Professional Documents
Culture Documents
NGUYN T
Vn 1:
I.
THNH PHN CU TO NGUYN T Nguyn t gm c: Ht nhn nguyn t gm cc ht proton mang in tch dng v cc ht ntron khng mang in V nguyn t gm cc ht electron mang in tch m chuyn ng xung quanh ht nhn. V nguyn t Nhn nguyn t c tnh ht Electron (e) Proton (p) Ntron (n) -19 -19 in tch qe = -1,6.10 C qp = +1,6.10 C qn = 0 (q) = 1- (vt) = 1+ (vdt) -31 -27 -27 Khi lng me = 9,1094.10 kg mp = 1,6726.10 kg mn = 1,6748.10 kg (m) = 0,000549u = 1u = 1u Quy c: 1u (dvC) = 1 m = 1, 6605.10 27 C 12 kg ; 1VT = 1,6 . 10 C
-19
Lu : T Z = 2 Z = 82 c mi lin h : Z N 1,5 Z Ht nhn c proton mang in tch dng Ht nhn mang in tch dng Z+.
Lp v gm cc electron mang in tch m Lp v mang in tch m. Nguyn t trung ha v in: Z = p = e II. KCH THC, KHI LNG NGUYN T 1/ Kch thc Nu hnh dung nguyn t nh mt qu cu, trong cc electron chuyn ng rt nhanh -10 -1 xung quanh ht nhn th nguyn t c ng knh khong 10 m (10 nm). -5 ng knh ht nhn khong 10 nm. -8 ng knh ca electron khong 10 nm. 2/ Electron chuyn ng xung quanh ht nhn trong khng gian rng ca nguyn t. Khi lng nguyn t Khi lng nguyn t = mp + mn + mc = mp + mn (v mc << mp.n) Nguyn t khi l khi lng tng i ca nguyn t. Nguyn t khi ca nguyn t cho bit khi lng nguyn t nng gp bao nhiu ln n v khi lng nguyn t (u). VD: O = 16; Cl = 35,5. 1u = 1,6605.10
-27
kg
Ngtkhoi =
Trang 1
BI TP
-----Cu 1: Cc ht cu to nn hu ht cc nguyn t l : A. Proton v electron B. Proton, ntron v electron C. Proton v ntron D. Ht nhn v electron Cu 2: Cc ht cu to nn ht nhn ca nguyn t l: A. Proton v electron B. Proton v ntron C. Electron v ntron D. Electron, Proton v ntron Cu 3: Trong nguyn t: A. Proton mang in tch dng, electron v ntron mang in tch m. B. Proton mang in tch dng, electron mang in tch m, ntron khng mang in tch C. Proton v ntron mang in in tch dng, electron mang in tch m. D. Ntron mang in tch dng, proton v electron mang in tch m. Cu 4: Trong nguyn t: A. Ht nhn nguyn t trung ha v in. B. Ht nhn mang in tch dng Z+ C. Ht nhn mang in tch m. D. Ht nhn khng mang in tch. Cu 5: Cc nhn nh sau y: I. Trong mt nguyn t, tng s e trong v lun lun bng tng s proton trong nhn. II. Trong ht nhn nguyn t, s proton lun lun bng s ntron. A. (I), (II) u ng B. (I), (II) u sai C. (I) ng, (II) sai D. (I)sai, (II) ng Cu 6: Cc nhn nh sau y: I. Khi lng ca proton gn bng khi lng ca electron. II. Khi lng ca mt nguyn t coi nh bng khi lng ca ht nhn. A. (I), (II) u ng B. (I), (II) u sai C. (I) ng, (II) sai D. (I)sai, (II) ng Cu 7: Cu no sau y din t khi lng electron l ng: A. Khi lng ca electron gn bng khi lng ca proton. B. Khi lng ca electron gn bng khi lng ca ntron. C. Khi lng ca electron nh hn nhiu so vi khi lng ca proton. D. Khi lng ca electron ln hn khi lng ca proton. -18 Cu 8: Mt nguyn t c in tch ht nhn l +4,8.10 C th trong ht nhn nguyn t c: A. 3 proton B. 10 proton C. 20 proton D. 30 proton Cu 9: Nguyn t Clo c tng s ht l 54, trong c 17 ht mang in tch m. S ht proton, Ntron, Electron trong nguyn t Clo ln lt l: A. 17 ; 17 ; 37 B. 17 ; 37 ; 17 C. 17 ; 20 ; 17 D. 17 ; 17 ; 20 Cu 10: Nguyn t Brom c tng s ht l 114, trong c 17 ht mang in tch m. S ht Proton, Ntron, Electron v in tch ht nhn nguyn t Brom ln lt l: A. 26 ; 44 ; 44 ; 26+ B. 35 ; 44 ; 35 ; 35+ C. 35 ; 44 ; 35 ; 44+ D. 35 ; 44 ; 35 ; 70+ Cu 11: Tng s ht trong nguyn t Fe l 82, trong c 52 ht mang in. S ht proton, Ntron, Electron v in tch ht nhn ca nguyn t Fe ln lt l : A. 26 ; 30 ;26 ; 26+ B. 26 ; 26 ; 30 ; 30+ Trang 2
Trang 3
I.
