CZM Soc Trang

BQL DA QUN L NGUN TI NGUYN THIN NHIN TNH SC TRNG

TI LIU TP HUN

RNG NGP MN
Nm 2012

NI DUNG
1. Tng quan v rng ngp mn 2. Khi nim va c im sinh thi ca rng ngp mn 3. Vai tr ca rng ngp mn 4. Nhng nguyn nhn ch yu lam suy thoi rng ngp mn 5. Mt s gii php bo v va pht trin rng ngp mn

Phn 1

TNG QUAN V RNG NGP MN

Nm 2010, cc nh khoa hc cho bit sau khi phn tch d liu t H thng v tinh chp nh Tri t ca NASA, c tnh rng ngp mn cn tn ti chim 12,3% din tch b mt Tri t (tng ng khong 137.760 km2

RNG NGP MN TRN TH GII

Rng ngp mn c tm thy 118 quc gia v vng lnh th, trong c khong 42% rng ngp mn trn th gii c tm thy ti chu , theo sau l chu Phi vi 21%, 15% thuc Bc v Trung M, 12% ti chu i Dng v cui cng l Nam M vi 11%. Tng din tch khong 11 18 triu ha. C khong 70 loi cy rng ngp mn trn th gii, c kch thc khc nhau, chiu cao t 1,5 n 50m

Hnh nh RNM mt s n-c trn th gii

Rng ngp mn Malaysia

(nh chp t my bay)

Cy -c cao 63 m Ecuador, chu M Latinh

Photo: S. Baba

Photo: IPT - Malaysia

Cy cui bin (Heritiera liltoralis) o Iriomote Nht Bn Rng bn Papua New Guinea Sonneratia sp. in Papua New Guinea Source: Journey amongst mangroves, 1995

Rng ngp mn o Iriomote Nht bn

Rng ngp mn Vit Nam

RNM trng Cn Gi, tp. HCM

RNM trng bo v bin tnh Thi Bnh

RNM t nhin C Mau

RNM Khu Ramsar Xun Thy (Nam nh)

Ha Noi Capital

- Nm 1943 Vit Nam c trn 400.000ha. - Nm 2006 gim cn 279.000ha; - Hin nay c nc ch cn khong trn 155.290ha - gim hn 100.000ha so vi trc nm 1990.
HCM City

Rng ngp mn tnh Sc Trng

Rng ngp mn tnh Sc Trng rt a dng, bao gm nhiu li cy nh c, Bn, Mmtp trung khu vc ven Bin thuc 3 huyn C Lao Dung, Trn , Vnh Chu. Trong : - Huyn C Lao Dung: 1.433ha. - Huyn Trn : 669ha. -TX. Vnh Chu: 3.079ha

(S liu thng k nm 2012)

C 26 loi cy ngp mn c tm thy t nhin Sc Trng
1.084 4.097
669
3.079

1.433

Phng h xung yu Vng m

TX Vnh Chu

H. Trn H C Lao Dung

Phn 2

KHAI NIM V C IM H SINH THAI RNG NGP MN

Khi nim v rng ngp mn.

L h sinh thi hnh thnh v pht trin ven b (Bi bi ven sng, ven bin).

C kh nng thch ng trong mi trng nc mn, mn l

Chu trc ng ca thu triu.

H sinh thi rng ngp mn?

L mt trong nhng h sinh thi t t c bit ca vng nhit i ni chung. t t c hiu l vng m ly, ni c tr ca nhiu loi ng vt v thc vt ngp hoc bn ngp vi s phong ph a dng ca n.

