Duong Loi Cua Dang Cong San Viet Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam
T c bn
CHNG M U I TNG, NHIM V V PHNG PHP NGHIN CU MN NG LI CCH MNG CA NG CNG SN VIT NAM I. I TNG V NHIM V NGHIN CU 1. i tng nghin cu a) Khi nim ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam - ng Cng sn Vit Nam l i tin phong ca giai cp cng nhn, ng thi l i tin phong ca nhn dn lao ng v ca dn tc Vit Nam; i biu trung thnh li ch ca giai cp cng nhn, nhn dn lao ng v ca dn tc. ng Cng sn Vit Nam ly ch ngha Mc-Lnin v t tng H Ch Minh lm nn tng t tng, kim ch nam cho hnh ng, ly tp trung dn ch lm nguyn tc t chc c bn. - ng li cch mng ca ng l h thng quan im, ch trng, chnh sch ca ng v mc tiu, phng hng, nhim v v gii php ca cch mng Vit Nam. ng li cch mng ca ng c th hin qua cng lnh, ngh quyt, ch th ...ca ng. b) i tng nghin cu mn hc - i tng ca mn hc l s ra i ca ng v h thng quan im, ch trng, chnh sch ca ng trong tin trnh cch mng Vit Nam - t cch mng dn tc, dn ch nhn dn n cch mng x hi ch ngha. 2. Nhim v nghin cu - Lm r s ra i tt yu ca ng Cng sn Vit Nam - ch th hoch nh ng li cch mng Vit Nam. - Lm r qu trnh hnh thnh, pht trin v kt qu thc hin ng li cch mng ca ng trong c bit ch trng thi k i mi II. PHNG PHP NGHIN CU V NGHA CA VIC HC TP MN HC 1. Phng php nghin cu a) C s phng php lun Nghin cu, hc tp mn ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam phi trn c s th gii quan, phng php lun ca ch ngha Mc-Lnin v cc quan im c ngha phng php lun ca H Ch Minh. b) Phng php nghin cu
http://www.ebook.edu.vn
Trang 1
T c bn
Phng php nghin cu ch yu l phng php lch s v phng php lgic, ngoi ra c s kt hp cc phng php khc nh phn tch, tng hp, so snh, quy np v din dch, c th ho v tru tng ha... thch hp vi tng ni dung ca mn hc. 2. ngha ca hc tp mn hc a) Trang b cho sinh vin nhng hiu bit c bn v ng li ca ng trong thi k cch mng dn tc, dn ch nhn dn v trong thi k xy dng ch ngha x hi. b) Bi dng cho sinh vin nim tin vo s lnh o ca ng theo mc tiu, l tng ca ng, nng cao thc trch nhim ca sinh vin trc nhng nhim v trng i ca t nc. c) Gip sinh vin vn dng kin thc chuyn ngnh ch ng, tch cc trong gii quyt nhng vn kinh t, chnh tr, vn ho, x hi theo ng li, chnh sch ca ng.
Trang 2
T c bn
CHNG I S RA I CA NG CNG SN VIT NAM V CNG LNH CHNH TR U TIN CA NG I. HON CNH LCH S RA I NG CNG SN VIT NAM 1. Hon cnh quc t cui th k XIX, u th k XX a) S chuyn bin ca ch ngha t bn v hu qu ca n - T cui th k XIX, ch ngha t bn chuyn t t do cnh tranh sang giai on c quyn ( quc ch ngha). - S thng tr tn bo ca ch ngha quc lm cho mu thun gia cc dn tc thuc a vi ch ngha thc dn ngy cng gy gt, phong tro u tranh gii phng dn tc din ra mnh m cc nc thuc a. b) Ch ngha Mc-Lnin - Vo gia th k XIX, phong tro u tranh ca giai cp cng nhn pht trin mnh, t ra yu cu bc thit phi c h thng l lun khoa hc.Trong hon cnh , ch ngha Mc ra i. - Ch ngha Mc Lnin lay chuyn, li cun qun chng nhn dn v c nhng phn t u t, tch cc cc nc thuc a vo phong tro cng sn. - K t khi ch ngha Mc-Lnin c truyn b vo Vit Nam, phong tro yu nc v phong tro cng nhn pht trin theo khuynh hng cch mng v sn, dn ti s ra i ca cc t chc cng sn Vit Nam. c) Cch mng Thng Mi Nga v Quc t Cng sn - Nm 1917, Cch mng Thng Mi Nga ginh thng li. - Vi thng li ca Cch mng Thng Mi Nga, ch ngha Mc Lnin t l lun tr thnh hin thc. - Thng 3-1919, Quc t Cng sn (Quc t III) c thnh lp. - i vi Vit Nam, Quc t Cng sn c vai tr quan trng trong vic truyn b ch ngha Mc - Lnin v thnh lp ng Cng sn Vit Nam. 2. Hon cnh trong nc a) X hi Vit Nam di s thng tr ca thc dn Php Chnh sch cai tr ca thc dn Php - V chnh tr, thc dn Php p t chnh sch cai tr thc dn. - V kinh t, thc dn Php thc hin chnh sch bc lt v kinh t. - V vn ho, thc dn Php thc hin chnh sch vn ho, gio dc thc dn; dung tng, duy tr cc h tc lc hu. Tnh hnh giai cp v mu thun c bn trong x hi
Trang 3
T c bn
Di tc ng ca chnh sch cai tr v chnh sch kinh t, vn ho, gio dc thc dn, x hi Vit Nam din ra qu trnh phn ho su sc. - Giai cp a ch: Giai cp a ch cu kt vi thc dn Php tng cng bc lt, p bc nng dn. - Giai cp nng dn: Giai cp nng dn l lc lng ng o nht trong x hi Vit Nam, b thc dn v phong kin p bc, bc lt nng n. - Giai cp cng nhn Vit Nam: Ra i t cuc khai thc thuc a ln th nht ca thc dn Php, giai cp cng nhn tp trung nhiu cc thnh ph v vng m. a s cng nhn Vit Nam, trc tip xut thn t giai cp nng dn. V vy, giai cp cng nhn c quan h trc tip v cht ch vi giai cp nng dn. Giai cp cng nhn Vit Nam b quc, phong kin p bc, bc lt. c im ni bc ca giai cp cng nhn Vit Nam l: ra i trc giai cp t sn dn tc Vit Nam, v va ln ln n sm tip th nh sng cch mng ca ch ngha Mc Lnin, nhanh chng tr thnh mt lc lng chnh tr t gic, thng nht khp Bc Trung Nam... - Giai cp t sn Vit Nam: Bao gm t sn cng nghip, t sn thng nghip,...Trong giai cp t sn c mt b phn kim a ch. - Tng lp tiu t sn Vit Nam: Bao gm hc sinh, sinh vin, tr thc, vin chc v nhng ngi lm ngh t do. Tm li, chnh sch thng tr ca thc dn Php tc ng mnh m n x hi Vit Nam. Trong x hi Vit Nam, ngoi mu thun c bn gia nhn dn, ch yu l nng dn vi giai cp a ch phong kin, ny sinh mu thun va c bn, va ch yu v ngy cng gay gt trong i sng dn tc, l: mu thun gia ton th nhn dn Vit Nam vi thc dn Php xm lc. b) Phong tro yu nc theo khuynh hng phong kin v t sn cui th k XIX, u th k XX Trc s xm lc ca thc dn Php, phong tro u tranh gii phng dn tc theo khuynh hng phong kin v t sn din ra mnh m. Nhng phong tro tiu biu din ra trong thi k ny l: Phong tro Cn Vng (1885-1896): - Ngy 13-7-1885, vua Hm Nghi xung chiu Cn Vng. Phong tro Cn Vng pht trin mnh ra nhiu a phng Bc K, Trung K, Nam K. - Ngy 1-11-1888, vua Hm Nghi b Php bt nhng phong tro Cn Vng vn tip tc n nm 1896. Cuc khi ngha Yn Th(Bc Giang): - Khi ngha Yn Th din ra t nm 1884.
Trang 4
T c bn
- Cuc chin u ca ngha qun Yn Th ko di n nm 1913 th b dp tt. - Tht bi ca cc phong tro trn chng t giai cp phong kin v h t tng phong kin d khng iu kin lnh o phong tro yu nc gii quyt thnh cng nhim v dn tc Vit Nam. - Bn cnh cc cuc khi ngha nu trn, u th k XX, phong tro yu nc di s lnh o ca tng lp s phu tin b chu nh hng ca t tng dn ch t sn din ra si ni. - i din ca xu hng bo ng l Phan Bi Chu, vi ch trng dng bin Php bo ng nh ui thc dn Php khi phc nn c lp cho dn tc. - i din cho xu hng ci cch l Phan Chu Trinh, vi ch trng vn ng ci cch vn ho, x hi; ng vin lng yu nc trong nhn dn. - Hot ng cch mng ca Phan Chu Trinh gp phn thc tnh lng yu nc ca nhn dn Vit Nam. Tuy nhin, v phng php, C Phan Chu Trinh ch yu cu thc dn Php thc hin ci lng... iu l sai lm, chng khc g n xin gic r lng thng. - Ngoi ra, trong thi k ny Vit Nam cn c nhiu phong tro u tranh khc. - T phong tro u tranh, cc t chc ng phi ra i: ng Lp hin (nm 1923); Vit Nam ngha on (nm 1925), sau nhiu ln i tn, thng 7-1928 ly tn l Tn Vit cch mng ng (thng 12-1927). + Tn Vit cch mng ng ra i v hot ng trong bi cnh Hi Vit Nam cch mng thanh nin pht trin mnh, tc ng mnh m n ng ny. + Vit Nam quc dn ng l mt ng chnh tr theo xu hng dn ch t sn. Sau v m st Ba Danh, trm m phu n in cao su ca Php (thng 2-1929), ng b khng b d di, t chc ng b v nhiu ni. Trc tnh hnh nguy cp, lnh o Vit Nam quc dn ng quyt nh dc ht lc lng vo trn u tranh sng mi vi k th. Cuc khi ngha ca Vit Nam quc dn ng bt u t m ngy 9-2-1930 Yn Bi, Ph Th, Hi Dng, Thi Bnh...trong tnh th hon ton b ng nn b thc dn Php nhanh chng dp tt. Tm li, trc yu cu lch s ca x hi Vit Nam, cc phong tro u tranh chng Php din ra si ni. Nhng cui cng cc cuc u tranh u tht bi. Mc d b tht bi, nhng s pht trin mnh m ca phong tro yu nc cui th k XIX u th k XX c ngha rt quan trng. N l s tip ni truyn thng yu nc, kin cng bt khut v c lp t do ca dn tc Vit Nam.
Trang 5
T c bn
S tht bi ca cc phong tro yu nc chng thc dn Php cui th k XIX u th k XX chng t con ng cu nc theo h t tng phong kin v h t tng t sn b tc. Nhim v lch s t ra l phi tm mt con ng cch mng mi. c) Phong tro yu nc theo khuynh hng v sn Nguyn i Quc chun b cc iu kin v chnh tr, t tng, t chc cho vic thnh lp ng Cng sn Vit Nam. - Nm 1911, Nguyn Tt Thnh (Nguyn i Quc) ra i tm ng cu nc. - Trong qu trnh tm ng cu nc, Ngi tm hiu k cc cuc cch mng in hnh trn th gii. - Nguyn i Quc c bit quan tm tm hiu Cch mng Thng Mi Nga nm 1917. Ngi rt ra kt lun: Trong th gii by gi ch c Cch mnh Nga l thnh cng, v thnh cng n ni, ngha l dn chng c hng ci hnh phc t do, bnh ng tht. - Vo thng 7-1920, Nguyn i Quc c bn S tho ln th Nht nhng lun cng v vn dn tc v vn thuc a ca Lnin. - Ti i hi ng X hi Php (thng 12-1920), Nguyn i Quc b phiu tn thnh vic gia nhp Quc t Cng sn v tham gia thnh lp ng Cng sn Php. - Thng 11-1924, Nguyn i Quc n Qung Chu (Trung Quc). Thng 6-1925, Ngi thnh lp Hi Vit Nam cch mng thanh nin. - T nm 1925 n nm 1927, Hi Vit Nam cch mng thanh nin m cc lp hun luyn chnh tr cho cn b cch mng Vit Nam. - Nm 1927, B Tuyn truyn ca Hi lin hip cc dn tc b p bc xut bn tc phm ng Cch mnh. - Tc phm ng Cch mnh cp n nhng vn c bn ca mt cng lnh chnh tr, chun b t tng chnh tr cho vic thnh lp ng Cng sn Vit Nam. S pht trin phong tro yu nc theo khuynh hng v sn. - Trong nhng nm 1919-1925, phong tro cng nhn din ra di cc hnh thc nh cng, bi cng, tiu biu nh cc cuc bi cng ca cng nhn Ba Son (Si Gn) do Tn c Thng t chc (1925). - Trong nhng nm 1926-1929, phong tro cng nhn c s lnh o ca cc t chc nh Hi Vit Nam cch mng thanh nin, Cng hi v cc t chc cng sn ra i t nm 1929. - T nm 1928 n nm 1929, c khong 40 cuc u tranh ca cng nhn din ra trong ton quc.
Trang 6
T c bn
- Cng vo thi gian ny, phong tro yu nc pht trin mnh m, c bit l phong tro nng dn din ra nhiu ni trong c nc. S ra i ca cc t chc cng sn Vit Nam - Trc s pht trin ca phong tro cng nhn v phong tro yu nc, cui thng 3-1929, H Ni, mt s hi vin tin tin ca t chc Thanh nin Bc K lp ra Chi b Cng sn u tin Vit Nam, do ng ch Trn Vn Cung lm B th Chi b. - Ti i hi ln th nht ca Hi Vit Nam cch mng thanh nin (thng 5-1929) xy ra bt ng gia cc on i biu v vn thnh lp ng cng sn. - ng Dng Cng sn ng: Ngy 17-6-1929, ti H Ni, i biu cc t chc cng sn min Bc hp i hi quyt nh thnh lp ng Dng Cng sn ng. - An Nam Cng sn ng: Trc s ra i ca ng Dng Cng sn ng v p ng yu cu ca phong tro cch mng, ma thu nm 1929, cc ng ch trong Hi Vit Nam cch mng thanh nin hot ng Trung Quc v Nam K thnh lp An Nam Cng sn ng. - ng Dng Cng sn Lin on: Vic ra i ca ng Dng Cng sn ng v An Nam Cng sn ng lm cho ni b ng Tn Vit phn ho mnh m, nhng ng vin tin tin ca Tn Vit thnh lp ng Dng Cng sn Lin on. - Mc d u ging cao ngn c chng quc, phong kin, xy dng ch ngha cng sn Vit Nam, nhng ba t chc cng sn trn y hot ng phn tn, chia r nh hng xu in phong tro cch mng Vit Nam lc ny. V vy, vic khc phc s chia r, phn tn gia cc t chc cng sn l yu cu khn thit ca cch mng. II. HI NGH THNH LP NG V CNG LNH CHNH TR U TIN CA NG 1. Hi ngh thnh lp ng a) Hp nht cc t chc cng sn thnh ng Cng sn Vit Nam - n cui nm 1929, nhng ngi cch mng Vit Nam trong cc t chc cng sn nhn thc c s cn thit v cp bch phi thnh lp mt ng cng sn thng nht, chm dt s chia r trong phong tro cng sn Vit Nam - Nhn c tin v s chia r ca nhng ngi cng sn ng Dng, Nguyn i Quc ri Xim n Trung Quc. - Thnh phn Hi ngh hp nht gm: 1 i biu ca Quc t Cng sn; 2 i biu ca ng Dng Cng sn ng; 2 i biu An Nam Cng sn ng. b) Tho lun xc nh v thng qua cc vn kin ca ng - Hi ngh tho lun thng qua cc vn kin: Chnh cng vn tt, Sch lc vn tt, Chng trnh tm tt v iu l vn tt ca ng Cng sn Vit Nam.
