You are on page 1of 50

B Gio dc v o to Trng i hc Ngoi Thng ------------------o0o-----------------Cng trnh d thi Cuc thi Sinh vin nghin cu khoa hc trng i hc Ngoi

Thng nm 2008

Tn cng trnh:

NH GI NHNG TC NG CA CHNH SCH THU NHP KHU T CA VIT NAM V XUT MT S GII PHP
Nhm ngnh: XH1a

H Ni, thng 7 nm 2007

Mc Lc
Phn 1: t vn Phn 2: Gii quyt vn I-Mt s vn l lun v thu nhp khu 1.Khi nim thu nhp khu 2.Vai tr ca thu nhp khu 2.1.Gp phn vo bo h v pht trin sn xut ni a 2.2.Hng dn tiu dng trong nc 2.3.To ngun thu cho ngn sch Nh Nc 2.4.L cng c quan trng trong m php quc t, gp phn thc y t do ha thng mi 3.Cc phng php tnh thu nhp khu 3.1.Thu tnh theo gi 3.2.Thu tuyt i 3.3.Thu hn hp II- Chnh sch thu nhp khu t ca Vit Nam t nm 2001 n nay v nhng tc ng ca chnh sch . 1.Tnh cn thit phi c thu nhp khu t 2.Chnh sch thu nhp khu t ca Vit Nam t nm 2001 n nay 2.1.i tng chu thu 2.2.i tng np thu 2.3.Thi im tnh thu 2.4.Thi im np thu 2.5.Phng php tnh thu 2.6.Thu sut 3.Tc ng ca chnh sch thu nhp khu t t nm 2001 n nay. 3.1.T nm 2001 n thng 1/2007 3.2.Tc ng ca 3 ln gim thu nhp khu t trong nm 2007 3.2.1.Tc ng n ngi tiu dng v cc nh nhp khu 3.2.2.Tc ng n cc nh sn xut v lp rp t trong nc 3.3.Tc ng ca vic tng thu nhp khu t nm 2008 3.3.1.Tc ng n ngi tiu dng 3.3.2.Tc ng n nh nhp khu t 3.3.3.Tc ng n cc nh sn xut, lp rp t trong nc v ti ngnh cng nghip t ca Vit Nam 3.3.4.Tc ng ti th trng t 4.Mt s nh gi v chnh sch thu nhp khu t ca Vit Nam III- xut mt s gii php nhm hon thin chnh sch thu nhp khu t ca Vit Nam 1.Ch coi thu nhp khu t l cng c h tr 2.Chnh sch thu nhp khu t phi m bo tnh d bo c Phn 3: Kt thc vn .

PHN 1: T VN
http://svnckh.com.vn

Vit Nam, mt quc gia ang pht trin nhanh chng khu vc kinh t nng ng nht th gii khu vc Chu Thi Bnh Dng, c tc tng trng kinh t cao, lin tc trong nhiu nm (tc tng trng GDP bnh qun t 7,5/nm trong 5 nm 20012005 v 8,17% nm 2006 v 8,44% nm 2007)1 , mc sng ca nhn dn ngy cng c ci thin. V vy, th trng t ca Vit Nam c nh gi l mt th trng y tim nng. Minh chng r nht cho iu ny l vic xut hin trn th trng hng lot nhng thng hiu xe ni ting th gii nh: Porsche, Ferrari, Audi, Bentley, RollsRoyce.Tuy nhin, s thm nhp ngy cng mnh m ca dng xe nhp khu khin cho xe sn xut v lp rp trong nc tr nn yu th. iu tit th trng nhm thc hin nhng mc tiu di hn cng nh bo h nn sn xut t cn non tr, Nh Nc (m c th l B Ti Chnh) s dng n cng c thu nhp khu. Ch trong vng cha y hai nm c ti nm ln B Ti Chnh iu chnh thu sut thu nhp khu t. Hin nay, chnh sch thu nhp khu t tr thnh vn c d lun ht sc quan tm bi chnh sch y c tc ng to ln n ngi tiu dng, th trng t, ngnh cng nghip t ca Vit Nam cng nh ti cc doanh nghip nhp khu v sn xut lp rp t trong nc. Do tnh cp thit ca vn , nhm tc gi xc nh i tng nghin cu trong ti l chnh sch thu nhp khu t ca Vit Nam t nm 2001 tr li y (bao gm c thu vi xe mi, xe c v linh kin ph tng nhp khu). Nhm tc gi ch ra nhng tc ng to ln v nhiu mt ca chnh sch thu nhp khu t trn c s nghin cu thc t, phn tch so snh s liu, nh gi, tng hp vn . ng thi cng a ra nhng gii php vi hy vng nhm hon thin hn v nng cao hiu qu ca chnh sch thu nhp khu t. Vi ti ny nhm tc gi khng c tham vng phn tch c ht nhng chnh sch thu nhp khu ca Vit Nam t trc n nay m ch cp n chnh sch thu nhp khu t ca Vit Nam t nm 2001 tr li y khi m Vit Nam m ca v hi nhp ngy cng su rng vi th gii Trong qu trnh nghin cu nhm tc gi chia ti thnh 3 ni dung ln: Mt l, mt s l lun v thu nhp khu. Hai l, Chnh sch thu nhp khu t ca Vit Nam t nm 2001 n nay v nhng tc ng ca chnh sch . Ba l, xut mt s gii php nhm hon thin hn chnh sch thu nhp khu t. Thng qua vic nghin cu ti ny, nhm tc gi mong mun ng gp mt phn nh b nhm lm lnh mnh ha th trng t cng nh xc nh nhng bc i thch hp cho ngnh cng nghip t Vit Nam trong tng lai.

PHN 2 : GII QUYT VN


I-Mt s vn l lun v thu nhp khu. 1. Khi nim thu nhp khu.

Theo B Ngoi Giao Vit Nam


http://svnckh.com.vn

Trong nhng nm va qua thu nhp khu lun c coi l cng c hu hiu trong vic thc hin chnh sch qun l hng nhp khu, bo v th trng trong nc, gp phn tng thu ngoi t cho ngn sch nh nc v thu quan cn l cng c quan trng trong vic thc hin cng tc i ngoi ca mt quc gia.Vy thu nhp khu l g? C kh nhiu khi nim khc nhau v thu nhp khu xut pht t nhng cch tip cn khc nhau: t quan im v kinh t chnh tr, t gc ci nhn ca ngi thu thu ti ngi np thu, ri trn kha cnh php lut Nhn chung, chng ta c th hiu: Thu nhp khu l mt loi thu quan nh vo hng mu dch, phi mu dch, khi hng ha i qua khu vc hi quan ca mt nc.2 T pht biu trn chng ta c th hiu thu nhp khu t ca Vit Nam l mt loi thu gin thu nh vo mt hng t c php nhp khu qua bin gii ca Vit Nam m ch hng nhp khu phi np cho c quan hi quan khi l hng t vo lnh th hi quan ca Vit Nam. 2. Vai tr ca thu nhp khu: 2.1.Gp phn vo vic pht trin v bo h sn xut ni a. Thu nhp khu c xu hng lm tng gi trn th trng ni a, do c tc dng bo h sn xut v thng c coi l mt chnh sch bo v ngnh cng nghip non tr. Vic p dng thu nhp khu gy ra tn tht cho ton b x hi. iu ny c phn nh trong hai khi nim: Tc ng bo h v tc ng chuyn nhng. Tc ng bo h: Gi l bo h v vi gi bn cao hn s to c hi kinh doanh cho cc nh sn xut trong nc km hiu qu. Thm mi n v sn xut ra l tng thm mt mc km hiu qu. Tc ng chuyn nhng: Gi bn cao hn (do c thu nhp khu) c tnh cho mi n v ca ton b s lng cung ng trong khi tc ng bo h ch ng vi phn cung ng gia tng. Do , phn thu hoch thm ca cc nh sn xut c hiu qu l phn thng d so vi chi ph sn xut. y chnh l phn chuyn nhng hay ti phn phi li tc t gii tiu th sang gii sn xut. Tm li, mt mc thu quan nh vo hng nhp khu cnh tranh vi hng ha trong nc s lm cho gi c trong nc tng ln. Gi c tng ln lm gim nhu cu tiu dng, tng sn xut trong nc v gim nhp khu. Do vy, c th ni thu quan l mt cng c hu hiu pht trin v bo h sn xut trong nc. Tuy nhin, nhng lun c bo v cho mt chnh sch bo h ch thch hp trong ngn hn v trn phng din phi kinh t, hay ch nn p dng trong mt s trng hp c th m thi. Bi v bo h lm gim v c th lm mt hn nhng li ch do phn cng lao ng quc t mang li. thy r c tc ng bo h ca th quan, chng ta i xem xt mt s khi nim:
2

Theo gio trnh Chnh Sch Thng Mi Quc T-NXB Lao ng X Hi 2006
http://svnckh.com.vn

T sut bo h danh ngha (Nominal Protection Rate NPR): C hai loi NPR: l t sut bo h danh ngha thu quan v t sut bo h danh ngha thc Bo h thu quan cho ta bit s bo h gi tr danh ngha l nh th no nu khng c hn ch v s lng, khng c bun lu v nhng nhn t khc c th lm cho thu nhp khu tr nn mo m (tha hoc thiu). Trn thc t, khi ta thu mt mc thu i vi hng nhp khu, khng nht thit xy ra vic tng gi c tng ng trn th trng ni a i vi hng ha . V vy, t l bo h danh ngha thu quan thng khng trng vi bo h danh nghathc. Bo h danh ngha thc c hiu l chnh lch tnh bng phn trm (%) m ngi sn xut ni a nhn c v gi quc t. Bo h thc chu tc ng ca tt c cc nhn t nh: hng ro thu quan, phi thu quan, bun lu. Bn cnh t sut bo h danh ngha NPR, cn c t sut bo h hiu qu (Effective Protection Rate EPR) khi thu nh vo thnh phn nhp khu chnh lch so vi thu nh vo cc u vo nhp khu. Trong tnh hung khng co mo m v thu nu thu nhp khu cng cao th s bo h sn xut ni a cng ln. Nhng chng ta bit rng, mt iu quan trng i vi cc nh sn xut khng ch l gi bn hng ca mnh trn th trng m cn l gi mua nhng u vo cho sn xut. Gi mua y cng b nhng bin php bo h tc ng n. T sut bo h hiu qu cho php tnh n cc tc ng phi hp ca nhng bin php bo h i vi cc u ra v cc u vo. T sut bo h hiu qu chnh l s bin i phn trm ca gi tr gia tng vo gi ni a so vi gi tr y c tnh theo gi quc t. Bo h hiu qu tht s cng cao th kh nng sn xut hng c hiu qu cng cao v do vy, nn cng nghip cng c cng c trong nc. S kin bo h tht s c th khc bit vi bo h thu quan danh ngha mang li nhiu hm l th. S bo v thc s m mt ngnh cng nghip c hng c th gia tng ch v c s gim thu nh trn cc u vo m ngnh cng nghip c s dng. Vic gim thu cho cc u vo li d thc hin hn tng thu u vo. V c v nh khuyn khch t do mu dch hn. Cc quc gia c th gia tng bo v i vi cc nh sn xut trong nc thng qua c quyn thu quan nh vy. Cc ngnh cng nghip hng v xut khu thng khng th hng li trn th trng quc t, nu thu quan bo v li nh c vo nhng u vo nhp khu m ngnh cng nghip s dng. V vy, nh thu thp hoc khng thu thu cc u vo nhp khu c th va l bin php bo h hu hiu sn xut ni a, va l gii php khuyn khch xut khu. 2.2 Thu quan gp phn hng dn tiu dng trong nc: xem xt tc ng ca thu nhp khu i vi gii tiu dng ni a nh th no, trc ht chng ta gi thit rng, thu nhp ca mi ngi tiu dng l c nh, v ngi tiu dng c th la chn mua mt trong hai hng ha A v B. Khi cha c thu nhp khu, ngi tiu dng va mua sn phm A v B theo mt t l no . Gi s nh nc nh thu nhp khu i vi mt mc thu no theo gi ca sn phm A, khi ng gii hn ngn sch s thu hp li. Ngi tiu dng s hn ch vic mua sn phm A v s mua nhiu sn phm B. V cn i li ngn sch, ngi tiu dng s phn chia phn thu nhp c nh ca mnh.
http://svnckh.com.vn

Nh vy ta c th thy thu nhp khu trong trng hp ny tc ng n hnh vi ca ngi tiu dng trn 2 kha cnh. Trc khi nh thu vo sn phm A, ngi tiu dng c th t liu phn phi thu nhp ca mnh sao cho mua c c hai sn phm A v B nhiu nht. Sau khi nh thu vo sn phm A th ngi tiu dng c xu hng phn b thu nhp ca mnh nghing v mua c sn phm B nhiu hn. chnh l tc ng ca thu nhp khu i vi hng dn tiu dng trong nc. 2.3 Thu nhp khu gp phn to ngun thu cho ngn sch Trn mi n v nhp khu, Nh nc thu c mt s thu nht nh. V trong mt nc m h thng cha pht trin, thu nhp khu gn nh l mt ngun thu chnh v d thc thu. Nhiu nc chu pht trin nh vo thng mi quc t, v iu ng ngc nhin l thu nhp khu chim mt t l cao trong tng ngun thu Chnh ph. V d: n 28,5%; Philipin 24%; Thi Lan 23%, Malaysia 17%; i Loan 14%. Trong khi , cc nc giu c t l rt thp M 1,4%; Canada 1,7%; Anh 0,07%; Php 0,03%; CHLB c 0%. Vit Nam, do m rng hot ng ngoi thng, nn ngun thu t thu xut nhp khu cng tng ln qua cc nm v gp phn ng k vo ngun thu ca ngn sch. Thu xut nhp khu, ch yu l thu nhp khu Vit Nam, trong nhng nm 90 chim t 25% n 28% tng s thu thu ca ngn sch nh nc. ( Gio trnh Chnh sch thng mi quc t 2006) 2.4 Thu quan l cng c quan trng trong m php quc t gp phn thc y t do ha thng mi. Cc quc gia khng k quy m v trnh pht trin ang tm mi cch tham gia vo th trng th gii v khu vc, nhm th hng nhng li ch do hp tc v phn cng lao ng quc t mang li. Mt trong nhng c gng ca cc quc gia theo hng ny l tm cch gim dn v tin ti xa b cc ro cn thng mi. Cc quc gia v ang t c nhng kt qu nht nh theo hng ny. Trong 7 vng m phn (1948 1994), cc thnh vin GATT t c tha thun gim thu cho 89.000 hng ha. Vn gim thu quan, cc ro cn thng mi v loi tr phn bit i x vn l mc tiu c bn ca WTO (GATT 1994). Theo hip nh Urugoay (kt qu vng m phn th 8 ca GATT), t nm 1994 n 2005, mc thu quan trung bnh s gim 40%. Vi mc gim nh vy, mc thu quan trung bnh s gim 40%. Vi mc gim nh vy, mc thu hng ha ni chung cc nc cng nghip pht trin ch cn khong khng qu 5%, tr hng dt v may mc, mc trung bnh khong 10 30%. Ch yu l i vi hng nhp t cc nc ang pht trin, thu quan trung bnh cc nc ng ch cn t 5 15%; Nam : 10 60%, M La tinh, Trung ng, chu Phi: 10 25%. to cho t do thng mi, cc nc tham gia WTO cng cam kt thu ha cc bin php khng mang hnh thc thu v khng a thm cc hnh thc bo h mi ngoi khun kh ca GATT. Mi chnh sch kinh t r rng s lm cho thng mi quc t khng cn cn tr cc doanh nghip phi lo lng. Theo Tng Th k GATT th 95% s hng ha trong mu dch quc t s c iu tit ch yu bng cng c thu quan.
http://svnckh.com.vn

Cc nc thnh vin WTO cng tha thun rng, mi loi thu v khon thu ni a s khng p dng trc tip hay gin tip i vi cc sn phm nhp khu cao hn nhng khon thu v thu ni a nh vo cc sn phm trong nc tng ng. 3. Cc phng php tnh thu nhp khu. C rt nhiu phng php tnh thu nhp khu khc nhau. Ty theo tng mt hng v chnh sch ca Nh Nc i vi tng mt hng nhp khu m Nh Nc (c th l c quan thu ) p dng cc phng php nh thu nhp khu cho ph hp. 3.1. Thu tnh theo gi.(thu tng i) Thu tnh theo gi l loi thu nh mt t l phn trm(%) nht nh trn gi hng nhp khu. Vic p dng cch tnh thu theo gi lm cho s tin thu thu c bin ng theo s thay i ca gi hng nhp khu. Lng thu nhp khu=Gi tnh thu x Lng nhp khu x thu sut(%) V d: Hin nay thu nhp khu t mi nguyn chic l 83%. Nu nhp khu mt chic Audi R8 t c vi gi l 247.000 $ v c quan hi quan ca Vit Nam chp nhn ly mc gi ny l mc gi tnh thu th lng thu nhp khu phi np s l: Lng thu nhp khu= $ 247.000 x 1 x 83% = $ 205.010 Gi tnh thu khng ng ngha vi gi nhp khu m l gi m c quan hi quan chp nhn tnh thu cho l hng nhp khu . Theo hip nh ACV Agreement on Customs Value v xc nh tr gi hi quan ca WTO (hip nh ACV l hip nh c th ha cc quy nh trong iu VII ca GATT 1994 cho nn cn c gi l Hip nh v thc hin iu VII ca GATT 1994), Gi tnh thu l gi thc t hoc s phi thanh ton cho nghip v nhp khu l hng nhp khu n ca khu u tin ca nc nhp khu. Khi thu nhp khu c tnh theo gi th vic xc nh gi tnh thu l v cng quan trng v n lin quan n s tin phi ng v chi ph ny li lin quan ti gi hng nhp khu cao hay thp. T chc thng mi th gii (WTO) a ra 6 phng php xc nh tr gi tnh thu. Tr gi giao dch (Transaction value) L tr gi c xc nh trn c s gi thc tr hoc s tr khi hng ha c bn t nc xut khu sang nc nhp khu da trn ha n hoc ghi trn hp ng. Ngoi gi ghi trn hp ng, gi tnh thu cn bao gm c nhng chi ph: ph hoa hng v mi gii, cc khon thu v sau m ngi bn c hng pht sinh do vic bn li hng, chuyn nhng hoc s dng hng nhp khu tip, ph vn ti, bo him v cc loi ph lin quan khc tnh n im nhp khu Tr gi giao dch ca hng ging ht( Transaction value of identical goods) iu 2 hip nh ACV quy nh nu gi tnh thu ca hng nhp khu khng th xc nh theo phng php tr gi giao dch ni trn th gi tnh thu s l gi tr giao dch ca mt hng ging ht c bn vi mc ch xut khu cho cng mt nc nhp khu vo cng thi im hay cng thi k vi l hng ang c xc nh gi tr.

