-0-

CNG TRNH D THI GII THNG SINH VIN NGHIN CU KHOA HC NM 2008

Tn cng trnh: BC U NGHIN CU THNH NG I XNG BN CH TRONG TING HN

THUC NHM NGNH: KHOA HC X HI 2a (XH 2a)

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

TM TT TI Do kinh t Trung Quc ngy cng pht trin, i sng nhn dn ngy cng c nng cao, v th ca Trung Quc trn trng quc t ngy cng c nng cao nn ngy cng c nhiu ngi nc ngoi hc ting Hn. Nhng hc tt ting Hn khng phi l mt vic d dng v khng phi ai cng lm c. i vi ngi nc ngoi hc ting Hn th thnh ng lun l mt trong nhng im kh hc nht. gip cho vic hc thnh ng ting Hn c d dng hn, chng ti tin hnh kho st thnh ng i bn ch trong ting Hn. Thnh ng l mt vn hoa rc r, l tinh hoa trong vn ha Trung Hoa. Thnh ng c th c c kt t nhng cu chuyn lch s hay nhng cu chuyn ng ngn. Mi cu thnh ng u c tnh n nh v kt cu v tnh hon chnh v ngha. Trong bi vit ny, chng ti kho st quyn thnh ng t in thnh ng vn nng, NXB T Xuyn nm 2000 gm 1700 thnh v tm ra c 435 thnh ng i xng bn ch. Tip tc phn tch nhng thnh ng ny chng ti phn thnh 8 loi kt cu v 6 loi ngha ca thnh ng. Trong , v mt ng php, thnh ng i xng do kt cu nh trung to thnh c 131 cu, chim 34,8%, thnh ng do kt cu ng tn to thnh chim 29,4%, thnh ng do kt cu ch v to thnh chim 24,6%...; v mt ngha, thnh ng c ngha tng ng c s lng nhiu nht 198 cu chim 45,5%, ngha tng ng l 28,1%....
http://svnckh.com.vn

-1-

-2-

i vi ngi hc ting Hn, nm vng kt cu v ngha ca thnh ng

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

i bn ch khng ch gip nng cao kh nng c hiu, nng lc biu t m cn c ch cho vic dch thnh ng Hn ra ting Vit, ngoi ra cn gip h trnh c mt s li sai hay mc phi khi dung ting Hn nh: khng nm vng kt cu thnh ng, lm dng mt ch, khng hiu ni hm vn ha bn trong thnh ng. ng thi chng ti cng a ra mt s phng php hc ting Hn. Tm li, thnh ng i bn ch ting Hn l mt phn ht sc quan trng trong ting Hn. Nm vng loi thnh ng ny s rt c li cho vic hc ting Hn.

http://svnckh.com.vn

-1-

MC LC
LI NI U
1. Tnh cp thit ca ti 2. L do la chn ti 3. Phng php v phm vi nghin cu CHNG I- L LUN CHUNG V THNH NG V THNH NG I XNG BN CH TING HN 1.1. Tng quan v thnh ng ting Hn 1.1.1. Khi nim v thnh ng 1.1.2. Ngun gc ca thnh ng 1.1.3. c im ca thnh ng 1.2. Thnh ng i xng 1.2.1. Thnh ng bn ch v c im 1.2.2. Thnh ng i xng TIU KT CHNG II- THNH NG I XNG BN CH V C IM CA THNH NG I XNG BN CH 2.1 i xng v kt cu 2.1.1. A,B l danh t 2.1.2. A,B l ng t 2.1.3. A,B l tnh t 2.1.4. CD,EF l cm ch v 2.1.5. CD,EF l kt cu ng - tn 2.1.6. CD,EF l kt cu ng b 2.1.7. CD,EF l kt cu trng - ng 2.1.8. CD,EF l cm nh - trung 2.1.9. M rng 2.2 i xng v ngha 2.2.1. Hai v l ng ngha ng lp, ngha ca cc ch cc v tr tng ng ca cc v l ng ngha. 2.2.2. Hai v ng ngha ng lp, nhng ngha ca ch v tr th hai mi v tng phn. 2.2.3. Hai v ng ngha ng lp, ngha ca ch v tr th nht hai v l tri ngha. 2.2.4. Hai v l ng ngha ng lp, ngha ca cc ch cc v tr tng ng l tri ngha. 2.2.5. Hai v i ngha ng lp, ngha ca cc ch cc v tr tng ng tri ngha. 2.2.6. Hai v c 1 ch ging nhau.
http://svnckh.com.vn

1 2 4 6 6 6 6 9 11 11 14 16 17 18 19 19 20 20 21 21 22 22 23 25 27 28 29 29 30 30
-0-

TIU KT CHNG III- TC DNG CA VIC NGHIN CU KT CU NGHA CA THNH NG I XNG TING HN V MT S LI SAI THNG GP 3.1. Tc dng ca vic nghin cu kt cu v ngha ca thnh ng i xng 4 ch ting Hn. 3.1.1. Tc dng ca vic nm vng kt cu ca thnh ng i xng 4 ch ting Hn 3.1.2. Tc dng ca vic nm vng ngha ca thnh ng i xng 4 ch ting Hn 3.2. Mt s cch dch thnh ng i xng ting Hn ra ting Vit 3.2.1 Quan h gia thnh ng ting Vit v ting Hn 3.2.2.Cc cch dch thnh ng i xng ting Hn ra ting Vit 3.3 Cc li sai thng gp khi s dng thnh ng i xng ca sinh vin Vit Nam. 3.3.1. Khng nm r kt cu ca thnh ng 3.3.2. Lm dng ngha mt ch 3.3.3. Khng hiu vn ho ni hm ca thnh ng 3.3.4. Khng nm c ngha tng th ca c cu thnh ng 3.4. Mt s phng php hc thnh ng i xng bn ch ting Hn v cch vn dng. 3.4.1 Li dng kt cu hc thnh ng i 4 ch ting Hn 3.4.2. Li dng m Hn Vit hc ting Hn 3.4.3. Dch ngha mt phn hoc ton b 3.4.4. Mn th ph, hnh tng tng trng trong ting Vit TIU KT KT LUN TI LIU THAM KHO PH LC

32 33

33 33 39 43 43 44 47 47 48 49 50 51 51 53 54 56 58 59 61 63

http://svnckh.com.vn

-0-

-1-

LI NI U
1. Tnh cp thit ca ti Thnh ng l tinh hoa ca ngn ng, c th gip chng ta biu t tnh cm, t tng mt cch su sc, tinh t. Mt cu thnh ng ch vn vn i t nhng li n cha nhng t tng, trit l su xa m khng phi mt hai cu vn c th biu t ht c. C l do thnh ng l s kt tinh nh cao ca ngn ng v ch vit, v vy m khng ch khi chng ta ni, c, vit hay nghe u rt d hiu. Cng chnh v l do m c rt nhiu thnh ng tri qua mt khong thi gian di th nghim vn c s dng rng ri. Trong , thnh ng i xng bn ch trong chim s lng kh ln trong kho tng thnh ng ting Hn, gp phn phong ph v lm p thm cho kho tng thnh ng. Trong nhng nm gn y, rt nhiu ngi tin hnh nghin cu v so snh thnh ng ting Hn vi thnh ng ting Vit, nhng rt t ngi nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn, nu c cng ch l ca hc gi Trung Quc. Chng ti tm hiu trn Internet, bo ch, sch nghin cu nhng u sch v ng php, t loi, thnh ng c rt nhiu nhng lin quan n thnh ng i xng bn ch th rt t. Chng ti ch tm thy mt s bi vit, ti liu c lin quan n thnh ng i xng mang tnh khi qut, nh Nhn bit v kt cu v ngha ca thnh ng bn ch trong ting Hn ca Lu Chn Khn Hc vin S phm Liu Thnh; Nt p trong m lut ca thnh ng Hn ng nghin cu Tu t hc Nh xut bn i hc H Mn, 1988; Trit hc, Logic v Tu t trong thnh ng Vng Minh Dng, Nh xut bn Vn kin th mc. Nhng ti liu c th nghin cu v loi thnh ng ny Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

-2-

chng ti vn cha tm thy. Ti Vit Nam, mc d loi hnh thnh ng ny rt hay c s dng v vn thng gp nhng hu nh vn cha c ti liu nghin cu c th v n. Ai cng mong mun, trong lc giao tip hay vit vn cu c ca mnh c sinh ng, c hnh tng v sc thu ht. Nhng lm c iu ny khng phi l d. Thnh ng bn ch i xng c th gip chng ta gii quyt iu ny. V loi thnh ng ny c c im cn i, hnh thc p. Vy chng ta cn phi tm hiu v nm r kt cu, cu trc ca thnh ng i xng ting Hn v ngha ni hm vn ho ca n. p ng nh cu ny, chng ti la chn v tin hnh hnh nghin cu ch Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn.

2. L do la chn ti Theo iu tra trong ti Thc s Thnh ng so snh ting Hn v phng php ging dy ca Thc s Nguyn Th Phng, ta c kt qu nh sau:

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

-3-

Bng 1: Tnh hnh hc thnh ng ting Hn ca sinh vin Vit Nam (S ngi iu tra: 60 ngi) Ni dung iu tra T l chn cc p n (%) 1.7 Bnh C. D D. kin khc: 6.7 Ghi ch

1. Theo bn vic A. Kh B. hc v s dng 66.7 thnh ng ting Hn khng? 2. Nhng kh c kh

thng 25

A. Nm B.Nm r C. Nm D. r kt ngha v r vn kin

A+B+C 603

khn khi hc v s dng thnh ng ting Hn?

13.3 cu ca cch dng ho ni khc:0 B+C thnh thnh hm: 40 A+C5 A+B1.7

ng8.3 ng23.3 3. Bn c thch s dng thnh ng khi vit bi hay giao tip A. C B. 63.3 Bnh C.Khng D. kin

thng thch5 khc: 10 21.7

khng?