Trang 7
T c bn
- Ngy 24-2-1930, theo yu cu ca ng Dng Cng sn Lin on, Ban Chp hnh Trung ng Lm thi hp v ra Ngh quyt chp nhn ng Dng Cng sn Lin on gia nhp ng Cng sn Vit Nam. Nh vy, ngy 24-2-1930, ng Cng sn Vit Nam hon tt vic hp nht ba t chc cng sn Vit Nam. 2. Cng lnh chnh tr u tin ca ng (gm cc vn kin: Chnh cng vn tt ca ng; Sch lc vn tt ca ng; Chng trnh tm tt ca ng) a) Phng hng chin lc v nhim v cch mng Vit Nam Cc vn kin c thng qua ti Hi ngh thnh lp ng Cng sn Vit Nam nh: Chnh cng vn tt, Sch lc vn tt, Chng trnh tm tt v iu l vn tt ca ng hp thnh Cng lnh chnh tr u tin ca ng Cng sn Vit Nam. Cng lnh xc nh cc vn c bn ca cch mng Vit Nam: - Phng thc chin lc ca cch mng Vit Nam l: t sn dn quyn cch mng v th a cch mng i ti x hi cng sn. - Nhim v ca cch mng t sn dn quyn v th a cch mng. + V chnh tr: nh ch ngha quc Php v bn phong kin; lm cho nc Vit Nam c hon ton c lp; lp chnh ph cng nng binh; t chc qun i cng nng. + V kinh t: Th tiu ht cc th quc tri; tch thu ton b sn nghip ln (nh: cng nghip, vn ti, ngn hng,...) ca t bn quc ch ngha Php giao cho Chnh ph cng nng binh qun l; tch thu ton b rung t ca bn quc ch ngha lm ca cng chia cho dn cy ngho; b su thu cho dn cy ngho; m mng cng nghip v nng nghip; thi hnh lut ngy lm 8 gi. + V vn ho x hi: Dn chng c t do t chc nam n bnh quyn,...; ph thng gio dc theo cng nng ho. b) Lc lng cch mng V lc lng cch mng: ng phi thu phc cho c i b phn dn cy v phi da vo hng dn cy ngho lm th a cch mng, nh bn i a ch v phong kin; phi lm cho cc on th th thuyn v dn cy (cng hi, hp tc x) khi di quyn lc v nh hng ca bn t bn quc gia;Phi ht sc lin lc vi tiu t sn, tr thc, trung nng, Thanh nin, Tn Vit, ... ko h i vo phe v sn giai cp. i vi ph nng, trung, tiu a ch v t bn An Nam m cha r mt phn cch mng th phi li dng, t lu mi lm cho h ng trung lp. B phn no ra mt phn cch mng (nh ng Lp hin...) th phi nh . c) Lnh o cch mng
Trang 8
T c bn
V lnh o cch mng: Giai cp v sn l lc lng lnh o cch mng Vit Nam. d) Quan h vi phong tro cch mng th gii V quan h ca cch mng Vit Nam vi phong tro cch mng th gii: Cch mng Vit Nam l mt b phn ca cch mng th gii, phi thc hnh lin lc vi cc dn tc b p bc v giai cp v sn th gii. 3. ngha lch s s ra i ng Cng sn Vit Nam v Cng lnh chnh tr u tin ca ng a) Xc lp s lnh o ca giai cp cng nhn Vit Nam; chng t giai cp cng nhn Vit Nam trng thnh v sc lnh o cch mng; thng nht t tng, chnh tr v t chc phong tro cng sn Vit Nam. b) Xc nh ng n con ng gii phng dn tc v phng hng pht trin ca cch mng Vit Nam; gii quyt c cuc khng hong v ng li cch mng Vit Nam; nm ngn c lnh o cch mng Vit Nam. c) Cch mng Vit Nam tr thnh mt b phn ca cch mng th gii, tranh th c s ng h ca cch mng th gii.
Trang 9
T c bn
CHNG II NG LI U TRANH GINH CHNH QUYN (1930-1945) I. CH TRNG U TRANH T NM 1930 N NM 1939 1. Trong nhng nm 1930-1935 a) Lun cng Chnh tr thng 10-1930 - T ngy 14 n ngy 30-10-1930, Hi ngh Ban Chp hnh Trung ng hp ln th nht ti Hng Cng (Trung Quc) do Trn Ph ch tr. - Hi ngh thng qua Ngh quyt v tnh hnh v nhim v cn kp ca ng, iu l ng v iu l cc t chc qun chng. - Thc hin ch th Quc t Cng sn, Hi ngh quyt nh i tn ng Cng sn Vit Nam thnh ng Cng sn ng Dng. Hi ngh c ra Ban Chp hnh Trung ng chnh thc v c Trn Ph lm Tng B th. Ni dung Lun cng: - Lun cng chnh tr phn tch c im, tnh hnh x hi thuc a na phong kin v nu ln nhng vn c bn ca cch mng t sn dn quyn ng Dng do giai cp cng nhn lnh o. - Lun cng ch r: Mu thun giai cp din ra gay gt gia mt bn l th thuyn, dn cy v cc phn t lao kh vi mt bn l a ch phong kin v t bn quc. - Lun cng vch ra phng hng chin lc ca cch mng ng Dng l: Lc u cch mng ng Dng. - Lun cng khng nh nhim v ca cch mng t sn dn quyn l: nh phong kin, thc hnh cch mng rung t trit v nh quc ch ngha Php, lm cho ng Dng hon ton c lp. - Trong hai nhim v ny, Lun cng xc nh: Vn th a l ci ct ca cch mng t sn dn quyn v l c s ng ginh quyn lnh o dn cy. - V lc lng cch mng: Lun cng ch r, giai cp v sn va l ng lc chnh ca cch mng t sn dn quyn va l giai cp lnh o cch mng. Dn cy l lc lng ng o nht v l ng lc mnh ca cch mng. - V phng php cch mng: Lun cng ch r, t c mc tiu c bn ca cuc cch mng l nh quc v phong kin, ginh chnh quyn v tay cng nng th phi ra sc chun b cho qun chng v con ng v trang bo ng. - V quan h gia cch mng Vit Nam vi cch mng th gii: Lun cng khng nh: Cch mng ng Dng l mt b phn ca cch mng v sn th gii - V vai tr lnh o ca ng: Lun cng khng nh: S lnh o ca ng Cng sn l iu kin ct yu cho thng li ca cch mng.
Trang 10
T c bn
ngha ca Lun cng: Lun cng chnh tr khng nh li nhiu vn cn bn thuc v chin lc cch mng m Chnh cng vn tt v sch lc vn tt nu ra. b) Ch trng khi phc t chc ng v phong tro cch mng - Va mi ra i, ng pht ng c mt phong tro cch mng rng ln, m nh cao l Xvit Ngh - Tnh. - Gia lc phong tro cch mng ca qun chng ang dng cao, quc Php v tay sai thng tay n p, khng b hng dp tt phong tro cch mng Vit Nam v tiu dit ng Cng sn ng Dng. - Tuy b ch khng b c lit, ng ta v qun chng cch mng b tn tht nng n, song thnh qu ln nht ca phong tro cch mng 1930-1931 m qun th khng th xo b c l: khng nh trong thc t quyn lnh o v nng lc cch mng ca giai cp cng nhn thng qua ng tin phong ca mnh. - Mc d b thc dn Php khng b tn bo, mt s t chc ng Cao Bng, Sn Ty, H Ni, Hi Phng, Nam nh, Thi Bnh, Thanh Ho, Qung Tr, Qung Nam, Qung Ngi v nhiu ni khc min Nam vn c duy tr v bm chc qun chng hot ng. - u nm 1932, trc tnh hnh cc U vin Ban Chp hnh Trung ng ng v hu ht U vin cc X u Bc K, Trung K, Nam K b ch bt v nhiu ngi hy sinh, theo Ch th ca Quc t Cng sn, L Hng Phong cng mt s ng ch ch cht trong v ngoi nc t chc ra Ban Chp hnh Trung ng ng. Thng 6-1932, Ban lnh o Trung ng cng b Chng trnh hnh ng ca ng Cng sn ng Dng. - Nhng yu cu trc mt cng vi nhng bin php t chc v u tranh do ng vch ra trong Chng trnh hnh ng nm 1932 ph hp iu kin lch s lc by gi. Nh vy, phong tro cch mng ca qun chng v h thng t chc ca ng nhanh chng c khi phc. - Thng 3-1936, i hi i biu ln th nht ca ng hp ti Ma Cao (Trung Quc), i hi khng nh thng li ca cuc u tranh khi phc phong tro cch amgnj v h thng t chc ng. 2. Trong nhng nm 1936-1939 a) Hon cnh lch s Tnh hnh th gii - Cuc khng hong kinh t trong nhng nm 1929-1933 cc nc thuc h thng t bn ch ngha lm cho mu thun ni ti ca ch ngha t bn ngy cng gay gt v phong tro cch mng ca qun chng dng cao.
Trang 11
T c bn
- Ch ngha pht xt xut hin. Tp on pht xt cm quyn c, v Nht lin kt vi nhau thnh khi Trc, tro rit chun b chin tranh chia li th trng th gii, v thc hin mu tiu dit Lin X. Nguy c ch ngha pht xt v chin tranh th gii e do nghim trng nn ho bnh v an ninh quc t. - Trc tnh hnh , i hi ln th VII ca Quc t Cng sn hp ti Mtxcva (thng 7-1935) di s ch tr ca G.imitrp. - i hi xc nh k th nguy him trc mt ca giai cp v sn v nhn dn lao ng th gii lc ny cha phi l ch ngha quc ni chung, m l ch ngha phtxt. - i hi vch ra nhim v trc mt ca giai cp cng nhn v nhn dn lao ng th gii lc ny cha phi u tranh lt ch ngha t bn, ginh chnh quyn m l u tranh chng ch ngha phtxt, chng chin tranh, bo v dn ch v ho bnh. - thc hin c nhim v cp bch , cc ng cng sn v nhn dn cc nc trn th gii phi thng nht hng ng ca mnh, lp mt trn nhn dn rng ri chng phtxt v chin tranh, i t do, dn ch, ho bnh v ci thin i sng. - i hi ch r: Do tnh hnh th gii v trong nc thay i nn vn lp mt trn thng nht chng quc c tm quan trng c bit. Tnh hnh trong nc - Cuc khng hong kinh t 1929-1933 tc ng su sc khng nhng n i sng cc giai cp v tng lp nhn dn lao ng m cn n c nhng nh t sn, a ch hng va v nh. - Tnh hnh trn y lm cho cc giai cp v tng lp tuy c quyn li khc nhau, nhng u cm th thc dn, t bn c quyn php v u c nguyn vng chung trc mt l u tranh i c quyn sng, quyn t do, dn ch, cm o v ho bnh. b) Ch trng v nhn thc mi ca ng Ch trng u tranh i quyn dn ch, dn sinh - V k th ca cch mng: K th trc mt nguy hi nht ca nhn dn ng Dng cn tp trung nh l bn phn ng thuc a v b l tay sai ca chng. - V nhim v trc mt ca cch mng: Chng phtxt, chng chin tranh quc, chng bn phn ng thuc a v tay sai, i t do, dn ch, cm o v ho bnh. thc hin nhim v trc mt ca cch mng, Ban Chp hnh Trung ng quyt nh thnh lp Mt trn nhn dn phn . - V on kt quc t: tp trung, c lp v cha mi nhn u tranh vo bn phn ng thuc a v tay sai ca chng ng Dng, i cc quyn t do, dn ch, dn sinh th khng nhng phi on kt cht ch vi cc giai c cng nhn v ng Cng sn Php, ng h Mt trn nhn dn php, m cn phi ra khu hiu ng h Chnh
Trang 12
T c bn
ph Mt trn nhn dn Php cng nhau chng li k th chung l bn phtxt Php v bn phn ng thuc a ng Dng. - V hnh thc t chc v bin php u tranh: Phi chuyn hnh thc t chc b mt khng hp php sang cc hnh thc t chc v u tranh cng khai v na cng khai, hp php v na hp php nhm lm cho ng m rng s quan h vi qun chng, gio dc, t chc v lnh o qun chng u tranh bng cc hnh thc v khu hiu thch hp. Nhn thc mi ca ng v mi quan h gia nhim v dn tc v dn ch - Trong khi ra ch trng mi lnh o nhn dn ta u tranh nhm thc hin cc quyn dn ch, dn sinh, Ban Chp hnh Trung ng ng t vn nhn thc li mi quan h gia hai nhim v dn tc v dn ch, phn v in a trong cch mng ng Dng. - Thng 3-1939, ng ra bn Tuyn ngn ca ng Cng sn ng Dng i vi thi cuc, nu r ho phtxt ang n gn. - Tuyn ngn ku gi cc tng lp nhn dn phi thng nht hnh ng hn na trong vic i cc quyn t dn dn ch, chng nguy c chin tranh quc. - Thng 7-1939, Tng B th Nguyn Vn C cho xut bn tc phm T ch trch. Tm li, trong nhng nm 1936-1939, ch trng mi ca ng gii quyt ng n mi quan h gia mc tiu chin lc v mc tiu c th trc mt ca cch mng, cc mi quan h gia lin minh cng nng v mt trn on kt dn tc rng ri, gia vn dn tc v vn giai cp, gia phong tro cch mng ng Dng v phong tro cch mng Php v trn th gii; ra cc hnh thc t chc v u tranh linh hot, thch hp nhm hng dn qun chng u tranh ginh quyn li hng ngy, chun b cho nhng cuc u tranh cao hn v c lp v t do. II. CH TRNG U TRANH T NM 1939 N NM 1945 1. Hon cnh lch s v s chuyn hng ch o chin lc ca ng a) Tnh hnh th gii v trong nc Chin tranh th gii ln th hai bng n - Ngy 1-9-1939, phtxt c tn cng Ba Lan, hai ngy sau Anh v Php tuyn chin vi c, Chin tranh th gii th hai bng n. - Thng 6-1940, c tn cng Php. Chnh ph Php u hng c. - Ngy 22-6-1941, qun phtxt c tn cng Lin X. Tnh hnh trong nc: - Chin tranh th gii ln th hai nh hng mnh m v trc tip n ng Dng v Vit Nam. Ngy 28-9-1939, Ton quyn ng Dng ra ngh nh cm tuyn truyn cng sn, cm lu hnh, tng tr ti liu cng sn.
Trang 13
T c bn
- Vit Nam v ng Dng, thc dn Php thi hnh chnh sch thi chin rt trng trn. - Li dng lc Php thua c, ngy 22-9-1940, phtxt Nht tin vo Lng Sn v b vo Hi Phng. - Mu thun gia dn tc ta vi quc, phtxt Php Nht tr nn gay gt hn bao gi ht. b) Ni dung ch trng chuyn hng ch o chin lc K t khi Chin tranh th gii th hai bng n, Ban Chp hnh Trung ng ng hp Hi ngh ln th su (thng 11-1939), Hi ngh ln th by (thng 11-1940) v Hi ngh ln th tm (thng 5-1941). Trung ng quyt nh chuyn hng ch o chin lc nh sau: - Mt l, a nhim v gii phng dn tc ln hng u. - Hai l, quyt nh thnh lp Mt trn Vit Minh on kt, tp hp lc lng cch mng nhm mc tiu gii phng dn tc. - Ba l, quyt nh xc tin chun b khi ngha v trang l nhim v trung tm ca ng v nhn dn ta trong giai on hin ti. Ban Chp hnh Trung ng cn c bit ch trng cng tc xy dng ng nhm nng cao nng lc t chc v lnh o ca ng. c) ngha ca s chuyn hng ch o chin lc - Vi tinh thn c lp, t ch, sng to, Ban Chp hnh Trung ng ng hon chnh s chuyn hng ch o chin lc nhm gii quyt mc tiu s mt ca cch mng l c lp dn tc v ra nhiu ch trng ng n thc hin mc tiu y. - Sau Hi ngh ln th tm Ban Chp hnh Trung ng (thng 5-1941), Nguyn i Quc gi th ku gi ng bo c nc on kt thng nht nh ui Php Nht. - Thc hin Ngh quyt ca ng v li ku gi ca Nguyn i Quc, cc cp b ng v Mt trn Vit Minh tch cc xy dng cc t chc cu quc ca qun chng, y nhanh vic pht trin lc lng chnh tr v phong tro u tranh ca qun chng. Ngy 25-10-1941, Mt trn Vit Minh tuyn b ra i. - Trn c s lc lng chnh tr ca qun chng, ng ch o vic v trang cho qun chng cch mng. - ng ch o vic lp cc chin khi v cn c a cch mng, tiu biu l cn c Bc Sn V Nhai v cn c Cao Bng. 2. Ch trng pht ng Tng khi ngha ginh chnh quyn a) Pht ng cao tro khng Nht, cu nc v y mnh khi ngha tng phn Pht ng cao tro khng Nht, cu nc
Trang 14
T c bn
- Vo cui nm 1944, u nm 1945, Chin tranh th gii th hai bc vo giai on kt thc. - m ngy 9-3-1945, Nht o chnh Php c chim ng Dng. Qun Php nhanh chng u hng Nht. - Ngay m 9-3-1945, Ban Thng v Trung ng ng hp Hi ngh m rng lng nh Bng (T Sn Bc Ninh). Ngy 12-3-1945, Ban Thng v Trung ng ng ra Ch th Nht Php bn nhau v hnh ng ca chng ta. - Ch th nhn nh: Cuc o chnh ca Nht lt Php c chim ng Dng to ra mt cuc khng hong chnh tr su sc, nhng iu kin cha chn mui. Tuy vy, hin ang c nhng c hi tt lm cho nhng iu kin tng khi ngha nhanh chng chn mui. - Ch th xc nh: Sau cuc o chnh, phtxt Nht l k th chnh, k th c th trc mt duy nht ca nhn dn ng Dng, v vy phi thay khu hiu nh ui pht xt Nht- Php bng khu hiu nh ui phtxt Nht. - Ch th ch trng: Pht ng mt cao tro khng Nht, cu nc mnh m, lm tin cho cuc Tng khi ngha. - Ch th nu r phng chm u tranh lc ny l pht ng chin tranh du kch, gii phng tng vng, m rng cn c a cch mng. - Ch th d kin nhng iu kin thun li thc hin tng khi ngha. y mnh khi ngha tng phn, ginh chnh quyn b phn - T gia thng 3-1945 tr i, Cao tro khng Nht cu nc din ra rt si ni, mnh m v phong ph v ni dung v hnh thc. - Gia lc Cao tro khng Nht cu nc ang dng ln mnh m, ngy 15-4-1945, Ban Thng v Trung ng ng triu tp Hi ngh qun s cch mng Bc K ti Hip Ho (Bc Giang). Hi ngh nhn nh: Tnh th t nhim v qun s ln trn tt c cc nhim v quan trng v cn kp trong lc ny. Chng ta phi tch cc pht trin chin tranh du kch, gy dng cn c a khng Nht chun b cuc tng khi ngha cho kp thi c. Hi ngh quyt nh thng nht cc lc lng v trang sn c thnh Vit Nam gii phng qun. - Trong hai thng 5 v 6-1945, cc cuc khi ngha tng phn lin tc n ra v nhiu chin khu c thnh lp c ba min. - Gia lc phong tro qun chng trong c nc ang pht trin mnh m c nng thn v thnh th, nn i din ra nghim trng cc tnh Bc B v Bc Trung B. Hn hai triu ng bo ta b cht i.