http://svnckh.com.vn

Hng ha ging ht l hng ha ging nhau v mi phng din, k c cc c im v thc th vt cht, cht lng v uy tn. Hng ha c coi l hng ging ht l nhng hng ha m: -Ging nhau v cc kha cnh: tnh cht v c im v thc th vt cht, cht lng hng ha v danh ting hng ha -c sn xut cng mt nc vi hng ha ang c xc nh gi tnh thu -Do cng mt hng sn xut nh ngha v hng ha ging ht khng bao gm cc hng ha nhp khu do ngi bn cung cp vi mc gi thp hoc cho khng ngi nhp khu thc hin cc thit k, trang tr m thut. Tr gi giao dch ca hng tng t (Transaction value of similar goods) iu 3 hip nh AVC quy nh nu gi tnh thu ca hng nhp khu khng th xc nh theo hai phng php ni trn th gi tnh thu s l gi tr giao dch ca mt hng tng t c bn vi mc ch xut khu cho cng mt nc nhp khu vo cng thi im hay cng thi k vi l hng c xc nh gi tnh thu. Hng ha tng t c hiu l hng ha mc d khng ging nhau v mi phng din nhng c nhng c im tng ng v cc vt liu cu thnh tng ng cho php chng c th cng thc hin chc nng v c th thay th ln nhau v mt thng phm. Trng hp xc nh c nhiu gi tnh thu ca hng cng loi hay tng t th gi thp nht s c s dng xc nh gi tnh thu cho hng nhp khu. Tr gi khu tr (Deductive value) Trong trng hp khng th xc nh gi tnh thu theo cc phng php ni trn th nn xc nh trn c s n gi bn trn th trng ni a ca hng nhp khu ang cn xc nh gi tnh thu hoc hng ging ht hoc hng tng t khu tr nhng chi ph di y nu chng thc s xy ra: -Ph hoa hng hoc cc khon li nhun v chi ph qun l chung lin quan n vic bn hng ti nc c nhp khu hng cng chng loi hay hng bc -Cc ph bo him, vn ti v chi ph c lin quan pht sinh trong phm vi ca nc nhp khu -Chi ph v ph tnh gp theo -L ph hi quan v thu hi quan ca nc nhp khu. Khi p dng phng php khu tr, cn ch n cc chi tit sau: La chn gi c thch hp, thi gian v iu kin bn hng, s lng ln nht. Tr gi tnh ton (Computed value) Khi khng th xc nh gi tnh thu theo cc phng php trn th hip nh AVC cho php xc nh gi tnh thu da vo tng chi ph sn xut ra hng ha nhp khu. Theo phng php ny tr gi hi quan c xc nh trn c s gi thnh ca mt hng ang c xc inh gi tnh thu cng vi mt khon li nhun v chi ph chung c phn nh trong nghip v bn hng cng loi t nc ngi xut khu sang nc ngi nhp khu. Phng php d phng (Fall-back method) Nu khng th p dng cc phng php trn, WTO cho php xc nh gi tnh thu trn c s kt hp cc phng php trn mt cch ph hp nhng khng c da trn cc cch sau: da trn gi nhp khu ti thiu; da trn gi bn trong nc ca hng ha tng t c sn xut ti nc m hng ha cn xc nh tr gi hi quan c nhp
http://svnckh.com.vn

khu; mt h thng cho php chp nhn gi cao hn trong hai loi gi s dng xc nh tr gi tnh thu quan ca hng ha; da trn gi bn ca hng ha ti th trng nc xut khu; nh gi trn c s gi nh hay ty tin. 3.2.Thu tuyt i: L loi thu quy nh mc thu theo gi tr tuyt i tnh trn n v hng ha nhp khu. Lng thu nhp khu= Lng nhp khu x mc thu tuyt i quy nh trn mt n v hng nhp khu Hin nay thu tuyt i ch p dng duy nht i vi mt hng t c nhp khu vo Vit Nam Bng 1-1: Biu thu nhp khu t c ca Vit Nam
Thuc nhm m s trong Biu thu nhp khu u i (2) n v tnh (3) Mc thu(USD) (4)

M t mt hng (1) 1. Xe ch khng qu 5 ngi, k c li xe, c dung tch xi lanh: - Di 1.000cc - T 1.000cc n di 1.500cc - T 1.500cc n 2.000cc - Trn 2.000cc n di 2.500cc - T 2.500cc n 3.000cc - Trn 3.000cc n 4.000cc - Trn 4.000cc n 5.000cc - Trn 5.000cc 2. Xe ch t 6 ngi n 9 ngi, k c li xe, c dung tch xi lanh: - T 2.000cc tr xung - Trn 2.000cc n 3.000cc - Trn 3.000cc n 4.000cc - Trn 4.000cc 3. Xe ch t 10 ngi n 15 ngi, k c li xe, c dung tch xi lanh: - T 2.000cc tr xung - Trn 2.000cc n 3.000cc - Trn 3.000cc

8703 8703 8703 8703 8703 8703 8703 8703

Chic Chic Chic Chic Chic Chic Chic Chic

3.000,00 7.000,00 9.000,00 13.500,00 15.000,00 18.000,00 26.400,00 30.000,00

8703 8703 8703 8703

Chic Chic Chic Chic

8.100,00 12.600,00 16.000,00 24.000,00

8702 8702 8702

Chic Chic Chic

7.200,00 10.800,00 15.000,00

Ngun: quyt nh s 14/2008/Q-BTC 3.3. Thu hn hp:

http://svnckh.com.vn

L loi thu va p dng tnh theo s lng va p dng tnh theo gio trn s hng nhp khu. II- Chnh sch thu nhp khu t ca Vit Nam t nm 2001 n nay v nhng tc ng ca chnh sch . 1. Tnh cn thit phi c thu nhp khu t. i vi mt quc gia ang pht trin v c ngnh cng nghip t cn qu non tr nh Vit Nam, thu nhp khu t ng mt vai tr tch cc nht nh. Cng ging nh cc loi thu nhp khu nh vo cc mt hng khc, thu nhp khu t l mt cng c ca Nh Nc iu hnh, qun l lng t nhp khu vo th trng Vit Nam.Vy, ti sao phi qun l lng xe nhp khu? C rt nhiu l do m c bn nht l c s h tng giao thng ca chng ta cha t tr thnh phng tin giao thng ph bin hay ch yu nht. Nu em so snh, c th qu khp khing vi nhng quc gia cng nghip pht trin m tiu biu l Nht Bn - cng quc xe hi s mt th gii th c th thy c s khc bit mt cch r rt. Vit Nam khng c c c s h tng giao thng tin tin c th phc v cho nhu cu ca hng triu t nh Nht Bn cho nn thu nhp khu t l cng c cn thit hn ch lng t nhm gii quyt vn giao thng. Hp 2-1: Thc trng giao thng ca Nht Bn Nht Bn vi dn s hin nay l 127 triu ngi nhng li c ti hn 90 triu t: ch ring th Tokyo vi 12 triu dn m s lng t c ng k ln ti hn 5,4 triu chic. D khng c c nhng u i v iu kin t nhin: din tch ch c 378.000 km m 73% l i ni, vi gn 4000 hn o ln nh nhng Nht Bn, vi bn lnh ca mnh khc phc c nhng kh khn, tr ngi v xy dng c mt h thng giao thng hon ho. chnh l thnh qu ca c mt qu trnh dy cng phn u, ca n lc v tm huyt: Vi 1.177.278 km ng b, 173 sn bay, 23.577 km ng st, Nht Bn c ng cho cc loi phng tin. D v cng ng c, tp np nhng vn phi m bo ng no xe ny ch khng c tnh trng chen ln, v t chc. Mng li xe in ngm, tu tc hnh ng vai tr nh bu vt ca h thng giao thng gip gii quyt c tnh trng n tc mt t nc c mt tp trung dn c cao, c bit ti cc thnh ph ln nh Tokyo, mt cch hiu qu. Chnh quyn lun tm mi cch duy tr ng thng, h thong. H thng n tn hiu giao thng, camera gim st, thng tin qun l v cng hin i, tinh vi v ngy cng hon thin hn. Thm vo , thc khi tham gia giao thng ca ngi dn Nht Bn l rt tt vi phng chm php lut l ti thng. Nht c mt quan nim iu anh ngh trong u - php lut khng cn quan tm, nhng nu hnh ng ca anh vi phm php lut, th chc chn s phi chu s x l nghim minh ca php lut. Quan im thm rt su vo cc hot ng lin quan ti t chc giao thng ca Nht Bn: h l s t gic, nghim tc v thi thn thin khi tham gia giao thng. Hn th na d thc chp hnh php lut qu tt, nhng vn khng th thiu bng dng b cu trng nhng ngi iu khin giao thng vi s lm vic cn mn v nghim minh. i vi ngi dn Nht Bn, h lun bit t li ch ca s ng, ca cng ng ln trn li ch
http://svnckh.com.vn

10

c nhn vi tn ch: nh nc v ngi dn, ngi dn v cng ng.Do vy, tuy Nht Bn c mt lng t khng l, nhng h vn c th qun l mt cch c hiu qu, trt t khi cc phng tin ny tham gia giao thng. Tnh trng tc nghn rt t khi xy ra. Ngun: Bo Si Gn Gii Phng Online Trong khi , c s h tng giao thng hin nay ca Vit Nam cha p ng nhu cu i li ca hng triu t, phng tin i li ch yu hin nay vn l xe my mt phn l do mc thu nhp ca Vit Nam cn rt thp. Thm vo na, thc chp hnh php lut khi tham gia giao thng ca ngi Vit Nam cha tht s tt. Do , nu lng t i li trn ng qu ng vt ngng c th kim sot c th n tc chc chn s tr thnh mt bi ton hc ba, au u. Mt s nc lng ging ca chng ta trong khu vc nh Thi Lan, Indonesia tng mc phi vn nn ny v phi mt rt nhiu cng sc gii quyt. Ngoi ra, i vi cc nc ang pht trin hay chm pht trin th ngun thu t thu nhp khu chim mt t trng rt ln trong thu ngn sch nh nc. V d: n 28,5%; Philipin 24%; Thi Lan 23%, Malaysia 17%; i Loan 14%; Vit Nam 28%. t l mt mt hng c gi thnh sn xut v gi bn trn th trng cao so vi mc thu nhp, do vy phn thu thu c t hot ng qun l nhp khu t s ng mt vai tr quan trng, phc v cho cc mc tiu khc ca chnh ph nh: chm lo cho y t, gio dc, an sinh x hi, an ninh quc phng Mt l do quan trng khc, vic s dng thu nhp khu gip bo h ngnh cng nghip xe hi cn non tr ca chng ta. Vic nh thu vo t nhp khu s gip cho cc doanh nghip lp rp v sn xut t trong nc c u th v gi hn so vi cc i th cnh tranh ngoi nhp trn th trng. Hn na, cc doanh nghip trong nc s c iu kin v thi gian hc hi, tip thu cng ngh cng nh trnh qun l tin tin ngy cng ln mnh hn v c th t ng vng trong qu trnh hi nhp. Thc t cho thy mt s quc gia nh Hn Quc, Trung Quc, n cng tng bng cch ny hay cch khc, h tr cho cc doanh nghip quc ni ca mnh cho ti khi c c ch ng tng i vng chc trn th trng. Cho ti nay, cc nc trn cng c c mt ngnh cng nghip t kh vng mnh, sc ng vng trn th trng ni a v ang tng bc m rng ra th trng khu vc v th gii. Cng vi Nht Bn cc hng xe Hn Quc nh Huyndai v KIA ang lm ma lm gi ti M, xe hi Trung Quc cng ang nui tham vng bnh trng sang chu u, mt s hng xe ca n trong thi gian gn y thc hin nhiu v mua bn st nhp vi nhng i tc c tn tui n t cc quc gia i trc trong ngnh cng nghip khng cn mi m ny. 2.Chnh sch thu nhp khu t ca Vit Nam t nm 2001 n nay Theo tng hp ca nhm tc gi, bn cnh s thay i v i tng chu thu v mc thu sut nhp khu, cc thnh phn khc trong chnh sch thu nhp khu t ca Vit Nam trong giai on t nm 2001 n nay hu nh khng c s thay i nhiu. 2.1. i tng chu thu.
http://svnckh.com.vn

11

i tng chu thu nhp khu ni chung c quy nh ti Ngh nh 149/2005/N-CP ban hnh ngy 08/12/2005 v quy nh chi tit thi hnh lut Thu nhp khu, thu xut khu. Theo , i tng chu thu bao gm: Hng ho nhp khu qua ca khu, bin gii Vit Nam bao gm: hng ho nhp khu qua ca khu ng b, ng sng, cng bin, cng hng khng, ng st lin vn quc t, bu in quc t v a im lm th tc hi quan khc c thnh lp theo quyt nh ca c quan nh nc c thm quyn. Hng ho c a t th trng trong nc vo khu phi thu quan v t khu phi thu quan vo th trng trong nc. Hng ho mua bn, trao i khc c coi l hng ho nhp khu. Vi mt hng t ni ring, t nm 2001 n trc ngy 01/05/2006, i tng chu thu nhp khu l t nguyn chic cha qua s dng v ph tng, linh kin b CKD v IKD. K t ngy 01/05/2006, khi m t qua s dng c cho php nhp khu vo Vit Nam th i tng chu thu nhp khu t l: t nguyn chic cha qua s dng v qua s dng, ph tng linh kin b CKD, IKD nhp khu vo Vit Nam. 2.2. i tng np thu. i tng np thu nhp khu ni chung v i tng np thu nhp khu t ni ring theo quy nh ti iu 4 ca Lut Thu xut khu, Thu nhp khu s 45/2005/QH11 ngy 14 thng 06 nm 2005, bao gm: a) Ch hng ho nhp khu; b) T chc nhn y thc nhp khu hng ho; c) C nhn c hng ho nhp khu khi nhp cnh; nhn hng ho qua ca khu, bin gii Vit Nam. 2.3. Thi im tnh thu. Thi im tnh thu nhp khu t l thi im i tng np thu ng k t khai hi quan vi c quan Hi quan. Thu nhp khu t c tnh theo thu sut, gi tnh thu v t gi tnh thu ti thi im tnh thu. 2.4. Thi hn np thu. Theo ngh nh 149/2005/N-CP ban hnh ngy 08/12/2005, thi hn np thu nhp khu t l 30 ngy, k t ngy i tng np thu ng k T khai hi quan. Tuy nhin, n ngy 31/05/2008, B Cng Thng ban hnh Quyt nh 10/2008/Q-BCT v vic b sung Danh mc Hng tiu dng phc v vic xc nh thi hn np thu nhp khu, quy nh: cc doanh nghip nhp khu t nguyn chic t 9 ch ngi tr xung s phi np thu ngay ti cng. Quyt nh ny c hiu lc vo ngy 15/06/2008 ( 15 ngy k t ngy ng cng bo). 2.5.Phng php tnh thu.
http://svnckh.com.vn

12

C rt nhiu phng php tnh thu nhp khu, tuy nhin thu nhp khu t ca Vit Nam ch p dng 2 phng php: Thu tnh theo gi (thu tng i) p dng vi t nguyn chic cha qua s dng v linh kin ph tng t; thu tuyt i p dng vi t qua s dng. 2.5.1. Thu tnh theo gi. Nh cp mc I.3, khi tnh thu nhp khu theo gi, vic xc nh tr gi hi quan l v cng quan trng. Trc y, vic xc nh tr gi hi quan ca hng ha nhp khu ni chung v t nhp khu ni ring c thc hin theo Ngh nh 155/2005/N-CP ban hnh ngy 15/12/2005 quy nh v vic xc nh tr gi hi quan i vi hng ha xut khu nhp khu. Hin nay, vic xc nh tr gi hi quan ca mt hng ny c xc nh theo Ngh nh 40/2007/N-CP. Ngh nh ny c ban hnh ngy ngy 16/3/2007 nhm thay th Ngh nh 155/2005/N-CP. 2.5.2.Thu tuyt i. Vic tnh thu nhp khu cho hng ha p dng thu tuyt i c th hin Thng t 113/2005/TT-BTC ban hnh ngy 15/12/2005. Theo th vic xc nh s thu phi np i vi mt hng t qua s dng p dng thu tuyt i thc hin theo cng thc sau: S thu thu nhp khu = phi np S lng n v mt hng thc t nhp khu x ghi trong T khai hi quan Mc thu tuyt i quy nh trn mt n v hng ho

2.6. Thu sut. 2.6.1. Thu sut nhp khu xe nguyn chic cha qua s dng v thu sut nhp khu linh kin, ph tng t. Nm 2001, thu nhp khu t nguyn chic cha qua s dng vn l 100%. Thu linh kin b CKD, IKD lun mc thp 3-25% Thng 11/2005, thu i vi mt hng ny gim t 100% xung 90% Ngy 11/1/2007 - thi im gia nhp WTO, thu t mi nguyn chic gim t 90% xung cn 80% Thng 8/8/2007, thu t mi nguyn chic gim xung cn 70% Ngy 19/10/2007, thu ca mt hng ny cn 60%. Nh vy l ch trong nm 2007, B Ti chnh 3 ln tin hnh gim thu sut thu nhp khu t nguyn chic. Trong ng ch l 2 ln gim lin tc trong thng 8 v thng 10, a thu sut thu nhp khu t nguyn chic t mc 80% xung cn 60%.

http://svnckh.com.vn

13

Tuy nhin, cc quyt nh ny ca B Ti chnh nhn c phn hi khng my tch cc t cc nh sn xut t trong nc thuc Hip hi Cc nh sn xut t trong nc (VAMA) v c B Cng Thng c quan qun l trc tip khi doanh nghip sn xut t. n c, sau hai ln gim thu gn y nht, ch c cc nh nhp khu t tin hnh gim gi cn li hu ht cc thnh vin VAMA (tr Mercedes-Benz Vit Nam) u im hi lng ting. Thm ch ch v quyt nh ca B Ti chnh m nhiu hng xe cn i thi khng sn xut na m chuyn sang phn phi c hng li nh cc nh nhp khu. Cc hng xe ny cho rng, gim thu nhp khu xe nguyn chic khng h tc ng n gi thnh xe lp rp trong nc. Mun xe ni gim gi th thu nhp khu linh kin phi gim, ng thi quy m th trng phi ln. Ngy 11/3/2008 b Ti chnh ban hnh Quyt nh 13/2008/Q-BTC, theo thu nhp khu t mi nguyn chic tng ln mc 70%. y l ln th t B Ti chnh iu chnh thu nhp khu t trong vng hn mt nm. Ch c iu khc vi ba ln iu chnh nm 2007 (mi ln iu chnh gim 10%, t 90% xung cn 60% vo thng 10/2007), ln ny B Ti chnh li tng thu nhp khu ln 10% so vi mc thu hin ti. Mt trong nhng l do tng thu nhp khu m B Ti chnh a ra l nhm hn ch ch tc giao thng khi lng xe nhp khu t. Thng k cho thy, do c gim thu nn nm 2007, lng xe t nhp khu v tng mc k lc, t 28.000 chic, gp hn hai ln so vi nm 2006, kim ngch nhp khu ln ti 523 triu USD. Nm 2008, lng xe nhp khu v tip tc tng, 2 thng u nm lng xe cp cng Vit Nam t khong 10.000 chic, bng doanh s 8 thng u nm 2007. S liu t tng cc thng k cho thy, xe nhp khu nguyn chic xp x 80% lng lp rp xe trong nc, tng ng vi 44% th phn, trong khi , vo thi im thng 8/2007, th phn xe nhp hng thng chim khng qu 25%. Th nhng, trc vic khng gim gi xe ca cc thnh vin VAMA, v tnh hnh xe nhp t chim lnh ng ph, Chnh ph ch o b Ti Chnh thc hin t iu chnh thu nhp khu t u tin trong nm 2008. Theo , xe mi nguyn chic s tng t 60% ln 70%. Ngy 21/4/2008, B Ti chnh chnh thc thng bo quyt nh tng thu sut nhp khu t mi nguyn chic dng ch ngi t 70% ln 83%, vic tng thu c p dng cho cc t khai hi quan bt u t ngy 22/4/2008. Mc ch ca vic tng thu ln ny m B Ti Chnh a ra l gim c tc giao thng, gim tnh trng nhp siu nhm kim ch lm pht v n nh kinh t v m. Ngy 13/05/2008, B Ti Chnh ban hnh Quyt nh 25/2008/Q-BTC. Theo , linh kin, ph tng t nhp khu tng thm 5-10% so vi mc c. Gng thy tinh, gng chiu hu chu mc thu 33-38%. Thit b truyn dn dng cho pht thanh v tuyn, truyn hnh c hoc khng gn my thu, camera s v camera ghi hnh nh nn chu mc thu l t 15-37%. Cc thit b ngt mch hay bo v mch in, cu ch, b trit xung in chu thu 10-29% ty loi xe v dung tch xy-lanh. Ngy 12/06/2008, B Ti Chnh ban hnh Quyt nh 37/2008/Q-BTC. Theo , linh kin, ph tng t nhp khu tng thm t 5% n10% so vi mc c. 2.6.2.Thu sut vi xe t nguyn chic nhp khu qua s dng. Sau khi Chnh ph ban hnh Ngh nh s 12/2006/N- CP ngy 23/01/2006 quy nh chi tit thi hnh Lut thng mi v hot ng mua bn hng ha quc t v cc hot ng i l mua, bn, gia cng v qu cnh hng ha vi nc ngoi. p ng
http://svnckh.com.vn

