(YRC) - Tac Dong Cua Chinh Sach Ty Gia Hoi Doai Toi

Cng trnh d thi GiI th-ng sinh vin nghin cu khoa hc Nm 2009
Tn cng trnh
Tc ng ca chnh sch t gi hi oI ti pht tr in kinh t vit nam
Thuc nhm ngnh : XH1a
Tm tt cng trnh Nn kinh t th gii ang hi nhp ngy cng su rng hn v Vit Nam khng nm ngoi xu h-ng . Vi s m ca th tr-ng, hot ng kinh t quc t ngy cng ng vai tr quan trng i vi nn kinh t ca Vit Nam. Chnh v vy, nhng chnh sch nh h-ng trc tip n hot ng kinh t quc t nh- chnh sch t gi hi oi ngy cng tc ng mnh m n s pht trin kinh t ca t n-c. Vic nhn thc -c s tc ng mnh m ny cng nh- -a ra nhng n-c i hp l da trn nhn thc l ht sc cn thit. T gi hi oi v chnh sch t gi hi oi c nhng nh h-ng rt to ln n cc kha cnh ca nn kinh t. Tr-c ht t gi hi oi v chnh sch t gi hi oi tc ng trc tip n hot ng ngoi th-ng ca mt quc gia, l nhn t quyt nh tnh trng cn bng ngoi ca quc gia . Bn cnh , thng qua hot ng ngoi th-ng, t gi hi oi v chnh sch t gi hi oi cn tc ng ti cc yu t khc nh- lm pht, tng tr-ng kinh t, mc l-ng thc t, u t- v i mi cng ngh, v cng thng qua , n cn nh h-ng ti s phn b ngun lc trong nn kinh t, to ra s thay i trong c cu ngnh, nng sut lao ng, sn l-ng, vic lm v tht nghip. Mt khc, tt c cc yu t chu tc ng ca t gi hi oi v chnh sch t gi hi oi ny li u l nhng yu t quyt nh s pht trin kinh t ca quc gia. Do , c th ni chnh sch t gi hi oi ng vai tr ht sc quan trng trong vic hoch nh con -ng pht trin kinh t. Vi nhng lin h v mt l thuyt, tc gi p dng vo phn tch tc ng ca chnh sch t gi hi oi i vi pht trin kinh t Vit Nam k t khi t gi hi oi -c chnh thc xc lp vo nm 1955 cho n nay. Nghin cu cho thy tc ng ca chnh sch t gi hi oi ti pht trin kinh t ca Vit Nam t-ng ng vi mc m ca ca nn kinh t. Tr-c ci cch 1986 - 1989, chnh sch t gi hu nh- tc ng khng nhiu n nn kinh t k hoch ho tp trung. K t ci cch 1986 - 1989, chnh sch t gi th hin vi tr to ln ca n. Vi nhng thay i tch cc m ni bt l nhng mc ci cch vo thng 3 nm 1989, nm 1992, thng 7 nm 1997, thng 2 nm 1999, -a t gi vn ng theo chiu h-ng ph hp hn vi nn kinh t th tr-ng, chnh sch t gi thc y kinh t Vit Nam pht trin mnh m. Tuy nhin trong qu trnh hoch nh cng nh- thc thi chnh sch t gi cng c khng t nhng bt cp i khi trit tiu ng lc pht trin nh- s chm tr thay i chnh sch trong khong thi gian 1986-1989.
http://svnckh.com.vn
T nhng phn tch v thc trng chnh sch t gi v tc ng ca n ti pht trin kinh t Vit Nam, tc gi tng hp cc ngun t- liu v -a ra cc bi hc cng nhgii php trong chnh sch iu hnh t gi: l nhng bi hc v vic la chn ch t gi, bi hc v vic iu chnh t gi, l nhng quan im cn nghim tc thc hin trong vic hoch nh chnh sch, l nhng gii php nhm hon thin ch t gi ca Vit Nam m c th l vic la chn ch t gi ph hp trong thi gian ti, l gii php nng cao nng lc ca cc cng c can thip t gi, l cc gii php kinh t v m cn kt hp cng v mt s gii php khc.
Li M u
1. Tnh cp thit ca ti T gi hi oi l mt bin s kinh t ht sc quan trng trong nn kinh t m v chnh sch t gi hi oi cng l mt chnh sch kinh t v m ct yu nhm bnh n v gp phn thc y pht trin nn kinh t ca cc quc gia ni chung v Vit Nam ni ring. c bit, trong hon cnh hin nay khi Vit Nam trong qu trnh hi nhp su v rng vo nn kinh t th gii ang gp nhiu bt n do khng hong kinh t ton cu th vn chnh sch t gi li cng tr nn quan trng. Vic -a ra mt chnh sch t gi nhm che chn cho nn kinh t khi nhng bin ng qu mnh ca nn kinh t th gii m khng nh h-ng ti mc tiu chnh pht trin kinh t ca quc gia l ht sc cn thit. Song c -c mt chnh sch t gi hp l cn phi nm r -c nhng tc ng ca chnh sch t gi ln s pht trin kinh t. Thy -c tm quan trng ca vn , tc gi quyt nh chn ti tham d cuc thi l: "Tc ng ca chnh sch t gi hi oi ti pht trin kinh t Vit Nam" 2. Mc tiu nghin cu Mc tiu nghin cu ca ti nhm tm hiu -c tc ng ca chnh sch t gi ti pht trin kinh t, t rt ra bi hc kinh nghim v -a ra mt s kin ngh cho vic hoch nh chnh sch t gi Vit Nam cho thi gian ti. 3. i t-ng nghin cu v phm vi nghin cu i t-ng nghin cu ca ti l chnh sch t gi v tc ng ca n ti pht trin kinh t
Phm vi nghin cu: ti tp trung vo vn t gi hi oi v chnh sch t gi trong mi quan h vi pht trin kinh t trn thc tin ti Vit Nam t nm 1955, khi t gi hi oi chnh thc bt u -c xc lp cho n giai on u nm 2009 4. Ph-ng php nghin cu: hon thnh ti, tc gi s dng cc ph-ng php: thu thp thng tin, tng hp, phn tch s liu t internet, cc bi bo, cc bi nghin cu... Ngoi cc mc m u, kt lun, danh mc t vit tt, danh mc bng biu, ti liu tham kho v ph lc, ti gm c ba phn chnh: Ch-ng 1: C s l lun v chnh sch t gi hi oi v pht trin kinh t Ch-ng 2: Thc trng chnh sch t gi v nhng tc ng n pht trin kinh t Vit Nam Ch-ng 3: Mt s bi hc v kin ngh trong vic hoch nh v thc thi chnh sch t gi hi oi cho mc tiu pht trin kinh t Vit Nam.
Ch-ng 1: c s L lun v chnh sch t gi hi oi v pht trin kinh t

I. L lun chung v chnh sch t gi hi oi
1. T gi hi oi
1.1. nh ngha t gi hi oi v cc loi t gi hi oi
Trong quan h kinh t gia cc quc gia m tr-c ht l quan h mua bn, u tcn c s trao i gia cc ng tin (khc nhau) vi nhau. Chnh hot ng chuyn i ng tin ny thnh ng tin khc theo mt t l no trong qu trnh quan h kinh t ny lm ny sinh phm tr t gi hi oi.
1.1.1. nh ngha t gi hi oi
T gi hi oi gia hai ng tin l gi c ca mt ng tin -c tnh ra ng tin khc. iu 9 lut Ngn Hng Nh N-c Vit Nam cng nh ngha: t gi hi oi l t l gia gi tr ng Vit Nam vi gi tr ng n-c ngoi. L mt loi gi c, t gi hi oi c bn -c xc nh da trn c s ca quy lut gi tr v thng qua s t-ng tc ca quy lut cung cu trn th tr-ng.
1.1.2. Phn loi t gi hi oi

Trong ti, trnh nhm ln, tc gi quy -c t gi hi oi l gi ca ngoi t tnh theo ni t v -c k hiu l E. Khi quy -c nh- vy, nhng thay i lm t gi tng s ng ngha vi vic lm gim gi tr ng ni t v ng-c li. Trong thc t pht trin ca nn kinh t th tr-ng, cng mt lc c s tn ti ca nhiu loi t gi khc nhau. Da trn nhng c s khc nhau m ta phn chia thnh cc loi t gi: da trn tiu thc i t-ng qun l th ta c t gi chnh thc (t gi -c cng b chnh thc rn th tr-ng lm c s tham chiu cho cc hot ng giao dch, kinh doanh, thng k) v t gi th tr-ng (t gi -c hnh thnh thng qua cc giao dch c th ca cc thnh vin trn th tr-ng); da trn k thut giao dch th c bn c hai loi t gi l t gi mua/bn giao ngay (ko theo vic trao i ngay cc khon tin) v t gi mua/bn k hn (ko theo vic trao i cc khoan tin vo mt ngy t-ng lai xc nh); cn khi nghin cu v s vn ng v tc ng ca t gi hi oi n cc bin s kinh t v m th t gi hi oi -c phn chia thnh t gi hi oi danh ngha v
t gi hi oi thc t.Trong gii hn nghin cu ca ti, tc gi mun tp trung vo nghin cu cp t gi hi oi danh ngha v thc t thy -c s vn ng v tc ng ca t gi hi oi ti s pht trin kinh t nhmc ch ti ny h-ng ti. T gi hi oi danh ngha: l t l so snh gia hai ng tin -c xc nh ti mt thi im c th, n c th -c xc nh bng nhng ph-ng h-ng v c ch rt khc nhau. T gi hi oi thc t: l t gi hi oi -c tnh da trn mc gi c t-ng i ca hng ho, dch v t nhng n-c khc nhau khi chng -c tnh bng mt loi tin t chung (tc l phi thng qua t gi hi oi danh ngha chuyn i cc loi tin t sang cng mt n v). Theo , t gi hi oi thc t chu nh h-ng ca t gi hi oi danh ngha v -c xc nh theo cng thc:
Er
Trong : Er E : l t gi hi oi thc t
PL* PL
: l t gi hi oi danh ngha
PL* : l mc gi c n-c ngoi PL : l mc gi c trong n-c
Nh- vy, c th thy: sc cnh tranh ca hng ho, dch v ca mt n-c khng i trn th tr-ng quc t th cn iu chnh t gi hi oi danh ngha ph hp vi s thay i ca mc gi c t-ng i trong n-c cng nh- trn th gii nhm gi nguyn sc mua ca ng tin.
1.2. C ch xc nh t gi hi oi
Cng nh- gi c ca cc loi hng ho khc, t gi hi oi -c xc nh trn c s cung cu ngoi t trn th tr-ng ngoi hi. Cung ngoi t ca mt n-c ph thuc vo nhu cu ca n-c ngoi v hng ho, dch v v ti sn ca n-c s ti (n-c c ng ni t -c em ra phn tch, trong ti ny l Vit Nam). Do ta c hm cung ngoi hi: S*= f(d*) Trong : S* d* n-c s ti.
: l cung ngoi t ca mt quc gia : l nhu cu ca n-c ngoi v hng ho, dch v v ti sn ca
C th nhn thy r rng hm cung ngoi hi c quan h cng chiu vi cc nhn t cu ca n-c ngoi trn. Khi cc yu t ny tng s khin cho cung ngoi t ca quc gia tng v ng-c li. Khi t gi tng s dn n gi c hng ho ca n-c s ti t-ng i r hn so vi th tr-ng th gii khin l-ng cu cc yu t trn tng v lm cho cung ngoi t ca quc gia tng theo. Do vy, ta c th thy -ng cung ngoi t ca mt quc gia l -ng dc ln nh- th 1
E (VND/USD): t gi hi oi VND : n v ni t USD: n v ngoi t S* : -ng cung ngoi t Q* : S l-ng ngoi t E1 E2 E (VND/USD) S*
Q1 Q2
Q*
th 1: cung ngoi t Cu ngoi t ca mt n-c ph thuc vo nhu cu ca n-c v hng ho, dch
v v ti sn ca n-c ngoi, do , ta c hm cu ngoi hi: D*= f(d) Trong : D* : l cu ngoi t ca mt quc gia d n-c ngoi. Cng ging nh- cung ngoi hi, khi cc yu t cu ny tng ln s khin cho l-ng cu ngoi hi ca quc gia tng v ng-c li. Mt khc, l-ng cu hng ho, dch v v ti sn n-c ngoi ca mt quc gia li ph thuc vo t gi. T gi tng khin ng ni t gim gi, hng ho ca n-c ngoi tr nn t-ng i t so vi hng ho trong n-c nn l-ng cu hng ho gim dn n s gim st trong l-ng cu ngoi hi. Do vy ta c -ng cu ngoi hi dc xung nh- th 2 Trong : E (VND/USD): t gi hi oi VND : n v ni t USD: n v ngoi t S*: -ng cung ngoi t Q : S l-ng ngoi t.
*
: l nhu cu ca n-c s ti v hng ho, dch v v ti sn ca
(VND/USD)
E1 E2
Khi -ng cung ngoi hi ct -ng cu ngoi hi, ta nhn -c mc t *gi cn D bng (Hnh 3). Ti mc cung ngoi t bng mc cu ngoi t. im cn bng -c hnh thnh do tc ng ca cung v cu. Nu t gi hi oi l E1>E*, cnh tranh gia Q Q2 Q* cc yu t cung s khin cho t gi gim xung E*..Nu t gi hi oi l1E2 < E* th cnh trang gia cc yu t cu s khin cho t gi tng ln n E*.
th 2: Cu ngoi t
E (VND/USD) E1 E* E2 S*
Nh- vy, t-ng tc cung cu l nhn t c bn xc nh t gi hi oi.
1.3. Cc yu t c bn tc ng n t gi hi oi
Cc cch tip cn khc nhau s cho ta thy r hn tc ng ca cc nhn t n t gi hi oi trong cc tr-ng hp khc nhau. y, ta c th tip cn cc nhn t tc ng n t gi hi oi da trn gc cn cn thanh ton, theo ngun gc ban u hnh thnh nn t gi: quan h kinh t gia cc quc gia. Cn cn thanh ton l bng i chiu gia cc khon tin m n-c ngoi tr cho mt n-c v nhng khon tin m n-c tr cho n-c ngoi trong mt khong thi gian nht nh, th-ng l mt nm. Cn cn thanh ton cu thnh t ba b phn ch yu : ti khon vng lai, ti khon vn v ti khon thanh ton chnh thc.Ti khon vng lai ghi chp cc hot ng bun bn hng ho v dch v, thu nhp t u t- v cc khon chuyn giao.Ti khon vn: ghi chp cc giao dch lin quan n vic mua hay bn ti sn gia nn kinh t trong n-c v n-c ngoi. Ti khon thanh ton chnh thc: ghi chp cc giao dch do ngn hng trung -ng thay mt chnh ph thc hin bao gm nhng thay i d tr v vng v ngoi t. Cn cn thanh ton chung phi lun lun cn bng nh-ng iu khng nht thit phi xy ra vi tng hng mc ca cn cn thanh ton. Ngoi ra ng-i ta c th dng thut ng cn cn thanh ton thm ht (hay thng d-) ch mt khon thm ht (hay thng d-) ca tng ti khon vng lai v ti khon vn. Chnh nhng khon thu chi trong cc ti khon ca cn cn thanh ton hnh thnh nn cung cu ngoi t trn th tr-ng ngoi hi v xc lp nn t gi, do vy cc nhn t tc ng lm thay i thu chi trong cc hng mc ca cn cn thanh ton s l nhng nhn t tc ng n t gi hi oi.
1.3.1. Cc yu t c bn tc ng n cn cn ti khon vng lai
C th thy ti khon vng lai ch yu ghi chp li hot ng xut nhp khu, do nhng yu t no nh h-ng n tnh hnh xut nhp khu th cng lm thay i cn cn ti khon vng lai. Tc ng n tnh hnh xut nhp khu c mt vi nhn t chnh sau y:
1.3.1.1. Mc gi c t-ng i
T gi hi oi trong di hn da trn mt quan nim n gin xut pht t yu t gi c c tn l quy lut mt gi (Law of One Price) -c pht biu: t gi hi oi s -c xc nh mt mc duy nht sao cho hng ho -c bn bt k ni u trn th gii vi cng mt gi quy i nh- nhau m khng tnh n hng ho do n-c no sn xut nu hng ho ging nhau v phm cht, quy cch. Trn c s , m rng ta c thuyt PPP (Purchasing Power Parity): t gi hi oi gia tin t trong n-c v ng ngoi t s -c iu chnh phn nh ng chnh lch mc gi trong n-c v th tr-ng th gii. Nh- vy, thuyt PPP th hin r mi quan h gia mc gi c t-ng i v t gi hi oi. Khi mc gi c t-ng i trong trong n-c tng th hng nhp khu tr nn r hn v hng xut khu tr nn t hn khin cho l-ng cu v hng nhp khu tng v l-ng cu ca n-c ngoi v hng xut khu gim, t s khin cho l-ng cung ngoi t gim v cu ngoi t tng, t gi tng v ng ni t gim gi so vi ngoi t. Ng-c li, khi mc gi c t-ng i trong n-c gim th t gi cng s gim.
1.3.1.2. Cc bin php bo h

S pht trin kinh t khng ng u ca cc quc gia dn n s cnh tranh v hng ho v dch v, bo v hng ho n-c mnh sn xut, mt quc gia s dng chnh sch bo h bng hng ro thu quan v phi thu quan. Hng ro thu quan khin gi hng nhp khu tng lm gim tnh cnh tranh so vi hng trong n-c cn hng ro phi thu quan th li hn ch trc tip s l-ng hng nhp khu. Theo c ch , chnh sch bo h khin cho l-ng cu hng nhp khu gim i v em li li ch cho cc nh sn xut trong n-c. L-ng cu hng nhp khu gim khin l-ng cu ngoi hi gim, t gi hi oi gim, theo , ng ni t ln gi. Tuy nhin, chnh sch bo h khi -c s dng li to ra chiu h-ng ng-c li vi mc tiu ban u ca n, iu ny -c th hin : khi ng ni t tng gi th khng nhng gi hng xut khu trn th tr-ng th gii tng ln, khng nhng lm hn ch xut khu m cn lm cho gi hng ho nhp khu r i th tr-ng trong n-c, tng nhp khu. Bn cnh , chnh sch bo h gy nn nhng tiu cc khc nh- trong hnh chnh
10
do thu quan v quota v-t qu nhng gii hn hp l: bun lu, mc ngoc u thu quota
1.3.1.3. S thch ca ng-i tiu dng

S thch ng-i tiu dng c tc ng n rt nhiu bin s kinh t nh-ng li rt kh nh gi. Do s khc nhau trong s thch cc loi hng ho nn mc d hng ho trong n-c v n-c ngoi c nhiu im ging nhau v gi c, cht l-ng v hnh thc nh-ng vn khng thay th -c cho nhau. Chnh v vy nn tm l ng-i tiu dng cng tc ng n l-ng cu ngoi t trn th tr-ng ngoi hi. Nu ng-i tiu dng trong n-c thch hng ngoi hn so vi hng ho sn xut trong n-c th l-ng cu hng nhp khu s tng cao, iu ny ng ngha vi l-ng cu ngoi t tng ko theo h qu l s tng ln ca t gi hi oi. Ng-c li, khi ng-i tiu dng c xu h-ng thch hng ni hn th mc t gi s gim xung.
1.3.1.4. Nng sut lao ng

L mt bin s phn nh s pht trin kinh t v hiu qu s dng ngun lc ca mt quc gia, nng sut lao ng l mt yu t quan trng tc ng n t gi hi oi trong di hn. Nng sut lao ng tng lm cho mc gi t-ng i ca hng ho trong n-c gim, iu ny s khin cho cu hng ho trong n-c tng v cu hng ngoi gim, cu ngoi t gim. Bn cnh , nng sut lao ng tng cng thc y xut khu lm cung ngoi t tng, t gi c xu h-ng gim, ng ni t ln gi so vi ngoi t, hay ng ni t c v th -c ci thin. C th thy nhng nhn t tc ng n t gi hi oi thng qua cn cn ti khon vng lai nu trn y cng chnh l nhng nhn t tc ng n t gi hi oi trong di hn. S thay i cc nhn t ny dn s hnh thnh nn mt mc t gi n nh mi.
1.3.2. Cc yu t c bn tc ng n cn cn ti khon vn.