Theo thng tin bng trn, chng ta thy rng rt nhiu sinh vin mun s dng thnh ng trong lc ni cng nh lc vit vn. Mt ngi m mi li ni ra u dng mt hay vi cu thnh ng, chng ta s thy c l ngi c hc vn, kin thc. Nhng mi ngi u cm thy thnh ng rt kh hc, kh Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

-4-

hiu, nn trong thc t s lng sinh vin hc sinh s dng thnh ng vn cn rt t. iu ny cho thy, vic nghin cu v thnh ng l iu rt quan trng. Hai v trc sau ca thnh ng i xng bn ch c s lng ch bng nhau, kt cu tng ng, ngha tng ng, tng t hoc tng phn. Khng k l v kt cu hay v ngha, th sc thi biu cm th hin trong thnh ng l rt phong ph. Chnh v vy, nu chng ta nm bt v hiu r v thnh ng bn ch th nhng ngi hc ting Hn s cm thy d dng v thun tin hn trong vic biu t ngh ca mnh. Nh ni trn, c rt t ngi nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn, nht l Vit Nam hu nh l cha c. Cng chnh v l do thm vi nim yu thch dnh cho Thnh ng i xng bn ch khin chng ti quyt nh ti Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn. 3. Phng php v phm vi nghin cu Trong bi nghin cu ny chng ti cun T in thnh ng vn dng ca nh xut bn T Xuyn vi 1700 cu thnh ng lm t liu kho st. Thng qua iu tra cc thnh ng trong cun t in ny, chng ti thng k c 435 cu thnh ng bn ch c kt cu, ngha i xng. Thnh ng i xng bn ch l loi hnh thnh ng m s lng t hai v l nh nhau, kt cu tng ng, ngha tng phn hay tng ng, gn ngha. Da theo quan im ny chng ti tin hnh phn tch v rt ra c ba c im: 1Thnh ng c to thnh t bn ch, chia thnh hai v trc v sau, mi v do hai ch to thnh. Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

-5-

2Kt cu hai v ca thnh ng tng ng nhau 3 ngha hai v ca thnh ng tng ng, tng phn hoc gn ngha Vi ba c im ny lm tiu ch, t 435 cu thnh ng i xng bn ch c thu thp, chng ti s chia thnh nhng loi nh, ng thi a ra con s t l trong tng loi. V d: Chim s lng ln nht l thnh ng i xng bn ch c hai v l kt cu nh trung, c 131 cu, chim 34,8%; tip theo l thnh ng hai v l kt cu ng tn, c 128 cu, chim 29,4%; s lng t nht l thnh ng c kt cu ng b, ch c 4 cu, chim 0,92%. Nhng vn ny chng ti s gii thiu c th trong chng 2. Thng qua nhng ni dung phn tch ny chng ti lin h vi thnh ng ting Vit, tin hnh so snh i chiu, t ch ra nhng li sai m chng ta thng mc phi trong khi hc v nu mt s cch sa. Tm li, trong bn nghin cu ny, chng ti ch nghin cu tnh i xng v kt cu, ngha trong thnh ng i xng bn ch ting Hn. Cc phng php nghin cu ch yu c s dng trong bi nghin cu l tm ti, kho st ti liu, thng k, phn tch, i chiu. Ngoi ra, chng ti s dng kt qu nghin cu ca nhng ngi i trc tng tin cy cho bi nghin cu v ni dung thm phn phong ph.

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

-6-

CHNG I- L LUN CHUNG V THNH NG V THNH NG I XNG BN CH TING HN

1.1. Tng quan v thnh ng ting Hn 1.1.1. Khi nim v thnh ng Thnh ng l g? vn l cu hi n nay vn cha c c khi nim chnh xc. Theo H thng cu chuyn thnh ng Trung Quc NXB Cp Nh Tn nm 2002: Thnh ng l mt bng hoa l trong nn vn ho 5000 nm ca dn tc Trung Hoa, ni dung phong ph rng ri. Ngn ng ngn gn nhng biu t ngha su sc, sinh ng; l vin ngc sng ngi ca nn vn hc nc nh. Theo T in Tn Hoa Hn ng NXB Thng v nm 2005: Thnh ng l nhng t t hoc on ng c mi ngi s dng lu i, kt cu c nh, ngn gn nhng ngha su sc. Tm li thnh ng l nhng cm t c nh hm sc c ngi dn quen dng t xa n nay, hnh thc n gin, thng l kt cu 4 ch nhng ngha su xa tinh tu. 1.1.2. Ngun gc ca thnh ng S lng thnh ng l rt nhiu. T in thnh ng vn dng NXB T Xuyn nm 2000 thu thp c 1.700 cu thnh ng nhng tn thc t s lng thnh ng cn nhiu hn rt nhiu. Vy thnh ng bt ngun t u? Theo chng ti tm hiu, thnh ng hnh thnh t mt s nguyn nhn sau: (1) Ngun gc lch s Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

-7-

Mt s thnh ng c hnh thnh da trn cc cu chuyn lch s c tht, mt s c sa t nhng tc phm vn hc ni ting, nhng nhng thnh ng loi ny khng nhiu. V d: - m cy i th (Hn Phi T - Ng ) k, thi nc Tng c mt nng phu trong lc lm ng nhn thy mt con th m vo gc cy cht. T tr i ng b vic ng ng, sut ngy ngi di gc cy i, hy vng khng phi lm vic m vn c th t n cho ng bt. Sau ny mi ngi dng cu thnh ng m cy i th ch nhng ngi kinh nghim t i hoc hoang tng khng t n lc phn u m vn mun c c thnh qu. (2) Ng ngn Ng ngn l nhng cu chuyn, truyn thuyt hoc nhng s vt hin tng c nhn cch ho ni ln mt o l hay nhng bi hc mang tnh nhn vn, thng c tnh khuyn rn hoc kch su sc. Nhng th loi ny xut hin t rt sm, nhng tc phm vn xui lch s thi tin Tn nh Chin quc, Mnh T, Trang T, Lit T c khng t nhng cu chuyn ng ngn. Do hnh thc n gin, ngn gn, ngha su xa dn dn c mi ngi a thch v lu truyn n nay. Mt s cu chuyn ng ngn c ngi dn cch ho thnh nhng cu thnh ng, ngha va su sc, va c hnh thc mi m. V d: (Bt tai n cp chung). Chuyn k rng: Khi i phu h Phm thi Tn b dit vong c mt ngi tm thy mt ci chung ng. Anh ta mun n trm chic chung y v, nhng chung va to va nng, khng th vc v c. Cui cng anh ta ngh ra mt k, dng ba p nh chic chung Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

-8-

ra ri b tng mnh v nh. Khng ng khi dng ba p vo chung th chung vng vang tng hi. Anh nng dn y s ngi khc nghe thy s chy n cp chung, anh ta vi vng a tay ln bt tai ca mnh, ngh rng bt tai ri mnh s khng nghe thy ting chung na, nh vy ngi khc cng s khng nghe thy g. Ngi sau dng cu thnh ng (Bt tai n cp chung) ch nhng ngi t cho mnh l thng minh, nh la bp ngi khc nhng thc ra li chnh ang t la mnh. (3) n gin ho nhng cu ni ca ngi xa V d: (Bui c bui ci). Nguyn vn (Mnh T - Co T): Tuy hu thin h dch sinh chi vt gi, nht nht bo chi-thp nht hn chi, v hu nng sinh gi gi. (Tm dch: tuy tri t c nhng sinh vt c sc sng, kho mnh nhng nu phi chng mt ngy gia tri nng, b mc mi ngy gia tri lnh th d sc sng khe n u cng khng th tn ti c). Sau ny ngi ta gin lc cu ni trn thnh (Nht bo nht hn) ch nhng ngi khng bn ch, khng tn dng thi gian c gng, lng ph thi gian v ch. (4) Nhng cm t c dn gian s dng lu i Thc t c mt s lng rt ln thnh ng c ngi dn sng to ra t cuc sng thng ngy, nhng loi thnh ng ny khng tm r c xut x. Nhng thnh ng loi ny rt dn d, d hiu, u c c kt t cuc sng hng ngy ca ngi dn. V d: (Tch bp ring) Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

-9-

(M kim y b) (Ch g mng ch) Cho d l trong giao tip hng ngy hay i vo vn th, nhng cu thnh ng ny u c mi ngi a dng v s dng mt cch rng ri. (5) Ngn ng, tc ng C nhng cu ngn ng tc ng t hai ba nghn nm trc c cc thi s s dng trong khi ghi chp, sng tc, ch yu l vn c, rt nho nh. Nhng cng c nhng cu ngn ng tc ng m nhn vo chng ta thy tot ln v mc mc, gin d nh nhng cu ni giao tip trong cuc sng hng ngy. Chnh v nhng c im y m chng c a s ngi dn s dng v dn tr thnh nhng cu thnh ng. V d: (ng ni g b ni vt, ru ng n cm cm b kia) (Qu no m qu chng en) (Mi ngi mt tay) * Ngoi ra thnh ng cn c mt s ngun gc xut x nh: t nhng cu chuyn ca ngi xa, cu ni ca c nhn, thnh ng ngoi lai, thnh ng ci bin hay thnh ng mi pht sinh... 1.1.3. c im ca thnh ng (1) Thnh ng c th m nhim cc thnh phn ng php trong cu Thnh ng c th m nhim cc thnh phn ng php trong cu, nh: ch ng, v ng, tn ng, nh ng, trng ng, b ng. Cng c th ni, thnh ng

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

- 10 -

c tc dng nh mt t trong cu, n cng c th l thnh phn cu to nn cu. y cng l l do m thnh ng c s dng nhiu, rng ri. V d: Thnh ng lm ch ng: (C xuy tp Mao n) Thnh ng lm v ng: (Phn m Chu Lp Ba) Thnh ng lm b ng: (c kim-Bn mi L Tn) Phn tch tc dng ca thnh ng trong cu, tm hiu c ngha ca n s gip ch rt nhiu trong vic hc thnh ng. (2) ngha hon chnh v kt cu n nh C th ni tnh c nh l c trng ca thnh ng. Do c hnh thnh trn nhng cch ni c x hi quy nh v chp nhn nn kt cu ca thnh ng l tng i n nh. Tnh n nh v kt cu ca thnh ng ch yu c biu hin 2 im: Th nht, khng th tu thay i cc ng t cu to nn thnh ng. Th hai, khng c o ln v tr ca cc ng t trong thnh ng mt cch tu tin. V d: khng th ni thnh,khng th ni thnh. Hn na, bt lun d trong trng hp no, thnh ng cng vn gi c ng ngha ca n. Da vo s khc nhau v mc c lp ca thnh ng, c th phn thnh ng thnh 3 loi: thnh ng dung hp, thnh ng tng hp v Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

- 11 -

thnh ng t hp. Tuy nhin, cho d l loi hnh no th ngha ca thnh ng vn l hon chnh, khng th chia ct. (3)Tnh hnh tng ca thnh ng C rt nhiu thnh ng khi mi nhn qua hoc nghe qua li trong tm tr con ngi mt n tng su sc, mt hnh tng c th.V d: thnh ng ny nu dng ting Hn hin i gii thch chnh l , dng so snh vi nhng ngi c ch mnh m, ng trc song to gi ln khng h lay ng, c th l ngi tr ct ca gia nh hoc mt t chc.