HT NHN NGUYN T Ht nhn nguyn t gm Z ht proton v N ntron. in tch ht nhn l Z+. S n v in tch ht nhn Z c gi l s hiu nguyn t ca nguyn t . S khi (A) bng tng s proton (Z) v tng s ntron (N): A = Z + N * Tm li: S proton = Z = S n v in tch nhn = S hiu nguyn t. S ntron = N, trong 82 nguyn t ha hc u tin: Z N 1,5Z S electron = S proton = Z (V nguyn t trung ha v in) Ht nhn mang in tch dng Z+ ; Lp v mang in tch m Z-.
II. NGUYN T HA HC nh ngha: Nguyn t ha hc ln nguyn t c cng in tch ht nhn. ng vi 1 gi tr ca Z l 1 nguyn t ha hc. Z 1 2 3 4 5 6 7 Ngt Z Ngt H 13 Al He 14 Si Li 15 P Be 16 S B 17 Cl C 18 Ar N 19 K 8 O 20 Ca 9 F 26 Fe 10 Ne 29 Cu 11 Na 30 Zn 12 Mg 24 Cr
K hiu nguyn t:
A Z
BI TP
-----Cu 21: Trong nguyn t A c 17 proton v 18 ntron. Vy: A. in tch ht nhn l 17+ B. in tch v l 17C. S khi l 35 D. Tt c u ng Cu 22: S khi ca ht nhn l: A. Tng s ht p, n , e B. Tng s ht n v e C. Tng s ht mang in D. Tng s ht p v n Cu 23: Nguyn t ha hc l nhng nguyn t c cng: A. S khi B. S ntron C. S proton D. S Proton v s ntron Trang 4
7 10 19
K ;
41 21
Sc c cng:
A. S electron B S hiu ngt C. S khi D. S ntron Cu 31: Vit k hiu nguyn t theo ng tn nguyn t ca cc nguyn t sau: a- Nguyn t A (13p ; 14n) b- Trong nguyn t X c 30 ht mang in v 16 ht khng mang in. Cu 32: Trong nguyn t M c tng s phn t l 48, trong ht mang in gp 2 ln s ht khng mang in. Vit k hiu nguyn t M. S: Z = N = 16 Cu 33: Nguyn t Y c tng s ht l 155. Tm in tch ht nhn, s khi v vit k hiu nguyn t Y, bit trong nguyn t Y s ht mang in nhiu hn s ht khng mang in l 33. S: Z = 47 ; N = 61 Cu 34: Nguyn t M c tng s cc phn t l 95, trong t s gia s ht mang in v s ht khng mang in l 12 : 7. Tm in tch ht nhn v khi lng nguyn t M. S: Z = 30 ; N = 35 Cu 35: Tng s cc loi ht trong nguyn t R l 52. Nu nguyn t R nhn thm 1e th s ht mang in bng s khi. Tm in tch ht nhn, nguyn t khi v vit k hiu nguyn t M.
