Chng 5. Trao i nhit trong l hi Trao i nhit trong thit b l hi bao gm hai dng l bc x v i lu.

Trong phm vi bung la trao i nhit bc x l ch yu v y c bc x trc tip t ngn la c nhit cao n cc b mt truyn nhit b tr trong bung la, cn thnh phn i lu y khng ng k do tc ca dng khi nh v do cc ng sinh hi b tro bm bn nn c tr lc nhit ln. Trong ng khi ca l hi c c trao i nhit i lu v trao i nhit bc x. Trong ng khi c bc x nhit l do c cc kh ba nguyn t v cc ht tro, ht than bay theo khi, nhng trao i nhit i lu l ch yu. Chnh v vy cc b mt truyn nhit t trong ng khi c gi l b mt truyn nhit i lu. 5.1 Kh nng bc x ca ngn la Da theo cng bc x trong vng ph thy c ngi ta phn chia cc dng ngn la sng, na sng, khng sng. S bc x ca ngn la sng v na sng l do cc ht th rn trong sn phm chy, l cc ht cc, ht tro, ht m hang. S bc x ca ngn la khng sng l do c cc kh ba nguyn t nh SO2, CO2, H2O trong bung la. Cng bc x ca cc ht rn trong ngn la ph thuc vo kch thc cc ht, tnh cht v nng ca chng trong th tch ca bung la. S bc x ca cc cht kh ba nguyn t trong bung la c xc inh bi nng cc cht kh ny v bi chiu dy ca th tch bc x. H s bc x nhit ca mi trng kh c biu th qua nh lut Bu-ghe (Bouguer) k p s ag = 1 e g p , (5-1) trong : kg l h s lm yu tia bc x bi mt mi trng kh;

pp l tng phn p sut ca cc kh ba nguyn t, MPa; s l chiu dy hiu qu ca lp bc x, m. H s bc x ca ngn la (hay en ca ngn la) khi t nhin liu rn c xc nh theo biu thc sau al = 1 e kl ps , (5-2) trong : kl l h s lm yu bc x bi mi trng bung la; p l p sut ca cc cht kh trong bung la, MPa. Chiu dy hiu qu ca lp bc x trong bung la s c tnh theo cng thc: V s = 3, 6 bl , m (5-3) Fv trong : Vbl l th tch bung la, m3;

Ver. 1.0

66

Fv l din tch cc tng bung la m2.

Khi t bt than trong bung la phun, ngn la sng chon hu nh ton b th tch bung la (xem hnh v 5.1) v chiu sng ca ngn la kh ng u theo chiu cao ca bung la. H s lm yu bc x bi mi trng bung la c tnh theo cng th: k l = k g rn + k tr tr + k c

Hnh 5.1. S thay i en ngn la theo chiu cao bung la. 1-khi t bt than; 2-khi t mazut (FO)

k l = k g rn + k tr tr + k c , (5-4) trong : rn = rRO2 + rH2 O l tng cc phn th tch ca cc kh ba nguyn t;

ktr l h s lm yu bc x bi cc ht tro; tr l nng tro trong khi; kc l h s lm yu bc x bi cc ht cc; l h s k n kh nng phn ng ca nhin liu (km phn ng hay c kh nng phn ng cao). Ngn la sinh ra khi t nhin liu rn ni chung thuc kiu ngn la na sng. Ngn la khi t kh v t FO quy c gm hai phn l phn sng v phn khng sng, do vy h s bc x nhit ca ngn la ( en ca ngn la) c xc nh nh sau: a l = ma s + (1 m ) a ks , (5-5) trong : as l h s bc x nhit ca phn ngn la sng c xc nh theo cng thc (5-2), cn kl c thay bng ks: k s = k m + k g rn , vi km l h s lm yu tia bc x bi
cc ht m hng; aks l h s bc x nhit ca phn ngn la khng sng, tc l ca mi trng kh c xc nh theo cng thc (5-1); m l h s xc nh phn th tch bung la b tm ngn la chon y. m = 0,1 . Khi t kh thin nhin: Khi t FO: m = 0,55 . Khi t nhin liu rn: m = 1. H s bc x nhit ca bung la (hay en ca bung la) abl c xc nh qua h s bc x nhit ca ngn la al v h s hiu qu nhit ca dn ng trn tng, c th l:

Ver. 1.0

67

. (5-6) 1 1 + 1 d al Dng nhit bc x trung bnh c cc dn ng sinh hi hp thu l

a bl =

T q bx = c0 a bl d l 103 , kW/m2 100

(5-7)

trong : Tl l nhit hiu qu trung bnh ca mi trng kh trong bung la, K; d l h s hiu qu nhit ca dn ng c xc nh nh sau: d = x , (5-8) vi x l h s gc v l h s bm bn quy c. 5.2 Tnh trao i nhit bc x trong bung la S truyn nhit t ngn la n cc dn ng sinh hi t trn tng bung la l mt qu trnh rt phc tp, y qu trnh trao i nhit xy ra ng thi vi qu trnh chy nhin liu. chnh s chy nhin liu to ra ngun nhit bn trong mi trng bc x. Phng php tnh trao i nhit trong bung la da trn vic s dng ng thi cc kt qu nghin cu gii tch v thc nghim. Phng php ny xut pht t kh nng ng dng l thuyt ng dng phn tch cc qu trnh xy ra trong bung la. Cng thc bn thc nghim ca A. M. Gurvich c vit di dng khng th nguyn sau y c dng lm c s tnh trao i nhit trong bung la: Bo0,6 " = 0,6 , (5-9) bl Bo + Ma 0,6 bl Cng thc ny th hin s lin h gia nhit khng th nguyn ca khi ca ra bung la '' bl v tiu chun Boltzmann (Bo), tiu chun ny c trng cho t l gia lng nhit sinh ra khi chy nhin liu so vi cng ta nhit ti a n cc b mt dn ng t trn tng. c tnh ca trng nhit trong th tch bung la cng c k n qua h s M . Nhit khng th nguyn ca khi ' ' bl l t s gia nhit khi ca ra bung la T '' bl (K) v nhit on nhit (nhit chy l thuyt) Ta (K): T'' '' bl = bl , (5-10) Ta Chng ta lun lun c '' bl < 1 v n c trng cho mc gim nhit ca khi trong th tch bung la do c trao i nhit. S Bo c xc nh theo cc cng thc sau:

Ver. 1.0

68

, (5-11) c 0 d Fv Ta 3 Btt Q bx 1 Bo = v . (5-12) 4 c 0 d Fv Ta 1 ''bl c tnh nhit ch yu ca bung la l lng nhit sinh ra hu ch trong bung la Qbl v entanpi ca khi ch ra khi bung la ( ca ra bung la) I ''bl . Nhit lng sinh ra hu ch trong bung la Qbl c xc nh theo cng thc sau: lv 100 q 3 q 4 q 6 Q bl = Q tr + Q kk Q kkng + Q tth , (5-13) 100 q 4 trong : lv Qtr l nhit lng tng tr trong nhin liu dng t; Qkk l nhit lng do khng kh nng v khng kh lnh mang vo bung la; Qkkng l nhit lng khng kh thu c do n c sy s b pha trc b sy khng kh chnh ca l hi; Qtth l nhit lng do khi ti tun hon t ui l v bung la. Nhit lng do khng kh mang vo bung la Qkk bao gm nhit lng trong khng kh nng v nhit lng do khng kh lnh lt vo bung la, tc l: Qkk = Qkkn + Qkkl (5-14) 0 0 = bl bl ng Vkk (Ct )kkl + bl + ng Vkk (Ct )kkl ,(5-14) trong : bl l h s lt khng kh lnh vo bung la; ng l h s lt khng kh lnh vo h thng nghin than.

Bo =

Btt Vg cg

Entanpi ca khi ca ra bung la I ''bl c xc nh theo bng I ng vi gi tr nhit khi ca ra bung la ''bl chn trc y. Nu nh ton b nhit lng sinh ra hu ch trong bung la Qbl c truyn hon ton cho sn phm chy th ta c nhit chy l thuyt (cc i) v thng gi l nhit chy on nhit ca nhin liu: Q bl a = , (5-15) ( Vc )tb trong khong nhit 0 a (kJ/kgK). Nhit chy on nhit ph thuc vo dng nhin liu v vo h s khng kh tha v c gi tr nh sau: a = 1700 1850 oC i vi than nu v than bn; a = 1850 2100 oC i vi than , antraxit, FO v kh thin nhin. trong (Vc )tb l tng nhit dung ring trung bnh ca sn phm chy 1 kg nhin liu