1.2. Thnh ng i xng 1.2.1. Thnh ng bn ch v c im Theo thng k, t l di m tit c tnh nh sau: Bng 2: T l di m tit Bn m tit Thnh ng 95% ting Hn Theo bng trn chng ta c th thy, phn nhiu l thnh ng bn ch, rt t thnh ng t hn hoc nhiu hn bn ch. c im ny th hin tnh cn bng, tinh tu v c tnh nhc ca thnh ng. Mt s thnh ng i xng gin lc nhng cu ni khng phi bn ch tr thnh thnh ng bn ch, nh: Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn 0,5% 2% 0,5% 2% Nm m tit Su m tit By m tit Tm m tit

- 12 -

: (Coi chi cn nh ca qu): in lun-lun vn ni: Mnh T-Cng Tn Su ni: Ti sao thnh ng phn nhiu l bn ch? C th v bn ch khi c thun hn. Cng ging nh tuyn tp th ca c Kinh Thi ca Trung Quc, phn nhiu vn l cu bn ch, v Tam t kinh, Vn gia tnh u l cu bn ch. Mt s cu ni ca c nhn, nh: (tm dch: Lo trc ni lo ca thin h, vui sau nim vui ca thin h), mc d ngha rt hay nhng v s lng t trong cu nhiu nn khng tr thnh thnh ng. Chng ta ch coi l cu mang tnh khuyn rn. Nhng cu (tm dch: chu kh trc, hng phc sau), v d c d nh nn tr thnh thnh ng. Ngoi ra, mt trong nhng nguyn nhn khin cu trc cu bn ch d tr thnh thnh ng l v n c th trin khai nhiu loi hnh kt cu dng cn bng, i xng v.v... Mt s c im ca thnh ng bn ch: (1)S cn bng v s lng m tit Kt cu cu bn ch phn hai v cn bng, mi v hai m tit, khi vit ln l hai ch ting Hn. Khi c c mt khong thi gian ngh rt ngn gia hai v. V d: . . . Tm lng na cn Suy trc tnh sau Khua chn ma tay

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

- 13 -

Trong cc v d trn, ,,, chng ta khng ni ... m ch ni ., . , .. Nh vy mi th hin c tnh cn i trong cu, v hai on m tit ny c s lng ngang nhau, di m tit tng ng, to cho ngi nghe cm gic d chu. (2) trm bng ca Thanh iu i b phn hai v ca thnh ng bn ch u trm bng c nhp iu, hnh thnh m tit thay i cao thp (Kt cu trong cu thnh ng bn ch Ng Tu Dnh) Ch th hai v th t trong cu thnh ng bn ch c hin tng bng trc, c th trnh c tnh trng v cu cao qu tr nn n iu, khin cho ng m c cao c thp, c trm c bng: V d: ... bng ... trc ... trc ... bng (3) S cn bng trong phn b ngha ca t ng a phn ngha hai v ca thnh ng l tng xng, t tnh ng t ca hai v tng ng, ngha tng ng hoc tng phn hoc lin quan n nhau, th hin nhiu hnh thc ca s thng nht hoc ho hp. Trng thi cn bng ny c th chia thnh hai v, ly ngha ch th nht ca hai v lm cn bng, v d: , . , ch ch s, , l danh t ch thi gian. Cng c th chia thnh hai v v ly ngha ch th hai ca hai v lm cn bng, v d: , v.v... Cng c

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

- 14 -

th chia thnh hai v v ngha ca c hai v u tng xng, v d: , , , v.v... (4)Phn b ngha i xng trong thnh ng Mt cu thnh ng bn ch rt d chia thnh hai v, c kt cu i xng. S phn b kt cu i xng l t tnh ca t ng ti nhng v tr tng ng th tng ng nhau, ngha tng phn hoc tng t nhau. T vic tng h nhau, mu thun hay i lp th hin s khc bit hay tng ng. (Kt cu trong cu thnh ng bn ch Ng Tu Dnh). Chnh im ny khin thnh ng c tnh v d cao. y cng chnh l vn m bn lun vn ny mun cp n v nghin cu. 1.2.2. Thnh ng i xng Thng thng, a phn thnh ng i xng u l thnh ng bn ch c chia thnh hai v, kt cu hai hai. Phm l nhng cu thnh ng nu s lng t hai v bng nhau, kt cu tng ng, ngha tng phn hay tng ng, gn ngha u c gi l thnh ng i xng. Cn c vo T hi thnh ng Hn ng (Lu Vn Quc, Hu Vn ch bin, Nh xut bn i hc Ct Lm, 1994) thu thp 35.759 cu thnh ng, chng ta c bng sau:

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

- 15 -

Bng 3: Thng k loi hnh kt cu ngha ca thnh ng Hn ng Tt c cc thnh ng Thnh ng i xng Thnh ng i xng b phn Thnh ng khng i xng Tng s thnh ng S lng 13995 772 20991 35758 T l % 39,14 2,159 58,70 100

Bng 4: Thng k loi hnh kt cu ngha thnh ng bn ch Thnh ng bn ch Thnh ng i xng S lng 12703 9 1,53 Thnh ng i xng b phn 495 1 59,1 Thnh ng khng i xng Tng s 19137 8 32335 100 t l% 39,2

Thng qua cc bng trn chng ta thy rng, bt lun l trong tt c cc thnh ng hay trong thnh ng bn ch th thnh ng i xng v i xng b phn vn chim s lng ln hn. Hai loi hnh thnh ng ny chim 41,3% trong tng s cc thnh ng v 40,82% trong thnh ng bn ch. Trong thnh ng i xng chim a s. Trong 13995 cu thnh ng th c 12703 cu l thnh ng bn ch, chim 90,77%. Vy, ngoi nhng cu thnh ng bn ch cn c nhng loi hnh thnh ng khc.

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

- 16 -

V d: (Qun t nht ngn, t m nan truy) (C ln nut c b) Nhng thnh ng bn ch vn chim phn hn. iu cho thy, thnh ng i xng bn ch c tc dng rt ln trong giao tip. y cng chnh l mt trong nhng l do chng ti la chn nghin cu v phng din ny.

TIU KT

Trong chng ny, chng ti tin hnh nghin cu thnh ng ting Hn v thnh ng i xng bn ch. Trong cuc sng thng ngy, chng ta thng s dng chng giao tip, hc tp, nghin cu v.v... Thnh ng i xng bn ch l mt phn trong h thng thnh ng ni chung. C th kt cu, ngha ca thnh ng i xng bn ch th sao? Ti chng tip theo chng ti s i vo tm hiu v ni dung ny.

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

- 17 -

CHNG II- THNH NG I XNG BN CH V C IM CA THNH NG I XNG BN CH

Trong chng I chng ta tm hiu ngun gc, c im ca thnh ng. Chng ti cng gii thiu c im v tm quan trng ca thnh ng i xng bn ch. Vy loi hnh thnh ng ny c nhng c im no? Sau y, chng ta s i vo tm hiu v thnh ng i xng bn ch. Thnh ng i xng l loi hnh thnh ng m hai v c s lng ch nh nhau, kt cu tng ng, ngha tng phn hoc tng ng, tng t nhau. Loi hnh thnh ng ny nu xt v mt ngha c mi quan h i ngu hoc i bng trc (tham kho Khng Tng Lun, 1984). Cn c theo 3 tiu chun nghin cu nhc trn: (1)Thnh ng do bn ch to nn, c chia lm hai v, mi v do hai ch to thnh . (2)Kt cu hai v ca thnh ng tng ng nhau (3)Hai v ca thnh ng c ngha tng ng, tng phn hoc tng t nhau. Tin hnh kho st cun T in thnh ng vn dng thu thp c 435 cu thnh ng bn ch tha mn c ba iu kin trn. Qua thng k con s thnh ng v phn tch kt cu cng nh ngha, chng ta thy thnh ng i xng bn ch c nhng c im sau:

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

- 18 -

2.1 i xng v kt cu Mt cu thnh ng i xng th hai v ca chng phi c kt cu tng ng. Ni mt cch c th, c kt cu tng ng c ngha l kt cu ng php, t tnh tng ng ca hai v phi tng ng nhau. Xt mt cch tng th, kt cu ng php trong thnh ng i xng u l hnh thc lin hp, kt cu hai v ngang hng. Thnh phn ca hai v ngang hng li rt a dng. Theo kt qu tham kho T in thnh ng vn dng cho thy, nu chia mt cu thnh ng i xng thnh hai phn A v B, trong A do C v D cu thnh, B do E v F to thnh, chng ta c c hnh thc thnh ng theo bng sau: C D A E F B

Cn c theo kt qu kho st, trong cun T in thnh ng vn dng c 1700 cu thnh ng, trong c 435 cu thnh ng i xng bn ch. B phn to thnh thnh ng c th ch n thun l danh t, ng t, tnh t, cng c th l on ng, kt cu, nh: on ng ch v, on ng ng tn, on ng ng b, on ng trng trung, on ng nh trung v.v... chng ta c kt qu thng k nh sau:

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

- 19 -

Bng 5: Thng k t l kt cu thnh ng i xng Kt cu CD,EF l kt cu nh trung CD,EF l cm ng tn CD,EF l cm ch v CD,EF l kt cu trng trung A,B l danh t A,B l ng t A,B l tnh t CD,EF l kt cu ng b Tng s 2.1.1. A,B l danh t Loi hnh ny s lng tng i t, ch c 20 cu, chim 4,6% trong tng s 435 cu m chng ta tin hnh nghin cu. V d: / / / Trong ba v d trn, hai v i xng ca thnh ng l danh t, v hai v cng i xng nhau. i xng vi ; i xng vi ; i xng vi . 2.1.2. A,B l ng t Thnh ng i xng do ng t to thnh th rt t, trong s 435 thnh ng m chng ti kho st ch c 8 cu: Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn S lng (cu) 131 128 107 30 20 8 7 4 435 T l (%) 34,8 29,4 24,6 6,9 4,6 1,84 1,61 0,92 100

20

/ / / /

/ / / /

So vi thnh ng i xng do danh t to thnh th hai v ca loi hnh thnh ng ny c cu to bi ng t, v hai ng t l i xng nhau. Trong cc v d gii thiu trn i xng vi i xng vi . 2.1.3. A,B l tnh t Loi hnh thnh ng ny c 7 cu / / / / Trong cu , v u l tnh t, i xng nhau; trong cu th v i xng nhau. 2.1.4. CD,EF l cm ch v i vi thnh ng l cm ch v thng thng u l kt cu ch v rt n gin, ch ng v v ng ch do mt t 1 ting Hn to thnh. Trong 435 cu thnh ng c 107 cu thuc loi hnh ny, chim 24,6% . Phn tch v d: / / /

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

21

A- Ch v C (Ch) D (V)

B- Ch v E (Ch) F (V)

Thng qua v d trn cho ta thy, hai v ca thnh ng u do mt ch v to thnh. C v E l ch ng, D v F l v ng. 2.1.5. CD,EF l kt cu ng - tn Trong kt cu ng tn, C,E l ng t; D v F l tn ng. Trong s cc thnh ng m chng ti nghin cu , c 128 thnh ng c kt cu hai v l cm ng tn , chim 29,4%. V d: A ng - tn C( ng ) D( tn) B ng - tn E( ng) F( tn)

2.1.6. CD,EF l kt cu ng b Trong cc thnh ng i xng 4 ch ting Hn c kt cu dng ny, C v E l ng t; D v F l b ng. Loi thnh ng i xng c kt cu dng ny s lng khng nhiu. Trong s cc thnh ng m chng ti nghin cu ch c 4 thnh ng c kt cu 2 v l cm ng - b: Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

22

A ng - b C(ng) D(b)

B ng - b E(ng) F( b)

2.1.7. CD,EF l kt cu trng - ng Trong s 435 thnh ng i xng 4 ch ting Hn m chng ti nghin cu, c 30 thnh ng c kt cu 2 v l cm trng ng. Trong , C v E l trng ng; D v F l ng t. V d: A trng - ng C(trng) D(ng) B trng - ng E(trng) F(ng)

2.1.8. CD,EF l cm nh - trung y l loi thnh ng c s lng nhiu nht trong s 435 thnh ng m chng ti nghin cu, chim 34,48% vi 131 thnh ng. V d: Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

23

A nh - trung C(nh) D(danh)

B nh - trung E(nh) F(danh)

