(YRC) - Su Bat Can Xung Giua Nhu Cau Tuyen Dung Cua Cac Ngan Hang Va Kha Nang Dap Ung Cua Sinh Vien Khoi Nganh Kinh Te Moi Ra Truong

MC LC
Li ni u Chng 1 L thuyt th trng lao ng 1. L thuyt vi m v th trng lao ng trong ngnh ngn hng 1.1. Cu lao ng 1.2. Cung lao ng 1.3. Cn bng th trng lao ng 2. L thuyt vi m v th trng lao ng trong ngnh ngn hng theo quan im lao ng l hng ha Chng 2 Nhng vn trong kh nng p ng yu cu cng vic ngn hng ca sinh vin khi ngnh kinh t mi ra trng 1. Thiu ht v s lng 2. S bt cn xng trong nh gi kh nng ca sinh vin mi ra trng Chng 3 Cc nguyn nhn dn n s bt cn xng gia nhu cu tuyn dng ca ngn hng v kh nng p ng ca sinh vin 1. Nguyn nhn t pha Nh trng bn cung trn th trng 1.1. V phng thc o to 1.2. V chng trnh o to v cc mn hc 1.3. V ti liu ging dy 1.4. V ging vin 1.5. V nh gi kt qu hc tp ca sinh vin v hiu qu ca nh trng 2. Nguyn nhn t pha ngn hng bn cu 2.1. Khng cung cp y thng tin v nhu cu ca ngnh 2.2. Cha to iu kin thch ng cho cc chng trnh h tr o to, lin kt o to vi cc trng i hc 3. Nguyn nhn c bit t ch quan sinh vin sn phm trn th trng 3.1. Khng c nh hng ngh nghip 3.2. Thi th ng, trong nghin cu, tm hiu thng tin v rn luyn 3.3. nh gi qu cao v bn thn v thiu thi cu th
http://svnckh.com.vn
1 2 2 2 4 6 7
10 10 12
22 22 22 24 29 31 33 34 35 37 42 42 46 52
Chng 4 Mt s xut gii php nhm rt ngn khong cch chnh lch gia cung v cu nhn lc ngnh ngn hng 1. Gii php v m 1.1. Cc t chc tham gia 1.2. C ch phi hp 2. Gii php cho vic gia tng s lng v m bo cht lng ging vin 2.1. Pht trin v mt nghip v chuyn mn 2.2. Pht trin v cch thc ging dy 2.3. Pht trin v cch thc t chc 3. Lin kt, h tr thng tin v o to gia ngn hng v cc c s o to 3.1. Nhn vin ngn hng c th tham gia tr ging ti cc c s o to 3.2. Ging vin ti cc c s o to c th tham gia hp tng kt tnh hung, kinh nghim vi ngn hng 3.3. Cc ngn hng to iu kin sinh vin thc tp hiu qu hn 3.4. Xy dng cc m hnh lin kt o to gia trng i hc v ngn hng 4. Gii php v ti liu o to 5. Gii php cho vic pht trin cc k nng v tnh cch cn thit, gii quyt cc bt cp cn tn ti sinh vin 5.1. To iu kin cho sinh vin pht trin k nng mm v tip cn thc t 5.2. Hnh thnh cho sinh vin thi quen ch ng tip cn thng tin. 5.3. Gia tng s hng th v gn b vi ngnh hc ca sinh vin Kt lun Ph lc Danh mc ti liu tham kho
57 57 57 58 61 61 63 64 67 68 70 71 73 74 76 76 78 81 84 iii ix
LI NI U Trong bi cnh nn kinh t Vit Nam ang trn pht trin mnh m nh hin nay v nht l sau khi Vit Nam gia nhp WTO vi nhng c hi ha nhp ngy cng su rng hn vo nn kinh t th gii, hot ng ca ngnh ngn hng cng ngy cng ng vai tr quan trng hn bao gi ht. Mt h thng ngn hng hot ng nhanh nhy v hiu qu s c tc dng thc y rt ln i vi s pht trin ca ton nn kinh t. Tuy nhin kh nng v kt qu hot ng ca tng ngn hng ni ring v ton h thng ngn hng ni chung li ph thuc rt ln vo ngun nhn lc. Hin ti, ngun nhn lc cho ngnh ny khng ch thiu v s lng m cn yu km c v cht lng. Hng nm c mt khi lng khng nh sinh vin chuyn ngnh ti chnh ngn hng ca tt c cc cp i hc cao ng trung cp ra trng song nng lc v trnh chuyn mn ca mt b phn ln nhng sinh vin ny li cha th p ng c nhng yu cu lm vic m cc ngn hng t ra. Xut pht t thc tin bc xc nh vy, nhm nghin cu mong mun tm hiu cn k hn nhng thiu st, bt cp trong cht lng sinh vin khi ngnh kinh t mi ra trng hin nay, nht l cc sinh vin c mong mun v nh hng s lm vic trong ngnh ngn hng sau khi ra trng. V th, nhm nghin cu chn ti S bt cn xng gia nhu cu tuyn dng ca cc ngn hng v kh nng p ng ca sinh vin khi ngnh kinh t mi ra trng Thc tin v Gii php. Trn c s nhng nghin cu chi tit v nhng bt cn xng ang tn ti v cc nguyn nhn ch yu dn n nhng bt cn xng , nhm nghin cu xin xut mt s gii php thay i trn cc phng din v m v vi m vi mong mun c th ng gp mt vi tng gp phn hn ch bt s bt cn bng cung cu lao ng cho ngnh ngn hng. Nhm nghin cu
CHNG 1 L THUYT TH TRNG LAO NG 1. L thuyt vi m v th trng lao ng trong ngnh ngn hng: 1.1. Cu lao ng: 1.1.1. Cu lao ng ca c nhn hng: Cu lao ng ca c nhn hng (ngn hng) l s cng nhn m hng c kh nng v sn sng thu cc mc n gi tin lng khc nhau trng mt khng thi gian xc nh, cc yu t khc khng i. Cu lao ng ca hng l cu th pht, n ph thuc vo v c c rt ra t mc sn lng ca hng v chi ph ca cc u vo. Quyt nh thu bao nhiu lao ng ca ch hng da trn vic xem xt li nhun mi lao ng em li v chi ph b ra thu h. Mt ngn hng s xem xt thu bao nhiu lao ng t mc tiu ti a ha li nhun. Nu gi s tt c nhn vin ca ngn hng u c kh nng lm vic nh nhau, ta s suy ra c quyt nh thu lao ng ca ngn hng ph thuc vo s thay i v li nhun trn cc giao dch dch v ngn hng m ngn hng thu c khi thu thm cc lao ng.
n gi tin lng
D
L
Lng lao ng
1.1.2. Cu lao ng ca th trng: y chng ta ch xt n th trng lao ng ca ngnh ngn hng nn ng cu lao ng ca th trng s c c t vic cng cc ng cu ca tt c cc ngn hng li, hay cu lao ng ca ngnh l tng cu lao ng ca tng ngn hng. Cc yu t nh hng n s dch chuyn ca ng cu lao ng ngnh ngn hng. Th nht, s thay i trong gi ca hng ha, c th l gi cc dch v ngn hng (tn dng, giao dch thanh ton, chuyn tin...). Khi nn kinh t th trng ngy cng pht trin th nhu cu v cc dch v ngn hng cng tng ln. iu ny lm cho gi c ca cc dch v ny tng ln v cng tc l mi lao ng to ra nhiu doanh thu hn. Vi mi mc tin lng, s lng lao ng c thu s tng ln. y chnh l thc t ang xy ra Vit Nam hin nay. H thng ngn hng ca chng ta mi thc s i vo hot ng t sau i mi. Cng vi s pht trin mnh m ca nn kinh t theo hng kinh t th trng, nhu cu v cc dch v ngn hng cng pht trin mnh m. iu ny khin cho ngn hng tr thnh mt ngnh c li nhun cao, thu ht nhiu hng tham gia vo th trng. c bit l sau mt lot cc chnh sch ci cch, to c hi pht trin cho cc ngn hng t nhn ca Nh nc. T , nhu cu v lao ng trong ngnh ngn hng cng tng ln ng k. Thc trng tnh hnh cung cu lao ng trong ngnh ngn hng s c cp c th hn Phn 2. Th hai, s thay i trong cng ngh. Cng ngh c ci tin khin cho ngi lao ng lm vic hiu qu hn, cc thng tin giao dch chnh xc hn, lm tng doanh thu do mi lao ng to ra. V tng t nh yu t trn, n lm nhu cu tuyn dng ca ngnh tng.
1.2. Cung lao ng: 1.2.1. Cung lao ng c nhn: Cung lao ng l lng thi gian m ngi lao ng sn sng v c kh nng lm vic tng ng vi cc mc tin lng khc nhau trong mt khong thi gian nht nh, cc yu t khc khng i. Tc l, lng thi gian lm vic ca ngi lao ng ph thuc vo mc tin lng. Tuy nhin, mi c nhn u c ch ng 24 gi mi ngy, v khng ai c th cung lao ng c 24 gi mi ngy c. Mi ngi u c cc mc ch khc ch khng ch c mc ch bn cc dch v lao ng ca mnh trn th trng.Thi gian trong ngy ca mi ngi c th c chia ra thnh nhng gi lao ng v nhng gi ngh ngi. Ngh ngi l thut ng chung m t cc hot ng khng lm vic bao gm: n, ng, i chi vi gia nh v b bn, v c nghin cu v lm vic nh. Ngi lao ng c gi nh yu thch ngh ngi v s chn s gi lm vic trong ngy ty . n gi tin lng l gi ca thi gian ngh ngi v h s phi t b lng tin hng th ngh ngi. Vi mc tiu ti a ha li ch ch khng phi ti a ha li nhun th n gi tin lng tng ln c ngha l gi ca ngh ngi tng ln, ngi ta tiu dng t ngh ngi hn v lm vic nhiu hn. ng cung lao ng l ng dc ln. Khi n gi tin lng tng n mt mc nht nh, ngi ta lm t gi m vn c thu nhp cao th h s tiu dng hng ha ngh ngi nhiu hn. iu c dng gii thch ng cung lao ng cc nhn vng v pha sau.
n gi tin lng n gi tin lng
SL
S gi lm vic/ngy
SL
S gi lm vic/ngy
Trong thc t vi mt ngnh nh ngnh ngn hng th ng cung lao ng thc t c nhn cng ging nh ca ngi bnh thng (ch khng phi cc nhn vt ni ting) l ng cung lao ng dc ln. 1.2.2. Cung lao ng ca th trng: ng cung lao ng th trng c th t c bng vic cng chiu ngang cc ng cung lao ng ca cc c nhn trong ngnh. ng cung lao ng ca th trng ca ngnh trong thc t s c dng c ln v a phn lao ng ngn hng c ng cung lao ng dc ln, v vi nhng ngi c ng cung vng v phi sau th cc im vng cng xut hin nhng mc n gi tin lng khc nhau. Cc yu t nh hng n s dch chuyn ng cung lao ng trong ngnh ngn hng: Th nht, c hi la chn vic lm cc ngnh khc ca lao ng trong ngnh. Nu c nhiu c hi ngi lao ng chuyn sang lm vic cc ngnh khc vi mc lng cao hn th ng cung lao ng ngnh ngn hng s dch chuyn sang tri tc l cung gim i. V ngc li, nu c t c hi chuyn ngnh, v ngi lao ng thy cng vic trong ngnh ngn hng l s la chn tt nht th ng cung lao ng s dch chuyn phi cung tng ln. Th hai, s thay i trong quy m dn s. Quy m dn s tng lm tng lng ngi trong tui lao ng, do lm tng cung lao ng tt c cc ngnh, k c ngnh ngn hng. Th ba, s thay i trong mc sng ca ngi lao ng cng nh hng n kh nng lm vic ca h. Khi mc sng ngy cng cao, cuc sng ca mi ngi cng tt hn th h s c xu hng ngh ngi nhiu hn v ngc li, khi cuc sng kh khn, ng cung lao ng s dch chuyn phi.
n gi tin lng
SL2 SL1 SL2

