B GIO DC V O TO TRNG I HC NGOI THNG ---------o0o---------

Cng trnh tham d Cuc thi Sinh vin nghin cu khoa hc Trng i hc Ngoi thng 2012

nghim nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho mt s nc ang pht trin v bi hc dnh cho Vit Nam

Tn cng trnh: Kinh

Nhm ngnh: KD3

H Ni , thng 04 nm 2012

VIT TT
Tn vit tt BRAC Tn y Base Realignment and Closure

CDC Bnh Minh Cng ty T vn Pht trin Cng ng Bnh Minh CEP CFRC CHVs CHWs EHC ILO M7 PFD PPA ROSCAs SAS TYM UNDP VASS VBSP WB Capital aid fund for employment of the poor Central Florida Reception Center team of Community Health Volunteers Community Health Workers Essential Health Care programme Trung tm o to quc t National Microfinance Network Partners for Development Participatory Poverty Assessment Rotating Savings and Credit Associations Special Air Service T chc ti chnh quy m nh TNHH MTV Tnh thng United Nations Development Program Vietnam Academy of Social Sciences Ngn hng chnh sch x hi Vit Nam World Bank

LI M U
1. L do chn ti:

X hi ngy cng pht trin, thu nhp v mc sng ca ngi dn ngy cng c nng ln v t l ngho ca cc quc gia trn th gii ang ngy cng gim xung. Tuy nhin, ti nhiu quc gia, c bit cc nc ang pht trin, t l dn s ngho vn mc cao v cuc chin chng i ngho ti cc quc gia ny vn gp nhiu kh khn. Trong , t l ph n ngho thng cao hn t l ngho ca nam gii, v th mc tiu gim t l ph n ngho cng mt trong nhng mc tiu hng u trong chnh sch gim i ngho ti cc quc gia. Vi mc tiu xa i gim ngho, nng cao i sng con ngi, tn dng v tit kim vi m v ang gip ci thin i sng, nng cao quyn li ca rt nhiu ph n cc t nc ang pht trin.Tuy nhin, s i ngho v s bt bnh ng trong gii khin ph n cc t nc ny c tip cn ti chnh vi m mt cch hn ch v cn gp nhiu kh khn trong cuc sng. Vy tn dng v tit kim vi m ng vai tr nh th no v lm th no nng cao tnh hiu qu, tm nh hng ca ti chnh vi m n ph n cc nc ang pht trin? l nhng cu hi cn c nghin cu mt cch chuyn su, k cng v li gii cho cc cu hi ny s gp phn quan trng cho s pht trin bn vng ca cc quc gia, c bit l cc nc ang pht trin. Ti Vit Nam, ti chnh vi m ra i v pht trin t nhng nm 90 ca th k trc v hin nay c nhiu ng gp trong s pht trin ca ph n Vit Nam ni ring v ngi dn Vit Nam ni chung. Tuy nhin, n nay Vit Nam vn t ngi bit n ti chnh vi m v cc ti liu, bi vit nghin cu v vai tr ca ti chnh vi m i vi ph n ngho cn cha nhiu. V th ti mong mun a ra mt s v kinh nghim nng cao vai tr ca ti chnh vi m i vi ph n ngho mt s nc ang pht trin v xut mt s bin php nhm nng cao hiu qu, vai tr ca ti chnh vi m Vit Nam. Bi ti chnh vi m l mt khi nim kh rng, bao gm nhiu hot ng, trong tn dng v tit kim vi m l hai hot ng ln v ph bin nht trong

cc chng trnh ti chnh vi m. V nhng l do trn, ti quyt nh chn ti cho bi nghin cu khoa hc ca mnh l Kinh nghim nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho mt s nc ang pht trin. v bi hc dnh cho Vit Nam. 2. Tm quan trng ca ti: Ph n ngy cng chim v tr quan trng trong s pht trin kinh t ca gia nh v cng ng v ti chnh vi m l mt cng c hu hiu gip ph n pht huy quyn li v vai tr ca mnh. nh gi mt cch chnh xc v a ra c cc bin php tng cng tnh hiu qu, vai tr ca tn dng v tit kim vi m n ph n ngho cc nc ang pht trin s l mt mt xch quan trng trong chin lc pht trin kinh t-x hi cc nc ang pht trin ni ring v ton th gii ni chung. Ti Vit Nam, s tng hp cc kinh nghim t cc chng trnh ti chnh vi m thnh cng cc nc khc trn th gii s l mt bi hc cn thit trong qu trnh tng cng hiu qu v vai tr ca ti chnh vi m nh kinh nghim no Vit Nam cn hc hi, kinh nghim no c th ng dng vo thc tin Vit Nam hoc nhng kinh nghim no c th gip Vit Nam trnh c nhng sai lm ca cc chng trnh ti chnh vi m trc. Bn cnh , bi vit ny s l mt ti liu Vit Nam c th so snh v s pht trin ca ti chnh vi m Vit Nam so vi mt s nc ang pht trin khc trn th gii. Ngoi ra, em hy vng nhng gii php c a ra trong bi vit ny s l mt gi , tng ngnh ti chnh vi m Vit Nam c th pht trin v nng cao c vai tr, hiu qu hot ng ca mnh trong tng lai. 3. Tng quan v tnh hnh nghin cu: Trn th gii, c nhiu hc gi, cc nh kinh t hc nghin cu chuyn su v tn dng v tit kim vi m - Women, Microfinance, and Savings:Lessons and Proposals ca Rebecca M. Vonderlack and Mark Schreiner (9/2001). Thng qua bi nghin cu, tc gi nh gi v lm ni bt vai tr ca tn dng v tit kim vi m, c bit l tit kim vi m i vi ph n ngho v doanh nhn n. Ngoi ra, tc gi cn a ra mt s m hnh
4

tit kim vi m hiu qu trn th gii, t a ra cc bi hc kinh nghim qu bu v xy dng cc m hnh tit kim vi m dnh cho ph n. - The impact of microfinance programs for poor people: A comparative study of Grameen Bank, BRAC and ASA som selected areas in Bangladesh ca Md Ruhul Amin &Md Rashidul (2011). Bi nghin cu so snh mt cch ton din v su sc v ba t chc ti chnh vi m ln nht Bangladesh vi cc chng trnh tn dng v tit kim vi m thnh cng v c im, vai tr i vi ngi ngho. Bi nghin cu mang li mt ci nhn tng qut bc tranh ton cnh v nhng thnh tu m ngnh ti chnh vi m Bangladesh t c, t a ra cc kinh nghim cho s pht trin ti chnh vi m cc nc khc. Ngoi ra cn rt nhiu bi nghin cu v tn dng v tit kim vi m khc. Mi bi nghin cu li a ra nhng bi hc, nhng kinh nghim cn thit cho s pht trin hot ng tn dng v tit kim vi m. Tuy nhin, cha c bi nghin cu no tng hp v kinh nghim nng cao vai tr ca c tn dng vi m v tit kim vi m i vi ph n ngho cc nc ang pht trin Tuy nc ngoi, c nhiu bi nghin cu v vn ny, nhng Vit Nam cc bi nghin cu v kinh nghim nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m ni ring i vi ph n ngho cn kh t, l t, cha c bi vit tng hp t y a ra cc bi hc, bin php dnh cho Vit Nam. Mt s bi nghin cu tiu biu l: - Bo co nh gi v ngnh ti chnh vi m Vit Nam (7/2008). Bo co cung cp bc tranh tng th ca ngnh ti chnh Vit Nam n u nm 2008, nh gi chuyn su v tnh hnh ti chnh vi m Vit Nam v nh gi trin vng pht trin ca ngnh ti chnh vi m Vit Nam trong tng lai - Pht trin ti chnh vi m khu vc nng nghip, nng thn ca TS. Nguyn Kim Anh (2011). y l mt ti nghin cu khoa hc cp ngnh v bi nghin cu nh gi rt su sc v thc trng v kt qu hot ng ca ti chnh vi m nng thn Vit Nam, t a ra cc gii php thc t v hiu qu pht trin ngnh ti chnh vi m nng thn Vit Nam
5

4.

Mc tiu nghin cu:

Bi nghin cu tp trung lm sng t l lun chung v tn dng v tit kim vi m v cc c im khin ph n ngho cc nc ang pht trin ph hp tr thnh i tng ch yu ca tn dng v tit kim vi m; phn tch kinh nghim nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho mt s nc ang pht trin; nh gi tnh hnh hot ng tn dng v tit kim vi m Vit Nam, ch ra nhng im mnh v hn ch cn khc phc trong cng tc nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho Vit Nam; t a ra cc bin php nhm nng cao tnh hiu qu ca hot ng tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho Vit Nam nhm ci thin i sng ca ph n ngho v gp phn gip ngnh ti chnh vi m Vit Nam pht trin mt cch hiu qu v bn vng hn. 5. i tng nghin cu:

Bi nghin cu tp trung nghin cu kinh nghim nng cao vai tr ca cc chng trnh tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho mt s nc ang pht trin. ng thi, nghin cu thc trng hot ng tn dng v tit kim vi m Vit Nam tc ng hiu qu v ng vai tr nh th no i vi ph n ngho nhn ra cc im mnh, pht hin cc im yu, hn ch cn tn ti trong cng tc nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho Vit Nam nhm a ra cc bin php khc phc, hon thin. 6. Phm vi nghin cu: Bi nghin cu tp trung ni v tn dng v tit kim vi m hai hot ng c bn v chim t trng ln nht trong ngnh ti chnh vi m. Trong bi nghin cu, cm t ti chnh vi m s c s dng nhiu v c th hiu l bi nghin cu ang ni ti hot ng tn dng v tit kim vi m m khng phi l ton b cc hot ng trong ti chnh vi m. Bi nghin cu tp trung r sot cc t liu lin quan c thc hin mt s nc ang pht trin c ngnh ti chnh vi m pht trin: n , Bangladesh, Nigieria, Ghana, Indonesia, Mexico.
6

7.

Phng php nghin cu:

- Da trn nhng nghin cu sn c kt hp vi t liu thc t tng hp, nh gi, phn tch, so snh tnh hnh, kinh nghim nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n mt s nc ang pht trin - i kho st a bn, i thc t mt s tnh cn kh khn Vit Nam nhm thu nhn nhng kin, nh gi thc t t ngi dn, c bit l ph n v vai tr ca ti chnh vi m, ng thi tip nhn nhng mong mun, k vng ca h v vn ny. - S dng cc s , ngun s liu v tnh hnh thc t Vit Nam kt hp vi r sot, nghin cu cc ti liu trong v ngoi nc v kinh nghim, cc chng trnh tn dng v tit kim vi m thnh cng; t chn lc v pht trin nhng phng php, chng trnh mang tnh thc t, c hiu qu cho vic nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho Vit Nam 8. Kt cu ca bi nghin cu Kt cu ca bi nghin cu: ngoi li ni u v kt lun, ni dung c bn ca bi nghin cu gm 3 chng - Chng 1: Tng quan v tn dng v tit kim vi m. c im ca ph n ngho cc nc ang pht trin. - Chng 2: Kinh nghim nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho ca mt s nc ang pht trin - Chng 3: Bi hc dnh cho Vit Nam 9. Kt qu nghin cu d kin: - nh gi ton din v su sc v kinh nghim nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho mt s nc ang pht trin. - Tm hiu c thc trng, nguyn nhn ca nhng hn ch cn tn ti trong vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho Vit Nam, t a ra c nhng gii php ph hp v hiu qu nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho ni ring v i vi ngi dn ngho Vit Nam ni chung.
7

NI DUNG
CHNG I TNG QUAN C IM CA TN DNG V TIT KIM VI M V C IM CA PH N NGHO CC NC ANG PHT TRIN 1. 1.1. 1.1.1. c im ca tn dng v tit kim vi m Khi nim ca tn dng v tit kim vi m Tn dng vi m

Tn dng vi m l nhng khon vay nh dnh cho ngi ngho cho cc d n vic lm t to ra thu nhp, cho php h chm sc bn thn v gia nh ca h. Hu ht cc iu khon v iu kin cho vay tn dng vi m l linh hot, d dng hiu v ph hp vi iu kin a phng ca cng ng. (The Virtual Library on Microcredit, 2011) Theo gio s Muhamad Yunus (2006), tn dng vi m c th phn loi thnh cc hnh thc sau: - Tn dng vi m theo phng thc truyn thng (tn dng, vay li ca cc ca hng cm , cho vay t bn b v ngi thn, tn dng tiu dng trn th trng khng chnh thc,) - Tn dng vi m da trn cc nhm thc truyn thng (Totin, Susu, ROSCA,) - hot ng da trn tn dng vi m thng qua cc ngn hng thng thng hoc chuyn ngnh (tn dng nng nghip, tn dng chn nui, tn dng thy sn, ) - Hp tc x tn dng vi m (tn dng hp tc x, tn dng cng on, tit kim v cho vay, cc ngn hng tit kim, ) - Tn dng vi m cho ngi tiu dng - Ngn hng - t chc phi chnh ph quan h i tc da trn tn dng vi m - Tn dng Grameen - Cc loi tn dng vi m khc ca cc t chc phi chnh ph

- Cc loi tn dng vi m khc ca cc t chc ca chnh ph khng cn th chp. Trong phm vi bi nghin cu, tn dng vi m c hiu l hnh thc tn cc khon vay nh dnh cho ngi ngho c cung cp bi cc t chc ti chnh vi m. Cc t chc ti chnh vi m l cc t chc cung cp dch v ti chnh vi m cho i tng khch hng l ngi ngho. Trong , hot ng tn dng vi m chim t trng ln nht trong dch v ti chnh vi m c cung cp bi cc t chc ny. 1.1.2. Tit kim vi m Tit kim vi m l nhng khon nhn tin gi rt nh t ngi ngho nhm mc ch khuyn khch ngi ngho tit kim tin. Nhng ngi tham gia tit kim vi m s c cung cp mt ti khon tit kim nh hnh thc tit kim thng thng, nhng ti khon c thit k nh hn ph hp vi lng tin gi nh. C hai hnh thc ca ti khon tit kim vi m l ti khon yu cu c tin gi ti thiu mc thp v ti khon khng yu cu mc tin gi ti thiu. Thng thng, trong cc hot ng tit kim vi m, cc t chc ti chnh vi m khng tnh ph dch v (http://www.businessdictionary.com/definition/microsavings.html) Tit kim vi m c mt s hnh thc tit kim nh tit kim vi m theo phng thc truyn thng (chi hi, chi h), tit kim hp tc x, tit kim vi m thng qua ngn hng hoc cc t chc ti chnh vi m. Tng t nh tn dng vi m, trong phm vi bi nghin cu, tit kim vi m c hiu l hnh thc ca mt hot ng dnh cho ngi ngho c cung cp bi cc t chc ti chnh vi m. Tn dng v tit kim vi m c da trn tin l ngi ngho c kh nng lm vic nhng h khng c vn v c hi s dng nhng k nng mang li thu nhp. Tn dng v tit kim vi m l hai dch v ti chnh quan trng v ph bin nht trong ti chnh vi m. Ti chnh vi m l cc dch v ti chnh cho cc khch hng ngi ngho v ngi c thu nhp thp. Nhng dch v ny bao gm tit kim, tn dng, bo him, chuyn tin, thanh ton. (CGAP,2011). Thng thng, ti chnh vi m thng c s dng vi phm tr hp hn ni v tn dng v tit kim vi m

bi tn dng v tit kim vi m chim t trng ln nht trong cc loi hnh dch vu ca ti chnh vi m. 1.2. 1.2.1. c im ca tn dng v tit kim vi m Khch hng ca tn dng v tit kim vi m

Khch hng ca tn dng v tit kim vi m thng l nhng ngi ngho. Nhng ngi c coi l ngho l nhng ngi c mc sng t 2USD/ngy tr xung theo quy nh mi ca Lin Hip Quc c p dng t ngy 01/01/2011. Theo s liu thng k ca WB, vo nm 2008 trn th gii c 1.29 t ngi sng di mc ngho kh. a s ngi ngho trn th gii tp trung cc nc ang v km pht trin. y l mt lng khch hng ln cho cc hot ng tn dng v tit kim vi m pht trin cc nc ang v km pht trin. Khch hng ca tn dng v tit kim vi m l nhng ngi lun gp phi nhng kh khn khi tip cn vi nhng loi hnh dch v ca cc t chc ti chnh chnh thc. V khch hng l ngi ngho nn h thng khng c nhiu ti sn, gi tr ti sn ca h cng rt thp v nhiu ti sn khng c giy t chng minh ngun gc r rng nn h khng cc ti sn th chp v cc iu kin php l vay tn dng t cc ngn hng thng mi hoc cc qu tn dng thng thng. Khch hng ca tn dng v tit kim vi m tuy l ngi ngho nhng vn cn phi c y nng lc php l, nng lc hnh vi, nng lc lao ng v c thc tr n. Nng lc php l l kh nng ca c nhn c php lut tha nhn cc quyn v ngha v, nng lc hnh vi dn s c nhn l kh nng ca mt ngi, thng qua cc hnh vi ca mnh xc lp hoc/v thc hin cc quyn v ngha v dn s i vi ngi khc (b Lut Dn s Vit Nam, 2005). Nhng ngi khng nng lc php l, nng lc hnh vi nh ang b pht t, b tm thn th mc d l ngi ngho nhng cng khng th tr thnh khch hng ca tn dng v tit kim vi m. Nng lc lao ng l kh nng lao ng, lm vic ca mi ngi t to ra thu nhp, to ra ngun tr n cho cc khon tn dng vi m. Thng thng, trc khi quyt nh cho vay, cc nhn vin ca t chc ti chnh vi m phi thm nh khch hng c cc
10

nng lc yu cu khng, c k hoch s dng vn vay ng mc ch v kh quan khng v sau khi cho vay vn, h s gim st qu trnh lao ng, sn xut ca khch hng. Nhng ngi khng c kh nng lm vic to ra thu nhp nh mc bnh nng, khng sc khe lao ng hoc nhng ngi khng c thc lm vic thot ngho thng rt kh tip cn vi dch v ca tn dng v tit kim vi m. Thng thng, 10% cc h gia nh, c nhn ngho nht ca dn s, bao gm c nhng ngi cng cc khng phi l khch hng truyn thng ca tn dng v tit kim vi m v h khng c dng tin n nh hon tr vn vay (CGAP,2011). Ph n thng chim t l cao trong s lng khch hng v dch v tn dng v tit kim vi m kh ph hp vi nhu cu v c im ca ph n ngho cc nc ang pht trin. 1.2.2. Mc tiu ca tn dng v tit kim vi m Mc tiu ca tn dng v tit kim vi m ni ring v cc hot ng ti chnh vi m ni chung l hng vo vic xa i gim ngho, ci thin i sng v pht trin con ngi, t hng ti mc tiu pht trin bn vng. Tuy nhin, nu ch dng xa i gim ngho v pht trin bn vng th cch tip cn ny cn kh n gin. Mc tiu ca tn dng v tit kim vi m nn c xem xt theo hai gc sau: ng trn gc cc ngn hng vi m, t chc ti chnh vi m, mc tiu c biu th qua su kha cnh theo phng php ca ng Mark Schereiner (2002) - Chiu rng: phc v cng nhiu ngi cng tt - Chiu su: hng ti gip nhng ngi cha tip cn c vi dch v ca cc t chc ti chnh, c bit l ph n cc vng nng thn nhm gim ngho, trao quyn cho ph n v to cng n vic lm - lu di: to ra ngun thu b p cc chi ph em li li nhun tha ng cho nhng ngi u t duy tr s h tr t pha h - Ch ph: kim sot chi ph. Pht huy ti a nng sut v hiu qu lm gim li sut n mc thp nht. - Gi tr: lm cho khch hng hi lng h tip tc s dng dch v ca t chc ti chnh vi m
11