2.1.9. M rng Nh vy, cn c vo nhng hiu bit ca chng ti v thnh ng i xng 4 ch ting Hn, tin hnh nghin cu kt cu, chng ti thy thnh ng i 4 ch c th chia thnh 8 loi kt cu nh trn. Tuy nhin, trong ting Hn vn c mt s thnh ng c 2 loi hnh kt cu ng php. Do kt cu ng php khng ging nhau, chc nng ng php trong cu ca cc thnh ng ny cng khng ging nhau. iu ny cho thy mi quan h mt thit gia kt cu ng php v chc nng ng php . S d loi thnh ng ny c 2 chc nng ng php trong cu l do bn thn thnh ng l mt ng t kim loi. [Ngh Bo Nguyn- o Bng T, Thnh ng 9 chng, NXB Trit Giang,1990]. Theo kho st ca Ngh Bo Nguyn v o Bng T, hin tng ny do kt cu cc t t trong thnh ng to nn. Xem v d di y: 1 2 Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

24

Trong thnh ng , trung tm ng l v , u c 2 ngha l v . Khi n xut hin vi ngha l , thnh ng ny c kt cu 2 v l cm trng ng . Khi n xut hin vi ngha l , thnh ng ny c kt cu 2 v l cm nh trung. Trong v d (1), dng lm v ng, l thnh ng i xng c kt cu 2 v l cm trng ng. Trong v d (2), thnh ng dng lm tn ng cho gii t , l thnh ng i xngc kt cu 2 v l cm nh trung. Di y, chng ti xin gii thiu mt s thnh ng i xng 4 ch c hin tng kim loi. Bng 6: Mt s thnh ng ii xngc hin tng kim loi thng gp Kt cu ca V d thnh ng ngha ca thnh ng

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

25

Theo phn tch trn ta thy, mi cu thnh ng u kt cu ca n nhng nhng thnh ng c kt cu 2 v l cm nh trung trong cc trng hp, ng cnh khc nhau li c cch kt cu khc nhau. V vy khi hc nu ch nm vng kt cu l cha . Chng ta cn phi hiu c ngha, ng cnh s dng ca thnh ng th mi thc s l hiu v thnh ng. 2.2 i xng v ngha Phn trn chng ta cp n kt cu ng php trong thnh ng i xng. Ngoi ra, thnh ng i xng cn mt c im c trng khc, chnh l ngha tng ng, tng phn, tng t. Bng 7: Thng k ngha tng ng, tng phn, tng t trong thnh ng i xng ngha ca thnh ng Tng ng Tng t Tng phn Tng s S lng(cu) 122 198 115 435 T l(%) 28,1 45,5 26,4 100

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

26

Qua bng trn chng ta c th thy c s lng thnh ng c ngha tng t nhiu hn, nhng s lng thnh ng c ngha tng ng v tng phn cng khng t. ngha tng ng, tng phn, tng t l ch ngha hai v ca thnh ng tng ng, nh: , ; tng phn, nh: , ; tng t l ch ngha hai v ca thnh ng mc d xt di cc phng din khc l i xng nhng khng c ton din, tng t nh th ca c hoc cu i, nh: , . v l i ngu nhng v li khng; v i xng, nhng - _ nh ca i vi ng vt, khng c hon chnh. Theo mch t duy , chng ti phn thnh ng i xng bn ch thnh 6 loi nh sau: (1)Hai v l ng ngha ng lp, ngha ca cc ch cc v tr tng ng ca cc v l ng ngha. (2)Hai v l ng ngha ng lp, nhng ngha ca m tit th hai ca mi v l tng phn. (3)Hai v l ng ngha ng lp, nhng ngha ca m tit u ca mi v l tng phn. (4)Hai v l ng ngha ng lp, nhng ngha ca cc ch v tr tng ng ca cc v l tng phn. (5)Hai v l i ngha ng lp, ngha ca cc ch v tr tng ng ca cc v l tng phn. (6)Hai v c 1 cp t ging nhau. Theo thng k ca chng ti, s lng v t l cc loi nh sau: Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

27

Bng 8: Thng k 6 loi thnh ng i xng v ngha Loi (1) (2) (3) (4) (5) (6) Tng s S lng (Cu) 234 32 40 2 72 46 435 T l (%) 56,29 7,36 9,2 0,46 16,55 10,57 100

2.2.1. Hai v l ng ngha ng lp, ngha ca cc ch cc v tr tng ng ca cc v l ng ngha. Trong s 435 cu thnh ng i xng m chng ti nghin cu, thnh ng thuc nhm loi 1 ny c 234 cu, chim 56,29%. C th thy y l loi thnh ng c nhiu ngi Trung Quc s dng nht. Trong thnh ng, cc ch cc v tr tng ng ca hai v ngha c th l tng ng hoc cc b phn c lin quan. V d: (Nh nh u bit, lng nc u hay) (Ma to gi ln, phong ba bo tp) (Li ngon ting ngt) (Lng lang d si)

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

28

Trong cu thnh ng , v l ng ngha, u c ngha l nh, gia nh; l hiu, thng sut, l bit. C cu thnh ng c ngha l mt s vic m mi ngi, mi nh u bit, u hay. Trong cu thnh ng , v l ng ngha, ch s vic xy ra t ngt, nhanh v mnh lit; _ma v _ gi v ma l hai hin tng ca thin nhin, cng xp trong mt trng ngha. ngha ca cu thnh ng ny ch tri ma gi to ln, hoc cng c th ch s vic kh khn, ri ro kh chng . Trong cu v ng ngha, cng tch ra t t song m tit ; v cng ch ngn ng li ni, l thnh phn to nn t . Trong cu , v l hai loi ng vt, v cng ch b phn trong c th (tim v phi). T ta thy, trong hai v, ti cc v tr tng ng, cc t c th l ng ngha, gn ngha, hoc c tch ra t mt t song m tit, hoc cng ch cc b phn lin quan. 2.2.2. Hai v ng ngha ng lp, nhng ngha ca ch v tr th hai mi v tng phn. Loi thnh ng ny c 32 cu, chim 7,36% trong tng s 435 cu thnh ng m chng ti nghin cu. Ch th hai mi v l i ngha, ch th nht c th l ng ngha, gn ngha hoc cng ch cc b phn lin quan. Xem v d:

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

29

: v l tri ngha, cn v l ng ngha. Nhng v cng c ngha ch vui v, thoi mi thch th. : v ch hai mu sc, c th coi l tri ngc nhau, v ch hai s vt khc nhau, khng lin quan. v u tng trng cho cuc sng n chi sa hoa. Ngha c cu ch cuc sng sa hoa, hoan lc vui v. : >< v gn ngha, cng trong trng ngha ng ph. Ngha ch u ng ph. 2.2.3. Hai v ng ngha ng lp, ngha ca ch v tr th nht hai v l tri ngha. V d: : Ging Nam ging Bc : Ngm ngm, cng khai tranh u : Tin trm hu tu c im ca kiu thnh ng ny l m tit u mi v l tng phn. ><, ><, ><. m tit cui c th l ng ngha -, -, cng c th khng lin quan -. Nhng nhn mt cch tng th th hai v l ng ngha. ngha rng c trc mt v sau lng u tranh u rt quyt lit; : hnh s trc ri sau mi cho mi ngi bit. ch ngi c ging ni lai tp gia cc vng, khng chun. 2.2.4. Hai v l ng ngha ng lp, ngha ca cc ch cc v tr tng ng l tri ngha. Theo tng kt ca chng ti, loi thnh ng ny c rt t. Trong cun T in vn dng chng ti ch tm c hai cu: Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

30

1 2 v d1><>< nhng ngha ca v u cng c ngha l ging nhau v i th v khc nhau v chi tit. V d2 ngha l ang, l hng thnh,l cha c, khng c dng li, chm li. Nh vy ><>< nhng ng ngha , ch s hng thnh, phn vinh khng ngng. 2.2.5. Hai v i ngha ng lp, ngha ca cc ch cc v tr tng ng tri ngha. Trong 435 cu thnh ng chng ti nghin cu, loi thnh ng ny c 72 cu, chim 16,55%. c im l ngha ca hai v tri ngc, cc ch ngha cng tng phn. V d (Nay tht mai gi) >< >< ch s vic tht gi kh lng, nay ng mai sai. (Che giu ci c, biu dng ci thin) ><>< ch che i, giu i ci xu ca ngi khc,ch biu dng khen ngi im tt, u im ca h. (u voi ui chut) ><, ><. Cu ny c m ch lm mt vic lc u lm ra to tt, khoa trng, nhng n cui li mt tinh thn, yu km, ch c u m khng c kt. 2.2.6. Hai v c 1 ch ging nhau.

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

31

Loi thnh ng ny rt c bit, mi v c mt ch ging nhau, con ch y c th c tc dng v ngha, cng c khi khng, ch mang tnh ng php hoc tnh cn i cho cu thnh ng. Ch ging nhau ny c th ng v tr th nht ca mi v, cng c th ng v tr th hai. Loi thnh ng ny c 46 cu, chim 10,57% tng s cc thnh ng chng ti nghin cu. Xt v mt ngha chng ti chia nh thnh hai loi: * Loi 1: ngha hai v ging nhau v ngha ca mi v l ngha ca c cu. V d: v ngha tng ng, u ch chuyn tm, ton tm ton . ngha c cu ch ch, tm nguyn nh nht mt lng. (nghn) v (vn) cng ch s nhiu, ni kh khn chng cht, rt gian lao vt v. * Loi 2: ngha c cu l kt hp ngha ca hai v: V d: : Bch chin bch thng : Ai gp cng yu mn : ng ngi no th ging ngi y : Vit ci g th ging ci y. Ngha ca ton cu do ngha ca hai v v hp thnh, lm vic g cng thng li thnh cng, cha b tht bi bao gi. t cu thnh ng ch mt ngi ai gp, ai nhn thy () u yu mn, c thin cm (), rt c mi ngi yu qu. Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

32

Kiu kt cu c cp t ging nhau ny c s lng tng i ln. Do c tnh p v cn i, i xng nn mi ngi rt hay s dng dng thnh ng ny, ngn gn li rt v.

TIU KT

Qua phn tch trn chng ta thy, thnh ng bn ch trong ting Hn tnh i xng v ng ngha v kt cu chim mt s lng ln. Hn na thc nghim cng cho thy nhng thnh ng i xng v ngha, kt cu d nhn bit v c s dng nhiu hn l thnh ng khng i xng. i vi nhng ngi hc ting Hn, trong qu trnh hc c th tn dng ngha tng ng, tng phn v nhp iu ca t nng cao trnh ca mnh. Theo nhng tiu ch ra chng mt, trong chng ny chng ti tng bc tm hiu cc c im ca thnh ng i xng trong ting Hn. Da trn c s ca cun T in thnh ng vn dng, vi cc tiu ch ra, chng ti thu thp c 435 cu thnh ng i xng bn ch. Qua phn tch, chng ti phn thnh ng i xng bn ch thnh 8 loi i xng theo kt cu v 6 loi i xng theo ngha, trong c ch ra cc c im, c trng ca tng loi. Nhng i vi sinh vin nc ngoi hc ting Hn, thnh ng vn l mt trong nhng vn cn gp nhiu kh khn. Vy tt c nhng g chng ti phn tch trn c tc dng g i vi ngi hc ting Hn, khi s dng thng mc phi nhng li sai nh th no v

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

33

nhng thnh ng ny dch sang ting Vit nh th no. Chng tip sau y s gip cc bn gii quyt nhng vn ny.