S gi lm vic/ngy
Th t, s thay i trong quan im sng x hi nh v vic ph n i lm, v lm vic trong c cc lnh vc m vn c mc nh l chnh dnh cho nam gii. iu nay lm tng lc lng lao ng x hi ni chung v ca ngnh ngn hng ni ring. Trong ni dung ca bi nghin cu ny, i tng lao ng chnh c nghin cu l sinh vin cc ngnh kinh t va mi ra trng nn cc yu t th hai, th ba v th t nh hng n vic cung lao ng trn s c t tc ng trc tip v xin khng c phn tch su hn. 1.3. Cn bng th trng lao ng:
w
SL
DL
E0 L
Gi nh, th trng lao ng ngnh ngn hng l th trng lao ng cnh tranh hon ho. Trong th trng ny c nhiu ngi mua sc lao ng (nhiu ngn
hng cn tuyn dng lao ng) v nhiu ngi bn dch v lao ng vi cc k nng v kh nng lm vic nh nhau. Mi ngi bn dch v lao ng khng c nh hng g n gi ca dch v lao ng nn h l ngi chp nhn gi. 2. L thuyt vi m v th trng lao ng trong ngnh ngn hng theo quan im lao ng l hng ha: phn trn, nhm nghin cu a ra l thuyt vi m v th trng lao ng. y l cch tip cn trong mn Kinh t hc vi m. Tuy nhin, chng ta cng c th tip cn vn th trng lao ng trong ngnh ngn hng theo mt cch khc. Do i tng lao ng ch yu c nghin cu ca bi nghin cu l sinh vin khi ngnh kinh t va tt nghip, nhm nghin cu mun tip cn vn theo cch coi chnh sc lao ng ca sinh vin l hng ha. Sinh vin c o to, cung cp cc k nng cn thit t trng i hc, cao ng lm vic trong ngnh ngn hng. Khi , ngi cu hng ha lao ng ca sinh vin vn l ngn hng, nhng bn cung khng cn l c nhn sinh vin na m l cc trng i hc, cao ng c o to v nghip v ngn hng.
Trng i hc, cao ng Sinh vin tt nghip Ngi lao ng Sn phm
Ngn hng
Bn cu lao ng Ngn hng c phn tch ging nh cch tip cn trn (xem phn 1). Cu lao ng ca mi ngn hng l s lao ng m ngn hng c kh nng v sn sng thu cc mc n gi tin lng khc nhau trng mt khng thi gian xc nh, cc yu t khc khng i.
ng cu lao ng ca th trng s c c t vic cng cc ng cu ca tt c cc ngn hng li, hay cu lao ng ca ngnh l tng cu lao ng ca tng ngn hng. Sn phm lao ng chnh l sc lao ng ca sinh vin tt nghip ngi lao ng. Cht lng sn phm lao ng l cc k nng nghip v ngn hng, k nng mm ca sinh vin m phi qua o to mi c c (tc l phi qua qu trnh sn xut ca cc bn cung lao ng cc trng o to). Bn cung lao ng Nh trng chnh l ni o to cc k nng , to ra cht lng sc lao ng ca sinh vin. Cc sinh vin trc khi vo trng cha c k nng, khng th lm nghip v ca ngn hng, nhng sau khi qua o to trng i hc, cao ng, h c th gia nhp lc lng lao ng c tay ngh cho ngnh ngn hng tc l p ng cu lao ng ca ngn hng. ng cung lao ng ca mi trng khi ngnh kinh t cng li s to thnh ng cung lao ng cho ngnh ngn hng. ( y nhm nghin cu chp nhn mt gi thit gn ng l ch cc sinh vin ngnh kinh t mi c nghip v v kinh t lm vic ngn hng. Trong thc t vn c sinh vin ca cc ngnh khc lm tri ngh trong ngnh ngn hng, nhng ch l thiu s v h s vn phi hc cc k nng nghip v ngn hng.) ng cung ny chu nh hng bi cc yu t: chi ph m nh trng phi b ra o to sinh vin theo tng mc v cht lng, li ch doanh thu m nh trng nhn c (di nhiu hnh thc: hc ph, tr cp ca nh nc, h tr o to t pha cc ngn hng). Cn bng cung cu lao ng trn th trng s t c khi lng lao ng c cu t pha ngn hng c p ng t qu trnh o to ca cc trng vi mt mc chi ph m ngn hng b ra tr lng cho ngi lao ng v h tr o to cc trng ph hp vi li ch h nhn c khi s dng cc sinh vin c nghip v.
10
Nhm nghin cu mun da trn cch tip cn ny phn tch tnh hnh cung cu lao ng trong ngnh ngn hng hin nay ca Vit Nam, ch ra nguyn ngn ca nhng mt cn bng cung cu trn th trng lao ng ngnh ngn hng. Trn c s phn tch cc l do gy ra s bt cn xng , mi c th i n xut c cc gii php kh thi i vi vai tr ca c ba bn tham gia th trng nhm lm hn ch, khc phc dn nhng chnh lch cung cu thng qua vic nng cao cht lng cho sn phm u ra sinh vin khi ngnh kinh t mi ra trng mong mun v nh hng lm vic trong lnh vc ngn hng.
11
CHNG 2 NHNG VN TRONG KH NNG P NG YU CU CNG VIC NGN HNG CA SINH VIN KHI NGNH KINH T MI RA TRNG 1. Thiu ht v s lng: Vit Nam hin c hn 30 ngn hng thng mi c phn, 5 ngn hng quc doanh, 5 ngn hng lin doanh v gn 40 chi nhnh ngn hng nc ngoi. Theo Ngn hng Nh nc Vit Nam, h thng cc t chc tn dng bao gm: 6 t chc tn dng nh nc, 25 ngn hng thng mi c phn th, 12 ngn hng thng mi c phn nng thn, 31 chi nhnh ngn hng nc ngoi, 5 ngn hng lin doanh, 6 cng ty ti chnh, 9 cng ty cho thu ti chnh v 44 vn phng i din gn hng nc ngoi. Mi t chc c hng trm chi nhnh tri rng trn c nc. Trong mt thi gian ngn t sau khi Vit Nam gia nhp WTO cho n nay, nhiu NH thng mi c phn c tc pht trin nhn lc kh cao t 30-70%, thm ch c ni n 150%, mt vi v d nh VIB Bank ch trong nm 2006 tng nhn s t gn 900 ngi ln ti gn 1.700 ngi, G-Bank mi c thnh lp nm 2006, nhng d kin s tng nhn s t hn 300 ngi ln gn 1.000 nhn s nm 2007, Habubank d kin tng thm t 300-400 nhn vin... Theo cc kt qu nh gi v cc ch s nhn lc ca Cong ty t vn Navigos Mt trong cc cng ty t vn ngun nhn lc hng u Vit Nam hin nay, ch tnh ring hai qu u nm 2008, nhu cu nhn lc cho cc b phn k ton, nghip v ti chnh ngn hng ca ngnh ngn hng tng thm 1300 ngi tng ng 383% so vi cng k nm trc. Xt v tc gia tng ca th trng th ngun nhn lc ca ngnh ngn hng t mc k lc v xp v tr cao nht trong tt c cc ngnh ngh hot ng trong nn kinh t hin nay vi tc tng trng 57%
12
(Ngnh ng v tr th hai l k ton cng ch c tc gia tng ngun nhn lc hng nm mc 42%). Mt thng k ca Ngn hng nh nc Vit Nam cho bit hin nay cc ngn hng ni a ang phi lin tc m rng mng li hot ng, trung bnh cho ton khi ngn hng thng mi l khong 20 chi nhnh v phng giao dch/ngn hng/nm. c th bc u i vo hot ng, mi mt chi nhnh nht thit phi c t nht mt b khung lnh o gm ba thnh vin: gim c, ph gim c v k ton trng. Nh vy ch ring mng nhn s cao cp mi ngn hng cn n 60 ngi cho mi nm hot ng. Ty thuc vo quy m ca chi nhnh m s lng nhn vin c th cn tuyn dng vo lm vic s khc nhau. Hay mt ngn hng mi thnh lp vi quy m vn iu l 1000 t ng s ng ngha vi vic cn tuyn dng ti thiu t 100 n 200 nhn vin khi s. Tuy nhin iu ny cng cho thy nhu cu tuyn dng ca cc ngn hng trong nhng nm gn y mc rt ln. l cha k n mt s lng ln cc ngn hng nc ngoi v ang xm nhp vo hot ng ti th trng Vit Nam, nht l sau thi im ngy 1/4/2007 khi ngn hng 100% vn nc ngoi c php thnh lp ti Vit Nam (theo cam kt gia nhp WTO ca Vit Nam). Cc ngn hng nc ngoi vi quy m ln khi vo th trng Vit Nam cng i hi phi c mt i ng nhn vin ng o nhanh chng nm bt th trng. m rng hot ng. Theo tnh ton s b ca Thng c ngn hng Nh nc Vit Nam, tnh trong phm vi ba nm gn y, trung bnh mi nm ngnh ngn hng cn khong 15000 nhn vin c trnh i hc. l xt v u vo, cn v u ra, trn a bn c nc hin nay c c 33 trng c ngnh ti chnh ngn hng trnh i hc, 16 trng cao ng v 8 trng trung cp chuyn nghip. Tng s sinh vin cc trng ny c th lm vic trong ngnh ngn hng ngay sau khi ra trng hin nay mi ch c th cho khong 11000 v tr. Thm vo , tnh n nm 2012, ngun nhn lc cho ngnh ti chnh ngn hng s cn t nht 1,8 triu ngi. Nh vy t
13
nay cho n nm 2012, s lng nhn s thiu ht cho ngnh ngn hng s c th ln n con s 30000 ngi. Qua mt s s liu trn, c th thy ch xt ring v mt s lng, cung lao ng cho ngnh ngn hng trong thi gian qua, nht l t sau khi Vit Nam gia nhp WTO khng th p ng c cu. Tuy nhin, s lng ch l mt trong s nhng vn nh cn tn ti trong mi quan h cung cu gia bn cung trng i hc khi ngnh kinh t v bn cu cc ngn hng thng mi. iu ng ni y l trong s 11000 v tr tuyn dng trong ngnh ngn hng m sinh vin c th vo lm ni trn, khng phi tt c cc v tr u c th tm c sinh vin kh nng bt tay vo cng vic. Cht lng ca sinh vin mi ra trng v kh nng m nhn cng vic thc t mi l vn ni cm nht trong qu trnh tuyn dng ca cc ngn hng. 2. S bt cn xng trong nh gi kh nng ca sinh vin mi ra trng: Kh nng ca sinh vin mi ra trng hay xt theo cch tip cn ca nhm nghin cu, chnh l cht lng ca sn phm u ra c cung ng trn th trng lao ng l vn ln nht v cng l mt trong cc nguyn nhn ng k nht dn n tnh trng ngn hng vn thiu nhn lc trm trng trong khi mt b phn khng nh sinh vin khi ngnh kinh t c o to v ti chnh ngn hng v c cho l c th lm vic trong cc ngn hng khi ra trng li khng th c chp nhn vo lm vic. Trn c s s lng c tnh nhn vin cn tuyn dng mi nm ca h thng cc ngn hng Vit Nam hin nay v s lng sinh vin tt nghip hng nm ca mt s khoa ngnh o to ti mt s trng kinh t - ngun cung nhn lc ch yu cho lnh vc ngn hng, phn no c th thy c mt s bt cn i gia cung v cu.
14
Tuy nhin, nhng con s trn mi ch th hin c mt phn nh s bt cn xng m nhm nghin cu ang i chng minh. Bi th, trong phm vi bi nghin cu ca mnh, nhm nghin cu tin hnh mt cuc iu tra x hi hc i vi cc ngn hng thng mi Vit Nam v sinh vin mt s trng i hc khi ngnh kinh t v s nh gi kh nng ca sinh vin mi ra trng trc nhng yu cu tuyn dng ca ngn hng. Cuc iu tra c tin hnh vi hai b phn song song thc t c th coi l hai cuc iu tra nh trn c s bn cu hi kh gn nhau song i tng nghin cu khc nhau. Mt mng bao gm 149 sinh vin h chnh quy sp ra trng ca nm trng: i hc Ngoi thng H Ni, i hc H Ni, i hc Kinh t Quc dn, Hc vin Ti chnh v Hc vin Ngn hng. Cc sinh vin c hi, trn c s bn iu tra ca nhm nghin cu s a ra s t nh gi v nng lc ca bn thn. Phiu tr li hp l l cc phiu c ti thiu 75% cu hi c tr li. Mng th hai bao gm 201 nhn vin ca 7 ngn hng thng mi hng u Vit Nam: Ngn hng Qun i, Ngn hng u t v pht trin, Ngn hng K thng, Ngn hng Nng nghip v Pht trin Nng thn, Ngn hng Ngoi thng, Ngn hng Xut nhp khu v Ngn hng i dng. Phiu tr li hp l l cc phiu c ti thiu 75% cu hi c tr li ng thi do cn b ngn hng tng c kinh nghim o to trc tip cho v lm vic cng vi sinh vin mi ra trng thc hin. Cc cn b ny da trn nhng kinh nghim thc t ca mnh khi tip xc vi cc sinh vin khi ngnh kinh t mi ra trng trong mi trng lm vic ca ngn hng s a ra s nh gi ca h v kh nng p ng ca cc sinh vin ny trc cc yu cu tuyn dng ca ngn hng. Do c tnh v yu cu lm vic c th c s khc bit nhau gia cc b phn khc nhau trong cng mt h thng ngn hng, cc phiu tr li thu v c phn chia ra lm bn nhm trn c s cc phng ban nghip v ca mt ngn hng:
15
B phn thanh ton quc t B phn tn dng / u t B phn th Cc b phn khc Vic phn loi b phn nghip v c th hin trong bng sau Bng 1: S phiu tr li phn theo b phn nghip v B phn Thanh ton Tn dng / u t Th B phn khc Tng cng S phiu 78 82 37 4 201 T l % 38.8% 40.8% 18.4% 2% 100%
nh gi chung ca c hai pha: s t nh gi ca sinh vin v s nh gi sinh vin ca ngn hng c da trn ba nhm tiu ch ln l k nng nghip v chuyn mn, k nng mm v tnh cch trn thang im t 1 (km nht) n 5 (tt nht). Ngoi ra cn c thm la chn 0 tng ng ngi thc hin iu tra cho rng tiu ch nhm nghin cu a ra l khng cn thit i vi mt sinh vin mi ra trng lm vic trong lnh vc ngn hng. Kt qu nh gi c th hin nh sau: Bng 2: Kt qu nh gi ca hai mng nghin cu phn theo mng tiu ch S phiu tr li NH SV Nghip Thanh ton 78 149 v Tn dng 82 148 chuyn Th 37 148 mn Nghip v 201 149 Tiu ch B phn Cao nht NH 5 5 5 5 SV 5 5 5 5 Thp nht NH SV 1 1 1 1 1 1 1 1 Gi tr trung bnh NH SV 2.71 3.19 2.90 2.94 2.33 3.06 3.33 3.42
lch chun NH SV 0.93 1.04 1.1 1.02 0.92 1.05 0.92 0.95
16
chung Tng hp NVCM K nng mm Tnh cch
201
149
3.02
3.25
0.96 1.01
201 201
149 149
5 5
5 5
0 0
0 0
3.17 3.56
3.31 3.59
0.94 0.99 0.97 1.04
Bng 3: Kim nh nh gi ca hai mng nghin cu phn theo tiu ch Tiu ch Nghip v chuyn mn B phn SV 2.58 2.62 3.06 2.78 3.78 3.00 t NH 2.38 2.49 3.00 2.73 3.70 3.10 SV 149 148 148 149 149 148 df NH 78 82 37 201 201 201 Se(X) SV NH 1.04 0.93 1.02 1.10 1.05 0.92 0.95 0.92 0.99 1.04 0.94 0.97
Thanh ton Tn dng Th Nghip v chung K nng mm Tnh cch
T bng 1 v th 1, c th thy gia s nh gi ca ngn hng v s t nh gi ca sinh vin tn ti s mt cn xng trong tt c mi tiu ch c xem
17
xt. C th, sinh vin c xu hng nh gi v bn thn mnh cao hn trong khi trn thc t, cc ngn hng cho rng sinh vin khi ngnh kinh t mi ra trng c kh nng p ng yu cu cng vic ch mc trung bnh kh. Mc d c ba mng tiu ch ln l Nghip v chuyn mn K nng mm v Tnh cch, kt qu t nh gi ca sinh vin v s nh gi sinh vin ca ngn hng u t kt qu kh (trn 3 trong thang 5 im), song thc cht mng Nghip v chuyn mn c s chnh lch ln nht ng thi c s im nh gi trung bnh chung thp nht. Hn na, khi tip tc chia nh cc tiu ch ca mng Nghip v chuyn mn th kt qu thm ch cn thp hn. C th thy, s d kt qu nh gi trung bnh chung cho phn Nghip v chuyn mn t mc kh l nh c s nh gi kh cao v mc Nghip v chung (bao gm cc kin thc c bn cn bit m bt k mt nhn vin ngn hng, bt k lm vic trong b phn no, phi nm c nh Ting Anh, s dng MSWord, hiu bit v tnh hnh chnh tr v kinh t v m, hiu bit chung v hot ng ca ngnh ngn hng): Sinh vin cho rng h p ng c khong 3.42/ 5 im v ngn hng cng nh gi kh cao kh nng ca sinh vin vi 3.33 im. Tuy nhin, tng b phn c th phn theo phng ban lm vic, i hi cc kin thc chuyn mn cho ring tng cng vic th kt qu rt km. B phn tn dng nh gi gn st nht kh nng ca sinh vin so vi nhng kt qu t nhn nh bn thn m sinh vin a ra. Cn li, v cc nghip v ca phng thanh ton, trong khi sinh vin cho rng h nm c 3.19 /5 im th bn ngn hng ch cho rng sinh vin p ng c 2.71 / 5 im nhng yu cu ca h. V v b phn th, s chnh lch cng kh ln vi con s tng ng l 3.06 im v 2.33 im. Nhm nghin cu xin a ra mt s cc tiu mc nh trong s cc tiu mc nh gi m nhm nu ra trong bng iu tra ca nhm v mng Nghip v chuyn mn.
18
Bng 4: Kt qu nh gi phn theo tiu ch ca mng Nghip v chuyn mn B phn TBC nh gi ca SV 3.32 TBC nh gi ca NH 2.71 Mc T l % NH chnh lch chn 1 v 2 0.61 41%
Tiu ch Nm c UCP v ISBP
Hiu bit v k thut nghip v THANH ngoi thng TON Cc kin thc thng mi c s Gii quyt cc sai st v tranh chp (nu pht sinh) Nm c cc khi nim c bn Xc nh cc tiu TN ch cho vay DNG Qun l ri ro ca d n Hiu bit chung v th Nghip v pht hnh th TH Nghip v thanh ton th Gii quyt khiu ni
3.45
2.97
0.48
29.5%
3.39 2.87
2.79 2.17
0.6 0.7
35.9% 74.4%
3.40 2.63 2.91 3.48 3.01 3.24 2.56
3.34 2.56 2.74 2.59 2.22 2.19 1.92
0.06 0.07 0.17 0.89 0.79 1.05 0.64
20.7% 57.3% 51.2% 42.6% 53.2% 55.3% 63.8%
T bng 3 c th thy ti hu ht cc tiu ch nh gi trnh nghip v chuyn mn ca tng b phn, kh nng p ng ca sinh vin theo s nh gi
19
ca ngn hng ch t mc trung bnh. C mt s tiu ch t trn 2.5 im song cng c cc tiu ch b nh gi rt yu nh Gii quyt khiu ni trong B Phn TH ch c 1.92 im. Trong , mc d c s khc nhau gia cc phng ban b phn nghip v, c mt im kh tng ng gia cc b phn ny l: T l nhn vin ngn hng nh gi sinh vin ch t c 1 im (Khng c hiu bit g) hoc 2 im (Hiu bit rt t, m h v c nhiu nhm ln) l rt cao. T l ny cn c bit cao cc tiu ch c lin quan n thc tin nh kh nng gii quyt tranh chp, sai st b phn Thanh ton (74.4% bn ngn hng cho rng sinh vin ch t khng qu 2 im cho tiu mc ny) hay kh nng gii quyt khiu ni i vi b phn Th (63.8%). Kt qu ny cho thy mt nghch l rt ln trong vic o to ti trng i hc. Cc tiu ch m nhm nghin cu a ra trong mng Nghip v chuyn mn da trn c s cc kin thc c hc (thm ch c xy dng ring thnh cc mn hc chuyn ngnh) cc trng i hc khi ngnh kinh t. Th nhng kt qu nh gi ca bn ngn hng li cho thy mt b phn ln sinh vin khng nm c cc kin thc c bn , cho d c hc tp ti trng i hc. Hn th na, nu nh xem xt n cc nghip v c lin quan n thc t th kh nng ca sinh vin cn km hn nhiu. ng thi, mt mu thun na l trong khi ngn hng nh gi khng cao v kh nng ca sinh vin th i b phn sinh vin li cho rng bn thn h nm kh vng v cc kin thc c s ca tng b phn nghip v nu trn. Ti hu ht cc tiu mc, kt qu trung bnh chung t nh gi ca sinh vin u trn 3 im, thm ch c mc cn ln n 3.48 im. iu ny phn no phn nh s thiu thc t ca chng trnh o to. Sinh vin cho rng h nm chc cc nghip v, kin thc c a ra l do h ang ng trn c s nhng ci c hc trng t nh gi bn thn. Trong khi ngn hng ng trn c s cc k nng nghip v thc t nh gi sinh vin. Hai c s nh gi khc nhau a ra cc kt qu nh gi c vnh kh
20
ln cho thy bn thn hai nn tng nh gi c chnh lch ng k. Hay ni cch khc, tn ti mt khong cch ln gia ci sinh vin c hc nh trng v cng vic thc t h cn phi lm c trong mi trng ngn hng. Mng th hai v th ba trong phiu iu tra ca nhm nghin cu l phn nh gi v cc K nng mm. K nng mm (soft skills) l thut ng dng ch cc k nng quan trng trong cuc sng con ngi nh: k nng sng, giao tip, lnh o, lm vic theo nhm, k nng qun l thi gian, th gin, vt qua khng hong, sng to v i mi... l nhng th thng khng c hc trong nh trng, khng lin quan n kin thc chuyn mn, khng th s nm, khng phi l k nng c tnh c bit m ph thuc ch yu vo c tnh ca tng ngi. Nhm nghin cu a ra 22 k nng mm v 12 nt tnh cch lm c s nh gi. Theo bn tng hp cc c im m mt nhn vin ngn hng cn c ca Hip hi Ngn hng Vit Nam v trn c s kt qu iu tra, nhm nghin cu ch xin trch dn ra y kt qu nghin cu theo cc c im trong bn tng hp ca Hip hi Ngn hng. Bng 5: nh gi k nng mm v tnh cch S phiu SV Hiu bit v con K NNG MM ngi Giao tip Tng hp Phn tch Sng to Hc hi 148 149 149 149 149 201 201 200 201 201 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 3.50 3.07 3.04 3.35 3.49 3.50 3.03 3.13 3.26 3.10 0.98 0.96 1.01 1.10 1.04
21
Tiu ch
Cao nht SV 5 NH 5
Thp nht SV 1 NH 0
Trung bnh SV 3.19 NH 2.90
lch chun SV 0.96 NH 1.00
NH 201
149
0.82 0.81 0.91 0.91 1.13
t ph bnh Hiu bit v Ctr v Kt Vm Chm ch Quyt TNH CCH tm Nhanh nhy Cn thn 148 201 5 5 1 1 3.61 3.53 1.06 0.95 149 201 5 5 1 0 3.60 3.62 1.09 0.94 148 147 201 200 5 5 5 5 1 1 1 1 3.56 3.81 3.30 3.66 0.99 0.96 0.86 1.04 149 200 5 5 0 1 3.09 2.71 0.96 0.99
Trong hai mng nh gi ny, s chnh lch gia kt qu t nh gi ca sinh vin v s nh gi sinh vin ca ngn hng khng qu ln nh trong phn Nghip
22
v Chuyn mn. S chnh lch ln nht nm tiu ch S hiu bit v con ngi (2.90 ca ngn hng v 3.19 ca sinh vin) v Hiu bit v chnh tr v kinh t V m (2.71 ca ngn hng v 3.09 ca sinh vin). iu ny mt ln na cho thy hin ti, sinh vin trong qu trnh o to v khi ra trng cn qu thiu kin thc thc t. Hnh trang sinh vin c ch l nhng bi ging trn lp trong khi cc bi ging ny thng khng gn lin vi thc t, xa vi thc t ng thi sinh vin khng c thi quen hoc khng b bt buc phi tm hiu thm cc kin thc bn ngoi, thc tin ha l thuyt c hc. Bn iu tra ca nhm nghin cu vi vic phn chia thnh ba mng: Nghip v chuyn mn, K nng mm v Tnh cch v hng lot tiu ch c th cho tng mng nghin cu u i n chung mt kt lun sinh vin khi ngnh kinh t mi ra trng cha c kh nng p ng c cc yu cu tuyn dng ca cc ngn hng. Tuy nhin, cc sinh vin ny li khng thc c iu v thng c xu hng nh gi kh nng ca mnh cao hn so vi thc t lm vic c th c c. Cng trong bn iu tra ca mnh, nhm nghin cu i n thm mt kt lun: Sinh vin cc trng kinh t cho rng khi ra trng h c th p ng c 65% yu cu ca ngn hng v ch cn thi gian o to ban u l 2,3 thng tht s lm vic hiu qu. Trong khi , cc con s tng ng m ngn hng a ra ch l 55.7% v ngn hng phi mt n 4.24 thng cho vic o to i vi cc sinh vin mi ra trng m h tuyn dng.
23
CHNG 3 CC NGUYN NHN DN N S BT CN XNG GIA NHU CU TUYN DNG CA NGN HNG V KH NNG P NG CA SINH VIN 1. Nguyn nhn t pha Nh trng bn cung trn th trng Qua nhng phn tch trn chng ta c th thy, vic c s bt cn xng gia kh nng p ng ca sinh vin khi ra trng vi yu cu v chuyn mn ca cc nh tuyn dng trong ngnh ti chnh ngn hng c th xut pht t bn thn sinh vin v cch tip cn ngun lc ca Ngn hng. Tuy nhin mt nguyn nhn cng rt quan trng na l tc nhn kh nng ca sinh vin v nhu cu ca Ngn hng c th gp nhau l o to trong trng i hc. C mt thc t l nhiu ngn hng vn buc phi tip nhn nhng nhn vin di chun v nu khng tip nhn th ngn hng s phi i mt vi nguy c thiu nhn lc. Mc d trng i hc c coi l ni o to v trang b cho sinh vin nhng kin thc cn thit cho ngnh hc, nhng li khng to ra nhng con ngi c ngh. Bi vy m hin nay hu ht cc ngn hng u xy dng Trung tm o to ca ring mnh v vic o to li, bi dng nghip v cho nhn vin mi c coi l vic tt yu i vi cc ngn hng. Vy th c nhng nguyn nhn trc tip no dn n sn phm u ra ca cc trng i hc li khng p ng c nhu cu tuyn dng ca cc ngn hng? 1.1. V phng thc o to (a) Cc phng php ging dy km hiu qu: Hin nay, vic ging dy vn ph bin di hnh thc bi thuyt trnh, bi ging ca cc thy c m thiu i s ng gp ca chnh sinh vin trong bi hc hay chnh l thiu s tng tc gia sinh vin v ging vin trong qu trnh hc. Cc thy c t s dng nhng k nng hc tch
24
cc nh giao bi tp, giao nhng bi nghin cu nh c gn vi thc t, hoc tng nhng gi tho lun trong lp hc. Nhng k nng hc nh th s gip cho sinh vin trnh ghi nh kin thc theo kiu thuc lng m l thc s nm c vn v c kh nng p dng vo thc t. (b) Sinh vin hc tp v tip cn kin thc mt cch th ng: Tuy vic truyn t kin thc ca cc thy c c xc nh ly sinh vin lm trung tm, thy c ch l ngi hng dn, nhng c th do cch t chc bi ging ca thy c hoc c th do s thiu linh hot trong vic hc tp ca sinh vin m iu ny t nhiu b xao nhng. Sinh vin vn c thi quen hc kiu ghi chp, v ch dng li nhng kin thc n thun c a ra trong bi ging v sch gio trnh. i vi sinh vin khi ngnh kinh t ni chung v sinh vin chuyn ngnh TC NH ni ring, nhng kin thc cp nht v tnh hnh kinh t th gii hoc nhng thay i trong nhng nghip v mnh ang hc l ht sc cn thit. l cha k n vic sinh vin cn phi tham kho them nhng ti liu, gio trnh nc ngoi mt phn no c th bt nhp cng chng trnh o to quc t v gio trnh ti Vit Nam cha thc s cp nht v thng nht. (c) Thiu nhn thc v s khc bit gia gio dc v o to: Cc trng cn t xc nh gio dc v o to l hai phm tr khc nhau trong cng mt mc ch l c c u ra l ngun nhn lc. Gio dc l s chun b chung cho vic hc c nhn v ngh nghip lu di, cn o to l s chun b c th c kh nng thc hin hon tt cng vic. Dng nh Vit Nam, hu ht ngun nhn lc mi ch c gio dc ch cha c o to. C th l ngun nhn lc trong ngnh TC NH mi ch c dy cc kin thc chuyn ngnh ch cha c trang b nhng k nng cn thit khi gii quyt mt cng vic c th. (d) Mt cn i gia cc gi hc l thuyt v gi hc thc hnh/ p dng vo tnh hung thc t: Vic truyn t kin thc Vit Nam vn tp trung qu ln vo cung cp l thuyt v kin thc d kin m thiu hn cc bi hc tnh hung.
25
Kin thc c s l phn sinh vin bt buc phi nm c, t mi c th p dng vo cc bi hc tnh hung, ngc li, t vic hc cc bi tp tnh hung nh vy, sinh vin c th nm r hn v thm ch l b sung, pht trin nhng kin thc nn c hc. Hn na, chnh vic son ra mt khi lng kin thc kh nng phi hon thnh cng mt thi lng nh i vi cc mn i cng khin cho vic tip thu vi vng v khng c thi gian cho p dng. Trong khi mt mn hc i cng c th chim ti 8 trnh tng ng 120 tit th mt mn hc chuyn ngnh li ch c vn vn 60 tit. c thy c gio tha nhn, vi mt thi lng nh vy cho mt khi lng kin thc chuyn ngnh ln v phc tp th kh c th hon thnh mt cch chi tit, cha ni n vic c th thc hnh. 1.2. V chng trnh o to v cc mn hc (a) Mt nhiu thi gian o to nhm b mn chnh tr v mn Gio dc quc phng Chng trnh o to i hc (H) ph bin trn th gii c cng nhn c nhiu im khc bit i vi chng trnh o to H Vit Nam. Khc bit l iu tt yu v mi quc gia u c s la chn ring, v c nhiu yu t tc ng n la chn , nhng khc bit v thi lng dnh cho cc mn chnh tr v gio dc quc phng c th a n nhng nh hng khng c tch cc n thi gian cung cp cho sinh vin (SV) nhng kin thc chuyn ngnh cn thit. Trong tt c cc chng trnh o to ca Vit Nam u c nhm cc mn chnh tr v giao dc quc phng trong khi cc trng nc ngoi khng h c hoc khng bt buc. Cc mn ny thng chin t 20 n 24 n v hc trnh (khong 300 360 tit hc), iu ny dn n vic bt bnh ng trong vic hc v cng nhn trnh i vi ngi tt nghip i hc. Mt trng H hoc mt doanh nghip nc ngoi c th khng cng nhn bng c nhn ti mt trng H Vit Nam do sinh vin khng c hc s gi cn thit cho mt mn chuyn ngnh, nhng, mt
26
trng H hoc mt doanh nghip Vit Nam khng th t chi bng c nhn ca mt sinh vin nc ngoi v h thiu gi hc cho cc mn chnh tr v gio dc quc phng. Trong s hi nhp mnh m v xu th pht trin nhanh chng ca tri thc nh hin nay, liu mt c nhn tt nghip Vit Nam c th p ng c nhu cu cho cng vic ti cc doanh nghip, ngn hng, t chc i hi kin thc chuyn ngnh cao, am hiu cng vic su sc hay khng? tng c nhiu kin t trong cc hi ngh v ci cch gio dc H v vic gim bt thi lng hc cho cc mn khoa hc x hi, ginh thi gian tp trung cho cc mn chuyn ngnh v cc k nng thc t; nhng kt qu hu nh khng thay i. (b) Cc trng H cha c t ch chng trnh o to Hin nay, chng trnh gio dc H ca ta vn cn km hiu qu v mt nguyn nhn r rt l B Gio dc v o to khng ch qu cht v chng trnh khung, yu cu cc trng phi tun th mt cch cng nhc. Cng vi mt v d tng t nh trn, chng trnh khung ca quy nh phi c mn hc gio dc th cht, trong khi vi H nc ngoi y l mn hc t chn. Vic sp xp v b tr thi gian cho mn gio dc quc phng cng khng hp l. Thng thng, hin nay sinh vin phi mt mt thng va hc l thuyt va thc hnh. Khong thi gian ny c th c dnh ra cho vic hc ngoi kha hay cho sinh vin thc hnh nhng nghip v c hc, nh vy, c l cht lng o to s cao hn. Nu nh cc trng c ch ng trong bin son chng trnh, trong cng mt ngnh, mi trng s c chng trnh c th mang th mnh ring ca trng mnh. y cng l mt cch cnh tranh lnh mnh gia cc trng t to ng lc nng cao cht lng o to. (c) o to dn tri khng chuyn su, dn n vic sinh vin chuyn ngnh Ti chnh ngn hng (TCNH) ra trng vi s lng ln nhng cht lng khng cao. Theo nhng nghin cu gn y, khi lng sinh vin ra trng thuc chuyn ngnh TC NH thm ch vt qu nhu cu tuyn dng ca cc NH, cng ty
27
ti chnh v cc t chc tn dng, nhng ngun nhn lc c cht lng v t c yu cu tuyn dng li dng li con s qu thp. i din NH Xut nhp khu Vit nam Eximbank cho bit, hin nay hu ht cc sinh vin ra trng cha th p ng c ngay nhu cu cng vic, gn nh 100% cc nhn vin u phi qua mt lp o to ngn hn t nht l 3 thng do NH t chc ri sau c hng dn thc t mi lm c vic. Cng theo kt qu iu tra ca nhm nghin cu, cc nhn vin hin ti ang lm vic ti cc NH hu ht cho rng sinh vin sau khi vo lm t 3 n 6 thng mi p ng c yu cu cng vic. Ti chnh Ngn hng l mt lnh vc kh rng, bao gm nhiu phn ngnh nh v mi mt phn ngnh nh vy li yu cu nhng k nng v nghip v khc nhau. Tuy nhin, vic o to trong trng H li khng c tch bch ra nh vy: sinh vin ngnh Ti chnh, sinh vin ngnh Ngn hng, sinh vin Kinh t c khi cng c dy mt mn nhng ni dung li khng tng ng, hoc c khi c hc cc mn c tn gi khc nhau nhng li c ni dung tng t. mt kha cnh khc, sinh vin c trang b nhng kin thc a dng thuc nhiu mn hc nhng dn tri qu nhiu mn, khng tp trung, khng chuyn su, dn n tnh trng sinh vin c kin thc v mt mng no nhng ch l nhng kin thc s qua v cha th p ng yu cu cng vic cho mng . Theo con s thng k khng chnh thc th c khong 70% sinh vin khi ra trng khng lm theo ng chuyn ngnh m mnh hc, thm ch rt nhiu trong s h phi chp nhn cng vic ch i hi trnh trung cp, trong kh , cc doanh nghip v ngn hng vn tip tc au u v bi ton o to nhn lc. Thm vo l vic phn ngnh v cu trc mn hc khng r rng, thm ch cn chng cho v l do kch thch theo ch tiu s lng. Mi khoa c xu hng qun l nhiu mn hc hn, thi lng tit ging ln hn, v nh vy th thu nhp v cho ging vin trong khoa nhiu hn. T xut hin xu hng phn nh mt chuyn ngnh hp ra thnh nhng chuyn ngnh qu hp v a chng v
28
thnh cc khoa ring bit. Vic phn nh hay dy trng lp lm tng s lng mn hc bt buc trong tng chuyn ngnh tng ln ng k. V nh vy kh c th a thm vo chng trnh nhng mn hc hin i m th trng ang c nhu cu. (d) Chng trnh o to i hc yu cu qu nhiu mn hc: Thng thng, trong mt hc k, sinh vin phi hc t 6 n 8 mn, mi mn khong 4 n v hc trnh, v nh vy sinh vin khng th c kin thc su. y cng l mt khi lng cng vic kh ln cho c ging vin v sinh vin. Ging vin s khng c nhiu thi gian nghin cu v chun b bi ging mt cch phong ph, cn sinh vin th khng c thi gian t hc, t tm hiu thm v lm nhng bi tp hoc c nhng thng tin b tr. Hn na, tt c cc mn hc u l cc mn bt buc, khng c khong trng dnh cho mn hc t chn. V nguyn tc, mt sinh vin thuc ngnh ny c th theo hc mt s mn b tr thuc ngnh khc tng kh nng tm vic lm chng hn, nhng s mn bt buc trong ni b ngnh thng qu cao, sinh vin li phi t im gii cc mn ny nh l mt iu kin tin quyt. Thm ch c trng cn khng cho php sinh vin hc hai chuyn ngnh cng mt lc mc d p ng iu kin v khng c tin l. iu ny ngn cn rt nhiu vic hc tp, cu th v t b tr kin thc ca sinh vin. (e) Ni dung ca mi mn hc v chng trnh o to c phn li thi, khng ngang bng vi trnh pht trin ca th gii. Khung chng trnh o to vn i theo mt li mn c. Mt khung chng trnh o to tiu biu ca mt trng kinh t l hai nm u hc cc mn i cng, v hai nm tip theo hc cc mn chuyn ngnh. i vi mt s trng thi gian o to l 4 nm th khong thi gian cho cc mn chuyn ngnh thc cht ch l 3 nm ri, nh vy l thi lng cn t hn so vi hc cc mn i cng. Hu ht cc trng H trn th gii u o to theo hnh thc tn ch, sinh vin ngoi nhng mn hc bt buc c th hc thm nhng mn b tr m anh ta thy cn thit cho cng vic sau ny, v c th t ch v thi gian hon thnh chng trnh. Chng trnh o to nh vy s khin
29
cho sinh vin hc tp t ch hn v c lp hn trong vic thu np kin thc cho mnh. Ni dung ca tng mn hc v chng trnh o to c phn lc hu, t to iu kin cho sinh vin t duy, t ra vn v gii quyt vn . (f) Thiu cc k nng ngh nghip thng thng: Cc trng H hin nay hu ht mi ch tp trung vo ging dy kin thc m cha dnh mi quan tm thc s n mt phn khuyt ln trong k nng ngh nghip thng thng ca sinh vin nh lm vic nhm, giao tip, vit vn bn bng ting Anh, phng php gii quyt vn , sng kin tch cc, hc tp sut i C th ly mt v d kh in hnh trng H Ngoi thng H Ni sau khi tin hnh iu tra v cht lng o to ca trng, trong phn kt qu v nhng phm cht cn thiu ca sinh vin Ngoi thng, cc k nng ngh nghip thng thng li chim t l kh cao so vi chuyn mn nghip v. th 3:
13.91%
Phm cht cn thiu ca SV Ngoi thng

