O TO NGN HN V CHIN LC PHT TRIN NGUN NHN LC VI TI CU TRC DOANH NGHIP

ThS. NGUYN TH PHONG

Vai tr ca ngun nhn lc trong doanh nghip rong h thng ngun lc cu thnh h thng kinh doanh ca doanh nghip (DN) th ngun nhn lc (NNL) l ngun lc ch yu v c bit. Xt v bn cht th cc qu trnh kinh doanh v cc qu trnh qun tr u l qu trnh lao ng. l qu trnh ngi lao ng s dng cng c lao ng tc ng vo i tng lao ng theo mt cng ngh no nhm to ra sn phm c hng ch. Trong nm yu t cu thnh qu trnh lao ng ch c yu t ngi lao ng l ch th lm ch cc yu t cn li v lm ch qu trnh. Cc yu t khc l khch th v b ng. Chnh kin thc, k nng, kinh nghim, thi ca ngi lao ng l nhn t quyt nh nng sut, cht lng v hiu qu s dng cc yu t khc ca DN. Cng chnh NNL l nhn t quyt nh trc nht ti tin , cht lng v hiu qu ca mi qu trnh kinh doanh v mi qu trnh qun tr doanh nghip. Ni mt cch khc NNL l nhn t ch yu quyt nh nng sut,

cht lng v hiu qu kinh doanh ca DN. NNL l ngun lc c bit. Trong khi nng lc sn xut ca phn a cc ngun lc khc b gii hn, th nng lc sn xut ca NNL c kh nng khai thc v pht huy ti v hn nu c s dng hp l v c to ng lc. Bi l, ngoi yu t th cht v tr tu, bn trong con ngi cn c yu t tinh thn v tm l. Tr tu, tinh thn, tm l to nn nng lc tim tng v tn ca con ngi. c mt thi ngun lc ti chnh c coi l li th cnh tranh quan trng nht ca DN, nhng ngy nay kh nng huy ng vn vi s lng ln trong di hn ngy cng thun li v n gin hn; c mt thi k thut v cng ngh l v kh li hi trong cnh tranh th ngy nay trong xu th ton cu ha i th cnh tranh cng d dng tip cn k thut, cng ngh mi cho d h c th l k n sau. Trong thi i kinh t tri thc, cnh tranh gia cc DN th hin sn phm, cng ngh, phng thc qun l v tip th. DN no thu ht v gi chn c

26

nhn s c trnh cao, nm c tri thc v bit sng to th DN ng th ch ng trong cnh tranh. Chnh v vy, cc DN cc nc pht trin quan nim tin lng, phc li v chi ph dnh cho o to NNL l ba khon mc u t chin lc. Tm quan trng ca cng tc o to NNL trong DN o to NNL trong DN l cc hot ng mang tnh hc tp, gio dc v kin thc, k nng, kinh nghim ngh nghip cho ngi lao ng do DN t chc thc hin nhm duy tr v nng cao cht lng NNL ca DN, bo m s tng thch gia ngi lao ng vi cng vic trong c hin ti v tng lai. Mc ch ca o to l nng cao hiu qu hot ng ca ngi lao ng v ca DN thng qua vic gip ngi lao ng hiu r hn bn cht cng vic, thnh tho hn cc k nng nghip v v thc hin chc nng, nhim v, trch nhim mt cch hiu qu hn vi thi tch cc hn cng nh nng cao tnh thch ng ca h vi cc cng vic trong tng lai. Nu lm tt cng tc o to DN thu c 8 li ch kinh t sau: (i) Trnh ngi lao ng c nng cao l c s cho vic nng cao nng sut lao ng c bit, nng cao cht lng cng vic, cht lng qu trnh, cht lng sn phm; (ii) Trnh gia nhng ngi lao ng trong mt dy chuyn, trong

mt b phn v trong ton DN tng thch lm c s cho s gia tng nng sut lao ng chung, nng sut lao ng nhm; (iii) Do trnh cao, ngi lao ng hiu r cng vic hn, thnh tho k nng hn nn t cn kim tra, gim st gim chi ph khng to gi tr gia tng; (iv) Khi thnh tho ngh nghip v thc k lut lao ng c nng cao th tai nn lao ng s t xy ra; (v) Kh nng sng to trong sn xut v qun l c nng cao mt li th tuyt i trong cnh tranh; (vi) To iu kin p dng tin b khoa hc - k thut vo sn xut kinh doanh v qun l; (vii) Nng cao tnh n nh v nng ng ca DN; (viii) Kt qu cui cng t c l: cng vic kinh doanh s tng trng, hiu qu v bn vng. i vi ngi lao ng, vai tr ca cng tc o to th hin ch: (i) To ra tnh chuyn nghip ca ngi lao ng; (ii) p ng nhu cu v nguyn vng ca ngi lao ng v pht trin ngh nghip v thng tin trong tng lai; (iii) Lm phong ph cng vic v tng kh nng sng to trong hot ng; (iv) To kh nng nng cao thu nhp cho ngi lao ng;