Bi t gi hi oi l gi c ca mt ng tin -c tnh ra mt ng tin khc nn ta c th hiu t gi hi oi l gi c ca mt ti sn -c nh danh bng ng tin ny tnh ra ng tin khc. Nh- vy t gi hi oi chnh l gi c o l-ng t sut li tc d kin ca cc ng tin trn th tr-ng ti sn. Mun so snh -c t sut li tc ca cc ng tin, ta phi tnh t sut li tc ca chng ra mt ng tin chung. Khi , t sut li tc d kin ca ng tin no cao hn th ng tin s -c cc nh u t- nm gi nhiu hn.
11
T sut li tc ca ng ni t tnh ra ngoi t khng ch bao gm li sut m cn bao gm c mc ln gi hay xung gi ca ng ni t so vi ngoi t. Nh- vy, t sut li tc ca ni t -c tnh ra ngoi t theo cng thc:
RET
Trong RETd i
d
Ete 1 Et Et
: l t sut li tc ca tin gi ni t tnh ra ngoi t : l mc li sut thc t ca tin gi ni t : l mc t gi d kin : l mc t gi hin ti
Eet+1 Et
Theo hiu ng Fisher quc t (xem thm Ph Lc 1), cc dng vn s dch chuyn cho n khi t sut li tc d kin khi u t- trong n-c hay n-c ngoi u bng nhau, tc l: RET *= RETd (RET* l t sut li tc d kin ca tin gi ngoi t tnh ra ngoi t, RET* = i* vi i* l mc li sut thc t ca tin gi ngoi t) hay
Ete 1 Et
Et
Et
Ete 1 1 i d i*
T cng thc trn c th nhn thy s thay i li sut ca cc ng tin s lm thay i t gi hi oi. Nu li sut trong n-c cao hn li sut tin gi ngoi t trn th tr-ng n-c ngoi th lung vn s chy vo th tr-ng trong n-c h-ng chnh lch li sut, iu ny s tng cung trn th tr-ng ngoi t v khin t gi gim hay ng ni t ln gi. Ng-c li, nu li sut trn th tr-ng th gii cao hn li sut th tr-ng trong n-c th s khin t gi tng, ng ngoi t xung gi.
Mt khc, do :
RET
Ete 1 Et Et
, t sut li tc ca tin gi ni t
tnh ra ngoi t ph thuc vo t gi d kin trong t-ng lai quyt nh. Nu t gi -c d bo tng trong t-ng lai (ngoi t ln gi) th s khin t sut li tc d kin ca tin gi ni t tnh ra ngoi t gim xung, lm tng cc dng vn chy ra khi nn kinh
12
t khin cung ngoi t gim v t gi c xu h-ng tng. Ng-c li, khi t gi trong t-ng lai -c d bo gim (ngoi t xung gi) s khin cho t gi hin ti c xu h-ng gim. Trn thc t, s vn ng ca cc dng vn ngoi vic chu nh h-ng chnh l t sut li tc d kin cn chu s tc ng ca yu t tm l nh u t-. Nu nh u t- gim s tin t-ng vo mt ng tin, chng hn l ng ngoi t, s khin cho ng tin y t c kh nng -c nm gi hn hay cu ngoi t thp khin t gi gim. Ng-c li, khi nh u t- tin t-ng vo ng ngoi t s khin cho t gi tng. Nh- vy c th thy thng qua hai knh dn truyn th t gi hi oi chu tc ng ca nhiu nhn t khc nhau, song cc nhn t ny nh h-ng n t gi hi oi mc no, nhn t no quyt nh trong ngn hn nhn t no quyt nh trong di hn? Trn thc t, trong nhng hot ng kinh t th nhng giao dch trong ti khon vn chim t trng rt ln c v s l-ng v gi tr so vi nhng giao dch trong ti khn vng lai v cng thay i nhanh trong thi gian ngn. Do , trong ngn hn, t gi hi oi chu tc ng mnh hn ca cc nhn t tc ng thng qua ti khon vn nh- : li sut, nhng d bo trong t-ng lai v tm l ca nh u t-. Tuy nhin, tm l ca nh u t- li ph thuc vo cc yu t tc ng n t gi trong di hn (cc nhn t tc ng thng qua ti khon vng lai) . V vy, c th ni t gi hi oi trong ngn hn v di hn c mi lin h mt thit vi nhau. iu ny l nhn t quan trng lm phc tp thm nhng bin ng ca t gi hi oi .
2. Chnh sch t gi hi oi
2.1. Khi nim
Chnh sch t gi hi oi l mt h thng cc cng c dng tc ng vo cung cu ngoi t trn th tr-ng t gip iu chnh t gi hi oi nhm t ti nhng mc tiu cn thit. Chnh sch t gi hi oi tp trung vo hai vn c bn l vn la chn ch t gi v vn iu chnh t gi hi oi.
2.2. Mc tiu
Trong nn kinh t m th mc tiu ca cc chnh sch ni chung v chnh sch t gi ni ring l t -c s cn bng v n nh ca nn kinh t, do vy chnh sch t gi c hai mc tiu chnh :
2.2.1. Mc tiu cn bng ni
13
Ton dng nhn cng v n nh gi c, l cn bng di hn ca mt nn kinh t. Nh- vy, khi cc ngun lc ca mt quc gia -c s dng y v mc gi ca quc gia n nh th quc gia -c xem l trong tnh trng cn bng ni. Khi cc ngun lc b s dng mt cch lng ph hoc qu mc s dn n bin ng v mc gi chung, lm gi tr ca ng tin khng n nh v khin cho vic -a ra cc quyt nh phn b ngun lc khng t hiu qu ti -u. Nu tin l-ng v mc gi c tng qu cao th s khin sn l-ng tng mnh v-t qu mc sn l-ng tim nng, nn kinh t vo tnh trng qu nng cn nu tin l-ng v gi c gim th li khin sn l-ng gim v nn kinh t ri vo tnh trng suy thoi. Nh- vy nn kinh t t mc tiu cn bng ni th chnh ph phi c nhng bin php tc ng n nn kinh t nhm hn ch nhng bin ng ln ca tng cu so vi mc ti sn l-ng tim nng vi vic lm y v mc gi n nh, c th d kin tr-c -c.
2.2.2. Mc tiu cn bng ngoi

Khi nim cn bng ngoi khng c tiu chun t nhin nhmc vic lm y hay n nh gi c trong cc hot ng giao dch quc t ca mt nn kinh t nn c th ni rt kh xc nh th no l cn bng ngoi. Nhn chung, cn bng ngoi th-ng -c nh ngha theo v th ca cn cn vng lai. Mc thm ht hoc thng dtrong ti khon vng lai th hin mc chnh lch trong tit kim v u t- ca mt quc gia v cho thy quc gia l ng-i i vay n n-c ngoi hay cho n-c ngoi vay. Mt quc gia vi m-c thm ht ti khon vng lai qu ln s hm s mt cn i trm trng gia tit kim v tiu dng, vay n n-c ngoi nhiu, iu ny d dn n nn kinh t b ph thuc vo n-c ngoi v khng bn vng. Tuy nhin khi thm ht va phi trong ti khon vng lai th li tt cho nn kinh t bi n th hin ngun vn vay n-c ngoi -c s dng hp l, vic u t- c sinh li hon tr c phn li v n gc. T-ng t nh- vy, mt s thng d- trong ti khon vng lai ch-a hn tt. Mt mc thng d- va phi cho thy cc khon tit kim trong n-c -c u t- mt cch c hiu qu n-c ngoi. Tuy nhin, khi mc thng d- y qu ln th n li th hin mt n-c ang tch t qu nhiu ti sn n-c ngoi, iu ng ngha vi vic u tthp v nh x-ng v thit b trong n-c. Bn cnh , mc thng d- trong ti khon vng lai ca mt n-c cn phn nh tnh trng n quc t ca n-c ngoi, mc n ln ng ngha vi vic n-c ch nh s kh c kh nng thu hi -c s tin h cho vay.
14
Nh- vy, c th ni mc tiu cn bng ngoi ca mt quc gia l nhm duy tr cho cn cn vng lai mc va phi, ph hp vi mc tiu dng hin ti, t l vic lm v sn l-ng quc gia trong di hn.
2.3. Cc cng c ca chnh sch t gi hi oi 2.3.1. Li sut ti chit khu:

y l ph-ng php th-ng -c dng khi mong mun c nhng thay i nhanh chng v t gi bi n tc ng n li sut tin gi, mt trong s nhng nhn t tc ng rt nhanh n t gi hi oi trong ngn hn. Khi li sut ti chit khu thay i s ko theo s thay i cng chiu ca li sut tin gi, t thay i t sut li tc ca cc ng tin v thay i thi ca cc nh u t-. C th, nu li sut tng s khin t gi ngoi t so vi ni t gim hay ng ni t ln gi. Trong tr-ng hp ng-c li mun t gi tng th ch cn iu chnh li sut ti chit khu gim. Tuy nhin, khi s dung cng c ny cn ht sc thn trng v li sut v t gi c tc ng qua li ln nhau ch khng ch mt chiu. Bn cnh , s dng -c cng c ny th cn phi c mt th tr-ng vn (c bit l th tr-ng vn ngn hn) mnh, t do v linh hot c th dn truyn tht nhanh nhng thay i trong li sut, ti khon vn phi -c m ca.
2.3.2. Nghip v th tr-ng m ngoi t

Nghip v th tr-ng m ngoi t -c thc hin khi ngn hng trung -ng tham gia mua bn ngoi t trn th tr-ng ngoi t, thay i trc tip cung cu trn th tr-ng ngoi t v tc ng trc tip n t gi hi oi. Vic mua vo ngoi t ca ngn hng trung -ng trn th tr-ng ngoi hi khin cu ngoi t tng, t y t gi ca ngoi t so vi ni t tng, ng ni t xung gi so vi ngoi t. Vic bn ngoi t ra, ng-c li, s khin cho t gi hi oi gim v ng ni t ln gi. Tuy nhin nghip v ny thc hin -c i hi quc gia phi c d tr ngoi t mnh. Bn cnh vic mua bn trc tip ngoi t, ngn hng trung -ng cn c th mua bn cc chng t c gi nh- tn phiu kho bc lm thay i cung cu ni t, thay i li sut , mc gi c v tc ng n t gi, song cch tc ng ny ch tc ng gin tip ln t gi trong khi tc ng trc tip vo cc bin s kinh t v m khc. Do , n khng -c s dng nh- cng c iu chnh t gi m ch -c dng phi hp loi b nhng tc ng khng mong mun t nghip v m trn th tr-ng ngoi t n nn kinh t.
15
2.3.3. Cng c qun l ngoi hi.

Ngoi hi l cc ph-ng tin c gi tr dng thanh ton gia cc quc gia. Tu theo quy nh ca lut qun l ngoi hi gia cc n-c m khi nim ny c th khng ging nhau. Nhn chung, ngoi hi gm c: ngoi t ( c tin mt v tn dng), cc ph-ng tin thanh ton quc t ghi bng ngoi t (hi phiu, sc, th- chuyn tin, th tn dng, th tn dng ngn hng), vng thuc d tr ngoi hi ca nh nc, vng thuc ti khon n-c ngoi ca ng-i c- tr khi mang vo hoc ra khi lnh th quc gia. iu chnh t gi, Chnh ph c th s dng cng c qun l ngoi hi: p dng cc chnh sch, bin php tc ng vo qu trnh nhp, xut ngoi hi (c bit l ngoi t) v s dng ngoi hi theo mc tiu ra. Khi s dng cng c ny, chnh ph tc ng n l-ng cung, cu ngoi t trn th tr-ng gy ra nhng tc ng trc tip thay i t gi.
2.3.4. iu chnh trong chnh sch ti kha quc gia.

Khi thc hin chnh snh ti kho quc gia, chnh ph thc hin chnh sch thu v chi tiu, theo m hnh Mundell- Fleming, chnh sch ny tc ng n u t-, thay i t sut li tc v do gy ra s thay i trong t gi hi oi.
2.4. Vn la chn ch t gi hi oi 2.4.1. Cc ch t gi hi oi :

Nu da trn tiu thc cc giai on pht trin th ta c cc ch t gi hi oi nh- : ch t gi hi oi c nh mt cch t nhin theo bn v vng, ch t gi hi oi c nh danh ngha Breton Woods, ch t gi hi oi Gia-mai-ca, ch t gi hi oi bn th ni c trng hin nayCn nu da trn tiu thc mc tc ng n t gi hi oi th c cc ch sau:
2.4.1.1. Ch t gi th ni
L mt ch t gi hi oi m trong t gi hi oi s -c xc nh v vn ng m cch t do theo quy lut cung cu ngoi t trn th tr-ng. ch t gi hi oi ny, nh n-c khng c bt k mt tuyn b, cam kt no v vic ch o, iu hnh t gi v cng khng c bt k s can thip trc tip no vo th tr-ng ngoi t (tuy nhin, chnh ph vn c th can thip gin tip vo t gi gim bt nhng bin ng mnh bng cc bin php thun tu kinh t nh- tham gia mua bn ngoi t trn th tr-ng theo gi c do th tr-ng quyt nh vi t- cch kinh doanh giao dch bnh th-ng)
16
2.4.1.2. Ch t gi hi oi c nh
L mt ch t gi hi oi m trong nh n-c s duy tr t gi hi oi gia ng tin ca quc gia mnh vi mt ng tin no hoc theo mt r ng tin no mt mc c nh khng i. Chnh ph lc ny s th-ng xuyn can thip vo th tr-ng ngoi t thay i mc d- cung hay cu ti mc t gi n nh.
2.4.1.3 Ch t gi hi oi bn th ni
L mt ch t gi hi oi c s kt hp gia hai ch t gi hi oi trn. Trong ch ny, t gi hi oi t xc nh trn th tr-ng theo quy lut cung cu, Nh n-c ch can thip khi th tr-ng c bin ng mnh vi vai tr l ng-i mua cui cng. C nhiu cch thc hin ch t gi hi oi bn th ni v cch th-ng thy cc quc gia hin nay l xc nh mt mc t gi chnh thc v mt bin dao ng cho php. Nu tnh hnh kinh t cng nhmc t gi c nhng thay i ln th mc t gi cng nh- bin dao ng s -c Nh n-c xc nh v cng b li .
2.4.2. Cc lun c la chn ch t gi.

Trn y l cc ch t gi, cc quc gia tu thuc vo iu kin cng nhmc tiu kinh t m la chn ch t gi thch hp, c bit cn xem xt mt s vn sau:
2.4.2.1. Phn ng ca ch t gi hi oi vi nhng cn sc:

Mt nn kinh t lun lun phi -ng u vi nhng cn sc: sc t th tr-ng trong n-c hay th tr-ng n-c ngoi, sc th tr-ng hng ho hay th tr-ng tin t. nn kinh t c th n nh th cn phi c mt ch t gi hi oi hp l che chn cho nn kinh t khi nhng bin ng mnh do nhng cn sc gy ra. Nu cn sc t th tr-ng hng ho th ch t gi th ni s t iu chnh cu hng ho, qua s hn ch -c nhng thay i ln trong mc gi c ca cc mt hng, NHTW ch cn iu chnh cung tin sao cho ph hp. Nu cn sc xut pht t th tr-ng tin t th ch t gi hi oi c nh li c ch hn, khi , nhng bin ng trong th tr-ng tin t s b trit tiu bi thay i d tr ngoi t m khng nh h-ng n cung cu trn th tr-ng hng ho. Tuy nhin, phn bit ngun gc ca cc cn sc t th tr-ng hng ho hay tin t li rt kh nn kh c th la chn chnh xc ch t gi ti -u. Mt khc, vic thay i ch t gi hi oi lin tc s tc ng xu n tm l ca ng-i dn v tc
17
ng xu n d kin v t gi trong thi gian sau. Do nhiu quc gia la chon ch t gi th ni c s qun l ca nh n-c vi mc qun l gn cc c nh hay th ni tu thuc vo mt s iu kin kinh t c th nh-: mc giao dch ngoi th-ng, mc giao l-u, lin kt gia li sut trong n-c v li sut quc t, mc linh hot ca tin l-ng.
18
2.4.2.2. Ch t gi hi oi vi chnh sch ti chnh, tin t

Ch t gi hi oi c nh to nn rng buc v lm mt tnh ch ng cao ca chnh sch tin t bi chnh sch tin t, mt khi -c s dng s tc ng n cung ni t, mt bin ni sinh ca t gi. Ngoi ra, ch t gi hi oi c nh cn to nn rng buc v ti chnh ca cc quc gia v cng nh h-ng n chnh sch ti kho ca quc gia . Ng-c li, ch t gi hi oi th ni li chnh sch tin t mang tnh t ch cao v khi NHTW khng c trch nhim phi duy tr t gi. Tuy nhin, chnh sch t gi hi oi khng phi l mt chnh sch c lp m n ch l mt b phn ca chnh sch tin t quc gia nn v c bn th chnh sch tin t lun l mt chnh sch ln v cn phi i tr-c.
2.4.2.3. Ch t gi vi thc trng mt ng tin mnh hay yu

Nhng ng tin tr-c y c xut x t ch bn v vng hoc -c m bo bng vng ri khi vai tr ca vng suy gim th li -c m bo theo mt gi hng ho nht nh c kh nng thanh ton rt chc chn v vi gi tr ln. Do vy t bn thn nhng ng tin ny to nn s tin t-ng cho ng-i nm gi, to nn mt mc neo v hnh nn t gi hi oi khng bin ng mnh do yu t tm l. Ng-c li, nhng ng tin khng c xut x t vng m ch l php t, li gn vi nn kinh t vi kh nng cung cp cc sn phm hng ho cn yu v ch-a n nh khin cho tm l v nhng ng tin ny th-ng bt n nh, gy bin ng t gi mnh. T trn, c th thy mt ng tin mnh th khng cn thit phi s dng ch t gi qu gn cc c nh, mt ng tin yu th cng khng th t vo ch t gi th ni. Vy nn chn -c mt ch t gi thch hp th cng cn cn c vo thc trng ng tin mnh hay yu.
19
2.4.2.4. Mt s lun c khc cho vic la chon ch t gi hi oi

Ngoi cc lun c trn, vic la chn ch t gi cn ph thuc vo cc nhn t sau: Tnh hnh d tr ngoi t ca quc gia: mt quc gia ch c th can thip mnh vo t gi hi oi khi c d tr ngoi t ln, khi ngoi t ca mt quc gia khng mnh th khng nn chn ch t gi gn cc c nh. H thng cung cp thng tin: i vi ch t gi hi oi c nh th n i hi mt h thng cung cp thng tin mnh nhm xc lp chnh xc mc t gi c nh ph hp Tnh hnh kinh t v m: nu mt nn kinh t ang trong tnh trng lm pht cao th khng nn la chon ch t gi gn cc c nh qu v n s khin kh nng cnh tranh quc t ca quc gia b suy gim. Phi hp cc chnh sch trn phm vi quc t: khi mc tiu v cc chnh sch ca cc quc gia c nhiu im t-ng ng th ch t gi hi oi c nh l rt hu ch, ng-c li th nn la chn ch t gi th ni Uy tn ca ngn hng trung -ng: khi m ng tin khng cn gn vi hin vt c th no na th yu t then cht quyt nh gi tr ca ng tin l uy tn v sc mnh ca ngn hng trung -ng ni pht hnh ra ng tin . Nhng ng tin c n nh v th-ng -c d kin duy tr -c sc mua ca n th-ng -c pht hnh bi nhng ngn hng trung -ng c uy tn. Ng-c li, i vi nhng ng tin m d kin duy tr sc mua ca n nh do yu t tm l th-ng l khi ngn hng trung -ng ch-a khn nh -c sc mnh v uy tn ca mnh. Lc ny mt ch t gi hi oi c nh l ph hp hn c. Nh- vy, tu thuc vo iu kin c th vi cc tiu thc khc nhau m cc quc gia la chon ch t gi hi oi ph hp vi nn kinh t.
2.5. Vn iu chnh t gi.