10.43%
10.00% 8.26% 6.96% 6.52%
6.09%
6.09% 5.22% 5.22% 3.48%
3.04% 2.17% 2.17% 2.17% 2.17% 2.17% 1.30% 1.30% 1.30%
k nng lnh o/t chc
khim tn
lm vic nhm
nng lc giao tip
C st thc t
kh cn c, trnh Lm Lm ham thch t duy chuyn lng nng chm ngoi vic vic hc hi nghi tng mn trung sng ch ng c lp vi vi mi hp su thnh to v chu cng trng trch cao nhim
Son tho vn bn
trung thc
nng ng
Phm tnh cht kin tr chnh tr, o c
Cc k nng ny hu nh sinh vin khng c o to trong trng v cng khng c nhiu thng tin tm hiu. Cc bn chu quan st v c th t trang b bng cch c sch hoc tham gia cc kha hc ngn hn v cc k nng ngh nghip thng thng ny. Hn ch ny dn n kh nng ha nhp vi cng vic c
30
th gp kh khn, hoc lng tng khi phi gii quyt vn ny sinh trong khi lm vic. (g) Thiu thng tin v nhu cu ngh nghip ca cc nh tuyn dng nn khng c chng trnh o to ph hp. Mt thc t Vit Nam hin nay l cha c c quan no ng vai tr ban iu hnh v nhu cu o to, hay ni cch khc, nh tuyn dng trong ngnh TC NH v cc c s o to ngun nhn lc cho ngnh ny cha c mi lin h cn thit v B Gio dc o to cng cha lm ht chc nng v nhim v ca mnh. Cc trng H hon ton c th iu chnh s ch tiu cho mi ngnh hc p ng va nhu cu ca cc nh tuyn dng nu c mt d bo v lng cu nhn lc cho tng tiu ngnh, tng chuyn mn nghip v c th ca cc t chc TC NH. Trong mt vi nm va qua, cc ngnh ngoi thng, ti chnh, ngn hng thu ht mt lng ln sinh vin dn vo hc nhng ngnh c tim nng ln trn th trng vic lm, tuy nhin, lung sinh vin ny li t thay i theo nhng bin ng ca th trng v cc trng H cng khng thng xuyn c s iu chnh v ch tiu tuyn sinh. V d c th nh, t cui nm 2007 n thi im hin ti, cc NH Vit Nam ang phi i mt vi nhng kh khn trong din bin kinh t kh bt li, nhiu NH phi i mt vi vic mt kh nng thanh ton, tuy nhin, theo thng k khng chnh thc th s h s ng k thi vo Hc vin Ngn hng nm 2008 tng gn nh gp i, t 13.000 ln 25.000 so vi nm 2007. V cng do khng c thng tin v nhu cu tuyn dng c th theo tng b phn chuyn mn nghip v ca Ngn hng nn cc trng H khng th iu chnh chng trnh v quy m o to ph hp. 1.3. V ti liu ging dy (a) Ti liu ging dy khng ng b gia cc trng: Hin ti, do chng trnh o to v thm ch tn gi cng nh ni dung cc mn hc cha c thng nht trong h thng cc trng H c o to chuyn ngnh TC NH nn b gio trnh
31
cc trng s dng khng ng b. iu ny dn n vic chnh lch kin thc gia cc sinh vin mi ra trng ca cc trng H. V d nh trng Ngoi thng c gio trnh Thanh ton quc t; Hc vin Ngn hng c gio trnh Thanh ton quc t bng L/C l mt phn quan trng trong Thanh ton quc t v hu ht cc gio trnh Kinh t Vi m, Kinh t V m trng Ngoi thng hu ht dng sch ca trng Kinh t quc dn, B mn Marketing th trng Ngoi thng dng kt hp gio trnh Marketing l thuyt ca trng v gio trnh Marketing quc t ca trng Kinh t quc dn Vic s dng ti liu khng ng b nh vy th nht, kh c tiu ch c th nh gi cht lng ngun nhn lc u ra nu ch da trn kt qu o to trng; th hai, kh cho B Gio dc v o to trong vic theo di chng trnh o to ca cc trng cng nh B s gp kh khn trong vic iu chnh hoc thc hin cc chnh sch ca mnh; th ba, nu vic s dng ti liu thng nht v ti liu thc s c cht lng th vic hnh thnh ngn hng cu hi, ngn hng thi, ngn hng bi ging s thun li hn rt nhiu; ng thi cng to iu kin cc trng c th trao i kinh nghim ging dy v lun chuyn ging vin gii. (b) Thiu update, khng ph hp vi chng trnh o to quc t v vy kh khn cho sinh vin trong vic p ng nhng i hi cng vic phc tp. Mt trong nhng hn ch ln nht ca ti liu ging dy H Vit Nam l km update v khng theo st nhng ti liu chun quc t v nhng ti liu c cht lng c cng nhn. TC NH l mt trong nhng ngnh si ng nht trn th gii, bi vy ti liu ging dy cc mn hc v TC NH cng nh ti liu tham kho rt phong ph v thng xuyn c cp nht. Ti liu ging dy Vit Nam, nht l cc mn i cng hoc cc mn kinh t c bn u c cc thy c vit t rt lu v khng c sa cha kp thi s liu, quan im, tm ti mi C nhng ti liu tuy c dch t sch gc nhng mc d sch c xut bn v chnh sa thm nhiu phin bn nhng gio trnh Vit Nam vn khng c g thay
32
i. Ngoi ra, cc trng H Vit Nam rt t tn dng ngun hc liu m trn Internet vi nhng bi ging v ch dn sch tham kho rt b ch. 1.4. V ging vin Mt trong nhng nhn t khng th thiu trong cng tc o to sinh vin nhm p ng c cc yu cu cng vic sau ny l i ng ging vin. Tuy nhin c rt nhiu kin c a ra v vic s lng ging vin ngy cng tng nhng cht lng ngy cng gim hoc khng tng. Vy nhng yu t no t vn ging vin c th tc ng tiu cc n cht lng o to sinh vin ngnh TC NH (a) i ng ging vin c trang b t i v mt hc thut Ging vin c nhng hn ch v o to sau i hc nh ch hon thnh chng trnh thc s, bi ging ca h ch dng li nhng l thuyt thng thng v c truyn t li cho sinh vin theo cch ring ca tng ngi. Ging vin thiu nhng kin thc cp nht trong chuyn ngnh lin quan n chng trnh o to, ni dung mn hc v nhng hiu bit thc t v nhng nghip v h ging dy c p dng c th nh th no, cn lu thm nhng g v cn phi b sung nhng kin thc g c th thc hnh c nhng nghip v . Cc t chc ti chnh v cc ngn hng ng thi cng cha c nhng chng trnh hp tc vi trng H to iu kin cho ging vin c tip xc vi cc cng vic x l nghip v thc t. (b) Thu nhp ca ging vin v ch khen thng khng tha ng. C mt thc t l lng v thu nhp ca ging vin c xc nh theo v tr qun l, thm nin cng tc, v s lng gi tng. Nhng cch xc nh nh vy khng thu ht c cc tin s, thc s mi tt nghip t cc trng H danh ting trn th gii v ging dy m thm ch cn c tc dng ngc li. l khin cc ging vin hin thi phi tng gi dy, hoc va ging dy va nm mt chc v qun l c mt thu nhp cao hn. Nh vy ging vin khng c thi gian va nghin cu va cp nht thng tin v tnh hnh thc t, ng thi m bo c
33
vic dy v honh thnh chng trnh trn lp m vn phi lo n thu nhp ca mnh. Ging vin c nhn tin thng da trn thi lng ging dy ch khng phi vic thc hin nghin cu. Do khng c ng lc thc y ging vin u t thi gian, cng sc v thm ch tin ca nghin cu nhm cung cp cho sinh vin nhng mng kin thc su sc v c thc t. Ging vin khng nhn thc c ht cc th tc v cc bc ca h thng khen thng (nh thng tin, khen nhng, b nhim) hoc trch nhim i vi cng tc ging dy ca h. (c) Vi quy m cc trng H ngy cng c m rng nh hin nay, nhu cu i vi i ng ging vin l kh ln, nhng do yu cu nhng kin thc chuyn ngnh nn hu nh ging vin c tuyn t chnh nhng sinh vin tt nghip ra trng trng H . iu ny c nhng tc ng kh tiu cc, th nht nhng sinh vin c tuyn tr thnh ging vin c th gii v nghip v nhng li khng c kin thc v k nng s phm nn khng th truyn t cho sinh vin; th hai l nhng ging vin tr ny hu ht cha c kinh nghim ng lp, v thm ch c nhng trng qu thiu ging vin nn b lun giai on kin ging. (d) Ging vin i khi th ng v khng mun thay i hoc ci tin phng thc cng nh chng trnh o to. Dng nh ging vin cha b rng buc bi ch ti no cho trch nhim i vi cht lng sinh vin mnh ging dy nn khng c ng lc ci tin chng trnh. (e) Ging vin thiu s h tr trong mt s lnh vc. Ging vin c t hoc khng c s h tr pht trin v mt chuyn mn nghip v nh vic c to iu kin cho i hc hoc lm nghin cu sinh. Ngoi ra Vit Nam cn rt hn ch trong vic ging vin c tr ging, hoc chuyn gia v ti chnh ngn hng t vn v ni dung chng trnh, ti liu tham kho v cch thc ging dy. Tr ging c
34
th gip ging vin tm hiu cc nghip v thc t, thu thp nhng ti liu thc t nhm h tr ging vin trong ging dy kin thc chuyn ngnh. (f) Ngun ti liu tham kho c sn ca trng cho ging vin cn rt hn ch. Ging vin khng c h tr c iu kin tip xc vi nhng ti liu chuyn kho u ngnh ca cc chuyn gia trong v ngoi nc; ngoi ra ging vin cng cha c tip cn nhiu vi ngun thng tin, d liu v cc chng t, ti liu thc t ca cc ngn hng v cc t chc tn dng nhm phc v cho cng tc ging dy. (g) Cha c chng trnh ng gi cht lng ging vin. Gn y, mt s trng bt u c nhng chng trnh thm d kin ca sinh vin v phng php, ni dung ging dy v kin thc thc t ngnh TC NH m cc ging vin truyn t c. Tuy nhin, vn cha c mt c ch c nh cho vic nh gi cht lng ging dy ca ging vin: c th l t nh gi, nh gi ca sinh vin v nh gi t pha cc ng nghip ging dy cng chuyn ngnh. (h) Cha c s trao i kin thc, kinh nghim ging dy gia cc ging vin. Nh trong bt c mt ngnh no khc, kinh nghim v tri thc l ca ring mi ngi, cc ging vin trong ngnh TC NH cn c qu t cc chng trnh giao lu, trao i quan im v thm ch l trao i v tr ging dy nhm b sung v cp nht kin thc chuyn ngnh v kin thc thc t. ng thi gip ng nghip pht hin ra nhng yu im khc phc trong vic ging dy cho sinh vin. 1.5. V nh gi kt qu hc tp ca sinh vin v hiu qu ca nh trng Mt trong nhng nguyn nhn khin cho cc trng H Vit Nam c chuyn ngnh o to l TC NH cha c thay i nhiu trong chng trnh v phng thc ging dy l do cha thc s c tiu chun nh gi kt qu hc tp ca sinh vin v tnh hiu qu trong vic ging dy v o to ca trng.
35
Hin ti, kt qu hc tp ca sinh vin vn ch yu c tnh da trn im thi cui k. Mc d c im thnh phn l im thi gia k v im chuyn cn nhng im cui k vn chim khong 60% - 70%, t l ny vn cn cao v c th dn ti s bt cng bng hoc o tng v kh nng hc tp ca sinh vin. Ging vin khng chu trch nhim v cht lng ging dy v hc tp cng nh ci tin cht lng gio dc. Hu nh cha c mt c ch no nh hng n quyn li hoc uy tn ca ging vin khi sinh vin ra trng khng p ng c yu cu cng vic ca cc nh tuyn dng. Cc chng trnh nh gi cht lng sinh vin hoc nhng bi tp nghin cu, cc bi kim tra ngn cha c p dng nhiu. Vic nh gi kh nng t tm ti, nghin cu ca sinh vin cng cha c ti. Chng trnh o to v mn hc thng khng c iu chnh hoc cp nht da trn cc phn hi v ging dy v hc tp. iu chng t chng trnh o to cha thc gn vi cht lng sinh vin,v bng chng trc tip v hc tp ca sinh vin r rang khng c s dng trong vic nh gi cc mn hc v chng trnh o to. Thnh cng ca sinh vin sau khi ra trng cha c cc trng H thc s quan tm mc d mi chnh l tiu ch chnh nh gi hiu qu o to ca trng. 2. Nguyn nhn t pha ngn hng bn cu Mt trong nhng nguyn nhn dn n tnh trng bt cn xng gia kh nng p ng ca sinh vin khi ngnh kinh t mi ra trng vi cc yu cu ca ngn hng l nguyn nhn t pha ngn hng. C th ni, nguyn nhn dn ti tnh trng trn ch yu l do h thng gio dc o to Vit Nam v bn thn cc sinh vin ang cn ngi trn gh nh trng, song cng khng th khng k n trch nhim t pha ngn hng. Cc ngn hng Vit Nam cha ch trng vo vic thu ht ngun
36
nhn lc c cht lng cao t cc trng i hc, cha c k hoch lin kt v phi hp cht ch vi cc trng i hc nhm i mi chng trnh gio dc sao cho ph hp vi cc yu cu c th, ring bit ca ngn hng. 2.1. Khng cung cp y thng tin v nhu cu ca ngnh ng trn c s cch tip cn ca nhm nghin cu, trng i hc l ngun cung sn phm tc l cc sinh vin khi ra trng v ngn hng l bn cu sn phm. C cu ri mi c cung hay ni cch khc, ngn hng phi l nhng ngi i u tin phong trong vic xc nh. Vic xc nh sn phm ca cu ngn hng phi c th hin tt c cc kha cnh: sn phm h cn l g sinh vin khi ngnh kinh t mi ra trng c kh nng lm vic cho lnh vc ngn hng, h cn bao nhiu sn phm s lng nhn vin cho mi b phn m mi ngn hng cn tuyn dng trong tng nm v quan trng hn ht l cht lng sn phm m cu ngn hng i hi l nh th no sinh vin kinh t mi ra trng phi c c nhng kin thc nn tng nh th no, kh nng lin h lm vic thc t ra sao, cc k nng mm h rn luyn c n mc no cng nh cc tnh cch bt buc phi c c th lm vic c trong mi trng ngn hng Th nhng trn thc t, cc thng tin nh th ny li khng c cc ngn hng tit l ra ngoi. Mt s ngn hng cn coi y l cc thng tin mt hoc l cc li th cnh tranh i vi cc ngn hng khc, do vic cc trng i hc ni ring v ton x hi ni chung nm c cc yu cu chi tit ca ngn hng v s lng v cht lng sn phm ngun nhn lc h cn l iu rt hn ch. Trong bi cnh hin nay k t sau khi Vit Nam gia nhp WTO, ti chnh ngn hng ang l mt ngnh c quy m v tc pht trin ln mnh bc nht trong nn kinh t. Do , tc gia tng nhu cu ngun nhn lc ca ngnh ngn hng cng ng nht nh trong thang bc nhu cu nhn luc cho cc ngnh ngh ca nn kinh t. Theo kt qu nh gi cc ch s ngun nhn lc ca Cng ty t vn Navigos mt t chc chuyn t vn ngun nhn lc hng u ti Vit Nam
37
hin nay, ch ring trong hai qu u nm 2008, tc tng trng nhu cu nhn lc ca ngnh ngn hng tng n 383% so vi cng k nm ngoi. Trong , xt v tc gia tng ca th trng th mc gia tng nhn lc cho ngnh ngn hng chim t l tng 57%, ng s mt trong tt c cc ngnh ngh ca nn kinh t, vt xa k ton v tr th hai vi tc tng 43%. Tuy nhin, nhng con s nu trn ch l nhng thng k chung cho ton b ngnh ngn hng. Cn trn thc t, mi ngn hng cn tuyn dng bao nhiu nhn vin tng nm th khng c mt con s thng k chnh thc no. Thng thng ch sau khi cc ngn hng tuyn dng xong th th trng mi bit c nm nay ngn hng c lng cu bng bao nhiu. Trong khi , thc ra ch cn da vo cc k hoch pht trin, m rng cho tng nm l cc ngn hng c th c tnh c kh st nhu cu tuyn dng cho nm , s lng c th bao nhiu, cho nhng b phn nghip v no vi cc yu cu cng vic ca tng b phn ra sao. Trn c s trn, cc ngn hng hon ton c th cung cp thng tin cho cc trng i hc cc trng c nh hng tt hn cho vic o to sinh vin ra trng sao cho m bo c c s lng v cht lng. Vic cung cp thng tin v nhu cu ca mnh cho cc trng i hc cc trng xc nh chng trnh o to v ng thi cho cc sinh vin khi ngnh kinh t sinh vin t nh hng tt nht cho bn thn hon ton c th thc hin thng qua cc hnh thc n gin nh cc bui ni chuyn, bui hi tho hay cc ngy hi vic lm m cc ngn hng t chc ti cc trng i hc. Th nhng, trn thc t hin nay, cc chng trnh trao i thng tin nh vy cn rt hn ch. Mt s ngn hng cng tin hnh cc ngy hi vic lm nhng cng vic ch c thc hin khi ngn hng c nhu cu tuyn dng v cng ch nhm n i tng sinh vin ang trong thi gian lm lun vn tt nghip. Cn li, cc bui ni chuyn hay hi tho mang tnh cung cp thng tin v nhu cu sn phm hay nh hng cho vic o to sao cho m bo cung gp cu th hu
38
nh cha thy c t chc cc trng i hc. Vic o to trng i hc, do , ph thuc vo cc yu t khng gn vi nhu cu th trng: V d nh, s lng sinh vin chuyn ngnh ti chnh ngn hng hoc ngnh kinh t khc c th lm vic trong ngnh ngn hng ph thuc vo quy m ca trng; ni dung o to, t dn n cht lng sn phm sinh vin phn ln ph thuc vo c im, th mnh ca tng trng Mt s ngn hng cng t ra quan tm hn n vic o to ra ngun nhn lc cho mnh thng qua cc chng trnh trao hc bng nhm to iu kin cho sinh vin hc tp tt hn. Nhiu ngn hng trao hc bng km iu kin sinh vin khi ra trng s phi lm vic cho ngn hng . Tuy nhin, mt thc t khc cho thy mc d chc chn rng sinh vin c nhn hc bng s l nhn vin tng lai ca mnh song cc ngn hng vn t chi vic cho cc sinh vin c thc tp thc s, lm quen v bt tay vo lm vic nh mt nhn vin thc th trong h thng ca mnh khi sinh vin vn ang ngi trn gh nh trng. Tm li, hu ht cc ngn hng trong vai tr l cu lao ng ca th trng cha c nhng hot ng tch cc, ch ng cung cp y v chnh xc thng tin v cc yu cu tuyn dng ca mnh. iu khin cho cc c quan o to khng tip xc trc tip khng hiu, sinh vin ngi trn gh nh trng hc chng trnh l thuyt cng khng c thc hnh thc t thiu k nng, thiu kinh nghim. Chnh l do trn gy ra s chnh lch gia cc yu cu ca ngn hng v kh nng p ng thc t ca sinh vin. 2.2. Cha to iu kin thch ng cho cc chng trnh h tr o to, lin kt o to vi cc trng i hc Khng ch ring ngnh ngn hng, c th ni hu ht tt c cc ngnh ngh trong x hi, t kinh t n k thut, ngoi ng, vic o to rn luyn hc sinh sinh vin dng nh c xem l cng vic ring ca ngnh gio dc o to. C th
39
ni hin nay, chng trnh o to ti cc trng i hc ti chnh ngn hng chm i mi theo yu cu s dng ngun nhn lc trong x hi. Chng trnh hc ti cc trng i hc gi y tr nn lc hu, qu l thuyt v khng cn ph hp vi nhng yu cu ca ngn hng hin ti. l nhng yu km c th thy rt r rng tim n lu nay trong h thng o to. ng thi, ng trn gc cu m xt, hc sinh sinh vin chnh l cc u vo ng vai tr quyt nh i vi bt k mt ngnh ngh, mt t chc no. Th nhng vic tham gia h tr ca cc t chc, ngnh ngh vo vic o to gio dc rt hn ch, thm ch khng h c. c bit, vi nhng ngnh c c th i hi thc hnh thc t cao vi vic tham gia vo mt quy trnh, mt h thng lin mch nh ngn hng, h tr lin kt o to v kha cnh thc hnh l mt phn tt yu rt cn thit m bo cht lng u vo sinh vin: Sinh vin khng ch nm vng kin thc c nghe ging trn trng lp m cn hiu c cch thc p dng cc kin thc vo thc t lm vic cng nh hon ton c th bt tay ngay vo quy trnh lm vic. Vy nhng ngnh ngn hng, vic xy dng cc m hnh lin kt, h tr ging dy, o to vi trng i hc c v nh vn l mt cng vic xa vi, khng c tnh kh thi. Th nht cc ngn hng cha c k hoch phi hp vi cc trng i hc ci thin chng trnh o to cho ph hp vi nhu cu thc t ca ngn hng. Chng trnh o to ti nay qu lc hu, khng cp nht thng xuyn; ngoi ra cn c qu nhiu mn khng cn thit, nn xy ra tnh trng sinh vin ra trng sau bn hoc nm nm hc i hc nhng kin thc ch l l thuyt, km cc k nng cn thit cho mt nhn vin ngn hng. Cng v th, cc ngn hng thng c nhng kha hc ngn hn o to cho nhn vin mi ca mnh v hnhng sinh vin mi ra trng khng c kin thc thc t v kinh nghim lm vic thc s. iu ny khng ch gy lng ph thi gian v tin bc i vi ngn hng m cn lm tng chi ph o to, bao gm c chi ph k ton v chi ph c hi, i vi c trng i hc v bn thn sinh vin khi thi gian o to thc t mt
40
sinh vin c th tht s lm vic khng dng li con s bn hay nm nm hc bc i hc. Mt thc t hin nay cho thy chng trnh o to cc trng i hc thng khng bm st thc tin, cc sinh vin khi i hc bc i hc thng ch c nghe ging l thuyt. Thm vo , cc trng i hc mi ch tp trung vo vic o to kin thc nn tng hay cc k nng cng cho sinh vin m l l vic to iu kin cho sinh vin rn luyn cc k nng mm. Trong bn iu tra m nhm nghin cu tin hnh i vi cc nhn vin ngn hng c kinh nghim lm vic lu nm v tng trc tip hng dn sinh vin mi ra trng lm quen vi cng vic, nhm nghin cu c a ra cu hi u l vn ln nht trong qu trnh o to li sinh vin mi ra trng khi va c tuyn dng vo ngn hng?. Xin trch dn ra di y kt qu: Bng 6: Vn ln nht trong qu trnh o to li sinh vin mi ra trng Vn Chng trnh o to thiu thc tin Thiu rn luyn k nng mm Ting anh v tin hc hn ch Kh nng lin h thc t km thc khng tt Tng cng S phiu tr li 60 43 13 47 27 78 T l % 76.9% 55.1% 16.7% 60.3% 34.6%
T bng trn c th thy, i b phn nhn vin ngn hng (60 trn tng s 78 phiu tr li) nhn nh rng vn ln nht, gy kh khn v tn km nhiu nht i vi ngn hng khi tuyn dng sinh vin khi ngnh kinh t va mi tt nghip chnh l s chnh lch gia chng trnh o to mang nng l thuyt v
41
thc tin. T dn n tnh trng sinh vin hu nh khng c kh nng lin h thc tin, cc kin thc hc c trng ch l kin thc sung khng bit p dng vo lm vic trong tnh hung c th (nhn nh ca 60.3% nhn vin ngn hng c hi). Mt bt cp khc na gy ra tnh trng bt cn xng gia cung v cu lao ng trn th trng lao ng cho ngnh ngn hng chnh l ch: Ti liu o to cho ngun nhn lc . Hin ti, sinh vin khi ngnh kinh t khi hc cc mn lin quan n nghip v ngn hng s c ging dy theo gio trnh ca ring tng trng, thm ch tng khoa khc nhau trong tng trng. Cc gio trnh ny cung cp c kin thc c bn cho sinh vin nhng khng phi l sinh vin c th hnh dung c ton b quy trnh lm vic ca mt nghip v c th trong ngnh ngn hng. V d nh sinh vin thng khng c c hi tip cn c mt b chng t y cho qu trnh m L/C cho n khi thanh ton L/C. Trong khi , cc ti liu ny cc ngn hng lun lun c sn. Tuy nhin, vi mt s l do nh ti liu mt, m bo b mt cho khch hngm cc ngn hng t chi a cc ti liu ny ra bn ngoi, ngay c khi l cung cp cho cc trng i hc phc v cng tc o to ra cc sn phm u vo tng lai cho chnh cc ngn hng . Th hai, vic lin kt, phi hp o to gia ngn hng v cc n v o to khng ch nm khung chng trnh hc thng nht v hp l m cn cc hot ng cho sinh vin tip xc vi thc t tch ly kinh nghim, ng thi bt nhp vi cng vic nhanh hn khi lm vic thc t. iu th hin qua cc lin kt thc tp, kin tp cho sinh vin ti cc ngn hng. Hin ti cc ngn hng c cho php sinh vin cc trng khi kinh t kin tp, thc tp ti cc chi nhnh ca ngn hng hoc thm ch mt s ngn hng cn cho sinh vin thc tp trong cc phng ban ca Hi s. Tuy nhin, nhng m hnh thc tp, kin tp nh vy ch mang tnh hnh thc, c bit i vi ngnh ngn hng khi m mt sai st nh s c th
42
dn n hu qu rt ln. V rt nhiu l do tng t nh vy m sinh vin thc tp khng c c hi lm vic thc t, p dng nhng g hc trn gh nh trng vo cng vic trong qu trnh kin tp, thc tp. Rt nhiu sinh vin phn nh rng trong qu trnh thc tp cc ngn hng h khng c lm g ngoi vic c ti liu, khng c tip xc thc t, khng c p dng nhng g hc. Thm ch ngay c cc ti liu m sinh vin c tip xc cng b hn ch. Thng thng sinh vin ch c c cc bo co thng nin trong khi cc b chng t thanh ton hay quy trnh nghip v c coi l ti liu lu hnh ni b nn khng th cho sinh vin tm hiu. Nh vy r rng chuyn sinh vin i thc tp l tht, nhng lng kin thc thu c li khng nhiu. Tng t nh vic cho sinh vin tham gia vo h thng hot ng ca ngn hng thng qua cc kha kin tp, thc tp, xy dng v trin khi mt m hnh ngn hng ngay trong trng i hc cng c th gip ch trong vic nng cao kh nng thc hnh ca sinh vin. Cc m hnh nh th ny mc n gin hn c p dng ti cc trng ph thng Hoa K ngay t nhng nm 1960 trong khi Vit Nam hin nay, n vn cn l mt khi nim rt xa l i vi cc trng i hc, thm ch ti chnh cc trng i hc chuyn o to nhn lc cho ngnh ngn hng. Cha c mt ngn hng no ng ra kt hp cng vi ngnh gio dc xy dng mt ngn hng thc s, hoc mt ngn hng m hnh ngn hng o trong trng i hc cc sinh vin thc hnh cc cng vic ca mt nhn vin ngn hng tht s. Tm li, s bt cn xng gia yu cu ca ngn hng v kh nng p ng ca sinh vin cng do mt phn nguyn nhn t pha ngn hng. Ngn hng-n v cu lao ng cha thc s ch ng trong cng tc cung cp thng tin tuyn dng, thu ht nhn ti v lin kt vi cc trng i hc v cc n v o to thay i c mt chng trnh hc ph hp v thc t hn, vic thc tp thc tin hn, v c
43
m hnh ngn hng ti cc trng i hc gip sinh vin p ng tt hn cc yu cu ct li ca ngn hng. 3. Nguyn nhn c bit t ch quan sinh vin sn phm trn th trng Khi da trn l thuyt cung cu lao ng trn th trng tip cn vn ny, chng ti xem xt trn gc rng sinh vin sau thi gian hc tp trng i hc vi mt vn kin thc v k nng nht nh chnh l bn cung (supplier) cho th trng v cc ngn hng c nhu cu tuyn dng sinh vin mi ra trng vo lm vic l cu trn th trng (demand). ng thi mt kha cnh khc, cng c th ni rng sinh vin chnh l sn phm u ra (output) ca mt qu trnh sn xut m trong bn cung, ngi sn xut l cc trng i hc v bn cu chnh l cc ngn hng. Bn cnh cc c im khc tng ng vi mt sn phm u ra thng thng trn th trng, sn phm sinh vin bn thn n mang tnh ch quan v chng mc no c kh nng t mnh tc ng n cht lng ca chnh mnh. Chnh trong qu trnh t tc ng cha ng nhng bt cp dn n tnh trng sn phm u ra c cht lng hn ch, khng p ng c nhu cu, th hiu ca th trng. 3.1. Khng c nh hng ngh nghip Bn thn cc hc sinh khi ph thng trung hc (PTTH) khi thi i hc nm trong tay quyn quyt nh s thi trng no, chn ngnh no hay ni trn gc m nhm nghin cu ang xem xt, tc l c quyn la chn h s tr thnh u vo (input) cho qu trnh sn xut no. Nh vy, cc hc sinh PTTH trong vai tr l u vo c bit to ra mt u ra c bit phi nm r c nng lc ca mnh (cht lng u vo) cng nh qu trnh sn xut kia v nhng yu cu ca thi trng i vi u ra. Tuy nhin, c mt thc t hin nay l mt s lng khng nh hc sinh chn ngnh hc i hc hon ton khng xem xt n nng lc ca bn thn v cc i hi ca ngnh hc.
44
Nhm nghin cu xin trch dn ra y kt qu ca mt cng trnh nghin cu cc tc ng nh hng n qu trnh lm vic v nh hng vic lm sau khi tt nghip ca sinh vin do mt nhm ging vin ca trng i hc quc gia Thnh ph H Ch Minh (UQG Tp.HCM) tin hnh. ti nghin cu trn c tin hnh trn c s iu tra 1787 sinh vin thuc mt s trng i hc thnh ph H Ch Minh. Bng 7: ng c chn ngh - chn trng ca sinh vin L do Ph hp vi s thch Ph hp vi nng lc Do c thng tin y v ngnh Theo li khuyn ca b m Ngnh ang c a chung Theo kin ca bn b Gi tr trung bnh 3.81 3.69 3.04 2.45 2.45 1.96 lch chun 0.99 1.01 1.12 1.09 1.12 0.91 1.05 Th hng 1 2 3 4 5 6 7
Do im thi thp, khng vo c cc 1.92 ngnh khc Do im tuyn thp, kh nng cao Theo truyn thng gia nh 1.90 0.95
1.19 0.95
8 9
Ngun: Nghin cu Mt s yu t kinh t - x hi tc ng n hot ng hc tp v inh hng vic lm sau khi tt nghip ca sinh vin Nhm ging vin HQG Tp.HCM (2002)
Kt qu iu tra cho thy ng lc ch yu quyt nh vic chn ngnh chn trng ca cc sinh vin l: Ph hp vi s thch (th bc quan trng s 1), Ph hp vi nng lc (th bc quan trng s 2) v C thng tin y v ngnh (th bc quan trng s 3). ng thi c 88% sinh vin cho bit quyt nh chn thi trng i hc h ang theo hc xut pht l mong mun v s thch. Nh vy c
45
th ni mt s lng ln sinh vin theo hc i hc m khng c bt k mt nh hng no c th. Tnh trng khng c nh hng ngh nghip i b phn sinh vin ngay t khi cn hc trung hc ph thng v trong thi k theo hc i hc gy ra mt s vn ln. Mt l, trong qu trnh hc, sinh vin khng c s am m, kin tr v quyt tm theo ui la chn ca mnh. T dn n tnh trng sinh vin th ng trong hc tp, coi hc tp i hc l ngha v v khng c thc rn luyn bn thn, t xy dng cho mnh tc phong lm vic cho cng vic tng lai. Hai l, vic la chn ngnh ngh khng c nh hng chi tit khin mt b phn sinh vin khng th tip tc theo hc do ngnh hc khng ph hp vi nng lc, khng ng vi s trng. Khi tip tc nghin cu mc gn b vi trng i hc, ngnh hc v ngh nghip, kt qu iu tra ca nhm ging vin trng HQG Tp.HCM cho thy cc s liu nh sau: Bng 8: Tnh cm gn b vi ngh nghip S SV Gn b Do d Khng mun gn b B trng Tng cng 981 352 442 11 1787 T l phn trm 54.9 19.7 14.8 0.6 100
Nh trnh by trn, c 88% sinh vin chn cc trng h ang theo hc vi l do l s thch v mong mun, nhng trong qu trnh hc c n 794 sinh vin
46
(chim 34,5%) dt khot mun b ngnh hoc dao ng. Trong , t l sinh vin mun b hc cc nm c s chnh lch nh sau: Bng 9: Tnh hnh SV cc nm hc khng mun gn b vi ngnh hc Nm ang theo hc Nm 1 Nm 2 Nm 3 Nm 4 Nm 5 Gn b 23.7% 24.0% 21.2% 24.3% 29.8% 26.9% 22.8% 1.2% 100% 100% Do d v mun b ngnh 26.2% Tng
Kt qu nghin cu khoa hc ca Vin Nghin cu Gio dc v o to pha Nam nm hc 2000 2004 v vn hc sinh chn trng khi v ngnh ngh theo cm cm hng cng ch ra rng: 34% trng hp chn nhm ngh, 42% trng hp ch ph hp gng p. Trong phiu iu tra v nh hng ni lm vic sau khi ra trng ca sinh vin ngoi tnh ( ti c tin hnh iu tra 3 trng: hc vin ngn hng, hc vin bu chnh vin thng v i hc kinh t - H quc gia) cng ca Vin nghin cu ny, kt qu cho thy 50% sinh vin nm th 3 khng c hng th vi ngnh ngh h ang theo hc.
47
Khng c s am m vi ngnh ang theo hc, khng nm c bn cht, c th v cc yu cu ca ngnh ang theo hc, nng lc c nhn khng p ng c cc yu cu khin sinh vin ni chung v sinh vin khi ngnh kinh t ni ring, khi ra trng khng th c tuyn dng. Nghin cu trn cng cho bit nguyn nhn chnh khin 90% sinh vin tt nghip khng tm c vic lm hoc lm tri ngnh l do khng ph hp vi ngh. 3.2. Thi th ng, trong nghin cu, tm hiu thng tin v rn luyn Hu ht tt c mi sinh vin u thc c rng c th bt tay vo cc cng vic thc t ni chung v cc cng vic c th trong lnh vc ngn hng ni ring, bn cnh vic nm vng l thuyt nghip v, s hu nhng hiu bit thc t nht nh v c kh nng lin h thc t l mt trong cc yu t ng vai tr quyt nh i vi kt qu tuyn dng ca mt sinh vin mi ra trng. nhng nt tnh cch nht nh v mt s k nng mm l iu v cng cn thit. iu ny cng tr nn quan trng i vi cc sinh vin khi ngnh kinh t. Theo mt bo co m Hip hi Ngn hng Vit Nam (VNBA) a ra, nh gi v cht lng ngun nhn lc trong ngnh ngn hng hin nay, cc k nng v c tnh cn thit phi c mt nhn vin ngn hng bao gm: Hiu bit v con ngi, Hiu bit v chnh tr v kinh t v m, Giao tip, Phn tch, Tng hp, Sng to, S chm ch, S quyt tm, S nhanh nhy v S cn thn. V kt qu m nhm nghin cu thu c t iu tra nhn xt v sinh vin t pha ngn hng nh sau: Bng 10: nh gi ca ngn hng vcc k nng mm v tnh cch ca SV K nng/Tnh cch im K nng/Tnh cch trung bnh Hiu bit v con ngi 2.90 Tng hp Hiu bit v chnh tr 2.71 Chm ch v kt Vm Giao tip 3.50 Quyt tm im trung bnh 3.03 3.30 3.66
48
Sng to Phn tch
3.26 3.13
Nhanh nhy Cn thn
3.62 3.53
Trong bi cnh kinh t Vit Nam ang khng ngng pht trin v hi nhp ngy cng su rng vo nn kinh t th gii nh hin nay, hng ngy c hng lot cc vn v kinh t - chnh tr - x hi ny sinh v tr thnh mi quan tm ca tt c mi ngnh ngh. ng thi s bin ng khng ngng ca tnh hnh kinh t ni chung v ti chnh ngn hng ni ring i hi cc sinh vin kinh t phi thng xuyn cp nht thng tin cho bn thn. Hn th na, vic cp nht thng tin ch l iu kin c bn lm nn tng cho sinh vin kinh t vn dng cc l thuyt, kin thc khung hc rn luyn k nng l gii, phn tch v tng hp. Th nhng, t bng nh gi trn, c th thy chnh nhng hiu bit v con ngi v cc kin thc thc t v tnh hnh chnh tr v kinh t v m li l nhng mng m sinh vin nhn c s nh gi thp nht t cc ngn hng (t 2.90 im cho phn hiu bit v con ngi v 2.71 im cho cc hiu bit v chnh tr v kinh t v m). Bng 11: Vn ln nht trong qu trnh o to li sinh vin mi ra trng Vn Chng trnh o to thiu thc tin Thiu rn luyn k nng mm Ting anh v tin hc hn ch Kh nng lin h thc t km thc khng tt Tng cng S phiu tr li 60 43 13 47 27 78 T l % 76.9% 55.1% 16.7% 60.3% 34.6%
Trong s 78 kin nh gi nhm nghin cu nhn c t cc ngn hng, c 47 kin (chim 60.3%) cho rng sinh vin hin nay qu thiu kh nng lin h
49
thc t. Cng 60.3% ny nhn xt s thiu ht nghim trng v kin thc thc t v kh nng lin h thc t, phn tch tng hp tnh hnh ca cc sinh vin mi ra trng chnh l vn ni cm nht, gy kh khn ln nht cho cc ngn hng. Chim t l ln nht l vn Chng trnh o to thiu tnh thc tin vi 60/ 78 phiu tr li (chim 76.9%). iu ny cng mt phn phn nh thc trng cho thy ngay trong chng trnh o to trn nh trng, sinh vin khng c nhiu c hi c tip cn thc t. Do kh nng phn tch, tng hp v lin h thc t khng c iu kin pht trin. ng thi, 43 trong tng s 78 cu tr li ca cc nhn vin ngn hng (chim 55.1%) ch ra rng mt bt cp na ca cht lng sinh vin chnh l nm vic rn luyn, pht trin cc k nng mm. Trong s , c khng t cc k nng mm bn thn cc sinh vin c th t rn luyn cng nh c rt nhiu c hi pht huy trong qu trnh hc tp trng. Bng 12: Cc k nng mm sinh vin m ngn hng nh gi yu nht K nng mm Lnh o Hiu bit v con ngi m phn Tm nhn Thit lp quan h nh gi ca ngn T nh gi ca hng 2.85 2.80 sinh vin 2.94 3.12 3.19 3.09 3.18 3.12
Hiu bit v ctr v kt v m 2.90 2.71 2.84 2.97
Hin nay, chng trnh o to cc trng i hc ang khng ngng c i mi, c gng bt kp pht trin ca gio dc o to cc nc tin tin, nh trng v thy c gio ngy cng n lc hn trong vic to iu kin cho sinh vin pht trin cc k nng mm nh tham gia lm vic nhm, t nghin cu, tham gia
50
tho lun, thuyt trnh Thi gian dnh cho sinh vin t nghin cu cng ang ngy cng c gia tng gim bt p lc hc tp trn lp. Th nhng, thc t cho thy mt s lng ln sinh vin vn tip tc duy tr thi th ng, li, li bing, thiu nghim tc trong hc tp, nghin cu v rn luyn bn thn. Di y l kt qu ca mt nghin cu ca trng i hc Kinh t quc dn v vic s dng thi gian ri ca sinh vin: Bng 13: Sinh vin s dng thi gian ri Cng vic Ln th vin c sch La c qun x i thm bn b hoc i chi Ng Chng lm g c Tng th 5: S lng 538 297 948 879 353 3015 T l % 17.84 09.86 31.42 29.14 11.71 100.00
C th thy trong s 3015 sinh vin c iu tra, ch c 17,84% sinh vin ch yu s dng thi gian rnh ri nghin cu sch v v tm hiu thm v thc t, nng cao kin thc.
51
Cng v vn ny, theo cuc kho st ca V Vn ho, Ban Tuyn gio Trung ng tin hnh ti 30 trng i hc, cao ng, trung hc chuyn nghip trn c nc th a s SV u mun c sch bo. 73,4% t l SV c hi lun c thc c sch bo nhng ch yu l mn v ch c 47,4% SV c ti th vin, phng c. Mt phn v din tch phng c cht hp, hoc gi sch t khin h phi mn bn b hoc c k ti cc hiu sch . Tuy nhin, cn c ti 26,6% SV rt t ng ngng n sch chuyn ngnh v khng quan tm n cc vn x hi. Trong bn iu tra m nhm nghin cu tin hnh, c 104 trn tng s 149 bn sinh vin khi ngnh kinh t c hi (chim 69.8%) cho bit mong mun ra trng s c lm vic trong lnh vc ngn hng. V di y l kt qu ca 104 bn sinh vin ny v vic thng xuyn tm hiu cc kin thc tng hp v kinh t cng nh cc kin thc c bn v hot ng ca h thng ngn hng: Bng 14: Mc thng xuyn SV tm hiu v ngn hng Mc tm hiu Khng bao gi Him khi, ch khi c bi kim tra Thnh thong, khi thy c gio yu cu Tng i thng xuyn Thng xuyn, hu nh thnh thi quen Tng s S phiu 12 36 42 10 4 104 T l % 11.54 34.62 40.38 9.62 3.84 100
Mc d 104 sinh vin ny cho bit h c mong mun c lm vic trong lnh vc ngn hng sau khi tt nghip. Th nhng, 86.54% s sinh vin ny khng c thc t gic tm hiu, trau di thm kin thc cho bn thn v ngnh ngh h d nh s lm vic. Vic tm hiu kin thc thc t i vi cc sinh vin ny ni ring v i b phn sinh vin ni chung u mang tnh th ng, ch thc hin khi b bt buc (c bi kim tra hay thy c yu cu). c bit c n 12 trn tng s 104 sinh vin mc d mong mun lm vic trong ngn hng nhng li cha bao gi tm
52
hiu v hot ng ngn hng ni ring v kin thc kinh t c lin quan ni chung. T s liu trn c th i n kt lun: Cc sinh vin khi ngnh kinh t cn qu th v thiu ch ng trong vic tip cn nhng kin thc kinh t m l ra h phi cp nht hng ngy b sung thm cho nhng kin thc c nghe ging trn lp. Trong s cc bin php tm hiu thm kin thc thc t, c bit l kin thc v hot ng ca ngnh ngn hng m nhm nghin cu a ra, 96.2% sinh vin (100 trn tng s 104 sinh vin c hi) la chn Internet l ngun ti liu ch yu. Khng th ph nhn Internet l mt trong cc cng c quan trng nht rt hu ch cho cc sinh vin trong vic nng cao kin thc thc t v trau di cc k nng mm. Tuy nhin, mt s liu tng hp khc t B Bu chnh vin thng v tnh trng s dng Internet ca hc sinh, sinh vin do B tin hnh nm 2005 li cho thy ch c 8,7% hc sinh sinh vin dng Internet v mc ch tra cu, hc tp. Trong khi , cc mc ch s dng khc li chim t l rt cao v rt ng lo ngi: 35% sinh vin dng Internet ch chat, 45% cho cc tr chi in t trc tuyn v Internet dng cho cc mc ch khc (email,) chim 11.3%.
Cng vi nhng thiu st trong chng trnh o to, s thiu kh nng lin h v yu km v cc k nng mm chnh l cc nguyn nhn ch yu dn n vic sinh vin mi ra trng p ng c qu t yu cu tuyn dng ca cc nh tuyn
53
dng ni chung v cc ngn hng ni ring. Hn th na, thm ch ngay c khi c tuyn dng, nhng nhc im ny ca sinh vin gp phn ch yu gy ra tnh trng ngi hng dn gp rt nhiu kh khn trong vic truyn t cng vic cho sinh vin mi ra trng, t ko di thi gian o to lm quen vi cng vic cc ngn hng v gy ra khon lng ph khng nh v thi gian v tin bc cho cc ngn hng trong qu trnh o to li. Theo c tnh ca Ban Hi vin v o to, Phng Thng mi v Cng nghip Vit Nam (VCCI), trung bnh chi ph o to li cho cc sinh vin mi ra trng Vit Nam cao gp t 15 20 ln chi ph ca cc nc trong khu vc ng Nam , trong chi ph ca ngnh ti chnh ngn hng cao gp 16 ln. 3.3. nh gi qu cao v bn thn v thiu thi cu th Ti chnh ngn hng l mt trong cc ngnh ngh hin ang c cu lao ng rt ln trong thi gian hin nay, khi Vit Nam ang trn pht trin ng k v ngy cng m rng ra ha nhp vi th gii. Do , ti chnh ngn hng ang nm trong danh sch cc cng vic c a chung nht hin nay, to ra tro lu rng khp. Thc t cho thy s lng hc sinh tham gia thi vo cc khoa o to ngnh ny cc trng i hc khng ngng gia tng. Tuy nhin, chnh thc t chy ua theo ngnh ngn hng trong khi khng c nh hng ngh nghip v khng xem xt n nng lc ca bn thn cng vi qu trnh hc tp th ng cc trng i hc, ch bit n l thuyt m thiu ht nghim trng thc t v thc hnh ca sinh vin ngnh kinh t gp phn khng nh trong vic nhiu sinh vin cho rng kin thc c hc trng l tng i bt tay ngay vo cng vic. Kt qu iu tra s nh gi nng lc ca sinh vin mi ra trng t c hai pha: ngn hng v sinh vin ca nhm nghin cu th hin rt r s bt cn xng m nhm ang hng ti ng thi cho thy thc t cc sinh vin khi ngnh kinh t cha nh gi ng c nng lc ca mnh. Di y nhm nghin cu
54
xin a ra mt s cc tiu ch trong bn iu tra ca nhm th hin r nht s bt cn xng gia bn nh gi ca ngn hng v bn t nh gi ca sinh vin. Bng 15: Cc tiu ch c s nh gi lch nhau nhiu nht Mng tiu ch Tiu ch Nm c UCP v ISBP Hiu bit v k thut nghip v ngoi thng Cc kin thc thng mi c s Gii quyt cc sai st v tranh chp (nu pht sinh) Hiu bit chung v th Nghip v pht hnh th Nghip v thanh ton th Tip nhn v hc hi t ph bnh Hiu bit v con ngi Hiu bit v ctr v kt v m Lnh o Thuyt trnh Khim tn Quyt tm Quyt on T nh gi ca SV 3.32 3.45 3.39 2.87 nh gi Mc ca NH chnh lch 2.71 0.61 2.97 0.48 2.79 2.17 0.6 0.7
Nghip v chuyn mn
3.48 3.01 3.24 3.49 3.12 3.19 3.09 3.52 3.81 3.53 3.58
2.59 2.22 2.19 3.10 2.80 2.90 2.71 3.15 3.66 3.39 3.42
0.89 0.79 1.05 0.38 0.32 0.29 0.38 0.37 0.15 0.14 0.16
K nng mm
Tnh cch
Trong s 62 tiu ch m nhm nghin cu a ra trong bng iu tra ca nhm, ch c 3 tiu ch khng c s chnh lch gia nh gi ca ngn hng v s t nh gi ca sinh vin; ng thi c 8 tiu ch sinh vin khim tn trong vic t nh gi mnh v ngn hng a ra nhn xt cao hn s t nhn xt ca sinh vin. Tuy nhin trong 51 tiu ch cn li, s t nh gi ca sinh vin u mc cao hn
55
so vi nh gi v sinh vin m cc ngn hng a ra. T bng tng kt trn, c th thy mc chnh lch nhiu nht trong s nh gi ca hai bn i tng nghin cu nm chnh cc kin thc v nghip v chuyn mn. Cc tiu ch ny c nhm nghin cu xy dng trn c s cc mn hc thc t sinh vin khi ngnh kinh t c ging dy trng i hc v ng thi cng l cc kin thc c bn cn thit bt tay vo lm vic trong ngnh ngn hng. Th nhng s chnh lch ln nht trong mng tiu ch ny cho thy gia bn thn kin thc c hc trng v kin thc thc t cn c c th lm vic c vnh. Cc sinh vin cho rng h nm vng kin thc c hc trng v t tin nh gi bn thn t cc mc im kh cao trong phn Nghip v Chuyn mn song h khng nhn thc c cc kin thc cha th s dng c ngay vo qu trnh lm vic. iu ny c th c l gii mt phn thng qua thc t phn tch trn: Sinh vin thng c xu hng th ng trong vic tm hiu v lin h vi thc t. Cng trong bn iu tra ca mnh dnh cho pha ngn hng, nhm nghin cu a ra cu hi Vn ln nht pht sinh trong qu trnh o to li i vi cc sinh vin mi ra trng khi mi c tuyn dng vo lm vic trong ngn hng l g?. Trong tng s 78 phiu tr li, c n 27 phiu (chim 34.6%) cho rng vn nm chnh thi ca sinh vin. Cc sinh vin mi ra trng thng b nh gi c kh nng lng nghe, thi hc hi t ng nghip v t ph bnh rt thp. y l mt trong cc k nng mm rt quan trng i vi sinh vin mi ra trng khi bt tay vo cng vic bt k mt ngnh ngh no, nht l i vi ngnh ngn hng chuyn ngnh i hi quy trnh nghip v rt phc tp v nhiu k nng mm khng c o to chi tit trn gh nh trng. Ngay bn thn cc sinh vin khi nh gi v kh nng lng nghe v hc hi t ph bnh ca mnh cng t ra qu t tin. Mc im trung bnh cho 149 phiu iu tra sinh vin nhm tng hp c l 3.49 im vi 58.4% chn mc nh gi 4 (tt) v 5 (rt tt).Trong khi , v
56
tiu ch ny, mc nh gi ca ngn hng ch dng li con s trung bnh l 3.10 v c n 29.9% chn mc nh gi 1 (rt km) hoc 2 (km). Nhm nghin cu cng xin trch dn thm mt vi con s t cuc iu tra do Trng i hc Ngoi thng H Ni tin hnh vi ti: nh gi cht lng sinh vin ngoi thng ra trng lm vic trong cc t chc. Kt qu tng hp t cuc kho st trn quy m kh rng khp ny phn nh mt thc trng, sinh vin ca trng i hc ngoi thng mt trong nhng c s o to uy tn trong khi ngnh kinh t - b nh gi rt thp v tinh thn hc hi, s khim tn v thi cu th. Bng 16: Phm cht cn thiu ca Sinh vin Ngoi thng
Sinh vin c th coi l sn phm u ra ca cc trng i hc nhm p ng nhu cu ca cc cng ty, t chc ni chung v cc ngn hng ni ring. Cht lng ca sn phm nh th no ph thuc mt phn ln vo qu trnh ch to, sn xut cc trng i hc. Tuy nhin sinh vin li l mt sn phm c bit v vi tnh trng hin nay, khi sn phm ny cn t n cha ng nhng yu km ch
57
quan th s bt cn xng gia cung cu trn th trng lao ng vn s kh c th gii quyt c.
58