Trang 5
TM TT GIO KHOA
I. NG V
Cc ng v ca mt nguyn t ha hc l nhng nguyn t c cng s proton (cng Z) nhng khc nhau v s ntron, do s khi A ca chng khc nhau. II. NGUYN T KHI TRUNG BNH A = A1x1 + A x + ......... 2
2
x1 + x 2 + ............ Aa + Bb 100
Hay:
A =
A =
BI TP
------
Cu 40: ng v l nhng: A. Hp cht c cng in tch ht nhn B. Nguyn t c cng in tch ht nhn C. Nguyn t c cng s khi A D. Nguyn t c cng in tch ht nhn v khc nhau v s khi
D. S khi
20 10
22
22
18
16 8 1
: 1H , 1 H , 1H :
12 6
C,6C
13
Hy tm xem c bao nhiu kiu phn t O2 , H2 , CO2 , H2O c to thnh t cc ngt trn. Cu 44: Hai ng v 1 H (k hiu l H)
1 2 1
H (k hiu l D)
a- Vit cc cng thc phn t ca hidro c th c. b- Tnh phn t khi ca mi loi phn t. c- Mt lt hidro giu teri ( 1 H ) kc nng 0,1g. Tnh thnh phn % khi lng tng
2
ng v ca hidro.
Cu 45: Tnh nguyn t khi trung bnh ca cc nguyn t: B, Ni, Br, Cu. Bit rng trong t nhin t l s nguyn t ca cc ng v nh sau: 10 11 a/ B (18,66%) , B (81,34%) b/ Ni (67,76%) , Ni (26,16%) , Ni (2,42%), c/ Br : Br = 27 : 23 d/ Cu : Cu = 18,25 : 6,75 Cu 46: Hai ng v Hidro v hai ng v Clo vi t l % s nguyn t chim trong t nhin nh 1 2 35 37 sau: H (99,984%) ; H (0,016%) ; Cl (75,77%) ; Cl (24,23%) a- Tnh nguyn t khi trung bnh ca mi nguyn t. b- C th c bao nhiu loi phn t HCl khc nhau to nn t 2 ng v ca 2 ngt . c- Tnh phn t khi ca mi loi phn t trn. Cu 47: Nguyn t X c 2 ng v. ng v th nht c s khi l 35. ng v th 2 c nhiu hn ng v th nht 2 ntron. T l nguyn t ca ng v th nht v th hai l 98,25 : 32,75. a- Tnh nguyn t khi trung bnh v gi tn nguyn t X. b- Tnh th tch ( ktc) ca 10,65g kh X. S: 35,5 ; A l Clo ; 3,36 lt 107 Cu 48: Nguyn t khi trung bnh ca Ag l 107,973. Bc c 2 ng v, ng v th nht Ag chim 51,35%. Tm ng v th hai. S: Ag 63 65 Cu 49: Trong t nhin ng c 2 ng v Cu v Cu. Nguyn t khi trung bnh ca ng l 63,54vC. Tm % s nguyn t mi ng v. S: 73% ; 27% 10 11 Cu 50: Nguyn t khi trung bnh ca Bo l 10,81. Nguyn t Bo c 2 ng v: B v B a/ Tnh % s nguyn t mi ng v. b/ Tnh % v khi lng ca ng v B trong phn t H3BO3. Ly H = 1 ; O = 16. S: 19% ; 81% ; 14,4% Trang 7
11 109 63 65 79 81 58 60 61 62
Ni (3,66%)
A1
X l 1.
X.
X chim 99,577%,
A2
X c s p = s n.
S : A1 = 16 ; A2 = 17 ; A3 = 18 ; A = 16,00507 Cu 54: Nguyn t R c 3 ng v : X , Y , T - Tng s khi ca 3 ng v l 120. - Tng s ht ca ng v T gp 3 ln s ntron ca X. - S ht mang in trong X nhiu hn s ht khng mang in ca Y l 17. - S ntron ca Y bng trung bnh cng s ntron ca X v T. a/ Tm s proton ca R v s ntron ca X, Y, T. b/ Tnh nguyn t khi trung bnh ca R, bit t l s nguyn t ca 3 ng v : X : Y = 2327.5 : 0.5 v Y : T = 2 : 688 S : Z = 19; Nx = 20 ; NY = 21 ; NT = 22 ; A = 39,138 Cu 55: Nguyn t R c 3 ng v : B, C, D - Tng s phn t ca 3 ng v l 129. - ng v D c s ntron nhiu hn ng v B l 1 ht. - ng v C c s ntron bng s electron. a/ Tnh in tch ht nhn v s khi mi ng v. b/Tnh nguyn t khi trung bnh ca R, bit t l s nguyn t ca cc ng v l: D : B = 195 : 305.5 v B : C = 282 : 5538 S : Z = 14; AB = 29 ; AC = 28 ; AD = 30 ; A = 16,00507 Cu 56: Ha tan hon ton 6.082g kim loi X (ha tr II) vo dd HCl thu c 5,6 lt kh (kc). a/ Tnh nguyn t khi trung bnh v gi tn X. b/ X c 3 ng v. Tng s khi ca 3 ng v l 75. S khi ca ng v 2 bng trung bnh cng s khi ca 2 ng v cn li. ng v 3 chim 11.4% v c s khi nhiu hn ng v 2 l 1 n v. Tnh s khi v % s nguyn t mi ng v. S: A = 24,328 ; X l Mg ; A1 = 24 ; 78,6% ; A2 = 25 ; 10% ; A3 = 26 Cu 57: Cho mt dung dch cha 8,19g mui NaX tc dng vi mt lng d dung dch AgNO3 thu c 20,09g kt ta. a/ Tm khi lng nguyn t v gi tn X. Trang 8
Trang 9
V NGUYN T
TM TT GIO KHOA
I.