Bn cnh vic la chn ch t gi th vn iu chnh t gi hi oi cng l mt trong hai vn chnh ca chnh sch t gi. Vic iu chnh t gi t -c nhng cn bng v m ph thuc vo ch t gi hi oi -c chn: nu trong ch t gi th ni vn iu chnh t gi l khng cn thit th trong ch t gi hi oi gn vi cc c nh, vn iu chnh t gi li c ngha ht sc quan trng. Trong iu chnh t gi th c hai bin php chnh:
20
2.5.1. Ph gi tin t
Thng th-ng, ph gi tin t -c s dng trong tr-ng hp c s mt cn bng ca t gi din ra d-i dng ng ni t ln gi thc khin gim kh nng cnh tranh ca quc gia gy thm ht cn cn th-ng mi dn n mt cn bng ngoi t. Ph gi tin t l vic gim gi n v tin t ca n-c mnh so vi ngoi t, t gi ca ng ni t so vi ngoi t tng hay ni cch khc l nng cao t gi hi oi ln. Mc ch ca ph gi l tng kh nng cnh tranh quc t v ci thin tnh hnh cn cn th-ng mi trong ti khon vng lai. Tuy nhin khi thc hin ph gi tin t th phi l-u mt s iu kin: iu kin Marshall Lerner: ph gi tin t ch c tc ng lm tng xut khu, gim nhp khu, ci thin cn cn th-ng mi khi co gin ca -ng cu xut khu cng vi co gin ca -ng cu nhp khu ln hn 1 (xem thm ph lc) Cc iu kin kinh t trong n-c: Chi ph sn xut trong n-c ni chung v tin l-ng ni ring khng -c ch s ho theo t gi danh ngha, chnh ph phi kin quyt thc thi chnh sch ti chnh, tin t tht cht vic ph gi khng lm thay i mc gi c ni a qu ln, c nh- vy mi thay i -c mc t-ng quan gi c trn th tr-ng th gii. D tr ngoi t: c th tin hnh ph gi th phi c mt l-ng d tr ngoi t ln can thip nhm duy tr t gi mi -c xc lp do trong thi gian u thc hin ph gi th cn cn thanh ton vng lai s xu i va ch c th hi phc sau mt thi gian.
2.5.2. Nng gi tin t

Ng-c li vi chnh sch ph gi tin t th trong mt s tr-ng hp, khi nn kinh t qu nng cc quc gia li s dng chnh sch nng gi tin t nhm lm lnh bt nn kinh t. Nng gi tin t l vic nng gi chnh thc n v tin t ca n-c mnh so vi ngoi t, t gi ca ng ni t so vi ng ngoi t gim, hay l h thp t gi hi oi xung. Chnh sch nng gi tin t vi mc tiu chnh l chng lm pht, i khi cn xy dng -c s nh h-ng ca quc gia ra bn ngoi (qua vic tng c-ng u t- v xut khu vn ra bn ngoi), h nhit nn kinh t pht trin qu nng, trnh khng hong c cu c th xy ra.
21
So vi ph gi, nng gi tin t c tc dng hon ton ng-c li n hot ng kinh t i ngoi ca mt n-c. Nng gi tin t d dng dn n thm ht cn cn th-ng mi do n lm gim xut khu, tng nhp khu, cn tr dng vn ngoi t vo trong n-c. Nh- vy tu thuc vo tnh hnh kinh t trong tng giai on cng nhch t gi l-a chn m cc quc gia c s iu chnh thch hp n t gi hi oi.
II. T gi hi oi, chnh sch t gi hi oi v pht trin kinh t
1. Tc ng ca t gi hi oi, chnh sch t gi hi oi i vi hot ng ngoi th-ng, tc tng tr-ng kinh t

T gi hi oi tc ng trc tip n gi c ca hng ho xut khu v hng ho nhp khu. Khi t gi hi oi st gim ngha l ng ni t ln gi so vi ngoi t s khin cho hng ho xut khu ca n-c s ti tr nn t-ng i t hn trn th tr-ng th gii, iu ny khin cho l-ng cu ca n-c ngoi v hng xut khu gim, mt khc, ng ni t ln gi cng lm cho gi ca hng nhp khu tr nn r hn th tr-ng trong n-c v lm tng l-ng cu hng nhp khu. Xut khu gim, nhp khu tng, quc gia d lm vo tnh trng thm ht cn cn th-ng mi. Khng nhng th, xut khu rng gim cn khin cho tng thu nhp quc dn gim, gy ra h qu tc tng tr-ng kinh t gim theo, c bit l i vi nhng quc gia m tng tr-ng da vo xut khu l chnh. Hon ton ng-c li, khi t gi hi oi ca ni t so vi ngoi t tng, trong tr-ng hp chung li ci thin cn cn th-ng mi, tng xut khu rng v thc y tng tr-ng kinh t. Nh- vy c th thy chnh sch t gi thch hp c tc ng tch cc n hot ng ngoi th-ng v gp phn cho tng tr-ng kinh t, thc y s ln ln v mt l-ng ca nn kinh t. Khng ch tc ng n hot ng ngoi th-ng m thng qua hot ng ngoi th-ng, t gi hi oi cn tc ng n cc kha cnh khc ca nn kinh t nh- lm pht, sn l-ng, vic lm v chuyn dch c cu kinh t.
22
2. Tc ng ca t gi hi oi, chnh sch t gi hi oi i vi lm pht

Lm pht l s gia tng lin tc ca mc gi trung bnh theo thi gian. C nhiu nguyn nhn khc nhau gy ra lm pht: lm pht do cu ko, lm pht do chi ph y, lm pht tin t. T gi hi oi thng qua hot ng ngoi th-ng c tc ng ng k n t l lm pht ca mt quc gia. Tr-c ht, t gi hi oi tc ng n gi c hng tiu dng lm thay i mc gi c chung, iu ny -c th hin:
P 1
Trong : P1 a P 1-a E P*
a P (1 a) E P *
: l mc gi tiu dng chung : l t trng hng ho tiu dng -c sn xut trong n-c : l gi ca hng ho trong n-c tnh bng ni t : l t trng hng tiu dng -c nhp khu : l t gi hi oi ca ng ni t so vi ngoi t : l mc gi hng tiu dng nhp khu -c tnh bng ngoi t
Khi t gi hi oi tng s dn n s ngia tng trong mc gi tiu dng v gy ra lm pht. Bn cnh , trong hot ng sn xut ta cng c:
C1
Trong : C1 c p E p* c v
*
c p
p* c*
: l chi ph sn xut hng ho trong n-c : l-ng nhn t sn xut trong n-c : mc gi nhn t sn xut trong n-c tnh bng ni t : T gi ni t so vi ngoi t : gi nhn t sn xut phi nhp khu tnh bng ngoi t : l-ng nhn t sn xut phi nhp khu : cc nhn t khc
C th thy khi t gi tng cng ng thi lm chi ph sn xut hng ho tng ln, nh- vy t gi hi oi tng cng gy ra lm pht chi ph y
23
Ngoi ra trong ch t gi hi oi gn cc c nh, chnh sch tin t b mt tnh ch ng nn i khi neo t gi, chnh ph phi s dng mt s chnh sch gy ra lm pht tin t. Tm li, t gi hi oi c tc ng rt r rng n lm pht v chnh sch t gi c vai tr rt quan trng trong vic kim sot mc lm pht ca quc gia.
3. Tc ng ca t gi hi oi, chnh sch t gi hi oi i vi mc l-ng thc t, u t- v i mi cng ngh

T gi hi oi, hay ni chnh xc hn l t gi hi oi thc t c tc ng n tin l-ng thc t ca cng nhn khi n lm thay i gi c ca mt s mt hng tiu dng phi nhp khu, t lm thay i mc li nhun cng nh- t l tit kim ca quc gia dn n thay i trong u t-, c bit l u t- t n-c ngoi. iu ny -c th hin c th: khi ng ni t ln gi, hng nhp khu tr nn r hn th tr-ng trong n-c, hng xut khu t ln trn th tr-ng th gii, do vy mc l-ng thc t vi mt phn t trng hng nhp khu s tng ln khin cho t sut li nhun ca nh t- bn gim. Bn cnh , mc l-ng thc t tng khin cho l-ng hng tiu th tng theo, lm gim t l tit kim. T sut li nhun v t l tit kim u gim gy ra tc ng xu n u t-, nh h-ng khng tt n pht trin kinh t. Ngoi ra, khi l-ng tiu th tng qu cao so vi mc l-ng thc t s dn n tnh trng n n-c ngoi s dng khng hiu qu v khon i vay ny ch ti tr tiu dng m khng -c -a vo u t- sinh li b p phn i vay, -a nn kinh t vo tnh trng pht trin khng bn vng, d b khng hong cn cn thanh ton. Ng-c li, khi ng ni t mt gi s dn n mc l-ng thc t thp, tng t sut li nhun, gim tiu dng, tng u t-, thc y pht trin kinh t.
4. Tc ng ca t gi hi oi, chnh sch t gi hi oi i vi phn b ngun lc: c cu ngnh, nng sut lao ng, sn l-ng, vic lm v tht nghip
T gi hi oi thch hp thc y ngoi th-ng, to ng lc cho s gia tng sn l-ng, to thm cng n vic lm khi c s m rng quy m sn xut cho xut khu, lm gim t l tht nghip. Mi mc t gi s -a n s phn b ngun lc cng nh- c cu cc ngnh trong nn kinh t khc nhau. Tr-c ht, t gi hi oi thay i s ko theo s thay i t-ng quan gia cc nhm ngnh: ngnh sn xut hng c th xut
24
khu, ngnh sn xut hng c th nhp khu v ngnh sn xut hng khng tham gia vo quan h mua bn vi n-c ngoi. Mt ng ni t -c nh gi thp hay mc t gi ngoi t tnh ra ni t cao s thc y s pht trin ca cc ngnh sn xut hng xut khu cng nh- nhp khu, tuy nhin n li gy kh khn cho nhng ngnh sn xut m nguyn liu ch yu l nhp khu. Ng-c li, mt ng ni t -c nh gi cao li nh h-ng xu n ngnh sn xut cc mt hng c th tham gia mua bn trn th tr-ng th gii v khin cho s ngun lc s tp trung phn b cho nhng ngnh khc. Nhng thun li v kh khn do t gi mang li khng ch tc ng vo c cu ngnh ca nn kinh t m qua vic phn b li ngun lc gia cc ngnh, n cng ci thin nng sut lao ng do hu ht cc ngnh sn xut hng xut nhp khu u c nng sut lao ng cng nh- trnh k thut kh cao. Nh- vy, c th thy t gi hi oi thng qua knh dn truyn ngoi th-ng tc ng n rt nhiu cc kha cnh khc: t tng tr-ng kinh t, lm pht, sn l-ng, vic lm n u t-, nng sut lao ng, c cu ngnh..., nhng nhn t chnh trong vic pht trin kinh t quc gia. Mt khc, nhch ra trn, nhng nhn t ny li quay tr li tc ng lm thay i mc t gi. Nh- vy c th thy mi quan h gia t gi v pht trin kinh t l mi quan h hai chiu, c tc ng qua li ln nhau nn cn phi ht sc thn trng trong vic iu hnh t gi.
25
Ch-ng 2: Thc trng chnh sch t gi v nhng tc ng n pht trin kinh t Vit Nam
thy -c r hn mi quan h gia chnh sch t gi v pht trin kinh t, ng-i vit i vo tm hiu thc tin tc ng ca chnh sch t gi hi oi n pht trin kinh t Vit Nam trong thi gian qua. Vi thc trng iu hnh chnh sch t gi, ng-i vit chia thi gian ny thnh hai giai on chnh:Giai on tr-c thng 3 nm 1989 vi chnh sch t gi hi oi trong nn kinh t k hoch ho tp trung v giai on t thnh 3 nm 1989 n nay vi chnh sch t gi hi oi trong cng cuc xy dng nn kinh t th tr-ng nh h-ng XHCN.
I. Giai on tr-c thng 3 nm 1989 (chnh sch t gi trong nn kinh t k hoch ho tp trung cho ti ci cch 1986 - 1989)
1. Tnh hnh chung

Trn th gii, Lin X v cc n-c ng u tin hnh xy dng ch ngha x hi. Ni bt ln trong quan h gia cc quc gia l s i u gia hai thi cc: cc n-c tbn v h thng cc n-c XHCN. Quan h kinh t quc t trong giai on ny hu nhch khp kn gia cc quc gia trong cng khi. Vi la chn theo con -ng i ln CNXH, quan h kinh t ca Vit Nam cng ch khp kn trong khi cc n-c XHCN vi mt s mc ni bt nh-: nm 1950 thit lp quan h kinh t vi Trung Quc, Lin X v cc n-c ng u, v cho n nm 1975 th thit lp -c quan h kinh t th-ng mi vi trn 40 quc gia.
2. Chnh sch t gi v nhng tc ng n nn kinh t

Khng ging vi mt s quc gia, ng tin ca Vit nam khng -c cng b ni dung vng trong 1 n v tin t, do vy t gi hi oi -c xc nh trn c s ngang gi sc mua gia cc ng tin. Trong hon cnh thc hin kinh t k hoch ho tp trung gn lin vi s c quyn v ngoi th-ng cng nh- ngoi hi v h thng ngn hng mt cp, ch t gi ca Vit Nam thi gian ny l ch t gi hi oi c nh, a t gi ( nhiu loi t gi -c s dng trong cc mi quan h trao i khc nhau: t gi mu dch, t gi phi mu dch, t gi kt ton ni b, t gi kiu hi ...).
26
Nm 1955, ln u tin mc t gi chnh thc -c xc lp l t gi gia ng Vit Nam vi ng Nhn dn t Trung Quc da trn mc gi bn l ca 34 mt hng tiu dng: 1 CNY=1470 VND, bn cnh 1CNY=2SUR, t hnh thnh nn t gi tnh cho gia ng Vit Nam v ng rp ca Lin X: 1 SUR=735 VND. Trong ch t gi c nh, t gi i khi cng -c iu chnh t-ng ng vi s thay i ca mnh gi ng tin. Sau t i tin nm 1959 (1 ng Vit Nam mi= 1000 ng Vit Nam c) th t gi -c iu chnh thnh 1 SUR= 0,735 VND. Sau nm 1961, khi hm l-ng vng trong ng Rp -c iu chnh tng ln 0.44 ln th mc t gi cng -c iu chnh thnh 1 SUR = 3,27 VND. V quan h kinh t hu nh- khp kn trong khi XHCN nn t gi ng Vit Nam ch yu -c xc nh vi ng Rp ca Lin X cn cc ng tin chuyn i t do khc th khng -c xc lp chnh thc. n nm 1977, cc n-c XHCN thng nht thanh ton bng ng Rp chuyn nh-ng (ng tin ghi s dng trong thanh ton mu dch gia cc n-c trong khi vi t gi -c quy nh sao cho ti khon gia cc bn sau khi trao i ngoi th-ng theo khi l-ng -c ghi trong hip nh k kt t u nm th cui nm s d- phi bng 0), mi ng Rp chuyn nh-ng c hm l-ng vng -c quy nh l 0,98712 gam. Ngoi ra, nh n-c cn s dng t gi kt ton ni b t nm 1958 (-c xc nh trn c s t gi chnh thc cng thm h s phn trm b l cho cc n v xut khu) dng thanh ton gia cc n v c thu chi ngoi t vi ngn hng ngoi th-ng: 1SUR=5,46VND . Sau t gi ny cng -c iu chnh th hin bng 1:
Bng 1: T gi kt ton ni b -c iu chnh qua cc nm1985-1988:
Nm T gi VND/SUR
1985 5,64
1986 18
1987 150
1988 700
(Ngun: GS. TS. L Vn T- v TS. Nguyn Quc Khanh, Mt s vn v chnh sch t gi hi oi cho mc tiu pht trin kinh t Vit Nam, NXB thng k, 2000)
27
Nm 1985, Nh n-c ra ch tr-ng thu ht vn u t- n-c ngoi v n nm 1987, sau khi lut u t- n-c ngoi -c thng qua th mt lung ln Dollar M chy vo Vit Nam. T gi gia ng Vit Nam v Dollar M -c tnh cho mt cch ch quan thng qua t gi vi ng Rp: 1USD=1SUR=18VND. Vi l-ng ln Dollar M: dng kiu hi, l-ng Dollar ct tr t khi min Nam c gii phng, dng chy hng bun lu qua bin gii khin mc t gi trn th tr-ng ch en tng vt v lch xa so vi mc t gi chnh thc -c cng b (bng 2).
Bng 2: T gi hi oi VND/USD t nm 1985-1989