CHNG 4 MT S XUT GII PHP NHM RT NGN KHONG CCH CHNH LCH GIA CUNG V CU NHN LC NGNH NGN HNG Trong nhng nm gn y, ngun cung cp nhn lc ang l mt thch thc ln vi cc nh o to v cc t chc TC NH. Trung bnh mi nm, c nc c khong 63.000 sinh vin tt nghip i hc v Cao ng chuyn ngnh TC NH, tuy nhin cht lng o to ang l khong cch kh xa i vi nhu cu tuyn dng. Cc sinh vin ra trng a s khng p ng c k nng lm vic, khng c nhng kin thc thc tin. T nhng nguyn nhn c a ra trn, nhm nghin cu xin xut mt s gii php cho vn bt cn xng gia kh nng p ng ca sinh vin khi ngnh kinh t vi nhu cu tuyn dng ca cc ngn hng. 1. Gii php v m Chnh ph, cc nh tuyn dng v nh o to cn phi hp vi nhau nm bt thng tin, nghin cu v a ra nhng phng n o to ph hp to s n khp gia cung v cu trong ngnh Ti chnh ngn hng. 1.1. Cc t chc tham gia Chnh ph, m i din y chnh l B Gio dc o to, s c vai tr l ngi iu hnh v l knh trung gian gia cc nh tuyn dng v nh o to trong vic xy dng ln mt khung o to hp l, c v ni dung v s lng o to. Th hai l B Lao ng thng binh v x hi (B LTBXH) l c quan ch qun ph trch cc vn v lao ng, l u mi tp trung nhu cu tuyn dng v tnh hnh tuyn dng ca cc doanh nghip, t chc ti chnh ngn hng.
59
Cc nh tuyn dng: cc doanh nghip, cc t chc, cng ty ti chnh, cc ngn hng, Nh o to: cc trng H c chuyn ngnh o to l ti chnh ngn hng. 1.2. C ch phi hp
Trc ht, cc doanh nghip, t chc, cng ty ti chnh, cc ngn hng cn c th nhu cu tuyn dng ca mnh trong mt thi gian xc nh (thng l 1 nm), v xut nhu cu. Cc nhu cu tuyn dng ny s c tp trung ln mt c quan qun l, c th y l B LTBXH. Vic lm ny, nh vy s c hai ni dung c bn: - xut nhu cu tuyn dng/ nhu cu v ngun nhn lc - Lm cng tc d bo cu Thc hin vic xut nhu cu v ngun nhn lc, cc ngn hng cn c th ha tn gi cho tng b phn cn tuyn dng v c th cc yu cu v nghip v, v k nng ngh nghip c bn i vi ng vin. Tn gi cho tng b phn
60
tuyn dng ca ngn hng cn ph hp vi tn gi mt s chuyn ngnh o to trong trng i hc. C th l, hin nay tn gi cc chuyn ngnh trong cc trng H cn chung chung, cha phn ra thnh cc tiu ngnh, v khng lm r c v tr cng vic tng ng sau khi hc xong. Nh vy, cn thit phi c mt m hnh c ni dung l cc mn hc trong trng H, v tng ng vi mi mt b phn trong ngn hng, cc cng ty ti chnh th cn phi tp trung vo mn hc no v cn b sung nhng kin thc b tr khc nh th no. V d nh: Cc mn o to A - Tp trung vo mn A - Cc kin thc b tr khc: Yu cu ca Ngn hng Thanh Phng th Tn dng ton quc t B C D
B LTBXH v B Gio dc o to s phn tch nhu cu v nhn lc ca ngn hng v cc t chc ti chnh, thc hin iu phi v nh hng o to. Mt s gii php xut trong bc th hai ny: Lp ban iu phi v ngun nhn lc trong ngnh Ti chnh ngn hng, ph trch vic phn tch nhu cu ngun lc v a ra cc phng n o to; ng thi ng vai tr nh u mi iu tit cung cu lao ng cho ngnh Ti chnh ngn hng.
61
Phi hp vi cc Ngn hng v cc cng ty ti chnh lp website v o to theo nhu cu ca ngnh. Nh vy cng tc phn b o to v nh hng ngh nghip s c c s thng tin thc hin. B Gio dc o to s ra hng dn o to cho cc trng H c chuyn ngnh o to thuc lnh vc ti chnh ngn hng. Nh vy s gip cc trng i hc c c s a ra cc phng n iu chnh phng thc, chng trnh v ni dung o to ph hp. Cng vi Hng dn o to l Yu cu o to: i vi tng ngnh, ngh, v tr cng vic, cn Kin thc ch cht v k nng lm vic (yu cu cc trng mun cp bng hay chng ch cho mt ngnh, ngh, v tr lm vic th chng trnh ging dy s phi bao gm cc kin thc ny, v cc k nng cn thit c th); Kin thc tham kho (ty trng H quyt nh, iu ny s to ra s cnh tranh gia cc trng trong vic a vo nhng mn tham kho, b tr nh th no sinh vin ca trng khi ra trng c kh nng thch ng vi cng vic cao hn). B Gio dc o to thc hin vic phn b o to trnh tnh trng cc trng o to t v vt qu nhu cu trn th trng lao ng ca ngnh Ti chnh ngn hng nhng cht lng li khng m bo. Vic ny c th thc hin bng cch B s tht cht yu cu o to i vi cc trng mun o to chuyn ngnh lin quan n Ti chnh ngn hng. Ngoi vic thit lp chng trnh phi hp nh trn, cn c mt s xut khc m nhm nghin cu mun a ra: - Xy dng chng trnh nh gi cht lng o to i vi cc trng. - o to theo phng thc tn ch. Phng thc o to ny rt thng dng ti cc trng H trn th gii, cho php cc trng c t ch
62
trong vic la chn chng trnh v phng thc o to trong khi vn p ng tt cc yu cu c bn ca B Gio dc o to; ng thi to iu kin cho sinh vin c th t la chn cc mn hc b tr v ch ng v thi gian hc tp, nghin cu ca mnh. - Xy dng khung o to cho cc trng c chuyn ngnh o to thuc lnh vc ti chnh ngn hng: Xy dng cc cp o to, mc o to, phn tch o to l thuyt v o to ngh. Xy dng cc mc chng ch cp cho ngi hc. Cc yu cu c th v nghip v, k nng t c tng mc chng ch. Cc trng c cp chng ch: khi no v nh th no th c cp chng ch. Cc chng ch lin ngnh 2. Gii php cho vic gia tng s lng v m bo cht lng ging vin Cc vn v thiu ht s lng v khng m bo cht lng ca ging vin chuyn ngnh lin quan n nghip v ngn hng cc trng i hc kinh t hin nay c th c gii quyt nu c s quyt tm v phi hp thc hin gia cc bn Nh trng Ngn hng vi mt s bin php xut theo ba kha cnh sau: pht trin v mt chuyn mn nghip v pht trin v cch thc ging dy pht trin v c cu t chc 2.1. Pht trin v mt chuyn mn nghip v 2.1.1. Gip ging vin c s nng cao hc thut bng cch:
63
(a) Xy dng cc chng trnh trng tm v pht trin chuyn mn nghip v ti Vit Nam do cc chuyn gia trong ngnh l cc gio s ca cc trng i hc chuyn ngnh ca Vit Nam v quc t cng vi cc chuyn gia ca cc ngn hng trong v ngoi nc tham gia hng dn. (b) To iu kin ging vin c th ngh php ngn hn (1-3 thng) trong mt s ngnh hc v mn hc c th trc tip tham gia cc mn hc kiu mu ca cc trng i hc hng u th gii hoc quan st v lm vic thc t vi cc ngn hng. (c) Vic phi ging dy qu nhiu gi ca cc ging vin nh ch yu cc trng i hc kinh t Vit Nam hin nay khin cho h kh c th cp nht nhng thay i trong hot ng v nghip v thc t c thc hin cc ngn hng. Thi gian ngh php ngn hn hng nm hoc c mi hai nm l hp l v cn thit chnh ging vin c th kim tra v cp nht li kin thc ca mnh. (d) To c hi nng cao bng cp trong ngnh hc ti Vit Nam v c hi du hc nc ngoi cho ging vin. Cc trng i hc v cc ngn hng c th lin kt vi nhau, to mt qu hc bng h tr cc ging vin pht trin chuyn mn nghip v theo cc cch thc trn, sau quay tr v trng ging dy v pht huy hiu qu nhng g h hc c theo hnh thc cam kt hoc hp ng. Cc ging vin c nhn cc h tr ti chnh ny, sau khi hon thnh kha hc phi quay tr li trng lm vic vi mt mc thi gian ti thiu theo bn cam kt/ hp ng. 2.1.2. H tr ging vin tham d cc hi tho chuyn ngnh: vi t cch l ngi trnh by hoc ngi tham gia. Cc trng v t chc lin quan c th kt hp xy dng mt c s thng tin v gi thng bo n cc ging vin v cc bui
64
hi tho ny (cng nh l cc chng trnh pht trin nghip v v c hi nng cao bng cp trn) v gip h sp xp lch dy hp l c th tham gia. 2.2. Pht trin v cch thc ging dy Do s thiu ht v s lng ging vin chuyn ngnh nn cc trng i hc thng phi tuyn ging vin theo tiu ch v hiu bit chuyn ngnh u tin, v do bn thn cc ging vin c tuyn dng thng t c o to v cng tc ging dy, nn dn ti tnh trng nhiu ging vin c kinh nghim v chuyn mn nhng khi ng trn bc ging li khng truyn t c nhng kin thc cho sinh vin mt cch d hiu v hp dn. Mt s gii php c th thc hin: 2.2.1.Cc trng cn gip ging vin thit k v ging dy mn hc, c bit nhn mnh vic sinh vin hc cp tip thu khi nim; gip h pht trin v s dng phng php ging dy tng tc v cc phng php hc tch cc trnh by ti liu mn hc theo cc cch v quan im khc nhau. 2.2.2. Cc trng c th t chc cc kha o to ngn hn v cc bui hi tho v nghip v s phm v cc phng php ging dy tng tc hin i cho cc ging vin, c bit l cc ging vin tr cn t kinh nghim ng lp. 2.2.3. Tng cng tng tc gia cc ging vin v sinh vin: Xy dng cc phng, h thng t vn cho sinh vin trong qu trnh hc tp tng mc tng tc gia sinh vin v ging vin. Vn ny cng s c gii quyt phn no khi s lng ging vin c tng cng. Khi , quy m cc lp nh hn cng to iu kin sinh vin tip xc vi gio vin c nhiu hn v cc thc mc ca sinh vin trong qu trnh hc c gii quyt tt hn.
65
2.3. Pht trin v cch thc t chc 2.3.1. Gim bt v chun ha khi lng ging dy v tng thi gian nghin cu cho ging vin bng cch: (a) iu chnh li ch lng v ph cp cho ging vin h tr h lm vic ti trng 40 gi mt tun, tp trung vo ging dy, nghin cu v tham gia cc hot ng ti trng. Ch lng c th da trn khng ch s gi ng lp m cn vo kt qu sau kha hc theo nh gi ging vin t nhiu pha, trong c c t pha sinh vin th hin mt s ch tiu nh lng sinh vin ng k hc ging vin trong cc kha tip theo (b) Thay i ch khen thng v thng tin lng cn b ging dy v cc khon thng c tnh trn cng tc nghin cu v cc hot ng khc ngoi cng tc ging dy (nh t vn cho sinh vin, pht trin v cch thc ging dy v qun l khoa). nhiu nc nh M, ging vin c tr lng theo ging dy, nhng c tuyn dng v thng tin da vo thnh tch nghin cu. Thng tin s em li mc lng cao hn. 2.3.2. t ra ch tiu v h tr hnh chnh v ti chnh cho cc ging vin c nhiu ci tin trong vic ging dy, hc tp v nghin cu. y l nhng hot ng trc tip tc ng n cht lng o to ca trng nn rt cn c u tin. Trong , c bit l cc nghin cu, ci tin mang 2.3.3. Thit lp cc chng trnh pht trin v nh gi ging vin lm cn c nng bc, trong , ch nhim khoa thc hin nh gi hng nm v cng tc ging dy, tng mc lng theo thnh tch. Cc chng trnh ny nn s dng cc tiu chun lin quan n kt qu hc tp ca sinh vin, cc nh gi v mn hc ca sinh vin, s lng n phm pht hnh, cc bi tham lun ti hi ngh, pht trin mn hc, ti tr nghin cu, c nhng gn kt hiu qu vi doanh nghip/ ngn hng v tham gia cc hot ng phc v cho khoa v trng.
66
Vic nh gi ging vin c ngha quan trng trong qun l, khen thng v thng tin i vi ging vin v trong vic ci tin cht lng o to ca cc trng i hc. Tuy nhin, cng tc nh gi ny li cha c thc hin ph bin, thng nht v c hiu qu cc trng. Cc hnh thc nh gi ging vin c th p dng c lp hay kt hp nh: (a) T nh gi: Ging vin c th t nh gi vo cui kho hc, da trn cc kt qu t c i chiu vi mc ch ra ca mn hc v thc hin nhng iu chnh cn thit ci tin (nh tm trn Internet mt vi bi tp mu tt v a ra nhng thay i ph hp). (b) nh gi ca ng nghip: Lp mt hi ng cc ging vin c kinh nghim; cc thnh vin ca hi ng ny d gi cc lp hc do nhng ging vin tr m nhim. Da trn cc quan st, hi ng s a ra nhng khuyn ngh cho cc ging vin tr nhm gip h nng cao cht lng ging dy. Hi ng ny thin v t vn hn l nh gi. (c) kin phn hi ca sinh vin: Sinh vin cha quen vi vic nhn xt hiu qu ging dy ca cc ging vin. Tuy nhin, h li l nhng ngi trc tip tip xc vi ging vin trong qu trnh ging dy v ghi nhn kt qu ca vic ging dy ca ging vin qua cc kin thc m h thu nhn c sau kha hc. Vic thu thp kin phn hi ca sinh vin c th v nn c thc hin thng xuyn sau khi kt thc mi mn hc, bng vic pht mu nh gi hoc nh gi trn mt din n ca trng. Hnh thc thu nhn kin ny c th a dng nhng quan trng nht l nh trng v cc ging vin tn trng v ghi nhn cc kin phn hi thng thn ca sinh vin pht trin cht lng ging dy. Nh vy, b cc vic ging dy c bn cn phi (i) lm cho sinh vin nng ng hn trong lp hc bng cch kt hp tt cc k nng hc tp tng tc v (ii) thu thp nhiu hn kin nh gi v phn hi ca sinh vin.
67
2.3.4.Cung cp thng tin hng dn cho ging vin (nh s tay ging vin), trong nu r quy trnh v cc bc ca h thng khen thng (nh thng tin, khen thng, b nhim). 2.3.5.To mi trng lm vic thun li thu ht v gi li cc ging vin nhiu k vng, tn tm v c o to t nc ngoi. 2.3.6.C tr ging, tr l nghin cu, th k cho cc ging vin thuc bin ch. Vic tng s lng ging vin cht lng c th tng xng vi lng sinh vin ngy cng gia tng cc trng hin nay khng th nhanh chng t c. Mt bin php va c tnh tnh th va c hiu qu trong di hn l sp xp tr ging, tr l, th k cho cc ging vin thuc bin ch. Cc tr l ny c th c ly t chnh nhng sinh vin xut sc trong trng, hoc nhng ging vin tr cha kinh nghim t ng lp. H s h tr ging vin chnh trong qu trnh ging dy vi cc cng vic ph khc nh chm bi, sp xp thi gian biu, tr li cc thc mc n gin ca sinh vin Nh , ging vin s c nhiu thi gian hn tp trung vo cng vic ging dy v nghin cu chnh. Cn cc tr l l ging vin tr, v c sinh vin, s c c hi tip xc v c hng dn v cng tc ging dy. T , to thnh ngun ging vin mi cho chnh nh trng. 2.3.7. To iu kin ging vin tip cn vi ngun tri thc mi, chng trnh dy v hc hin hnh, cc ti liu hc tp lin quan trn mng. Cc ging vin cn c cung cp cc phng tin vt cht c bn nh my vi tnh v c hng dn s dng thnh tho t nht l cc chng trnh phc v trc tip vic ging dy trn lp, trao i thng tin vi sinh vin v tm kim thng tin, nghin cu ti liu trn mng. 2.3.8. Cung cp cc ngun t liu nghin cu cp nht di dng: (a) Sch gio khoa s dng cho ging vin v sinh vin (b) C s d liu in t ca trng, ti liu tham kho in t ca ngn hng dnh cho o to m cc ging vin c th truy cp
68
(c) Cc sch chuyn mn u ngnh ca cc chuyn gia c trong nc v th gii 2.3.9. C s phi hp gia cc trng gio vin gii ca trng H ny c th lun chuyn sang trng khc ging dy c th gip nng cao cht lng o to ca nhiu trng hn. Mi trng i hc thng c th mnh nht nh trong mt hay mt s b mn c th. i km vi th mnh , ging vin ca tng trng cng c cc c trng ring bit cng nh c kin thc chuyn ngnh cn k hn v tng mng nht nh. Do lun chuyn ging vin gia cc trng va c th khc phc c phn no tnh trng thiu ging vin hin ti va c th nng cao cht lng bi ging v v lu di chnh l nng cao cht lng u ra kin thc v nng lc ca sinh vin. 3. Lin kt, h tr thng tin v o to gia ngn hng v cc c s o to Nh phn tch trn, mt trong cc yu t khin vic o to cha p ng yu cu l do thiu thng tin t ngn hng, t chc, doanh nghip v th trng lao ng ni chung. Hay ni cch khc l s thiu thng tin gia bn cu sn phm lao ng (ngn hng) v bn cung sn phm lao ng (nh trng). Cc thng tin ny bao gm yu cu v sn phm lao ng: t lng cu mi nm cc trnh , nghip v c th nh trng c k hoch tuyn sinh v o to ph hp n trnh x l nghip v cn thit sinh vin c th thc s m ng c cng vic thc t ngn hng sau khi ra trng. Bn cnh , pha ngn hng cn cha c s h tr hp l cho cng tc ging dy ca cc trng chuyn ngnh. Nu xt theo cch tip cn th trng lao ng th nht, ngn hng cu lao ng v sinh vin tt nghip ngi lao ng l bn cung, th tin lng ngn hng tr cho ngi lao ng chnh l gi ca sc lao ng. V khi th trng s cn bng theo mc gi ny. Tuy nhin, lao ng c nng lc, trnh lm nghip v trong ngnh ngn hng th h cn phi c
69
o to. Nh trng chnh l ni to ra gi tr s dng cho sc lao ng . Nh vy, cch tip cn th trng lao ng th hai c a ra s hp l hn. Bn cung lao ng: Nh trng v bn cu lao ng: Ngn hng. Do , s h tr o to k c v vt cht v kin thc thc t ca cc ngn hng i vi cc trng chnh l mt phn gi ca sn phm sc lao ng bn cnh tin lng tr trc tip cho ngi lao ng. nc ta, Nh nc h tr gio dc i hc v quy nh mc thu hc ph ca cc trng. Mc thu ny c gi n nh trong nhiu nm v ch bng khong 10% chi ph thc t cho o to mt sinh vin. Nhng nhng nm gn y, Nh nc ang dn thc hin k hoch gim tr cp cc trng i hc (nh H Ngoi thng) t hot ng m li vn hn ch mc thu hc ph nh c. iu ny khin cho cc trng gp kh khn trong vic cn i thu chi cho o to v chc chn s lm nh hng n cht lng o to. Khi , s h tr ca pha nh tuyn dng bn cu lao ng nh ngn hng s cng tr nn cn thit v hn th, l trch nhim x hi ca cc doanh nghip. Do vy, vic lin kt, h tr thng tin v o to gia ngn hng vo cc trng i hc, cao ng l iu v cng cp thit. tm v m, Nh nc cn c mt c ch v chnh sch to mi quan h cht ch gia c s o to v doanh nghip; cn to lp mt h thng cc c quan nghin cu, d bo phn tch nhu cu lao ng. Cn gc vi m, tng c s o to nn c b phn h tr v theo di sinh vin sau khi tt nghip c phn hi nhanh chng, gp phn thu hp khong cch gia cung v cu trn th trng lao ng. Mt s gii php xut v vic lin kt h tr o to gia nh trng v ngn hng gm c: 3.1. Nhn vin ngn hng c th tham gia tr ging ti cc c s o to: Vic ging dy trn ging ng ca cc trng i hc thng b cho l qu l thuyt, t gn vi thc t. Ngay bn thn cc sinh vin cng thng c nhn xt
70
l h cm thy nhng kin thc trn lp cn kh m h, h kh c th hnh dung c trong thc t cc kin thc s c p dng nh th vo qu trnh lm vic ti ngn hng. Vn ny s c gii quyt phn no nu c nh trng c s lin kt cht ch vi bn ngn hng. Cc nhn vin ngn hng, c bit l cc nhn vin c nhiu kinh nghim v/hoc c th l hng dn vin ca cc kha o to ni b ca ngn hng, c th tham gia tr ging hoc lm khch mi trong cc bui tho lun ti cc trng. H l nhng ngi c kinh nghim lm vic thc tin nn c th gip cho c sinh vin ln ging vin cp nht l thuyt nh trng vi thc t. Cc bui ni chuyn c th c sp theo nh k vo mt bui hc u, gia v/hoc cui ca mt mn hc chuyn ngnh lin quan n ngn hng. , sinh vin c c hi c gii thiu v tm quan trng ca cc kin thc trong mn hc trong thc t thc hin nghip v, c gii p cc thc mc trong qu trnh hc v c gi , hng dn vi cc ti tiu lun, nghin cu c tnh ng dng cao hn. Bn cnh , khch mi cng c th l chnh nhng sinh vin tt nghip trng v ang lm vic mt thi gian ti ngn hng m trng c lin kt h tr o to. H chnh l nhng ngi thy r nht nhng khc bit gia l thuyt i hc v thc tin lm vic. H c th gip sinh vin tm ra cch hc hiu qu nht, ly mc tiu l kh nng lm vic sau khi ra trng ch khng phi l hc thuc tt c nhng g trong gio trnh. Hn na, nhng hiu lm, sai st m nhng ngi mi vo lm ngn hng d mc phi cng s c nhng khch mi ny t vn cho sinh vin, gip h t tin hn trong qu trnh lm vic sau ny. Vic lin kt cht ch gia trng i hc v ngn hng s to s hot ng khp nhau, hiu qu gia hai bn. Nh l bn ngn hng th ln lch lm vic hp l to iu kin cho mt s nhn vin c th tham gia ni chuyn trng i hc. Cn pha cc trng s hp ng lin kt v vic mi khch mi, cng nh hc tp kt hp mt s chng trnh o to ni b cho nhn vin mi hin c
71
ca cc ngn hng vi chnh chng trnh o to trn lp ca mnh. Nh vy, cht lng ging dy s c nng cao, pha ngn hng s gim c mt s chng trnh o to li nhn vin mi iu ny c li cho c ba pha: nh trng, ngn hng v sinh vin. 3.2. Ging vin ti cc c s o to c th tham gia hp tng kt tnh hung, kinh nghim vi ngn hng: Hin nay, nhiu ngn hng c t chc hp tng kt nh k hng tun hoc hng thng rt kinh nghim. Theo nh ng Trn V Long, gim c trung tm th ca ngn hng Si Gn Cng thng (SGB): Mi tun, chng ti u c nhng cuc trao i ni b, a ra cc tnh hung thc t v kh nng tt c cng trao i (trc tip, theo nhm, bng vn bn), sau , lnh o b phn tng hp li a ra cch x l c nh gi l ti u mi ngi cng thc hin. Nh phng php ny, ti SGB, dch v khch hng v ang tin b rt nhiu. Ngoi ra, SGB c mt trang web ni b, nhm to din n cho nhn vin trao i, trnh by nhng vn cha t tin a ra trong cuc hp, t b sung kin thc cn thiu st cho nhn vin... y l mt hnh thc o to ni b ngn hng hiu qu m c th m rng ra chia s vi cc trng. Khi c s lin kt cht ch gia ngn hng v nh trng, cc ging cng c th tham gia vo mt s bui hp rt kinh nghim ny, v c account truy cp mt s mc trong trang web ni b ca ngn hng. Thng qua , h c th nng cao c kin thc thc t ca mnh, h va c th d thnh tip thu kinh nghim va gp phn t vn v mt l lun cho pha cc ngn hng. Cc vn v bo mt thng tin khch hng ca pha ngn hng vn s c m bo khi gii hn s tham gia ca cc ging vin mt mc nht nh v/hoc k kt cc hp ng bo mt thng tin. Khi cc ging vin s dng cc
72
kin thc thc t ny, c th thay i cc chi tit c th, ch gi li cc vn , sai st chnh hng dn sinh vin gii quyt. 3.3. Cc ngn hng cn to iu kin sinh vin thc tp hiu qu hn: Thi gian thc tp ca sinh vin hin nay Vit Nam l tng i ngn. K thc tp gia kha hay kin tp, sinh vin khng lm vic trc tip m ch n cc doanh nghip tham quan hoc lm mt s vic lt vt di khong 4 tun, v cng ch c mt s trng kinh t. t thc tp cui kha t 8 n 16 tun, ty tng trng. Tuy nhin, ph bin cc ngn hng ch nhn sinh vin thc tp t 8 n 12 tun. Cc ngn hng ch mun nhn cc sinh vin cui kha vo thc tp m khng nhn thc tp ma h cc sinh vin nm th hai th ba nh nc ngoi. t c hi thc tp, thi gian thc tp ngn khin cho nhiu sinh vin ch c th ci nga xem hoa, khng thc s hiu v nm chc cng vic phi lm. Trong qu trnh thc tp, nhiu ni cng ch nhn sinh vin vo m t c s hng dn cn thit. Thi gian thc tp ngn v khng c nhiu c hi c xt vi thc t. Hin nay, hu ht sinh vin ra trng u cha th p ng c cng vic ngay m phi qua mt vi kha o to ngn hn ca ngn hng v sau cn mt thi gian "cm tay ch vic" mi c th lm c. Do , vic tng thi gian thc tp cho sinh vin l iu ht sc cn thit. Thi gian thc tp ny s gip tit kim c thi gian v chi ph o to li cho cc ngn hng. Thi gian thc tp gia kha c th ko di hn v nn c thc hin tt c cc trng c bit l sau nm th 3, khi sinh vin c hc mt s lng mn chuyn ngnh nht nh, c th thc tp lm vic mt s b phn. Thi gian thc tp cui kha khong 3 thng l hp l, cc trng trn th gii v kinh t cng thng c thi gian thc tp tng t. Nhng cht lng ca kha thc tp cn c nng cao v thc cht hn. Trn thc t, nhiu ngn hng hin nay thng
73
thng khng cho sinh vin thc tp tip xc trc tip vi cc nghip v thc t m mi ch cho h tham kho cc ti liu v ngn hng mnh trong sut thi gian thc tp. Vic thc tp nh vy gn nh khng em li kt qu g cho sinh vin. Nu ch tham kho thng tin v tnh hnh hot ng kinh doanh ca ngn hng, sinh vin thi nay c th truy cp vo rt nhiu trang web khc nhau nghin cu. Do , kin thc nghip v ca h khng nhng khng c nng cao m thm ch sinh vin cn khng my hng th vi vic n trc tip ngn hng tm hiu. Mun ci thin cht lng thc tp ca sinh vin, cc ngn hng cn phn cng nhn vin ca hng dn chi tit, tn tnh hn, to iu kin cho sinh vin c tham gia vo cc cng vic thc t b phn thc tp. Thi gian gn y, mt s ngn hng c t chc kha thc tp c thi tuyn v sau khi kt thc thc tp s nhn lun mt s sinh vin tiu chun. M hnh ny l mt cch lm hay nhng c l n cn c nhn rng ra hn. Nh trng v ngn hng nn lin kt cung cp thng tin v cc kha thc tp ti cc ngn hng nh th ny cho sinh vin, cc iu kin, chun b sinh vin c th sn sng cho kha thc tp hiu qu. Ngn hng nn nhn nhn vn nhn sinh vin v thc tp v c kin tp theo cch tch cc hn ch l mt vic phin phc khi c thm nhiu ngi ngoi vo. Vic ny s gp phn to dng hnh nh tt ca ngn hng i vi sinh vin ni ring, khch hng v cng chng ni chung. To cm tnh trong qu trnh thc tp vi sinh vin s gip ngn hng thu ht c sinh vin n lm vic. Gip hng dn tn tnh, gip sinh vin tng kh nng lm vic s tng cht lng u vo tuyn dng ln cho chnh cc ngn hng. Ngoi ra, d trong nhng sinh vin n thc tp, c nhng ngi s khng quay li lm vic trong ngn hng, th y cng l trch nhim x hi m ngn hng hay bt c doanh nghip no nn lm.
74
3.4. Xy dng cc m hnh lin kt o to gia trng i hc v ngn hng: Bin php ny hin ang c mt s trng i hc v ngn hng p dng. C th k tn ra nh m hnh ngn hng o ca Ngn hng Thng mi c phn Qun i v Ngn hng nng nghip bn trong Hc vin Ngn hng, m hnh lin kt gia Ngn hng thng mi ngoi quc doanh - VPBank, Ngn hng K thng Techcombank v Ngn hng Qun i MB vi trng i hc i Nam Cc m hnh ny c nh gi l kh hiu qu v cho php sinh vin c thc hnh ngay trn gh nh trng. Trng i hc i Nam l mt trong nhng trng u tin Vit Nam xy dng chng trnh o to theo m hnh trn. Trng c chng trnh lin kt o to sinh vin ngnh ti chnh, ngn hng vi cht lng, s lng, nghip v v cc ngn hng, t chc yu cu. i hc i Nam chnh thc k vn bn hp tc vi 3 ngn hng thng mi, gm Ngn hng Ngoi quc doanh (VPBank), Ngn hng K thng (Techcombank) v Ngn hng Qun i (MB). Vi tha thun ny, 3 ngn hng ny s l cc a ch cung cp, h tr sinh vin i hc i Nam mi trng thc t p dng cc kin thc nghip v trong o to. Nhng ngn hng ny cng s l a ch lu di tip nhn sinh vin tt nghip t i hc i Nam. B V Th Lin, Hiu trng trng i hc i Nam, ni: "Cc ngn hng cng cam kt to iu kin gip chng ti v c s thc tp, c gio vin v tham gia ging dy i hc i Nam. Khi chng ti m bo yu cu nh vy th cc ngn hng s sn sng tip nhn cc sinh vin t yu cu m cc ngn hng t ra v cng tc ti cc ngn hng. Thay i phng php o to, o to i hc ti chnh ngn hng khng theo hnh
75
thc c, vit, m dng cc hnh thc m phng, gn lin gia gio dc, thc t, c bit nng cao trnh ngoi ng". Ngoi chng trnh o to theo chun quy nh ca B Gio dc v o to, i hc i Nam cn o to song song ting Anh (trong 4 nm lin) sinh vin tt nghip c th t trnh ting Anh tng ng TOEIC 750 im. Trong chuyn ngnh c th, trng ny s a vo chng trnh ging dy cc kin thc lin quan n nghip v th Visa, Master; o to s dng phn mm Core Banking ca Temenos V lu di, i hc i Nam s l a ch o to theo nhu cu ca doanh nghip. Nh vy, c th thy, vic o to theo m hnh lin kt vi cc ngn hng s em li rt nhiu li ch. Mt mt, n to iu kin nng cao cht lng o to sinh vin, mt khc, n cn p ng v mt s lng nhn s cho cc ngn hng. Do , vic nhn rng m hnh ny ra khp cc trng i hc v cao ng c khoa ti chnh - ngn hng ni chung v cho ton b h thng cc c s o to trn c nc l iu nn lm. Vi m hnh ny, sinh vin s c th gn kin thc c hc vo thc t trong k hoch lin kt gia nh trng vi cc ngn hng thng mi. 4. Gii php v ti liu o to Thng nht ti liu ging dy cho tt c cc trng c o to chuyn ngnh Ti chnh - Ngn hng v cung cp thm nhng ti liu c gi tr thc t cho sinh vin. Ti liu ging dy ng vai tr quan trng trong cht lng o to sinh vin ca cc trng. Gio trnh o to hin i, cp nht vi thc tin s tng kh nng lm vic ca sinh vin sau khi ra trng. Ngc li, cc gio trnh lc hu, mang nng tnh l thuyt s lm lng ph sc lc ca sinh vin m khng o to c nhng k nng cn thit cho ngun nhn lc. Mt khi chng trnh o to hiu
76
qu s cn c s phi hp gia cc trng vi cc ngn hng i din c th l Hip hi cc ngn hng thng nht xy dng li chng trnh khung; r sot li gio trnh hin ti. Trn c s mt chng trnh khung chung, cc trng c th s dng cc gio trnh khc nhau nhng c s thng nht c bn cn thit v ni dung. c bit, trong qu trnh hi nhp quc t ca Vit Nam ni chung v c bit l s hi nhp mnh m ca ngnh ngn hng, vic a mt s ti liu nc ngoi, ti liu ting Anh vo tham kho v ging dy chnh thc l cn thit. Ngoi ra, cc trng cn xy dng phn mm m phng tc nghip ca ngnh TC-NH; y mnh a chng trnh ging dy bng ting Anh vo trong nh trng; ng thi xy dng c s d liu v ngnh Ti chnh Ngn hng phc v qun l Nh nc v nhim v o to. Ba bn B Gio dc - B ti chnh - cc ngn hng c th thng nht xy dng kho d liu v thi, cu hi, bi tp tnh hung in hnh chuyn ngnh TC-NH v a khong 5.000 cu hi ln mng dng chung, trn c s , chun ha cng tc o to nhn lc ngn hng nc ta. Nh vy, chng trnh o to s nh gi ng thc cht ca sinh vin hn v bm st tnh hnh hot ng thc tin ca ngn hng hn. Mt nguyn nhn quan trng khc dn n s bt cn xng gi nhu cu ca ngn hng vi kh nng p ng ca sinh vin l s coi nh vic pht trin cc k nng ngh nghip cho sinh vin nh lm vic nhm, qun l d n, t duy phn bin, cha to cho ngi hc mt kh nng thch ng linh hot trong cng vic. Cc gio trnh hin ti ch yu ch gm l thuyt, t cu hi suy lun, tng hpphn tch vn , cu hi tnh hung, gi nh, v c bit t cc bi tp nhm m phng hot ng nghip v thc t. Trong khi, r rng, y l nhng bi tp rt cn thit to nn mt gio trnh cht lng, hiu qu. Vn ny s cn nhiu s h tr tnh hung thc t t pha ngn hng v s nghin cu t pha cc khoa chuyn mn ca cc trng i hc, B Gio dc c th c ci thin.
77
5. Gii php cho vic pht trin cc k nng v tnh cch cn thit, gii quyt cc bt cp cn tn ti sinh vin K nng mm (soft skills) l thut ng dng ch cc k nng quan trng trong cuc sng con ngi nh: k nng sng, giao tip, lnh o, lm vic theo nhm, k nng qun l thi gian, th gin, vt qua khng hong, sng to v i mi... l nhng th thng khng c hc trong nh trng, khng lin quan n kin thc chuyn mn, khng th s nm, khng phi l k nng c tnh c bit m ph thuc ch yu vo c tnh ca tng ngi. Mt thc t cho thy ngy nay cc k nng mm ngy cng tr nn quan trng. Vic xem xt nh gi cc k nng mm trong mt quy trnh tuyn dng hu khp mi doanh nghip v c bit l ngn hng, cng ngy cng ng vai tr thit yu trong quyt nh tuyn dng ca h. Trong khi vic o to i a s trng i hc Vit Nam vn cn khim khuyt rt nhiu cho mng o to ny. 5.1. To iu kin khuyn khch sinh vin pht trin k nng mm v tip cn thc t 5.1.1. Nhn mnh vo k nng t duy cp cao (a) Nng cao s lng v cht lng cc ng dng. Tp trung vo vic a ng dng vo bi ging, bt buc hoc khuyn khch sinh vin phi t t duy phn tch, tng hp. Sau ging vin ch ng, tch cc kim tra kh nng t nh gi ca sinh vin (b) La chn thi lng, phn b thi lng ph hp. Nh trng cho php cc gio vin v sinh vin t tho lun vi nhau tm ra thi lng hc c th ph hp nht m bo gio vin c th hon thnh bi ging trong khi sinh vin vn c thi gian t nghin cu. ng thi sinh vin c iu kin va hc tp trn lp va c thi gian rn luyn cc k nng mm cn thit gn vi mn hc. V d vi b mn Thm nh d n / u t, sinh vin c th hnh thnh c phn
78
x nhanh chng phn tch c cc ch tiu ti chnh cn thit cho tng d n u t. (c) Hnh thc kim tra, gim st tch cc, ch ng. Ging vin a ra cc phng php gim st qu trnh hc tp, lm vic ca sinh vin mt cch ch ng, i hi sinh vin phi tht s lm vic. V d, thy c gio v sinh vin cng thit lp nn mt bi thuyt trnh tht s t cht lng: sinh vin nm c ni dung thuyt trnh ng thi rn luyn k nng lm vic nhm, k nng lnh o, k nng trnh by Thay v cho sinh vin t la chn mt ngi i din ln trnh by, gio vin c th ch nh mt ngi bt k thay mt nhm thuyt trnh ti ca nhm. Nh vy, ti thiu tt c cc thnh vin trong nhm u phi tham gia tch cc vo ni dung bi tp nhm nm bt c chnh v c th trnh by tt. Thm vo , cch lm ny s to iu kin cho cc sinh vin nht nht c c hi luyn tp trnh by trc m ng 5.1.2. Tng c hi tip cn thc t (a) To iu kin cho sinh vin tham gia nhiu hn vo hot ng x hi. Song song vi vic o to v mt l thuyt cho cc k nng mm trong lp hc, nh trng to iu kin cho sinh vin tham gia nhiu hn vo cc hot ng ngoi kha, cng tc x hi, thc tp c th thc hnh k nng mm trong mi trng thc t. C th c mt vi s so snh nh trong thi gian o to Vit Nam v cc trng i hc nc ngoi. Vit Nam hin nay, mc d cc hot ng tnh nguyn ngy cng tr nn ph bin, s lng sinh vin thc s tham gia vo cc hot ng ny cn rt hn ch. Qu thi gian ca sinh vin Vit Nam vi lch hc lin tc cng khng cho php sinh vin tham gia cc hot ng di ngy, a phng khc hoc nc khc. Trong khi , sinh vin Chu u c th bo lu kt qu hc tp trong 1 nm tham gia hot ng tnh nguyn cc nc ang pht trin. Khi tham gia cc hot ng ngoi kha nh
79
vy, sinh vin c c hi tip cn vi cng ng, thm ch l cng ng ca nn vn ha khc cng nh c iu kin pht huy kh nng ca mnh nhm phc v tt nht cho x hi. y chnh l mt trong nhng mi trng thc t thch hp nht cho sinh vin tip thu kin thc thc t, rn luyn k nng lm vic nhm, k nng phn tch tng hp, k nng bit lng nghe v hc hi t ph bnh cng nh nhn thc c r rng hn cc u nhc im ca bn thn. (b) Tng thi lng thc tp, kin tp. V cc hot ng thc tp, kin tp, sinh vin khi ngnh kinh t Vit Nam thng ch c mt t thc tp ko di ti a 2 thng cc doanh nghip, t chc. Trong khi , c th ly v d nh sinh vin Singapo hay Hoa K, cc sinh vin mt phn b bt buc mt phn c khuyn khch tham gia thc tp, kin tptrong ton b thi gian h v cc k ngh l hoc thm ch ngay c trong khi ang hc trn lp. Thm vo , Vit Nam vic thc tp cn mang nng tnh l thuyt khi cc sinh vin dnh thi gian n cc doanh nghip nhng khng c tip xc vi cng vic thc t. Cc doanh nghip thng khng t ra nhit tnh vi vic hng dn sinh vin. t hiu qu cao hn, nh trng v ngn hng lin kt 5.2. Hnh thnh cho sinh vin thi quen ch ng tip cn thng tin. Mt trong nhng nhc im ln nht sinh vin m kh nhiu ngn hng nhc n (survey) l hiu bit thc tin cn km. y l nhc im ch quan thuc v bn thn cc sinh vin. Tuy nhin nh trng trong qu trnh o to c th tc ng tch cc n n. Nhm nghin cu xin a ra y mt hnh thc rn luyn k nng tm hiu thc t cho sinh vin cc trng i hc: Vit bo co nh k v tnh hnh thi s. Hnh thc ny c th nh sau: Nh trng a cc bo co tnh hnh thc t vo thang im nh gi sinh vin. Gio vin l nhng ngi trc tip quyt nh hnh thc vit bo co, cch nh gi v l ngi trc tip nh gi cht lng ca cc bi tm hiu. Sinh vin
80
c yu cu vit cc bo co tng hp, phn tch tnh hnh thc t trong mt khong thi gian nht nh: 1 tun, 2 tun hoc bt k khong thi gian no ty thuc tnh hnh thc t (v d nh trong thi gian hin nay, nn kinh t Vit Nam ang c rt nhiu bin ng, thi gian nh k cho cc bo co ca sinh vin c th l 1 tun. Tuy nhin trong thi k nn kinh t kh n nh, t bin ng, thi gian nh k c th ko di ra thnh 2 tun hoc 1 thng). Khi thc hin phng php ny, bt buc ngi gio vin phi dnh nhiu thi gian tm hiu v tnh hnh thc t, quan trng l c thi gian c mt s lng ln thng tin, nht l trn mng Internet, v cc tin tc mang tnh thi s nht, ng thi c mt khi lng thi gian dnh cho vic nh gi c th bi tm hiu ca cc sinh vin nhm i n cc kt lun cng bng, chnh xc nht i vi cc kt qu tm hiu ca sinh vin, gim thiu tnh trng sao chp, lica sinh vin nh hin nay. Ch khi nh trng cng thy c gio c th phi hp cht ch vi nhau v a ra cc hnh thc qun l, nh gi nghim khc th sinh vin mi dn hnh thnh c thi quen ch ng tm hiu thng tin, lin h thc t. 5.3. Gia tng s hng th v gn b vi ngnh hc ca sinh vin. 5.3.1. Cng tc hng nghip (a) Tin hnh t sm. Hot ng hng nghip cn phi c tin hnh ngay t khi hc sinh ang trng cp 3 hoc thm ch sm hn. Vic hc ngh, hng nghip khng ch dng li cc bui ni chuyn hoc mt s bui hc thm cc ngh nh may, thu, mcTrong khong thi gian hc sinh hc tp ti cc cp c s, nh trng v cc thy c gio cn phi ch trng n vic tm hiu kh nng, c m ca tng hc sinh. Trn c s , phi hp cng b ngnh lin quan xy dng c s h tng cc em hc sinh pht hin v pht huy kh nng tht s ca mnh nh phng tp th dc, sn bng chy, bng chuyn, cc cu lc b
81
(b) Gio vin gn b vi hc sinh. Vit Nam c th hc tp m hnh ca nc ngoi: Tng s lng gio vin/ s hc sinh. iu ny c ngha l mt gio vin s chu trch nhim vi t hc sinh hn (lp hc t hn hoc cc thy c gio b mn cng tham gia vo vic qun l hc sinh ch khng ch giao cho mt s t cc thy c ch nhim). Nh vy cc gio vin c c hi tip cn nhiu hn vi hc sinh, nm c kh nng ca hc sinh v gip hc sinh nh hng tt hn cho vic hc tp cc cp bc cao hn v cho cng vic sau ny. Khi ln cp i hc, cc thy c gio song song vi vic to iu kin cho sinh vin rn luyn k nng mm, s ng thi gip sinh vin pht hin ra cc k nng lm vic mc cao hn, c bit l cc k nng mm. Trn c s sinh vin xc nh hoc xc nhn li mt cch ng n ngnh ngh h chn. y l mt trong nhng nn tng c bn cho vic m bo sinh vin tht s ph hp v am m ngnh ngh h chn cng nh m bo ct gim cc khon lng ph cho nh trng v x hi khi o to cc sinh vin khng hng th vi ngnh hc v do ra trng khng c kh nng lm vic trong lnh vc c o to. 5.3.2. Gia tng s la chn cc trng i hc Vit Nam hin nay, t l cc mn t chn cn qu hn ch. Thng thng cc mn t chn li l cc mn chuyn ngnh, i vo tng lnh vc c th trong khi cc mn bt buc i khi khng tht s cn thit cho mt s cng vic c th (v d nh mn quy hoch tuyn tnh c th s khng tht s gip ch nhiu cho mt sinh vin mong mun lm vic trong ngnh ngn hng). Gia tng cc mn hc t chn cho sinh vin, ng thi gia tng c hi hc tp cho sinh vin, gim bt s qun l kht khe v s lng cho cc sinh vin (v d nh hnh thc tn ch sp c a vo p dng hin nay) cho php sinh vin c hc tp ty theo kh nng thc t, qu thi gian c th b tr c ca tng sinh vin.
82
Vic sinh vin c nh hng c th t sm, tht s hnh thnh c nim am m vi ngnh hc v c quyn t do tng i cao trong vic la chn m hnh, cch thc, mn hc cho mnh s gip sinh vin t kt qu cao hn trong hc tp. i vi nh trng v doanh nghip, s m bo cht lng u ra (ca nh trng) v u vo (ca ngn hng ni ring v doanh nghip ni chung) cao hn, st vi thc t hn.
83
KT LUN Trong thi k nn kinh t Vit Nam ang hi nhp ngy cng su rng vo nn kinh t th gii nh hin nay, vn ngun nhn lc cng tr nn quan trng v l mt thch thc ln vi cc nh o to v cc t chc, doanh nghip. c bit v c th l trong ngnh ngn hng mt ngnh ang c tc pht trin v tm quan trng ng k i vi nn kinh t t nc. Trung bnh mi nm, c nc c khong 63.000 sinh vin tt nghip i hc v Cao ng chuyn ngnh Ti chnh Ngn hng. V mt s lng, cung lao ng cho ngnh ngn hng nh vy, nht l t sau khi Vit Nam gia nhp WTO khng th p ng c cu trong khi ngun nhn lc ca ngnh ngn hng t mc k lc v xp v tr cao nht trong tt c cc ngnh ngh hot ng trong nn kinh t hin nay vi tc tng trng ca th trng th 57%. Bn cnh , kh nng ca sinh vin mi ra trng hay xt theo cch tip cn ca nhm nghin cu, chnh l cht lng ca sn phm u ra c cung ng trn th trng lao ng chnh l vn ln nht v cng l mt trong cc nguyn nhn ng k nht dn n tnh trng ngn hng vn thiu nhn lc trm trng trong khi mt b phn khng nh sinh vin khi ngnh kinh t c o to v ti chnh ngn hng v c cho l c th lm vic trong cc ngn hng khi ra trng li khng th c chp nhn vo lm vic. Cc sinh vin ra trng a s khng p ng c k nng lm vic, khng c nhng kin thc thc tin. Trong s cc v tr tuyn dng trong ngnh ngn hng m sinh vin c th vo lm, khng phi tt c cc v tr u c th tm c sinh vin kh nng bt tay vo cng vic. Nguyn nhn s bt cn xng gia yu cu ca ngn hng v kh nng p ng ca sinh vin khi ngnh kinh t mi ra trng n t nhiu pha: pha nh trng i hc, cao ng chu trch nhim o to cha tiu chun ha, cp nht v h thng kin thc thc t cn thit; bn thn chnh sinh vin cha quan tm, n lc ; v cng do mt phn nguyn nhn t pha ngn hng n v cu lao ng
84
cha thc s ch ng trong cng tc cung cp thng tin tuyn dng, thu ht nhn ti v lin kt vi cc trng i hc v cc n v o to gip sinh vin p ng tt hn cc yu cu ct li ca ngn hng. T nhng nguyn nhn rt ra, nhm nghin cu c xut mt s gii php cho vn bt cn xng gia kh nng p ng ca sinh vin khi ngnh kinh t vi nhu cu tuyn dng ca cc ngn hng, gm c: cc gii php v m v cc gii php vi m c th. Gii php v m cp n s phi hp vi nhau gia cc bn: chnh ph, cc nh tuyn dng v nh o to nm bt thng tin, nghin cu v a ra nhng phng n o to ph hp to s n khp gia cung v cu trong ngnh Ti chnh ngn hng. Chnh ph cn c mt c ch v chnh sch to mi quan h cht ch gia c s o to v doanh nghip; cn to lp mt h thng cc c quan nghin cu, d bo phn tch nhu cu lao ng. Cn gc vi m, tng c s o to nn c b phn h tr v theo di sinh vin sau khi tt nghip c phn hi nhanh chng, gp phn thu hp khong cch gia cung v cu trn th trng lao ng. V cc gii php c th hn gm c: Gia tng s lng v m bo cht lng ging vin Lin kt, h tr thng tin v o to gia ngn hng v cc c s o to Thng nht tiu chun v cp nht thc tin ti liu o to Pht trin cc k nng v tnh cch cn thit, gii quyt cc bt cp cn tn ti sinh vin Cc gii php xut m nhm nghin cu a ra nhn mnh vai tr ca vic h thng ha kin thc, ti liu cng nh h thng ha vic qun l ging vin, sinh vin hiu qu hn; v vic thc y, khuyn khch chnh bn thn sinh vin nng ng, sng to hn trong qu trnh thu nhn kin thc, k nng hu dng cho vic lm sau ny.
85
Bn cnh , nhm nghin cu cng ch ra s phi hp ca cc t chc TCNH trong vic lin kt, h tr v thng tin v o to vi cc trng cng rt quan trng. Trong cch tip cn th trng lao ng th hai, bn cung lao ng Nh trng v bn cu lao ng Ngn hng, s h tr o to k c v vt cht v kin thc thc t ca cc ngn hng i vi cc trng chnh l mt phn gi ca sn phm sc lao ng bn cnh tin lng tr trc tip cho ngi lao ng. Cn bng cung cu lao ng trn th trng s t c khi lng lao ng c cu t pha ngn hng c p ng t qu trnh o to ca cc trng vi mt mc chi ph m ngn hng b ra tr lng cho ngi lao ng v h tr o to cc trng ph hp vi li ch h nhn c khi s dng cc sinh vin c nghip v. Cc thng tin t pha ngn hng cn c bao gm yu cu v sn phm lao ng: t lng cu mi nm cc trnh , nghip v c th nh trng c k hoch tuyn sinh v o to ph hp n trnh x l nghip v cn thit sinh vin c th thc s m ng c cng vic thc t ngn hng sau khi ra trng. Ngoi ra, pha ngn hng cn cn c s h tr hp l cho cng tc ging dy chuyn mn ca cc trng nh: gi cc nhn vin ngn hng nhiu kinh nghim v/hoc c th l hng dn vin ca cc kha o to ni b ca ngn hng, tham gia tr ging hoc lm khch mi trong cc bui tho lun ti cc trng; cho ging vin tham gia hp tng kt tnh hung, kinh nghim vi ngn hng; to nhiu c hi v iu kin hn sinh vin thc tp ti ngn hng; xy dng cc m hnh lin kt cht ch vi cc trng c th; lp ngn hng o gip sinh vin thc hnh
86
PH LC (1) BNG CU HI NGHIN CU DNH CHO SINH VIN