H sinh thi rng ngp mn?

h sinh thi RNM ngoi nhng c trng trn n cn l phn b t nhin ca mt h thc vt rng vi cc loi cy ph bin nh c, Bn, Vt, Mm. Trong h thc vt ny cc loi thc vt, cc loi ng vt nh chim th hoang d sinh sng v pht trin. Loi ngi ngy nay tr thnh ngoi ng lc cc mnh tc ng n mi trng, thc y nhanh qa trnh bin i cu trc v dn ti s ph hy tnh cn bng ca thin nhin .

c im sinh thi ca rng ngp mn

Nhng loi cy g c mang ht hoc cy bi mc ch yu b bin vng nhit i v cn nhit i. Mc vng bn ly ca sng, vnh, cng v b bin t thng xuyn chu tc ng ca sng ln. Tip nhn mt hn hp nc ngt v nc mn, c hai ngun ny u cung cp cht dinh dng cho cy rng ngp mn.

c im sinh thi ca rng ngp mn

C kh nng ngp nc hon ton theo thy triu

C kh nng ti sinh t nhin rt cao

Kh nng ti sinh t nhin ca rng ngp mn

Tr mm (tri chn) rng, cm xung bn, ny mm thanh cy con

Ht (Tri) rng tri theo ngun nc bm vo bi bi ny mm

VAI TRO CUA RNG NGP MN

Vai tr ca Rng ngp mn

+ Vai tr phng h, bo v mi trng sinh thi.

- Chng xi mn, hn ch bo gi, bo v ven bin, chng st l, bo v cc cng trnh ven bin...
- Phng h ng rung v khu dn c: gi nc, c nh ph sa, hn ch l lt v hn hn, tng m cho t... -Bo v khu di tch lch s, nng cao gi tr cnh quan v du lch... -

Vai tr ca Rng ngp mn

+ Vai tr phng h, bo v mi trng sinh thi. (tip theo)

-Rng cn l i tng nghin cu ca nhiu lnh vc khoa hc, c bit l ni d tr sinh quyn bo tn cc ngun gen qu him. - iu ha kh hu, chng nhim mi trng - Rng ngp mn gip loi b cc cht ph dng, trm tch v cht nhim ra khi i dng v sng ngi. V th, chng gip lc sch nc cho nhng h thng sinh thi xung quanh (nh h sinh thi san h, c bin v b bin).

Vai tr ca Rng ngp mn

+ Vai tr trong cuc sng: Mi ngi mt nm cn 4.000kg oxy tng ng vi lng oxy do 1.000 - 3.000 m cy xanh to ra trong mt nm. Cung cp lm sn, c sn phc v cho nhu cu tiu dng x hi, trc ht l g v lm sn ngoi g Cung cp ng vt, thc vt l c sn phc v nhu cu tiu dng ca cc tng lp dn c.

Vai tr ca Rng ngp mn

+ Vai tr trong cuc sng (tip theo):

Cung cp dc liu qu phc v nhu cu cha bnh v nng cao sc khe cho con ngi.

Cung cp lng thc, nguyn liu ch bin thc phm...phc v nhu cu i sng x hi...

Cc loI cy ngp mn lm d-c liu

TT
1 2

Tn a ph-ng
-c i -c bp, -ng

Cng dng
Tanin dng cha bng v vt th-ng phn mm (B &VTPM)

B phn s dng
V, thn , cnh nt

3 4 5
6 7

ng, -c vi d vi d qunh
vt tch vt khang

B &VTPM & st rt K ninh B &VTPM

nt nt

nt nt nt
nt nt

8 9
10 11

vt d r bin
r bin t gai rng

nt B &VTPM, thp khp, thn kinh

Cha bng, mn nht

nt nt
l thn, r

12 13 14
15 16

vng hi, cui bin tra

mung bin si h nam

bnh vng da, h st, s-ng hch bn a chy, kit l h st, tot m hi, li tiu, nhun trng
li tiu, nhun trng, au d dy, tr, nhim trng ngoi da gim st, au u

l l l
ht (sc) r

17 18 19
20 21

c lc tra bin xu
xu i cc n o

gii cm, au d dy h st, cha l cha bng, vt th-ng

phn mm ch b t chy mu, vt th-ng

c cy l (xng) l v, tanin
v, tanin, l l (xng)