Nm 1985 1986 1987 1988 1989 T gi chnh thc (cui nm) 15 18 225 900 4300 T gi th tr-ng ch en 115 425 1270 5000 4750
(Ngun: GS. TS. L Vn T- v TS. Nguyn Quc Khanh, Mt s vn v chnh sch t gi hi oi cho mc tiu pht trin kinh t Vit Nam, NXB thng k, 2000)
28
Chnh sch t gi trong giai on ny nh gi ng Vit Nam cao. Ti thi im cng b, t gi chnh thc thp hn t gi th tr-ng, do , hot ng xut khu nu tnh theo t gi chnh thc b thua l. Mc d nh n-c s dng ch t gi kt ton ni b b l, song s chnh lch t gi ny vn gy rt nhiu kh khn v trit tiu ng lc pht trin xa hn ca cc doanh nghip xut khu, t gy tnh trng thm ht cn cn th-ng mi.
Bng 3: T l bi chi ngn sch t 1976 n 1989

Nm 1976- 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 T l bi chi so vi GDP Tng s thu (%) 2 15,3 7,5 3,8 3,5 26,8 19,8 17,3 17,7 2,6 Tng s chi (%) 18,1 8,1 3,9 3,6 36,5 29,5 20,3 21,5 36
(Ngun: Ths Nguyn Th Thu Vn, tm tt lun n cao hc: "Mt s bin php gp phn hon thin chnh sch t gi Vit Nam trong giai on hin nay", 1996)
Bn cnh , i vi cc mt hng nhp khu nh- vt t-, nguyn liu, thit b, Nh n-c ng ra phn phi cho cc ngnh trong nn kinh t quc dn theo theo t gi chnh thc, do vy cc ngnh ny -c li trong khi nh n-c khng thu -c chnh lc gi nn cng mt phn khin cho ngn sch nh n-c thm ht ln (Bng 3). Khng ch tc ng n xut nhp khu, mc t gi chnh thc -c quy nh qu thp hn ch vic chuyn tin t n-c ngoi vo ti khon ngn hng chi tiu m thay vo -a trc tip hng t n-c ngoi vo hoc dng trc tip tin mt
29
l ngoi t. y cng l mt ro cn khin cho lung vn u t- n-c ngoi vo Vit Nam trong giai on ny ch-a nhiu. Mc t gi thp cng khin cc c nhn cng nhcc t chc kinh t tm cch khng bn li ngoi t cho cc ngn hng, iu ny gy ra tnh trng Dollar ho trong nn kinh t cao v pht sinh nhng tiu cc, thc y mnh m nhng hot ng phi php v chnh nhng iu ny li quay tr li tc ng vo t gi khin cho din bin t gi tr nn phc tp hn, kh qun l hn.
3. nh gi chung
Nhn chung, giai on tr-c thng 3 nm 1989, ch t gi hi oi c nh Vit Nam vn hnh rt phc tp. Cng mt lc c rt nhiu loi t gi -c s dng vi c ch xc nh khc nhau nh-ng u do nhng k hoch cng nhmc tiu ch quan ca Nh n-c quyt nh. Trong thi gian tr-c nm 1986, trong nn kinh t k hoch ho tp trung vi s c quyn th-ng mi v ngoi th-ng ca nh n-c, vi phm tr gi c hu nh- khng c ngha th chnh sch t gi ch n thun tc ng n mc thm ht ca ngn sch Nh n-c ch ch-a nh h-ng nhiu n kinh t t n-c nn ch-a cho thy tm quan trng ca chnh sch t gi trong pht trin kinh t. Giai on t 1986-1989, qu trnh ci cch kinh t cho thy r nhng tc ng tiu cc ca mt chnh sch t gi khng hp l i vi kinh t t n-c. C th nhn nh chnh sch t gi trong giai on ny l sai lm do chm tr trong vic i mi tduy kinh t. Vi thc trng nn kinh t thay i song ch t gi vn theo c ch xc nh mt cch ch quan duy ch ca Nh n-c, khng tun theo quy lut th tr-ng khin km hm cc ngun lc sn xut. Ch t gi vn l a t gi vi cc mc chnh lch qu cao. Bn cnh , cng c qun l ngoi hi trong giai on ny cn yu km, ch-a st sao nn dn n tnh trng gm gi ngoi t, th tr-ng ch en c c hi pht trin to ra nhng yu t khng lnh mnh, gy ra bt n kinh t. Tt c nhng hn ch t vic duy tr ch t gi c n s yu km trong s dng cng c ca chnh sch t gi -a n s cn tr xut khu, u t- cng nhcc hot ng kinh t ngoi th-ng khc, t dng nn ro cn km hm s pht trin kinh t.
II. Giai on t thng 3 nm 1989 n nay (chnh sch t gi trong nn kinh t th tr-ng nh h-ng x hi ch ngha)
Nn kinh t k hoch ho tp trung t sut nhng nm 50 khng cn ph hp vi hon cnh c th ca Vit Nam trong khong nhng nm 80. Nm 1986, ci cch kinh
30
t -c thc hin, -a nn kinh t t n-c i theo con -ng nn kinh t th tr-ng nh h-ng XHCN. Tuy nhin, ci cch ch t n nh cao vo nm 1989 vi mt lot nhng thay i ln, c bit l trong chnh sch t gi hi oi. Xut pht t nhng thay i mc can thip vo t gi hi oi ca chnh ph m c th chia giai on ny thnh mt s giai on nh vi nhng mc thay i ng l-u :
1. Giai on t thng 3 nm 1989 n nm 1992

1.1. Tnh hnh chung
Tr-c khi tin hnh ci cch mnh m vo thng 3 nm 1989, nn kinh t ri vo khng hong vi mc tng tr-ng thp. Nhng nm 1977-1980, tng tr-ng kinh t trung bnh ch khong 0,4%, nm 1986 l 2,8% so vi 1985, nm 1989, GDP thm ch cn gim 3,3% so vi 1988). Trong thi gian ny, lm pht trong n-c cao v khng c du hiu suy gim (nm 1987, CPI l 223,1% v nm 1988 l 349,4%); t l tht nghip nm 1989-1990 ln n 13%; cc ngnh sn xut cng nghip nh n v thiu nguyn liu, hng tiu dng thiu nghim trng, cn cn th-ng mi thm ht nng n (tnh t 1975 n 1990, t l nhp siu ln n 141%)... Tr-c tnh hnh , nhng thay i ln trong cc chnh sch nm 1989 c tc ng mnh m n nn kinh t v mi mt.
1.2. Chnh sch t gi v nhng tc ng n nn kinh t

Ngy 15 thng 3 nm 1989, NHNN Vit Nam ra thng t- s 33/NH-TT (h-ng dn thi hnh v qun l ngoi hi) quy nh v hot ng mua bn ngoi t; xo b ch kt hi, xo b ch t gi c nh mang tnh p t, duy ch ca thi k tr-c; -a t gi tin ti thng nht, vn hnh theo c ch th tr-ng c iu tit ca Nh n-c. Thng t- ny nh du mt mc quan trng trong vic iu hnh t gi ca Vit Nam, n to iu kin cho vic l-u thng ngoi t trn th tr-ng -c d dng hn. T gi chnh thc trong thi k ny lin tc -c iu chnh v ngy cng st vi mc thay i ca t gi trn th tr-ng t do (ph thuc vo cung cu ngoi t trn th tr-ng), iu ny -c th hin bng 4. C th ni mc d khng tha nhn chnh thc nh-ng t gi lc ny gn nh- -c th ni hon ton.
Bng 4: T gi hi oi VND/USD t 1989-1992

Nm TGH chnh thc (VND/USD) TGH th tr-ng (VND/USD)
31
1989 1990 1991 1992
3.950 5.600 8.819 11.200
3.977 5.560 9.822 11.217
Ngun: Vietnam Netherlands masters in Development Economics

Bn cnh thng t- 33/NHTT, trong cng nm, mc li sut ca c tin gi v tin cho vay cng -c iu chnh tng ln (9%/thng vo u nm 1989), iu ny khin t sut li tc ca ng Vit Nam tng ln, mt khc li c s hp thc ho trong mua bn vng v ngoi t nn nhu cu v tin ng tng ln, gim gm gi ngoi t m c bit l tnh trng Dollar ho. T gi -c th ni cng gp phn tng tnh linh hot ca chnh sch tin t, kt hp cng nhng ci cch kinh t khc y li -c lm pht. Nm 1991, lm pht gim xung 67,1%, nm 1992 l 17,5% v n 1993 th ch cn 5,2%. Khng ch kim ch lm pht, s th ni t gi trong thi gian ny cng h tr gii phng ngun lc tham gia hot ng xut khu, gi tr xut nhp khu nm 1990 tng mnh so vi 1989 ti 23,5% (bng 5). Nm 1991, mc d c s st gim trong gi tr xut khu do tc ng ca cuc v n tn dng nh-ng sang nm 1992, tc tng tr-ng xut khu tng tr li.
Bng 5: Tc tng tr-ng GDP, d tr ngoi t v tnh hnh xut nhp khu ca Vit Nam 1989 1992
Ch tiu Tc tng tr-ng GDP (%) Xut khu (Triu USD) % tng xut khu Nhp khu (Triu USD) % tng nhp khu D tr ngoi t (Triu USD) 24 2.566 1.946 1989 1990 5,1 2.404 23,5 2.752 7,2 24 1991 6,0 2.087 -13,2 2.338 -15,0 27 1992 8,6 2.581 23,7 2.540 8,6 465
Ngun: Tng hp t Ngn hng Nh n-c Vit Nam v "Mt s vn v chnh sch t gi hi oi cho mc tiu pht trin kinh t Vit Nam", NXB thng k, 2000.
32
Bn cnh , t gi th ni to iu kin cho ng Vit Nam xung gi, kt hp vi cc chnh sch khuyn khch u t- tng mnh ngun vn u t- n-c ngoi vo Vit Nam (bng 6), to iu kin tng vn cho hot ng sn xut kinh doanh, thc y sn xut. S gia tng vn u t- n-c ngoi cng gia tng xut khu thc y tng tr-ng kinh t, nm 1992, tng tr-ng t 8,6%. Tuy nhin, ngoi nhng tc ng tch cc, chnh sch t gi hi oi trong giai on ny cng gy ra nhng tc ng tiu cc n s pht trin kinh t: Chnh sch qun l ngoi hi -c thc hin ni lng khin cho d tr ngoi t thi gian ny hu nh- khng tng, nm 1990 d tr ngoi t ch c 24 triu USD, n nm 1991 tng ln 27 triu USD, ch-a t-ng xng vi tc tng tr-ng ca nhp khu. Chnh sch t gi vi s thiu nhng tc ng iu tit mnh ca nh n-c dn n s bt n ca th tr-ng ngoi t khin th tr-ng ny gp phi nhng cn sc theo chu k khi nhu cu nhp khu v tr n tng cao. S thiu iu tit cng dn n s pht trin mt cn i gia cc vng, cc lnh vc. Tm l chung ngoi khin cc ngun lc sn xut dn sang cc vng, cc lnh vc c giao dch i ngoi, c giao dch bng ngoi t. T dn n s phn b ngun lc khng hiu qu, lng ph ngun lc cc lnh vc khc.
Bng 6: u t- trc tip ca n-c ngoi -c cp giy php t 1988-1992

Vn ng k ( Triu la M) Tng s Trong : Vn iu l vn thc hin Tng Chia ra Tng (Triu la s N-c ngoi Vit Nam s M) gp gp 341.7 258.7 219.0 39.7 525.5 300.9 245.0 55.9 735.0 720.1 623.3 96.8 1291.5 1072.4 883.4 189.0 328.8 2208.5 1599.3 1343.7 255.6 574.9 Ngun : Tng cc thng k
Nm S d n
1988 1989 1990 1991 1992
37 67 107 152 196
1.3. nh gi chung
nh gi chung v chnh sch t gi trong giai on ny th c th ni l ch t gi -c la chn l kh ph hp vi thc trng kinh t ca Vit Nam v khng cn la chn no khc th hin mt vi im sau:
33
Xo b ch t gi a ph-ng v ch ny c nhng mc t gi chnh lch nhau qu ln va phc tp, va khng c kh nng qun l ngoi hi. Mt khc, ngn sch nh n-c ang mc thm ht nng n khng cn kh nng b l cho xut nhp khu nn cng khng th duy tr ch t gi c. Trong mt thi gian di, ch t gi c nh -c xc nh mt cch ch quan duy ch th gi y -c th ni ph hp vi quy lut ca th tr-ng, khc phc nhng hn ch ca ch t gi c, khi dy ngun hng trong nn kinh t. Tr-c thc t h thng XHCN ng u ang dn tan r, Vit Nam mt dn th tr-ng hng ho xut khu v nhng khon b p thm ht ngoi th-ng nn ch t gi tr-c y t cn ngha thc t. Vit Nam cng khng th tip tc duy tr mt ch t gi c nh v d tr ngoi hi quc gia khng mnh can thip khi cn. Ch t gi th ni -c chn cng to iu kin phi hp ng b vi cc chnh sch khc nhm t mc tiu n nh kinh t Vit Nam. Mc d chnh sch t gi -c la chn c bn l ph hp v tun theo cc tiu thc nh- nu ch-ng 1 nh-ng ch-a phi l mt chnh sch hiu qu. Chnh sch t gi thi k ny bc l r tnh b ng cao, khng c vai tr i tr-c nh h-ng m ch l iu chnh cho ph hp vi s thay i ca th tr-ng. Ch t gi trn danh ngha l c nh nh-ng thc s th gn nh- th ni. S th ni qu mc trong iu hnh t gi m nguyn nhn chnh vn do nng lc yu km trong s dng cng c iu chnh t gi, c th y l cng c qun l ngoi hi v cng c li sut gy ra s mt cn i trong pht trin. Tm li, giai on 1989 1992 nh du mt b-c tin ln trong vic nhn thc v tm quan trng ca chnh sch t gi trong pht trin kinh t cng nh- nhn thc ng n hn trong vic hoch nh v qun l thc thi chnh sch t gi. Mc d chnh sch t gi ch-a hon ton ph hp song c nhng tc ng tch cc u tin n s pht trin ca nn kinh t th tr-ng nh h-ng XHCN Vit Nam.
2. Giai on t nm 1992 n thng 7 nm 1997

2.1. Tnh hnh chung
u nm 1991, cui nm 1992 xy ra v n tn dng trong n-c lm gim kh nng huy ng tit kim trong h thng ngn hng. iu ny khin cho vic iu hnh t gi bng cng c li sut ti chit khu hay th tr-ng m t ra khng kh thi.
34
Nn kinh t ng tr-c nguy c lm pht cao tr li. Bn cnh , ch t gi th ni mc d kh ph hp vi hon cnh nn kinh t lc by gi nh-ng vn bc l nhiu hn ch. Nm 1994, Trung Quc tin hnh ph gi ng Nhn dn t. Tr-c tnh hnh , Chnh ph -a ra nhiu thay i ln trong c ch iu hnh t gi.

T nm 1992, c ch iu hnh t gi c nhng s thay i c th sau: Ngn hng nh n-c cng b t gi chnh thc mi ngy v xc nh r bin dao ng ca t gi; tng c-ng cc bin php qun l hnh chnh: buc cc n v kinh t phi bn ngoi t cho ngn hng theo t gi n nh. Bi b hon ton hnh thc quy nh t gi nhm hng, p dng t gi chnh thc do nh n-c cng b vo thanh ton ngoi th-ng gia ngn sch vi cc n v tham gia hot ng ngoi th-ng. Tng c-ng cng tc thng tin, cng khai ho cc ch s kinh t quan trng nh-: t gi chnh thc, t gi th tr-ng, ch s gi c, s bin ng gi vng... Ch trng tng c-ng thc lc kinh t cho hot ng can thip vo t gi: lp qu bnh n gi v tng d tr ngoi hi ( l-ng ngoi hi d tr trong giai on ny tng rt mnh, nm 1993 d tr ngoi hi l 404 triu USD th n nm 1997 d tr ngoi t ln ti 2268 triu USD, tng gp hn 5 ln). Thc y s hnh thnh th tr-ng ngoi t thng qua vic y mnh hot ng ca cc trung tm giao dch ngoi t, cho cc n v kinh t v cc t chc tn dng trao i, mua bn theo gi t tho thun, to iu kin cung cu ngoi t gp nhau tin ti thnh lp th tr-ng Ngoi t lin ngn hng vo thng 10 nm 1994. Giai on ny nh du s quay tr li can thip mnh vo t gi ca nh n-c, chm dt mt khong thi gian ngn ca s th ni. Mc d c s can thip, t gi chnh thc lc ny khng chnh lch nhiu vi t gi trn th tr-ng ch en nh- c ch t gi c nh tr-c kia m lun bm st v ph hp vi quy lut th tr-ng. Thc t th hin t gi giao dch ca cc ngn hng v t gi trn th tr-ng ch en nh- bng 7. Vi cc chnh sch nh- tng c-ng cng tc thng tin, tng c-ng thc lc cho cc cng c tc ng t gi, thnh lp th tr-ng lin ngn hng to iu kin cho cung cu gp nhau, t gi trong giai on ny -c duy tr kh n nh. S n nh ca t gi -c th hin: t nm 1993 cho n 1996, trn th tr-ng tn t quc t, t gi gia
35
ng Dollar M vi cc ng tin ch cht khc nh- Yn Nht, Mc c, Nhn dn t Trung Quc th-ng xuyn bin ng mnh nh-ng trn th tr-ng Vit Nam t gi VND/USD li khng bin ng nhiu. im tch cc nht ca chnh sch t gi trong giai on ny l qua vic n nh gi c gip kim sot lm pht v thu ht u tn-c ngoi (FDI trong giai on ny ng gp t 5% n 10% GDP). T gi n nh cng lm gim nn u c, gm gi ngoi t, nhng ng ngoi t ch yu -c h-ng vo hot ng xut nhp khu. Nn kinh t thi gian ny tng tr-ng vi tc cao, nm 1995, tc tng tr-ng kinh t l 9.5% (bng 8)
Bng 7: T gi hi oi VND/USD (1993-1995)

Thi gian Thng 1 Thng 2 Thng 3 Thng 4 Thng 5 Thng 6 Thng 7 Thng 8 Thng 9 Thng 10 Thng 11 Thng 12 1993 NH 10.500 10.511 10.530 10.540 10.550 10.585 10.625 10.650 10.750 10.790 10.815 10.835 TT t do 10.400 10.560 10.670 10.680 10.695 10.760 10.740 10.760 10.860 10.830 10.890 10.930 NH 10.870 10.879 10.931 10.953 10.966 10.981 10.991 10.997 11.002 11.026 11.028 11.052 1994 TT t do 10.912 10.986 10.962 10.964 10.989 10.978 10.972 10.985 11.009 11.996 11.027 11.060 NH 11.050 11.060 11.056 11.055 11.056 11.054 11.051 11.043 11.032 11.015 11.019 11.018 1995 TT t do 11.050 11.060 11.050 11.050 11.050 11.050 11.050 11.035 11.030 10.980 11.020 11.020
(T gi trong bng l t gi bn ra tnh trung bnh theo k) Ngun: Bo co th-ng nin ca Ngn hng Nh n-c cc nm 1993, 1994, 1995
C th thy y cng l giai on ln gi t-ng i mnh ca ng Vit Nam so vi Dollar M. n nm 1997, mc chnh lch gia t gi danh ngha v t gi thc t ln ti 28,14% (Bng 9). iu ny thc y vic i vay ngoi t u t- trn lan vo nhng d n khng hiu qu, s dng nhiu vn v nguyn liu nhp khu (ngun lc
36
m -c coi l khan him Vit Nam) thay v khai thc cc ngun lc sn c v tn dng nhng li th so snh ca t n-c, ngun lc lao ng, i ng-c li vi chin l-c pht trin kinh t ca Vit Nam
Bng 8: Mt s ch tiu kinh t v m giai on 1993-1997