14

nhu cu nhp khu xe t qua s dng vo th trng Vit Nam, lin B Thng mi, Giao thng vn ti, Ti chnh, Cng an ban hnh thng t 03/2006/TTLT-BTMBGTVT-BTC-BCA hng dn c th vic nhp khu t ch ngi di 16 ch ngi qua s dng (gi tt l t qua s dng). Thng t quy nh xe t nhp khu qua s dng l t c s dng , c ng k vi thi gian ti thiu l 6 thng v chy c mt qung ng ti thiu l 10.000 km tnh n thi im t v n cng Vit Nam. V phi m bo v cht lng an ton k thut v bo v mi trng theo Quyt nh s 35/2005/QBGTVT ngy 21/7/2005 ca B trng B Giao thng vn ti. ng thi, khi t nhp khu v Vit Nam phi np thu Xut nhp khu, Thu tiu th c bit, Thu gi tr gia tng. Ngy 28/03/2006, Th tng Chnh Ph ra quyt nh 69/2006/Q-TTg v vic ban hnh mc thu tuyt i i vi xe t nhp khu qua s dng. Ngy 15/01/2007, B Ti Chnh ban hnh quyt nh 05/2007/Q-BTC, theo sa i mc thu nhp khu tuyt i p dng i vi mt hng xe t ch t 15 ngi tr xung qua s dng, k c li xe quy nh ti quyt nh s: 69/2006/Q-TTg ngy 28/3/2006 ca Th tng Chnh ph thnh mc thu nhp khu tuyt i mi T thi im n nay, cn din ra 4 t iu chnh thu nhp khu t qua s dng c th hin trong cc Quyt nh: 72/2007/Q-BTC, 92/2007/Q-BTC, 14/2008/Q-BTC, 23/2008/Q-BTC.

http://svnckh.com.vn

15

Bng 2-1: S thay i ca thu sut thu nhp khu t qua s dng
M t mt hng 1. Xe ch khng qu 5 ngi, k c li xe, c dung tch xi lanh: -Di 1.000cc - T 1.000cc n di 1.500cc - T 1.500cc n 2.000cc - Trn 2.000cc n di 2.500cc - T 2.500cc n 3.000cc - Trn 3.000cc n 4.000cc - Trn 4.000cc n 5.000cc - Trn 5.000cc 2. Xe ch t 6 ngi n 9 ngi, k c li xe, c dung tch xi lanh: - T 2.000cc tr xung - Trn 2.000cc n 3.000cc - Trn 3.000cc n 4.000cc - Trn 4.000cc 3. Xe ch t 10 ngi n 15 ngi, k c li xe, c dung tch xi lanh: - T 2.000cc tr xung - Trn 2.000cc n 3.000cc - Trn 3.000cc Mc thu ban hnh ngy 28/03/2006 3 Mc thu ban hnh ngy 15/01/2007 4 Mc thu ban hnh ngy 07/08/2007 5 Mc thu ban hnh ngy 01/11/2007 6 Mc thu ban hnh ngy 11/03/2008 7 Mc thu ban hnh ngy 08/05/2008 8

3.000 7.000 10.000 15.000 15.000 18.000 22.000 25.000

Gi nguyn 6.300 8.500 12.000 15.000 Gi nguyn Gi nguyn 26.250

Gi nguyn Gi nguyn 8.075 11.400 14.250 17.100 20.900 Gi nguyn

2.700 Gi nguyn 8.000 12.000 13.500 16.200 26.400 30.000

Gi nguyn 7.000 9.000 13.500 15.000 18.000 Gi nguyn Gi nguyn

3.500 8.000 12.000 17.000 18.000 20.000 Gi nguyn Gi nguyn

9.000 14.000 16.000 20.000

7.650 11.200 Gi nguyn Gi nguyn

7.267 10.640 15.200 Gi nguyn

7.200 11.200 14.400 24.000

8.100 12.600 16.000 Gi nguyn

10.800 16.000 19.000 Gi nguyn

8.000 12.000 15.000

6.800 9.600 Gi nguyn

6.460 9.120 14.250

6.400 9.600 13.500

7.200 10.800 15.000

9.500 13.000 17.000

Ngun: Quyt nh 69/2006/Q-TTg Ngun: Quyt nh 05/2007/Q-BTC 5 Ngun: Quyt nh 72/2007/Q-BTC 6 Ngun: Quyt nh 92/2007/Q-BTC 7 Ngun: Quyt nh 14/2008/Q-BTC 8 Ngun: Quyt nh 23/2008/Q-BTC
3 4

http://svnckh.com.vn

16

3. Tc ng ca chnh sch thu nhp khu t t nm 2001 n nay. thy r c nhng tc ng ca chnh sch thu nhp khu ti ngi tiu dng, th trng, ngnh cng nghip t Vit Nam cng nh ti cc nh nhp khu, cc nh sn xut v lp rp t trong nc, chng ta i xem xt v so snh nhng bin ng trc v sau mi t iu chnh thu ln. 3.1.T nm 2001 n thng 1/2007. C th ni chnh sch thu nhp khu t c tc ng to ln v nhiu mt ti ngi tiu dng, th trng v c cc nh sn xut cng nh cc nh nhp khu t. Ti thi im t nm 2001 n khong cui nm 2005, khi thu nhp khu t vn cn l 100% th c th ni th trng t Vit Nam vn cn rt bun t. Vi mc thu 100% th Vit Nam tr thnh mt trong nhng nc c gi t cao nht th gii trong khi thu nhp ca ngi dn Vit Nam vo loi thp nht th gii. Vi mc thu cao nh th th lng xe nhp khu vo th trng Vit Nam khng nhiu. Bi vi mc gi cao do thu nhp khu l 100%, nhng dng xe nhp khu gn nh khng th cnh tranh vi cc hng xe lp rp trong nc. V vy m th trng t Vit Nam b chim lnh bi cc thnh vin ca VAMA (Hip hi cc nh sn xut t Vit Nam). Trong khi , cc doanh nghip sn xut, lp rp t Vit Nam hot ng cc k km hiu qu (cng sut thc t hot ng ca dy chuyn thng khng qu vi chc phn trm so vi cng sut thit k vn rt nh, khng hiu qu theo tiu chun lp rp trong ngnh ny) nhng vn sng khe nh gi bn cao ngt ngng trong khi cht lng t thp xa so vi tiu chun cc nc tin tin. Tht vy, xe trong nc thiu rt nhiu th tr thnh mt chic xe an ton v tin ch. Chng hn, ti kh (Air bag) c trang b trong xe t khi xy ra tai nn ngi ngi trong khng b p u vo vt cng. Th nhng Vit Nam ch cc loi xe t tin mi c, nhng cng ch c cho ngi ngi pha trc, khng c cho pha sau. Trong khi y l yu cu bt buc cc nc, pha trc pha sau u phi c ti kh m bo an ton cho ngi s dng. Cc xe sn xut v lp rp trong nc cng khng m bo nhng yu cu v ting n, khng p ng c nhng tiu chun v khc x, v s an ton trong trng hp knh xe b v. Hu ht cc nc u cm s dng Asbest trong b phanh v vt liu ny c th gy ung th phi, nhng ti Vit Nam cc xe sn xut v lp rp trong nc vn s dng. T c th thy rng cht lng xe trong nc vn cn km xa so vi xe nhp khu. khng nh iu ny chng ta hy cng xem xt bi bo ng trn bo in t Dn Tr.

Hp 2-2: Khong cch cht lng gia xe ni v xe ngoi (Dn tr) - C hay khng khong cch cht lng "xe ni", "xe ngoi"? Toyota lun t ho vi cc xe Lexus hay Toyota sn xut bt k ni u; nhng tht tr tru, c mt cuc ng "g nh nhau" vi s gp mt ca Innova - k i bi trong s v ny!

http://svnckh.com.vn

17

Mt v tai nn xy ra ti ng t Kim M - Ngc Khnh vo khong 9h ti Ch nht va qua, 24/02/2006, khi chic Toyota Innova bin kim sot 29Y 2171 m vo ui mt chic Lexus RX350 mi cha c bin s. Nhng ngi chng kin s v cho bit, chic Innova m vo chic Lexus vi tc trn 60 km/h khi chic Lexus ang dng n . Rt may mn l tt c ngi ngi trn c hai xe u khng b chn thng hay thit hi g. V vic sau c hai bn tho thun t gii quyt: li xe Innova n tin cho ch nhn Lexus. Tuy nhin, PV Dn tr c mt ti hin trng v tai nn v kp ghi li cnh k khi: "th phm" Innova thit hi nng n trong khi "nn nhn" RX350 gn nh khng h hn. Thit hi nng nht ca chic Lexus l phn lm trn ca sau, do np cap ca chic Innova m thng vo. "Mt n, thit kp" cho ch nhn Innova: n tin, xe bp; u xe chn li hn 20cm, cap gy gp, dn n phi v vn; gin tn nhit iu ho b y bp vo gm; kt mt v do p vo lc my. Ngun: Bo Dn Tr in T Toyota Innova G l chic xe mt trong nhng chic xe thnh cng nht ca Toyota ti th trng Vit Nam. Dng xe ny lin tc dn u danh sch nhng chic xe bn chy nht ti th trng Vit Nam( xp trn c Honda Civic v Ford Escape). Vi doanh s hng thng trung bnh t trn 1.000 xe, Innova rt thnh cng v thc s tr thnh mt hin tng ti Vit Nam. Ln gi mi Innova khng ch ng vng v tr u bng v cn lp k lc vi tng cng 20.000 chic c tiu th. Mu xe ny chim 62% tng doanh s ca Toyota Vit Nam v 54% th phn xe SUV/MPV trong nc. Th nhng thc t chng minh, chic xe bn chy nht Vit Nam ny vn cn thua xa v cht lng so vi xe nhp khu. Cc hng sn xut, lp rp xe hi ti Vit Nam qung co, tip th kho n mc kh c mt khch hng no li khng b ru ng. Cn g du dng, bay bng hn nhng m nhc giao hng ca Toyota; m i hn cho gic ng bi c 6 chic gi ca Ford Mondeo bao quanh mnhTh nhng nhng chic xe ca h li khng tuyt vi nh nhng g h ni. Nhng chic xe sn xut v lp rp trong nc c cht lng km hn xe nhp khu nhng c gi bn li cao hn nhiu xe nhp khu cng loi. Mt chic xe cng hng, cng mu m, khng bit chng khc nhau nhng g m nc ngoi bn vi gi 9.800 USD, cn khch hng Vit Nam phi b ra 27.800 USD. Khng nhng th, ngi mua xe cn phi lt tay cho nhn vin bn hng mi c ly xe nhanh chng. Thng 11/2005, B Ti Chnh gim thu nhp khu t nguyn chic t 100% xung cn 90% nhm tng lng xe nhp khu lm i trng vi xe trong nc. Tuy nhin, mc thu ny dng nh vn cn qu cao. V vy m tnh hnh vn khng thay i nhiu: ngi tiu dng vn phi mua nhng chic xe cht lng khng tt vi gi cao, vn khng nhn c nhng dch v hu mi c cht lng t cc nh sn xut. Nhm to sc p khin cc doanh nghip lp rp t trong nc (ch yu l lin doanh vi nc ngoi) gim gi, ng thi cng nhm p ng yu cu ca qu trnh hi
http://svnckh.com.vn

18

nhp, ngy 01/05/2006, Chnh Ph chnh thc cho php nhp khu t qua s dng. y l mt tn hiu tt cho th trng t Vit Nam. t c nhp khu c k vng s tr thnh mt i trng, cnh tranh vi t sn xut trong nc. Bi xe c c cht lng khng thua km g xe lp rp trong nc. Xe c nhp khu c tnh tin nghi v an ton cao hn xe trong nc do chng p ng c tiu chun cc nc tin tin. Ngoi ra, dng xe c nhp khu cn sch hn xe mi do cc lin doanh ang sn xut, lp rp. Xe c nhp ch yu l t Nht Bn, Ty u v M. Trong khi t nhng nm 2000, 2001 Nht, Ty u, M p dng tiu chun Euro 4 cho xe c gii, vi rt nhiu quy nh ngt ngho. Chng hn, tt c cc xe t u phi c h thng lc khi, bo m chuyn i 98% kh thi c hi thnh kh v hi (Trong khi xe c cc cht c hi nh Hirxt carbon (HC), Carbon Monoxide (CO) c th gy ung th v xt Nit (NOx) lm hi bu kh quyn). Cc nc trn cng yu cu nh sn xut phi c h thng lc hi xng t bnh xng, nhm trnh hi xng bc ra ngoi, gy hi cho ngi xung quanh. Cho n nay ti Vit Nam cha c mt chic t lp rp no c cc thit b k trn, mc d cc hng nh Toyota, Ford lm rt tt iu ny ti th trng Nht, Ty u, M. Qua c th thy rng, xe c nhp khu c cht lng khng h km xe mi lp rp trong nc. Ngi tiu dng hy vng c th mua nhng chic xe c nhp khu vi gi thp. Th nhng mc thu tuyt i p dng cho loi xe ny khin cho gi ca xe c nhp khu gn bng gi xe mi. V vy, sau bn thng k t khi Chnh Ph cho php nhp khu xe c th lng xe nhp ch t 160 chic trong ch yu l xe hng sang (nh Lamborghini Gallardo, Ferrari F430) v xe gi r. T l xe thng dng c dung tch ng c t 1.500 n 2.500cc nhp v ch chim hn 10% bi v mc thu vi hng xe ny vn cn qu cao. Trong khi , y mi chnh l loi xe gy sc p v gi ln nht cho th trng, bi a phn cc lin doanh trong nc cng sn xut loi xe ny. Nh vy c th ni, quyt nh cho nhp khu xe c ca Chnh Ph l bc i ng n. Bi n gip lm phong ph thm chng loi xe trn th trng, khin cho ngi tiu dng c nhiu la chn hn. Tuy nhin, do mc thu sut vn cn cao cho nn dng xe ny cha th tr thnh i trng khin xe trong nc phi gim gi. Cng chnh v bo v li ch ca ngi tiu dng, li ch ca nh nhp khu v cng thc hin cam kt k khi gia nhp WTO, B Ti Chnh tip tc tin hnh gim thu nhp khu t. 3.2.Tc ng ca 3 ln gim thu nhp khu t trong nm 2007. Ba ln gim thu nhp khu trong nm 2007, lm cho ngi tiu dng v cc nh nhp khu t h hi. C th l, thng 1-2007 thu nhp khu t 90% gim xung cn 80%; thng 8 tip tc gim xung cn 70% v n ngy 19/10/2007 gim ch cn 60% (theo Quyt nh 85/2007/Q-BTC). Thu nhp khu gim lm gia tng lng xe nhp khu vo Vit Nam. Phn khc xe nhp lm th trng t trong nc si ng mt cch tch cc. Vic gim thu nhp khu lm cho lng xe nhp v tng t bin. Theo s liu t Tng cc Thng k, ch 2 thng u nm 2008 c gn 10.000 t c nhp khu nguyn chic, tng gi tr gn 190 triu USD, c tnh tng khong 330% so vi cng k nm ngoi.
http://svnckh.com.vn

19

3.2.1. Tc ng n ngi tiu dng v n cc nh nhp khu. Ba ln gim thu lin tip ca B Ti Chnh trong nm 2007 c tc ng mnh m v trc tip n ngi tiu dng cng nh cc nh nhp khu. Vic pht trin phn khc xe nhp em n nhiu ci li. khng ch l vic ng gp ln v thu cho ngn sch m gp phn lm a dng ha cc chng loi sn phm, thng hiu t cho ngi tiu dng la chn. Chnh v c gim thu nhp khu nn trong nm 2007 v u nm 2008 cc doanh nghip nhp khu xe mnh tay a xe v t, k c dng xe hng sang v siu sang. Ngi tiu dng Vit Nam c c hi chng kin hng lot dng xe hng sang ca cc thng hiu ni ting m ni bt nht l chic Rolls-royce Phantom. Chic Rolls-Royce Phantom i 2008 c b ch Cng ty u t Kinh doanh a c Dip Bch Dng k hp ng mua trc tip ti hng ch khng thng qua khu trung gian no. Gi xut xng ca chic xe siu sang ny vo khong 540.000 USD. Khng ging nh mu sc truyn thng nh en, bc... m dn chi xe a chung, chic Rolls-Royce ny c mu sc kh c bit: mu dip lc. Rolls-Royce Phantom m b Dip t mua c coi chic u tin v Vit Nam theo ng chnh hng. Bn cnh chic xe siu sang ny, ngi tiu dng Vit Nam cn c chng kin rt nhiu loi xe sang trng nh: Lexus 460LS, BMW 760Li, BMW X6., v mt s xe hng trung: Hyundai Santafe Nh vy, vic gim thu nhp khu t lm phong ph th trng t Vit Nam. Trc y, trn th trng gn nh ch c nhng dng xe hng trung sn xut trong nc, nhng sau khi gim thu th trng xut hin rt nhiu xe hng sang, v nhng xe hng trung mi c nhp khu. V iu thc s mang li li ch to ln cho ngi tiu dng bi h c nhiu s la chn. Vic gim thu nhp khu cn lm cho gi xe nhp khu gim, trc tip mang li li ch cho ngi tiu dng. Tht vy, ngay sau khi B Ti Chnh c quyt nh gim thu xung mc 70%, ri 60% th cc nh nhp khu t nhanh chng ln ting cng b gim gi bn. Hai nh phn phi t nhp khu ln l Cng ty c phn Huyndai Vit Nam (HMV) v Euro Auto thng bo h gi nhiu sn phm. Cng ty Euro Auto nh phn phi cc sn phm BMW ti Vit Nam gim 2000 3000 USD cho mi mu xe nhp khu. C th mu xe BMW 320i trc c gi 74.800 USD h xung cn 72.800 USD, gim khong 2,7%(tng ng vi 2000 USD). Mu 325i t 84.800 USD xung 82.800 USD(2,4 %), mu BMW 530i t 126.800 USD gim cn 123.800 USD (2,3%), mu BMW 730Li t 188.900USD gim cn 185.900USD (1,6%).Cng vi Euro Auto, Cng ty c phn Hyundai Vit Nam (HMV) a ra biu gi xe mi. Vi chic crossover Veracruz va trnh lng, bn my du h t 75.000 USD xung cn 72.900 USD, bn my xng gim 1.500 USD, xung 66.500 USD. Ngoi 2 hng i gia trn, hu ht cc hng khc cng gim gi xe tuy mc gim vn cn thp. Cng ty Trng Hi - nh nhp khu cc sn phm nhn hiu Kia cng gim xe: Kia Morning c gi l 17.700 gim xung cn 17.200 USD. Tuy nhin, mc gim ca cc doanh nghip nhp khu vn thp hn mong i ca x hi. Theo tnh ton mc gim gi ca cng ty nhp khu vn thp hn so vi mc gim thu nhp khu ca B Ti chnh. Nu thu nhp khu gim 10% th tng s thu c gim (sau khi tnh thu nhp khu, GTGT, tiu th cbit) s tng ng khong 17% i vi xe 7 ch ngi v 19% i vi xe 5 ch ngi. Tnh ra mi xe s c mc gim
http://svnckh.com.vn