- Phm vi: thu hiu c cc nhu cu ca khch hng i vi cc dch v ti chnh vi m, t cung cp a dng cc sn phm tha mn cc nhu cu ni trn (ngun: ILO,2010) y l nhng c s cn thit hng ti mt t chc ti chnh vi m bn vng Trn gc ca mt nh kinh t hc, mc tiu ca tn dng v tit kim vi m l - a ngi ngho ni chung v ph n ngho ni ring thot khi cnh ngho,ci thin cuc sng - Pht trin cc ch s con ngi thng qua cc hot ng o to, chm sc y t. - Gim bt bnh ng x hi thng qua s trao quyn cho n gii v gim khong cch chnh lch giu ngho - Hng ti mt x hi pht trin bn vng 1.2.3. Phng php hot ng ca tn dng v tit kim vi m: Cc khch hng tham gia vay vn thng vay theo nhm nh t 3-10 ngi. Cc c nhn c th t tm n vi nhau theo nhm, t gim st nhau. Mt phn ca nhm c cho vay trc, sau s cc thnh vin c vay tng dn. Vic vay theo nhm l tin quan trng ngi ngho thot khi s c c, hng ti vic trao i, lin kt vi cc ph n khc c cng hon cnh kh khn v tin ti m rng cc mi quan h x hi khc. Cc t chc cung cp tn dng v tit kim vi m thng tp trung vo bi dng k lut tr n tt hn. Nu mt thnh vin trong nhm khng tr c n th cc thnh vin khc trong nhm cng s khng c tip tc vay trong nhng t tn dng tip theo. iu ny gip tng cng thc tr n, gim thiu n xu cho cc t chc ti chnh vi m. Bn cnh , lm vic vi cc t chc tn dng vi m theo nhm s gp phn gim chi ph giao dch, chi ph qun l. Cc khon vay thng khng phi th chp cc ti sn vt cht v thay bng bo lnh nhm. iu ny kh ph hp vi ngi ngho v h thng khng c hoc c rt t cc ti sn th chp. Cc khon vay thng ch yu cu nhng ngi ngho tham gia vay c mt vi iu kin n gin nh c rung hoc c tay ngh truyn thng. Trong
12

nhiu trng hp, nu ngi ngho khng c c rung hay tay ngh th h s c o to trc hoc trong qu trnh vay vn. Tt c cc khon vay d c cho vay mt ln hoc thnh tng t u c tr li nhiu ln. Thng thng cc khon vay c tr li theo mt tun hoc hai tun, lu nht l mt thng. Thi gian o hn lc u ngn, sau s c gia tng thi gian o hn. Mc gia tng ty thuc vo nhm tr n ng hn hay khng hoc tr chm trong thi gian bao lu. Cc hot ng tn dng vi m thng i km vi cc hot ng tit kim bt buc v t nguyn. Mc ch ca cc t chc ti chnh vi m khi bt buc khch hng tham gia tit kim vi m khi tham gia vo tn dng vi m l tng thc tit kim ca khch hng, gim thiu ri ro cho khch hng trong qu trnh vay vn. (CESR Vit Nam, 2011) 1.2.4. Li sut ca tn dng v tit kim vi m Li sut gia cc t chc ti chnh vi m i vi tn dng v tit kim vi m l rt khc nhau ph thuc mc tiu v phng hng hot ng ca t chc ti chnh vi m . V c bn, v tn dng v tit kim vi m c thc hin nhm mc ch gip cho ngi ngho, c bit l ph n ngho c phng tin thot ngho, ci thin cuc sng nn li sut ca cc khon vay thng kh mm v ph hp vi hon cnh ca h. Ngn hng Agribank t 12/9/2011dnh cho ngi ngho li sut cho vay ngn hn l t 17%-19%, li sut cho vay trung hn ti thiu l 18,5%, li sut di hn l 20,5% (theo agribank.com.vn). i vi nhiu t chc tn dng c nh nc tr gi li sut nh ngn hng chnh sch x hi Vit Nam (VBSP) th mc li sut khch hng vay l rt thp: nm 2009 i vi nhng khon vay c li sut cho vay ang thc hin ln hn 4%/nm, p dng mc li sut h tr cho khch hng vay l 4%/nm, tnh trn s d n vay v thi hn cho vay thc t; i vi nhng khon vay c li sut cho vay ang thc hin nh hn hoc bng 4%/nm, th mc li sut h tr l ton b li sut tin vay tnh trn s d n vay v thi hn cho vay thc t (li sut cho vay l 0%/nm)
13

(http://www.vbsp.org.vn/viewarticle.php?artid=1341). M hnh tn dng ca ngn hng Grammen p dng theo cng thc t l li sut cao nht khng c vt qu chi ph ca mn vay cng vi 15% gi tr mn vay. 15% ny c s dng chi ph cho vn hnh v sinh li. Trong trng hp ca ngn hng Grammen, chi ph cho mn vay l 10% th t l li sut cao nht l 25% nhng ngn hng ch p dng mc li sut 20%(http://www.cfrc.vn/NewsDetail.aspx?NewsID=201&iNS=5&LevelID=337&sLN =V%C3%B2ng%20quanh%20th%E1%BA%BF%20gi%E1%BB%9Bi). Bn cnh , li c rt nhiu t chc ti chnh thc hin tn dng v tit kim vi m nhm mc ch ch yu l tm kim li nhun. i vi cc t chc tn dng ny, li sut m h p t cho cc khon vay l rt cao. Mt s t chc p dng mc li sut cho vay ti 100%, thm ch cao hn nhm thu li t cc khon tn dng vi m. Ti Mexico, mc li sut trung bnh ca mt khon tn dng vi m vo khong 70% so vi mc trung bnh ca th gii l khong 37% ( bao gm c li sut ln ph) (http://www.nytimes.com/2010/04/14/world/14microfinance.html?scp=6&sq=interest+ rate+of+microcredit&st=nyt). Ti n , chnh quyn phi ban hnh cc bin php nhm bo v ngi ngho khi nhng mc li sut ct c ca cc t chc ti chnh vi m nhng nhiu c s ti chnh vi m tiu biu vn tnh mc li sut trong khong t 24-36%. Mt s bo co nu ln rng nhiu nh cho vay khng b kim sot li sut cho vay ln n 60%. Tnh trng p t mc li sut cao ct c i vi ngi ngho ang e da n s tn ti ca ngnh tn dng vi m n vo thi gian gn y (http://www.ssireview.org/blog/entry/akhuwat_making_microfinance_work). Vo ngy 15/1/2011, tin s Muhammad Yunus gim c iu hnh ca Grammen Bank c bi vit v vn nn li sut cao, sau y l mt trch on ca bi vit: Vo nhng nm 70, khi ti bt u lm vic trong lnh vc m hin nay c gi l tn dng vi m, mt trong nhng mc tiu ca ti l lm sao xa i s hin din ca nhng k cho vay nng li, nhng ngi tr nn giu c nh vo bc lt ngi ngho. Nm 1983, ti thnh lp ngn hng Grameen nhm cung cp nhng khon vay nh cho ngi ngho, c bit l ph n, gip h thot ngho. Thi im , ti khng bao
14

gi tng tng c rng mt ngy kia, tn dng vi m li tr thnh c hi gip nhng k cho vay nng li v bm. Nhng iu xy ra. S thng mi ha v vic t cao vn li nhun khin nhiu t chc ti chnh vi m tr thnh nhng ngi cho vay nng li i vi ngi ngho-c bit l ph n ngho. iu ny khng nhng khng gip ngi ngho ci thin cuc sng cng khin h ri vo cng cc v b tc v h khng kh nng chi tr li vay. Mc d i vi ngi ngho, li sut khng phi l iu kin quan trng nht, m cch thc phn phi v th tc nhanh chng thun tin v n gin nm bt c c hi u t, sn xut mi l hng u, tuy nhin li sut qu cao s l mt ro cn ln, gnh nng ln i vi ngi ngho, khin h e ngi tip cn cc khon tn dng vi m v tit kim vi m. Cn phi c s cn i li sut c th va b p c chi ph hot ng cho t chc va to iu kin thun li cho ngi ngho hon tr n v tip tc sn xut, lm n. 1.3. Ti chnh vi m bn vng

Ti chnh vi m bn vng l mt trong nhng mc tiu quan trng nht m cc t chc ti chnh vi m lun hng ti. Mt t chc c coi l t chc ti chnh vi m bn vng khi n vn c th hot ng ng vi vai tr gim ngho v to ra li nhun mt cch n nh sau khi cc ngun vin tr, tr cp dnh cho t chc y khng cn. Hin nay, hu ht cc t chc ti chnh vi m m vn m bo c mc tiu gim ngho thng khng t c nhiu li nhun v vn phi ph thuc nhiu vo cc ngun tr cp t cc chnh ph, t chc phi chnh ph (CGAP,2011). Hot ng ca tn dng v tit kim vi m l cng c, hot ng quan trng nht mang n s bn vng cho ti chnh vi m. Cc t chc ti chnh vi m ngy nay mun pht trin phi va m bo c mc tiu gim ngho, va to ra c li nhun c th thu ht nhiu vn cng nh phc v c nhiu ngi hn. iu ny dn n s cng thng trin min trong chnh sch tn dng v tit kim vi m dnh cho ngi ngho. H lun lun phi i mt vi hai cu hi: liu chng ta nn c gng tip cn vi nhiu ngi hn, vi nhng ngi ngho hn na, hay c gng to ra nhiu li
15

nhun hn? Vi mc gi nh th no th ngi ngho sc chi tr cho dch v ca chng ta? (ILO,2010). Nhn nh v vn ny, Rhyme (1998) nhn xt: i vi nhng t chc hot ng hiu qu th khng c s tng quan gia mc ngho ca khch hng v kh nng ng vng v mt ti chnh ca t chc . R rng l s kh khn hn khi phi phc v nhng khon vay rt nh, hay phi tip cn khch hng nhng vng nng thn xa xi. Tuy nhin, ngay c trong nhng hon cnh khng thun li th nhng t chc ny vn tm ra c nhng phng thc cung cp dch v rt thch hp v hiu qu khch hng ca h c th thanh ton y cc chi ph ca dch v, v lm cho cc t chc ny ng vng v mt ti chnh. Qua nhn nh ca ng Rhyme, chng ta thy c r rng rng vn ct li ca ti chnh vi m bn vng chnh l hiu qu hot ng ca tn dng v tit kim vi m. Trong vn nng cao c vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ngi ngho chnh l mt nn tng cho s pht trin ti chnh vi m bn vng. Chng ta s tm hiu su hn v kinh nghim nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho cc nc ang pht trin chng II ca bi nghin cu ny. 2. 2.1. c im ca ph n cc nc ang pht trin T l ph n ngho cc nc ang pht trin cn mc cao

Theo bo co ca Worldbank, nm 2008, trong s 1,274 t ngi ngho trn th gii, t l ph n ngho chim ti gn 70% s ngi ngho. a s ph n ngho tp trung cc nc ang v km pht trin. Biu 1: t l ngho theo gii tnh Chu Phi (nm 2008)

16

(ngun: Department of Economics and Social Affairs, 2010) Biu 2: t l ngho ca n gii v nam gii cc nc M Latinh (nm 2008)

(ngun: Department of Economics and Social Affairs, 2010) Qua hai biu trn ta c th thy t l ph n ngho cc nc ang v km pht trin cn kh cao. c bit mt s nc nh Nigieria, Cong go, t l ngho ca ph n ln ti hn 50%. a s cc nc, t l ngho ca ph n lun cao hn t l ngho ca nam gii. Colombia, t l ngho ca ph n cao gn gp i nam gii. Ph n mt s nc ang pht trin trn th gii cn ang b vng mc, b tc trong vng lun qun ca i ngho. Nu khng c cc chng trnh, bin php nhm a ph n thot khi i ngho th h s cn b nm trong vng lun qun i ngho qua nhiu th h. y l mt phn nguyn nhn khin ph n l i tng c u tin, tp trung hng ti cc hot ng tn dng v tit kim vi m.

17

2.2.

T l ph n tham gia vo cc hot ng kinh t ngy cng tng v

h c nhu cu v vn bc vo cc hot ng kinh t Ngy nay, khng ch nam gii m ph n cng tham gia rt nhiu vo hot ng kinh t x hi. T l n gii ch nh lm cng vic ni tr ang c xu hng gim i v h c th tham gia vo nhiu lnh vc kinh t hn. Kt hp vi trnh hc vn v k nng ca ph n c tng ln ng k trong nhng nm tr li y nn iu kin h tham gia vo lao ng cng cao. T nm 1980-2008, khong cch v gii trong t l tham gia lao ng thu hp t 32% -> 26%. Trn th gii, t l ph n tham gia lao ng l 40%, trong khu vc nng nghip t l ph n tham gia l 43%. T l ph n tham gia lao ng Trung ng v Bc Phi l thp nht 26%, ti Nam Phi l 35%, ti ng l 64%, ti Chu Phi l 61% (Lin Hip Quc, 2012). Vit Nam, t l ph n trong tui lao ng tham gia vo cc hot ng kinh t l 70%. T l ph n ngho cc nc ang pht trin vn cn kh cao, a s ph n ngho sng khu vc nng thn. nhng vng min xa xi, kh khn nh nng thn, min ni th s lng vic lm kh t nn ph n thng phi t to vic lm cho mnh bng cch trng trt, chn nui hoc m mt xng tiu th cng nh hay mt doanh nghip nh. c th t to cng n vic lm cho mnh ph n thng c nhu cu v vn bc vo trng trt, sn xut, kinh doanh. Khng phi ph n no cng c th t p ng nhu cu v vn ca mnh. Gia nh v ngi thn xung quanh h cng thng khng kh nng cung cp vn cho h. Chnh v l nn nhu cu v vn vay ca ph n ngho kh cao. Tn dng v tit kim vi m l loi hnh dch v ph hp vi nhu cu ny ca ph n. Bn cnh , mc d t l ph n tham gia vo cc hot ng kinh t ngy cng tng nhng s lng ph n tht nghip vn khng nh. H cng c nhu cu tm vic lm nhng khng tm c cng vic hoc cng vic qu vt v khng ph hp vi kh nng ca h. Bi vy ph n ngho cn cc khon tn dng v tit kim vi m t cc t chc ti chnh vi m gip h tm cng n vic lm hoc t sn xut, kinh doanh.
18

2.3.

T l ph n tham gia vo khu vc phi chnh thc ca nn kinh t

cao hn nam gii nn kh nng tip cn c nhng ngun vn vay kh khn hn nam gii Ph n ngy nay tham gia vo kh nhiu lnh vc kinh t, tuy nhin t l ph n tham gia vo khu vc kinh t phi chnh thc cao. Bng 1: Phn b vic lm n gii/nam gii cc ngnh ngh (%) Ngnh ngh Dch v truyn thng Bn l, khch sn v nh hng Sn xut Ti chnh, kinh doanh in lc,kh t, hi nc, nc Khai m Giao thng vn ti v thng tin Nng nghip, sn bn Xy dng Tt c cc ngnh/ngh khc N gii 31 21 13 4 0.5 0.5 2 27 1 100 Nam gii 16 17 12 4 1 2 7 29 11 100

(ngun: Lin Hip Quc, 2012) V ph n nhiu nc cn b phn bit i x, t l c i hc y cn thp nn h thng khng kh nng c tham gia vo khu vc kinh t chnh thc. cc nc ang pht trin, cc c quan, cng ty, nh nc thng a thch tuyn dng nam gii hn ph n. Ti khu vc kinh t phi chnh thc, hiu sut lao ng thng thp hn ti khu vc kinh t chnh thc bi khu vc ny thng nhn c t hn li ch t s pht trin kinh t nhng li chu nhiu ri ro, d b tn thng hn khi kinh t b suy thoi hoc bt n. Khu vc kinh t phi chnh thc thng khng n nh, ph thuc vo nhiu yu t khch quan nh thin nhin, thi tit, bin ng kinh t. Khu vc phi chnh thc nhn c t s bo v hn khi nhng tc ng t cc yu t bn ngoi, ng thi nhng ngi dn lm vic trong khu vc ny li cha kh nng t bo v mnh khi

19

cc nguy c bt n, ri ro. V th nn hiu sut ca khu vc kinh t phi chnh thc thp hn khu vc kinh t chnh thc. Nm c c im ny, cc chng trnh tn dng v tit kim vi m thit k ph hp vi nhu cu v hon cnh ca ph n, h c th tip cn vn vay mt cch d dng ng thi nng cao kh nng v thc tr n ca h thng qua cc chng trnh o to v gio dc, chm sc sc khe. cho ph n ngho 2.4. Ph n b cn tr bi nhiu yu t nh ngho i, trnh thp, phn bit i x khin hiu sut kinh doanh ca h b thp xung nn cu v vn ca h cng cao c th vt qua c nhng cn tr . Hiu sut sn xut, kinh doanh ca ph n thng thp hn nam gii. Nguyn nhn bi ph n khng c hc tp, o to y bng nam gii. Mt khc, ti cc nc ang pht trin, do quan nim trng nam khinh n nn nam gii thng c u tin hn trong cc dch v, hot ng hn ph n. c mt nn tng vn hnh ng tim nng, nhng k nng v ti nng ca ph n cn phi c s dng vo nhng hot ng cho php nhng kh nng pht huy c ti a hiu qu. Nhng, nh thy qua cu chuyn ca nhiu ph n, iu ny trn thc t khng phi lc no cng c thc hin. S phn bit i x trn th trng cng vi cc th ch x hi khin ph n hc hnh dang d, phi lm mt s ngh nht nh, khng c c cng mc thu nhp nh nam gii. Khi ngi ph n nng thn khng c bo m quyn s dng t nh nhiu nc, c bit l Chu Phi, th kt qu l kh nng tip cn tn dng , u vo thp, cng nh hiu qu s dng t thp, nng sut gim. Chnh v th, cu v vn ca ph n thng cao hn nam gii vt qua c nhng cn tr (Lin Hip Quc, 2012). Theo s liu ca hc vin kinh t x hi Trung Quc, thu nhp bnh qun u ngi ca Trung Quc nm 2009 l 3769 USD, trong thu nhp ca n gii ch bng 77,1% thu nhp ca nam gii; c 67,4% n gii trong tui lao ng tham gia vo lc lng lao ng, t l ny nam gii l 79,7%. Nam gii v n gii c tip cn vi nhng c hi kinh t khc nhau v c mc thu nhp khng ng u. Vi cng mt
20

lng tri thc nh nhau, n gii vn c thu nhp thp hn nam gii. Mc lng trung bnh mt gi ca ph n ch bng 78% so vi nam gii. Thu nhp bnh qun hng thng ca ph n tng ng 85% thu nhp ca nam gii. Cc kt qu iu tra cho thy, lao ng n ch nhn c 86% mc tin lng c bn so vi nam gii. Chnh v vy, mc d c nhn thm cc khon ph cp theo cc quy nh ca lut lao ng nhng tng thu nhp ca lao ng n vn thp hn lao ng nam. Tnh gp c tin lng v cc khon tr cp bng tin ca lao ng n th tng thu nhp ca h cng ch tng ng vi 87% so vi lao ng nam. Cha k im chung ca ngi s dng lao ng l u mun gim chi ph thu lao ng n (http://www.beta.undp.org/). Ph n t c tip cn th trng lao ng hn so vi nam gii v nu i lm th bao gi cng b tr lng thp hn. Ti cc vng chu Phi cn Sahara v Nam , ph n v tr em gi c tip cn vi gio dc t hn nam gii v tr em trai. Trong cc khu vc ny, tng ng ch c 67 v 76 c gi trn 100 chng trai c ghi danh vo cc trng i hc. T l ph n lm vic lnh vc phi nng nghip ti cc vng ny rt thp. Nam , Bc Phi v Ty t l ch t 20%, ti Chu Phi cn Sahara t l ny t 32%. Ngay c khi ph n c tuyn dng, h cng thng c tr tin t hn v c c s an ninh ti chnh v x hi t hn nam gii. Trong , Ty v Bc Phi l hai vng m c hi vic lm v mc lng m ngi ch tr cho cc ph n l thp nht trn th gii (http://www.undp.org/content/undp/en/home/where do we stand) Vit Nam, khong 70% ph n trong tui lao ng (t 16 n 35 tui) tham gia vo lc lng lao ng, song ph n ch chim 40% tng s lao ng c tr lng (tng cc thng k VN). Qua nghin cu mc sng dn c Vit Nam cho thy ph n tt c cc tui u phi lm vic trong thi gian di gp i nam gii 2.5. Ph n ngho thiu kh nng tit kim nhng tit kim l cn thit bo v thu nhp, nh mt hot ng an ninh cho vay v c th ti u t vo cc hot ng kinh t ca ph n ngho.

21

Ph n ngho thng xuyn ri vo tnh trng thiu vn, thiu ngun lc chi tiu hoc u t vo cc cng vic trong i sng. i vi mt ph n ngho, mc sng ca h ch di 1$/ngy. 1$ l s tin qu t, hu nh khng chi tiu cho cuc sng thng ngy ca h vi nhng nhu cu ti thiu nht nh n ung, nh , ngh ngi. Vi s tin t i nh vy, ph n hu nh khng th tit kim. Ngoi l do trn, ph n cn thng xuyn phi ph thuc vo chng v gia nh, cc khon thu nhp thng phi np, a cho chng v gia nh, kh c qun l ti chnh, tin bc trong gia nh nn rt kh c th a tin vo tit kim. Cha k khi cc ri ro xy ra nh m au bnh tt hoc thin tai, ph n li mt thm cho cc khon chi tiu trong qu eo hp ca gia nh. Trn thc t, tn dng khng phi l nhu cu duy nht ca ph n ngho cc nc ang pht trin. Ngoi vn vay, h cn cn nhiu loi hnh dch v khc m bo cho cng vic sn xut, trng trt, kinh doanh ca h. D h khng c nhiu tin nhng nhiu khi h vn d ra c mt s tin, d l t i v s rt lng ph khi ng tin nhn ri khng dng vo vic g. Vi s tin nh, ph n ngho thng c tm l ngi gi tit kim trong khi nu khng gi tit kim th h s chu ri ro mt s tin cao hn. Ngoi ra, v lm pht cc nc ang pht trin kh cao nn s tin d nh nhng khng a vo lu thng hoc tit kim cng s gy thit hi cho ph n ngho. T cc c im ny, hnh thc hot ng ca tit kim vi m rt ph hp v cn thit vi ph n ngho. Tit kim vi m l cn thit s tin thu nhp ca ph n ngho c an ton, trnh c nguy c b cng bc, ly mt s tin h lm ra c t ngi chng hoc ngi thn trong gia nh. Tit kim vi m l cn thit khi c nhu cu, ph n ngho c th dng s tin ti u t.