1993 Tc tng GDP (%) Lm pht (%) FDI (T USD) 8,1 5,2 2,4 1994 8,6 14,4 5,15 1995 9,5 12,7 6,9 1996 9,3 4,5 11 1997 8,1 3,6 8,09
Ngun:Vo Tri Thanh, "Exchange rate arrangment in Vietnam: Information content and policy options, 2000
Bng 9: T-ng quan gia t gi danh ngha v t gi thc t tnh theo ngang gi sc mua
Ch tiu T gi hi oi danh ngha (VND) CPI Vit Nam CPI Hoa K T gi hi oi tnh theo PPP (VND) % Chnh lch gia TGH ngang gi sc mua v TGH danh ngha
1992 11.17 9 100 100 11.17 9 0,00
1993 10.640 105,2 103,0 11.388
1994 10.955 120,3 105,6 12.702
1995 10.970 135,6 108,6 13.992
1996 11.100 141,7 111,8 14.132
1997 11.175 146,8 114,3 14.320
7,03
15,94
27,55
27,31
28,14
Ngun: Tp ch Ti chnh thng 2 nm 2004

Vic nh gi ng Vit Nam qu cao kt hp vi tc ng trc tip t vic Trung Quc ph gi ng Nhn dn t trong khi Nh n-c khng c bt k mt phn ng no trong chnh sch t gi khin hng ho Trung Quc trn vo Vit Nam, t
37
gy ra s thm ht cn cn th-ng mi ln ( th 4). Khng ch khin nng lc cnh tranh trong th-ng mi quc t ca t n-c b gim st, km hm xut khu, thc y nhp khu, mc t gi ny cn gy sc p ln i vi cc ngnh sn xut trong n-c, c bit l cc ngnh cng nghip, nng nghip sn xut xut khu v thay th hng nhp khu.
th 4: Thm ht th-ng mi ca Vit nam t 1993 n 2000
Ngun: V Hng Dng, "kh khn hay xut hin nhng ci cch mnh m" http://vietnamnet.vn/kinhte/2008/06/789032/
2.3. nh gi chung
Chnh sch t gi trong giai on ny khp li giai on th ni ngn v -a ch t gi v gn cc c nh hn. Chnh sch t gi n nh -c kinh t. V c bn, nhng thay i chnh sch giai on ny l tch cc, khc phc -c nhng hn ch ca chnh sch trong giai on tr-c. Tuy nhin, chnh sch vn mang tnh b ng, ch-a linh hot trong vic phn ng li cc thay i t th tr-ng th gii, c bit l s vic Trung Quc ph gi ng Nhn dn t m Vit Nam khng c phn ng g trong sut nhng nm 1993 n 1995. Cc cng c iu hnh t gi -c s dng a dng hn c v bin php hnh chnh v kinh t. Nng lc ca cc cng c iu hnh t gi cng -c quan tm v tng b-c nng cao: Chnh sch c nhiu thay i nhm tng c-ng nng lc ca cng c qun l ngoi hi. Mc d vy, trn thc t chnh sch t gi vn ch-a thc s qun l v kim sot -c cc lung ngoi t trn khp cc lnh vc: xut nhp khu, u t-, vay n v vin tr, kiu hi. S thnh lp th tr-ng lin ngn hng l hon ton ng
38
song li thiu nhng nh h-ng cho s pht trin, cc nghip v trn th tr-ng qu n iu nn th tr-ng hot ng ch-a si ng. Nhn chung, chnh sch t gi trong giai on ny c nh h-ng rt ng n v hp l nh-ng vic -a ra cc bin php cng nh- thc hin cc bin php cn hn ch nn hiu qu cc chnh sch ch-a cao. Do , chnh sch d mt phn khc phc -c nhng hn ch tr-c y, c gp phn thc y nh-ng cng mt phn ngn cn s pht trin kinh t ca Vit Nam.
3. Giai on t thng 7 nm 1997 n 26/2/1999

3.1. Tnh hnh chung
Thng 7 nm 1997, khng hong ti chnh ng n ra bt u t Thi Lan v nhanh chng nh h-ng n cc n-c trn th gii trong c Vit Nam. Cuc khng hong ny tc ng n nhiu lnh vc ca nn kinh t: Th nht, i vi lnh vc ti chnh - ngn hng: cuc khng hong gy nn sc p gim gi ng Vit Nam trn th tr-ng ngoi t, lm thay i c cu tin gi trong h thng ngn hng. ng Vit Nam gim gi khin nhu cu vay vn bng ni t tng khin li sut tng theo, bn cnh s gim gi ny cn tng gnh nng n bng ngoi t ca cc n v kinh t. Th hai, i vi hot ng ngoi th-ng: khng hong lm st gim gi tr xut khu, ng thi do s gim gi mnh ca cc ng tin khc trong khu vc nn hng ho cc n-c ny trn vo th tr-ng Vit Nam. Th ba, i vi u t-: khng hong din ra khin u t- n-c ngoi gim mnh. Ngoi ra, do t gi tng, tnh hnh kinh t bt n nn cc doanh nghip trong n-c cng hn ch u t-. Th t-, i vi thu chi ngn sch Nh n-c: khng hong lm tng gnh nng n, mt khc h tr nn kinh t, Nh n-c phi thc hin mt s chnh sch chi tiu nhiu hn khin cho ngn sch thm ht nng n hn. Th nm, i vi tng tr-ng kinh t, d tr quc gia: thng qua hot ng ngoi th-ng v u t- n-c ngoi, khng hong khin cho tc tng tr-ng kinh t gim st ch cn 5,8% vo nm 1998, thp nht k t 1990. Tr-c nhng tc ng tiu cc ca cuc khng hong ti chnh ng , chnh sch t gi c nhng thay i.
39

Trong thi gian ny, Ngn hng Nh n-c lin tc iu chnh c v mc t gi v bin dao ng (Bng 10). Vic iu chnh mc t gi lin tc vi bin dao ng ln (10% vo thng 10 nm 1997 v 7% k t thng 8 nm 1998) cho thy chnh sch t gi ca Vit Nam lc ny -c -a gn v cc th ni hn, linh hot hn, ph
hp vi cc lun c la chn ch t gi khi nn kinh t gp phi cn sc t th tr-ng bn ngoi. T gi tng mnh khi bin dao ng -c ni rng c tc ng tch cc i vi xut khu v hn ch nhp khu. Cn cn th-ng mi trong thi k ny tip tc -c ci thin nh- c th thy trn th 4. Chnh sch t gi gip cho nn kinh t d trong khng hong nh-ng vn t tng tr-ng vi tc 5,8% (cao hn so vi d on ban u ca Ngn hng Th gii ch khong 3,5% n 4,5%), u t- trc tip n-c ngoi ch gim 17,5%, (thp hn rt nhiu so vi con s d on l 60%). Lm pht -c kim ch d-i 10% (lm pht nm 1998 l 9,2%).
Cui nm 1998, cung cu trn th tr-ng chnh thc -c ci thin ng k, khong cch chnh lch t gi chnh thc v t gi trn th tr-ng ch en ch khong 1%. D tr ngoi t ca quc gia vn tip tc -c gia tng. Bng 10: Nhng ln iu chnh t gi v bin giao dch giai on 1997 - 1999
Mc thi gian 13.10.1997 16.02.1998 7.08.1998 6.11.1998 14.11.1998 16.11.1998 26.11.1998 15.01.1999 T gi c (VND/USD) T gi mi (sau iu chnh) (VND/USD) 11.800 12.998 12.992 12.991 12.989 12.987 12.980 Bin giao dch mi (sau iu chnh) 10% 11.175 7%
Ngun: TS. Nguyn Ngc nh, nhn li chnh sch t gi ca Vit Nam giai on 1990 - 2005, tp ch Pht trin kinh t, thng 2 nm 2005
40
Tuy nhin s m rng bin t gi to iu kin xung gi ng Vit Nam trong giai on ny cng c tc ng tiu cc l lm tng gnh nng n n-c ngoi ca c chnh ph v cc doanh nghip c vn vay n-c ngoi
3.3. nh gi chung
Chnh sch t gi trong thi k ny v c bn l ph hp vi quy lut chung, s iu chnh lin tc mc t gi chnh thc cng nh- bin dao ng gip t gi vn ng linh hot, che chn cho nn kinh t khi cn sc t th tr-ng tin t th gii. Tuy nhin trong giai on u ca cuc khng hong, mc t gi chnh thc li khng -c iu chnh kp thi nn c lc to nn tnh trng cng thng trn th tr-ng chnh thc. Bn cnh , cc cng c tc ng vo t gi ch-a -c s dng hiu qu: cng c qun l ngoi hi vi vic qun l thu i ngoi t cn lng lo hn ch kh nng kim sot cc ngun ngoi t l-u hnh trong n-c; cng c nghip v th tr-ng m -c s dng song ch-a pht huy -c tc dng trong iu hnh t gi ch yu do cc nghip v cn qu s si. Thm na, Ngn hng Nh n-c khng ch chnh lch t gi mua v bn qu cng nhc lm cho t gi vn ch-a thc s vn hnh ng theo quy lut cung cu. Nhng yu km trn i hi s thay i mnh m trong chnh sch t gi trong giai on tip theo.
4. Giai on t sau 26/2/1999 n tr-c thng 11 nm 2006

4.1. Tnh hnh chung
Th tr-ng kinh t th gii trong giai on ny c nhiu bin ng m ni bt l s gia tng lin tc ca gi du trong khong t 2004-2006. Trong n-c, nn kinh t dn phc hi sau khng hong vi tc tng tr-ng thp v ni lo lm pht quay tr li. Chnh sch t gi trong giai on tr-c cn nhiu hn ch cng vi vic nh gi qu cao ng Vit Nam gy nhiu bt li cho nn kinh t nn i hi phi -c iu chnh li.

Chnh sch t gi: Ngy 26 thng 2 nm 1999, Ngn hng Nh n-c -a ra nhng thay i tch cc, -a vic iu hnh chnh sch t gi tr nn khch quan v ph hp vi nn kinh t th tr-ng nh h-ng XHCN ca Vit Nam hn: t gi hi oi chnh thc -c Ngn hng Nh n-c cng b hng ngy, -c xc nh da vo mc t gi bnh qun mua
41
bn thc t trn th tr-ng ngoi t lin ngn hng ca ngy giao dch gn nht tr-c . S thay i ny -a t gi chnh thc v gn vi mc t gi thc t v ph hp vi quy lut th tr-ng hn v t gi chnh thc lc ny da trn c s hot ng ca th tr-ng ngoi t lin ngn hng, mt th tr-ng c l-ng ngoi t giao dch chim ti 90% tng giao dch trn cc th tr-ng ngoi t. Cng vi vic thay i cch xc nh t gi chnh thc, Ngn hng Nh n-c cng iu chnh bin dao ng ca t gi v 0,1%. Bn cnh , t l kt hi cng gim t 80% xung ch cn 50%. Khng ch c vy, ngy 2/6/2001, Ngn hng Nh n-c thc hin t do ho li sut cho vay ngoi t, cho php cc ngn hng -c n nh li sut cho vay i vi cc loi ngoi t ngoi USD. Li sut USD cng -c cc ngn hng xc nh da trn c s li sut th tr-ng lin ngn hng. Mc bin giao dch ca t gi lc u qu hp th sau cng -c iu chnh dn cho ph hp vi tnh hnh th tr-ng. Ngy 1/7/2002, bin dao ng -c iu chnh t 0,1% ln 0,25% v bin ny -c gi cho ti nm 2006. Cng vi vic iu chnh bin t gi l vic thc hin th im v b-c u cho php cc doanh nghip s dng nghip v phng nga ri ro t gi. Nm 2005, Php lnh ngoi hi -c ban hnh v chnh thc c hiu lc vo 1/7/2006 to thm c s vng chc cho vic thc thi chnh sch t gi. Ch t gi mi giai on ny th hin hn hn so vi ch t gi c: Ch t gi mi to quyn ch ng cho cc ngn hng th-ng mi cng nhcc khch hng trong kinh doanh ngoi t, to iu kin cho th tr-ng hot ng tri chy hn. T gi chnh thc hnh thnh trn c s giao dch th tr-ng, gn hn vi t gi trn th tr-ng t do nn kh xy ra nhng bin ng lm lch xa t gi chnh thc v t gi th tr-ng t do. T gi lc ny -c xc nh ch yu da trn quan h cung cu m quan h ny li do nhu cu ca cc doanh nghip xc nh nn n to cho cc doanh nghip s ch ng hn trong hot ng kinh doanh m vn m bo vai tr kim sot ca nh n-c. ng thi t l kt hi gim cng tng tnh ch ng cho doanh nghip trong vic s dng ngoi t.
42
T gi -c hnh thnh trn quan h cung cu ch khng phi do Ngn hng Nh n-c p t nn to -c lng tin hn so vi ch t gi c, gim tnh trng u c, gm gi ngoi t. C ch t gi mi mm do v linh hot hn do -c xc nh trn c s cung cu thc t nn ph hp hn vi thng l quc t, gp phn tng c-ng hi nhp kinh t th gii. Vi nhng chnh sch nh- vy, vn iu chnh t gi trong giai on ny t -c nhng thnh tu t-ng i th hin s n nh ca t gi vi mc tng thp hn so vi d on trong cc nm (nm 2004, t gi VND/USD ch tng 0,69-0,7%, thp hn so vi mc d on 0,99%) v mc chnh lch khng ng k gia t gi th tr-ng chnh thc v t gi th tr-ng t do (Bng 11). Nm 2005, t gi ch tng nh 0,86%. Trong sut giai on ny, Ngn hng Nh n-c duy tr ch t gi th ni c qun l, thc hin chnh sch t gi theo mc tiu chnh sch kinh t v m, kim sot lm pht, khuyn khch xut khu, thc y tng tr-ng kinh t v d tr ngoi hi Nh n-c.
43
Bng11: t gi hi oi 1999 - 2006

Nm 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Thng 1 Chnh T do thc 13885 13893 14037 14168 14510 14620 15065 15135 15391 15421 15603 15750 15902 Thng 6 Chnh T do thc 13916 13948 14086 14206 14746 14853 15247 15317 15484 15469 15695 15818 15996 Thng12 Chnh T do thc 14019 14104 14507 14617 15050 15120 15366 15348 15602 15750 15717 15863 16055 Bnh qun Chnh T do thc 13940 13972 14159 14265 14796 14825 15235 15305 15492 15575 15672 15809 15984
Ngun: Nguyn Minh D-ng, lun vn thc s:"Gii php iu hnh chnh sch t gi Vit Nam", 2008
Tc ng ca chnh sch t gi n pht trin kinh t Trong giai on u sau khng hong, mc d chnh sch t gi c nhng thay i tch cc khin cho ng Vit Nam c gim gi (bng 12) song s gim gi ny ch-a mnh bng s gim gi ca cc ng tin khc trong khu vc nn tc tng tr-ng xut khu vn khng nhanh bng tc tng tr-ng nhp khu. Nm 2002, tc tng tr-ng nhp khu ln ti 22,1%, gn gp i tc tng tr-ng xut khu v khin cho mc thm ht trong cn cn th-ng mi tng ln ti 2270 triu USD. Xut khu ch-a tng nhiu nn ch-a to ng lc mnh thc y sn xut pht trin. Bn cnh , nhng h qu tiu cc ca khng hong kinh t vn cn nn t l tht nghip cn cao ( t 2001 n 2003, t l tht nghip duy tr mc 25%), tc tng tr-ng cng nghip cng ch-a c s tng ng k v ch duy tr mc xp x 10%.
Bng 12: Mt s ch tiu kinh t v m 1999 - 2002

Ch tiu Tc tng tr-ng GDP thc (%) N n-c ngoi (%GDP) Tc tng tr-ng xut khu(%) Tc tng tr-ng nhp khu (%) 1999 4,2 71,4 23,2 1,1 2000 5,5 39,7 25,2 34,5 2001 5,0 41,6 4,0 2,3 2002 5,8 38,3 11,2 22,1
44
Cn cn th-ng mi (triu USD) T gi hi oi lin ngn hng Trung bnh k Cui k % tng gim t gi thc c hiu lc Trung bnh k Cui k
-200,7
-1153,8
-1135,0
-2770
13.944 14.028
14.170 14.514
14.806 15.084
15.244 15.368
-6,5 -3,2
-2,9 -2,1
0.9 1,4
-0,4 -2,7
Ngun: TS. Nguyn Ngc nh, nhn li chnh sch t gi ca Vit Nam giai on 1990 - 2005, tp ch Pht trin kinh t thng 2 nm 2005 v Nguyn Minh D-ng, lun vn thc s:"Gii php iu hnh chnh sch t gi Vit Nam", 2008
Bng 13 : Mt s ch tiu kinh t Vit Nam t 2003 n 2006