Tc dng ca RNM i vi cng ng

Tng a dng sinh hc Pht trin ngh nui hi sn: -Nghu, S - Lng, b Pht trin du lch sinh thi
To ngh mi cho Ngi ngho

Tng ngun li: - Tm, cua b m - Cua con - ng vt y - C - ng vt trn cn - Ci thin cuc sng cng ng - Xut khu -To vic lam cho dn a phng - Bo v rng - Nui ong - Ta tha - an lt, m ngh

Rng ngp mn

Rng ngp mn v Kinh t - X hi Nh RNM cuc sng ng-i ngho -c ci thin

Thu nht don, vng vng bi bi pha tr-c RNM

Bt cua ging bng xo dc theo RNM

nh bt c bng thuyn tre v l-i

Dng b vn chuyn vng

Bt cua ging v cc loi hi sn trn vng bi bi pha tr-c RNM

Bt cua ging bn cho cc ngi nui

Rng ngp mn mi trng Ngha H-ng thu ht -c rt nhiu cua ging n c- tr. Dng c nh bt cua ging rng ngp mn

Thu mua hi sn bt -c t rng ngp mn

Nhng ng- dn phn khi thu -c nhiu cua ging trong vng rng ngp mn

Nhng ng-i ph n ch thu mua cua ging bt -c t rng ngp mn.

Vai tr ca Rng ngp mn

+ Vai tr phng chng thin tai:

Rng ngp mn bo v con ngi, nh ca v rung ry khi thin tai nh bo, ngp lt v sng triu. Nhng thn cy, cnh v r ca rng ngp mn c vai tr nh nhng ro cn gip gim nhng nh hng ca sng, ngp lt v gi mnh.

Khng c rng phng h

Vai tr ca Rng ngp mn

+ Vai tr phng chng thin tai (tip theo):

Mt ai rng ngp mn rng 50 m c th gim sc mnh ca cc cn sng cao 1 m xung cn cha y 0,3 m. gim hon ton sc mnh ca cc con sng cao 1 m (xung cn 0 m), th cn c mt ai rng ngp mn trng thnh dy 150 m.

C rng phng h

Vai tr ca Rng ngp mn

Gim tc ng ca bin i kh hu: Vi vic bin i kh hu c d on l s lm tng mc xy ra ca nhng hin tng thi tit cc oan nh bo v l lt, rng ngp mn s tr nn c bit quan trng bo v con ngi, nh ca v rung ng khi nhng thin tai ny.

RNM lm gim tc ng ca BKH

RNM loi thi KNK

Vai tr ca Rng ngp mn

Gim tc ng ca bin i
kh hu (tip theo):

Rng ngp mn cn c tc dng rt tt trong vic loi thi kh nh knh (vn l nguyn nhn chnh gy ra bin i kh hu) ra khi bu kh quyn.

RNM loi thi KNK

Vai tr ca Rng ngp mn

Nu chng ta bo v tt RNM th:

1 ha RNM mi nm cho ta 3,6 tn rc ri rng lam thc n cho cc loai sinh vt bin. Nu ta ph i 1 ha RNM mi nm s mt i 1,08 tn c
Li thc n lin quan n rng ngp mn.

Vai tr ca Rng ngp mn

Ti sao rng ngp mn quan trng?

- 75% cc loi c nh bt thng mi vng nhit i tri qua mt phn vng i ti cc khu rng ngp mn

Vai tr ca Rng ngp mn

L ni tr ng ca cc loi ng vt hoang d

Cnh l sum su ca chng ti l ni v ni lm t cho chim, th, trn, rn, ong, Cn h r dy c l ni tr n cho cc chu cua, c, c mi n. Xin bn ng coi th-ng phn ri rng ca chng ti trong bn v l thc n quan trng cho nhiu loi hi sn.