22

CHNG II KINH NGHIM NNG CAO VAI TR CA TN DNG V TIT KIM VI M I VI PH N NGHO CA MT S NC ANG PHT TRIN 1. Kinh nghim nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m ca mt s

nc ang pht trin v mt kinh t 1.1. B sung ngun vn cho ph n ngho Ngun vn lun l yu t iu kin con ngi bc vo hot ng trng trt, chn nui, sn xut kinh doanh. Ngun vn ging nh dng mu nui dng c th. Nu thiu vn th cc hot ng ca c th s khng th din ra, duy tr v pht trin c. C nhng hot ng sn xut kinh doanh cn nhiu vn, cng c nhng hot ng cn t vn. Tuy nhin, hot ng no cng cn b ra cc chi ph cn thit ban u nh mua my mc, cng c, nguyn liu.. Trong qu trnh trng trt, sn xut kinh doanh, vn cng khng th thiu. K t khi bt u n khi thu v li nhun v t c im ha vn, mi c nhn hoc doanh nghip u cn mt khong thi gian nht nh. Trong thi gian lun c cc chi ph pht sinh c th duy tr hot ng nh chi ph bn hng, chi ph lu thng hng ha. chi tr cho cc chi ph ny, c nhn cng cn c ngun vn m bo p ng kp thi cc yu cu pht sinh trong qu trnh trng trt, sn xut, kinh doanh. Bn cnh , ngun vn cng l mt m gip c nhn v doanh nghip gim thiu v vt qua cc ri ro c th xy ra 1.1.1 Chng trnh tn dng ca ngn hng Grameen Ngn hng Grameen c coi l t chc ti chnh vi m chnh thc u tin trn th gii. n nay, ngn hng Grameen vn l mt trong nhng t chc ti chnh vi m ln nht v c nh hng nhiu nht trn th gii. Ngn hng c da trn s hnh thnh da trn tng v cc khon tn dng nh dnh cho ngi ngho ca gio s Mahamad Yunus. Ngn hng hot ng da trn s t nguyn ca cc nhm nh m bo c s rng buc v mt o c thay th ti sn th chp theo yu cu ca ngn hng thng thng. Lc u ch c hai thnh vin ca mt nhm c p dng cho
23

khon vay. Ty thuc vo hiu sut ca h trong vic tr n cc khch hng tip theo s c cho vay. Nu khch hng vay c nhn c tip cn tn dng, h s c kh ngun vn tham gia vo cc hot ng to ra thu nhp kh thi nh ch bin n gin (xay xt, lm gm, dt may). Theo bo co ca mi nht ca ngn hng Grameen, n thng 03/2012 ngn hng c 8,385,247 thnh vin, trong 8,062,991 thnh vin l ph n. Tng d n cho vay t 944.56 triu USD, tng 1.56 triu USD so vi nm 2010 (http://www.grameeninfo.org/index.php?option=com_content&task=view&id=453&It emid=527). Ph n - khch hng ch yu ca ngn hng Grameen c tip cn bnh ng vi cc n v h chng minh c h l nhng ngi i vay ng tin cy. Kt qu l ph n thay i tnh trng i sng ca h, gim bt s ph thuc vo ngi chng; ci thin nh ca h v cc tiu chun dinh dng cho nhng a con. S thnh cng ca m hnh tn dng vi m ny cho thy nhng lo ngi cho vay i vi ngi ngho c th c khc phc nu gim st v qun l cn thn. V d, trc a s mi ngi ngh rng ngi ngho s khng c th tm thy ngh ph hp. Trong thc t, khch hng vay Grameen thc hin thnh cng vi t l hon tr t 97%. Trc , a s mi ngi ngh rng ph n ngho nng thn ni ring khng th xin ti tr v tip cn vi ngun vn tn dng, nhng thc t, h chim 96.36% ca khch hng vay vn tn dng vi m ca ngn hng Grameen vo nm 2010; a s mi ngi cng ngh rng ngi ngho khng c th tit kim, trong thc t, m hnh tit kim theo nhm cng thnh cng nh m hnh cho vay theo nhm. Ngn hng Grameen c th pht trin mnh v cho s lng ln ph n vay nh vytrc tin bi ngn hng Grameen c cc bin php b sung, qun l v lun chuyn ngun vn mt cch hiu qu. Tng ti sn v ngun vn ca ngn hng Grameen u tng trng qua cc nm. Nm 2010, tng ti sn v tng ngun vn ca ngn hng Grameen t 1,781 triu USD. Trong , tin gi v cc qu khc t hn 1,551 triu USD, cc khon tin vay t cc ngn hng v cc t chc khc v cc khon n khc l 1,254 triu USD, t l t cung cp ti chnh t 99.2% (http://www.
24

grameen-info.org/data and report). S liu trn cho thy ngn hng Grameen c s t ch, bn vng v ti chnh l rt cao. Ngn hng thng duy tr t l vn an ton xung quanh mc 10%. Nm 2010, t l vn an ton ca ngn hng l 9.3%. T l ny m bo cho ngn hng va lun chuyn vn hiu qu, va m bo t l an ton cho cc hot ng ca ngn hng. Qua cc s liu ca ngn hng Grameen, c th thy hiu qu qun l, duy tr v lun chuyn ngun vn ca ngn hng Grameen l rt cao (http://www.grameeninfo.org/index.php?option=com_content&task=view&id=24&Ite mid=127). Trong hot ng tn dng v tit kim vi m, khch hng vay c t chc thnh cc nhm nh ng nht. c im ny to thun li cho nhm on kt v tng tc c s tham gia. T chc cc nhm chnh ca nm thnh vin v lin on vo trung tm c cc nn tng ca h thng Ngn hng Grameen. iu ny gip cc khch hng tng cng tnh t chc, h c th t c kh nng lp k hoch v thc hin cc quyt nh mc pht trin vi m. Cc trung tm c chc nng lin kt vi Ngn hng Grameen, khch hng phi tham d cc cuc hp trung tm mi tun (http://www.grameeninfo.org/index.php?option=com_content&task=view&id=24&Ite mid=127). Nh cc c ch vay theo nhm kt hp vi s ph hp ca cc khon vay vi m, t l hon tr cc khon vay ca ngi ngho l rt cao, ln ti 97% v ngun vn ca ngn hng Grameen c duy tr hiu qu, b sung vn n c nhiu ngi dn ngho hn. Ngn hng Grameen thc hin cc iu kin cho vay c bit rt thch hp cho ngi ngho. Chng bao gm: cc khon vay rt nh c a ra m khng c ti sn th chp bt k; khon vay c hon tr trong t hng tun tri rng trn mt nm; iu kin cho mt khon vay tip theo ph thuc vo hon tr khon vay u tin; c nhn nhanh chng to ra thu nhp t cc hot ng c s dng cc k nng m khch hng vay c, gim st cht ch tn dng theo nhm cng nh nhn vin ngn hng; nghim tc v k lut tn dng v khch hng vay chu trch nhim tp th, p lc bn b; lu tr an ton c bit thng qua tit kim bt buc v t nguyn gim
25

thiu ri ro cho ngi ngho; minh bch trong tt c cc giao dch ngn hng hu ht u din ra ti cc cuc hp trung tm. Cc dch v c trng, chuyn su cho hot ng ca Ngn hng Grameen, c thc hin bi " vng trn ngn hng" trong cc n v chi nhnh vi phn cp ng k trong hot ng tn dng v tit kim vi m Ngoi ra, ngn hng Grameen cn ch trng m rng danh mc cho vay p ng nhu cu pht trin a dng ca ngi ngho. Cc chng trnh tn dng m rng bao gm: tn dng cho xy dng nh v sinh, tn dng cho lp t ging khoan cung cp nc ung v ti tiu vn; tn dng cho canh tc theo ma mua vt t nng nghip; cho vay i vi thu thit b my mc; cc d n ti chnh c thc hin bi ton b gia nh ca mt khch hng lu nm. Vic m rng danh mc cho vay to iu kin cho ngi ngho, c bit l ph n ngho c b sung ngun vn trong qu trnh tiu dng, sn xut, kinh doanh ca mnh. Ngi ta c tnh rng thu nhp ca h gia nh trung bnh ca cc thnh vin Ngn hng Grameen l khong cao hn 25% so vi nhm mc tiu khng thnh vin trong lng Ngn hng Grameen. iu ny dn n vic gim mnh s lng thnh vin ca Ngn hng Grameen m phi sng di mc ngho kh n mc 20% so vi mc 56% cho cc thnh vin khng thuc ngn hng Grameen. Ngoi ra,cng c c mt s thay i t tin lng lao ng nng nghip ngi ngho t lm ch trong kinh doanh. Nhng g bt u nh l mt sng kin a phng, "mt bong bng nh ca hy vng", lm nn thnh cng ca ngn hng Grameen ngy nay ( Md Ruhul Amin, Md Rashidul 2011). 1.1.2 BRAC BRAC l mt trong nhng t chc ti chnh vi m lu i nht v ln nht trn th gii hin nay. Bt u t nm 1972 ti Bangladesh, n nay BRAC pht trin trn ton th gii, cung cp cho 5,452,195 ngi ngho trn th gii nhng khon tn dng vi m m ngi ngho khng th tip cn vi cc ngn hng do thiu ti sn m bo v s gii thiu t cc t chc c uy tn. i tng BRAC tp trung hng ti l

26

ph n ngho trn th gii - nhng ngi b nh hng ti t nht bi i ngho, chin tranh v s bt bnh ng trong x hi. Hn 92,48% cc thnh vin ca BRAC l ph n. BRAC tin rng c nhiu nguyn nhn dn n tnh trng i ngho ca ph n v cc nguyn nhn u lin quan n nhau, v th ph n ngho thot khi cnh i ngho, BRAC cn pht trin ton din cc dch v h tr ngi ngho trn tt c cc lnh vc nh quyn con ngi, tr gip php l, gio dc, chm sc sc khe. trc tin lnh vc tn dng v tit kim vi m ph n ngho c th tip cn vi ngun vn khi u cho cng vic sn xut, kinh doanh ca h (http://www.brac.net/content/who-we-are). Bng 2: Mt s ch s v tnh hnh hot ng ca BRAC tn nm cp nht s liu ti sn s lng KH ang hot ng t l phn trm KH n tng s tn dng danh mc u t d n bnh qun cho mi KH vay s ngi gi tin s lng tin bi s d tin gi bnh qun chi ph cho mi KH vay danh mc u t c nguy c >90 ngy k t ngy vay t l ri ro (ngun:mixmarket.org/mfi/BRAC/report) Trong chng trnh tn dng v tit kim vi m, trng tm ca BRAC l b sung ngun vn cho ph n ngho gip h t to cng n vic lm, to ra thu nhp v ci
27

BRAC 31/12/2010 1004781306 5452195 92,48% 620538519 114 8054415 282604552 33 13 7,56% 3,42%

thin i sng. Cc khon vay dnh cho ph n ngho thng c phm vi t 50-700 USD. BRAC t chc cc ph n tham gia vo hai nhm ngi ngho l Village v Polli Shomaj hot ng nh mt bo lnh khng chnh thc to ra p lc thnh ton kp thi. Khch hng tr n thng qua cc t hng tun. Cc khon vay vi m thng c s dng cho cc hot ng kinh doanh nh nh nui gia cm, trng cy n qu,trng rau, th cng m ngh hoc thng mi. Village (VOS) c s lng 30-40 ph n trong mi nhm v Polli Shomaj c s lng 60-65 ph n trong mi nhm. Cc nhm hot ng trn nn tng tp trung, on kt ph n ngho vi nhau, gip h tip cn tn dng v tit kim vi m cng nh trao i cc thng tin . 96% thnh vin ca Village v Polli Shomaj l ph n ( http://www.brac.net/content/who-we-are). Bng 3: cc chng trnh ti chnh vi m ca BRAC Tn chng trnh Nm bt u Cc ph n ngho nht c nhn vin tr S cn thit phi cung cp nhngyu IGVGD 1985 t u vo c bn thng qua ti chnh vi m lng thc theo chnh sch ca Bangladesh/chng trnh thc phm th gii (WFP) v chng trnh Pht trin nhm dn s d b tn thng (VGD) Dabi 1974 Cc ph n ngho c th s dng v hon ph n ngho cc h gia nh trung bnh i s chnh Nhm mc tiu Sn phm chnh (1USD=82.4983 BDT) - Vin tr hng thng trong 2 nm - o to nhn thc x hi v hot ng to th nhp (IGA) - Y t h tr - Tit kim - Tn dng vi m(khon tn dng u tin l 2.000 BDT) - Tn dng s hon tr trong 46 t hng tun

28

tr vn vay thnh cng.

khng s hu qu 50% t ai

- Khon tn dng u tin l 5.000 BDT - Cc khon vay c hon tr theo cc t hng thng - 24 thng, 36 thng v

Doanh nhn vi m phi i mt vi s hn ch tn dng trong vic m rng Progoti 1996 kinh doanh. S m rng ca cc doanh nghip vi m c th to vic lm v tng trng kinh t a phng H nng dn nh phi i mt vi s kh khn v ngun tn dng trong vic a dng ha cy trng Unnati 2001 v cc lnh vc phi nng nghip thng qua tin mt M rng c hi vic lm cho ngi ngho v thc y sn xut nng nghip (ngun: Imran Matin, 2004) nng dn nh (s hu 3 mu u hoc nhiu hn) lin quan Cc doanh nhn vi m trong khu vc nng thn v ven th

48 thng tin vay - Li sut s c gim trong trng hp tr n sm - Kch thc khon vay u tin l 20.000 BDT

- Khon vay ko di trong mt nm c hon tr theo cc t hng tun - Kch thc cho vay vi khon vay u tin l 12.000 BDT

29

n 12/2008, chng trnh IGVGD thu ht 860,300 h gia nh cc k ngho tham gia. Hu ht i tng tham gia l ph n ngho. IGVGD cung cp mt lin kt quan trng cho php cc thnh vin trong pht trin cc hot ng ch o thng qua vic cung cp tn dng vi m, b sung ngun vn, cho php h s dng nhng k nng m h c o to xy dng cc hot ng to thu nhp. Cc t chc Village BRAC cng t c 293,016 t chc vi 8,090,000 thnh vin vo nm 2008, tng trng 10% so vi nm 2007. Nh c b sung ngun vn kp thi v a dng di nhiu chng trnh, nhiu ph n ngho tham gia vo BRAC ci thin i sng v vn ln thot ngho (BRAC, 2010). 1.1.3 ASA Bangladesh ASA ni ln nh mt trong nhng hc vin ti chnh vi m ln nht v hiu qu nht trn th gii. K t khi thnh lp vo nm 1978 n nay, ASA lm vic khng ngng ngh h tr cho ngi ngho, c bit l ph n ngho nhm mang li cho ph n ngho ngun vn ci thin i sng. 71% khch hng tn dng vi m ca ASA l ph n, hu ht cc thnh vin khng c t. Ph n nng thn giai on ban u c cp tn dng tr gi 70-110 $ v ph n thnh th c cp khon tn dng ban u l 150-310 cao ( Md Ruhul Amin, Md Rashidul 2011). D n to thu nhp m ph n thng u t tin tn dng l nui gia sc, gia cm, la xay xt, hng th cng m ngh, ng nghip, kinh doanh nh ... Nhim k ca tn dng ny thng l mt nm, hon tr gp hng tun. Bi v cc tr ngi hu nh khng c v d dng nn ph n cm thy thoi mi vi hnh thc tn dng ny. n thng 6 nm 2008, s lng khch hng vay tn dng l ph n ca ASA ln n 45 vn. Chng trnh tn dng b sung (BDS) Bi v ngho i theo ma v khng hong bt ng khin nhiu thnh vin khng th tr c n mc d h thc s mong mun c hon tr n. c bit, cc thin tai nh hn hn, l lt, lc xoy khi xy ra thng li nhng hu qu ht sc

30

nng n n thnh qu lm n, ti sn v thu nhp ca ngi ngho khin h khng th tr gp. Sau khi xy ra nhng ri ro bt ng, ASA thng ng cho ngi ngho li thi hn tr gp, ng thi sn sng cung cp thm vn cho h h c th ti xy dng, bt u li hot ng kinh doanh ca mnh. Trong nhiu trng hp khc, ASA thay v b sung tn dng gii thiu vic lm dnh cho nhng ngi b mt vic h c c s kim c tin, tch ly vn cho hot ng trng trt, chn nui, kinh doanh trong tng lai ca mnh. n thng 4 nm 2008, s lng thnh vin ca chng trnh BDS ln n 6500 ngi cao ( Md Ruhul Amin, Md Rashidul 2011). Chng trnh tn dng Hardcore Mt chng trnh tn dng rt thnh cng khc ca ASA l tn dng li cng dnh cho ngi ngho. y l chng trnh tn dng ca ASA dnh cho nhng ngi cc k ngho. Cn c ch ca h thng tn dng ny rt linh hot. Cc thnh vin vay vn c th hon tr cc khon vay trn c s hng thng, hng qu hoc na nm v thi gian ty theo s thun tin v kh nng ca h m khng nht thit phi hon tr hng tun nh cc chng trnh tn dng khc. Li sut ca khon vay dnh cho nhng ngi ngho kh nht l 10%/nm Bangladesh. Chng trnh tn dng ny c bit ph hp vi nhng ngi ngho, c bit l ph n v a s h lm vic trong lnh vc nng nghip. y l lnh vc c tnh thi v cao, tim n nhiu ri ro cao ( Md Ruhul Amin, Md Rashidul 2011). 1.1.4 Ngn hng trc tuyn Kiva Kiva l mt t chc phi li nhun ca Hoa K c nhim v kt ni mi ngi thng qua cho vay xo i gim ngho. Kiva tn dng internet v mt mng li thnh vin trn ton th gii ca cc t chc ti chnh vi m, kinh doanh trong lnh vc cho php c nhn cho vay t nht l $ 25 gip to ra c hi cho ngi ngho trn ton th gii. Kiva cho vay chng i ngho hng ngy bng cch to ra cc khon vay nh cho khch hng vay trn khp th gii. C ngha l, Kiva ku gi cng ng, mi ngi dn khp ni trn th gii cho ngi ngho vay nhng khon tin nh. Sau ,

31

khon tin nh cho vay t mi ngi s c tp hp li thnh mt khon tin ln hn v a n tay ngi ngho c nhu cu vay vn. Mi ngi trong s h c th ch cho vay mt khon tin nh nhng vi s lng cc ln 735.417 ngi( s liu nm 2005) th s tin cho vay l rt ln (http://www.kiva.org/about us). Vi phng thc b sung ngun vn rt c o ny, Kiva t tng cng ngun vn cho vay ca mnh m khng cn hoc t phi nhn ti tr, tr gip t chnh ph hoc t chc no (ngoi tr hng m phm Dermalogica ni ting ca Hoa K). Nh , Kiva m rng c s lng khch hng cho vay, d n trn mi khch hng vay v ngi ngho s c hng nhiu ngun vn cho vay hn t Kiva. T chc Kiva tin rng s tip cn ngun vn mt cch cng bng vi gi c phi chng s gip ngi dn ci thin cuc sng ca mnh. Ch vi mt khon tin tng i nh, ngi ngho s c kh nng nng cao thu nhp, sn lng v ci thin cuc sng ca mnh. Kiva lm vic, lin kt vi mt lot cc t chc ti chnh vi m trn ton cu ngi ngho c cung cp vn m khng cn truy cp vo h thng ngn hng truyn thng. 100% cc khon tin m thnh vin v khch hng ca Kiva cho vay s c gi n cc t chc ti chnh vi m (i tc thc a ca Kiva) v nhng ngi qun l cc khon vay trong lnh vc ny. Mi ng la m thnh vin v khch hng ca Kiva cho vay s n trc tip ti cc khon ti tr vay dnh cho ngi ngho v khng b ct gim mt xu no. Cch thc hot ng ca Kiva (kiva.org/overview) Bc 1: Kiva ng trn trang web kiva.org v cc hon cnh v ngi ngho c nhu cu vay vn Bc 2: thnh vin, i tc ca Kiva thc hin nhng khon cho vay nh dnh cho ngi ngho ( mi ngi cho vay mt khon nh th nhiu ngi s to nn mt khon cho vay ln cho ngi ngho) Bc 3: trong sut thi hn ca khon cho vay, mi thng tin s c cp nht Bc 4: khi ngi ngho tr li cc khon c vay, tin s c tr li vo ti khon c nhn ca ngi cho vay
32

 Bc 5: cc thnh vin, i tc, ngi thot khi ngho tip tc cho nhng ngi ngho khc vay hoc s dng vo nhu cu khc Cc thnh vin, i tc, ngi thot khi ngho t chng trnh ca Kiva s tip tc cho nhng ngi ngho khc vay hoc s dng vo nhu cu khc. 1.2. M rng c hi u t cho ph n ngho Tn dng v tit kim vi m cung cp cc c hi cn thit cho cc doanh nghip nh bt u hoc ci thin kinh doanh. Kh nng ca cc ph n ngho s dng cc c hi c cung cp vi cc yu t ca tn dng v tit kim vi m m bo hiu sut lm vic ca h ph thuc vo thi trc ri ro ca h. l kh nng h truy cp thng tin v sn sng hnh ng trn cc thng tin (Rebecca M. Vonderlack and Mark Schreiner, 2001). Nh vy, vn tn dng v tit kim vi m c th tc ng tch cc v c hi kinh doanh hot ng ca cc ph n ngho. Trn thc t, do s bt bnh ng gii tnh nn ph n kh c quyn quyt nh trong kinh t v vic khng nhn c s gio dc o to y nh nam gii kt hp vi s thiu thng tin khin ph n phi b qua rt nhiu c hi ci thin cuc sng. D ph n nhn ra nhng c hi nhng h cng rt kh nm bt v c rt nhiu yu t cn tr h u t vo cc c hi nh thiu vn, thiu k nng. Trong hon cnh , tip cn vi cc chng trnh tn dng v tit kim vi m l mt con ng tr gip ph n ngho tip cn vi c vi ngun vn u t. Trong phn trn, chng ta cng tm hiu cc kinh nghim nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m trong vic b sung ngun vn cho ph n ngho trong lnh vc kinh doanh, trng trt, chn nui. Trong phn ny, chng ta s tm hiu kinh nghim nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho cc nc ang pht trin v m rng c hi u t cho ph n ngho thng qua kinh nghim ca chng trnh tn dng vi m v kinh doanh ca PFD Nigieria. Chng trnh pht trin tn dng vi m v kinh doanh ca PFD Nigieria c bt u vo nm 2008. Chng trnh c s h tr ca cc t chc phi chnh