Ch tiu Tc tng GDP Lm pht FDI (t USD) Cn cn th-ng mi (%GDP) Cn cn ti khon vng lai (%GDP) D tr ngoi t (t USD)
N u nhtrongkhong 1999-2003, chnh sch t gi h-ng ti xut khu th t 2004 n 2006, chnh sch t gi li h-ng vo mc tiu chng lm pht. Mc t gi -c Ngn hng Nh n-c cam kt mi nm khng tng qu 1%, cng vi bin dao ng -c gi nguyn mc 0,25% n nh -c t gi kh lu v kim sot lm pht thnh cng. Trong bi cnh kinh t vi gi c trn th tr-ng th gii tng cao th lm pht Vit Nam li -c kim ch kh tt, mc lm pht nm 2004 l 7,8%, nm 2005, lm pht l 8,4% nh-ng sang 2006 gim xung ch cn 6,6%. Trong giai on nm 2004-2005, mc d ng USD c nhng bin ng tri chiu song mc t gi vn -c duy tr tng nh qua tng nm. Mc t gi tuy ch-a to ra li th cnh tranh ln v gi nh-ng do t-ng i n nh nn vn c tc ng h tr hot ng xut nhp khu. Cng vi vic tng nh t gi, nn kinh t th gii phc hi sau
2003 7,3 4,3 3,15 -12,8 -4,9 5,6
2004 2005 2006 7,8 8,4 8,2 7,8 8,4 6,6 4,22 6,34 10,2 -12,1 -8,1 -8,8 -3,4 -0,9 -0,3 6,3 8,5 11,5
Ngun:Nguyn Minh D-ng, lun vn thc s:"Gii php iu hnh chnh sch t gi Vit Nam", 2008
45
khng hong tng nhu cu i vi hng xut khu ca Vit Nam nn cng thc y xut khu tng mnh em n s tng tr-ng kinh t cao, sn xut trong n-c pht trin, t l tht nghip gim ( th 5) (nm 2005- 2006, t l tht nghip ch cn xp x 2%), tc tng tr-ng sn xut cng nghip t ti 17,2% vo nm 2006. Cn cn th-ng mi cng -c ci thin ng k, nm 2003, mc thm ht l -12,8% GDP nh-ng n 2006 th mc thm ht ch cn -8,8% GDP. Qua , d tr ngoi hi ca quc gia cng tng mnh. T gi bin i khin gi c cc mt hng xut khu thay i, t ko theo s thay i trong c cu hng xut khu: t trng xut khu hng cng nghip nng v khong sn gim trong khi t trng hng cng nghip nh v tiu th cng nghip tng ln r rt ( th 6), iu ny cng thc y nhm ngnh ny pht trin, to thm cng n vic lm nhiu hn v y l nhm ngnh s dng nhiu lao ng.
th 5: T l tht nghip giai on 2000-2008
30 25 20
15 10 5 0
T l tht nghip
Ngun: Lp t s liu trn trang:http://www.indexmundi.com
20 00 20 01 20 02 20 03 20 04 20 05 20 06 20 07 20 08
Nm
46
th 6: T trng cc mt hng trong c cu xut khu giai on 19992005
45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
T trng hng nng, lm, thu sn T trng hng CN nh v TTCN T trng hng CN nng v khong sn
Ngun: Lp t s liu ca Tng cc thng k
4.3. nh gi chung
Chnh sch t gi trong giai on ny c mt b-c tin quan trng, chuyn t ch t gi c nh (neo mm) sang ch t gi th ni c qun l, to iu kin cho t gi vn ng khch quan v phn nh ng quy lut th tr-ng hn. Nh- trn phn tch, chnh sch c nhiu -u im v-t tri hn hn so vi ch t gi c, -c iu hnh theo ng h-ng v phi hp kh nhp nhng vi cc chnh sch kinh t v m khc nhm t mc tiu chung ca tng giai on. Nng lc ca cc cng c iu chnh t gi giai on ny -c ci thin ng k, khc phc hn ch trong giai on tr-c m c bit l s m rng thm cc nghip v trn th tr-ng ngoi t, lm cho th tr-ng ny hot ng hiu qu v phn nh cung cu st thc hn. Cng vi s m rng cc nghip v, vic ni lng trong qun l li sut cho vay ngoi t cng thc y th tr-ng si ng, to mi tr-ng thun li hn cho cng c nghip v th tr-ng m ngoi t cng nh- cng c li sut ti chit khu pht huy tc dng. Cui giai on ny, s ra i ca php lnh ngoi hi cng cng c thm sc mnh ca cc cng c iu hnh t gi.
47
Tm li, chnh sch t gi trong giai on ny rt thnh cng c v -ng li v cch thc thc hin. Nh c chnh sch t gi ng n nn nn kinh t khng b nh h-ng nng t nhng bin i mnh m trn th tr-ng th gii. C th ni lc ny chnh sch t gi lc ny th hin vi tr c bit quan trng ca n, khng nh vng chc hn nhng tc ng mnh m ca n i vi pht trin kinh t. Tuy nhin chnh sch t gi giai on ny khng phi l khng c sai st. i khi chnh sch cn cng nhc v phn ng ch-a nhanh nhy vi nhng thay i ca nn kinh t. Trn thc t, vic duy tr t gi dao ng vi bin hp t nm 2002 -c thc hin qu lu khin cho mc t gi danh ngha v mc t gi thc t lch xa nhau v gy nn s bt n cho th tr-ng ngoi hi trong khong gia nm 2006.
5. Giai on t thng 11 nm 2006 n nay

5.1. Tnh hnh chung
Ngy 7/11/2006, Vit Nam gia nhp t chc th-ng mi th gii WTO, ngay sau khi hi nhp, thc hin cam kt t do ho dng vn n-c ngoi khin cho lung ngoi t t vo trong n-c gy p lc lm pht v sc p khin ng ni t ln gi. Thng 9 nm 2008, khng hong ti chnh M n ra bt u cho cuc khng hong kinh t th gii nh h-ng n nhiu mt ca nn kinh t Vit Nam. Tnh hnh kinh t c nhng din bin phc tp buc Ngn hng Nh n-c phi c nhng thay i trong vic iu hnh chnh sch t gi hi oi.

Sau khi Vit Nam gia nhp WTO, chnh sch t gi c nhng thay i u tin vo ngy 31/12/2006 vi vic iu chnh bin dao ng ca t gi t 0,25% ln 0,5%. Tuy nhin, s ni rng bin li khng c tc ng tng t gi nh- nhng giai on tr-c m thm ch t gi trong nhng thng u nm 2007 cn gim 0,33%. iu ny -c gii thch bi s d- cung USD. T do ho dng vn sau khi gia nhp WTO cng vi nn kinh t tng tr-ng cao thu ht mt l-ng ln vn u t- n-c ngoi vo Vit Nam (Bng 14). Nm 2007, vn FDI vo Vit Nam t 21,3 t USD v 6 thng u nm 2008, lung vn ny tng mnh t ti 31,6 t USD. neo t gi, Ngn hng Nh n-c tung ra hn 145 nghn t ng mua ngoi t v thc hin bin php trung ho nhpht hnh tn phiu kho bc nh n-c bt buc rt hn 90 nghn t ng. Nh- vy tng l-ng tin -c -a thm vo l-u thng l 55 nghn t ng, tng 34,9% so vi cui nm
48
2006. iu ny gp phn to nn lm pht tin t v y lm pht Vit Nam ln mc cao hai con s, nm 2007, lm pht mc 12,7%. Mt khc, do thc hin chnh sch nhm mc ch ng Vit Nam khng b ln gi mnh cng khin cho gi hng nhp khu m ch yu l thit b, my mc, nguyn vt liu phc v cho sn xut kh cao, t khin cho chi ph sn xut hng ho trong n-c tng mnh, gy ra lm pht chi ph y. C th ni chnh sch t gi lc ny li gip nhp khu lm pht vo Vit Nam.
Bng 14: Mt s ch tiu kinh t v m giai on 2006-2008

Ch tiu Tc tng GDP (%) Lm pht (%) FDI (t USD) Cn cn th-ng mi (% GDP) Cn cn ti khon vng lai D tr ngoi t (t USD) 2006 8,2 6,6 10,2 -8,8 -0,3 11,5 2007 8,5 12,7 21,3 -17,5 -9,85 21,9 2008 (9 thng u nm) 6,52 27,9 57 -17 -7,4 22,3
Ngun:Nguyn Minh D-ng, lun vn thc s:"Gii php iu hnh chnh sch t gi Vit Nam", 2008 B-c sang nm 2008, t gi bin ng khc hn so vi nhng nm tr-c, t gi bin ng nhiu hn, chnh lch gia gi USD trn th tr-ng t do v th tr-ng ngn hng lc mang du m, lc mang du d-ng v chnh lch kh ln. T thng 10/2007 n thng 4/2008, mc d c s can thip nhm thc hin chnh sch ng Vit Nam yu nh-ng sau khi iu chnh bin dao ng ln 0,75% v 1%, do tnh trng d- cung USD tip tc ko di nn VND vn ln gi 1,2% (t gi danh ngha). Trong 5 thng u nm 2008, kim ngch xut khu l 23,39 t USD, tng 27,2% so vi cng k nm 2007 trong khi kim ngch nhp khu l 37,81 t USD, tng 67,% so vi cng k nm 2007. Khong thi gian ny, Vit Nam nhp siu ti 14,4 t USD. Tip sau s gim gi ca USD, n gia nm 2008, lm pht cao gy ra tm l bt n cho ng-i dn, t khin l-ng cu USD tng mnh v y t gi ln cao. Thng 6/2008, cc bin php qun l hot ng ngoi hi -c sit cht cng vi vic bin dao ng ca t gi -c iu chnh t 1% ln 2% lm du bt s cng thng v
49
tng tnh n nh cho th tr-ng ti chnh. y l ln th ba lin tip Ngn hng Nh n-c m rng bin giao dch trong khong thi gian ngn cui 2007, u 2008. Cui nm 2008, khi khng hong ti chnh M n ra v nh h-ng lan rng trn ton th gii, FED lin tc ct gim li sut ng USD.Tr-c tnh hnh , bin t gi tip tc -c iu chnh t 2% ln 3%vo thng 11/2008 v n thng 3 nm 2009 th bin t gi -c ni rng ln 5% vi mc tiu l h tr xut khu, kim sot nhp siu, hn ch tm l k vng t gi tng cao, to iu kin cho doanh nghip ch ng xy dng ph-ng n sn xut kinh doanh n nh, gp phn chng suy gim kinh t. Ngay sau khi ni rng bin , t gi tng mnh. T gi trn th tr-ng t do c lc ln ti 18.000 VND/USD. Mc d t gi tng mnh nh-ng do suy gim kinh t th gii nn hot ng xut khu vn gim, xut khu 5 thng u nm 2009 t 22,9 t USD, gim 6,8% so vi cng k nm tr-c. T thng 3 nm 2009 n hin ti, th tr-ng ngoi t tr nn cng thng do cu v USD tng mnh, tuy nhin chnh sch t gi lc ny li ch-a c s iu chnh mnh m. Chnh sch qun l ngoi hi mi tp trung vo iu chnh cc hot ng ca NHTM m ch-a c tc ng g n cc doanh nghip xut khu c ngoi t nn s thiu cung trn th tr-ng ngoi t khng -c gii quyt. Do vy, cc ngn hng th-ng mi cng nhcc doanh nghip nhp khu gp phi kh khn trong vic mua ngoi t, nh h-ng ti nhp khu, c bit l nhp khu my mc thit b phc v sn xut, t tc ng tiu cc n hot ng sn xut kinh doanh trong n-c. Mt khc s bt n v t gi ny cng c th gy ra tm l lo ngi cho nh u t- n-c ngoi, hn ch ngun vn u t- vo Vit Nam.
5.3. nh gi chung.
S ni rng bin t gi lin tc trong giai on ny l hp l v lc ny nn kinh t Vit Nam m ca rng hn v hi nhp su hn vo nn kinh t th gii, i hi s qun l t gi khch quan v linh hot hn vi th tr-ng, ng thi s ni rng bin ny cng ph hp vi vic la chn ch t gi thch hp phn ng vi cn sc n t th tr-ng th gii m c th l khng hong ti chnh M ko theo sau n l khng hong kinh t ton cu. Tuy nhin vic iu chnh bin dao ng t gi trong giai on ny c lc ch-a ng thi im v ch-a thc s ch ng, th hin mi khi c iu chnh bin t gi th t gi trn th tr-ng t ngt tng mnh. iu ny nh h-ng n cc
50
chnh sch kinh t v m khc nh- giai on cui nm 2006, u nm 2007, vic chm tr trong iu chnh t gi dn n s d- cung ngoi t qu ln trn th tr-ng ngoi hi v gy ra s b ng cho chnh sch tin t kim sot lm pht. Bn cnh , cng tc qun l hot ng ngoi hi vn cn c mt s bt cp, i khi cng tc qun l ngoi hi khng -c quan tm ng mc, c bit l trong na u nm 2009. Mc d c chnh sch qun l ngoi hi tch cc song vic kim sot thc hin chnh sch li bung lng khin th tr-ng ngoi t ch en vn pht trin. Thm na, qun l ngoai hi thi gian gn y mi ch tp trung vo mt pha cc ngn hng m ch-a tc ng vo cc doanh nghip nn gy kh khn trong vic thu ht ngoi t vo h thng ngn hng. Cung cu ngoi t ch-a -c iu tit tho ng khin t gi c nhng bin ng tht th-ng. S bt n trong t gi cng nh- yu km trong qun l lm tng tnh trng gm gi ngoi t, tng mc Dollar ha trong nn kinh t, tch t nhng yu t tim n gy bt n kinh t. C th thy chnh sch t gi thi gian qua d mc tiu ng n nh-ng do phn ng ch-a tht nhanh nhy v c ch qun l thc hin ch-a tt nn ch-a pht huy -c tc dng.
51
Ch-ng 3 : Mt s bi hc v kin ngh trong vic hoch nh v thc thi chnh sch t gi hi oi cho mc tiu pht trin kinh t Vit Nam
I. Mt s bi hc kinh nghim trong vic hoch nh v thc thi chnh sch t gi hi oi cho mc tiu pht trin kinh t Vit Nam
1. Bi hc trong vic la chn ch t gi.

Qua thc t iu hnh chnh sch t gi ca Vit Nam cho thy vi mi thi k kinh t khc nhau th cn phi c nhng thay i thch hp, la chn ch t gi ph hp vi hon cnh cng nh- kh nng iu hnh t gi ca Ngn hng Nh n-c. Ch t gi c nh tr-c thng 3 nm 1989 cng nhch "th ni" qu mnh tay trong giai on 1989-1992 u c tc ng khng tt n s pht trin bn vng ca nn kinh t. Nh n-c cn phi da vo iu kin c th xem xt -a ch t gi hi oi th ni c qun l v gn cc th ni hay c nh tu thuc vo nhng chuyn bin trong nn kinh t. Vi tnh hnh kinh t Vit Nam nh- hin nay th ch t gi th ni c qun l ca Nh n-c thin v cc th ni nhiu hn l ph hp nht. iu ny s -c phn tch phn sau.
2. Bi hc trong vic iu chnh t gi

2.1. V cng c iu chnh t gi
Nh- trong ch-ng 1 vit, c kh nhiu cng c iu chnh t gi. Trn thc t th mi giai on,Vit Nam s dng nhng cng c khc nhau v bi hc rt ra t vic s dng cc cng c iu chnh t gi l: cn xem xt tnh hiu qu ca cc knh dn truyn tc ng ln t gi ca tng cng c cng nh- kh nng s dng cng c iu chnh t gi ca Ngn hng Nh n-c la chn cng c thch hp nht. Khi cc iu kin v kinh t ch-a cho php th nn s dng cng c bin php hnh chnh. Song, khi nn kinh t pht trin hn th nn ni lng hn bin php ny v s dng cc cng c mang tnh kinh t nh- li sut ti chit khu hay nghip v th tr-ng m.
52
Bn cnh , cc chnh sch -c thc thi hiu qu th cn phi khng ngng nng cao nng lc ca cc cng c ny. Khng ch c vy, cn xem xt c th tnh trng nn kinh t v phi d tnh tr-c nhng tc ng ca cc cng c khi s dng, trnh tnh trng v mc tiu n nh t gi m nh h-ng n cc mc tiu khc ca chnh sch pht trin kinh t nh- tr-ng hp pht hnh tin mua ngoi t nhm mc ch duy tr ng Vit Nam yu nh-ng li dn n lm pht cao vo nm 2007. Trong bi cnh hin nay, cng c thch hp hn c iu chnh t gi i vi Vit Nam vn l nghip v th tr-ng m v qun l ngoi hi do s t do trong vic l-u chuyn cc dng vn vn ch-a cao.
2.2. V vic la chn thi im v mc iu chnh t gi

iu c bit quan trng trong iu chnh t gi l mc iu chnh t gi cng nh- bin dao ng. iu chnh t gi ln hay xung, thc hin chnh sch nng gi hay gim gi ng Vit Nam phi rt cn trng, khng th ch nhn vo mt mc tiu l xut khu m vi kt lun phi ph gi mnh ng Vit Nam. Bn cnh , mc iu chnh t gi cng phi ph hp vi t-ng quan cc nn kinh t khc nh- trong giai on 1999-2003, mc d t gi -c iu chnh vi mc ch thc y xut khu nh-ng do t-ng quan so vi cc ng tin khc trong khu vc, t l gim gi ca VND ch-a mnh nn vn khng h tr thc s cho hot ng xut khu. Trong tnh hnh hin nay, ng USD trn th tr-ng th gii c nhng thay i tri chiu lin tc th tht kh -a ra chnh xc l Vit Nam nn iu chnh t gi theo chiu h-ng tng hay gim. Cn phi da vo cc yu t khc xc nh xu h-ng iu hnh t gi. Ngoi ra thi im iu chnh t gi cng l mt vn quan trng. Cn phi la chn ng thi im. Phi nhn ra -c nhng thay i ca tnh hnh kinh t v c nhng iu chnh kp thi. Chnh sch t gi cn phi la chn thch hp thi im, khng nn tnh trng chm tr trong vic iu chnh khin chnh sch tr thnh b ng nh- trong giai on u cuc khng hong kinh t nm 1997 hay trong vic ni lng bin dao ng t gi trong nm 2007 -a n nhng hu qu lm mt s tin t-ng vo chnh sch, to tm l bt n tc ng n cc bin s kinh t v m khc. Trong thi im hin ti ch-a nn thc hin iu chnh t gi ngay bi lc ny yu t tc ng mnh n t gi vn l yu t tm l, nu iu chnh t gi ngay lc ny s to nn s bt n v khin cho t gi vn ng phc tp, kh kim sot hn.
3. Bi hc v cng tc qun l ngoi hi

53
Thc tin cho thy qun l ngoi hi l cng c chnh ca chnh sch t gi -c s dng xuyn sut cc giai on. Cho n thi im ny vi thc trng nn kinh t Vit Nam vn ch-a th s dng cc cng c kinh t l cng c chnh th qun l ngoi hi s vn tip tc ng vai tr quan trng trong iu hnh chnh sch t gi. Vic s dng cng c ny trong thi gian qua -a n mt s im cn l-u trong qun l ngoi hi thi gian ti: Th nht, cn phi quan tm ng mc v thc hin thanh tra, kim tra st sao nhng quy nh ra trong qun l ngoi hi. Th hai, qun l ngoi hi phi ch n c hai pha cung v cu, khng nn ch tc ng dn vo mt pha v hiu qu s khng cao nh- thc t nm 2009 khi hot ng qun l ngoi hi ch h-ng vo cc ngn hng th-ng mi. Th ba, qun l hot ng ngoi hi phi ch ng v lun -c ch , trnh tnh trng khi nhng vi phm gy ra hu qu ri mi quay li chn chnh qun l ngoi hi.
II. Mt s kin ngh trong vic hoch nh v thc thi chnh sch t gi hi oi cho mc tiu pht trin kinh t Vit Nam.
1. V vic la chn ch t gi v iu chnh t gi hi oi.