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

34

CHNG IIITC DNG CA VIC NGHIN CU KT CU NGHA CA THNH NG I XNG TING HN V MT S LI SAI THNG GP

Trong chng II, chng ta nghin cu kt cu v ngha ca thnh ng i xng bn ch ting Hn. Nh vy, xt v kt cu, chng ti chia thnh ng i xng 4 ch ting Hn thnh 8 loi v v ngha l 6 loi. Trong chng ny, chng ti s nu ln nhng tc dng ca vic nghin cu i vi vic hc ting Hn. Vit Nam v Trung Quc l hai quc gia lng ging c mi quan h lch s gn b mt thit nn ngy nay ting Vit vn s dng mt s lng ln thnh ng Hn Vit. Vy vic s dng thnh ng ting Hn vo ting Vit nh th no v mt s li sai m chng ta thng mc phi khi s dng thnh ng Hn Vit s c chng ti cp n trong chng ny.

3.1. Tc dng ca vic nghin cu kt cu v ngha ca thnh ng i xng 4 ch ting Hn. 3.1.1. Tc dng ca vic nm vng kt cu ca thnh ng i xng 4 ch ting Hn (1) Gip s dng thnh ng trong cu mt cch hp l Nh chng ta bit, thnh ng i xng 4 nh ting Hn c th do mt t hoc mt on ng to thnh, c th phn thnh 8 loi kt cu: hai v ca thnh ng do danh t, ng t, tnh t, cm ch v, kt cu ng tn, ng b, nh Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

35

trung, trng ng cu thnh. Cng ging nh cc thnh ng thng thng khc, chc nng ng php ca thnh ng i xng ting Hn c th phn thnh 2 loi: v t v th t. Thnh ng c tnh cht nh mt v t bao gm cc thnh ng c s dng nh mt ng t hoc tnh t, chc nng ch yu trong cu l lm v ng (trng ng, b ng v nh ng). i b phn thnh ng c tnh cht nh mt th t l cc thnh ng c s dng nh mt danh t, chc nng ch yu trong cu l lm ch ng, tn ng v nh ng. y chng ti ch xt tng th cc thnh ng c tnh cht th t v v t ch khng phi mi thnh ng c tnh cht th t hoc v t u m nhim nhng chc nng ng php m loi thnh ng m nhim. Nhng thnh ng c tnh cht v t c ni n y l nhng thnh ng c chc nng ng php tng ng vi mt ng t hoc tnh t, nhng thnh ng c tnh cht th t l nhng thnh ng c chc nng ng php tng ng mt danh t. Mt cch khi qut, mi quan h gia kt cu ng php v chc nng ng php ca thnh ng i xng 4 ch ting Hn c th phn ra nh sau: Bng 9: Mi quan h gia chc nng v kt cu ng php ca thnh ng Loi kt cu ng php ca thnh ng Thnh ng i xngdo danh t to thnh Thnh ng i xng do ng t to thnh Thnh ng i xng do tnh t to thnh Chc nng ng php th t v t v t

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

36

Thnh ng i xng do cm C-V to thnh Thnh ng i xng do kt cu ng tn to thnh Thnh ng i xng do kt cu ng b to thnh Thnh ng i xng do kt cu trng ng to thnh

v t v t v t v t th t v t

Thnh ng i xng do kt cu nh trung to thnh th t Kim loi v t V d: V d 1 V d 2 V d 3 Trong v d 1, , l thnh ng i xng 4 ch ting Hn c 2 v do kt cu ch v to thnh, lm v ng trong cu. Trong v d 2, l thnh ng i xng 4 ch ting Hn c 2 v do ng t to thnh, lm v ng trong cu. Trong v d 3, lm tn ng trong cu, l thnh ng i xng 4 ch ting Hn c 2 v do kt cu ng tn cu to nn, lm v ng trong cu. Trn y l nhng thnh ng ch c mt loi kt cu ng php nn n ch Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

37

c mt chc nng ng php. Chng ta cn c bit ch n thnh ng i xng 4 ch ting Hn c 2 v do kt cu nh trung to thnh. Loi thnh ng ny c 3 chc nng ng php nh sau: Th nht, c mt s thnh ng i xng 4 ch ting Hn 2 v do kt cu nh trung to thnh c chc nng nh mt th t: V d 4 l thnh ng i xng 4 ch ting Hn c 2 v do kt cu nh trung cu to thnh, dng lm tn ng ca ng t . Th hai, c mt s thnh ng i xng 4 ch ting Hn 2 v do kt cu nh trung to thnh c chc nng nh mt v t: V d 5: . V d 6: Trong v d 5, dng lm trng ng, trong v d 6, dng lm trng ng. C hai thnh ng v u c chc nng nh mt v t. Th 3, c mt s thnh ng i xng 4 ch ting Hn 2 v do kt cu nh trung to thnh va c chc nng ca mt th t, li va c chc nng ca mt v t. Nh chng ti phn tch trong phn 2.1.9 (chng 2, phn 1.9, trang Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

38

23), s d nhng thnh ng ny c hai chc nng ng php l do chng c hai loi kt cu ng php. V d: V d 7: V d 8 Trong v d 7, dng lm v ng, l v t. Ngha ni cuc sng ph hoa, n tiu chi bi. Trong v d 8, dng lm tn ng, l th t. T nhng i chiu trn y c th thy, kt cu bn trong ca thnh ng i xng 4 ch ting Hn v chc nng ng php ca n v c bn l c mi quan h i ng. Mt khi nm vng c kt cu ca thnh ng, chng ta c th d dng nhn ra chc nng ng php ca chng, t c th s dng ng thnh ng t cu trong giao tip. (2) Gip cho vic ghi nh thnh ng theo phng php phn loi v cu trc c d dng hn Thnh ng trong ting Hn c s lng rt ln nhng chng ch do mt s loi cu trc ng php cu to nn. i vi ngi nc ngoi hc ting Hn th vic ghi nh thnh ng l c mt vn ln. Nhng khi nm vng cu trc ng php ca cc thnh ng gip cho vic phn loi cc thnh ng tr nn d dng hn v s gip ch rt nhiu cho vic hc thnh ng. Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

39

i vi thnh ng i xng 4 ch ting Hn, theo nh nhng g chng ta phn tch trn v kt cu, c th phn thnh ng i xng 4 ch ra thnh 8 nhm kt cu nh trn. Nh vy, ta c 8 nhm thnh ng hc v t vn thnh ng ca bn s tng ln rt nhanh. V d: Nhm thnh ng i xngc hai v do cm ch v to nn, nh:

Nhm thnh ng i xng c hai v do kt cu nh trung to nn, nh:

(3) Gip chng ta d dng hiu c ngha ca thnh ng Nm vng cu to ca thnh ng, nhng hiu bit v ngha ca thnh ng ca chng ta s cng su sc hn. Mt trong nhng c im quan trng nht ca thnh ng l tnh hon chnh v ngha, chng ta khng th ch da vo mt ch m on ngha ca thnh ng c. Thnh ng i xng 4 ch ting Hn, gia hai v lun tn ti hai mi quan h ng lp hoc i nghch v ngha. V d : Quan h ng lp, nh: Quan h i nghch, nh : Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

40

Nu kho st di mt gc khc, chng ta cn c th nhn thy, thnh ng i xng 4 ch ting Hn do hai cp t ng ngha hoc tri ngha hoc do mt cp t ng ngha v mt cp t tri ngha cu to nn. phn 2.2 (chng 2 phn 2, trang 25), chng ti vit rt r trng hp ny. Nh vy, vic nm vng cu trc ca thnh ng ting Hn c ngha rt ln i vi vic hc tp thnh ng sau ny, chnh v vy ti ngh rng hc thnh ng trc tin phi hc tt kt cu ca n . 3.1.2. Tc dng ca vic nm vng ngha ca thnh ng i xng 4 ch ting Hn (1) Gip nng cao kh nng c hiu Trc ht, vic nm vng ngha ca thnh ng rt c li cho vic c hiu cc sch c ting Hn. Mun hiu c cc sch c, ta bt buc phi c nhng hiu bit v ting Hn c m nm vng ngha ca thnh ng s gip ta c c nhiu hn nhng hiu bit v ting Hn c v rt nhiu c im ca ting Hn c cn c lu gi trong cc thnh ng. Khi nm c cc c im ca ting Hn c s d dng c hiu cc sch c. Thng qua thnh ng, chng ta c th lm giu thm vn t c ting Hn ca mnh. V d : Trong thnh ng , t c ngha l gt chn. Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

41

Trong thnh ng , t dng ch nhng con nga thn trong truyn thuyt. Thng qua thnh ng, c th bit c ngha c ca cc t, trnh vic dng ngha hin nay ca cc t i gii thch ngha c ca cc t . V d: Trong thnh ng , t ( c l y) c ngha l hi hn. Trong thnh ng , t ( c l i) c ngha l dng. Th hai, vic nm vng ngha ca thnh ng gip nng cao kh nng c hiu cc tc phm hin i. Mun hiu c cc tc phm hin i cng cn phi nm vng mt s lng ln thnh ng, nu khng s kh c th hiu ng. Mt l do c nhng tc phm s dng rt nhiu thnh ng, hai l do c mt s thnh ng hi kh hiu. Trong cc tc phm hin i, thnh ng c s dng rt ph bin, c khi trong mt cu vn dng lin tip my cu thnh ng, nu khng hiu ngha ca nhng thnh ng ny s khng c cch no c th hiu ng ni dung tc phm. V d: 1: . ... V d 2: c cc tc phm hin i, chng ta s gp phi rt nhiu thnh ng , c lc cn gp phi nhng thnh ng kh hiu, khng thng c s dng. Trong trng hp , nu khng nm c ngha ca cc thnh ng s kh c th Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

42

c tip v khng th hiu ng c ni dung ca tc phm. V d 3.: V d 4: Bn cm thy khng c tri chy lm khi c nhng cu trn, cng kh khn hn i vi vic nm c ni dung ca nhng cu vn bi v nhng cu vn ny dng nhng thnh ng m i vi bn chng tht xa l, kh hiu. Bn phi hiu rng c ngha l coi nhn dn l ng bo, coi vn vt l ng loi bn mi c th hiu c v d 3. Cng ging nh vy, bn mun hiu c v d 4, trc tin bn phi hiu l ch hnh ng cc k nhanh nhn . (2)Gip nng cao kh nng biu t Mt trong nhng c im quan trng ca thnh ng l li l ngn gn m ngha khi qut, y . S dng thnh ng mt cch thch hp s lm tng tnh chun xc, sinh ng, thanh thot, c ng, sc tch ca li ni. cho li ni sinh ng, chun xc, khi giao tip hay vit vn, chng ta thng khng dng cc t ng biu t thng thng m thay vo l cc thnh ng. V d : 5. Chng ta c th dng cu : thay cho cu Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

43

6. Chng ta cng c th thay th cu bng cu Nh vy, t hai v d trn y cho thy, vic s dng thnh ng s lm cho li ni, cu vn thm sinh ng, chun xc . cho s din t ngn gn m vn m bo tnh sc tch, thanh thot ca li ni, cu vn, ngi ni cng thng thay th nhng t ng biu t thng thng bng thnh ng. V d 7: Cu trc khi sa : Cu sau khi sa: V d 8: Cu trc khi sa : Cu sau khi sa: T nhng phn tch trn y cho thy, nm vng kt cu v ngha ca thnh ng i 4 ch ting Hn rt c tc dng i vi ngi hc ting Hn. Chnh v vy, hc ting Hn chng ta khng th khng hc k kt cu v ngha ca thnh ng.