S CHUYN NG CA ELECTRON TRONG NGUYN T Trong nguyn t, cc electron chuyn ng rt nhanh xung quanh nhn khng theo qu o no. Khi chuyn ng trong nguyn t, cc electron chim nhng mc nng lng khc nhau c trng cho trng thi chuyn ng ca n. II. ORBITAN NGUYN T Orbitan nguyn t l khu vc khng gian xung quanh ht nhn m xc sut c mt electron l ln nht > 90% Da trn s khc nhau v trng thi chuyn ng ca electron trong nguyn t, ngi ta phn loi cc orbitan thnh orbitan s, orbitan p, orbitan d, orbitan f. III. LP V PHN LP ELECTRON 1/ Lp electron (hay mc nng lng): nguyn t c ti a 7 lp Cc electron c mc nng lng gn bng nhau thuc cng mt lp electron. Cc lp electron: Tn lp K L M N O P Q Th t lp 1 2 3 4 5 6 7
2/ Phn lp electron (hay phn mc nng lng) Mi lp electron c chia thnh cc phn lp : s , p , d , f. Vi s phn lp = STT lp Trong mi phn lp cc electron c mc nng lng bng nhau. Electron phn lp no th gi theo phn lp . 3/ S obitan trong mt lp v mt phn lp: Trong mt phn lp: Phn lp s p d S obitan Trong mt lp: Lp K L M N n 1 2 3 4 1s 2s 2p 3s 3p 3d 4s 4p 4d 4f 1 3 Cc phn lp 5
f 7 s orbitan 1 4 9 16
IV. CU HNH ELECTRON TRONG NGUYN T 1/ Cc nguyn l v quy tc phn b electron trong nguyn t:
Trang 10
Vy:
Nguyn l vng bn: trng thi c bn cc electron chim ln lt nhng obitan c mc nng lng t thp n cao. T thc nghim v l thuyt, mc nng lng ca cc obitan nguyn t tng dn theo th t: 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s . Quy tc Hund: Trong cng mt phn lp, cc electron s phn b trn cc obitan sao cho s electron c thn l ti a v cc electron ny c chiu t quay ging nhau. 2/ c im lp e ngoi cng: Lp ngoi cng ti a 8e. Cc electron ngoi cng quyt nh tnh cht ha hc ca mt nguyn t - Ngt c 8e lp ngoi cng, bn vng: l kh him (tr He c 2e lp ngoi cng). - Ngt c 1, 2, 3e lp ngoi cng: l kim loi (tr H, He, B). - Ngt c 5, 6, 7e lp ngoi cng: l phi kim. - Ngt c 4e lp ngoi cng: - Nu Z < 20 l phi kim. - Nu Z > 20 l kim loi Electron ha tr: l nhng electron c kh nng tham gia hnh thnh lin kt ha hc. Chng thng nm lp ngoi cng hoc c phn lp st ngoi cng nu phn lp cha bo ha. S to thnh ion * Ion dng (Cation): Ngt kim loi c 1, 2, 3e lp ngoi cng d nhng e to thnh Ion dng. M - ne M
n+
* Ion m (Anion): Ngt phi kim c 5, 6, 7e lp ngoi cng d nhn e to thnh Ion m. X + me X
m-
(m = 8 - s e lp ngoi cng)
BI TP
------
Cu 58: a- C th m t s chuyn ng ca electron trong nguyn t bng cc qu o chuyn ng khng? Ti sao? b-Theo thuyt hin i, trng thi chuyn ng ca electron trong nguyn t dcm t bng hnh nh g? Cu 59: Trong nguyn t, cc electron thng c tm thy: Trang 11
b/ Y
2+
: 2s 2p
c/ Z
3+
: 3s 3p
