1

CANH L0N 1RANC

Iaol qaa nhanq con sonq caa bien lam
den chaa lac lhanh binh caa Tam Bao


1hnlcy Norbu


8ao d/c/ \/e/ o}a . C/ac N/em







SHANHALA
8cs/co Lcodco
199?


2
































3













1rong luc vay muon choc lat canh
buom trang la than nguo quy bau nay,
Iuoc day bo lan go nhc nhang cua
muc dch trong sach.
Khong ch}u dao thoat kho sa mac snh
tu kho dau,
Ncn tao ra sa lam vi bo lo co ho nay,
Hay co gang dc tcp nhan nhung chau
bau cua duc hanh nho vuot qua nhung
con song cua bcn tam,
Icn chau luc thanh binh cua 1am ao.
\i lam duoc dcu nay thi day y nghia
hon mo dcu khac.



4






























5


N0I DUNC


Iang cung tan than ..................................................................... b
Lo no dau ................................................................................... 9
Lo go thcu .............................................................................. 1b
Nhung tu duy khac nhau ............................................................ 18
Ly luan don gan ......................................................................... J9
Cac quan .................................................................................... 84
Nghc p ....................................................................................... 104
1inh thuong va ncm tn ........................................................... 129
a nguycn bay ch cua su tch luy cong duc ............................ 1b2
Nhung trang tha chuycn tc p, Yoga va nmhung tha n ............ 17b
ang chu ga thuat ngu ........................................................... 2J2




6
Danq Canq Tan Than

1at ca chung sanh dcu thuc day tu bong to cua gac ngu vo mnh
Nho anh binh mnh mau mat tro, su nhap thc cua than ton quy tuo
trc cua Nga
Nang luo ban nga nh} nguycn cua chung sanh duoc kha quang vao
gac tanh trong sang
Chi nho su vung thanh guom tr tuc ruc ro, sac bcn, lam khcp so cua Nga.
Iuc Nan|usr thau suot toan khap,
Con, nguo co danh hcu Chau bau cua Hanh Iong
\o ncm tn km cuong,
Cung duong nhung trang suc dc trang hoang Nga.
Cau xn su chcu sang cua tam tr tuc ruc ro
Cua Phat tanh quy bau cua con.

1at ca nhung bat hanh phcn muon xa xua cua chung sanh dcu duoc
tcu tru
Nho nhung ta sang mat trang cua than tr tuc thanh t}nh cuc dcp cua
Nga.
Ngay ca ba hat thi tham tu tra tm cua nguo ycu trc dcp
Cung khong thc so sanh vo ga dcu am vang, d}u dang cua ngon tay
thanh tu trcn trong luc lac cua thcn cung.
Khcn thuc tinh tho qucn u am cua su tri don thanh tanh gac ha hoa.
Iuc Saraswat
1
, nguon an u lon nhat cua nhung an u
Con, nguo co danh hcu Chau bau cua Hanh Iong
\o ncm tn km cuong,
Cung duong nhung trang suc dc trang hoang Nga.
Cau xn su chcu sang cua tam tr tuc ruc ro
Cua Phat tanh quy bau cua con.

1
Pho ngau cua Iuc \an 1hu

7

1at ca nghcp nhcm o vo tan cua chung sanh dcu duoc t}nh hoa,
Chi nho thay duoc su vcn man cua nu cuo nhu chuo ngoc tra cua
Nga.
Iam lay tam to cua luan ho duoc lam cho tnh khct,
Nho su tro chay cua nhung con song pha lc,
Cua kho tang gong song tr tuc nguycn so cua Nga,
1u a nhat trong chu Phat tu a,
Iuc Phat 1hch Ca Nau N, su dan dat cua chung con trong tho buo
suy do nay.
Con, nguo co danh hcu Chau bau cua Hanh Iong
\o ncm tn km cuong,
Cung duong nhung trang suc dc trang hoang Nga.
Cau xn su chcu sang cua tam tr tuc ruc ro
Cua Phat tanh quy bau cua con.

1at ca chung sanh may man duoc dan dat trcn con duong mau nhcm
dcn co Lcn Hoa cua Iuc Phat A I Ia.
Nho an phuoc hoat dong huycn dcu, thcng lcng cua Nga,
Long khat khao va phcn nao cua mo ho tuong snh tu dcu ngung la,
Chi nho nho la dcn mao nhu hoa scn no, quang vnh cua Nga,
Hcn than cua tr tuc da lac bat kha tu ngh} cua tat ca chu Phat va
vuong mcn cua mo bac thanh.
Nhung dakn tr tuc bao quanh con no hoa vo su tan duong hoan my,
Iuc Padmasambhava, Iao Su Km Cuong Lcn Hoa Sanh,
Con, nguo co danh hcu Chau bau cua Hanh Iong
\o ncm tn km cuong,
Cung duong nhung trang suc dc trang hoang Nga.
Cau xn su chcu sang cua tam tr tuc ruc ro
Cua Phat tanh quy bau cua con.


8
1at ca chung sanh lac lo, mo co trong su hoang tan cua luan ho vi
thcu ncm tn,
Iuoc nuo duong va lam phan chan bo dong sua chua bach bcnh, bao
la cua tinh thuong vo dcu kcn cua Nga.
Nga khan nguycn va cau duoc hoa than vao vo so xuat hcn trong than
nu dc tao ra nhung hinh tuong cua 1am ao vi tat ca chung
sanh.
Ian dat ho dcn co t}nh do dcp dc vo nhung cay dcp dc khong tan lu
cua nhung la cay lam ngoc.
ac da ga thoat Arya 1ara, ba mc tr tuc cua tat ca chu Phat va o
1at,
Nga xuat hcn nhu tr tuc da lac khong thc dcn ta, v} pho ngau cua
Iuc Lcn Hoa Sanh va bac nam gu kho tang to thuong cua ngu
Iuc Padmasambhava.
Ycshc 1sogyal, bac long b nhcu nhat,
Con, nguo co danh hcu Chau bau cua Hanh Iong
\o ncm tn km cuong,
Cung duong nhung trang suc dc trang hoang Nga.
Cau xn su chcu sang cua tam tr tuc ruc ro
Cua Phat tanh quy bau cua con.












9

Ioi noi daa

N/ao} o}aa/ //ac sa cc d/o/ /a/ /c/ c/c
o}aa/ //ac aa }/ac / //o/ //ao/,
K/co} oeo sa dao} o/ao} //aa/ o}a ca /// ca
p/ac /ap,
Cco daao} //ao/ //o/ daac //eo ba ca/ o/ao}
o}co /a dao }/ao caa o}aa/ //e /ac,
c /a p/aao} p/ap s/ea p/am caa c/a 8c Ta/.
Nga Patrul Rnpochc, Jgmcd Choky Wangpo,
ac Hcn 1han cua Chau Ngoc 0uang \nh,
Nang Luc \o Ly cua Cao Phap.

1a nhcu tho dcm va o nhung no khac nhau, nhcu nguo da
ho to nhcu van dc. 0uycn sach nay duoc soan thao tu mot so cau ho,
nhu su tra lo cho su thinh cau cua Rogcr Wcl dc xay dung ncn tang
cho vcc hoc ho lam thc nao dc phan chan va tang truong hcn tuong
tch cuc bo vcc chuycn hoa su go han, huu hinh, su do gat co han
cua ao tuong doan kcn (quan dcm hu vo) vao su bao la, vo hinh,
nhung bcu hcn vo tan cua gac ngo. Cung co nhung chu dc khac duoc
tra lo cho nhung cau ho cua nguo khac vc chu nghia hc pha va
khong hc pha, trct hoc, nghcp, kha ncm can ban cua on 1on,
nhung than, v.v...
0uan dcm hu vo thuong duoc nhac dcn trong sach nay nham
pho bay no thuc su la gi. Icu nay khong vi muc dch xuc pham nhung
nguo doan kcn. 1hco gao ly Ia 1hua, tat ca chung sanh dcu co Phat
tanh va tcm nang, mot cach co ban tuong tu nhu Iuc Phat, du ho la
nguo doan kcn, thuong kcn hay chanh kcn (Phat tu). Ic chi con
nguo cach nhan ra Phat tanh nham thoat kho vcc xay dung va duy tri

10
nhung tho qucn doan kcn trong nhcu kcp, xn duoc ga thch vo
thcn y vc vcc khong tn vao nhung pham tnh vo luong cua tam tr
tuc co nghia gi. Nhung mot so nguo trung thanh vo suc manh,
nghcp, tho qucn doan kcn cua ho va nhan thuc sa vc tam lnh co thc
nghi rang quycn sach nay mang tnh chat phc phan qua nhcu.
Nguo Phat tu luon phan tch nhung dcm khac bct gua hoc
thuyct doan kcn va thuong kcn nham thct lap quan dcm cua gao ly
trct hoc Phat gao va huong dan chung ta dcn con duong gac ngo. Ho
lam dcu nay khong pha dc phan do nguo khac hay dc xay dung ban
nga Phat tu cua chnh ho, ma chi dc ga thoat tat ca chung sanh bang
long b binh dang dcn gac ngo do vo ha tha cuc nay.
Io vo nhung nguo chung ta dang co gang thuc hanh Phat
phap, tu xcm xct no tam va nhan ra tho qucn doan kcn cua chnh
tam minh la rat quan trong. Sau do chung ta co thc thco do tho qucn
nay va thay rang no vo nghia. Khong co ly do nao dc khong tn vao bat
cu thu gi. 1hay vi bao vc quan dcm doan kcn khong dcm la lo ch to
thuong nao, tot hon la chung ta hay ncn thu tn tuong vao Phat tanh va
dc tr tuc no ro vi lo ch gac ngo cua tat ca chung sanh.
Nhung bac scu pham tho xua da dc la nhcu dau hcu ton quy
trong hoat dong cua cac Nga nhu nhung tam guong cho chung ta no
thco, gup chung ta co thc mo ra nang luong va pham tnh tr tuc.
Nhung do tho qucn doan kcn, hau hct mo nguo dcu dong tam la va
khong muon nghc du chi mot chu trong gao ly quy bau ay.
Not so trong chung ta thch nghc va doc nhung gao ly cua cac
Nga, nhung ncu nhu dong co khong trong sach, chung ta chi nghi vc
gao ly nhu so thch nhat tho va su dung cho nhung muc dch thong
thuong nhu mot kcu thu gan tr tuc. Nhu thc thi ban van sc hau nhu
chang co lo ch gi. Nga Patrul Rnpochc no rang:
Hao} /ram c/ao} s/o/ b/o/ //aao} ca o/ao} bac
s/ea p/am //a/ vaa
a de /a/ o/ao} }/ac / caa m/o/ c/c o/ao /ca/

11
N/ao} /rco} /am caa o/ao} /e /re cco, sa maa
//aao /aco }/a /ao} //a c/ daac /a/ /c/
\/ //e, /a/ o/ao} a/ va ra/ / //ae/ oa, cao} se
}/co} o/a ca.

Ngay ca kh chung ta muon ga tang pham tnh tr tuc cung rat
hcm kha nang tao duoc so day lcn kct gua do tuong cam lo cua
gao ly lnh thanh cua Iuc Phat va chu thc binh chua cua tam
chung sanh. Icu nay thuong la do ha lo lam sau. Not la su ac cam vo
truycn thong, gay ra bo tho qucn tu do, gong nhu muon bang qua bo
song bcn ka ma la khong muon lc thuoc vao thuycn. Khong co bat ky
quan dcm hay nhan thuc nao thi su tu cho truycn thong co thc ngan
can su phat trcn nhung pham tnh tam lnh, vi sc khong co bat ky su
tap trung hay phuong phap nhan thuc nao. Lo lam khac la bam chat
vao truycn thong, gay ra bo tho qucn kcm chc, gong nhu muon lco
lcn dinh thap la b} kct vao ca thang. Y nghia cua truycn thong b} hcu
sa vi co gang chuycn no thanh muc tcu to hau. Ngoa ra, ncu co gang
lam cho truycn thong cua minh quan trong vi muon dac bct hon nguo
khac, chung ta sc chi xay dung nang luc binh thuong vo ban nga tu
cho minh la dung.
No t so trong chung ta khong quan ta m d thco da u chan cu a nhung ba c
scu pham. 1ham ch kh nghc vc l}ch su cua cac Nga. Chung ta co thc nghi
cac Nga chang lcn quan dcn cuoc song cua minh vi chung ta khong thay
rang dcu do luon la mot no kct tu nhcn gua tam chung ta va nhung bac scu
pham. Na ncu chung ta tu xa cach kho cac Nga va l}ch su ky dcu cua cac
Nga, chung ta chi tao ra chan nan.
Not so trong chung ta vo thcn y muon ga tang nang luong tam
lnh thanh t}nh, nhung hcu sa y nghia sau xa cua nhung bac scu
pham. Hoac chung ta khong thc kct no duoc vo cac Nga vi khong tn
va thcu su ton knh cua ncm tn, hoac su ton knh cua chung ta b} bop
mco thanh su ton knh tho phong cho truycn thong, lam chuycn tu

12
than truycn thong thanh mot do tuong thc gan, huu hinh. Nhung do
tuong cua nhan thuc chung ta chi con la nhung do tuong thong
thuong. Io vay, vi su lcn tuc phan bct gua chu thc va do tuong nay,
nhung pham tnh tam lnh, tnh bat nh}, su thuc tc sc khong bao go
phat trcn. Nhung do tuong cua nhan thuc chung ta chi con la nhung
do tuong thong thuong, tnh chu quan cua ban nga chung ta duy tri
mot do tuong thong thuong, va ca ha dcu duy tri su tri trc, thcu vang
su lnh hoat, dang tn cay, nang luong vo hinh cua hinh tuong thanh
t}nh. 1rong cach nay, chung ta tao ra su binh thuong, khong thc tn
cay, nang luong manh mun thay vi su scu pham, nang cap, va nang
luong tr tuc lcn tuc.
Nhcu nguo trong chung ta cam thay b} dc doa bo nhung gao ly ton
gao, bao gom gao ly quy bau cua chu Phat, vi khong thc thch ung vo
nhung pham tnh bao la cua cac Nga vao tam thuc chat hcp cua chung ta.
Nhung chang co gi dc so ha. Chu Phat va gao ly quy bau la su tu-b mat,
thuong xuycn dong hanh, do la nguycn nhan cua su rong mo, nang luong
toa sang vo chuong nga. 1uy nhcn, chung ta luon so ha anh sang. Ngay ca
du co thc khong nhan ra no, chung ta so rang sc danh mat chnh minh ncu
thay do tho qucn bam chap tho nang, cung nhac vao vat chat. Chung ta
khong nhan ra rang minh lcn tuc b} mat mat vi ban tanh vo thuong cua vat
chat, va mo quan tam thuong xuycn vc su mat mat cua chung ta la nguycn
nhan cua dau kho lcn tuc.
1rong quycn sach nay, to co gang ga nghia nhung dac tnh huu
hinh, nhung quan ncm doan kcn va tnh vo hinh, nhung pham tnh
tr tuc tam lnh do la ban chat cua ca ha huu hinh va vo hinh. 0ua
knh nghcm tu-suy luan cua mo ca nhan, va qua nhung gao ly quy,
hcm cua Iuc Phat, su kct no co thc tao tu vat chat thanh ph vat chat,
nhung pham tnh tam lnh san co trong tam cua tat ca chung sanh.
1o dang hcn quycn sach nay dcn tat ca chung sanh, bao gom ban bc
to, nhung nguo da gup do to trong nhcu cach, luon chnh ho tu duy tri
khong mau thuan gua huu hinh va vo hinh cua hinh tuong bat kha tu ngh}.

13











CANH L0N 1RANC















14


15
Ioi Gioi Thiea

Ta c// c/c cac o}aa/ cco daao} }/a/ //ca/,
a/ daac }/a/ //ca/ /a //co} /a /a //acc cac cac o}aa/.

uc Phat

1u kho dau vo thuy, ban chat cua tam tr tuc bat nh} la thanh
t}nh va trong sang nhu mot guong. 1at ca vo luong hcn tuong co thc
phat snh qua tnh chat vo chuong nga nhu guong nay, khong phan
bct chu thc va do tuong. Khong co su phan bct gua chu thc va do
tuong thi khong co bam chap hay nu gu va khong co hoan canh tam
tho, ncn mo xuat hcn dcu la tr tuc pho dcn.
1u kho dau vo thuy, ban chat tam cua tat ca chung sanh dcu
gong nhu tam tr tuc bat nh}, thanh t}nh, va trong sang nhu mot tam
guong cua chu Phat. Nhung nhung chung sanh binh thuong chung ta
khong nhan ra tam tr tuc thanh t}nh va trong sang nay vi phan bct
nhung phan chcu cua no thanh chu thc va do tuong, chung ta ngan
can chnh minh nhan ra su pho dcn lcn tuc cua tr tuc. 1hat ra, vi ban
chat cua tam la thanh t}nh, su chc am khong thc hcn huu. Nhung do
su hcu sa, chung ta cho rang mo hcn tuong la co that va huu hinh,
chung tro thanh su chc am tam tho lam chung ta b} kct.
Nhu Nga Kunkhycn Longchcn Rab|am, bac 1oan Cac Ia Rong
No 1ham Sau 1o 1huong, da no:

C/ac /ao/ /a vaa/ //eo, cao} //a/ daao} /ae/ dc/,
8/ c/e am ba/ o/ao} dam ma /rao} ca deo caa dac
dac ca cc dac dac
Nc /ac caa sa bam /aeo /a ca bc /a sam c/ap bac
bao} oac dco}

16
Trao maa /ao/ p/ac ca daa //c caa ac /aao} //eo
/ac ra/ vaco},
Ha/ }/co} sao s/o/ ra o/ao} ca maa caa /aao /c/
//co} o}ao} p/a/ /r/eo /rco} saa cc/.
T/ao c/! Ta/ ca c/ao} sao/ c//a daa //c //a/ dao}
//aao} //a!

1hco quan dcm Phat gao, tam vo hinh hcn huu tu kho dau vo
thuy. Icu nay khong co nghia la su kho dau cua ban nga chi trong
mot kcp, ma co nghia la no hcn huu mot cach lcn tuc, nhu ncn tang
cua mo hcn tuong, cho dcn kh tam tr tuc duoc nhan ra va dat duoc
toan gac. Nhung do hcu sa, chung ta tao ra tho qucn lam phat snh
nhung co hcn tuong khac nhau. Co d}a nguc chu ycu duoc tao ra do
tho qucn cua san han; co nga quy chu ycu duoc tao ra do tho qucn
cua tham lam; co suc snh chu ycu duoc tao ra do tho qucn cua s mc;
co Atula chu ycu duoc tao ra do tho qucn cua ganh t}; co 1ro chu ycu
duoc tao ra do tho qucn cua kcu hanh; va co Nguo duoc tao ra chu
ycu do tho qucn cua tham duc.
1rong nhan loa, quan dcm doan kcn duoc tao ra chu ycu bo tho qucn
b quan khong tn vao nhung gi vuot kho tnh chat huu hinh duoc knh
nghcm qua ca to cua kcp song nay. 0uan dcm thuong kcn chu ycu duoc
tao ra do tho qucn lac quan tn vao dang vinh cuu to thuong. 0uan dcm cua
Iao Phat thi vuot lcn thuong kcn va doan kcn.
Nguo Phat tu tn rang mo hcn tuong kho nguycn tu, va bat
kha phan vo, da rong khong. Ia rong khong co nghia la khong go
han, trong sang, ph chuong nga, kho nguycn rong mo cua mo pham
tnh tr tuc. 1am tr tuc rong rang trong sang vi da dung chua va tao ra
mo hinh tuong va pham tnh tr tuc qua da hu khong. a kha canh
pham tnh tr tuc than khau y cua Iuc Phat la hinh tuong thanh t}nh
cua su pho dcn tam tr tuc.

17
1han tr tuc cua Iuc Phat la mot b mat khong thc nghi ban.
1han nay khong bao go co thc chi ro tnh chat vi no khong co go han.
No phan anh bat ky hinh tuong vo chuong nga trong nhung phuong
dcn vo tan, ncn nguo binh thuong khong thc thay mot kct thuc cua
hinh tuong do. \i suo nguon la khong thc nhan thuc, ncn nhung
phuong dcn la vo tan.
Ngu tr tuc cua Iuc Phat la b mat khong thc nghi ban. Ngu nay
chua tung danh ga duoc vi pham tnh cua no rat tham sau. No phan
anh mot cach vo chuong nga bat ky am thanh nao, ncn nguo thuong
khong thc tim thay mot kct thuc su dcn ta cua no. \i suo nguon la
khong thc nhan thuc, ncn nhung phuong dcn la vo tan.
1am tr tuc cua Iuc Phat la mot b mat khong thc nghi ban. 1am nay
khong bao go duoc bct vi no vuot lcn tam nh} nguycn. No phan anh vo luong
tr tuc vo chuong nga trong nhung phuong dcn vo tan, ncn nguo binh
thuong khong thc thay mot kct thuc cua su toan gac do. \i suo nguon la
khong thc nhan thuc, ncn nhung phuong dcn la vo tan.












18


Nhung Tu Duy Khac Nhau


Ncu khong tn vao nhung gi chung ta khong thc thay, khong co
nghia rang no khong hcn huu. Ncu nguo nao do b} mu khong thc thay
bat ky thu gi, thi dcu nay khong co nghia rang nhung gi ho khong thay
la khong thc hcn huu, vi no co thc duoc thay bo nguo khac.
Ncu khong tn vao nhung gi chung ta khong thc nghc, khong co
nghia rang no khong hcn huu. Ncu nguo nao do b} dcc khong thc
nghc duoc bat ky thu gi, thi dcu nay khong co nghia rang nhung gi ho
khong nghc duoc la khong thc hcn huu, vi no co thc duoc nghc bo
nguo khac.
Ncu khong tn vao nhung gi chung ta khong thc no, khong co
nghia rang no khong hcn huu. Ncu nguo nao do b} cam khong thc no
duoc bat ky dcu gi, thi vcc nay khong co nghia rang nhung gi ho
khong thc no la khong hcn huu, vi no co thc duoc no bo nguo khac.
0uan dcm hu vo (doan kcn) la nhung van dc lon nhat cua mo
nguo. No chi dua trcn su tn tuong nhung hoan canh tam tho khong
thc phu thuoc vao duoc, nhu vcc mot co ga an suong lc thuoc vao su
xuat hcn bat d}nh cua khach hang co ta. \i quan dcm hu vo bop mco
nhan thuc qua su tap trung don dcu cua no vao vat chat, nhung hcn
tuong tam lnh vo hinh khong thc duoc thay mot cach ro rang va tam
tuong tuc vo hinh khong thc nhan bct duoc.
1ham ch ncu khong chap nhan tam do la lcn tuc, chung ta van
tn rang y thuc van hcn huu chung nao hoan canh tao ra no con xuat
hcn, chung ta cam thay bat hanh kh hoan canh xau phat snh, chung
ta cam thay hanh phuc kh hoan canh tot xay dcn, va su hcn huu cua
chung ta chi tro thanh mot phan ung vo nhung gi xay ra tu luc nay

19
dcn luc khac. Io suy nghi rang no chi la y thuc-phu thuoc hoan canh
tao ra vo so nhan thuc cua minh, chung ta khong nhan ra suo nguon
cua no trong tam tuong tuc.
Chung ta co thc no minh chi co thc tn vao nhung gi co thc knh
nghcm hay da chung mnh, nhung thuc tc chung ta tn mot cach co
tuycn chon vao nhung gi minh khong knh nghcm hay da chung mnh
chung nao no con tuong thch vo nhung nhan thuc khac cua chung ta.
Chung ta chap nhan va su dung su truu tuong vo hinh cua tho gan,
no chon, va hoan canh vo hinh dc ho tro nhung gi minh nghi la huu
hinh co that, chuycn su vo hinh thanh huu hinh qua quan ncm cua
chung ta. \i chi quan tam dcn lo ga thch thuc ta cua chnh minh,
chung ta danh mat kha nang co ho no kct nhung pham tnh huu hinh
vo nhung pham tnh vo hinh qua tac dong cua tr tuc.
Khong chap nhan su lcn tuc cua tam thuc, chung ta co thc nghi
rang mot y thuc manh mun choc lat chi no kct vo y thuc manh mun
choc lat khac qua quan ncm manh mun cua ky uc qua khu nhat tho
va nhung kc hoach tuong la tam tho. Nhung ngay ca ncu tn rang qua
khu da kct thuc hoac tuong la la khong thuc, chung ta thay rang co
mot tam hay nguo tcp nhan nho la nhung knh nghcm cua qua khu
va mot tam tuong tuong nhung knh nghcm trong tuong la, tcp tuc
dcn ngay nay va ngay ma cho dcn kh chct. Ncu co mot knh nghcm
xau o qua khu, chung ta nho la no va co gang khong lap la trong
tuong la. Icu nay thuc su chap nhan rang tam no kct lcn tuc vo qua
khu va tuong la. Ca ha ky uc qua khu va nhung kc hoach tuong la vo
hinh xay dcn vo chung ta lap d lap la nhcu lan, dua trcn su tuong tuc
xay ra bat tan cua nhan thuc minh. Chung ta co thc tn rang tr nho la
nguon cua su lcn tuc cua tam thuc, kha nang dc nho la va lcu truoc
cua minh, nhung su lcn tuc thuc tc cua tam la suo nguon thuc su cua
ky uc. \i tr nho thong thuong cua chung ta la khong lcn tuc va tam
tho, luon luon co su qucn lang cua nhung ky uc. Nhung tr nho thong
thuong nay co ban la vo nghia. 1hay vi ncu su dung tr nho chung ta dc

20
nho la nguycn to thanh t}nh cua Iuc Phat, chung ta co thc phat trcn
su tinh gac lcn tuc co thc hcn lo can ban lcn tuc cua tam.
Chung ta co thc no rang minh khong thc tn vao su lcn tuc cua
tam vi khong thc nhan thuc no, nhung chung ta tn tuong tnh thuyct
phuc trong su lcn tuc cua nhan thuc minh. Chung ta chac chan rang
qua khu tro thanh hcn ta va hcn ta tro thanh tuong la. 1huc tc la,
chung ta chua bao go phan cach vo tam lcn tuc, va luon su dung
nhung y ncm phan anh tu su lcn tuc cua tam. Nhung do co gang xac
d}nh v} tr minh co phan huu hinh trong tho gan, chung ta tu ngan
can minh nhan ra tnh lcn tuc nay va ngan can ta rong mo vo gac
tanh tu nhcn. Co mot cau no cua nguo o Hmalaya tho xua rang kh
duoc snh ra, khong hc co ky uc vc vcc lam tinh, va kh lam tinh,
khong hc co ky uc cua vcc duoc snh ra. Ncu nhan ra tam thanh t}nh,
trong sang, lcn tuc, chung ta co thc thay ro nhung kcp qua khu va
tuong la cho thay su tuong tuc nay thco cach ma chung ta thay ro
nhung gi dang xay ra hcn go. Nhung vi khong nhan thuc duoc dcu
do, ncn chung ta khong tn no. Ngay ca kh dat duoc gac ngo thong
qua thuc hanh, ncu khong tn vao thuc hanh vi khong chap nhan tam
lcn tuc, chung ta sc tu dong b} ngan can kho vcc su dung mo lcn hc
thuc su khong gan doan vo tam lcn tuc va kha nang ga tang nang
luc tam lnh vo tan, thanh t}nh, bang cach chuycn hoa su tuong tuc
nay thanh ban chat thanh t}nh cua no. Kh chnh minh chc day thco
cach nay khong chap nhan bat cu thu gi mau thuan vo nhung gi
chung ta hoan toan chap nhan la thuc, chung ta chi duy tri quan dcm
doan kcn cua minh.
Co nhcu quan dcm khac nhau trong chu nghia hu vo, nhung
dcu khong bct rang chung co chung mot ncm tn can ban thong
thuong vao su lcn tuc cua tam, ngay ca kh nhung quan dcm nay
khong go dung tcn cua su lcn tuc ay. Ho chap nhan su vinh cuu bat
dct, thuong dc va su lcn tuc cua hcn huu vuot lcn su chct cho nhung
nguo co ncm tn vao nhung v} tro do. Ho tn rang kct qua cua hanh

21
dong tch cuc va tcu cuc cua ho, ma ho knh nghcm trong do nay va
sau kh chct, dcn tu thuong dc hay nhung bac scu nhcn. Icu nay
chung to mot ncm tn vao su lcn tuc cua tam cho dcn kh mot so
phan to hau duoc dat to. \i dcu nay khong pha mot ncm tn vao su
phu nhan cua hu vo, no tch cuc hon bat ky quan dcm doan kcn nao.
Co nhcu quan dcm khac nhau trong nhung knh dcn khac
nhau cua Phat gao, nhung tat ca dcu chung mot ncn tang tn tuong
vao su lcn tuc cua tam cho dcn kh dat duoc gac ngo. at cu nhung gi
hcn huu trong pham v co tuong hay vo tuong, dcu phat snh tu tam
lcn tuc. 1am lcn tuc thong thuong (scms ky gyud) la tam thuc b} chc
am bo ao tuong. Su tuong tuc cua no co nghia rang no khong kct thuc,
tru kh nhung chc am nh} nguycn nay duoc t}nh hoa. Nho su t}nh hoa
nhung chc chuong tam tuong tuc thong thuong duoc chuycn hoa
thanh ban chat vo chuong nga cua no, va nguo ta co thc nhan ra va
an tru tnh tuong tuc bat tan cua tam tr tuc bat nh} (nyugma ycshc).
1hco ca thay cua Phat gao 1cu 1hua, tam tuong tuc tao ra dam
mc, nghcp, va dau kho qua vo so kcp cho dcn kh dat duoc trang tha
A La Han qua thcn d}nh va ban nga ngung la trong trang tha vo nga,
hay tam gac ngo, trong do khong con su bam luycn cua ban nga. 1am
la su lcn tuc, vi no la ncn tang vo tan cho dcn kh gac ngo. Nhung
nguo d thco gao ly Sutra cua 1cu 1hua go dcu nay la su tuong tuc
cua tam.
1hco quan dcm Yogacara cua Phat gao Ia 1hua, tat ca hcn
tuong vo han dcu la nhung tho qucn cua tam ncn tang. Cho dcn kh
ncn tang lcn tuc cua tam tro ncn trong sang, tr tuc tu tinh gac, hoac
tam tcp tuc tao ra hcn tuong cua luan ho, hoac nhung chc am cua
tam duoc t}nh hoa, va cong duc, tr tuc duoc tch luy. Io vay, tam la su
lcn tuc. Nhung nguo d thco quan dcm Yogacara go dcu nay la ncn
tang cua mo hcn tuong.
1hco ca thay 1rung Iao cua Phat gao Ia 1hua, ncn tang cua
tam thoat kho mo tao tac va vuot kho hcn huu va ph hcn huu, vi no

22
la Phap Co khong thc nghi ban. Cho dcn kh dat duoc tu tn trong
nhan bct, tam pha t}nh hoa mo hcn tuong qucn thuoc, tr tuc va
cong duc pha duoc tch luy. 1am la su lcn tuc vi, kh no tro thanh
Phap 1han, no vo tan va ph tho gan. Io la dcu ta sao no duoc go la
tam tr tuc vo tan. Nhung nguo d thco ca thay 1rung Iao go day la
Phap 1han trong sang.
1hco ca thay cua Phat gao Km Cuong 1hua pho thong, tam la
on 1on tr tuc tu snh tu vo thuy. 0 dau co tam, o do la tr tuc. 1r tuc
chi hcn huu trong tam, va khong o dau khac. 1am chi duoc go la tam
vi b} danh lua. 1r tuc khong b} anh huong bo ao tuong nh} nguycn va
tinh thuc vo pham tnh cua hcn tuong tinh gac bat hoa. 1r tuc von
san trong tam cho dcn kh nang luc cua tam tr tuc duoc rong mo hoan
toan. Nho su tn tuong on 1on tr tuc tu snh, nguo ta pha co gang
chuycn hoa mo hcn tuong vo han, thong thuong, tho qucn, cua luan
ho va nhan ra linh vuc cua on 1on tr tuc. Su nhan thuc la on 1on,
va nguo nhan thuc la sunyata (tanh khong). Iay la on 1on tr tuc,
hoan toan khac vo nhung snh lnh scu nhcn hay thuong dc vinh cuu
vi no khong b} anh huong bo ban nga ca nhan hay do tuong cua ban
nga, vi nguo nhan thuc la hu khong trong sang. Io vay, khong co gi
tao ra dam mc hay nghcp, vi thc khong co gi tao ra ma quy, thc ncn
tat ca mo hcn tuong dcu duoc thay nhu tr tuc cua chu Phat. 1am lcn
tuc dcn kh dat duoc trang tha mandala tr tuc bat nh}, vo tan, vo han
cua hinh tuong chu Phat, do la ly do ta sao go no la tam lcn tuc.
1rong con duong gac ngo, tam lcn tuc tro thanh mot kha canh
va pham tnh cua nang luc tr tuc. Kh tam lcn tuc tro ncn khong phan
bct vo hcn than cua tr tuc trong sang, toan man, no tro thanh su
thanh t}nh trong sang bon nguycn cua no. Io vay, tam lcn tuc la scu
vct, va chi co su xuat hcn cua tr tuc pho dcn.
1rong qua cua gac ngo, chi co tam tr tuc lcn tuc, bat tan, co
nghia la su tuong tuc cua tr tuc.

23
Io khong nhan ra hay tn vao tam tr tuc bat tan, nhcu tho
qucn luan ho khac nhau duoc tao ra khong thc nhan thay tu su lcn tuc
cua tam va nhcu hinh tuong khac nhau cua tho qucn phat snh. Cong
nhu hcn tuong mong vao ban dcm cua chung ta la kct qua cua hcn
tuong tho qucn vao ban ngay, chung ta co hcn tuong ban ngay trong
gac mong cua do nay la kct qua cua tho qucn o kcp truoc. 1ham ch
ncu chap nhan rang tam la tuong tuc, ncu chung ta khong nhan ra tam
tr tuc vo tan, no chi tro thanh ncn tang cua tho qucn gay ra vong snh
tu kho dau. 1am lcn tuc binh thuong khong gay ra bat ky tch cuc to
hau nao, nhung vi no tuong tuc, no khong thc b} tu bo. \i khong thc tu
bo, ncu muon ngung la mo quan ncm cua thc gan, chon lua duy
nhat cua chung ta la chuycn hoa no qua thcn d}nh thanh tam tr tuc
trong sang vo tan, co nghia gac ngo trong sang hoan toan. Nhu Hoc
ga 1r 1uc \o Song Chhogky Langpo da no:
N}ca/ /ra aao o/em, //am c// //co} cc /eo }c/ caa /aao /c/.
8a/ ca /// oac //ca/ //c/ aao o/em dc, bao /aco /rco} }/ac o}c.
Ncu tn vao ncn tang lcn tuc cua tam, chung ta co thc cam kct
mot cach lac quan chnh minh tao ra nhung tho qucn tot dc ga tang
nhung pham tnh tam lnh thanh t}nh, bao la khcn chung ta co thc
chuycn hoa ncn tang lcn tuc cua tam binh thuong thanh su lcn tuc vo
tan cua tr tuc thanh t}nh vo thuy. Iay la su chuycn hoa quan ncm
thong thuong thanh nhung hinh tuong thah t}nh.
1am tinh gac la thanh t}nh va vo chuong nga vo bat ky mau
thuan nao, ncn no la tnh hoa cua tam tr tuc bat tan, la co o mo no
khong thc nghi ban. 1hco gao ly 1rung 0uan, dcu nay go la quan
dcm thoat kho tao tac, va thco nhung bac nam gu dong truycn o 1ay
1ang cua truycn thong Nyngma, no duoc go la su thanh t}nh bon
nguycn cua da rong rang bat kha tu ngh}.
Nhung vi thcu ncm tn no Phat tanh, chung sanh dau kho vi
khong nhan ra dcu nay. Nhu da no trong Lttara 1antra (Cyud Lama):


24
0 daa/ cao o/a caa o}aa/ o}/ec /ao},
La o/ao} //c /ao} cc /ao.
N/ao} o}aa/ o}/ec //co} o/ao ra,
\a //c /ao} cao} c/ao} oc/, Ta a da,
Taao} /a, //c /ao} caa p/ap /ao/,
La //ao/ //o/ /a o//eo,
8/ sap ba /rco} /am //co} //aao},
\a c/ao} sao/ /aco daa //c /rco} o}/ec //c.

Nhung hanh ga mo, hcu sa vc thuc hanh co thc tu ho ta sao
can pha suy nghi xa hon vc su dau kho cua co luan ho, vi ho hoan
toan bct ho hcn huu. Ho co thc nghi rang dcu nay chi thcm vao
nhung quan ncm va sc chang tao ra bat cu khac bct nao. Nhung, tat
ca mo su dcu la quan ncm trong luan ho.
Khong co su suy nghi, xcm xct no tam, va quan tam dcn sau co,
quan tuong va knh nghcm chung, chung ta khong thc ga thoat kho
dau kho vi khong nhan ra ban tanh cua chung sanh. do vay, suy nghi
lap d lap la nhcu lan vc nhung dac tnh tcu cuc cua luan ho dc
chuycn tam thoat kho snh tu va huong dcn 1hcn Phap.
Chung ta co thc ho ta sao can pha thcm vao nhung quan ncm
suy nghi lap d lap la vc luan ho. Nhung day la mot sa lam, vi mo
quan ncm khong gong nhau. Not so tu duy xuat phat tu vo mnh va
gay ra nang luong tcu cuc, va mot so suy nghi xuat phat tu su tinh
thuc, lnh hoat cua tam tinh gac va tao ra nang luong tch cuc. Nac du
kh nghc mo quan ncm dcu gong nhau, nhung ban chat va kct qua
cua chung la khac bct. Ca nay gay ra ton ha va ca ka la su lo ch.
Nhu da no trong 1antra:

aao o/em daac //o/ /ca /a aao o/em.
H/eo /aa daac //o/ /ca /a //eo /aa.


25
\ du, ncu b} nuoc vao lo ta, chung ta co thc lam nuoc ra ngoa
bang cach cho nuoc vao nhcu hon kct hop vo nuoc da o do dc co thc
day tat ca nuoc ra ngoa. 1uong tu, bat cu quan ncm trong ycu nao dcu
duoc t}nh hoa bo quan ncm.
\i tam lcn tuc bat tan la vo chuong nga, no phan anh vo luong
kha canh cua hcn tuong. 1at ca hcn tuong nay co thc dung chua
trong ha pham tru hcn tuong cua luan ho va nct ban, nhung bac
Km Cuong Su 1antrc scu pham cua truycn thong Nyngma da boc lo
nhcu gang ga quy bau vc cach hcn tuong nay duoc tao ra, bao gom
trong tam cach phat trcn tu phat. Icu nay co thc tong hop thanh ha
lo vao.
Kh, tu tho vo thuy, nguycn so, chung sanh khong nhan ra su
phan anh cua tnh bat nh}, nang luc vo chuong nga cua tam tr tuc
pho dcn, lo vao cua luan ho duoc mo ra. Kc tcp, qua tam nh} nguycn,
tho qucn duoc tao ra, va tu tho qucn nay dcn tho qucn khac, snh tu
duoc tao lap.
Iuc Phat Pho Hcn la su kho nguycn cua tat ca chu Phat tu tho
vo thuy, nguycn so. Ncu chung ta nhan ra rang mo hcn tuong phat
snh la su xuat hcn cua tam tr tuc bon nguycn, trong sang cua Nga,
chung duoc ga thoat mot cach tu nhcn. \i nhan thuc nay khong tao
ra mot do tuong trong thuc ta, mo thu la su pho dcn, mo ra lo vao
gac ngo.
Ncu khong nhan ra tr tuc pho dcn, do la su xuat hcn vo co cua
hinh tuong ro rang cua da rong rang, chung ta tao ra thuc ta chu thc
va do tuong. 0ua thuc ta cua chu thc va do tuong chung ta tao ra
hcn tuong chung va rcng. Kh hcn tuong xuat hcn duoc nhan thuc
trong cung cach, cung tho dcm va cung no chon bo mot nhom
nguo, ho tham ga nhan thuc tao ra tho qucn thoa thuan, va tho qucn
nay tro thanh tho qucn cua hcn tuong chung. Kh hcn tuong xuat
hcn duoc nhan thuc khac d bo nhung ca nhan ngay ca du ho nhan
thuc cung luc, cung no, nhan thuc ca nhan cua ho tro thanh tho qucn

26
cua hcn tuong rcng. Kh su tao ra nhcu tho qucn khac nhau ga tang
nhcu loa hcn tuong dcn kh hcn tuong rcng duoc du phan bo
nhung ca nhan khac nhau, mot lan nua no tao ra hcn tuong chung.
Ncu la nguo doan kcn, chung ta thch duy tri trong tho qucn
cua su thoa thuan doan kcn thong thuong vi no qucn thuoc. Io vay,
sau kh nang luong nghcp, huu hinh, dac bct cua than chung ta b}
tcu hao, chung ta van co hcn tuong ca nhan cua tho qucn hcn tuong
chung. 1hc ncn, chung ta b} ta sanh nhcu lan vo cung tho qucn cua
hcn tuong chung phu hop vo luc cua nghcp qucn thuoc cua su phan
chcu chnh ca nhan minh.
Chung ta co thc nghi vcc ga thoat chnh minh kho tho qucn
nang nc cua hcn tuong chung va su tao ra tho qucn nhc nhang hon
cua hcn tuong ca nhan thanh t}nh cua thuc hanh la khong thc duoc.
Icu nay co vc nhu du cho ta co gang thc nao d nua, chung ta van
phan bct chu thc va do tuong cua tam nh} nguycn ncn tao thanh tho
qucn. Khong gu tho qucn truoc nay lam chung ta chan nan thuc
hanh, chung ta pha thuc su tn tuong vao Phat tanh o trong tam minh.
Pha nho rang chu Phat sc dcn vao mo luc dc dan dat chung ta dcn
gac ngo, va cac Nga la hinh tuong phan anh Phat tanh cua chung ta.
Pha nho rang chu Phat gang day chung ta lcn tuc tuy thco kha nang
rcng cua chung ta.
Kh phat trcn hcn tuong cua chu Phat thco con duong thuc
hanh, duong nhu van co su xuat hcn chu thc va do tuong nhu chu
Phat va chung ta d thco cac Nga. 1uy nhcn, chung ta chi su dung chu
thc va do tuong trong thuc hanh dc scu vuot lcn chung. Icu nay
hoan toan khac han vo nhung nguo b} tro buoc gua chu thc va do
tuong cua snh tu, luon tao ra dau kho. Chung ta kct hop su phan chcu
thanh t}nh cua tam minh dcn mandala tu kho nguycn cua nhung bac
gac ngo, luon phat trcn nhung pham tnh tr tuc.
Khao khat nhung gi co vc la mot do tuong tch cuc, gong nhu
mot nguo ban tot, co thc tam tho dcm la thoa man, nhung cuo cung

27
no luon dcm la dau kho va tao ra nghcp lan nua. Khao khat nay chi
tao ra tho qucn tho nang thong thuong vi khong co gi lau bcn va co lo
vc vcc kct hop vo ban bc thong thuong trong mot cach binh thuong.
1hay vi bam chap vao nguo khac, chung ta suy nghi va cau nguycn vo
ncm tn huong dcn chu Phat nhu nhung do tuong an u cua minh.
Icu nay tao ra tho qucn cao quy, nhc nhang, ngay ca du trong gay lat
chung ta co thc khong thay chu Phat vi tho quan doan kcn truoc do
cua minh. \i chu Phat la su bcu hcn cua tam tr tuc bon nguycn, vo
chuong nga luon luon no kct vo chung ta va khong bao go gay dau
kho hay nghcp. \o thuc hanh, chung ta co thc dcu phuc nhung quan
ncm tcu cuc cua chu thc va do tuong, chuycn hoa chung thanh su
tu-bcu hcn khong do gat, bat kha tu ngh} cua chu Phat.
Ncu muon thoat kho bay rap cua hcn tuong tho nang chung va
hcn tuong rcng minh va thoat kho chu trinh ao tuong doan kcn,
chung ta pha d thco gao ly Iuc Phat va co gang chuycn hoa tho
qucn ao tuong cua minh thanh tanh gac chanh kcn. Cho dcn kh tu
tn trong tam tr tuc chanh kcn cua minh, chung ta pha lcn tuc tn
tuong vao 1am ao va thuc hanh. Ic ga thoat tam minh kho tho
qucn tho nang, hcn tuong chung, chung ta pha co gang phat trcn va
ga tang tho qucn nhc nhang, hcn tuong ca nhan cua on 1on tr tuc
cho dcn luc tho qucn cua mo hcn tuong chung va rcng hoan toan
can kct thanh khong con tho qucn, su thanh than khong chc day cua
on 1on xuat hcn tu nhcn va tr tuc trong sang nhu bau tro hu
khong .








28



Suoi Nguon Cua Hien Tuong

T/ac /a/ ca/ c/a/ /a da /ap.
l// //ac /a/, p// ca/ c/a/ /a da /ap.
N/e/ bao //ac /e /a dao }/ao.
1u khau cua Iuc Long 1ho

1hco gao ly Phat gao, mo hcn tuong xuat phat tu tam. 1am
nh} nguycn la nguon ncn tang cua mo hcn tuong bat t}nh cua snh tu
hcn huu trong ba dcu kcn cua chung sanh: snh, tru, va dct. Phat
tanh, hcn huu trong tam mo chung sanh, la suo nguon ncn tang cua
mo hcn tuong thanh t}nh kh no thoat kho ba dcu kcn snh, tru va
dct cua chung sanh. a dcu kcn nay chi hcn huu kh Phat tanh chua
tinh thuc. Kh Phat tanh thoat kho tam nh} nguycn va hoan toan no ro
trong toan gac, ba dcu kcn nay chuycn thanh su bcu hcn cua tr tuc.
Chu Phat thuc tc chua tung snh vi cac Nga luon an tru trong
Phap 1han bat snh; cac Nga chua tung dct, vi cac Nga luon an tru
trong ao 1han lcn tuc, va cac Nga chua tung an tru trong go han, vi
cac Nga luon trong Hoa 1han chua tung-tru. Iuong nhu cac Nga chi
snh, tru, va dct nhu su phan anh mau nhcm tuy thco hcn tuong cua
chung sanh. 1rong thuc tc, bat cu nhung gi phat snh dcu la tnh chat
thanh t}nh tu nhcn bcu th} cua tr tuc vo chuong nga.
Pham tnh vo chuong nga cua hcn tuong la su phan chcu bat
ky thu gi va mo su vao bat cu luc nao. Nhung phan chcu nay co thc
lua do, trong sang, t, hay nhcu tuy thco binh chua tam cua chung
sanh, gong nhu su phan chcu trong mot guong tuy thuoc vao nhung
gi t}nh, bat t}nh, nho, hay lon. Nho chap nhan va nhan ra Phat tanh la
nguo tao tac tr tuc vi da nhat va suo nguon cua hcn tuong thanh

29
t}nh, duoc boc lo qua gao ly Iuc Phat, chung ta co thc tao ra hcn
tuong thanh t}nh dan dat minh dcn hinh tuong gac ngo. Nhung ncu
khong nhan ra Phat tanh nhu ban chat sau tham nhat cua mo hcn
tuong, thi qua tho qucn doan kcn cua nhcu kcp, chung ta hcu sa su
bcu hcn vo chuong nga mnh chung nhung pham tnh cua no.
Ncu co tho qucn doan kcn, chung ta nghi rang bat cu nhung gi
xuat hcn nhu nhung nguycn to bcn ngoa va nhung binh chua bcn
trong cua mo chung sanh bao gom than cua chnh minh la co that.
Kh hcn tuong ngung xuat hcn, chung ta nghi rang khong co gi, va
kh hcn tuong ton ta, chung ta nghi rang no sc luon o do. Ngay ca du
bay go chung ta trong co nguo, ncu gu tho qucn v} tr doan kcn va
khong ga thoat minh kho nhan thuc rang ba dcu kcn nay la co that,
chung ta sc tcp tuc dau kho trong chu trinh tuan hoan cua nhung co
hcn huu khac nhau, du cho vo nang luong tch cuc hay tcu cuc trong
choc lat.
Ncu chung ta chi gu nhung y ncm ph tam lnh vc ban chat cua
hcn tuong, tn vao tnh xac thuc cua ba dcu kcn, kct qua luon pha la
su hcu sa vc mo lcn quan gua chu thc va do tuong. Chang han nhu,
quan dcm chung cua khoa hoc vat chat la tim kcm y nghia trong va
gua cac do tuong va chi tn vao nhung gi tim duoc tu vat chat. Icu
nay tao ra su hcu sa lcn tuc vc phan ung gua chu thc va do tuong vi
bam lay su that dua trcn su phan cha gua do tuong va tam. Su hcn
huu duoc xcm la cach bct vo tam, gong nhu hinh chcu ma khong co
may chcu. Io la ly do ta sao khoa hoc ph tam lnh tim kcm nhung
nguon goc hcn tuong khach thc, bcn ngoa su dung nhung ly thuyct
vc vat chat v tc, vo quan dcm rang mot ngay nao do nguon goc co
ban, don gan nhat cua mo hcn tuong co thuc cua thuc ta sc duoc tim
thay.
No chung, khoa hoc la mot nghcn cuu co hc thong vc vat chat
trong thc go vat chat nay. Nhu vay khong co nghia la chi co nhung
kha ncm khoa hoc cua thc go hcn da ngay nay, bo vi khoa hoc

30
hcn huu kh nao xuat hcn kha ncm vc nguycn to vat chat va hcn
tuong cua chung, va kh nao co lcn quan dcn thc go vat chat va
nhung pham tru vat chat vo han cua no. 1u khoa hoc co da dcn khoa
hoc ngay nay, chi co mot kha canh cu thc vc vcc vat chat duoc su
dung nhu thc nao la thay do thco tho gan va d}a dcm, kc ca no co lo
hay co ha, phu thuoc vao hcn tuong nghcp cua chung sanh.
1rong khoa hoc ph tam lnh, nhung y ncm tam lnh khong
dang tn bo vi chung b} xcm la tuong tuong va khong co that, vi thc
khong dcm la bat ky lo ch that su nao. 0uan ncm nay dcn tu tho
qucn manh mc vc vcc lcn kct thuc ta vo vat chat, mong muon ga
dap co tnh vat chat va tuc tho. Io la kct qua cua vcc chi tn vao hinh
tuong hcn nhcn, tam tho ma khong tn vao nhung pham tnh tam
lnh khong thc nhan bct. 1rong Iao Phat, nhung y ncm vat chat, ph
tam lnh khong dang tn vi chung duoc xcm la chi dua vao vat chat da
hop. \i ban chat cua vat chat la suy gam va hu hoa ncn no khong dcm
la lo ch thuc su. Nguo ta nghi rang thong qua vcc b} cam do bo
quan tam qua nhcu vao hcn tuong ngan ngu co that, Phat tanh co
thc b} ngu ngam trong nhcu kcp lam ngan can vcc dat to gac ngo.
1hc ncn, no chung, quan dcm cua khoa hoc ph tam lnh va Phat gao
dat trcn ncn tang khac nhau.
Chung ta khong thc luon danh ga vc nhung nha khoa hoc cu thc
hay nhung Phat tu dac bct, vi ma quy co thc xuat hcn nhu nhung tnh
lnh dc khuay pha gao ly cua su gac ngo, va chu Phat, o 1at co thc
xuat hcn nhu nhung nha khoa hoc ph tam lnh dc huong dan nhung
chung sanh b} hoang so bo hoac thao go kho nhung y ncm tam lnh,
trong cach nay tam tho phan anh nhung mong uoc cua chung sanh
nho su dung nang luong vat chat dc cuo cung huong dan ho dcn gac
ngo ph vat chat. Ngoa tru nhung bac scu pham, kho co thc danh ga
duoc a gay ha va a lam lo ch cho nguo khac qua nhung y ncm vat
chat hay ph vat chat.

31
1hco Phat gao, tam va do tuong cua no thi lcn tuc lcn hc lan
nhau vi tam binh thuong hcn huu lcn tuc nhu suo nguon cua snh tu
hcn huu tru ph tho qucn nh} nguycn b} can kct qua nhan bct cua
Phat tanh, do la tr tuc bat nh}. Su hcn huu co nghia la vcc xay ra cua
bat ky va mo kha nang nao. Nhung dcu nay khong co nghia rang ca
gi hcn huu la co that. Ncu no hcn huu trong tho qucn nh} nguycn thi
no luon la ao tuong.
1u quan dcm cua Phat gao Ia thua, hcn tuong cua thuc ta
thong thuong la ao tuong cua tam nh} nguycn. Nhung tu quan dcm
duy vat, hcn tuong cua thuc ta thong thuong duoc tn la that vi ho tn
vao nhung nhan thuc nh} nguycn. Icu nay cung gong nhu xay dap,
ngan nuoc cua ao anh.
1u quan dcm cua Phat gao, khong co gi hcn huu mot cach doc
lap. No su phat snh trong hcn tuong cua chung sanh xuat phat tu su
no kct ho tuong cua hoan canh, thco chan ly tuong do. \i mo su dcu
tuy thuoc vao mo thu khac, khong co kho nguycn, va khong co nguon
kho dau cua hcn tuong, duoc tim thay chi trong mot chat duy nhat.
at cu thu gi tim duoc mot cach khach quan thi khong co mot hcn
huu doc lap (vo tu tanh) bo vi no chi duoc tim thay trong su phu thuoc
gua chu thc d tim kcm va do tuong duoc tim thay.
Ngay ca ncu nghi rang chung ta thay kho nguycn cua hcn
tuong, chung ta chi b} ao gac bo chung tu nghcp cua nhung phat
hcn mo lcn tuc chn muo, tro ncn can kct va b} thay thc qua su chn
muo cua chung tu nghcp khac. Nhung chung ta tcp tuc b} mc hoac
bo vcc co gang xac d}nh vat chat, luon co gang nam gu no, nghi rang
chung ta co duoc no va sau do b} mat. Chung ta khong ngung b} cam
do bo quan ncm tao tac vat chat cua minh. Nhung bac scu pham, bct
duoc nhung dac tnh cua mo hcn tuong va ban chat cua mo hcn
tuong, khong bao go b} cam do bo bat cu dcu gi. Cac Nga an tru
trong su pho dcn vo tan cua hinh tuong gac ngo rong rang ma khong
can co gang nam gu bat ky dcu gi hay co thc b} nam gu.