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

44

3.2. Mt s cch dch thnh ng i xng ting Hn ra ting Vit 3.2.1 Quan h gia thnh ng ting Vit v ting Hn Vit Nam v Trung Quc ni lin ni, sng lin sng, t lu hai quc gia c s giao lu rng ri v vn ho, kinh t v x hi. Vit Nam Trung Quc l hai quc gia lng ging pha ng chu , c chung hn 1500 km ng bin gii. Kh hu min Nam Trung Quc v kh hu Vit Nam tng i ging nhau, cng thuc khu vc nhit i gi ma nn hai quc gia ny, nng nghip tng i pht trin, c nhiu nng sn nhit i c xut khu ra nc ngoi. Ngi Vit Nam v ngi Trung Quc do mi trng sng c nhiu im tng ng nn cch t duy cng khng khc nhau nhiu lm. Cng nm chu v cng l nc nng nghip, hai quc gia rt coi trng ngi n ng trong gia nh dn n t tng trng nam khinh n, trc y, ngi dn hai quc gia ny cng rt thch sinh nhiu con ly ngi lm rung. Khng ch cch t duy ging nhau, hai nc Trung- Vit cn c mi quan h lch s lu di, vn ho Vit Nam chu nh hng su sc ca vn ho Trung Hoa. Trong ngn ng l mt trong nhng c im chu nh hng nng nht. n nay, trong vn t vng ca ngi Vit Nam c n 60% l t Hn Vit. Thnh ng ting Hn cng c ngi Vit s dng rng ri trong cuc sng hng ngy. Nhng thnh ng ny sau khi du nhp vo Vit Nam c gi l thnh ng Hn Vit. Theo Bch khoa ton th m Wikipedia: Thnh ng Hn Vit dng ch nhng kt cu ngn ng rt n nh, ph thng, c ng v mt ng ngha thnh Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

45

hnh trong ting Trung Quc, c du nhp vo Vit Nam v s dng rng ri t xa n nay. Thnh ng Hn Vit rt a dng nhng thng gm 4 ch, 5 ch hoc 8 ch, trong t l cc thnh ng 4 ch chim s lng ln n 75-80%. Kt cu thnh ng thng theo dng bin ngu, ng i d dng nhn thy trong c cc thnh ng 4 ch, V d: Cng thnh- danh toi Nh vy, ting Vit v ting Hn c mi quan h gn gi, mt thit vi nhau v thnh ng i xng trong ting Hn cng c s dng kh ph bin trong ting Vit.

3.2.2.Cc cch dch thnh ng i xng ting Hn ra ting Vit Hng nghn thnh ng Hn Vit c s dng trong ting Vit t xa ti nay, khng ch bi nhng ngi "thch ni ch" m rt ph bin trong i sng thng nht, do s c ng v mt ng ngha khin cc thnh ng c gi tr ng dng rt ln. Do ting Vit s dng mt lng ln t Hn Vit nn khi dch thnh ng gc hn ra ting Vit ta c th dung t Hn Vit hoc t thun Vit dch. Trong thc t thnh ng Hn Vit thng c dch ra ting Vit di cc dng sau: (1) S dng nguyn gc ting Hn Do ngi Vit s dng mt s lng ln t Hn Vit nn i vi cc thnh ng c nhng t Hn Vit tng i d hiu, cc thnh ng ny thng c s Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

46

dng nguyn bn t gc Hn. S lng cc thnh ng c s dng theo dng ny rt nhiu: V d: Chnh nhn/qun t Ph trng/lng ph Danh chnh/ngn thun Cng thnh/danh toi c cao/vng trng (2) S dng nh thnh ng thun Vit Cng khng him khi thnh ng Hn Vit c dch ngha tr thnh thnh ng Vit, hoc thnh ng Hn Vit ngu nhin trng ngha vi mt thnh ng do ngi Vit sng to. Trng hp chuyn ha thnh ng Hn Vit thnh thnh ng thun Vit thng gp i vi nhng thnh ng s dng thng xuyn trong ting Vit, nhng nu nguyn gc s rt kh hiu, khng thun v mt ngn t, chng hn: - Tri k tri b - Bit mnh bit ngi - Khuynh quc khuynh thnh - Nghing nc nghing thnh - St nhn vit ho - Git ngi cp ca - X cn cu vin - B gn tm xa (3) Mn Hn din t theo ting Vit Do c rt nhiu t Hn Vit khng c s dng rng ri trong cuc sng hng ngy ca ngi Vit nn gy kh hiu cho nhiu ngi. Ngi Vit Nam Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

47

rt thng minh khi vay mn ca cc thnh ng Hn ri din t li bng t ng ting Vit. Vi cch s dng ny, vn thnh ng ting Vit cng phong ph m li khng b cho l qu da dm vo thnh ng ting Hn. Trong ting Vit c kh nhiu thnh ng vay mn ca ting Hn: V d : - p ni lm m thuyn - Mt mt mt cn - tho kinh x - Bt dy ng rng - Khu mt phc kim - Ming nam m bng b dao gm (4) Thay i ch v v tr ch Hn Do vn ho v quan nim ca hai dn tc Vit Hn c nhiu im khc bit c bit l ng php v cc kt cu t ng hay s dng nn khi c chuyn ho thnh thnh ng Hn Vit, nhiu thnh ng gc Hn c s chuyn ho v tr mt s ch Hn hoc thay mt ch Hn bng ch Hn khc cho ph hp hn vi ting Vit v cch dng t ca ngi Vit, chng hn: - Cu t nht sinh- Thp t nht sinh - An phn th k- An phn th thng - X sinh th ngha- X thn v ngha Trn y chng ti ni v cch s dng thnh ng i xng ting Hn, v cng chnh l cch dch loi thnh ng ra trong ting Vit. Do vn ha Vit Nam v Trung Quc c nhiu im khc bit nn chng ta cn nm vng nhng c im trn c th dch tt thnh ng Hn, trnh nhng sai lm ng tic.

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

48

3.3 Cc li sai thng gp khi s dng thnh ng i xng ca sinh vin Vit Nam. Thnh ng i xng l mt b phn trong kho tng thnh ng ting Hn, chnh v vy cc li sai thng mc ca sinh vin Vit Nam khi s dng thnh ng i xng cng ging nh cc li sai khi dng thnh ng ting Hn ni chung. Di y chng ti xin ch ra cc li tiu biu nht, thng gp nht khi s dng thnh ng ting Hn cng nh thnh ng i xng bn ch. 3.3.1. Khng nm r kt cu ca thnh ng Mun dch c chnh xc mt cu thnh ng, mun ni c mt cu ting Hn lu lot rnh rt nh ngi Trung Quc chng ta khng nhng phi hiu c cch ni, cch dng thnh ng ca ngi Trung Quc m ta cn phi hiu kt cu ca cu thnh ng, trong c thnh ng i xng. V d: Cu thnh ng Thp t nht sinh ca Vit Nam, ngi Trung Quc khng ni m phi ni l . Trong cu Xut qu nhp thn chng ta ni hay m phi ni l Mi cu thnh ng u c mt kt cu c nh, th t r rng chng ta khng th t thay i hay sng to. c bit l trong thnh ng i xng, ngi xa la chn t no i vi t no hn c nguyn do. Chng ta khng th t do bin i.

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

49

3.3.2. Lm dng ngha mt ch Vit Nam c hn 60% l m Hn Vit, i vi sinh vin Vit Nam hc ting Hn l mt u th. C rt nhiu cu thnh ng cha tng nghe qua nhng ch cn nhn mt ch hoc nghe qua cch c cng c th on c l cu thnh ng g, ngha nh th no. V d: Vit Nam cng c Hu danh v thc , ngha hon ton nh nhau, ch c danh ting nhng ho huyn, khng c trn thc t. c th dch nguyn m Hn Vit ng cam cng kh : : Chnh nhn qun t Mn ng h i

Nhng ngi Vit Nam chng ta c mt truyn thng tt p, sn sng tip nhn nhng nn vn ho tt ca cc nc trn th gii, nhng l tip thu mt cch c chn lc. Nhng g ph hp vi dn tc, t nc th chng ta tip thu, nhng g khng thch hp th loi b. V vy c rt nhiu t Hn khi vo Vit Nam khng cn nguyn nh ngha gc ca n na, n c ngi Vit bin i cho ph hp vi ngi Vit. V vy c rt nhiu t vn l m Hn Vit nhng ngha li hon ton khc, V d: chng ta khng dch n tnh mai danh m ni Mai danh n tch ngha mt ch l Vo t ra sinh, ngi Vit Nam li ni Vo sinh ra t Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

50

nn dch l Ly c tr c Thm ch c lc chng ta khng s dng m Hn Vit m dch thng sang ngha thun Vit, nh: dch l Ma thun gi ho dch l Chng ht v khen hay dch l Nhn trc ng sau hoc Nhn ngang ng

dctri phi c i thnh trc sau hoc ngang dc V vy khi dch mt cu thnh ng, cng nh dch mt cu ting Hn ni chung chng ta phi lu lc no s dng m Hn Vit, lc no th khng nn, trnh lm dng hoc dng ba bi. 3.3.3. Khng hiu vn ho ni hm ca thnh ng: Nh ni trn, c nhiu cu thnh ng xut pht t nhng cu ni ca ngi xa, l nhng cu chuyn lch s, nhng truyn thuyt dn gian, do n su bn trong mi cu thnh ng l c mt cu chuyn, l mt nn vn ho, chng c mt ngha ht sc su sc. Nu cu thnh ng no nhn qua mt ch cng c th on c ngay ngha nh cu ( ch tu tin bnh phm ny n ngi khc, hay i xt nt cc li nh ca ngi khc) th chng ta khng cn phi nghin cu g nhiu, nhng c nhng cu thnh ng, ch cn c vo mt ch, chc chn chng ta s khng th hiu c ngha ca cu thnh ng y. Nu khng bit rng ng sau n l c cu chuyn, l mt s tch th s khng hiu c ngha cng nh vn ho bn trong n.