33

ph a phng v cc c vn vin, kt hp vi s h tr t ngn hng th gii v qu Fantasaum. Mc tiu ca chng trnh l gip trao quyn cho cng ng v cho php cc ph n ngho tn dng li th ca c hi kinh t ti a phng ca h. Mc tiu ny c thc hin thng qua ba loi chnh ca dch v: da vo cng ng doanh nghip, cc chng trnh tn dng vi m v kinh doanh cc chng trnh pht trin thanh nin. Trong , chng trnh s tp trung vo cc chng trnh tn dng vi m. Chng trnh thc hin bng cch s dng cc m hnh nhm v hp tc x vi phng php cho vay theo vng. C ngha l trong mt nhm cc ngi ngho, ph n ngho tham gia vo chng trnh, h s lun phin c vay vn tn dng theo cc t. Cc ph n tham gia chng trnh u c tp hun, o to cc k nng bt u khi nghip. c bit, h c nh hng cc lnh vc nn u t, cc ngnh ngh ph hp vi h v ph hp vi iu kin a phng. S thnh cng ca chng trnh c chng minh qua cc s liu thc t v cc cu chuyn ca cc c nhn. n nm 2009, chng trnh tn dng vi m gip hn 35.000 ngi thnh lp hoc m rng kinh doanh, trong 90% l ph n. H li nhiu cu chuyn thnh cng tiu biu cho kinh nghim nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho v m rng c hi u t. Mt trong s cc cu chuyn thnh cng ca cc ph n tham gia chng trnh c th k n cu chuyn ca Margaret. C l mt nng dn trng sn, thng qua cc bui o to ca chng trnh c nhn ra rng trong ma ma, nhu cu v sn c xu hng gim v c c nhiu la chn thay th cho sn trong thi gian ny. Chng trnh cho c vay mt khon tn dng nh v hng dn c u t vo cc loi cy trng khc nh u phng, da hu v c c thm c mt khon thu nhp kh ln t s a dng ha cc loi cy trng. Cu chuyn th hai l ca c Alice. Nm 2005, Alice bt u tham gia vo chng trnh vi khon vay l 10,000 nia (tng ng khong 65$). C kt hp khon vay ca mnh vi s lng nh tin tit kim ca mnh mua cc sn phm
34

nh u phng, go, ng v ht ging da vi s lng ln bn li. Thng qua o to kinh doanh, mt phn khng th thiu ca hot ng tn dng v tit kim vi m, Alice hc c cch lm th no qun l tn dng, a dng ha sn phm ca mnh v u t mt cch khn ngoan. n nm 2010, sau 5 nm tham gia chng trnh, cng vic kinh doanh ca Alice rt pht t vi mt gian hng thng tr ti Rimi Uku v cc quy hng du lch ti cc th trng hng tun trong BAD, Assakio. C ni rng cha kha thnh cng ca c l ch n nhu cu th trng trong khi a dng ha sn phm ca mnh. Cu chuyn th ba l ca c Naisula Tanzania trong lnh vc chn nui gia cm. Trc khi n vi chng trnh tn dng vi m v kinh doanh ca PFD, c cng ging nh nhiu ngi dn trong a phng khng mun u t nhiu trong chn nui g k t khi hu ht trong s g nui b cht v bnh Newcasle. K t khi tham gia chng trnh, Naisula c cung cp vn cho ti u t vo gia cm, ng thi c tham gia chng trnh tim chng cho gia cm. Chng trnh tim chng gim ng k tn tht g v gip sn lng g tng cao. n nay, Naisula tng s lng g ln 200% v thu nhp 15 trng mi ngy. Khon tin ny t g v trng gip c kh nng mua nhiu thc phm hn cho gia nh v hc ph cho hai con ca c. Ngoi ra, hin nay c cn c tin tng l ngi tim vacxin chnh cho n g ca c a phng. n nay, cc cu chuyn thnh cng t s tham gia PFD ca ph n Nigieria vn l nhng bi hc knh nghim qu gi cho cc t chc ti chnh vi m trong cng tc nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho v m rng u t. (http://www.pfd.org/learn-more/stories). 1.3. Phng nga, gim thiu ri ro cho ph n ngho Ngi ngho, c bit l ph n ngho lun i mt vi rt nhiu ri ro bt ng nh thin tai, tai nn, xung t, b b ri Do , h rt cn c c ch ph hp phng nga, kp thi phn ng trc cc ri ro. Tn dng v tit kim vi m l mt trong nhng cng c, bin php gip ph n ngho phng nga ri ro.

35

Mt s tin tch ly hay mt khon tn dng, d ch l lng tin nh cng c th gip c ph n vt qua thi k kh khn sau khi ri ro xy ra. V d, vo ma cy, khi ngi nng dn va gieo m xong th t ngt c cn bo ln xy ra lm m gieo cy b hng ht. Trong hon cnh , nu ph n c mt khon tin tit kim hoc c vay mt khon tn dng nh th h s c kh nng mua thc ging v gieo m li kp thi gian cy ca v ma. Ngoi ra, tit kim cn l mt tm m cho nhng chi ph d kin hoc bt ng trong gia nh nh chi ph cho sinh , hc hnh, m au bnh tt hoc sa cha nh ca hay bo lc gia nh. c bit, khi ph n lun phi chu ri ro l i x bt cng t ngi chng hoc gia nh ngi chng th tit kim vi m l mt cu cnh i vi h. Thng thng nng thn, ph n hu nh khng c ghi tn mnh trong quyn s hu ti sn nh nh ca, t ai. Mc d thc t l ca chng cng v nhng php lut s rt kh hoc khng th i li quyn li cho ph n trong trng hp h b ui i, hoc b i x bt cng n mc buc phi ri khi nh. Khi , mt khon tin tit kim khng ch gip ph n vt qua c nhng ngy thng kh khn y v mt vt cht m cn l liu thuc xoa du ni au, c sc tnh thn m h phi chu ng, gip h nhanh chng ly li thng bng v vt ln trong cuc sng hn. Hin nay, trn th gii c kh nhiu t chc ti chnh vi m cung cp dch v tit kim an ton v hiu qu dnh cho ph n ngho nh ngn hng Rakyat Indonesia, M-Pesa Kenya, RoSCAs. Chng ta s cng tm hiu su hn cc hot ng tn dng v tit kim vi m gip ph n phng nga ri ro nh th no v kinh nghim nng cao vai tr ngn nga, hn ch ri ro ca mt s nc ang pht trin ra sao. Ngn hng Rakyat Indonesia (BRI) BRI l mt trong nm ngn hng nh nc ln nht Indonesia c trch nhim chnh trong vic cung cp dch v ngn hng nng thn v c bit l thc y s pht trin ca nn nng nghip nng thn.Trong thng 4 nm 1986, BRI gii thiu mt sn phm tit kim thit k c bit cho ngi ngho: SIMPEDES (tit kim nng
36

thn). y l mt bc i quyt nh hng ti s pht trin ca h thng ngn hng nng thn ton din v y hn (Don Johnston & Jonathan Morduch, 2007). Sau khi nghin cu mt cch cn thn cc ti khon tit kim khng chnh thc, ngn hng Rakyat pht trin ti khon s tit kim vi t l li sut dng nht nh, khng c s d ti thiu v c th rt tin ngay lp tc (Robinshon,1994). Chi ph giao dch thp bi cc chi nhnh ngn hng nh c th t cc thn, x. Trong dch v tit kim ca ngn hng Rakyat, cc khon tit kim c mc nhin bo him bi chnh ph v ti khon c th c gi b mt (Don Johnston & Jonathan Morduch, 2007). i vi ph n, iu ny kh quan trng bi s an ton v b mt s gip khon tin tit kim ca ph n trnh c s tham lam hay i hi t gia nh hoc t ngi chng. n cui nm 2005, BRI phc v 3,3 triu khch hng c thu nhp thp vay vn v hn 32,3 triu ngi c thu nhp thp gi tin tit kim(Don Johnston & Jonathan Morduch, 2007). Ngc li vi hu ht cc t chc ti chnh vi m khc, t l khch hng tham gia tit kim vi m ca BRI cao hn rt nhiu so vi t l khch hng tham gia tn dng vi m ca. Ti sao s lng khch hng gi tit kim ti BRI li gp 10 ln so vi s lng khch hng vay vn nh vy? Nguyn nhn khng phi v tit kim l dch v ct li duy nht ca BRI hay BRI ch tp trung pht trin dch v tit kim vi m. Nguyn nhn chnh trong trng hp ny l do tm l lo ngi n ca ngi dn. Bng 4: Hnh vi tit kim trong cc nhm thu nhp (%) Di mc Thu nhp bnh qun Thu nhp bnh ngho gp 1-3 ln so vi qun gp hn 3 chun ngho ln chun ngho

s ngi tit kim: Tit kim nhng khng 62 vay vn 45 28

37

 tiu chun vay n nhng lo ngi n Quan st

46

66 26

86 55

tiu chun vay n 24

330

617

485

(ngun: microcredit vs. microsaving: edivence from Indonesia, 2007) Bng 4 cho thy rng 38,7% s ngi di mc ngho, 39,4% ngi c thu nhp gp 1-3 ln so vi chun ngho, 64% ngi c thu nhp bnh qun gp hn 3 ln chun ngho tiu chun vay n nhng khng mun vay n. Cc nghin cu t BRI cho thy rng khon tn dng vi m l mt trong nhng cng c cn thit gip ngi dn thot ngho, nhng xt phng din khc, tn dng vi m cng gy ra nhng ri ro cho ngi i vay khi h b bin thnh con n v lun lun tn ti nhng nguy c, ri ro khin h khng th tr c n. Trong khi , tit kim ti cc t chc ti chnh vi m c uy tn, ngi dn khng hoc chu rt t ri ro, p lc t nguy c mt s tin tit kim. Nh th c ngha l tit kim thng an ton hn so vi vay vn tn dng. Nhiu h gia nh, ngi dn ngho tip cn vi dch v tit kim vi m trc khi tip cn dch v tn dng. Vi nhng quan im rt xc ng, Marguerite Robinson (2001, trang 22) m t qu trnh ny nh sau: u tin cc h gia nh cc k ngho lm vic v c c mt khon tin nho nh, sau h c th m mt ti khon tit kim nh; mt s h gia nh sau khi m ti khon tit kim v tip tc lm vic, sau mi bt u thm cc khon vay nh; mt s khch hng c th m rng v a dng ha ngnh ngh hoc sn phm nng nghip hoc th cng, cng nghip ca h v iu kin i vi cc khon vay ln hn. Hip hi tn dng (ROSCAs) Mt trong nhng m hnh tit kim vi m rt thnh cng l cc hip hi tn dng (ROSCAs). ROSCAs l nhm nh nhng ngi thay phin nhau ng gp mt khon tin c nh trong mt khong thi gian nht nh. V d, 12 ngi c th p ng

38

hng thng ng gp 100 lempiras. (Rebecca M. Vonderlack and Mark Schreiner, 2001). ROSCAs rt ph bin trong s cc ph n ngho bi ROSCAs cung cp chi ph giao dch thp v p lc tit kim thng xuyn. Chi ph giao dch thp bi hnh thc ROSCAs hot ng da trn nhng ngi bit v tin tng ln nhau v nhng ngi gp g nhau thng xuyn hoc sng v lm vic gn nhau. ROSCAs a ra hai loi dch v tit kim. Loi hnh dch v th nht l cho php ph n tch ly ti sn mt cch an ton bn ngoi phm vi h gia nh. Loi hnh th hai l tr cp tin tit kim i vi mt s yu t sinh sn ca h gia nh m ph n thng phi gnh trch nhim chnh (Rebecca M. Vonderlack and Mark Schreiner, 2001). Nhng ngi ph n c gia nh thng s dng hnh thc ROSCAs bo v tit kim gia nh, chng li nhng tuyn b v s nh hng t ngi chng (Anderson and Baland, 2002). 2. Kinh nghim nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho cc nc ang pht trin v mt x hi Ph n cn vn pht trin sn xut v nng cao i sng, tuy nhin vn khng phi l tt c nhng g h cn. Trong nhiu trng hp, s ti tr nh ci thin mi trng, gii quyt vic lm, tham gia cc chng trnh o to, v cc dch v phi ti chnh khc c th l cng c thch hp hn cho vic gim ngho. Cc chng trnh tn dng v tit kim vi m thng khng n thun ch cho ph n ngho vay m cn thng km theo mt s hot ng khc nh to cng n vic lm, chm sc sc khe, o to kin thc, tp hun k nng. Chnh nhng dch v, hot ng km theo ny gp phn quan trng trong s thnh cng ca cc m hnh tn dng v tit kim vi m, t nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho. 2.1. Tng cng vic trao quyn cho ph n ngho Nhn chung, do s bt bnh ng v gii tnh, cc nc ang pht trin, ngi n ng thng s dng bo lc v cc thnh kin x hi p t mun ca h ln ngi ph n. Trong mt h gia nh, bao lc hoc s e da bo lc thng vn cn l mt cch m ngi n ng khng nh c quyn hn ngi ph n. i vi ph
39

n c th chng li bo lc gia nh hay s lng quyn ca n ng th s xut hin cc hnh pht v tr ngi khc khin cho cuc hn nhn tr nn xu i v ri vo nguy c tan r. a s ph n cc nc ang pht trin u khng mong mun xy ra iu ny bi quan nim, nh kin x hi v vn hn nhn i vi ph n cn rt nng n. Nu mt ngi ph n ri khi mt cuc hn nhn hoc khng ly chng, ngi ph n c th gp li nhng bt li nghim trng trong th trng lao ng (Rebecca M. Vonderlack and Mark Schreiner, 2001). Tn dng v tit kim vi m c th lm g tng cng v trao quyn cho ph n? Trc ht, cc m hnh tn dng v tit kim vi m mang n ngun vn cho ph n. C ngun vn bt u trng trt, chn nui hoc kinh doanh, sn xut l bc u tin mang n cho ph n ngho quyn t quyt nh. Tip theo, mt khon tin tit kim nh hoc mt khon cho vay nh l mt tm m lm gim bt hu qu ca ri ro gip ph n c th t tin v sn sng quyt nh hn trong cng vic v gia nh d quyt nh c th chu s phn ng khng ng tnh t pha ngi chng hoc t gia nh. Cng vi , mt lot cc dch v i km nh o to, chm sc sc khe, to cng n vic lm ca cc t chc ti chnh vi m mang n cho ph n tm hiu bit v thng tin rng v su hn, t h t thc v bit cch lm th no bo v quyn v li ch ca h. Sau y l mt s kinh nghim t cc d n, chng trnh c tc ng hiu qu ti cng tc nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho mt s nc ang pht trin v vn tng cng trao quyn cho ph n. SHGs SHGs l d n th im phi hp vi cc t chc phi chnh ph i tc trao quyn cho ph n kinh t v do gip ngn chn cc ti c chng li ph n. SHG gm nhng ngi cc vng nng thn ngho kt hp cng nhau to thnh mt nhm ci thin tnh trng x hi v kinh t ca cc thnh vin. SHG hot ng da trn nguyn tc tit kim, tn dng v t tr gip (SHGs, 2012). Cc thnh vin ca SHG

40

ng tit kim thng xuyn v ng gp vo mt qu chung v s dng ngun qu chung ny kt hp vi cc qu khc (nh khon tr cp v cc khon vay t ngn hng) cung cp cc khon vay nh cho cc thnh vin ngho theo quyt nh ca nhm. Cc nhm hot ng trong SHGs thng c t 10-20 thnh vin trong mt nhm. Cc nhm bao gm cc ch em ph n thng hot ng tt hn cc nhm hn hp (bao gm c nam gii v ph n) v h thng thc hin tt hn trong tit kim v thng m bo s dng v tr cc khon vay tt v ng hn hn (SHGs, 2012). SHGs sm nhn ra rng c nhn, ch mt ngi ngho n c, c bit l ph n ngho th khng ch yu trong cc hiu bit v kinh t x hi m cn thiu tip cn vi nhng kin thc v thng tin-nhng thnh phn quan trng nht ca qu trnh pht trin ca ngy hm nay, nhng trong mt nhm h s c trao quyn vt qua rt nhiu im yu. T s nhn thc , SHGs t chc ngi ngho thnh cc nhm, cng hot ng v trao i nhm huy ng cc ngun lc ca cc thnh vin c nhn cho s pht trin kinh t tp th, gip nng cao iu kin sng ca ngi ngho, gip nng cao nhn thc v quyn li c nhn, o to cc k nng c nhn nh kh nng kinh doanh, k nng lnh o, lm vic nhm. Ngoi ra, SHGs cn lin kt vi cc t chc chnh ph v phi chnh ph khc nhm h tr ti chnh cho cc thnh vin khi cn thit, c bit l tng cng truyn thng, gio dc v o to gip cc thnh vin ca nhm nng cao c nhn thc v quyn li, hiu bit v cc lnh vc cn thit trong i sng. Bn cnh , SHGs cng t chc cc bui truyn thng trong cng ng (i tng hng ti ch yu l n ng) nhm gip ngi dn, k c nhng ngi khng phi l thnh vin SHGs hiu bit v quyn li v trch nhim ca bn thn mnh h khng i qu gii hn quyn li hoc lm dng quyn li ca h p t ln ngi khc. C s hiu bit t mi ngi dn trong cng ng th vic tng cng trao quyn cho ph n mi c th thc hin nhanh chng v ton din c.

41

2.2.

Ci thin sc khe cho ph n ngho

Sc khe va l tin va l mc tiu quan trng trong s ci thin, nng cao i sng ca ph n. Khng c sc khe, ph n khng th hoc rt kh lao ng v lm vic. Trong nhiu trng hp, v khng c sc khe hay khng may mc phi bnh tt nn ph n li tr thnh gnh nng cho gia nh v x hi. Sm nhn thc c tm quan trng ca sc khe i vi ph n, c bit l ph n ngho, cc t chc ti chnh vi m vn lun quan tm, t chc cc chng trnh chm sc sc khe cho ph n song song hoc lng vo trong cc chng trnh tn dng v tit kim vi m. Tiu biu cho cc chng trnh chm sc sc khe kt hp vi chng trnh tn dng v tit kim vi m l cng ng tnh nguyn vin Y t BRAC (CHVs) v ASA Bangladesh Cng ng tnh nguyn vin Y t BRAC (CHVs) CHVs l chng trnh chm sc sc khe cho ph n mang thai, cc b m v tim vacxin cho tr em ngho ca BRAC Uganda. BRAC c mt cch tip cn a din cung cp chm sc sc khe thit yu. BRAC tp trung vo cng tc phng chng bnh st rt, bnh lao (TB) v HIV / AIDS v gim t l t vong tr s sinh v tr di 5 tui. BRAC tng cng kh nng tip cn chm sc sc khe bng cch tham gia cc dch v y t trc ca nh ca ngi dn v ci thin vic s dng cc c s y t ca chnh ph. Ti trung tm ca cch tip cn ca BRAC l tnh nguyn vin Y t Cng ng (CHVs), l ngi ph n c la chn t cc nhm ti chnh vi m ca BRAC v o to cung cp dch v chm sc sc khe c bn. Mi ngy, 1.600 nhn vin CHV mang cc dng c chuyn dng phc v cc dch v chm sc sc kho thit yu cho ngng ca ca cc cng ng khp Uganda. Mi CHV c trch nhim tng th cho 150 n 200 h gia nh trong khu vc ca mnh rng h s n thm, tt c trong mt cy s ca nh h. Trong khi khm, kim tra CHV v sc khe ca cc thnh vin trong gia nh, cung cp iu tr cho bnh c bn v kim tra xem nu c bt k ph n mang thai trong nh, trong trng hp ny, h c th gii thiu nhng ph n mang thai n phng khm kim tra sc khe tin sn. Cc nhn vin CHV kim c mt
42

thu nhp nh t vic bn cc sn phm chm sc sc khe, chng hn nh li thuc c iu tr, thuc trnh thai v mt s loi thuc khc. i vi cc trng hp nghim trng, bnh nhnc gii thiu n c s y t. CHVs c h tr v gim st ngi lao ng Y t Cng ng (CHWs), nhn vin chu trch nhim v thc hin chng trnh y t ca BRAC cp chi nhnh. Mt trong nhng nhim v ca mnh l gip CHVs tin hnh cc din n sc khe cng ng v cc ch nh v sinh, v sinh mi trng, HIV / AIDS v st rt. Bn cnh chng trnh CHVs, BRAC cng t chc chng trnh chm sc sc khe thit yu (EHC). (EHC) l mt m hnh kh nng m rng chm sc sc khe cng ng. Mc tiu tng th ca chng trnh l cung cp cc dch v y t c bn trong cc cng ng ni BRAC c mt nhm ti chnh vi m c thnh lp. Mt thnh vin ca mi nhm c ch nh v c o to nh mt tnh nguyn vin sc khe cng ng. CHVs phc v nhu cu sc khe ca ton th cng ng, vi s quan tm c bit cho ph n ngho v tr em. (http://www.brac.net/content/ CHVs). 2.3. Nng cao kin thc, k nng cho ph n ngho Kin thc, k nng l mt yu cu rt quan trng ph n c th nng cao i sng. Ch c vn tn dng m khng c kin thc, k nng th cng nh ph n c trong tay lng thc nhng khng bit lm th no ch bin chng thnh thc n. Khi , vn hu nh khng mang li hiu qu v to ra gi tr gia tng rt thp. Song song vi cc chng trnh cp tn dng vi m v tit kim vi m, cc t chc ti chnh vi m thng cung cp thm cc chng trnh o to, tp hun kin thc, k nng cho ph n ngho. Nu nh vn v sc khe l iu kin cn, mang li c hi pht trin cho ph n th kin thc, k nng l iu kin gip c hi pht trin tr thnh hin thc. BRAC l mt trong nhng t chc ti chnh vi m tin phong trong lnh vc o to, tp hun kin thc, k nng cho ph n ngho. in hnh l chng trnh Gio dc BRAC (BEP) giai on th t (2004-2009). Chng trnh cung cp c hi gao dc cho tr em v thanh thiu nin da trn s qun l hiu qu v kh nng cung cp
43

gio dc trung hc c s. i tng ca BEP l ngi ngho, nhng ngi sng vng su vng xa, cc c gi b hc hoc cha bao gi c ghi danh vo cc trng hc, tr em t cc nhm dn tc thiu s v tr em khuyt tt. n 9/2009 c 4,110,000 tr em tt nghip t h thng gio dc ca BRAC, t l b hc ch thp mc 5 -6% (rating report BRAC, 2010). 70% hc sinh hc theo chng trnh BEP l tr em gi, thi gian hc ca cc em rt linh hot ph hp vi hon cnh ca cc em. Cc gio vin thng xuyn n thm hi gia nh hc sinh, c bit l cc hc sinh vng mt nhiu trong cc bui hc. Mt chng trnh in hnh khc l trung tm sa BRAC. Chng trnh ny va mang li vic lm cho ngi dn Bangladesh va o to kin thc cho ngi dn ngho. Trung tm sa BRAC l u mi thu mua sa cho nhng ngi vay tn dng vi m t BRAC sn xut mang li ngun thu nhp, u ra n nh cho ngi sn xut. Vo nm 1998, BRAC thc chng trnh th tinh nhn to (AI) vi mt mng li 70 c s trn khp t nc v o to hn 1,500 cng nhn AI. Lc lng lao ng ny khng ch c hc phng php th tinh nhn to cht lng cao m cn c hc cc nghip v khc nh tim trng, chun on mang thai, giao nhn hng. Song song vi cc kha o to chuyn nghip, BRAC cng i hi rt cao. Cc trm sa ca BRAC khng thu nhp sa trong ngn hn hoc hot ng khng hiu qu th s b ng ca ngay. iu ny to ra p lc khin cc nhn cng trong cc trm sa lun n lc khng ngng. D n braNET cng mang li hiu qu trong s mnh mang li kin thc, k nng cho ph n ngho Bangladesh. D n xut pht t tng ci thin cht lng o to gio vin v chng trnh ging dy. BRAC hiu rng truy cp Internet tc cao l cch tt nht thng tin n cc gio vin v mang kin thc n cho h. Tuy nhin, Bangladesh khng c tc ph song cao trn ton quc, v th BRAC hp tc vi gNet c tr s ti San Francisco xy dng mng tc c cao hng u Bangladesh. n nm 2009, c hn 64,600 phng hc nng thn Bangladesh c ni mng Internet tc cao(rating report BRAC, 2010).
44