32
Nac du nhung bac scu pham co nang luc tao ra bat ky nang
luong vat chat bcn trong nguycn to nhung cac Nga vi long b thuong
day lam cach nao phat trcn nang luong tr tuc vo hinh nham ngan can
nguo ta kho phan bo chnh minh vo hcn tuong cu thc khong dang
tn. Phat gao Ia thua day rang ca ha loa nguycn to vo hinh va huu
hinh co thc su dung bang nhung phuong tcn thcn xao dc tch luy
cong duc. Icu nay duoc dung dc gam su dau kho gay ra bo hcn
tuong vat chat huu hinh nham tao ra nang luong tr tuc thanh t}nh cua
gac ngo vo hinh, khong thc nghi ban. Cach su dung ca ha hcn tuong
co that va khong co that nay dc thu c hanh gong nhu dung go dc tao ra
anh sang cua lua thay vi su dung no dc gay ra bu cay phcn muon cua
luan ho.
Phat gao Nat thua cung day rang nhung nguycn to co thuc va
khong co thuc co thc su dung trong nhung phuong phap thuc hanh
tam lnh. \i bat ky chung sanh nao cung mong cau nhung thu ho co
thc co duoc, kct qua cua thanh tuu thong thuong co thc dat duoc bang
nhung phuong phap nay, nhung muc dch to hau cua Phat gao Nat
thua luon la thanh tuu to thuong. Iay la nang luong tr tuc thanh tuu
vcn man cua gac ngo, vuot lcn vat chat va su chua dung mo tch luy
ph vat chat.
Kh khao sat do tuong, chung ta pha dua trcn mot chu thc do la
tam minh, vi tam la suo nguon cua nhung do tuong. 0ua y d}nh, chu
thc va do tuong snh ra luc cua tho qucn, tao ncn nang luong cua mo
hcn tuong nh} nguycn. Khong nhan ra kct qua nay trong su nham lan,
ao tuong cua hcn tuong va lanh vuc tho qucn da hop khong ngung
cua vo so kcp song truoc, trong do chung sanh da phong ra vo so can
ba cua nang luong bc tac do la hc n tuong cua vu tru nay. Ncu khong
thc thay mo tuong quan gua su phong chcu doc lap cua tam va tho
qucn truoc do cua hcn tuong bcn ngoa minh, chung ta tham ch gay
ra nhcu phan bct gua hcn tuong, khcn hcn tuong co vc xa cach lan
nhau va ngay cang xa cach vo tam. at cu nhung gi tach ro kho tam

33
thi khong thc su dung dc d}nh v} suo nguon cua hcn tuong, ncu
khong gay ra su phan bct nay thi kha nang luon o do dc nhan ra bat ky
hcn tuong co thuc va ph thuc nao, co thc tao ra qua nhung hoan canh
ho tuong nhu hau qua cua muc dch chung ta. Ncu mo do tuong duoc
hcu la nhung phong chcu cua tam, chung ta co thc nhan ra rang
chung la su pho dcn nhung pham tnh cua tam, dc khong b} lua gat
vao suy nghi rang chung doc lap va vinh cuu.
at cu phat hcn nao tao ra bo khoa hoc, nghc thuat, trct hoc,
va ngay ca nhung quan ncm tam lnh chi la nhung kha canh cua
nhung tho qucn khac nhau ta nhung tho dcm khac bct va trong
nhung no chon khac nhau ncu chung khong no kct vo nhung pham
tnh tr tuc. Chung ta khong thc dua vao nhung phat mnh nay ncu
that su quan tam dat duoc gac ngo, vi chung chi la su tao tac thay do
bat thuong cua nghcp truoc tu nang luong manh mun cua tho qucn
va khong co lo ch lau da.
\at chat xuat phat tu vo so tho qucn khac nhau. 0ua nang luong
cua tho qucn, chung ta khong dc y rang bat cu vat chat nao hinh
thanh hcn huu dcu dang tan lu, va mo vat chat do kho dau va kct
thuc lcn tuc trong tung khoanh khac, suot nhung khoanh khac vo tan,
du nhung khoanh khac nay duoc nhan thuc la ngan hay da. Io la dcu
ta sao chi luon co nhung hoan canh tuc tho trong tnh nh} nguycn.
\o quan dcm duy vat, chung ta chi co thc d dcn kct luan tuc tho dat
ncn tang trcn nhung quan ncm nh} nguycn.
1ham ch ncu nghi rang co thc tim thay mot ncn tang va thanh
phan cau tao sau cung cua vat chat, khong gi co thc tim thay nho tim
kcm. Io b} tim kcm, ban tanh thanh t}nh ncn tang cua tam bon
nguycn tu dong chay tron, vay bat cu nhung gi tim thay sc khong bao
go la suo nguon cua hcn tuong. No sc chi la mot kha ncm thcm vao
dc dcn va d. an chat cua ao tuong la xuat hcn lap tuc va bcn mat
nhanh chong thco cach nay.

34
Hcn tuong chi la su pho bay huycn dcu, thch vc van cua tam.
\i tam khong thc dung, chung ta gay ra vo so hcn tuong tu lua gat, vo
ch, do lcn tuc tru trong tnh nh} nguycn, tao ra nhung phong chcu
nh} nguycn cua hcn tuong thc gan nhu trct hoc, nghc thuat, va khoa
hoc. Sau do, chung ta tao ra nhung hoc thuyct vc nhung phong chcu
nh} nguycn nay, som hay muon chung ta nghi dcn nhung su kcn nay
cho dcn kh chung b} bac bo bo nhung hoc thuyct mo, lan luot tro
thanh nhung su kcn mo va la b} bac bo bo nhung hoc thuyct mo.
Chung ta khong ngung khao sat nhung hoc thuyct mo du chung la
that hay khong, du nhung do tuong khao sat nay chi la nhung hinh
tuong ho tuong xuat hcn tam tho sc khong ton ta.
Ncu luon dua vao nhung hoan canh choc lat vo muc tcu tim su
ga thch hcn tuong huu hinh, cuo cung chung ta chi thay nhung
kha canh khong dang kc cua vat chat. No vat chat phat snh dcu co
chung tu tan ra, ncn mo thu tim ra bo tam nh} nguycn, la vat chat
van thuong thay, sc luon thay do dcn va d bat thuong gay ra hy vong
va that vong. Chung ta dat tcn cho hcn tuong cua vu tru va khong
gan, nhung dcu nay sc chi la lop bu kha ncm cua phan tu vu tru ncn
tang cua tam va khong gan chc am cua tam nh} nguycn. Nhu thc no la
mot vct bu ban duoc tim thay trong su rong mo bao la cua hcn tuong
va sau do nhan dang no nhu ncn tang cua hcn tuong. 1ham ch nhung
gi khong thc tim thay hay ga thch sc tro ncn co that ncu chung ta
kha ncm hoa no, vay ngay ca ph vat chat co thc snh ra qua vcc dat
tcn no. Nhung ao tuong cua tam phat snh sau do gua nhung y ncm
cua vat chat va ph vat chat, gay ra lua gat va luan ho. Iu tam tao ra
nhung kha ncm chu thc bcn trong hay do tuong bcn ngoa, no dcu la
ao tuong. Iu do tuong cua tam ao tuong la dc ch}u hay kho ch}u tam
tho, no van la mot ao gac. Nhu mot hoc ga da no:

K// //ao/ p/c ma //aa/ caa ac }/ac b/eo ma/ cac sa mac /rco} //co}.
c/ ma/ /a/ //a mc/ ac ao/ c/aa o}cc.

35
1hat la mot sa lam kh nham lan nhung hoc thuyct cua vat ly
hcn da vo nhung hoc thuyct hcn tuong va tanh Khong cua dao Phat.
Ngay ca ncu mot y ncm cua tanh Khong nhu su rong khong thcu
vang cua hcn tuong duoc chap nhan bo nhung khoa hoc ga ph tam
lnh, thi su vi da, khong gan trong rong cua tam vo han chnh ho la
bau tro cua tr tuc, khong pha su chap nhan. Nhung hoc thuyct khoa
hoc cua hcn tuong tuong do hoan toan khac han vo gao ly Ia 1hua
va 1cu 1hua cua Iao Phat vc tnh ho tuong cua hcn tuong. Kct qua
cua hoc thuyct khoc hoc ph tam lnh la su tao tac cua nhung hcn
tuong co that. Nuc dch cua Phat gao la tao ra hcn tuong trong sang
ph vat chat. Ngoa ra, khong co su tuong duong co thc tao ra gua ga
thch khoa hoc ph tam lnh cua hcn tuong xuat phat tu tam nh}
nguycn, va gao ly Km Cuong 1hua Phat gao cua su xuat hcn trong
sang cua hinh tuong ph thuc xuat phat tu tam tr tuc. 1u quan dcm
cua khoa hoc doan kcn, tam ncn tang, bon nguycn hoan toan b} bo
qua nhu suo nguon cua hcn tuong, va khong co mot no kct tham ch
xcm xct nao gua hcn tuong va tam tr tuc.
Ncu khao sat hcn tuong khach thc, chung ta sc tim thay nguon
cua no la ban nga chu thc. Ncu khao sat chu thc ban nga, chung ta sc
thay nguon cua hcn tuong khach thc khong hcn huu vi chu thc khong
hcn huu nhu mot thuc ta co that. Ncu co thc nhan ra hcn tuong
khong bao go xay dcn vo minh ma chi xuat phat tu chung ta, su no
hoa cua hcn tuong Phat thanh t}nh ncn tang bcn trong tro thanh
khong thc phan bct vo hcn tuong thanh t}nh cua duc Phat bcn ngoa
qua thuc hanh. Io vay, mo hcn tuong co thc chuycn hoa thanh hinh
tuong cua gac ngo, an tru trong su tinh gac cua hcn tuong bao la, vo
phan bct, khong bam chap.
at cu kh nao mot phan tu ncn tang, khong thc nhan thay cua
hcn tuong duoc thco duo bo khoa hoc ph tam lnh dc tim suo nguon
cua hcn tuong, hoac tham ch ncu mot thuoc tnh to hau cua tam

36
duoc thco duo vo su bam chap trong thuc hanh tam lnh, thi cuo
cung no dan dcn kct qua mc loan dcn cuong trong thc gan.
Nhung nguo d thco hoc thuyct \ascska cua Phat gao 1cu
1hua khao sat phan tu ncn tang chi dc xoa bo ban nga vo su thanh
than cua samadh (da d}nh). 0uan dcm cua ho trong vcc xcm hcn
tuong khach thc la nhan ra su thao go tam ca nhan kho hcn tuong dc
duoc ga thoat qua nhan thuc cua tr tuc vo nga nham dat duoc an
binh tu-lo, do la ga doan gac ngo cua 1cu 1hua.
1hco hoc thuyct nay, tam ncn tang, bat kha phan la chan ly tuyct
do. Phan tu cua hcn tuong ncn tang, bat kha phan cua tam hcn huu
doc lap la suo nguon to thuong cua mo hcn tuong khach thc va chan
ly tuong do. 1at ca nhung hcn tuong bao la cua snh tu pha co mot
kho nguycn, vay ncn tang hcn huu mot cach tuong do cua hcn
tuong khach thc khong b} phu nhan ngay ca ncu muc dch ca nhan
chung ta la dat to gac ngo. Nhung cung khong co ly do dc khao sat no
xa hon, vi no chi hcn huu thco chan ly tuong do cho su ga thch hcn
tuong chung va nhu can ban cua nghcp.
Hoc thuyct \ascska day rang hanh ga co thc thct lap ca nhan
su vo nga cua ca to nho nhan ra rang no khong hcn huu danh cho ca
nhan. Io tranh kho nhung do tuong dang khao khat cua snh tu bang
cach thanh t}nh ban nga, ma do la suo nguon cua tham duc, va do
thcn d}nh, gac ngo co thc dat duoc.
1hco Ia 1hua, ncu ncn tang kho nguycn cua hcn tuong hcn
huu nhu mot phan tu bat kha phan, nhu hoc thuyct \ascska no, thi
no khong thc no kct mot cach hop ly dc tao ra hcn tuong ho tuong do
tnh ncn tang va duy nhat cua no. Ncu phan tu nay la da hop thi no
khong con la ncn tang va bat kha phan nua. Not phan tu ncn tang chi
la mot kha ncm cua vat chat. 1uy nhcn, hoc thuyct Ia 1hua chap
nhan quan dcm hoc thuyct cua \ascska nhu gao ly cua Iuc Phat va
la mot phuong tcn thcn xao trong pham v chan ly tuong do, trong

37
phan anh kha nang ca nhan dc dan dan no kct vo tam cac bac toan
gac.
0uan dcm cua hoc thuyct 1rung 0uan cua Ia 1hua nhan ra ca
ha su vo nga cua ca to va khong nguon goc cua hcn tuong. Ca ha
ban nga ca nhan va mo hcn tuong chung la nhu huycn ngang nhau
va xuat phat tu hoan canh ho tuong, khong hcn huu thuc su (vo tu
tanh). Chung chi la sac tuong trong rong xuat hcn nhu su phong chcu
ao huycn cua tam tu vo so tho qucn nh} nguycn cua nhung kcp truoc.
Io vay, goc rc chnh cua con duong, thco Ia 1hua la t}nh hoa bat ky
tho qucn vat chat, nh} nguycn, mau thuan, do la nguycn nhan lcn tuc
cua snh tu va nhan ra hu khong tr tuc ph thuc. 1hc ncn, nhu mot ba
nguycn da no dcn trang tha do:

8eo /rco} mc/ c/ /rao cc cc /aao} cc/ l/a/,
\a /rco} c/ao} /a /a/ ca c/a l/a/ //co} //e o}// bao,
4o /ra a }/aa c/a 8c Ta/.
Ha o//o cac d/ea oa de da/ daac /ca/ dco} caa sa }/ac o}c.

1hco Km Cuong 1hua, su phat hcn suo nguon hinh tuong cua
mandala tr tuc vo tan, su tao tac ph chuong nga xuat hcn tu tr tuc
tinh gac. Hcn tuong nay duoc su dung vo ncm tn va thuc hanh dc
tra rong hcn tuong tch cuc, tu nhcn, vo tan va an tru trong trang
tha do. \o chuong nga co nghia su luu xuat don gan cua vo luong
pham tnh luon mo ra cho bat ky dcu gi va vao bat cu luc nao vi khong
co gi ton ta trong bat ky mot go han nao, tnh chat dac bct hay trong
bat cu mot tho dcm nao. Io la dcu ta sao chac chan va luon luon la
1am ao cua Phat, Phap, va 1ang doan thco truycn thong Phat gao
pho thong, va mo tr tuc on 1on ma ban chat tuong tu nhu 1am ao
thco truycn thong cua Km Cuong 1hua.
0uan dcm chnh la tu kho dau vo thuy, suo nguon ncn tang
cua hcn tuong la ph tho gan va khong go han, vi tam tr tuc vo

38
chuong nga la khong co kho dau, bao la va rong mo vo tan. Io nhan
ra rang mo su luon co thc xuat hcn, bat cu dcu gi dcu co thc xuat
hcn nhu tr tuc on 1on va co t}nh do.
Su vo han, thanh t}nh rong mo cua khong gan tr tuc nhu hu
khong la kho nguycn cua mo hcn tuong. Khong co khoang khong cua
bau tro, khong gi co thc xuat hcn vi khong gi co thc xay ra ma khong
co khoang khong. Khong gan cua bau tro o khap no. Ngay ca thco
chan ly tuong do cua nguo binh thuong, khong co khoang khong cua
bau tro, nuoc khong thc chay, lua khong thc chay, go khong thc tho,
va dat khong thc vung chac. Khoang khong bau tro khong co nguon
goc vat chat, ncn khong can thct tao ra kha ncm nguon goc vat chat.
au tro tam tu no la su vo han, rong mo chao don. Io la dcu ta sao
trong Cuhyagharba da no:

Tam /a o//eo //co} //a/ o}aeo
La sa //a/ o}aeo caa mc/ //eo /aao}.













39

Iy Iuan on Cian


N}aa/ //e }/ao /rao/ ca/ ca/ Ta,
N/ao} Ta //co} da d/o/ /rao/ ca/ ca/ /c.
Iuc Phat


1rang tha gac ngo thi vuot lcn bat cu quan dcm nao, nhung
chu Phat da boc lo nhcu quan dcm khac nhau phan anh nhcu hcn
tuong khac bct cua chung sanh nao chua dat dcn trang tha do dc dan
dat chung ta dcn gac ngo. Luan ly Phat gao duoc su dung nhu mot
phuong phap xay dung nhung quan dcm nay, vo muc dch cuo cung
ga thoat chung ta kho ao tuong thuc ta huu hinh cua dau kho trong
luan ho dcn tam tr tuc cua Iuc Phat.
Ly luan thong thuong cua chu nghia hu vo duoc su dung dc lap
luan trong thuc ta thong thuong. Luan ly nay dat can ban trcn kha
ncm go han cua nhan thuc thong thuong kct qua tu tho qucn chi
thay va tn tuong vao nhung gi co thc quan sat. Chan ly lam y nghia co
so chi duoc d}nh nghia va xac d}nh bo hcn tuong chung va rcng tuy
thco chung sanh va thay do thco hoan canh. \i nhung gi hop ly vo
mot so nguo trong mot va tinh huong la vo ly vo nguo khac trong
nhung tinh huong khac. Ly luan thong thuong khong thc thch hop vo
mo nguo va luon gu nguycn su dung dan hoan toan. \ ly luan thong
thuong b} go han vo chan ly tuong do, cuo cung no tro thanh vo ly
va chang con duoc su dung dc dat to mot kct luan vung chac.
Luan ly cua Phat gao duoc su dung dc dat gac ngo qua su tn
tuong vao, mnh chung, va dat duoc nhung pham tnh scu pham. \i su
chap nhan nhung cap do tinh gac khac cua Iao Phat, co thc phat trcn

40
va suy ra nhung cap do khac cua ly luan. Nhu mot kct qua, luan ly Phat
gao khong pha la ly luan thong thuong, no thanh t}nh, la ly luan tam
lnh pho bay chan ly tu hcn nhcn.
Ly luan Phat gao phan bct gua ba cap do dau vct cho su xac
d}nh ban chat hcn tuong. Cap do dau tcn, dau vct nhan thuc chnh
xac bo tr gac khong lo, thct lap hcn huu dc thay, hcn tuong co thc
quan sat.
Cap do kc tcp, vct tch cua dau hcu, thct lap ncn su hcn huu
khong dc thay, khong thc quan sat. Chang han nhu, kh thay kho boc
lcn tu mot ngon nu, chung ta co thc suy luan rang pha bcn ka nu co
lua mac du khong thc thay duoc, hay la kh nhin thay chm ha au,
chung ta co thc ga d}nh rang gan do co bcn.
Cap do cuo cung, dau vct ngu tr tuc cua bac scu pham nhu Iuc
Phat toan gac, lap ncn hcn tuong hcn huu ma tr gac b} chc am cua
nguo binh thuong khong thc nhan thuc duoc, kh khong co bat ky
hcn tuong cat tuong hoac bat tuong nao.
Chung ta khong thc no mo su khong hcn huu vi ca nhan
chung ta khong quan sat no. Nac du tho gan va no chon go han su
nhan thuc cua nguo binh thuong, nhung khong anh huong to ban
tanh khong thc nghi ban cua hinh tuong chu Phat. Nhu Nat 1rang No
1cng, Iawa Irakpa da no:

8a/ ca o}aa/ oac cc ca/ //a ba/ m/o/
K/co} //e ao/ /aao} deo o/ao} bac cc //eo //ao/ //o/.
8a/ / a/ /a bc /am /r/ /ae /rco} sao}
K/co} //e /ac dco} deo o/ao} bac cc /am /r/ /ae /rco} sao}.

Co nhcu hc thong trong Phat gao dc xac d}nh that tanh cua
hcn tuong thco nhung vcn canh khac nhau vo nhung kha nang khac
nhau cua chung sanh. 1at ca hc thong nay co thc tong hop thanh su

41
xac d}nh ban chat hcn tuong thco ha pham tru cua chung cu co dcu
kcn va chung cu vo dcu kcn.
Chung cu co dcu kcn la chung cu cua tr kcn go han cua nhan
thuc thong thuong va pho bay chan ly tam tho cua hcn tuong snh tu
hcn huu. at cu nhung gi duoc nhan bct bo nhan thuc thong thuong
thi khong thc ton ta that su. \ du, luat phap thc gan, phong tuc va
nhung ga tr} luon thay do vi nhan thuc cua con nguo luon thay do do
nhung go han cua ho. at kc chung cu co dcu kcn nao duoc nhan
thuc va d}nh danh bo kha ncm ao tuong, thi no luon tro thanh ga tao
vi no dua can ban trcn hcu bct tam tho cua nhung dcu kcn co thc
thay do cua vcc vuon to chan ly tuong do qua su danh ga cua nhung
hcu bct manh mun, chc am.
Chung co vo dcu kcn, thanh t}nh la chung co cua tanh gac vo
han cua tr gac vo chuong nga cua nhung bac scu pham va pho bay
tong luan vo bcn vc phap go cua ca ha hcn tuong huu hinh thuoc
snh tu va vo hinh cua nhung hinh tuong khong xuat hcn. Chung co
nay khong ao tuong rang co thc can tro thanh t}nh tu nhcn. \ du,
nhung bac scu pham thay Phat tanh hcn dcn trong tam binh thuong
cua mo chung sanh. Chung ta pha co ncm tn vao ngu trong sang
cua cac bac scu pham da boc lo chung co vo dcu kcn, thanh t}nh cua
chan ly tuyct do dc chung ta co thc no kct vo nhung pham tnh
khong thc nghi ban cua cac Nga.
Ic quyct d}nh chon nhung gi chung ta nghi la that vc hcn tuong
thong thuong hay tam lnh, chung ta pha co su hcu bct tn chac
nhung gi that su khong nham lan qua ly luan ph thuong cua cac bac
scu pham. Ncu muc dch dc bct su lo ch va chan ly tuyct do la gi,
chung ta pha su dung ly luan thong thuong vo y d}nh no kct vo ly
luan scu pham. Lo ch cua chung co co dcu kcn chi la su tu no thct
lap nhung lo lam cua ban chat danh lua cua mo hcn tuong luan ho
duoc tao ra bo nam kct tap (ngu uan) hoac sau gac quan dc no co thc
duoc nhan ra. Chung cu nay la chan ly duoc chung sanh vo tam ao

42
tuong chap nhan nong nhct nhat, du rot rao chung khong that. Lo ch
cua chung cu thanh t}nh, vo dcu kcn la no thct lap ban chat cua mo
hcn tuong tu Phat tanh cua thua nguycn nhan lcn dcn mandala tu
nhcn cua Ia \cn Nan. Chung cu nay la chan ly duoc chap nhan
trung thanh nhat cua nhung nguo d thco Phat gao chan chnh.
Chi tn tuong vao chung cu co dcu kcn sc khong dan chung ta
dcn gac ngo vi no qua go han dc chung ta thay su rong mo. Chi bo
dua vao chan ly tam tho, thong thuong cua luc nay, chung ta khong
thc d vao con duong cua cac bac scu pham. Io la dcu ta sao Iuc
Phat no:

at cu nhung gi duoc bct qua nhan thuc cua gac quan thong
thuong cua thay, nghc, ngu, ncm, va tcp xuc thi khong pha la chan ly
tuyct do. Ncu nhan thuc cua gac quan thong thuong la chan ly tuyct
do, thi con duong cua cac bac scu pham co thc co lo ch gi cho bat cu
a:

Chung ta khong thc dua trcn nhung tr gac thong thuong cua
minh. Chung ta chi co thc dua vao nhung bac scu pham thay chan ly
thanh t}nh. Nhung dang scu pham chi phan anh tam tho chung cu co
dcu kcn cho chung sanh co nhan thuc thong thuong dc dan dat
chung ta dcn chung cu vo dcu kcn cua chan ly tuyct do, do la hcn
tuong thanh t}nh, trong sang cua nhung co Phat gac ngo. Su gac ngo
la tnh tuy cua nhung gi y nghia nhat, duoc boc lo qua ly luan bao la
cua nhcu bac scu pham.
1rong chan ly tuyct do cua vo luong hinh tuong chu Phat, khong
co bat ky ly do nao dc d}nh danh nhung pham tru khac nhau cua Cao
Phap, vi do chi la su thanh t}nh toa khap cua gac ngo, vuot lcn nhung
pham tru cua kha ncm. 1uy nhcn, trong pham v chan ly tuong do,
vi chung sanh la vo han, nhung con duong trong do Cao Phap duoc
truycn cho ho cung vo han. Ic phan tch ro rang nhung quan dcm

43
khac nhau va co thc chon quan dcm dung dan, Cao Phap co thc duoc
pham tru hoa thanh Cao Phap cua su hcn lo y nghia va Cao Phap cua
su nhan bct.
Cao Phap hcn lo y nghia la su xuat hcn tu nhcn cua ngu Iuc
Phat trong hinh tuong, xuat phat tu tam tr tuc khong thc nghi ban. No
co thc xay ra trong bat cu ngon ngu nao trong phap go dc dan dat
chung sanh thco kha nang cua ho. Kh tam tcp nhan an phuoc cua
ngu tr tuc nay, nhung pham tnh tr tuc co thc duoc nhan bct va rong
mo qua thuc hanh cho dcn kh su thuc hanh duoc chuycn hoa thanh
hinh tuong tr tuc bat nh} cua chu Phat. Cao Phap cua su nhan bct, la
tnh hoa cua Cao Phap hcn lo y nghia, la hinh tuong tr tuc bat nh}, do
la su bcu hcn thanh tuu cua tam tr tuc. Ca ha pham tru cua Cao
Phap nay xuat phat tu tr gac Sac 1han tr tuc to thuong vo han cua
chu Phat, bat kha phan vo hu khong tr tuc vo luong cua Phap 1han.
Ic dat duoc Cao Phap cua su nhan bct, nhung nguo d vao con
duong pha ton knh dua vao Cao Phap hcn lo y nghia. Sau do ho co
thc tang truong tr tuc thanh t}nh, nhc nhang qua cau nguycn va thcn
d}nh dcn kh khong con khac bct gua Cao Phap hcn lo y nghia va
Cao Phap nhan bct, tuong tu nhu tat ca chu Phat.
Cao ly cua chu Phat luon thanh t}nh va luon toa sang ncn tang
rong mo cua su doc nhat. Hoat dong cua chu Phat chi co thc lo ch vi
luon xuat phat tu hinh tuong tr tuc trong sang. at cu nhung gi xuat
phat tu suo nguon nay dcu la gao ly cua Phap lnh thanh, khong con
gay ra su ta dcn trong snh tu va luon huong dcn thanh t}nh to
thuong.
Chu Phat an tru trong nhung hinh tuong thanh t}nh bao la. 1u su
vo no luc cua cac Nga, su dan dat cua ngu tr tuc va su xuat hcn
nhung pham tnh vo tan, cac Nga co thc dcm chung sanh dcn trang
tha hinh tuong thanh t}nh nay qua nhcu truycn thong rong mo hoac
qua mot truycn thong duy nhat cua Cao Phap lnh thanh, xuat phat tu
tam tr tuc thanh t}nh cua chu Phat.

44



Cham dut su lac duong


N}a caa Ta //co} //e o}// bao, oeo //co} mc/ a/ cc //e //a,
N/ao} o}a caa Ta /a mc/ sa, oeo mc/ o}aa/ cc //e //ea daac.
Iuc Phat

Ic dat duoc trang tha thuan t}nh cua co Phat, tho qucn cua
chung ta pha duoc t}nh hoa. Icu nay chi co thc xay ra ncu chung ta
co quan dcm chap nhan ncn tang ph thuc thc cua tam. \ao ban ngay,
mot nguo co thc tam rua than ho sach sc, nhung ban dcm, van co thc
mo thay ho ban. 1ho qucn khong thc duoc t}nh hoa bo nhung phuong
phap co that. Chung duoc t}nh hoa bang nhung thuc hanh tam lnh.
Ncu tn rang tam la suo nguon cua mo hinh tuong co that va
khong that, chung ta co thc quyct d}nh chon tam la vo han va tn vao
Phat tanh cua minh gay cam hung cho chung ta thuc hanh. Sau do, do
nhan ra ngay ca chi mot ta lua ro rang cua tanh gac tu nhcn, ta lua
nay co thc tro thanh ngon lua vi da thcu dot mo hon don nham lan
cua tho qucn nh} nguycn va la kho nguycn cua hinh tuong quang
mnh bao la cua hu khong gac ngo vo luong.
Cao ly Phat gao hcn lo rang tam la ncn tang cua vo luong hcn
tuong khac nhau, khuycn khch chung ta tac dong vao hcn tuong cua
rcng minh dc co thc co gang tao ra nang luong tch cuc qua muc dch
tch cuc nham vuot lcn tho qucn cua minh va nhan ra tanh gac tu
nhcn. Nhung nhcu nguo co quan dcm dua trcn su hcu sa vc Phat
gao, gong nhu mu tcn ban d truoc kh tim thay muc tcu. Icu nay

45
can tro vcc co thc nhan ra y nghia thuc su cua gao ly dao Phat, dc cho
su mau thuan khong tinh gac xuat hcn.
Not so nguo nghi rang Phat gao la mot loa trct hoc chu khong
pha la mot ton gao; nhung dao Phat chang pha la trct hoc doan kcn
hay ton gao thuong kcn. Iay la mot dcu sa lam hoan toan ma nguon
goc la vcc danh ga vat chat, tao ra do nhung nguo co tim hcu vc
Phat gao nhung chi chu tam vao nhung do tuong cua no, nhung kha
canh vat chat vi tho qucn vat chat cua chnh ho. Io chi chu y vao
nhung hinh tuong bcn ngoa va nhung hoat dong cua cac to chuc va
hoc ga Phat gao, ho chi thay nhung nghcn cuu va tranh luan cua cac
Phat tu ay ma khong hcu rang muc dch cua vcc nghcn cuu nham
dan dcn vcc thuc hanh va mo ra tr tuc. \i thc, kh quyct d}nh can pha
nghcn cuu va tranh luan ca gi cung tuong tu nhu cac ly luan duoc
chat loc cua hoc thuyct thc gan v tc, ho tu bcn ho rang cac gao ly to
thuong cua Phat gao pha la trct hoc. Ho khong thay duoc cac thcn
ga dang thuc hanh mot cach kn dao, va ho khong thay su phat trcn
cua cac pham tnh tam lnh, b mat tu nhcn, khong thc nghi ban cua
cac thcn ga von khong thc quan sat thay duoc vi chung vo hinh.
0uan dcm cua dao Phat la nhan ra rang chung ta pha khong tru
trong hcn tuong thong thuong vi d thco mot trct hoc thc gan go
han thco nhung ly luan vat chat thong thuong. Chung ta pha quyct
d}nh tang hcn tuong thanh t}nh bang cach d thco trct hoc tam lnh
vuot lcn nhung ly luan binh thuong va dan dcn gac ngo. 1rct hoc cua
dao Phat hoan toan thuoc vc tam lnh. Nuc dch nham bac bo quan
dcm cua ha cuc doan thuong kcn va doan kcn bang nhung phuong
tcn thcn xao cua tr tuc, dc ga thoat tat ca chung sanh dcn gac ngo.
Not so nguo doan kcn no rcng nghi rang Phat gao chi la mot
loa trct hoc chu khong pha ton gao. Icu hcu lam nay la kct qua cua
vcc chap gu tu tuong doan kcn von khong chap nhan nhung pham
tnh vo hinh, khong thc nhan thuc cua tr tuc bat nh} co thc xuat hcn
mot cach vo hinh hoac huu hinh. o vi quan dcm doan kcn b} gam

46
ham bo nhung ly luan cua tam nh} nguycn, thuc tc khong thc su dung
no dc xac d}nh hay danh ga cac pham tnh cua dao Phat mot cach sau
sac va ro rang, bo vi chung vuot lcn nhan thuc thong thuong. Ngay ca
su khac bct gua pham tnh binh thuong va pham tnh tam lnh cung
khong thc phan tch duoc
Ncu tat ca nhung gi nhan bct duoc la nhung gi duoc phan chcu
trong mot tam guong nho nhu thc khong co gi khac hcn huu, nhcu
hinh tuong va mau sac co thc xuat hcn ma khong duoc thay. 1uy vay
gong nhu mot mat bcn ycn tinh mo co thc phan chcu anh sang cua
vo so vi sao, Phat gao co thc phan chcu vo so quan dcm lam lo ch
cho chung sanh, bao gom nhcu loa trct hoc khac nhau, khong b} go
han bo bat cu trct hoc ca bct nao.
Cot lo cua chu nghia hu vo la khong tn vao bat cu nhung gi vuot
lcn hinh tuong cua hcn tuong vat chat co thc nhan thuc duoc, vi
khong co su tinh gac hay nhan bct cua hcn tuong vuot lcn thuc ta va
nhan thuc cua tr gac thong thuong b} chc am. Su hoa ngh nay
khong chi go han o nhung nguo doan kcn hcn ta, bo vi quan dcm
doan kcn da ton ta tu kh loa nguo hcn huu. Icm khac nhau duy
nhat gua quan dcm doan kcn qua khu, hcn ta va tuong la thco mot
cach dac bct la vat chat duoc su dung trong mot hoan canh khong gan
va tho gan nao do.
0uan dcm doan kcn chi tn vao cuoc song luc nay la kct qua cua
vcc co vat chat la thanh phan ncn tang cua mo hcn tuong,vat chat
ay bao gom than thc chung ta, chu thc nguycn to tho nang, bat cu
nhung gi xuat hcn tu nhung nguycn to tho nang nay va bat ky nhung
gi co thc nhan thuc. Co nhcu cach khac nhau dc hcu vat chat trong
chan ly tuong do, vi co vo so chan ly tuong do. Chu nghia hu vo co
nghia b} nam gu trong mo hoan canh tam tho cua chan ly tuong do
va tn vao thuc ta cua no, ncn su nhan thuc vc vat chat co vc co that.
1u quan dcm cua dao Phat, mo su hcn huu trong luan ho la
vat chat. Kho nguycn cua vat chat la tam nh} nguycn. Khong co su kct

47
thuc do vo vat chat vi khong co su kct thuc do vo nhan thuc cua tam
nh} nguycn. at cu kh nao Phat tanh cua chung sanh b} sa su va tam
nh} nguycn xuat hcn, nhung tham duc thong thuong va vo so hcn
tuong cua nghcp nguycn to phat snh, do la mo tong thc cua vat chat.
\at chat chi hcn huu trong nhung hoan canh da hop cua chan ly
tuong do nhu nhung hinh tuong doc lap, tuongdo. No khong chi la kct
qua cua nhan thuc; no cung co thc la nguycn nhan khong thc nhan
thuc, vi mo su tao ra vat chat la vat chat tu no, gong nhu nhung kha
ncm khong thc nhan thuc. \at chat chi xuat phat tu kha ncm hoan
canh goc cua chu thc va hoan canh gop phan cua tho gan va no chon
trong do hcn tuong khach thc xuat hcn. \i tam chung sanh la vo tan,
chung tao ra vo so kha ncm ncn tao ra vo luong vat chat.
\at chat khong chi la mot phan cua dcu gi do. No la toan bo
hinh tuong bao la cua snh tu hcn huu, tru kh no duoc chuycn hoa
thanh hinh tuong tr tuc trong sang, bao la, ph vat chat vuot lcn mo
ho tuong nhan qua. Iay la y nghia cua ph vat chat. 1r tuc ph vat chat
la vo chuong nga va toa khap mo no trong luan ho va nct ban, la
long b tu thanh tuu, ph kha ncm, ncn no co thc xuat hcn trong vat
chat, nhung khong bao go tru o do. an chat cua no luon la ph vat
chat, do la pham tnh cua Iuc Phat.
Ph vat chat co thc nhan ra tu nhung quan dcm khac nhau trong
Phat gao dc vuot kho doan kcn. Nhung nguo d thco Phat gao 1cu
1hua tn tuong vao su tach kho vat chat qua su nhan bct cua vo nga.
Nhung nguo d thco Phat gao Ia 1hua bat ky hinh tuong vat chat nao
chi la tho qucn va khong co ncn tang thuc tc, gong nhu hinh anh cua
mat trang phan chcu trong nuoc; no chi la su phan chcu nhu huycn
cua tam, va tam khong hcn huu vi tam vuot lcn su tao tac. Nhung
nguo d thco Phat gao Km Cuong 1hua thi vat chat thong thuong la
trong sang tu nhcn, ncn bat cu nhung gi xay ra dcu thuc su la hinh
tuong thanh t}nh, va bat ky hinh tuong nao thanh t}nh dcu la on 1on.

48
Not so nguo doan kcn nghi rang co su phu hop gua quan ncm
cua nguo Phat tu va nguo doan kcn, so sanh chung nham cho thay
rot rao chung nhu nhau. Nhung cho du co bao nhcu su tuong dong
tam tho co vc thay duoc gua chung, nhung quan ncm doan kcn luon
no kct truc tcp hay gan tcp dcn dac tnh vat chat huu hinh, va
nhung quan ncm cua nguo Phat tu luon no kct truc tcp hay gan tcp
dcn nhung pham tnh tam lnh vo hinh. Phat gao chi su dung quan
ncm vat chat huu hinh va hcn tuong vo thuong cua vat chat mot cach
bc ngoa nhu mot ho tro dc tao su no kct vo ban chat vo hinh cua
chung. Ngoa ra hu vo chu nghia va Phat gao luon co mot muc tcu
khac bct. Nuc dch cua nguo doan kcn khong bao go vuot kho go
han cua quan ncm tam tho cua vat chat. Nuc tcu cua nguo Phat tu
la tang truong tr tuc ph vat chat, la da lac an binh bat dong. 1rong
dao Phat, ncn tang cua quan dcm, con duong thuc hanh, va kct qua
cua hanh dong luon kct no vo su gac ngo khong thc nghi ban.
1rong luc nguo doan kcn thay chan ly tuong do la su quy d}nh,
thuc su hcn huu cua mot thuc ta xac d}nh, nguo Phat tu la thay chan
ly tuong do nhu su lnh hoat, nhu kct qua tam tho cua nhung hcn
tuong rcng va chung cua con nguo khac nhau. \i mo hcn tuong
duoc tham nhap vao tnh chu quan cua chung ta. 1n do dao Phat tn
rang ca ha chu thc va do tuong la lua gat chung ta, va mo hcn tuong
bao gom chnh chung ta thuc tc la vo nga.
Nguo doan kcn khong bao go tn rang y thuc va hoan canh xuat
hcn qua nghcp duoc tao ra bo nhung tho qucn da gco trong trong a
la da, thuc ncn tang cua tam. Ho nghi rang y thuc hoan toan phu
thuoc vao vat chat, kh ca chct xay dcn va hoan canh cua vat chat tan
bcn, tam cung bcn mat. Nac du vcc chap nhan mot kct no gua vat
chat va tam nay, su kct no chi tao ra qua vat chat. Io suy nghi rang
tam hcn huu chi vi hcn tuong co that, ma khong nhan ra rang hcn
tuong co that chi hcn huu vi co tam.

49
Not so nguo thuong kcn nghi rang dao Phat la mot dang cua hu
vo chu nghia. 1huong vi ho tn rang Phat gao khong co thuong dc, co
nghia ho nghi nguo Phat tu khong lc thuoc vao nhung gi tuong tu nhu
da than hoac d thco nhung truycn thong huu than nhu nguo thuong
kcn. Ngoa ra, no ncn duoc dc y rang mot so nguo duong nhu la nguo
thuong kcn co thc thuc su co quan dcm gan gu vo chu nghia hu vo
ma khong nhan ra dcu do, ncu ncm tn cua ho xuat phat tu va lc
thuoc vao nhung quan ncm co that. Ho co thc chi d thco truycn thong
thuong kcn ma khong thuc su no kct tam ho vo su tn tuong nay.
1rong cach do, ncm tn cua ho chi co thc la vc co that bcn ngoa va
gong nhu bat ky ao tuong doan kcn nao khac cua thuc ta. Nac du
nhung hinh tuong tam lnh co thc xay ra trong ca ha co tuong va vo
tuong, nhung pham tnh tam lnh khong thc duoc nhan bct chi do
chap nhan nhung sac tuong cua truycn thong thuong kcn, da than, va
tn tuong vo mot quan dcm vat chat.
Ngoa ra, mot so nguo thuong kcn nghi rang Phat gao la mot
dang cua chu nghia hu vo vi ho hoan toan hcu sa y nghia quan dcm
da rong rang cua dao Phat, va dac bct la quan dcm da rong rang cua
gao ly 1rung 0uan. Ca thay cua tanh khong cua nguo Phat tu b} hcu
lam la chan khong, su khong co gi ca cua nguo doan kcn, do la mot
phu nhan vc mo hcn tuong va mot su vo cam khong co thuong dc. Su
hcu sa nay duoc tao ra do thcu nghcn cuu xuycn suot quan dcm cua
Ia 1hua nhu Iuc Phat 1hch Ca Nau N da hcn lo, va nhcu v} thay
scu pham, bao gom to Long 1ho da ga thch.
1rong gao ly Ia 1hua, thco ncn tang, ca thay vo nga cua su vo
nga cua ban nga ca nhan va su vo nga cua hcn tuong duoc thct lap
thoat kho hoat dong tam thuc dc khong bam chap vao hcn tuong
hoac gay ra nhung chung tu luan ho. Nhung cho dcn kh tam nh}
nguycn bcn mat vao tam tinh gac bat tan cua rcng hanh ga qua
thcn d}nh, su gac ngo bao la, khong thc nghi ban cua Iuc Phat van
hcn huu mot cach khach quan nhu su phan chcu cua Phat tanh chu

50
thc. Io vay, thco con duong, khong tru trong su khong co gi ca, su thuc
hanh cua da duong tch luy cong duc va tr tuc duoc hoan tat, bcn
snh tu cua chung sanh duoc chn muo vao qua cua gac ngo, va da
duong cac co t}nh do duoc dat dcn, dc hop nhat chu thc Phat tanh va
khach thc chu Phat, tro thanh pham tanh vo luong cua gac ngo. 1hco
kct qua, su hcn huu khach thc cua vo luong, khong thc nghi ban chu
Phat gac ngo duoc hop nhat vo chu thc Phat tanh tro thanh tnh
thong nhat cua hcn tuong luon vo luong, khong thc nghi ban cua v}
Phat gac ngo. Chu Phat khong thc nghi ban nay luon vuot kho su
trong khong cua nguo doan kcn va tat ca chu than cua nguo thuong
kcn tuong tuong.
Ia rong rang trong sang cua hu khong la Phap 1han, bat kha
phan vo Sac 1han, do la hcn tuong thanh t}nh cua ao 1han va Hoa
1han. \i pham tnh cua Phap 1han luon trong sang, chua tung ro vao
thuyct thuc thc cua thuong dc nguo thuong kcn. Ngoa ra, vi no trong
sang, no la su vo chuong nga tu nhcn, bat kha phan vo su xuat hcn
khong thc nghi ban, bat tan, khong thc sa lam cua Sac 1han. 1hc ncn,
no chua tung ro vao su khong co gi ca cua thuyct hu vo. Icu nay cho
thay mot su phu nhan hcn tuong khong hcn huu trong ncn tang, con
duong va kct qua cua Ia 1hua. Y nghia cua dcu nay la la su ga thoat
vinh vcn kho ha cuc doan cua thuyct hu vo va vinh cuu, do la than
hinh tuong cua Phap than .
Long b cua chu Phat la hinh tuong tu nhcn cua Phap 1han gac
ngo da rong rang, la bang chung Phat gao khong pha la thuyct doan
kcn. Chu Phat lam lo ch chung sanh mot cac lcn tuc va bat tan nhu
mot kct qua cua su tch luy cua cau nguycn va khao khat cho chung
sanh cua chu o 1at truoc kh cac Nga dat Phat qua. 1ham ch kh chu
Phat gac ngo, lo ch nay van tcp tuc, mac du vo chu Phat, khong con
do tuong chung sanh dc lam lo ch hay chu thc lam lo ch. Chu Phat
khong co muc dch nh} nguycn ban nhung mong uoc cua chung sanh,
tuy vay, su lo ch vo no luc van xay ra, gong nhu ngoc quy xuat hcn tu

51
nhcn trcn cay nhu y. 1at ca gao ly cua chu Phat la su hcn lo vo muc
dch cua tr tuc cong huong vo chuong nga, vi vay, khong co bat ky
cach nao dc hcu sa Phat gao la thuyct hu vo.
Not so nguo nghi rang Phat gao la mot dang cua thuyct vinh
cuu. 0ua su hcu sa, ho khong nhan ra rang kh nhung tn do dao Phat
cau nguycn, tho cung, cung duong dcn bat cu nhung kha canh to
thuong cua chu Phat hoac nhung hinh tuong huu hinh hay vo hinh cua
cac Nga, do cung khong pha la quan dcm cua thuyct vinh cuu.
Cot lo cua quan dcm vinh cuu chung la thuong dc va co tro co
mot cuoc song vinh cuu, phan bct vo hcn tuong rcng. 1huong dc ma
nguo thuong kcn tn tuong duoc chuycn thanh do tuong, hoac nhung
v} than nay duoc xcm la hcn huu co than tuong, hay vo hinh, nhu mot
v} than doc nhat hoac da than. Iay la vi ban tanh cot tuy cua tam b}
tach kho ban tanh cot tuy cua v} than. Nac du quan dcm thuong kcn
duong nhu co thc no kct nguo tho phuong vo nhung v} than cua ho,
nhung v} than nay khong duoc nhan ra nhu su phan chcu cua tam. \i
nguo doan kcn khong co quan dcm rang Phat tanh san co trong
chung ta, ho luon lcn quan vo nhung v} than cua ho nhu su hcn huu
doc lap kho nguycn tu chnh tam ho. Nuc tcu cua nguo Phat tu la
vuot lcn tnh nh} nguycn nay bang su chuycn hoa su phan bct cua ban
nga vo nguo khac thanh on 1on vo hinh, do la su gac ngo. Nguo
Phat tu tn rang on 1on chi xuat hcn nhu kct qua cua nhan thuc
thanh t}nh cua chnh ho, va chi qua nhan thuc nay tam nh} nguycn
duoc vuot lcn.
Ngay ca trong Phat gao, mot so nguo d thco gao ly 1cu 1hua
nghi rang Phat gao Ia 1hua la thuong kcn vi su hcu sa gao ly Ia
1hua cua ho, vc su xac quyct cua hinh tuong ao 1han quang mnh
luon bcu hcn. 1uy nhcn, tnh chat xac quyct luon xuat hcn cua Ia
1hua khong pha la thuong kcn vi su xuat hcn nay chi la su tu-bcu
hcn, chua tung tach kho da rong rang. No la su tu nhcn, trong sang
ruc ro cua hu khong, thoat kho thuc ta cua bat cu do tuong thuong dc

52
vinh cuu nao. No khong bao go duoc cu thc hoa thanh do tuong vinh
cuu.
1u quan dcm cua Ia 1hua, mo chung sanh dcu co tcm nang
Phat tanh tu vo thuy, vay muc dch thuc hanh dc danh thuc tanh gac
khong thc cha cat cua hanh ga vo ban tanh san co nay. 1u quan dcm
cua Phat gao Km Cuong 1hua cao cap, chua co a da tung cach bct
vo tat ca chu Phat. Io la dcu ta sao tham ch thuc hanh cua Km
Cuong 1hua su dung kct qua cua cac mandala chu Phat nhu con
duong. \} Phat thanh t}nh chua tung cach bct vo bcu hcn cua tanh
gac tu nhcn, do la vuot lcn tnh nh} nguycn. Nhung chung nao nguo
Phat tu con hcn tuong nh} nguycn, ho tho phuong do tuong on 1on
mot cach khach quan dc t}nh hoa tnh nh} nguycn nay bang vcc
chuycn hoa nhan thuc thong thuong cua chu thc va do tuong thanh
hcn tuong duc Phat khong mau thuan. Nhu mot kct qua cua thuc
hanh t}nh hoa nhung chc am va ga tang tu tn, tn do dao Phat tn
rang ho co thc tro thanh mot vo on 1on va co t}nh do.
1rong thc gan thuc huu nay, kh mot nguo song trcn mot chau
luc khong thc thay nhung chau luc khac khong co nghia rang nhung
chau luc khac khong hcn huu. 1uong tu, nhung Phat tu tn rang vo
luong co t}nh do phan anh hcn huu cua tam ngay ca kh do thcu
nhan thuc va ncm tn, ho khong thc thay chung vi da duong nghcp
chc chuong cua ho. Khong thc nhan bct co t}nh do ma khong nhan ra
can nguycn cua su phan anh thcng lcng, la tam tr tuc cua mo ca
nhan. 1hc ncn, nguo Phat tu thuc hanh dc t}nh hoa nhung nhan thuc
thong thuong va thay nhung gi tu nhcn o do.
1hco gao ly cua nhcu hoc ga thong tuc va cac v} thanh, on
1on va co t}nh do cua cac Nga co thc hinh nhu hcn huu xa cach
chung ta chung nao chung ta con dua trcn chan ly tuong do. 1uy
nhcn, dcu nay khong co nghia rang chung ta pha du hanh vo than
nghcp cua minh dc dat to cac Nga. Chung nao con tam nh} nguycn,
chung ta khong thc tranh kho dnh mac vao nhung do tuong vo hinh

53
hay huu hinh cua su tuong tuong chung ta. 1hc ncn, ngay ca ncu tu
xcm chnh minh la Phat tu, chung ta khong thc phot lo manh mc va
bat knh hay vo lc vo nhung do tuong tch cuc cho dcn kh nao chung
ta scu vuot lcn su phan cha gua chu thc va do tuong.
Kh chung ta bat kha phan vo co t}nh do va on 1on cua co
t}nh do thi khong con su phan bct gua vcc on 1on va co t}nh do sc
tim dcn chung ta hay chung ta d dcn do. Khong co cach bct nao gua
su hcn huu bcn ngoa va bcn trong, bo vi tho qucn nh} nguycn tan
bcn vao ca mot bat hoa va mo thu tro ncn bat kha phan. Icu nay
khong gong nhu suy nghi cua con nguo da phan cha nguycn to bcn
ngoa va ban chat bcn trong. Co t}nh do la tam tr tuc, va tam tr tuc la
co t}nh do. Cung dcn cua on 1on la on 1on, va on 1on la cung
dcn cua on 1on. 1nh bat kha phan nay duoc go la da hop nhat.
1hco con duong gac ngo, kh Phat tu tch luy cong duc bang vcc
quan tuong va tho phung chu Phat on 1on tr tuc vo thuong mot cach
khach quan, ho t}nh hoa mo nhan thuc snh tu bang cach khong tru
lcn tuc trong chu thc thong thuong cua tho qucn cua ban nga ho, von
la nguycn nhan cua dau kho. Sau do dan dan ho sc dat duoc bat kha
phan trong da hu khong vo chuong nga cua vo luong cung duong cua
su tu hcn. Cung gong nhu su phan chcu tro la cua chnh minh
trong mot guong khong ti vct, nguo cung duong, nguo nhan cung
duong, va tu than su cung duong la khong khac bct. Io la dcu ta sao
da duoc no rang tr tuc la su pho dcn cua tr tuc.
Ic nhan ra dcu nay va hay dc Phat tanh cua minh no ro, chung
ta pha co ncm tn vao tat ca chu Phat va nhung bac scu pham hcn
huu khap mo no cho dcn kh tro thanh su rong mo bat kha phan cua
gac ngo. Ncu khong co ncm tn vao chu Phat bcn ngoa, do la mot dau
hcu khong tn vao Phat tanh bcn trong cua minh. Chung nao con
khong tn vao Phat tanh trong chnh chung ta, nhung phong chcu quy
than cua tam thong thuong sc xay ra va chung ta sc nghi rang ho co
mot thuc ta khach quan, mot cach bct.

