cn thit. Nhng tp on ny c la chn v pht trin ln t cc TCT trong mt s ngnh cng nghip trng im ca nc ta. Vic tp on ha s mang li cho cc TCT mt cuc cch mng, thay i c v hnh thc ln bn cht, t tng sc cnh tranh v cht lng hot ng ca cc doanh nghip Nh nc ny. Ch c cc TKT ln mi c th u t mo him ci tin cng ngh sn xut, trnh qun l, cht lng sn phm.. to sc mnh cho hng Vit Nam trn th trng. Tt nhin, do s hnh thnh c phn khng t nhin v do nn kinh t ang pht trin cn nhiu bt cp, cc TKT mi hnh thnh t cc TCT Nh nc ang gp rt nhiu kh khn, vng mc. tng bc gii quyt nhng tn ti th cn phi c nhng nghin cu quy m v bn cht , c im ca TKT, t ra phng hng, cc gii php pht trin TKT Nh nc Vit Nam i ng hng va bo m tng kh nng cnh tranh th trng trong nc v th gii, va kin nh vi con ng X hi ch ngha ca ng v Nh nc. Mt s phng hng v gii php c a ra trong ti nghin cu ny cn mang tnh khi qut v l thuyt, ch yu xc nh hng i chung ca cc TKT Nh nc. l cc gii php v Nng cao nhn thc v hnh thc t chc TKT vch ra nhng hng i ung n cho giai on pht trin mi; cc Gii php V m v chnh sch, lut php; cc Gii php Vi m v to v s dng vn hiu qu trong tp on ni c vn ln v cng cn vn ln, o to v pht trin ngun nhn lc, cc gii php v cng ngh

http://svnckh.com.vn

48

You might also like