RNM l ni nui d-ng tm v cua b m

Vng i v nhng ni sinh sng ca tm bin

RNM l a im du lch sinh thi hp dn

Sinh vin, hc sinh tham quan ngoi thc a

RNM l ni dng chn an ton cho cc loi chim di c-

Thp quan st chim v ng vt RNM

Hc sinh cm tri trong vng RNM

n tip nhiu khch du lch n quan st chim.

Vai tr ca Rng ngp mn vi mI tr-ng

C IM -H thng r trn mt t - Thn cy chc kho - Tn rng - Cy sinh trng nhanh

- Chu sng gi tt

-Cn sng hn ch

xi l

- Bo v vng ca sng - Bo v cc b m hi sn - Bo v cc cng trnh ven bin

- Bo v t bi

- M rng lc a

- To ra: vng t mi (cc o)

- Bo v bin

- Chu ngp lu

- Bo v vng ven bin

-Gim mnh cng sng - Gim nh tc hi ca bo, nc bin dng,

triu c-ng

Bn c bit?

Ring ti Sc Trng, nu mc nc bin dng cao thm 1m th 43,7% din tch ca tnh s b ngp nc. Vic ny s tc ng n hn 450.000 ngi, tng ng 35% tng dn s ca tnh Sc Trng mt nh .

NHNG NGUYN NHN CHU YU LM SUY THOAI RNG NGP MN

Chin tranh ho hc

Trong cuc chin tranh ho hc ng Dng, khng lc My ri cht c ho hc v thuc dit c ph hu hn 150.000 ha rng ngp mn min Nam Vit Nam

My bay M ang ri cht c ho hc

Rng ngp mn b tn ph bi cht c ho hc

Rng ngp mn tr-c chin tranh ho hc

Bn cn bit!
Trong qu kh, tm quan trng ca rng ngp mn cho mi trng v bo v con ngi khng c bit n v kt qu l nhiu khu rng ngp mn trn khp th gii b tn ph. Khong phn na din tch rng ngp mn ca th gii b ph hy trong sut 50 nm qua.

Bn cn bit!
Vit Nam, trong sut giai on t nm 1969 n 1990, khong 33% din tch rng ngp mn ca nc ta b ph hy, khin cho din tch rng gim t 425.000 ha cn 286.400 ha. Vo nm 2002 din tch rng ngp mn ch con 155.290 ha.

Rng ngp mn b tn ph vi li ch ring

MI NGUY HI CHO RNG NGP MN HIN NAY

- Mi e da ln nht n nhng khu rng ngp mn l s tn ph ca con ngi. Nhiu ngi ph hy rng ngp mn bng cch cht cy ly ci v g, hay ly t nui tm, trng cy v cho nhng mc ch xy dng v pht trin khc.

Bn c bit? - Khong din tch rng ngp mn trn ton th gii b ph hy lm ao nui tm.

Nhng nguyn nhn ch yu lam suy thoi RNM

(1) Tnh trng ngho i ca ngi dn tc ng n rng ngp mn (2) Tc ng bi ngun li nhun t nui thy sn (3) Cng tc qun l Nh nc ca cc cp v rng ti a phng cha cht ch

Nhng nguyn nhn ch yu lam suy thoi RNM

nh bt hi sn gim p

X cht c hi vao mi trng nc

MI NGUY HI CHO RNG NGP MN HIN NAY

- Mt s ngi khc nh r v tn ph cy rng ngp mn o sm t (con m p) v bt cua. Mt vi cch thc bt thy sn cng c hi n rng ngp mn nh ko v y li gn cy con s lm trc hay bt r ca chng.

MI NGUY HI CHO RNG NGP MN

Cc ha cht v cht nhim: Rng ngp mn cng c th b tn thng hoc ph hy bi nhng ha cht v cht nhim nh thuc tr su v phn bn. Nhng cht ny i theo nc chy trn t ng rung, hay nc thi t cc khu nui trng thy sn v cc thnh ph, theo cc con sng v knh rch tp trung rng ngp mn.