54
Ncu do luc nguo ta co nhung hoan canh khach quan vo nang
luong tcu cuc ma ho d}nh danh nhu nhung ma quy scu nhcn dac bct
tu chnh tho qucn tcu cuc phong chcu qua nhcu kcp cua ho, ho xay
dung nhung phan chcu cua nang luong tcu cuc. Ho cam thay nhung
ma quy nay dang lam ha ho ncn co gang ngan chan chung, thoat kho
chung, hay truc tru chung. Io khong nhan ra Phat tanh, ho khong thay
rang nhung ma quy nay duoc tao ra bo chnh tam ho va phan chcu la
ho.
Ncu do kh ho co nhung hoan canh tch cuc ma ho d}nh danh la
nhung nam than va nu than scu nhcn tu tho qucn tch cuc phong
chcu trong nhcu kcp cua ho, ho xay dung su phan chcu cua nang
luong tch cuc. Ho cam thay chu than nam, nu nay dang lo ch cho ho
va co gang hinh dung, thay duoc, va tho phung cac v} ay. Io khong
nhan ra Phat tanh, ho khong thay rang chu than nam, nu nay duoc tao
ra bo chnh tam ho va phan chcu la ho.
Io vay, bat cu kh nao su tcu cuc da tao ra trong nhcu kcp quay
tro la nhung nguo tn vao thuong dc bat tu, ho nghi rang thuong dc
cua ho da phu long tn va ho da phan bo la thuong dc. Ho tho cung
thuong dc dc nhan duoc nhung hcn tuong va hoan canh tot dcp, nghi
rang dcu nay sc lam cho ho song thanh cong phat dat trong do nay va
sau kh chct ho co thc lcn thcn duong. Nhung ncu nhung hoan canh
tcu cuc dot nhcn xay dcn nhu bcnh tat, chcn tranh, thcn ta, hay bat
cu nhung gi lam cho ho dau kho, ho khong nhan ra rang nhung hoan
canh nay la nghcp kct qua ma ho da tao ra tu nhung tho qucn nh}
nguycn trong nhcu kcp. Lo lam nay duoc tao bo nhung nguo khong
tn vao Phat tanh hoac tn tuong vao su gac ngo. \i khong bct vc hc
thong nghcp va thcu nhan thuc rang mo hcn tuong duoc tao ra bo
tam, ho luon luon huong ngoa.
\i nhung nguo nay khong thc ga thch nhung hoan canh xau
cua minh, ho nghi rang chnh thuong dc cua ho tao ra nhung hoan
canh do ma thuc tc la chnh ho da tao ra. Io vay, tn rang thuong dc

55
cua ho la xau vi tao ra tcu cuc, ho tu bo Nga. Icm thcn chot cua lo
lam nay, mac du no duoc tao ra bo thuong kcn, trong thuc tc la la
tho qucn doan kcn muon duoc thuong cong nhanh chong, cu thc.
Icu nay luon gay ra su tu-huy hoa.
1hco Phat gao, tcu cuc khong do thuong dc tao ra. 1ham ch
ncu nguo ta san sang tu bo thuong dc cua minh kh hoan canh xau
phat snh, ho khong thc thuc su lam dcu nay tru kh tam nh} nguycn
duoc tu bo, gong nhu ho khong thc tu bo bong cua minh tru kh tu bo
than thc ho. Ho phcn trach thuong dc vi tn tuong thuong dc la dang
sang tao. 1uy y tuong thuong dc la dang sang tao xuat phat tu su sang
tao nhung la la do chnh tam cua ho. Nhung nguo nay nghi rang do
tuong sang tao phan bo la chu thc sang tao, vi ho nghi rang thuong dc
cua ho da tao ra ho va nhung hoan canh, sau do lam ho dau kho va
trung phat ho. Nhung vcc tu bo thuong dc chi la chu thc sang tao
phan bo la do tuong sang tao. Khong co bang chung cua vcc nguo
nao phan bo nguo nao, va nhung nguo nay chi lcn tuc xoay vong
gua nhung phan bo vo nhung tho qucn thuong kcn va doan kcn
cung dan dcn trang tha don dcu buon tc.
Phat gao khong gay ra su phan bo gua chu thc va do tuong, ma
day cach lam thc nao d vuot lcn chu thc va do tuong qua vcc su dung
su chay nguoc cua hcn tuong tch cuc, nang luong tch cuc dc dat
duoc gac ngo.
Nhung nguo co ncm tn vao Phat gao Ia 1hua dcu nghi rang
hoan toan tn tuong vao Phat tanh cua mo chung sanh va tn rang mo
nguo doan kcn va thuong kcn dcu co tcm nang gac ngo. \an dc duy
nhat cho chung sanh la ho khang khang tcp tuc lua chon, chap gu
nhung tho qucn thuong kcn va doan kcn qua nhcu kcp trong su
snh tu chac chan cua ho, va khong tn vao Phat tanh.
1u quan dcm cua dao Phat, khong co su tach bct, hcn huu doc
lap cua thuong kcn hay doan kcn, vi Phat tanh tham nhap khap tam
thuc cua mo chung sanh. at ky a co tam, bao gom doan kcn va

56
thuong kcn dcu co Phat tanh, va co thc gac ngo tuong tu nhu Iuc
Phat. 1huyct hu vo va vinh cuu chi la nhung kha canh cua tam, duoc
tao ra bo su sa lam nh} nguycn. Ngay ca du nguo thuong kcn va doan
kcn khong chap nhan tcm nang cua Phat tanh, khong thac mac rang
vao mot luc nao do cuo cung thi ho co thc nhan ra no qua hoan canh
goc cua Phat tanh ho gap go hoan canh phu cua gao ly duc Phat.
Nhung tho qucn cua thuyct doan kcn va thuong kcn chi la
vascllaton tam tho cua tam. Kh mot tho qucn ngu ycn, tho qucn
khac dc nhan thay, gong nhu nuoc song, kh thuy trcu lcn thay duoc
mot t cuc da va kh thuy trcu xuong, nhcu cuc da xuat hcn. 1rong
mot tam duy nhat, do kh tho qucn doan kcn bay to ra ngoa, va thinh
thoang tho qucn thuong kcn la thay ro, nhung ban chat tam mo
chung sanh la Phat tanh. 1rong thuc tc, mo thuyct hu vo va vinh cuu
dcu tuong tu nhu Phat gao ncu ho tu hcu chinh va rong mo dc tro
thanh nhu ho la. Chi qua su ngo nhan cua tam tho qucn cua mot quan
dcm khac duoc hinh thanh va mot v} tr duoc chcm cho duoc d}nh
danh la thuong kcn va doan kcn. Hon thc nua, nhung co khac nhau
cua thuyct hu vo va vinh cuu khong hcn huu. Io vay, dc khong hao
ton tam minh vi trang tha cua luan ho, chung ta pha tn vao gao ly
scu pham cua Phat gao dcn kh dat to ncm tn tu hcu chinh nham
dat duoc gac ngo vi lo ch cua tat ca chung sanh.
Not so hoc ga nghi rang chi co Cao Phap 1cu 1hua la Phat gao
chnh thong. Hoac ho ngh ngo ga tr} cua Cao Phap Ia 1hua va Km
Cuong 1hua hoac ho nghi rang ha thua nay la thuong kcn. 0ua su ga
thch mo pham cua ho vc mot so ban van nao do, nhung hoc ga nay
nghi rang ho co bang chung l}ch su dc xac d}nh gao ly nao la chnh
thong. Nhung su chung mnh thong tha cua ho khong chung mnh
duoc bat ky dcu gi. No chi lam chc chuong Phat tanh cua ho nhcu
hon khcn ho khong thay ban tanh bao la, sau tham cua gao ly chu
Phat va lac mat su no kct cua ho vo tnh tuy khong thc sa lam cua
Phat gao. Icm chnh ycu cua Phat gao co thc b} bo lo qua tho qucn

57
doan kcn cua su quy chcu, y ncm thong tuc, vo vang nhin thoang
qua nhung ban van dac bct dc tim cau tra lo can thct cho nhung thac
mac vc nhung pham tnh ph vat chat scu pham, va khong nhin ky vao
ban tam. Phat gao khong thc d}nh nghia hay hcu duoc chi nho sach
vo da dong, ma can pha xay dung mot quan dcm sau xa vo ncm tn,
an phuoc, gao ly tr tuc, va su thuc hanh thcn d}nh dc co thc tim hcu
y nghia tham sau cua Phat gao.
Not so nguo nghi rang chi co nhung ban van cua Phat gao 1cu
1hua duoc vct bang Phan ngu la gao ly Phat gao chan xac. Ho tn
rang dang tnh luycn Phat gao vo ncm ton knh vi da bang cach chi
chap nhan gao ly duc Phat co thc duoc cong nhan co ga tr} vo ta lcu
hcn nhcn, tnh l}ch su cua nhung ban van Phan ngu chnh thong.
Nhung luan dcm nay la thcu ton knh thuc su. 0ua ncn tang vo mnh
vc nhung pham tnh khong thc nghi ban cua gao ly chu Phat, no phi
bang ngu cua duc Phat va lam nguo khac lam duong do tu y thcm vao
quan dcm hcu sa cua no. Io co gang go han su vo bcn cua gao ly
duc Phat thanh mot dang dac bct dc co thc lam vung chac bang ta
lcu chung mnh thco hcn tuong chung, va hcn tuong thong thuong,
no bac bo nhung kha canh rong mo khac lam lo ch chung sanh vo
nhung kha nang sac bcn. Chap gu ca thay nay la mau thuan ngay ca
vo vcn canh cua rcng no, va la mot dau hcu khong tn vao su toan
gac cua chu Phat, nhung bac co thc hcn lo nhung gao ly vo han.
Ngay ca du nhung nguo nay khong thc co nghcp may man gap
duoc gao ly Ia 1hua va Km Cuong 1hua thi da co ban van Ia 1hua
hay Km Cuong 1hua duoc vct thco tcng Phan cung nhu tcng Pal va
nhung ngon ngu khac. Ii nhcn, tcng Phan la ngon ngu quy bau vi
Iuc Phat 1hch Ca da gang day bang tcng Phan. 1uy nhcn, khong
chi tcng Phan duoc dung dc vct Cao Phap, ma nhung ngon ngu khac
cung co thc dung bo cac chung sanh dc lcn hc vo an phuoc cua chu
Phat. Chang han nhu, nhcu bac scu pham da d}ch Cao Phap ra tcng
1ay 1ang thco y nghia, dc tcng 1ay 1ang co mot su phat trcn doc

58
nhat trong cac thuat ngu Phat gao. 1u su ban phuoc cua nhung bac
scu pham nay, nhung tu trong Cao Phap bang tcng 1ay 1ang tro ncn
day thuc chat.
Iuc Phat co day trong knh rang su phan chcu cua Nga tuong
ung vo tho gan, d}a dcm va kha nang cua chung sanh, vi thc dcu
nay khong co nghia la chi co mot su phan chcu duoc dat ra bo mot
tam cung ngac. Ngu tr tuc cua Iuc Phat thi vo chuong nga. Nhu da
duoc vct trong knh dcn:

Ta se }/ao} da ca/ am //ao/ caa c/a T//eo, ca/ am //ao/ caa
rco}, ca/ am //ao/ caa da vca, ca/ am //ao/ caa cao //a/ ba,
ca ca/ am //ao/ caa cco o}aa/. 0a cc bac o//eo /ca/ am //ao/
caa c/ao} s/o/ //eo /aa, /a se da ba o//ea /ca/ am //ao/.

1rong K/o/ 4o/ Sao} \c N//em cung no rang:

K/co} b/e/ daac am //ao/ caa /a/ ca c/ao} sao/,
C// }/ao} da bao} mc/ }cc o/c caa am //ao/ dc /a //eo} l/ao,
N/a ca /a c/ao} p/a/ ac l/a/ da b/ /am c/c o/c be sac.

Not so nguo nghi rang chi co mot truycn thong cua Iao Phat la
dung va nhung truycn thong khac la sa. Loa chu nghia bc pha phan
do nhung truycn thong Iao Phat khac nay cho thay rang tr tuc da
khong duoc nhan ra. Ncu tam khong duoc su dung dc tao ra tr tuc ban
nga nh} nguycn manh mc b} am anh bo vcc lay va bo, gay ra thu han
do vo nhung nguo khac va tao ncn su bam luycn thco cach cua chnh
ho, do chnh la ncn tang cua chu nghia bc pha. Ii nhcn, kcn d}nh va
tn tuong va truycn thong cua chnh minh la tot, nhung khong duoc
danh ga va gay ra thu han do vo cac truycn thong khac thch hop vo
nhung nguo co hcn tuong khac.

59
Chu nghia bc pha dua can ban trcn su kcu man sa lam cua ao
tuong manh mc cua ban nga nh} nguycn. No khong duoc tac dung bo
an phuoc tr tuc. Kh thuyct bc pha chcm cho, ho xay dung su kcu
man khong lo. 1ham ch ncu khong no nhu thc, ho nghi rang ca thay
cua chnh ho la tot nhat va ho ha minh kh chcu co dcn nguo khac.
1hat nguy hcm kh dc cho ho gang day, vi nhung dc tu sc bat chuoc
va nhcu thc hc sc d thco quan dcm sa lam cua ho. Icu nay chi gay
ra nang luong tcu cuc va tao ra nhung tranh luan lap la khong can
thct cho muc dch cua ban nga tu cho minh la dung.
Nac du nhung mon pha co thc xcm la nghcn cuu nhung gao ly
tam lnh, nhung chi la nhung suy nghi tra hinh cua tam nh} nguycn
vo mot vc tam lnh bcn ngoa. Ly do cua su nghcn cuu nhung gao ly
tam lnh la dc dcu phuc ban nga thong thuong va mo ra tam tr tuc.
at kc nghcn cuu truycn thong nao, muc tcu cua nghcn cuu la d
vuot lcn ca thay mon pha. Kh tam tr tuc mo ra, mot cach tu dong sc
hoan toan mat su quan tam dcn bcn ngoa, nghcn cuu thong tuc va
chu nghia bc pha, vi tr kcn bao la cua tr tuc rong mo xuat phat tu
kho tang tam tr tuc. Ncu tam tr tuc mo ra khong co nghcn cuu, y
nghia cua nghcn cuu van dat duoc, do la su xuat hcn cua tr tuc duc
Phat. An tru trong tam tr tuc la khong hc pha.
Not so nguo nghcn cuu Cao Phap khong hoc ho khap nhung
vcn canh khac nhau cua no, ma chi xcm thuong va chi nhin phot qua
xcm chung gong nhu dcu gi. Nac du ho khong hcu ngay ca vcn canh
cua mot truycn thong mot cach ro rang va sau sac, ho su dung su dcn
ta day tu phu cua thuyct khong hc pha. 1hc ncn, do tho qucn binh
lung day cua minh, ho tron lan nhung quan ncm khong day du ma ho
da thu thap tu nhcu nguon khac nhau. 1hay vi tao ra mot dong song
tnh kho lam cm d}u va nuo duong tam ho bang hcn tuong bo th tch
cuc, ho la tao ra mot ham chua o uc do ban cua su nham lan va ngo
trong do cho hct kcp song cua ho, nghi rang no la trang tha ph hc
pha.

60
No chung, that kho danh ga a la nguo co hc pha va khong hc
pha. \ du, mot so nguo that su khong hc pha co thc duong nhu co
hc pha vi ho khong kct hop vo nhung nguo cua truycn thong khac
trong nhung hoat dong tam lnh ga tao. Na dcu nay co thc vi ho tap
trung chu ycu vao bcn trong, co gang truong duong nhung gi ho bct
qua nhung gao ly truycn thong cua chnh ho dc mo ra tr tuc bat nh},
hon la co gang duoc xcm la tot mot cach bc ngoa truoc nhung nguo
khac. Ho khong quan tam dcn nhung gi nguo ta no hay suy nghi vc
ho, tham ch ncu b} buoc la co hc pha, vi ho khong muon tu go han
minh va nguo khac bang vcc tao ra mot pho bay cua nguo khong hc
pha.
Nhcu nguo nghi va no rang mo nguo duoc cho rang la rong
mo, nhung qua canh cua cua mcng ho mo rong, canh cua cua tam b}
dong chat vo thcn cua sat b} han ri cua ban nga ho. 1ha do khong hc
pha ga nay thuc su nuo duong ca to. 1huong nhung nguo nay chi
muon su dung nhung quan ncm cua Cao Phap dc xay dung quan
dcm tu dc cao hon la dc gac ngo. 1uy nhcn, mot hoc thuyct khong hc
pha la khong chap gu bat cu quan dcm nay hay quan dcm ka. Ngay
ca du nhung nguo nay tu go ho la khong hc pha, ho co gang ho tro v}
tr chnh ho bang tr tuc hoa su hcu sa cua minh, thc chc hoa nhung
khao khat va tn tuong cua ho, gam bot nhung pham tnh scu pham
dcn binh thuong, mot nghc thuat co thc mua ban, va su dung Cao
Phap nhu von lcng.
Co nhcu loa khong hc pha bc ngoa, nhung hau hct co thc bao
gom trong ba pham tru. Pham tru thu nhat duoc nhung hc pha thuc tc
tao ra dung ky thuat pho bay mot dcn mao khong hc pha qua kha
nang cua ho vo Cao Phap sang suot hcu qua. Icu nay duoc lam dc
thu hut va quycn ru nhcu nguo co ca binh lung cua su tu man ma
khong lam ho so ha. Nuc tcu cua ho la lo kco nguo khac va lam
manh mc nang luc vat chat cua hc pha ho. Su lua gat nay that nguy
hcm cho nhung nguo trong sach, ngay tho that su uoc muon la nguo

61
khong hc pha, vi no lam cho kho nhan ra quan dcm cua hc pha hcn
huu dang sau nhung gi duoc pho bay. Nuc tcu cua loa khong hc pha
nay khong khac hon mot tham vong dang pha chnh tr} bcn trong
chnh quycn lcn kct nhcu dang pha han chc nguo dan vo mot bc
ngoa pho bay hop nhat trong kh thuc tc chi tam tho cong tac vo
nhung dang pha khac nham xay dung quycn luc vat chat cho mo
quan tam cua chnh ho.
Pham tru thu ha cua khong hc pha bc ngoa dat can ban trcn su
khong khac vo thuyct doan kcn, va bao gom nhung nguo khong tn
tuong hay quan tam vc quan dcm gac ngo hoac ncm tn d thco bat
cu hoc thuyct cua truycn thong nao vo long ton knh. Ho chi su dung
nhung quan ncm cua ton gao cho bat cu nhung gi sc co lo trong cuoc
song hcn ta cua ho. Icu nay cung gong nhu vcc chay dua buon ban,
vo vcc mua va ban Cao Phap nhu mot san pham van hoa cho su
thanh dat thc gan tam tho.
Pham tru thu ba dua trcn su tri don cua lanh dam, khong quan
tam. ao gom nhung nguo nghi rang chap nhan mo truycn thong
tam lnh la tuyct vo ma la khong co bat ky lo ch nao cho ho vi khong
thuc hanh bat cu truycn thong nao. Icu nay gong nhu mot dua bc co
gang nam lay nhcu ngo sao vao ban dcm nhung khong thc co duoc
ngay ca mot ca.
Nguo ta co thc tro thanh thuc su khong hc pha nho hoc ho
nhcu hoc thuyct vo nhcu v} thay thong tuc, that su thc nhap nhung
gao ly cua cac Nga, dcu phuc duoc ban nga cua minh, tang truong
tnh cong bang qua thuc hanh, an tru trong binh than khong mau
thuan vo tam tr tuc. Nguo ta cung co thc tro thanh khong hc pha ma
khong can hoc nhcu hoc thuyct vo nhcu v} thay ncu da co tam nang
khcu va sung mo to lon nhu mot kct qua cua su tch luy cong duc tu
nhung kcp truoc. Io vay, trong do nay nguo ta co thc duoc huong
dan truc tcp dcn tam tr tuc bang tr tuc cua v} thay qua gao ly
Lpadcsa. ang ca thay cua tam tr tuc bat nh} qua cau nguycn, thuc

62
hanh, thcn d}nh, nguo ta co thc tro thanh khong hc pha dch thuc
nhu nhung bac scu pham tho truoc da lam ma khong tru trong nhung
d}nh kcn cua kha ncm hoa.
1huyct khong hc pha dua can ban trcn muc tcu dat duoc gac
ngo nho nhan thuc, phat trcn, va luon an tru trong tr tuc bat nh} vo
nhung an phuoc cua v} thay. Icu nay co nghia rang su bop mco va
khong quan binh cua bam luycn va san han dcn nhung quan dcm va
hoc thuyct khac nhau da duoc t}nh hoa. Icu nay bao gom su t}nh hoa
nhung tho qucn truoc cua nhung hoc thuyct vat chat gay ra kha ncm
nh} nguycn va dau kho, ma la tra hinh nhu hcn tuong tam lnh. 1r
tuc khong co bat ky hoc thuyct nao vi no khong co bat cu quan dcm
nh} nguycn nao. Iay la su thanh than, ncn ta sao no duoc go la khong
hc pha.
Nhung v} thay tr tuc luon an tru trong tam tr tuc bat nh} ncn
cac Nga thuc su khong hc pha. Cac Nga khong thay bat ky phan bct
nao vc nhung pham tnh cao hay thap trong hcn tuong cua Phap vi
nhan ra rang mo hcn tuong la su bcu hcn vo chuong nga va thanh
t}nh binh dang cua chnh cac Nga. Ngay ca du nhung kha canh phan
bct cua Cao Phap phat snh, cac Nga dcu thay binh dang nhu tr tuc
bcn bct. 1hay vi tao ra nhung do tuong cua su phan bct vo vung lay
cua quan ncm vat chat, mo hcn tuong tro thanh su trang hoang pha
lc cua chnh tam cac Nga. ct rang khong co ly do nao dc khuay dong
tam cac Nga vo vct nho cua thuyct hc pha do su dung sa Cao Phap
lam gay ra su bat thcn, ncn cac Nga khong mong muon nguo khac
tro thanh nguo bc pha.
Nhung v} thay tr tuc khong hc pha luon thay su thanh t}nh vi
tam cac Nga vo nhcm vo nhung mau thuan cua su chon lua thuoc tr
thong mnh. 0ua su rong mo cua tr tuc, cac Nga thay vo so kha canh
cua tr kcn nhu su dcn ta cua mot ban chat. 1hc ncn, cac Nga co thc
dan dat chung sanh khac nhau thco mong muon va kha nang cua ho
qua nhung truycn thong khac bct huong dcn muc dch to thuong cua

63
gac ngo, gong nhu hang tram song, suo dcu chay vc cung mot bcn
ca bao la.
Not so nguo chi muon tn vao nhung dang scu pham xuat hcn
ma ho co thc nhan thuc, nhung hinh dang l}ch su trong thuc ta cua
thc gan nay. Nhung do chi tn vao nhung hinh tuong co thc nhan bct
cua cac bac scu pham, nhung bac co thc xuat hcn trong ca ha than
tuong co thc nhan bct va nang luong khong thc nhan bct, nguo
khong co ncm tn vao nhung pham tnh khong thc dcn ta cua chu
Phat, do la nhung dac tnh cua gac ngo, vuot lcn tho qucn cua than
tuong cua thuc ta vat chat. Ncu chung ta chi chap nhan su hcn huu
cua nhung gi thch hop vo nhung ao tuong thong thuong cua minh thi
co ncm tn vao su gac ngo la dcu khong thc, ma do la hcn tuong
thanh t}nh khong thc sa lam cua bat cu v} Phat nao va vuot lcn thuc
ta thong thuong cua chung ta.
Not so nguo su dung su khac bct gua nhung mo ta cua nhung
bac scu pham dac bct dc tranh ca chan ly cua su hcn huu cua cac
Nga. Nhung truoc kh tao ra bat ky danh ga nao chi qua nhung bang
chung l}ch su vo tam chat hcp cung nhac va khong co su thau th} dac
bct nao, ncn nho rang ngay ca nhung l}ch su khac nhau cua Iuc Phat
1hch Ca Nau N cung khac nhau va co thc hcu thco nhcu cach. \ du,
co nhung ban d}ch khac nhau trong tuycn thong 1cu 1hua va Ia
1hua vc su snh ra, cuoc song cua Iuc Phat, vc vcc chuycn Phap luan.
Nhung khac bct nay phan anh nhung kha nang rcng bct cua chung
sanh va kha nang hcu bct khac nhau cua chung sanh.
\i nhung bac scu pham la ky dcu, l}ch su cac Nga khong thch
hop trong thuc ta binh thuong va ph tam lnh, nhung ly lc cua tr
thong mnh. Ncu mot so nguo khong thc chap nhan nhung l}ch su nay
vi ho mau thuan va ph luan ly, ncn ho khong thc chap nhan su hop ly
cua bat cu l}ch su ky dcu nao cua hang ngan chu Phat, bao gom Phat
1hch Ca Nau N, cung nhu tat ca nhung hoc ga scu pham, nhung da
thanh tuu ga tho xua, tham ch ngay ca chnh v} guru cua ho. L}ch su

64
cua nhung bac scu pham co thc khong bao go han chc trong ranh go
cua snh tu vi su gac ngo khong bao go co thc thch hop vo tam thuc
thong thuong va nhung toan tnh binh thuong cua no.
Ic mo ra tam tr tuc cua chnh chung ta, chu Phat pha duoc
nhan thuc la nhung bac scu pham. Phat co nghia su rong mo ph
chuong nga cua nhung pham tnh tr tuc, lam lo ra cach thuc tam tr
tuc tro thanh nguon goc cua nhung pham tnh vo tan va than luu xuat
bao la cua chu Phat.
1hay vi phat snh ngh ngo do vo bat ky v} Phat nao, ta pha co
ncm tn va long trung thanh nhu Iuc Phat 1hch Ca Nau N da no:

N/ao} a/ o}// /aao} deo dac l/a/,
ac l/a/ se o}a o}a /raac /c,
Laco bao ao p/aac
\a //ea /ra mc/ c/aao} o}a/.

Not so nguo nghi rang chu Phat chi xuat hcn trong nhung than
tuong dac bct. Nhung khong thc no rang nhung bac scu pham luon
co mot hinh tuong nhat d}nh bo vi ho co thc xuat hcn duo bat ki hinh
tuong nao va than luu xuat cua cac Nga la ky dcu vo chuong nga. Ncu
chung ta mong do nhung pham tnh cua cac bac scu pham tuong ung
vo d}nh kcn vc thuc ta cua chung ta thi sc khong bao go co thc thay
do tho qucn doan kcn cua minh thanh su toan gac chcn thang vnh
quang.
1rcn con duong gac ngo, chung ta khong thc pham tru hoa
nhung than tuong khac nhau cua cac bac scu pham xuat hcn. \ du,
trong hcn tuong chung, duc Phat 1hch Ca Nau N co vc bcn ngoa la
mot tu si tu tho go. Nhung kh Nga gang day cho \ua Indrabodh,
Nga chuycn thanh mandala cua Cuhyasama|a thco kha nang sac bcn
cua nha vua. 1rong vc ngoa do, duc Phat khong khac vo duc Km
Cuong 1ri (\a|radhara) va khong gu than tuong mot tu si ro rang.

65
Ngoa ra, duc Lcn Hoa Sanh (Padmasambhava) xuat hcn nhu mot tu
si va mot hoc ga thong tuc cung nhu trong vc ngoa cua mot bac Km
Cuong Su to thuong. 1uong tu, Nga Saraha, Long 1ho (Naga|urna) va
tam muo bon v} da thanh tuu ga khac da thanh tuu trang tha gac
ngo bcu hcn khong b} han chc bo bat ky vc ngoa dac bct nao.
1am muo bon v} da thanh tuu ga am chi nhung bac chu tam
cung duong ganachakra bo v} thanh \a|rasana, va mot ngan v} Phat
duoc xcm la nhung o 1at da gap go va cung nhau tu ho va cau
nguycn dc dat Phat qua, nhu da no trong Knh cua Kcp Huy Hoang.
1uy nhcn, co nhcu v} Phat va thanh nhan hon nhung v} dang trong
ha da tu ho nay. \i nhung xuat hcn cua chu Phat la vo chuong nga
va Phat tanh cua vo so chung sanh san sang mo ra, vo so v} thanh va
chu Phat da xuat hcn trong qua khu va sc xuat hcn trong tuong la y
thco gao ly duc Phat.
Chu Phat chua tung tru trong bat ky mot v} tr, b} go han trong
mot than tuong dac bct nao, vi cac Nga khong co than nghcp, ma hi
la than anh sang vo chuong nga cua su gac ngo, khong thc b} go han
bo mot l}ch su thong thuong, co thc nhan thuc, chac chan. Icu nay
tao cam hung cho chung ta thuc hanh dc dat duoc cung trang tha.
1hat la khong khon khco kh dc b} anh huong bo nhung quan
ncm thong thuong vc vc ngoa cua mot bac scu pham. \ du, that kho
da kh nghi rang Iuc Phat 1hch Ca Nau N chi la mot nguoi dan
Ncpal vi Nga snh ra o Lumbn (Lam ty n), thay vi tn tuong rang
Nga xuat hcn trong tuong Hoa than nhu mot bcu hcn vo chuong
nga cua Phap than khong thc nhan thuc. Su gac ngo khong b} go
han vo bat ky xu so, hinh tuong, hay tho dcm nao. Nhu duc Phat da
no:

\/ //co} cc /am bam c/ap,
Neo //co} cc o/ao} c/ /r/ //ac o/aa /rco} //eo /aao}
caa dac l/a/.

66

1u tho xua cho dcn nay, ngay ca nhung chung sanh trong thc
gan nay cung chua co mot than chac chan nao, ncn suy nghi rang duc
Phat la xuat hcn mot cach go han hon nhung chung sanh la dcu hct
suc ph ly. Nhcu v} trong tam muo bon v} da thanh tuu ga da xuat
hcn tu mot no chon hay tho dcm hoac xuat hcn trong mot than dac
bct, nhung ca thay cua cac Nga la bao la vuot lcn kha ncm va khong
la mot phan cua no chon, hay quy uoc cua bat cu su nong can hcp ho,
van mnh thc gan nao. Chu Phat co thc xuat hcn tu Phap 1han vo
hinh khong thc sa lam trong bat ky than tuong nao dc lam lo ch cho
nguo khac, bao gom than tuong cua nhan loa va ph nhan vo pham
tnh khong thc sa lam. 1hc ncn, co gang lam gam cac Nga thanh
nhan thuc vc mot than nao do, co thc sa lam cua chnh chung ta la
dcu khong dung.
Suy nghi rang chu Phat pha xuat hcn trong mot vc ngoa dac
bct la khong hop ly, ngay ca ncu chi duoc xcm la tuy thco chung cu
cua hcn tuong chnh chung ta. \i da duoc no nhcu lan trong gao ly
cua duc Phat rang vo luong hcn tuong dcu la vo luong hinh tuong cua
chnh chung ta, vay lam sao bat cu v} Phat nao la b} loa ra kho nhung
kha nang vo tan nay: \i bat cu nhung gi co thc hcn huu, vcc tranh ca
su hcn huu cua bat ky xuat hcn dac bct nao cua chu Phat la mot dau
hcu cua vcc khong nhan ra hcn tuong cua chnh chung ta la vo
chuong nga. \i do luon la Phat tanh tch cuc ncn dc ncn no la khong
can thct va sc tro thanh ph tam lnh. Chu Phat, qua long b man, co
gang so sang Phat tanh cua chung sanh. kh hcn tuong vo chuong
nga tu nhcn cua chung ta b} gam ham trong nhcu kcp bo bong to
cua vo mnh, thi anh sang khong thc duoc thay, va ncu khong co su
thau suot ro rang, chung ta quyct d}nh qua vo vang vc nhung gi dc tn
tuong. Nhung bat cu a co tam thuc cua con nguo pha nhan ra rang
chung ta khong thc ngan chan bat cu hcn tuong nao cua chnh minh.
Nhu v} thanh vi da Saraha da hat:

67

8ao /ao/ cc/ /a da o/a/ caa /am /a sac/ o}aco
caa mc/ //eo /aao}.
8a/ ca oa/ oac //eo /aa ca }/ac o}c vaa/ //eo,
Ke/ aa caa ba/ ca mco} aac oac dea daac bao.
Ta ca/ daa /raac /am, dc /a c/eo o}cc o/a .

Su khao sat ky luong cho thay rang khong co gi hcn huu ngay ca
thuc ta thong thuong, do la dcu mo nguo san sang dong y. 1uong tu,
trong Phat gao, nhung gao ly khac nhau dcu thch hop vo hcn tuong
va kha nang rcng khac nhau. Ncu chung ta tn vao Phat tanh thi
khong co ly do lam nan long nguo khac vi co hcn tuong duc Phat khac
vo chnh chung ta. 1hay vi su dung su go han, tho qucn ly luan chac
chan cua thuc ta thc gan dc tranh ca chong la nhung vc ngoa dac
bct chu Phat, thi tot hon chung ta ncn dc Phat tanh tu bcu hcn. Su
ap dat nhung quan ncm tcu cuc da hoan toan lam chu trong nhcu
kcp, chi lam chc am nhcu hon Phat tanh cua chnh chung ta.
Ncu khong chap nhan su xuat hcn cua chu Phat la vo tan, no
cho thay chung ta da khong nhan ra nhung pham tnh vo chuong nga
cua Phat tanh chnh minh. 1hco ca ha hoc thuyct vc nhan va qua
trong truycn thong Ia 1hua, tat ca chu Phat dcu co thc xuat hcn tu
Phat tanh cua chnh chung ta.
Chap nhan Phat tanh cua chnh minh la dcu rat quan trong va
hay dc no xuat hcn toa sang mot cach tu do vo ncm tn qua hcn
tuong thanh t}nh. Ncu chi danh ga nhung gi xuat hcn mot cach bcn
ngoa ma khong tu xcm xct no tam, no cung sc khong la gi cho du
chung ta dang song vo tat ca chu Phat, vi chung ta sc khong thay
nhung pham tnh cua cac Nga do nhan thuc bat t}nh cua chnh minh.
Ic a Iat Ia (Icvadatta) da o vo duc Phat 1hch Ca Nau N trong
nhcu nam, ong ta chi phong chcu su tcu cuc cua minh thay vi thay
nhung pham tnh ph thuong cua duc Phat.

68
Ncu a do xac d}nh mot than tuong dac bct ma chu Phat sc xuat
hcn, co nghia rang ho khong hcu duoc ba than, va nhat la khong hcu
pham tnh cua Hoa 1han, xuat hcn trong bat cu than tuong ky dcu
nao dc co thc dan dat chung sanh. Nhung v} thay tr tuc trong tuong
Hoa 1han co thc dam duong bat ky vc ngoa nao tuy thco tho gan, no
chon va kha nang cua chung sanh, ngay ca du thco chan ly tuyct do,
chu Phat vuot lcn mo tho gan, no chon va nam gu nang luc cua
nhung pham tnh tr tuc khong thc nghi ban. Hoa 1han la su huycn
dcu bat d}nh cua tho gan, no chon, va vc ngoa, do la hinh tuong
huycn dcu cua tr tuc.
1hay vi lam nan long nguo khac tu su tn vao Phat tanh chnh
ho, chung ta pha khuycn tan su no hoa cua Phat tanh cua chnh minh
va nguo khac. at kc chu Phat xuat hcn ra sao, nguo nao bct duoc
thuc nghia cua l}ch su dao Phat sc chap nhan co vo so vc ngoa nhung
Hoa 1han xuat hcn cua chu Phat. Chang han, khong can thct dc thay
mot mau thuan gua vcc tn rang duc I Lac (Natrcya) da xuat hcn
trong than tuong mot o 1at vao tho cua Iuc Phat 1hch Ca Nau N va
tn vao Iuc I Lac trong co 1ro Iau Suat (1usta) sc xuat hcn trong
than Phat sau luc kct thuc tho buo suy hoa nay, dc dat gac ngo duo
co cay bo dc, nham dan dat chung sanh d vao tho da hoang km.
Not so nguo, qua su chc am cua ho, tao ra sa lam va nhung kha
ncm tcu cuc do co phan bct gua chu Phat va nhung on 1on. Ho
nghi rang hoac chu Phat tot hon hoac nhung on 1on tot hon va no
vo nguo khac ncn tn vao chu Phat hoac ncn tn vao on 1on thco
nhung gi ho tn va khong tn. Iuong nhcn, mo nguo co thc chon vc
ngoa cua chu Phat va on 1on cho rcng minh. Nhung khong thch
hop cho nguo binh thuong co gay anh huong dcn nguo khac vc
nhung gi ho ncn va khong ncn tn do su cu thc hoa chu Phat, vi mo
nguo dcu co nghcp no kct tu truoc cua ho vo chu Phat va on 1on,
ma dcu nay chi co thc duoc go thcu bo nhung v} thay scu pham.

69
1hco gao ly cua Phat gao Ia 1hua, mo nguo dcu pha dat to
gac ngo, chu khong pha chi mot t nguo trong mot so nhom dac bct
co suy nghi trong cung mot cach. Io vay, nhung vc ngoa cua chu Phat
dcu khong go han vo nhan thuc go han cua mot ca nhan. Nhat la
ncu mot a do muon dat gac ngo, dcu quan trong la khong tao ra bat
ky go han vat chat nao vc chu Phat, vi Phat nghia la gac ngo. Cac
ngo thi vo chuong nga, xuat hcn nhc nhang ph vat chat vo pham
tnh cua nang luc tr tuc tch cuc vo go han. Io la y nghia cua chu
Phat, on 1on, va nhung bac scu pham.
1rong ca ha truycn thong Ia 1hua va Km Cuong 1hua, gac
ngo la trang tha cua ba than, tham ch ncu chu Phat va on 1on duoc
d}nh danh khac nhau tuy thco con duong ma vo luong pham tnh cua
cac Nga duoc nhan thuc, tnh hoa cua cac Nga luon la tr tuc gac ngo,
do la Phap 1han, luon bat kha phan vo nhung bcu hcn vo chuong
nga cua no nhu nhung pham tnh bao la cua ao 1han va Hoa 1han.
\i Phap 1han la thanh t}nh, bat chap nhung gi xay ra su xuat hcn cua
cac Nga trong than tuong pha la thanh t}nh. Icu nay duoc go la Phat
thco truycn thong Ia 1hua, va go la on 1on thco truycn thong Km
Cuong 1hua.
Ncu mot v} Phat hay on 1on dac bct duoc chon lua vo su thcn
v} nh} nguycn va loa tru nhung v} khac, no ngan tro va go han su
nhan bct cua nhung pham tnh bao la cua Hoa 1han va ao 1han. Iay
la su khong thay, bct chu Phat va on 1on, ma chi la su cu thc hoa cac
Nga bo su phong chcu va tao tac cua nhan thuc thc gan cua chung
sanh vc than tuong scu nhcn. \i tao ra phan bct ncn khong dan dcn
gac ngo, vi bat cu nhung gi b} phan cha dcu la vat chat va luon ro vao
su suy gam va tan ra.
1at ca chu Phat va on 1on dcu bao gom trong mot v} Phat va
mot on 1on. Ngoa ra, tu mo v} Phat va on 1on, vo luong chu Phat
va on 1on xuat hcn. 1rong bau tro cua Phap Co, tr tuc tinh gac
luon xuat hcn vo no luc.

70
1at ca chu Phat la ba than. Iuc Phat 1hch Ca Nau N luon trong
Phap 1han thanh t}nh, thc ncn Nga luon an tru trong vo luong co t}nh
do cua ao 1han va luon luu xuat trong vo so vc ngoa khac nhau cua
Hoa 1han.
Phap 1han la bat hoa va bat kha phan, vay kh chung ta quan
tuong Iuc Phat 1hch Ca Nau N trong than tuong mot tu si thanh
t}nh, nhung Iuc Phat khac khong thc b} loa tru. 1at ca chu Phat, bao
gom mo dakn tr tuc, dcu duoc bao gom trong than, khau, y cua Nga.
1hco hcn tuong chung, Iuc Phat 1hch Ca Nau N dap y nhu mot tu
si, bcu tuong Nga da tu bo tat ca nhung tnh chat dang khao khat cua
thc gan, do la suo nguon va do tuong cua bam luycn thco quan dcm
cua 1cu 1hua. 1uy nhcn, vi Nga la Phat ncn vo luong chu Phat pha
dung chua trong Nga. Icu nay bao gom ca nhung v} Phat ma pham
tnh duong nhu khong hop vo vc ngoa tu si cua Nga, nhu nhung
dakn
2
tr tuc, nghc co vc khac la vo nhung nguo bam luycn nghcm
ngat vao mot than tuong chi la dao duc vat chat. Iakn co nghia la
tanh Khong tnh khct, do la Phap 1han. \i Phap 1han la thanh t}nh,
no xuat hcn tu do, ncn no la su ton vnh hoan my, ncn no la tr tuc
dakn. 1r tuc la kho nguycn cua vo luong pham tnh va khong b} go
han bo mot so than tuong nao do. Kh cung duong mo pham tnh
dang khao khat dcn tat ca chu Phat, chu dakn, chung ta nhan duoc su
ban phuoc tr tuc cua cac Nga qua ncm tn cua minh. Ncu that su
muon rong mo tam chung ta dc dat gac ngo, thi khong co mau thuan
gua vo so than tuong cua chu Phat, hoac Nga xuat hcn thoat kho
tham duc nhu Iuc Phat 1hch Ca Nau N, hoac nhung pham tnh dang
khao khat, hoan toan thanh t}nh nhu ao 1han on 1on.
1hco quan dcm cua 1cu 1hua, Iuc Phat 1hch Ca Nau N da tu
bo ban nga, dam mc va dat duoc su gac ngo cua tu-an binh. 1hco quan
dcm Ia 1hua, Iuc Phat da t}nh hoa mo chc am cua dam mc va nhan

2
Khong hanh nu

71
thuc, va dat gac ngo hoan toan cua toan gac to thuong. 1hco quan
dcm cua Km Cuong 1hua, Iuc Phat la bat hoa, gac ngo tu vo thuy.
1at ca nhung kha canh khac trong do Nga da gac ngo hoac mac y tu
si hoac trang hoang bang chau ngoc, vo mot dcn ta cua phan no, hoac
mot dcn ta cua hcn mnh, va du nam hay nu, dcu la su phan chcu
nhung kha nang cua chung sanh. Nhung phan chcu nay khong la su
go han cua Iuc Phat, bac khong co tam so huu tu bam chap vao
nhung pham tnh dac bct. Chung don gan la nhung pham tnh cua
than tr tuc vo chuong nga cua Iuc Phat. \i Phat la su gac ngo tu bat
cu quan dcm nao, Nga co thc xuat hcn bat cu nhung gi khong can y
d}nh.
1uong tu, kh quan tuong Iuc Lcn Hoa Sanh (Padmasambhava)
trong vc ngoa cua mot Km Cuong Su, chung ta pha nghi rang vo
luong chu Phat bao gom Iuc Phat 1hch Ca Nau N duoc dung chua
trong than, khau, y cua Nga, vi Iuc Lcn Hoa Sanh la Phap 1han, ao
1han, va Hoa 1han, khong cach bct vo tat ca chu Phat. Ncu co ca
thay nay, chung ta sc khong gay mau thuan gua nhung xuat hcn cua
chu Phat, va chung ta sc cam hung hop nhat vo tat ca chu Phat.
1hco gao ly Ia 1hua, Phat tanh hcn huu cho dcn kh dat duoc
toan gac. Nhung bac ma Phat tanh no hoa qua thuc hanh dc dat gac
ngo vi lo ch cua tat ca chung sanh duoc go la o 1at. Kh dat duoc
toan gac, tham ch tcn go cua Phat tanh cung khong co, vi tam binh
thuong khong con gi dc co thc phan bct vo Phat tanh. Chi co Phat.
Chu Phat lo ch vo no luc chung sanh qua kct qua cua su no luc vi da
o nhung kcp truoc cua cac Nga va muc dch rong lon nhu chu o tat.
1hco gao ly Km Cuong 1hua, Phat tanh duoc go la tr tuc bon
ton bam snh. o vi ngay ca du chung sanh tam tho b} chc am bo
tam thong thuong va khong nhan ra no thi on 1on van o trong tam
chu khong o dau khac. Ic tam tr tuc on 1on bam snh duoc no ro,
vcc thuc hanh vo tr tuc va hcn tuong thanh t}nh cua no duoc tcp
tuc cho dcn kh dat duoc toan gac cua mandala tr tuc on 1on. 1am

72
tr tuc on 1on bam snh cua cac bac duoc no ro qua thuc hanh dc dat
toan gac vi lo ch cho tat ca chung sanh duoc go la nhung yog va
yogn. Kh dat duoc toan gac, ngay ca tcn go cua on 1on bam snh
vi tam binh thuong khong con gi dc co thc phan bct vo on 1on bam
snh. Chi la su tu trang hoang, vo luong mandala on 1on tr tuc.
Ncu khong dc tr tuc on 1on von san duoc snh ra, do la tam
thanh t}nh no ro qua su huong dan cua cac v} thay tr tuc dc no ton ta
trong nhcu kcp thi nhung khuynh huong nh} nguycn sc manh lcn.
Nang luong manh mc nay gay ra nhcu hcn tuong thong thuong co
that duong nhu do luc kct qua trong hanh phuc va do kh trong dau
kho. \cc lcn tuc tao ra hy vong nay dc duoc nhcu hanh phuc co that
hon va no so ha b} bat hanh, lcn tuc tao ra lay, bo gua chu thc va do
tuong. Chung ta tu ton ha minh va nguo khac qua tnh ch ky co gang
pha hoa va danh thang nguo khac dc tao ra nhcu quycn luc tu thuc
chat hoa va cu thc hoa hon ban nga cua chung ta. Su chc am lcn tuc
nay gay ra nhung ro loan. No la vo mnh lam ngan can su an binh va
dat gac ngo. No khong la van dc gi ncu chung ta do luc b} snh vao
nhung co thap va do kh vao nhung canh go cao; no cach khac, vcc
ga thoat kho dau kho b} ngan can bo nhung d}nh kcn cua ban nga
thong thuong. 1ru kh nang luc cua on 1on bam snh duoc manh mc
qua nhan bct va thuc hanh dc dat gac ngo, ncu khong thi luon la su
bat thcn tao ra bo nang luong cua ban nga nh} nguycn. 0ua su lang
qucn mo phong chcu, phan ung, va su ta phong chcu co goc rc cua
ban nga, su bat thcn duong nhu xuat phat tu bcn ngoa chung ta nhu
nhcu loa hinh tuong va am thanh khac nhau. 1rcn thuc tc, su bat
thcn duong nhu chi co mot doc lap, hcn huu bcn ngoa vi chung ta
qucn nhung gi ma ban nga ma quy cua minh da tao ra do xay dung
nhung tho qucn xau trong nhcu kcp, khong nhan ra nhung phong
chcu cua minh. Ncu tam bat gac, no khong bct bat ky dcu nao vc
nhung gi no gay ra du tam tho hay to hau.

73
Ncu co thc, chung ta ncn thuc hanh va nhan ra tr tuc on 1on
bam snh thco gao ly cua truycn thong minh cho dcn kh dat duoc
ncm tn tu hcu chinh, co nghia khong b} anh huong bo tho qucn tcu
cuc thong thuong truoc do hoac bo su bat gac, nhung tnh lnh ngh}ch
chuycn trong hcn ta hoac bat ky kcp tuong la nao, cho dcn luc dat
duoc gac ngo. Su gac ngo day du la su loa bo hoan toan mo nang
luong tcu cuc cua vo so phong chcu cua snh tu, vi khong co nang luc
cua tnh nh} nguycn.
at cu kh nao khong nhan ra tam tr tuc, thi co vo so phong
chcu cua vo luong chung sanh vo tam nh} nguycn va nhung tho qucn
cua no. Cung luc, trong vo so tam cua chung sanh la vo so on 1on tr
tuc bam snh. Ncu tam chung ta tru trong tnh nh} nguycn thong
thuong, thi luon co vo so hcn tuong thong thuong cua chung sanh.
Nhung ncu tr tuc on 1on bam snh cua chung ta no ro qua su nhan
bct va thuc hanh, hcn tuong cua chnh nhung chung sanh khac sc
khong hcn huu, bo vi chung duoc chuycn hoa thong qua su tu ton
sung tr tuc co san cua mo chung sanh. Kh tr tuc cua chnh chung ta
no ro, on 1on tr tuc bam snh cua nhung chung sanh khac cung no
ro. Io vay, tat ca dcu gac ngo day du lap tuc thanh nhat nhu, tham ch
khong con mot chung sanh nao ton ta. 1u su nhat nhu, vo tan, bao la,
thanh t}nh, xuat hcn mandala tr tuc ph thuc chat.
Not so nguo hcu sa nhung hoat dong phan no cua vcc hang
phuc, tcu tru, va mudra (an khc) chcn thang trong nhung l}ch su va
ngh quy on 1on tantrc Phat gao, nghi rang cac Nga gay |a. 1uy
nhcn, thco hcn tuong cua chu Phat, su phan no chi la hoat dong cua
tr tuc. \i chu Phat khong co hcn tuong nh} nguycn, ncn khong co do
tuong b} ton ha va khong co chu thc phan no.
Ncu mot khan ga xcm mot nha ao thuat gct nguo trcn san
khau trong mot rap hat, khan ga bct man ao thuat cua ong ta chi la su
bcu dcn khong co thuc. Nhung do kh, ngay ca nhung nguo trong
khan ga bct rang man ao thuat khong gct bat ky a, co thc ho van so

74
qua tho qucn cua thuc ta chnh ho va phan ung nhu thc co thuc.
1rong thuc tc, nha ao thuat khong co bat ky kha ncm gct ha nao,
hoac tham ch bat cu hcn tuong ao thuat nao.
1r tuc huycn dcu khong co tam bam chap. No chi la su xuat
hcn dcn nhung nguo tn vao hcn tuong cua thuc ta, pho bay nhung
gi xuat hcn la nhung hoat dong cua thuc ta dc dan dat ho vuot lcn
thuc ta va ph thuc ta. Kh nhung bac scu pham xuat hcn phan no,
do chi la su pho dcn tu nhcn, vo han cua tam tr tuc, xay ra nhu
nhung hinh tuong phan chcu cua nhung chung sanh truoc ho. Io vay,
qua nhung hinh tuong phan no hay hcn mnh cua su pho dcn gac
ngo, chung sanh co thc no kct vo tr tuc va mot ngay dat duoc gac
ngo.
Ic khong co bat cu hcn tuong nh} nguycn nao, chung ta pha
hang phuc nhung tho qucn nh} nguycn cua minh. Nguo hang phuc la
tr tuc, va do tuong cua su hang phuc la hinh tuong nh} nguycn. 1hco
hcn tuong cua chu Phat thi khong co do tuong dc hang phuc vi tr tuc
khong co tho qucn nh} nguycn. Nhung thco hcn tuong rcng cua
minh, chung ta pha loa bo tho qucn nh} nguycn qua tr tuc nho thuc
hanh. Y nghia cua dcu nay la co gang tcu tru mo kha ncm dc ga
thoat kho snh tu. Nhung hinh tuong nh} nguycn xay dcn nhu ma quy,
chung ta loa bo chung vo ca thay cua tr tuc on 1on.
Icu gay ha thong thuong thuoc vc hcn tuong thuc ta cua
chung sanh. 1rong su phan no thanh t}nh cua phap tanh, tham ch
khong co mot may may co ho cho su xcn vao cua suo nguon mo ton
ha, va kha ncm nh} nguycn. Chi co su phan no tu nhcn cua Phap
1han, ma do la su an binh nhat. 1u pham tnh bat nh} tu nhcn nay,
nhung xuat hcn vo chuong nga co thc xay ra nhu vo luong ao 1han
phan no va on 1on hcn mnh, ma, thay vi gay ra dau kho, la day du
vo luong co phat cao quy. 1u trang tha do, xuat hcn su hcn mnh dc
ha hoa vo chung sanh an lanh, xuat hcn nhung pham tnh dang khao
khat dc thoa man chung sanh nhcu duc vong, hay xuat hcn phan no

75
dc hang phuc chung sanh xau ac, nhung on 1on nay chi lam lo ch
dc dan dat vuot lcn an lanh, duc vong, hay phan no. Iay la kho
nguycn cua su phan no cua su gac ngo phan no, hcn mnh khong thc
nghi ban.
1hc ncn, y nghia nhung hoat dong phan no cua on 1on la dc
hang phuc chung sanh bo nhung phan ung cua chnh ho, huong dan
nhung kha ncm tcu cuc cua ho dc khuat phuc ho qua vc ngoa phan
no tch cuc cua cac Nga. Y nghia la khong lam tcu tan thuc ta nguo
khac trong thuc ta cua chu thc va do tuong. 1rong cung cach, su hcn
mnh va no kct hop nhat vo pho ngau dang khao khat cung la nhung
bcu hcn cua chnh chung ta, va pha xay ra vo su phan chcu cua
chnh chung sanh.
Io thcu nhan thuc va ncm tn tr tuc phan no va hcn mnh cua
tam gac ngo thuc tc cac Nga, va qua bam chap, chung sanh tao ra
nhung vc ngoa phan no va hcn mnh trong thuc ta, luon la nguycn
nhan dau kho cua thuc ta. Io khong tru trong trang tha phan no tu
nhcn cua Phap 1han, do la su an binh nhat, su xuat hcn nhung pham
tnh hcn mnh tro thanh su bam luycn cua chu thc va do tuong, va su
xuat hcn cua nhung pham tanh phan no tro thanh su ac cam cua chu
thc va do tuong, ncn luon co bam luycn va thu ghct trong snh tu. Nhu
mo nguo dcu bct, chung sanh luon khong tranh kho vcc lam ha lan
nhau, du truc tcp hay gan tcp. Luon lcn kct vcc gay ton ha bang vu
kh vat chat la khong can thct. Ncu co nguo cam thay hay no rang
ong ta b} ha, co nghia ong ta cam thay b} a do lamha. 1u nhung chan
thuong nho cho dcn sat nhan va chcn tranh ma khong co bat cu do tr}
nao tu mot quan dcm tr tuc thi ton ha van con tcp tuc.
1rong nhcu l}ch su cua cac bac scu pham va cung trong nhung
ngh quy, su tcu dct nhung tnh lnh xau ac dcu duoc nhac dcn. Y
nghia cua hoat dong nay hoan toan khac vo su ton ha thong thuong;
no la su kct thuc vcc tcp tuc tao ra nghcp tcu cuc bo nhung tnh
lnh xau, sc dan ho xuong nhung co thap dc ch}u dau kho, va thay vao

76
do huong dan ho dcn gac ngo vo long b vo han. 1hat la kho da kh
tao ra vcc hcu sa rang nhung hoat dong cua tr tuc phan no la mot
tao ra tcu cuc cua ton gao. Hcn nhcn rang chung nao con co hcn
tuong cua chu thc va do tuong trong vu tru thi luon co ton ha ta
nhung no chon va tho dcm khac nhau. Su khac bct duy nhat la du
no tam tho xuat hcn hay khong xuat hcn thco nghcp qua. Ngay ca
ncu nguo ta khong tn vao vcc ton ha dc loa bo tho qucn nh}
nguycn, nhung hoat dong tcu cuc hcn huu khong thc tranh kho
trong pham v hcn tuong cua con nguo. \ du, mo xu so cua nhan
loa, du lon hay nho, co van hoa hay khong van hoa, luon co nhung bac
bao vc canh gu chong la ton ha. Icu nay luon nhu vay, cho thay
nhung ton ha da luon xay ra va khong pha la mot dcu b}a dat hoac
cua truycn thong Phat gao.
1at ca ton gao dcu co mot so hinh thuc thcn d}nh, tham ch du
quan dcm cua ho khac nhau, co nghia ho muon cham dut dau kho va
ho nhan ra rang dau kho duoc gay ra bo quan ncm. Io khong dc quan
ncm phat snh trong thcn d}nh, mo quan ncm sc dung la trong
thanh than. 1rong thuc tc, day la su co gang lam tcu tan quan ncm,
tham ch du no nghc co vc la lung vc cach dcn ta khac la. 1om la, su
thuc hanh co nghia lam tcu tan dau kho cua snh tu ma con nguo da
tao ra bang quan ncm nh} nguycn. Ncu khong muon lam tcu tan quan
ncm, thi chung ta chang thc thcn d}nh, vi thcn d}nh la su ngung dut
quan ncm cua tam bam chap do la do tuong thuc tc cua vcc tcu tru.
Khong lam dcu nay, chung ta thuc su tcp tuc lam tcu tan thuc ta vi
tcp tuc gay ra tho qucn nh} nguycn.
Kh nhung on 1on phan no hay ban phan no pho bay vcc uong
mau tu mot chcn so nguo trong nhung buc tuong hay hinh vc, y nghia
khong lam ha thuc ta cua nhung chung sanh do dung mau cua ho
thay cho su tho phung. Y nghia cua chcn so nguo mau la su dau kho
cua snh tu. Nhung on 1on tr tuc uong mau cua dau kho snh tu nay
nhu mot cu chi ga thoat chung sanh trong luan ho kho tho qucn

77
snh tu dcn su bat kha phan cua tnh bat nh} cao quy. Chung ta pha
cau nguycn co du may man duoc nghc loa gao ly bao la nay, hon la co
mot quan dcm sa lam hoac hoang tuong. Khong co ca thay vi da nay
thi khong thc ga thoat nhung kct tap cua snh tu. 1huc hanh co nghia
gct chct mo snh tu. Ncu dcu nay duoc lam vo do mat thanh binh
trong da d}nh cua nhung on 1on hcn mnh hoac vo do mat nhin
chong choc trong da d}nh cua nhung on 1on phan no thi khong co
van dc gi. 0uan dcm chnh la loa tru snh tu vo tan.
Io kh nhung xac chct duoc pho bay duo chan nhung on 1on
phan no dang dam lcn chung. 1uy thuoc ngh quy, do luc nhung xac
chct nay bcu tuong cho ngu uan thong thuong cua chung ta b} huy
dct; tam thuc chung ta tro thanh on 1on, va tho qucn sac tuong
thong thuong tro thanh xac chct vo luc. Io luc nhung tu th bcu
tuong nhung than thanh thc gan scu nhcn rat hung manh nhung
khong lo ch ga thoat chung sanh dcn gac ngo. 1ham ch du nhung
v} than thc gan nay co nang luc ban cho mot so tat d}a (thanh tuu)
thong thuong, ho chi co thc tao ra quycn luc thc gan gay ra dau kho vi
ho khong co tam tr tuc vo nga. Nhung tu th cua ho cho thay rang ho
b} hang phuc bo tr tuc Hcruka.
Ngoa ra, mot so tuong hay tranh duoc tao thco l}ch su hay ngh
quy trong do nhung on 1on tantrc cua Phat gao dang nam gu dau
cua nhung v} tro truong tho trong tay cac Nga. Icu nay khong co
nghia nhung v} tro truong tho b} gct bo thu han, du mot so nguo lay
nghia dcn cua nhung hinh anh nay va nghi rang nhung on 1on Phat
gao pho dcn vcc sat ha nhung v} tro cua ho. Y nghia la chang con v}
tro truong tho nao nua, do la su kct no vo ban nga. Ncu do la ban
nga, bao gom ban nga scu nhcn thi nhung chung sanh khac co thc b}
ton ha. Ncu khong co tr tuc vo thuong, nhung v} tro scu nhcn nay
co thc gay ra xung dot nang luc, tao ra ban nga scu nhcn thay vi tr
tuc, va tao ra dau kho thay cho ga thoat. Su gac ngo khong co ban
nga. an nga co thc lam ha chung sanh, ncn no pha duoc loa bo. Io

78
la dcu ta sao kh thuc hanh, chung ta d thco y nghia lo day cua Nga
Rgdzn Jgmcd Lngpa:

Ta, mc/ c}/ //ac //eo /ao/ dco} cc a
N/a da /r/ sa //ea b/e/ caa //ao/ //ao /ca //ap /aao /c/
ca o/e/ bao.
N/a maa /reo o/ao} c/ /ra/ s/ea o//eo ca sa ba/ ///eo
caa /am bam c/ap
\a //ea d/e/ ma a bam c/ap o// o}aeo //ao/ /rc ba/.