1.1. Quan im trong vic la chn ch t gi
La chn ch t gi l mt vn rt quan trng. c mt chnh sch t gi hp l th tr-c tin phi chn -c ch t gi ph hp. Mun c mt ch t gi ph hp th ngay t u, Nh n-c phi nm chc v lun bm st cc quan im khi la chn: Th nht, chnh sch t gi ch l mt b phn trong chnh sch ti chnh, tin t quc gia nn chnh sch ti chnh, tin t phi i tr-c, vn la chn t gi phi m bo tnh c lp t-ng i ca chnh sch tin t v ph hp vi nhng mc tiu kinh t v m nht nh. Th hai, la chn ch t gi phi da trn nhng phn tch, d bo v tnh hnh bin ng trn th tr-ng th gii, xem xt nhng cn sc m nn kinh t c th phi gnh chu trong t-ng lai. chnh sch t gi phi gip hn ch tc ng ca nhng cn sc ln th tr-ng trong n-c.
54
Th ba, chnh sch t gi c th ni l kha cnh i ngoi ca chnh sch tin t nn vic la chn chnh sch t gi phi da trn kh nng phi hp cc chnh sch trn phm vi quc t. Th t-, phi ch trng n s bin ng ca t gi trong ch t gi -c la chn nhm thc hin hai mc tiu chnh l cn bng ni v cn bng ngoi.
1.2. Quan im trong vic iu chnh t gi

Cng nh- trong vic la chn ch t gi, trong iu chnh t gi cng cn theo st mt s quan im sau: Th nht, nn kinh t Vit Nam vn hnh theo c ch th tr-ng c s qun l ca nh n-c nn iu chnh t gi phi tun theo quy lut th tr-ng Th hai, t gi vn hnh theo quy lut th tr-ng th khi iu chnh t gi v di hn phi tng c-ng cng c mang tnh kinh t hn so vi cc cng c mang tnh hnh chnh. Nh- vy phi lin tc nng cao kh nng s dng nhng cng c ny nh-: tng d tr ngoi t vi c cu hp l, tng tnh linh hot ca cc knh dn truyn tc ng ca cc cng c n t gi. Th ba, t gi lun tc ng trc tip n ngoi th-ng v hnh thnh t quan h kinh t gia cc quc gia nn iu chnh t gi phi nhm ti mc tiu c bn l cn bng ngoi cho nn kinh t. Th t-, Vic iu chnh t gi cn h-ng vo mc tiu xy dng th tr-ng ngoi hi, nhng iu chnh v t gi nn -a cc giao dch vo th tr-ng c t chc v hp php. Th nm, vic s dng cc cng c iu chnh t gi ch nn mt mc nht nh, ch iu tit quan h cung cu trn th tr-ng, trnh lm nh h-ng n tnh k thut ca th tr-ng.
2. Cc gii php hon thin ch t gi hi oi Vit Nam

2.1. D bo v tng quan tnh hnh kinh t trong thi gian ti v la chn ch t gi ph hp
Mt chnh sch thch hp i hi cc nh hoch nh chnh sch phi nm bt -c tnh hnh tr-c mt, do vic d bo v tnh hnh kinh t trong giai on ti l cn thit trong vic hoch nh chnh sch t gi. Nhn chung, tnh hnh kinh t s c nhng chuyn bin theo chiu h-ng sau:
55
Vi nhng tn hiu kh quan v vn u t- n-c ngoi (t 6,8 t USD) cng nhs tng chm ca ch s gi tiu dng v tc tng tr-ng d-ng ca kinh t trong 5 thng u nm 2009, theo nhn nh ca cc nh kinh t trong hi tho do tr-ng i hc Kinh T thnh ph H Ch Minh t chc vo thng 6 nm 2009 v nhn nh ca Ngn hng Th gii, nn kinh t Vit Nam c du hiu phc hi. S phc hi ny -c chia lm 2 b-c: b-c th nht l thi k khi u ca nn kinh t din ra vo cui nm 2009, u nm 2010. B-c th hai l thi k phc hi ca nn kinh t din ra vo nm 2011. Cc nh kinh t cng d on l sau nm 2010, tc tng tr-ng nhp khu ch d-i 10 % v Vit Nam sn xut -c t v nhiu mt hng tiu dng. Bn cnh , sau khng hong s l thi c cho nn kinh t Vit Nam i mi t- duy tng tr-ng kinh t chiu rng, da vo khai thc ti nguyn th, ngun nhn lc cht l-ng thp... sang tng tr-ng kinh t theo chiu su, da vo cc yu t nng sut tng hp. V kinh t th gii trong giai on ti theo nh- IMF d on th s mt rt nhiu thi gian phc hi, nn kinh t ca cc n-c pht trin vn s tng tr-ng m. iu ny s tip tc gy bt li cho hot ng xut khu ca Vit Nam. Tr-c tnh hnh kinh t th gii ch-a n nh, vic la chn chnh sch t gi cng phi thn trng. Trong thi gian ti, do tnh cht m ca v hi nhp su hn vo kinh t th gii, Vit Nam khng th la chn -a ch t gi th ni c qun l v gn cc c nh m Nh n-c cn thit phi duy tr thc hin ch t gi th ni c qun l n gn cc th ni hn t gi vn ng linh hot hn na theo nhng bin i ca th tr-ng th gii cng nh- trong n-c. Thc hin ch ny c th bng cch ni rng bin t gi hn, to iu kin cho VND xung gi, thc y xut khu, gim nhp khu (do d bo trong thi gian ti nhp khu ca Vit Nam s gim nn vic gim gi VND s khng gy nhiu kh khn cho nhp khu mt s mt hng quan trng, mt khc khi kinh t th gii phc hi, cu v hng Vit Nam ca n-c ngoi tng th vic tng t gi h tr xut khu l vic nn lm). Tuy nhin mc cng nh- thi im ni rng bin t gi cn phi hp l. Vic iu chnh bin nn thc hin khi t gi c s n nh t-ng i nhm to tnh ch ng ca chnh sch cng nh- s n nh trong tm l. iu chnh bin cng cn thc hin dn dn v thn trng xem xt nhng phn ng ca th tr-ng. Nu th tr-ng ngay lp tc s dng ht bin cho php th Ngn hng Nh n-c cn can thip tng dn mc t gi giao dch. Nu
56
th tr-ng khng s dng ht bin cho php th y l thi im thch hp tip tc ni rng dn bin , t do ho t gi.
2.2. Gii php nhm nng cao nng lc cc cng c c bn trong can thip vo t gi.
thc hin -c chnh sch t gi mt cch hiu qu th ngoi vic hoch nh mt chnh sch ng n cn cn n mt h thng dn truyn tc ng ca cc chnh sch n mc t gi hot ng tt. Mun nh- vy th cn phi tp trung nng cao nng lc ca cc cng c c bn trong can thip v t gi:
2.2.1. Cng c nghip v th tr-ng m ngoi t

Cng c nghip v th tr-ng m ngoi t ch-a sc gi vai tr ch o trong iu chnh t gi Vit Nam do l-ng d tr ngoi t cn thp. Do , mun nng cao nng lc ca cng c ny th tr-c ht phi tranh th ti a gia tng tch lu ngoi t, tc tch ly ngoi t phi tng t-ng ng vi s gia tng ca kim ngch nhp khu. Bn cnh , thc hin tit kim chi ngoi t, ch nhp nhng hng ho cn thit cho nhu cu sn xut v nhng mt hng thit yu trong n-c ch-a sn xut -c. Trong tr-ng hp d tr ngoi t ch-a nh-ng cn phi dng n th phi m bo s dng mt cch c hiu qu, ng mc ch. Ngoi ra, cn xy dng khung php l thch hp cho nghip v th tr-ng m, hon chnh th tr-ng ngoi t lin ngn hng, qua Nh n-c c th nm -c mi quan h cung cu v ngoi t, v t thc hin hiu qu bin php can thip khi cn thit. Cn thc y cc ngn hng c kinh doanh ngoi t tham gia vo th tr-ng ngoi t lin ngn hng vi y cc nghip v hot ng ca n, to iu kin cho Ngn hng Nh n-c phi hp, iu ho gia th tr-ng ngoi t v th tr-ng ni t mt cch thng thong. Bn cnh cng cn xem xt, la chn trong vic xc nh c cu cc loi ngoi t ct tr cho thch hp, trnh bin ng ca mt ng tin gy ra nh h-ng bt li cho l-ng ngoi t d tr cng nh- gy kh khn khi thiu ht hoc d- tha mt ngoi t nht nh. C th l nn xem xt n c cu cc ng tin mnh trong ct tr nhEURO, Yn Nht, Bng Anh cng vi USD cho ph hp ch khng nn -u tin ct tr mt ng tin vi t trng qu ln.
2.2.2. Cng c li sut ti chit khu:
57
Li sut v t gi ch c mi quan h gin tip thng qua u t-, mun tc ng ca li sut gy ra thay i trong t gi th tr-c ht li sut phi tun theo quy lut th tr-ng. Nh- vy, cng c ny pht huy -c hiu qu th cn tip tc y mnh tin trnh t do ho li sut. T , khi li sut thay i s thc s phn nh nhng thay i trong t sut li tc ca ng tin khin cho t gi bm st v thay i theo. Mun li sut phn nh ng th tr-ng th cng cn thit phi c s t do trong vic di chuyn cc ngun vn m tr-c ht l vn di hn, vy nn cn phi y mnh t do ho cc giao dch trong ti khon vng lai sau tin n t do chuyn i cc giao dich vn ngn hn. Bn cnh , cng c li sut hiu qu th cng cn phi c s t do chuyn i ca ng tin nhm mc ch s di chuyn ca cc dng vn d dng hn v nhy cm hn i vi li sut. ng thi vic ng tin t do chuyn i cng khuyn khch cc nh u t- yn tm hn khi u t- vo Vit Nam.
2.2.3. Cng c qun l ngoi hi

Mc d cng c s dng chnh iu chnh t gi vn l hai cng c mang tnh kinh t nh- trn nh-ng trong iu kin thc t, Vit Nam khng th ch s dng hai cng c thun tu m vn cn s dng bin php hnh chnh. Trong tnh hnh thc t th cc bin php hnh chnh nn -c ni lng dn, t-ng xng vi mc can thip ca cc can thip ca cc cng c kinh t. thc hin tt cng tc qun l ngoi hi, tr-c ht cn phi: Tng c-ng gim st cc giao dch ngoi hi bng cch kim sot cht cc hp ng thanh ton ngoi t; ra mc pht nng vi cc hnh vi gian ln; duy tr cng tc thanh tra, kim tra vic thc thi quy nh ch qun l ngoi hi hin hnh. Th-ng xuyn r sot li cc vn bn c nhng thay i kp thi ph hp vi tnh hnh kinh t, xo b nhng quy nh khng cn ph hp v mu thun nhau, to s n gin, d hiu v thc hin c hiu qu cc quy nh. Ngn hng Nh n-c cng cn phi d on -c cc hnh vi lch lut hay cc k h c nhng iu chnh kp thi trong qun l nhm thc hin trit cc bin php qun l ngoi hi. Hon thin th tr-ng ngoi hi Vit Nam to iu kin cho vic thc hin chnh sch ngoi hi c hiu qu, m rng th tr-ng ngoi hi cc nh
58
ch ti chnh phi ngn hng cng nhcc doanh nghip tham gia ngy cng nhiu, nht l th tr-ng k hn v th tr-ng hon i cc doanh nghip c th t bo v mnh khi ri ro t gi. Bn cnh c th thc hin mt vi bin php khc nhm to iu kin d dng hn cho vic qun l hot ng ngoi hi: Tin hnh chnh thc ho hot ng mua bn ngoi t ca cc c nhn d dng qun l bng vic cho php cc t chc t- nhn c th thc hin mua bn ngoi t nh-ng phi p ng cc yu cu c th v phi cng khai mc t gi mua/ bn nhm to thng tin minh bch hn cho th tr-ng. Nng cao h thng ph-ng tin thanh ton, khuyn khch ng-i dn m cc ti khon v tin hnh thanh ton thng qua h thng ngn hng, t s d dng qun l cc ngun ngoi t. Nng cao tnh chuyn i cho ng Vit Nam cng c tc ng tch cc lm gim hin t-ng Dollar ho trong nn kinh t, gim s can thip ca Chnh ph vo chnh sch qun l ngoi hi v c ch iu hnh t gi, tin ti dn t do ho hot ng qun l ngoi hi.
2.2.4. Gii php cho c ch xc nh t gi v th tr-ng ngoi hi

Cc cng c trn s c nhng tc ng vo t gi nh- th no cn tu thuc vo mi c ch xc nh t gi cng nh- tnh n nh ca th tr-ng ngoi hi. kt hp vi cc cng c trn nhm n nh t gi th c th thc hin bin php sau i vi c ch xc nh t gi v i vi th tr-ng ngoi hi: Xc nh t gi nn da trn mt r a dng cc ng tin mnh thay v ph thuc qu nhiu vo mt ng tin nht nh nh- USD, t s hn ch -c nhng bin ng mnh ca mt ng tin ln mc t gi chung m vn m bo t gi i vi mi ng tin thay i linh hot. Tuy nhin vic thc hin bin php ny cng gp phi kh khn trong xc nh t trng cc ng tin trong r tin t. Khuyn khch ng-i dn cng nhcc n v kinh t s dng a dng cc loi ngoi t ngoi USD m c th l s dng trc tip ng tin ca n-c m h tin hnh cc giao dch kinh t. Nh vy s gim p lc cu USD, nh- vy nhng bin i trn th tr-ng th gii ca mt ng tin s khng th gy ra nhng tc ng qu mnh ln t gi cng nh- th tr-ng ngoi hi, gip n nh nn kinh t, trnh gp phi nhng bin ng mnh.
59
Bn cnh cn thc hin nng cao h thng thng tin nhm to tnh minh bch, trnh nhng tin n tht thit n nh yu t tm l, n nh cung cu trn th tr-ng ngoi hi.
2.3. Mt s gii php kinh t v m khc cn quan tm i km vi ch t gi hi oi -c la chn.

Vi mc tiu pht trin kinh t th bn cnh chnh sch t gi, cn phi thc hin mt lot cc bin php kinh t v m khc phi hp nhm em li hiu qu cao hn cng nh- to iu kin cho vic s dng chnh sch t gi linh hot hn: Tr-c ht, i vi cc giao dch trong ti khon vng lai, trong xut khu, bn cnh vic s dng chnh sch t gi, cn tp trung thc y xut khu thng qua vic iu chnh c cu cho hp l cng nhcc bin php h tr xut khu ph hp vi c cu . V chnh sch bo h, khi nhng bin php bo h chnh thng phi d b trong hi nhp kinh t th c th s dng nhng bin php khng chnh thng nh- tem hng nhp khu, khuyn khch ng-i Vit Nam dng hng Vit Nam. i vi cc giao dch trong ti khon vn, ngun vn u t- trc tip n-c ngoi vn l ngun vn chnh vo Vit Nam, tip tc thu ht dng vn ny th cn c cc chnh sch khuyn khch u t- cng nh- c nhng gii php s dng hiu qu dng vn nh- nng cao hiu qu ca cc khu ch xut, cc khu cng nghip hin c. V ngn sch nh n-c, cn kin quyt khng chi cho nhp khu hng tiu dng. b p cho thiu ht ngn sch th nn vay h thng dn c- cng nh- h thng tn dng v th tr-ng trong n-c thay v vay n-c ngoi.
60
2.4. Cc gii php khc 2.4.1. Phi hp vi cc chnh sch ti chnh tin t trong vic iu hnh t gi:
L mt b phn trong cc chnh sch kinh t v m, chnh sch t gi nm trong mi quan h vi chnh sch ti chnh tin t ca quc gia, do vic thc hin cc chnh sch ti chnh tin t cng c tc ng n hiu qu ca chnh sch t gi. Sau y l mt s gii php i vi cc chnh sch nhm nng cao hiu qu ca vic phi hp chnh sch t gi vi cc chnh sch khc: i vi chnh sch ti chnh tin t, khng ngng ch trng hon thin cng c nghip v th tr-ng m ni t, cng c ch cht trong phi hp chnh sch. Cng c th tr-ng m ni t tc ng trc tip n cung ng ni t v nh h-ng n t gi. phi hp cng c ny hiu qu c cc gii php sau: To thm hng ho cho th tr-ng, bn cnh nhng hng ho hin nay, cn -a nhng giy t c gi khc nh- tri phiu trung di hn m thi gian o hn ca n cn d-i mt nm vo giao dch. Tng b-c nghin cu v hon chnh c ch thc hin cng c nghip v th tr-ng m, t chc th tr-ng th cp cho th tr-ng m nhm nng cao tnh thanh khon cho cc khon vn tham gia vo nghip v ny. Kt hp u thu theo khi l-ng u thu cc t chc tn dng nh c th tham gia vo th tr-ng Bn cnh , Ngn hng Nh n-c phi nghin cu tm ra gii php c th tm ra cch thu ht ngy cng nhiu hn tin mt ngoi l-u thng, tng b-c loi b thi quen nm gi tin mt trong nhn dn chuyn sang nm gi cc ti sn ti chnh khc. i vi chnh sch ti chnh: tng c-ng s dng ngun vn trong n-c b p thiu ht ngn sch. Nu thiu ht ngn sch -c b p bng ngun vn u t- n-c ngoi th s tc ng trc tip n cung cu ngoi t gy ra bin ng ln trong t gi, hn na khi quy m ca vic b p bng bin php ny qu ln s gy gnh nng cho nn kinh t trong t-ng lai. Do vy, nn pht huy ni lc, s dng ngun vn trong n-c ti tr cho s thm ht ny. Bn cnh th cng cn phi tng b-c hn ch v thu hp mc thm ht ngn sch.
2.4.2 Gii php lin quan n cng tc d bo