d/ R
4+
: 3p 3d
Hy vit y cu hnh electron ca cc ion v ca cc nguyn t trung ha in tng ng ca chng. Xc nh xem cc nguyn t tng ng l kim loi hay phi kim. 2+ 3+ 23+ Cu 63: Vit cu hnh e (dng ch v obitan) ca Fe ; Fe ; Fe ; S ; S . Gii thch v sao Fe bn 2+ 2+ 3+ 2hn Fe (hay Fe d b oxi ha hn Fe )? Ion S bn. Cu 64: Cho cc nguyn t v ion :
40 18
Ar , 19K , 17Cl ,
39
37
14 7
, 20Ca
40
2+
Xc nh s ht proton, notron, electron, T nhn, T v v vit cu hnh e ca chng. Cu 65: Cho cc nguyn t: 1H ; 7N ; 8O ; 16S. Hy xc nh s e trong cc phn t v ion: NO 2 , NO2 , NO
Cu 66: Vit cu hnh e y v xc nh s electron s, s electron p ca cc nguyn t sau: a/ Cho bit cu hnh electron phn mc nng lng cao nht ca cc nguyn t ln lt l: A : 3p ; B : 3d ; C : 4p ; D : 3d ; E : 4p ; F : 5p G : 3s ; H : 4p ; I : 4s ; J : 4s ; K : 5s
1 2 1 2 1 1 2 4 6 1 3
b/ Cho bit cu hnh electron phn lp electron cui ca cc nugyn t ln lt l: Cu 67: Vit cu hnh e ca cc nguyn t trong cc trng hp sau: a/ Nguyn t A c 7 electron s ; nguyn t B c 11 electron p. b/ Nguyn t R c 3 lp e v c 4e lp ngoi cng; Nguyn t M c 4 lp 4 v c 6e lp ngoi cng. c/ Nguyn t X c Z < 12 v c 2e c thn. d/ Nguyn t Y c 3 lp e v c 1 e c thn. Cu 68: Phn mc nng lng cao nht ca 2 nguyn t A v B ln lt l 4s v 3p. Tng s e ca 2 phn lp ny bng 5 v hiu s e ca chng bng 3. Vit cu hnh e v suy ra THN ca cc nguyn t A v B. Cu 69: Phn lp e ngoi cng ca 2 nguyn t A v B ln lt l 3p v 4s. Tng s e ca 2 phn lp l 5 v hiu s e ca chng bng 3. a- Vit cu hnh e ca 2 nguyn t ny. Suy ra s hiu nguyn t ca 2 nguyn t .
Trang 12
K ;
38 18
Ar
Cu 74: Hp cht M3X c tng s ht l 195. Trong s ht mang in nhiu hn s ht khng + 3+ mang in l 61. S khi ca ion M hn s khi ca X l 25. Tng cc loi ht trong M 3hn X l 33. Tnh KLNT ca M v X, suy ra cng thc phn t ca hp cht. S : K(39u) ; N(14u) ; K3N + 2Cu 75: Mt hp cht A c to bi ion X v Y c cng thc X2Y. Tng s phn t ca A bng 2+ 164 v tng s ht khng mang in bng 56. Ion Y c s proton bng s ntron. Ion X c s ht mang in nhiu hn s ht khng mang in l 17. nh tn X, Y v vit cu hnh e ca cc ion. S :K ; S
Trang 13
I.
NGUYN TC SP XP Cc nguyn t c sp xp theo chiu tng dn ca in tch ht nht nguyn t. Cc nguyn t c cng s lp electron trong nguyn t c xp thnh mt hng ngang. Cc nguyn t c cng s electron ha tr trong nguyn t c xp thnh mt ct. II. CU TO BNG TUN HON 1/ 2/ nguyn t STT ca = Z = s p Chu k a- nh ngha: Chu k l dy cc nguyn t m nguyn t ca chng c cng s lp electron, c xp theo chiu in tch ht nhn tng dn. Vy : STT chu k = s lp e b- Phn loi: HTTH c 7 chu k: - Chu k 1, 2, 3 : l chu k nh. - Chu k 4, 5, 6 : l chu k ln.