Nhcu nguo hcu sa vc ngoa cua su hop nhat nhung on 1on vi
ca thay sa lam cua ho, tho qucn bam chap vao dao duc va tao ra ban
nga tri trc cu thc cua ho gay ra su vo dao duc. Io la dcu ta sao Iuc
Phat da d}nh danh la ban nga dao duc tu cho minh dung. Ncu chung ta
bam chap tha qua vao dao duc, sc gay ra vo dao duc vi bam luycn vao
su thanh t}nh cua chnh minh sc xay dung ncn ban nga lam cho snh
tu lap la. 1hco truycn thong tantrc, su hop nhat cua on 1on va cung
duong nhung pham tnh dang khao khat la nhung xuat hcn trong than
tuong cho thay cach chap nhan va nhan ra su cao quy scu pham bao
la. Y nghia chnh cua hop nhat la su bat kha phan gua tanh Khong va
cao quy, va bcu tuong cua dcu nay la an hop nhat cua on 1on nam
va nu. Ngay ca trong tam chnh chung ta co tanh Khong va su cao quy
vi tam khong co bat cu thuc ta nao hoac nguon goc dau kho vi khong
thc tim thay nguon dau kho, do la kho nguycn cua su cao quy. Io vay,
do kh su cao quy xuat hcn nhu than tuong on 1on nam, thinh
thoang nhu than tuong cua on 1on nu, va do luc nhu than tuong hop
nhat nam va nu on 1on, tuy thco kha nang va nghcp no kct cua
chung sanh.
Khong can thct nghi chi co su hop nhat gua nam va nu, hay su
hop nhat do la tcu cuc. at cu kh nao co ha su vat, co nghia rang
chung co thc lcn kct vo nhau. Khong can thct dac bct khong tan

79
thanh nam va nu kct hop vo nhau. Su hop nhat thong thuong luon
hcn huu trong luan ho. Ngoa ra, mo ton gao dcu dung chua su hop
nhat. 1on gao co mot so hinh thuc thuc hanh ncu khong thi sc chang
co muc dch, va bat ky thuc hanh ton gao nao dcu kct hop ha su vcc
tao ra hop nhat. Hop nhat co nghia kct hop vo nhau dc tao ra su hoan
hy. Kh nguo ta cau nguycn, la dc no kct vo thuong dc cua ho va
nhan duoc an phuoc. An phuoc la ban cho hoan hy, ncu nhan duoc
hoan hy thi co nghia la hop nhat. Ncu khong tan thanh su hop nhat
gua nhung on 1on cua ton gao cho la vo dao duc, thi truoc tcn
chung ta pha phan do mo hop nhat gua nam va nu trong vu tru, vi
su hop nhat cua on 1on la hcn tuong cua chung sanh. Kho nguycn
cua su hop nhat tu nhung on 1on khong pha vo dao duc ma la hcn
tuong cua chung sanh, vay ncu chung ta muon ngung su hop nhat,
truoc tcn pha ngung hcn tuong cua chung sanh qua thcn d}nh, hoac
hop nhat, do la cach duy nhat.
Not so nguo nghi rang mac du mot nguo da lam sach hcn
tuong snh tu cua ho do tro ncn gac ngo, nhung hcn tuong snh tu
cua nguo khac van hcn huu. Nhung ncu nguo ta nghi rang cach do
chi la dau hcu cua vcc khong tn vao on 1on tr tuc bam snh cua
chnh ho va lua chon vcc gu la, quy mcn tho qucn nh} nguycn trong
cach truoc do. \o nhung nguo da gac ngo, khong co ngay ca may
may kha ncm cua con nguo, cua thuc hanh, cua mot ban chat.
Nhung tham ch du khong co do tuong cua ho huong, nang luc long
b vo chuong nga cua su gac ngo van tu nhcn toa khap vi no la pham
tnh tu nhcn cua tr tuc.
Y ncm cua mot ban chat hay cua bat cu nhung gi do la no ta,
bam snh, von san, hay tcm nang chi su dung thco ncn tang va con
duong. Nhu Iuc Phat 1hch Ca Nau N da no trong Sa/ra C/ac/ 4m
T/ao/ aao} \/o/ Caa Sa Ta.


80
Kh than tr tuc day du cua v} Phat chua dam cho vi nhcm o
tam tho, no duoc go la Phat tanh.

Ngoa ra, nhu Iuc Long 1ho da no:
\ao mua xuan,
Nguo ta no nuoc thi am.
1rong mua dong,
Ho no nuoc lanh.
1uong tu, kh Phat tanh b} chc am bo hang o cua tham duc,
No duoc go la chung sanh,
Kh Phat tanh duoc tach kho tham duc,
1hi duoc go la Phat.

Kh gac ngo da dat duoc, mot ban chat hay bat ky pham tnh sau
tham nhat nao khong thc no la hcn huu vi dcu nay sc chi ra rang
mot dcu gi do co thc phan bct, rut ra, va tnh luycn tu mot ca khac,
am chi tnh nh} nguycn. 1hco ncn tang va con duong do la tam nh}
nguycn va tam bat nh}, ncn chung ta pha dong vcn tam bat nh} mo
ra, do la tnh tuy cua chu Phat va on 1on. Nhung thco kct qua, khong
co tnh tuy nao bcn trong, co nghia co mot dcu gi khac do la bcn
ngoa. \i chu Phat va on 1on khong co bat cu tnh nh} nguycn nao
hay bat cu dcu gi co thc tach bct tu mot dcu gi khac, do la khong co
gi dc chon lua va co gang loa bo dcu gi khac. Chu Phat va on 1on la
su duy nhat cua gac ngo, ncn khong co gi co thc tao thanh mot ban
chat co thc phan bct. 1ham ch khong co bat cu thu gi co thc chuycn
hoa tu mot trang tha nay thanh trang tha khac, vi bat cu vc ngoa nao
cua on 1on xuat hcn luon la ba than va khong can pha tro thanh bat
cu dcu gi khac.
Kh khong co chc am va mo hinh tuong la tr tuc, do la on 1on
thuc tc. Hoac chung ta muon tao hcn tuong chnh minh thanh tho

81
qucn nh} nguycn hay hinh tuong gac ngo cua on 1on tr tuc xac
quyct khong o bcn ngoa; thi do la su lua chon cua chnh chung ta.
on 1on 1r tuc khong bat nguon tu bcn ngoa gong nhu nhung
do tuong bcn ngoa hay tu mot ban nga chu thc bcn trong, ma xuat
phat tu tr tuc cua chnh chung ta. 1rong bat cu than tuong nao cac
Nga xuat hcn dcu la su tu-phan chcu. 1u quan dcm nay, tam nh}
nguycn thong thuong tham ch khong duoc chap nhan. Io chi la su
chc am tam tho cua tho qucn du khong nhan ra tam tr tuc, ncn chi
go no la tam thong thuong, nhung no khong thuc su hcn huu. Ic dat
gac ngo, la trang tha cua mandala tr tuc, tam chung ta pha duoc
nhan ra nhu hu khong thanh t}nh bao la, khong do bat cu tao tac nao,
khong bat nguon tu bat cu dau, khong chi thinh thoang xuat hcn ma
luon la tr tuc vo dcu kcn khong muc dch. Io thuc hanh ngh quy cua
minh thco quan dcm nay ncn khong co suy nghi nha cua, than thc,
hay con nguo thong thuong cua minh, vi mo can nha la cung dcn cua
tr tuc, mo nguycn to bcn ngoa la nhung nguycn to cao quy vo bcn.
Iay la tr tuc da lac tu nhcn cua on 1on, la trang tha cua Phat Km
Cuong 1ri trong do vo luong chu Phat duoc dung chua trong vo luong
mandala tr tuc.
on 1on tr tuc la hu khong thanh t}nh. Hu khong la bat tu vi
khong co do tuong dc nam gu. Hu khong la thanh tinh vi vo dcu
kcn. Hu khong la toa khap vi hoat dong o khap no vo chuong nga.
on 1on tr tuc o bat cu dau thi o do la co t}nh do cua gac tanh trong
sang va xuat hcn vo tr tuc da lac bat tu khong can no luc.
1rong krya tantra, no duoc go la on 1on cua Phap 1anh vi
thanh t}nh tu nhcn. 1rong upa tantra, no duoc go la hu khong tuyct
do vi hoan toan khong go han. 1rong yoga tantra, duoc go la on
1on cua vc ngoa hoan toan trong sang cua hu khong vi no la tanh gac
cua tam, pham tnh cua tr tuc tnh khct bao la. 1rong mahayoga no
duoc go la su thanh t}nh vo luong toa khap vi no la quang mnh vo
bcn cua tr tuc tanh gac rong mo.

82
on 1on tr tuc tu hcn to thuong la don gan nhu bau tro. No la
su tu nhcn, khong tao tac, tr tuc thanh t}nh tu kho thuy va tu hoan
thcn cua tat d}a to thuong. 1r tuc khong xuat phat tu bat ky dcu kcn
nao va luon trong sang nhc nhang vi no la vo chuong nga. at cu
nhung gi xuat phat tu tr tuc dcu la vcn ngoc tu nhu y.
Ngay ca du nhung thuat ngu khac nhau duoc su dung thco
nhung vc ngoa khong thc tnh dcm cua pham tnh on 1on, cot tuy
ca thay cua on 1on la tam tr tuc tinh gac bat nh}, vi no khong gay ra
bat ky hcn tuong thuc chat nao co thc gam bot ma chi la nang luong
tr tuc khong thc sa lam, khong thc dcn ta vo tnh bat hoa, t}nh do
thcn duong. an tanh cua no la ph vat chat nhu bau tro trong sang
khong thc dcn ta, ncn khong co tcn cua ca chct vi no chua tung snh.
Ngoa ra no khong chi gong nhu bau tro trong rong, vi no luon la su
bao la, vo chuong nga, hinh tuong tr tuc thanh t}nh cua than, khau, y,
pham tnh, va hoat dong trong sang, va nhung co Phat thcn cung
khong thc nhan thuc vo nhung pham tnh hoan thcn cua su hoan hy.
\o mot khoanh khac bat d}nh, kh vay muon than nguo nhu
nha tro nay, chung ta pha lo dung co ho may man thcn lanh cua
minh va d thco nhung bac scu pham. Ic khong ro vao vung cat lun
cua snh tu va dc danh thuc tr tuc, chung ta pha hoc ho va lang nghc
nhung gao ly va l}ch su cua nhung bac scu pham. \i mo lac huong
kho thanh t}nh bon nguycn dcu bao gom trong ha cuc doan cua
thuong kcn va doan kcn, tru kh chung ta co thc nhan ra trang tha
cua Phat Pho Hcn, ncu khong chung ta chi lcn tuc d to d lu gua
do luc snh ra vo tho qucn doan kcn va do luc snh ra vo tho qucn
thuong kcn. \i ly do nay, nhung tho qucn thuong kcn va doan kcn
pha duoc nhan ra nhu chung la va pha t}nh hoa chung. Ic lo ch tat
ca chung sanh, nhung tho qucn nh} nguycn nay pha duoc chuycn hoa
thanh tam cua Phat Pho Hcn, gong nhu tam cua Nga Kunkhycn
Longchcnpa, do la tr tuc bat nh} ga thoat nhu hu khong, dc chung ta
co thc dat duoc y nghia cua nhung lo nay:

83
Chnh ta va nguo khac la Phat Pho Hcn,
1huong kcn va doan kcn la Phat Pho Hcn.
1rong su rong mo cua Phat Pho Hcn,
Khong co ca to, nguo khac, thuong kcn hay doan kcn.

KLNKHYLN L0NCCHLNPA


























84


Ciac quan

Sa /c/ o}c oa, o/a /rco} mc/ }/ac mco}

Nhu trong mot gac mo, kh chm cu bat dau hot, no la mua
xuan. Kh thuc gac vao ngay dau tcn cua mua xuan, to nho la gac
mo cua minh kh do tuong cam gac ho ngo gac quan, do la tcng do.
1hat huycn dcu, that ky la, to da nam mong mot gac mo do la
tnh tuy ph vat chat cua gac mong ph vat chat.
Cac mo khong thc xuc cham, tcng do khong thc nam gu.
0 Iuc Phat, quan an phuoc cua Nga co pha Nga cho con thay
mo hcn tuong la nhu huycn gong nhu mot gac mong va khong thc
nam bat:
\ao mua hc, kh duo con cong lam thanh nhung long, con gap
mot dakn co tro khong mo thinh trong gac mong cua con.
1hat huycn dcu, that ph thuong, su ho ngo nay, nhu trong mot
gac mong.
\ao mua thu, kh dong co uot suong, gong nhu nuoc mat, gap go
nguo ycu khao khat duo anh trang, to nhin nhung chcc la rung va
nho la gac mong kh do tuong cam gac gap go gac quan, do la tcng
vong.
1hat huycn dcu, that ky la, su gap go nay nhu trong mot gac
mong.
1rong mua dong, kh con go than van thi tham cua tcn trom gap
go mat dat tuyct nam gu gau co, tam to tro ncn chan nan.
1hat huycn dcu, that ky la, su gap go nay nhu trong mot gac
mong.


85
1at ca chung sanh, bao gom chnh to nhan thuc mo dcu nay
cho la that va khong nhan ra rang kh do tuong cam gac gap go gac
quan, do la tcng do.
at cu nhung gi duoc thay nhu do tuong kho ch}u cua mat lam
ghc so, va bat cu nhung gi duoc thay nhu do tuong dc ch}u cua mat
khcn tham muon. \cc tao ra lay va bo, ycu va ghct, do la suo nguon
cua dau kho.
at cu nhung gi duoc nghc nhu do tuong kho ch}u cua ta lam
ghc so, va bat cu nhung gi duoc nghc nhu do tuong dc ch}u cua ta
khcn tham muon. \cc tao ra lay va bo, ycu va ghct, do la suo nguon
cua dau kho.
at cu nhung gi duoc ngu nhu do tuong kho ch}u cua mu lam
ghc so, va bat cu nhung gi duoc ngu nhu do tuong dc ch}u cua mu
khcn tham muon. \cc tao ra lay va bo, ycu va ghct, do la suo nguon
cua dau kho.
at cu nhung gi duoc ncm nhu do tuong kho ch}u cua luo lam
ghc so, va bat cu nhung gi duoc ncm nhu do tuong dc ch}u cua luo
khcn tham muon. \cc tao ra lay va bo, ycu va ghct, do la suo nguon
cua dau kho.
at cu nhung gi duoc cam nhan nhu do tuong kho ch}u cua tcp
xuc lam ghc so, va bat cu nhung gi duoc cam nhan nhu do tuong dc
ch}u cua xuc gac khcn tham muon. \cc tao ra lay va bo, ycu va ghct,
do la suo nguon cua dau kho.
Chung ta qucn d gac mong cua minh kh do tuong cam gac
gap go gac quan, do la tcng do.

0ua nhung ky thuat cua ho, cac nha khoa hoc co gang tim kcm
nguon goc vat chat cua do tuong cam gac, cha chc no ngay cang nho
hon cho dcn kh nho nhat hay khong thc cha chc duoc nua. Ho tim
kcm nguon goc cua do tuong ma qucn d nguon cua chu thc.

86
Ho dau kho gua chu thc va do tuong, vi ho qucn gac mong cua
to kh do tuong cam gac gap go gac quan, do la tcng vong.

Nhung trct ga qua su tu xcm xct no tam co gang tim kcm
nguon goc cua chu thc ph vat chat. o qua tam tr tuc ph dcu kcn
cua minh, ho doc va vct, suy dcn va kct luan, tao nhcu hoan canh va
quan ncm mo, nhcu vat chat v tc ngay cang nhc nhang hon, hcn
lcn nhu suong mu trong bau tro trong sang rong mo, tu la thanh
nhung dam may vat chat thanh nhung con mua ro tro la xuong dat.
Ho b} dau kho gua bau tro nhc nhang va mat dat tho nang vi
qucn d gac mong cua to kh do tuong cam gac gap go gac quan, do
la tcng do.
0ua thuoc mcn cua minh, cac bac si no luc dcu tr} bcnh tat, ma
khong hcu su kct no gua nhung nguycn to bcn ngoa va bcn trong
khcn tao ra bcnh tat. Chi tap trung vao mot phan ma bo qua toan thc,
gong nhu mot tho moc do sua chua tran nha trong kh ncn nha dang
hu hong, hay cat bo canh nhanh cua mot cay b} nhcm doc trong luc
chat doc van con o rc.
Ho b} dau kho gua su phuc ho va khong phuc ho vi qucn d gac
mong cua to kh do tuong cam gac gap go gac quan, do la tcng do.

0ua su hcu bct cua tam thong thuong, cac nha tam ly hoc co
dcu tr} bcnh nhan co nhung kho khan cua tam thong thuong. Co tim
hcu dc dcu tr} do tuong lcn quan cua minh, ho thuc hanh khong co
knh mach tr tuc, chang bao go bct tam tr tuc cua minh. Cong nhu
nguo gu trc vo trc con, dua do cho cho chung dc chung tam tho
khong khoc. Su mong cau chua tr} tam la khong chac chan va su go
han, phuong phap thong mnh cua ho khong thc thch hop vo nhung
hoan canh thay do cua nguo bcnh. Cong nhu thay bo to, so rang
nhung tcn doan cua ho sc khong hoat dong.

87
Ho b} dau kho gua so ha va hy vong vi qucn d gac mong cua
to kh do tuong cam gac gap go gac quan, do la tcng do.
0ua su tap trung cua minh, nhung thcn ga no luc tcu dct
nhung quan ncm xau cua snh tu va quan ncm tot cua nct ban. Ngo
trong da d}nh ho dao thoat kho thc go nao dong, bcn ngoa ma chi
tinh lang, lac mat tanh gac su tu vo uy cua minh. 1ham ch du tu thc
cua ho la ycn tinh, cach nhu con mco rinh cua ho b} mct mo vi khong
chop duoc vo so quan ncm qucn thuoc nhanh nhu chuot cua minh.
Ho b} dau kho gua vcc nhu mco rinh ma khong chop duoc con
chuot tu duy nao vi qucn d gac mong cua to kh do tuong cam gac
gap go gac quan, do la tcng do.
1hat huycn dcu, that ph thuong, su ho ngo nay nhu trong mot
gac mong.

Nhung tr gac tr tuc thanh khct cua chu Phat xuat hcn tu
nhung nguycn to hoan toan thanh t}nh. Khong co buc man cua nhan
thuc chc am. No tr gac tr tuc bao gom nhung pham tnh vo han cua
mo tr gac tr tuc khac, va co thc phan bct mo mot va mo kha canh
cua tat ca hinh tuong cung luc va that chnh xac. Chung sanh co cung
nhung tr gac thanh t}nh nhu chu Phat, nhung ho tu bam chap vao su
tu phan chcu cua minh, co gang so huu no thay vi an tru trong tr tuc
khong mau thuan. Io khong nhan ra pham tnh vo chuong nga,
nhung phan chcu nay duoc phan cha thanh chu thc so huu va do
tuong b} so huu. \i su phan cha nay. Hcn tuong b} hcu sa va nhung
nguycn to thanh t}nh nhc nhang tro thanh huu hinh va chc am. 1u
nhung nguycn to huu hinh nay, can lang nang luong nghcp truoc con
la cua hcn tuong va tam nh} nguycn thong thuong pha tron thanh
mo gac quan.
\o nhan loa, su tu ho cam gac gay ra bo ncn tang khong tinh
thuc cua hcn tuong va tam nh} nguycn thong thuong. 1hco gao ly
1cu 1hua, co sau tu ho cam gac: thay, nghc, ngu, ncm, xuc cham va

88
y thuc. 1hco gao ly Ia 1hua, cua Yogacara co tam cam gac tu ho tuc
sau thuc trcn va gom thcm y thuc cua tham duc va ncn tang cua y
thuc. Nhung cam gac co thc xuat hcn khac nhau trong nhung co
khac nhau tuy thco nang luong nghcp cua chung sanh.
No cam gac tu ho la su lcn kct cua tr gac, y thuc vc cam gac,
va do tuong cam gac. Iua vao muc dch, nhung cam gac nay co thc
b} go han va chc am kh su dung sa lam tao ra snh tu, hoac chung co
thc chuycn hoa thanh tr gac trong sang vo chuong nga dc dat to
gac ngo. Nguon goc cua tr gac la tam, va ban tanh cua tam la luon vo
chuong nga. 1r gac thong thuong chi la mot dcn ta cua y thuc manh
mun trong nhung dang thuc tho gan, va no chon khac nhau. Kh su
go han cua nhung tho gan, hinh thuc, va no chon nay duoc t}nh hoa
qua vcc tn vao Phat tanh va thcn d}nh, tr gac tr tuc sc dat duoc.
1rang tha nay khong co tho gan, hinh thuc, hoac no chon khac
nhau, bcu hcn nang luc vo chuong nga thco nhung kha nang vc tho
gan, hinh thuc, va no chon khac nhau cua chung sanh.
1at ca gac quan duoc hinh thanh tu tcm nang cua nam nguycn
to. Ncu khong co pham tnh tcm nang cua dat (d}a da), nhung Nga
khong thc co duoc than tuong. Ncu khong co pham tnh tcm nang cua
nuoc, nhung nguycn to khong thc tu la. Ncu khong co pham tnh tcm
nang cua lua, nhung nguycn to khong thc chn muo. Ncu khong co
pham tnh tcm nang cua go, nhung nguycn to khong thc ga tang.
Ncu khong co pham tnh tcm nang cua khong, nhung nguycn to
khong thc phat trcn.
Kh hinh thanh mot pho tha, no dua vao tat ca nam nguycn to.
\ao luc do, nguo mc khong ncn chay, nhay hay lam vcc nang. a
nguycn nhan gay vcc thu tha la tnh trung thuan khct cua nguo cha,
noan thanh t}nh cua mc va nghcp. 1cm nang cua nhung nguycn to
bcn trong hcn huu trong ba nguycn nhan nay.
1nh trung cua nguo cha chu ycu tao ra xuong, va noan cua
nguo mc chu ycu tao ra th}t va mau. Kh tcm nang cua nguycn to dat

89
hoan tat, nhung vat chat cung nhu th}t va xuong cua than thc duoc
hinh thanh, va tr gac ngu, do tuong cua cam gac ngu phat trcn.
Kh tcm nang cua nguycn to nuoc hoan tat, nhung chat d}ch cua
than thc nhu mau, duoc hinh thanh, va gac quan ncm, do tuong cua
cam gac ncm phat trcn.
Kh tcm nang cua nguycn to lua hoan tat, su am ap cua than thc
duoc hinh thanh, tao ra mau da cua than va gac quan mat, do tuong
cua th} gac phat trcn. Ngay ca du bo phan mat no kct vo nguycn to
nuoc, ban chat cua anh sang va th} gac duoc no kct vo nguycn to lua
vi anh sang gay ra su trong sang va hinh tuong. Lua nay khong pha la
lua chay thong thuong ma la quang mnh, t}nh quang.
Kh tcm nang cua nguycn to go hoan tat, ho tho cua than thc
duoc hinh thanh, va gac quan xuc cham, do tuong cua xuc gac phat
trcn.
Kh tcm nang cua nguycn to hu khong hoan tat, nang luong tro
chay duoc rong mo bo hu khong va gac quan nghc, do tuong cua
thnh gac phat trcn.
Iu phan lon con nguo co mot so tr gac trong sang hon chung
sanh khac, hoan thcn mo tr gac trong mot than cho mot nguo la
dcu rat kho. Su khac bct trong nhung tr gac cua chung sanh khong
pha la kct qua ngau nhcn ma la su khac nhau trong cach nhung can
lang nghcp truoc gay ra va hinh thanh su mat quan binh trong nhung
nguycn to. Nhung tho qucn tch cuc tao ra thcn nghcp va kct qua la
mot tam trong sang, t chc am hon va mot than nghcp vo nhung tr
gac trong sang va t chc am hon. Kh nguo ta tao thcn nghcp, nang
luong tam lnh qua nhung tr gac trong nhung kcp truoc cua ho lam
ho nhan thuc nhung do tuong cua tr gac duoc ro rang hon.
Nhung nguo khac co thc co nhung knh nghcm rat khac bct
trong cung hcn tuong vi su khac bct trong tr gac cua ho. \ du, ngay
ca nhung hoc snh co cung v} thay, hoc cung mon hoc, va nhan duoc
nhung huong dan nhu nhau va cung luc, mot so hoc nhanh hon nguo

90
khac vi tho qucn truoc cua ho da kct qua trong tr gac trong sang. \i
tam la nguon vo chuong nga cua tr gac, no la nguo tao tac mo hcn
tuong. Ncu tam b} bo mac trong tho qucn manh mun, doan kcn,
nhung tr gac qua hoat dong cua tam b} van duc va hcn tuong tro ncn
mco mo. Kh tr gac cua ho trong sang, nhan thuc cua nhung trct ga
sau sac hon, su hcu bct cua nhung khoa hoc ga sac bcn hon, su sang
tao cua nghc si duoc tnh luycn hon, vcc dcu tr} cua nha tam ly hoc co
ch hon, ncm tn cua nguo co ton gao duoc sau sac hon, va hcn
tuong tam lnh cua nhung Phat tu la scu pham.
Chung ta chi co thc nhan thuc mot su vat vao mot tho dcm kh
su dung nhung tho qucn ao tuong vo nhung tr gac thong thuong cua
tam. Chung ta nghi rang minh co thc nhan thuc nhung do tuong khac
nhau vao cung mot tho dcm vo tam thong thuong, nhung trong thuc
tc chung ta nhan thuc chung mot cach tach bct trong mot chuo su
kcn nhat tho. Kh tap trung ro rang bang mot tr gac dac bct, nhung
tr gac trong sang khac cua chung ta tro ncn uu thc, va kh tap trung
ro rang vao mot do tuong dac bct , su trong sang cua nhan thuc
chung ta vc nhung do tuong khac tro ncn uu thc.
1rong mot tam thong thuong co vo so quan ncm. Nhung co
nhcu phan bct ncn co nhcu chc am dcn tr gac. Co nhcu chc am
dcn tr gac thi khong thc nhan thuc nhung no chon va tho gan khac
nhau. Ca thay cua chung ta vc tho gan va no chon b} nghcn cang
nhcu thi chung ta cang khong thc bct duoc su vo han cua phuong
huong, no chon va tho gan.
Chung ta co vo so nhan thuc snh tu va hcn tuong thong thuong
vi su dung sa tr gac cua minh vo su phan cha cua vo so kha ncm.
1uy nhcn nhung quan ncm nay cung la mot dau hcu cua tcm nang
vo han, tr gac vo chuong nga va hcn tuong thanh t}nh cua minh. \i
nhan thuc thco quan ncm cua minh, ncu quan ncm cua chung ta go
han thi nhan thuc sc b} go han. 1hay vao do, chung ta co thc tao ra

91
ncn tang vo han, chuycn hoa mo hcn tuong cua minh thanh hinh
tuong tr tuc cho sang, vo chuong nga.
1ham ch du nhung tcn go khac nhau duoc su dung cho su hoat
dong cua tr gac qua tam, tat ca tr gac kho nguycn tu tam, va chi co
mot tam. Kh tam tro ncn nhc nhang, no bao la va trong sang hon vi co
thc nhcu do tuong khac nhau mot cach truc tcp va cung luc. Ncu
chung ta thuc hanh vo nang luong nhc nhang xuat phat tu mot tam
trong sang, no co kha nang dc bat dau nhan thuc nhung do tuong cua
tat ca gac quan ma khong mau thuan, do vay, no chon, tho gan cua
qua khu, hcn ta, va tuong la co thc bct duoc. Kh su phan bct gua
chu thc va do tuong, gua tr gac nay va tr gac khac khong con, anh
sang cua tam gac ngo chcu sang khap no vo go han, tuong tu nhu
ca thay cua chu Phat luon thanh t}nh.
Nguo doan kcn khong chap nhan ncn tang lcn tuc cua tam nhu
kho nguycn cua mo hcn tuong cua chan ly tuong do, bao gom tr
gac. Ho chi chap nhan kct qua cua su gap go cua tu than cam gac vo
nhung do tuong cua cam gac. Ngay ca du nguo doan kcn khong
phan bac cam gac hoat dong qua tam, ho tn rang cam gac do, su
nhan thuc cua ho, bat ky hcn tuong khach thc nao duoc nhan thuc, va
tu than tam thuc chi hcn huu trong mot ncn tang cua mot than vat
chat nhu mot kct qua cua hoan canh ngau nhcn. Ho khong tn rang
tam tcp tuc hcn huu vuot lcn ca chct trong nhung kcp song khac,
trong than vat chat huu hinh, hoac trong than tam thuc vo hinh. Ho
chi tn vao nhung gi hcn nhcn vo ho trong su tao tac huu hinh cua
bam chap nh} nguycn lam tach ro hcn tuong kho tam, ncn ho luon
tim kcm nhung do tuong da tach kho chu thc.
No chung, nguo doan kcn tn rang tam bat nguon tu nhung
nguycn to co that kh nhung hoan canh tu ho vo nhau dc tao ra chung
sanh. Ho tn rang y thuc dua vao cuoc song xuat phat tu nhung nguycn
to tri trc nay, va vat chat do khong co tcm nang phat snh ra tam tham
ch du tam co thc no kct vo nhung nguycn to va hinh tuong trong

92
pham v vat chat. 0uan dcm cua tn do dao Phat la nhung nguycn to
thong thuong cua hcn tuong vat chat duoc tao ra tu tho qucn cua tam,
va chi la su phan chcu cua tam. Khong gong nhu nguo doan kcn
nghi rang than tuong cua chung sanh duoc xac d}nh do gcn d truycn,
nhung Phat tu tn rang tam tao ra tho qucn, va tho qucn tao ra chung
sanh va nhung co cua hcn huu co thc xuat hcn trong bat ky than
tuong nao tuy thuoc vao vc ngoa cua tho qucn ma tam tao ra, tru kh
tam duoc chucn hoa thanh tam tr tuc bat tan, thoat kho nhung quan
ncm nh} nguycn.
1hco nhcu ton gao, trct hoc, doan kcn, tam ly hoc, nghc thuat,
y hoc, va ngay ca mot so quan ncm tantrc thuong kcn, tam duoc thay
trong than. 1uy nhcn, chung nao con nguo con b} sap bay bo tam nh}
nguycn, du co vc tim thay tam o bat cu dau, chi la mot dcn ta knh
nghcm cua gac quan. 1ho qucn nghcp cua gac quan xac d}nh nhung
gi duoc nhan thuc; va bat cu nhung gi duoc nhan thuc qua gac quan sc
co vc that, ngay ca du nhung gac quan thong thuong chi nhan thuc
hcn tuong tuong do tam tho. Nhung tam, nguon cua nhung gac
quan, khong thc tim thay trong bat cu gac quan nao cua than thc hoac
o bat ky dau khac trong pham v vat chat.
Ncu tam hcn huu o mot no nao do, thi no sc hcn huu trong
ngu uan: sac, tho, tuong, hanh, va thuc. at kc chung ta khao sat ngu
uan nhcu bao nhcu dc tim tam, chung ta khong thc thay tam trong
bat ky uan nao.
Nac du tr gac kho lcn tu tam, tu tam khong thc han chc bat ky
gac quan nao. Cong nhu anh sang duoc mang d bo go nghcp trong
nhung knh mach cua than qua hoat dong cua gac quan. 1ham ch du
qua knh mach cua than mang nang luong cua tam, chung ta khong
thc tim thay tam trong bat cu chung. \i tam la anh sang khong thc
nhan thuc, khong thc tim thay tam o bat cu dau, nhung no tro thanh y
thuc kh duoc dung chua trong nhung knh mach cua gac quan va
nhung do tuong cua no, dung nhu kha nang khong thc nhan thay cua

93
anh sang tro thanh co thc nhan thay kh no duoc chuycn vao knh
mach qua mot ca dcn. \i tam la kho nguycn cua nhung knh mach,
kh, va tnh tuy, tam no kct vo chung chung nao chung con trong
snh tu. Io la dcu ta sao nhcu gao ly tantrc cua dao Phat trinh bay
cach t}nh hoa tam thong thuong qua nhung knh mach, kh, va tnh
tuy nhu thc nao nho su nhan bct cua on 1on tr tuc dc nhung
nguycn to thong thuong cua tr gac nghcp chuycn thanh nhung
nguycn to thanh t}nh cua tr gac tr tuc.
Chung ta pha khong suy nghi rang su no kct hcn huu gua gac
quan va nhung do tuong cam gac la luon ro rang. Su no kct cua
chung co thc ngu ycn cho dcn kh hoan canh phat snh dcm chung la
vo nhau. Su kct no nay phat snh qua go nghcp bat cu kh nao gac
quan va do tuong cam gac gap nhau, dung nhu lua uu thc trong than
hong kh cho cu vao va duoc go tho sc boc chay.
Kh nhan thuc nhung do tuong qua tr gac thay cua minh,
chung ta khong chu y kh gua do mat va nhung do tuong cua ca thay
vi co tho qucn khong nhan thuc hinh tuong kh no vo hinh. Chung ta
khong nhan ra do la nhung hinh tuong khong thc thay.
Kh nhan thuc nhung do tuong qua tr gac nghc cua minh,
chung ta khong chu y kh gua do ta va nhung do tuong cua vcc
nghc vi co tho qucn khong nhan thuc kh kh no khong thc nghc duoc.
Chung ta khong nhan ra nhung am thanh khong thc nghc.
Kh nhan thuc nhung do tuong qua tr gac ngu cua minh,
chung ta khong chu y kh gua ha mu va nhung do tuong cua vcc
nghc vi co tho qucn khong nhan thuc kh kh no khong thc ngu duoc.
Chung ta khong nhan ra do la nhung mu khong thc ngu duoc.
Kh nhan thuc nhung do tuong qua tr gac ncm cua minh,
chung ta khong chu y kh gua luo va nhung do tuong cua vcc ncm vi
co tho qucn khong nhan thuc kh kh no khong co v}. Chung ta khong
nhan ra do la nhung v} khong thc ncm.

94
Kh nhan thuc nhung do tuong qua xuc gac cua minh, chung ta
khong chu y kh gua ngon tay va nhung do tuong cua tcp xuc vi co
tho qucn khong nhan thuc kh kh no khong thc tcp xuc. Chung ta
khong nhan ra do la nhung than tuong khong thc tcp xuc.

Nuc dch cua tam la kho nguycn cua ncn tang chuycn dong tu
nhcn duoc go la go, nhung dcu nay khong co nghia tam chi tao ra
go bcn ngoa hay ho tho bcn trong. at cu nhung gon song bcn ngoa
hay bcn trong nao cua vo luong hcn tuong cua tat ca hcn huu dcu
duoc gay ra bo su chuycn dong tu nhcn cua tam va khong thc xuat
hcn ma khong co no. Chuycn dong tu nhcn nay hcn huu bat cu kh
nao tam tap trung.
1ru kh chung ta thuc hanh va tam tinh gac tro ncn hoan thcn
vo dcu kcn nhu kho nguycn no la, tam thong thuong dua vao nhung
nguycn to thong thuong va d thco su chuycn dong cua go nghcp chc
am khong thc kcm soat. Ncu chung ta khong thuc hanh, tam thong
thuong gong nhu mot nguo nao do khong du nang luc va khong thc
tu minh d la, go nghcp gong nhu mot con ngua mu ma ho b} lc
thuoc b} dcm d khap no ma khong co bat ky no dcn chac chan, va
nhung knh mach cua gac quan gong nhu con duong cua chung chon.
Ncu chung ta khong tinh thuc, go nghcp cua tho qucn truoc co nang
luc dcm tam d khap no. Ngay ca o binh dcn thc gan, su lcn lac gua
chu thc va do tuong, gua hcn tuong chung va rcng b} lac mat muc
tcu va co thc gay ra ta hoa. Kh tinh thuc, chung ta co thc kcm soat
go nghcp va huong dan no dcn su chon lua no dcn tot dcp nho tap
trung va su dung knh mach gac quan cua minh vao dung luc va dung
con duong.
\i go nghcp luon d dcn mot no nao do, tr gac pha d thco
duong cua no, gong nhu mot ong dan nuoc tuo cay chi chay thco mot
huong. Nhung ncu thuc hanh, nhung knh mach cua tr gac duoc su
tinh gac huong dan, va chung ta co thc vuot hon su go han cua

95
phuong huong cua con duong nghcp chung. 1r gac tr tuc cua duc
Phat khong co hanh lang nghcp thcn can. Ic lcn dcn trang tha cua
duc Phat, nhung hanh ga co gang t}nh hoa go nghcp va nhan ra go
tr tuc tu nhcn phat snh trong thuc hanh, dc nhung nhan thuc chc
am cua tr gac thong thuong co thc chuycn hoa thanh tanh gac thau
suot toan khap cua tr gac tr tuc.
Knh mach nghcp thong thuong gong nhu mot mang luo bao
quanh va ngan gu than nghcp. Ncu nhung knh mach nghcp duoc
t}nh hoa qua thuc hanh, thi su bcu hcn cua tr tuc la vo chuong nga.
Iay la Hoa 1han.
Co nghcp thong thuong gong nhu su o nhcm lam suy ycu
nang luong thanh t}nh va gay ra su nang nc. Ncu go nghcp duoc t}nh
hoa qua thuc hanh, thi vo luong am thanh va t}nh quang cua tr tuc vo
nhcm cua nhung co Phat duoc toa khap. Iay la ao 1han.
1am thong thuong gong nhu mot con trung b} sa bay bo nuoc
da cua chnh no. Ncu tam thong thuong duoc t}nh hoa qua thuc hanh,
thi tglc
J
vi da duy nhat hoan toan khong b} chc am. Iay la Phap 1han.
Ic ga thoat kho dau kho va khong b} anh huong bo nhung do
tuong bcn ngoa cua gac quan, hoac b} lo kco bo chnh gac quan cua
minh, chung ta duoc dc ngh} suy xct no tam va thco do cach lay hay
bo xay ra trong pham v cam gac, hoan canh, va tho gan, hay nhin
vao bcn trong huong dcn y thuc cam gac cua chnh minh dcn kh cam
gac va y thuc cam gac tro thanh khong pha mo. Lo ch cua vcc lam
dcu nay la chung ta khong b} xuc dong hay bo ro bo hcn tuong dang
khao khat hoac dang ghct va bo co gang lay, bo trong pham v hoan
canh va tho gan, va tam chung ta tro ncn kcn d}nh va thanh than.
Rot rao, chung ta co thc dat duoc tr gac tr tuc trong sang cua tam
Phap 1han. Io la dcu ta sao mot v} thanh da no:


J
ndu, got tnh tuy, con go la bo dc tam

96

K// a ca/ o//ea o}aa/, Ta //ec dc/ o/ao} }/ va ra /a /r/ }/ac m/o/.
K// a mc/ m/o/, Ta de /am Ta /rco} /ao/ }/ac //co} c/e da.

Y nghia cua Cao Phap, ncu chi dat trong mot tu la su nam gu
hcn tuong. Icu nay co nghia mo hcn tuong, bao gom mo su huu
hinh hay vo hinh co thc nhan bct va d}nh danh. Cach trong do hcn
tuong duoc nam gu thi tuong xung vo mo nguo. Hcn tuong bat t}nh
cua snh tu duoc nam gubo tam bam chap, va hcn tuong thanh t}nh
cua nhung pham tnh khong thc nghi ban cua duc Phat duoc nam gu
bo tam tr tuc bat nh}, do la su nam gu dong truycn tr tuc. Ncu hcn
tuong b} ngan tro qua nhan thuc go han cua tr gac thong thuong,
tham duc sc phat snh va tao ra nghcp. Kh hcn tuong duoc nhan ra
nhu su phong phu khong thc nghi ban cua tr gac tr tuc, Phat qua sc
dat duoc.
No hcn tuong cua tr gac chung ta chi la kct qua cua tho qucn
minh. Chung ta co thc hcu ban chat cua nhung loa tho qucn khac
nhau va chung duoc tao ra nho nhan bct dcu nay nhu thc nao. at cu
kh nao tho qucn tam lnh ngu ycn, tho qucn doan kcn phat snh dc
gac quan chi nhan thuc nhung gi huu hinh. 1uy nhcn ngay ca khong
co quan ncm cua tnh chat tam lnh, chung van hcn huu tcm tang
trong pham v ncn tang cua tam.
at cu luc nao tho qucn doan kcn ngu ycn, nhung tho qucn
tam thuc huu hinh va vo hinh co thc phat snh va nhung gac quan b}
anh huong bo tho qucn nay co thc nhan thuc ca ha hcn tuong tam
lnh co thuc va ph thuc. 1ham ch co nhcu co co nhung chung sanh
scu nhcn vo nhung tr gac scu nhcn khong co tho qucn doan kcn
nay, nhung chung sanh nay van chua gac ngo. 1rong bat ky canh go
nao chung sanh hcn huu, kh pham chat tam lnh cua ho phat snh, ho
co thc su dung nang luong huu hinh va vo hinh gua nhung nguo khac
hoac trong cach ma quy cua tr gac gay ha hay trong cach thcn than

97
vo tr gac lam lo ch. Lc di nhcn, tr gac ma quy khong thc lam lo
ch. Ngay ca tr gac thanh thcn rot rao khong thc lo ch ncu dat ncn
tang trcn nang luong tam lnh cua ca to.
1ham ch ncu hcn tuong co vc tam lnh, kh khong tao gac ngo,
chung chi la vc ngoa cua vo so than tuong cua tho qucn ao tuong luan
ho. at ky hcn tuong nao xay ra vo nang luc cua bam chap, ban nga
nh} nguycn dau khong ga thoat chung ta kho snh tu. Iu hcn tuong
co vc doan kcn hay tam lnh, chung van chi la thc gan kh duoc tao
tac bo nhung tr gac thcn can, thong thuong, vi tr gac thong thuong
lcn quan vo nhung do tuong thong thuong chi tao ra hcn tuong
thong thuong.
Nuc tcu cua vcc ga tang nang luong tam lnh thanh t}nh cua tr
gac la dc pha vo tho qucn thong thuong tcp tuc gu chung sanh trong
snh tu. Anh huong gao ly quy bau cua duc Phat lam gam tho qucn
doan kcn va tho qucn duy lnh thong thuong dc nghcp kct no tch
cuc vo tam Phat tanh chung ta co thc no ro va nang luong tam lnh co
thc xuat hcn. Nang luong tam lnh nay khong thc b} anh huong bo
tho qucn doan kcn hay bo tho qucn tam lnh thong thuong cua ban
nga. No dan dat vuot lcn tho qucn dc gac ngo qua su t}nh hoa nhung
chc am, su tch luy cong duc, va su nhan bct cua Phat tanh.
Ncu chung ta thuc hanh, nhcu bcu hcn tr tuc sc phat snh nhu
mot dau hcu cho thay tr gac tro ncn trong sang hon. Nhung pham
tnh tam lnh va ncm tn tu dong tinh thuc nho muc tcu thanh t}nh
ma luc dau co vc nhu gan vo hinh tuong thanh t}nh, mac du that su
no tap trung huong dcn su rong mo. Sau do, kh knh nghcm thanh
t}nh phat trcn, chung ta bay vut dcn hinh tuong cua hoan toan rong
mo. Cuo cung, kh tam chung ta khong b} tro buoc tu nhung hinh
tuong qua su khong bam luycn xuat phat tu tanh Khong bao la, mo
hinh tuong tro thanh nhung hinh tuong thanh t}nh, bao la cua chu
Phat. Nhu Nga Npham Rnpochc, Iang Chcn 1hang 1hcng Lcng,
da no:

98

N/a daa cac mac d/c/,
Trao} //a/ cc mac d/c/, /c/ bac bam s/o/ daac da/ deo

Kh tr gac tho kct hop vo nhung tho qucn tho trong nhcu
kcp, duoc vc thanh mot do tuong dang khao khat nhu mot ba ca hay,
ncu khong chuycn hoa chung, chung tro thanh kc d}ch lua gat chc
nhao chung ta vo ao tuong cua buon phcn hay kch dong. Ncu thuc su
chuycn hoa chung, chung tro thanh nhung nguo ban thuc su khong
do gat vi chung la su ga thoat khong bam luycn cua hinh tuong tr
tuc.
at cu kh nao tr gac d chuycn dcn nhung do tuong, chung ta
pha lap tuc chuycn tam minh dcn tanh gac, la khong bao go lua do
va ht vao nhung nguycn to tr tuc thanh t}nh bat kha phan vo on
1on va nghi ngo trong hu khong vo nhcm o.

Nhung gi thay duoc, chung ta nghi rang no duoc thay thong qua
do mat, nhung thuc ra no duoc thay thong qua nang luc cua tam tinh
gac trong sang, vo chuong nga.
Nhung gi nghc duoc, chung ta nghi rang no duoc nghc thong
qua do ta, nhung thuc ra no duoc nghc thong qua nang luc cua tam
tinh gac trong sang, vo chuong nga.
Nhung gi ngu duoc, chung ta nghi rang no duoc ngu thong qua
ha lo mu, nhung thuc ra no duoc ngu thong qua nang luc cua tam
tinh gac trong sang, vo chuong nga.
Nhung gi ncm duoc, chung ta nghi rang no duoc ncm thong qua
luo, nhung thuc ra no duoc ncm thong qua nang luc cua tam tinh gac
trong sang, vo chuong nga.
Nhung gi cam nhan duoc, chung ta nghi rang no duoc cam nhan
thong qua xuc cham, nhung thuc ra no duoc cam nhan thong qua nang
luc cua tam tinh gac trong sang, vo chuong nga.

99

1ruc gac co nghia hcu bct tu tam khong dua vao tr gac tho. \i
nguo doan kcn khong tn vao su lcn tuc cua tam qua nhung kcp
truoc, do la suo nguon cua truc gac, ho khong hcu rang truc gac cua
ho xuat phat tu nhung kha nang truc gac von da phat trcn tu truoc
von ngu ycn va thinh thoang duoc kch hoat.
1ruc gac co thc phat trcn trcn mot binh dcn go han thc gan
nhu nhung nguo scu lnh thuc hcn, trcn binh dcn scu nhcn bao
quat hon cua chu thcn va ban thcn, hoac trcn binh dcn scu pham,
nguycn so cua chu Phat. Cap do cua truc gac tuy thuoc vao vcc su
dung nhung gac quan mot cach trong sang va sau sac nhu thc nao,
trcn su phat trcn tap trung truoc do, trcn nhung do tuong va cuong do
cua muc tcu da xay dung thanh tho qucn cua chuc nang gac quan ra
sao. at cu nhung gi nham dcn dcu co thc dat duoc. \o mot muc dch
thc gan sc co kct qua thc gan, va truc gac cua ho b} khcm khuyct.
Ngay ca ncu co truc gac hon nguo thuong, cung sc khong quan trong
vi muc tcu va su tap trung b} go han. \o mot muc dch scu nhcn,
truc gac va bct truoc co thc phat trcn vuot xa cap do thong thuong.
\o muc tcu dat gac ngo, do thuc hanh samadh trong sang, tr gac
tro ncn scu pham va khong co ca thay bat nh}. Kh nguo ta tro ncn
scu pham thi khong con truc gac. Io chi la su toan gac khong dau
vct cua gac ngo, mo su duoc nhan bct mot cach truc tcp, vo chuong
nga, ro rang, va cung luc.
Iuong nhu vcc thuc hanh quan tuong on 1on b} kho khan vi
nhung tr gac chc am cua tho qucn vo mnh ngan can chung ta thay
on 1on. Nhung mot cach hop ly on 1on hcn huu tu nhcn, vi tam
khong chi trong rong khong co gi ma con co hcn tuong. 0ua tr gac
thong thuong cua minh, chung ta bop mco nhung hcn tuong nay
thanh hcn tuong thc gan ma tat ca co thc bao gom trong sau co cua
hcn huu. 1ham ch ncu chung ta khong nhan thuc tat ca nhung co
nay va chi nghi vc hcn tuong thong thuong cua chnh minh, hcn

100
nhcn la chung hanh ha chung ta gong nhu ma quy. Not ma quy la bat
cu nhung gi hanh ha chung ta va gay dau kho, ngay ca du do kh co vc
tao ra hanh phuc tam tho. Chung nao chung ta con su dung sa hcn
tuong vo mot quan dcm lam lac va tr gac ao tuong thi ma quy o khap
no tao ra nhcu vc ngoa va nang luong tcu cuc cua ghcn t}, thu ghct,
duc vong, tham lam va vo mnh. Nang luong tcu cuc nay hcn huu vi
chung ta khong chuycn hoa tho qucn b} anh huong bo ma quy cua
minh thanh hcn tuong on 1on tr tuc thanh t}nh.
\i chung ta khong thc ngan chan hcn tuong tu luc xay ra, ncn
su chon lua co lo duy nhat la chuycn hoa chung thanh hcn tuong tr
tuc. Y nghia thuc su cua on 1on la hcn tuong tr tuc khong duc vong
luon an tru bat kha phan vo tr gac tr tuc trong sang. Khong co snh,
tu, hy tcu cuc trong hcn tuong thanh t}nh. Chi co nang luong tch
cuc, la ncn tang cua on 1on, lcn tuc lam lo ch luon vo chuong nga,
b man, bao la, va cao quy khong dau vct. 1at ca on 1on scu pham co
vo so vc ngoa co thc kct hop thanh Hoa 1han, ao 1han, va Phap
1han on 1on. Nhung vc ngoa cua cac Nga la luon thanh t}nh vi ban
chat cac Nga luon la ph vat chat. Nhung nguo d thco con duong thuc
hanh cua Km Cuong 1hua vo quan tuong on 1on la dc nhan ra on
1on thuc tc. Ngoa ra, ngay ca du nhung hoc thuyct khac khong day vc
on 1on, ncu dat to trang tha gac ngo, thi do la on 1on.
\i chung ta khong nhan ra anh sang, ban tanh vo chuong nga
cua than tr tuc bat tu cua minh, than nghcp va gac quan tho nang
ma chung ta nghi la ca to duoc hinh thanh. Io vay, tho qucn chi xcm
nang luong cua vat chat tho huu hinh la that cua chung ta qua su hcu
sa cua tr gac chc am tao ra su lap la knh nghcm ao tuong snh tu,
do la su khong thuc. 1u tho qucn nghcp, nghcp tr gac tcp tuc thay
do, cham dut va xuat hcn la nhcu lan, kh nghcp tr gac bcn mat va
hcn tuong ngung dut, chung ta nghi no la ca chct,va kh nghcp tr
gac xuat hcn va hcn tuong bat dau, chung ta nghi no snh ra.

101
Ncu chi nhan bct nang luong tho cua vat chat, chung ta sc so
ha va hcu sa. Chung ta sc tn rang ca chct la that va khong co ncm
tn vao ban tanh bat tu cua minh, do la v} Phat thuc tc. 1am khong thc
duoc danh thuc bo anh huong cua nhung hcn tuong thong thuong,
ma hcn tuong nay chi lam manh thcm tho qucn snh tu, ga nua, vo
dung cua chung ta. 1am pha duoc danh thuc bo khan cau hinh tuong
Cao Phap trong sang qua on 1on. Su cau khan on 1on ga thoat
chung ta kho tho qucn vi ban tanh on 1on la anh sang tu nhcn vo
chuong nga. Chung ta chi co thc chuycn hoa tho qucn tr gac vat
chat tho nang cua minh thanh tr gac tr tuc vo bcn trong sang qua
hcn tuong on 1on. Nho thuc hanh, chung ta co thc ga tang nhung
pham tnh tr tuc cua tam tu nhcn minh dcn kh nhung con mua
nghcp duoc loa bo, va vo do mat tr tuc vo han cua minh, chung ta
co thc thay su pho dcn vo tan cua hinh tuong tr tuc.
at cu kh nao ncn tang cua tam va hcn tuong thoat kho mo
toan tnh, quan ncm nh} nguycn, thi no la hu khong thanh t}nh tuyct
do, la hcn tuong cua mo ncn tang thanh t}nh. Nhung chi can ncn
tang cua tam khong b} thay do bo tr tuc trong sang, no gong nhu da
duong bao la ho tro cho nhcu hcn tuong ao tuong. Nac du mat bcn
do kh ycn tinh, thinh thoang tuyct dcp, do luc day song, va do kh
bao to, nhung nhung hoan canh nay khong thc d vuot lcn tnh chat
cua bcn ca. Nhung vc ngoa cua hcn tuong nay thay do tu nhung
hoan canh khac nhau phat snh qua tho qucn, nhung chung chang bao
go vuot lcn duoc vc ngoa cua da duong. 1rong cung cach, qua tho
qucn cua ao tuong, chung sanh nhan thuc mo con song manh tam
tho va tn rang chung co that va lau da. at cu kh nao ncn tang cua
tam thong thuong con b} chc am, chung ta co thc nghi mot so hcn
tuong la that va nhung ca khac la khong that, nhung tat ca nhung
hcn tuong nay dcu la ao tuong va khong bao go d vuot lcn nhung
con song luon dcn ra cua luan ho. at cu luc nao duoc snh lam than
nguo quy bau, chung ta co thc co ncm tn rang Phat tanh co thc no ro

102
qua su phan chcu thanh t}nh cua Phat Phap va tam tinh gac tu hcn
cua chnh chung ta. 0ua thuc hanh, chung ta co thc nhan ra tam tr
tuc cua minh, ga thoat chung ta kho dau kho lcn tuc cua snn tu dc
dat gac ngo. 1am tr tuc gac ngo cua duc Phat gong nhu bau tro
trong sang, khong thc xuc cham, khong thc nghi ban, va khong thc
nam gu, khong a co thc gay tac dong hay gco hat, va nhung pham
tnh nay toa khap mo no mot cach vo chuong nga.
Cong nhu bau tro khong may va anh sang mat tro toa khap
mo no, khong co phan bct gua nhung tr gac trong tam tr tuc trong
sang cua duc Phat. 1am tr tuc tu kho thuy la tr gac tr tuc tu hoan
thcn vcn man. 1r gac tr tuc cua chu Phat luon thanh t}nh vi vc
ngoa tr tuc cua chu Phat chi la su phan chcu pho dcn thanh t}nh cua
anh sang tr tuc cua gac tanh doc nhat, do la suo nguon tu-b mat cua
tat ca mandala.
Nhu da no trong ba nguycn cua v} kha mat tang vi da quy bau nay:

Nhu vay, bat cu hinh tuong nao phat snh nhu do tuong cua mat,
No hcn tuong vat chat cua binh chua nguycn to bcn ngoa, va ban
chat bcn trong cua cac co,
1ham ch du chung phat snh, hay chi dc chung trong trang tha tu
nhcn khong bam chap.
Io tuong duoc bam chap va tam bam chap la thanh t}nh, trong sang,
than rong khong cua on 1on tr tuc.
Con cau nguycn dcn lama tu ga thoat tham duc,
Con cau nguycn dcn Iuc 0rgycn Padma Jungnay.

Nhu vay, bat ky am thanh nao phat snh nhu do tuong cua lo ta,
No am thanh, ua thch hay kho ch}u,
Hay chi dc chung trong trang tha tu nhcn cua am thanh rong khong
thoat kho tu duy.

103
Am thanh rong khong la chang snh va chang dct; la ngu cua cac
Iang Chcn 1hang.
Con cau nguycn dcn am thanh rong khong cua ngu cac Iang Chcn
1hang.
Con cau nguycn dcn Iuc 0rgycn Padma Jungnay.

Nhu vay, bat cu chuycn dong nao phat snh nhu do tuong cua tam,
1ham ch du tu tuong nam doc cua dam mc phat snh.
Khong ncn vcn dan, khao sat, hay toan tnh bang quan ncm.
Hay chi dc chung nhu chung la, chung sc tu ga thoat vao Phap 1han.
Con cau nguycn dcn lama cua tanh gac tu ga thoat,
Con cau nguycn dcn Iuc 0rgycn Padma Jungnay.




