nh gi kh nng p ng ca Sinh vin khi ngnh Kinh t mi ra trng i vi yu cu tuyn dng v lm vic ca cc Ngn hng Xin cho Anh/Ch. Chng ti ang tin hnh cuc kho st v s nh gi ca pha ngn hng/ sinh vin v kh nng p ng ca sinh vin khi ngnh kinh t mi ra trng i vi yu cu tuyn dng v lm vic ca cc ngn hng. Rt mong nhn c s hp tc gip ca Anh/Ch. THNG TIN C NHN Anh/Ch c th cho bit? Tn: Trng: 1. C mong mun lm trong ngnh ngn hng khng? Sinh vin nm th: __C __Khng
2. Anh/Ch c bao gi tm hiu v hot ng, nghip v ca ngn hng khng? __C __Khng 3. Mc thng xuyn ca vic tm hiu ? Khng bao gi Him khi Thnh thong Tng i Thng xuyn
thng xuyn 4. Hy nh th t cc ngun tham kho m Anh/Ch hay s dng nht Th Cc ngun tham kho t Internet Ngi quen lm trong ngnh ngn hng Thy c Sch v Bn b Bo ch Cc ngun khc (xin nu r) Xin hy nh du X vo tng ng vi mc p ng ca sinh vin theo kin Anh/Ch, hoc vo KO nu Anh/Ch cho rng k nng khng cn thit vi cng vic Ngn hng. A. NH GI V CC K NNG NGHIP V
87
1 Hiu bit rt t, m h v c nhiu nhm ln 2 Nm c nhng l thuyt c bn nht 3 Nm vng l thuyt 4 Nm vng l thuyt v c kh nng lin h thc t 5 Nm vng l thuyt v c kh nng gii quyt cc vn thc t, c th bt tay ngay vo cng vic K nng v nghip v Phng 1 Cc kin thc c bn lin quan n nghip v thanh thanh ton (khi nim, c im cc phng ton quc thc thanh ton.) t 2 UCP v ISBP 3 K thut nghip v ngoi thng 4 Cc kin thc thng mi c s (Incoterms) 5 Gii quyt cc sai st v tranh chp Phng tn 6 Cc khi nim (Vn, ti sn) dng 7 nh gi phng n kinh doanh ca d n 8 Mc ri ro ca d n 9 Xc nh tiu ch cho vay Phng 10 Hiu bit chung v th (cc loi th, c th im) 11 12 13 14 15 Cc k nng chung 16 17 18 19 20 Pht hnh th Thanh ton th Tra sot khiu ni Marketing Dch v khch hng Ting Anh giao tip Ting Anh chuyn ngnh S dng MSWord S dng MSExcel Hiu bit v cc lut, quy nh lin quan (Lut thng mi, Lut cng c chuyn nhng, Lut Tn dng) 1 2 3 4 5
B. NH GI V CC K NNG MM K nng mm 1 Lm vic c lp 1-Rt km 1 2 3 5-Rt tt 4 5 KO
88
2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Phn tch Tng hp Suy ngh sng to Gii quyt vn Thuyt trnh Giao tip m phn Lnh o Hiu bit v con ngi Hiu bit v tnh hnh chnh tr v mi trng kinh t v m Tm nhn C quan h rng Tha nhn v hc hi t sai lm Kh nng lm vic tp trung cao
C. NH GI V TNH CCH CON NGI PH HP VI CNG VIC Tnh cch con ngi 1 Trch nhim 2 Cn thn 3 Trung thc 4 Kin tr 5 Nhanh nhy 6 Quyt tm 7 Khim tn 8 Quyt on 1-Rt km 1 2 3 5-Rt tt 4 5 KO
D. NH GI CHUNG V KIN KHC 1. Theo anh/ch, cc sinh vin khi ngnh kinh t mi ra trng nhn chung p ng c khong bao nhiu % yu cu cng vic ca ngn hng?____________________ 2. Anh/Ch c xut g v chng trnh, ni dung v cch thc ging dy cc mn hc trng i hc ci thin kh nng p ng ca sinh vin theo yu cu ca ngn hng khng?
Xin chn thnh cm n Anh/Ch gip chng ti thc hin bng nghin cu ny.
89
(2) BNG CU HI NGHIN CU DNH CHO NGN HNG