CHNG III BI HC DNH CHO VIT NAM 1. S quan tm ca chnh ph Vit Nam i vi hot ng tn dng v tit kim vi m V trong ti chnh vi m, cc hot ng tn dng v tit kim vi m chim phn ln nn cc chnh sch, chin lc, s u t ca chnh ph Vit Nam n ngnh ti chnh vi m c th c hiu l cc chnh sch, chin lc ca chnh ph Vit Nam i vi hot ng tn dng v tit kim vi m. Chnh ph c cc chnh sch quan tm v u t n s pht trin ca ngnh ti chnh vi m ti Vit Nam, tuy nhin trong cc chnh sch vn tn ti mt s bt cp, kh khn cho cc t chc ti chnh vi m Vit Nam. Theo yu cu ca s pht trin kinh t, Vit Nam v ang xy dng mt s lut trong lnh vc ti chnh. Nhng lut ny cng tc ng ti hot ng tn dng, tc ng trc tip v nh hng kh nhiu n tnh hnh ti chnh vi m ca Vit Nam ni chung v cc hot ng tn dng v tit kim vi m ni ring Bng 5: l trnh chnh sch lin quan n ti chnh vi m Nm Lut Ngn hng nh nc Lut cc t chc tn dng bao gm p dng cho cc ngn hng v th 1998 ch phi ngn hng (qu tn dng nhn dn v hp tc x) nhng khng p dng cho cc t chc TCVM NHNN cho cc ngn hng nh NHCSXH, NHNN&PTNT v n thc hin chnh thc cho php Hi ph n hot ng tn dng, tit kim NHNN hoti gim chnh vi m nhin cc t chc x hi khc huy ng tit xa ng ti ngho. Tuy kim l khng c c s php l Chnh sch

2000

45

2002 2003

Thnh lp ngn hng chnh sch x hi Vit Nam Lut cc t chc tn dng (sa i) nng cao cht lng hot ng, qun l v khuyn khch quyn t ch ca cc t chc tn dng Lut Hp tc x (sa i), HTX hot ng ging doanh nghip, c tnh php l, quyn t ch v c quy nh v vn r rng Cho php thnh lp cng ty ti chnh 100% vn nc ngoi Sau khi ra nhp WTO

2003 2004

2007 2011

Cho php thnh lp ngn hng 100% vn nc ngoi Xa b mi hn ch vi ngn hng 100% vn nc ngoi ( ngun: NHNN, Asia Pacific Rural Finance, APRACA 4/2003 )

Thng qua l trnh chnh sch, chnh ph ci thin ng k tnh hnh ti chnh vi m Vit Nam. Chnh ph tch ring bit ngnh ti chnh ny khi cc hot ng tn dng thng mi v giao cho cc t chc ti chnh vi m v ngn hng chnh sch x hi. y l mt bc tin ng k bi ngn hng thng mi v ngn hng chnh sch x hi hot ng theo hai mc tiu khc nhau,theo c cu t chc hot ng v mc li sut khc nhau. Ngn hng thng mi hot ng hng n li nhun cn ngn hng chnh sch x hi hot ng hng n mc tiu x hi, mc tiu xa i gim ngho v h thng li sut ca ngn hng chnh sch x hi thp hn kh nhiu so vi ngn hng thng mi. V cc chin lc pht trin ti chnh vi m ca chnh ph, ngy 6/12/2011, Th tng Chnh ph ban hnh quyt nh s 2195/QD-TTg ph duyt n xy dng v pht trin h thng ti chnh vi m ti Vit Nam n nm 2020. n nhm xy dng v pht trin h thng t chc ti chnh vi m an ton, bn vng, hng ti phc v ngi ngho, ngi c thu nhp thp, cc doanh nghip siu nh, doanh nghip nh,

46

gp phn thc hin ch trng ca ng v Nh nc v m bo an sinh x hi v gim ngho bn vng. Nhng chnh sch v chin lc ca chnh ph Vit Nam v ang pht huy hiu qu cc t chc ti chnh vi m tng cng vn ti cc h ngho trn t nc Bn cnh , vn tn ti mt s chnh sch ca chnh ph gy nhiu bt cp, kh khn cho hot ng ca cc t chc ti chnh vi m. u tin l chnh sch thu ca chnh ph p dng cho cc t chc ti chnh vi m. Mt s t chc ti chnh vi m nh TYM ang phi chu mc li sut 25% nh cc doanh nghip thng mi trong khi mc ch hot ng ch yu ca TYM l xa i gim ngho, ci thin i sng cho ch em ph n ngho cc a phng. Chnh sch thu nhiu bt cp ny lm nh hng khng nh n kt qu hot ng v pht trin ca TYM. Nu TYM c hng mc thu u i m khng phi chu mc thu 25% nh by gi th s tin thu m TYM phi np s gip c nhiu ch em ph n ang gp hon cnh kh khn hn (http://tymfund.org.vn/TinTucSuKien&action=viewNews&id=277). Bn cnh chnh sch thu, ngh nh 28/2005 ca chnh ph cng t ra khng t thch thc cho cc t chc ti chnh vi m, cc t chc mun hot ng trong lnh vc ti chnh vi m Vit Nam. T thng 11/2005, chnh ph thng qua ngh nh 28cng c u tin m ca cho cc t chc ti chnh vi m c quy m ln sang loi hnh t chc ti chnh vi m hot ng theo giy php c cp. Tuy nhin, ngh nh 28 cng to ra nhiu thch thc i vi khng t ch th bi c cu s hu cht ch hn rt nhiu, c bit khng cho php hnh thc s hu t nhn m thay vo , ch c cc t chc qun chng v cc t chc phi chnh ph trong nc mi c php s hu cc t chc ti chnh vi m. Phn ng li d lun trn, Ngh nh 165/2007/ND-CP c thng qua thng 11/2007 sa i, b sung ngh inh 28, ng thi thng t 02/2008/ND-CP cng c ban hnh vo thng 4/2008 hng dn thi hnh ngh nh ny. Ni dung sa i c bn nh sau:

47

Bng 6: Nhng sa i c bn ca Ngh nh 165 Hin ti (Ngh nh 28/165 v cc Thng t hng dn) Cng ty 1 thnh vin T chc ti chnh vi m phi c s hu ton phn bi 1 T chc chnh tr-x hi Vit Nam. Cng ty TNHH nhiu thnh vin T 2 n 5 ch s hu (Tr khi c u quyn bi Thng c Ngn hng Nh nc) Cc thnh vin tiu chun: (A) cc t chc chnh tr-x hi, (B) cc t chc x hi, (C) cc Qu x hi & t thin, (D) cc t chc ngh nghip (E) cc T chc phi Chnh ph ca Vit Nam (Ngh nh 88, 30/7/2003); cc t chc, c nhn trong nc, nc ngoi. Cc thnh vin t A n E phi s hu t nht 25%, v phi l nhng c ng ln nht. Cc c ng nc ngoi ch s hu ti a l 50% c phn ca cng ty. (ngun: 165/2007/ND_CP, 2007) Bn cnh , cc t chc ti chnh vi m mun c cp php phi p ng mt s yu cu (ngh nh 165/2007/ND-CP) Vn iu l ti thiu phi t 5 t VND D n ti chnh vi m t t nht 65% tng cc danh mc u t ( d n ti chnh vi m theo quy nh l di 30 triu VND) Danh mc cho vay c ri ro phi di 5% tng danh mc cho vay Trc khi cp php, MFO phi cam kt bng vn bn v vic c kh nng trang tri chi ph hot ng ( c th t l iu ha vn phi trn 100%) Vic quy nh c th v kht khe vic cp php hot ng cho cc t chc ti chnh vi m gip chnh ph qun l hiu qu v cht ch hn tnh hnh nhng cng l ro cn cho ngnh ti chnh vi m Vit Nam pht trin.

48

2. Tng quan tnh hnh hot ng tn dng v tit kim vi m Vit Nam Theo d liu ca mixmarket.org/mfi/country/Vietnam, n nm 2010 cc t chc ti chnh vi m Vit Nam cho 8,5 triu ngi ngho vay tn dng 4,7 t USD v nhn tin gi tit kim 1,6 t USD t 335,594 khch hng. Vo nm 2010, dn s Vit Nam l 89 triu ngi (tnh hnh dn s th gii 2010 Lin Hip Quc, 2010). Nh vy, s lng ngi dn Vit Nam tham gia vo tn dng vi m ch chim 9,55% dn s Vit Nam. Theo kho st mc sng h dn c 2010 ca Tng cc Thng k Vit Nam, nm 2010 Vit Nam c t l h ngho l 14,2%. Theo cc s liu trn, n nm 2010 cn 4, 65% s ngi ngho Vit Nam cha c tip cn vi cc hot ng ca ti chnh vi m, c bit l cc hot ng tn dng v tit kim vi m. Nhn chung, cc hot ng tn dng v tit kim vi m Vit Nam c nhiu c im ging nh cc nc khc trn th gii. Cc khon tn dng vi m dnh cho ngi ngho thng c c im l lng tn dng cho vay nh, m hnh vay theo nhm thay cho ti sn th chp, tr n vay theo cc t hng tun hng thng. Cn cc khon tit kim vi m thng c quy m rt nh, c p dng da trn hnh thc t nguyn hoc bt buc theo cc khon tn dng vi m. a s khch hng tham gia vo hot ng tn dng v tit kim vi m l ph n ngho. H thng vay hoc tit kim cho mc ch tiu dng, nui trng, sn xut, kinh doanh. Rt nhiu ph n ngho thot ngho v ci thin c i sng ca bn thn v gia nh nh tham gia cc hot ng tn dng v tit kim vi m. Nm 2009, theo nh gi ca mixmarket.org, Vit Nam c hai t chc ti chnh vi m c nm trong danh sch 2009 Mix Global 100. u tin l t chc CEP, v tr xp hng l 30. n nm 2011, CEP cho 193,238 ngi vay, trong 76% l ph n vi tng s tin 44,647,899 USD. Tip theo l t chc TYM c xp hng 98 trong danh sch. n nm 2011, TYM cho vay cc khon tn dng ln ti 13,814,464 USD. 100% thnh vin ca TYM l ph n. Hai t chc u c s t vng v ti chnh kh tt, hot ng kinh doanh c hiu qu v mang li li nhun t cc hot ng tn dng v tit kim vi m trong nc.
49

MFI ID 101516 102083 100419 102404 104279 102082 102077 102081 102079 102076 102080 102078 102407

Tn t chc TCVM Binhminh CDC CAFPE BR-VT CEP Dariu Qu pht trin ph n - HCM M7 Can Lc M7 qun DB M7 thnh ph DBP M7 ng Triu M7 Mai Sn M7 Ninh Phc M7 Ung B Plan International Vietnam TCVM Thanh Ha TYM Ngn hng chnh sch x hi VN

Nm cp nht s liu 2010 2010 2011 2010 2009 2010 2010 2010 2010 2010 2010 2010 2008

Khi lng vay ($) 332,747 12,950,230 0

Chi ph cho mi KH vay ($) 43 8 20 17

Tin gi ($) 163,413 415,804 17,896,112 325,858 190,306

S lng S lng KH vay S ngi ph n hot gi tin vay ng 709,987 3,663 4,239 3,540 1,335,634 9,777 9,677 7,822 44,647,899 193,238 198,779 146,993 1,748,719 13,152 24,526 13,152 Khi lng cho vay ($) 1,719,144 673,011 221,918 354,833 1,255,053 864,525 428,439 855,514 233,333 9,812 2,837 1,955 2,636 5,834 3,068 5,038 3,420 5,787 9,812 4,638 2,504 4,234 7,481 5,439 5,038 7,153 6,352 2,837 1,955 2,636 5,834 3,068 5,038 3,420 5,787

7,479 0 0 200,244 105,675 0 197,707

14 7 13 14 18 13 25 2

376,908 82,601 196,339 650,956 325,742 123,879 448,293 58,276

101507 100691 101444

2010 2011 2010

563,359 6,095,369 1,788,181,2 73

19

242,369

1,276,429

9,414

10,896

9,414

21

3,465,029 13,814,464 1,588,254,7 4,588,944, 63 354

8,166,28 7

10,048

4,124,70 4

Bng 7: tnh hnh mt s t chc ti chnh vi m ln Vit Nam (ngun: http://www.mixmarket.org/mfi/country/Vietnam/thng tin cp nht t chc ti chnh vi m)
50

Theo bng 6, a s cc khch hng ca cc t chc ti chnh vi m l ph n. Thm ch, vi h thng M7, 100% khch hng vay vn l ph n. Cc t chc ti chnh vi m Vit Nam u tp trung hng ti i tng l khch hng n gii. iu ny rt ph hp vi cc c im ca ti chnh vi m v c im ca ph n, nht l ph n ngho Vit Nam. iu ny cng ph hp vi xu th chung ca cc chng trnh ti chnh vi m trn th gii. Ngoi ra, theo bng 6, chi ph cho mi khch hng vay ca cc t chc ti chnh vi m l rt khc bit nhau. T chc Bnh Minh CDC c chi ph cho mi khch hng ln ti 43$/ngi trong khi chi ph cho mi khch hng vay ca Plan International Viet Nam ch c 2$/ngi. iu ny chng t hiu qu hot ng ca cc t chc ti chnh vi m l tng i khc bit nhau. Chi ph trung bnh cho mi khch hng vay l 15.23529$. Cc t chc phi chnh ph nc ngoi quan tm, u t vo cc chng trnh ti chnh vi m Vit Nam Bn cnh cc nh ti tr, t chc trong nc, cng c rt nhiu t chc phi chnh ph nc ngoi tham gia vo s pht trin ti chnh vi m Vit Nam. Mt s t chc ti chnh vi m nc ngoi u t, ti tr rt ln cho cc chng trnh ti chnh vi m Vit Nam. Trong c th k n t chc Gateway( n ), t chc Caritas (Thy S), t chc lao ng quc t ILO, ngn hng Grameen ( Bangladesh), t chc cu tr tr em T chc CEP vi s h tr ti chnh t cc t chc Oxfam Novib v Triple Jumb, Kiva Microfunds bt u thc hin d n cung tp tn dung cho ngi lao ng ngho khu vc nng thn trong thi hn 3 nm k t thng 8/2011. T chc TYM cng nhn c rt nhiu s h tr v ang hp tc vi nhiu t chc ln trn th gii. Bng 8: Mi quan h hp tc ca TYM vi cc t chc ln trn th gii

51

T chc

Lnh vc hp tc H tr k thut (o to, chuyn gia v ASA v Qu Tng tr) H tr k thut xy dng nh ca v vn cho cc chi nhnh TYM thuc tnh Vnh Phc H tr nng cp hot ng Qu Tng Tr ca TYM.

Thi gian hp tc

Cordaid, H Lan

2006 n nay

Habitat for Humanity

2006 n nay

Ford Foundation

2008-2010

ADA Luxmint, Luxembourg

H tr k thut v Xp hng T chc

2008

Citi Foundation

o to cho thnh vin ca TYM v Bo him vi m H tr k thut v o to, tit kim, bo him. H tr k thut TYM pht trin sn phm Bo him vi m H tr huy ng vn vi li sut 0% bng

2008

ILO Vietnam

2008

Rimansi

Kiva

cch ng bi vit v thnh vin TYM ln trang tin Kiva.org huy ng vn t cc c nhn trn khp th gii

Oxfam Novib

Cho vay vn

2007 n nay

52

Cho vay vn, H tr k thut (trin khai chin Rabobank dch qung b sn phm tit kim, phn mm thng tin qun l MicroCredit Enterprises OikoCredit 2007 n nay

Cho vay vn

2008 - 2012

Cho vay vn (ngun: tymfund.org.vn)

2008 - 2012

Gn y nht, vo 13/12/2011, Gim c Quc gia ca C quan Pht trin Php (AFD) ti Vit Nam k vi Ngn hng nh nc Vit Nam mt cp tha thun tr gi 1 triu USD cung cp h tr k thut cho d n ci thin khun kh php l v tng cng nng lc gim st v qun l ca ngnh ti chnh vi m Vit Nam. S h tr, u t ln t cc t chc nc ngoi gp phn pht trin mnh m cc hot ng tn dng v tit kim vi m Vit Nam. Ngnh ti chnh vi m ni chung v cc hot ng tn dng v tit kim vi m ni ring Vit Nam tuy c nhiu bc pht trin nhng vn cn nhiu hn ch nh manh mn, c ch tp trung, vn tn ti c ch bao cp cho mt s t chc ti chnh vi m hot ng cha c hiu qu. n nay, ngnh ti chnh vi m Vit Nam vn cha pht trin thnh mt h thng c. Nm 2010, mixmarket.org cn nh gi rng ngnh ti chnh vi m Vit Nam thi gian gn y ang c du hiu chng li. 3. Cc bi hc, bin php cc t chc ti chnh vi m Vit Nam nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho v mt kinh t 3.1. Bi hc b sung ngun vn cho ph n ngho Nhn chung, qua cc nm, cc t chc ti chnh vi m Vit Nam ngy cng pht trin v khng nh c vai tr v tm quan trng ca mnh i vi s pht trin ca ph n ngho. Ngn hng chnh sch x hi Vit Nam (VBSP) l mt trong hai t chc

53

ti chnh vi m ln nht Vit Nam. Xem xt tng lng tn dng cho vay v d n trung bnh trn mi khch hng ta thy cc ch s ny u tng qua cc nm. Biu 3: tng lng tn dng cho vay ca VBSP cc nm 2003-2010(v: USD)
tng lng tn dng cho vay 4,588,944,354 3,929,035,635 3,017,866,034 2,181,692,164 1,087,403,3561,149,164,276 623,560,968 855,360,589 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

(ngun:http://www.mixmarket.org/mfi/country/Vietnam ) Qua biu 3, ta thy lng tn dng cho vay ca VBSP tng dn qua cc nm, tng mnh nht t nm 2006 n nm 2010. T nm 2009 n nm 2010, lng tn dng cho vay ca VBSP tng ti 16.8%. T nm 2006 n nm 2010, lng tn dng cho vay ca VBSP tng kh u. Vic tng lng tn dng cho thy ph n c tip cn nhiu hn vi ngun vn t VBSP. Cng vi lng tn dng cho vay, d n cho vay trung bnh trn mi khch hng ca VBSP cng tng dn qua cc nm. Biu 4: d n cho vay trung binh mi khch hng ca VBSP cc nm 2003-2010 (n v: USD)
d n cho vay trung bnh mi khch hng 521 386 188 229 264 245 444 562