Trang 15
T c bn
- Xut pht t li ch sng cn trc mt ca qun chng, ng kp thi ra khu hiu Ph kho thc, gii quyt nn i. Ch trng p ng ng nguyn vng cp bch ca nhn dn ta, v vy trong mt thi gian ngn, ng ng vin c hng triu qun chng tin ln trn tuyn cch mng. b) Ch trng pht ng Tng khi ngha - Chin tranh th gii ln th hai bc vo giai on kt thc. - Trc s pht trin ht sc nhanh chng ca tnh hnh Trung ng quyt nh hp Hi ngh ton quc cu ng ti Tn Tro (Tuyn Quang) t ngy 13 n ngy 15-8-1945. Hi ngh nhn nh: C hi rt tt cho ta ginh chnh quyn c lp ti v quyt nh pht ng ton dn Tng khi ngha, ginh chnh quyn t tay phtxt Nht v tay sai, trc khi ng minh vo ng Dng. - Ngay m 13-8-1945, U ban khi ngha ton quc ra lnh tng khi ngha. - Ngy 16-8-1945, cng ti Tn Tro, i hi quc dn hp quyt nh thnh lp U ban gii phng dn tc Vit Nam. - Ngay sau i hi, Ch tch H Ch Minh gi th ku gi ng bo v chin s c nc. - T ngy 14-8-1945, cc n v gii phng qun lin tip h nhiu n Nht thuc cc tnh Cao Bng, Bc Cn, Thi Nguyn, Tuyn Quang, Yn Bi v h tr qun chng tin ln ginh chnh quyn. Ngy 18-8-1945, nhn dn cc tnh Bc Giang, Hi Dng, Phc Yn, Thi Bnh, Thanh Ho, H Tnh, Qung Nam v Khnh Ho ginh chnh quyn tnh l. - Ngy 19-8-1945, di s lnh o ca Thnh u H Ni, hng chc vn qun chng sau khi d mttinh, rm r xung ng biu tnh, tun hnh. - Trc kh th p o ca qun chng khi ngha, hn mt vn qun Nht H Ni t lit, khng dm chng c. Chnh quyn v tay nhn dn. - Ngy 23-8-1945, khi ngha ginh thng li Hu, ngy 25-8-1945, khi ngha ginh thng li Si Gn. - Ngy 2-9-1945, ti cuc mttinh ln Qung trng Ba nh H Ni, thay mt Chnh ph lm thi, Ch tch H Ch Minh trnh trng c bn Tuyn ngn c lp, tuyn b vi quc dn ng bo, vi ton th th gii: Nc Vit Nam Dn ch Cng ho ra i c) Kt qu, ngha, nguyn nhn thng li v bi hc kinh nghim ca cuc Cch mng Thng Tm Kt qu v ngha - Thng li ca Cch mng Thng Tm p tan xing xch n l ca thc dn Php trong gn mt th k, lt nho ch qun ch hng my nghn nm v ch thng tr
Trang 16
T c bn
ca pht xt Nht, lp nn nc Vit Nam Dn ch Cng ho, nh nc dn ch nhn dn u tin ng Nam . Nhn dn Vit Nam t thn phn n l tr thnh ngi dn ca nc c lp, t do, lm ch vn mnh ca mnh. - Thng li ca Cch mng Thng Tm nh du bc pht trin nhy vt ca lch s dn tc Vit Nam, a dn tc ta bc vo mt k nguyn mi: K nguyn c lp t do v ch ngha x hi. - Vi thng li ca Cch mng Thng Tm lm phong ph thm kho tng l lun ca ch ngha Mc Lnin, cung cp thm nhiu kinh nghim qu bu cho phong tro gii phng dn tc v ginh chnh quyn dn ch. - Cch mng Thng Tm thng li c v mng m nhn dn cc nc thuc a v na thuc a u tranh chng ch ngha quc, thc dn ginh c lp t do. Nguyn nhn thng li - Cch mng Thng Tm n ta trong bi cnh quc t rt thun li: K th trc tip ca nhn dn ta l pht xt Nht b Lin X v cc lc lng dn ch th gii nh bi. Bn Nht ng Dng v tay sai tan r. ng ta chp thi c pht ng ton dn ni dy tng khi ngha ginh thng li nhanh chng. - Cch mng Thng Tm l kt qu tng hp ca 15 nm u tranh gian kh ca ton dn ta di s lnh o ca ng. - Cch mng Thng Tm thnh cng l do ng ta chun b c lc lng v i ca ton dn on kt trong Mt trn Vit Minh, da trn c s lin minh cng nng di s lnh o ca ng. - ng ta l ngi t chc v lnh o cuc Cch mng Thng Tm. Bi hc kinh nghim - Mt l, dng cao ngn c c lp dn tc, kt hp ng n hai nhim v chng quc v chng phong kin. - Hai l, ton dn ni dy trn nn tng khi lin minh cng nng. - Ba l, li dng mu thun trong hng ng k th. - Bn l, kin quyt dng bo lc cch mng v bit s dng bo lc cch mng mt cch thch hp p tan b my nh nc c, lp ra b my nh nc ca nhn dn. - Nm l, nm vng ngh thut khi ngha, ngh thut chn ng thi c. - Su l, xy dng mt ng Mc Lnin sc lnh o tng khi ngha ginh chnh quyn.
Trang 17
T c bn
CHNG III NG LI KHNG CHIN CHNG THC DN PHP V QUC M XM LC (1945-1975) I. NG LI XY DNG, BO V CHNH QUYN V KHNG CHIN CHNG THC DN PHP XM LC (1945-1954) 1. Ch trng xy dng v bo v chnh quyn cch mng (1945-1946) a) Hon cnh lch s nc ta sau Cch mng Thng Tm Sau ngy Cch mng Thng Tm thnh cng, nc Vit Nam Dn ch Cng ho ra i, cng cuc xy dng v bo v t nc ca nhn dn ta ng trc bi cnh va c nhng thun li c bn, va gp phi nhiu kh khn him ngho. Thun li: - Thun li c bn l trn th gii, h thng x hi ch ngha do Lin X ng u c hnh thnh. - trong nc, chnh quyn dn ch nhn dn c thnh lp, c h thng t trung ng n c s. Kh khn: - Kh khn nghim trng l hu qu do ch c li nh nn i, nn dt rt nng n, ngn qu quc gia trng rng. - Kinh nghim qun l t nc ca cn b cc cp non yu. - Nn c lp ca nc ta cha c quc gia no trn th gii cng nhn v t quan h ngoi giao. - Gic i, gic dt v gic ngoi xm l nhng him ho i vi ch mi, vn mnh dn tc nh ngn cn treo si tc, T quc lm nguy. b) Ch trng khng chin kin quc ca ng Ni dung ch trng Khng chin kin quc Ngy 25-11-1945, Ban Chp hnh Trung ng ng ra Ch th v khng chin kin quc. Ch trng khng chin kin quc ca ng l: - V ch o chin lc, ng xc nh mc tiu nu cao ca cch mng Vit Nam lc ny vn l dn tc gii phng, khu hiu lc ny l Dn tc trn ht, T quc trn ht. - Xc nh k th, ng phn tch m mu ca cc nc quc i vi ng Dng v ch r k th chnh ca ta lc ny l thc dn Php xm lc phi tp trung ngn la u tranh vo chng. V vy, phi lp Mt trn dn tc thng nht chng thc dn pht xm lc.
Trang 18
T c bn
- V phng hng, nhim v, ng nu ln bn nhim v ch yu v cp bch cn khn trng thc hin. ngha ca ch trng: - Ch th khng chin kin quc c ngha ht sc quan trng. - Ch th xc nh ng k th chnh ca dn tc Vit Nam l thc dn Php xm lc. - ch ra kp thi nhng vn c bn v chin lc v sch lc cch mng. c) Kt qu, ngha nguyn nhn thng li v bi hc kinh nghim Kt qu - V chnh tr - x hi: xy dng c nn mng cho ch x hi mi ch dn ch nhn dn vi y cc yu t cu thnh cn thit. - V kinh t, vn ho: pht ng phong tro tng gia sn xut, cu i, xo b cc th thu v l ca ch c, ra sc lnh gim t 25%, xy dng ngn qu quc gia. Cc lnh vc sn xut c phc hi; m li cc trng lp v t chc khai ging nm hc mi; xo b c nhiu t nn x hi v tp tc lc hu; phong tro dit dt, bnh dn hc v c thc hin si ni. - V bo v thnh qu chnh quyn cch mng: Ngay t khi thc dn Php n sng nh chim Si Gn v m rng phm vi chim ng ra cc tnh Nam B, ng kp thi lnh o nhn dn Nam B ng ln khng chin. min Bc, bng ch trng li dng mu thun trong ni b k th, ng v Chnh ph ta thc hin sch lc nhn nhng vi qun Tng v tay sai ca chng gi vng chnh quyn, tp trung lc lng chng Php min Nam. ngha - Bo v c nn c lp ca t nc, gi vng chnh quyn cch mng. Nguyn nhn thng li C c nhng thng li quan trng l do: - ng nh gi ng tnh hnh nc ta sau Cch mng Thng Tm, kp thi ra ch trng khng chin, kin quc ng n. Bi hc kinh nghim - Pht huy sc mnh i on kt dn tc, da vo dn xy dng v bo v chnh quyn cch mng. - Trit li dng nhng mu thun trong ni b k th, cha mi nhn vo k th chnh.
Trang 19
T c bn
- Tn dng kh nng ho hon xy dng lc lng, cng c chnh quyn nhn dn, ng thi cao cnh gic, sn sng ng ph vi kh nng chin tranhlan ra c nc khi k ch bi c. 2. ng li khng chin chng thc dn Php xm lc v xy dng ch dn ch nhn dn (1946-1954) a) Hon cnh lch s - Thng 11-1946, qun Php m cuc tn cng chim ng c thnh ph Hi Phng v th x Lng Sn, b ln Nng v gy nhiu cuc khiu khch, tn st ng bo ta H Ni. - Trc vic Php gi ti hu th i ta tc v kh ca t v H Ni, cho chng kim sot an ninh trt t Th , ngy 19-12-1946, Ban Thng v Trung ng ng hp Hi ngh m rng ti lng Vn Phc (H ng) di s ch tr ca Ch tch H Ch Minh hoch nh ch trng i ph. - Trong thi im lch s phi quyt on ngay, Hi ngh quyt nh h quyt tm pht ng cuc khng chin trong c nc. - Rng sng ngy 20-12-1946, Li ku gi ton quc khng chin ca H Ch Minh c pht i ln i Ting ni Vit Nam. Thun li ca nhn dn ta khi bc vo cuc chin chng thc dn Php xm lc l ta chin u bo v nn c lp t do ca dn tc v nh ch trn t nc mnh nn c chnh ngha. Kh khn ca ta l tng quan lc lng qun s yu hn ch. Nhng c im ca s khi u v cc thun li, kh khn l c s ng xc nh ng li cho cuc khng chin. b) Qu trnh hnh thnh v ni dung ng li Qu trnh hnh thnh ng li khng chin ca ng c hnh thnh tng bc qua thc tin i ph vi m mu, th on xm lc ca thc dn Php. - Ngy 19-10-1946, Thng v Trung ng ng m Hi ngh Qun s ton quc ln th nht, do Tng B th Trng Chinh ch tr. - Hi ngh ra nhng ch trng, bin Php c th c v t tng v t chc qun dn nc sn sng bc vo cuc chin u mi. Ni dung ng li - Mc ch khng chin: K tc v pht trin s nghip Cch mng Thng Tm, nh phn ng thc dn Php xm lc; ginh thng nht v c lp.
Trang 20
T c bn
- Tnh cht khng chin: Cuc khng chin ca dn tc ta l mt cuc chin tranh cch mng ca nhn dn, chin tranh chnh ngha. N c tnh cht ton dn, ton din v lu di. - Chnh sch khng chin:Lin hip vi dn tc Php, chng phn ng thc dn Php. on kt cht ch vi Min, Lo v cc dn tc yu chung t do, ho bnh. on kt cht ch ton dn. Thc hin ton dn khng chin.Phi t cp, t tc v mi mt. - Phng chm tin hnh khng chin: Tin hnh cuc chin tranh nhn dn, thc hin khng chin ton dn, ton din, lu di, da vo sc mnh l chnh. - Khng chin ton dn: Bt k n ng, n b khng chia tn gio, ng phi, dn tc, bt k ngi gi, ngi tr. H l ngi V.n phi ng ln nh thc dn Php, thc hin mi ngi dn l mt chin s, mi lng xm l mt pho i. - Trin vng khng chin: Mc d lu dai, gian kh, kh khn, song nht nh thng li. + Thc hin ng li khng chin ca ng, t nm 1947 n nm 1950, ng tp trung ch o cuc chin u giam chn ch trong cc th, cng c cc vng t do ln, nh bi cuc hnh qun ln ca ch ln Vit Bc. + n u nm 1951, tnh hnh th gii v cch mng ng Dng c nhiu chuyn bin mi. + Thng 2-1951, ng Cng sn ng Dng hp i hi i biu ln th hai ti Tuyn Quang. i hi nht tr tn thnh Bo co chnh tr ca Ban Chp hnh Trung ng do Ch tch H Ch Minh trnh by v ra Ngh quyt ch ng Cng sn ng Dng thnh ba ng cch mng lnh o cuc khng chin ca ba dn tc i ti thng li. Vit Nam, ng ra hot ng cng khai ly tn l ng Lao ng Vit Nam. Bo co Hon thnh gii phng dn tc, pht trin dn ch nhn dn, tin ti ch ngha x hi do Tng B th Trng Chinh trnh by ti i hi ca ng Lao ng Vit Nam k tha v pht trin ng li cch mng trong cc cng lnh chnh tr trc y ca ng thnh ng li cch mng dn tc dn ch nhn dn. ng li c phn nh trong Chnh cng ng Lao ng Vit Nam. Ni dung c bn l: - Tnh cht x hi: X hi Vit Nam hin nay gm c ba tnh cht: dn ch nhn dn, mt phn thuc a v na phong kin - i tng cch mng: Cch mng Vit Nam c hai i tng: i tng chnh hin nay l ch ngha quc xm lc. - Nhim v cch mng: Nhim v c bn hin nay ca cch mng Vit Nam l nh ui bn quc xm lc ginh c lp v thng nht tht s cho dn tc, xo b
Trang 21
T c bn
nhng di tch phong kin v na phong kin, lm cho ngi cy c rung, pht trin ch dn ch nhn dn, gy c s ch ngha x hi. - ng lc cch mng: Gm cng nhn, nng dn, tiu t sn thnh th, tiu t sn tr thc v t sn dn tc; ngoi ra l nhng thn s (a ch) yu nc v tin b. - c im ca cch mng: L mt cuc cch mng dn tc dn ch nhn dn. - Trin vng ca cch mng: Cch mng dn tc dn ch nhn dn Vit Nam nht nh s a Vit Nam tin ti ch ngha x hi. - Con ng i ln ch ngha x hi: l mt con ng u tranh lu di, i th tri quan ba giai on. - Giai cp lnh o v mc tiu ca ng: Ngi lnh o cch mng l giai cp cng nhn. Mc ch ca ng l pht trin ch dn ch nhn dn, tin ln ch x hi ch ngha Vit Nam. - Chnh sch ca ng: C 15 chnh sch ln nhm pht trin ch c dn ch nhn dn, gy mm mng cho ch ngha x hi v y mnh khng chin n thng li. - Quan h quc t: Vit Nam ng v phe ho bnh v dn ch, phi tranh th s gip ca cc nc x hi ch ngha v nhn dn th gii. ng li chnh sch ca i hi c b sung pht trin qua Hi ngh Trung ng tip theo. 3. Kt qu, ngha lch s, nguyn nhn thng li v bi hc kinh nghim a) Kt qu v ngha thng li ca vic thc hin ng li Kt qu - V chnh tr: ng ra hot ng cng khai c iu kin kin ton t chc, tng cng s lnh o i vi cuc khng chin. - V chnh tr: n cui nm 1952, lc lng ch lc c su i on b binh, mt i on cng binh pho binh. - V ngoi giao: Vi phng chm kt hp u tranh chnh tr, qun s v ngoi giao, khi bit tin Php c nh m phn, thng lng vi ta, ngy 27-12-1953, Ban B th ra Thng t nu r: Lp trng ca nhn dn Vit Nam l kin quyt khng chin n thng li cui cng. ngha - i vi nc ta, vic ra v thc hin thng li ng li khng chin, xy dng ch dn ch nhn dn lm tht bi cuc chin tranh xm lc ca thc dn Php c quc M gip sc, buc chng phi cng nhn c lp, ch quyn, ton vn lnh th ca cc nc ng Dng; gii phng hon ton min Bc, to iu kin min Bc tin ln ch ngha x hi lm cn c a, hu thun cho cuc u tranh min Nam;
Trang 22
T c bn
tng thm nim t ho dn tc cho nhn dn ta v nng cao uy tn ca Vit Nam trn trng quc t. - i vi quc t, thng li c v mnh m phong tro gii phng dn tc trn th gii. b) Nguyn nhn thng li v bi hc kinh nghim Nguyn nhn thng li - C s lnh o vng vng ca ng. - C lc lng v trang gm ba th qun do ng ta trc tip lnh o ngy cng vng mnh, chin u dng cm, mu lc, ti tr. - C chnh quyn dn ch nhn dn, ca dn, do dn v v dn c gi vng. - C s lin minh on kt chin u keo sn gia ba dn tc Vit Nam, Lo, Campuchia cng chng mt k th chung; ng thi c s ng h, gip to ln ca Trung Quc, Lin X, cc nc x hi ch ngha, cc dn tc yu chung ho bnh trn th gii, k c nhn dn tin b Php. Bi hc kinh nghim - Th nht, ra ng li ng n v qun trit su rng ng li cho ton ng, ton qun, ton dn thc hin. - Th hai, kt hp cht ch, ng n nhim v chng quc vi nhim v chng phong kin v xy dng ch dn ch nhn dn. - Th ba, thc hin phng chm va khng chin va xy dng ch mi, xy dng hu phng ngy cng vng mnh c tim lc mi mt p ng yu cu ngy cng cao ca cuc khng chin. - Th t, qun trit t tng chin lc khng chin gian kh v lu di, ng thi tch cc, ch ng ra v thc hin phng thc tin hnh chin tranh v ngh thut qun s sng to. - Th nm, tng cng cng tc xy dng ng, nng cao sc chin u v hiu lc lnh o ca ng trong chin tranh. II. NG LI KHNG CHIN CHNG M, THNG NHT T NC (1954-1975) 1. ng li trong giai on 1954-1964 a) Bi cnh lch s cch mng Vit Nam sau thng 7- 1954 - Thun li: H thng x hi ch ngha tip tc ln mnh c v kinh t, qun s, khoa hc- k thut; min Bc c hon ton gii phng, lm cn c a chung cho c nc; th v lc ca cch mng ln mnh hn sau chn nm khng chin. - Kh khn: quc M c tim lc kinh t, qun s hng mnh.