Ver. 1.0

69

Vic tnh ton trao i nhit trong bung la da trn hai phng trnh ch yu sau: - Phng trnh cn bng nhit: Q bx = ( Q bl I''bl ) = ( Vc )g ( a '' bl ) , (5-16)
Phng trnh trao i nhit bc x: Btt Q bx = c 0 a bl xFv Tl 4 Ttr 4 1011 ,

y l h s gi nhit; (Vc )g l nhit dung trung bnh ca cc cht kh trong khong nhit a '' bl (kJ/kgoK). Phng trnh (5-17) c th c vit di dng khc: T4 Btt Q bx = c 0 a bl xFv Tl 4 1 tr4 .1011 . Tl Ttr 4 Khi thay = 1 4 v d = x ta c: Tl (5-19) Btt Q bx = c 0 a bl d Fv Tl 41011 . T (5-19) ta tm c din tch ca tng bung la: Btt Q bx Fv = 1011 , m2 (5-20) c 0 a bl d Tl 4 H s M k n c tnh ca trng nhit trong bung la cn c a vo cng thc (5-20), h s ny c xc nh ty thuc vo v tr tng i ca im c nhit cc i trong bung la X: M = A- B.x, (5-21) trong A v B l cc h s thc nghim, cc h s ny c gi tr khc nhau khi t cc dng nhin liu khc nhau. i vi bung la mt bung: - t FO v nhin liu kh: M = 0,54 0, 2X ; - t nhin liu rn c kh nng phn ng cao trong bung la phun v trong bung la ghi: M = 0,59 0,5M; - t nhin liu rn km phn ng (antraxit v than gy) trong bung la phun v cc loi than c tro cao: M = 0,59 0,5M; i vi bung la phun gi tr ti a ca M ly khng ln hn 0,5 khng ph thuc vo X . V tr tng i ca im c nhit cc i trong bung la X c xc nh bng t s gia khong cch t y bung la hay t gia phu tro lnh n mt phng c nhit cc i ca khi (thng cao ca trc vi phun) hvf v khong cch n gia ca ra bung la Hbl (xem hnh v 5.2): h X = vf , (5-22) H bl

(5-17)

(5-18)

Ver. 1.0

70

Hnh 5.2. V tr tng i caim c nhit cc i trong bung la

Khi tnh nhit thit k bung la, cng thc xc nh din tch b mt tng bung la c dng sau:
Btt Q bx 1 T (5-23) Fv = 1011 3 2 a 1 , m2 3 " " 5, 67.a bl d M Tbl Ta M Tbl Khi tnh nhit kim tra bung la phi xc nh nhit khi ca ra bung la theo cng thc sau: Ta " = 273 , oC (5-24) bl 0,6 a bl 1+ M Bo hay c th hn l cng thc: Ta " = 273 , oC (5-25) bl 0,6 5, 67 dtb Fv a bl Ta 3 11 M 10 + 1 Btt ( Vc ) tb trong : dtb l h s hiu qu nhit trung bnh ca dn ng t trn tng; (Vc )tb l tng nhit dung trung bnh ca sn phm chy.
2

5.3. Tnh ton trao i nhit trong ng khi pha sau bung la 5.3.1. Trao i nhit bc x trong ng khi ca l hi

Lng nhit hp thu bng bc x ca mt n v b mt truyn nhit i lu phn ui l c xc nh bi phng trnh sau a +1 4 q bx = 0 a tr T Ttr 4 , W/m2 (5-26) 2 y: a l en ca khi c k n cc ht tro cha trong khi; atr l en ca b mt hp thu nhit bng bc x ( tnh ta nhit bc x cho b mt truyn nhit i lu ta ly atr = 0, 08 ), T l nhit tnh ton ca dng khi thng tnh bng trung bnh cng ca nhit khi vo v ra khi b mt truyn nhit tnh ton (K), Ttr l nhit vch ngoi ca b mt hp thu nhit bng bc x c k n bm bn (K).

Ver. 1.0

71

hay (5-28) q bx = bx ( t tr ) , W/m2 o trong l nhit ca khi ( C). Do h s ta nhit bc x ca sn phm chy bx c tnh theo cng thc:
T 1 tr a +1 3 T T , W/m2K (5-29) bx = 5, 67.1011 a tr Ttr 2 1 T Nhit vch ng c bm tro bi ttr hp thu nhit bng bc x ly bng nhit trung bnh ca lp bn bm bn ngoi ttr v tnh theo phng trnh:
3

Phng trnh (5-26) c th vit di dng khc nh sau: 4 a tr + 1 3 1 ( Ttr T ) q bx = 0 a T (5-27) ( t tr ) , W/m 2 1 Ttr T