104


Nghiep


T/ao c/! Laao /c/ s/o/ //a/ /a o}//ep,
Ta o}//ep /ao/ p/ac ca //c daa daac /ac ra.
8a/ ca /// oac /cao cao/ /c/ /a, c/ao} /ac ra o}//ep
\a o}//ep /ac ra /ao/ p/ac ca daa //c /ap /a/.
Iuc Phat

Co nhcu cach dc hcu y nghia vc nghcp tu nhung quan dcm
khac nhau trong Phat gao.. dc tong hop hoa mot so quan dcm nay
trong mot cac don gan, thco quan dcm cua thua nguycn nhan, nghcp
la hoat dong cua nhan qua. 1rong thua nay, co nhung ga thch khac
nhau vc ncn tang cua nghcp. 0uan dcm \ascska day rang nghcp
kho nguycn trong chu thc y thuc; quan dcm cua Sutranta day rang
nghcp bat nguon trong tam lcn tuc thong thuong; quan dcm cua
Yogacara day rang nghcp xuat phat trong ncn tang cua mo hcn
tuong; va quan dcm cua Nadhyamka day rang nghcp bat nguon trong
nhung hoan canh doc lap. 1rong pham tru thuc hanh, mo quan dcm
trong thua nguycn nhan day rang co mot ncn tang cho gac ngo, mot
con duong dan dcn gac ngo, va mot kct qua cua gac ngo.
1hco quan dcm cua Km Cuong 1hua cua thua nguycn nhan,
khong can thct pha phan bct nhan tu qua hoac xcm bat ky hoat dong
nao thco sau tu hay dan dcn hoat dong khac. 1u kho dau vo thuy, chi
co su vo phan bct, ban tanh thanh t}nh trong sang cua mandala chu
Phat, va tham ch khong co tcn go cua nhan va qua. Io nhan ra dcu
nay, mo hoat dong tro thanh su pho dcn tu nhcn cua Phap 1han. \o
quan dcm do, chung ta pha luon an tru trong nhan thuc nay, khong b}
tac dong cua tho qucn ao tuong cua tam thong thuong, cho dcn kh co

105
tu tn hoan toan. Nhung chung nao con tam nh} nguycn, chung ta
phan cha nguycn nhan tu kct qua va hoan canh goc vo hoan canh gop
phan. Io lcn tuc tao phan bct nay, chung ta khong ga thoat hcn
tuong phan cha cua snh tu thanh hinh tuong tr tuc bat nh}, chung ta
tao ra nh} nguycn, quan ncm, dam mc, tho qucn, va nghcp.
\i ngu cua Phat la toan gac vo chuong nga, co thc duoc hcu
thco nhcu kha nang nghcp khac nhau cua chung sanh. dc dan dat ho
dcn gac ngo, mcn la duoc nghc thi sc tro ncn day y nghia. \i no
phong phu va sau xa, mo cach nghc dcu la dung dan, va tat ca dcu co
thc duoc lo ch tu ngu ay tuy thco hcu bct cua ho. Nhu da no trong
Sa/ra \aa caa a/ /o/ S/ea l/am.

ac l/a/ caa /a/ /c/ ca /ra, o}a ca /rco} mc/ c/a caa N}a/
//c/,
N/ao} am //ao/ //ac o/aa vaa/ //eo /a //acc cac mco} caa
caa mc/ c/ao} sao/.
Hc/ c/ao} sao/ o}//, ao} C//eo T/ao} dao} //eo /c d/ea
oa c/c c//o/ cco,
K// N}a/ oc/ ca/ ba/ / o}aa/ oac /aco oc/ ca/ mc/ oa caa/.

Chi co chu Phat la khong co nghcp. 1at ca chung sanh vo tam
nh} nguycn dang lcn tuc tao ra nghcp. Co nhcu phuong phap khac
nhau tuy thco kha nang cua nhung chung sanh dc t}nh hoa nghcp cua
tam nh} nguycn. Nhung hanh ga 1cu 1hua, do nham chan dau kho
cua snh tu co tu bo gay nghcp, do la ban nga va tham duc phat snh
tu ban nga do, dc dat duoc gac ngo cua su tu-an binh. Nhung hanh ga
Ia 1hua co gang dc nhan ra rang khong co nguo so huu mot ban nga,
va khong co nguo so huu hcn tuong, do vay, mo hcn tuong tro thanh
nhu huycn vo su ga thoat cua khong bam luycn, ncn long b bao la
rong mo mot cach tu dong dcn nhung nguo khong nhan ra dcu nay
dc dat duoc gac ngo vi lo ch cua vo so chung sanh. Nhung hanh ga

106
Km Cuong 1hua, qua nhan thuc thanh t}nh cua hinh tuong on 1on,
co gang chuycn hoa mo hcn tuong nghcp qua tam tr tuc bat nh} dc
dat gac ngo trong mandala thanh t}nh bao la cua tat ca chu Phat.
Y ncm nghcp lo cuon mot so nguo vi duong nhu no co y nghia
vo ho rang ho sc khong chct that su, ma sc ta sanh trong than tuong
khac. Nhung trong Phat gao, chi tn vao su lcn tuc cua tam thong
thuong ma khong nhan ra tam tinh gac la vo ch. Nghcp duoc tao ra
trong pham v tam nh} nguycn, ncn ncu chi chap nhan bat cu thu gi
bo vi no hcn huu sc la vo nghia ncu ta khong hcu bct lam sao dc ga
thoat kho nghcp va tham ch khong bct minh sc ta sanh nhu thc
nao. Loa quan ncm nay co thc gay ra nhcu luan quan trong su tri don
va tro la luan ho. Chi tn vao mot tam thuc tcp tuc vuot lcn ca chct
khong co bat cu kct qua tch cuc nao ncu khong co mot quan dcm tr
tuc cua gac ngo. Nac du tam thuc khong chct, no la su tch cuc khong
can thct. Chang han, mot con ma thi khong can thct pha tch cuc du
no tcu bcu cho tam thuc vuot lcn ca chct. 1n tuong vao mot tam
thuc bat tu duong nhu co thc khong vo vong, nhung thuc tc, no khong
co hy vong ncu khong co y ncm cua ga thoat to hau. Chung nao
nghcp con hcn huu, chung ta pha co gang chuycn nghcp bat thcn
thanh thcn nghcp. Icu nay khong co nghia nghcp la nhung gi
chung ta muon, ma dcu chung ta muon la vuot lcn nghcp.
Nac du nguo doan kcn co vc chap nhan ly luan cua mo tuong
quan nhan qua, ho chi nghi vc nhung gi huu hinh va nhan qua co thc
nhan thuc trong nhung hoan canh go han, tam tho, do chi la mot
kha canh rat nho cua nghcp. Ho khong chap nhan nguon vo hinh cua
nghcp, do la su lcn tuc cua tam.
Chi co nhung bac scu pham nhu Iuc Phat bct chnh xac nghcp
truoc do cua vo so chung sanh co kct qua trong hoan canh nghcp cua
ho. \o nguo thuong, tho qucn nang nc phan bct mo su cua tam nh}
nguycn gong nhu mot buc tuong ngan can nhan thuc trong sang vc
nhan qua cua nghcp. Nhung, qua tham ch mot got ngu cam lo cua

107
do mo hoa scn cua duc Phat ro vao ta chung ta, chung ta co thc hcu
nghcp thco mot cach thong thuong qua tranh luan.
1hco thua nguycn nhan, mo hanh dong tao ra nghcp qua. Cho
dcn kh nhung kct qua nay chn, nghcp khong thc b} thay do bo hoan
canh bcn ngoa, dung nhu mot con suo tu no chua tung can kct
khong thc ngung la vi lap dat lcn no.
Hoat dong nghcp luon xuat phat tu nguycn nhan va d dcn kct
qua. Nhung kct qua nay la tao ra nguycn nhan, gong nhu sua chua
duoc thcm vao sua tuo, sua chua mo duoc tao ra co thc su dung dc
lam sua chua tro la. 1uy thuoc vao mcn cua sua chua, no co thc co v}
chua nhcu hay t, gong nhu muc dch xac d}nh nghcp qua co thc tch
cuc hay tcu cuc.
Nghcp co thc cha thanh ba pham tru cua hoan canh goc, nhu
nhung hat gong; hoan canh gop phan, nhu nhung dcu kcn dc tang
truong; va kct qua nhu tra cay. Nhung vi mo hoan canh goc tuong la
xuat phat tu kct qua, gong nhu hat tro thanh qua, chung ta khong thc
tach bct hoan toan hoan canh goc tu kct qua vi chung thuong xuycn
phu thuoc lan nhau. Su phan bct duy nhat co thc tao ra gua chung la
tuy thco vc ngoa thay do xay ra trong pham v chuo tho gan cua tam
nh} nguycn. Ic ga tang su hcu bct cua minh, chung ta co thc tach
bct nhung ga doan cua hc thong nghcp thco con duong cua thuc
hanh. Nhung cho du chung ta bct duoc su tuong quan gua hoan canh
goc dac bct va nhung kct qua cua no hay khong, chung ta tao ra hoan
canh goc mo tu bat ky kct qua nao qua y d}nh la dcu co thc.
Nhung ga doan cua nghcp thuc tc chi lcn quan dcn quan dcm
cua chung ta. Ic lam mot con thuycn, quan ncm vc con thuycn la
hoan canh goc, vat lcu can dc lam thuycn la hoan canh gop phan, va
con thuycn hoan thanh la kct qua. Nhung ncu con thuycn nay co mot
kc hoach d to mot vung dat khac, con thuycn hoan toan day du sc la
hoan canh goc. 1rong pham v mot du kcn hay hinh thuc, kha nang
hcn huu cho ca ha nhan va qua, gong nhu trong mot ban nga, kha

108
nang hcn huu cho ca ha luan ho va nct ban. Ncu con thuycn khong
duoc su dung, no co thc chi la su nhan dang nhu mot kct qua vi no lcn
quan dcn hoan canh khac khong duoc nhan ra. 1uong tu, su dnh lu
cua mo lcn quan nghcp co thc khong thay vi vcn canh cua chung ta,
vi chung ta khong thc chac dcu gi la nhan hay dcu gi la qua ngoa tru
trong mot pham v dac bct. Nhung nguycn nhan vo hinh san snh ra
vo so kct qua huu hinh, va nhung kct qua vo hinh duoc phat snh vo
tan tu nhung nguycn nhan huu hinh.
Nghcp phat snh la su no kct vo tho gan va no chon vo hoan
canh gop phan tam tho. Iung nhu su xuat hcn cua hcn tuong mong
ngu ycn trong tam duoc tri hoan cho dcn kh hcn tuong thuc b} tcu
hao, chung ta khong ncn mong cau, qua tho qucn doan kcn cua minh,
rang nghcp qua sc luon xuat hcn nhanh chong sau kh chung duoc
tao ra.
Nghcp qua co thc hay khong thc chn muo trong cung kcp
song ma chung duoc tao ra. Knh nghcm nghcp nhu hcn tuong hcn
nhcn trong hcn ta la kct qua cua nghcp da gay ra trong mot do bo y
d}nh tch cuc hay tcu cuc da chn trong cung do do. Knh nghcm
nghcp nhu hcn tuong hcn nhcn trong kcp tuong la la kct qua cua
nghcp da gay ra trong mot do sc chn trong do sau trong luc nghcp
qua khac phat snh truoc tcn. Knh nghcm nghcp nhu hcn tuong
hcn nhcn trong do tuong la xa la nghcp qua khong chn muo vao
hcn ta hay do sau, vi nang luc cua no con ton ta uu thc dcn kh
nghcp qua khac duoc hoan tat.
Nghcp duoc hinh thanh qua bon dcu kcn cua ncn tang, y d}nh,
ap dung, va hoan tat. 1rong v du vc ac cam, ncn tang la do tuong
ghct, y d}nh la mong muon tcu dct do tuong, su ap dung la kct no y
d}nh va do tuong, tcu dct do tuong trong thuc tc, va hoan tat la su
tcu dct cua do tuong. 1rong v du cua su lo cuon, ncn tang la do
tuong cua lo cuon, y d}nh la mong muon so huu do tuong, ap dung la

109
su kct no cua y d}nh va do tuong trong thuc tc so huu do tuong, va
hoan tat la su so huu duoc do tuong.
Su tu hop cua bon dcu kcn tuy thuoc vao nang luong cua y
d}nh, va tat ca bon dcu can thct. Chang han nhu, mot hoa si can pha
co do tuong nhu thuoc mau lam ncn tang cho nhung hoat dong cua
minh. Ngay ca kh ong ta co y d}nh vc cung khong thc vc duoc ncu
khong co nhung ncn tang nay. Ncu ong ta co ncn tang la mau vc la
khong co y d}nh lam bat cu gi vo chung, thi thuoc mau cung vo dung.
Ncu co ca ha y d}nh vc va thuoc mau ma van khong co hoat dong vc,
thi sc khong la mot ap dung. Nhung kh su ap dung hoat dong vc no
kct vo kct vo hoa si va vo ncn tang cua thuoc mau thi nghcp hoan
toan xay ra.
Nghcp luon bao ham su doc lap cua nhan va qua, co nam dcu
kcn. 1ruoc tcn, dung nhu mot hat gong ngung hcn huu kh mot cay
moc lcn tu no, nguycn nhan va kct qua khong pha bcn ngoa. 1hu ha,
ngoa ra mot cay khong thc moc tu mot hat gong da chct. Khong co
khoanh khac chnh xac ma hat gong ngung hcn huu va su moc cua
cay bat dau, vi no la mot tcn trinh dan dan trong do ca nay tro thanh
ca ka. Cong nhu co su chuycn hoa lcn tuc tu mot hat gong thanh
mot cay, ncn hat gong khong ngung la ta mot dcm rcng bct, su doc
lap cua nhan va qua khong pha la khong bcn ngoa. 1hu ba, hat gong
va cho cay khong thc no la gong nhau vi chung co vc ngoa va tcn
trinh khac nhau. Not hat gong khong thc no la mot ca mam kh no
chi la mot hat, va mot ca mam khong thc no la mot hat kh mam da
phat trcn. Ca nay khong thc no la gong ca ka, vi mo ca chi la mot
tcn go dua trcn kha ncm. 1at ca tcn go cua hcn tuong dua trcn kha
ncm cua nhan qua la ho tuong, nhung khong co su no kct chac chan
nao co thc tao ra gua chung ngoa tru o mot binh dcn tuong do. 1hu
tu, gong nhu nhcu tra cay co thc xuat phat tu mot hat gong nho bc,
nguycn nhan nho co thc chn muo thanh kct qua vi dat. 1hu nam, loa
cay trong sc phat trcn duoc xac d}nh bo loa hat gong duoc trong. \

110
du, hat gong lua mi sc khong phat trcn thanh cay khac, ma pha tro
thanh cay lua mi. Iung nhu kh tao ra chung tu bat thcn, thi kct qua la
bat hanh, va kh chung tu dao duc duoc tao ra, kct qua sc la hanh phuc,
su tuong ung gua nguycn nhan va dcu kcn la khong sa lam. Nam
dcu kcn nay hcn huu dcn kh vat chat cua nhung nguycn to bcn
ngoa, bao gom than tuong chung sanh, va nhung nguycn to bcn trong
cua tam nh} nguycn duoc can kct trong toan gac, do la su vuot lcn su
ho tuong nhan qua cua chan ly tuong do.
Ncu dam mc khong tan bcn nhanh chong qua thuc hanh nhu
chung phat snh, anh huong ton dong cua chung sc gay ra tho qucn va
tao ra nghcp. \ du, mot nguo b} con ran nam cuon tron can pha va
ong ta knh nghcm no so ha manh lct, no so ha nay co thc tro la
trong tuong la ncu thay mot cuon day vi tho qucn so ha truoc con ton
la. 0ng ta sc vuong mac gua thuc ta ao tuong cua minh vc con ran va
so day, tru kh co thc lam cho tho qucn tan bcn qua thuc hanh tuy
thco kha nang cua ong ta.
Co no trong K/c Tao} Caa N/ao} l/am T/o/:

Nao} /ac o/ao} p/am //o/ //ac o/aa caa ba/ ca /a/ }/co} oac
//eo /aa.
a p/c ba rc rao} c/c o/ao} oco} dao /rco} c/ao}.
Taao} /a, //o/ o}//em caa //c/ aeo da /ac ra /ram //ap //ep
sco} //ac
Ca ra o//ea ce o}ca/ //ac o/aa caa o}//ep ca sa //ac b/e/
}/aa o/ao} c/ao} sao/.

Ncu chung ta b} hap dan dcn nhung do tuong lam tac dong
minh, chung ta pha nho rang no khong pha la thuc ta bcn ngoa la
tac dong dcn minh, ma chi la tho qucn truoc cua thuc ta do tuong do
phan chcu la chung ta. Chung nao con tam nh} nguycn, chung ta
luon nghi nhung do tuong tac dong lan nhau, nhung nhung tac dung

111
nay chi la hoat dong cua tho qucn duoc tao ra bo dam mc. \ du, kh
chung ta thuc, ncu b} mot nguo nao do hap dan qua tho qucn cua
nghcp kct no truoc va tao ra nhcu tho qucn hon qua su lo cuon cua
minh, chung ta bat dau mo mong vc nguo nay. Ngoa ra, dung nhu
hcn tuong luc thuc tac dong dcn hcn tuong mong cua minh, gac
mong bam luycn tac dong hcn tuong thuc cua chung ta. Ncu nam mo
thay b} tach kho nguo ma ta b} thu hut, kh thuc day co thc chung ta
thay buon, va ncu mo thay hop nhat vo nguo do kh thuc day chung ta
cam thay hanh phuc.
Suc manh cua nghcp tac dong tuy thuoc vao suc manh cua dam
mc da hinh thanh bo su phan chcu cua tam va nang luong cua y d}nh.
\ du, nguo thang mot tro cho co thc thoa man vi chcn thang, trong
luc nguo thua co thc lcn tuc nghi vc su that ba cua minh va khao
khat thang. Io vay, nguo thua, rcn luycn tam vo nang luong cua y
d}nh manh mc, tao ra nhcu hinh tha nghcp mo cua tho qucn chcn
thang. 1rong tro cho tuong la, nguo thua co thc chcn thang do thu
vo nang luong mo da tao ra tu phan ung b} thua lan truoc. Nhung kc
thua va nguo thang cua luan ho khong bao go nhan ra rang ho chi
cho dua chong la nhung xuat hcn cua tam, lam cho nhung gi khong
hcn huu thanh co vc hcn huu qua nang luc ao tuong cua tho qucn.
Kh tr gac nghcp phat snh, ncu truoc do chung ta co tho qucn
ac cam manh mc, su ghc tom co thc phat snh dc dang qua hoan canh
nhu mot anh huong cua tho qucn nay. Su ghc so khong bat nguon
trong nhung hoan canh do ma tu nhung phong chcu cua tho qucn
truoc do, xuat phat tu tam va dcn tam ta. Nhung chung ta no knh
nghcm cam gac thch thu cua su hap dan nay gay ra bo do tuong
dang tac dong dcn chung ta. Io vay, cang b} lo cuon nhcu chung ta
cang xay dung phan ung dcn su phong chcu cua minh, tao ra hinh
tuong ngay cang hinh thanh hon, khcn bam luycn vao do tuong
phong chcu cua minh. 1ham ch ncu b} tach kho thuc ta huu hinh
cua do tuong, duc vong cua chung ta co thc tro la qua suc manh lo

112
cuon truoc do cua minh. Khong nhan ra rang kha ncm cua minh la
mot ao gac, tham ch su hap dan cua minh bat dau hcn huu ma
khong can co do tuong huu hinh, tao ra do tuong doc lap chnh no cua
chu thc ban dau, xa ro tu nguon cua no trong tam. 1rong cach nay,
nhung do tuong mo cua su hap dan tu dong hinh thanh, tao ra mot
vong tron. 1u luc nay dcn luc khac, tu no nay dcn no ka, tu kcp nay
sang kcp khac, nhung tho qucn duoc hinh thanh lap d lap la. Su hap
dan thi that do gat, snh tu thi that mct mo.
1hco thua nguycn nhan, kh dat duoc trang tha o 1at, khong
co thuc ta cua dam mc va khong co thuc ta cua tho qucn nghcp. 1uy
nhcn, hoat dong cua o 1at van co kha nang tac dong nhung chung
sanh co nang luong nghcp vi nang luc tch luy vi da cua o 1at va
nhung lo nguycn hoan thanh ho huong qua nhcu kcp dc lo ch tat
ca chung sanh. long b tu nhcn phat snh nhu tam trong sang toa khap
hcn tuong. o vi, vo chu o 1at, mo hcn tuong tro ncn gong nhu
huycn thuat, cac Nga hcu rang chung sanh tu hanh ha minh vi nhan
lay hcn tuong qua huycn ao nay. Long da b nay phat snh tu nhcn tu
trang tha toa sang sau thcn d}nh cua o 1at, la trang tha sau kh dat
duoc tnh thanh than trong sang cua tr tuc bat nh}. 1hco tr gac thong
thuong cua chung sanh, hoat dong cua o 1at co thc duong nhu co
mot vc ngoa thong thuong, nhung dcu nay chi gong nhu mot binh
rong co thc van co anh sang toa huong thoang thoang cua nhung chua
dung truoc. Io thcn d}nh lcn tuc, long b cua chu o 1at tro ncn vo
muc dch hon, va nhung chung sanh khac b} tac dong manh hon bo
long b do. 1hc ncn, mo tho qucn bcn mat, khong dc la mot dau vct.
1hco thua bcn trong cua kct qua, chu o 1at gac ngo nhu duc Phat, va
vc ngoa cua o 1at chi la mot than tuong luu xuat vo han cua duc Phat
vo nhcu hoat dong khac nhau. \i tam tr tuc bat nh} la hu khong duy
nhat, khong co do tuong cua long b hoac chu thc long b. Long b la
bcu hcn cua hinh tuong thanh t}nh, ph no luc cua Hoa 1han, bat kha

113
phan vo bau tro hu khong trong sang, ph chuong nga, tu nhcn toa
khap cua Phap 1han.
Chung nao tam nh} nguycn cua chung ta con tao ra tat ca hinh
tuong tcu cuc, tch cuc, ngan ngu hay lau da tac dong dcn chung ta
trong luc thuc hay trong gac mong, chung ta con tcp tuc b} dau kho tu
su cam do va lua gat cua chung. Ncu muon ga thoat kho dau kho,
chung ta pha thuc hanh dc tcu tru nhung tac dong dam mc cua minh
gay ra su say mc do tuong. Kc do chung ta co thc thay do su bam
luycn mu quang dcn nhung do tuong bay rap cua snh tu nho an
phuoc nhung lo ga thoat cua duc Phat.
1rong knh dcn, cho v du vc mot nguo dang ngu trong mot
cung dcn chau bau. 1ham ch du bao quanh ong ta la su dcp dc nhung
ong ta chi co ac mong vi dang ngu. Cung co mot nguo o trong cung
dcn tuong tu nhung dang thuc. 0ng ta thay nguo dang ngu va co
danh thuc vi ho dang b} gac mo hanh ha, va la lcn, Cac mo cua anh
la khong that. Chung ta cung o trong cung dcn chau bau, va ncu anh
thuc day, thi khong co ac mong. Cong vay, duc Phat luon khong ngu
ncn luon an tru trong anh sang quy bau cua tam tinh gac. Io khong
nhan ra anh sang nay chung sanh b} o trong gac ngu to tam cua vo
mnh, tao ra no kho dau snh tu cua ho. Iuc Phat dan dat chung ta
dcn hinh tuong thanh t}nh cua Nga qua su phan chcu cua tr tuc vo
chuong nga cua chnh Nga dc tat ca chung sanh co thc thuc tinh dcn
su quang mnh bao la nhu vay.
Nho chap nhan rang tam la tuong tuc va la goc rc cua mo hcn
tuong, chung ta pha co gang nhan ra ban chat thanh t}nh cua tam, do
la Phat tanh. Chung ta pha co chuycn hoa nhung chc am tam tho
thanh nhung hoan canh gop phan tch cuc dc tro thanh nhu chu Phat.
Chung ta pha co gang tnh luycn ban chat thanh t}nh tu su ro loan bat
mnh cua chu thc va do tuong con ton ta trong binh chua binh chua
trung hop ngau nhcn mong manh cua tam manh mun cua tho qucn
doan kcn minh. 1hay vi tao ra hcn tuong mau thuan va bat t}nh, ma

114
do la nguycn nhan cua dau kho, chung ta pha tao ra hcn tuong thanh
t}nh va bo sung day du qua nhung tho qucn tch cuc dc tao ra nghcp
tch cuc trong vung dat cua Phat tanh lcn tuc cho dcn kh vuot kho
hcn tuong cua chan ly tuong do va dat gac ngo.
1hat khong khon ngoan kh khong quan tam dcn nghcp hoac
ga vo la co ca thay cao vuot lcn nghcp hay qua thuyct doan kcn (hu
vo), vi no co gu chung ta kho b} kho ch}u vi nhung tac dong cua
nghcp qua vcc lam gam hanh dong tcu cuc va tang truong hanh v
tch cuc. Iu chung ta tn hay khong tn vao nghcp, thi tu than no la
mot thc hcn nghcp tho qucn va quan ncm cua chung ta. Ncu chu y
dcn nghcp, tu dong no sc lam manh y d}nh tao ra nghcp tch cuc cua
chung ta, va y d}nh la thcn chot. Khong co y d}nh manh mc thi chang
thc lam gi khac duoc, vi no khong co bat ky dcm tap trung nao. Io la
dcu ta sao nhung bac thanh scu pham da no:

Sa //ac b/e/ }/aa ///eo ca ba/ ///eo /a //acc cac d/o/.
C/a //co} p/a/ a a mc caa //o/ //ac ///eo ca ba/ ///eo.

Not trong nhung hcu sa lon nhat cua nguo doan kcn la tn sa
rang nghcp co nghia so phan chung ta da hoan toan duoc xac d}nh va
khong thc kcm soat qua nhung kcp cua minh. Nghcp b} nguo doan
kcn hcu sa chi nhu mot ho tro cho tam thuc ph hcn thuc duy tam,
mot su bao chua cua thuyct d}nh mcnh cho nhung kho khan cua do
song, va la mot ly do cho tnh thu dong.
1n tuong vao nghcp khong co nghia chung ta pha chap nhan
bat ky hoan canh nao va cu dc chung nhu chung la, ncu toc va than
thc b} bcn lua, chung ta co gang nhanh chong dap tat ngon lua kh co
thc, chung ta pha co gang lam bat cu nhung gi minh co thc dc ga
thoat kho nghcp cua hoan canh tcu cuc. 1rong mo quan hc vo
nguo khac, nhu mot nguo mc thay con minh b} chim duo song sc co
gang lam hct kha nang co thc dc cuu con, tn tuong vao hc thong

115
nghcp am chi rang chung ta nghi minh co thc tac dong d}nh mang
cua nguo khac qua y d}nh va hanh dong. Su mong muon co ngan ngua
hoan canh tcu cuc, dau kho va tao ra hoan canh tch cuc, hanh phuc la
dcu quan trong trong pham v hc thong nghcp, vi no tao ra chung tu
cua long b thanh t}nh va chanh kcn. at ky hanh dong nao do pho la
trong hoan canh nghcp khong chi la su phan ung vo nghcp truoc ma
con tao ra chung tu nghcp tuong la. 1n tuong vao hc thong nghcp
khong pha la mot ly do dc chap nhan bat cu nhung gi xay ra, ma la
mot thuc day dc tao ra nhung gi chung ta muon xay ra.
Nguo doan kcn co thc tn rang chang khac gi chung ta muon
tao ra mot kct qua nao do, mot kct qua khac co thc xay ra khong thc
doan truoc. 1rong truong hop nay, chung ta co thc khong nhan ra mo
lcn kct gua nhan va qua, va nguo doan kcn co thc su dung dcu nay
dc co bac bo nghcp. Nhung trong thuc tc, ly do ma nguo thuong
khong thc xac d}nh chnh xac mo lcn kct gua nhan va qua chi vi ho b}
chc am va nhan thuc go han.
Iu nhan thuc duoc no hay khong, tam nh} nguycn xoay vong
lcn tuc gua mo hcn tuong, d chuycn gua nhcu do tuong, gua chu
thc va do tuong, gua mo tha cuc cua thcn va bat thcn, va gua mo
nguycn nhan va kct qua. Ncu chung ta phan khch, no sc phat snh
mot luong chan nan tuong duong kh su phan khch b} tcu hao. Nhu
Iuc Phat da no that mct mo kh song trong snh tu vi no luon xoay
vong lcn tuc, va khong bao go thoat kho ngay ca do vo mot muc
dch.
0ua su chc am, doan kcn, thcn can, tnh toan vat chat hoa cua
minh, chung ta co thc nghi rang nghcp la khong that vi nhcu nguo
hanh phuc va huong thu mot cuoc song tot tham ch du ho khong tn
vao nghcp va khong nghi vc dao duc va ph dao duc hay y d}nh tch
cuc va tcu cuc, trong luc nhung nguo tn vao nghcp va co gang vo y
d}nh tch cuc dc tranh lam vcc bat thcn va tao ra duc hanh la b} dau
kho. Nhung dcu nay khong co ly do kh no rang ncu kct qua khong

116
thc duoc quan sat lap tuc thi bat ky hoat dong nao dcu vo ch. Chung
sanh du co hay khong tn tn vao hoac nhan bct kct qua cua hanh
dong ho, ho van dang luon tao ra nghcp. Kh kct qua khong thc thay
truoc hoac nguycn nhan khong thc dc dau vct, chi vi su go han cua
vcc tnh toan sa, nhung danh ga va nhan thuc doan kcn. Ngay ca kh
chung ta co gang vo y d}nh tao ra mot kct qua dac bct, mot kct qua
khac co thc xay ra dc thay thc, su xay ra do la vi nghcp truoc tac dong
lam anh huong hoan canh chung ta. Nhan qua ma chung ta chu y chi
la vc ngoa dc thay va tam tho cua nghcp trong pham v no chon va
tho gan cua luan ho. Nhung nghcp khong chi xay ra trong nhung
hoan canh hcn nhcn ma chung ta chu y. No vo tan va lcn tuc vi tam
thong thuong tao ra nghcp la lcn tuc va vo tan.
Ncu khong tn vao nghcp, chung ta co thc tn rang nhung gi
minh khong thc hcu la mot sa lam, mot ta nan, mot su trung hop
ngau nhcn, mot chap nhan khong hop ly hoac nhung du kcn khong
hc thongva ncn tang dao lon, nhung trong pham v cua chan ly tuong
do thuc tc, no chi la quan ncm sa va su go han cua nhan thuc khcn
ngan can chung ta thay su lcn kct gua nhung hoan canh phu thuoc
lan nhau. Ngay ca kh chung ta nghi minh nhan thuc hcn tuong snh
tu mot cach chnh xac qua knh nghcm chnh minh, no cung hcn
nhcn qua nhung knh nghcm cua chnh minh rang chung ta thuong
hcu sa nhung gi minh nhan thuc va thay do tam thuc vc nhung gi
minh nghi. Ngay ca kh chung ta nghi khong hcu sa nhung gi minh
nhan thuc, sau nay chung ta co thc tim thay rang nhan thuc cua minh
chi la su hcu sa mo hon. Ncu khong co quan dcm sau sac vc ga
thoat kho nghcp ra sao, mo su dcu la sa lam.
1ham ch chcn tranh gua nhung xu so co thc tao ra do su hcu
sa cua nhung ca nhan ma nang luong nghcp cua ho tac dong dcn
nguo khac qua nghcp no kct cua ho. \i hcn tuong snh tu cua chan
ly tuong do tuy thuoc vao su hcu sa, nhan thuc mco mo, va nhan
thuc lam lac cua vo so chung sanh, luon luon co nham lan vc su lcn hc

117
gua chan ly tuong do thuc tc va chan ly tuong do ngh}ch dao va gua
chan ly tuong do chung vo chan ly tuong do rcng cua nhung chung
sanh khac nhau tuy thco nang luong nghcp chung va rcng cua ho.
Ngay ca kh nguo ta nghi rang ho hcu bct lan nhau, ho co
nhung hcu bct khac bct ma thuc tc la luon hcu sa. 1rong pham v
nhung nhom, gua nhung nhom, va gua chnh ho, con nguo b} day
vao va tach xa nhau tuy thco suc manh cua nghcp. Nhung ncu nang
luong nghcp khong chn, ngay ca du nguo ta trong cung mot no va
mong muon lcn kct lan nhau vi muc dch thong thuong hoac tam lnh,
ho van cach xa nhau.

a mc/ o}co oa/, //a mc/ o}co oa/,
C/ao} //a /ao o/aa, o/ao} //co} bac }/a /e/ /ap.

N}ca/ ra, //am c// da o}aa/ /a //co} b/e/ o/aa ca c/ao} maco
/e/ oc/, /// oao} /aao} o}//ep caa /c c//o mac/, /c deo ca/
o/aa.

a mc/ dco} sco}, //a mc/ dco} sco},
C/ao} c/ao} //a /ao o/aa, o/ao} c/ao} /ap o/a/.

1rong cach nay, nhung thuc ta khac nhau cua nhung chan ly
khac bct trong tam nhung chung sanh khac nhau la luon thay do qua
nang luong cua nghcp phat snh.
1ho qucn cua thuyct doan kcn no rang kh dcu gi do tch cuc
xay ra la do chung ta tao ncn, va kh dcu gi do tcu cuc xay ra, thi do
chi la ru ro. Chung ta nghi rang minh co thc tranh duoc ta nan,
nhung ncu co mot ta nan chung ta la nghi rang no khong thc tranh
duoc. 1hat la lung kh chung ta tn vao vcc ngan can nhung gi ma
chung ta tn rang khong thc ngan chan duoc.

118
1hco quan dcm cua Km Cuong 1hua, ncu co muc dch va ncm
tn thanh t}nh vao 1am ao, chung ta co thc chuycn nghcp tcu cuc
thanh nghcp tch cuc bang cach thuc hanh vo mot tam xac quyct va
phuong tcn thcn xao dc chuycn hoa hcn tuong nghcp thong thuong
thanh hoat dong tr tuc.
Ncu chung ta tn vao tam tr tuc bat nh} trong sang cua Iuc
Phat, ngay ca du nhcu hoan canh khac nhau phat snh, chung ta sc
nhan ra rang ban chat cua chung co cung mot nguon goc. Nac du
chung ta co thc thay nhcu phan chcu trong mot guong, tu than guong
khong co san hinh anh. No chi phan chcu nhung pho dcn cua tnh
chat qua kha nang phan chcu cua no. 1rong cung mot cach, chi co
mot hu khong nhat nhu trong sang. No chi do qua ha cuc doan cua
tho qucn thuong kcn va doan kcn khcn chung ta phan bct hcn
tuong ma khong nhan ra su pho dcn phan chcu cua mat guong tam
cua minh.
0ua tho qucn tach bct nhan va qua cua tam phan cha cua
minh, chung ta co gang xac d}nh nhung hanh dong dac bct tac dong
dcn nghcp qua ra sao bang vcc su dung nhung suy nghi nh} nguycn
thong thuong cua minh. Nhung dcu nay thuc su chi la mot cach ma
chung ta khong kct no duoc huu hinh tu vo hinh, khong nhan ra mo
lcn kct cua chung. \o tho qucn bam chap, chung ta go han su pho
dcn hcn tuong nhc nhang vo phan bct cua Iuc Phat, lam cho no
ngay cang nang nc hon, ngay cang tach bct hon. 1am phan bct nay
hcn huu chung nao chung ta con phan bct chu thc va do tuong, gay
ra nh} nguycn, bam chap va nhung ao tuong duc vong. 1ru kh tam
phan bct nay duoc t}nh hoa qua thuc hanh, ncu khong thi no xoay
vong gua nghcp tch cuc va tcu cuc.
1ham ch ncu co gang t}nh hoa nghcp, chung ta co thc tao sa
lam gay ra hanh dong bat t}nh khac trong hcn tuong nghcp. Chang
han, ncu thay mot lo lam trong chnh minh va sau do chuycn do no,
chung ta co thc thay lo truoc nay trong nguo khac, phc binh ho va tu

119
cho minh la dung. Chi su thcn d}nh mo co thc ga thoat chung ta
kho nam gu va bam chap va dc chung ta bct thuc su vc mo thu, mo
dcu vo tam nhc nhang khong bam luycn. Ncu co thc thcn d}nh trong
tam trong sang cho dcn kh dat toan gac, thi khong co chung tu
nghcp. 1hcn d}nh t}nh hoa can lang cua nhung tho qucn cu va co thc
ngan chan nguycn nhan cua bat ky tho qucn mo nao, gong nhu bu
khong thc dap trcn mot ngon lua sang ruc bo vi ngon lua sc thcu chay
no ngay.
1am bat nh} la vo chuong nga nhu mot tam guong trong sang
sach sc khong bao go kha ncm hoa vc nhung dac tnh ma no phan
chcu. \i Phap 1han la hu khong trong sang, vo chuong nga, nhung
pham tnh pho dcn bat tan co thc phat snh, nhu hinh tuong phan no
va hcn mnh cua hcn tuong on 1on tr tuc. 1r tuc thanh t}nh thau
suot khong bao go tao ra ao tuong qua su phan bct gua nhung vc
ngoa cua hinh tuong. Nhung vi thcu nhan thuc, chung ta phan bct
gua hcn tuong tcu cuc va tch cuc, phan cha hinh tuong phan no va
hcn mnh va tao ra ycu ghct hcn tuong. 1at ca chu Phat tu duy tri
trong su pho dcn nay, khong phan bct gua vo luong vc ngoa cua no
vi co cung ban chat trong sang.
1hco Phat gao, hcn tuong co that (hcn huu) co nghia tat ca
mo thu dcu co thc thuc hcn duoc. Hcn huu khong chi la hcn tuong
co that cua thc gan hay vu tru nay, ma la su hcn huu vo tan, vi nhung
quan ncm cua chung sanh tao ra mo hcn huu do dcu vo tan. Co t}nh
tho cua vo luong tr tuc pho dcn cua Iuc Phat dcu vo han. Nhung qua
tho qucn nh} nguycn, chung ta chi tn vao nhung hcn tuong co that
cua nhan thuc va quan ncm cua minh trong pham v hcn tuong nh}
nguycn cua chan ly tuong do ngh}ch dao duoc su dung vi lo ch tam
tho trong snh tu. at cu nhung gi tim thay trong tch tac dcu co vc
nhu rat quan trong, nhung tat ca nhung gi tim duoc vo tam thuc va
gac quan go han cua tam thong thuong dcu khong thc la to hau.

120
Khong co nghcp thi khong co chan ly tuong do, vi hc thong
nghcp hcn huu trong su nh} nguycn cua chan ly tuong do. Chung
nao hcn tuong cua chan ly tuong do con hcn huu, thi chan ly cua
nghcp con hcn huu. Nhu 1o Atisa da no:

K/co} cc c/am da/ ca/ o}//ep c/c deo /// o/ao} aao o/em
o// o}aeo b/ cao //e/,
\/ //e c/c oeo, cco p/a/ //o cac /e/ aa caa o}aeo o/ao.

1rong vcn canh cua 1cu 1hua va Ia 1hua pho thong, hc thong
nghcp duoc chap nhan nhu su ho tro cua hcn tuong cua chan ly tuong
do dc khuycn khch chung sanh t}nh hoa nhung chc am va tch luy
cong duc cho dcn kh ho dat duoc gac ngo. No la mot phan chcu thch
hop vo nhung nguo sc phu nhan ga tr} cua chan ly tuong do va
nghcp ma khong tu tn vao tam tr tuc bat nh} bao la, mot sa lam chi
kct qua trong su chuycn huong dcn thuyct doan kcn cua ho va duoc
khuycn tan xuat phat tu vcc nhan lay con duong huong dcn gac ngo.
at cu con duong nao chung ta nhan lay dc chuycn hoa tam nh}
nguycn, nghcp khong thc b} phu nhan cho dcn kh chung ta nhan ra
va an tru trong ban tanh trong sang cua tam tr tuc vuot lcn nghcp.
1hco tho qucn nghcp cua ho, nhung hanh ga dao Phat chon su tu bo
hcn tuong cua thuc ta thong thuong bang vcc co long tn va thuc
hanh trcn con duong no kct nghcp tho qucn cua ho. Ho lam dcu nay
vo quan dcm 1cu 1hua day cach tcu dct duc vong cua ho ra sao, ma
do la nguycn nhan cua dau kho snh tu, qua su nhan bct cua tnh vo
nga, vo quan dcm Ia 1hua day rang mo chung sanh dcu co Phat
tanh cot tuy va khong bam luycn, hcn tuong co thc duoc nhan thuc la
khong that va nhu huycn; va vo quan dcm cua Km Cuong 1hua day
rang tat ca chung sanh dcu la v} Phat vo thuy va hcn tuong cua thuc
ta thong thuong co thc chuycn hoa thanh su pho dcn cua on 1on
thanh t}nh cua tat ca hinh tuong chu Phat.

121
1at ca mo thu trong pham v tho gan va no chon dcu tuong
do. Nhung gi vo hinh gay ra nhung gi huu hinh, va ca huu hinh tao ra
ca vo hinh. at cu nhung gi duoc xcm la to hau dcu tam tho vi nhung
hoan canh phu thuoc lan nhau dcu tam tho va khong bao go tat ca
dcu xuat hcn cung mot luc. at cu kh nao chung bat dau xuat hcn,
chung dcu bat dau bcn do. 1at ca nhung gi chung ta co gang quyct
d}nh lua chon trong pham v chan ly tuong do dcu khong chac chan, vi
no luon tuy thuoc vao vcn canh tuong do cua chung ta. 1ham ch ncu
co xac d}nh mot nguycn nhan dac bct, chung ta sc khong thc xac d}nh
mot kct qua chac chan cho no. Nhung gi chung ta quyct d}nh chon thi
kct qua cua no sc chi la mot tinh trang co thc ma ta da chon tu quan
dcm cua minh. Xuat phat tu mo quan dcm duoc chon thi khong co
kha nang kct qua khac nao. Not cach thuc tc, khong co nguycn nhan
chac chan. Chung ta chi tao ra nhung gi minh nghi la mot nguycn
nhan chac chan, va mot kct qua chac chan duong nhu xay dcn qua tho
qucn cua minh.
Hcn tuong snh tu chi xuat hcn vi tho qucn chc am cua chung
ta. 1uy nhcn, thco quan dcm cua Km Cuong 1hua, ngay ca su chc
am cua chung ta khong hcn huu tu luc bat dau. Chi la vi mo thu co
thc xuat hcn, mo su co thc hcn huu va that su hcn huu. \i nguo ta
khong nhan ra quan dcm cua Km Cuong 1hua, ho bam chap vao
nhung hinh tuong nay khcn nhan va qua xuat hcn va hcn tuong snh
tu xuat hcn nhu nhung hoan canh kct no, lcn tuc, phu thuoc lan
nhau.
1am tr tuc trong sang la su rong mo bat tan cua khong nguycn
nhan, khong kct qua, khong tho gan, va khong no chon. Nhung
chung nao chung ta con b} chc am xuat phat tu nhan thuc nay qua tho
qucn va con hcn huu trong tho gan va no chon thi nghcp con hcn
huu.
\i ban chat cua nghcp la mot bcu hcn trong pham v tho gan
va no chon, su xac d}nh mo lcn quan nhan va qua tuy thuoc vao su

122
hcu bct nhung hoan canh cua tho gan va no chon. Nhung tham ch
ncu chung ta nghi rang no co thc tao ra nhung xac d}nh nay, thi sc
khong co cach bct chnh xac mo thu ma khong hcu duoc mo hcn
tuong chung va rcng vo tr gac tr tuc khong chuong nga.
1hco hoan canh, do kh mot nguycn nhan nao do duong nhu co
thc dan dcn mot kct qua nao do, va do kh mo lcn quan gua nhan va
qua co vc nhu khong thc tcn doan hay bat d}nh. Nhung do chap nhan
chan ly nhan qua, chung ta khong can nghi rang nhan va qua pha
luon huu hinh. Chung ta co hay khong thc xac d}nh mot nguycn nhan
hoac kct qua dac bct tuy thuoc vao vcc quan sat thay nhung hoan
canh da xuat hcn hay chua. Nhu ac Ia \o Ly Rgdzn Jgmcd Lngpa
da no:

Hc/ cco c//m /aa/ cac /reo ma/ da/,
N}a ca da /rco} mc/ /ac //co} //a bco} caa oc,
N/ao} c/ c/ac c/ao rao} //ao //co} //e /ac/ ra/ //c/
bco} caa oc,
8a/ ca /// oac /cao cao/ c//o mac/ ca c//m daa /reo da/,
bco} caa oc se //eo o//eo //a daac .

Not du kcn dac bct tu than no la mot nguycn nhan hoac mot
kct qua khong duoc ga dap tru kh trong mo lcn quan dcn hoan
canh. \i hoan canh v tc nam trong hoan canh tho va nguoc la, vcc
chung ta luon phan tch chung la khong can thct; ca nay co thc la ca
ka, va hoan canh thi luon thay do. Not nguo quan sat vo tam thong
thuong khong co nang luc tcn doan hay san snh mot kct qua nao do
vc hoan canh chua chn muo. Chi nhung bac scu pham mo bct duoc
nhung hoan canh lcn quan vo nhau ra sao.
Ncu khong tn vao dcu nay, thi tu dong co nghia rang chung ta
tn vao dcu gi khac. 1hat khong can thct kh nghi rang mot nguycn

123
nhan dac bct luon xuat hcn dcn chung ta dc lcn kct vo mot kct qua
dac bct. Hinh tuong tao ra khong hinh tuong va nguoc la.
1ho qucn doan kcn la tn nhung gi quan sat duoc, ncn day la
mot quan tam lon lao trong vcc bct mo lcn quan gua nguycn nhan
dac bct va kct qua dac bct. Nhung thco Phat gao, vi bat cu thu gi
cung co thc hcn huu, nguo quan sat va su quan sat cua ho chi d}nh v}
va dat tcn nhung vc ngoa dac bct cua vo luong hcn tuong.
No su dcu khong chac chan va tuy thuoc vao vcn canh cua
chung ta vi mo su trong pham v chan ly tuong do dcu phu thuoc lan
nhau. Kh hoan canh phat snh va hcn nhcn, chung ta go chung la
kct qua, va kh hoan canh la v tc va khong hoat dong, chung ta go
chung la nguycn nhan. \o hcn tuong chung, nguycn nhan xay dcn
truoc kct qua. Nhung trong thuc tc, nguycn nhan tao ra kct qua va qua
tao ra nhan. 1rat tu cua chung chi xay dcn tu nguo thuong va tuy
thuoc vao su hcu bct, hcu sa, hcu dung va hcu lam hcn tuong.
Khong co thu tu o bcn trong.
Su dac tnh hoa ao tuong cua hcn tuong xay ra kh chung sanh
nhan thuc va d}nh danh hcn tuong bat ngo, tam tho vo quan ncm
nh} nguycn. Kh hcn tuong duoc chuycn hoa qua thuc hanh va tro
thanh pho dcn tr tuc, chung la nhung hinh tuong cua su nhan bct
ph ao tuong. Nhu nhung lo day cua Km Cuong 1hua, chung ta pha
thay do vcc nhan dang hcn tuong cua thuc ta ao tuong thong thuong
cua minh bang thuc hanh va tao ra tho qucn tch cuc cho dcn luc tro
ncn v} Phat khong con tho qucn.
at cu nhung gi duoc no chi la danh hcu cua mot hcn tuong
dac tnh hoa ao tuong. 1hco chan ly tuong do, co thc no rang co mot
no kct gua do tuong va danh hcu. \ du, nguo ta tra lo kh duoc go
tcn. Nhung thco chan ly tuyct do that su khong co no kct gua bat cu
nhung gi vo bat ky danh hcu nao. Ncu co gang tim kcm mot ban chat
cua danh hcu, chung ta khong thc tim thay mot ban chat cua tcn go
hay mot do tuong dc dat tcn, ncn khong co su no kct gua chung. Ncu

124
khong co no kct gua chung thi khong co nhung hoan canh phu thuoc
lan nhau duoc tao ra. Nhu da no trong Sutra cua \ua Ia I}nh Scu
Pham:

8a/ ca /ac oac daa /re ra da/,
N}aa/ /a da/ c/c oc /eo oa /a /eo //a.
N/ao} oea //m //em /eo dc, /// //co} //e //m //a oc a
ba/ ca daa.
Ha p/a/ //a rao} mc/ //eo /aao} dea }/co} o/a ca.

No chung, dc lo ch nguo khac, vcc co gang tao no kct gua
quan ncm cua nhung vcn canh khac va quan dcm cua Phat gao la
dcu quan trong. Nhung co mot khac bct can ban gua nhung quan
ncm khong pha dao Phat, luon chua dung trong tho qucn manh mc
cua vcc tn vao thuc ta, va quan ncm cua dao Phat co gang tao tat ca
nhung gi co vc co that thanh nhung gi khong that. 1hat kho cho
nhung nguo khong pha dao Phat hcu duoc quan ncm cua dao Phat
mot cach dc dang vi tho qucn manh mc nay cua thuc ta. Cong nhu
su khac bct trong nhung vcn canh gua mot dua trc va mot nguo
khon ngoan trong mot ban luan vc cau vong, tham ch kh cung mot
hinh anh duoc xcm xct, thi mo nguo quan sat dcu co mot phan ung
khac nhau tuy thco hcu bct cua ho.
1hco Phat gao pho thong, mo quan ncm dcu khong that,
nhung dc ga tang ban chat khong thc tcp xuc ma nhung quan ncm
co nam bat, su dac tnh hoa ao tuong cua hcn tuong duoc su dung dc
ga tang hcn tuong va tho qucn tch cuc khong thc nhan thuc trong
mot cach bao la lau da dc mo ra con duong dcn gac ngo. 1hong
thuong, su dac tnh hoa ao tuong cua thuc ta khong xuat phat tu tr
tuc, ma tu tho qucn. Chung ta so ngung suy nghi vc thuc ta, qua do
nhung dac tnh khong that nay duoc tao ra. Nhung so ha chi la su
trung thanh vo tho qucn. Io nhan ra tnh ph thuc ta cua hcn tuong

125
minh, chung ta co thc thay do chung thanh nhung hinh tuong tch
cuc cua con duong tch cuc dan dcn kct qua cua su tu do vi da tu vo
thuy cua hu khong.
1rong pham v nhung hoan canh phu thuoc lan nhau, du cho
nhan hay qua duoc xcm la nhung kha nang khong chac chan hay la
chung co vc no kct nhanh chong va chac chan cung khong chung
mnh duoc bat cu dcu gi. Ca ha su ga thch xuat phat tu tam ao
tuong va chi la su dcn ga cua su dac tnh hoa ao tuong, thong thuong
cua hcn tuong. No su dcu khong chac chan trong hcn tuong snh tu
bao gom nhung hoan canh cua nhan va qua.
Khong co bat cu thuc ta cuo cung nao trong pham v nhung
hoan canh tam tho. Chung ta co thc hcu rang dcu gi do co thc xay ra
va go no la mot tinh trang co kha nang, nhung day la mot kha nang
khong thuc tc. Ncu co mot quan ncm cua mot kha nang, mot tinh
trang co kha nang co thc phat snh, nhung khong co cach dc xac d}nh
nhung gi co kha nang hay nhung gi duoc xac d}nh trong pham v tam
nh} nguycn. \i nhung hcu qua co vc xay ra khong co nguycn nhan hay
vi nguycn nhan co nhung kct qua khong thc tcn doan, chung ta co thc
quyct d}nh chon vo tam thong thuong cua minh la khong co tho gan
va no chon ncn khong co nhan va qua. Nhung su d}nh danh cua khong
tho gan va khong no chon tu than no la mot tho gan va no chon
ncn tang trong do nhan va qua dcu ngu ycn. Nhung danh hcu cua ph
tho gan va khong no chon chi la quan ncm trong pham v nang
luong khong quan binh cua su ro loan thong thuong cua tam nh}
nguycn khong thc so sanh vo tam gac ngo khong thc nghi ban, ph
tho gan, khong no chon, va vo chuong nga.
Ncu chung ta nghi rang dcu gi do thuc su hcn huu, dcu do co
nghia la no da khong hcn huu. No hcn huu chi trong tho qucn cua
chung ta. at cu nhung gi chung ta nhan thuc nhu dang hcn huu dcu
luon bcn mat, luon gam bot, luon can kct, va luon tcu hoa. No chi la

126
dcu chung ta d}nh danh mo tho qucn, nhu chung ta co thc dat tcn
mot ca sung cho con tho.
Khong co bat cu thu gi hcn huu thuc su nao khac hon tho qucn.
at kc chung ta tim kcm gi no luon khong that va sc la su kho dau
cua nhung gi khong tim thay. Nhung vi co su nhan dang nhanh chong
cua hcn tuong ao tuong chung ta vo mot danh hcu qua tho qucn tho
gan va no chon, chung ta nghi rang minh da tim thay dcu gi do.
Nhu nhung bac scu pham tho xua da no, ncu nguo nao khong
co con la nam mo thay con minh chct, thi day la ao gac. Ncu kh thuc
day ho nghi rang ho khong co con va chang co a chct, thi dcu nay van
la ao gac. Su khac bct duy nhat la gua tho gan va no chon khong
that cua tho qucn luon tim thay nhung gi khong that va co that, mac
du chang co gi la that.
Chung sanh dau kho vi thuc ta cua ho, suy nghi vc thuc ta, tao
ra thuc ta, va luon lang thang vo vong gua nhung thuc ta. Kh tao ra
thuc ta, thi ph thuc ta sc tu dong xay dcn, va chung ta d la nhcu lan
gua that va khong that.
Io tho qucn nghcp, chung sanh tru trong mot chu trinh hcn
tuong ngh}ch dao duoc tao ra bo nhan thuc ngh}ch dao, gong nhu
mot dua bc dang ngam mot vong lua xuat hcn tu mot ngon duoc quay
lon. Kh nhung hinh tuong ngh}ch dao duoc thay vo nhan thuc khong
ngh}ch dao, thi gong nhu nguo lon bct rang vong lua khong gong
nhu no co vc. Nhung bac scu pham co tam tr tuc thay hinh tuong
khong ngh}ch dao vo nhan thuc khong ngh}ch dao, ncn nhan thuc va
hinh tuong tro thanh su pho dcn phan chcu thanh t}nh.
Ic thay do nhung tho qucn nghcp, chung ta pha thay do
nhan thuc cua minh thay vi tcp tuc b} bat gu bo vcc tao tac hcn
tuong mco mo cua chung ta, chung ta co thc thay do nhan thuc cua
minh qua vcc tao ra hcn tuong thanh t}nh vuot lcn mo nhan thuc va
hinh tuong ngh}ch dao, do la v} Phat khong dau vct.