nh gi kh nng p ng ca Sinh vin khi ngnh Kinh t mi ra trng i vi yu cu tuyn dng v lm vic ca cc Ngn hng Xin cho Anh/Ch. Chng ti ang tin hnh cuc kho st v s nh gi ca pha ngn hng/ sinh vin v kh nng p ng ca sinh vin khi ngnh kinh t mi ra trng i vi yu cu tuyn dng v lm vic ca cc ngn hng. Rt mong nhn c s hp tc gip ca Anh/Ch. Xin Anh/Ch cho bit hin ti Anh/Ch ang cng tc phng nghip v no ca ngn hng. ___Phng thanh ton ___Phng th ___Phng tn dng ___Phng khc (xin ni r)__________ Xin cho bit chc v hin ti ca Anh/Ch ti ngn hng: ________________________ Xin hy nh du X vo tng ng vi mc p ng ca sinh vin theo kin Anh/Ch, hoc vo KO nu Anh/Ch cho rng k nng khng cn thit vi cng vic Ngn hng. A. NH GI V CC K NNG NGHIP V Trong phn ny, Anh/Ch ch cn nh gi v cc k nng chung v k nng thuc phng nghip v Anh/Ch lm vic. 1 Hiu bit rt t, m h v c nhiu nhm ln 2 Nm c nhng l thuyt c bn nht 3 Nm vng l thuyt 4 Nm vng l thuyt v c kh nng lin h thc t 5 Nm vng l thuyt v c kh nng gii quyt cc vn thc t, c th bt tay ngay vo cng vic K nng v nghip v Phng 1 thanh ton quc Cc kin thc c bn lin quan n nghip v thanh ton (khi nim, c im cc phng thc thanh ton.)
90
2 3 4 5
UCP v ISBP K thut nghip v ngoi thng Cc kin thc thng mi c s (Incoterms) Gii quyt cc sai st v tranh chp Cc khi nim (Vn, ti sn) nh gi phng n kinh doanh ca d n Mc ri ro ca d n Xc nh tiu ch cho vay
Phng tn dng
6 7 8 9
Phng th
10 Hiu bit chung v th (cc loi th, c im) 11 Pht hnh th 12 Thanh ton th 13 Tra sot khiu ni 14 Marketing 15 Dch v khch hng 16 17 18 19 20 Ting Anh giao tip Ting Anh chuyn ngnh S dng MSWord S dng MSExcel Hiu bit v cc lut, quy nh lin quan (Lut thng mi, Lut cng c chuyn nhng, Lut Tn dng)
Cc k nng chung
B. NH GI V CC K NNG MM K nng mm 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Lm vic c lp Phn tch Tng hp Suy ngh sng to Gii quyt vn Thuyt trnh Giao tip m phn Lnh o
1-Rt km 1 2
5-Rt tt 4 5 KO
91
10 11 12 13 14 15
Hiu bit v con ngi Hiu bit v tnh hnh chnh tr v mi trng kinh t v m Tm nhn C quan h rng Tha nhn v hc hi t sai lm Kh nng lm vic tp trung cao
C. NH GI V TNH CCH CON NGI PH HP VI CNG VIC Tnh cch con ngi 1 2 3 4 5 6 7 8 Trch nhim Cn thn Trung thc Kin tr Nhanh nhy Quyt tm Khim tn Quyt on 1-Rt km 1 2 3 5-Rt tt 4 5 KO
D. NH GI CHUNG V KIN KHC 1. Theo anh/ch, cc sinh vin khi ngnh kinh t mi ra trng nhn chung p ng c khong bao nhiu % yu cu cng vic ca ngn hng?____________________ 2. Anh/Ch c xut g v chng trnh, ni dung v cch thc ging dy cc mn hc trng i hc ci thin kh nng p ng ca sinh vin theo yu cu ca ngn hng khng?
Xin chn thnh cm n Anh/Ch gip chng ti thc hin bng nghin cu ny. Nhm thc hin
TI LIU THAM KHO