1 t tr = t + + 2

o q , C

(5-30)

trong : t l nhit trung bnh ca mi trng lu ng bn trong ng, bng trung bnh cng ca nhit u v nhit cui ( t = (t' + t'') / 2 ), oC; l h s bm bn b mt truyn nhit i lu (tr lc nhit ca lp bn bm trn b mt ngoi ca ng hoc ca lp cht chu la v lp x trn dn ng c gai, m2K/W; 2 l h s ta nhit t vch ng n mi cht lu ng trong ng, W/m2K; q l sut nhit lng hp thu ca b mt truyn nhit c tnh ton, kW/m2. en ca mi trng khi trong trng hp tng qut c biu din bng phng trnh sau: (5-31) a = 1 e kps . Tch s kps gi l tng lc hp thu ca sn phm chy, kps cng ln th en ca mi trng khi cng ln. Tng lc hp thu i vi dng khi c cha cc ht tro c xc nh theo cng thc: kps = ( k g rn + k tr tr ) ps , (5-32) trong : ktr l h s lm yu bc x trong th tch c cc ht tro bi; tr l nng tro trong sn phm chy, g/m3. H s lm yu bc x bi cc ht tro rn c tnh theo cng thc: 1 , (5-33) k tr = 7 d nT2 vi d n l ng knh ht tro ( m ).

Ver. 1.0

72

Chiu dy ca lp bc x gia cc ng trong chm ng i lu s ph thuc vo bc ng ngang tng i ( s1 / d ) v bc ng dc tng i ( s2 / d ) , thng s = 0,1 0, 2 m.
5.3.2 Trao i nhit i lu

B mt truyn nhit i lu thng c dng chm ng. Trong l hi mi cht (hi, nc, hn hp hi nc) chuyn ng bn trong ng v khi chuyn ng bn ngoi ng. Khi c th bc ngang hay bc dc chm ng. b mt truyn nhit i lu thng dng khi bc ngang ng. ng c b tr so le hay song song. b sy khng kh kiu ng th khi i trong ng v khng kh i ngang bn ngoi ng. Khi thit k cu to cc b mt truyn nhit i lu ca l hi phi xc nh kch thc ca b mt y v chn hnh dng ti u ca chm ng. Khi phi k n cc iu kin xc nh tin cy, kinh t v gi thnh ca ton thit b. Cc kch thc hnh hc ca cc b mt truyn nhit i lu c chn t nhng iu kin trao i nhit, bm tro, mi mn ng v tiu th in nng khc phc tr lc chuyn ng ca khi.
5.3.2.1. Cc phng trnh c bn

tnh ton b mt truyn nhit i lu ta dng hai phng trnh c bn l phng trnh truyn nhit v phng trnh cn bng nhit. Phng trnh truyn nhit (trao i nhit) cho php xc nh lng nhit hp thu ca b mt truyn nhit kHt Q= , kJ/kg (5-34) Btt trong : Q l nhit lng do b mt truyn nhit tnh ton hp thu bng i lu v bc x, kJ/kg; k l h s truyn nhit, W/m2K; H l b mt truyn nhit tnh ton, m2; t l chnh lch nhit gia mi trng nng v mi cht c t nng, K; Btt l lng nhin liu tiu hao tnh ton, kg/s. Trong cc chm ng i lu H (m2) c ly bng ton b b mt ngoi ca ng (v pha khi). B mt truyn nhit ca b sy khng kh kiu ng c tnh theo ng knh trung bnh ca ng. Phng trnh cn bng nhit dng tnh nhit lng do khi truyn i bng nhit lng do hi, nc hay khng kh hp thu: Q = ( I'g I''g + I 0 ) , kJ/kg (5-35) kklt

y: I 'g v I ''g l entanpi ca khi vo v ra khi b mt truyn nhit tnh ton,

0 kJ/kg; I kklt l nhit lng do khng kh lnh lt mang vo. Nhit lng do mi cht (hi, nc, khng kh) hp thu c tnh theo cc cng thc sau: - i vi b qu nhit i lu v b qu nhit kiu bng ng:

Ver. 1.0

73

kh l thuyt cn thit ( ''skk = bl bl ng ) ; skk l h s lt khng kh vo b sy khng kh, c ly bng lng r t pha khng kh. xc nh kch thc ca b mt truyn nhit hoc lng nhit c truyn i ta phi bit h s truyn nhit v chnh lch nhit trung bnh.
5.3.2.2. H s truyn nhit

D qx (5-36) ( i'' i' + ig. ) Qbx , kJ/kg Btt - i vi b hm nc v vng qu ca l hi trc lu: D Q= (5-37) ( i'' i' ) , kJ/kg Btt trong : D l lu lng hi nc i qua b mt truyn nhit tnh ton, kg/s; i'' v i' ln lt l entanpi ca hi (nc) ch ra v ch vo b mt tnh ton, kJ/kg; ig. l lng nhit do 1 kg hi truyn cho nc lm lnh ( b gim n kiu b mt), kJ/kg. - i vi b sy khng kh: skk 0'' 0' Q = " + (5-38) skk Iskk Iskk , 2 trong : ''skk l t l gia lng khng kh sau b sy khng kh v lng khng Q=