Trang 23
T c bn
b) Qu trnh hnh thnh, ni dung v ngha ng li Qu trnh hnh thnh v ni dung ng li Yu cu bc thit t ra cho ng ta sau thng 7-1954 l phi vch ra c ng li ng n, va ph hp vi tnh hnh tng min, tnh hnh t nc, va ph hp vi xu th chung ca thi i. Thng 9-1954, B Chnh tr ra Ngh quyt v tnh hnh mi, nhim v mi v chnh sch mi ca ng. Ngh quyt ch ra nhng c im ch yu ca tnh hnh trong lc cch mng Vit Nam bc vo mt giai on mi l: t chin tranh chuyn sang ho bnh; nc nh tm chia lm hai min; t nng thn chuyn vo thnh th; t phn tn chuyn n tp trung. Ti Hi ngh ln th by (thng 3-1955) v ln th tm (thng 8-1955) Trung ng ng nhn nh: Mun chng quc M v tay sai, cng c ho bnh, thc hin thng nht, hon thnh c lp v dn ch, iu ct li l phi ra sc cng c min Bc, ng thi gi vng min Nam v y mnh cuc u tranh ca nhn dn min Nam. Thng 12-1957, ti Hi ngh Trung ng ln th 13, ng li tin hnh ng thi hai chin lc cch mng c xc nh: Mc tiu v nhim v cch mng ca ton ng, ton dn ta hin nay l: Cng c min Bc, a min Bc tin dn ln ch ngha x hi. Tip tc u tranh thc hin thng nht nc nh trn c s c lp v dn ch bng phng Php ho bnh. Thng 1-1959, Hi ngh Trung ng ln th 15 hp bn v cch mng min Nam. Sau nhiu ln hp v tho lun, Ban Chp hnh Trung ng ra ngh quyt v cch mng min Nam. Trung ng ng nhn nh: Hin nay, cch mng Vit Nam do ng ta lnh o bao gm hai nhim v chin lc: Cch mng x hi ch ngha min Bc v cch mng dn tc dn ch nhn dn min Nam. Hai nhim v chin lc tuy tnh cht khc nhau, nhng quan h hu c vi nhau nhm phng hng chung l gi vng ho bnh, thc hin thng nht nc nh, to iu kin thun li a c nc Vit Nam tin ln ch ngha x hi. Nhim v c bn ca cch mng Vit Nam min Nam l gii phng min Nam khi ch thng tr ca quc v phong kin, thc hin c lp dn tc v ngi cy c rung, hon thnh cch mng dn tc dn ch min Nam. Con ng pht trin ca cch mng Vit Nam min Nam l khi ngha ginh chnh quyn v tay nhn dn. l con ng ly sc mnh ca qun chng, da vo lc lng chnh tr ca qun chng l ch yu, kt hp vi lc lng v trang nh quyn thng tr ca quc v phong kin, dng ln chnh quyn cch mng ca nhn dn.
Trang 24
T c bn
Ngh quyt Hi ngh ln th 15 c ngha lch s to ln, chng nhng m ng cho cch mng min Nam tin ln m cn th hin r bn lnh c lp t ch, sng to ca ng ta trong nhng nm thng kh khn ca cch mng. Qu trnh ra v ch o thc hin cc ngh quyt, ch trng ni trn chnh l qu trnh hnh thnh ng li chin lc chung cho cch mng c nc, c hon chnh ti i hi ln th III ca ng. Ni dung ng li i hi ln th III ca ng hp ti Th H Ni t ngy 5 n ngy 10-91960. - Nhim v chung: Tng cng on kt ton dn, kin quyt u tranh gi vng ho bnh, y mnh cch mng x hi ch ngha min Bc, ng thi y mnh cch mng dn tc dn ch nhn dn min Nam, thc hin thng nht nc nh trn c s c lp v dn ch , xy dng mt nc Vit Nam ho bnh, thng nht, c lp, dn ch v giu mnh, thit thc gp phn tng cng phe x hi ch ngha v bo v ho bnh ng Nam v th gii. - Nhim v chin lc: Cch mng Vit Nam trong giai on hin ti c hai nhim v chin lc: Mt l, tin hnh cch mng x hi ch ngha min Bc. Hai l, gii phng min Nam khi ch thng tr ca quc M v bn tay sai, thc hin thng nht nc nh, hon thnh c lp v dn ch trong c nc. - Mc tiu chin lc: ho bnh v thng nht T quc. - Mi quan h ca cch mng hai min: Do cng thc hin mt mc tiu chung nn Hai nhim v chin lc y c quan h mt thit vi nhau v c tc dng thc y ln nhau. - Vai tr, nhim v ca cch mng mi min i vi cch mng c nc: Cch mng x hi ch ngha min Bc c nhim v xy dng tim lc cho cch mng min Nam, chun b cho c nc i ln ch ngha x hi v sau, nn gi vai tr quyt nh nht i vi s pht trin ca ton b cch mng Vit Nam v i vi s nghip thng nht nc nh. Cch mng dn tc dn ch nhn dn min Nam gi vai tr quyt nh trc tip i vi s nghip gii phng min Nam khi ch thng tr ca quc M v b l tay sai, thc hin ho bnh thng nht nc nh, ho thnh cch mng dn tc dn ch nhn dn trong c nc. - Con ng thng nht t nc: Trong tin hnh ng thi hai chin lc cch mng, ng kin tr con ng ho bnh thng nht theo tinh thnh Hip ngh Ginev, sn sng thc hin hip thng tng tuyn c ho bnh thng nht Vit Nam, v l con ng trnh c s hao tn xng my cho dn tc ta v ph hp vi xu hng chung
Trang 25
T c bn
ca th gii. Nhng chng ta phi lun nng cao cnh gic, sn sng i ph vi mi tnh th. Nu quc M v bn tay sai ca chng liu lnh gy ra chin tranh hng xm lc min Bc, th nhn dn c nc ta s kin quyt ng dy nh bi chng, hon thnh c lp v thng nht T quc. - Trin vng ca cch mng Vit Nam: Cuc u tranh nhm thc hin thng nht nc nh l mt qu trnh u tranh cch mng gay go, gian kh, phc tp v lu di chng quc M v b l tay sai ca chng min Nam. Thng li cui cng nht nh s thuc v nhn dn ta, Nam Bc nht nh sum hp mt nh, c nc s i ln ch ngha x hi. ngha ng li ng li tin hnh ng thi v kt hp cht ch hai chin lc cch mng do i hi ln th III ca ng ra c ngha l lun v thc tin ht sc to ln. - ng li th hin t tng chin lc ca ng: ging cao ngn c c lp dn tc v ch ngha x hi, va ph hp vi min Bc va ph hp vi min Nam, va ph hp vi c nc Vit Nam v ph hp vi tnh hnh quc t, nn huy ng v kt hp c sc mnh c nc v sc mnh ca ba dng thc cch mng trn th gii, tranh th c s ng tnh gip ca Lin X v Trung Quc. Do , to ra c sc mnh tng hp dn tc ta sc nh thng quc M xm lc, gii phng min Nam, thng nht t nc. - Th hin tinh thn c lp, t ch v sng to ca ng ta trong vic gii quyt nhng vn khng c tin l lch s, va ng vi thc tin Vit Nam, va ph hp vi li ch ca nhn loi v xu th ca thi i. - L c s ng ch o qun dn ta phn u ginh c nhng thnh tu to ln trong xy dng ch ngha x hi min Bc v u tranh thng li chng cc chin lc chin tranh ca quc M v tay sai min Nam. 2. ng li trong giai on 1965-1975 a) Bi cnh lch s T u nm 1965, cu vn nguy c sp ca ch Si Gn v s ph sn ca chin lc Chin tranh c bit, quc M o t a qun M v qun cc nc ch hu vo min Nam, tin hnh cuc Chin tranh cc b vi quy m ln; ng thi dng khng qun, hi qun hng h tin hnh cuc chin tranh ph hoi i vi min Bc. Trc tnh hnh , ng ta quyt nh pht ng cuc khng chin chng M, cu nc trn phm vi ton quc. Thun li
Trang 26
T c bn
- Khi bc vo cuc khng chin chng M cu nc, cch mng th gii ang th tin cng. min Bc, k hoch 5 nm ln th nht t v vt cc mc tiu v kinh t, vn ho. S chi vin sc ngi, sc ca ca min Bc cho cch mng min Nam c y mnh c theo ng b v ng bin. - min Nam, vt qua nhng kh khn trong nhng nm 1961-9162, t nm 1963, cuc u tranh ca qun dn ta c bc pht trin mi. Chin tranh c bit ca quc M c trin khai n mc cao nht c bn b ph sn. Kh khn - S bt ng gia Lin X v Trung Quc cng tr nn gay gt v khng c li cho cch mng Vit Nam. - Tng quan lc lng gia ta v ch bt li cho ta b) Qu trnh hnh thnh, ni dung v ngha ng li Qu trnh hnh thnh v ni dung ng li - Trc hnh ng gy Chin tranh cc b min Nam, tin hnh chin tranh ph hoi min Bc ca quc M, Hi ngh Trung ng ln th 11 (thng 3-1965) v ln th 12 (thng 12 1965) tp trung nh gi tnh hnh thng v ra ng li khng chin chng M cu nc. + V nhn nh tnh hnh v ch trng chin lc: Trung ng ng cho rng Chin tranh cc b m M ang tin hnh min Nam vn l mt cuc chin tranh xm lc thc dn mi, buc phi thc thi trong th thua, th tht bi v b ng. Trung ng ng quyt nh pht ng cuc khng chin chng M cu nc trong ton quc. + Quyt tm v mc tiu chin lc: Nu cao khu hiu Quyt tm nh thng gic M xm lc, Kin quyt nh bi cuc chin tranh xm lc ca quc M trong bt k tnh hung no. + Phng chm ch o chin lc: Tip tc v y mnh cuc chin tranh nhn dn chng chin tranh cc b ca M min Nam, ng thi pht ng chin tranh nhn dn chng chin tranh ph hoi ca M min Bc. + T tng ch o v phng chm u tranh min Nam: Gi vng v pht trin th tin cng. + T tng ch o i vi min Bc: Chuyn hng xy dng kinh t, bo m tip tc xy dng min Bc vng mnh v kinh t v quc phng trong iu kin c chin tranh. + Nhim v v mi quan h gia cuc chin u hai min: Trong cuc chin tranh chng M ca nhn dn c nc, min Nam l tin tuyn ln, min Bc l hu
Trang 27
T c bn
phng ln. Khu hiu chung ca nhn dn c nc lc ny l Tt c nh thng gic M xm lc. ngha ng li - Th hin quyt tm nh M v thng M, tinh thn cch mng tin cng, tinh thn c lp t ch ca ton ng, ton qun v ton dn ta. - Th hin t tng nm vng, ging cao ngn c c lp dn tc v ch ngha x hi. - l ng li chin tranh nhn dn, ton dn, ton din, lu di, da vo sc mnh l chnh c pht trin trong hon cnh mi, to nn sc mnh mi dn tc ta sc nh thng gic M xm lc. 3. Kt qu, ngha lch s, nguyn nhn thng li v bi hc kinh nghim. a) Kt qu v ngha lch s Kt qu - min Bc: + Mt ch x hi mi, ch x hi ch ngha bt u c hnh thnh. + Vn ho, x hi, y t, gio dc khng nhng c duy tr m cn pht trin mnh. Sn xut nng nghip pht trin, cng nghip a phng c tng cng. + Qun dn min Bc nh thng cuc chin tranh ph hoi ca quc M. + Min Bc hon thnh xut sc vai tr cn c a cch mng c nc v nhim v hu phng ln i vi chin trng min Nam. - min Nam: + Trong giai on 1954-1960, nh bi Chin tranh n phng ca M ngu. + Trong giai on 1961-1965, gi vng v pht trin th tin cng, nh bi chin lc Chin tranh c bit ca M. + Trong giai on 1965-1968, nh bi chin lc Chin tranh cc b ca M v ch hu. + Trong giai on 1969-1975, nh bi chin lc Vit Nam ho chin tranh ca M v tay sai. ngha: - i vi nc ta: + Kt thc thng li 21 nm chin u chng quc M xm lc (tnh t nm 1954), qut sch qun xm lc ra khi b ci, gii phng min Nam, a li c lp, thng nht, ton vn lnh th cho t nc.
Trang 28
T c bn
+ M ra k nguyn mi cho dn tc ta, k nguyn c nc ho bnh, thng nht, cng chung mt nhim v chin lc, i ln ch ngha x hi. - i vi cch mng th gii: + p tan cuc phn kch ln nht ca ch ngha quc vo ch ngha x hi. + Gp phn lm suy yu ch ngha quc, ph v mt phng tuyn quan trng ca chng khu vc ng Nam . + C v mnh m phong tro u tranh v mc tiu c lp dn tc, dn ch t do v ho bnh pht trin ca nhn dn th gii. b) Nguyn nhn thng li v bi hc kinh nghim Nguyn nhn thng li Thng li ca s nghip chng M, cu nc l kt qu tng hp ca nhiu nguyn nhn, trong quan trng nht l: - S lnh o ng n ca ng Cng sn Vit Nam. - Cuc chin u u gian kh hy sinh ca nhn dn v qun i c nc, t bit l ca cn b, chin s v hng chc triu ng bo yu nc min. - Cng cuc xy dng v bo v hu phng min Bc x hi ch ngha ca ng bo v chin s min Bcr. - Tnh on kt chin u ca nhn dn ba nc Vit Nam, Lo, Campuchia v s ng h, gip to ln ca cc nc x hi ch ngha anh em; s ng h nhit tnh ca Chnh ph v nhn dn tin b trn ton th gii k c nhn dn tin b M. Bi hc kinh nghim - Mt l, ra v thc hin ng li ging cao ngn c c lp dn tc v ch ngha x hi nhm huy ng sc mnh ton dn nh M, c nc nh M. - Hai l, tin tng vo sc mnh ca dn tc, kin nh t tng chin lc tin cng, quyt nh v quyt thng quc M xm lc. - Ba l, thc hin chin tranh nhn dn, tm ra bin php chin u ng n, sng to. - Bn l, trn c s ng li, ch trng chin lc chung ng n phi c cng tc t chc thc hin gii, nng ng, sng to ca cc cp b ng trong qun i, ca cc ngnh, cc a phng. - Nm l, phi ht sc coi trng cng tc xy dng ng, xy dng lc lng cch mng c hu phng v tin tuyn.
Trang 29
T c bn
CHNG IV NG LI CNG NGHIP HO I. CNG NGHIP HO THI K TRC I MI 1. Ch trng ca ng v cng nghip ho a) Mc tiu v phng hng ca cng nghip ho x hi ch ngha Mc tiu c bn ca cng nghip ho - min Bc: i hi III khng nh: mun ci bin tnh trng kinh t lc hu ca nc ta, khng cn con ng no khc, ngoi con ng cng nghip ho x hi ch ngha. - Mc tiu c bn ca cng nghip ho x hi ch ngha c i hi III xc nh l xy dng mt nn kinh t x hi ch ngha cn i v hin i; bc u xy dng c s vt cht v k thut ca ch ngha x hi. l mc tiu c bn v lu di phi thc hin qua nhiu giai on. Phng hng ch o xy dng v pht trin cng nghip l: + u tin pht trin cng nghip nng mt cch hp l; + Kt hp cht ch pht trin cng nghip nng vi pht trin nng nghip; + Ra sc pht trin cng nghip nh song song vi vic u tin pht trin cng nghip nng; + Ra sc pht trin cng nghip trung ng, ng thi y mnh pht trin cng nghip a phng. - Trn phm vi c nc: + i hi IV ca ng (thng 12-1976) ra ng li cng nghip ho x hi ch ngha l: y mnh cng nghip ho x hi ch ngha, xy dng c s vt cht k thut ca ch ngha x hi, a nn kinh t nc ta t sn xut nh ln sn xut x hi ch ngha. + i hi ln th V ca ng (thng 3-1982) xc nh trong chng ng u tin ca thi k qu nc ta phi ly nng nghip lm mt trn hng u, ra sc pht trin cng nghip sn xut hng tiu dng. i hi V coi l ni dung chnh ca cng nghip ho trong chng ng trc mt. b) c trng ch yu ca cng nghip ho thi k trc i mi - Cng nghip ha theo m hnh nn kinh t khp kn, hng ni v thin v pht trin cng nghip nng. - Cng nghip ho ch yu da vo li th v lao ng, ti nguyn t ai v ngun vin tr ca cc nc x hi ch ngha.