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

(ngun: http://www.mixmarket.org/mfi/country/Vietnam/ )
54

Qua biu 4 ta thy d n cho vay trung bnh mi khch hng ca VBSP giai on 2003-2010 tng kh tng ng vi tng lng tn dng cho vay ca VBSP. Ch nm 2005-2006 d n cho vay trung bnh ca VBSP b gim t 264 USD xung 245 USD, gim 7.2% do s lng khch hng ca VBSP thi k ny tng nhanh chng t 4,125,264 ln 4,695,986 khch hng, tng 13.8% trong khi tng lng tn dng cho vay ch tng 5.68%. Vi t l 50,51% khch hng l ph n, VBSP gp phn quan trng trong vai tr b sung ngun vn cho cc hot ng sn xut, nui trng, kinh doanh nhm ci thin i sng ca ph n ngho. Tuy nhin, cc t chc ti chnh vi m Vit Nam li hot ng t ra khng hiu qu, khng bn vng khi ch s li nhun trn tng ti sn lin tc m hoc ch t mc li nhun thp qua cc nm mc d c du hiu dn c ci thin. Biu 5: t l li nhun trn tng ti sn ca VBSP, TYM, CEP giai on 2004-2010
12.00% 10.00% 8.00% 6.00% 4.00% 2.00% 0.00% -2.00% -4.00% -6.00% 2004 2005 -4.57% 2006 -4.05% 2007 2008 2009-1.84% 2010 -2.33% -2.45% -2.91% 2.66% 8.88% 7.60% 8.95% 7.58% 9.75% 7.95% 7.93% 6.33%

6.65%

7.19% 3.57%

6.68% 5.80%

VBSP TYM CEP

-4.33%

(ngun: http://www.mixmarket.org/mfi/country/Vietnam ) Li nhun trn tng ti sn ca cc t chc ti chnh vi m khng n nh qua cc nm. T l li nhun trn tng ti sn ca 3 t chc u thp nht vo nm 2005 v t mc cao nht vo nm 2008. n nm 2009, t l ny li c xu hng gim. Li nhun trn tng ti sn t mc kh thp. Ch CEP nm 2009 t li nhun trn tng ti sn l 9.75%. VBSP thm ch li nhun trn tng ti sn lin tc m qua cc nm. iu ny

55

chng t mc d l t chc ti chnh vi m ln Vit Nam, nhng VBSP hot ng khng hiu qu, cn ph thuc nhiu vo ngun vn u t, ngn sch t chnh ph. S hot ng khng hiu qu ny s hn ch vai tr b sung ngun vn cho ph n ngho ca VBSP. Hiu qu km l mt trong nhng thch thc ln nht ca cc t chc ti chnh vi m. Yu t phn nh kh ngn ca t chc trong vic qun l chi ph tnh trn mi n v sn phm, do b nh hng trc tip t c hai yu t kh nng kim sot chi ph v mc pht trin th trng. Cc t chc ti chnh vi m hot ng khng hiu qu thng lng ph cc ngun lc v cung cp khch hng nhng sn phm, dch v km cht lng. L do l v khch hng chnh l ngi cui cng chu nhng chi ph ph tri do hot ng khng hiu qu gy nn, di hnh thc li sut cao hn v chi ph giao dch cao hn (ILO,2011) Theo quan im t ngn hng Grammen, nng cao vai tr b sung ngun vn cho ph n, trc tin cc t chc ti chnh vi m cn m bo qun l, s dng v tng cng ngun vn ca mnh mt cch hiu qu. Cc t chc c ngun vn th ph n mi c th vay vn t cc t chc . Bi ton s dng, tng cng ngun vn mt cch hiu qu l bi ton khng n gin i vi bt k mt t chc ti chnh vi m no v h va phi m bo mc tiu xa i gim ngho, an sinh x hi va phi m bo to ra li nhun duy tr v pht trin t chc, cc hot ng ca h trong khi ngun vn ch c hn. m bo c cc mc tiu ny, cc t chc ti chnh vi m cn phi thay i c cu t chc v hot ng mt cch hp l, tng cng m rng cc knh huy ng vn, qun l ngun vn v cc ri ro pht sinh mt cch hiu qu. 3.1.1. Thay i c cu t chc v c cu hot ng ca t chc ti chnh vi m Thay i c cu t chc v hot ng mt cch hp l lun l bin php c cc t chc ti chnh vi m quan tm, ch . y l bin php mang tnh bn vng, lu di nhng i hi s nng ng, thch ng nhanh vi hon cnh. Thay i c cu t chc l vic thay i b my nhn s ca t chc sao cho ph hp vi thc tin hot ng. Nhiu t chc trong qu trnh thc hin hot ng tn dng v tit kim vi m li t chc mt b my nhn s qu cng knh, gy ra lng ph v nhn s v tin lng.
56

Mt s t chc khc li c qu t ngi thc hin gy ra tnh trng mi nhn vin ca h phi chu khi lng v p lc cng vic qu ln ng thi khng gii quyt kp nhiu vn , yu cu pht sinh trong qu trnh hot ng. Cc t chc ti chnh vi m phi cn nhc t chc b my nhn s sao cho ph hp, s lng nhn vin va phi. Ngoi ra, phm cht v kh nng ca cc nhn vin cng cn c quan tm. Cc t chc ti chnh vi m Vit Nam thng a thch s dng nhng nhn vin c hc vn va phi hn nhng ngi c hc vn cao bi khi s dng nhng nhn vin c hc vn va phi, lng phi tr cho h s t hn, ng thi h s t nhy vic hay chuyn vic hn. Ngoi ra, ging nh nhiu t chc nc ngoi, v d nh ngn hng Grammen, cc t chc ti chnh vi m Vit Nam lun ch xem xt n nhng ngi cha c hoc c t kinh nghim v h cho rng cn b c s tt thng l nhng ngi do t chc o to c ch khng phi tm c. Nn xem xt tuyn dng nhng ng vin khng ch n thun lm v tin m cn v lng say m vi cng vic, nhng ngi thc s mun gp sc mnh cho cng cuc xa i gim ngho Vit Nam. c th ca hot ng tn dng v tit kim vi m l phc v ch yu cho ngi ngho, hot ng v s pht trin, ci thin i sng cho ngi ngho nn cn tuyn nhng nhn vin c tm huyt, nhit tnh, bit ng cm v s chia vi nhng hon cnh kh khn. Ngoi ra, cc nhn vin phi l nhng ngi khng ngi kh ngi kh khi phi thng xuyn cng tc cc vng su vng xa, vng c bit kh khn, nhng vng m c s vt cht cn thiu thn rt nhiu v nhn thc ca ngi dn cc vng cn thp. Nn u tin tuyn nhn vin n phc v khch hng n: a s khch hng ca cc t chc ti chnh vi m VN l n, v ph n ngho thng cm thy thoi mi hn khi lm vic vi nhng ph n khc. Nu kh tuyn dng nhn vin l n th c th xem xt tuyn dng cc ng vin nam c tinh thn, thi tn trng ph n. i vi nhn vin nam, h c u im l c sc khe tt hn v c kh nng cng tc xa nh lu hn khi phi hot ng trong cc vng su vng xa kh khn trong mt thi gian nht nh no .

57

Thay i c cu hot ng cng l bin php rt cn thit tng cng vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n. C cu hot ng l cc m hnh hot ng, sn phm ca t chc. C cu hot ng ph hp s gp phn gip ch em ph n d dng tip cn hn v hi lng vi cc chng trnh tn dng v tit kim vi m. a s m hnh hot ng ca tn dng v tit kim vi m l cho vay theo nhm khng cn th chp, tr li v vn vay theo tun hoc thng, tit kim thng i i vi tn dng vi m. Ty vo tng vng min, a phng v i tng, cc t chc ti chnh vi m c th a ra cc m hnh sao cho ph hp nht vi hon cnh v nguyn vng ca ngi dn, c bit l ca ph n ngho. V d, i vi cc i tng ph n lm vic trong lnh vc nng nghip trng trt, thu nhp ca h thng khng tnh theo thng m tnh theo ma v. ph hp, cc t chc c th a ra m hnh tn dng tr li theo ma v linh hot vi c im thu nhp ca h. 3.1.2. Bin php tng cng huy ng, b sung vn cho t chc ti chnh vi m Nhu cu vay vn tn dng ca ngi ngho l rt ln nhng v ngun vn, ngun qu tn dng ca cc t chc c hn nn cc t chc khng th p ng c ht cc nhu cu vay vn ca ngi ngho. V th tng cng m rng cc knh huy ng vn l bin php rt cn thit i vi cc t chc ti chnh vi m. Ngoi cc knh huy ng vn truyn thng t s u t, tr cp ca chnh ph hoc cc t chc trong v ngoi nc, t hot ng tit kim ca ngi dn, cn mt knh huy ng vn kh mi m Vit Nam hin nay l huy ng online. Nu c s h tr t cc ng dng ca thng mi in t, cc hot ng trn s nhanh chng, hiu qu, ph bin n nhiu ngi hn v chi ph s thp hn. T cc vn trn, ti xin xut tng m hnh cng ng cho vay. M hnh cng ng cho vay l m hnh da trn cc ng dng ca thng mi in t cho php mi ngi trch mt khon tin nh cho vay, cc khon tin nh s c tp hp thnh nhng khon tn dng ln hn v c a ti nhng ngi ngho c nhu cu vay vn. M hnh cng ng cho vay c th c xy dng tr thnh mt website ring hoc mt nhnh trong website ca t chc ti chnh vi m.
58

M hnh cng ng cho vay c ly tng t website kiva.org website ca t chc ti chnh vi m Kiva. Kiva rt thnh cng da trn phng thc huy ng vn t cng ng thng qua internet v ngy nay Kiva pht trin thnh mt t chc ln v hin ang ti tr cho rt nhiu chng trnh tn dng v tit kim vi m Vit Nam. Ti Vit Nam, rt nhiu t chc, website thnh cng trong vic huy ng tin, s tr gip cho cc hon cnh kh khn t cng ng nh dantri.com, vnexpress.net, vicongdong.vn. Qua s huy ng quyn gp ti tr ca cc t chc, website trn cho thy ngun lc, ngun vn t trong cng ng, ngi dn l rt ln. Tuy nhin, hot ng ca cc website, t chc ny l hot ng quyn gp t thin, khng phi hot ng tn dng v tit kim vi m khi cng ng, ngi dn tham gia quyn gp ng h s ch cho i v thng s khng c nhn li s tin hoc vt phm quyn gp. M hnh cng ng cho vay khc bit vi cc website, t chc ny im m hnh l mt hot ng ca tn dng v tit kim vi m. Cng ng, ngi dn cho vay mt khon tin theo m hnh ny s c nhn li s tin cng mt khon li sut trong tng lai. C nhiu nguyn nhn cc t chc ti chnh vi m ti Vit Nam nn xem xt, xy dng m hnh cng ng cho vay. Th nht, ngun vn ca cc t chc ti chnh vi m cn hn hp v cha bn vng khi phn ln ngun vn c ti tr t chnh ph v cc t chc trong v ngoi nc. iu ny s khin cc t chc ti chnh vi m Vit Nam b ng v khng bn vng khi ph thuc qu nhiu vo ngun vn c ti tr. Nu chnh ph hoc cc t chc trong v ngoi nc quyt nh ct gim ti tr th cc t chc ti chnh vi m s ri vo tnh trng thiu vn. hn ch nguy c thiu vn v hng ti ti chnh vi m bn vng, cn thc hin cc knh huy ng vn khc lu di v hiu qu hn. Th hai, ngy nay thng mi in t ang rt pht trin Vit Nam. S pht trin ca thng mi in t mang li nhiu ng dng mi, nhiu hng i mi cho cc hot ng ti chnh, kinh doanh. Tuy thng mi in t ang rt pht trin nhng cc t chc ti chnh vi m vn cha khai thc c nhiu tim nng, li ch ca s
59

pht trin ny. Nu kt hp cc ng dng ca thng mi in t vo cc hot ng tn dng v tit kim vi m hiu qu ca hot ng s c tng cao, ng thi c th gim bt c cc chi ph nh chi ph giy t, chi ph nhn vin khi cc giao dch s c thc hin thng qua cc ti khon v cc cng thanh ton online. Th ba, thng qua m hnh cng ng cho vay, ngoi huy ng vn, cc t chc ti chnh vi m cn c th tuyn truyn, marketing cc hot ng tn dng v tit kim vi m n ng o ngi dn Vit Nam hn, ng thi cc hon cnh kh khn trn c nc s c nhiu ngi bit n hn. Ngoi ra, m hnh cng ng cho vay c th tr thnh mt c s cho s pht trin mnh m ca hot ng tit kim vi m vn cha pht trin Vit Nam khi mi khon tin cho vay trong ti khon ca ngi dn cng c th coi l mt khon tin tit kim nh. c im ca m hnh cng ng cho vay l mt ng dng ca thng mi in t trong hot ng tn dng v tit kim vi m nn hot ng ca m hnh s ch yu c thc hin trn internet. M hnh gm hai phn ln l phn tnh v phn ng. Trong phn tnh s l cc bi vit gii thiu v t chc ti chnh vi m, cc thng tin v ti chnh vi m Vit Nam v th gii, thng tin v cc hon cnh kh khn trn c nc, hng dn ngi dn cc bc tham gia v hot ng trong m hnh. Phn ng trong m hnh cng ng cho vay l s tng tc gia cng ng v m hnh. Trong phn ng, ngi s dng c th ng k ti khon tham gia vo m hnh. Khi ngi s dng cho vay vn th h s bt u thc hin cc giao dch trong m hnh. M hnh s cho php ngi s dng la chn s tin cho vay, thi gian cho vay, phng thc cho vay, phng thc giao tin. S tin thp nht v thi gian ngn nht m ngi dn c th cho vay l 100,000 ng v 1 thng. i vi phng thc cho vay, ngi dn c th cho vay tng ln, cho vay ti tr, cho vay tr gp Vi mi phng thc cho vay, li sut s c s khc nhau. Li sut huy ng vn trong m hnh cng ng cho vay s thp hn mc li sut huy ng vn thng thng ca cc
60

ngn hng thng mi v mc ch chnh ca nhng ngi ng cho vay theo m hnh ny s khng phi ly li sut. Cc phng thc giao tin c th l giao tin trc tip (nhn vin ca t chc s n theo a ch ca ngi s dng cung cp nhn tin trc tip v k bin bn xc nhn nhn tin), chuyn khon qua ti khon ca ngn hng (qua ATM, chuyn khon trc tip ti ngn hng, visa-master card), chuyn khon qua cc ti khon online (baokim, mobivi, nganluong). Ngi dn s thng xuyn c thng bo v tnh hnh ti khon v cc khon tin cho vay ca mnh. Trong m hnh cng ng cho vay cc t chc ti chnh vi m s ng vai tr trung gian ti chnh nhn tin v cho vay ngi ngho vay li, v th cc t chc ti chnh vi m s c trch nhim m bo thanh ton tin cho ngi cho vay ng s tin v ng hn. Ngoi ra, m hnh s lin kt vi cc m hnh, t chc, website khc cng qung co, marketing v hp tc vi nhau. Trong m hnh s c cc ng link, cc banner ngi dn c th click vo v tm hiu thm v cc t chc, website khc. M hnh cng ng cho vay c nhiu u im, im mnh gip nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ngi ngho ni chung v ph n ngho ni ring v b sung ngun vn. M hnh cng ng cho vay da trn ng dng ca thng mi in t, hot ng ch yu trn internet nn s tc lan truyn thng tin nhanh hn, hnh thc tuyn truyn thng tin phong ph v sinh ng hn nn s c ng o ngi dn bit n v tip cn vi m hnh hn. Tc giao dch s nhanh hn khi ch cn thc hin cc bc n gin. Nu ngi dn thc hin giao dch thng qua cc cng thanh ton online, ti khon online th ch cn 5 pht l c th hon thnh giao dch. Thc hin giao dch qua m hnh, ngi dn s thun tin hn khi khng phi mt thi gian trc tip n cc im giao dch ca t chc ti chnh vi m gi tin. Chi ph i vi cc giao dch v marketing hot ng tn dng v tit kim vi m ca cc t chc ti chnh vi m s c gim ng k khi ct gim c cc chi ph v giy t, c s h tng, nhn vin (trong giao dch online, mt nhn vin trng mt
61

khong thi gian s phc v c nhiu khch hng, ngi s dng hn). ng thi, thng qua m hnh cng ng cho vay, cc t chc ti chnh vi m s lin kt c nhiu hn vi cc t chc, website, c bit l lin kt mnh m hn vi cng ng, ngi dn. Khi c s tham gia, cng thc hin ca ng o cng ng, ngi dn th cc hot ng tn dng v tit kim vi m s thnh cng hn, nng cao vai tr mt cch su sc v ton din hn i vi ngi dn ngho ni chung v ph n ngho ni ring Vit Nam. Tuy nhin, m hnh cng ng cho vay cng c mt s hn ch nht nh. Th nht, xy dng m hnh cng ng cho vay khng phi n gin. Cc t chc ti chnh vi m phi thc s nghim tc v u t cho vic xy dng m hnh th m hnh mi c th hon thin c. Khng ch u t v vn, cc t chc ti chnh vi m cng phi u t v h thng trang thit b hin i, nhn vin c kin thc v kh nng qun l v lm vic trn internet. Cng tc tuyn dng v o to nhn vin lm trn internet cng s gp khng t kh khn ngun nhn lc tay ngh cao lm vic trong lnh vc thng mi in t nc ta cn t. Th hai, cc ng dng thng mi in t mang li hiu qu cao nhng cng tim n nhiu ri ro. Cc ri ro c th l nguy c b tn cng t cc virut, hacker, nguy c li trong h thng ti khon, nguy c li xy ra trong khi thc hin giao dch, nguy c li t s thiu st ca nhn vin hoc ngi s dng. Nguy c b tn cng t cc virut, hacker c th coi l nguy him nht v cc hacker c th gy li ti khon, n cp thng tin khch hng, thc hin cc giao dch o..., c bit l khi cc hacker tn cng ph hoi h thng gy mt quyn qun tr h thng, mt tn min. i vi ri ro t li h thng v li ti khon, nguy c xy ra cng cao v h thng ca m hnh khng th hon thin ngay t ban u c m phi tng bc hon thin theo thi gian. iu ny nh hng c bit nghim trng n uy tn ca t chc ti chnh vi m v m hnh cng ng cho vay. Th ba, trong trng hp m hnh khng thu ht c s ch , quan tm t ngi dn th m hnh s tht bi v c s chnh m hnh hot ng l s tham gia ca ngi dn.

62

Nu cc t chc ti chnh vi m Vit Nam u t ton din v c vn, cng ngh thit b v nhn lc, kt hp vi s ti tr, hng dn t chnh ph v cc t chc c kinh nghim th cc ri ro trn s c ngn nga v gim thiu. Thi gian u bc vo hot ng, m hnh cng ng cho vay s gp nhiu kh khn cng nh tn ti nhiu hn ch, tuy nhin khi c s gp sc xy dng v tham gia ca c cc t chc ti chnh vi m v cng ng th dn dn m hnh s ln mnh, gp phn b sung, tng cng ngun vn cho cc t chc ti chnh vi m trong cng cuc ci thin i sng cho ngi ngho, ph n ngho. 3.1.3. Bin php qun l ngun vn v cc ri ro pht sinh t vic cho vay vn Cc t chc ti chnh vi m c th qun l ngun vn v cc ri ro pht sinh t vic cho vay bng bn cch. Cch th nht l h chp nhn ri ro, tng cng b sung cho qu d phng mt vn. cch ny tuy n gin v ph bin nhng khng phi phng n hay v c th lm gim hiu qu hot ng ca cc t chc ti chnh vi m trong bi cnh cc t chc ti chnh vi m thng xuyn thiu ngun vn cho cc hot ng tn dng vi m v cc hot ng ph tr ca mnh. Cch th hai l cc t chc ti chnh vi m s chuyn giao ri ro cho mt ngi khc. Ph bin nht l thng qua bo him, v d nh mua bo him nhn th tn dng theo nhm. Khi , cng ty bo him s chu trch nhim hon tr khon n nu ngi vay gp phi ri ro (ILO,2011). Nhiu t chc ti chnh vi m thng lp cc k hoch d phng trong cc trng hp khn cp, v th h thng mua bo him cho cc khon vay, thm ch mua bo him cho cc khch hng vay ca mnh. y l mt trong nhng l do gip hot ng bo him vi m cng kh pht trin trong ngnh ti chnh vi m Vit Nam cng nh cc nc khc trn th gii. Tuy nhin, trong phm vi bi nghin cu, ti xin php khng cp su vo hot ng ny. Hai cch sau qun l ngun vn v ri ro l cc t chc ti chnh vi m c th gim nh nh hng ca ri ro bng cch xy dng cc chnh sch v quy trnh tht cn thn v phng trnh mt s kiu gian ln nht nh bng cch khng cho cc cn b tn dng trc tip lm vic vi khch hng c cm tin mt, thay vo , tt c vic gii ngn v thu nhn u phi do ngn hng i tc
63

ca t chc ti chnh vi m m nhim (ILO,2011). Cc t chc ti chnh vi m thng kt hp tt c cc cch trn tng cng m bo an ton cho ngun vn ca mnh nhm hot ng hiu qu v bn vng hn. Ngoi ra, thm nh doanh nghip v h gia nh, i tng cng rt cn thit v tn dng vi m l cho vay, l hot ng kinh doanh, khng phi hot ng t thin, nn cn m bo c s thu hi vn cho vay. Vic cho vay ng i tng s m bo cho vic ngun vn ca cc t chc ti chnh vi m c s dng, qun l hiu qu. iu ny s gip cho ngun vn c tng cng b sung, cung cp n nhng ph n thc s c nhu cu vay vn v thc s c mong mun ci thin i sng, vn ln thot ngho v lm giu. Cc cn b tn dng n quan st hot ng ca doanh nghp v nh gi cch lm vic ca ngi xin vay vi khch hng ca h cng nh tnh trng thit b ca doanh nghip . V cc doanh nghip vi m khng c nhng loi giy t m ngn hng truyn thng yu cu nn ngi cho vay vi m thng thu thp thng tin qua vic quan st. Trong qu trnh nh gi, cc cn b tn dng c th t cu hi thm d thm nu cc cu tr li ca ngi ng k vay t ra phi thc t hoc khng nht qun, ch khng nn chp nhn ngay thng tin m h nhn c (Churchill,1999). 3.2. Bi hc m rng c hi u t cho ph n K t khi Vit Nam gia nhp WTO, bi cnh kinh t ca Vit Nam c nhiu bin i quan trng. Trong , sau khi Vit Nam gia nhp WTO, Vit Nam c nhiu c hi tip cn vi th trng nc ngoi. Th trng ca Vit Nam ngy cng c m rng, nhu cu ca th trng ngy cng cao v yu cu ca th trng ngy cng a dng. i vi nhng ngi dn nhanh nhy vi th trng, l c hi h vn ln ci thin cuc sng v lm giu. Tuy nhin, i vi ngi ngho, c bit l i vi nhng ngi c nhn thc v kh nng thp th h khng th nm bt c cc c hi u t ci thin i sng, thot ngho. Nu khng c cc gii php ch ng v ton din th gim ngho s c tr cao hn i vi tng trng kinh t (VASS,2010).