27

(v) To s gn b gia ngi lao ng v DN; (vi) M rng c hi ngh nghip v vic lm trong tng lai. Trong chin lc pht trin NNL, ngi ta quan tm ti c hai loi o to ngn hn v o to di hn. Chng trnh o to ngn hn thng c thi hn t mt vi ngy n di 1 nm. C mt quan im sai lm cho rng: o to ngn hn l bi dng hng nm, o to di hn l o to chin lc. Thc ra, ngi ta phn loi nh vy l da theo tiu ch thi lng ca chng trnh o to. Mc ch ca phn loi ny ch yu phc v cho vic cn i NNL trong k hoch sn xut kinh doanh. Xt trn gic qu trnh th o to ngn hn l chin thut o to tng bc, tng b phn nhm thc hin chin lc o to ton din v ng b ca DN. Hn th na, phn loi nh vy gip DN la chn chng trnh o to khoa hc v hiu qu ph hp vi tng i tng, cng vic v hon cnh c th. l mt ngh thut. o to ngn hn c hn ch l thi gian thc hin mt k hoch o to phi ko di; cng tc t chc o to phc tp. Tuy nhin, o to ngn hn c nhiu u im: khng lm gin on qu trnh kinh doanh v qun tr DN; khon u t cho o to c chia nh cho tng giai on khng gy cho DN s bt cp v ti chnh; DN c th khai thc c NNL cht lng cao

trong vic t o to; vic nh gi o to thc hin kp thi v thun li hn; vic iu chnh k hoch o to linh hot hn. Do vy, ngi ta thng ni o to ngn hn l phng thc thc hin chin lc pht trin NNL mt cch khn ngoan v bn vng. Bn n o to trong DN ngi ta ch yu bn n o to ngn hn l v vy. Mi quan h gia o to v chin lc pht trin NNL Trong mi trng cnh tranh ngy cng gay gt v NNL, thu ht, gi chn v pht trin NNL cht lng cao, cc DN buc phi xy dng v thc hin chin lc pht trin NNL. Chin lc ngun nhn lc l chin lc chc nng v l mt cng c nhm thc hin chin lc doanh nghip. Pht trin ngun nhn lc (PT NNL) l qu trnh nng cao nng lc sn xut v tnh hiu qu hot ng ca ngun lc con ngi trong DN, l qu trnh xy dng c cu NNL tng thch vi h thng kinh doanh ti tng thi im v ph hp vi chin lc pht trin DN. Chin lc PT NNL bao gm tng th cc hot ng nhm (i) nng cao cht lng NNL v (ii) hon thin quy m v kt cu NNL mt cch c t chc ca doanh nghip (DN). Nng cao cht lng NNL l mc tiu v nhim v ch yu ca cng tc o to. Hon thin kt cu NNL l mc tiu v nhim v ca cng tc t chc nhn s. Ni dung v chng trnh o to phi

28

c xy dng trn c s chin lc NNL. Khng th thc hin c chin lc pht trin NNL nu khng c mt chin lc o to ph hp. Nh vy, o to va l ni dung c bn va l cng c ch yu nhm thc hin chin lc pht trin NNL ca DN. o to NNL vi ti cu trc t chc doanh nghip Khi bn v ti lp doanh nghip ngi ta thng cp ti hai vn : ti lp qu trnh kinh doanh v ti cu trc t chc doanh nghip (thng c gi l ti cu trc DN). Ti lp qu trnh kinh doanh thc cht l qu trnh thay i cn bn v t duy v thit k li tn gc qu trnh kinh doanh nhm to ra s vt tri trong vic tha mn nhu cu ca khch hng. H thng qu trnh kinh doanh mi i hi phi c mt thit ch t chc mi ph hp thc hin v iu hnh n. Ti cu trc t chc thc cht l qu trnh thit k li tn gc h thng t chc cho thc s ph hp vi qu trnh kinh doanh mi c ti lp nhm thc hin mc tiu v s mng ca doanh nghip. Mc ch ca ti cu trc t chc doanh nghip l (i) xy dng b my qun l tinh gn, hiu qu; (ii) hon thin c ch iu hnh v (iii) phn b li ngun lc. B my qun l v c ch qun l mi i hi i ng cc nh qun l v nhn vin qun l c trnh tng ng. B my v c ch qun l mi c iu hnh bi i ng

nhn s trnh c khng ch lm mc tiu ca ti cu trc khng t c m cn lm t chc b ri lon v do lm v nim tin vo chin lc i mi ca DN. Mun vy, trc khi ti cu trc t chc, DN phi c mt chng trnh o to ng b, ton din c xy dng trn c s mc tiu, yu cu v ni dung ca chin lc DN v chin lc nhn s. Hay ni cch khc, o to NNL l cng c chin lc phc v mc tiu ti cu trc t chc DN. Mt vi kinh nghim chia s Qua kho st, chng ti nhn thy, tt c cc DN u c nhn vin qun l ph trch cng tc o to. Hng nm cc DN u c k hoch v t chc thc hin k hoch o to v bi dng. Cng tc o to v bi dng c cc nh qun l cp trn khuyn khch. Ch tiu o to v bi dng c coi l mt ch tiu ch yu ca phong tro thi ua. Tuy nhin, cng tc o to cn mang tnh hnh thc, khng ng b, thiu tnh chin lc. Do vy, cc chng trnh o to mang nng mc tiu b khuyt kin thc thiu ht; ch yu phc v cng vic hin ti v nht thi; i tng th hng tp trung nhn vin qun tr nm cp qun tr trung gian; mt s ni dung v chng trnh o to khng ph hp vi nhu cu ca hc vin; chng trnh o to mang nng tnh l thuyt; nhn vin ph trch o to thc hin chc nng