Trang 30
T c bn
- Nng vi, gin n, ch quan duy ch, ham lm nhanh, lm ln, khng quan tm n hiu qu kinh t x hi. 2. Kt qu, ngha, hn ch v nguyn nhn a) Kt qu thc hin ch trng v ngha Kt qu: - So vi nm 1955, s x nghip tng ln 16,5 ln. Nhiu khu cng nghip ln hnh thnh, c nhiu c s u tin ca cc ngnh cng nghip nng quan trng nh in, thanh, c kh, luyn kim, ho cht c xy dng. - c hng chc trng i hc, cao ng, trung hc chuyn nghip, dy ngh. ngha: - Trong iu kin i ln t im xut pht thp, li b chin tranh tn ph nng n th nhng kt qu t c trn y c ngha ht sc quan trng to c s ban u nc ta pht trin nhanh hn trong cc giai on tip theo. b) Hn ch v nguyn nhn Hn ch: - C s vt cht k thut cn ht sc lc hu. - Lc lng sn xut trong nng nghip ch mi bc u pht trin, nng nghip cha p ng c nhu cu v lng thc, thc phm cho x hi. Nguyn nhn: - V khch quan, chng ta tin hnh cng nghip ho t mt nn kinh t lc hu, ngho nn v trong iu kin chin tranh ko di. - V ch quan, chng ta mc phi nhng sai lm nghim trng trong vic xc nh mc tiu, bc i v c s vt cht, k thut, b tr c cu sn xut, c cu u t. II. CNG NGHIP HO, HIN I HO THI K I MI 1. Qu trnh i mi t duy v cng nghip ho a) i hi VI ca ng ph phn sai lm trong nhn thc v ch trng cng nghip ho thi k 1960-1985 i hi i biu ton quc ln th VI ca ng (thng 12-1986) nghim khc ch ra nhng sai lm trong nhn thc v ch trng cng nghip ho thi k 1960-1985, m trc tip l mi lm nm, t 1975 n 1985. l: - Chng ta phm phi sai lm trong vic xc nh mc tiu v bc i v xy dng c s vt cht k thut, ci to x hi ch ngha v qun l kinh t. - Trong vic b tr c cu kinh t, trc ht l c cu sn xut v u t, thng ch xut pht t lng mong mun i nhanh. Kt qu l u t nhiu nhng hiu qu thp.
Trang 31
T c bn
- Khng thc hin nghim chnh Ngh quyt ca i hi V, nh: vn cha tht s coi trng nng nghip l mt trn hng u, cng nghip nng khng phc v kp thi nng nghip v cng nghip nh. b) Qu trnh i mi t duy v cng nghip ho t i hi VI n i hi X T vic ch ra nhng sai lm, khuyt im, i hi VI c th ho ni dung chnh ca cng nghip ho x hi ch ngha trong nhng nm cn li ca chng ng u tin ca thi k qu l thc hin cho bng c ba Chng trnh mc tiu: lng thc thc phm, hng tiu dng v hng xut khu. - Hi ngh Trung ng 7 kho VII (thng 1-1994), c bc t ph mi trong nhn thc v cng nghip ho. - i hi VIII ca ng (thng 6-1996) nhn li t nc sau mi nm i mi c nhn nh quan trng: Nc ta khi khng hong kinh t - x hi, nhim v ra cho chng ng u ca thi k qu l chun b tin cho cng nghip ho c bn hon thnh cho php chuyn sang thi k mi y mnh cng nghip ho, hin i ho t nc. - n i hi IX (thng 4-2001) v i hi X (thng 4-2006) ng ta tip tc b sung v nhn mnh mt s im mi v cng nghip ho: + Con ng cng nghip ho nc ta cn v c th rt ngn thi gian so vi cc nc i trc. + Hng i cng nghip ho, hin i ho nc ta l phi pht trin nhanh v c hiu qu. + Cng nghip ho, hin i ho t nc phi bo m xy dng nn kinh t c lp t ch, ch ng hi nhp kinh t quc t. + y nhanh cng nghip ho, hin i ho nng nghip nng thn hng vo vic nng cao nng sut, cht lng, sn phm nng nghip. 2. Mc tiu, quan im cng nghip ho, hin i ho a) Mc tiu cng nghip ho, hin i ho Mc tiu c bn ca cng nghip ho, hin i ho l ci bin nc ta thnh mt nc cng nghip c c s vt cht k thut hin i, c c cu kinh t hp l, quan h sn xut tin b, ph hp vi trnh pht trin ca lc lng sn xut, mc sng vt cht v tinh thn cao, quc phng an ninh vng chc, dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh. thc hin mc tiu trn, mi thi k phi t c nhng mc tiu c th, to nn tng n nm 2020 a nc ta c bn tr thnh mt nc cng nghip theo hng hin i.
Trang 32
T c bn
b) Quan im cng nghip ho, hin i ho - Mt l, cng nghip ho gn vi hin i ho; cng nghip ho, hin i ho gn vi pht trin kinh t tri thc. - Hai l, cng nghip ho, hin i ho gn vi pht trin kinh t th trng nh hng x hi ch ngha v hi nhp kinh t quc t. - Ba l, ly pht huy ngun lc con ngi l yu t c bn cho s pht trin nhanh v bn vng. - Bn l, coi pht trin khoa hc v cng ngh l nn tng, l ng lc ca cng nghip ho, hin i ho. - Nm l, Pht trin nhanh, hiu qu v bn vng; tng trng kinh t i i vi thc hin tin b v cng bng x hi, bo v mi trng t nhin, bo tn a dng sinh hc. 3. Ni dung v nh hng cng nghip ho, hin i ho gn vi pht trin kinh t tri thc a) Ni dung - Pht trin cc ngnh v sn phm kinh t c gi tr gia tng cao da nhiu vo tri thc, kt hp s dng ngun vn tri thc ca con ngi Vit Nam vi tri thc mi ca nhn loi. - Coi trng c s lng v cht lng tng trng kinh t trong mi bc pht trin ca t nc, tng vng, tng a phng, tng d n kinh t - x hi. - Xy dng c cu kinh t hin i v hp l theo ngnh, lnh vc v lnh th. - Gim chi ph trung gian, nng cao nng sut lao ng ca tt c cc ngnh, lnh vc, nht l cc ngnh, lnh vc c sc cnh tranh cao. b) nh hng pht trin cc ngnh v lnh vc kinh t trong qu trnh y mnh cng nghip ho, hin i ho gn vi pht trin kinh t tri thc - y mnh cng nghip ho, hin i ho nng nghip nng thn, gii quyt ng b cc vn nng nghip, nng dn, nng thn. + Mt l, v cng nghip ho, hin i ho nng nghip nng thn. V vn nng nghip, nng thn v nng dn l mt vn ln ca qu trnh cng nghip ho i vi tt c cc nc tin hnh cng nghip ho trn th gii. Chuyn dch mnh c cu nng nghip v kinh t nng thn theo hng to ra gi tr gia tng ngy cng cao, gn vi cng nghip ch bin v th trng. Tng nhanh t trng gi tr sn phm v lao ng cc ngnh cng nghip v dch v. + Hai l, v quy hoch pht trin nng thn.
Trang 33
T c bn
Khn trng xy dng cc quy hoch pht trin nng thn, thc hin chng trnh xy dng nng thn mi. Hnh thnh cc khu dn c th vi kt cu h tng kinh t - x hi ng b. Pht huy dn ch nng thn i i vi xy dng np sng vn ho, nng cao trnh dn tr, bi tr cc t nn x hi. + Ba l, v gii quyt lao ng, vic lm nng thn. Ch trng dy ngh, gii quyt vic lm cho nng dn. u t mnh hn cho cc chng trnh xo i gim ngho, nht l cc vng su, vng xa, bin gii, hi o. - Pht trin nhanh hn cng nghip, xy dng v dch v. + Mt l, i vi cng nghip v xy dng. Khuyn khch pht trin cng nghip cng ngh cao, pht trin mt s khu kinh t m v c khu kinh t, nng cao hiu qu ca cc khu cng nghip, khu ch xut. Tch cc thu ht vn trong v ngoi nc u t thc hin cc d n quan trng v khai thc du kh, lc du v ho du, luyn kim. Xy dng ng b kt cu h tng k thut kinh t - x hi nht l cc sn bay quc t, cng bin, ng cao tc. + Hai l, i vi dch v. To bc pht trin vt bc ca cc ngnh dch v. Tip tc m rng v nng cao cht lng cc ngnh dch v truyn thng nh vn ti, thng mi, ngn hng, bu chnh vin thng, du lch. i mi cn bn c ch qun l v phng thc cung ng cc dch v cng cng. - Pht trin kinh t vng. + Mt l, c c ch, chnh sch ph hp cc vng trong c nc cng pht trin nhanh hn. + Hai l, xy dng ba vng kinh t trng im min Bc, min Trung v min Nam thnh nhng trung tm cng nghip ln. - Pht trin kinh t bin. + Xy dng v thc hin chin lc pht trin kinh t bin ton din, c trng tm, trng im. + Hon chnh quy hoch v pht trin c hiu qu h thng cng bin v vn ti bin, khai thc v ch bin du kh, khai thc v ch bin hi sn, pht trin du lch bin, o. - Chuyn dch c cu lao ng, c cu cng ngh.
Trang 34
T c bn
+ Mt l, pht trin ngun nhn lc, m bo n nm 2010 c ngun nhn lc vi c cu ng b v cht lng cao. + Hai l, pht trin khoa hc v cng ngh ph hp vi xu th pht trin nhy vt ca cch mng khoa hc v cng ngh. + Ba l, i mi c bn c ch qun l khoa hc v cng ngh. - Bo v, s dng hiu qu ti nguyn quc gia, ci thin mi trng t nhin. + Mt l, tng cng qun l ti nguyn quc gia, nht l cc ti nguyn t, nc, khong sn, rng. + Hai l, tng bc hin i ho cng tc nghin cu, d bo kh tng thu vn, ch ng phng chng thin tai, tm kim, cu nn. + Ba l, x l tt mi quan h gia tng dn s, pht trin kinh t v th ho vi bo v mi trng, bo m pht trin bn vng. + Bn l, m rng hp tc quc t v bo v mi trng v qun l ti nguyn thin nhin, ch trng lnh vc qun l, khai thc v s dng ti nguyn nc. 4. Kt qu, ngha, hn ch v nguyn nhn a) Kt qu thc hin ng li v ngha - Mt l, c s vt cht k thut ca t nc c tng cng ng k, kh nng c lp, t ch ca nn kinh t c nng cao. - Hai l, c cu kinh t chuyn dch theo hng cng nghip ho, hin i ho t c nhng kt qu quan trng. - Ba l, nhng thnh tu ca cng nghip ho, hin i ho gp phn quan trng a nn kinh t t c tc tng trng kh cao, bnh qun t nm 2000 n nm 2005 t trn 7,51%/nm, cc nm 2006 2007 t 8%/nm. b) Hn ch v nguyn nhn Hn ch: - Tc pht trin kinh t vn thp so vi kh nng v thp hn nhiu nc trong khu vc trong thi k u cng nghip ho. - Ngun lc ca t nc cha c s dng c hiu qu cao: ti nguyn, t ai v cc ngun vn ca Nh nc cn b lng ph, tht thot nghim trng. - C cu kinh t chuyn dch cn chm. - Cc vng kinh t trng im cha pht huy c th mnh i nhanh vo c cu kinh t hin i. - C cu thnh phn kinh t pht trin cha tng xng vi tim nng. - C cu u t cha hp l. Cng tc quy hoch cht lng thp, qun l km, cha ph hp vi c ch th trng.
Trang 35
T c bn
- Nhn chung, mc d c gng u t, nhng kt cu h tng kinh t - x hi vn cn lc hu, thiu ng b. Nguyn nhn ch quan: - Nhiu chnh sch v gii php cha mnh huy ng v s dng c tt nht cc ngun lc, c ni lc v ngoi lc vo cng cuc pht trin kinh t - x hi. - Ci cch hnh chnh cn chm v km hiu qu. Cng tc t chc, cn b, chm i mi, cha p ng yu cu. - Ch o v t chc thc hin yu km.
Trang 36
T c bn
CHNG V NG LI XY DNG NN KINH T TH TRNG NH HNG X HI CH NGHA I. QU TRNH I MI NHN THC V KINH T TH TRNG 1. C ch qun l kinh t Vit Nam thi k trc i mi a) C ch k hoch ho tp trung quan liu, bao cp Trc i mi, c ch qun l kinh t nc ta l c ch k hoch ho tp trung vi nhng im ch yu l: - Th nht, Nh nc qun l nn kinh t ch yu bng mnh lnh hnh chnh da trn h thng ch tiu php lnh chi tip p t t trn xung di. - Th hai, cc c quan hnh chnh can thip qu su vo hot ng sn xut, kinh doanh ca cc doanh nghip nhng li khng chu trnh nhim g v vt cht v php l i vi quyt nh ca mnh. - Th ba, quan h hng ho tin t b coi nh, ch l hnh thc, quan h hin vt l ch yu. - Th t, b my qun l cng knh, nhiu cp trung gian va km nng ng va sinh ra i ng qun l km nng lc, phong cch ca quyn, quan. Ch bao cp c thc hin di cc hnh thc ch yu sau: - Quan liu qua gi: Nh nc quyt nh gi tr ti sn, thit b, vt t, hng ho thp hn gi tr thc ca chng nhiu ln so vi gi th trng. - Bao cp qua ch tem phiu: Nh nc quy nh ch phn phi vt phm tiu dng cho cn b, cng nhn vin, theo nh mc qua hnh thc tem phiu. - Bao cp theo ch cp pht vn ca ngn sch, nhng khng c ch ti rng buc trch nhim vt cht i vi cc n v c cp vn. - Trc i mi, do cha tha nhn sn xut hng ho v c ch th trng, chng ta xem k hoch ho l c trng quan trng nht ca kinh t x hi ch ngha. Khng tha nhn trn thc t s tn ti ca nn kinh t nhiu thnh phn trong thi k qu , ly kinh t quc doanh v tp th l ch yu, mun nhanh chng xo s hu t nhn v kinh t c th, t nhn. Nn kinh t ri vo tnh trng tr tr, khng hong. b) Nhu cu i mi c ch qun l kinh t Di p lc ca tnh th khch quan, nhm thot khi khng hong kinh t - x hi, chng ta c nhng bc ci tin nn kinh t theo hng th trng, tuy nhin cn cha ton din, cha trit . cp s cn thit i mi c ch qun l kinh t, i hi VI khng inh: Vic b tr li c cu kinh t phi i i vi c ch qun l kinh t. C ch qun l tp trung quan
Trang 37
T c bn
liu, bao cp t nhiu nm nay khng c ng lc pht trin, lm suy yu kinh t x hi ch ngha Chnh v vy, vic i mi c ch qun l kinh t tr thnh nhu cu cn thit v cp bch. 2. S hnh thnh t duy ca ng v kinh t th trng thi k i mi a) T duy ca ng v kinh t th trng t i hi VI n i hi VIII So vi thoi k trc i mi, nhn thc v kinh t th trng trong giai on ny c s thay i cn bn v su sc. - Mt l, kinh t th trng khng phi l ci ring c ca ch ngha t bn m l thnh tu pht trin chung ca nhn loi. - Hai l, kinh t th trng cn tn ti khch quan trong thi k qu ln ch ngha x hi. - Ba l, c th v cn thit s dng kinh t th trng xy dng ch ngha x hi nc ta. b) T duy ca ng v kinh t th trng t i hi IX n i hi X i hi IX ca ng (thng 4-2001) xc nh nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha l m hnh kinh t tng qut ca nc ta trong thi k qu i ln ch ngha x hi. l nn kinh t hng ho nhiu thnh phn vn hnh theo c ch th trng, c s qun l ca Nh nc theo hng x hi ch ngha. i hi IX xc nh l mt kiu t chc kinh t va tun theo quy lut ca kinh t th trng va da trn c s v chu s dn dt chi phi bi cc nguyn tc v bn cht ch ngha x hi. - K tha t duy ca i hi IX, i hi X lm sng t thm ni dung c bn ca nh hng x hi ch ngha trong sng pht trin kinh t th trng nc ta, th hin bn tiu ch l: + V mc ch pht trin: Mc tiu ca kinh t th trng nh hng x hi ch ngha nc ta nhm thc hin dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh . + V phng hng pht trin: pht trin nn kinh t vi nhiu hnh thc s hu, nhiu thnh phn kinh t nhm gii phng mi tim nng trong mi thnh phn kinh t, trong mi c nhn v mi vng min pht huy ti a ni lc pht trin nhanh nn kinh t. + V nh hng x hi v phn phi: Thc hin tin b v cng bng x hi ngay trong tng bc v tng chnh sch pht trin; tng trng kinh t gn kt cht ch
Trang 38
T c bn
v ng b vi pht trin x hi, vn ho, gio dc v o to, gii quyt tt cc vn x hi v mc tiu pht trin con ngi. + V qun l: Pht huy vai tr lm ch x hi ca nhn dn, bo m vai tr qun l, iu tit nn kinh t ca Nh nc php quyn x hi ch ngha di s lnh o ca ng. II. TIP TC HON THIN TH CH KINH T TH TRNG NH HNG X HI CH NGHA NC TA 1. Mc tiu v quan im c bn a) Th ch kinh t v th ch kinh t th trng - Th ch kinh t l b phn cu thnh ca h thng th ch x hi, tn ti bn cnh cc b phn khc nh th ch chnh tr, th ch gio dcTh ch kinh t ni chung l mt h thng cc quy phm php lut nhm iu chnh cc ch th kinh t, cc hnh vi sn xut kinh doanh v cc quan h kinh t. - Th ch kinh t th trng l mt tng th bao gm cc b quy tc, lut l v h thng cc thc th, t chc kinh t c to lp nhm iu chnh hot ng giao dch, trao i trn th trng. Th ch kinh t th trng bao gm: + Cc quy tc v hnh vi kinh t din ra trn th trng cc bn tham gia th trng vi t cch l cc ch th th trng. + Cch thc thc hin cc quy tc nhm t c mc tiu hay kt qu m cc bn tham gia th trng mong mun. + Cc th trng ni hng ho c giao dch, trao i trn c s cc yu cu, quy nh ca lut l (cc th trng quan trng nh hng ho v dch v, vn, lao ng, cng ngh, bt ng sn). b) Mc tiu hon thin th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha - Mc tiu c bn ca hon thin th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha nc ta l lm cho cc th ch ph hp vi nhng nguyn tc c bn ca kinh t th trng, thc y kinh t th trng nh hng x hi ch ngha pht trin nhanh, hiu qu bn vng, hi nhp kinh t quc t thnh cng, gi vng nh hng x hi ch ngha, xy dng v bo v vng chc T quc Vit Nam x hi ch ngha. Mc tiu ny thnh c bn vo nm 2020. - Nhng nm trc mt cn t c: + Mt l, tng bc xy dng ng b h thng php lut, bo m cho nn kinh t th trng theo nh hng x hi ch ngha pht trin thun li.