20

2000-3000USD ch chim 4-5% i vi loi xe c gi thp hn 50.000USD; cn loi xe trn 70.000USD th mc gim ny tnh ra ch khong 2-3%. Mc gim y tuy t hn k vng ca nhiu ngi nhng cng c th coi l mt ng thi tch cc ca cc nh nhp khu nhm gim bt gnh nng v gi cho ngi tiu dng. Nh vy, vic gim thu nhp khu t (c 3 ln gim thu ni chung) mang li tc ng tch cc cho ngi tiu dng v c cc nh nhp khu. Vi mc thu mi, ngi tiu dng c th mua nhng loi xe nhp khu vi cht lng tt hn, ng thi cng tit kim c mt khon chi ph ng k do gim thu nhp khu lm gim gi xe nhp. i vi cc nh nhp khu, vic gim thu ln ny thc s mang li rt nhiu c hi cho h. Vic gim gi ca dng xe nhp khu khin ngi tiu dng quan tm nhiu hn n dng xe ny. Th trng xe nhp tr nn nhn nhp hn, cc doanh nghip nhp khu hng v cn khng p ng nhu cu ca th trng. 3.2.2.Tc ng n cc nh sn xut v lp rp t trong nc. Mc ch ca B Ti Chnh trong cc ln gim thu trong nm 2007 cn l kch cu cho xe nhp v nhiu lm i trng v gi vi xe sn xut trong nc. Sau khi B Ti chnh c quyt nh gim thu sut thu nhp khu mt s mt hng trong c t nguyn chic, ngi tiu dng hy vng quyt nh ny s to sc p ln xe t sn xut lp rp trong nc v ch i s gim gi hng lot. Nhng iu khng xy ra. Hu ht cc doanh nghip sn xut, lp rp t trong nc u khng gim gi xe. T Cng ty Honda Vit Nam, Toyota Vit Nam, Ford Vit Nam n Lifan u khng c nh gim gi xe t m ch dng mc theo di cht ch mi ng thi th trng i vi cc sn phm ca h. Bi theo cc doanh nghip sn xut v lp rp t trong nc: thu sut thu nhp khu vi xe nguyn chic gim khng nh hng ti xe lp rp trong nc. Mt s mu xe nhp khu tuy c gim gi, nhng mc gim khng ng k v s lng xe ny khng nhiu cng nh khng phi i th cnh tranh vi cc sn phm ca ca xe trong nc nn khng nh hng g ti gi xe m h bn ra. Theo tng hp ca nhm tc gi v gi bn ca xe Ford cho thy: ti thi im nm 2007 thu nhp khu t ti Malaysia chim ti 60% gi bn xe v ti Vit Nam chim khong 40%. Trong khi lng xe Ford bn ra ti th trng Malaysia tng ng vi Vit Nam vy nhng gi mt s mu xe Ford ti Malaysia cn r hn Vit Nam. Chng hn nh mu Focus r hn ti Vit Nam ti 2.000 USD/chic, cn cc mu xe khc nh Ranger th tng ng, 2 mu xe Everest v Escape th r hn ti Vit Nam khong vi trm USD/chic. Vi thng tin ny c th suy lun cc doanh nghip t c vn u t nc ngoi (FDI) ti Vit Nam vn c th gim gi xe c na. Nhng thc t, khng c lin doanh trong nc no gim gi xe tr Mercedes-Benz Vit Nam. Vic Mercedes-Benz Vit Nam quyt nh gim gi bn xe ca mnh v a ra nhng mu xe mi vi gi kh hp dn nh C - Class cng do nguyn nhn duy nht l cc xe ca nh sn xut ny b cnh tranh trc tip vi cc dng xe cao cp nhp khu nguyn chic ang v ngy mt nhiu. R rng l cc cng ty sn xut, lp rp t trong nc ang thu c li nhun siu ngch do s bo h ca Nh Nc. Chng ta u bit rng gi t sn xut lp rp trong nc lun lun thp hn gi xe nhp khu cng chng loi, c nh vy mi tiu th c v nu so v cht lng xe sn xut lp rp trong nc lun mc thp hn so vi xe nhp khu.
http://svnckh.com.vn

21

Vy, cu hi t ra l: Ti sao cc lin doanh trong nc khng gim gi xe trong khi gi xe nhp khu gim? Theo nhm tc gi, s d cc lin doanh trong nc khng gim gi xe l do cc nguyn nhn sau: Th nht, gi xe ca cc lin doanh trong nc khi tung ra th trng vn thp hn so vi mc gim gi ca xe nhp khu nn h vn bnh chn nh vi. iu cho thy vic gim thu sut nh th l cha buc xe trong nc gim gi v mc bo h i vi ngnh cng nghip t Vit Nam vn cn qu cao. Trong vn ny, cng cn bn thm v chnh sch thu i vi linh kin, ph tng nhp khu sn xut, lp rp t trong nc. Ring i vi cng nghip t Vit Nam, c mt thc t l hu nh 100% l nhp khu di dng linh kin ri t nc ngoi lp rp, gn nh khng c sn xut ni a, t l ni a ha rt thp ( ch yu l cng lao ng m thi) v mc d c chnh sch khuyn khch v tng t l ni a ha, th bn thn cc doanh nghip sn xut lp rp t trong nc cng bng cch ny, hay cch khc lch qua nhng quy nh t l ni a ha. V d nh Toyota Vit Nam l mt trong cc doanh nghip c t l ni a ha cao nht hin nay. Tuy nhin c c iu ny, h nhp dy chuyn dp tn, nhm t nc ngoi, nhp nhm t nc ngoi v lm mi mt cng on l dp sau tuyn b sn xut Vit Nam, nh tng c t l ni a ha ln. Do , iu tit hnh vi ca cc doanh nghip sn xut, lp rp t trong nc khng ch cn c thu nh vo thnh phm, m cn c thu nh vo linh kin na. Vi mc thu nhp khu linh kin sn xut, lp rp t trong nc hin ang mc thp, vi nhng u i v thu khuyn khch u t ban u, u i v tin thu mt bng, gi nhn cng r mt, cha k cc nh sn xut, lp rp t trong nc sn sng nhp khu cc linh kin gi r, km cht lng v lp rp nhm m bo gi thnh, trong bi cnh cha c mt t chc bo v quyn li ngi tiu dng Vit Nam ( c l y cng l nguyn nhn dn n vic t sx, lp rp trong nc cht lng thp nh th) th thu nhp khu mc 60 %, mt mc gim gi xe nhp khu ch mc 4- 5%, vn m bo li nhun cho xe sn xut, lp rp ni a v mc gi ca xe ni a vn thp hn xe nhp khu. Mt iu na l tm l ca cc nh nhp khu t, v gi t Vit Nam ang n nh mc cao, cho nn d c gim thu h cng khng mun ngay lp tc gim gi nhiu, va m bo thu c li nhun siu ngch, va m bo n nh th trng i bn nh nhp khu v nh sn xut u c li. Th hai, s d cc lin doanh khng gim gi xe bi v ti thi im nm 2007 khch hng vn ang xp hng di ch i mua c xe. Nhiu lin doanh t trong nc ti thi im vn cn c chc nghn n t hng cha p ng kp. Trong khi , cc doanh nghip nhp khu li khng nhp nhng loi xe m cc doanh nghip trong nc ang sn xut, lp rp. Cng vi vic iu chnh thu sut thu nhp khu vi xe mi nguyn chic, trong nm 2007 B Ti Chnh cng tin hnh 3 ln iu chnh thu tuyt i i vi xe qua s dng theo hng gim vi dng xe c dung tch xy-lanh di 4.000cc, v tng vi dng xe t 4.000cc tr ln. Tuy nhin vic gim thu i vi xe qua s dng vn khng th khin dng xe ny tr thnh i trng khin xe trong nc gim gi. Bi v mc thu i vi dng xe c dung tch xy-lanh t 1.500-3.000cc vn cn cao, trong khi y mi l dng xe c kh nng cnh tranh vi xe trong nc. Chnh v mc thu vn cn cao nn cc doanh nghip rt hn ch trong vic nhp khu dng xe ny m ch yu nhp v dng xe sang v siu sang. V vy m nhng thng hiu xe ni ting th gii: Rollshttp://svnckh.com.vn

22

royce, Lamborghini, Ferrari, Aston Martin, Audi khng cn xa l i vi ngi Vit Nam. Tt c nhng nguyn nhn m nhm tc gi a ra l gii v sao xe trong nc vn khng gim gi mc d gi xe nhp gim. Xe ni a d khng gim gi nhng vn bn chy do vic bo h ca Nh Nc to ra mt th trng thiu quyn bn. Theo thng k ca Hip hi cc nh sn xut t Vit Nam (VAMA), tng lng t m cc thnh vin VAMA bn c trong thng 10 nm 2007 l 9.081 xe, tng 125% so vi cng k 2006, v ph k lc va xc lp vo thng 9 l 1.398 xe. ng gp ch yu vo s tng trng ny l dng xe thng mi vi 4.823 chic, tng 170% so vi thng 10/2006. Dn dt th trng vn l nhng ci tn quen thuc nh Innova, Camry, Chevrolet Captiva, Everest 4x2, Grandis, APV, Hi-Lander Capitva l mu bn chy nht trong dng xe th thao vit d, vi 440 xe, cn Honda Civic dn u th trng sedan vi 518 xe, tng 85 chic so vi thng trc. Trong thng 10/2007, Toyota tip tc dn u th trng t Vit Nam v Hip hi cc nh sn xut t Vit Nam vi 2.016 chic. K n l Tng Cng ty Cng nghip t Vit Nam (Vinamotor) tiu th c 1.268 xe, v th ba l Trng Hi vi 1.209 xe. Tnh gp 10 thng u nm, cc thnh vin VAMA tiu th tng cng 58.320 xe, tng 88% so vi cng k nm ngoi v cao hn nhiu so vi cng k nm 2006 (40.853 chic) v nm 2005 (39.876 chic). Bng 2-2: Tnh hnh tiu th xe trong thng 10/2007 Loi xe Xe du lch .047 Xe a dng MPV 69 Xe vit d SUV 82 Minibus, Bus 02 Xe ti, bn ti, van .061 Tng cng 1 02 2 01 6 .002 2 5 1 97 2 23 4.2 6 9 4 78 2 600 Bc Trung Nam Tng cng (chic) 7 18 8 .031 2 1 89 605 64 1.7 1.8

1 9

3 9 4 9.0 .801 54 .326 81 Ngun: Hip hi cc nh sn xut t Vit nam(VAMA)

Ni tm li, vic gim thu nhp khu l mt ng thi ng n ca B Ti Chnh nhng n l cha lm gim gi bn xe bi tnh trng khan him hng vn cn tip din. Cng chnh v khan him hng m cho d gi bn cao ngt ngng nh, cc khch hng cn phi ly lc ngi bn mua c mt chic xe. Cho nn vic iu chnh thu nhp khu t( c t qua s dng v cha qua s dng) ca B Ti Chnh khng c tc ng ng k n cc lin doanh sn xut v lp rp t trong nc.
http://svnckh.com.vn

23

3.3 Tc ng ca quyt nh tng thu nhp khu t trong nm 2008 Trong nm 2007, sau ba ln lin tip c quyt nh gim thu nhp khu t ca B Ti Chnh, mc thu sut t 90% xung ch cn 60%; iu ny nhn c s hng ng nhit tnh ca ngi tiu dng, ai cng h hi bi c m s hu xe hi vi ng gi tr tht ca n c l s khng cn qu xa vi na. Th nhng, mong c chnh ng ca h li b di mt go nc lnh bi hai ln ra quyt nh tng thu nhp khu t ch trong na u nm 2008 cng ca B Ti Chnh vi nhng l do c gi l chnh sch. Gii thch cho quyt nh tng thu ngy 11/3/2008 l nhm gim tnh trng n tc giao thng ang gy nhc nhi. L do ny c v nh khng tht s thuyt phc lm: Trong c nm 2007 n thng 2/2008,xe lp rp trong nc vn chim th phn a s, t 56% n 75% ty thi im v gi bn lun r hn xe nhp cng chng loi. Nu thc s mun hn ch lu thng gim ch tc th c l trc tin B Ti chnh cn xem xt n thu cho xe lp rp trong nc trc khi nhn sang khi tiu th nh hn l xe nhp. Trong khi thc t hin nay, vn nn ch tc giao thng ch yu xy ra 2 thnh ph ln l H Ni v Thnh ph H Ch Minh, nhng tng thu s khin gi xe nhp tng ng lot trn ton quc. ch tc giao thng l bi ton mt s thnh ph v y l cu chuyn ca chnh quyn a phng v phi nghin cu cc gii php hn ch giao thng bng t c nhn nh ph giao thng, iu kin vn hnh xe, phn lung phn tuyn .v.v. ch khng phi ch a ra gii php hn ch mua bn. Ai cng bit nguyn nhn ch yu l do s yu km nng lc qun l v xy dng th. Vy ti sao ch v nguyn nhn 2 thnh ph ln m li lm nh hng n ngi tiu dng c nc? C hp l khng khi p dng phng n tng th cho c nc gii quyt 1 bi ton mang tnh cc b mt s a phng? Trong khi gim lng xe cha chc ht n tc. Cn i vi ln tng thu gn y nht: 21/4/2008, B Ti Chnh a ra l gii l hn ch tnh trng nhp siu ngy cng ng lo ngi, gp phn lm gim lm pht v n nh tnh hnh kinh t v m. Mc tiu qu tht v m ng vi ni dung ca n. Th nhng t mc ch thng qua chnh sch hn ch tiu dung i vi mt sn phm - y l t, liu c tht s hiu qu? Vi l do kim sot nhp siu, mt chuyn gia thuc B Cng Thng cho rng iu khng ph hp. ng ny phn tch: Nhn vo cn cn xut nhp v chng loi th t hon ton cha phi l mt hng cn nh du . Vit Nam cn hn ch v kim sot nhp siu nhng mt hng thuc nhm khng u tin tiu dng; khng ph hp tiu chun cht lng, mi trng, hay c th sn xut v p ng c t trong nc: chng hn phn bn, du m ng thc vt, thc n gia sc v nguyn ph liu, ng tinh luyn...Trong khi , t chnh l mt hng trong nc cha p ng c v nhu cu ang ngy cng ln. Theo nhiu kin, c v li ch dng nh ang dn v pha cc doanh nghip sn xut trong nc m ch yu l cc doanh nghip c vn u t nc ngoi. H va c th tng lng xe sn xut, tng gi bn xe, hng u i thu trong khi nhu cu v li ch tiu dng b xm hi bi tnh trng khan him v i gi ca mt hng ny, ci thit ln nht thuc v ngi tiu dng. Bi v ch sau mt tun c quyt nh tng thu nhp khu ln 70%, nhng th trng c du hiu gm hng v lm gi. Theo tnh ton ca cc chuyn gia, khi tng thu nhp khu t 60% ln 70% th gi xe s tng cao lm
http://svnckh.com.vn

24

khong 6%, th nhng hin c nhiu doanh nghip kinh doanh cho bit s tng gi xe ln 10%-15%. Phi chng y l c hi bp cht ngi tiu dng? Bn cnh thu nhp khu i vi xe mi nhp khu nguyn chic th thu i vi xe c nhp khu cng c tng ln. Theo tnh ton, vi mc thu mi i vi xe qua s dng ny, gi xe nhp v Vit Nam s tng t 5-15% ty loi xe (ty dung tch xylanh). Hin nay, gi mt chic xe qua s dng nhp v Vit Nam c gi chnh lch khng ng bao nhiu so vi xe mi sn xut trong nc. Chnh v th, gn nh ngay sau khi thng tin tng thu c a ra, trn cc din n v t trn ngp nhng thng tin phn ng. Phn ln l nhng kin rt khng va lng, khng c s ng tnh i vi quyt nh ca B Ti Chnh. Phn ng ca hu ht cc doanh nghip cng nh ngi dn u cho rng vic tng thu ny c tc dng chnh l bo h cho cc doanh nghip sn xut v lp rp trong nc. iu ng ni l 3 ln gim thu trong nm 2007 ca B Ti chnh nhm p cc lin doanh gim gi bn th nhng tri vi mong mun ca B Ti chnh,gi bn xe trong nc khng h gim. Th nn, vic lin tc tng thu trong u nm 2008 c coi nh mt l c trng ca b ny trc nhng phn ng t chnh cc doanh nghip trong nc v vic gim thu trong nm 2007. Chnh v vy m c ngi ni rng: Vi vic ch tng thu xe nhp, nu c nhu cu tht s th ngi tiu dng s tm n cc mu xe lp rp trong nc. Nh vy phi chng y ch l cch nh bn sang ao ca B Ti chnh nhm to li th cnh tranh cho cc lin doanh t trong nc? Hu qu l dn n s thit thi cho rt nhiu pha: c ngi tiu dng v nh nhp khu. 3.3.1 Tc ng ti ngi tiu dng. Theo cc doanh nghip nhp khu t, thu tng th vic tng gi bn l kh trnh khi, iu m ngi tiu dng khng h mong mun cht no. Vi mc thu sut mi l 70% sau ln tng thu ngy 11/3/2008, gi xe nhp khu s tng khong 6-10% ty loi. Chng hn mt xe nhp c gi 37.000 USD, sau khi tng thu s c gi 39.200 USD. Xe cng cao cp th gi cng tng so vi hin nay. Ch mt ngy sau khi c thng tin B Ti chnh k quyt nh tng thu ngy 11/3/2008, cc doanh nghip chuyn nhp khu t nguyn chic c c ln mi u khng nh: S tng gi bn xe ti a 10% b vo thu. Cc cng ty chuyn nhp khu cc loi xe ni rng h khng th chu l gi nguyn gi bn. Trc y khi thu nhp khu gim, h gim gi xe cho khch t 2.000-3.000USD/xe th nay thu tng, gi cng phi tng. Chng hn, xe Santa Fe 2.7l- l loi xe ang n khch nht hin nay s c bn vi gi 39.200USD/xe, tng thm 2.200 USD/xe so vi gi c. Euro Auto - nh phn phi c quyn BMW ti Vit Nam cho rng, trc mt vn gi nguyn gi cho cc hp ng t cc mua xe trc khi c quyt nh tng thu, sau s xy dng v cng b gi mi cng tng t 6-10%. Bn cnh Euro Auto cc nh nhp khu khc cng thng bo v vic s tng gi xe i vi cc l hng nhp v sau ngy mc thu mi chnh thc c hiu lc. Vic tng thu nhp khu t s tc ng trc tip v mnh m n quyt nh ca ngi tiu dng bi ngn sch ca h s b nh hng rt nhiu nu mua xe nhp
http://svnckh.com.vn

25

khu. Lng cu i vi mt hng ny s tm thi chng li; cnh tranh th trng tr nn bt gay gt hi. Trong lc , i vi xe c sn xut, lp rp trong nc: mc d c bo h nhiu nhng sut mt thi gian di, gi bn khng nhng khng gim m cn tng gi. C l nhng chnh sch bo h to iu kin cho cc doanh nghip ln mt vi ngi tiu dng. Ngi c nhu cu mua xe thi im qu IV/2007 chc khng qun cnh cc i l ca cc doanh nghip sn xut, lp rp trong nc lm kh d. Mun mua c xe, ngi mua phi chi thm 2.000 - 3.000 USD lt tay cho nhn vin bn. C ngi nc ngoi bit c hin tng ny phi tht ln mt cch ngc nhin: Chuyn ny chc ch c Vit Nam. Cui thng 8/2007, trc sc p ca d lun, cc thnh vin ca Hip hi cc nh sn xut t Vit Nam (VAMA) cam kt vi B Ti chnh khng tng gi xe, VAMA cn ha hn c th xem xt gim gi. Nhng cam kt ch l cam kt, thc t gi xe vn c ng im. Th nhng, ch 4 thng u nm 2008, B Ti Chnh c 2 ln tng thu nhp khu t nguyn chic. Quyt nh ny chc chn s lm cho cc lin doanh c iu kin lm kh ngi tiu dng nhiu hn, Nhiu c nhn i din cho nhm tiu dng kin ngh khng nn v li ch cc b ca cc doanh nghip trong nc m gy nh hng n tiu dng. Cn t cu hi cc doanh nghip trong nc lm c g cho nn sn xut t nc nh? T l ni a ha khng t, gi c qu cao, nng lc sn xut hn ch. Vy ti sao c quan chnh sch li khng gim thu nh l cng c va gii ta nhu cu trong nc, va lm i trng thc y nng lc sn xut v h gi thnh tiu dng? Mt doanh nghip nhp khu xe cho bit: Vic tng thu vi xe nhp nguyn chic l tip tc bo h cho cc doanh nghip lp rp xe trong nc hn l gim thiu ch tc giao thng. Chnh v vy m c ngi ni rng: mt kha cnh khc, bo h cho cc doanh nghip lp rp xe trong nc l ng chm ti quyn li ca ngi tiu dng. Bo h cng c, nhng i li cc doanh nghip phi lm g c li cho ngi tiu dng trong nc, ng ny sau bao nhiu nm, gi xe khng gim m ngy mt tng. Nu gim thiu ch tc giao thng th cc c quan chc nng phi thc hin gii php ng b, iu chnh thu tng ng lot cho c xe nhp v xe lp rp trong nc, ng ny c quan ny li a ra mt sn chi khng cng bng, m s khng cng bng ny c nh hng ti quyn li ca ngi tiu dng. Tng thu xe nhp khu th bit n khi no cc doanh nghip lp rp mi chu a ra mt mc gi hp l? 3.3.2.Tc ng n nh nhp khu t: Vi mc thu sut nhp khu gim trong nm 2007, lng t nguyn chic nhp khu v t. Trong lc gi t trong nc khng gim, ngi tiu dng c xu hng chung t nhp khu vi gi gn bng nhng cht lng cao hn nn nhu cu tiu th xe nhp tng mnh. Theo s liu ca Tng cc Hi quan, 2 thng u nm 2008 lng xe hi cp cng Vit Nam t gn 10.000 chic, bng doanh s 8 thng u nm 2007. Thm ch mu Toyota Camry nhp khu cn c doanh s cao hn c Camry sn xut trong nc. y l mt tn hiu kh quan cho thy nhu cu ca th trng l cao n th no khi c nhng tc ng tch cc. ang trong lc ang thun , th nay cc nh nhp khu t bt ng b y vo th kt, tm mi cch thc hng v sm trnh mc thu mi nhng khng c. Nhiu
http://svnckh.com.vn