29

qun l hnh chnh cng tc o to l ch yu. T thc tin ca cng tc o to trong cc DN nh nc kinh doanh nng nghip, c bit l t nhng bi hc thnh cng trong o to NNL phc v chin lc DN ca cc Cng ty: Cng ty Cao su Ch Prng, Cng ty cao su Ea-Hleo; Cng ty cao su ng Nai, Cng ty cao su Phc Ha, Cng ty cao su Tn Bin, Cng ty CP ng Qung Ngi, Cng ty CP ma ng La Ng, Cng ty c ph 15, cng ty c ph 721 v Tng cng ty Lng thc min Nam, chng ti xin chia s mt s kinh nghim: (i) iu kin tin quyt cho s thnh cng ca cng tc o to gn vi chin lc nhn s v ti cu trc doanh nghip l tm nhn v quyt tm ca ban lnh o cng ty m quan trng nht l ca gim c, tng gim c cng ty. (ii) iu kin tin cho vic xy dng chin lc v chng trnh o to hiu qu l tm lc v trnh qun tr ngun nhn lc ca trng phng t chc v nhn vin ph trch o to. (iii) Chng trnh v ni dung o to phi c xy dng trc tin da trn c s chin lc DN v chin lc pht trin NNL, th n l da trn c s k hoch kinh doanh hng nm. Quy trnh mang tnh nguyn tc l: (01) xy dng chin lc DN; (02) xy dng

chin lc NNL; (03) xy dng chin lc o to; (04) xy dng k hoch o to hng nm; (05) thit k chng trnh o to c th. Mi chng trnh o to ngn hn phi thc s l mt mt xch trong chui chin lc o to ca DN. (iv) Mc d ni dung chng trnh o to c thit k trn c s k hoch chin lc v phc v chin lc, song trc khi quyt nh mt chng trnh o to c th DN cn kho st nhu cu o to ca DN, ca hc vin i tng ca chng trnh o to - c v ni dung, phng php, thi lng, thi gian, a im, phng tin v thm tr c i tng tham gia o to. Lm iu ny s hn ch c mt phn tinh thn i hc thu cho sp ca mt s hc vin. (v) Trong o to ngn hn cn trng k nng thc hnh hn l tri thc hn lm; cn i thi gian o to vi khi lng ni dung chng trnh nhm hn ch tnh trng ci nga xem hoa. (vi) Nu c th c, nn kt hp gia ging vin mi ngoi vi cc nh qun tr v chuyn mn c trnh cao trong DN (vi t cch l tr ging, hay ng ging vin) trong cc chng trnh o to k nng thc hnh nghip v. (vii) Phng php ly ngi hc lm trung tm l phng php ph hp vi o to ngi ln tui. Tuy

30

nhin, phng php ny i hi mt s iu kin bt buc: ngoi vic trang b cc phng tin h tr ging dy cn i hi quy m lp hc khng nn qu 30 ngi v thc t gic, tnh k lut cao trong hc tp ca hc vin...

(viii) Cn coi trng o to kin thc v k nng qun tr, ngh thut lnh o cho qun tr cp trung v cp c s, c bit l qun tr gia cp c s. (ix) Lin kt gia cc DN trn cng mt a bn trong cng tc o to l mt hng i nhm a mc tiu.

Ti liu tham kho:

1. Bi cnh vn ho v qun l ngun nhn lc - Jun 05- 2007 00:00 by

tramanh - Tp ch Nghin cu con ngi 2007

2. Chin lc pht trin ngun nhn lc ca Trung Quc - Bi tham lun ca

tc gi Xiao Mingzheng -Trng i hc Bc Kinh trnh by ti Hi tho Ci cch hnh chnh dnh cho cc nc chu do B Thng mi Trung Quc t chc t ngy 03/4 22/4/2008 3. Gio trnh kinh t ngun nhn lc, i hc kinh t quc dn H ni - 2008 4. Gio trnh Qun tr nhn lc, i hc kinh t quc dn H ni. 2004 5. Gio trnh Qun tr qun tr ngun nhn lc, i hc Kinh t Thnh ph H Ch Minh 1998 6. Ti lp cng ty Tuyn ngn ca cuc cch mng trong kinh doanh Michael Hammer & James Champy - NXB Thnh ph H Ch Minh- 1999

31