Trong cc chm ng i lu s truyn nhit tin hnh qu vch tr nhiu lp tc l qua ng c bm bn bn ngoi v cu cn bm bn trong. Khi tnh nhit th h s truyn nhit thng c xc nh theo cc cng thc cho vch phng nhiu lp. iu ny khng gy ra sai s ln i vi cc b mt truyn nhit lm bng cc ng trn ng thi n gin rt nhiu cho vic tnh ton. H s truyn nhit i vi vch phng nhiu lp c biu din bng cng thc sau: 1 , W/m2K (5-39) k= 1 tr kl c 1 + + + + 1 tr kl c 2 trong : 1 v 2 ln lt l h s ta nhit t mi trng nng n vch ng v t vch ng n mi trng c t nng, W/m2K; kl v kl ln lt l chiu dy v h s dn nhit ca kim loi vch ng, W/mK; = tr tr l tr lc nhit ca lp bn bm trn ng hay cn gi l h s bm bn ng, m2K/W; c c l nhit tr ca lp cn cu bm trn b mt bn trong ng, m2K/W. Thng thng nhit tr ta nhit t khi n vch (1 1 ) v nhit tr i qua lp bm bn c tr s ln nht.

Ver. 1.0

74

Nhiu khi trong tnh ton coi rng khng c cu cn bm v b qua nhit tr ca vch kim loi. Nh vy i vi b qu nhit h s truyn nhit c xc nh theo cng thc: 1 1 , W/m2K (5-40) k= = 1 1 1 + + 1 + + 1 1 2 2 Cng thc ny c dng tnh b mt truyn nhit ca b qu nhit. b qu nhit thng 2 1000 W/m2K v 1 < 100 W/m2K, tuy nhin khi khng k n nhit tr 1 2 c th phm sai s trong vic xc nh b mt t ca b qu nhit n 4%. b hm nc v b mt sinh hi c 2 = ( 5 20 ) 103 (W/m2K) nn nhit tr 1 2 c th b qua, do :
k = 1 (1 + 1 ) , W/m2K

(5-41)

b sy khng kh 1 2 . V i vi b sy khng kh ta khng c nhng s liu v nhit tr ca lp bm bn v mc bc khng u b mt bi dng khi v dng khng kh nn nh hng ng thi ca chng c k n bng h s s dng xc nh qua thc nghim. Do vy h s truyn nhit i vi b sy khng kh c tnh theo cng thc: 1 (5-42) k= = 1 2 , W/m2K 1 1 1 + 2 + 1 2 H s s dng ph thuc dng nhin liu t v kiu b sy khng kh. H s truyn nhit k b sy khng kh quay (kiu hon nhit) c xc nh theo cng thc: k= , W/m2K (5-43) 1 1 + x11 x 2 2 trong : x1 = Fg / F l t s gia din tch tit din cho khi i v din tch tit din

tng ca b sy khng kh; x 2 = Fkk / F l t s gia din tch tit din cho khng kh i v din tch tit din tng ca b sy khng kh; 1 v 2 l h s ta nhit t khi n vch kim loi v t vch kim loi cho khng kh; l h s k n nh hng ca tnh khng n nh ca s trao i nhit, c xc nh ph thuc vo tc quay ca rto nh sau: n (vng/pht) 0,5 0,85 1,0 0,97

1,5 1,0

Ver. 1.0

75

H s ta nhit t khi n vch ng ca chm ng i lu 1 c xc nh theo cng thc sau: (5-44) 1 = 1 ( l + bx ) , W/m2K trong 1 l h s s dng k n s gim lng nhit hp thu ca b mt truyn nhit do khi bao ph khng u. i vi cc ng c khi bao ph ngang cc l hi hin i ly h s = 1 .
a. H s ta nhit i lu l