26

nh nhp khu b y vo tnh th phi chu l v nhng hp ng k trc . Mt doanh nghip chuyn nhp khu xe cho bit xe ca h mi ln tu nhng phi mt t 25 n 40 ngy na mi c th cp cng Vit Nam, l cha k ti nhng trc trc c th c. Khi v nc l hng ny s phi chu mc thu mi trong khi l hng ny c k kt v nhn tin ca khch hng vi mc thu c, do vy h s b mt thm kh nhiu tin v phi gnh thm thu mi. Cch thc ban hnh quyt nh ca B Ti chnh v vic sa i mc thu sut nhp khu t ngy 21/4/2008 vi phm cc nguyn tc c bn ca vic xy dng chnh sch v php lut, y doanh nghip nhp khu xe vo tnh trng khc d, mu d. Theo cc qui nh ca Lut Ban hnh Vn bn Quy phm Php lut v Ngh nh 161/2005/N-CP hng dn thi hnh, mi vn bn qui phm php lut ca cc B (trong c B Ti chnh) ch c th c hiu lc sau 15 ngy, k t ngy ng cng bo (iu 6, khon 2, im a, Ngh nh 161/2005/N-CP). Quyt nh s 17/2008/Q-BTC dng nh tun th qui nh ni trn ca php lut khi khng nh c hiu lc thi hnh sau 15 ngy k t ngy ng cng bo. Tuy nhin, mu thun pht sinh ngay sau vi thi hn hiu lc ca mc thu sut mi li p dng ngay t ngy 22/4/2008 - mt ngy sau khi k Quyt nh. Rt kh c th gii thch c s mu thun ny ngay trong chnh mt vn bn ca B Ti chnh, B lun dn u c nc v s lng vn bn ban hnh. c bit hn, iu ny li khng xy ra i vi Quyt nh s 13/2008/Q-BTC. ng Trn Hu Hunh trng ban php ch phng cng nghip v thng mi Vit Nam(VCCI) cho rng: Mt trong nhng nguyn tc c bn khi a ra cc quyt nh ni chung l phi m bo yu t minh bch, cng khai, c s ng gp ca i tng chu tc ng trc tip t quyt nh.Sau cc quyt nh mang vn bn php lut cn ng cng bo, c hiu lc k t ngy cng bo l 15 ngy m bo cho cc i tng chu tc ng c thi gian quyt nh nn hay khng nn tip tc tin hnh cc hot ng tip theo. V pha cc doanh nghip, nhm tc gi xin trch dn mt s kin ca mt s nh nhp khu nhng kh khn m h mc phi sau quyt nh 17/2008/Q-BTC. ng L Thanh H, Gim c Nht c Auto - doanh nghip kinh doanh cc loi xe nhp t Chu u v Bc M, bc xc: Quyt nh ny p dng cho chng ti - nh nhp khu xe nguyn chic - nhng n tra ngy 21/4 chng ti mi bit qua bo ch v vi thi gian cn li cha y na ngy, chng ti khng th hon tt th tc k c khi xe v cng. Cc doanh nghip nhp khu mun hng mc thu c th bt buc phi m t khai trc ngy 22/4/2008. Theo quy nh th doanh nghip phi np bn gc Giy ng k kim tra cht lng, an ton k thut v bo v mi trng xe c gii c xc nhn ca Cc ng kim th mi c lm th tc m t khai hng ho nhp khu. Tuy nhin thi gian t lc np cho n khi Cc ng kim xc nhn vo giy ny v tr li cho doanh nghip thng mt 1 ngy. ng H Khc Hng, Gim c cng ty MAST - doanh nghip kinh doanh cc loi xe nhp khu ca Hyundai, Ssangyong - ni v thi hn hiu lc ca Quyt nh: y l mt n knock-out lm cho doanh nghip chng ti khc d mu d. Chng ti c 1 l xe s cp cng tun ny nhng ngay trong ngy 21/4 khng th lm th tc m t khai hi quan v cha c giy ng k kim tra, y l tnh trng chung ca rt nhiu cc
http://svnckh.com.vn

27

doanh nghip nhp khu. Thm ch c nhng doanh nghip c hng gi sn trong kho ngoi quan nhng vn khng kp lm th tc hi quan v thi gian qu gp. Mt doanh nghip nhp khu xe Th c cho bit, l hng trn 100 xe hng sang ca cng ty nhp t M ang trn ng v cng cng mt thi gian 30 ngy, khi v s b p mc thu mi th chc chn cng ty s phi chu l. Ch doanh nghip ny ni: L xe ny khi tnh ton nhp v thi im cn mc thu c, nhng nay thu t ngt tng ln th chng ti khng bit phi cp cng cch no? Chng ti tnh s s, nu tng thu ln mc trn cng nhng chi ph pht sinh khc th l hng ny l gn 20%, kiu ny c nc ph sn. gc kinh doanh, nhiu doanh nghip bc xc cho rng, cch tng thu nhp khu t ngt, khng r rng thi gian ca B Ti chnh nh th ny lm kh cho doanh nghip. Nu tng nhng khng kim sot c thc t th y s l c hi c nc bo c cho nhiu i tng tip tc nhng nhiu th trng t trong nc vn n tm bnh n c trong thi gian qua. Thc t ny ang v s tip tc din ra, nu Nh nc khng c cng c kim sot v qun l v gi th khng khc no mt ln na to c hi cho mt s nh kinh doanh tip tc nhng nhiu th trng t trong nc, ngi tiu dng tip tc b thua thit. Du rng Chnh ph v B Ti chnh ang n lc kim ch lm pht v gim nhp siu, tuy nhin Chnh ph cng cha khi no cho php B Ti chnh c p dng cc bin php gy sc. Cch hnh x y bt ng ca B Ti chnh to ra mt mi trng kinh doanh ri ro khng ng c v h qu l s suy gim lng tin ca doanh nghip. Chnh v vy m c ngi nhn nh rng: vi kiu ra quyt nh khng da trn thc t nh vy s khng c nh kinh doanh no c th yn tm hot ng. Mt mi trng kinh doanh nh vy s to ra s bt bnh ng, to ra k h gia cc doanh nghip v nhng ngi nm c thng tin cu kt vi nhau kim li. Trong vic tng thu va qua, c nhng doanh nghip khc d mu d v khng kp tr tay v nhng doanh nghip do bit trc thng tin nn hng li t vic m hng li t trc tng gi. Sau ln tng thu ngy 11/03/2008, do lo ngi thu nhp khu c th b p ti mc cao hn, cng vi vic B Ti chnh tng thu tiu th c bit v ph trc b vi t, cc nh nhp khu t a hng v trc gi G. Kt qu trong hai thng 3 v 4 ca nm 2008, lng xe nhp khu vt ln gy ra tnh trng khng hong tha xe ngoi. Trong hai thng ny, cc nh nhp khu lm mi cch a xe v nhm trnh mc thu mi. Xe v nhiu, cc showroom khng ch nn cc doanh nghip nhp khu phi huy ng ht cc a im c th nhm cha s hng tn kho. Gn nh tt c cc doanh nghip u gp phi vn v hng tn kho. Khch hng cng v th m c nhiu la chn mua xe nguyn chic hn bi cng ty no cng nhp v nhiu nn cnh tranh nhau gay gt. S lng xe hi nhp khu trong 3 thng u nm 2008 ln ti k lc 15.000 chic (ngun s liu t Tng cc Thng k).V c gng trnh thu mi 83% m cc nh nhp khu a doanh s thng 4 ln hn 6.000 chic. Tc ny khin B Ti chnh lo ngi nh hng ln ti nhp siu. Hng v nhiu m cha bn c nn cc cng ty phi mang i gi. Hnh nh nhng chic xe mang bin tm hi quan, capo vn cn gn giy bo v trng tr nn quen thuc nhiu bi trng gi xe trong thnh ph:
http://svnckh.com.vn

28

Ti gara trn ng Thy Khu, H Ni, ln u tin mt s lng ln hn chc chic xe t Toyota Camry, Hyundai SantaFe ti Suzuki Grand Vitara c a ti gi trong nhiu ngy. Trc ca i l Hyundai trn ng Phm Vn ng cng cha y Veracruz v Santa Fe bm bi. Thi thu cn 60%, vi tc bn hng gp i d kin, rt t khi i l phi xp xe ra sn. Cng trn ng Phm Vn ng, mt dy nhng chic Hyundai Santa Fe, Hyundai Getz, hai mu c nhp nhiu nht trong 4 thng 2008, nm hng bi di gm cu. Hnh nh r nht cho cuc khng hong tha ny l hng chc chic Hyundai Elantra nm ni ui nhau trong bi gi xe sn vn ng M nh. Tt c vn cn mang bin tm, mi dn giy bo v trng xa.Ti thnh ph H Ch Minh, cc showroom t nhp khu xp xe trn c ra ng (tng hp t vnexpress). Theo nh gi chung, giao dch ca nhng mu hng sang cao cp nh Mercedes, BMW, Audi hay Lexus khng bin ng nhiu. Du vy, do lng xe v nhiu nn khng t nh nhp khu phi tung ra nhng chiu khuyn khch khch hng. Ngy 7/5, Euro Auto, nh phn phi BMW ti Vit Nam ra thng bo gi nguyn gi thu 70% cho nhng xe ang c trong kho. y c coi l gii php kch cu, bi ngi tiu dng bt u e d vi khon tin gia tng do nh hng ca thu. Nu xe hng sang b nh hng ch yu do cung vt cu th nhng mu xe c sn phm tng t sn xut trong nc, nh Toyota Camry b tc ng kp. Khng ch gii bi ton tha xe, cc nh nhp khu cn lo gi xe khng cn li th nh trc. Khi thu nhp khu mc 60%, hai mu xe ny c li v gi so Toyota Camry lp rp trong nc.Th nhng khi iu chnh ln 83%, gi mi chic b i ln khong 14%. Chng hn mt chic Honda Accord gi 60.000 USD hi thng 2 th nay tng thnh 69.000 USD.Vi s tin , khch hng c tha kh nng mua Toyota Camry 3.5Q hoc Mercedes C-class mi lp rp trong nc. Nu nh ti thi im thng 3 v 4, bnh qun mi tun mt doanh nghip ln thnh ph H Ch Minh bn c khong 15-30 xe th hin ti con s ny gim mt na, thm ch c tun, ch bn c 1 n 2 chic. Gii kinh doanh xe hi nhp khu gi thi im l giai on th thch bi tc bn xung thp, xe v nhiu v chnh sch ngy cng kh khn. Cng chnh v vy m lng xe nhp v trong hai thng 5 v 6 gim so vi nhng thng trc , c bit l thng 6. So vi thng 5/2008, gi tr kim ngch nhp khu cc loi t nguyn chic trong thng 6 gim 16 triu USD, t 80 triu USD. Tnh c cc sn phm linh ph kin khc, gi tr kim ngch nhp khu t trong thng 6 t khong 230 triuUSD. im ng ch l mc gim v gi tr nhp khu t ca thng 6 so vi thng 5 li chnh l mc gim gi tr nhp khu xe nguyn chic. iu ny ng ngha gi tr kim ngch nhp khu cc loi linh kin, ph tng gia hai thng 5 v 6 l tng ng nhau. Cng theo Tng cc Thng k, tng gi tr kim ngch nhp khu t (c nguyn chic v linh kin, ph tng) trong na u nm 2008 t 1,598 t USD. Trong 42.000 xe nguyn chic c gi tr nhp khu t 742 triu USD, gp 5,1 ln v lng v 4,5 ln v gi tr so vi cng k nm 2007. Nhiu kin cho rng vic t nhp khu gim trong thng 6 ngoi ngha th hin thnh cng do cy gy thu em li - qua hn ch tiu dng t, gim nhp siu - cn xut pht t mt nguyn nhn khc. l nhng tc ng quan trng t cn bo bin ng v t gi gia VND vi nhng ng tin mnh ca th gii nh USD, Euro, m c bit l i vi ng USD. Ch tnh ring vic ng USD
http://svnckh.com.vn

29

lin tc tng mc cao so vi VND, c thi im ln n 19.000 ng/USD, khin nhiu doanh nghip nhp khu t cng thua l nng n hn khi th trng m m. Thm vo , n ngy 31/05/2008, B Cng Thng ban hnh Quyt nh 10/2008/Q-BCT v vic b sung Danh mc Hng tiu dng phc v vic xc nh thi hn np thu nhp khu, quy nh: cc doanh nghip nhp khu t nguyn chic t 9 ch ngi tr xung s phi np thu ngay ti cng. i din mt s doanh nghip nhp khu t cho bit, vi quyt nh mi ca B Cng Thng, h s gp kh khn hn v mt ti chnh, c bit l sau khi thu sut thu nhp khu t nguyn chic tng ln 83%. Quyt nh ny s ch tht s gy kh khn vi cc doanh nghip nh l, c ngun vn hn hp bi nu khng kp quay vng vn np thu sm th h s gp tr ngi trong hot ng bn hng. Quyt nh y ca B Ti Chnh thc s lm cho th trng t tr nn cng trm lng. Th trng t trm lng trong khi lng hng tn kho li cn rt nhiu nn gii quyt vn ny cc doanh nghip nhp khu t phi gim gi mnh nu khch. Mt s n v kinh doanh t tha nhn th trng t trm lng nh thi gian qua c mt phn li t chnh h, t hnh ng tt nc theo ma trc , khi h thng nng gi xe qu cao mi khi c thng tin sp tng thu. Nhiu cng ty nhp xe v vi mc thu c nhng li bn ra vi mc thu mi. Vic ny lm gim lng tin t pha khch hng. t cu mnh, gim gi vn l xu hng chnh m gii kinh doanh t v ang p dng kch cu v ch tn hiu tt t th trng. in hnh l cng ty t chu u, cng ty ny cho bit xe ang by bn ti cng ty c mc gi tng ng vi mc thu nhp khu l 70% ch khng phi l 83% theo quy nh hin hnh. C th, xe BMW 325i gi 89.900 USD; xe BMW 530igi 131.900 USD; xe BMW X5 gi 109.700 USD. Salon t ca cng ty Thng Long cng gim gi xe kh nhiu, nh Toyota Camry 2008 gi 63.000 USD gim xung cn 59.000 USD, Honda Accord EX gim 9.000 USD xung 58.000 USD, xe Toyota Rav4 gim gi 7.000 USD xung cn 57.000-58.000 USD. (Tng hp t Thi bo kinh t Vit Nam ) Trong thi im kh khn nh hin nay, hu ht doanh nghip phi thc hin chnh sch t ct gim li nhun, bng cch gim gi bn ch kh c th thc hin rm r cc chnh sch hu mi, khuyn mi. D bo v th trng t, nhiu ngi tin rng sc mua kh c th phc hi trong ngy mt ngy hai, m cn ph thuc vo sc kho chung ca nn kinh t. V nhng n lc gim gi kch cu ca cc doanh nghip nhp khu t lm cho th trng khi sc hn. Kho st thc t cho thy lng khch hng c mt ti cc salon t nhp khu t na cui thng 6 va qua tng i ng hn thi gian trc , mc d lng khch chnh thc k hp ng mua xe cha tht s cao. ng Nguyn Huy Ton, Ph gim c Cng ty C phn t Trc tuyn Vit Nam, cho bit lng khch hng n xem xe ti showroom ca cng ty tng hn trc kh nhiu. Trong gn nh mt na s h quyt nh mua xe sau khi thng nht mc gi bn v nhiu iu khon khc trong hp ng. B Dng Thu Giang, gim c i l t Hyundai Ngc Khnh, cho bit lng xe cng ty bn ra ti thi im trung tun thng 6 tng hn gp i so vi khong thi gian hai tun trc . Thm ch c ngy h cn k c 6-7 hp ng bn xe cho khch hng, con s ng m c k c ti thi im trc khi thu nhp khu cha tng. Tt nhin cng c nhng ngy tt c khch hng n xem xe ch tham kho song y cng l mt tn hiu tt ca th trng.
http://svnckh.com.vn

30

Nhiu khch hng khi t bt k hp ng mua xe cho bit s d h quyt nh mua xe trong thi gian ny bi a s cc doanh nghip ang tin hnh gim gi. Mc gi bn l hin ti hu ht u c cc doanh nghip xy dng theo mc thu nhp khu t nguyn chic 70% thay v theo mc 83% nhm gii phng lng xe nhp t v nc trc thi im mc thu mi c hiu lc. Bn cnh , nhiu khch hng cng cho rng nu tht s c nhu cu th mua xe ti thi im ny l hp l bi ti y, khi mc ph trc b mi (10-15%) c Th tng ph duyt, khon chi ph h phi b ra c th chnh lch n trn di 100 triu ng/xe. Theo ng L Cng, Gim c Cng ty TNHH Thng mi Hong Cng, ng thi gim gi bn ca nhiu doanh nghip nhp khu t l khn ngoan bi d h c bn c xe ng theo mc thu mi nhng nu bn chm th nhng chi ph pht sinh hay mc li sut ngn hng cao s khin h ri vo nguy c ph sn. Tt nhin vi nhng nh nhp khu ln v chuyn nghip nh Hyundai, Euro Auto hay Hong Trng h vn c th c nhiu cch xoay x song r rng kh khn l rt ln i hi h phi kho n no v kho co m. Bn thn ng Cng cng va quyt nh mua mt chic Hyundai Santafe vi mc gi 48.400 USD. y l mc gi va c nh nhp khu l HMV tin hnh gim xung trong thi gian din ra vng chung kt gii bng Euro 2008. Mc gim gi 2.500 USD cho mu xe ny tht s khng nhiu nhng khi cng vi 10% thu trc b th nu chm chn li l mt khon chi rt ln. Vy l trong khi nhiu doanh nghip tranh th bn lng xe nhp khu v nc qu nhiu trong thi gian qua, nhiu ngi dn cng tranh th mua xe vi mc gi gim ng thi chy ua vi thi im mc ph trc b mi c ph duyt v p dng. Do vy, khng kh ti cc salon t nhp khu v cc im k khai, ng k t ang nhn nhp hn hn. Qua nhng dn chng trn c th thy rng, quyt nh tng thu nhp khu t ca B Ti Chnh gy ra mt cn bo i vi cc nh nhp khu xe; h tht s b lm vo tnh cnh hn lon; t ch thun th nay li gp phi rt nhiu kh khn. c th tn ti, h phi bng cch ny hay cch khc, c khi phi chp nhn hy sinh li nhun t cu ly mnh. 3.3.3. Tc ng ti cc nh sn xut v lp rp t trong nc v ti ngnh cng nghip t ca Vit Nam: Trc tnh hnh xe ngoi nhp phi chu thu sut cao, cc hng t trong nc nm bt c hi ny ly li v th, sau khi b xe nhp vt mtmt thi gian. Theo bo co ca Hip hi cc nh sn xut t Vit Nam (VAMA), thng 4/2008, doanh s ca cc lin doanh t trong nc t 13.271 chic. D ch hn thng trc 180 xe nhng khi so vi cng k nm ngoi, tng doanh s bn hng thng 4 tng 183%, trong phn khc xe thng mi tng 248%. Khng ch lp nn k lc mi, doanh s thng ny cn gip a lng xe tiu th trong 4 thng u nm ln ti 47.366 chic, cao hn tng doanh s c nm 2006 gn 7.000 xe. (VTC News) Tnh trng xp hng, i xe xut hin tr li vi cc hng t lp rp trong nc do nhu cu s dng xe hi ngy cng tng v s hu mt chic t gi y cng khng phi l qu kh i vi nhiu ngi dn. Nhng vn t ra l ch nhng chic t tm trung, mc gi va phi mi thu ht nhiu ngi s dng. Cn vi xe ngoi nhp,
http://svnckh.com.vn