61
Nh n-c cn khng ngng ci thin cng tc thng k, d bo kinh t nng cao nng lc nh gi tnh hnh kinh t; cn theo di, phn tch bin ng th tr-ng ti chnh quc t mt cch c h thng lm c s nh gi, d bo xu h-ng pht trin ca cc ng tin ch cht cng nh- xu h-ng pht trin kinh t ca cc quc gia ; cn ch trng theo st nhng chnh lch ca t gi mua v t gi bn, nhng xu h-ng vn ng trn th tr-ng ch en. T nhng quan st trn -a ra nhng d on st thc v -a ra nhng b-c i ng n, mang tnh cht n u, to tnh ch ng cho chnh sch t gi, to nim tin, n nh tm l cho cc ch th tham gia kinh t, to mi tr-ng n nh cho hot ng sn xut kinh doanh.
62
Kt Lun
Vit Nam ang ngy cng hi nhp su hn vo nn kinh t th gii, iu ny mang li rt nhiu c hi song cng khng t thch thc cho nn kinh t Vit Nam. gi vng mc tiu pht trin ca t n-c th cn ht sc thn trng trong tng b-c i, tng chnh sch, c bit l nhng chnh sch tc ng trc tip vo quan h kinh t gia cc quc gia nh- chnh sch t gi hi oi. ti th hin mi quan h gia chnh sch t gi hi oi v pht trin kinh t. C th thy trong sut cng cuc xy dng t n-c k t sau khi ginh c lp n nay, c nhng lc chnh sch t gi mt phn gy cn tr trit tiu ng lc ca s pht trin kinh t, nh-ng khi -c iu chnh li kp thi th n li l mt trong s nhng nhn t tch cc nht thc y kinh t n-c nh i ln.Vi thc tin nh- vy, chnh sch t gi cng khng nh r hn tm quan trng ca n i vi mc tiu pht trin kinh t t n-c. Qua mi quan h gia chnh sch t gi v pht trin kinh t c th rt ra: trong vic hoch nh chnh sch t gi ni ring v cc chnh sch kinh t khc ni chung, Chnh ph cn ht sc quan tm tc ng ca chnh sch ny ti tng th s pht trin ca nn kinh t trong di hn, khng nn v mc tiu cc b m gy ra nhng tc ng khng tt cho s pht trin lu di ca nn kinh t. V ng-c li, pht trin nn kinh t th cng cn phi ch trng hn trong vic hon thin chnh sch t gi hi oi, khng ngng rt kinh nghim, rt ra bi hc trong qu kh cng nh- thc hin cc gii php nhm nng cao hiu qu ca chnh sch ny, t mang li nhng tc ng tch cc l ng lc ct cnh cho nn kinh t Vit Nam pht trin bn vng.
63
Mc lc
Li M u ....................................................................................................... 3 Ch-ng 1: c s L lun v chnh sch t gi hi oi v pht trin kinh t .............................................................................. 5 I. L lun chung v chnh sch t gi hi oi ..................... 5 1. T gi hi oi.................................................................................................... 5 1.1. nh ngha t gi hi oi v cc loi t gi hi oi .................................... 5 1.2. C ch xc nh t gi hi oi ....................................................................... 6 1.3. Cc yu t c bn tc ng n t gi hi oi .............................................. 9 2. Chnh sch t gi hi oi ................................................................................ 13 2.1. Khi nim ...................................................................................................... 13 2.2. Mc tiu ......................................................................................................... 13 2.3. Cc cng c ca chnh sch t gi hi oi .................................................. 15 2.4. Vn la chn ch t gi hi oi ......................................................... 16 2.5. Vn iu chnh t gi. ............................................................................... 20 II. T gi hi oi, chnh sch t gi hi oi v pht trin kinh t ............................................................................................... 22 1. T gi hi oi, chnh sch t gi hi oi v hot ng ngoi th-ng, tc tng tr-ng kinh t .......................................................................................... 22 2. T gi hi oi, chnh sch t gi hi oi v lm pht .................................. 23 3. T gi hi oi, chnh sch t gi hi oi vi mc l-ng thc t, u t- v i mi cng ngh ................................................................................................ 24 4. T gi hi oi v phn b ngun lc: c cu ngnh, nng sut lao ng, sn l-ng, vic lm v tht nghip ....................................................................... 24 Ch-ng 2: Thc trng chnh sch t gi v nhng tc ng n pht trin kinh t Vit Nam ........................................... 26
I. Giai on tr-c thng 3 nm 1989 (chnh sch t gi trong nn kinh t k hoch ho tp trung cho ti ci cch nm 1986) ................................................................ 26
1. Tnh hnh chung ............................................................................................... 26 2. Chnh sch t gi v nhng tc ng n nn kinh t ...................................... 26 3. nh gi chung ................................................................................................ 30 II. Giai on t thng 3 nm 1989 n nay (chnh sch t gi trong nn kinh t th tr-ng nh h-ng x hi ch ngha) ............................. 30 1. Giai on t thng 3 nm 1989 n nm 1992 ................................................ 31 1.1. Tnh hnh chung ............................................................................................. 31 1.2. Chnh sch t gi v nhng tc ng n nn kinh t ................................... 31 1.3. nh gi chung ............................................................................................. 33 2. Giai on t nm 1992 n thng 7 nm 1997 ................................................ 34 2.1. Tnh hnh chung ............................................................................................. 34
64
2.2. Chnh sch t gi v nhng tc ng n nn kinh t ................................... 35 2.3. nh gi chung ............................................................................................. 38 3. Giai on t thng 7 nm 1997 n 26/2/1999 ................................................ 39 3.1. Tnh hnh chung ............................................................................................. 39 3.2. Chnh sch t gi v nhng tc ng n nn kinh t ................................... 40 3.3. nh gi chung ............................................................................................. 41 4. Giai on t sau 26/2/1999 n tr-c thng 11 nm 2006 ............................. 41 4.1. Tnh hnh chung ............................................................................................. 41 4.2. Chnh sch t gi v nhng tc ng n nn kinh t ................................... 41 4.3. nh gi chung ............................................................................................. 47 5. Giai on t thng 11 nm 2006 n nay......................................................... 48 5.1. Tnh hnh chung ............................................................................................. 48 5.2. Chnh sch t gi v nhng tc ng n nn kinh t ................................... 48 5.3. nh gi chung. ............................................................................................ 50 Ch-ng 3 : Mt s bi hc v kin ngh trong vic hoch nh v thc thi chnh sch t gi hi oi cho mc tiu pht trin kinh t Vit Nam .......................... 52 I. Mt s bi hc kinh nghim trong vic hoch nh v thc thi chnh sch t gi hi oi cho mc tiu pht trin kinh t Vit Nam ......................................................... 52 1. Bi hc trong vic la chn ch t gi. ....................................................... 52 2. Bi hc trong vic iu chnh t gi ................................................................. 52 2.1. V cng c iu chnh t gi ......................................................................... 52 2.2. V vic la chn thi im v mc iu chnh t gi .................................... 53 3. Bi hc v cng tc qun l ngoi hi .............................................................. 53 II. Mt s kin ngh trong vic hoch nh v thc thi chnh sch t gi hi oi cho mc tiu pht trin kinh t Vit Nam...................................................................... 54 1. V vic la chn ch t gi v iu chnh t gi hi oi........................... 54 1.1. Quan im trong vic la chn ch t gi ................................................ 54 1.2. Quan im trong vic iu chnh t gi ........................................................ 55 2. Cc gii php hon thin ch t gi hi oi Vit Nam ........................... 55 2.1. D bo v tng quan tnh hnh kinh t trong thi gian ti v la chn ch t gi ph hp .................................................................................................. 55 2.2. Gii php nhm nng cao nng lc cc cng c c bn trong can thip vo t gi. ............................................................................................................. 57 2.3. Mt s gii php kinh t v m khc cn quan tm i km vi ch t gi hi oi -c la chn. .................................................................................. 60 2.4. Cc gii php khc ........................................................................................ 61 Kt Lun ......................................................................................................... 63
65
66
Danh mc t Vit Tt
CNXH CNY CPI FDI GDP IMF NH NHNN NHTM NHTW PPP SUR TGH TT USD VND WTO XHCN
: Ch ngha x hi : ng Nhn dn t Trung Quc : Consumer Price index - Ch s gi tiu dng : Foreign Direct Investment - Vn u t- trc tip n-c ngoi : Gross Domestic Product - Tng sn phm quc ni : International Money Fund - Qu tin t Th gii : Ngn hng : Ngn hng Nh n-c : Ngn hng th-ng mi : Ngn hng Trung -ng : Purchasing Power Parity - Ngang gi sc mua : ng Rp Lin X c : T gi hi oi : Th tr-ng : ng Dollar M : ng Vit Nam : World Trade Organization - T chc th-ng mi th gii : X hi ch ngha
67
Danh mc th
th 1: Cung ngoi t .......................................................................................... 6 th 2: Cu ngoi t............................................................................................. 6 Th 3: Cung cu ngoi t .................................................................................. 7 th 4: Thm ht th-ng mi ca Vit nam t 1993 n 2000......................... 38 th 5: T l tht nghip giai on 2000-2008 ................................................. 46 th 6: T trng cc mt hng trong c cu xut khu giai on 1999-2005... 47
68
Danh mc bng biu
Bng 1: T gi kt ton ni b -c iu chnh qua cc nm1985-1988: ........... 27 Bng 2: T gi hi oi VND/USD t nm 1985-1989 ....................................... 28 Bng 3: T l bi chi ngn sch t 1976 n 1989 .............................................. 29 Bng 4: T gi hi oi VND/USD t 1989-1992 ............................................... 31 Bng 5: Tc tng tr-ng GDP, d tr ngoi t v tnh hnh xut nhp khu ca Vit Nam 1989 1992................................................................................... 32 Bng 6: u t- trc tip ca n-c ngoi -c cp giy php t 1988-1992 ........ 33 Bng 7: T gi hi oi VND/USD (1993-1995) ................................................. 36 Bng 8: Mt s ch tiu kinh t v m giai on 1993-1997 ................................ 37 Bng 9: T-ng quan gia t gi danh ngha v t gi thc t tnh theo ngang gi sc mua ........................................................................................................... 37 Bng 10: Nhng ln iu chnh t gi v bin giao dch giai on 1997 1999 ...................................................................................................................... 40 Bng11: t gi hi oi 1999 - 2006 .................................................................... 44 Bng 12: Mt s ch tiu kinh t v m 1999 - 2002 ............................................ 44 Bng 13 : Mt s ch tiu kinh t Vit Nam t 2003 n 2006............................ 45 Bng 14: Mt s ch tiu kinh t v m giai on 2006-2008 .............................. 49
Danh mc ti liu tham kho

Ti liu ting Vit: 1. Nguyn Minh D-ng, Lun vn thc s:"Gii php iu hnh chnh sch t gi Vit Nam", 2008 2. TS. Nguyn Ngc nh, Nhn li chnh sch t gi ca Vit Nam giai on 1990 - 2005, tp ch Pht trin kinh t, thng 2 nm 2005
69
3. Trn Th Qunh Hoa, Lun vn thc s: Nghin cu kinh nghim iu chnh t gi thc y hot ng ngoi th-ng ca Trung Quc, bi hc kinh nghim cho Vit Nam, 2008. 4. Ths Nguyn Hng Phong, "Chnh sch ti chnh, tin t vi mc tiu cn bng kinh t i ngoi v hi nhp kinh t quc t ca Vit Nam qua 20 nm i mi" 5. PGS, TS. inh Trng Thnh, Ti chnh quc t, NXB ti chnh, 2006 6. GS. TS. L Vn T- v TS. Nguyn Quc Khanh, Mt s vn v chnh sch t gi hi oi cho mc tiu pht trin kinh t Vit Nam, NXB thng k, 2000 7. TS. Nguyn Vn Tin, Ti chnh quc t hin i trong nn kinh t m. 8. Ths Nguyn Th Thu Vn, Tm tt lun n cao hc "Mt s bin php gp phn hon thin chnh sch t gi Vit Nam trong giai on hin nay", 1996 9. Cng nghip Vit Nam 20 nm i mi v pht trin, Tng cc thng k, 2005 Ti liu ting Anh : 1. Byron Gangnes, University of Hawaii, Industry structure and exchange rate pass through, June 1993 2. Charles D. Jebuni, The role of the exchange rate in economic policy design and analysis, 2006 3. Hakan Berument and Mehmet Pasao Gullari, Effects of the real exchange rate on output and inflation: envidence from Turkey, 2003 4. 5. Hans Lindblad and Peter Sellin, The equilibrium rate of employment and the real exchange rate: an unobserved components system approach, Octorber 2003 6. Vo Tri Thanh, "Exchange rate arrangment in Vietnam: Information content and policy options, 2000 Cc website: 1. http://cafef.vn 2. http://vietnamnet.vn 3. http://www.indexmundi.com 4. http://www.vnchannel.net 5. http://chungkhoan247.vn 6. http://vneconomy.vn
70
7. http://vietbao.vn 8. http://www.gso.gov.vn 9. http://www.saga.vn 10. http://www.sbv.gov.vn
71
Ph Lc 1
Hiu ng Fisher quc t Hiu ng Fisher quc t l s phi hp tc ng ca thuyt PPP v hiu ng Fisher. Tr-c ht l thuyt PPP: t gi hi oi s -c iu chnh phn nh ng v chnh lch mc gi trong n-c v th tr-ng th gii. Khi t l lm pht d kin trong n-c v quc t ln l-t l v * th sc mua ca ng tin -c gi nguyn khi:
Ete 1 Et
1 1
* * *
Ete 1 Et Et
1 1
1 1
*
Khi * nh, ta c:
Ete 1 Et Et
* *
(1)
Nh- vy, thuyt PPP cho thy t gi hi oi s thay i phn nh ng mc chnh lch gi ca th tr-ng trong n-c v th tr-ng quc t. Th hai l hiu ng Fisher, theo hiu ng Fisher th li sut danh ngha bao gm li sut thc v t l lm pht d kin :
i 1 (i r
1) (
1)
ir
ir
Khi i r v e nh, ta c: i = i r + e hay i r = i - e Theo l thuyt th vic hon vn thc s -c cn bng ha xuyn quc gia thng qua hot ng u t-, tc l 1+i rd =1+ i r*, hay ta c: i d d = i *- * (2) Kt hp (1) v (2) ta c hiu ng Fisher quc t :
i
i
*
Ete 1 Et Et
i
d
hay
Ete 1 Et Et
72
Theo nh- hiu ng Fisher quc t th t sut li tc ca vic u t- trong n-c s phi bng t sut li tc d kin khi u t- n-c ngoi.
73
Ph lc 2
iu kin Marshall - Lerner trong vic ph gi tin t Khi thc hin ph gi tin t s khin cho t gi ca ng ngi t tnh theo ni t tng. iu ny lm cho gi hng nhp khu t n-c ngoi tnh theo ni t tng theo v gi hng xut khu tnh theo ngoi t gim i. H qu ca s thay i gi hng nhp khu th tr-ng trong n-c v gi hng xut khu th tr-ng th gii l s gia tng xut khu v gim nhp khu. Tuy nhin, l-ng hng xut khu tng khng ng ngha vi gi tr xut khu tng, l-ng hng nhp khu gim khng ng ngha vi gi tr nhp khu gim. Do , ph gi tin t khng hn lm tng xut khu rng. Xut khu rng cn ph thuc vo yu t co gin ca cu theo gi i vi hng nhp khu v hng xut khu. Theo iu kin Marshall Lerner, ph gi tin t mun ci thin -c cn cn thanh ton th n phi tho mn iu kin co gin ca -ng cu nhp khu cng vi co gin ca -ng cu xut khu ln hn 1 (x + m > 1). iu ny -c chng minh nh- sau: Gi NX l gi tr xut khu rng tnh theo ni t, X l gi tr xut khu tnh theo ni t v v M l gi tr nhp khu tnh theo ngoi t. Khi ta c hm gi tr xut khu rng tnh theo ni t:
NX
X
NX E NX E NX E
M E
X E 1 X 1 X M E 1 X 1 X E
Khi thc hin ph gi tin t (tc l tng E), gi tr xut khu rng ch tng khi:
E X E X E
0 M E M E 1 X 1 X M 1 X 0
M X
0
, thay vo biu thc
Mt khc, cn cn th-ng mi cn bng khi trn ta c:
E M
74
NX E
1 X
X E
1 X
M E
1 E M
M E M
NX E NX E NX E
1 X E X E X
X E X E
X
1 X E X
M
M E M E 1 0
1 M E M
1 E 1 0
Trn thc t, hng nhp khu hay xut khu u c xu h-ng t co gin trong ngn hn, ng-i tiu dng cn c thi gian dn thay i hnh vi nn trong thi gian u khi tin hnh ph gi th s lm cn cn th-ng mi thm ht nng n hn, iu ny ch c th -c ci thin sau mt thi gian. Hiu ng ny -c cc nh thng k m t tng qut ho v -c gi tn l -ng cong hnh ch J.
75

(YRC) - Tac Dong Cua Chinh Sach Ty Gia Hoi Doai Toi

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

(YRC) - Tac Dong Cua Chinh Sach Ty Gia Hoi Doai Toi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Cng trnh d thi GiI th-ng sinh vin nghin cu khoa hc Nm 2009

Tc ng ca chnh sch t gi hi oI ti pht tr in kinh t vit nam

Thuc nhm ngnh : XH1a

Ch-ng 1: c s L lun v chnh sch t gi hi oi v pht trin kinh t

1.1.2. Phn loi t gi hi oi

PL* : l mc gi c n-c ngoi PL : l mc gi c trong n-c

: l nhu cu ca n-c s ti v hng ho, dch v v ti sn ca

Nh- vy, t-ng tc cung cu l nhn t c bn xc nh t gi hi oi.

1.3.1. Cc yu t c bn tc ng n cn cn ti khon vng lai

1.3.1.2. Cc bin php bo h

1.3.1.3. S thch ca ng-i tiu dng

1.3.1.4. Nng sut lao ng

1.3.2. Cc yu t c bn tc ng n cn cn ti khon vn.

: l t sut li tc ca tin gi ni t tnh ra ngoi t : l mc li sut thc t ca tin gi ni t : l mc t gi d kin : l mc t gi hin ti

2.2.1. Mc tiu cn bng ni

2.2.2. Mc tiu cn bng ngoi

2.3. Cc cng c ca chnh sch t gi hi oi 2.3.1. Li sut ti chit khu:

2.3.2. Nghip v th tr-ng m ngoi t

2.3.3. Cng c qun l ngoi hi.

2.3.4. iu chnh trong chnh sch ti kha quc gia.

2.4. Vn la chn ch t gi hi oi 2.4.1. Cc ch t gi hi oi :

2.4.2. Cc lun c la chn ch t gi.

2.4.2.1. Phn ng ca ch t gi hi oi vi nhng cn sc:

2.4.2.2. Ch t gi hi oi vi chnh sch ti chnh, tin t

2.4.2.3. Ch t gi vi thc trng mt ng tin mnh hay yu

2.4.2.4. Mt s lun c khc cho vic la chon ch t gi hi oi

2.5. Vn iu chnh t gi.

2.5.2. Nng gi tin t

II. T gi hi oi, chnh sch t gi hi oi v pht trin kinh t

1. Tc ng ca t gi hi oi, chnh sch t gi hi oi i vi hot ng ngoi th-ng, tc tng tr-ng kinh t

2. Tc ng ca t gi hi oi, chnh sch t gi hi oi i vi lm pht

3. Tc ng ca t gi hi oi, chnh sch t gi hi oi i vi mc l-ng thc t, u t- v i mi cng ngh

1. Tnh hnh chung

2. Chnh sch t gi v nhng tc ng n nn kinh t

Bng 1: T gi kt ton ni b -c iu chnh qua cc nm1985-1988:

Bng 2: T gi hi oi VND/USD t nm 1985-1989

Bng 3: T l bi chi ngn sch t 1976 n 1989

1. Giai on t thng 3 nm 1989 n nm 1992

1.2. Chnh sch t gi v nhng tc ng n nn kinh t

Bng 4: T gi hi oi VND/USD t 1989-1992

1989 1990 1991 1992

3.950 5.600 8.819 11.200

3.977 5.560 9.822 11.217

Ngun: Vietnam Netherlands masters in Development Economics

Bng 6: u t- trc tip ca n-c ngoi -c cp giy php t 1988-1992

1988 1989 1990 1991 1992

37 67 107 152 196

2. Giai on t nm 1992 n thng 7 nm 1997

2.2. Chnh sch t gi v nhng tc ng n nn kinh t

Bng 7: T gi hi oi VND/USD (1993-1995)

Bng 8: Mt s ch tiu kinh t v m giai on 1993-1997

1992 11.17 9 100 100 11.17 9 0,00

1993 10.640 105,2 103,0 11.388

1994 10.955 120,3 105,6 12.702

1995 10.970 135,6 108,6 13.992

1996 11.100 141,7 111,8 14.132

1997 11.175 146,8 114,3 14.320

Ngun: Tp ch Ti chnh thng 2 nm 2004

th 4: Thm ht th-ng mi ca Vit nam t 1993 n 2000

3. Giai on t thng 7 nm 1997 n 26/2/1999

3.2. Chnh sch t gi v nhng tc ng n nn kinh t

4. Giai on t sau 26/2/1999 n tr-c thng 11 nm 2006

4.2. Chnh sch t gi v nhng tc ng n nn kinh t