H s ta nhit i lu ph thuc vo tc v nhit dng, kch thc thng xc nh, s b tr ng trong chm, dng b mt (trn hay c cnh) v c im dng khi bao ph b mt (dc, ngang hay cho), cc tnh cht ca mi trng chy qua chm ng, v trong mt s trng hp vo nhit vch ng. * H s ta nhit i lu khi dng khi bao ph ngang chm ng t song song v cc bng ng, tnh chung cho ton b b mt truyn nhit v theo ng knh ngoi ca ng c xc nh theo cng thc: (5-45) l = 0, 2 Re 0,65 Pr 0,33Cz Cs , W/m2K d vi Cz c hiu chnh v s dy ng theo ng khi i, c xc nh ty thuc vo s dy trung bnh trong tng chm nh ca chm ng c kho st nh sau: z2 < 10 Cz = 0,91 + 0, 0125 ( z2 2 ) , (5-45a) z2 10 Cz = 1 v Cs c hiu chnh v c tnh hnh hc ca chm ng, ty thuc vo bc dc v ngang tng i, 2 v 1 :
3 Cs = 1 + ( 2 1 3) 1 2 , 2 trong 1 = s1 d v 2 = s2 d . -2

(5-45b)

(5-45c) Khi 2 2, 1 < 1,5 th Cs =1, Khi 2 < 2, 1 > 3 th thay 1 = 3 vo cng thc (5-45b) * H s ta nhit i lu khi dng khi bao ph ngang chm ng t sole c xc nh theo cng thc: l = Re 0,6 Pr 0,33C's C'z , W/m2K (5-46) d trong : C's l h s c xc nh ty thuc vo bc ngang tng i 1 v vo gi tr ca 1 = 1 , (5-47) '2 1

Ver. 1.0

76

 y '2 l bc tng i trung bnh theo phng ng cho gia cc ng, v C' z l hiu chnh s dy ng theo ng khi i.

Ver. 1.0

77

* i vi chm ng trong mt phn ng b tr sole, mt s ng b tr song song th: H + ss H ss l = sole sole , W/m2K (5-48) H sole + H ss Nu phn ng b tr sole (song song) > 85% ton b b mt truyn nhit th chm ng c coi nh l chm ng sole (song song). * H s ta nhit khi bao ph dc b mt truyn nhit bi dng ri mt pha (khi, khng kh, nc, hi) c xc nh theo cng thc: l = 0, 023 Re 0,8 Pr 0,4 Ct Cd Cl , W/m2K (5-49) d trong : Ct l h s hiu chnh v nhit ph thuc vo nhit ca dng khi v nhit vch ng; Cd l h s hiu chnh v ng knh ng; Cl l h s hiu chnh v chiu di tng i (khi (l / d) 50 th Cl = 1 ). * H s ta nhit i lu i vi b sy khng kh quay (tc quay ca rto n = 1,5 5 vng/pht) v pha khi v v pha khng kh c tnh theo cng thc sau: 0,8 d t 0,4 2 l = A (5-50) Pr C t Cl , W/m K d t y: A l h s c xc nh bi loi vt liu v cch b tr b mt truyn nhit; l h s dn nhit ca khi v khng kh, W/mK; d t l ng knh tng ng, m; l tc tnh ton ca khi v khng kh, m/s.
b. H s ta nhit do bc x ca sn phm chy bx

H s ta nhit do bc x ca sn phm chy c xc nh theo cng thc sau

bx = q bx , W/m2K t tr ) (

(5-51)

5.3.2.3. chnh nhit trung bnh

chnh nhit trung bnh cho ton b mt truyn nhit l hiu s nhit ca mi trng nng v mi trng c t nng, ph thuc vo phng chuyn ng tng h gia hai mi trng.
Hnh 5.3. S thay i nhit ca cc mi trng dc theo b mt truyn nhit. a - Chuyn ng cng chiu; b - Chuyn ng ngc chiu.

Ver. 1.0

78

Trong trng hp hai dng chuyn ng cng chiu thun ty v ngc chiu thun ty th chnh nhit trung bnh c tnh nh l hiu trung bnh logarit cc nhit mi trng nng v mi trng c t nng (xem hnh v 5.3) t tb o t = l , C (5-52) tl ln tb trong : t l l hiu s nhit ln ca 2 mi trng; t b l hiu s nhit nh ca 2 mi trng (nng v c t nng). t l 1, 7 th vi chnh xc cho php c th tnh t nh sau: Khi t b t + t b (5-53) t = l = t , oC 2 trong v t l nhit trung bnh ca hai mi trng. Khi nhit ca mt trong hai mi cht khng thay i cng c th tnh t theo cc cng thc trn. Nu t th 0,92t ng th chnh lch nhit i vi s phc tp bt k no cng c th xc nh theo cng thc: t + t ng o t = th , C (5-54) 2 trong tth v tng ln lt l chnh nhit trung bnh khi hai dng cng chiu v ngc chiu hon ton. i vi s hn hp song song v hn hp ni tip ta xc nh t nh sau: (5-55) t = t ng , oC vi l h s tnh i t s dng ngc chiu sang s phc tp hn. H s trong dng ct nhau ty thuc s ln ct nhau v s thay i nhit ca mi trng nng v mi trng c t nng.
5.4 Tnh nhit thit b l hi 5.4.1 Khi nim