3/ Nhm nguyn t a- nh ngha: Nhm nguyn t l tp hp cc nguyn t c cu hnh electron tng t nhau, do tnh cht ha hc gn ging nhau v c xp thnh mt ct. Vy : STT nhm = s electron ha tr b- Cc nhm nguyn t: HTTH c 8 nhm A v 8 nhm B. Cc nhm A : - Nhm A gm cc nguyn t s (nhm IA v IIA) v p (t nhm IIIA n VIIIA) - STT nhm A = S e ha tr = S e lp ngoi cng - Nguyn t cc nguyn t nhm A c s e lp ngoi cng bng nhau (cu hnh e ging nhau) nn ging nhau v tnh cht ha hc. - Cu hnh e ca cc nguyn t nhm A bin i tun hon dn n s bin i tun hon tnh cht ca cc nguyn t. Cc nhm B: - Nhm B gm cc nguyn t d (IB n VIIIB) v f (2 hng cui bng gm h Lantan v h Actini). - STT ca nhm B = S electron ha tr NHN XT B SUNG: * Hai nguyn t A v B k tip nhau trong 1 chu k: ZA ZB = 1 * Hai nguyn t A v B cng PNC v thuc 2 chu k lin tip: ZA ZB = 8, 18 hoc 32
Trang 14
BI TP
------
Cu 76: Xc nh v tr cc nguyn t sau trong bng tun hon: a/ Br (Z = 35) , Na (Z = 11), Al (Z = 13) , S (Z = 16) b/ Fe (Z = 26) , Zn (Z = 30), Cu (Z = 29) , Cr (Z = 24) Cu 77: Vit cu hnh e ca cc nguyn t sau: a/ Asen (As) 33 trong HTTH b/ Al chu k 3 v c 3e lp ngoi cng c/ Selen (Se) chu k 4, phn nhm VIA d/ Kali chu k 4, nhm IA e/ Silich chu k 3, nhm IV A f/ Nt X ck 3 v ngt c 3e c thn 1 Cu 78: Nguyn t ca nguyn t X c cu hnh e ngoi cng l 3s . a/ Xc nh v tr (chu k, nhm, phn nhm). Suy ra cu hnh 3 nguyn t X. b/ Cho 5,52g X vo 144,72g nc. Tnh C% v CM ca dd thu c, bit dd thu c c D = 1,2g/ml. S: 6,4% ; 1,92M Cu 79: Nguyn t Y c tt c 48 ht v thuc nhm VIA: a/ Hy xc nh s p, n, e v tn ca Y. b/ Y to 2 hp cht vi Oxy l A v B. Tnh % ca Y trong A b B. c/ Vit PTPU ca A v B vi nc. Cu 80: Nguyn t M thuc nhm IIIA, tng s phn t trong nguyn t M l 40 a/ Tm s p, n, e trong nguyn t M. b/ Vit PTPU khi cho M tc dng ln lt vi Cl2, HCl, H2SO4, Fe2O3, CuSO 4 S: Z = 13 ; N = 14 ; Al Cu 81: Cho 3 nguyn t A, B, C. Nguyn t A chu k 3, nhm IIA. B chu k 2, nhm IVA. C chu k 2, nhm VIA. a/ Vit cu hnh e v gi tn A, B, C. b/ Trong thin nhin ta thng gp hp cht X c to bi A, B, C. trong X khi lng ca B bng khi lng ca A. Khi lng ca A bng khi lng ca C. Xc nh CT ca X. S: MgCO3 Cu 82: Nguyn t A khng phi l kh him, nguyn t A c phn lp e ngoi cng l 4p. Nguyn t ca nguyn t B c phn lp e ngoi cng l 4s. a/ Nguyn t no l kim loi, nguyn t no l phi kim? b/ Suy ra v tr ca A, B trong HTTH. Bit tng s e ca hai phn lp ny l 7. Cu 83: Hai nguyn t A, B ng k tip nhau trong 1 chu k trong HTTH v c tng in tch ht nhn 25+. Xc nh v tr cc nguyn t A v B trong HTTH v gi tn chng. S: Al (Z = 13) ; Mg (Z = 12) Cu 84: Hai nguyn t X v Y thuc cng phn nhm chnh v hai chu k lin tip nhau trong HTTH. Tng s hiu nguyn t ca hai nguyn t l 32. a/ Tm 2 nguyn t X, Y. Bit X c s lp e t hn Y. b/ Nguyn t X c ng v X , X , X. Tng s khi ca ba ng v l 75. ng v A2 X c s khi bng trung bnh cng s khi ca hai ng v cn li. S ht mang in A1 A2 A3 trong hai ng v X v X hn s ht khng mang in trong X l 34. Tm A1, A2, A3.