Trang 39
T c bn
+ Hai l, i mi c bn m hnh t chc v phng thc hot ng ca cc n v s nghip cng. + Ba l, pht trin ng b, a dng cc loi th trng c bn thng nht trong c nc, tng bc lin thng vi th trng khu vc v th gii. + Bn l, gii quyt tt hn mi quan h gia pht trin kinh t vi pht trin vn ho, x hi m bo tin b, cng bng x hi, bo v mi trng. + Nm l, nng cao hiu lc, hiu qu qun l ca Nh nc v pht huy vai tr ca Mt trn T quc, cc on th chnh tr - x hi v nhn dn trong qun l, pht trin kinh t -x hi. c) Quan im v hon thin th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha - Nhn thc y , tn trng v vn dng ng n cc quy lut khch quan ca kinh t th trng, thng l quc t, ph hp vi iu kin ca Vit Nam, bo m nh hng x h ch ngha ca nn kinh t. - Bo m tnh ng b gia cc b phn cu thnh ca th ch kinh t, gia cc yu t th trng v cc loi th trng; gia cc th ch kinh t vi th ch chnh tr, x h; gia Nh nc, th trng v x hi. - K tha c chn lc thnh tu pht trin kinh t th trng ca nhn loi, kinh nghim tng kt t thc tin i mi nc ta, ch ng v tch cc hi nhp nn kinh t quc t, ng thi gi vng c lp, ch quyn quc gia. - Ch ng, tch cc gii quyt cc vn l lun v thc tin quan trng, bc xc, ng thi phi c bc i vng chc, va lm va tng kt rt kinh nghim. - Nng cao nng lc lnh o ca ng, hiu lc v hiu qu qun l ca Nh nc, pht huy sc mnh ca c h thng chnh tr trong qu trnh hon thin th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha. 2. Mt s ch trng tip tc hon thin th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha a) Thng nht nhn thc v nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha b) Hon thin th ch v s hu v cc thnh phn kinh t, loi hnh doanh nghip v cc t chc sn xut kinh doanh c) Hon thin th ch m bo ng b cc yu t th trng v pht trin ng b cc loi th trng. d) Hon thin th ch gn tng trng kinh t vi tin b v cng bng x hi trong tng bc, tng chnh sch pht trin v bo v mi trng e) Hon thin th ch v vai tr lnh o ca ng, qun l ca Nh nc v s tham gia ca cc t chc qun chng vo qu trnh pht trin kinh t - x hi
Trang 40
T c bn
3. Kt qu, ngha, hn ch v nguyn nhn a) Kt qu v ngha - Mt l, sau hn 20 nm i mi, nc ta chuyn i thnh cng t th ch kinh t k hoch tp trung quan liu, bao cp sang th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha. - Hai l, ch s hu vi nhiu hnh thc v c cu kinh t nhiu thnh phn c hnh thnh. - Ba l, cc loi th trng c bn ra i v tng bc pht trin thng nht trong c nc, gn vi th trng khu vc v th gii. - Bn l, vic gn pht trin kinh t vi gii quyt cc vn x hi, xo i, gim ngho t nhiu kt qu tch cc. b) Hn ch v nguyn nhn Hn ch: - Qu trnh xy dng, hon thin th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha cn chm, cha theo kp yu cu ca cng cuc i mi v hi nhp kinh t quc t. - Vn s hu, qun l v phn phi trong doanh nghip nh nc cha gii quyt tt, gy kh khn cho s pht trin v lm tht thot ti sn nh nc, nht l khi c phn ho. - C cu t chc, c ch vn hnh ca b my nh nc cn nhiu bt cp, hiuj qu, hiu lc qun l cn thp. - C ch qun l chnh sch pht trin cc lnh vc vn ho, x hi i mi chm, cht lng dch v y t, gio dc, o to cn thp. Nhng hn ch trn xut pht t cc nguyn nhn: - Vic xy dng th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha l vn hon ton mi cha c tin l trong lch s. - Nng lc th ch ho v qun l, t chc thc hin ca Nh nc cn chm, nht l trong vic gii quyt cc vn x hi bc xc. - Vai tr tham gia hoch nh chnh sch, thc hin v gim st ca cc c quan dn c, Mt trn T quc, cc on th chnh tr - x hi, cc t chc x hi, ngh nghip cn yu.
Trang 41
T c bn
CHNG VI NG LI XY DNG H THNG CHNH TR I. NG LI XY DNG H THNG CHNH TR THI K TRC I MI (1945-1986) 1. Hon cnh lch s v ch trng xy dng h thng chnh tr ca ng H thng chnh tr dn ch nhn dn (giai on 1945 1954) Cch mng Thng Tm nm 1945 thng li, Nh nc Vit Nam Dn ch Cng ho ra i nh du s hnh thnh nc ta mt h thng chnh tr cch mng vi cc c trng sau: - C nhim v thc hin ng li cch mng nh ui bn quc xm lc, ginh c lp v thng nht thc s cho dn tc, xo b nhng di tch phong kin v na phong kin lm cho ngi cy c rung, pht trin ch d dn ch nhn dn, gy c s cho ch ngha x hi. - Da trn nn tng ca khi i on kt dn tc ht sc rng ri: khng phn bit ging ni, giai cp, tn gio, thc h; khng ch trng u tranh giai cp. t li ch ca dn tc l cao nht. - C mt chnh quyn t xc nh l cng bc ca dn, coi dn l ch v dn lm ch, cn b sng v lm vic gin d, cn kim, lim, chnh, ch cng v t. - Vai tr lnh o ca ng (t thng 11 nm 1945 n thng 2 nm 1951) c n trong vai tr ca Quc hi v Chnh ph, trong vai tr ca c nhn H Ch Minh v cc ng vin trong Chnh ph. - C mt Mt trn (Lin Vit) v nhiu t chc qun chng rng ri. - C s kinh t ch yu ca h thng chnh tr dn ch nhn dn l nn sn xut t nhn hng ho nh, phn tn, t cp, t tc; b kinh t thc dn v chin tranh km hm, cha c vin tr. - xut hin s gim st ca x hi dn s i vi Nh nc v ng. H thng chuyn chnh v sn (giai on 1955 1975 v 1975 v 1989) - nc ta, khi giai cp cng nhn gi vai tr lnh o cch mng th thng li ca cch mng dn tc dn ch nhn dn cng l s bt u ca cch mng x hi ch ngha, s bt u ca thi k thc hin nhim v lch s ca chuyn chnh v sn. Bc ngot lch s ny din ra trn min Bc cch y hn nm mi nm v t sau ngy 304-1975 din ra trn phm vi c nc. - Bc sang giai on mi, i hi IV ca ng nhn nh rng, mun a s nghip cch mng n ton thng, iu kin quyt nh trc tin l phi thit lp v
Trang 42
T c bn
khng ngng tng cng chuyn chnh v sn, thc hin v khng ngng pht huy quyn lm ch tp th ca nhn dn lao ng. a) C s hnh thnh h thng chuyn chnh v sn nc ta - Mt l, l lun Mc-Lnin v thi k qu v v chuyn chnh v sn. - Hai l, ng li chung ca cch mng Vit Nam trong giai on mi. - Ba l, c s chnh tr ca h thng chuyn chnh v sn nc ta c hnh thnh t nm 1930 v bt r vng chc trong lng dn tc v x hi. - Bn l, c s kinh t ca h thng chuyn chnh v sn l nn kinh t k hoch ho tp trung quan liu, bao cp. - Nm l, c s x hi ca h thng chuyn chnh v sn l lin minh giai cp gia giai cp cng nhn vi giai cp nng dn v tng lp tr thc. b) Ch trng xy dng h thng chuyn chnh v sn mang c im Vit Nam Ch trng xy dng h thng chuyn chnh v sn gm nhng ni dung sau y: - Mt l, xc nh quyn lm ch ca nhn dn c th ch ho bng php lut v t chc. - Hai l, xc nh Nh nc trong thi k qu l Nh nc chuyn chnh v sn thc hin ch dn ch x hi ch ngha. - Ba l, xc nh ng l ngi lnh o ton b hot ng x hi trong iu kin chuyn chnh v sn. - Bn l, xc nh nhim v chung ca Mt trn v cc on th l bo m cho qun chng tham gia v kim tra cng vic ca Nh nc, ng thi l trng hc v ch ngha x hi. - Nm l, xc inh mi quan h ng lnh o, nhn dn lm ch, Nh nc qun l l c ch chung trong qun l ton b x hi. 2. nh gi vic thc hin ng li - Hot ng ca h thng chuyn chnh v sn giai on 1975 1986 c ch o bi ng li ca cc i hi IV v V ca ng gp hn mang li nhng thnh tu m nhn dn ta t c trong 10 nm (1975-1986) y kh khn, th thch. im tm ti sng to trong giai on ny ca ng l coi lm ch tp th x hi ch ngha l bn cht ca h thng chuyn chnh v sn nc ta. - Trong h thng chuyn chnh v sn giai on ny, mi quan h gia ng, Nh nc v nhn dn tng cp, tng n v cha c xc nh tht r. - B my nh nc cng knh v km hiu qu. - S lnh o ca ng cha ngang tm nhng nhim v ca giai on mi, cha p ng c yu cu gii quyt nhiu vn kinh t - x hi c bn v cp bch.
Trang 43
T c bn
- S lnh o ca ng cha pht huy tt vai tr v chc nng ca cc on th trong vic gio dc, ng vin qun chng tham gia qun l kinh t - x hi. Nguyn nhn ch quan: - Duy tr qu lu c ch qun l tp trung, quan liu bao cp. - H thng chuyn chnh v sn c biu hin bo th, tr tr. - Bnh ch quan, duy ch; t tng tiu t. II. NG LI XY DNG H THNG CHNH TR THI K I MI 1. Qu trnh hnh thnh ng li i mi h thng chnh tr - Nhn thc mi v mi quan h gia i mi kinh t v i mi h thng chnh tr. - Nhn thc mi v mc tiu i mi h thng chnh tr. - Nhn thc mi v u tranh giai cp v v ng lc ch yu pht trin t nc trong giai on mi. - Nhn thc mi v c cu v c ch vn hnh ca h thng chnh tr. - Nhn thc mi v xy dng Nh nc php quyn trong h thng chnh tr - Nhn thc v vai tr ca ng trong h thng chnh tr. 2. Mc tiu, quan im v ch trng xy dng h thng chnh tr thi k i mi a) Mc tiu v quan im xy dng h thng chnh tr Mc tiu Mc tiu ch yu ca i mi h thng chnh tr l nhm thc hin tt hn dn ch x hi ch ngha, pht huy y quyn lm ch nhn dn . Quan im - Mt l, kt hp cht ch ngay t u i mi kinh t vi i mi chnh tr, ly i mi kinh t lm trng tm, ng thi tng bc i mi chnh tr. - Hai l, i mi t chc v phng thc hot ng ca h thng chnh tr khng phi l h thp hoc thay i bn cht ca n, m l nhm tng cng vai tr lnh o ca ng, hiu lc qun l ca Nh nc, pht huy quyn lm ch ca nhn dn. - Ba l, i mi h thng chnh tr mt cch ton din, ng b, c k tha, c bc i, v cch lm ph hp. - Bn l, i mi mi quan h gia cc b phn cu thnh ca h thng chnh tr vi nhau v vi x hi, to ra s vn ng cng chiu theo hng tc ng, thc y x hi pht trin; pht huy quyn lm ch ca nhn dn. b) Ch trng xy dng h thng chnh tr Xy dng ng trong h thng chnh tr - Trc i hi X, ng ta xc nh: ng Cng sn Vit Nam l i tin phong ca giai cp cng nhn, i biu trung thnh ca giai cp cng nhn, nhn dn lao ng v
Trang 44
T c bn
ca c dn tc. i hi X b sung mt s ni dung quang trng: ng Cng sn Vit Nam l i tin phong ca giai cp cng nhn, ng thi l i tin phong ca nhn dn lao ng v ca c dn tc Vit Nam, i biu trung thnh cho li ch ca giai cp cng nhn, nhn dn lao dng v ca dn tc. - V phng thc lnh o: ng lnh o x hi bng cng lnh, chin lc, cc nh hng v chnh sch v ch trng cng tc; bng cng tc tuyn truyn, thuyt phc, vn ng, t chc kim tra v bng hnh ng gng mu ca ng vin. - V v tr, vai tr ca ng trong h thng shcnh tr, Cng lnh nm 1931 xc nh: ng lnh o h thng chnh tr, ng thi l mt b phn ca h thng y. ng lin h mt thit vi nhn dn, chu s gim st ca nhn dn, hnh ng trong khun kh Hin php v php lut. - Trng tm ca i mi h thng chnh tr l i mi t chc v phng thc hot ng ca cc b phn cu thnh h thng. Xy dng Nh nc trong h thng chnh tr - Nh nc php quyn x hi ch ngha c xy dng theo 5 im trn y: + l nh nc ca dn, do dn v v dn, tt c quyn lc nh nc thuc v nhn dn. + Quyn lc nh nc l thng nht, c s phn cng rnh mch v phi hp cht ch gia cc c quan nh nc trong thc hin cc quyn lp php, hnh php v t php. + Nh nc c t chc hot ng trn c Hin php, php lut v bo m cho Hin php v cc o lut gi v tr ti thng trong iu chnh cc quan h thuc tt c cc lnh vc ca i sng x hi. + Nh nc tn trng v bo m quyn con ngi, quyn cng dn; nng cao trch nhim php l gia Nh nc v cng dn, thc hnh dn ch, ng thi tng cng k cng, k lut. - xy dng Nh nc php quyn cn thc hin tt mt s bin php ln sau y: + Hon thin h thng php lut, tng tnh c th, tnh kh thi ca cc quy nh trong vn bn php lut. + Tip tc i mi t chc v hot ng ca Quc hi. Hon thin c ch bu c nhm nng cao cht lng i biu Quc hi. + y mnh ci cch hnh chnh, i mi t chc v hot ng ca Chnh ph theo hng xy dng c quan hnh php thng nht, thng sut, hin i. + Xy dng h thng c quan t php trong sch, vng mnh, dn ch, nghim chnh, bo v cng l, quyn con ngi.
Trang 45
T c bn
+ Nng cao cht lng hot ng ca Hi ng nhn dn v U ban nhn dn, bo m quyn t ch v t chu trch nhim ca chnh quyn a phng trong phm vi c phn cp. Xy dng Mt trn T quc v cc on th chnh tr - x hi trong h thng chnh tr 3. nh gi s thc hin dng li - T chc v hot ng ca h thng chnh tr nc ta c nhiu i mi gp phn xy dng v tng bc hon thin nn dn ch x hi ch ngha, bo m quyn lc thuc v nhn dn. - Nhim v v quyn hn ca cc c quan nh nc c phn nh r hn, phn bit qun l nh nc vi qun l sn xut kinh doanh. - Mt trn, cc t chc chnh tr - x hi c nhiu i mi v t chc, b my: i mi ni dung v phng thc hot ng. - ng thng xuyn coi trng vic i mi v t chnh n, gi vng v nng cao vai tr lnh o ca ng i vi s nghip cch mng ca nhn dn ta trong iu kin mi. Hn ch: Tuy nhin trong thc t vn hnh h thng chnh tr nc ta cn nhiu nhc im. Nng lc v hiu qu lnh o ca ng, hiu lc qun l, iu hnh ca Nh nc, hiu qu hot ng Mt trn T quc v cc t chc chnh tr - x hi cha ngang tm vi i hi ca tnh hnh nhim v mi. - Vic ci cch nn hnh chnh quc gia cn rt hn ch. - Phng thc t chc, phong cch hot ng ca Mt trn v cc t chc chnh tr - x hi vn cha thot khi tnh trng hnh chnh, x cng. - Vai tr gim st, phn bin ca Mt trn T quc v cc t chc chnh tr - x hi cn non yu, cha c c ch tht hp l pht huy vai tr ny. - Phng thc lnh o ca ng i vi hot ng ca h thng chnh tr cn chm i mi, c mt lng tng.