Tnh nhit ca l hi c th l tnh ch to hay tnh kim tra. Phng php tnh l chung cho c hai trng hp. Tnh nhit ch to v tnh nhit kim tra khc nhau mc ch tnh v cc i lng cn phi tm. Tnh nhit ch to nhm xc nh kch thc bung la v ln b mt truyn nhit ca mi phn t ca l hi c thit k, m bo nhn c sn lng hi v cc thng s nh mc ca hi ng vi thnh phn nhin liu v nhit nc cp cho trc. Trong nhim v tnh ton phi cho bit sn lng hi nh mc ca l, cc thng s ca hi ch ra khi b qu nhit, nhit nc cp v c tnh ca nhin liu. Kiu l, phng php t nhin liu, kiu bung la, nhit khi

Ver. 1.0

79

thot v nhit khng kh nng hoc cho trc trong nhim v thit k hoc chn ty thuc vo cc thng s hi, sn lng hi ca l v c tnh ca nhin liu. Nu l hi c b qu nhit trung gian th trong nhim v thit k cn cho bit lu lng v thng s ca hi qu nhit trung gian ch vo v ra khi b qu nhit trung gian. Vic tnh nhit kim tra c tin hnh cho l hi c sn, nh vy l bit kiu l hi v bung la, c tnh hnh hc ca cc b mt truyn nhit khc ca l. Mc ch tnh y l xc nh kinh t ca l v nh gi mc lm vic tin cy ca l i vi nhin liu cho, pht hin cc c tnh nhit ca l nhng ph ti khc nhau v kh nng iu chnh (s lm vic ca l hi). Vic tnh ton c th thc hin ph ti nh mc v ph ti khc nh mc. Tnh kim tra cng c tin hnh sau khi ci tin bung la hoc cc b mt truyn nhit khc nhm nng cao sn lng v tnh kinh t ca thit b l hi. Tnh kim tra c thc hin khi thay i nhit nc cp, nhit hi qu nhit, nhin liu t c tnh cht khc so vi nhin liu dng khi thit k. Cc i lng cn phi tm khi tnh kim tra l nhit khi cui bung la '' bl v trn dc ng khi i v xc nh nhit v tc khi, nc, hi, khng kh tng phn t ca l hi. Sau khi tnh nhit ca l hi c th trn c s cc s liu nhn c tin hnh tnh kh ng, thy ng, sc bn v ch nhit ca cc ng, ch nc v cht lng hi, ng lc hc ca thit b l hi v ton b khi l hi tuabin. Tip sau tnh h thng chun b nhin liu v cc phn t ca l nh vi phun chnh, vi phun ph,
5.4.2 Nhng phng trnh c bn

Thit b l hi bao gm mt s lng ln cc b mt truyn nhit t ni tip nhau dc ng khi i. S lm vic ca tng b mt truyn nhit v ca ton b l hi c m t bng mt h cc phng trnh: Cn bng vt cht, cn bng nng lng, trao i nhit v trao i cht, trng thi v chuyn ng.
1. Phng trnh cn bng vt cht Phng trnh cn bng vt cht c vit c cho cht ti nhit v cho khi. i vi cht ti nhit ta c: D h = D ncp + D x , kg/s (5-56) i vi khi ta c: 0 Vk = Vk0 + ( 1) Vkk , (5-57) 2. Phng trnh cn bng nng lng a. Phng trnh lin h gia lng nhit sinh ra v lng nhit s dng trong thit b l hi: r v BQ lv l = D ( i qn i nc ) + D trg ( i trg i trg ) + D x ( i' i nc ) , (5-58) t