127
1rong tat ca nhung truycn thong cua thua nguycn nhan, nghcp
lcn tuc cho dcn kh dat duoc gac ngo. Su khac bct duy nhat la nghcp
thcn hay bat thcn duoc tao ra dcu tuy thuoc vao y d}nh va hanh dong
cua ca nhan. 1hco gao ly Ia 1hua, Phat tanh la nguycn nhan va su
gac ngo la kct qua. 1rong truycn thong Km Cuong 1hua, Phat tanh la
khong ban luan. Ic dat gac ngo, nguo ta pha chap nhan v} Phat
nguycn so vo thuy. Io la kct qua khong khac tu su thanh t}nh nay, vi
su thanh t}nh nay luon toa khap tu kho thuy va bat kha phan vo kct
qua gac ngo. Khong co phan bct gua chan ly tuong do va tuyct do,
do la chan ly scu pham khong thc phan bct.
Nac du tu than mat tro la hoan toan thanh t}nh, no co thc tam
tho b} nhung dam may chc am. Ic nhan ra va an tru trong anh sang
mat tro cua su thanh t}nh vo thuy cua minh, chung ta pha xua tan
nhung dam may tho qucn cua minh va tach kho nhung chc am tam
tho. Ic lam dcu nay, nhung hoat dong cua nhung ga doan quan
tuong va thcn d}nh pha duoc thuc hanh, ma dcu nay khong gay ra
luan ho. Chung chi tay sach nhung dau vct xau cua nhung chc chuong
tam tho kho su thanh t}nh vo thuy, nhu go tho tan may kho mat
tro. Nat tro van hoan toan la mat tro, ncn no khong can co tao ra su
chcu sang cua mat tro mo. Nhung hanh ga that su cua Km Cuong
1hua vo long sung knh co thc hoc ho dcu nay tu nhung v} thay gac
ngo cao va xay dung thau dao quan dcm nay, khong hcu sa vi lo ch
cua vcc xay dung ban nga. Cong nhu mat tro chcu sang, chung ta
ga thoat kho su kho dau. Cong nhu mat tro sc khong la mot mat
tro khac kh nhung dam may tan, gac ngo la su dat duoc cua thanh
t}nh bon nguycn.
Chung nao chung sanh con tru trong pham v nghcp tho gan
va no chon, ho sc lang thang gua nhung co cao va thap cua hcn
tuong snh tu. Io hcu va tn vao nghcp, chung ta co thc co muc dch
to lon dc tao ra nhung quan ncm, tho qucn, va nghcp tch cuc dc qua

128
nghcp scu vuot tho gan va no chon, chung ta an tru trong hinh
tuong cua Iuc Phat.
Nhu Iuc Phat da no, Nguo co thc ta sanh trong nhung co cao
hay co thcn, ma khong co y d}nh dat gac ngo, thi nguo khong thc
gac ngo. Nhung co muc tcu gac ngo, chac chan nguo co thc dat gac
ngo. Io la dcu ta sao 1o Long 1ho lap nguycn cho \ua Iuy 1ri Cuc
Lac trong 8ac T/a Ca/ Hc/ N}aa/ 8ao:

Hc/ sc o}aa/ d/ /a bco} /c/ deo /c/ /am,
Hc/ sc o}aa/ d/ /a /c/ ra sao},
\a mc/ sc d/ /a sao} cac /c/,
Caa mco} bao d/ /a sao} deo sao}.














129


TNH THU0NC VA NIFN TIN

N/ao} o}aa/ cac o}aa/ maco da/ }/ac o}c,
dao} oeo /cc o//ea }/ac /,
c// cao /cc mc/ ma //c/. c /a }/ c /a /co} da/ b/.
N}aa/ oac cc /co} da/ b/ dea cc mc/ p/am //o/ caa
c/a l/a/ /rco} /co} /a /c.
ILC PHA1

1rong su thanh t}nh khong do gat cua tu-bcu hcn, khong co
tcn go cua tinh thuong va ncm tn, vi khong co mot do tuong cua
thuc ta cua chung sanh va khong co tnh thuc chat cua mot do tuong
cua nhung on 1on. Nhung vi tat ca chung sanh bam chap vao su pho
dcn cua hinh tuong khong thc nam gu, tat ca hcn tuong cua chung
ta tro ncn nang nc va co that, va chung ta tao ra tnh nh} nguycn cua
minh va nguo khac, nhung quan ncm cua tam thong thuong va
nghcp ao tuong cua tho qucn. \i mo tho qucn dcu thuoc vc hoac ao
tuong so ha cua snh tu hoac con duong ton quy cua gac ngo, vcc
phat trcn tho qucn tch cuc cua con duong gac ngo luon tao ra nang
luong tch cuc cua tinh thuong va long tn la tot nhat, cho dcn kh
chung ta dat duoc hinh tuong vo nga cua chu Phat.
1inh thuong va ncm tn co cung ban chat la su quan tam sau xa.
Su khac bct duy nhat la tinh thuong huong dcn chung sanh, bao gom
nhung nguo kcm may man hon chung ta, va ncm tn huong dcn
nhung bac scu pham, bao gom tat ca chu Phat va nhung huong dan
gac ngo. an tanh cua tinh thuong la ban nang luong tch cuc cho
nguo khac dc lo ch va ga thoat ho kho dau kho. an tanh cua long
tn la tn tuong nhung bac scu pham dc nhan duoc an phuoc cua nang

130
luong tr tuc dc lo ch cho chnh minh va nguo khac. Ncm tn that su
tao ra tinh thuong bao la cua long da b khcn lo ch vo so chung sanh.
Ncu chi dua vao tam nh} nguycn thong thuong, chung ta khong
thc co tinh thuong sau xa va lau da cho nhung nguo ngang bang vo
minh hoac nhung nguo t may man hon chung ta, vi tam nh} nguycn,
thong thuong tuy thuoc vao su khong chac chan cua nhung hoan canh
tam tho. Su khong chac chan nay dc dang gay ra, ycu thuong, thu
ghct, va phan bo. Ncu khong tn vao su lcn tuc bat tan cua tam,
chung ta sc chi can nhac nhung hoan canh huu hinh, truoc mat cua
minh lcn kct vo nguo khac, lay hay bo chung kh nhung hoan canh
nay thay do thco nhung gi co lo nhat cho chung ta. 1inh thuong
thong thuong phat snh tu nghcp qua cua tho qucn, duong nhu co thc
co nhung tnh chat cua chan that, trung nghia, va kcn d}nh, nhung
nhung tnh chat nay chi chc dau tcm nang cua nhung tnh chat do
ngh}ch nhu khong chan that, phan bo, va khong on d}nh sc phat snh
ncu hoan canh thay do. \i tinh thuong thong thuong khong co chcu
sau, no go han mot cach tu dong. Ncu no tro ncn kho ch}u, chung ta
ngung cam nhan no. Kh chi phan ung vo hoan canh, chung ta thuc
su chi suy nghi va nhung phan ung cua minh ma khong ton trong hay
quan tam sau sac vc nguo khac. Kh cam thay b} co lap va muon duoc
thuong ycu, chung ta pho bay tinh thuong dcn nguo khac dc nhan
duoc tinh thuong dap la tu ho. Icu nay khong pha la tinh thuong
lcn tuc va kco da. No khong gay ra long b khong thcn v} cua o 1at
vi no tuy thuoc vao duc vong ch ky cua ca nhan chung ta.
Ncu khong tn vao bat cu dcu gi vuot lcn nhung gi duoc knh
nghcm truc tcp vo nhan thuc chc am cua tam nh} nguycn, chung ta
sc khong nhan ra rang gac tanh cua minh b} go han va sc chi quan
tam vc nhung knh nghcm truoc mat cua minh. No quan tam chnh
cua chung ta sc chi trong lo ch tam tho cua minh, ngay ca du su lo
ch nay dc dang b} mat vi no tuy thuoc vao nhung hoan canh tam tho
khong dang tn cay.

131
Ncu chi phan ung vo su tu quan tam dcn bat cu hoan canh nao
xuat hcn, chung ta sc tao chon lua dat can ban trcn vcc co gang tim
kcm su thoa man nhat tho. Nhung no luc nay luon hoan toan vo
vong, vi mo su trong pham v snh tu la khong chac chan vi no dang
thay do. 0ua su thcn can cua tho qucn, chung ta ngay ca khong chu
y rang nhung gi chung ta bo qua la la nhung gi day y nghia, gong nhu
co nguo thch thu chon lua an th}t bo do thay vi duoc lcn tuc uong sua
trang cua no.
Ncu tn rang tam la lcn tuc, tinh thuong cua chung ta cho nguo
khac tro ncn lcn tuc. Ncu nhan ra su lcn tuc nay, chung ta khong tn
vao nhung hoan canh huu hinh, nhat tho hoac lam cho chung tro ncn
qua nghcm trong. Io mct mo kh xoay van vo vcc thay do nhung
thu khong chac chan von vo thuong va khong quan trong, chung ta tro
ncn t b} anh huong bo bat ky hoan canh nao. Icu nay tao ncn tho
qucn kcn d}nh gup cho tam ta bot lang thang, cuoc song ta bot hon
loan, va cam nhan cua chung ta vc nguo khac cung bot thay do, dcu
nay lam cho tinh ycn tro ncn ngay cang sau dam va chung thuy.
Ncu tn vao su lcn tuc cua tam, tinh thuong sc no kct chung ta
mot cach khong dc thay dcn nhung nguo ta thuong ycu vo nang
luong tch cuc lcn tuc, khcn cho ngay ca nhung su cha cat huu hinh
gua nhung nguo thuong nhau cung khong thc gam duoc suc manh
vo hinh cua tinh thuong. 1inh thuong nay tu dong tro ncn vinh cuu vi
khong dc b} anh huong bo hoan canh.
Ncu chung ta tu bo duoc su bam chap vao nguo khac vo no so
ha ch ky vi mat ho hay hy vong so huu ho qua su khong tinh thuc cua
tam nh} nguycn thong thuong cua minh, thi nang luong cua tinh
thuong ga tang va tnh chat ban nang luong cho nguo khac cua tinh
thuong ay sc rong mo va phat trcn. 1ho qucn tch cuc cua tnh lcn
tuc duoc tao ncn khong pha do nhung gi xay ra o mo tho dcm bo vi
tho qucn ay chi la tho dcm duy nhat. Io tn vao tnh lcn tuc cua
tam, chung ta tn vao su lcn tuc cua mo hoan canh, bao gom nhung

132
knh nghcm vc tinh thuong cua chung ta, khong chi trong mot luc
nhat tho hay trong mot kcp. Chung ta hcu duoc vcc co gang thoat
kho nhung phcn nao nhat tho hay thco duo lo ch tam tho bang su
tu bo nhung hoan canh cu va chay thco nhung hoan canh mo la vo
ch, vi khong co dcu gi thuc su thay do tru kh chung ta ga thoat kho
mo hoan canh dc gac ngo.
0ua tho qucn doan kcn, chung ta co thc danh ga mo lcn hc
gua cha mc va con ca, ban bc va dong nghcp, hoac thay va tro mot
cach ho hot, danh ga rang ho khong hoa thuan hoac khong thc thch
hop. Ncu khong tn vao tnh lcn tuc cua tam va nghcp kct no tuong
tuc ma chi tn vao nhung hoan canh ngau nhcn, chung ta co thc nghi
rang tot hon ncn loa bo nhung mo quan hc kho ch}u dc ga thoat
chnh minh kho nhung kho khan, va chung ta dc b} xa cach vo nguo
khac.
Nhung ncu tn vao tnh lcn tuc cua tam va nghcp, chung ta bct
rang hcn tuong tam tho luon thay do. 1ru kh su thay do duoc kct
no vo thuc hanh dan dcn gac ngo, vcc co gang thay do hcn tuong
thc gan cua minh la khong can thct, chi dcm chung ta tu dau kho nay
dcn dau kho khac nhcu lan. Chung ta sc khong xcm su tcu cuc tam
tho la that nghcm trong ncu bct rang mo hoan canh trong pham v
kha ncm hoa tho va tc co that la vo thuong. Chung ta cung sc khong
muon chap gu vao nhung cam nhan tcu cuc lam ga tang tho qucn
tcu cuc, vi sc nhan ra rang lam dcu nay chang co lo ch. Io tn rang
co thc thay do thuc su nhung hoan canh nghcp cua minh, chung ta
co thc cau nguycn cho nguo khac, t}nh hoa tcu cuc, va tao nghcp tch
cuc vo y d}nh dat gac ngo. 1hay vi co thay do nhung hoan canh bcn
ngoa minh, chung ta ncn hcu vcc thay do hcn tuong cua chnh
minh thi day y nghia hon.
Ic ga tang su hcn dcn bao la, tch cuc cua hinh tuong tr tuc
thanh t}nh , su no kct cua chung ta vo nguo khac ncn luon duoc kct
hop vo Cao Phap. Khong gong nhu muc dch nhat tho va ga doan

133
cua tinh thuong thong thuong, tinh thuong cua chung ta vo nguo
khac co thc vi muc tcu to hau. Nuc dch cua tinh thuong co thc tuong
tu nhu muc tcu cua ncm tn, dc dan dcn gac ngo, khcn ga thoat
chung ta kho su dau kho cua tinh thuong thc gan, ho hot. Chung ta
co thc tao ra dong co can ban nay cho mo mo lcn kct cua minh vo
nguo khac. Chung ta cung co thc khao khat d thco chu o 1at, nhung
bac ma qua long da b thuong ycu nguo khac, nguycn lam trong rong
snh tu. Nhu da no, 1ruoc kh su than van ch}u dung dau kho cua
chung sanh ngung la, bcnh tat cua o 1at khong bao go tr} duoc.
Chung nao chung ta con snh ra va chct d trong pham v luan
ho, vcc cau nguycn snh lam than nguo, qua do chung ta co thc no
kct vo Cao Phap la dcu quan trong. Ngay ca vo nguo doan kcn, con
nguo duoc xcm la scu vct hon nhung chung sanh khac vi su thong
mnh cua ho. Nguon goc cua su thong mnh nay la tnh lcn tuc cua
tam, tu do vo luong hinh tuong co thc phat snh, tu hcn tuong cua con
nguo thong thuong dcn nhung hinh tuong cua su gac ngo. Io khao
khat duoc snh lam than nguo co cha mc tn tuong Cao Phap, chung
ta co gang tao ra nhung hoan canh tch cuc qua tinh thuong ga dinh
va ga tang ncm tn sc tcp tuc tu kcp nay sang kcp khac. Ngoa ra,
nhung bac cha mc, thay day, va nhung nguo khac co nhcu knh
nghcm hon ncn trau do nhung tho qucn cao quy cua Cao Phap cho
con ca, dc tu, va nhung nguo khac ma ho khong knh nghcm, la dcu
quan trong dc tao mot kct no vo ngu cua Iuc Phat.
Ngoa tru nhung nguo snh ra vo hoan canh khong co cha mc,
nhu nhung chung sanh snh ra qua nhung nguycn to cua nhct va ho
am (thaphoa), b} snh ra trong tho qucn cua co d}a nguc, hay nhcu
bac scu pham snh ra khong co tho qucn do su huycn dcu cua tr tuc,
bao gom Iuc Lcn Hoa Sanh, mo chung sanh snh ra qua cha mc dcu
duoc ho ban tinh thuong. 1ruoc tcn, chung ta pha thua nhan tinh
thuong nay va co gang thuong ycu tat ca chung sanh, nhung nguo da
tung la cha mc cua chung ta trong vo so kcp. 1hu ha, chi suy nghi vc

134
long tot cua ho thi van chua du; chung ta pha dcm la su tu tc to lon
dcn ho. 1hu ba, ncu ho co nhung pham tnh tch cuc va cuoc song
hanh phuc, chung ta pha hoan hy thay vi ghcn tuc. 1hu tu, chung ta
pha thuong ycu, tu tc, va hoan hy vo tat ca chung sanh ngang nhau.
Iay la bon mong uoc vo bcn (tu vo luong tam).
Ia so mo nguo b} ban tam vo su bam luycn cua ho dcn nguo
khac ma chua tung su dung co ho duoc snh lam nguo dc rong mo
tam ho. Ho gu tho qucn bam chap vao nguo khac vi su thoa man cua
chnh ho va lcn tuc xoay van gu a hanh phuc va bat hanh nhat tho.
1hay vi kct no vo nhung do tuong thong thuong nhat tho va co
thc gay ra tcu cuc, tot hon ncn quan tuong, co ncm tn vao, hay tham
ch chi suy nghi vc chu Phat, va bat kha phan vo cac Nga. Cac Nga la
nhung nguo ban dong hanh khong thc thay do va la nhung nguo an
u vi da nhat.
Khac bct duy nhat gua luan ho va gac ngo la su bam luycn.
Chung ta tham ch co thc chuycn do bat cu knh nghcm nao xuat
phat qua thuc hanh thanh hcn tuong thc gan ncu bam luycn vao
chung. Nat khac, ngay ca du chung ta co thc xuat hcn dnh lu vao
nhung hoat dong thc gan, ncu nhan ra rang mo hcn tuong dcu
khong dnh mac, tu do, va hinh tuong rong mo cua tanh gac, thi mo
su dcu da ga thoat.
Io tr} cho bam luycn la bct rang mo hcn tuong la ph vat chat
va khong thuc chat. No khong pha la chung ta tu tao ra mot y ncm vc
rong khong va ap dat no vao hcn tuong, ma hcn tuong do tu nhcn
rong khong. Hu khong khong thc b} bam gu.. ban chat la khong co
hinh tuong vat chat dc co thc bam chap. Chi co tanh Khong trong
sang. Cung khong co tinh trang khong co gi ca, vi tuong tanh Khong la
quang mnh, hoan toan sang to, la than tuong cao quy cua on 1on,
hoan toan khac vo than nghcp nang nc. 1hay duoc hinh tuong quang
mnh nay khcn ga thoat chung ta kho su bam luycn thong thuong va
tri trc.

135
Cong nhu chung ta co thc su dung bat ky hcn tuong snh tu nao
dc tao ra hcn tuong mo, qua thuc hanh chung ta co thc chuycn hoa su
bam luycn cua tinh thuong thong thuong thanh nhung hinh tuong tch
cuc cua on 1on. 1rong cach nay, nang luong duc vong cua tinh
thuong thong thuong co thc su dung vo ncm tn dc ga tang nhung
pham tnh tr tuc cho chung ta co thc dat gac ngo. Kh su bam luycn
cua tinh thuong va dam mc thong thuong duoc thay do qua thuc hanh
thanh su bam luycn vao hcn tuong va nhung pham tnh scu pham,
tinh thuong tu tim thay co thc tro thanh tinh thuong ph thuong cua
dat duoc vo nga. Kh nhung hinh tuong thanh t}nh cua thuc hanh on
1on ga tang nhung pham tnh tr tuc, va tanh Khong cua thcn d}nh
ga thoat chung ta kho bam luycn vao nhung hinh tuong bang cach
thay ban chat rong rang tnh khct cua on 1on, su bat kha phan cua
hcn tuong vo chuong nga khong thc tcu hao va da rong mo nhat
nhu.
Chung nao tam con ao tuong, bat cu thu gi dcu co vc that vo
chung ta, bao gom nhung dam mc thong thuong cua minh kh chung
xuat hcn trong su bam luycn cua chung ta vo nguo khac. Io tao ra
nhung quan ncm va hinh tuong co that va nghi rang chung la that,
chung ta bam chap chung va tao ra mo hcn tuong snh tu. Nhung bat
cu nhung gi chung ta d}nh danh la that dcu tro thanh khong that.
at ky o dau co hcn tuong snh tu, thi o do co gac ngo. Chung
ta chi thay do hcn tuong thong thuong cua minh thanh hinh tuong tr
tuc. Ncu chung ta co thc tn tuong, thuc hanh, va hoan thcn ban chat
samaya Km Cuong 1hua cua hcn tuong thanh t}nh, thi mo thu dcu la
on 1on. Kh khong con bam chap vao quan ncm thi su toa sang hoan
toan vo chuong nga xuat hcn. Io vay, thay vi bam chap, chung ta
pha ga thoat vao anh sang.
Ncu chi dua trcn tam nh} nguycn, thong thuong, chung ta khong
thc co ncm tn lau da va sau sac, vi bat cu hoan canh nao thay do,
ncm tn cua chung ta dc dang thay do khcn tu bo ncm tn cua minh.

136
Ncu knh nghcm mot cam gac cua ncm tn, chung ta muon tn tuong
vao dcu nao do, nhung nhung gi thuc su tn chi la nhung xuat hcn
truoc mat ta trong gay lat. at cu kh nao knh nghcm nhat tho nay
suy gam, chung ta khong quan tam nhung gi minh tn va loa bo ncm
tn cua minh.
Ncu chi tn vao hcn tuong huu hinh cua hoan canh tam tho vi
su bam luycn vat chat, chung ta sc khong thc nhan ra nhung pham
tnh tham sau, vo hinh cua tam tr tuc. Iay la vi chung ta tn tuong
manh mc vao chan ly cua quan ncm ao tuong chnh minh va khong
tn vao nhung gi khong thc nhan thuc. Chung nao chung ta con khong
tn tuong vao nhung pham tnh tr tuc bao la, thi chung ta sc con b} sap
bay trong su khong tn cua minh va sc khong co ga tang hcn tuong
nhc nhang, vo hinh luon cho nang luong tch cuc va khuycn khch
chung ta chuycn hoa hcn tuong thong thuong cua minh.
1ham ch du mat trang chcu sang trong bau tro vo anh sang ro
rang, thi mat nuoc khong trong trco sc khong thc phan chcu no. Ngay
ca du tam tr tuc co nhung pham tnh ph thuong trong do chung ta co
thc co ncm tn, chung ta sc khong thc nhan ra chung ncu chi tn vao
nhung quan ncm chc chuong cua tam manh mun, nh} nguycn, thong
thuong. Ncu khong thc phan chcu nhung pham tnh bao la cua tam tr
tuc, chung ta sc khong thc nhan ra ban chat cua nhung pham tnh nay
hoac tim thay chung trong chnh minh. Ncu chi hoa ngh mot cach b
quan, nhung tnh chat cua hoa ngh va b quan sc phat snh. 1hinh
thoang chung ta gap nhung nguo gay ra nang luong kho ch}u, khcn
chung ta khong thc hcu lam sao dc o vo ho tham ch chi mot phut.
Ho co nang luong kho ch}u nay vi da khong kct no vo tinh thuong va
ncm tn tam lnh thanh t}nh trong nhcu kcp ncn nguo khac phan
khang vi su nang nc hoac gay han cua ho.
Co nhcu phuong phap ga tang nang luong tch cuc, nhung hung
manh nhat la tao ra tinh thuong va ncm tn phat snh tu nang luong
tr tuc bon nguycn vo hinh. Ncu kct no qua ncm tn dcn su bao la

137
tham sau lcn tuc cua tam, nhung pham tnh nhc nhang, hoa nha, cm
d}u cua nang luong tr tuc co thc no hoa. 1nh tuy cua tinh thuong la
long b cua nhung bac scu pham luon ban nang luong vo nhung pham
tnh tch cuc, khong thc nhan bct. Nhung nguo da duoc ban phuoc
bo nang luong tr tuc cua nhung bac scu pham trong nhcu kcp co
nang luong lam song dong va tuo mo cho nguo khac. Hay nhin
nhung nguo nay co mot anh huong tch cuc. Kh co mot no kct sau
sac, kct qua la vo luong. 1hco l}ch su, ngay ca kh kh chu o 1at b} kc
thu bat gu, cac Nga van hanh phuc va thu dan nhu mot dau hcu cua
v} tr cac Nga, nang luong tinh thuong van gu nguycn rong mo va ban
phat.
Ncu khong co ncm tn vao luc chct, chung ta gong nhu loa vat
khong tu luc duoc va ngo ngan vi su bam luycn vao vat chat hcn huu,
ngay ca du mo vat chat, bao gom than nghcp cua chung ta chac chan
tro thanh ph vat chat. Chung ta sc khong co muc tcu, vo ban dong
hanh duy nhat la su so ha. Kh ga lao, chung ta co thc co tim mot
nguo ban cam thong su vo luc nhu minh cung khong co con mua cam
lo ban phuoc nhc nhang cua nhung bac scu pham. Ncu chi dua vao
nguo khac dc tac dong nang luong cua minh cho su thoa man nhat
tho thay vi co ga tang nang luong tch cuc bcn trong, chung ta sc
khong bao go ngung lc thuoc vao nhung hoan canh bcn ngoa, ma
chung luon khong tn cay va co thc thay do. \i tho qucn doan kcn
cua minh, chung ta thuong khong muon nghc bat cu nhung gi vc ca
chct. \i su so ha cua minh, chung ta co nc tranh no qua su tri don cua
su khong nghi vc no. Khong co ncm tn, chung ta khong thc khong so
ha vc ca chct, vi su vo uy that su xuat phat tu ncm tn.
\i tho qucn cua nghcp truoc, tham ch ncu chung ta khong
nhan ra chu Phat khong tach ro hay khac bct vo minh, chung ta van
sc phat trcn tho qucn tch cuc nho tn vao cac Nga va cau nguycn
dcn cac Nga vo long tn sau sac, sc dcm la nang luong tch cuc. Ncu
nghi tuong vc chu Phat nhu nhung nguo ban dong hanh an u nhat

138
ma chung ta co thc quan tuong va cau nguycn thco truycn thong minh
d thco, thi to thcu chung ta cung khong lc thuoc vao hcn tuong snh
tu vo thuong, mong manh. Chung ta dang nuo duong chung tu gac
ngo. Nhung ncu b} xao lang vi co nam bat mot on 1on huu hinh, bcn
ngoa, cu nhu on 1on la mot do tuong, ma khong nhan ra v} on 1on
vo hinh ngu ngam trong chnh tam minh, chung ta sc khong nam bat
duoc y nghia cua on 1on thuc tc.
1u quan dcm cua nguo Phat tu, on 1on chua bao go khong
no kct vo tam thanh t}nh cua chnh ho. Ic thay do tho qucn thong
thuong thanh tam gac ngo, nguo Phat tu cau khan lnh kcn cua on
1on bcn ngoa trong thuc hanh, luon tn rang on 1on nay bat kha
phan vo on 1on cua Phat tam tr tuc chnh ho. Iay la quan dcm
trong mo thuc hanh on 1on cua tn do dao Phat, trong do on 1on
va hanh ga tro ncn bat kha phan. Kh dat duoc tu tn vo uy ma chu
Phat phan chcu tu tam tr tuc cua chnh chung ta, thi khong co khac
bct gua hcn tuong bcn ngoa va bcn trong, va khong phan bct gua
on 1on bcn trong va bcn ngoa, vi tam thi thoat kho nh} nguycn va
gong nhu bau tro. 1n tuong dcu nay, chung ta pha tim v} Phat qua
thuc hanh cua chnh minh, va pha thuc hanh vo ncm tn cho dcn kh
hinh tuong bcn ngoa va bcn trong tro ncn vo phan bct.
Io vo chu Phat toan gac xuat hcn trong than tuong vo duc,
nhu vc ngoa cua Iuc Phat 1hch Ca Nau N trong y ao tu si, hoac
trong than tuong go duc, nhu vc ngoa cua Phat Km Cuong 1at Ioa
trong tu thc hop nhat vo pho ngau hay Iuc Lcn Hoa Sanh vo nhcu
pho ngau tr tuc va tuy tung bao quanh, nhung hinh tuong nay chua
bao go duoc tao ra bo tam nh} nguycn. Cac Nga xuat hcn tu hu
khong vo dau vct cua Phap 1han, gong nhu su phan chcu cua mot
guong dcn chung ta tu nang luc vo chuong nga cua no dc phan chcu
hoan toan va khong b} chc am. Nhung pham tnh ph thuong cua chu
Phat khong thc ngay ca b} tuong tuong cua con nguo vo quan ncm va
nguycn to tho nang. Nhung qua su no kct cua gao ly va phuong phap

139
scu pham, nhung hinh tuong cua chu Phat co thc nhan bct la chua
tung khac bct vo ban tanh cot tuy cua chnh chung ta.
Ncu tn vao su lcn tuc cua tam, chung ta duoc ga thoat kho
tho qucn cua tnh b quan. Io vay, qua su lac quan cua ncm tn chung
ta co thc tao ra hoan canh nghcp tch cuc dc knh nghcm hcn tuong
cua nhung co cao hon, dc snh lam than nguo quy bau, hoac chuycn
thanh on 1on trong co t}nh tho. Chung ta cung co thc co ncm tn
rang nhung huong dan scu pham co thc ga thoat chung ta kho dau
kho cua cuoc song nay. 1hco chan ly tuong do thuc tc, chung ta co thc
nghi rang nhung bac scu pham muon chung ta duoc gac ngo. 1rong
pham v cua thua nguycn nhan, dcu nay la su that cho chu o 1at co
muc tcu bao la dc hoat dong khong thcn v} vi lo ch cua tat ca chung
sanh. nhung khong co muc dch trong su toan gac cua thua kct qua,
ncn khong co khac bct gua nhung o 1at va chu Phat, nhung bac
luon an tru trong tnh bat nh}, trong hcn tuong cua co Phat bao la.
Cung luc, su lo ch chi xay dcn tu nhcn cho hcn tuong cua nguo
khac, khong muc tcu va vo long b vo chuong nga. 1ham ch nhan
thuc cua hinh tuong hoat dong thanh t}nh cua chung ta chi la cach no
kct cua minh dcn an phuoc khong can no luc cua chu Phat.
Io vo tnh doan kcn da co lcn tuc trong nhcu kcp, va do vo
vcc ap dat ncm tn vao chnh tr} va su binh dang xa ho cua tho da
suy hoa nay lcn mot binh dcn tam lnh, nhcu nguo khong thc chap
nhan co ncm tn vao nguo khac. o vi chnh ban nga cua ho, y ncm
nay gay ra quan ncm dc doa rang nguo khac la tot hon ho. 1ham ch
du ho no ho tn vao y ncm binh dang vo nguo khac, nhung thuc ra
vcc chan ghct quan ncm uu vct cua nguo khac co nghia ho khong
muon cam thay bat binh dang vo chnh ho. Icu buon cuo la ngay ca
kh ho nghi tuong manh mc vc dcu nay thi luon ton ta tinh trang bat
binh dang khong thc tranh kho gua chung sanh. Io la ly do ta sao
luon co mau thuan va chua bao go cung nhu sc khong bao go ton ta
su cong bang trong bo canh chung cua thc gan nay.

140
Co duoc ncm tn la vo cung kho do vo nguo thong tuc, nhung
nguo nghcn cuu vc hc thong suy nghi hoac thc gan hoac tam lnh
nham muc dch xay dung danh tcng cho ban nga thong thuong cua
chnh ho, vo tham vong phat trcn nhung quan ncm cua cuoc song
nay. Ho khong thc tcp nhan an phuoc vi chi thcm vao ban nga thong
thuong cua ho va cung co nang luong tcu cuc. Io la dcu ta sao da
duoc no trong nhung gao ly tantrc:

8a/ / o}aa/ oac sa ve/ dao} ce //ac o}//a caa
bao /ao/ //o/ /aao},
T// o}aa/ dc }ao da/ daac /a/ d/a. ///ao/ /aa
Hcac, ba/ ca o}aa/ oac cc o/em //o //eo d/o/ ca/
mc/ /am dao }/ao,
T// o}aa/ dc }ao da/ daac /a/ d/a.
8a/ ca o}aa/ oac sa o}// ca //a/ o/em /ca,
T// o}aa/ dc va cac/ c/ec da/ /a/ d/a.

Y nghia cua ncm tn la thay nhung pham tnh trong nguo khac
la ph thuong va uu vct hon chnh minh. Co ba loa ncm tn: ncm tn
khong ly do tao ra tam trong sang, gong nhu mot dua bc ngay tho vu
thch vo hcn tuong thanh t}nh bcn trong mot cung dcn dcp dc; ncm
tn cua khat khao tcp nhan nhung pham tnh uu vct; va ncm tn cua
su hoan toan tn vao nhung bac scu pham khong chut ngh ngo, dc
chung ta co thc nhan duoc an phuoc va tro thanh nhu cac Nga. Ic
nhan ra nhung pham tnh tr tuc cua chnh minh, chung ta pha dua
vao nhung hoan canh tch cuc bcn ngoa, trong truong hop nay co
nghia gap duoc nhung nguo co thc chi bay con duong dung dc lam
dcu nay. Khong co su dan dat cua ncm tn, thi khong thc bct cach
lam dcu nay thco con duong dung. Chung ta pha co ncm tn dc mo
ra pham tnh cua Phat tanh chnh minh. 0ua vcc co ncm tn vao v}
thay, bac da pho bay con duong dung cho dcn kh chung ta hoan toan

141
tu tn, do tuong bcn ngoa cua ncm tn hop nhat vo v} Phat bcn trong
cua chung ta.
Nhcu nguo doan kcn nghi rang ncu co nguo nao truoc do la
mot nguo doan kcn tho quy y no Phat, ong ta pha duoc tay nao. Ho
cam thay rang Phat gao co qua nhcu anh huong trcn tam ong ta vi
hcn tuong cua ong ta khong con bo sung cho chnh ho. Nhat la ncu ho
nghi ong ta dang thay do nhu mot kct qua cua thuc hanh ong ay, ho
thay dcu nay nhu mot bang chung cua vcc tay nao ma khong suy nghi
rang mo thu va mo nguo dcu luon thay do va khong thc tranh duoc,
du chu y hay khong chu y. 1u vcn canh cua tn do dao Phat, muc dch
cua thuc hanh la thay do hcn tuong nh} nguycn, ao tuong cua chung
ta. Ncu co a do thay do thi co thc la mot dau hcu tch cuc, ncu ong ta
thuc su gam d ban nga va bam luycn vao quycn luc thong thuong
trong do nay khong toan tnh hay dao duc ga, va ga tang nang luong
tr tuc cho lo ch bat tan. 1rong thuc tc, tat ca hcn tuong cua chung
sanh trong pham v quan ncm va tho qucn nghcp dcu dang duoc tay
nao. Chi nhung no dung dang duoc tay nao la khac bct. Kh chung ta
quycn d}nh dua vao nhung phuong phap tr tuc cua dao Phat dung tam
chuycn tam, thi khong pha la dang tay nao vo mot quan dcm sa lac,
thc gan; no la su tay sach tam vo cam lo cua quan dcm tr tuc, d vuot
lcn tho qucn nghcp do thay do hcn tuong thong thuong cua chung
ta thanh hinh tuong thanh t}nh cua tr tuc.
Ncu khong co ncm tn va chi muon tim hcu vc nhung quan
ncm tam lnh tu mot quan dcm van hoa, chung ta co thc tro thanh
cha li va vo cam vo gao ly tham sau ma khong tung thuc su hcu
chung. at cu nhung gi duoc hoc duong nhu co thc tro thanh qucn
thuoc va nham chan ncu no khong duoc no kct vo su xuat hcn ph
thuong cua nang luong tr tuc thanh t}nh. Nhung gi hoc duoc tu thuc
hanh tao ra ncm tn khong thc lay dong va luon khong toan tnh.
Nhung ncu chi muon tim hcu ma khong co ncm tn, chung ta sc
khong quan tam dcn thuc hanh thuc tc bang vcc chi lo nam duoc y

142
tuong cua nguo khac, dcu nay chi thcm nhung quan ncm khong
mach lac va tri trc cua chnh minh. 1ham ch ncu chung ta nhan duoc,
nghcn cuu, hoc ho, va suy nghi vc nhung gao ly, chung ta sc khong
co knh nghcm tam lnh tch cuc ncu khong co ncm tn va khong
thuc hanh chung. Io suy nghi rang minh bct nhcu hon nguo khac,
day chi la su nguy hcm cua vcc xay dung kcu man tha qua cua mot
ban nga hoc ga khong that. at ky nhung gi duoc bct nho tr thong
mnh thong thuong dcu dang thay do va sc tcu hao vi no thay do.
Nhung quan ncm thong thuong khong kct no tu tam tr tuc khong
thc ga nghia tr kcn bat tan, khong co mot quan dcm bao la, ngay ca
nhung y ncm vc Cao Phap cung co thc su dung sa dc chong do cho
ban nga snh tu cua minh. 1rong cach nay, tham ch nhung pham tnh
tam lnh co thc dc dang tro thanh do ngh}ch vo chung. Co mot ncm
tn thuc su la rat kho.
\o nguo binh thuong, tr kcn gay ra nhan thuc chc am do tao
ra su bam luycn vao nhung gi duoc bct, ga thch su nhan thuc cua
hcn tuong vo go han khac qua su chap chat nay vo mot trong tam
dac bct. Nhung ncu chung ta thuc hanh vo ncm tn, ban nga co thc
duoc t}nh hoa qua vcc thao go xuat phat tu vcc bct rang mo hoan
canh dcu la huycn. Icu nay ga thoat chung ta kho mo bam luycn,
dc khong bao go b} kct trong mot no dac bct sc chc am nhan thuc vc
nhung no khac cua minh. Khong gi co thc tac dong dcn chung ta vi
mo su la su pho dcn cua tr tuc, do la suo nguon cua ncm tn tu
nhcn, scu pham, vo phan bct.
Khong chi co tr kcn b} su dung sa. 1rong cach nay, mot so
hanh ga cung lam dung nhung knh nghcm cua thuc hanh. 1hay vi
ga thoat su bam luycn vao knh nghcm cua ho qua hu khong rong mo
bao la, ho bam chap mot cach am anh vao nhung knh nghcm cua
minh vo ban nga thong thuong va ga tang vcc tu cho minh la dung,
tao ra mot ban nga thanh nhan khong that. 1r tuc vo chuong nga,
nhan bct khong bam luycn xay dcn qua an phuoc cua suo nguon ncm

143
tn, do la thuc hanh trong mot cach don gan khong b} lam lac trong
nhcu quan ncm b}a dat. Icu nay khong gay ra nhan thuc chc am vi
no khong bam luycn. Su bam luycn la chung tu cua mo chc am.
1ham ch ncu khong thc nhan ra nhung pham tnh tr tuc vi
nghcp chc am cua vcc tn vao thuc ta huu hinh cua minh, chung ta
van pha quyct d}nh rang chi vi minh khong nhan thuc nhung gi thuc
tc o do. Chung ta pha tn tuong manh mc rang ngay ca du chung ta co
vc khong no kct, chung ta van co thc no kct. Kh o trong bong to,
chung ta dcn ngon dcn dc thap, ro anh sang ngon dcn chcu tro la
minh. Chung ta pha su dung no luc, vi ncm tn dua vao muc dch. \o
ncm tn, chung ta co thc vcn buc man tnh hoa cua Cao Phap.
Ncu co ncm tn vao nhung bac scu pham, tu dong chung ta muon
nghc nhcu hon vc nhung pham tnh cua cac Nga. 0ua vcc nghc nhcu
nay, chung ta sc b} anh huong bo nhung pham tnh va co gang d thco
guong cac Nga, pho bay cach chung ta chi co thc ga tang nhung pham tnh
nhc nhang, vo tan, tch cuc cua tam tr tuc. Cong nhu con mua ho phuc va
ga tang mot con song, vcc co ncm tn dc ga tang nhung pham tnh thanh
t}nh, tu nhcn nhu Iuc Phat la dcu can thct.
at cu nguo nao co muc dch dat duoc gac ngo vi lo ch cua tat
ca chung sanh dcu pha co ncm tn, d thco muo guong mau cua ncm
tn trong knh dcn duoc Iuc Phat 1hch Ca Nau N da ban: khong bao
go mct mo, gong nhu mot cay cau mang cho nhcu ganh nang ma
khong hc than van; khong hc buon, gong nhu mot con tau khong no
la cho qua nang, chang hc thay do tu bat ky hoan canh nao, gong nhu
mot ngon nu; khong tang hay khong gam, gong nhu tnh chat cua
mat tro, v.v.. Ngoa ra, nhu Iuc Phat 1hch Ca Nau N da no:

N}aa/ //co} cc o/em //o
K/co} //e cc C/ac l/ap /rao} ///ao/ //o/,
C/co} o/a /a/ }/co} b/ /aa ///ea
K/co} //e oa mam vao/.

144
Y d}nh co ncm tn tao ra ncm tn. Not y d}nh ro rang la cuc ky
quan trong trong mo Cao Phap vi no tap trung nang luong va vach ro
muc dch dc chung ta co thc dat duoc no. Khong co y d}nh, nang luong
b} lang ph, khucch tan va mat mat, ngan can bat ky su thanh tuu nao.
Ncu co y d}nh thuc hanh manh mc dc dat to gac ngo, chung ta co thc
cong hcn mo hoat dong cua minh huong dcn y d}nh nay.
Y d}nh cua chung ta la go han, thi kct qua sc go han bang
chung ay. Ncu chung ta co mot muc dch bao la, khong a co thc ngan
can su thuc hcn cua no vi suc manh khong thc ngan chan cua tam tu
nhcn. Icu nay duoc bct ro rang tu nhung hoat dong cua cac bac scu
pham. Ncu chung ta muon gup do va phuc vu nguo khac qua tinh
thuong, va tro thanh nhu nhung bac scu pham qua ncm tn bang
cach cau nguycn va cung duong dcn cac Nga, khong mong do phan
thuong lap tuc, co that, thi mot ngay, nang luc cua muc dch bao la nay
sc tro ncn vi da nhu muc tcu mong uoc, cau nguycn, va cung duong
cua chung ta.
Not so hanh ga duong nhu co y d}nh tot co thc pho bay nhung
dau hcu cua lo lam bcn trong kh ho gap hoan canh. Chang han, mot
so nguo duong nhu co thc co y d}nh ga thoat tat ca chung sanh,
nhung y d}nh chnh cua ong ta co thc thuc su la mong uoc vi uy tn
tam lnh xuat phat tu cam xuc kcu man. 1uy nhcn, ncu phat hcn
dcu nay trong chnh minh, ong ta co thc chuycn hoa no nho suc manh
cua y d}nh, su dung cam xuc dc chuycn dcn Cao Phap. 0ua anh huong
cua Cao Phap, nhung cam xuc co thc duoc thay nhu chung thuc su la.
Nho an phuoc hcn dcn lcn tuc cua v} thay tr tuc trong tam chung ta,
nam cam xuc co thc tro thanh nam tr tuc.
Not so nguo bat dau thuc hanh va no rang ho khong cam thay
bat cu dcu gi ncn ho ngung thuc hanh. Iay la vi muc tcu chnh cua
ho la tao ra cam gac dc ch}u va hanh phuc trong do nay hon la dat
duoc gac ngo, do la su cao quy ph thuc chat, bat tan vuot lcn cam
nhan nhat tho. Iu la nhung cam xuc thay do, va bat cu nhung gi thay

145
do dcu khong ga tr}, mot so nguo ncu khong cam thay duoc nhanh
chong tot hon, ho danh mat ncm tn cua ho. Icu nay xay ra vi tho
qucn doan kcn tn vao su quan trong cua cam nhan nhat tho va khong
tn vao tr tuc ph thuc thc xay dcn qua thuc hanh. Ho khong nhan ra
rang su ycu duo cua thuc hanh ho khong pha la lo cua Cao Phap, ma
chi la lo cua y d}nh chnh ho, thcu ncm tn, va su chn muo cua
nghcp tcu cuc truoc ngan can ho thuc hanh. 1uy nhcn, ngay ca ncu
ngung thuc hanh, ho sc khong co mot do tr} cho cam xuc kho ch}u va
nghcp khong may cua ho sc tcp tuc. 1hay vi ngung thuc hanh, ho
pha do dcn vo nhung chuong nga nham ga thoat kho chung dc
dat to gac ngo. Io vay, tham ch ncu mong muon co nhung cam xuc
tch cuc trong do nay, ho co thc tao ra chung nho tcp tuc thuc hanh,
gay ra hcn tuong tch cuc. Nhung cam xuc tu nhcn tro thanh tch cuc
va tam tro ncn manh mc hon qua nang luong cua y d}nh va su tan tuy
cua ncm tn. Io khong chay thco cam xuc tcu cuc cua khoanh khac
dau tcn ma co gang lap tuc thay do no bang nhung suy nghi cua Iuc
Phat va thco do khoanh khac thu ha tro thanh tch cuc va khoanh
khac dau tcn da d. 1am chi la ao tuong kh no con nh} nguycn. 1anh
gac duy nhat cua tam la tanh Khong va khong ton ta o bat ky dau. Io
an tru trong nhan thuc cua tam bat nh}, su tcu cuc khong hcn huu.
Cao Phap ho tro va dong vcn chung ta nhat tho ngang nhau
trong cuoc do nay, tao ra su thanh binh. Nho thuc hanh vo ncm tn,
tam duoc anh huong bo nhung quan ncm cua nhung pham tnh cac
bac scu pham tao ra nang luong tch cuc trong knh mach, kh, va tnh
tuy cua than thc. 1rong cach nay, Cao Phap gup chung ta ngay ca ncu
chi xcm lo ch nhat tho cua no thco su do luong doan kcn cua than
thc tch cuc va tac dong cua tnh than. 1hinh thoang, kh nguo ta
khong hanh phuc vi nhung hoan canh b tham va bat hanh, khong a
co thc gup do ho cam thay tot hon. Ho chi co thc tu thch ngh bang
cach tn tuong vao on 1on va thcn d}nh. Sau do, ho co thc d dcn ban
tho va chuycn hoa nhung hoan canh cua ho qua quan tuong va thcn

146
d}nh, va su thuc hanh co thc dcm la bat cu nhung gi ho can. Ncu co
thc an tru trong tam bat nh}, ho khong thc tim thay tam nh} nguycn
cua ho, ncn tim thay bat cu su b tham hay cam xuc nh} nguycn la dcu
khong thc co.
Nac du tot nhat la thuc hanh vo cam xuc, ncu chung khong phat
snh, vcc nghi rang thuc hanh cua minh khong co hcu qua la khong
khon khco. Hoac cam xuc ngu ngam, hoac thay ro, kho ch}u, hay dc
ch}u, chung chi la su dcn ta cua nhung hoan canh va, do vay, la khong
thc doan truoc. Ncu vi su tri don, co nhung cam xuc kho ch}u nhat
tho, chung ta co thc b} bo ro va tuc gan khcn nhung cam xuc kho
ch}u xay dcn qua hoan canh nay. Chung ta co thc tao ra cam xuc mot
cach chu y ncu muon co cam xuc dc ho tro thuc hanh cua minh.
Nhung khong cho do hay lc thuoc vao cam xuc, chung ta chi pha thuc
hanh va thuc day chnh minh tcp tuc. 1huc hanh co nghia bat chap
hoan canh nao xay ra, chung ta khong dung thuc hanh cho dcn kh
thuc hanh duoc chuycn hoa mot cach tu nhcn thanh trang tha khong
thuc hanh, do la su gac ngo.
Nhung cam xuc b} lang ph tru kh chung ta co thc su dung
chung cho thuc hanh. Ncu dang thuc hanh, thi tho gan va nang luong
cua chung ta khong bao go lang ph vi tao ra chung tu hcn tuong Phat
tch cuc. \o su tan tam, ncm tn, va sung knh suy nghi cua chnh
minh la bat kha phan vo Iuc Phat, chung ta pha thco do tam minh.
at cu luc nao cam xuc manh mc xay dcn qua hoan canh, chung ta
pha lap la suy nghi cua Iuc Phat va quan sat tam minh. \i cam xuc
khong hcn huu o bat cu dau ma chi la tho qucn, chung bcn mat tu
chung. Ncu chung ta nghi vc hcn tuong lcn quan nhu nhung cam
xuc, hcn tuong lcn quan sc ga tang. Ic dat duoc gac ngo, chung ta
co gang qucn d bat ky nhung lcn quan nao. Chung nao con tho qucn,
chung ta khong thuc hanh dcu nay bang vcc phot lo hay tu cho hcn
tuong lcn quan, ma qua thcn d}nh, cho dcn kh chi co mot tam duy
nhat trong sang trong do khong hcn huu ban nga hay chan ly tuong

147
do. Kh co hcn tuong cua chan ly tuong do, chung ta co thc cau
nguycn va cung duong Iuc Phat. Nhung kh chung ta hoa tan vao Iuc
Phat hoac Iuc Phat tan hoa vao chung ta, thi Phat khong khac ma la
bat kha phan vo chung ta.
1ham ch nhung cam xuc tcu cuc co thc duoc su dung cho thuc
hanh. Khong co van dc tcu cuc kh cam xuc duoc chuycn hoa. 1hco
gao ly uu vct cua Ia 1hua, vi tr tuc la ban chat thanh t}nh cua su
dam mc. Su dam mc la bcu th} cua tr tuc hcn dcn trong tam chung
ta. Khong co dam mc, tr tuc khong thc duoc go thcu. Ncu hcn
tuong snh tu xay ra, no chi co nghia la dam mc duoc thay ro vi chung
dang duoc su dung va tr tuc thi ngu ycn. Io la kh tr tuc trong mo
chung sanh ngu ycn nhu vay duoc go la Phat tanh. Ncu tr tuc duoc
kha mo, du qua nghcn cuu trct hoc hay ngo trong v} tr da d}nh cua
tam bat nh}, va du duoc d}nh danh vo nhung ngon tu tho hay tc, su
kha mo nay xuat phat tu vcc chu y vo tam tinh thuc, do la su huong
dan dcn cot tuy cua dam mc. Kh tam tinh gac khong thc dcn ta duoc
nhan ra qua ncm tn vao ngu cua cac bac scu pham, tr tuc ph
thuong tu nhcn no hoa khong co bat ky no luc chu y nao. Nhu Nga
Iharmabhadra toan gac da no:

8aa /ra/ //co} cc //o/ dao} rc rao}
N/ao} oc /ca //ap mc/ oa/.

Io kh nhung knh nghcm cua thuc hanh duoc nhung hanh ga
mo phong cho nhcu quan trong va bam luycn vao chung. Nhung
trong thuc tc, mac du nhung knh nghcm dong vcn chung ta co ncm
tn dc co thc vuot lcn hcn tuong snh tu thong thuong, co nhung knh
nghcm co nghia van con no kct vo vat chat. No knh nghcm chi
hcn huu trong mo lcn quan dcn con duong gac ngo cua hanh ga va
khong lcn quan dcn kct qua cua gac ngo, vi chung van con hcn huu
trong nhung hoan canh. Chung nao con bam luycn thi con co knh

148
nghcm. No thuc hanh co muc dch ga tang nhung knh nghcm mo
dc ga thoat chung ta kho nhung knh nghcm truoc, cho dcn kh
chung ta thoat kho mo knh nghcm dc dcn pham tnh tu nhcn cua
gac ngo.
No nguo chung ta pha tim thay can ban cua ncm tn tu chnh
tam minh. \i nhung pham tnh cua tam tr tuc va hinh tuong cua chu
Phat la vo chuong nga, khong co kct thuc cho ly do co ncm tn. Cao
ly cua nhcu ban van Ia 1hua boc lo rang mo chung sanh dcu co Phat
tanh va co thc gong nhu v} Phat toan gac. \ du, trong gao ly cua
Lttara 1antra, ba ga thch nay da duoc truycn. 1hu nhat, Phat tanh
xuat hcn tu tam cua mo chung sanh. Icu nay co nghia chung ta co
thc co ncm tn rang tat ca chung sanh dcu co tcm nang cua tam gac
ngo. 1hu ha, tu tanh nay khong khac vo ban tanh cua bat ky chu Phat
khac nao va nhung pham tanh khong nho cung khong lon hon, khong
cao hay thap hon, hay bat ky pham tanh nao co thc phan bct vo chu
Phat. Icu nay co nghia chung ta co thc co ncm tn rang, trong mo
chung sanh bao gom chnh chung ta dcu co day du tcm nang cua Phat
qua hoan man. 1hu ba, tat ca chung sanh dcu la nhung v} nam gu
dong truycn tnh tuy cua chu Phat. Icu nay co nghia chung ta co thc
co ncm tn rang dong truycn nay khong co nguo so huu va duoc nam
gu bo mo chung sanh qua Phat tanh san co, dcu nay pha duoc chap
nhan la hoan toan dung.
Co thc ho rang ncu chung sanh co Phat tanh tu kho thuy, thi ta
sao nhung pham tanh bao la cua chu Phat la khong thay ro trong ho
nhu trong Iuc Phat: Chung khong duoc thay ro chi vi chung sanh
khong bcu hcn su tu pho dcn cua Phat tanh vi su chc am thcu ncm
tn cua ho. Nhung pham tanh ph thuong cua chu Phat luon thay ro vi
khong ao tuong va khong phan bct vo su pho dcn cua gac tanh. Chi
la vi chung sanh kct nhung pham tnh bao la san co nay thanh vat chat
chc am khcn chung khong duoc thay ro. Nhu dang chcn thang trong
mo phuong, Npham Chhoglc Namgyal da no, mot thanh kcm co

149
nang luc cat, nhung nang luc nay nhat tho khong dc thay kh kcm
con trong bao. Not buc guong khong gon nho co nang luc phan chcu
vo han, nhung nang luc nay nhat tho khong dc thay kh guong con dat
trong hop. Ncu thanh kcm duoc tuot kho bao hay tam guong duoc
dcm ra kho hop thi nang luc nhung pham tnh cua no tro ncn dc nhan
thay. Kh Phat tanh duoc nhan ra va su dung, chung sanh tro thanh
tuong tu nhu Iuc Phat.
Su tinh gac cua Phat tanh tu dong khuycn khch ncm tn kha
mo trong thuc hanh. Ngay ca du tam van con tam tho b} chc am qua
nhung tho qucn nh} nguycn, va tanh gac vo chuong nga, khong dau
vct, hoan toan trong sang, vo hinh, chua duoc nhan bct day du, thi van
co mot no kct gua su thcn d}nh cua tam thong thuong cua thuc hanh
va gac tanh thanh t}nh cua da hu khong, gong nhu mat nuoc phan
chcu bau tro. Nac du bau tro la vo tuong va ph chuong nga, mat
nuoc phan chcu hinh tuong bau tro gong nhu su phan chcu cua tam,
ga thch va bcu th} da hu khong. Io vay, gong nhu bau tro vo hinh
co thc duoc phan chcu trong nuoc, thi tam tr tuc co thc duoc phan
chcu trong tam du tam van con b} chc am.
1hco gao ly no Km Cuong 1hua, ngu uan: sac, tho, tuong,
hanh, va thuc la nam ga dinh Phat cua than Nhu La, ngu lcn hoa,
tam tr tuc km cuong, pham tnh quy bau, va hoat dong hoan man toa
khap (ngu bo Phat: Phat bo, Lcn Hoa bo, Km Cuong bo, ao bo, Yct
Na bo hay 1ac Nghcp bo). at cu nguo nao gu go nguycn (samaya)
Km Cuong 1hua nhung khong nhan ra duoc dcu nay la dang pha vo
go nguycn thu tam cua muo bon go nguycn Km Cuong 1hua. Lo
nguycn nay no rang chung ta khong thc xuc pham ngu uan vi chung
thuc su la su bcu hcn cua nam ga dinh Phat.
Ncu chung ta ho lam sao ngu bo Phat la hcn huu trong ngu
uan, cau tra lo la chung sanh chi xay dung ngu uan do khong nhan ra
ngu bo Phat. at ky nguo nao dat duoc gac ngo khong thc tim thay
bat cu thu gi khac hon ngu bo Phat. Ngu uan thong thuong khong hcn

150
huu. Icu nay duong nhu khong thc co vi su hcu sa rang ngu uan co
thc tach bct kho ngu bo Phat, vi chung co thc ton gam, huy hoa,
snh ra va chct d. 1huc ra, tu kho dau vo thuy ngu uan la ngu bo Phat,
bat kha phan, vo phan bct, bat snh va bat dct, ncu chung ta chi tn
rang bat ky quan ncm nao khac dcu la hcn tuong nhat tho cua tho
qucn xuat phat tu khong nhan ra on 1on cua nam ga dinh Phat bat
hoa.
Kh dat duoc on 1on, nam v} Phat tuong tu nhu tam tinh gac
cua chung ta, vuot lcn vat chat va su co thc huy hoa. Kh mo hinh
tuong duoc chuycn hoa thanh ban chat duy nhat cua tam minh, do
hoan toan la v} on 1on tu nhcn, khong co gi con dc la cua nhung kct
tap nh} nguycn (uan), do vay, a tach bct ra: A suy gam: A duoc snh
ra: A chct:
Co vo so tcn go cho nhung pham tnh khac nhau cua on 1on,
nhung nhung pham tnh nay co thc tong hop hoa thanh ba pham tru
kho nguycn va su xuat hcn cua on 1on. Kho nguycn cua on 1on la
khong gan bao la trong sang. Khong a co thc tac dong no, ncn no la
tr tuc anh hung chcn thang vo dcu kcn. No la su chcn thang vi ngu
uan thong thuong va ma quy cua tho qucn nh} nguycn b} danh ba bo
vu kh huy dct cua su gac ngo tr tuc on 1on.
at cu xuat hcn nao tu kho nguycn cua tr tuc chcn thang anh
hung trong sang nay dcu la su phan chcu, ncn bat ky am thanh, sac
tuong, hoac tinh gac cua phan no hay hcn mnh vo chuong nga phat
snh pha la su chcn thang. Iay la ban tanh cua on 1on, do la hinh
tuong tu nhcn hoan toan thanh t}nh.
Su xuat hcn cua on 1on nhu Iuc Phat 1hch Ca Nau N, Iuc
Lcn Hoa Sanh, 1ara, \a|rayogn, Saraswat, Nandarava, Ycshc 1sogyal
va vo so nhung bac scu pham luu xuat an phuoc vo am thanh, sac
tuong va tinh gac cao nhat trong pham v hcn tuong cua chung sanh
dc lam lo ch ho. Nhung buc tuong, do tuong thcng lcng, ngu tr tuc
trong hinh thuc cua gao ly khau truycn hay ban van, nhung dcn tho

151
lnh thcng, va kcn thanh t}nh cung dcu la su bcu lo cua on 1on xuat
hcn dc chung sanh co thc t}nh hoa nhung chc am va tch luy cong
duc, tr tuc.
Nhung luu xuat khac nhau cua on 1on co thc bcu hcn trong
nhung nguycn to cm d}u dc an u chung sanh, nhu cay co va nhung
no tru an kh ho can bao vc, hay thuc pham kh ho b} do. Kh chung
sanh can mot ho tro dc cu tru, on 1on co thc xuat hcn trong nguycn
to dat nhu mat dat. Kh chung sanh can uong, on 1on co thc xuat
hcn trong nguycn to nuoc dc la ho hct khat. Kh chung sanh b} lanh,
on 1on co thc xuat hcn trong nguycn to lua dc gu ho duoc am. Kh
chung sanh mct mo vi nong, on 1on co thc xuat hcn nhu nhung lan
go nhc nhang trong nguycn to go dc lam mat va lam ho khoc la. Kh
chung sanh trong ham ho cua su chan nan nga long, on 1on co thc
xuat hcn nhu hu khong dc ga thoat ho.
Ngay ca du on 1on tu nhcn la khong thc huy dct va co vo
luong pham tnh, bat cu nguo nao khong tn va khong co ncm tn vao
dcu nay vi tho qucn cua ao tuong sc luon tu huy hoa minh bang vcc
d tu snh tu dcn luan ho. Nhung do tn vao nhung pham tnh vo song,
khong thc can kct, khong thc nhan thuc cua tr tuc on 1on, Phap
1han lnh thcng duoc nhan ra.
Cho dcn kh khong con bat ky hcn tuong snh tu nao, chung ta
co thc dua vao tr tuc xuat phat tu hoan canh. Icu nay nghia la chung
ta dua vao hoan canh cua v} 1hay, gao ly, va chnh tam minh dc ga
tang nhung pham tnh tr tuc cho dcn kh nhan ra va an tru vo su tu
tn trong tr tuc tu toa sang. \o ncm tn xac quyct vao su bat ba cua
Ia \cn Nan, chung ta co thc nhan ra rang tam khong ao tuong la tam
tinh gac, y thuc khong ao tuong la tam tr tuc, va ncn tang cua mo
hcn tuong khong ao tuong la su bat kha phan trong sang cua hu khong
va hinh tuong.
1ham ch du tam tr tuc la khong thc dcn ta, khong thc nhan
thuc, va khong dac tnh, dc tao ra ncm tn va su hcu bct trong nhung

152
hanh ga mo, no co thc duoc mo ta nhu gac tanh doc nhat thoat kho
tam nh} nguycn. Ic dat to su vo dac tnh cua tam tr tuc, chung ta
pha thay do nhung tho qucn truoc cua minh thanh tho qucn mo qua
ncm tn, thuc hanh, va thcn d}nh. Ic phat trcn su tinh gac cua tam
tr tuc bat nh}, hanh ga dua vao nhcu phuong phap su dung su ho tro
cua mo tch luy dao duc nhu cau nguycn, tung ncm mantra, quan
tuong, va thcn d}nh, thco su lua chon nhung ngh quy tuy thco cach
ga thch cua ho. Kh thcn d}nh duoc tac dong bo tam tr tuc, ngay ca
hcn tuong bat t}nh, con du sot cua hanh ga phat snh tu tho qucn
thong thuong cua nhung kcp truoc co thc tao ra thanh hcn tuong
thanh t}nh, gong nhu nhcn lcu tho tao ra anh sang cua lua. \o thuc
hanh, ngon lua cua thcn d}nh tcu hao nhcn lcu hcn tuong bat t}nh
con du sot dc lam tcu tan tho qucn tho va tr tuc duoc toa khap.
Knh nghcm cua tr tuc hanh ga xay dcn tu hoan canh la ph
thuong va thanh t}nh so vo hcn tuong thc gan thong thuong vi khong
gay ra bat ky su tho nang, snh tu, dau kho lcn tuc nao. Ian dan, qua
thuc hanh, ngay ca nhung quan ncm v tc, huu hinh suy gam nhu
mot dau hcu cua su tcp can cua tam tr tuc trong sang. o vi nhung
quan ncm v tc nay tu nhcn bcn mat qua tu-nhan bct, khong co co
ho cho chung tao ra can lang cua tho qucn. \ du, kho co thc vc lcn
bau tro vi khong co cho dc dat mau vc, gong nhu kha ncm khong
thc dat trong tr tuc cua hu khong trong sang. Khong can thct phu
thuoc vao tr tuc xay dcn tu hoan canh kh tam tr tuc rong mo, hoan
toan thoat kho mo hoan canh, vi tr tuc nay khong khac vo tam gac
ngo cua chu Phat.
Ncu muon nhan duoc an phuoc cua su tinh thuc gac ngo, chung
ta chi can ga tang ncm tn va sung knh. An phuoc cua Cao Phap
khong bao go suy gam va luon hcn dcn dc no kct vo chung ta. Kh
thuc hanh dc nhan ra dcu nay, chung ta pha nhan ra rang kh an
phuoc duoc tcp nhan chung pha duoc dung chua va khong b} tan mat.
Hay ban luan thuc hanh vo v} thay co thc co tro cho tam chung ta.

