Chng 1. NGUYN L LM VIC CA L HI 1.1.

Vai tr ca l hi trong cng nghip v sn xut in L hi l thit b trong xy ra qu trnh t chy nhin liu, nhit lng ta ra s bin nc thnh hi, bin nng lng ca nhin liu thnh nhit nng ca dng hi. L hi l thit b c mt gn nh trong tt c cc x nghip, nh my, sn xut hi nc phc v cho qu trnh sn xut in nng trong nh my in; phc v cho cc qu trnh un nu, chng ct cc dung dch, sy sn phm trong cc qu trnh cng ngh cc nh my ha cht, ng, ru, bia, nc gii kht, thuc l, dt, ch bin nng sn v thc phm . . . . Ty thuc vo nhim v ca l hi trong sn xut, ta c th phn thnh hai loi sau: Trong cc nh my cng nghip nh nh my ha cht, ng, ru, bia, nc gii kht, thuc l, dt, ch bin thc phm . . . , hi nc phc v cho cc qu trnh cng ngh nh un nu, chng ct cc dung dch, c c v sy sn phm . . . thng l hi bo ha. p sut hi tng ng vi nhit bo ha cn thit cho qu trnh cng ngh, nhit thng t 110 n 180 0C. Loi l hi ny c gi l l hi cng nghip, c p sut hi thp, sn lng nh. Trong nh my in, l hi sn xut ra hi lm quay tuc bin, phc v cho vic sn xut in nng, i hi phi c cng sut ln, hi l hi qu nhit c p sut v nhit cao. Loi ny c gi l l hi nh my in. Nhin liu t trong l hi c th l nhin liu rn nh than, ci, b ma, c th l nhin liu lng nh du nng (FO), du diezen (DO) hoc nhin liu kh. 1.2. Nguyn l lm vic ca l hi trong nh my in Trong cc l hi nh my in, hi c sn xut ra l hi qu nhit. Hi qu nhit nhn c nh cc qu trnh: un nng nc n si, si bin nc thnh hi bo ha v qu nhit hi bin hi bo ha thnh hi qu nhit c nhit cao trong cc b phn ca l. Cng sut ca l hi ph thuc vo lu lng, nhit v p sut hi. Cc gi tr ny cng cao th cng sut l hi cng ln. Hiu qu ca qu trnh trao i nhit gia ngn la v khi vi mi cht trong l hi ph thuc vo tnh cht vt l ca mi trng (sn phm chy) v ca mi cht tham gia qa trnh (nc hoc hi) v ph thuc vo hnh dng, cu to, c tnh ca cc phn t l hi. Trn hnh 1.1 trnh by nguyn l cu to ca l hi tun hon t nhin hin i trong nh my in. Nhin liu v khng kh c phun qua vi phun s 1 vo bung la s 2, to thnh hn hp chy v c t chy trong bung la, nhit ngn la c th t ti 1.900 0C. Nhit lng ta ra khi nhin liu chy truyn cho nc trong dn ng sinh hi 3, nc tng dn nhit n si, bin thnh hi bo ha. Hi bo ha theo ng sinh hi 3 i ln, tp trung vo bao hi s 5. Trong bao hi s 5, hi c phn li
1

ra khi nc, nc tip tc i xung theo ng xung 4 t ngoi tng l ri li sang ng sinh hi s 3 tip tc nhn nhit. Hi bo ha t bao hi s 5 s i qua ng gp hi s 6 vo cc ng xon ca b qu nhit s 7. b qu nhit s 7, hi bo ha chuyn ng trong cc ng xon s nhn nhit t khi nng chuyn ng pha ngoi ng bin thnh hi qu nhit c nhit cao hn v i vo ng gp sang tua bin hi v bin i nhit nng thnh c nng lm quay tua bin.

Hnh 1.1. Nguyn l cu to ca l hi 1.Vi phun nhin liu + khng kh; 1. Bung t; 3. phu tro lnh; 4. y thi x; 5. Dn ng sinh hi; 6. B qu nhit bc x; 7. B qu nhit na bc x; 8. ng hi ln. 9. B qu nhit i lu; 10. B hm nc; 11.B sy khng kh; 11. B kh bi; 13. Qut khi; 14. Qut gi; 15. Bao hi; 16. ng nc xung; 17. ng gp nc; y, ng sinh hi s 3 t pha trong tng l nn mi cht trong ng nhn nhit v sinh hi lin tc do trong ng ng sinh hi 3 l hn hp hi v nc, cn ng xung 4 t ngoi tng l nn mi cht trong ng 4 khng nhn nhit do trong ng 4 l nc. Khi lng ring ca hn hp hi v nc trong ng 3 nh hn khi lng ring ca nc trong ng xung 4 nn hn hp trong ng 3 i ln, cn nc trong ng 4 i xung lin tc to nn qu trnh tun hon t nhin, bi vy l
2