Trang 46
T c bn
CHNG VII NG LI XY DNG V PHT TRIN NN VN HO; GII QUYT CC VN X HI I. QU TRNH NHN THC V NI DUNG NG LI XY DNG V PHT TRIN NN VN HO 1. Thi k trc i mi a) Quan im, ch trng v xy dng nn vn ho mi Trong nhng nm 1943-1954 - u nm 1943, Ban Thng v Trung ng ng hp ti Vng La (ng Anh, Phc Yn) thng qua bn cng vn ho Vit Nam do ng ch Tng B th Trng Chinh trc tip d tho. cng xc nh lnh vc vn ho l mt trong ba mt trn (kinh t, chnh tr, vn ho) ca cch mng Vit Nam, v ra ba nguyn tc ca nn vn ho mi: Dn tc ho, i chng ho, Khoa hc ho. - Ngy 3-9-1945, trong phin hp u tin ca Hi ng Chnh ph, Ch tch H Ch Minh trnh by vi cc B trng 6 nhim v cp bch ca Nh nc Vit Nam Dn ch Cng ho, trong 2 nhim v cp bch thuc v vn ho. + Mt l, cng vi dit gic i phi dit gic dt. + Hai l, ch thc dn h ho dn tc Vit Nam bng nhng thi xu khc. V vy, mt nhim v cp bch l phi gio dc li nhn dn chng ta, lm cho dn tc chng ta tr nn mt dn tc dng cm, yu nc, yu lao ng. - Cuc vn ng thc hin i sng mi. u nm 1946 Ban Trung ng vn ng i sng mi c thnh lp. - ng li Vn ho khng chin c hnh thnh dn ti Ch th ca Ban chp hnh Trung ng ng v Khng chin kin quc (thng 11 1945), trong bc th v Nhim v vn ho Vit Nam trong cng cuc cu nc v xy dng nc hin nay ca ng ch Trng Chinh gi Ch tch H Ch Minh (ngy 16-11-1946) v ti bo co Ch ngha Mc v vn ho Vit Nam (trnh by trong Hi ngh vn ho ton quc ln th hai, thng 7-1948). Trong nhng nm 1955-1986 - ng li xy dng v pht trin vn ho trong giai on cch mng x hi ch ngha c hnh thnh bt u t i hi ln th III (nm 1960) m im ct li l ch trng tin hnh cuc cch mng t tng v vn ho. - i hi IV v i hi V tip tc ng li pht trin vn ho ca i hi III, xc nh nn vn ho mi l nn vn ho c ni dung x hi ch ngha v tnh cht dn tc, c tnh ng v tnh nhn dn.
Trang 47
T c bn
b) nh gi s thc hin ng li - Nn vn ho dn ch mi vn ho cu quc, bc u c hnh thnh v t nhiu thnh tu trong khng chin v kin quc. xo b dn nhng mt lc hu, nhng ci li thi trong di sn vn ho phong kin, trong nn vn ho n dch ca thc dn Php, bc u xy dng nn vn ho dn ch mi vi tnh cht dn tc, khoa hc, i chng. Vn ho cu quc ng vin nhn dn tham gia tch cc vo cuc khng chin chng thc dn Php xm lc. - Thng li v i ca dn tc ta trong cuc khng chin chng M khng ch l thng li ca ng li chnh tr, ng li qun s ng n m cn l thng li ca chnh sch vn ho ca ng. Hn ch v nguyn nhn - Cng tc t tng v vn ho thiu sc bn, thiu tnh chin u. Vic xy dng th ch vn ho cn chm. Mt s cng trnh vn ho vt th v phi vt th truyn thng c gi tr khng c quan tm bo tn, lu gi, thm ch b ph hu, mai mt. - Chin tranh cng vi c ch qun l k hoch ho tp trung, quan liu, bao cp v tm l bnh qun ch ngha lm gim ng lc pht trin vn ho, gio dc; km hm nng lc t do sng to. 2. Trong thi k i mi a) Qu trnh i mi t duy v xy dng v pht trin nn vn ho - i hi VI (nm 1986) xc nh khoa hc k thut l mt ng lc to ln y manh qu trnh pht trin kinh t - x hi; c v tr then cht trong s nghip xy dng ch ngha x hi. - Cng lnh nm 1991 (c i hi VII thng qua) ln u tin a ra quan nim nn vn ho Vit Nam c c trng: tin tin, m bn sc dn tc, thay cho quan nim nn vn ho Vit Nam c ni dung x hi ch ngha. - i hi VII, VIII, IX, X v nhiu ngh quyt Trung ng tip theo xc nh vn ho l nn tng tinh thn ca x hi v coi vn ho va l mc tiu, va l ng lc ca pht trin.. - Ngh quyt Trung ng 5, kho VIII (thng 7-1998) nu ra 5 quan im c bn ch o qu trnh pht trin vn ho trong thi k cng nghip ho, hin i ho t nc. Hi ngh Trung ng 9 Kho IX (thng 1-2004) xc nh thm pht trin vn ho ng b vi pht trin kinh t. y chnh l bc pht trin quan trng trong nhn thc ca ng v v tr ca vn ho v cng tc vn ho trong quan h vi cc mt cng tc khc. - Hi ngh Trung ng 10 Kho IX nhn nh v s bin i vn ho trong qu trnh i mi.
Trang 48
T c bn
b) Quan im ch o v xy dng v pht trin nn vn ho - Mt l,Vn ho l nn tng tinh thn ca x hi, va l mc tiu, va l ng lc thc y s pht trin kinh t - x hi. + Vn ho l nn tng tinh thn ca x hi. Theo kin ca nguyn Tng gim c UNESCO: Vn ho phn nh v th hin mt cch tng qut, sng ng mi mt ca cuc sng (ca mi c nhn v cc cng ng) din ra trong qu kh cng nh ang din ra trong hin ti; qua hng ro bao th k n cu thnh nn mt h thng gi tr, truyn thng v li sng m trn tng dn tc t khng nh bn sc ring mnh. Cc gi tr ni trn to thnh nn tng tinh thn ca x hi v n c thm nhun trong mi con ngi v trong c cng ng; c truyn li, tip ni v pht huy qua cc th h. + Vn ho l ng lc thc y s pht trin. Ngun lc ni sinh ca s pht trin ca mt dn tc thm su trong vn ho. S pht trin ca mt dn tc phi vn ti ci mi, tip nhn ci mi, to ci mi, nhng li khng th tch khi ci ngun. Pht trin phi da trn ci ngun, bng cch pht huy ci ngun. Ci ngun ca mi quc gia, dn tc l vn ho. + Vn ho l mt mc tiu ca pht trin. Mc tiu xy dng mt x hi Vit Nam dn giu, nc mnh, dn ch, cng bng v vn minh chnh l mc tiu vn ho. + Vn ho c vai tr c bit quan trng trong vic bi dng, pht huy nhn t con ngi v xy dng x hi mi. - Hai l, nn vn ho m ta xy dng l nn vn ho tin tin, m bn sc dn tc. + Tin tin l yu nc v tin b m ni dung ct li l l tng c lp dn tc v ch ngha x hi theo ch ngha Mc Lnin, t tng H Ch Minh, nhm mc tiu tt c v con ngi. Tin tin khng ch v ni dung t tng m c trong hnh thc biu hin, trong cc phng tin chuyn ti ni dung. + Bn sc dn tc bao gm nhng gi tr vn ho truyn thng bn vng ca cng ng cc dn tc Vit Nam c vun p qua lch s hng ngn nm u tranh dng nc v gi nc. Ni chung, Bn sc dn tc l sc sng bn trong ca dn tc, l qu trnh dn tc thng xuyn t thc, t khm ph, t vt qua chnh bn thn mnh, bit cnh tranh v hp tc tn ti v pht trin. + Gi gn bn sc dn tc phi i lin vi chng nhng ci lc hu, li thi trong phong tc, tp qun v l thi c.
Trang 49
T c bn
- Ba l, nn vn ho Vit Nam l nn vn ho thng nht m a dng trong cng ng cc dn tc Vit Nam. + Nt c trng ni bt ca vn ho Vit Nam l s thng nht m a dng, l s ho quyn bnh ng, s pht trin c lp ca vn ho cc dn tc anh em cng sng trn lnh th Vit Nam. Mi thnh phn dn tc c truyn thng v bn sc ca mnh, c cng ng dn tc Vit Nam c nn vn ho chung nht. S thng nht bao hm c tnh a dng; a dng trong s thng nht. - Bn l, xy dng v pht trin vn ho l s nghip ca ton dn do ng lnh o, trong i ng tr thc gi vai tr quan trng + Mi ngi Vit Nam phn u v dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh u tham gia s nghip xy dng v pht trin nn vn ho nc nh. Cng nhn, nng dn, tr thc l nn tng khi i on kt ton dn, cng l nn tng ca s nghip xy dng v pht trin vn ho di s lnh o ca ng, qun l ca Nh nc. i ng tr thc gn b vi nhn dn gi vai tr quan trng trong s nghip sau ny. + xy dng i ng tr thc, ng ta khng nh: gio dc v o to, cng vi khoa hc v cng ngh c coi l quc sch hng u. Thc hin quc sch ny chng ta ch trng: Nng cao cht lng gio dc ton din; i mi c cu t chc, c ch qun l, ni dung, phng php dy hc. Chuyn dn m hnh gio dc hin nay sang m hnh gio dc m - m hnh x hi hc tp vi h thng hc tp sut i, o to lin tc, lin thng gia cc bc hc, ngnh hc. i mi mnh m gio dc mm non v gio dc ph thng. Pht trin mnh h thng gio dc ngh nghip, tng nhanh quy m o to cao ng ngh, trung cp ngh cho cc khu cng nghip, cc vng kinh t ng lc v cho vic xut khu lao ng. i mi h thng gio dc i hc v sau i hc, gn o to vi s dng. Bo m s lng, nng cao cht lng i ng gio vin tt c cc cp hc, bc hc. Thc hin x hi ho gio dc. Huy ng ngun lc vt cht v tr tu ca x hi tham gia chm lo s nghip gio dc. Tng cng hp tc quc t v gio dc v o to. Pht trin khoa hc x hi, tip tc gp phn lm sng t nhng vn l lun v con ng i ln ch ngha x hi nc ta. Pht trin khoa hc t nhin v khoa hc cng ngh.
Trang 50
T c bn
i mi c ch qun l khoa hc v cng ngh - Nm l, Vn ho l mt mt trn; xy dng v pht trin vn ho l mt s nghip cch mng lu di, i hi ch cch mng v s kin tr, thn trng. d) nh gi vic thc hin dng li - Trong nhng nm qua c s vt cht, k thut ca nn vn ho mi d bc u c to dng; qu trnh i mi t duy v vn ho, v xy dng con ngi v ngun nhn lc c bc pht trin r rt. - Gio dc v o to c bc pht trin mi. - Khoa hc v cng ngh c bc pht trin, phc v thit thc hn nhim v pht trin kinh t - x hi. - Vn ho pht trin, vic xy dng i sng vn ho v np sng vn minh c tin b tt c cc tnh, thnh trong c nc. - Nhng thnh tu trong s nghip xy dng vn ho chng t ng li v cc chnh sch vn ho ca ng v Nh nc ta v ang pht huy tc dng tch cc. Hn ch v nguyn nhn: - Mt l, nhng thnh tu v tin b t c trong lnh vc vn ho cn cha tng xng v cha vng chc, cha tc ng c hiu qu i vi cc lnh vc ca i sng x hi, c bit l lnh vc t tng. - Hai l, s pht trin ca vn ho cha ng b v tng xng vi tng trng kinh t, thiu gn b vi nhim v xy dng v chnh n ng l mt trong nhng nguyn nhn nh hng n qu trnh pht trin kinh t v nhim v xy dng ng. - Ba l, vic xy dng th ch vn ho cn chm, cha i mi, thiu ng b. - Bn l, tnh trng ngho nn, thiu thn, lc hu v i sng vn ho tinh thn nhiu vng nng thn, min ni, vng su, vng xa, vng ng bo cc dn tc thiu s v vng cn c cch mng trc y vn cha c khc phc c hiu qu. - Nhng khuyt im, yu km ni trn do nhiu nguyn nhn khch quan v ch quan, song cn nhn mnh cc nguyn nhn ch quan l: + Cc quan im ch o v pht trin vn ho cha c qun trit y cng cha c thc hin nghim tc. Bnh ch quan, duy ch trong qun l kinh t - x hi. + Cha xy dng c c ch, chnh sch v gii php ph hp pht trin vn ho trong c ch th trng nh hng x hi ch ngha v hi nhp quc t. + Mt b phn nhng ngi hot ng trn lnh vc vn ho c biu hin xa i sng, chy theo ch ngha thc dng, th hiu thp km. II. QU TRNH NHN THC V CH TRNG GII QUYT CC VN X HI
Trang 51
T c bn
1. Thi k trc i mi a) Ch trng ca ng v gii quyt cc vn x hi Giai on 1945 1954 - Ngay sau Cch mng Thng Tm v trong nhng nm thc hin nhim v khng chin, kin quc chnh sch x hi ca ng ta c ch o bi t tng; chng ta ginh c t do, c lp ri m dn ta c cht i, cht rt, th t do, c lp cng khng lm g. Do , chnh sch x hi cp bch lc ny l lm cho dn c n, lm cho dn c mc, lm cho dn c ch , lm cho dn c hc hnh. Tip sau l lm cho ngi ngho n, ngi n th kh giu, ngi kh giu th giu thm. Ch trng ny nhanh chng i vo cuc sng v t c nhng hiu qu thit thc. - Cc vn x hi c gii quyt trong m hnh Dn ch nhn dn. Giai on 1955 - 1975 - Cc vn x hi c gii quyt trong m hnh ch ngha x hi kiu c, trong hon cnh chin tranh. Ch phn phi v thc cht l theo ch ngha bnh qun. Nh nc v tp th p ng cc nhu cu x hi thit yu bng ch bao cp trn lan da vo vin tr. Giai on 1975 1985 - Cc vn x hi c gii quyt theo c ch k hoch ho tp trung, quan liu bao cp, trong hon cnh t nc lm vo khng hong kinh t - x hi nghim trng, ngun vin tr gim dn, b bao vy, c lp v cm vn. b) nh gi vic thc hin dng li Hn ch v nguyn nhn - Trong x hi hnh thnh tm l th ng, li vo Nh nc v tp th trong cch gii quyt cc vn x hi; ch phn phi trn thc t l bnh qun co bng, khng khuyn khch nhng n v, c nhn lm tt. - Nguyn nhn c bn ca cc hn ch trn l chng ta t ng tm chnh sch x hi quan h vi chnh sch thuc cc lnh vc khc, ng thi li p dng v duy tr qu lu c ch qun l kinh t k hoch ho tp trung quan liu, bao cp. 2. Trong thi k i mi a) Qu trnh i mi nhn thc v gii quyt cc vn x hi - Ti i hi VI, ln u tin ng ta nng cc vn x hi ln tm chnh sch x hi, t r tm quan trng ca chnh sch x hi i vi chnh sch kinh t v chnh sch cc lnh vc khc. - i hi VIII ca ng ch trng h thng chnh sch x hi phi c hoch nh theo nhng quan im sau y:
Trang 52
T c bn
+ Tng trng kinh t phi gn lin vi tin b v cng bng x hi ngay trong tng bc v trong sut qu trnh pht trin. + Thc hin nhiu hnh thc phn phi. + Khuyn khch lm giu hp php i i vi tch cc xo i gim ngho. + Cc vn chnh sch x hi u gii quyt theo tinh thn x hi ho. - i hi IX ca ng ch trng cc chnh sch x hi phi hng vo pht trin v lm lnh mnh ho x hi, thc hin cng bng trong phn phi, to ng lc mnh m pht trin sn xut. - i hi X ca ng ch trng phi kt hp cc mc tiu kinh t vi cc mc tiu x hi trong phm vi c nc, tng lnh vc, a phng. - Trong iu kin Vit Nam gia nhp WTO, hi nhp su rng hn vo h thng kinh t quc t, Hi ngh Trung ng 4, kho X (thng 1-2007) nhn mnh phi gii quyt tt cc vn x hi ny sinh trong qu trnh thc thi cc cam kt vi WTO. b) Quan im v gii quyt cc vn x hi - Mt l, kt hp cc mc tiu kinh t vi cc mc tiu x hi - Hai l, xy dng v hon thin th ch gn kt tng trng kinh t vi tin b, cng bng x hi trong tng chnh sch pht trin - Ba l, chnh sch x hi c thc hin trn c s pht trin kinh t, gn b hu c gia quyn li v ngha v, gia cng hin v hng th - Bn l, coi trng ch tiu GDP bnh qun u ngi gn vi ch tiu pht trin con ngi (HDI) v ch tiu pht trin cc lnh vc x hi c) Ch trng gii quyt cc vn x hi - Mt l, khuyn khch mi ngi dn lm giu theo php lut, thc hin c hiu qu cc mc tiu xo i gim ngho. - Hai l, bo m cung ng dch v cng thit yu, bnh ng cho mi ngi dn, to vic lm v thu nhp, chm sc sc kho cng ng. - Ba l, pht trin h thng y t cng bng v hiu qu. - Bn l, xy dng chin lc quc gia v nng cao sc kho v ci thin ging ni - Nm l, thc hin tt cc chnh sch dn s v k hoch ho gia nh. - Su l, ch trng cc chnh sch u i x hi. - By l, i mi c ch qun l v phng thc cung ng cc dch v cng cng. d) nh gi vic thc hin ng li - Sau 20 nm i mi chnh sch x hi, nhn thc v vn pht trin x hi ca ng v nhn dn ta c nhng thay i c ngha bc ngot quan trng sau y:
Trang 53
T c bn
+ T tm l th ng, li vo Nh nc v tp th, trng ch vin tr chuyn sang tnh nng ng. + T ch cao qu mc li ch ca tp th mt cch chung chung, tru tng tng bc chuyn sang thc hin phn phi ch yu theo kt qu lao ng v hiu qu kinh t. + T ch khng t ng tm quan trng ca chnh sch x hi trong mi quan h tng tc vi chnh sch kinh t i n thng nht chnh sch kinh t vi chnh sch x hi. + T ch Nh nc bao cp ton b trong vic gii quyt vic lm dn chuyn trng tm sang thit lp c ch, chnh sch cc thnh phn kinh t v ngi lao ng u tham gia vic lm. + T ch khng chp nhn c s phn ho giu ngho i n khuyn khch mi ngi lm giu hp php. + T ch mun nhanh chng xy dng mt c cu x hi thun nht ch cn c giai cp cng nhn, giai cp nng dn tp th v tng lp tr thc i n quan nim cn thit xy dng mt cng ng x hi a dng. - Hn ch: + p lc gia tng dn s vn cn ln. + S phn ho giu ngho v bt cng x hi tip tc gia tng ng lo ngi. + T nn x hi gia tng v din bin rt phc tp, gy thit hi ln v kinh t v an ton sinh x hi. + Mi trng sinh thi b nhim tip tc tng thm; ti nguyn b khai thc ba bi v tn ph. + H thng gio dc, y t lc hu, xung cp, c bt cp; an sinh x hi cha c m bo. - Nguyn nhn ch yu ca nhng hn ch nn trn l: + Tng trng kinh t vn tch ri mc tiu v chnh sch x hi, chy theo s lng, nh hng tiu cc n s pht trin bn vng x hi. + Qun l x hi cn nhiu bt cp, khng theo kp s pht trin kinh t - x hi.