92
1. 2. 3.
4.
5. 6. 7. 8.
Gio trnh Kinh t Vi m I, II i hc Kinh t Quc dn Bo co kt qu kho st cht lng o to ca trng i hc Ngoi thng. Bo co kt qu nghin cu Mt s yu t kinh t - x hi tc ng n hot ng hc tp v inh hng vic lm sau khi tt nghip ca sinh vin Nhm ging vin HQG Tp.HCM 2002 Bo co Nhng quan st v gio dc i hc trong cc ngnh v cng ngh thng tin, k thut in in t - vin thng v vt l ti mt s trng i hc Vit Nam Nhm gio s trng i hc Harvard (Hoa K) 2005 Australian Qualifications Framework Implementation Handbook, Third edition 2002. Thi bo Kinh t Si Gn (nhiu s) Kt qu ca mt s iu tra, thng k v sinh vin ca Trng i hc Kinh t Quc Dn H Ni v Hc vin Ngn hng. Mt s website www.vnchannel.net http://www.laodong.com.vn/ www.vnn.vn www.thanhniennews.com www.vnanet.vn www.vietnamnews.vnagency.com.vn
93

(YRC) - Su Bat Can Xung Giua Nhu Cau Tuyen Dung Cua Cac Ngan Hang Va Kha Nang Dap Ung Cua Sinh Vien Khoi Nganh Kinh Te Moi Ra Truong