31

cc thng phi tr mt mc gi cao hn mc thu nhp ca nhiu ngi hin nay. l l do khin xe ni c a thch hn xe ngoi. n c, mt chic Toyota Camry 2.4L nhp khu hin c gi bn khong 56.000USD s tng thm khong 3.0005.000USD na tc l khong t 59.000-61.000USD. So vi xe cng loi trong nc lp rp hin nay cao hn t 8.000-10.000 USD/xe. Nh vy, s chnh lch v gi gia xe lp rp trong nc v xe nguyn chic nhp khu s gia tng v iu ny s em li nhiu u th cho cc hng t trong nc do gi mt bng tng mc cao. Thu nhp khu t tng l mt cng c rt mnh gip bo h ngnh cng nghip t trong nc. Thng 8/2007, B Ti chnh tng cng thng vi Hip hi cc nh sn xut t Vit Nam (VAMA) trong cuc u tranh nhm gim gi bn xe t trong nc. Tuy nhin cho n nay c th thy rng, VAMA khng thc hin li ha l gim gi bn xe t; v B Ti chnh th cng tht bi trc cc mc tiu ly thu lm cng c gii ta cn kht ca th trng, iu chnh h gi bn xe. Mt cu hi ln c t ra l: Liu Vit Nam c quay tr li tnh trng bo h cho cc doanh nghip sn xut t trong nc khng? Theo nhiu chuyn gia, d c tha nhn hay khng th nhng din bin hin nay u cho thy du hiu kh r ca tnh trng ny. Thng 3/2008, khi tng thu t 60% ln 70%, B Ti chnh khng khng cho rng mc thu 70% l hp l. Th nhng ch sau hn 1 thng, s hp l ny nhanh chng tr thnh bt hp l. Tht vy, thu nhp khu linh kin t trc y l t 3% n khong 25% v thi im ch tng thm t 3% - 5% tu loi. Nu cng thm chi ph nhn cng, my mc v cc loi thu khc th gi thnh vn qu thp vi t nguyn chic sau khi chu thu. Vi vic ch phi np thu nhp khu linh kin khong 30%, thu VAT 10% th vi gi bn hin nay, cc doanh nghip sn xut trong nc thc cht thu c nhng khon li nhun khng l. Theo cc kin chuyn mn nhn nh: iu ny rt gn vi s bo h c v hnh thi kinh doanh cng nh thu sut. Trong khi , bn thn cc doanh nghip trong nc (thc cht l lin doanh vi nc ngoi) t lu khng thc hin y cam kt, khng hon thnh mc tiu ni a ha. Nu xt v mt php l th y cng l s bo h. S u i ca Nh nc cng vi nhng chnh sch thu m B Ti Chnh s dng to nn mt hng ro bo h mnh m, mang li li ch to ln, li nhun siu nghch cho cc doanh nghip sn xut v lp rp t trong nc v n cng trc tip lm thit hi cho ngi tiu dng cng nh cho ton x hi. Cc doanh nghip sn xut v lp rp t trong nc u l cc doanh nghip FDI, v l do r rng nht m h u t vo Vit Nam chnh l s bo h cht ch ca Nh Nc bn cnh th trng tim nng v gi nhn cng r. Mt trong nhng biu hin r nt nht ca chnh sch bo h p dng trong ngnh cng nghip t ti Vit Nam l hng ro thu quan chng li t nhp khu. Hu qu l, cnh tranh trn th trng t ti Vit Nam thng rt yu. Gi bn xe lp rp rt t b quyt nh bi mi quan h gia cung v cu.V tt nhin, trong mt mi trng tuyt vi nh vy, gi t s c y ln cao ti a ha li nhun. iu ny ng nhin lm li cho cc lin doanh t trong nc. V t tng thu va qua cng vy, cc doanh nghip sn xut v lp rp t trong nc chc hn phi l nhng ngi vui mng nht. S l th v khi chng ta tm hiu ngha n sau mt nhn nh c ng ti trn Bo in t VietnamNet lin quan n quy m th trng t ti Vit Nam v cng
http://svnckh.com.vn

32

sut sn xut ca 11 lin doanh cng c cho kt lun ca chng ta v ng lc u t ca FDI. Theo th: s lng t ti Vit Nam vo nm 2005 l 200.000 chic v 400.000 chic cho nm 2010, nhng cng sut ca cc nh my lp rp t l 148.200 chic/nm u l l gii cho c nghch l ny? Nng sut hin nay ca cc nh my lp rp t trong nc hon ton khng tng xng vi quy m ca vn u t ban u. Nu lm mt php tnh so snh s hc n thun gia nhng s liu c trnh by trong nh gi vi s lng t lp rp c tiu th hng nm s dn n mt cu hi quan trng nh sau: ti sao cc nh u t hot ng trong ngnh cng nghip t ca Vit Nam li chp nhn s lng ph vn u t ca h khi m cng sut ca cc nh my khng c khai thc ti a? Ni cch khc, ti sao cc nh u t ny ngay t ban u khng xy dng nhng nh my vi cng sut nh hn trnh s lng ph v vn u t? Hn l, c th s c ngi cho rng, nguyn nhn dn n tnh trng d tha cng sut ca cc nh my lp rp t hin nay l n t pha cc nh u t trong vic nh gi sai quy m th trng t ti Vit Nam. Hu qu, cc nh my c xy dng vi quy m qu mc. Tuy nhin, cch gii thch ny s l qu ch quan v hon ton khng mang tnh thuyt phc bi mt l do rt n gin: 11 lin doanh t ti Vit Nam l 11 sn phm c ngun gc hnh thnh t nhng tp on a quc gia ng hng u trong lnh vc t ca th gii. i vi cc tp on ny, li mc phi trong vic nh gi quy m th trng, c th ni l rt kh xy ra bi h c qu nhiu kinh nghim v s dng ngun vn u t. H u ch c u t tp trung vo Vit Nam m cn nhiu ni trn th gii, trong c c nhng th trng khng l nh Trung Quc v n . V do vy, l do a ra kh d duy nht l chin lc u t di hn i vi mt th trng tim nng nh Vit Nam. Chnh sch bo h, trong trng hp ny, cho php vn u t vn nhn c mt s tr cng cao, cho d vn cha c khai thc ton b. Nh vy vic tng thu nhp khu t ng ngha vi hng ro bo h ngy cng cao mang li li ch to ln cho cc doanh nghip sn xut v lp rp t trong nc. V ti mt th trng hp dn nh Vit Nam vi hng ro bo h cao nh th th vic m cc lin doanh sn xut v lp rp t trong nc u t m rng sn xut nhm thu v cng nhiu li nhun l iu d hiu. Ngy 1/4, mt ngy trc khi mc thu nhp khu xe t mi chnh thc c p dng (tng t 60% ln 70%), tp on Ford Mtor hn hoan thng bo u t thm 10 triu USD m rng sn xut ti Vit Nam. Nhn chuyn thm Vit Nam ca Tng gim c Ford Asean - ng Dave Alden, khon u t 10 triu USD s rt vo dy chuyn sn xut mi ti Hi Dng d kin hot ng vo gia nm 2008, c cng sut ln n 9.500 xe/nm so vi 7.000 xe/nm hin ti ( tng35% ). Khon u t ny s nng tng vn u t ca cng ty ln 110 triu USD, a Ford tr thnh mt trong cc nh sn xut t c vn u t nc ngoi ln nht ti Vit Nam. (VTC News) Quyt nh u t ca Ford a ra khng lu (nu nh khng ni l ngay lp tc) sau khi c quyt nh nng mc thu nhp khu ca B Ti chnh: Xe mi thm 10%, xe qua s dng tng ng 11% so vi mc hin hnh (t 300 - 3000 USD ty dung tch xi-lanh ng c). Nh vy, c th ni rng: chnh sch ca B Ti Chnh ang gp phn lm li cho ngi nc ngoi l chnh!
http://svnckh.com.vn

33

Vic bo h mnh m khng nhng gy ra nhiu thit hi cho ngi tiu dng cng nh cho ton x hi m n cn lm cho Vit Nam cng kh c ngnh cng nghip t bi nhng g m ngnh cng nghip t t c n nay cha tng xng vi nhng u i m h c hng. Chng ta hy cng phn tch xem ti sao hng ro bo h cao li lm cho Vit Nam cng kh c ngnh cng nghip t? Tht vy, nhiu doanh nghip cam kt trong giy php u t s t t l ni a ho 30-40% nhng n nay hu ht ch mi t c 2-10%. Bn cnh , mc d c bo h rt nhiu so vi t nguyn chic nhp khu, nhng gi thnh t sn xut trong nc hin cao gp 1,5-2 ln so vi Thi Lan v 2,7 ln so vi Nht Bn. Mt trong nhng tc hi na ca vic bo h l n bin ngnh cng nghip t tr thnh a con h. Sut mt thi gian di, t 1992 cho n nay, Nh nc dnh nhiu chnh sch u i c bit cho ngnh cng nghip t, nhng ngnh cng nghip ny vn chng ci thin l bao. B Mai Thu Vn - Phng Chnh sch thu (V Chnh sch thu - B Ti chnh) cho bit, t khi ra i n nay, ngnh cng nghip t lun c B Ti chnh chiu nht bng nhng chnh sch thu u i rt c bit. Tu thuc vo a bn u t, cc lin doanh lp rp t ti Vit Nam hin ang c p dng thu sut thu thu nhp doanh nghip u i mc 15% hoc 20% (trong khi cc ngnh khc b p 25%); ng thi c min, gim thu thu nhp doanh nghip trong mt s nm k t khi kinh doanh c li. Cc doanh nghip t cn c min thu nhp khu i vi thit b, my mc, phng tin vn ti chuyn dng, vt t xy dng trong nc cha sn xut c, linh kin, chi tit, b phn ri... to ti sn c nh. Cc hot ng sn xut, lp rp t bn ra cng khng phi chu thu gi tr gia tng. Ngoi nhng chnh sch u i chung ni trn c quy nh trong Lut u t, cc doanh nghip cn c hng li ln t cc chnh sch bo h ca Nh nc dnh ring cho ngnh t. Ni ln l chnh sch u i v thu tiu th c bit v chnh sch bo h v thu nhp khu. Chng ta hy cng im qua mt s u i m B Ti Chnh cng nh Chnh Ph ginh cho ngnh ny. Trc y, i vi loi xe t 5 ch ngi tr xung, trong khi thu nhp khu xe nguyn chic l 100%, th nhp b linh kin dng CKD2 ch l 20% v IKD l 5%; thu tiu th c bit p dng cho t nguyn chic nhp khu l 100% th t sn xut lp rp trong nc l 5% (gim ti 95%). Tnh chung nhng yu t ny, th t sn xut trong nc (loi 5 ch ngi) t nm 2003 tr v trc c bo h ti gn 300% so vi t nhp khu. Vi nh hng ny, trn c s phn tch thc trng pht trin ngnh cng nghip t ca Vit Nam v cc cam kt quc t m Vit Nam v s tham gia, t 1/9/2003 chnh sch thu i vi b linh kin v ph tng t c B Ti chnh iu chnh mt bc. Theo , thu sut thu nhp khu b linh kin CKD c iu chnh tng t 3% n 5% tu theo chng loi xe. ng thi, tng thu nhp khu mt s loi ph tng t trong nc sn xut c (khong 5%). Mc ch ca s iu chnh ny l khuyn khch s pht trin ca ngnh sn xut ph tng trong nc, nng dn t l ni a ho. Theo tnh ton ca V Chnh sch Thu, B Ti chnh, nu tnh c yu t u i v gim thu tiu th c bit v mc bo h qua thu nhp khu th t sn xut trong nc hin nay vn c bo h v thu khong t 100%-230% so vi xe nhp khu, ty
http://svnckh.com.vn

34

theo tng loi. Trong , mc bo h i vi loi xe du lch di 5 ch ngi hin ang vo khong 230%. Khng ch th, trong nhiu giai on nh nc cn ban b lnh cm nhp khu xe c, to iu kin cho cc lin doanh tiu th xe. Chnh sch thu u i nh trn th hin mc ch ca Nh nc l ku gi u t v mong mun hnh thnh mt ngnh cng nghip t ch thc. V khng c g phi bn nu cc doanh nghip t thc hin ng cc cam kt trong giy php u t l tng t l ni a ho ln 30-40% trong vng 10 nm. Tuy nhin, n thi im ny, t l ni a ho m cc doanh nghip thc hin mi ch t 2-10% v tp trung vo cc cng on gin n. H qu ca chnh sch bo h l gi bn xe sn xut trong nc lun lun mc cao gp vi ln so vi sn xut ti chnh hng. Thm ch, nu mua xe mi t Campuchia ri tho vt b khung sn, v my, ch em linh kin, ph tng v Vit Nam bn vn thu siu li nhun. Nguyn nhn ca tnh trng ny l do doanh nghip li s bo h nn a ra gi bn cao thu li cao. V d, gi bn 1 xe Toyota Vit Nam cao gp 1,85 ln so vi M, BMW gp 1,4-1,7 ln, Mazda gp 1,53 ln... Cn i vi xe nhp khu, hng ro thu quan cao ngt ngng lm cho gi bn xe cao gp 2-3 ln so vi gi xe ti M (v d: xe Ford gp 3,36 ln, Chrysler 2,75 ln ...) V vy, vic tng thu nhp khu t cng lm tng hng ro bo h, to iu kin cho gi xe trong nc tng ln v Vit nam cng kh c ngnh cng nghip t. Trong bi vit ny chng ti xin c trch dn kin ca mt chuyn gia u ngnh v vic c nn hay khng bo h ngnh cng nghip t ca Vit Nam gi n bo Thanh nin. (Tng ng vi vic duy tr mc thu nhp khu cao v nhng u i khc) ng Nguyn Minh ng du hc ti CHLB c vo nm 1970; tt nghip ngnh C kh v ngnh Cng ngh t. Thc s cng ngh t. Lm vic ti Trung tm nghin cu v thit k ca Tp on t Volkswagen ln nht chu u v thit k my v thit k ng x x l kh thi; chuyn gia t vn cng ngh t, cng ngh nng lng v cng ngh sch bo v mi trng; chuyn gia hot ng t vn v chin lc pht trin v chin lc u t. Hp 2-3: Cng nghip t Vit Nam: sao khng nc ngoi phi cng mnh? Khng ng hnh, khng th i sau v khng "i tt, n u" c... Ngnh cng nghip t Vit Nam l ngnh sinh sau mun, ra i sau cc nc trong khu vc t 40-50 nm. Tuy nhin, Nh nc Vit Nam, vi mc ch thu ht u t v xy dng mt ngnh cng nghip t theo kp cc nc trong khu vc, cho nn gn 15 nm qua, k t khi ra i vo nm 1992 n nay, ngnh cng nghip t ca Vit Nam c coi l ngnh trng im v l ngnh lun lun c u i nht trong s cc ngnh cng nghip. S u i rt c bit ny th hin r nht chnh sch thu nhp khu qu cao i vi xe nguyn chic. Kt qu ca chnh sch u i i vi ngnh cng nghip t ca Vit Nam l gi xe sn xut trong nc cao gp 2 n 3 ln so vi nhiu nc. L gii v nguyn nhn ca hin trng ny, B Ti chnh thng thn tuyn b trong Bo co v chnh sch i vi
http://svnckh.com.vn

35

ngnh cng nghip t t nm 2004 l: ''Nguyn nhn ca tnh trng ny l do doanh nghip lp rp t li s bo h ca Nh nc nn a ra gi bn cao thu li cao''. Trong khi mt s doanh nghip lp rp t li cho rng nguyn nhn l ch th trng t Vit Nam c dung lng ch bng 1/10 th trng ca cc nc trong khu vc (v d nh Thi Lan) nn h khng th gim gi. S tht hin nhin y l cc doanh nghip sn xut v lp rp t khng thc hin ng cc cam kt trong giy php u t ca mnh l tng t l ni a ha ln 30 n 40% trong vng 10 nm. Vi s "tht ha" ny nn tnh n thi im hin nay, t l ni a ha sn phm ca cc doanh nghip t Vit Nam ch t t 2 n 12% v vic ni a ha li ch dng li cc cng on gin n trong quy trnh sn xut v lp rp (s dng cc linh kin ni a c gi tr thp nh sm, lp, c-quy, dy in, gh...). Vn y l ti sao cc nh u t khng thc hin c cam kt? V nh hng chin lc pht trin ngnh t ni a v i km theo n l chnh sch u i thu quan ni trn thc hin mc tiu ni a ha ngnh t c phi l sai lm khng? Theo chng ti, ngnh cng nghip t Vit Nam hn 10 nm qua dm chn ti ch v chin lc pht trin ngnh ny ch quy t vo bin php ng thu nhp khu linh kin, thu nhp khu xe nguyn chic lm p lc nhng nh u t thc hin ni a ha sn phm linh kin. y l vic "khng tng" v cc hng t, ngay ti chnh hng, cng ch sn xut chiu su c 36-45% cc chi tit ca mt chic xe, phn cn li c nhng nh sn xut linh kin cung cp. Vi th trng nh b m Vit Nam li mun iu phi t l ni a ha ch thng qua chnh sch u i thu ni trn, th khng c nh u t no mun u t sn xut linh kin tht s. Mt sai lm ca cc c quan hoch nh chnh sch i vi ngnh cng nghip t trong thi gian qua l h khng thu hiu c s phc tp ca ngnh cng nghip t. Vn u t trong ngnh cng nghip t rt cao v l ngnh c kh chnh xc, an ton, cht lng, k thut cao. V d: dy belt trong xe t gi tr ch t 3-6 USD, nhng nu b h th lm h nguyn c engine (my t), v nhiu v d khc na... nn nhng nh sn xut t c thng hiu ch mua nhng linh kin m h tin tng vo cht lng khng nh hng n thng hiu ca h. Trong thi gian qua chng ta thy nhiu nh u t (in thoi, t...) phi tr ph tn cc k to ln (c th ln n vi trm triu hay hng t USD) khi h phi recall (thu hi v hy b) sn phm ch v 1 chi tit, linh kin b li. Mt chic in thoi tr gi hng nghn USD phi thu hi khi pin b li, nhiu hng xe t ni ting cng phi recall sn phm ca mnh...

http://svnckh.com.vn

36

Nguyn nhn lm cho ngnh cng nghip t Vit Nam khng pht trin c v gi bn xe trong nc cao hn nhiu so vi xe trong khu vc l ngnh cng nghip sn xut linh kin ph tr km. Cn phi pht trin ngnh cng nghip ph tr th ngnh t mi c th cnh tranh c. Ti Hi tho "Phng tin giao thng v cng nghip ph tr" t chc bn l Vietnam AutoExpo 2007, PGS-TS Phan ng Tut, Vin trng Vin Nghin cu chnh sch chin lc cng nghip, B Cng thng cho bit: "Mt chic xe t c t 20.000-30.000 chi tit v sn xut ra n cn ti hng ngn nh cung cp linh kin. Mi doanh nghip lp rp cn ti thiu 20 nh cung cp, trong khi Vit Nam, hin ch c khong 40 nh cung cp linh kin trn tng s 50 nh lp rp". S d cng nghip ph tr ca Vit Nam khng pht trin c, ngoi l do m chng ti nu trn cn c l do m mt s nh u t a ra l dung lng th trng t ca Vit Nam qu nh b. V nh b nn cc nh u t khng mun lao vo sn xut linh kin ph tr cung cp cho cc doanh nghip trong nc. H li cng khng th m n vic cnh tranh Trung Quc, Thi Lan, i Loan... trong vic xut khu linh kin t. Thi Lan c ti trn 1.500 doanh nghip ph tr, vi t l ni a ha t ti 70%-80%. i Loan cng c khong trn 2.000 nh u t sn xut linh kin ph tng thay th. V vn ny, cng ti hi tho ni trn, i din B Ti chnh (Tng cc Thu) cng l gii thm rng: "Theo nh gi chung, vic bo h qu mc i vi ngnh cng nghip t hin nay thng d lm cho gi bn t trong nc qu cao, to nn sc cho doanh nghip. Chnh sch thu hin hnh vn mang tnh bo h cao do vy gi xe t vn mc cao. Thu ph tng khng hp l, c ph tng trong nc khng sn xut c nhng vn duy tr mc thu sut cao". Tuy nhin, "ci vng lun qun ca ngnh cng nghip t Vit Nam", theo nh cch gi ca mt quan chc ca mt B, l Nh nc mt mt ku gi pht trin cng nghip ph tr gim gi xe, nhng mt khc li ra chnh sch hn ch s dng t bng cch p dng thu tiu th c bit. Trong khi cng nghip ph tr mun pht trin th dung lng th trng phi ln, lng tiu dng phi cao. L do ph bin nht hn ch tiu dng t, m cc nh hoch nh chnh sch a ra l "ng s cht hp, nhim mi trng, tai nn giao thng...". R rng lun c ny khng c sc thuyt phc. Cn bit, s lng xe t Vit Nam mi ch t 8 xe/1.000 dn, trong khi Trung Quc l 24 xe/1.000 dn, Thi Lan 152 xe/1.000 dn, Hn Quc 228 xe/1.000 dn, M 682 xe/1.000 dn... Xin cung cp thm s liu sau y chng ta hiu thm: CHLB c v Vit Nam c din tch gn nh nhau (khong 330.000 km2), dn s gn nh nhau (khong 83 triu dn), nhng s lng t Vit Nam l khong 670.000 chic v 18 triu xe gn my, trong khi , c c 52 triu t v khong 7 triu xe gn my, din tch mt bng s dng 8 xe gn my bng 1 xe t, nhng h vn c ch u xe, v giao thng u c n tc hay nhim ! D nhin vic so snh gia mt nc ang pht trin nh nc ta vi mt nc pht trin nh nc c l khp khing, nhng cn nh l Vit Nam ang phn u n nm 2020, tc l ch 13 nm na, phi tr thnh mt nc pht trin c m!