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

51

V d t mt ch khng hiu c ngha. Chuyn k rng thi Tng c mt th sinh tn l Tn Sn, nm y cng bn trong thn i thi trng nguyn. Khi thng bo danh sch nhng ngi , tn ca Tn Sn cui cng, anh bn cng qu khng . Tn Sn tr v lng trc, mi ngi trong thn nm np n chia vui. B ca anh bn cng i thi cng n chc mng, v hi con mnh c khng. Tn Sn khng bit nn ni th no bn ngm hai cu th: Gii nguyn tn s th Tn Sn, hin lang cnh ti Tn Sn ngoi ng ni trn bng c nhn, tn cui cng l Tn Sn, con ca bc xp sau Tn Sn, c ngha l khng c tn trn bng vng. T mi ngi dng cu kho lo ch nhng ngi thi c khng t hoc tham gia cc cuc thi cng khng ginh thng li. 3.3.4. Khng nm c ngha tng th ca c cu thnh ng. Cu thnh ng c phi ni nhng ngi gi t bi, gi v thng cm ngi khc, cng ngha vi cu Nc mt c su ca Vit Nam? Khng phi! Thc ra cu thnh ng ny ni v vic c con th b cht, co nhn thy cng thng xt, ni cng l ng vt vi nhau gp iu khng may th cm thy ng tnh, thng xt. Cu thnh ng ny v cu tc ng Mt con nga au c tu b c ca Vit Nam ta c ngha gn ging nhau. iu ni ln rng, mun hc tt thnh ng, cn phi hiu c ngha tt, xu ca cu thanh ng , trnh hiu sai, dng sai dn n nhng hiu lm hay tr ci ng tic.

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

52

Ngoi ra, nh ni trn, mi cu thnh ng ngoi ngha mt ch cn c rt nhiu yu t cu thnh nn cu thnh ng. V vy chng ta phi nm bt c ngha chnh th ca cu thnh ng. V d: l bc v, bc nh l tm kim, ch nga tt. Cu thnh ng khng ch n thun l cm bc v v i tm k m, m hm ni rng lm vic phi bit ng no, suy ngh, khng nn qu cng nhc, rp khun. V vy khi hc thnh ng chng ta phi ch cc hnh nh n d hiu hiu ng, c bit l trong khi dch. Tm li, hc mi mt loi ngn ng, khi dch t mt ngn ng ny sang mt ngn ng khc chng ta phi da vo vn ho, phong tc tp qun ca nc , nh vy mi c hiu qu.

3.4. Mt s phng php hc thnh ng i xng bn ch ting Hn v cch vn dng. Trn y chng ti nghin cu kt cu ngha ca thnh ng i xng bn ch trong ting Hn v tc dng ca vic nm chc thnh ng i xng bn ch ting Hn. Nhng i vi ngi nc ngoi hc ting Hn, phi lm th no mi c th hc tt c ? Di y l mt s kin v phng php hc tp thnh ng ting Hn ca chng ti. 3.4.1 Li dng kt cu hc thnh ng i 4 ch ting Hn Thng qua kt qu nghin cu cun T in ting Hn vn nng ca chng ti, thnh ng i xng bn ch ting Hn c th c phn thnh 8 Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

53

loi kt cu: thnh ng do danh t to thnh, thnh ng do ng t to nn, thnh ng do tnh t cu to thnh, thnh ng c kt cu 2 v l cm ch v, kt cu nh trung, kt cu ng tn, kt cu ng b, kt cu trng ng. Nh vy, chng ta c th dung phng php phn loi ny hc ghi nh thnh ng. Ni nh vy l v thnh ng trong ting Hn s lng nhiu v k m xt v kt cu th n ch chia ra mt s loi v vy hc thnh ng theo kt cu ca no s thun tin hn rt nhiu so vi cch hc thng thng khng phn loi. Thnh ng i 4 ch ting Hn c 8 loi kt cu nh sau: thnh ng do danh t to thnh nh: thnh ng do ng t to nn nh: thnh ng do tnh t cu to thnh nh: thnh ng c kt cu 2 v l cm ch v nh: thnh ng c kt cu 2 v l kt cu nh trung nh: thnh ng c kt cu 2 v l kt cu ng tn nh: thnh ng c kt cu 2 v l kt cu ng b nh: thnh ng c kt cu 2 v l kt cu trng ng nh: Trong s 435 thnh ng i xng 4 ch ting Hn ma chng ti nghin cu, thnh ng c kt cu hai v l cm nh trung c 131 cu, chim 34,8%, l loi kt cu c s lng nhiu nht. M xt v ngha, hai v ca loi thnh ng ny phn ln l c ngha tng ng. Do , khi chng ta khng nh c mt cu thnh ng hon chnh m nh c mt v no th c th on ra c thnh ng . V d : cu thnh ng . Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

54

Nu ch nh cu thnh ng i xng 4 ch ny m u bng , chng ta c th thy l mt kt cu nh trung v vy rt c th hai v ca cu thnh ng ny c ngha tng ng. T c ngha tng ng vi c th l hoc , v l nhng t c ngha tng ng vi . T chng ta c th on ra cu tc ng hon chnh l . Tuy nhin, do vn ha v ngn ng ca Vit Nam v Trung Quc c nhiu im khc bit nn vic on thnh ng l rt kh khn nhng nu lm c iu ny, trnh ting Hn ca ngi hc s c nng cao rt nhiu. 3.4.2. Li dng m Hn Vit hc ting Hn Chng ta u bit rng trong ting Vit c rt nhiu t Hn Vit, v vy ting Vit mn rt nhiu c ngha v mt ch ca thnh ng Hn ng, gi chung l Thnh ng Hn Vit, nh: Thanh mai trc m Thin la a vng n c tri tn An c lc nghip Nhng thnh ng Hn Vit ny rt quen thuc vi ngi dn Vit Nam, d nhng ngi cha tng hc ting Hn vn c th s dng thnh tho nhng thnh ng ny. Chnh v vy, vi nhng ngi hc ting Hn nh chng ta, ch cn c qua cc cu thnh ng nh , l c th nh ngay. Nhng loi hnh thnh ng ny c rt nhiu trong ting Vit, v c s dng rng ri t rt lu. Vy nn, nu mun nhanh chng nm bt c loi hnh thnh ng ny, chng ra phi hc nhiu v m Hn Vit ca t ng ting Hn, Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

55

bao gm c cch pht m v ngha ca t. V d: trong cu thnh ng - n c tri tn, th -n c ngha l g? -Tri c ngha l g? Trong cu thnh ng ny -n c ngha l n tp; -Tri c ngha l hc hi, hiu bit. V ngha ca cu thnh ng ny l bit n tp nhng kin thc c th chng ta s nm bt v hiu c nhng kin thc mi. Trong cu thnh ng - An c lc nghip, - Lc nghip, l ch ly s nghip mnh ang theo ui lm nim vui, phi n nh gia nh, cuc sng th mi c th lm vic mt cch vui v c. Hiu r c ngha ca tng t trong cu th chng ta mi vn dng linh hot v chnh xc cu thnh ng v ghi nh c rt lu. 3.4.3. Dch ngha mt phn hoc ton b V d Thp t nht sinh n thng c m u voi ui chut Lm thy ry ma Ming hm gan sa Hai cu thnh ng u tin l thnh ng dch ngha mt phn. Thng thng ngi Vit Nam ni rng Thp t nht sinh, vy ti sao li c s thay i t (cu, tc l chn) trong ting Hn thnh (thp, tc l mi) trong ting Vit? Trong quan nim ca ngi Trung Quc, (thp, tc l mi) tng trung cho s hon m, y , chnh v vy, 9 phn 10 y c ngha l nguy c ca s t vong, kh nng sng st ch l mt phn mi m Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

56

thi, ch tnh hnh rt nguy kch. Nhng khi vo Vit Nam, nhn mnh vo tnh hnh nguy cp, chng ta dng (thp, tc l mi) so snh vi (nht, tc l mt), m khng phi l v . Cng nh trong cu thnh ng n thng c m, chng ta vn gi li hai hnh nh so snh l (thng, tc l gio) v (M, tc l nga), nhng thay i t (Tht, tc l con) l lng t ca nga thnh (c, tc l n c), nh vy hai t n v c s i xng nhau hn. Ba cu thnh ng sau l dch ngha hon ton. Trong cu u voi ui chutth H v Rn trong thnh ng ting Hn c chuyn thnh Voi v Chut trong thnh ng Hn Vit. y khng c ngha rng chng ta khng hiu ht ngha ca thnh ng hay l dch khng chnh xc m chng ta s dng hnh tng hai con vt i xng m ngi Vit hay dng to tc dng i lp c hiu qu hn v thit thc hn vi ngn ng ting Vit. C th ni, l thi quen s dng ngn ng ca mi quc gia. Trong chng 2, chng ti nghin cu rt k v Thnh ng i xng bn ch trong ting Hn. Chng ta u bit c im ln nht ca loi hnh thnh ng ny l i xng, hai v ca thnh ng c mi quan h mt thit vi nhau. V vy, trong qu trnh nghin cu loi hnh thnh ng ny ch cn chng ta ch cn ch tm mt cht l c th nm bt c mi quan h gia hai v trong thnh ng. V d: Trong cu thnh ng Tro o li sui: chng ta d dng nhn ra (Sn) v (Thu) i xng nhau, v d ta khng bit ngha ca t nhng r ngha t (c b tc bn cnh) l tro o, vt ni th Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

57

cng c th on c t (c b chm thu bn cnh) lin quan n qua sng, vt bin. on ngha nhng t vng m chng ta cha bit cng l mt cch hc ting Hn hiu qu. Cng nh cu thnh ng Thay hnh i dng, theo cch phn tch trn, (u) v (din) i xng nhau, (ci) v (hon) cng c mi quan h nht nh. Nu c ngha l dng mt vt ny thay th cho vt khc th cng c ngha tng t nh vy, cng l m cng l Chnh v vy, bit vn dng thnh ng Hn ng vo thnh ng ting Vit chng ta cn c s lin tng, v nhng phng php tng tng. 3.4.4. Mn th ph, hnh tng tng trng trong ting Vit Vit Nam Trung Quc ni sng lin mt di, ngn ng nhiu im tng ng, nhng khng phi mi cu thnh ng Hn ng u c mt cu thnh ng ting Vit tng xng, v d nh ti phn (3.4.2) hay (3.4.3). C nhng cu thnh ng Hn ng khng th tm c mt cu thnh ng tng ng, c nhng lc ta hon ton hiu ngha ca cu thnh ng nhng khng th biu t c, m ch c th trnh by bng nhng t hay cm t n gin m li khng th hin ht c ca cu thnh ng gc, v d: Sng ng, sinh ng Chi ch Bin lun si ni, tranh lun kch lit Kh kh gi ly ci c Che giu ci xu, biu dng ci tt Lng phng sng ln, vt qu him Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

58

Chng ta c th d dng nhn ra nhng cu dch ting vit khng truyn ti ht ngha su sc ca thnh ng gc. Tuy mt cu thnh ng ch vn vn c 4 ch nhng trong bao hm ngha phong ph v su sc, khng th gii thch r rng qua mt hai cu. V vy, mun hiu ht ngha trong tng cu thnh ng, chng ta cn chm ch c sch, xem bo, xem truyn hnh, ch c nh vy chng ta mi hiu ht c nhng hm qua tng cu thnh ng. Theo kinh nghim ca mnh, chng ti xin gii thiu mt phng php dch thut. Vn th, trong ting Vit vn rt phong ph, chng ta hon ton c th tn dng nhng tc phm dn gian, vn th, kit tc ca c nhn biu t hoc dch ngha ca thnh ng gc. Nhng cu th vn y rt quen thuc vi ngi dn Vit Nam, iu ny gip ch cho nhng ngi hc v nghin cu thnh ng hiu su sc hn v ngha ca thnh ng gc. V d: Gn trong gang tc m bin tri cch bit Du la ng vn vng t lng (Truyn Kiu-Nguyn Du Mt con nga au c tu b c Thnh ng ting Vit

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

59

TIU KT
i vi nhng ngi c trnh ting Hn nht nh, trong qu trnh hc c th tn dng nhng ngha tng ng, tng phn, tng t ca thnh ng cng nh nhp iu ca t nng cao hiu qu hc ting Hn ca mnh. Cn i vi nhng ngi mi bt u hc ting Hn, thng qua s so snh i chiu trn c th gip cho cc bn c c ci nhn tng quan v thnh ng v hnh thnh cho mnh mt li t duy v ting Hn, cng nh thnh ng. Tm li, bt lun l i vi ngi nc ngoi hc ting Hn hay chnh nhng ngi Trung Quc, vic hc tt thnh ng s gip cho mi ngi hiu thm v vn ho, t nc, con ngi Trung Hoa.