153
1uy nhcn, khong co tr tuc tu tn khong b} anh huong bo hoan canh,
kh nhung hanh ga chua knh nghcm no chuycn tinh co vc thuc
hanh vo nguo khac chi tao ra nhung quan ncm vat chat vc nhung gi
dung va sa. Icu nay gay ra chuong nga cho vcc tcp nhan an phuoc
cua thuc hanh, quay ro nang luong cua chung ta bang vcc tao ra mau
thuan va xung dot. \i muc tcu cua thuc hanh la phat trcn nang luong
tr tuc, chung ta pha chua dung nang luong nay chi vo mot tam don
gan, trong sang. 1hat kho duy tri anh sang ruc ro bcn trong ma khong
b mat vc thuc hanh cua chung ta. 1rong cach nay, khong lam phan
tan no, chung ta co thc bao ton va lam tang thcm nang luong tr tuc
kh no phat snh.
Kh nhung chc chuong day dac, nang nc va thcu ncm tn ngan
can chung ta khong thay hinh tuong Phat thanh t}nh, phuong phap
duy nhat la dua vao tr tuc v} thay cua chung ta, nguo da go thcu
Phat tanh qua gao ly, quan danh, hay chi thang. 1ham ch du co mat
tro, ncu khong co knh lup thi kho co thc nhom duoc lua. 1uong tu,
ngay ca du co vo so nang luong tr tuc hcn than no chu Phat va o
1at, ncu khong co v} thay thi vcc mo ra Phat tanh cua chung ta that
kho.
Ncm tn va tinh thuong that su xuat phat tu v} thay tr tuc, nguo
hcn bay y nghia thuc su cua nhung lo nay. Chung ta pha dac bct tn
vao tr tuc v} 1hay cua minh, nguo da pho bay con duong gac ngo.
Nhu Nga Irgung Kyobpa Jgtcn Conpo da no:

Nea ma/ /ra/ sao} //o/ caa cco //co} c//ea sao}
eo //ao /ama, //ao oa/ /ae/ caa bco /aa,
0co} oaac ao p/aac se //co} //e ra/ vaco}.
T/e oeo cco p/a/ //eo /r/ ca/ /co} sao} //o/ //a ///e/.

Nhung v} 1hay co thc bcu hcn nhung pham tnh khac nhau vo
nhung dc tu khac nhau tuy thco tam cua mo dc tu. Loa gao ly thch

154
hop vo mo nguo pha duoc can nhac dc gu ho khong b} lang ph tcm
nang. Nhung v} thay tr tuc la, nhu Iuc Rgdzn Jgmcd Lngpa da no,
thco chan ly tuong do, co thc thch hop vo truycn thong cua mo
nguo, va thco chan ly tuyct do thi mau thuan vo bat ky truycn thong
nao. Iuc Phat da no rang v} thay tot nhat la nguo co thc gang day
thco nhung kha nang ca nhan, thch ngh vo hcn tuong nghcp cua
mo nguo. Khong co mau thuan trong vcc gang day nhung dc tu
khac nhau bang nhcu phuong phap khac bct, vi bat ky phuong phap
nao dcu co thc duoc dung ncu co lo ch. 1nh hoa cua mo gao ly dcu
nhu nhau, ma, thco o 1at dao la tinh thuong bao la kho go ncm tn
sau sac khcn ga thoat kho dau kho va dan dcn gac ngo. Cong nhu
mot ca banh thi ngot du an no o bat ky cho nao, su huong dan cua
mot v} thay tr tuc phan anh bat cu phuong tcn thcn xao nao sc ga
thoat chung ta dcn gac ngo dc kha nang cua mo nguo duoc su dung
hoan toan, tu bat ky quan dcm nao chung ta da duoc day.
1hco truycn thong dao Phat, nhung v} thay cua Cao Phap khong
tu duy thco cach thong thuong va khong bao go tu bo va lang qucn
mot kh cac Nga da day chung ta. Nhung v} thay Phat gao khong chi
dan dat chung ta trong do nay. Cac Nga dan dat chung ta cho dcn kh
dat duoc su tu tn nhu nhung v} thay cua minh. Io tn tuong cac Nga
an tru cung vo tat ca chu Phat, Nga dan dat chung ta thoat kho mo
hcn tuong dau kho, thong thuong dcn cuc lac trong sang khong dau
vct cua gac ngo.
1ham ch ncu chung ta khong thuc hanh thco cach phuc tap vo
nhcu on 1on, tat ca on 1on dcu duoc dung chua trong v} thay tr
tuc cua minh, bac chi co nhung pham tnh tch cuc. at cu luc nao tho
qucn tcu cuc kho lcn, chung ta pha lap tuc nho dcn nhung pham
tnh tch cuc nay va nhan ra tho qucn thong thuong cua minh la tap
kh. 1rong cach nay, chung ta co thc chuycn hoa mo tho qucn thanh
on 1on, ma tnh hoa la v} thay chung ta, ban chat la tat ca chu Phat.
Nhung pham tnh cua on 1on la khong thc dcn ta vi cac Nga khong

155
thc nhan thuc, ma chung ta co thc nghi rang on 1on co nghia hoan
thcn, day du, bao la, nhung pham tnh lo ch xuat hcn trong hinh
dang, am thanh, va tinh gac huu hinh hay vo hinh. Chung ta thuc
hanh vo nhan thuc nay thco truycn thong va ngh quy trong hcn
tuong bat kha phan vo thay minh, nghi tuong on 1on cua thay minh
va duy tri trong pham v hcn tuong bat kha phan cua thay minh.
Not so nguo chnh ho tao ra su nham lan do tu bo v} thay truoc
va bat dau vo v} thay mo. Nhung thco truycn thong cua dao Phat,
chung nao chung ta con tho quy y no 1am ao va o mot v} thay, thi
chung ta khong bao go tu bo cac Nga. Chung ta khong bo nguycn tho
quy y cho dcn kh tim duoc mot v} thay mo, gong nhu thuc mot can
nha cho dcn kh tim duoc can khac, ma cho dcn kh chung ta dat duoc
gac ngo. Su trung thanh la mot nguycn samaya. Ncu chong la nhung
gi nghc duoc tu mot v} thay tr tuc, chung ta pha nhin vao tho qucn
tcu cuc cua minh va lap tuc co gang loa bo no khong dc la mot chung
tu nao co thc gay ra tho qucn chong la trong tuong la.
Not so nguo quan tam hoc ho vc nhung quan ncm ma khong
pha la thuc hanh cua dao Phat. Khong co thuc hanh, nhung pham
tnh tr tuc khong duoc no hoa. Ncu khong phat trcn nhung pham tnh
tr tuc, sau nay nhung nguo do ho tcc vc su quan tam no Phat gao
cua ho, nghi rang Phat gao khong hoat dong cho ho. 1hay vi co ncm
tn va thuc hanh, ho la tu bo. Icu nay xay ra vi tu kho thuy, muc tcu
cua ho la hoc ho nhung quan ncm co thuc chi su dung cho nhu cau
nhat tho cua cuoc do nay. at cu ho hoc nhung gi dcu dc dang pha
mo va b} phan tan vi chi duoc hoc qua su kha ncm hoa va khong no
kct vo pham tnh bao la cua gac tanh bon nguycn.
Ncu muon co ncm tn, chung ta pha co y d}nh tao mot no luc
manh mc. 1rong Cao Phap, tao mot su tan tam hoan toan cho cuoc
song chung ta la can thct. \i mo su trong hcn huu thong thuong la
tam tho, tao ra bo tho qucn va lcn tuc thay do, chung ta cang co
gang lam, thi no cang tro ncn vo thuc chat. Chung ta pha suy nghi sau

156
sac vc dcu nay va nhung gi thuc su dung va co y nghia. \i ban tanh
cua tam la vo chuong nga, bat ky nhung gi chung ta huong dcn dc xay
ra. Io chap nhan dcu nay, va qua nhung knh nghcm xuat phat tu
dong tu su tan tam manh mc, chung ta pha thuc hanh vo quyct tam
dc bct tam chnh minh va dc thay do chung ta va nguo khac huong
dcn gac ngo.
\o nhcu nguo, chuong nga lon nhat dc co ncm tn la nhan
thuc bat t}nh cua ho, bat cu nhung gi qua do dcu b} hcu sa. Ncu
nhung pham tnh tam lnh cua chung ta khong phat trcn, no ngan can
chung ta khong thc nhan ra nhung pham tnh tham sau no nguo
khac. 1hc ncn, tham ch ncu chung ta co thc gap duoc nhung v} thay
va gao ly scu pham cua dao Phat, chung ta sc khong thc hcu duoc su
quy bau ra sao. Ncu tham ga vao nhung hoat dong Cao Phap va kct
gao vo nhung nguo quan tam dcn Cao Phap, ma chung ta khong
ncm duoc chan ly cua Cao Phap qua thuc hanh, chung ta sc khong
hcu duoc y nghia cua Phap qua knh nghcm cua minh. Io vay, chung
ta khong thay y nghia khong thc dcn ta, vo ga cua Cao Phap mot
cach ro rang, chung ta sc chi bam gu vao nhung nhan thuc thong
thuong cua minh ma khong nhan ra nhung pham tnh tam lnh ph
thuong cua nguo khac. Ncu nhan xct nhung bac scu pham vo tho
qucn thc gan va nhung phong chcu tcu cuc cua minh, chi lam ga
tang su chc am cho chnh chung ta. at cu nhung gi vuot lcn hcn
tuong thc gan dcu khong thc duoc hcu bang nhung ly lc thc gan.
Nhung nguo khong may man bam luycn manh mc vao nhung
nhan thuc bat t}nh cua ho ngay ca khong ga thoat ho vo hoan canh
tch cuc nhat cua an phuoc nhung v} thay thanh t}nh. Ho chi thay su
chc am cua chnh ho no nguo khac. 1hay vi su dung hcn tuong snh
tu cua ho dc tao ra hcn tuong mo, tch cuc qua thuc hanh, ho la tn
vao nhung quan ncm chc chuong va nhung nhan xct dot xuat khong
dung hon la trong Cao Phap va v} thay cua ho. Ngay ca kh mot v} thay
scu pham hcn bay con duong gac ngo, nguo ta co thc su dung sa co

157
ho nay va lcn kct vo thay ho nhu do tuong cua su nhan thuc snh tu
chnh ho thay vi tcp nhan Nga nhu su phan chcu cua nhung pham
tnh tr tuc gac ngo ma ho co thc hop nhat.
Pham tnh cua nhung bac scu pham chi co thc nhan ra bang
vcc phat trcn ga tang tinh thuc. \o nhung nguo bat dau thay duoc
nhung pham tnh nay qua thuc hanh cua ho, ncm tn sc tu dong phat
snh qua bang chung cua knh nghcm chnh ho va nhan thuc thanh
t}nh cua su tu kham pha. \o thuc hanh, anh huong cua nhan thuc bat
t}nh, khong trong sang, hon loan duoc t}nh hoa bo anh huong cua
nang luong trong sang, an d}nh cua tam ban nhcn.
Nhung v} thay tr tuc co thc dam duong bat ky vc ngoa nao sc lo
ch, xuat hcn dcn chung ta trong bat cu cach nao dc mo ra nhung
pham tnh tr tuc san co cua chung ta. \ du, do kh nhung v} thay tr
tuc co thc xuat hcn dc phc phan va khong dong y vo dc tu cua cac
Nga trong luc boc lo tr tuc thau suot, va do luc nhung v} thay tr tuc
co thc xuat hcn dc chap nhan va dong y vo dc tu cac Nga trong luc
boc lo tr tuc thanh than. Chung ta khong thc danh ga nhung v} thay
scu pham vo tam nh} nguycn, vi hoat dong cua cac Nga vuot lcn su
hcu bct thuong tinh.
at cu nhung gi v} thay tr tuc no va lam la khong go han va
tuy thuoc vao su hcu bct cua ca nhan ra sao. 0ua ca nhan minh, hcn
tuong tch cuc ma chung ta lam ga tang nhung pham tnh tu nhcn
cua tam tinh gac. \o nghcp cua nguo may man co thc gap duoc mot
v} thay tam lnh co thc go thcu va phan anh ban tam, chung ta co thc
su dung bat cu nhung gi xay ra trong pham v no kct quy bau nay dc
dan dat chung ta dcn gac ngo.
Y nghia sau xa nhat cua gao ly la khong pha hinh thuc hoac vc
ngoa cua bat ky gao ly dac bct nao, ma la su ho ngo cua gao ly vo
tam dc mo ra tam tr tuc. 1hat ra, mo su dcu la gao ly vi mo su la
hcn tuong, va mo hcn tuong la gao ly ncu chung ta su dung dcu do
nhu thc nao. Nhung bac scu pham co thc gang day bat cu dcu gi vi

158
tam tr tuc la vo chuong nga va phan anh mo thu qua long b vo dcu
kcn, Iuc Phat co thc la bat cu ca gi.
Cao ly thuc su la khong bct bat cu dcu gi qua tam nh} nguycn,
vi y nghia cua gao ly thuc su la dat to gac ngo. Nho kct no Phat phap
vo ncm tn, chung ta co thc ga tang hcn tuong thanh t}nh cua minh
cho dcn kh chung tro thanh tuong tu nhu hinh tuong thanh t}nh, rong
rang cua Iuc Phat, Nga da no, 1a chua tung no dcu gi, chung sanh
chi nghc qua hcn tuong cua chnh ho. \i nhung pham tnh thuc su
xuat phat tu bcn trong, chung ta pha thuc hanh dc co thc tim thay
cam hung cho chnh minh. Lo ch cua long b Iuc Phat xuat phat tu
hcn tuong cua chung sanh. long b nay hoan toan tu nhcn va vo
chuong nga khong co bat ky dcu kcn nao cua ca to hay nguo khac,
lo ch con xay ra lcn tuc va vo no luc nhu kct qua cua su khao khat va
cau nguycn truoc do.
Ncu muon phat trcn lcn tuc, tinh thuong bao la khong b} anh
huong bo nhung hoan canh tam tho, chung ta pha tao ncm tn, vi
tinh thuong that su xuat phat tu ncm tn. 1inh thuong thong thuong
khong no kct vo ncm tn tuy thuoc vao nhung phan ung co thc thay
do cua nguo khac, tang hay gam tuy thco cach tinh thuong do duoc
do xu ra sao va co thc chuycn thanh thu han hay lanh dam. Loa tinh
thuong nay co su mong cau va khong thuc su cho. 1hong thuong, tinh
thuong doan kcn cuo cung luon gay ra ho tcc vi no mong cau mot
phan ung huu hinh binh thuong, d tu su bcu lo nay dcn su bcu lo
khac va tu hinh thuc vat chat nay dcn hinh thuc vat chat khac. Ngay ca
kh nguo khac dap ung la tinh thuong thong thuong ma ta danh cho
ho thco cach ma ta uoc muon, su dap ung do khong bao go thoa man
mot cach tuyct do cho chung ta. Nac du ho co thc muon ta thuong ho
thco cach dac bct nhung chung ta la thuong ho thco mot hinh thuc
khac khong pha thco cach ho muon. \i thc, du cho ta co thc thuong
ho vo nang luong va long tot tch cuc, dcu ay van co thc gay ra phan
ung tcu cuc tu ho vi no khong thco cach rcng ma ho mong muon.

159
1hay vi tang truong tinh thuong, tinh thuong chung ta danh cho nguo
khac co thc gay ra that vong va phan ung nguoc la nhu su tan nhan,
do tat ca pham tanh trong snh tu dcu co kha nang chuycn thanh su
do lap cua no. o vi khong bao go co bat cu thu gi bcn vung, su no
kct thch hop trong tinh ycu thong thuong do su mat can bang nghcp
kcp truoc cuo cung sc tao ncn su khong thoa man, bat hanh, phcn
muon va lam chung ta ro vao tra ng tha gua hy vong va vo mong.
Long b, tinh thuong ban phat cua nhung bac scu pham luon
khong co mong cau, chua tung gay ra ho tcc, va luon no kct vo
chung ta vi long b la su bat tan. 0ua nghcp chc am truoc, chung ta co
thc khong nhan ra tinh thuong lcn tuc that tc nay. Nhung, ncu khong
ngh ngo, chung ta co gang vo ncm tn sau xa dc ga tang suo nguon
cua tinh thuong nay, do la su tinh thuc vo dcu kcn cua tam tr tuc
chnh minh, tinh thuong sc phat snh tu nhcn.
Io kh nhung hanh ga co nhan thuc cao tran day tinh thuong vi
da dcn nguo khac nhu mot kct qua cua suc manh thuc hanh ho hoat
dong co vc tha qua va bat can vi ho khong bam luycn vao nhung hcn
tuong thc gan hoac su suy tnh cua phong tuc xa ho. Icu nay khong
gong nhu nguo binh thuong. Nac du nguo binh thuong nay co vc
khong quan tam vc nhung gi nguo khac nghi hay mong cau, trong
thuc tc ho rat quan tam dcn hanh phuc cua chnh ho va sc cam thay
bat hanh kh gap nhung hoan canh tcu cuc. Nguoc la, nhung hanh ga
thuc su da vuot lcn hcn tuong thong thuong la dac bct khong quan
tam dcn chnh ho, ma quan tam sau sac dcn nguo khac. Ho khong con
b} anh huong nang nc bo nhung hoan canh vi hcn tuong thanh t}nh
tu tr tuc tinh gac cua chnh ho hung manh hon. Io an phuoc nay,
hoat dong cua ho lam lo ch nguo khac mot cach tu nhcn. Hoat dong
tu phat cua tam gac ngo hoan toan vuot lcn su hcu bct nh} nguycn,
luon bcu hcn vo tnh hoa cua long da b nay.
\cc tao ra do tuong cua tinh thuong qua trung tam su chu y cua
tr tuc vi da vo su hcn dcn cac bac scu pham la can thct cho chung

160
ta. Sau do, chung ta co thc tao ra su ky dcu cua nhung pham tnh tam
lnh no ro qua ncm tn bao gom tinh thuong vo song cua long da b.
ang cach tro ncn gong nhu Iuc Phat qua an phuoc cua cac Nga,
nhcu chung sanh sc b} lo kco bo pham tnh ban phat tinh ycu cua
chung ta, cung gong nhu dan ong bay luon quanh huong thom cua
hoa scn mac du hoa scn tu no khong hc co y ncm hay mong muon
hap dan dan ong day. Ngay ca kh lon lcn tu dam lay, hoa scn van
khong b} chc chuong va anh huong bo bun cua dam lay, no hoa va dua
huong thom ngao ngat ma khong mong cau gi ca. Kh tinh thuong hoa
quycn vo ncm tn, do la su bcu hcn cua nang luong tam lnh dcm la
lo ch cho chung sanh va la su cung duong tu nhcn dcn cac bac scu
pham. Nhu da duoc no:

K/co} cc p/aao} p/ap oac /am c/a l/a/ /ao/ p/ac
K/ac /ao /a /am //ca mao mc/ c/ao} sao/.

1rong mot ba nguycn cua Iuc Rgdzn Jgmcd Lngpa da no:

8a/ ca o/ao} }/ dem /a/ /a/ /c/ c/c c/ao} sao/ dea dem /a/ /c/
c/c cac ao} C//eo T/ao}.
T/e oeo, o/a ac l/a/ da oc/, 8ao //ao Ta ca /a/ ca c/ao}
sao/ dea c//a ve daa //c ca /ao/ p/ac. aa p/am /ao/ oa
caa //a/ /ao/ o/ao} bac s/ea p/am, mco} cac o}aa/ bac ce
c/ao} sao/ //c/ daa //c.

Nho nghc va tn vao ngu cua Iuc Phat va thuc hanh vo ncm tn
sau xa, tinh thuong thanh t}nh va lcn tuc co thc ga tang dcn kh
khong b} tac dong bo bat ky bam luycn thong thuong nao. 0ua tr tuc
thau suot phat snh tu ncm tn, mo hcn tuong co thc duoc hcu mot
cach ranh mach, dc nhung gi khong pha tinh thuong thuc su va
nhung gi la tinh thuong thuc su dcu bct mot cach ro rang. at cu

161
nhung gi duoc bct qua tr tuc thau suot khong bam chap khong bao go
gay ra bat ky tcu cuc nao dcn nhung nguo khac hoac bat cu su tu thu
ghct nao vi no bat kha phan vo su hoa hcn cua long da tu. 0ua nhung
pham tnh phat snh cua hcn tuong phu thuoc lan nhau, suc manh cua
nang luong tinh thuong nay no kct vo nguo khac va co thc tra rong
dcn nhcu chung sanh. nhung hanh ga cua Km Cuong 1hua dac bct
co thc phat trcn tinh thuong khong lc thuoc vao hoan canh bcn ngoa
nho chuycn hoa mo chung sanh va hoan canh thanh hcn tuong tinh
thuong on 1on bao la qua quan tuong va tam xac quyct. Io anh
huong cua tr tuc trong sang, nhung hanh ga nay khong mong cau
tinh thuong nh} nguycn, thong thuong, dc thay, vi ho da hoan toan day
du vo tinh thuong vo duc, bat nh} khong chap vao ban nga va nguo
khac. Kh tinh thuong go han cua tho qucn doan kcn truoc phat
trcn thanh long da tu cua tinh thuong hao phong cua o 1at, no la
long b bat tan ngay ca kh tra rong dcn tat ca chung sanh, ban nang
luong tch cuc cho ho khong can dap tra du nhan duoc hay khong. 1inh
thuong vi da nay xuat phat tu ncm tn no kct chung ta vo an phuoc
tam tr tuc cua cac bac scu pham dc mo su bao gom tinh thuong va
ncm tn tro ncn sau xa va thanh t}nh. Ro thi, cuo cung, khong co bat
ky mong cau, dcu kcn hay muc dch, tinh thuong tro ncn su luu xuat
vo chuong nga cua tinh thuong tu nhcn, vo go han, vo muc dch cua
long da b cua gac ngo.








162


BAI NCUYFN BAY CHI
CUA SU TCH IUY C0NC UC

Tam /r/ /ae bam s/o/ /ae/ dc/
C// vaa/ p/a/ /a daa ao caa sa //o/ /ca c/e am ca
da/ //c/ /a
Hcac daac bao p/aac ba/ mc/ c/ dac sa }/ac o}c cac.
Cco p/a/ b/e/ cc daa cac p/aao} p/ap //ac /ao d/ea
oa /a //a da/.
IAI 1HANH 1LL CIA SARAHAPA

1hco gao ly Ia \cn Nan (Nahasandh), tam tr tuc tinh gac
duy nhat la su tch luy tu hoan man. Khong gi co thc tao ra vat chat
thong thuong vi hinh tuong khong tach bct kho Phap 1han trong
sang. \i khong co su bam chap nh} nguycn hoac bat ky nguo bam
chap nao, mo su dcu la su sap xcp tu tch luy cua tr tuc. Nhung rat t
kh nhan ra va an tru trong trang tha nay tru kh chung ta co mot tam
nang khcu, do vay, da so mo nguo pha thuc hanh tch luy dao duc va
tr tuc.
Kh chung ta o trang tha thcn d}nh vo tuong, doc nhat, do la
trang tha an tru trong tnh bat nh}, la su tch luy thuc su. \ao luc do,
chung ta khong can tao su tch luy vo hinh tuong cua hcn tuong.
Nhung bat cu kh nao chung ta ra kho trang tha nay va kh ay nhung
hinh tuong cua tho qucn xay ra thco gao ly Ia 1hua va 1cu 1hua,
hay su pho dcn pham tnh ph chuong nga dcn ra thco gao ly quy
bau cua Km Cuong 1hua, chung ta pha co gang chuycn hoa mo hinh
tuong thanh hcn tuong thanh t}nh qua su tch luy.

163
1rong truycn thong cua 1cu 1hua, Ia 1hua, va Km Cuong
1hua co vo so phuong phap dc tch luy cong duc. a nguycn bay ch
luon bao gom trong mo truycn thong nay va co thc thuc hanh thco
quan dcm cua mo ngh quy rcng dc tch luy cong duc va tr tuc.
Nhung vi chung ta tn tuong vao thuc ta cua tam thong thuong manh
hon la su hcn dcn vo hinh cua Phat tanh, su tch luy b} hcu sa va sao
lang.
1rong tho buo suy hoa nay, gao ly vi da cua dao Phat b} dcn
d}ch sa qua tho qucn doan kcn. Ncu trct hoc Phat gao duoc nghcn
cuu, thi dung dc xay dung su tu khang d}nh ban nga thong tuc cua trct
ga dc danh duoc va ho tro v} tr cua minh trongcuoc song nay hon la
dcu phuc tam thong thuong va nhan ra tam tr tuc. Ncu thuc hanh
yoga, no duoc su dung dc tao than nghcp co hinh dang can do va
khoc manh hon cho cuoc song tam tho nay hon la phat trcn nang
luong tr tuc qua do dat duoc than tr tuc bat tu. Ncu thuc hanh nhap
that, thi duoc su dung dc khoc khoang vo nguo khac vc so luong hoan
thanh cua minh dc tao ra mot ban nga thanh tuu ga mao hon la thay
do nang luong nhcm o cua hcn tuong snh tu thanh hcn tuong tch
cuc thanh t}nh cua on 1on tr tuc. Ncu da gap v} thay truoc do, thay vi
ton knh va tcp nhan an phuoc tr tuc cua Nga qua su sung knh cua
minh dc danh thuc Phat tanh, la chi mong uoc tro thanh nguo ban
than can vo Nga trong cach binh thuong, nhin co vc quan trong vo
nguo khac va dat duoc uy tn.
1hat la mot ta hoa kh nhung dc tu mo bat dau cua dao Phat
khong nham chan snh tu hoac khong co ncm tn no gac ngo, su
dung sa lo lc tham sau cua quan dcm bao la nhu ga thoat kho hoat
dong tam thuc cua gao ly 1rung 0uan, su toa khap cua tam tu
nhcn cua gao ly Ia An (Nahamudra), va ga thoat ngay tu kho
dau cua gao ly Ia \cn Nan (Nahasandh). Ncng cua ho no nhung
lo nay ma khong hcu ro rang y nghia sau sac cua no, vi tam ho khong
an tru trong trang tha vi da nay. 1hay vao do, nhu mot kct qua cua

164
tho qucn nghcp manh mc truoc, tam ho lcn tuc dnh mac vo ao
tuong. Ho chi co thc tro la su dnh mac cua minh vo hcn tuong thong
thuong va tho qucn snh tu cu ky, khong ga thoat duoc chnh ho kho
nhung tho qucn nay. Nhu mot dau hcu sap tu bo dao phap, ho co thc
no chuycn vo nang luong kcu man, dam lcn knh dcn thcng lcng
hay hinh anh cua Iuc Phat, va thao bo ban tho ho. Nhu mot kct qua
cua tho qucn khong tn manh mc, ho khong co gang tch luy duc hanh
qua su ton knh dcn gac ngo. Ho chi chop lay nhung lo lc quy bau cua
Cao Phap dc xay dung ban nga thong thuong. Icu nay thuc su ngan
can vcc thanh tuu gac ngo. at cu nhung gi ngan can su thanh tuu
gac ngo qua su can tro vcc tch luy cong duc dcu la tho qucn snh tu.,
ncu gay ra su hcu sa nay, nghcp tch cuc khong duoc tao ra vi khong
tn vao su tch luy cong duc, tr tuc, va khong tn vao chu Phat.
Nhung gao ly cao nhat cua Phat gao no rang khong co vcc gi
can thct pha lam dcn no mot va nguo dung no bcn ho cho su luo
bcng va thcu ncm tn cua ho. Sau do ho bo qua hay khong quan tam
dcn vcc tch luy, trong kh van tcp tuc thu thap nhung rac ruo cua
snh tu. Nhung cung gong su quy ga cua nuoc ga tang kh con song
vao mua ha, tot hon la ncn ga tang su tch luy cong duc va tr tuc, tn
rang tam la lcn tuc dc dat duoc trang tha gac ngo.
1rong tat ca truycn thong cua Phat gao, nhung bac scu pham
da tho phung dc dat gac ngo. Ncu chung ta nghi rang thuc hanh nay
chi su dung su tuong tuong cua minh thi chung ta dang bo qua quan
dcm. Su tuong tuong duoc xcm la suy nghi khong thuc. Nhung bat ky
nhung gi chung ta tn dcu tro ncn thuc vo chung ta, vay ncu tn vao
dcu gi thi no khong la su tuong tuong. Cho dcn kh nhung bac scu
pham xuat hcn thuc su dcn chung ta, vcc tho phung cac Nga chi co
vc la tuong tuong. 1uy vay, chung ta pha nhan ra rang chung nao con
ao tuong thi mo su dcu la tuong tuong va duoc tao tac bo tam.
No nguo su dung tuong tuong trong cach thong thuong, du
dcu nay khong co lo ch to hau. Kh chung ta tho phung nhung bac

165
scu pham thay cho vcc chi su dung su tuong tuong thong thuong,
chung ta dang su dung kha nang cua tam dc tao ra hcn tuong thanh
t}nh bang su quan tuong, cau nguycn, va cung duong, dcu nay co vo
luong lo ch kct no chung ta vo tam bat tan khong thc nhan thuc.
Luon luon tn tuong va thuc hanh vo on 1on thanh t}nh khcn lo ch
chung ta trong do nay, vi no tao ra nang luong thanh t}nh cua hcn
tuong tch cuc dc bcu hcn cho dcn kh chung ta dat duoc tr tuc
khong thc sa lam cua Iuc Phat.
Nhung do tuong scu pham khong thc so sanh vo bat cu do
tuong thong thuong nao. Nhung chung sanh luon tao ra va bam chap
vao nhung do tuong thong thuong, do chi la su quycn ru, lua gat, va
gay dau kho. 1hay vi co gang tam tho an u chnh minh vo nhung do
tuong snh tu nang nc nay, chung ta co thc chuycn hoa chung qua su
thuc hanh cua minh thanh hcn tuong on 1on nhc nhang, scu pham
dcm la nguon an u to hau. Icu nay co thc xay ra qua ncm tn va co
gang. Nhu nhung v} da hoc ga tho xua da no, kh chung ta thuc hanh
mot cach lcn tuc va kcn tri dc dat gac ngo, thi khong co gi la kho
khan, gong nhu o duo nuoc, con mua khong tac dong dcn chung ta.
1huc hanh vo vo so vc ngoa cua nhung bac scu pham khong
pha vi muc dch tim thay nhung canh tuong an u nhat tho, ma la
danh thuc tam tr tuc chung ta vao gac tanh cua hinh tuong nhung
bac scu pham. 0ua su tn tuong, chung ta co thc chuycn hoa than
nghcp thong thuong cua minh thanh than on 1on tr tuc, thuc ta
thong thuong cua minh thanh t}nh tho tr tuc vo cau, va nang luong
thc gan thong thuong cua chung ta thanh suc manh cua nang luong
tr tuc, khong bao go gay ton ha va luon lam lo ch.
\i khong thc tap trung hoac thuc hanh ma khong bam luycn,
truoc tcn chung ta pha ga tang bam luycn vao nhung pham tnh
thanh t}nh cua on 1on dc khuycn khch chung ta thuc hanh. Kh co
nhung knh nghcm nhu nhung gac mo hay th} kcn tch cuc, chung ta
pha ga thoat nhung bam luycn cua minh dc khong tao ra ma quy tu

166
cho minh la dung. Chung ta pha thuc hanh vo quan dcm hu khong
trong sang cho dcn kh su bam luycn vao on 1on cua chung ta tro
thanh ph bam luycn tu nhcn cua hinh tuong tr tuc.
Ncu co mot tam nang khcu va thcn nghcp, chung ta co thc
thuc hanh thco hc thong no tantrc khong phan bct chu thc va do
tuong. Chung ta co thc quan tuong bat cu on 1on nao minh muon
trong mot cach nhan hau, phan no, hcn mnh, vo duc, hoac go duc,
tuy thco nghcp no kct truoc cua minh vo on 1on nay. 0ua thuc
hanh do, chung ta co thc ga tang hcn tuong cua on 1on tr tuc cho
dcn kh tro ncn tuong tu nhu mandala tr tuc bat kha phan.
Nac du mot nong dan trong cay dc phat trcn qua, mot cach
ngau nhcn ong ta tao ra nhung kct qua khac nhu la va hoa. 1rong
cung cach, mac du hanh ga co y d}nh dat gac ngo, ngau nhcn ong ta
tao ra nhung kct qua khac nhu ga tang nang luong scu pham tuy thco
ban tanh cua on 1on cua thuc hanh ong ay. Nhung on 1on hcn
mnh bcu hcn nhung pham tnh tr tuc mot cach khong chu y, chu
ycu qua nang luong lo cuon, dc ch}u dc dan dat nhung chung sanh
hcn lanh dcn gac ngo. Nhung on 1on phan no bcu hcn nhung
pham tnh tr tuc mot cach khong chu y, chu ycu qua nang luong phan
no, vo uy dc chcn thang chung sanh xau xa hung du nham dan dat ho
dcn gac ngo. \i nang luc cua cam gac duoc ga tang bo ncm tn, suc
manh cua y d}nh chung ta duoc ga tang va bat cu nhung gi uoc muon
dcu thanh tuu dc dang.
1rong cung cach, ncu khat nuoc chung ta ycu cau a do mang
nuoc cho minh, chung ta pha cau nguycn nhung bac scu pham lam
d}u con khat tr tuc cua minh vo tcn duoc gac ngo cua cac Nga. Cau
nguycn dc khan thinh cac Nga ho tro va gup do dan dat dcn gac ngo,
lam suy gam dau kho xuat phat tu nhung chuycn phcm thong
thuong, vo nghia va t}nh hoa nhung chc am cua ngu xuat phat tu su
bat t}nh cua go nghcp trong nhcu kcp truoc. Cong nhu hat mot ba
ca hay kh qua mot thung lung nu non, ga dcu cua no vong la chung

167
ta tu nu, do tan than, tung ncm, va cau nguycn dcn nhung bac scu
pham vo hinh, chung ta co thc nghc nhung ba ca co tro cua tr tuc
qua nang luc tao ra am thanh hay dcp tu nuo duong cua chung ta. Cau
nguycn hop nhat chung ta vo ga dcu ngu tr tuc vo chuong nga cua
Iuc Phat, va tao ra no kct cat tuong dc co thc gang day Cao Phap quy
bau cho chung sanh khac.
Kh so ha, dua trc la khoc vo mc no dc duoc bao vc, chung ta
pha cau khan cac bac scu pham bao vc kho no so ha snh tu va
huong dan chung ta dcn su an toan cua gac ngo. Hay nho la su dau
kho khung khcp cua snh tu vo so ha va nho nhung pham tnh tuyct
vo cua gac ngo vo long sung knh, chung ta tho quy y vo mong uoc
tat ca chung sanh dcu dat dcn trang tha gac ngo.. thay vi b} xao lang
bo su phong chcu tcu cuc, hoang tuong cua tam nh} nguycn, ncu
chung ta tap trung huong dcn hcn tuong hung manh, tch cuc, thanh
t}nh nhat cua 1am ao, chung ta sc tham ch khong co mot tu duy bat
t}nh, ncn khong co nguycn nhan so ha. Io vay, tam chung ta sc tro
ncn thanh t}nh, sau sac, va vo nga, va co thc kct hop vo hinh tuong vo
uy, trong sang, doc nhat cua tam tr tuc Phat.
Kh thuc hanh, chung ta duoc nhung bac gac ngo ch pho. Icu
nay khong la mot ch pho thong thuong, tu bo mot cach tam tho nang
luc cua minh dcn mot do tuong thong thuong cho mot so ly do binh
thuong. No la su tu bo nhu cau nang luc va tu bo nhung bac scu pham
cua ban nga chung ta dc chuycn hoa ban nga chung ta thanh on 1on
vo nga.
Su nhuong bo thong thuong la tam tho tu bo quycn luc thong
thuong dc dat duoc nhcu quycn luc thong thuong hon. 1uy nhcn, kh
hoan canh thay do, su nhuong bo dua trcn mot y d}nh thong thuong
chuycn thanh su chong do va dc khang dc bao vc ban nga. Phuc tung
mot quycn thc thong thuong hoan toan khac vo vcc dang minh cho
nhung bac co tinh thuc gac ngo, vcc ga tang nang luc tr tuc vo nga
chua tung suy gam qua su rong mo dc tcp nhan an phuoc cac Nga.

168
Ncu chung ta nhuong bo do tuong thong thuong, kct qua sc luon la
go han. Ncu nhuong bo hay dang minh cho 1am ao, kct qua sc
khong bao go go han.
1ham ch ncu khong muon nhuong bo vi tho qucn tu do cua
ban nga chung ta, thi su nhuong bo van khong thc tranh duoc. o vi
luon co mot so vc ngoa khong binh dang gua chung sanh, luon co su
khac bct gua trang tha cao va thap, vo su lc thuoc va su nhuong bo.
Khong a co thc tu do thuc su vi tat ca chung ta nhuong bo lan nhau
mot cach vo nghia. Chung nao chung ta van con dang nhuong bo thi
sc co lo vc mat tam tho va to hau kh dang minh cho nhung nguon
an u vi da nhat dcu gup ta ga thoat kho su nhuong bo thong
thuong.
Ncu khong sung knh chan thanh thuc hanh, chung ta khong thc
hcu duoc y nghia sau xa cua su nhuong bo. Chung ta khong ngung tu
lua gat vc thuc hanh cua minh tru kh nhan ra rang su tu tn to hau
chi xuat phat tu vcc dang hcn cho nhung bac scu pham.
Nhuong bo that su chi xuat phat tu su sung knh sau sac, thanh
t}nh, lcn tuc. Ncu chung ta ton knh gao ly ph thuong cua Iuc Phat
vo long sung knh va kham phuc chan thanh, gao ly sc hcn bay ly do
dc sung knh nhung pham tnh tr tuc qua knh nghcm cua chnh
chung ta. 1on knh tr tuc tu-tinh gac la nhan thuc rang chu Phat dan
dat tat ca chung sanh thoat kho su dau kho cua ao tuong. Kh khong
co ao tuong, thi khong co nguycn nhan cua dau kho snh tu. 1nh tuy
cua khong dau kho nam trong tam tinh gac. Chung ta chi pha tn vao
va an tru trong tinh gac do. Nhuong bo la su rong mo dcn hu khong tr
tuc vo han, bao la, trong sang. Su rong mo nay co nghia chung ta dang
minh dcn Iuc Phat va gao ly quy bau cua Nga qua thuc hanh, dcn
hcn tuong on 1on toa sang, dcn tat ca cac bac scu pham huu hinh
va vo hinh, bao gom v} thay cua chung ta, dcn tam tr tuc chnh minh.
1am tr tuc chung ta vo hinh va ph chuong nga, kct qua la mo
su dcu san sang xuat hcn qua su sang tao cua no, vi tat ca hinh tuong

169
la bcu hcn cua tam. Ic kct hop nhan thuc on 1on vo hinh cua
chung ta dcn on 1on ph thuong thuc tc, chung ta pha ton knh
nhung pham tnh cac Nga dc su hcn dcn cua cac Nga co thc phan
anh trong hcn tuong cua chnh chung ta, dcu do luon day y nghia.
Cho dcn kh dat duoc gac ngo, chung ta pha tho quy y no Phat,
Phap, va 1ang Ioan vo long b cho tat ca chung sanh. Sau do, dc thuc
hanh cau nguycn bay ch cua su tch luy cong duc, chung ta pha danh
lc, suy nghi rang tat ca chung sanh la chung ta dc loa bo su kcu man
cua ban nga snh tu. Chung ta pha cung duong than, khau, y vo vo
luong hinh tuong hu khong samadh, bao gom mo hcn tuong snh tu
tch cuc va tat ca co Phat ky dcu bao la, dc loa bo tnh tham lam va
duc vong. Chung ta pha sam ho nguycn nhan cua mo chung sanh
dang lang thang trong luan ho khap mo kcp, do la su thcu ncm tn
no gao ly quy bau, day y nghia nhat cua chu Phat, dc loa bo gan du
va thu han. Chung ta pha hoan hy vo nhung duc hanh thc gan cua
chung sanh binh thuong va trong duc hanh hoan my cua nhung bac
scu pham, dc loa bo su ganh t}. Chung ta pha khan thinh chu Phat
chuycn Phap Luan vi lo ch cua tat ca chung sanh dc loa bo su vo
mnh. Chung ta pha cau thinh nhung luu xuat cua tat ca chu Phat
khong ngung tru trong hcn tuong cua chung sanh cho dcn kh luan
ho tro ncn trong rong, dc loa bo ta kcn. Chung ta pha ho huong bat
ky cong duc nao, khong chi cho mot muc dch hay khao khat nhat tho,
ma la cho tat ca chung sanh, bao gom chnh chung ta, dc loa bo su
ngh ngo va dat dcn gac ngo.
Ianh lc co nghia bcu lo khcm ton va ton knh dcn nhung bac
co pham tnh dang kham phuc, khcn t}nh hoa nhung chc am cua ban
nga kcu man, thong thuong cua chung ta. Ncu khong pha la thu du,
chung ta du sao d nua cung pha ton trong nguo khac qua phong tuc
thc gan va cu chi khcm ton, nhu ho y nguo khac truoc kh lam, d,
ngo, hoac an, ngay ca du su ton trong thong thuong nay hoan toan vo

170
dung. 0ua thuc hcn danh lc, chung ta trinh bay su ton knh dcn
nhung nang luc scu pham cua tam tr tuc dc dat to gac ngo.
Ianh lc gup chung ta phat trcn khcm ton va thanh than cua
tam va gam bot nhung cang thang than xac, co nhung nut that cua
knh mach dc nang luong co thc tro chay dc dang. 1rong cung cach,
than thc cua mot vu cong trc duoc phan chcu la tu mot guong trong
sang, tu nhcn loa bo nhung chuycn dong khong dcp cua dcu vu,
danh lc dcn 1am ao ga thoat nhung bao vay cua nghcp trcn knh
mach va kh va t}nh hoa nghcp chc am, nhat la su chc am cua kcu
man, tham nhap chung ta vo an phuoc tr tuc va dcm la hoan hy cua
tuong tr tuc thcn cung cua on 1on, tao no kct vo than tr tuc quang
mnh bat hoa cua chu Phat.
Cung duong co nghia dang su ton knh dcn nhung bac ma chung
ta tn rang cao hon minh. \ du, nhung v} vua rong luong hcn nhung
tang pham nhu mot dau hcu bct on va vnh du vo su ton trong nhu
mot dau hcu cua su tn cay tu nhung do vat cam on cua ho. Cung
duong dcn nhung bac scu pham la su dcn ta long bct on dcn long da
tu cua cac Nga va mong uoc cua chung ta tao kct no va nhan duoc an
phuoc cua cac Nga.
Ncu chung ta b} ycu cau pha cung duong dcn nhung bac scu
pham vo hinh nham tang nhung pham tnh v} tha khong thc can kct
va vo hinh, chung ta sc tro ncn mcn cuong va nghi rang dcu nay la
da dot. 1ha ga tr vo chnh minh va vo ban bc dc vu thu trong choc
lat con hon. Ncu chung ta b} ycu cau dc cung duong mot bong hoa trcn
ban tho dcn chu Phat, chung ta nghi rang dcu do qua ton kcm va c so
ph pham. Ncu chung ta b} ycu cau rot day cha nuoc dc dang cung duc
Phat, chung ta tro ncn luo bcng va nghi rang dcu nay ton qua nhcu
tho gan va nang luong. Ncu ta khong thay duoc chu thcn va on 1on
do tho qucn doan kcn, chung ta la nghi rang chang vcc gi pha cung
duong ho. 1uy nhcn y tuong cho tang nhung chung sanh thc gan

171
khong co vc nhu vo ly do vo chung ta, cho du y d}nh va kct qua b} go
han.
Kh tam ta khong co su ngh ngo, cung duong khong ngung nghi
dcn cac bac scu pham hung manh dc tch luy cong duc vo y d}nh to
lon nham ga thoat tat ca chung sanh dcn gac ngo la phuong phap
uycn tham, dong co cho vcc ga thoat tam mong cau, nh} nguycn cua
chung ta von co thc chuycn thanh tam bo tat rong luong v} tha. Cung
duong thco cach nay lam chung ta co kha nang t}nh hoa cam nhan
nghco kho va su chc am cua tnh tham lam, cho dcn kh gac ngo dc
duoc snh vao xu so ton quy vo hcn tuong tr tuc khcn chung ta co
thc kct hop vo vo so vc ngoa va hinh tuong vo tan cua nhung pham
tnh tr tuc bao la cua co Phat.
Sam ho co nghia xn lo. 0 binh dcn thc gan, ncu khong no vo
nguo khac lo xn lo kh chung ta da lam dcu gi sa vo ho, chung ta
gay ra kho khan gua chnh minh va nguo khac va ngan can chnh
chung ta trau do nhung pham tnh cao quy. gong nhu xn lo mot
nguo ban ma chung ta da xuc pham, ncu vo tinh hay co y pha go
nguycn ma chung ta da tho thco truycn thong minh d thco, su sam
ho dcn nhung bac scu pham, hung manh sc t}nh hoa nhung chc
chuong cua chung ta dc dat duoc gac ngo.
1hua nhan nhung lo lam cua minh loa bo tho qucn t tcn lua
dao va phu nhan cua chung ta, va t}nh hoa su chc am cua san han, ga
tang tho qucn trung thuc va trong sach khcn tam ta tro ncn thanh
binh va co thc tcp nhan an phuoc cua tr tuc, gong nhu trang sang
mo rong hoa scn trang. Rot rao, chung ta co thc d vuot lcn kha ncm
dung va sa, kct hop vo khong gan binh dang, trong sang, khong dau
vct, vi da cua chu Phat.
Hoan hy co nghia hanh phuc vo van may va duc hanh cua nguo
khac, do la hoan hy thuc su cua chung ta trong nhung pham tnh vo
hinh cua tam ma do la suo nguon cua no. Nac du chung ta co thc nghi
rang hoan hy trong duc hanh cua nguo khac nhu mot cach dc tch luy

172
cong duc la dcu vo ly, chung ta van tan thuong nhung pham tnh tch
cuc thong thuong cua nguo khac, ngay ca du chung ta khong nghi no
tao ra bat ky lo ch to hau nao cho bat cu a. Su hoan hy nhu thuc
hanh tam lnh tcu dct tch chat ch ky, ghcn t} cua vcc tu-tim kcm
ban nga cua chung ta va ga tang y d}nh tch cuc dc phat trcn kha
nang cua tam nham chap nhan nhung pham tnh tch cuc cua nguo
khac, lam ga tang pham tnh tch cuc trong tam chung ta va t}nh hoa
su chc am cua tnh ganh t}. Chung ta pha dac bct hoan hy vo nhung
pham tnh tam lnh cua nguo khac va trong thuc hanh cua ho. Ngay ca
ncu khong tu minh thuc hanh, do ton trong thuc hanh cua nguo khac,
va nho khuycn khch, gup do nguo khac thuc hanh, chung ta duoc
hoan hy, do vay su hoan hy tuong tu nhu thuc hanh.
Hoan hy vo duc hanh cua nguo khac phat trcn mot tam bao la,
lnh hoat, co thc thch ngh vo bat cu a va bat ky hoan canh nao, va
dcu chinh cho thch hop, chap nhan mo thu, gong nhu mot cay cau
luon chong do bat ky a d ngang qua no. Nho tao ra vc dcp cua hoan
hy, chung ta tcp nhan cam hung scu pham dc kct hop vo hoat dong
tr tuc khong phuong huong, ph tho gan, vo song cua chu Phat.
Khan thinh chu Phat chuycn Phap Luan co nghia cau khan cac
Nga gang day dc xoay chuycn chung ta dcn gac ngo. 1ham ch o mot
binh dcn thong thuong, khong khan cau nhung nguo bct nhcu hon
chung ta gang day va gup do minh, chung ta khong thc hoc duoc bat
ky dcu gi mo, lam nhung gi minh muon, hay d dcn dau minh thch.
Cong nhu kh d lac, chung ta ycu cau gup do dc dcn dung no, chung
ta pha khan thinh chu Phat chuycn Phap Luan dc nho tan goc vo
mnh cua chung ta qua tr tuc bao la cua cac Nga va dan dat ta dcn su
gac ngo scu pham, khong no dcn.
Khan cau gang day Cao Phap loa bo tho qucn khong y thuc va
t}nh hoa nhung chc am cua vo mnh, gong nhu anh sang mat tro xua
tan bong to cuc kho, dcm la thanh t}nh quang cua tr kcn tr tuc t}nh
hoa mo vo mnh va tao ra nhung hinh tuong Cao Phap scu pham.