hi loi ny c gi l l hi tun hon t nhin. Bung la trnh by trn hnh 1.1 l bung la phun, nhin liu c phun vo v chy l lng trong bung la. Qu trnh chy nhin liu xy ra trong bung la v t n nhit rt cao, t 1300 0C n 1900 0C, chnh v vy hiu qu trao i nhit bc x gia ngn la v dn ng sinh hi rt cao v lng nhit dn ng sinh hi thu c t ngn la ch yu l do trao i nhit bc x. hp thu c hiu qu nhit lng bc x ca ngn la ng thi bo v tng l khi tc dng ca nhit cao v nhng nh hng xu ca tro nng chy, ngi ta b tr cc dn ng sinh hi 3 xung quanh tng bung la. Khi ra khi bung la, trc khi vo b qu nhit c lm ngui mt phn cm phecston, y khi chuyn ng ngoi ng truyn nhit cho hn hp hi nc chuyn ng trong ng. Khi ra khi b qu nhit c nhit cn cao, tn dng phn nhit tha ca khi khi ra khi b qu nhit, phn ui l ngi ta t thm b hm nc v b sy khng kh. B hm nc c nhim v gia nhit cho nc nng nhit ca nc t nhit ra khi bnh gia nhit ln n nhit si v cp vo bao hi 5. y l giai on u tin ca qu trnh cp nhit cho nc thc hin qu trnh ha hi ng p nc trong l. S c mt ca b hm nc s lm gim tng din tch b mt t ca l hi v s dng trit hn nhit lng ta ra khi chy nhin liu, lm cho nhit khi thot khi l gim xung, lm tng hiu sut ca l. Khng kh lnh t ngoi tri c qut gi 14 ht vo v thi qua b sy khng kh 11. b sy, khng kh nhn nhit ca khi, nhit c nng t nhit mi trng n nhit yu cu v c a vo vi phun s 1 cung cp cho qu trnh t chy nhin liu. Nh vy b hm nc v b sy khng kh hon tr li bung la mt phn nhit ng l b thi ra ngoi. Chnh v vy ngi ta cn gi b hm nc v b sy khng kh l b tit kim nhit. Nh vy, t khi vo b hm nc n khi ra khi b qu nhit ca l hi, mi cht (nc v hi) tri qua cc giai on hp th nhit trong cc b phn sau: Nhn nhit trong b hm nc n si, si trong dn ng sinh hi, qu nhit trong b qu nhit. Nhit lng mi cht hp thu c biu din bng phng trnh: Qmc = [i''hn - i'hn ]+ [is - i''hn + rx] + [r(1-x) + (i''qn - i'qn)] (2-1) Qmc = i''qn - i'qn + is + r - i'hn (2-1a) Trong : Qmc l nhit lng mi cht nhn c trong l hi. i'hn, i''hn : Entanpi ca nc vo v ra khi b hm nc. r : Nhit n ha hi ca nc. x : kh ca hi ra khi bao hi. i'qn, i''qn : Entanpi hi vo v ra khi b qu nhit. 1.3. Cc c tnh k thut ca L hi c tnh k thut chnh ca l l cc i lng th hin s lng v cht lng hi c sn xut ra. S lng hi sn xut ra c xc nh bng sn lng hi cn cht lng hi c xc nh bng thng s hi.
3

1- Thng s hi ca l: i vi l hi ca nh my in, hi sn xut ra l qu nhit nn thng hi ca l c biu th bng p sut v nhit hi qu nhit: Pqn (Mpa), tqn (0C). 2- Sn lng hi ca l: Sn lng hi ca l l lng hi m l sn xut ra c trong mt n v thi gian (Kg/h hoc Tn/h). Thng dng 3 khi nim sn lng. - Sn lng hi nh mc (Dm): l sn lng hi ln nht l c th t c, m bo vn hnh trong thi gian lu di, n nh vi cc thng s hi cho m khng ph hy hoc gy nh hng xu n ch lm vic ca l. - Sn lng hi cc i (Dmax): l sn lng hi ln nht m l c th t c, nhng ch trong mt thi gian ngn, ngha l l khng th lm vic lu di vi sn lng hi cc i c. Sn lng hi cc i bng: Dmax = (1,1 - 1,2) Dm (2-2) - Sn lng hi kinh t l sn lng hi m l lm vic vi hiu qu kinh t cao nht. Sn lng hi kinh t bng: Dkt = (0,8 - 0,9) Dm (2-3) 3- Hiu sut ca l: Hiu sut ca l l t s gia lng nhit m mi cht hp th c (hay cn gi l lng nhit c ch) vi lng nhit cung cp vo cho l. Hiu sut ca l k hiu bng D(i qn i 'hn ) (2-4) = BQ lv t Trong : D l sn lng hi, (kg/h) iqn l entanpi ca hi qu nhit, (Kj/kg) ihn l entanpi ca nc i vo b hm nc, (Kj/kg) B l lng nhin liu tiu hao trong mt gi, (kg/h) Qtlv: Nhit tr thp lm vic ca nhin liu, (Kj/kg). 4- Nhit th th tch ca bung la: Nhit th th tch ca bung la l lng nhit sinh ra trong mt n v thi gian trn mt n v th tch ca bung la.
qv = BQ lv t Vbl

, (W/m3)

(2-5)

Trong : Vbl: Th tch bung la, (m3), B (kg/s) i vi cc l hi nh, ngi ta cn ch n cc c tnh sau y 5- Nhit th din tch trn ghi: Nhit th din tch trn ghi l nhit lng sinh ra trong mt n v thi gian trn mt n v din tch b mt ca ghi:

BQ lv t , (W/m2) R R: din tch mt ghi, (m2). 6- Nng sut bc hi ca b mt sinh hi: qr =

4

(2-6)

Nng sut bc hi ca b mt sinh hi l kh nng bc hi ca mt n v din tch b mt t (b mt sinh hi) trong mt n v thi gian, k hiu l S, D (2-7) S = , (kg/m2h) H D: Sn lng hi ca l, (kg/h) H: din tch b mt sinh hi (b mt t), (m2)