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

60

KT LUN

Thnh ng ting Hn a dng phong ph, hnh thc hon chnh, ni dung tinh t. Thnh ng ting Hn cng l nhng chun tc, ng lc con ngi t nhn nhn bn thn, bit cch nhn nhn cuc sng, o c. Thnh ng i xng th hin y tnh p v cn i, i xng, nhp iu, kt cu. Vi 1700 cu thnh ng trong quyn T in vn dng NXB T Xuyn nm 2000, chng ti tin hnh kho st v lc ra c 435 cu thnh ng i xng. Tht vy, thnh ng hay c th hn l thnh ng i xng ting Hn chnh l ch nam cho chng ta hiu thm v vn ho Trung Hoa. Nhng c th bc ln c nh cao ca tr tu th cn phi vt qua rt nhiu kh khn. Chnh v vy chng ta cn phi c gng nhiu, tm hiu v nghin cu thm v thnh ng ting Hn cng nh thnh ng ting Vit cng vi vn ho ni hm ca chng. Chng ti s d chn ti BC U NGHIN CU THNH NG I TRONG TING HN ngoi nim yu thch i vi thnh ng, chng ti hy vng qua bi vit ny c th nng cao hn trnh ting Hn ca mnh, hiu bit hn phong tc tp qun ca t nc Trung Hoa. Chng ti cng hy vng bi nghin cu ny s phn no c tc dng i vi cc bn hc ting Hn. Do ti ny cn t ngi nghin cu nn ti liu tham kho v phng din ny khng nhiu, chng ti ch c gng tm mt s bi vit , ti liu c lin quan tham kho, t tin hnh kho st, thng k phn loi, phn tch v i chiu. Do thi gian v nng lc c hn, bi vit khng trnh khi nhng sai Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

61

st, mong thy c v cc bn xem xt, ng gp kin bi nghin cu thm hon chnh. Trong qu trnh nghin cu chng ti nhn c s gip nhit tnh ca cc thy c gio v cc bn, qua y cho chng ti by t cm n vi cc thy c gio v bn b gip chng ti hon thnh bi nghin cu ny!

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

62

TI LIU THAM KHO

1.NXB Sch T Xuyn 2000. 2.M Hoa, NXB Nhn Dn Thim Ty, 1958. 3.NXB Kim n.. 4.Trnh Mnh Huy (Ch bin) NXB Thng v. 5.Ngh Bo Nguyn, Diu Bng T, NXB Gio dc Chit Giang 1990. 6.Ng Tu Dnh 7. Vng Minh Dng, NXB Vn kin th mc. 8.Nghin cu tu t hc, NXB H H Mn 1988 9. Diu Bng T i hc Bo ch (Mc Trit hc Bo KHXH) 10.Nguyn Th Phng, lun vn thc s, H S phm Bc Kinh. 11. NguynTh Mai Ly, lun vn tt nghip, trng i hc H Ni 2006 12. Lu Chn Cn, Hc vin S phm Liu Thnh 13. Thnh ng ting Vit Nguyn Lc, NXB Khoa hc X hi, 1993 14. T in thnh ng tc ng Vit Hoa NXB Khoa hc X hi, 1999.

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

63

15. www.baidu.com 16. www.sina.com.cn 17. www.hanban.org 18. www.google.com 19. www.edu.com.vn 20. http://www.dffy.com

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

64

PH LC
1HAI V CA THNH NG I XNG L DANH T THNH NG DCH SANG TING VIT TING HN NGHA Chnh nhn qun t Gia ban ngy ban mt Quc sc thin hng Bi b cn du Bin lun si ni, tranh lun kick lit n thng c m Gn trong gang tc m bin tri cch bit Tay ngh gii, iu luyn

TNG NG NGHA TNG T NGHA TNG PHN

2HAI V CA THNH NG I XNG L NG T THNH NG DCH SANG TING VIT TING HN TNG NG NGHA TNG T TNG PHN Sp tan r Ph trng lng ph Thm nhun thu sut u c trc li Vui bun ly hp

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

65

3HAI V CA THNH NG I XNG L TNH T NGHA TNG NG NGHA TNG T NGHA TNG PHN o mo nghim trang Quang minh li lc Phong lu ho phng ng hong lng ly Ung dung lng ly Ung dung t c Tinh xo tuyt vi

4HAI V CA THNH NG I XNG L KT CU CH V THNH NG DCH SANG TING VIT TING HN NGHA Chia nm x by Nh nh u hay Danh chnh ngn thun Tiu tan, tan r c cao vng trng Thm cn c Cng thnh danh toi Sc cng lc kit Ngy rng thng di

TNG NG

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

66

NGHA

Gp nht tng ngy Thp m thp ton Ngi qua k li Ngn ngm. chn nn Khoan thai nh nhng Bnh thn im nhin Ri nh t v H lng h d Mt hnh mt bng u xui ui lt Chung mt ch hng T rung b mnh T lm t chu Xe c nh nc Khua chn ma tay Sn cng thu tn Mi h rng lnh Trong gi trng ngn Ma thun gi ho Chng ht v khen hay Quc thi dn an Trng trn hoa thm

TNG NG NGHA TNG T

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

67

NGHA TNG T

Tut gm ging n n nh h cun, ung nh rng phun Rng bay phng ma Rng tranh h u Rng un h ngi Mn ng h i Ch nhn ch ngha Ngy cng i mi Tht ln rm r Nc si la bng Ngy rng thng di Long tri l t Tri cao t dy Mt con nga au c tu b c Vt i sao di Lng d thnh thi Bo sao nghe vy Diu bay c nhy K chng li ngi b i Rng gm ma n Kinh hn khip va Ming nam m bng b dao gm

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

68

NGHA TNG PHN

Hu danh v thc Ch ln ti mn Ly on tr n Ming ni mt ng mm ni mt no Bng mt khng bng lng Du la ng vn vng t lng Thp tha thp thm Tin h hu ng Lm thy ry ma Ming hm gan sa Kinh ng lng ngi

(5) HAI V CA THNH NG I XNG L KT CU NG TN THNH NG DCH SANG TING VIT TING HN An phn th thng Kh kh gi ly ci c Ba bi, linh tinh Vt nc bng tng H phong hon v Miu t sng ng Cn c tit kim

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

69

NGHA

Ghi lng tc d Lao tm kh tng Khuynh gia bi sn Nghing nc nghing thnh Cu c c thy Vui tai vui mt Mt hn mt va ng cam cng kh Ngh ngi ly sc Ci phong di tc Mai danh n tch Tro o li sui Bt bng bt gi Chiu binh mi m Hoa ci nguyt thn Ti ba xut chng Ci sng lt gi Vo sinh ra t c voi i tin Tho lng va i tri p t Thay hnh i dng

TNG NG NGHA TNG T NGHA

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

70

TNG T

Ku tri ku t Suy tnh thit hn Gp gi thnh bo Mn xc hon hn Thng hoa tic ngc Nc chy hoa tri ng nh nm Ma to gi ln t thuyn p ni Phong ba bo tp Nh hoa nh ngc Gn b keo sn Git ngi cp ca Qun sng qun cht Trm g trm ch Nm mt nm gai Chi ch Thay tnh i tnh Nc chy my tri Gi o ti cm M my m mt Di non lp b

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

71

NGHA TNG T NGHA TNG PHN

C thanh ln sc On tri gin t Chc nh inh ng ct Bnh vc l phi Bit ngi bit ta Di nng dm ma V u bt tai Sng say cht mng u ui ngn ngnh c c qun nm Nh t qun nhiu Ngm mu phun ngi m la bng sng trc khi tt Bnh phm t u n cui Vt hn ngi bi hn ngc Git mt rn trm B gn ly xa V ngha qun thn Ging ng kch ty i trng thay en y c ra mi n c tri tn

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

72

NGHA TNG PHN

Tin trm hu tu Ngi trc lo sau Che giu ci xu, biu dng ci tt H ming mc quai Ch g mng ch Tc oai tc qui Ly n bo on

(6) HAI V CA THNH NG I XNG L KT CU NG B THNH NG DCH SANG TING VIT TING HN TNG NG TNG PHN Nh c nh tn gc Sng ng i sm v mun

(7) HAI V CA THNH NG I XNG L KT CU NH TRUNG THNH NG DCH SANG TING VIT TING HN o c cao Ngy lnh thng tt n ni lm vic u thn trng Kinh tri dy t

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

73

NGHA

Trm mi nghn manh Ba mm by mp C n b kia Mt lng hai d, khng chuyn nht Vn tt vi li Thin kinh a ngha, l bt di bt dch Thin la a vng Ging nh hai git nc Mun mu nghn v m mu qu k Trm l ngn mn Ngi ng nh hi Khun vng thc ngc An c lc nghip Cm nht mui rau i ng tiu d L nghi phin phc Nhanh nh chp Nhn xa trng rng Kin thc hp hi Vng cha luyn, ngc cha da mi Li ni v hnh ng tt

TNG NG NGHA TNG T NGHA

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

74

TNG T

Thnh tr kin c Dc sc bnh sinh Lng lang d si Mm nm ming mi Gi thm ma su Thanh mai trc m Ba u su tay Mu tnh su xa Tht thng hay thay i u mi, manh mi Tc tr a mu Lng phng sng ln, vt qu him Li ngon ting ngt Chn tri gc b Th mi hn xa Tc bc nhng sc mt vn hng ho Gi tri non ht Thuc ng gi tt Thng m dt nga ui Tr tro Ging Nam iu Bc Ngh mt ng lm mt no

NGHA TNG PHN

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

75

Rn rn, nhn gt Mt sm mt chiu Mt mi tn trng hai ch Mt cng i vic Nht ngn cu nh u voi ui chut Sm Tn chiu S, ch hay lt lng Sm th ny, chiu th n

(8) HAI V CA THNH NG I XNG L KT CU TRNG TRUNG THNH NG DCH SANG TING VIT TING HN NGHA TNG NG NGHA TNG T Hi ht qua loa n sng nut ti Lm tri ngc li Nghe phong thanh bng gi Th non hn bin Tnh ton k cng Trn i ln V t cng bng

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn

76

NGHA TNG PHN

Chy ngc chy xui Nhn trc ng sau Pht ci chnh nm ci ph Hnh ng m qung bng bt Ni dung su sc,li vn d hiu

Bc u nghin cu thnh ng i xng bn ch trong ting Hn