Nhng nguyn nhn ch yu lam suy thoi RNM

Ln t rng nui thy sn

RNM Indonexia trc v sau khi b ph nui tm

Cht ph rng ba bi

Theo bn bc tranh ny mun ni iu g?

Cy khc ng-i c-i

Cht ph rng lm cht t

Cht, t rng la cht, t chnh mnh!

Hn ch dng vt liu g rng bt b ph

Ph rng ngp mn gy xi l B bin

Ph RNM t xi l mnh

Ton b RNM Cn en (Thi Thu) b cht ph lm ci v lm ni chn th tru b

Rng b tn ph ly t lm ao nui tm
Tranh: T Lu

Sau khi p b gi n-c, cy ngp mn cht ht

Ph RNM lm ao tm
Hy cu bn chng ti khi b cht ngt!

Thoi ho t v n-c

N-c m tm b nhim nng trong vng RNM

t thoi ho thnh t sulphat axit do mt RNM khng th trng cy nng nghip -c

Sau khi p b gi n-c lm m tm, cy ngp mn cht ht

Ph RNM lm ao tm

nhim n-c do hot ng ca tu b, cc tai nn trn du

MI NGUY HI CHO RNG NGP MN

Nhng mi e da t nhin:

Su v bnh cng gy nh hng xu n cy rng ngp mn. Con hu gy tn hi cho cc cy con bng cch bm mnh vo thn v r cy

Rng ngp mn cn c th b e da bi nhng cn sng ln hay thm ha t nhin nh cc cn bo.

MI NGUY HI CHO RNG NGP MN

Nhng mi e da t Bin i Kh hu:

- Trong tng lai khi mc nc bin dng do nh hng ca bin i kh hu s e da n rng ngp mn trn khp th gii. Khi nc bin dng, mt s khu vc sinh sng ca mt s cy rng ngp mn s b ngp nhiu hn (hay b qu mn) cho loi cy rng sinh sng. Nu cy ngp mn khng th di chuyn ln vng t cao hn, do b cn bi hay cc vt cn khc, cy s khng c ch no sng v b cht ngp.

MI NGUY HI CHO RNG NGP MN

Nhng mi e da t Bin i Kh hu:

- Bin i kh hu cng c d on l s tng cng nhng s kin thi tit cc oan nh bo t v l lt. Cng nhiu ln xut hin nhng s kin nh vy th rng cng b tn thng (do khng kp phc hi).

Cc e do khc
D bo v tc ng ca n-c bin dng ng bng sng Cu Long
Ngun: Vietnam Coastal Zone, Vulnerability Assessment, 12/1996

N-c bin khng dng

N-c bin dng 1m

NHNG GII PHP NO BO V V PHT TRIN RNG NGP MN?

Phc hi RNM sau chin tranh ho hc

Ng-i dn a ph-ng trng cy -c trn nhng vng b ri cht c ho hc mi C Mau (1975)

Ng-i dn ang tuyn la tr mm -c trng li rng (1978) Ph n tham gia trng li rng (1978)

Cc hot ng ang c thc hin bo v rng ngp mn?

Rt nhiu chnh ph trn khp th gii trong c Vit Nam t ra nhng lut bo v rng ngp mn, v bt u thc hin nhng chng trnh trng li rng tng din tch bao ph bi rng ngp mn.
So vi mc bao ph rng vo khong 155.290 ha ca nm 1990, nm 2005 Vit Nam trng v t c din tch rng ngp mn l 209.741 ha

Cch no bo v rng ngp mn?

Cn thn khi bn i trong rng ngp mn m bo rng bn khng v tnh lm gy cy rng hay gim p ln cy con khi i vo trong rng Gi sch mi trng nc! ng vt rc thi vo sng, rch hay bin, bi v n s tri theo dng nc n rng ngp mn.