A1 A2 A3
Trang 15
Vn 2:
TM TT GIO KHOA
I. BN KNH NGUYN T Trong 1 chu k: Tuy nguyn t ca cc nguyn t c cng s lp e, nhng khi in tch ht nhn tng, lc ht gia ht nhn vi e lp ngoi cng tng theo do bn knh nguyn t gim. Trong mt nhm A: Theo chiu t trn xung di, mc d in tch ht nhn tng nhanh nhng s lp e tng do bn knh nguyn t tng. Vy: Bn knh nguyn t ca cc nguyn t nhm A bin i tun hon theo chiu tng ca in tch ht nhn.
II. NNG LNG ION HA Nng lng ion ha th nht (I1) ca nguyn t l nng lng ti thiu cn tch e th nht ra khi nguyn t trng thi c bn. Trong 1 chu k: Theo chiu tng in tch ht nhn, lc lin kt gia ht nhn v e lp ngoi cng tng, do nng lng ion ha tng. Trong mt nhm A: Theo chiu tng ca in tch ht nhn, khong cch gia ht nhn vi e lp ngoi cng tng, lc lin kt gia ht nhn vi e lp ngoi cng gim, do nng lng ion ha gim. Vy: Nng lng ion ha th nht ca nguyn t cc nguyn t nhm A bin i tun hon theo chiu tng ca in tch ht nhn. III. M IN m in ca mt nguyn t c trng cho kh nng ht e ca nguyn t khi to thnh lin kt. Trong 1 chu k: Theo chiu tng in tch ht nhn, m in tng. Trong mt nhm A: Theo chiu tng ca in tch ht nhn, m in gim. Vy: m in ca nguyn t cc nguyn t bin i tun hon theo chiu tng ca in tch ht nhn. Tm li: Trong 1 chu k, Z tng Trong mt nhm A, Z tng : R gim, I tng, m in tng. : R tng, I gim, m in gim
Trang 16
BI TP
------
Cu 86: Trong 1 chu k, bn knh nguyn t ca cc nguyn t: A. Tng theo chiu tng ca in tch ht nhn. B. Gim theo chiu tng ca in tch ht nhn. C. Tng theo chiu gim ca in tch ht nhn. D. Cu B v C. Cu 87: Trong mt nhm A, bn knh nguyn t ca cc nguyn t: A. Tng theo chiu tng ca in tch ht nhn. B. Gim theo chiu tng ca in tch ht nhn. C. Tng theo chiu gim ca m in. D. C A v C Cu 88: m in c trng cho kh nng: A. Ht e ca nguyn t trong phn t B. Nhng e ca nguyn t cho nguyn t khc. C. Tham gia phn ng mnh hay yu. D.Nhng e ca nguyn t ny cho nguyn t khc. Cu 89: Cho cc nguyn t : Ca (Z = 20), K (Z = 19), Mg (Z = 12) a- Xc nh v tr cc nguyn t trong bng tun hon. b- Sp xp theo chiu tng bn knh nguyn t cc nguyn t. c- Sp xp theo chiu tng nng lng ion ha ca nguyn t cc nguyn t. d- Sp xp theo chiu gim m in ca nguyn t cc nguyn t. Cu 90: Tng t bi 89 vi cc nguyn t S (Z = 16) , As (Z = 33) , F (Z = 9) , P (Z = 15) Cu 91: Nguyn t R c 8 electron p; Nguyn t T c 5 electron s. a- Xc nh v tr R v T trong HTTH v gi tn cc nguyn t. b- So snh m in, bn knh nguyn t v nng lng ion ha ca R v T. Cu 92: Tng s ht trong nguyn t ca nguyn t X l 46, trong s ht mang in bng 15/8 s ht khng mang in. a- Xc nh nguyn t X. b- Nguyn t Y c s e t hn ca X l 8. So snh m in, bn knh nguyn t v nng lng ion ha ca X v Y. S: P (Z = 15) Cu 93: X v Y l 2 ngt nm lin tip trong mt chu k c tng s n v in tch nhn l 17. a- Xc nh 2 nguyn t X, Y b- So snh m in, bn knh nguyn t v nng lng ion ha ca X v Y. S: O (Z = 8) ; F (Z = 9) Cu 94: A v B l 2 ngt trong cng mt nhm v 2 chu k lin tip c tng s proton bng 24. a- Xc nh 2 nguyn t A, B. b- So snh m in, bn knh nguyn t v nng lng ion ha ca A v B. S: O (Z = 8) ; S (Z = 16)
Trang 17
I.