64

 gip ph n ngho tip cn v thc hin ha c cc c hi u t, cc t chc ti chnh vi m ti Vit Nam thng qua cc hot ng tn dng v tit kim vi m to iu kin cho ph n ngho. Cc khon tn dng vi m, tn dng u i l ngun vn cn thit cho ph n ngho khi u cc hot ng sn xut, nui trng, kinh doanh ca mnh. Ngoi ra, cc t chc ti chnh vi m cn t chc cc bui tuyn truyn thng tin, tp hun k nng. Ti Vit Nam c rt nhiu chng trnh tn dng v tit kim vi m thnh cng trong vic m ra c hi u t cho ph n ngho. Chng trnh ti chnh vi m bn tay vng vi cc hot ng ch o l tn dng v tit kim vi m do T chc Cu tr Tr em phi hp vi Hi ph n Cn Th thc hin t 5/2010 l mt chng trnh thnh cng tiu biu. Trong chng trnh ny, ph n ngho v thu nhp thp ca Cn Th tip cn vi cc dch v ti chnh, nng cao kh nng thu nhp v gy dng ti sn. Mc tiu ca chng trnh l ci thin thu nhp v to dng ti sn cho cc h gia nh c thu nhp thp vng ngoi thnh ph Cn Th. i tng ca chng trnh ch yu l ch em ph n tham gia vo hot ng sn xut nng nghip, nui trng thy sn trong tui 18-50 v c thu nhp di 40,000 ng/ngy. Chng trnh gii thiu nhng phng thc sinh k mi v thch hp vi a phng, gip gia tng thu nhp, h tr ch em ph n tip cn vi ccc dch v ti chnh, ng thi trang b cc k nng lp ngn sch v thc hnh tit kim. T , chng trnh m ra c hi u t, sn xut, kinh doanh mi cho ph n ngho (nhm Cng tc Ti chnh vi m Vit Nam, 2012). 3.2.1. cng ng Theo thng k ca Tng cc thng k Vit Nam, a s ngi dn ngho nm vng su vng xa, vng ng bo dn tc thiu s. V tr a l ti cc vng ny thng nhiu rng ni, t ng bng, i li kh khn. to iu kin cho ngnh lm nghip cng i sng ca ngi dn ti cc vng ny pht trin, nh nc ta c chnh sch h tr v xy dng m hnh rng cng ng. Cc t chc ti chnh vi m c th xem xt, nh hng, kt hp tn dng v tit kim vi m vi m hnh rng cng ng to
65

Bin php kt hp tn dng v tit kim vi m vi m hnh rng

iu kin ngi dn ngho trong m hnh rng cng ng c tham gia vay vn tn dng, tit kim vi m. Hin nay, tn dng v tit kim vi m dnh cho ngi dn ngho, c bit l ph n ngho trong m hnh rng cng ng cn rt t, nh l v manh mn. Vic kt hp, pht trin tn dng v tit kim vi m vi m hnh rng cng ng thnh mt h thng thng nht, c quy m ln c th l mt hng i mi, gp phn nng cao hiu qu, vai tr ca c tn dng v tit kim vi m v m hnh rng cng ng i vi ngi dn ngho ni chung v ph n ngho ni ring. M hnh rng cng ng l m hnh m nh nc s giao quyn qun l mt din tch rng cho ngi dn a phng nhm va gip ngi dn n nh, ci thin i sng, nng cao thc bo v ti nguyn rng v gp phn pht trin v khai thc rng mt cch bn vng. M hnh rng cng ng c trin khai th im ti nhiu a phng trn c nc nh Bc Cn, k Lk, Sn La, Bc Giang v mang li hiu qu khng nh cho cc a phng. Tuy nhin, m hnh rng cng ng vn tn ti nhiu hn ch, vng mc trong chnh sch ca nh nc v thc hin trong i sng thc t. Theo cc nghin cu hin nay, chnh ph thng hay gi quyn qun l i vi nhng khu rng c gi tr cao hay di do v ti nguyn. Vi nhng nhm rng ny, c nhiu cng ng c quyn li gn b mt thit nn thc t h rt cn c hng dn, tp hun v tip cn vi cc khon vay tn dng c th qun l rng hiu qu. Nhng tht ng tic l iu him khi din ra thun li khi quyn li thng b ri vo mt nhm li ch nh mt cch thiu cng bng

(http://www.thiennhien.net/2010/12/02/mot-goc-nhin-ve-quan-ly-rung-cong-dong/). iu cng ng ngha vi vic ngi dn ngho s ch c giao qun l nhng din tch rng ngho trong khi h rt kh tip cn vi cc chnh sch u i, cc khon vay tn dng. Cht lng cc hot ng h tr sn xut cho h gia nh cng rt yu km. Hn th tn ti nhng nhn thc khng ng v sinh k ca ngi dn a phung v khng to cho h c hi c ni ln nhng vn ca bn thn. T nhng s yu km trn nn hiu qu ca vic m hnh rng cng ng cng nh hiu qu ca vic u t pht trin lm nghip cn thp. V th ngoi nhng chnh sch h tr
66

cn thit, ph hp t nh nc, cn c s i mi t duy v sinh k ca ngi dn a phng, vai tr ca ngi dn trong pht trin lm nghip, to c hi cho ngi dn c ni ln nguyn vng v c tha mn nhng nguyn vng nng cao i sng ngi dn. c bit, cn c cc t chc thc hin hot ng cho ngi dn ngho vay vn u t pht trin rng. Hin nay, trong m hnh rng cng ng, c mt s t chc phi chnh ph nc ngoi ti tr, cp vn cho ngi dn ngho. Tuy nhin, ngun ti tr t cc t chc phi chnh ph thng khng , khng bn vng v lu di. Ngi dn ngho cn c tip cn vi cc ngun cho vay tn dng, c bit l ngun tn dng vi m t cc t chc ti chnh vi m trong v ngoi nc. nc ta, rt t ngi dn ngho trong m hnh rng cng ng c tham gia tn dng vi m. y l nhm i tng khch hng tim nng m cc t chc ti chnh vi m cha khai thc. V tn dng v tit kim vi m v m hnh rng cng ng u c nhng c th ring nn khi kt hp hai hot ng trn, cc t chc ti chnh vi m s cn phi a ra chng trnh vi cc chnh sch, c im ph hp vi c hai. i tng chnh ca chng trnh s l ngi dn ngho trong m hnh rng cng ng. V ph n ngho thng kh khn hn trong vic tip cn vi cc ngun vn, ngun vay tn dng chnh thc nn chng trnh s tp trung hn vo i tng l ph n ngho. c im ca khon vay ca chng trnh l thi gian cho vay di, t mt nm tr ln, c h tr li sut cho ngi dn trong thi gian u ca khon vay v c im ca ngnh lm nghip l thi gian hon vn lu, t nht phi t 1 nm tr ln. Mt s c im khc ca chng trnh s ging vi hot ng tn dng v tit kim vi m truyn thng l tit kim vi m l hot ng bt buc i km vi tn dng vi m, c ch cho vay theo nhm, bo lnh nhm thay cho th chp c nhn. Ngoi cc hot ng tn dng v tit kim vi m, cc t chc ti chnh vi m c th t chc cc chng trnh o to, tp hun nng cao kin thc k nng ca ngi dn ngho v thc bo v rng, cc k thut trong trng rng, kin thc v mt s

67

loi cy rng v vt nui ph hp vi iu kin a l v kh hu ca a phng v c hiu qu kinh t cao. Bn cnh , trong chng trnh kt hp ny, cc t chc ti chnh vi m cn th u t hoc kt hp vi nh nc v cc t chc khc xy dng h thng cung cp cy ging, con ging v thu mua, bao tiu sn phm lm nghip cho ngi dn. Nu cc sn phm lm nghip ca ngi dn trong m hnh rng cng ng c tp trung thu mua v c xy dng thng hiu, thng hiu th gi tr ca cc sn phm s tng ln rt nhiu v gi c s n nh hn. Trong bi cnh Vit Nam gia nhp WTO th xy dng thng hiu cho cc sn phm lm nghip ny s gp phn tng sc cnh tranh, m rng th trng ra th gii. Chng trnh kt hp tn dng v tit kim vi m vi m hnh rng cng ng c nhiu u im, thun li trong bi cnh hin nay. u tin l chnh sch ca nh nc u khuyn khch, u t h tr hai hot ng ny pht trin. y l tin thun li cho s kt hp, pht trin song song hai hot ng. Th hai, chng trnh ph hp vi nhu cu, c im, nguyn vng ca ngi dn ngho trong m hnh rng cng ng nn s nhanh chng c ngi dn hng ng tham gia. Th ba, ngi dn a phng trong m hnh rng cng ng quen thuc vi rng ni, cng vic trng rng v c sn mt s kin thc, k nng v trng rng nn cng tc tp hun, o to k nng cho ngi dn s thun li hn. Th t, Vit Nam gia nhp WTO nn nhu cu v cc sn phm lm nghip trong v ngoi nc s tng, c hi m rng th trng l rt ln. y l c hi u t ln cho ngi dn, v chng trnh kt hp s gp phn m rng, to iu kin cho ngi dn, c bit l ngi dn ngho, ph n ngho c tip cn, nm bt v thc hin c hi u t thnh cng. Tuy nhin, chng trnh kt hp cng s gp mt s kh khn hn ch. u tin l nh nc khuyn khch, h tr s pht trin ca hai hot ng nhng c ch thc hin vn cn nhiu vng mc, bt cp. Tip theo l chng trnh s i hi s u t cao, c bit l v ngun nhn lc. Cc nhn vin trong t chc ti chnh vi m ngoi tuyn truyn cho ngi dn tham gia hot ng tn dng v tit kim vi m cn phi
68

thc hin cc bui o to, tp hun k nng. thc hin cc cng tc ny, nu ch mt t chc ti chnh vi m thc hin th rt kh thnh cng m s phi hp tc vi t chc khc c chuyn mn su hn trong lnh vc lm nghip. Bn cnh a bn ca m hnh rng cng ng a s l rng ni, giao thng kh khn nn cng tc tip cn, bm st ngi dn s gp nhiu kh khn. V a s ngi dn ngho trong m hnh rng cng ng l dn tc thiu s nn trong tp qun sng ca h vn s tn ti nhiu h tc, nhn thc thp lm gim hiu qu ca cng tc o to, tp hun. Ngoi ra, thin tai bo l, chy rng, nn cht ph rng cng s l nhng nguy c lm gim hiu qu ca chng trnh. Nu c s c gng, n lc, on kt hp tc gia chnh quyn a phng, t chc ti chnh vi m, cc t chc khc v ng o ngi dn th cc kh khn, hn ch trn s c khc phc, ngn nga mt cch c hiu qu. Khi chng trnh thc hin thnh cng s cng lc thc hin 3 mc tiu: pht trin hot ng tn dng v tit kim vi m, pht trin rng bn vng, pht trin i sng ca ngi dn ngho. Qua , tn dng v tit kim vi m s nng cao c hiu qu, vai tr i vi ngi dn ngho ni chung v ph n ngho ni ring Vit Nam. 3.3. Bi hc ngn nga v gim thiu ri ro cho ph n ngho Ngy nay, mi ngi dn, c bit l ph n u phi i mt vi nhiu ri ro. Sau khi Vit Nam gia nhp WTO, cc ri ro, nguy c tim n cn xut hin nhiu hn na. Mt s ri ro m ph n thng gp phi l ri ro v sc khe, v p lc gia nh, thin tai bnh dch, gi c th trng v nhiu ri ro khc v mt x hi. c bit, v lm pht Vit Nam rt cao, thm ch nm 2010, lm pht Vit Nam ln ti 11,75% khin i sng ca ph n gp nhiu kh khn khi chi ph tiu dng trong i sng cng tng cao. V a phn ph n ngho u lm vic trong khu vc phi chnh thc nn cc chnh sch v quyn li dnh cho h rt t v h cng t c bo v hn trc cc ri ro, nguy c tim tng. Cc hot ng tn dng v tit kim vi m gip ngn nga v gim thiu ri ro cho rt nhiu ph n ngho Vit Nam. Hc tp kinh nghim t cc t chc ti chnh
69

vi m nc ngoi, cc t chc ti chnh vi m Vit Nam nh VBSSP, CEP, TYM, M7 u a ra cc m hnh tn dng v tit kim vi m gip gim thiu nht cc ri ro c th xy ra vi ph n ngho. Song song vi hot ng cho vay tn dng, cc t chc u t vn, nh hng cho ph n v phng php s dng vn vay hiu qu, phng n u t sn xut, nui trng, kinh doanh. Ngoi ra, ph n cn c tham gia cc bui o to, tp hun kin thc, k nng, trn c s h c th nhn thc c cc ri ro v c bin php phng nga. i vi ph n b tht nghip, cc khon tn dng vi m l mt cu cnh gip h c th t mnh to ra vic lm, to ra thu nhp m khng b ph thuc vo doanh nghip hay nh my no. Rt nhiu ngi ph n tm c cho mnh cng vic ngay ti qu hng, a phng mnh sinh sng m khng phi di c ln thnh ph tm vic trong khi ti cc thnh ph, th u n cha rt nhiu ri ro hn so vi nng thn. Cc ph n tham gia vay vn c tp hp thnh cc nhm nh. Vic hot ng, lao ng trong nhm nh s gip ph n d dng i mt hn vi cc ri ro khi h c th cng nhau ngn nga, gii quyt hu qu t cc ri ro. 3.3.1. Bin php nng cao vai tr phng nga v gim thiu ri ro ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho Vit Nam nng cao vai tr ngn nga, gim thiu ri ro i vi ph n ngho, cc t chc ti chnh vi m Vit Nam c th p dng mt s bin php sau trong cc chnh sch ca tn dng v tit kim vi m - Tr tin tit kim: khi thm ha hoc ri ro xy ra, thng cc gia nh khng th nh cy hng xm hay bn b v h cng b nh hng. Do , cc khon tin gi tit kim t trc s l bin php u tin mi ngi ngh ti. Cc t chc ti chnh vi m huy ng tit kim bt buc lc ny nn cho php khch hng c rt tin - iu chnh hn tr n: trong mt s trng hp bt li, vic qun l n qu hn theo kiu khng nhn nhng s khng hp l na. Cc t chc ti chnh vi m cn iu chnh li hn tr n sao cho ph hp vi hon cnh ca tng ngi vay. Cc

70

t chc ti chnh vi m c chnh sch iu chnh hn tr n trong trng hp thm ha xy ra s sn sng i ph tt hn - Khon vay khn cp i ph vi thm ha: ngay sau khi mt tai ha xy ra, ngi dn s cn gp tin mt mua thc phm, nc sch, thuc men, dch v chm sc y t . Ty tng trng hp, cc t chc ti chnh vi m c th cn cung cp nhng khon vay nh, ngn hn c th tr cp li sut hoc cho vay khng li gip khch hng gii quyt nhng nhu cu cp thit - Vn vay ti thit: khch hng ca cc t chc cng c th cn vay tin dng li nh, c s kinh doanh hy cc cng trnh cng ng. lc ny, nhng khon vay di hn vi li sut thp c th ph hp nht - Hot ng cu tr: khi mt tai ha ln xy ra, cc t chc cu tr c th xut hin v cung cp hng vin tr cng nh tin mt cho ngi dn. T chc ti chnh vi m c th dng c s h tng ca mnh phn phi cc dch v mt cch hiu qu. Nhn t gc t chc, cc hot ng trn c vai tr quan trng, khng ch bi chng gp mi ngi khi h gp kh khn m cn lm tng s cam kt ca ngi ngho i vi t chc. Ngoi ra, b sung thm vn cng c th l cch duy nht thu hi cc kha n cha o hn (ILO,2011). Ngoi cc bin php trn, mt s bin php mang tnh v m hn cng cn c ch . u tin l bin php cung cp cc dch v bo him, bo him vi m dnh cho ph n ngho. Bo him l mt cng c c coi l hiu qu nht phng nga v hn ch ri ro. Mt bin php na c th gip ph n gim c ri ro l cc t chc ti chnh vi m Vit Nam ng ra u t, bo lnh hoc cp tn dng thnh lp mt chui h thng t cung cp nguyn liu u vo n th trng u ra cho cc sn phm. Vi bin php ny, cc t chc Vit Nam c th hc tp kinh nghim BRAC. BRAC thnh cng trong vic xy dng chui h thng cung cp v bao tiu sa v cc sn phm t sa trn th trng Bangladesh. Xy dng c chui h thng ny, cc sn

71

phm ca ngi dn, ca ph n s c m bo n nh v gi c u vo, u ra v th trng cho u ra cho cc sn phm. 4. Cc bi hc v bin php nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho Vit Nam v mt x hi 4.1. Bi hc nng cao vai tr tng cng trao quyn cho ph n Ti Vit Nam, s bt bnh ng gia nam gii v n gii vn tn ti v xy ra ti kh nhiu h gia nh trn c nc. S bt bnh ng ny khin ph n b hn ch rt nhiu trong quyn li ca mnh. Thng thng, ngi ph n Vit Nam khng c quyt nh nhng cng vic quan trng trong gia nh m phi c s chp nhn ca ngi n ng. iu ny khin ph n b ri vo tnh trng km kp v sng ph thuc hn. Nhn thc c vn ny, cc t chc ti chnh vi m Vit Nam kh ch trng n cng tc tng cng trao quyn cho ph n. Hc tp kinh nghim t cc chng trnh nh SHGs, SWAWS, cc t chc ti chnh vi m Vit Nam cng ang c gng thng qua cc hot ng tn dng v tit kim vi m v cc chng trnh kt hp ca mnh nhm trao quyn cho ph n trong ngha y nht ca t v phn u thc y cc cng ng bn vng. Tiu biu cho cc hot ng tn dng v tit kim vi m hiu qu gip tng cng trao quyn cho ph n l d n Khi u mi nm trong khun kh chng trnh nng cao quyn nng cho ph n thng qua pht trin kinh doanh v gio dc sc khe do hi lin hip ph n Vit Nam hp tc vi Uniliver Vit Nam. D n c thc hin t nm 2008 v sau 3 nm, d n Khi u mi ti Qung Bnh gp phn gip ph n ngho, cn ngho nng cao v th v quyn nng ph n trong gia nh v x hi. Bn cnh cc hot ng tn dng v tit kim vi m, ch em ph n cn c tham gia cc lp tp hun chuyn gia k thut, tp hun v lp k hoch v s dng vn vay, c bit l cc lp tp hun chm sc sc khe, xy dng hnh phc gia nh. c 576 lt truyn thng gio dc sc khe, v sinh mi trng, xy dng gia nh no m, bnh ng, tin b, hnh phc trn h thng loa truyn thanh ti cc thn