http://svnckh.com.vn

37

Nh ni trn, ngnh cng nghip t xe my l ngnh c kh chnh xc, Vit Nam khng ng hnh vi cc nc, nhng khng th i theo sau m cng khng th "i tt, n u" c. Ch c mt cch hiu qu nht m Vit Nam nn lm v phi lm l "bt h phi cng mnh i". "Cng" bng cch no? Bng cch p dng tiu chun k thut cao m cc nc pht trin ang p dng. Tiu chun ny c li cho quc gia v x hi Vit Nam, ngi tiu dng khng phi tr thm g c. C nh th h mi a vo th trng Vit Nam nhng k thut mi nht: gim kh thi, gim tiu hao nng lng, an ton cao cho ngi tiu dng v gim thiu tai nn giao thng. Nu ai ni rng p dng tiu chun k thut cao th Vit Nam khng lm c th xin tha rng Vit Nam c lm u m chnh cc hng t nc ngoi phi lm y ch! H lm trong nc h c ti sao sang nc ta li khng ? V nu ai ni rng s dng cng ngh cao th ngi tiu dng khng c tin mua l ngi khng hiu g v k thut xe t hay h hiu m c tnh ni khc i tip tc bn, tip tc "thi ra" k thut cp thp, lc hu cho Vit Nam. Ngun : Bo Thanh Nin Nhng nhn nh trn ca ng Nguyn Minh ng c hnh thnh da trn trnh nhn thc v kin thc chuyn mn, vn hiu bit ca ring c nhn ng, nhng vn ng trn lp trng khch quan, rt su sc v cht ch, y trch nhim gip chng ta c c mt ci nhn tng th v thc trng ton ngnh cng nghip t Vit Nam cng nh c cu tr li v vn t ra y l: Liu c nn tip tc nh hng xy dng ngnh cng nghip t hin nay khng? C nn theo ui mt gic m v mt chic t made in Viet Nam nhiu mu hng m cng qu xa vi khng? C nn tip tc nhng chnh sch bo h cao i vi t sn xut, lp rp ni a vi hy vng n s t tng dn t l ni a ha, hoc bt buc n phi tng t l ni a ha, trong khi vn nung chiu v thiu mt k hoch, mt quy hoch pht trin cho n, mt phng php dy d n thnh ngi khng? Liu chng ta c dm tha nhn tht bi ca chng ta trong vic nui nng, dy d a con h hng do c nung chiu cng nghip t trong nc khng? C rt nhiu bi hc trn th gii, thnh cng c, tht bi c ta hc c bi hc no? Bi hc Thi Lan m ca, pht trin th trng nhnh? Hay bi hc ca Malaixia v bo h v xy dng mt chic xe m c ca bn thn mnh vi ci tn Proton? 3.3.4.Tc ng ti th trng t. C th ni vic tng thu nhp khu t lm th trng t h nhit v tr nn trm lng. Ngy 21/4, ngay khi Th trng B Ti chnh Hong Anh Tun chnh thc thng bo quyt nh tng thu nhp khu t mi nguyn chic dng ch ngi t 70% ln 83% (c hiu lc t 22/4), th trng xe hi c nhng phn ng bt thng. Khch hng ch d gi, khng mua, cn salon t tng gi na vi. Sau khi thng tin thu nhp khu t tng, khch hng n cc salon t vng hn, ch c s t n d gi. Th trng xe hi trm lng tp trung ch yu dng xe c gi 35.000 - 55.000 USD/chic. y l
http://svnckh.com.vn

38

nhng dng xe c kh nng cnh tranh vi xe sn xut trong nc. Cc loi xe hng sang c gi trn di 200.000 USD/chic s t b tc ng v ch yu do cc i gia t mua nn nu thu tng thm vi nghn USD mi chic th cng khng ng k. Trn thc t, hu ht dng xe nhp khu u tng gi 1.000 - 5.000 USD/chic so vi trc khi thu nhp khu cha tng thm 13%. n c, gi loi xe 4 ch ngi nh Nissan 1.6L t 34.700 USD/chic tng ln 35.700 USD/chic, Camry 2.4L tng 2.100 USD ln 35.700 USD/chic, Honda Accord 2.4L tng t 66.000 USD/chic ln 68.000 USD/chic hay Mercedes S 550 t 200.000 USD/chic tng ln 205.000 USD/chic, xe 7 ch ngi hiu Honda Acura gi l 118.000 USD/chic, tng 3.000 USD/chic( Thi bo Kinh T Vit Nam). Mc d th trng t ang c chiu hng chng li nhng y ch l s trm lng mang tnh tm thi. Bi thc t, nhu cu s dng t ca ngi dn cn rt ln. Vic tng thu nhp khu t cng to nn mt nghch l trn th trng t: xe nhp kh bn, xe ni kh mua. Bin php tng thu nhp khu t gim nhp siu c thc hin cng lc cc ngn hng thng mi ng lot tng li sut cho vay v hn ch i tng c vay; gi xng du tng cao cng vi tnh trng kt xe trin min ti cc th ln cng vi d kin tng mc l ph trc b khin mt b phn ln khch hng phi b nh mua t, nht l nhng i tng mua xe kinh doanh. iu ny dn n tnh trng m i vi dng xe nhp khu bi cn hng chc ngn xe nhp v cha bn c. Trong lc xe nhp khu kh bn, th cc hng sn xut trong nc mc d mt mt lng khch hng rt ln l khi c quan, t chc hnh chnh Nh nc sau quy nh tm dng vic mua sm xe cng bng tin ngn sch nhng nhng dng xe thng hiu quen thuc vi ngi tiu dng vn bn chy. Theo s liu t Tng cc Thng k, 16 doanh nghip thnh vin ca Hip hi cc nh sn xut t Vit Nam (VAMA) trong thng 6, thng kh khn nht ca th trng bn 9.749 xe cc loi, ch gim 1.745 xe so vi thng trc. Vi doanh s ny, nu em so snh vi thng 6 nm 2007, lng xe bn ra ca cc thnh vin VAMA vn tng n 60%. Dng xe ni ca 11 thnh vin khi doanh nghip lin doanh cng ch gim mc khng ng k. Vy cu hi t ra l: Ti sao khi lng khch hng gim mnh, th trng t ri vo lc kh khn nht dng xe trong nc vn bn chy?, i tng mua xe sn xut, lp rp trong nc ch yu phc v nhu cu i li c nhn, gia nh hoc hot ng ca doanh nghip va v nh. Xe c mua bng tin thc lc nn khng ph thuc nhiu vo s tng gim ca th trng. Mt khc, vi ngi dn, y l ti sn ln nn tm l chn dng xe trong nc theo kiu n chc mc bn cho yn tm, khi mt gi cng l mt yu t khin nhiu ngi quyt nh chn mua xe ni. Tri vi xe ni, cc dng xe nhp khu li ri vo tnh cnh kh khn khi khng bn c hng. S d xe nhp cnh tranh khng li vi xe sn xut trong nc do doanh nghip nhp khu khng th gim gi bn bi va phi chu p lc tng thu, li gp ngay lc gi ng USD tng mnh. Lng xe nhp v bnh qun mi thng t 7.000 chic, thng 6 d th trng kh khn nhng vn c n 4.500 xe c nhp v trong khi c nm 2007, lng xe nhp khu ch c 28.000 chic. Hng nhp v nhiu, cung vt cu, xe khng bn c, nhiu doanh nghip phi tnh ng ti xut. Trong khi , xe qua s dng nhp nguyn chic vn c ng lch khi mc tnh thu ph thuc vo s gh v dung tch xi lanh. Da vo , mt s doanh nghip ch nhp nhng loi xe t tin, c gi t 100 ngn USD tr ln v bn cho i tng khch
http://svnckh.com.vn

39

c tin, snh chi nhm kim li cao. c bit, hng chc chic xe hng sang vi gi t 300 - 500 ngn USD vn nghim nhin c nhp khu v bng ng hng khng t u nm n nay, gia lc nn kinh t kh khn nhng khng c B Ti chnh tnh ton p dng mt mc thu c bit i vi loi xe ny. Nh vy, quyt nh tng thu ca B Ti Chnh khin cho th trng t nhp khu tr nn m m.Cc dng xe ngoi nhp khng th cnh tranh vi xe trong nc v gi thnh, trong khi lc , quyt nh ny li to ra mt c hi kinh doanh thun li cho cc doanh nghip sn xut v lp rp t trong nc. 4.Mt s nh gi v chnh sch thu nhp khu t ca Vit Nam. Cch iu hnh chnh sch thu nhp khu t hin nay ca B Ti chnh cho thy mt s lng tng v khng c nghin cu chiu su phng nga nhng vn c th xy ra. Nhn vo cch iu hnh chnh sch thu nhp khu t thi gian qua nhm tc gi cho rng B Ti chnh khng b sc p hay lobby no c. y, B Ti chnh khng l gii c hoc l gii nhm nguyn nhn ti sao lng xe nhp khu li v nhiu n vy trong hai thng u nm 2008. Nguyn nhn chnh khng phi do mc thu v gi xe nhp khu cao so vi xe trong nc, m do nhu cu ca ngi dn v nhn thc ca ngi tiu dung khc trc rt nhiu. Vic s hu mt chic xe vi gi hng t ng vi cht lng cao hin nay khng cn l him, v mc sng ngy cng c nng cao v thi k vn ha dnh chm dt. Vic hn ch xe hi trong thi im hin nay l hp l nhng ti sao B Ti chnh khng chn nhng gii php khc nh xc nh chun xc hn gi tnh thu nhp khu, hay tng ph trc b t... lm nh vy vn t mc tiu kim sot t, kim ch nhp siu m li bnh ng gia nh nhp khu v sn xut trong nc. Vic 5 ln iu chnh thu nhp khu t mi nguyn chic trong vng 16 thng ca B Ti chnh ang cho thy s bt n trong cng tc ban hnh chnh sch. Tht him thy sc thu no li c iu chnh vi tc chng mt nh thu t. iu ng ni l nhng ln iu chnh thu sut lun c tc dng v hiu ha ln nhau trong khi ln no cng c cho l hp l. Trong ba ln gim thu nhp khu xe nguyn chic lin tip t mc 90% xung cn 60% ca nm 2007, ln no i din B Ti chnh cng u khng nh mc thu c iu chnh va ph hp vi l trnh hi nhp li va gp phn a ngnh cng nghip t, th trng t pht trin ng hng thm ch gin tip gip tho g kh khn cho nn kinh t. Vi cch gii thch nh vy, ai cng c th hnh dung ra c hnh nh chnh sch thu t ging nh mt ngi ang i kiu chn nam chn chiu. Nhn vo nhng kt qu m chnh sch thu thi gian qua mang li s thy r hn nhn nh ny. Mt trong nhng mc tiu quan trng ca ba ln gim thu nm 2007 l lm gim gi xe qua bo v quyn li ngi tiu dng. V th gi xe nhp khu (i tng chu tc ng trc tip ca cc quyt nh gim thu ny) gim xung 5-10%. Tuy nhin, ngay trong 4 thng u nm 2008, hai quyt nh tng thu lin tip vi tng mc tng l 23% s li a gi xe hi gn nh tr li v tr c, tc trc thi im thu sut thu nhp khu t nguyn chic h xung mc 80%. Cn nu nhn chnh sch thu
http://svnckh.com.vn

40

nh mt cy gy tham gia iu chnh kinh t v m, mt s t v hiu ha ln nhau trn cng mt loi gii php s li hin ra. Tm b qua vic nhn xt v kh nng lng trc nhng h ly m cy gy mang li, ai cng c th thy rng mc tiu gim nhp siu m B Ti chnh t ra ti hai quyt nh tng thu va qua chnh l mt s sa sai. Tuy nhin, ci sai ny l sai v ngha v kt qu khi khng lng trc c tc ng, cn v mt chnh sch, B Ti chnh khng sai. V cu chuyn iu chnh thu t, Th trng B Ti chnh Trng Ch Trung tng ni rng ct gim thu l mt trong nhng cam kt bt buc vi tt c cc quc gia khi hi nhp kinh t quc t, v Vit Nam khng phi l ngoi l. Tuy nhin, cam kt ny li c thc hin trn nguyn tc tn trng c lp, ch quyn ca mi nc. iu ny c ngha mc tiu l c nh v ch n l c thi hn, nhng cch thc t c mc tiu l do mi quc gia t quyt nh, ty theo hon cnh thc t ca nc mnh. Th trng Trng Ch Trung cng khng nh thm, mc cam kt gia nhp WTO l mc cam kt trn. Trong phm vi , Nh nc c th iu hnh mc thu sut ph hp tnh hnh thc t, min l khng vt qu mc cam kt trn. R rng B Ti chnh khng h lm sai l trnh, khng h lm sai nguyn tc. Nhng theo nh nhn xt ca GS.TS Nguyn Ngc Trn, khim khuyt ca B Ti Chnh khi nghin cu v ban hnh chnh sch thu i vi t chnh l kh nng d bo yu km dn n nhng h qu khng nh mong mun. Bn cnh , nh mt s chuyn gia khc cng nhn xt, nhng ln iu chnh thu va qua cho thy mt vn khc l B Ti chnh khng h thy hoc khng quan tm vic nhng quyt nh v s lm cc doanh nghip v ngi tiu dng kh s nh th no. Nhn li thi gian trc khi Vit Nam bt u thc hin nhng cam kt theo cc hip nh thng mi v WTO, vic iu chnh cc loi thu sut thng da theo mt lot cc li ch v mc tiu khc nhau. Trong B Ti chnh c t quyt nh cc mc thu sut chng no mc thu quan vn nm trong phm vi mc thu quan m Quc hi ph duyt Nh vy, ni chung nhng chnh sch thu nhp khu t m B Ti Chnh a ra khng sai nhng ri, tuy nhin nu nhn tng th v sau mt nm hi nhp, ngi dn khng th khng t ra mt s cu hi. 1. Khi n nh mc v tc gim thu nhp khu -t nguyn chic nh va qua, trong tnh hnh o ut ca ngnh lp rp -t trong nc m B ra sc bo h bng chnh sch thu u i, gn hai mi nm vn khng ln ln ni, B Ti chnh d bo cc h qu ra sao, trong c s lng -t m ngi tiu dng s nhp, mc gp phn vo nhp siu? Khng th ngh rng B Ti chnh khng c d bo. C phi cht lng d bo ca B khng c tt nh B gin tip cng nhn rng liu thuc tng cung cho th trng -t dng nh qu nhy? 2. B Ti chnh c ngh rng chnh l trnh gim thu va qua ca B i vi -t khi lung cho vic bng pht nhp khu mt hng ny? l mt tc nhn ca nhp siu hay khng? C l B cng thy nn quyt nh tng li t 60% ln 70% k t ngy 11/3/2008. 3. Tip cn chn l l mt qu trnh, c lm c sai, sai th sa. Tuy nhin, ngy nay khoa hc d bo tin kh nhanh, cc nh qun l thay dn cch lm o o sai ri
http://svnckh.com.vn

41

sa, hay m mm lm, sai ri sa bng cch d bo nhiu tnh hung t la chn phng n ti u, c tnh n nhng rng buc. i ng cn b khoa hc trong B Ti chnh khng t. Lnh o B huy ng ngun lc ny nh th no trong cc quyt nh ca mnh, c bit trong cng tc d bo cc tc ng trc khi B ban hnh mt vn bn php quy trong phm vi trch nhim ca mnh? V s pht trin nhanh v bn vng v v s hi nhp ch ng vo nn kinh t th gii, mong rng nhng khuyt im s c nghim tc nhn nhn v sa cha. III- xut mt s gii php nhm hon thin chnh sch thu nhp khu t ca Vit Nam 1. Ch nn coi thu nhp khu t (bao gm c thu nhp khu t nguyn chic v thu nhp khu linh kin) l cng c h tr trong vic iu tit th trng v ngnh cng nghip t Vit Nam. Trong cc c ch, chnh sch v ti chnh nhm pht trin ngnh cng nghip t, chnh sch thu ng mt vai tr quan trng. Tuy nhin, thu cng ch nn xem l mt trong nhng cng c h tr. Chnh sch thu s pht huy hiu qu tt khi v ch khi nh hng v quy hoch pht trin ngnh t c xy dng ph hp. Tht vy, mc d c hng nhng u i rt ln v thu quan cng nh nhng u i khc nhng nhng g m ngnh cng nghip t t c cn cha tng xng vi nhng h tr nhn c, hin vn cn mt khong cch kh xa so vi mong i. Sau hn 15 nm thc hin chnh sch m ca nn kinh t v thu ht u t nc ngoi, n nay Vit Nam c 11 doanh nghip c vn u t nc ngoi tham gia hot ng trong lnh vc lp rp t. Theo giy php u t v kt qu thc hin d n th cc doanh nghip FDI trong lnh vc ny c tng s vn u t 550 triu USD, vi kh nng sn xut theo thit k mi nm c th t khong 148.200 xe cc loi, trong phn ln l xe du lch di 6 ch ngi. Bn cnh cc doanh nghip FDI, ngnh cng nghip t Vit Nam cn c s tham gia ca cc doanh nghip trong nc, m nng ct l cc doanh nghip nc ngoi. Cc doanh nghip trong nc ch yu tp trung vo sn xut, lp rp cc loi xe but, xe khch, xe ti nh v mt s loi xe m th trng trong nc ang c tim nng pht trin. Tuy nhin, so vi cc doanh nghip FDI, cc doanh nghip ny c kh khn hn c v vn u t, thng hiu v trang thit b, cng ngh - ang trong giai on u ca qu trnh u t, i mi. thc y s pht trin ca mt ngnh cng nghip mi v thu ht u t, trong thi gian qua, Nh nc ban hnh v trin khai thc hin nhiu chnh sch u i dnh cho t sn xut trong nc. Ngoi vic c hng cc c ch u i chung theo quy nh ca Lut u t nc ngoi v Lut Khuyn khch u t trong nc cng nh cc vn bn quy phm php lut khc, cc doanh nghip tham gia u t vo lnh vc sn xut, lp rp t cn c hng li t cc chnh sch u i dnh ring cho ngnh, c bit l quy nh v gim thu tiu th c bit v bo h mc cao qua knh thu nhp khu. C th nh sau: V thu tiu th c bit, trong sut 5 nm t 1/1/1999 n 31/12/2003, cc chng loi t sn xut trong nc thuc din chu thu tiu thu c bit ( t di 24 ch ngi) c gim 95% s thu tiu th c bit phi np so vi mc quy nh chung. Th
http://svnckh.com.vn