S BIN I TNH KIM LOI, TNH PHI KIM CA CC YU T Tnh kim loi l tnh cht ca mt nguyn t m nguyn t ca n d nhng electron tr thnh ion dng Cng d nhng e, tnh kim loi cng mnh. Tnh phi kim l tnh cht ca mt nguyn t m nguyn t ca n d nhn electron tr thnh ion m Cng d nhn e, tnh phi kim cng mnh. 1/ Trong mt chu k: i t tri sang phi theo chiu tng in tch ht nhn tnh phi kim tng dn, ng thi tnh kim loi gim dn. 2/ Trong mt nhm A: i t trn xung di theo chiu tng in tch ht nhn tnh kim loi tng dn, ng thi tnh phi kim gim dn. Vy: Tnh kim loi, tnh phi kim ca cc nguyn t nhm A bin i tun hon theo chiu tng ca in tch ht nhn. II. S BIN I V HA TR CA CC NGUYN T Trong mt chu k, i t tri sang phi, ha tr cao nht ca cc nugyn t vi oxi tng dn t I n VII, cn ha tr vi hidro ca cc phi kim gim dn t IV n I. PNC Cng thc oxit cao nht R 2 On Cng thc hp cht kh vi Hidro RH 8 S nhm I R2O II RO III R2O3 IV RO2 RH4 V R2O5 RH3 VI RO3 RH2 VII R2O7 RH
Cht kh
Vy: Ha tr cao nht ca cc nguyn t vi oxi v ha tr vi hidro ca cc phi kim bin i tun hon theo chiu tng ca in tch ht nhn. III. S BIN I TNH AXIT BAZ CA OXIT HIDROXIT V d: Cc nguyn t thuc chu k 3:
Nguyn t Na Mg Tnh kim loi gim Oxit cao nht v hidroxit tng ng Na2O NaOH Baz mnh MgO Mg(OH) 2 Baz yu Tnh baz gim Tnh Baz bin i cng chiu vi tnh kim loi Al2O3 Al(OH) 3 Lng tnh SiO2 H SiO 2 3 Axit yu Al Si P S Cl Tnh phi kim tng P2 O5 H PO Axit 2 4 T.bnh SO3 H SO Axit 2 4 mnh Cl2O7 HClO 4 Axit rt mnh
Tnh axit tng Tnh axit bin i cng chiu vi tnh tnh phi kim
Trang 18
IV. NH LUT TUN HON CC NGUYN T HA HC Tnh cht ca cc nguyn t v n cht cng nh thnh phn v tnh cht ca cc hp cht to nn t nguyn t u bin i tun hon theo chiu tng ca in tch ht nhn nguyn t.
BI TP
------
Cu 96:
Nguyn t Na Ca Al C Si N P S Cl Br
Nhm
Cu 97: Cho cc nguyn t : X (Z = 12) , Y (Z = 16), R (Z = 35) , T (Z = 25) a. Xc nh chu k v nhm ca cc nguyn t trong HTTH. b. Nu tnh cht ha hc c bn ca cc nguyn t. Cu 98: Cho bit: Clo thuc chu k 3 v nhm VIIA Natri thuc chu k 3 v nhm IA Hy cho bit c im v cu hnh electron v tnh cht ha hc c bn ca clo v natri. Cu 99: Cho cc nguyn t : Mg (Z = 12), Na (Z = 11), K (Z = 19), Al (Z = 13) a. So snh tnh kim loi ca cc nguyn t trn. b. So snh tnh baz ca cc oxyt v hidroxyt. Cu 100: Cho cc nguyn t N (Z = 7) Si (Z = 14) P (Z = 15)
Trang 19
Trang 20
Trang 21
Trang 23