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

(YRC) - Su Bat Can Xung Giua Nhu Cau Tuyen Dung Cua Cac Ngan Hang Va Kha Nang Dap Ung Cua Sinh Vien Khoi Nganh Kinh Te Moi Ra Truong

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MC LC

SL2 SL1 SL2

chung Tng hp NVCM K nng mm Tnh cch

0.94 0.99 0.97 1.04

Thanh ton Tn dng Th Nghip v chung K nng mm Tnh cch

Tiu ch Nm c UCP v ISBP

3.40 2.63 2.91 3.48 3.01 3.24 2.56

3.34 2.56 2.74 2.59 2.22 2.19 1.92

0.06 0.07 0.17 0.89 0.79 1.05 0.64

20.7% 57.3% 51.2% 42.6% 53.2% 55.3% 63.8%

Trung bnh SV 3.19 NH 2.90

lch chun SV 0.96 NH 1.00

0.82 0.81 0.91 0.91 1.13

Phm cht cn thiu ca SV Ngoi thng

10.00% 8.26% 6.96% 6.52%

6.09% 5.22% 5.22% 3.48%

3.04% 2.17% 2.17% 2.17% 2.17% 2.17% 1.30% 1.30% 1.30%

k nng lnh o/t chc

nng lc giao tip

Phm tnh cht kin tr chnh tr, o c

Sng to Phn tch

Nhanh nhy Cn thn

Hiu bit v ctr v kt v m 2.90 2.71 2.84 2.97

quan th s bt cn xng gia cung cu trn th trng lao ng vn s kh c th gii quyt c.

PH LC (1) BNG CU HI NGHIN CU DNH CHO SINH VIN

B. NH GI V CC K NNG MM K nng mm 1 Lm vic c lp 1-Rt km 1 2 3 5-Rt tt 4 5 KO

(2) BNG CU HI NGHIN CU DNH CHO NGN HNG

TI LIU THAM KHO

You might also like