Trang 54
T c bn
CHNG VIII NG LI I NGOI I. NG LI I NGOI THI K TRC I MI (1975-1985) 1. Hon cnh lch s a) Tnh hnh th gii - T thp nin 70, th k XX, s tin b nhanh chng ca cuc cch mng khoa hc v cng ngh thc y lc lng sn xut th gii pht trin mnh. - H thng x hi ch ngha m rng phm vi, phong tro cch mng th gii pht trin mnh. - Tnh hnh khu vc ng Nam cng c nhng chuyn bin mi. Sau nm 1975, M rt khi ng Nam , khi qun s SEATO tan r; thng 2-1976, cc nc ASEAN k Hip c thn thin v hp tc ng Nam (Hip c Bali), m ra cc din ho bnh, hp tc trong khu vc. b) Tnh hnh trong nc - Thun li: Cng cuc xy dng ch ngha x hi t c mt s thnh tu quan trng. - Kh khn: Trong khi nc ta ang phi tp trung khc phc hu qu nng n ca ba mi nm chin tranh, li phi i ph vi chin tranh bin gii Ty Nam v bin gii pha Bc. Bn cnh , cc th lc th ch s dng nhng th on thm c chng ph cch mng Vit Nam. Ngoi ra, do t tng ch quan, nng vi, mun tin nhanh ln ch ngha x hi trong mt thi gian ngn, dn n nhng kh khn v kinh t - x hi. 2. Ni dung ng li i ngoi ca ng - i hi ln th IV ca ng (12-1976) xc nh nhim v i ngoi l Ra sc tranh th nhng iu kin quc t thun li nhanh chng hn gn nhng vt thng chin tranh, xy dng c s vt cht k thut ca ch ngha x hi nc ta. - i hi ln th V ca ng xc nh: cng tc i ngoi phi tr thnh mt mt trn ch ng, tch cc trong u tranh nhm lm tht bi chnh sch ca cc th lc hiu chin mu toan chng ph cch mng nc ta. - Thc t cho thy, u tin trong chnh sch i ngoi ca Vit Nam giai on (1975-1986) l xy dng quan h hp tc ton din vi Lin X v cc nc x hi ch ngha; cng c v tng cng on kt hp tc vi Lo v Campuchia; m rng quan h hu ngh vi cc nc khng lin kt v cc nc ang pht trin; u tranh vi s bao vy, cm vn ca cc th lc th ch.
Trang 55
T c bn
3. Kt qu, ngha, hn ch v nguyn nhn a) Kt qu v ngha - Trong 10 nm trc i mi, quan h i ngoi ca Vit Nam vi cc nc x hi ch ngha c tng cng. - T nm 1975 n nm 1977, nc ta thit lp thm quan h ngoi giao vi 23 nc. K t nm 1977, mt nc t bn m quan h hp tc kinh t vi Vit Nam. - Nhng kt qu i ngoi trn y c ngha rt quan trng i vi cch mng Vit Nam. S tng cng hp tc ton din vi cc nc x hi ch ngha v m rng quan h hp tc kinh t vi c cc nc ngoi h thng x hi ch ngha tranh th c ngun vin tr ng k, gp phn khi phc t nc sau chin tranh. b) Hn ch v nguyn nhn - Hn ch: Nc ta b bao vy, c lp. - Nguyn nhn: l do trong quan h i ngoi giai on ny chng ta cha nm bt c xu th chuyn t i u sang ho hon v chy ua kinh t trn th gii. Do , khng tranh th c cc nhn t thun li trong quan h quc t phc v cho cng cuc khi phc v pht trin kinh t sau chin tranh. II. NG LI I NGOI, HI NHP KINH T QUC T THI K I MI 1. Hon cnh lch s v qu trnh hnh thnh ng li a) Hon cnh lch s Tnh hnh th gii t thp k 80 n th k XX - T gia nhng nm 1980, cuc cch mng khoa hc v cng ngh (c bit l cng ngh thng tin) tip tc pht trin mnh m, tc ng sau sc n mi mt i sng ca cc quc gia, dn tc. - Cc nc x hi ch ngha lm vo khng hong su sc. - Trn phm vi th gii, nhng cuc chin tranh cc b, xung t, tranh chp vn cn. - Xu th chy ua pht trin kinh t khin cc nc, nht l nhng nc ang pht trin i mi t duy i ngoi; thc hin chnh sch a phng ho, a dng ho quan h quc t. - Cc nc i mi t duy v quan nim sc mnh, v th quc gia. Xu th ton cu ho v tc ng ca n: - Di gc kinh t, ton cu ho l qu trnh lc lng sn xut v quan h kinh t quc t pht trin vt quan cc ro cn bi bin gii quc gia v khu vc, lan to ra phm vi ton cu, trong hng ho, vn, tin t, thng tin, lao ngvn ng thng
Trang 56
T c bn
thong; s phn cng lao ng mang tnh quc t; quan h kinh t gia cc quc gia, khu vc an xen nhau, hnh thnh mng li quan h a chiu. - Nhng tc ng tch cc ca ton cu ho thc y pht trin sn xut ca cc nc, ngun vn, khoa hc cng ngh, kinh nghim qun l cng cc hnh thc u t, hp tc. Mt khc, ton cu ho lm tng tnh tu thuc ln nhau, nng cao s hiu bit gia cc quc gia. - Nhng tc ng tiu cc ca ton cu ho to nn s bt bnh ng trong quan h quc t v lm gia tng s phn cc gia nc giu v nc ngho. Tnh hnh khu vc chu - Thi Bnh Dng: - Trc ht, trong khu vc tuy vn tn ti nhng bt n nhng chu Thi Bnh Dng vn c nh gi l khu vc n nh. - Hai l, chu Thi Bnh Dng c tim lc ln v nng ng v pht trin kinh t. Yu cu nhim v ca cch mng Vit Nam: - Vn gii to tnh trng i u, th ch, ph th b bao vy, cm vn, tin ti bnh thng ho v m rng quan h hp tc vi cc nc, to mi trng quc t thun li tp trung xy dng kinh t l nhu cu cn thit v cp bch i vi nc ta. - Nhu cu chng tt hu v kinh t t ra gay gt. thu hp khong cch pht trin gia nc ta vi cc quc gia khc, ngoi vic pht huy ti a cc ngun lc trong nc, cn phi tranh th cc ngun lc bn ngoi. b) Cc giai on hnh thnh, pht trin ng li Giai on (1986-1996): Xc lp ng li i ngoi c lp t ch, rng m, a dng ho, a phng ha quan h quc t . - i hi i biu ton quc ln th VI ca ng (thng 12-1986), trn c s nhn thc c im ni bt ca th gii, ng ch trng phi bit kt hp sc mnh dn tc vi sc mnh thi i trong iu kin mi v ra yu cu m rng quan h hp tc kinh t vi cc nc ngoi h thng x hi ch ngha. - Thng 5-1988, B Chnh tr ra Ngh quyt s 13 v nhim v v chnh sch i ngoi trong tnh hnh mi, khng nh mc tiu chin lc v li ch cao nht ca ng v nhn dn ta l phi cng c v gi vng ho bnh tp trung sc xy dng v pht trin kinh t. - i hi i biu ton quc ln th VIII ca ng (thng 6-1991) ra ch trng hp tc bnh ng v cng c li vi tt c cc nc, khng phn bit ch chnh tr x hi khc nhau, trn c s cc nguyn tc cng tn ti ho bnh.
Trang 57
T c bn
- Cng lnh xy dng t nc trong thi k qu ln ch ngha x hi c i hi ln th VIII ca ng thng qua, c xc nh quan h hu ngh v hp tc vi nhn dn tt c cc nc trn th gii l mt trong nhng c trng c bn ca x hi x hi ch ngha m nhn dn ta xy dng. Giai on (1996-2008): B sung v hon chnh ng li i ngoi, ch ng, tch cc hi nhp kinh t quc t. - i hi ln th VII ca ng (thng 6-1996) khng nh tip tc m rng quan h quc t, hp tc nhiu mt vi cc nc, cc trung tm kinh t, chnh tr khu vc v quc t. - So vi i hi VII, ch trng i ngoi ca i hi VIII c cc c im mi: mt l, ch trng m rng quan h vi cc ng cm quyn v cc ng khc; hai l, qun trit yu cu m rng quan h i ngoi nhn dn, quan h vi cc t chc phi chnh ph; ba l, ln u tin, trn lnh vc kinh t i ngoi, ng ta a ra ch trng th nghim tin ti thc hin u t ra nc ngoi. - Ti i hi i biu ton quc ln th IX (thng 4-2001) ng nhn mnh ch trng ch ng hi nhp kinh t quc t v khu vc theo tinh thn pht huy ti a ni lc. - Ti i hi i biu ton quc ln th X (thng 4-2006), ng nu quan im: thc hin nht qun ng li i ngoi c lp t ch, ho bnh, hp tc v pht trin: chnh sch i ngoi m rng, a phng ho, a dng ho cc quan h quc t. ng thi ra ch trng ch ng v tch cc hi nhp kinh t quc t. 2. Ni dung ng li i ngoi, hi nhp kinh t quc t a) Mc tiu, nhim v v t tng ch o C hi v thch thc - V c hi: Xu th ho bnh, hp tc pht trin v xu th ton cu ho kinh t to thun li cho nc ta m rng quan h i ngoi, hp tc pht trin kinh t. Mt khc, thng li ca s nghip i mi nng cao th v lc ca nc ta trn trng quc t, to tin mi cho quan h i ngoi, hi nhp kinh t quc t. - V thch thc: + Nhng vn ton cu nh phn ho giu ngho, dch bnh, ti phm xuyn quc gia gy tc ng bt li i vi nc ta. + Nn kinh t Vit Nam phi chu sc p cnh tranh gay gt. + Ngoi ra, li dng ton cu ho, cc th lc th ch s dng chiu bi dn ch, nhn quyn chng ph ch chnh tr v s n nh, pht trin ca nc ta. Mc tiu, nhim v
Trang 58
T c bn
- Ly vic gi vng mi trng ho bnh, n nh: to cc iu kin quc t thun li cho cng cuc i mi, pht trin kinh t - x hi l li ch cao nht ca T quc. M rng i ngoi v hi nhp kinh t quc t l to thm ngun lc p ng yu cu pht trin ca t nc; kt hp ni lc vi cc ngun lc t bn ngoi to thnh ngun lc tng hp y mnh cng nghip ho, hin i ho, thc hin dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh; pht huy vai tr v nng cao v th ca Vit Nam trong quan h quc t. T tng ch o - Bo m li ch dn tc chn chnh l xy dng thnh cng v bo v vng chc T quc x hi ch ngha, ng thi thc hin ngha v quc t theo kh nng ca Vit Nam. - Gi vng c lp t ch, t cng i i vi y mnh a phng ho, a dng ho quan h i ngoi. - Nm vng hai mt hp tc v u tranh trong quan h quc t. - M rng quan h vi mi quc gia v vng lnh th trn th gii, khng phn bit ch chnh tr x hi. - Kt hp i ngoi ca ng, ngoi giao Nh nc v i ngoi nhn dn. - Gi vng n nh chnh tr, kinh t - x hi; gi gn bn sc vn ho dn tc; bo v mi trng sinh thi trong qu trnh hi nhp kinh t quc t. - Pht huy ti a ni lc i i vi thu ht v s dng c hiu qu cc ngun lc bn ngoi. - Trn c s thc hin cc cam kt gia nhp WTO, y nhanh nhp ci cch th ch, c ch, chnh sch kinh t ph hp vi ch trng, nh hng ca ng v Nh nc. - Gi vng v tng cng s lnh o ca ng, ng thi pht huy vai tr ca Nh nc, Mt trn T quc v cc on th nhn dn. b) Mt s ch trng, chnh sch ln v m rng quan h i ngoi, hi nhp kinh t quc t - a cc quan h c thit lp vo chiu su, n nh, bn vng. - Ch ng v tch cc hi nhp kinh t quc t theo l trnh ph hp. - B sung v hon thin h thng php lut v th ch kinh t ph hp vi cc nguyn tc, quy nh ca WTO. - y mnh ci cch hnh chnh, nng cao hiu qu, hiu lc ca b my nh nc.
Trang 59
T c bn
- Nng cao nng lc cnh tranh quc gia, doanh nghip v sn phm trong hi nhp kinh t quc t. - Gii quyt tt cc vn vn ho, x hi v mi trng trong qu trnh hi nhp. - Gi vng v tng cng quc phng, an ninh trong qu trnh hi nhp. - Phi hp cht ch hot ng i ngoi ca ng, ngoi giao Nh nc v i ngoi nhn dn; chnh tr i ngoi v kinh t i ngoi. - i mi v tng cng s lnh o ca ng, s qun l ca Nh nc i vi cc hot ng i ngoi. 3. Thnh tu, ngha, hn ch v nguyn nhn a) Thnh tu v ngha Thnh tu - Mt l, ph th b bao vy, cm vn ca cc th lc th ch, to dng mi trng quc t thun li cho s nghip xy dng v bo v T quc. - Hai l, gii quyt ho bnh cc vn bin gii, lnh th, bin o vi cc nc lin quan. - Ba l, m rng quan h i ngoi theo hng a phng ho, a dng ho (thit lp, m rng quan h vi cc nc, tham gia tch cc ti Lin hp quc...). - Bn l, tham gia cc t chc kinh t quc t (tham gia AFTA, APEC, WTO). - Nm l, thu ht u t nc ngoi, m rng th trng, tip thu khoa hc cng ngh v k nng qun l. - Su l, tng bc a hot ng ca cc doanh nghip v c nn kinh t vo mi trng cnh tranh. ngha - Nhng kt qu trn y c ngha rt quan trng: tranh th c cc ngun lc trong nc hnh thnh sc mnh tng hp gp phn a n nhng thnh tu kinh t to ln. - Gp phn gi vng v cng c c lp, t ch, nh hng x hi ch ngha; gi vng an ninh quc gia v bn sc vn ho dn tc; nng cao v th v pht huy vai tr nc ta trn trng quc t. b) Hn ch v nguyn nhn - Cha xy dng c quan h li ch an xen, tu thuc ln nhau vi cc nc. - Mt s ch trng, c ch, chnh sch chm c i mi so vi yu cu m rng quan h i ngoi, hi nhp kinh t quc t; h thng php lut cha hon chnh, khng ng b.
Trang 60
T c bn
- Cha hnh thnh c mt k hoch tng th v di hn v hi nhp kinh t quc t v mt l trnh hp l cho vic thc hin cc cam kt. - Doanh nghip nc ta hu ht quy m nh, yu km c v sn xut, qun l v cng ngh. - i ng cn b cng tc i ngoi nhn chung cha p ng c nhu cu c v s lng v cht lng.
Trang 61

Duong Loi Cua Dang Cong San Viet Nam

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Duong Loi Cua Dang Cong San Viet Nam

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam

You might also like