42

d, thu sut thu tiu th c bit i vi xe nguyn chic di 6 ch ngi nhp khu l 100%, trong khi i vi t cng loi sn xut lp rp trong nc ch l 5%. Theo quy nh ca Lut thu tiu th c bit nm 1998 th vic gim 95% thu tiu th c bit cho t sn xut trong nc c thc hin trong 5 nm (n ht nm 2003) v k t nm 2004 c p dng thng nht nh t nhp khu cng chng loi. Tuy nhin, nhm to iu kin cho ngnh cng nghip t trong nc c thm c hi tt pht trin, Quc hi cn nhc k v ng gia hn thi gian p dng bin php u i ny thm 3 nm (n ht nm 2006) theo mt l trnh nhiu bc khi xem xt thng qua Lut sa i, b sung mt s iu ca Lut thu tiu th c bit (c hiu lc thi hnh t 1/1/2004). ng thi, mc thu sut thu tiu th c bit cng c iu chnh gim so vi trc y, theo , loi xe di 5 ch ngi c gim thu sut t 100% xung cn 80%: xe 6-16 ch ngi c gim t 60% xung cn 50%, tng t, loi xe 16-24 ch ngi c gim thu sut t 30% xung cn 25%. Vic duy tr cc chnh sch u i ni trn nhm mc ch gip cc doanh nghip gim bt kh khn trong thi k u sn xut - khi m nhu cu tiu th cn thp - c iu kin tng doanh s, tng bc h thp gi bn. Trong giy php u t, cc doanh nghip sn xut, lp rp t u cam kt s tng t l ni a ho ln 30% n 40% trong vng 10 nm k t khi i vo sn xut, nhng cho n nay, thi im cam kt n gn m t l ni a ho cng ch mi t c mc qu thp (di 10%). T l ni a ho khng t c yu cu ra l do nhiu nguyn nhn khch quan v ch quan khc nhau, trong c nhng vn mang tnh v m nh nh hng chin lc v quy hoch pht trin ngnh. S thiu ng b trong thc thi chnh sch cng l mt trong cc nguyn nhn ca tnh trng nay. Thc hin chnh sch bo h cao nhng khng i km vi cc iu kin rng buc c th v hnh trung to iu kin cho cc doanh nghip sn xut, lp rp t c c c hi ln trong vic tng gi bn thu li cao, trong khi li ch ca ngi tiu dng b b qua. C loi xe sn xut trong nc c bo h n 260% v thu nhng mc gi bn thp hn so vi t nhp khu cng chng loi khng ng k. Th d, xe Toyota Camry 2.4 nhp khu v Cng Hi Phng c gi CIF l 18.700 USD, trong khi gi thnh sn xut ca loi t ny trong nc xp x 30.000 USD (trc thu). Trong bi cnh nh vy, ng lc cc lin doanh u t dy chuyn thit b nng cao t l ni a ho s rt hn ch. Theo chng ti, nu khng c cc iu chnh nht nh v chnh sch th phn ln cc lin doanh vn ch tip tc dng li vic lp rp gin n t b linh kin CKD nhp khu. Tuy nhin, ngoi cc nguyn nhn ch quan, cng cn phi nh gi cng bng v nguyn nhn khch quan, do th trng t ca Vit Nam cn qu nh b, nhu cu s dng xe cn thp nn vic u t sn xut ph tng linh kin trong bi cnh s khng hiu qu. Nhng thc t ni trn t ngnh cng nghip t ca Vit Nam phi i mt vi khng t thch thc, nht l trong bi cnh Vit Nam v ang tch cc tham gia hi nhp vo nn kinh t ton cu v khu vc. Theo , cc phn bit i x quc gia s b loi b trong thi gian gn nht, mc bo h cng s phi gim dn so vi hin ti. V vy, c th t mc tiu t ra trong Chin lc pht trin ngnh cng nghip t Vit Nam n nm 2010 v tm nhn 2020 (ti nm 2010 t t l ni a ho 60%, p ng 80% nhu cu i vi xe ph thng v chuyn dng; t t l ni a ho 40 - 45%, p ng 80% nhu cu i vi xe du lch), cc gii php v pht trin ngnh cng nghip t cn phi c xem xt mt cch ton din v thn trng, nu khng s tip tc lp li nhng kt qu nh thi gian va qua i vi cng nghip sn xut xe gn my.
http://svnckh.com.vn

43

nng cao t l ni a ho v t c mc tiu ra cho cng nghip t, thit ngh cn phi c mt quy hoch tng th pht trin ngnh cng nghip sn xut ph tng t trong nc, trong xc nh r loi ph tng linh kin t m Vit Nam nn u t v c li th so snh; ng thi xc nh r cc doanh nghip tham gia vo ngnh sn xut ph tng mt cch c chn lc, trnh tnh trng u t trn lan, dn tri km hiu qu. Tip theo, pht trin c ngnh cng nghip ph tr v sn xut linh kin v ph tng t theo quy hoch, cn phi hnh thnh c c ch kt gn s tham gia ca cc doanh nghip thuc cc thnh phn kinh t khc nhau trong lnh vc ny. Thc t cho thy vic sn xut ra mt loi ph tng, hay chi tit ng c ch thc s c hiu qu v mt kinh t khi c sn xut vi s lng ln. Nu nh khng c c ch ph hp th cc doanh nghip hin ang tham gia sn xut, lp rp t trong nc chc chn s vn tip tc c xu hng nhp khu cc loi ph tng, linh kin t cc cng ty m thay cho vic s dng cc nh cung ng Vit Nam. V khi , th phn v cung ng ph tng, linh kin ca Vit Nam s rt kh c iu kin pht trin v kt qu l vic nng cao t l ni a ho khng t c hoc nu c cng rt hn ch. Bn cnh , khuyn khch cc doanh nghip thuc mi thnh phn kinh t u t vo lnh vc sn xut ph tng, linh kin t cn vn dng linh hot cc quy nh ca cc Lut thu, Lut u t hnh thnh cc c ch, chnh sch u i v ti chnh, thu mc cao, sc hp dn i vi cc nh u t. Tuy nhin, cc chnh sch u i ny ch nn c xem l nhng cng c b tr cho vic thc hin chnh sch khc v chng ch pht huy tc dng thc cht, c hiu qu khi cc vn v quy hoch, nh hng pht trin ca ngnh cng nghip t c lm r. Trong cc gii php chnh sch v ti chnh nhm thc y pht trin ngnh cng nghip t, chnh sch thu ng mt vai tr rt quan trng, c bit l chnh sch thu nhp khu i vi linh kin v ph tng t. Biu thu sut thu nhp khu hin hnh quy nh cc mc thu sut c th ng thi cho c b linh kin (CKD, IKD) v cho tng loi ph tng, linh kin ri. Theo , tng s thu nhp khu phi np trn 01 xe t trong trng hp nhp khu di dng b linh kin CKD v IKD s thp hn so vi trng hp nhp khu tng linh kin, ph tng ri. Thc t ca nhng nm qua cho thy, nu tip tc duy tr chnh sch thu nhp khu linh kin, ph tng t theo phng thc ny th cc doanh nghip sn xut, lp rp t trong nc s khng c ng lc u t nng cao t l ni a ho v s khng khuyn khch c vic sn xut ph tng trong nc. Ngnh cng nghip t trong nc chc chn vn theo thin hng: ch dng li cc b linh kin nhp khu. Song nu nh t vn tng thu sut thu nhp khu b linh kin CKD khc phc tn ti ny th s gp phi s phn ng gay gt t pha cc i tc nc ngoi v c th s nh hng tiu cc n tin trnh m phn gia nhp WTO ca Vit Nam. T nhng phn tch trn c th thy n lc cn phi nghin cu xo b quy nh hin hnh v thu sut thu nhp khu p dng cho b linh kin CKD v IKD. Thay vo s chuyn sang vic xy dng v ban hnh biu thu nhp khu quy nh chi tit theo tng loi linh kin, ph tng trn c s gn vi cc nh hng pht trin i vi tng loi linh kin, ph tng c th. Thc hin vic chuyn i ny s gn kt c chnh sch thu vi vn quy hoch pht trin ca ngnh cng nghip ph tr sn xut cc loi linh kin, ph tng trong nc. Tuy nhin, mc thu sut c th cho tng loi linh kin, ph tng cn phi c xy dng trn nguyn tc khuyn khch v bo h c chn
http://svnckh.com.vn

44

lc. Theo , cn la chn cho c nhng loi linh kin, ph tng quan trng m trong nc c th sn xut c, c li th cnh tranh quy nh cp bo h hp l. Nhng loi linh kin, ph tng trong nc khng c kh nng sn xut hoc tuy sn xut c nhng khng c li th cnh tranh th cho p dng thu sut thu nhp khu mc thp. trnh phn ng tiu cc t cc nh u t, vn mang tnh nguyn tc l cn thit k biu thu chi tit mc thu sut bnh qun gia quyn i vi cc chi tit, ph tng sau khi dc sp xp li khng cao hn mc thu sut p dng vi b linh kin dng CKD hin hnh. Vic xo b chnh sch thu nhp khu theo b linh kin, chuyn sang nh thu theo tng mc phn bit i vi cc loi linh kin, ph tng khc nhau theo hng trn s lm pht sinh mt s vn mi trong cng tc kim tra v gim st thc hin, mt s vn k thut trong cng tc gim st hi quan. Tuy nhin, xt mt cch ton din th tc ng ca n s l rt tch cc i vi s pht trin ca ngnh cng nghip t ca nc ta. Nhng kh khn v cng tc qun l c th khc phc c trong iu kin ngnh ti chnh ni chung, ngnh hi quan ni ring ang y mnh ci cch hnh chnh theo hng nhn kh khn v mnh, to thun li ti a cho doanh nghip, ng thi c th nhn c cc gii php thch hp trong i mi cng tc qun l t pha cc c quan chc nng c lin quan. Ni tm li, c th pht trin c mt ngnh cng nghip t ch thc theo cc mc tiu ra trong Chin lc pht trin ngnh cng nghip t ca Vit Nam t nay n nm 2010 th bn cnh vic t chc thc hin tt cc gii php khc, chnh sch thu i vi ngnh cng nghip t v ph tng ng mt vai tr quan trng. Tuy nhin, cn phi nhn mnh y rng: thu cng ch nn xem l mt trong nhng cng c h tr. Chnh sch thu s pht huy hiu qu tt khi v ch khi nh hng v quy hoch pht trin ngnh t c xy dng ph hp. Thc vy, c c ngnh cng nghip t, bn cnh cng c h tr l thu nhp khu th chng ta cn phi thc hin ng b cc gii php sau: Mt l, xy dng mc tiu sn phm quc gia v l trnh pht trin cng nghip t, trn c s thc hin tt Quyt nh s 177/2004/Q-TTg ngy 5-10-2004 ca Th tng Chnh ph v "Quy hoch pht trin ngnh cng nghip -t Vit Nam n nm 2010, tm nhn n 2020". y l nh hng tng qut xy dng ngnh cng nghip -t trong nc. Cn phn tch r vai tr, v tr v tm quan trng ca ngnh cng nghip -t ca nc ta trong tng th nn kinh t quc dn trong giai on 2006 - 2010 v nhng k hoch nm nm tip theo n nm 2020. Hai l, thc y pht trin cng nghip ph tr. Vi trnh cng ngh sn xut linh kin ca ngnh cng nghip -t hin nay mi ch t mc cht lng cho xe ph thng, cha c kh nng cung cp ph tng cho cc hng -t danh ting nc ngoi. nng tm trnh cng ngh v cht lng sn phm do cc doanh nghip trong nc cung cp cho cc nh sn xut -t cao cp, cn c s hp tc cht ch vi cc hng sn xut linh kin v ph tng -t ni ting khai thc c nhng mt mnh ca h v trnh cng ngh v thng hiu sn phm, cung cp cho th trng trong nc v xut khu. T , nng quy m sn xut ln mc kinh t, thu ht s tham gia ca cc i tc nc ngoi. Bn cnh , cn tp trung vo cc danh mc ph tng s dng ngun vt t trong nc c kh nng tng sc cnh tranh trn th trng quc t. Ba l, gii php v ngun vn. Hin nay cc nh sn xut trong nc ngun vn u t cn nh b, nhng li phn tn v manh mn, nu c pht trin nh hin nay
http://svnckh.com.vn

45

chc chn, cng nghip -t s li din ra nh cng nghip xe my. V vy, cn tp trung xy dng mt s doanh nghip sn xut -t trng im, c sc cnh tranh tham gia th trng chng khon, t thu ht vn thng qua knh chng khon u t pht trin, thc hin cc mc tiu ra. Bn l, pht trin mng li giao thng ng b. y l mt gii php mang tnh kch cu. Mng li giao thng ng b tt v pht trin rng khp c nc c ngha quan trng v lin quan trc tip n pht trin cng nghip -t. Khi c h thng ng b tt, ngnh vn chuyn khch v hng ha pht trin nhanh s kch thch nhu cu mua sm phng tin -t, gip th trng -t tng nhanh, t ngnh cng nghip -t s tng theo. Nh vy, iu tit c th trng v c c ngnh cng nghip t thc s th vic u i v thu l cha m chng ta cn thc hin ng b rt nhiu nhm gii php v ch nn coi thu nhp khu t l cng c h tr. 2.Chnh sch thu nhp khu t cn phi m bo tnh d bo c. Vn d chnh sch lun l mt vn kh khn, v rt kh c th ni mt chnh sch l ng hay sai nu khng xem xt cn thn xem chng ta ang ng trn lp trng no, ca nhm li ch no, trong khong thi gian v bi cnh no. Chnh v vy chng ta s khng xem xt n tc dng thc s quyt nh tng thu ny vi vic hn ch ch tc, cho d xe sn xut trong nc ang chim n 75% th phn. V nguyn tc, khi thu xe nhp khu tng y gi xe nhp tng, rt c th trong mt s iu kin gi xe trong nc cng s tng theo. Tuy nhin, ci ngi vit tht s mun cp n y li l ci thi hn 15 ngy hiu lc ha mc thu mi trn. Ci thi hn qu ngn ny y nhiu nh nhp khu vo tnh th phi chu l v trt tha thun bn truc . Thng thng, mt chic xe t nhp khu t Bc M phi mt trn di mt thng l ti thiu mi c th cp cng Vit Nam, nu khng c trc trc g Vy c hp l hay khng, khi thi hn p thu ch c 15 ngy? R rng y tnh d on c (predictable) ca chnh sch khng c cc c quan chc nng coi trng ng mc nh mt trong nhng nguyn tc c bn nht ca qu trnh ra chnh sch. Trong khi , y li l yu t c bn duy tr lng tin ca ngi dn vi b my chnh quyn. S khng c nh kinh doanh no c th yn tm hot ng trong mt mi trng kinh doanh m cc hnh lang php l, cc quy nh chnh sch thay i xonh xoch, tr tay khng kp. Mt mi trng kinh doanh nh vy r rng l mang tnh ri ro qu ln. Tnh d on c ca chnh sch khng c tn trng ng mc cng l mt trong nhng ngun gc to ra s tiu cc v s bt bnh ng, to ra k h cho nhng thnh phn ca b my v cc doanh nghip cu kt vi nhau kim li da trn s bt i xng thng tin trn th trng. Trong vic tng thu va qua, c nhng doanh nghip khc d mu d v khng kp tr tay v nhng doanh nghip do bit trc thng tin nn hng li t vic m hng li t trc tng gi. Hnh vi gi hng li ch gi cao l hnh vi rt bnh thng ca doanh nghip hot ng hng li nhun v khng cn thit ch trch v mt o c. Nhng du hi t ra l ti sao mt s doanh nghip bit trc thng tin cn mt s doanh nghip khc th khng?
http://svnckh.com.vn

46

V mt kt lun khc cng d rt ra l nu thi gian thc thi sc thu ny hp l tt cc doanh nghip c thi gian chun b th vic bit trc thng tin ca mt s doanh nghip s tr thnh v ngha, v nh vy gp phn loi tr tiu cc. Mt ln na, cc nh ra chnh sch ca Vit Nam cn nhn nhn li qu trnh ra chnh sch v t tnh d bo c nh mt i hi tin quyt, mi trng kinh doanh tr nn hp dn v lnh mnh hn. Nh vy, chnh sch thu nhp khu t thc s c hiu qu th cc nh hoch nh chnh sch cn phi tn trng tnh d bo c ca chnh sch.

PHN 3: KT THC VN
Thu quan l mt cng c rt mnh m qun l, iu tit lng hng ho nhp khu v bo h nn sn xut trong nc. i vi mt hng l t th cng nh vy, r rng ngi c li nhiu nht t nhng quyt nh tng thu va qua ca B ti chnh l hip hi cc nh sn xut t Vit Nam (VAMA). Th nhng bn cnh nhng tc ng tch cc c th nhn thy c th nhng tc hi tiu cc do n mang li cng khng h nh cht no. c rt nhiu kin phn hi ca nhng c nhn, t chc c tm huyt v trch nhim, thc s quan tm v vn ny. Khng c g qu l ngc nhin khi c cu hi t ra: phi chng quyt nh tng thu ln ny l mt bc li v chnh sch?. Bi thc t cho thy. Tng thu cng u c hon ton lm gim c nhp siu (bi tng thu nhng xe sang vn trn v Vit Nam), vn nn n tc giao thng vn cn tn ti, cng vi hng lot bi ton v mi trng v x hi nh nhim, tai nn giao thng vn cn . Quyn c s dng hng ha v dch v gi r ca cng dn b trit tiu bi chnh sch thu thiu cng bng. Nu tht s hng n ngi tiu dng, tht s v s pht trin ca ngnh cng nghip t Vit Nam, cc c quan chc nng phi c nhng chnh sch lnh mnh ha th trng, dung ha li ch gia cc khu vc kinh t. ng ny, trong tam gic li ch Nh nc- doanh nghip- ngi tiu dng, thnh phn th ba lun phi thit thi nhiu nht. Nh nc cn phi m rng h thng giao thng p ng nhu cu ca ngi dn. Ti sao cc nc khc hu nh mi ngi dn u c t i vi mc gi r hn nc ta nhiu m giao thng ca h vn tt Nht Bn l mt v d in hnh? Thm na, ngoi cch tng thu nhp khu t, tng thu tiu th c bit i vi t sn xut, lp rp trong nc cng l cch hn ch xe lu thng, gim n tc vy, nhng sao khng lm? Chng ta nn a gi xe v gn gi tr thc ca n. Nu lo lng l c s h tng khng p ng c lng xe lu hnh th ty theo iu kin c s h tng ca tng a phng ta s nh vo thu lu hnh nh tin bn bi, ph cu ng...iu chnh thu iu tit th trng l mt cch lm rt bnh thng. Nhng nu s dng cng c ny khng hp l, nng tnh bo h li nhun chy vo ti mt nhm li ch t, th r rng l mt bc li v chnh sch. V th, rt cn ngay t lc ny mt l trnh gim thu nhp khu t c thng bo cng khai. Nhm tc gi vit ti ny mong mun ng gp mt phn nh b nhm hon thin hn chnh sch thu nhp khu t ca Vit Nam. Chng ti cng xin c gi li cm n n thy V Hong Vit Ging vin b mn Chnh sch thng mi quc t, Trng i Hc Ngoi Thng C s 1 v s gip nhit tnh ca thy trong qu trnh lm ti.
http://svnckh.com.vn

47

http://svnckh.com.vn

48

Ti liu tham kho: 1,Gio trnh Chnh sch thng mi quc t - NXB Lao ng X Hi 2006 2,Qun l hot ng nhp khu-c ch, chnh sch v bin php Nh Xut Bn Thng K 2007 3,C s d liu lut Vit Nam (www.luatvietnam.com.vn) 4,H thng vn bn quy phm php lut Vit Nam (vbqppl.moj.gov.vn) 5,Cc hi quan ng Nai (www.dncustoms.gov.vn) 6,Tng cc thng k (www.gso.gov.vn) 7,Tng cc hi quan (www.customs.gov.vn) 8,B Ti Chnh (www.mof.gov.vn) 9,Cc bo in t: Dn Tr, Vn Express, Vietnamnet, VTC news, Thi bo kinh t Vit Nam,

http://svnckh.com.vn

49

http://svnckh.com.vn

50

You might also like