vi l = 1 q i , %
i=2

Ver. 1.0

80

b. Phng trnh biu din s cn bng gia lng nhit nhn c t sn phm chy cng vi lng lt khng kh lnh v nhit lng truyn cho mi cht v to vo mi trng xung quanh: Btt ( I'' I' ) + Q lt = Di , (5-59)
3. Phng trnh trng thi Khi l mt hn hp nhiu cht kh khc nhau. Quan h gia th tch khi v nhit c th hin qua phng trnh trng thi ca kh l tng. Nhit dung ring ca tng cht kh thnh phn trong khi ph thuc vo nhit v cho trong cc bng. S lin h gia cc thng s ca cht ti nhit (phng trnh trng thi) c cho di dng bng (bng cc tnh cht vt l nhit ca nc v l hi). 4. Phng trnh trao i nhit c vit ring cho tng b mt truyn nhit. Khi tnh ton ta gii phng trnh ny cng vi cc phng trnh cn bng vt cht v cn bng nng lng vit cho tng b mt truyn nhit. Phng trnh cn bng vt cht ca b mt truyn nhit din t s khng thay i lu lng ca cht ti nhit v ca khi theo thi gian. i vi cht ti nhit th iu c ngha l c th c s thay i lu lng cht ti u hay cui b mt truyn nhit, cn trong phm vi b mt truyn nhit lu lng khng thay i D = const (5-60a) i vi ng khi ta coi rng c lt khng kh lnh u v cui b mt truyn nhit, bn thn b mt truyn nhit lm vic vi lng lt khng i v c tnh bng gi tr trung bnh s hc: (5-60b) BVk = const i vi b mt truyn nhit i lu v na bc x phng trnh trao i nhit c dng Di = kHt , (5-60c) trong t l chnh lch nhit trung bnh logarit. H cc phng trnh (5-60a) - (5-60c) c vit cho tng b mt truyn nhit. 5.4.3. Th t tnh ton 1. Th t tnh nhit thit k l hi c bao hi (c tun hon t nhin) Phc tho kiu dng l hi; - Tnh ton th tch khng kh l thuyt cn thit v th tch sn phm chy. Xc nh th tch thc ca khng kh v sn phm chy (khi); - Xc nh entanpi ca sn phm chy v ca khng kh; - Tin hnh cn bng nhit ca l hi, xc nh cc tn tht nhit q2 , q3 , q4 , q5 , q6 , tnh hiu sut ca l hi, tnh lng nhin liu tiu hao thc t v lng nhin liu tiu hao tnh ton; - Thit k bung la: Chn tit din bung la da vo nhit th din tch tit din ngang ca bung la qf (kW/m2), chn s b nhit khi ra khi bung la

Ver. 1.0

81

 '' bl , sau xc nh din tch ton b cc tng ca bung la Fv (m2), din tch b
mt hp thu nhit bng bc x ca cc dn ng sinh hi t trong bung la. Vic tnh ton nhit bung la c kt thc bng vic kim tra s ph hp ca nhit th th tch ca bung la qv (kW/m3), gi tr ca n khng c vt gi tr gii hn cho trong cc bng; - Tnh nhit pheston hoc b qu nhit kiu bng ng t ca ra bung la; - Phn phi nhit lng cho cc b mt truyn nhit t sau bung la; - Thit k b qu nhit i lu; - Thit k b hm nc; - Thit k b sy khng kh.
2. Th t tnh nhit kim tra l hi Vic tnh nhit kim tra l hi c thc hin bng phng php gn ng lin tip. Lc u cho s b nhit khi thi ra khi l hi thi , trn c s thc hin tnh nhit ca l hi v tnh ton chnh xc gi tr ca thi . Tip xc nh hiu sut

ca l hi l v tnh cc lng nhin liu tiu hao B , Btt . Sau khi chn s b gi tr ca nhit khng kh nng tKKN c th tnh nhit ca bung la v cc b mt truyn nhit khc. Nhim v ca vic tnh bung la l xc nh nhit thc ca khi ca ra bung la '' bl . Trc ht cho s b mt gi tr ca '' bl v s lm chnh xc sau theo cng thc: Ta ''bl = 273 , oC (5-61) 0,6 a bl 1+ M Bo Khi c s sai khc ln (trn 100 oC) phi chn gi tr khc ca ''bl v tnh li. Vic tnh cc b mt truyn nhit i lu t sau bung la cng theo phng php gn ng lin tip. Tnh QCB v pha khi hay v pha mi cht sau so snh QCB

vi QTN . pheston sai khc gia QCB v QTN cho php n 5%, i vi cc b mt truyn nhit i lu khc cho php sai khc gia QCB v QTN l 2%. Vic tnh ton c coi l kt thc nu gi tr ca nhit khi thi thi chn s b v gi tr tnh ton sai khc nhau bng hoc nh hn 10 oC v nhit khng kh nng chn v tnh sai khc nhau nh hn hay bng 40 oC. Nu khng tha mn nhng yu cu trn phi tnh li bng vic chn gi tr mi ca thi . Ngy nay c th ng dng nhng thnh tu ca cng ngh thng tin vo vic gii bi ton tnh nhit ca l hi. Mun vy trc ht phi xy dng m hnh ton ca l hi, lp trnh gii trn my tnh in t. Thi gian gii bi ton tnh nhit l hi trn my tnh in t khong di 10 pht.

Ver. 1.0

82