Cch no bo v rng ngp mn?

Tham gia vo cc s kin trng rng ngp mn cng nhiu rng ngp mn c trng, chng ta cng c nhiu thy sn trong tng lai v con ngi nhn c nhiu s bo v hn t rng ngp mn Ni vi mi ngi hy ni v nhng li ch m rng ngp mn em li v nhng cch m con ngi c th bo v rng cng nhiu ngi bit v hiu, chng ta s cng bo v c tt nhng khu rng ngp mn

Tuyn truyn, gio dc kin thc theo h-ng rng

C nhiu ph-ng thc tuyn truyn mang tnh phong tro v trn din rng cho nhiu i t-ng nh- trin lm V mu xanh RNM, RNM qu em, RNM chng ta: hm qua, hm nay v mai sau... kt hp vi vic biu din vn ngh ca qun chng c tc dng rt tt trong vic nng cao nhn thc cho cng ng.

Cc khn gi ca ch-ng trnh RNM chng ta: Hm qua, hm nay v mai sau

Cc i biu pht biu trong l khai mc ch-ng trnh V mu xanh RNM

Hc sinh tham gia Ch-ng trnh RNM qu em

Tuyn truyn, gio dc kin thc theo h-ng chuyn su

S dng cc ph-ng thc tuyn truyn mang tnh khoa hc chuyn su hn cho cc i t-ng l cn b a ph-ng, gio vin v hc sinh THCS v THPT nh- m cc lp tp hun, t chc tham quan RNM v Trm nghin cu, gip cc tr-ng thnh lp cc cu lc b nhChng em vi RNM, Cu lc b xanh... u mang li hiu qu cao.

T chc cho hc sinh hc tp, tm hiu v rng ngp mn

Gi tho lun ca cc i biu tham gia lp tp hun Qun l v s dng bn vng RNM

Mt trong nhng thnh cng ng k l nng cao nhn thc cho cng ng ven bin v vai tr ca RNM trong vic bo v mi trng v s dng bn vng h sinh thi ven bin.

Mt s gii php bo v va pht trin RNM

Ku gi u t cc D n trng v bo v rng:

- Quyt nh 327 (Ph xanh t trng i troc, bi bi ven sng, ven bin - 1992 - 1999). - Quyt nh 661 (D n trng mi 5 triu ha rng 1999 - 2010). Quyt nh 57 (Bo v & PT rng 2011 - 2020). - D n WB (Qun ly t NN VVB 2000 - 2008). - D n GIZ (Qun ly Ngun TN VVB 2007 2013).

PHN CP QUAN LY NH NC V QUAN LY, BAO V RNG

a phng no xy ra tnh trng ph rng tri phep trong phm vi trch nhim v quyn hn ca mnh qun l m khng c bin php phng nga, ngn chn v x l kp thi, trit , th lnh o a phng phi kim im v b x l trch nhim qun l theo quy nh ca php lut.

Ch o cng ng dn c xy dng v thc hin quy c bo v v pht trin rng trn a bn ph hp vi quy nh ca php lut

TM LI
Rng ngp mn rt quan trng v chng cung cp ti nguyn (nh cua, tm, c v nghu) v s bo v (khi xi l, sng, gi v bo) cho mi ngi, v th ngi dn cn phi c bit quan tm v bo v rng ngp mn!

XIN CAM N!

CU HOI THAO LUN

1. Theo cc anh (ch) ng ph vi bin i khi hu chung ta cn nhng hnh ng nao nhm gp phn bo v rng ngp mn? 2. Anh (ch) hay cho bit nhng gi tr, li ich ma rng ngp mn em n cho cuc sng ca chung ta la gi? 3. Cc anh (ch) hay cho bit nhng gii php nao tuyn truyn v vai tr ca rng ngp mn cho cc em hc sinh trong trng hc t hiu qu cao?