72

nm trong d n. Vi ni dung thit thc, hnh thc hot ng phong ph, d n em li cho ph n ngho, cn ngho v b con nhiu kin thc b ch, gp phn nng cao nhn thc cho ph n, t nng cao vai tr v tng cng trao quyn cho ph n (http://www.hoilhpn.org.vn/NewsDetail.asp?Catid=241&NewsId=18066&lang=VN) nng cao vai tr tng cng trao quyn cho ph n Vit Nam, cc t chc ti chnh vi m ra nhiu chnh sch v chng trnh tuyn truyn gio dc. Mt trong s cc chnh sch l cho php ph n ng tn trong cc khon tn dng hoc tit kim vi m. Khi ph n ng tn l ngi vay hoc ngi gi tit kim, h s c quyn quyt nh ln nht i vi s tin h vay hoc tit kim c. C ch ny m bo khon tin m ngi ph n vay hoc tit kim c khng b chim ot bi ngi n ng hoc ai khc trong gia nh v mt php l. Cc cn b tn dng ca cc t chc ti chnh vi m thng xuyn thm hi, thu thp thng tin v vic s dng ngun vn ca ph n khi c du hiu khng tt xut hin, h c th p dng nhng bin php kp thi. Cc t chc ti chnh vi m cng thng t chc cc bui tuyn truyn, gio dc nhn thc v quyn con ngi nhng ti mt s a phng vng su vng xa, c nhiu ng bo dn tc thiu s th cng tc tuyn truyn cha thit thc, nm bt v i su vo tp qun sng v nguyn vng ca ng bo ni y. Khi nhn thc ca nhng ngi dn tc thiu s sng ti vng su vng xa cha cao, li tn ti nhng tp qun, phong tc c h th vic gii thch v quyn con ngi kh kh khn, nht l khi cc cn b tn dng hu nh ch gii thch bng l thuyt, cha gn vi thc t i sng ngi dn. nng cao hiu qu ca cng tc tuyn truyn, cc t chc ti chnh vi m c th gn cc bi ging vi cc tr chi dn gin hoc ng kch, vui nhm va to khng kh si ni cho bui tuyn truyn, va d i su vo nhn thc ngi dn. 4.2. Bi hc ci thin sc khe cho ph n Ti Vit Nam, iu kin sng v thi quen n ung thiu v sinh cng vi vic thiu cc ba n y dinh dng, iu kin thi tit khc nghit, khi lng cng vic nng nhc v nhn thc thp v cc vn chm sc sc khe gy ra nhiu bnh
73

tt cho ngi ngho (PPA,2008). Ph n l i tng d b tn thng nn rt d gp phi cc vn v sc khe, bnh tt. i vi ph n ngho, khi b bnh, h thng c xu hng giu bnh, t cha v lo ngi s mt thm khon chi ph cho gia nh hoc mt thi gian dnh cho lao ng, lm vic khm bnh, iu tr. Mt s ph n mc phi cc chng bnh kh ni thng ngi i khm bnh, ngi chia s vi ngi khc. Vic i khm nh k, thng xuyn hu nh khng c ph n, c bit l ph n ngho quan tm ti. Chnh nhng iu ny khin nhiu ch em ph n phi chu nhng hu qu nghim trng t vic pht hin v cha tr bnh mun v phi chu sc khe km hoc mt sc lao ng gy gim hiu qu trong cng vic, lao ng v cuc sng thng ngy. Hc tp kinh nghim t cc t chc ti chnh vi m cc nc khc trn th gii, c bit l hc tp kinh nghim t BRAC vi cc chng trnh nh CHVs, EHC, cc t chc ti chnh vi m Vit Nam cng thng xuyn lng ghp cc chng trnh chm sc, khm sc khe cho ph n kt vi cc hot ng tn dng v tit kim vi m trong vng. Mc tiu ci thin sc khe cho ph n lun c quan tm v i km vi cc mc tiu chnh ca cc chng trnh tn dng v tit kim vi m. Cng tc ci thin sc khe cho ph n ca cc t chc ti chnh vi m Vit Nam ang dn c quan tm v ci thin. Trong u nm 2012 v nm 2011 va qua, cc t chc ti chnh vi m Vit Nam thc hin nhiu chng trnh khm sc khe cho ph n ti cc vng min trn c nc. Ngy 12/1/2012, t chc TYM t chc hot ng khm cha bnh min ph cho cc thnh vin ca TYM ti Thanh Ha. c gn 200 ch em ph n tham gia khm cha bnh min ph nhm pht hin bnh sm. n nay, TYM t chc khm cha bnh cho 831 ch em thnh (http://tymfund.org.vn/TinTucSuKien&action=viewNews&id=294). T 7/2001 n nay, qu h tr pht trin ph n Ninh Phc mt thnh vin ca mng li M7, do t chc Action Aid Vit Nam ti tr thc hin nhiu d n chm sc sc khe v cc bnh x hi cho ph n v tr em ti cc vng kh khn v dn tc thiu s trn a bn 3 x ngho kh ca huyn Ninh Phc l An Hi, Phc Hi v Phc Dinh
74

(http://cfrc.vn/NewsDetail.aspx?NewsID=167&iNS=5&LevelID=343&sLN=Ninh%20 Thu%E1%BA%ADn). Tuy vai tr ci thin sc khe cho ph n ngho c cc t chc ti chnh vi m quan tm v trin khai nhiu d n nhng n nay, s lng ph n c tham gia khm cha bnh vn chim t l thp trong tng s cc thnh vin tham gia vo cc hot ng tn dng v tit kim vi m. n cui nm 2010, TYM c 71,960 thnh vin tham gia (TYM,2011) nhng ch c 831 ch em ph n, chim t l 1,15% trong s thnh vin ca TYM c khm cha bnh. Cng tc khm cha bnh cho ph n ngho cn gp nhiu kh khn v ngun vn dnh cho hot ng ny khng c nhiu, ch yu c trch ra t cc d n, cc qu ti tr t chnh ph v cc t chc nc ngoi. Ngoi ra, vic trin khai cng tc khm cha bnh cng rt vt v khi a s ph n t c tip cn vi y t u sng vng su vng xa, vng ng bo dn tc thiu s. nhng vng ny, nhn thc ca ch em ph n v tm quan trng ca sc khe l cha cao v h thng khng quan tm n sc khe cng nh cc t chm sc sc khe a phng mnh. nng cao vai tr ci thin sc khe cho ph n ngho ca tn dng v tit kim vi m, cc t chc ti chnh vi m nn thng xuyn t chc cc bui tuyn truyn, gio dc v sc khe, ng thi tng cng cc t khm sc khe cho ph n ngho, c bit l ph n ngho vng su vng xa. Bn cnh cc hot ng khm cha bnh cho ph n ngho, cng tc bo v v ci thin mi trng cng rt quan trng. Mi trng sng xung quanh lun c nh hng trc tip ti sc khe ca ph n. Nu ph n phi sng ni mi trng b nhim, thng xuyn tip xc vi cc cht bn, cht thi, ha cht c hi th nguy c b suy gim sc khe v mc cc bnh v ng h hp, ng tiu ha l rt cao, ng s nht l bnh ung th. V th, cc t chc ti chnh vi m cng cn quan tm t chc cc hot ng lm sch mi trng. Vi cng tc ci thin mi trng, khng ch cn s tham gia ca cc t chc ti chnh vi m m cn cn s lin kt, hp tc vi chnh ph, vi cc d n bo v mi trng v s tham gia ca cng ng.
75

4.3. Bi hc v Tng cng kin thc, hiu bit, k nng cho ph n ngho Trong cc hot ng tn dng v tit kim vi m, cng tc o to, gio dc cho ph n ngho nhng kin thc v k nng lun c cc t chc ti chnh vi m quan tm ch v t chc thng xuyn. Trong cuc sng thng ngy cng nh trong cng vic, cc kin thc v k nng lun l nhng yu t quan trng quyt nh s thnh cng hay tht bi. C th coi l n by ph n ngho c th thot ngho, vn ln ci thin v lm giu trong cuc sng. Cc hot ng o to v ang gp phn nng tm nhn thc, tri thc v kh nng ca ph n trong lao ng v cuc sng. Cc chng trnh o to, tp hun m ra con ng mi cho ph n , gip h nhanh chng thch ng v vn ln trong bi cnh mi Vit Nam. Ti Vit Nam, cng tc o to, tp hun dnh cho ph n ngho ca cc t chc ti chnh vi m c nh gi kh cao vi nhiu hot ng din ra thng xuyn, gn b cht ch vi i sng v cng vic ca ngi ph n. Trong cng tc gio dc, o to, tp hun cc t chc ti chnh vi m tp trung hn vo i tng tui cn tr. Tiu biu l nhng chng trnh sau: Chng trnh tn dng hc sinh sinh vin ca ngn hng chnh sch x hi. Ch tnh ring tnh Long An, ngn hng chnh sch x hi trong 4 nm qua cho 35,878 hc sinh sinh vin vay vn vi s tin cho vay gn 461 t ng. Li sut ca khon vay dnh cho hc tp c u i mc 0.65%/thng, ngn hng s tnh li ngay sau khi gia nh hc sinh sinh vin nhn vn nhng khng thu li hng thng m sau khi hc sinh sinh vin ra trng mi phi tr c gc ln li, th tc vay rt n gin. Chng trnh ny gip cho hng chc nghn hc sinh sinh vin c hon cnh kh khn Long An ni ring v trn c nc ni chung yn tm hc tp

(http://www.vbsp.org.vn/viewarticle.php?artid=10536) Nm 2011, Qu H tr ph n pht trin kinh t tnh Tin Giang c s ti tr ca t chc The Norwegian Mission Alliance (NMA) kt hp cng trung tm khuyn nng khuyn ng tnh Tin Giang t chc 70 lp tp hun chuyn giao khoa hc k thut cho cc khch hng trong lnh vc trng trt, chn nui, ngnh ngh phi
76

nng nghip. Mc tiu ca chng trnh l nhm gip nhng ph n ngho c tip cn vi nhng k thut mi nhm nng cao hiu qu s dng vn vay, tng thu nhp v hng n thot ngho mt cch bn vng (http://mom.com.vn/lang/vn/hoat-dong-vadu-an/du-an-doi-tac/d%E1%BB%B1-an-d%E1%BB%91i-tacpartner-projects.html) Nm 2011, tip ni cc chng trnh o to t nhng nm trc, TYM tip tc t chc cc chng trnh o to v qun l ri ro, bo him vi m, gii v kinh doanh, nc sch v sinh mi trng, o to v y t cho gn 14,700 lt thnh vin ca TYM (TYM,2011) Sau cc n lc, c gng cng cc chng trnh o to, tp hun v h tr gio dc ton din v thit thc, n nay hin tng tr em b hc sm c ci thin, i ng n tr thc c tng ln v c s lng v cht lng. Ph n ngy cng c nng cao nhn thc, kin thc v lut php, chnh sch, v x hi, gia nh, lao ng. Tuy t c nhiu thnh tu, nhng vn cn tn ti mt s mt hn ch. Cht lng lao ng ca ph n cn thp so vi cht lng bnh qun chung ca lc lng lao ng c nc. iu ny nh hng khng nh n hiu qu hot ng sn xut, nui trng v kinh doanh ca ph n. S ng lao ng n vn cha qua o to ngh, lm vic nhng ngnh ngh khng i hi chuyn mn k thut cao, thu nhp thp, iu kin lao ng khng m bo, vic lm thiu n nh. iu ny khin cho thu nhp ca lao ng n tr nn bp bnh, lao ng n phi i mt vi nhiu ri ro hn, chu nhiu thit thi hn trong cc chnh sch tr cp ngoi lng. Lao ng n s phi lm vic trong cc khu vc ngnh ngh phi chnh thc, v th quyn li ca h s khng c m bo. Nhm ph n yu th, ph n di c t do, ph n dn tc thiu s s gp phi nhiu kh khn trong i sng hn. 4.4. Bin php nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngh Vit Nam v mt x hi: m hnh kt ni leaders Vi mong mun nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho v mt x hi, ti xin php c xut tng v m hnh kt ni leaders.

77

M hnh kt ni leaders l m hnh hot ng ca tn dng v tit kim vi m, trong cc n trng nhm trong cc nhm nh kt ni, hp tc li vi nhau thnh trong cng vic v cuc sng, cng tham gia mt cch ton din vo cc hot ng v h tr ln nhau trong cng tc a nng cao hiu qu hot ng ca nhm. Mc tiu ca m hnh l thng qua s kt ni, hp tc ca cc trng nhm n to ngun nhn lc c s cho hot ng ca tn dng v tit kim vi m v cc chng trnh hot ng i km nhm ph bin chng mt cch ton din v su sc nht n cc ph n ngho thiu kh nng tip cn vi tn dng v tit kim vi m, t nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho v mt x hi. Hin nay, khi cc nhm ph n trong tn dng v tit kim vi m cn hot ng manh mn v nh l th cc t chc ti chnh vi m khng kh nng quan tm, tr gip mt cch ton din, su sc n tt c cc nhm c. Trong khi , khi cc nhm hot ng n l mt mnh do khng c s ng cm, thu hiu vi cc nhm khc th h thng c tm l ngi ni, ngi chia s, ngi t nguyn vng ca mnh vi nhn vin ca t chc ti chnh vi m hoc vi nhm khc m thng ch chia s, t tr gip trong ni b nhm. Trong hon cnh , nu cc trng nhm n - ngi c kh nng v ting ni nht trong nhm cng chia s, bn bc tm bin php gii quyt vi nhau trc khi bo co ln nhn vin ca t chc ti chnh vi m s t c hiu qu hn. c im ca m hnh kt ni leaders l khong 5-10 trng nhm n c iu kin sng gn nhau, quen bit nhau kt ni, hp tc li vi nhau cng chia s, bn bc cc vn m nhm mnh ang gp phi nhm tng s thu hiu, hp tc gia cc nhm v a ra cc bin php gii quyt ph hp, kp thi trong kh nng ca cc trng nhm n. nh k 1-2 tun cc trng nhm s gp nhau mt ln cng bn bc, chia s. Cc trng nhm s c t chc ti chnh vi m t chc cc bui o to, tp hun ring v k nng qun l nhm, k nng tuyn truyn gio dc, kin thc y t trong nhm. ng thi, cc trng nhm s c t chc h tr thm mt phn tr cp cc trng nhm c thm kinh ph trong qu trnh hot ng, qun l trong
78

nhm. i vi cc trng nhm c kh nng tt v c tm huyt vi hot ng tn dng v tit kim vi m, cc t chc ti chnh vi m c th xem xt o to tr thnh cn. M hnh kt ni leaders c im mnh nh kt ni c cc nhm nh l li vi nhau thng qua cc trng nhm. Nh th, hot ng tn dng v tit kim vi m s gn kt c mi thnh vin tham gia hn, to iu kin ph n ngho tip cn ton din v su sc hn vi hot ng. T s kt ni, hp tc gia cc trng nhm, cc vn trong cc nhm n l s d dng c chia s hn. Khi cc nhm cng gp phi vn tng t nhau hoc vn khng th t gii quyt th c th bo co ln t chc, t t chc kp thi nm bt thng tin, nguyn vng, hon cnh ca cc thnh vin tham gia v c cc bin php gip kp thi. Khi kt ni cc trng nhm, cc trng nhm cng nh cc thnh vin trong nhm s c ting ni hn trong cng ng, trong cc thnh vin. l mt phn ca vic nng cao vai tr i vi ph n ngho v tng cng trao quyn cho h. Ngoi ra, thng qua m hnh kt ni leaders, cc t chc ti chnh vi m s c c chin lc o to hiu qu hn khi kt hp o to ph n ngho vi o to cn b c s. Mt s im yu, hn ch ca m hnh kt ni leaders l vic la chn cc thnh vin trong nhm tr thnh trng nhm khng phi d dng. C th xy ra trng hp t chc ti chnh vi m nh gi sai v nng lc cc thnh vin trong nhm, t chn ra mt nhm trng cha thc s xng ng. Khi cc trng nhm ngoi vic qun l nhm, cn phi tham gia cc bui hp trong m hnh kt ni leaders v tham gia cc kha o to, tp hun th h s mt kh nhiu thi gian trong khi h cng rt bn rn vi cuc sng cng vic v gia nh ca mnh. Ngoi ra, mc d cc trng nhm kt ni vi nhau nhng nguy c chia r, bt hp tc gia cc nhm vn c th xy ra khi cc nhm mu thun hoc khng cng quan im vi nhau v vn no . Cui cng l khi thc hin m hnh kt ni leaders th cc t chc ti chnh vi m s tn thm mt khon chi ph khng nh cho cng tc o to, tp hun hoc tr cp cho cc trng nhm n.
79

D tn ti mt s hn ch, yu im trn, nhng m hnh kt ni leaders hon ton c th p dng thc tin trong i sng nu cc t chc ti chnh vi m c s quan tm u t cho m hnh. Cc nguy c chia r hoc bt ng c th dn c ci thin khi s lin kt gia cc nhm c tng ln v cc nhm c s hiu nhau hn, ng cm vi nhau hn. Nu c p dng thnh cng vo thc tin, m hnh kt ni leaders s gp phn mnh m trong vic nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho v mt x hi.

80

KT LUN
Bm st vo mc tiu nghin cu ca ti v bng cc phng php nghin cu thch hp, bi nghin cu a ra cc ni dung sau: 1. Trong chng I, tc gi h thng ha li cc vn mang tnh l lun chung v tn dng v tit kim vi m v c im khin ph n ngho cc nc ang pht trin tr thnh i tng ch yu ca tn dng v tit kim vi m. Tn dng vi m l khon vay nh dnh cho ngi ngho, cn tit kim vi m l khon gi tit kim nh ca ngi ngho. Hai hot ng ny thng c kt hp vi nhau v cng tp trung hng ti i tng l ph n ngho Hin nay, trn th gii, t l ph n ngho cn cao. Ph n ngho thng kh khn khi tip cn vi cc dch v tn dng v tit kim vi m chnh thc trong khi nhu cu ca h v dch v ny kh cao. y l nhng c im khin ph n ngho tr thnh i tng ch yu ca hat ng tn dng v tit kim vi m. 2. Chng II tp trung phn tch, nh gi v kinh nghim nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho v mt kinh t l b sung ngun vn, m rng c hi u t, phng nga, gim thiu ri ro cho ph n ngho v kinh nghim nng cao vai tr v mt x hi l tng cng trao quyn, ci thin sc khe, tng k nng, hiu bit, nng lc cho ph n ngho mt s nc ang pht trin. Bi nghin cuc bit quan tm phn tch v kinh nghim ca cc chng trnh ca ngn hng Grameen, BRAC, ASA. Cc kinh nghim rt ra c t cc chng trnh tn dng v tit kim vi m chng II l tin cho vic xut cc bin php nhm nng cao vi tr ca tn dng v tit kim vi m Vit Nam 3. Trong chng III, tc gi nh gi tnh hnh tn dng v tit kim vi m Vit Nam, cc u im v cc hn ch cn tn ti trong hot ng, kt hp vi cc phn tch, nh gi, so snh kinh nghim t cc nc ang pht trin khc, t a ra mt s bin php nhm nng cao vai tr v hiu qu hot ng ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho Vit Nam. Cc bin php quan trng c ra

81

trong bi nghin cu l : xy dng m hnh cng ng cho vay nhm nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho trong vic b sung ngun vn, thc hin chng trnh kt hp gia tn dng v tit kim vi m vi m hnh rng cng ng nng cao hiu qu vai tr m rng c hi u t v t chc m hnh kt ni leaders nhm nng cao vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho Vit Nam v mt x hi. ti hy vng phn no s gp phn gip cc t chc ti chnh vi m Vit Nam, chnh ph Vit Nam c c mt cch nhn khi qut v vai tr ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho. Cc gii php v nng cao vai tr v hiu qu ca tn dng v tit kim vi m i vi ph n ngho s l gi , bin php cho cc t chc ti chnh vi m Vit Nam p dng vo thc tin hot ng. Tc gi hy vng rng bi nghin cu s tr thnh mt ngun ti liu b ch, gp phn tch cc cho s pht trin ca cc hot ng tn dng v tit kim vi m ni ring v ngnh ti chnh vi m Vit Nam ni chung; ng thi gp phn tch cc cho cng tc xa i gim ngho, ci thin i sng ca ph n ngho ni ring v ngi ngho Vit Nam ni chung. Tuy nhin, do tnh mi m ca ti nghin cu v kh nng hn ch ca tc gi nn bi nghin cu chc chn cn nhiu khim khuyt. Tc gi mong mun nhn c s ng gp kin, phn hi t cc nh hot ng ti chnh vi m, t cc nh khoa hc, cc thy c gio ti c b sung v hon thin hn.

82

DANH MC TI LIU THAM KHO

bo co nh gi ti chnh vi m Vit Nam (7/2008), truy cp vo 12/12/2011 trang microfinance.vn, Abbi M.Kedir, Richar Disney, Indraneel Dasgupta (7/2011), Why Use ROSCAs When You Can Use Bank ? Theory and Endivence from Ethiopia, IZA DP No. 5767 Asikhia, Olalekan.U (2009), Attitudinal Response of Small and Medium Scale Business Owners to Microfinance Banking in Nigieria, European Journal of Social Sciences, volume 11, No.4 BRAC (2010), rating report BRAC BRAC (2011), Red update, volume 10, no.4 CESR Vit Nam, 6/2011, tm hiu v tn dng vi m David Roodman and Jonathan Morduch (06/2009), The Impact of Microcredit on the Poor in Bangladesh: Revisiting the Evidence, Working Paper Number 174 Don Johnston. Jonathan Morduch (2007), microcredit vs. microsaving: edivence from Indonesia Gunhild Berg, Evaluating the Impacts of Microsaving: the Case of SEWA Bank in India, University of Frankfurt, KfW Development Bank ILO (2010), thc hin ti chnh vi m thnh cng, ngn hng nh nc Vit Nam Imran Matin (2004), delivering inclusive microfinance with a porvety focus: Experiences of BRAC Isidore Ekpe, Norsiah Binti Mat , Razli Che Razak (2010). The Effect of Microfinance Factors on Women Entrepreneurs Performance in Nigeria: A Conceptual Framework, College of Business, Universiti Utara Malaysia

83

 Jonathan Morduch (5/2008), Can the Poor Afford Microcredit, NYU Wagner Working Paper Jonathan Morduch (8/2002), Analysis of the Effect of Microfinance on Porvety Reducion, NYU Wagner Working Paper No.14 Klaus Maurer (1999), Bank Rakya Indonesia (BRI); Indonesia (case study), CGAP Lakwo, A. (2007). Microfinance, rural livelihood, and women's empowerment in Uganda. t African Studies Center Research Report 2006 L Th Ln et al (2012), bn tin TCVM online s 17, nhm Cng tc ti chnh vi m Vit Nam Lin Hip Quc (2012), bo co pht trin th gii 2012 Md Ruhul Amin & Md Rashidul (2011), the impact of microfinance programs for poor people: A comparative study of Grameen Bank, BRAC and ASA som selected areas in Bangladesh, i hc Comilla. Bangladesh. Muhamad Yunus (11/2006), What is Microcredit, Grameen bank Rebecca M. Vonderlack and Mark Schreiner (9/2001), Women, Microfinance, and Savings:Lessons and Proposals, Center for Social Development, Washington University in St. Louis Rushad, F. (2004). Essays on microcredit programs and evaluation of women's success. SHGs (2005), Micro Credit and Self Help Group: A Keystoneof Microfinance in India-Women empowerment & social security, APMAS TYM (2011), Bo co thng nin 2011 United Nation New York (2010) the worlds women 2010: trends and statistics, department of Economic and Social Affairs

84

85