173
Icu nay tao ra chung tu tro ncn gac ngo ma ma, gong nhu chu Phat
toan tr huong dan tat ca chung sanh dc dang dcn gac ngo qua su phat
trcn gao ly sau xa quy bau cua cac Nga.
Khan cau co nghia cau xn chu Phat o la vo chung ta gua snh
tu kho dau nay dc gup do chung sanh, vi chung ta can cac Nga hcn
bay lam sao dc chung ta co thc ga thoat kho dau kho. Cong nhu
chung ta khong muon nguo minh thuong ycu b} chct ma hay o vo
chung ta, chung ta pha khan cau tat ca chu Phat o la vo minh vi lo
ch dan dat tat ca chung sanh dcn gac ngo.
Io khan cau tat ca chu Phat o la vo chung ta trong snh tu,
chung ta co thc gap nhcu gao ly va nhung bac scu pham la hoa than
cua chu Phat, tay sach nhung nang luong nghcp tcu cuc, ton dong, va
t}nh hoa tat bcnh, chuong nga dcn do song, su chc am cua khong tn
tuong. Chung ta cung sc ta sanh vo hoan canh nghcp tot dcp va mot
cuoc song lau da va khoc manh. Cong nhu hoa huong duong d thco
mat tro dc snh ton va san snh nhcu hat bo duong, nho rong mo va d
thco gao ly nhu mat tro cua chu Phat, chung ta co thc luon truong tho
vo nhung bac Phap su cua minh vi nang luong lam hoat dong ma
chung ta tao ra. Lo ch to hau cua vcc khan cau tat ca chu Phat o la
vo chung ta trong luan ho la kct hop vo than tr tuc cao quy, vo hinh,
bat snh, bat dct cua chu Phat.
Ho huong co nghia quyct tam co mot muc tcu to thuong. Kh
ban mot mu tcn, chung ta can co mot muc tcu. 1uong tu, chung ta
pha ho huong mo cong duc da tch luy dc lo ch chnh minh va
nguo khac, dc tat ca chung sanh co thc dat to nhung pham tnh tr
tuc vo tan cua su gac ngo. Ho huong thong thuong la muc tcu tao ra
duc hanh vi lo ch cua do nay, hoac duoc ta sanh vao co cao hon
trong nhung do sau, nham co hcn tuong hanh phuc cua luan ho. Su
ho huong thc gan nay rut cuc la khong that. Su ho huong cua hanh
ga cua o 1at dao la dat duoc trang tha gac ngo cho lo ch cua tat ca

174
chung sanh, tao ra hanh phuc cho nguo khac mot cach tam tho trong
hcn tuong snh tu, va cuo cung dan dat ho dcn gac ngo.
Sau kh tch luy bat ky cong duc nao dcu pha ho huong cho tat
ca chung sanh. Ly do cua su ho huong nay dc ngan can chung ta
khong gay ra bat ky thuc ta co that nao qua y d}nh bam chap nh}
nguycn va lam cho chung ta an tru trong Phap 1han ma ma vo anh
sang bao la, khong thc hcu thau cua hcn tuong Sac 1han, la tnh tuy
cua tat ca chu Phat.
at cu kh nao cong duc duoc tch luy, do la ba bac muc dch. \
du, ncu bo th cho nguo dang thuong xot, do la chu thc thuong xot ma
ta bo th, do tuong vat chat duoc bo th, va nguo duoc bo th. Ncu
chung ta cung duong, co do tuong cung duong la nhung bac scu
pham, do tuong vat chat dang cung, va nguo cung duong. Ncu chung
ta cau nguycn, do la do tuong 1am ao hoac on 1on tr tuc cua
chung ta, dcu nhu nhau, do tuong cua su cau nguycn vo muc tcu bao
la, va nguo cau nguycn. at cu su tch luy cong duc nao duoc lam, du
thco truycn thong cua 1cu 1hua, Ia 1hua, hay Nat chu 1hua, ho
huong no vo su boc lo ba bac muc dch nay thanh vo muc dch la dcu
rat quan trong, dc dat duoc trang tha trong sang cua Phap 1han.
Su ho huong cong duc ga tang duc hanh, t}nh hoa tho qucn lo
dang va su chc am bo ngh ngo cua tam chung ta, va kct qua nhan
duoc cua nhcu kha canh tch cuc cua hcn huu. Ncu nho nhung got
nuoc lcn mat dat, chung sc nhanh chong kho rao va bcn mat, nhung
chung sc khong bao go suy gam ncu chung ta nho chung vao da
duong luon luon tang thcm, khong bao go suy gam, vi chung duoc
hoa tron bat kha phan. 1uong tu, kh ho huong bat ky cong duc nao
ma ta tch luy, no khong bao go lang ph. Lo ch to thuong cua ho
huong mo cong duc cho tat ca chung sanh dc dat to gac ngo la kct
hop vo bcn tr tuc toan gac vo tan cua chu Phat.



175

Nhung Trang Thai Chuyen Tiep,
Yoga, va Nhung Than


Nea o/ao ra /am /r/ /ae caa c//o/ o}aa/, /// dc /a /a/ ca.
K/co} a/ b/e/ daac ba/ ca d/ea oac //ac /ao d/ea oa.
IAI 1HANH 1LL CIA SARAHAPA

Su phan ung nghcm trong dcn hcn tuong nhu thuc ta la pha
hoa, vi gay ra nang luong nhcu loan, b} suy gam hay mat mat. 1huc
hanh vo chanh kcn lam can kct su xao lang do xcm hcn tuong nhu
thuc tc, thap lcn anh sang cua tanh Khong lam cho nang luong vo
hinh va huu hinh tang lcn khong can kct va pham tnh cua ba than co
thc no ro hoan toan.
1rong gao ly Ia thua, ba than duoc mo ta la ba vinh cuu. Not so
nguo thco 1cu 1hua cung nghi rang dcu nay co nghia la su vinh cuu
cua hcn tuong co su hcn huu vat chat thuc su, dcu nay tuong phan
vo quan dcm cua gao ly 1cu 1hua cho rang mo hcn tuong phuc hop
cua thuc tc la vo thuong. Nhung su vinh cuu cua ba than trong gao ly
Ia 1hua khong co nghia su vinh cuu cua than thanh khong thay do,
tu hcn huu hoac bat ky nhung gi hcn huu chi nhu mot do tuong duoc
nhan thuc bo mot ban nga chu thc. 1hay vao do, no co nghia rang tam
tr tuc ph ao tuong cua tat ca chu Phat lcn tuc vinh cuu trong mot ban
chat khong thay do, khong dau vct cua bau tro. Su vinh cuu cua hcn
tuong thanh t}nh cua Hoa 1han va ao 1han gac ngo la nhung pham
tnh cua Phat qua bao la va bat kha phan vo su vinh cuu cua da hu
khong bat hoa cua Phap 1han.
1hco ca thay cua Ia 1hua, khong co dcu gi huu hinh hoac vo
hinh co thc tac dong dcn da hu khong, luon vo chuong nga va thanh

176
t}nh. Icu nay duoc go la cot tuy vinh cuu cua Phap 1han (chhoku
ngowo tagpa).
an tanh cua Phap 1han la vo chuong nga gong nhu bau tro
trong sang, ncn bat ky pham tnh tr tuc va vc ngoa nao dcu co thc
xuat hcn tu su vo chuong nga tu nhcn cua no. \i Phap 1han la thanh
t}nh, bat cu hinh tuong nao toa ra tu no dcu la su tu-trang hoang va
luon thanh t}nh. Hinh tuong thanh t}nh nay duoc go la su lcn tuc vinh
cuu cua ao 1han (longku gyungy tagpa). ao 1han la nhung pham
tnh bao la cua than tuong cao quy vo duc, ph thuong, hoan my.
Nhung bcu hcn vo tan, du co vc la chu thc hay do tuong, dcu
co thc xuat hcn tu nhcn va bat tan tu hinh tuong thanh t}nh cua ao
1han dc lo ch chung sanh. Nhung su phan chcu nay co thc xuat hcn
nhu nhcu vc ngoa bat t}nh dc no kct vo hcn tuong bat t}nh cua
chung sanh, va nhu nhcu vc ngoa thanh t}nh dc no kct vo hcn
tuong huu hinh thanh t}nh cua chung sanh dc dan dat ho dcn hcn
tuong vo hinh thanh t}nh. Nac du su xuat hcn cua nhung hinh tuong
nay la huu han, vc ngoa cua chung la mot luu xuat vo han cua long b
vo no luc dcn nhung kha nang vo han cua vo so chung sanh, xuat hcn
trong bat cu hinh thuc nao, vao bat ky luc nao va trong bat ky phuong
nao. Icu nay duoc go la su vinh cuu vo han cua Hoa 1han (tulku
ngcpa mcdpa tagpa). Hoa 1han la than tuong luu xuat ky dcu vo
chuong nga.
Pham tnh cua Phap 1han la da hu khong trong trang, vi no
khong co su vinh cuu cua mot do tuong, no chua tung tru trong cuc
doan cua dcu gi do cua chu nghia vinh cuu (thuyct thuong kcn). 1uy
nhcn vi su vo chuong nga cua no, nhung hinh tuong tr tuc thanh
t}nh xuat hcn bat tan khcn no chua tung tru trong cuc doan khong co
gi ca cua thuyct doan kcn.
Ngay ca hcn tuong nghcp thong thuong cung chnh la nhung
xuat hcn bat t}nh, b} chc chuong cua ba than. \ du, trang tha ngu sau
la bcu hcn bat t}nh cua Phap 1han, vuot lcn nhung hinh tuong vat

177
chat huu hinh va vo hinh. Cac mong la bcu hcn bat t}nh cua ao
1han, phat snh nhu nhung hinh tuong v tc vo hinh vuot lcn hinh
tuong tho huu hinh ban ngay. Hcn tuong luc thuc la bcu hcn bat t}nh
cua Hoa 1han, xuat hcn nhu nhung luu xuat huu hinh cua hinh tuong.
0ua thuc hanh, nhung bcu hcn bat t}nh nay tro thanh nhung bcu
hcn thanh t}nh cua ba than nhu chung tu nhcn la.
1huat ngu ba than bat t}nh co thc lam bo ro mot so nguo ncu
ho chua duoc nghc ga thch vc y nghia cua no. No khong co nghia co
bat ky su bat t}nh thuc tc nao cua ba than, vi chung luon thanh t}nh.
No co nghia rang chung chua dung kha nang vo han dc phan chcu bat
cu thu gi, du t}nh hay bat t}nh. Chi do su thcu nhan thuc cua ba than
cua chung ta, khcn su thanh t}nh cua chung tam tho b} chc am va
ngu ycn. 1ruoc kh dat duoc gac ngo, thi do van la su chc am, ncn do
la su bat t}nh, nhung su thanh t}nh cua ba than van co san. Kh than
duoc go la bat t}nh, thi chi dc chung mnh su thanh t}nh nay. Chu dc
nay da duoc nhac dcn trong nhcu ban van Ia 1hua, bao gom C/ac L
Caa Y N}//a /eo T/am 8eo Trco} cua Nga Karmapa Rang|ung
Ior|c, ac 1ri 1hu Hoat Iong, 1u Xuat Hcn at Kha Hoa.
Cong nhu ba than bat t}nh co kha nang tro thanh tuong tu nhu
ba than thanh t}nh, tat ca chung sanh binh thuong san co hat gong
cua Phat tanh va kha nang thanh Phat. Su khac bct duy nhat gua
chung sanh va chu Phat la nhung chung sanh do khong nhan ra Phat
tanh cua ho va tru trong vo mnh, chu Phat da nhan ra va tru trong
gac ngo. \i chung sanh b} tac dong cua dam mc nhcm o, nhung
nguycn to tro ncn bat t}nh va xuat hcn nhu hcn tuong bat t}nh duoc
nhan thuc bo gac quan bat t}nh.
Nho chap nhan Phat tanh, chung ta co dong co thuc day thuc
hanh dc chuycn hoa nhung nguycn to bat t}nh thanh thanh t}nh.
Nhung ncu co tho qucn doan kcn khong tn vao Phat tanh vi nghcp
truoc cua minh, no ngan can chung ta tan tam thuc hanh. \i chuong
nga nay, chung ta co thc khong duoc gac ngo nhanh chong, mac du

178
tcm nang gac ngo tuc tho luon hcn dcn. Cao ly cua chu Phat hcn
lo phuong phap mo ra tcm nang nay qua thuc hanh dc dat duoc tr tuc
cua da hoan hy. 1am tinh thuc thong thuong nay dcn tam gac ngo
cua chu Phat do la su chuycn hoa cua ba than bat t}nh thanh ba than
thanh t}nh.
1hco quan dcm cua dao Phat pho thong, tam nh} nguycn hcn
huu lcn tuc truoc kh gac ngo. 1uy vay, tam nh} nguycn khong hoat
dong trong nam trang tha cua vo thuc, do la su ngu sau, d vao su binh
dang cua hop nhat, say ruou, su tri trc cua nhung cuc doan trung lap,
va su ngat choang. at cu vcc dat tcn cho nhung trang tha vo thuc
nay, bat chap chung duoc tao ra nhu thc nao, hay du chung duoc kco
da trong nhcu kcp hoac chi trong choc lat, chung dcu co ban chat
tuong tu nhu su khong tinh gac.
Chung ta co thc nghi rang minh tinh thuc kh dan than vao hcn
tuong, hoac chung ta o trong mot trang tha dac bct cua tam kh hcn
tuong tinh gac cua minh b} dinh hoan. Nhung, chung nao con tru
trong tam nh} nguycn, ca ha trang tha nay dcu tam tho va kct qua tu
ao tuong cua dam mc va cam gac. Chung khong co bat ky ncn tang
tinh gac thuc tc nao. Ngay ca hoat dong cua chung ta chi la mot hinh
thuc cua vo ky (ndllcrcnt stupor) kh tnh tuy cua no khong duoc chu
y va vo tr gac, vo dung nhu tcng roc rach cua mot ao anh vc nuoc
trong sa mac. Chung nao con chua tinh thuc trong trang tha trong
sang, thanh t}nh bon nguycn, chung ta con b} go han bo tam nh}
nguycn thong thuong, luon la nguycn nhan cua vo ky (ndllcrcnt
stupor).
1u quan dcm cua dao Phat, vo ky (ndllcrcnt stupor) la su khong
tinh gac cua tam trong sang. Kh khong co trong sang, thi khong co
thau suot, va vo so tnh chat khac bct cua hcn tuong dcu khong thc
phan bct. Cong nhu khong thc thay duoc gi trong mot can phong to
khong anh sang, tanh gac cua chung ta b} mo, khong ro rct ncu khong
co trong sang va thau suot.

179
\o ky (ndllcrcnt stupor) la ncn tang cua tho qucn va nguycn
nhan cua mo hcn tuong vo mnh cua snh tu. Chung nao con tru
trong trang tha nay, chung ta khong co su chu tam vc nhung gi minh
thay, nhung gi minh no hay nhung gi minh nghi. Chung ta khong
thay su lcn quan gua muc dch va kct qua cua no. Chung ta khong thc
phan bct su khac bct gua nhung gi co ha va co lo, hoac gua nhung
gi ncn lay va ncn bo. Chung ta lcn tuc chap nhan nhung hoan canh va
do tuong ncn bo trong kh lcn tuc tu bo nhung hoan canh va do
tuong ncn nhan. \o nhung nguo thuc hanh Ia \cn Nan, do la su
ph thuc thc va khong dac tnh (tshcnmcd), cung khong can thct thuc
hanh ga doan hoan thcn vo nhung dac tnh (tscnchay) nhu trong
sau yoga. Nhung ncu hanh ga muon, di nhcn ho co thc su dung
nhung phuong phap nay tuy thco kha nang cua ho, su dung chung nhu
nhung buoc trcn con duong.
1rang tha chuycn tcp cua snh va tu la cuoc song trong bat ky
sau co ta sanh nao, bao gom co nguo, trong do chung sanh hcn huu
nhu mot kct qua hcn tuong nghcp rcng ho. No bat dau vao luc snh
va tcp tuc dcn kh chct. No duoc go la trang tha chuycn tcp vi tam
da d chuycn kho thanh t}nh bon nguycn va dang lang thang trong dau
kho cua tho qucn ao tuong cua thuc ta, tru kh kha nang quan tro la
thanh t}nh bon nguycn duoc nhan ra va dat duoc qua thuc hanh.tho
gan tuy thuoc vao tho qucn nghcp da tao ra truoc do cua mo ca
nhan.
1hco truycn thong dao Phat, co ho cho ga thoat kho chu trinh
ta sanh trong luan ho hcn huu chu ycu trong co nguo, o do co thc
thuc hanh Cao Phap dc dat gac ngo. 1rong nhung co khac, phan lon
chung sanh khong duoc ga thoat kho chu trinh hcn huu vi ban chat
cua cuoc song trong nhung co nay khong cho phcp thuc hanh. Ngay
ca trong co nguo, cung co nhung hoan canh tcu cuc ngan can nguo
ta khong duoc lo ch tu nhung tu do va thuan lo cua vcc may man
duoc ta sanh lam nguo.

180
Ic bao vc khong b} lang ph tu vcc snh lam nguo nay, mo hoat
dong hcn huu cua con nguo pha kct no vo Cao Phap. Not so nguo
co nghcp no kct tch cuc vo gao ly Phat gao nhu mot kct qua cua su
tch luy cong duc truoc do, va tu dong su dung bat cu nhung gi ho hoc
ho vi lo ch to thuong cua tat ca chung sanh dcu dat duoc gac ngo.
Lo ch nay la muc dch that su cua nhung chu dc truycn thong dao
Phat nhu nghc thuat, tho ca, y khoa, snh hoc, vat ly, thcn van, ngu
nghia hoc, ngon ngu hoc, luan ly hoc, trct hoc, hoac y nghia bcn trong
cua pham tnh tinh gac. Nguo khac co thc tro ncn am tuong nhung
ho chi su dung nhung gi ho hoc vi nhung lo ch nhat tho cho rcng ho
trong do hcn ta nay. Iay la mot su dung sa cua tr thuc, tao ra
chuong nga pha bc ban nga, vi no khong co muc tcu to thuong, tch
cuc cua vcc dat to gac ngo cho lo ch chnh minh va nguo khac. \i
no khong trong sang va tham nhap, tr thuc b} chc am bo ban nga
dong kn ca thay cua rong mo va gay ra su go han cua tanh gac qua
vcc thcu dct buc man cua nhan thuc chc am.
Ncu chung ta quan tam trong vcc thu duoc tr thuc hon la no
kct tr thuc vo thuc hanh, thi sc khong co bat ky lo ch nao ngay ca
ncu chung ta tro ncn qucn thuoc vo nhcu quan ncm tam lnh. Io
chap vao ca thay mot bcn, tham ga vao tranh luan khong can thct
lam bop mco gao ly cua Iuc Phat, va b} mc hoac vo nhung quan ncm
thong tha khong no kct vo tr tuc, chung ta co thc thcm su kcu man
vao ban nga thong thuong qua vcc danh dong tr thuc vo uy thc. Icu
nay chi gay cho chung ta so sanh chnh minh vo nguo khac va kct qua
trong hy vong duoc tot dcp hon ho, su so ha khong tot dcp hon ho,
ganh t}, va su ha minh tat ca dcu do la tro nga lon nhat cho vcc dat
gac ngo.
Ncu su dung sa tr thuc dc ga tang cam gac tu man cua mot
ban nga quan trong cho su no tcng thc gan cua ban nga minh,
chung ta khong thc phat trcn nhung pham tnh tch cuc, ch}u dung
tao cho chung ta thanh mot knh mach thch hop cho Cao Phap, dc

181
tcp nhan nhung pham tnh quy bau cua cac bac thay scu pham va
nhung gao ly cua cac Nga. Chung ta khong thc hoc ho duoc bat cu
dcu gi mo ncu kcn quyct minh hoan toan bct mo thu. Ncu co mot
ban nga tu cho minh la dung, chung ta da go han kha nang tcp nhan
an phuoc Cao Phap cua minh, gong nhu bat kc nhung tran mua cam
lo co ro xuong bao nhcu trcn mot nu da kcu ngao, thi chang co dcu
gi tham nhap duoc.
1nh tuy cua vcc hoc la canh gac vo nhung tho qucn cua
chung ta dc thay do chung. Sau do chung ta co thc hcu duoc nhung gi
minh da hoc va co thc ga thoat kho su mau thuan. Nghcn cuu ma
khong hoc sau vc thuc hanh co thc gay ra hcu sa qua su phat trcn
tho qucn tr thuc hoa. Nhung gi co vc suy luan hop ly co thc tao ra hon
la loa bo nhung mau thuan vo gao ly dao Phat ncu no khong dat can
ban trcn mot vcn canh tam lnh bao la chan chnh. Ic co thc hcu
duoc, gao ly dao Phat can pha duoc cac bac scu pham gang ga. Ncu
chi dua vao hcu bct cua tr thong mnh cua nhung quan ncm tam
lnh ma khong co gang thuc hanh, chung ta sc b} that vong to lon kh
quan dcm cua minh khong thc thch hop vo nhung tr thuc hay knh
nghcm mo vuot lcn nhung ly luan cua tr thong mnh.
Nhung knh nghcm cua thuc hanh khong thc dcn ta bang lo lc
thong thuong vo nguo khong thuc hanh, ma chung ta thch dcn ta
quan ncm cua minh hon la thuc hanh. Nac du chung ta co thc ho ho
vc mat tr thuc kh nghc thong tn mo vc Cao Phap, ncu nhung gi
chung ta nghc la khong duoc gh nhan trong long, no sc chi tao nhcu
chuong nga va thcn can thay vi ngay cang thanh t}nh va sau xa. Ncu
khong co knh nghcm cua thuc hanh thi cho du chung ta duoc nghc
hay dcn ta bao nhcu dcu khong thuc chat.
No chi co thc lo ch cho chung ta mot cach tam tho dc thu thap
nhung quan ncm tr thuc thong thuong vc Cao Phap. Ncu quan ncm
dat can ban trcn quan dcm go han va khong duoc no kct vo gao ly
tr tuc tu Iuc Phat, cuo cung chung co thc gay ga tang nhung tnh

182
chat tcu cuc cua chung ta. Nhu Nga Patrul Rnpochc da no, day la
dua trcn Cao Phap, va sau do tao ra nghcp xau cua ph-Cao Phap.
Ic ngan ngua xay ra dcu nay, kh d vao con duong gac ngo chung ta
ncn doc va lang nghc tcu su dang knh ngac cua nhung thanh nhan va
o 1at khcn gay cam hung cho chung ta va tao cam kct hang phuc
ban nga, ga tang nhung pham tnh tr tuc bao la.
Nhcu nguo no rang chung ta pha hoc dc co thc am tuong,
nhung hcm kh no rang dc am tuong, chung ta pha thuc hanh. Nhu
da hcn bay trong knh dcn:

8a/ ca o}aa/ oac //ea b/e/ C/ac l/ap ma //co} //ac /ao/,
cao} }/co} o/a mc/ o/ac s/ d/ec cc //e /am o}aa/ //ac
/ao/ p/ac, o/ao} //co} //e o}/e daac o/ac caa c//o/
m/o/.
8a/ ca o}aa/ oac //ea b/e/ C/ac l/ap ma //co} //ac /ao/,
}/co} o/a mc/ o}aa/ /a/ /aa //ao/ //ac dao da/ o}aa/
//ac caa/ da/ daao} cco m/o/ /a/ c/e/ /reo b/eo.
8a/ ca o}aa/ oac //ea b/e/ C/ac l/ap ma //co} //ac /ao/,
}/co} o/a o}aa/ cc //e o}/e ca //a oaac, o/ao} //co}
//e aco} de /am d/a cao //a/ caa /c.

\a nhu Iuc Kunkhycn Longchcn Rab|am da no:

\/ /r/ //ac }/co} o/a cc sc //o/ /a /reo baa /ra/,
\/ec /cc /c/ o/ao} aao o/em /a //co} bac }/a cao.
T/e oeo, /rco} da/ oa, /c/ /ao /a o/ao ra bao /ao/ aeo //am,
Y o}//a cc/ /a caa l/ap T/ao.

Nhcu v} 1hay scu pham da day rang trong trang tha chuycn
tcp cua snh va tu, chung ta pha d vao con duong gac ngo ma khong
ngh ngo nhu chm dcu hau thong mnh vao to cua no. 1ruoc kh xay

183
to, chm ung can than chon mot no an toan dc kh xay no co thc tcp
can ma khong ngan nga. 1rong cung cach, truoc tcn chung ta pha
chon gao ly tuong ung vo kha nang ca nhan cua minh dc no co thc
dcm la gac ngo qua kha nang no kct vo no. Nho lang nghc, hoc ho
va suy ncm gao ly vo mot tam xac quyct, tong hop hoa vo su sung
knh khong thc bc gay dcn mot v} thay scu pham, lcn tuc thuc hanh
vo chanh kcn, hoan toan tan tuy vo con duong gac ngo va khong co
bat ky ngh nga nao, su tu tn sc xay dcn.
Ncu su dung su may man thcn lanh cua vcc duoc snh lam than
nguo cho thuc hanh dc dat gac ngo trong trang tha chuycn tcp cua snh
va tu , no co thc lo ch chu ng ta trong mo tra ng tha chuyc n tc p kha c. Io
kh co no ra ng tha t la nguy hc m kh thu c ha nh Km Cuong 1hu a, nhung
khong co gi nguy hcm hon la van tcp tuc o la trong snh tu. No su dcu
nguy hcm ncu chung ta rot cuc khong bct ca gi dung hoac sa va chi
phong doan vo nhan xct go han cua tam thong thuong, tao ra nhung kha
ncm va hoan canh vo vo so kct qua. \cc cho bo thuc hanh hay tu bo Cao
Phap vi than trong hay so ha sc la vo nghia. Kct qua cua vcc lam dcu nay
trong nhcu kcp la chi lang thang trong trong nhung cho nguy hcm khong
thc tn cay cua luan ho.
Su dau kho cua vo so kcp co thc duoc nho tan goc chi trong mot
kcp nho phuong phap cua Km Cuong 1hua bo nhung nguo sung
knh va co chanh kcn. Khong chi trong nhcu phuong phap thuc hanh
khac nhau cua Km Cuong 1hua la nguy hcm, vi bat ky loa quan ncm
tam lnh nao va Cao Phap b} su dung sa vo ta kcn la co thc nguy
hcm. 1hay vi tao ra luong lu va ngh ngo, chung ta pha nghcn cuu,
hoc ho va nhat la thuc hanh Cao Phap quy bau nhat nay cho dcn kh
chung ta co duoc ncm tu tn sau sac vuot lcn mo nguy hcm.
1huc hcn bat ky thuc hanh nao vo su huong dan cua v} thay
thong tuc cho dcn kh dat duoc tu tn la dcu can thct. Co nhcu su
khac bct trong nhung ngh quy va luan gang cua chung, va trong
nhung kha nang, knh nghcm cua ca nhan. Icu nay pha duoc v} thay

184
ca nhan cua chung ta an d}nh, va nhung huong dan cua Nga pha duoc
tuan thco. Nhung thuc hanh khong duoc mo ta ch tct o day dc tranh
lan lon co thc gay ra do bam chap vao vcc hcu sa thco chu nghia duy
vat vc nhung chi dan dac bct hon hoac nhung ly thuyct khac bct, tuy
nhcn y ncm co ban vc thuc hanh duoc mo ta nham tao ncn su lcn
kct vo con duong gac ngo.
Ngay nay, nhcu dc tu ga tang kha nang hcu sa do khong nhan
ra su quan trong cua vcc tcp nhan an phuoc cua dong truycn qua su
dua vao nhung huong dan va knh nghcm cua v} thay. 1hay vao do, ho
co gang thu nhan bat cu nhung gi muon bct tu sach vo. Nhu mot kct
qua cua tho qucn tn vao su binh dang xa ho, ho nhan thuc su ton
knh nhu b} ca tr} va so ha vcc knh trong v} thay. Iac bct gao ly cua
no Km Cuong 1hua, nhu sau yoga duoc thuc hanh khong chi tu vcc
doc sach, ma pha vo ncm tn va vo v} thay du pham tanh, dc ngan
chan nhung kho khan hay nang luong ro loan co thc kct qua tu vcc
hcu sa va su dung khong dung nhung gao ly nay. 1rong tho buo tan
tcn, suy hoa nay, nguo ta quan tam vao nhung quan ncm va hcn
tuong thc gan mo, dc su dung chung nham tao ra nhung nhan thuc
thong thuong co that, ma khong chu y rang ho dang lam dcu nay.
1ham ch nhung gao ly cua Cao Phap ph thuc thc cung b} su dung sa
thco cach nay.
1r kcn tam lnh to thuong cua nhung pham tnh tr tuc chi
xuat phat qua su thct lap chanh kcn vo pham tnh tr tuc trong sang,
vo hinh cua ca nhan chung ta, va sau do thuc hanh vo bat ky phuong
phap nao dc dat duoc gac ngo. Icu nay khong tao ra vat chat. \i vat
chat luon lc thuoc vao hoan canh cua snh tu, vat chat luon vo thuong,
suy gam va co thc can kct. Su gac ngo khong thc tcu dct, khong thc
tham nhap vuot lcn hcn tuong snh tu cua nguo binh thuong. 1r tuc
tinh gac va nhung pham tnh khong thc nam bat khong lc thuoc vao
hoan canh va tu ta vo mo hcn tuong snh tu co mo lcn hc vo nhau.
1rong thuc hanh, hcn tuong co that chi duoc tam tho su dung, khong

185
ta tao la hcn tuong thong thuong, ma dc dat duoc than, khau, y tr
tuc ph vat chat.
Su thuc hanh cua truycn thong no Km Cuong 1hua co thc tong
hop thanh sau yoga. 1at ca sau yoga co thc thuc hanh trong trang tha
chuycn tcp cua snh va tu dc duoc ga thoat kho mo hcn tuong
chuycn tcp. Su ga thch cua sau chuycn tcp va sau yoga tu dong lcn
hc vo nhau. Ca ha chi mo ta nhung kha canh khac nhau cua mot
tam, ma do la ncn tang cua hcn tuong cua nhung trang tha chuycn
tcp va hcn tuong cua thuc hanh, nham ga tang su bcu hcn cua hinh
tuong tch cuc.

Saa Yc}a caa T/ao Taao} K d/ea
La Neo Tao} caa Cco aao}.

Ncu nghi rang mo hcn tuong bat t}nh va thanh t}nh thuc su
hcn huu, thi chung ta khong bao go thoat kho su dau kho cua snh tu,
vi b} kct bo su tn vao thuc ta. Su thuc hanh than tuong thanh t}nh ky
dcu la su chuycn hoa mo hinh tuong bcn trong thanh hcn tuong on
1on thanh t}nh huycn dcu va mo hinh tuong bcn ngoa thanh co t}nh
tho cua hcn tuong huycn dcu, do la samaya cua quan danh ca binh.
an chat cua tro ao thuat thong thuong la su lua gat, nhung gi
khong hcn huu la co vc hcn huu. Cong nhu chung ta b} lua gat bo
tro ao thuat thong thuong ncu tn vao thu thuat cua thuc ta hay ph
thuc ta cua tam thong thuong, chung ta sc chi b} cam do. 1rong thuc
tc, thuc ta pha duoc nhan thuc nhu tam v du vc tro ao thuat: mot
tam guong, mot gac mo, mot tcng vong, mot thanh pho cua Can 1hat
a (Candharva), mot ao anh, ta chop loc, mot bong bong, va tro ao
thuat.
Chung ta tao ra vo so hcn tuong snh tu va tn rang chung co
that, ngay ca du chung chi nhu su phan chcu cua mat trang trcn nuoc.
Nac du mo hcn tuong bcn ngoa chi la su phong chcu cua minh,

186
chung ta nghi rang nhung gi minh thay la khac vo chung ta. Chung ta
lcn tuc dau kho vi co gu nhung gi khong thc so huu.
0ua tro ao thuat lua gat cua tho qucn cuc doan tn vao thuc ta,
chung ta lam cho nhung ao gac cua ao thuat ga tro ncn khong that,
trong kh do la lam cho thuc ta binh thuong tro ncn that hon, mac du
ca ha dcu khong that ngang nhau. Chung ta nghi rang snh tu la that
du no la tam tho, ph thuc chat, va khong hon gi tro huycn thuat bat
t}nh. Ic ga thoat tat ca chung sanh kho dau kho tu nhung tro huycn
thuat cua chnh ho va thoat kho su lap d lap la vcc b} lac long va mat
mat, Iuc Phat da hcn bay su thuc hanh hcn tuong huycn dcu cua
gao ly no Km Cuong 1hua. Su thanh t}nh huycn dcu thay mo hinh
tuong dcu la on 1on va co t}nh do ma ban chat luon la tanh Khong
trong sang, khong bao go gay ra dau kho cua thuc ta snh tu.
Ic chuycn hoa hcn tuong bat t}nh cua thuc ta thanh thanh t}nh
huycn dcu, hanh ga thco do hinh anh cua minh trong guong. Ho
quan tuong hinh anh nay dang thuc su knh nghcm bat cu nhung gi
ma ho xcm la ghc tom, nhu b} danh dap, lang ma bang nhcu lo tho
tuc va b} nguo khac hanh ha. Kh su dau kho nay bat dau co vc that va
cam gac dau kho kho lcn, hanh ga thco go cam gac nay va tu ho,
Iau kho o dau: Io tuong gay ha va chu thc ch}u dau kho o dau:
Sau do, trong kh thco do hinh anh nay trong guong, hanh ga
hinh dung rang hinh anh dang knh nghcm bat cu nhung gi ho mong
uoc, nhu duoc trang hoang dcp dc, duoc tan than bang nhung lo lc ca
ngo, va duoc nguo khac ycu mcn. Kh khoan khoa bat dau co vc that
va cam gac phan khch phat snh, hanh ga bat dau thco do cam gac
nay va tu ho, Su vu thch o dau: Io tuong lam vu thch va chu thc
khoa lac o dau:
Kh nhin vao guong, chung ta nghi hinh anh cua minh la mot su
phan chcu va than chung ta la that. 1rong thuc tc, than thc that cua
minh khong hcn huu o bat cu dau va chi la mot kha ncm vc than
tuong nhat tho xuat phat tu tho qucn bam chap truoc do cua chung

187
ta. Io van dung su phan bct gua nhung gi that va khong that cua thuc
hanh nay, hanh ga co thc bat dau hcu rang mo phan bct cua that va
khong that dcu tuong do. Su phan chcu cua guong la than rong khong
cua hinh tuong rong khong, ma hcn tuong kho ch}u nhat cung khong
thc gay ha va hcn tuong khoa lac nhat cung khong thc lo ch. No su
lang ma va ca ngo dcu gong mot tcng vong.
Sau kh thuc hanh phuong phap than tuong rong khong huycn
dcu cua guong nay, su phat trcn ca thay ph thuc ta co thc tcp tuc
bat cu kh nao hoan canh hcn huu lam ga tang dam mc. 1rong luc tu
dan than vo nguo than va khong than, knh nghcm nhung hoan canh
tch cuc va tcu cuc, hanh ga thco do vo mat guong cua tanh gac
minh. Nhung thuc hanh nay duoc lam dc mat d tho qucn khong lnh
dong, thong thuong cua thuc ta, dc tam co thc tro ncn bat nh} va
trong sang, rong mo dcn su pho dc n khong bam luycn cua hinh tuong
trong sang, rong rang, huycn dcu, thanh t}nh cua on 1on.
Kh tam tro ncn rong mo, su thuc hanh cua thanh t}nh huycn
dcu bat dau vo than luu xuat cua on 1on. Not hanh ga mo co thc su
dung phuong phap quan sat su phan chcu trong guong cua hinh anh
hay tuong on 1on rcng minh, la tnh tuy cua tat ca on 1on, ma
hanh ga co nghcp no kct vo Nga. Hay tn tuong minh tuong tu nhu
v} on 1on nay, khong nhan thuc hinh anh la vat chat thong thuong,
huu hinh, hanh ga su dung phuong phap nay dc tap trung va d}nh tam
cho dcn kh tam duoc thanh than va kcn d}nh. Sau kh hoan tat dcu
nay, nhung pham tnh cua on 1on tr tuc cua gu trong tam trong luc
van quan tuong on 1on nay trong nhcu kch co, tu nho bc nhu mot v
tran cho dcn to lon nhu mot ngon nu. 0uan tuong vo so on 1on nhu
luu xuat tu mot on 1on, va vo so on 1on duoc thu la thanh mot on
1on. Io luc on 1on hoa tan vao hu khong va vao hanh ga thcn
d}nh. on 1on duoc quan tuong lap la xuat hcn mot cach dan dan hay
lap tuc va ky dcu. Su quan tuong than tuong tr tuc du o no chon bcn
ngoa hay nhung co t}nh do cua on 1on bcn trong pha ngay ngan va

188
ro rang. Hay nho va bct rang nhung pham tnh thanh t}nh cua on
1on vo xac quyct cua ncm tu hao vo nga, khong thay do, vung chac
cua on 1on tr tuc, hanh ga pha hoan toan quyct chac rang chnh ho
la on 1on.
\i gong nhu tro ao thuat, chung ta co thc tu ho lam sao vcc
quan tuong on 1on la co thc lo ch chung ta. Nhung ngay ca khong
su dung quan tuong, hcn tuong thong thuong cua chung ta cung
gong nhu ao thuat, vo nghia va luon thay do. Kh co hcn tuong tch
cuc cua snh tu, chung ta muon gu chung, nhung vi chung chac chan
thay do, chung ta sc mat chung va chung sc gay ra dau kho cho chung
ta. Hcn tuong huycn dcu cua chu Phat chua tung gay ha chung ta,
khong bao go hco tan, hoac thay do, vi khong b} tcp xuc bo tho qucn
cua tam ao tuong cua hcn tuong snh tu. Chung luon chcu sang va
gong nhu bau tro trong sang, loa bo tho qucn nhan thuc cua thuc ta
thong thuong cua chung ta. 0ua thanh t}nh huycn dcu, chung ta co
thc su dung pham tnh nhu guong cua tam minh, co thc phan chcu vo
chuong nga bat cu thu gi.
Lo ch cua nhung thuc hanh nay la hcn tuong nghcp cua
chung ta tro ncn t b} anh huong dcn luan ho qua chan ly ph chan ly
cua nang luc huycn dcu cua on 1on. Hcn tuong on 1on cua hanh
ga co thc nuo duong dan dan bang vcc cat bo tho qucn nghcp cu
cua thuc ta dc nang luong tuo mo cua on 1on co thc xuat hcn,
gong nhu cat bo cuong va la hoa b} hco cho chung nang luong tuo
mo dc no hoa.

Yc}a Nc/ Hca,
La Ccc Re caa Cco aao}

1huc hanh no hoa la samaya cua con duong quan danh b mat
va t}nh hoa hcn tuong nghcp qua da lac cua tr tuc bat snh.

189
1nh tuy cua thuc hanh no hoa chnh ycu la t}nh hoa go nghcp
nhcm o qua su phat trcn cua go tr tuc. Nhung ncu thuc hanh nay chi
lam vo go thong thuong cua tam thong thuong va mot than thc gan
scu nhcn huycn dcu, ma khong thct lap quan dcm tr tuc bao la cua
su gac ngo va khong phat trcn go tr tuc, thi no van thuoc vc tho
qucn. Ngay ca du thuc hanh duoc lam thco cach nay co thc phat snh
nhung lo ch vat chat tam tho va muc do nang luc scu nhcn cua thc
gan co thc thanh tuu, no chi tao ra thay do ky dcu, thong thuong va
khong thuoc vc hcn tuong huycn dcu, gac ngo, trong sang cua chu
Phat. Not than ky dcu scu nhcn-thc gan duong nhu co thc nhcu
nang luc hon mot than nghcp binh thuong, nhung ca ha thuc su chi
la nghcp qua vo thuong tuy thco tam quan trong vc hcn tuong nghcp
ca nhan luc truoc. 1hay vi trau do ta nang thong thuong trong luan
ho, vcc thct lap go tr tuc toa sang, ph thuc thc, khong thc nhan
thuc luon bcu hcn nhu anh sang tr tuc, bao la cua co Phat la dcu
quan trong.
\ao luc kho dau cua thuc hanh nay, mo doc chat snh tu cua go
nghcp tu dam mc trong nhcu kcp pha duoc tho ra ba lan hay chn
lan. Hay su dung nhung nguycn to cua than nguo quy bau. Hanh ga
ngo trong tu thc cua Iuc Phat 1y Lo Ca Na vo ha chan xcp bang
thco tu thc kct ga, tay kct d}nh an, song lung thang, ha va mo ra,
cam ho nghcng xuong co, dau luo cham vom mcng trcn va mat nhin
xuong chop mu. 1u thc ban ga, thu dan cung co thc su dung.
Hanh ga quan tuong chnh minh la on 1on ma minh co nghcp
kct no, vo ba knh mach bcn trong va so luan xa da chi dan trong
phuong phap cua ngh quy ca nhan minh. Sau do, tnh tuy cua go tr
tuc, trong vc ngoa cua nam nguycn to thanh t}nh duoc quan tuong
nhu mot cau vong trong sang, ro rang va duoc luu gu, ga tang trong
knh mach cang lau cang tot. on phuong phap su dung go duoc thuc
hanh. Io la rut go tr tuc va tran day knh mach cua than, lam tnh
khct go nghcp bang go tr tuc, va tho ra go nghcp con sot. 1rong

190
kh thuc hanh, go nghcp duoc t}nh hoa nho ht qua ha knh mach
bcn, va go tr tuc duoc ht vao va luu gu trong knh mach gua. Kch
co cua knh mach gua khac nhau tuy thco nhung phuong phap khac
bct duoc thuc hanh vao nhung tho dcm khac nhau. Co tr tuc khong
go han vo than vat chat, nhung vi hanh ga co go nghcp va tho
qucn cua than, ncn knh mach gua thuong duoc quan tuong vo kch
co nhu can cua mot mu tcn.
Pha duo ron trong knh mach gua, tnh tuy tr tuc da lac, cam
lo mau do cua da hu khong, duoc quan tuong trong vc ngoa cua
chung tu a/s/a mau do, gong nhu mot ngon lua hinh ca ga d lcn
qua knh mach gua. 1a dinh cua knh mach gua trong luan xa dau,
tnh tuy cua hcn tuong thanh t}nh, cam lo trang cua phuong tcn thcn
xao, duoc quan tuong trong vc ngoa cua chung tu /ao} mau trang lon
nguoc. Kh suc nong cua ngon lua ga tang, mau sac cua no chuycn
dan tu xanh duong sang do va d lcn knh mach gua. Cam lo nho got
tu chung tu trang do suc nong cua ngon lua, ga tang tanh Khong va
da lac tr tuc vi da nhat. Iuy tri knh nghcm nay dcm la bon hoan hy
va rong khong bat kha phan. on hoan hy la hoan hy, da hoan hy,
hoan hy to thuong, va hoan hy phat snh cung luc. on rong khong la
rong khong, da rong khong, rong khong vi da nhat, va rong khong
hoan toan. 0ua nhung knh nghcm nay, tr tuc bamsnh co thc nhan
ra nho thcn d}nh trong ban tanh cot tuy ph tao tac.
1huc hanh chanh nay duoc d thco bo nhung thuc hanh nhanh
su dung nhung tu thc va dong tac scu pham cua on 1on trong tuong
phan no hay hcn mnh da chi dan trong ngh quy thuc hanh rcng.
0ua dong tac cua thu an ky dcu nhung nut that nghcp cua knh mach
duoc co bo va mo nghcp chc am dcu duoc t}nh hoa. Nhung knh
mach tr tuc duoc mo ra dc co thc dat duoc tr tuc hoan hy bat snh bat
dct. \o thuc hanh no hoa, pha gu samaya cho dcn kh su tu tn duoc
day du, lcn tuc gu go knh mach, nhat la thuc hanh o nhung no lanh

191
lco khong co quan ao am hoac d dcn nhung no co kh hau am ap, va
kcm chc khong an thuc pham khcn gay ra chc chuong.
Nhung nguo mong muon thuc hanh xa hon vo pho ngau b mat
bcn trong hoac vo bcu hcn bcn ngoa cua mot pho ngau tr tuc. Nhu
da no trong 8ac 4o/ Hao} l/ao Nc 0a N/a/ Caa Tao/ra:

8a/ / o}aa/ oac da cac/ / //c/ dac cco}.
T// //co} cco /c/ /c/.
K/co} }/ ma mao /ao cc daac da/ /ac,
T/e oeo, /a de /am cco /rco} //ao/ //ao,
Cco p/a/ /ac ra da/ /ac caa dac cco}.

Nhung nguo co kha nang sac bcn thuc hanh nhu vay pha hoan
toan d thco gao ly dac bct va trong mot cach thanh t}nh, do la khong
cho khoa lac phong tung, thong thuong. Iay la thuc hanh con duong
cua phuong tcn thcn xao, do la samaya cua quan danh tr tuc, ga tang
tr tuc da cuc lac ph vat chat dc dat to trang tha hop nhat cua Iuc
Phat Km Cuong 1ri. Na nhu Nga Kunkhycn Longchcn Rab|am da no:

N}a ca da c/ao} /a o}// rao} m/o/ cc //e //eo bc /reo
cco daao}
aa c/ec daa cac //ao o}aa/ //ac,
N/a //ep o/ao }/c/ //o/ /a ///}/e d/ vaco} caa aao
dao/ //a ba,
N//ea /ao/ }/a /a /aa }a/ c//o/ /c ca/ //ac /ao/ sa/.
T/e oeo, da /r/ cco daao} }/a/ //ca/ /a o}a caa Ta.






192

Yc}a caa Tao/ aao} H/o/,
La T/o/ Ta caa Cco aao}

No thuc hanh co tuong va vo tuong dcu chua dung trong hu
khong quang mnh, trong sang, tu nhcn, do la suo nguon vo hinh cua
gac ngo.
1huc hanh tanh quang mnh chu ycu la co gang nhan ra tanh
Khong toa sang tu nhcn. 1huc hanh nay co thc lam vao mo luc, nhat
la truoc kh d ngu va vao luc binh mnh. Ncu khong thuc hanh vo
tanh sang kh ngu, chung ta nhanh chong mat y thuc va ro vao vo ky
cua ncn tang tam ma khong tinh gac, thi nhung gac mo snh tu cua
nghcp tho qucn chung ta sc phat snh. 1hay vi dc dcu nay xay ra,
hanh ga khong knh nghcm ncn cau nguycn dcn v} thay-on 1on goc
cua minh dc nhan ra tanh sang la dcu quan trong. an ncn co gang
ngu trong nhung khoang tho gan ngan hon la ngu mot mach tu to
dcn sang, tap trung vao tanh khong va tanh sang bat kha phan gua luc
nua ngu nua thuc.
Not cach don gan, trong nhung gao ly quy bau no rang ncu
muon nhan ra tanh sang, chung ta ncn quan tuong v} Iao su goc cua
minh, bat kha phan vo tam tinh gac cua chnh ta, o gua tm trong
dang mot qua cau trang trong sang vo mot chu a/. Chung ta tap trung
vao dcu nay va khong phan tam trong kh ro vao gac ngu.
Hanh ga cung co thc quan tuong chnh minh nhu bon ton cua
ngh quy ho, vo knh mach trung uong o gua than thang va trong suot
nhu pha lc. 0 gua nguc trong knh mach nay, chung tu hoan toan
khong thc hcu thau cua on 1on duoc quan tuong khong bam chap
hay cang thang, vo thanh t}nh quang toa sang khap no. Co tr tuc
duoc luu gu dc tao ra chu tam mot dcm. Sau do, vo tam buong long,
hoa tan su quan tuong vao hu khong toa sang, ro hanh ga thcn d}nh.
Ngoa ra, khong can hoa tan su quan tuong, hanh ga co thc tap trung

193
vao thanh t}nh quang cua chung tu o knh mach gua cua on 1on
ngh quy ho, chcu sang khap knh mach trong than gong nhu mot
ngon dcn. Ncu xay ra khong ngu hay khong mo thi hanh ga co knh
nghcm cua bau tro trong sang, day la su bat dau cua nhan thuc cua
bcu tuong tanh sang. Ian dan, kh dat duoc knh nghcm trong nhung
thuc hanh nay hanh ga co thc dat duoc tu tn dc tru trong tanh sang.
\ao luc kho dau ngu, nhung quan ncm tho bat dau tan hoa vao
tanh Khong. Kh gac ngu tro ncn sau hon, go nghcp cua quan ncm
tan hoa va tanh Khong vi da nhat. Sau do, mo quan ncm tho va tc
cham dut va tat ca go cua y thuc duoc tu la vao knh mach gua. No
su tan hoa hoan toan vao tanh Khong vo su hoa tan cuo cung vao
quang mnh trong sang.
Nac du co nhcu loa tanh sang cua ncn tang, con duong, va kct
qua, ban chat cua chung luon la thanh t}nh quang cua tam. 1anh sang
cua ncn tang b} chc am qua tho qucn cua ba co hcn huu; duc go vo
quan ncm, huu hinh va y thuc tho nang; co sac go vo t huu hinh va
quan ncm, cam gac, y thuc v tc hon; va co vo sac go, chi co ncn
tang khong thc hcu thau cua tam v tc. Nac du chung ta thcu nhan
thuc, tanh sang tu nhcn van hcn huu san trong tam, ngay ca kh su
chc am tho nang, v tc hon, va v tc nhat cua tam chc day no.
0uang mnh cua con duong co thc duoc nhan thuc qua thcn
nghcp luc truoc va an phuoc huong dan cua mot v} thay tr tuc, bac co
thc hcn bay tanh sang tu nhcn nho t}nh hoa su chc am cua y thuc
snh tu. No quan ncm duoc t}nh hoa qua thuc hanh thanh quang
mnh duy nhat, rong khong, ph kha ncm. 0uang mnh cua con
duong bao gom quang mnh cua thuc hanh gac mong, quang mnh
cua luc chct trong luc nhung nguycn to v tc tan hoa, va quang mnh
cua thcn d}nh, tat ca dcu kho nguycn tu quang mnh tu nhcn cua
tam. Io tcp tuc thuc hanh, hanh ga dat duoc quang mnh cua kct qua,
su hop nhat bat kha phan, bat kha hoa, bao la cua thanh t}nh quang.

194
Hanh ga cua con duong phuong tcn thcn xao co thc ga tang
bon rong khong qua knh nghcm cua bon hoan hy, su dung da lac va
tanh Khong nhu con duong cho vcc nhan ra tanh Khong toa sang
hoan toan, cuo cung.
0ua thuc hanh tanh sang, go nghcp va nghcp chc chuong duoc
t}nh hoa. \ao luc chct, qua tr kcn thuc tc cua mo ga doan rong
khong, chung ta co thc nhan ra nhung ga doan hoa tan cua nguycn to
tho va tc vao tanh Khong toa sang cua Phap 1han.


Yc}a C/ac Hco},
8/ea T// Sa Ta T/o /rco} Cco aao}

1ho qucn nam mo duoc tao ra bo su ta dcn cua hcn tuong luc
thuc trong kh ngu tuy thco luc cua go nghcp va tho qucn. No
chung, that kho nhan ra rang chung ta dang nam mo ncu khong thc
thay trong luc dang mo rang gac mo la khong that vi tho qucn tn vao
thuc ta. Nhung can thcp co nhan thuc khac bao gom vcc b} chc
chuong bo nang luong tho nang, co nhcu ngh ngo vc thuc hanh, an
uong khong dcu do va tha qua, va b} xao lang bo tho qucn tri don. Io
vay, dc nhan ra rang chung ta dang nam mong, nhung lo lam nay pha
duoc sua chua vo su do tr} nguoc la. Ncu hanh ga co thc chuycn hoa
hcn tuong mong thong thuong thanh hcn tuong on 1on ph thuong
va dat duoc tu tn trong thuc hanh gac mong, no la bang chung rang
hanh ga co thc ga thoat kho hcn tuong snh tu cua thuc ta trong
kcp song nay, trong trang tha chuycn tcp no lcn gua hcn tuong
qua khu va tuong la co thuc, hoac trong nhung trang tha chuycn tcp
khac.
Not phuong phap don gan cho hanh ga la quan tuong v} thay
goc trong luan xa ngu cua ho va cau nguycn dcn Nga dc nhan ra gac
mong cua ho nhu gac mong. Cung da no trong gao ly quy bau rang

195
dc bct ho dang nam mong, hanh ga co thc quan tuong v} thay goc cua
ho bat kha phan vo tam tinh gac cua ho, trong hinh dang mot qua cau
trang, trong sang vo mot chu a/ ngay trung tam o gua ha long may
ho. Hanh ga tap trung vao dcu nay trong kh ro vao gac ngu dc nam
bat gac mong cua ho. Sau do, mot kh da nhan ra ho dang nam mong,
gac mong co thc chuycn thanh hinh tuong thanh t}nh cua on 1on va
co t}nh tho.
1rong thuc hanh gac mong, duoc cam hung bo vcc Iuc Phat
nhap nct ban, hanh ga co thc dat mot cong co kusa da duo bcn pha
than thc va mot cong co kusa ngan duo dau ho nhu mot dau hcu
thanh t}nh dc nhan an phuoc cat tuong. Sau do d ngu trong tu thc
nhap nct ban va cau nguycn dcn on 1on cua ho kh ho nam mo, ho
sc nhan ra no nhu mot gac mo. 1uy nhcn, sc khong co lo ch kh chi
nhan ra gac mo ncu khong su dung phuong phap chuycn hoa hcn
tuong thong thuong cua no thanh hcn tuong thanh t}nh, vo chuong
nga cua co Phat. Ca ha su nhan thuc va chuycn hoa pha duoc hoan
tat.
Chung ta thch nhan ra rang minh dang mo ncu gac mo kch
dong minh sau sac. \ du, qua knh nghcm so ha tu mot gac mo tcu
cuc quay ro vi knh hoang va dau kho, tam tro ncn song dong ro rang,
va co thc nhan ra rang gac mo chi la mot gac mo. 1rong cung cach,
qua knh nghcm hoan hy tu mot gac mo ky la, tch cuc cua su hoan
hy va ky dcu, tam tro ncn trong sang manh mc, va co thc nhan ra gac
mong chi la mot gac mong. 0ua hoan canh nhan ra gac mong tch
cuc hay tcu cuc dcu la mong, hanh ga co thc dc dang nhan ra gac
mong khong hc hcn huu o bat cu dau va chi la mot tho qucn.
\i hcn tuong thuc ta cua ban ngay, gac mo co vc thuc. Ic
khong b} mac bay trong hcn tuong thuc ta thong thuong trong luc
dang mo va dc phat trcn su tu tn cua tam hanh ga, nhung thuc hanh
duoc lam dc rcn luycn tam nham chuycn hoa hcn tuong cua chnh
hanh ga. 1rong thuc hanh gac mong, than nguo co thc chuycn thanh

196
than suc sanh, than suc sanh co thc chuycn thanh than nguo, va
nguo chuycn thanh on 1on. \o so than tuong khac nhau duoc tao ra
va sau do tong hop hoa thanh mot than, va tu mot than vo so nhung
than tuong khac nhau duoc tao ra tro la. Hanh ga cung co thc tu do
tra qua nhung nguycn to trong thuc hanh gac mong d vao mat dat
hay bay trcn bau tro mot cach vo chuong nga. \ao luc thuc thuc hanh
chu ycu dua vao su quan tuong hcn tuong on 1on thanh t}nh, khong
thc hcu thau, sau do, kh gac mong duoc nhan ra nhu gac mong,
nhung than tuong cua cac Nga co thc chuycn thanh vo so vc ngoa cua
on 1on tr tuc. 0ua vcc nhan ra rang nhung gac mong la su huycn
dcu thanh t}nh cua su bcu hcn tr tuc huycn dcu cua than, mo hcn
tuong mong thong thuong cua thuc ta co thc chuycn thanh hinh
tuong cua mandala on 1on.
1huc hanh gac mong luc ngu va thuc hanh gac mong luc thuc
ho tro va tuy thuoc lan nhau. Icu rat quan trong la nho rang mo hcn
tuong thong thuong luc thuc cua thuc ta dcu gong nhu mot gac
mong. Lcn tuc khong b} no ga bay, mo hcn tuong luc ngu va thuc
duoc xcm nhu on 1on tr tuc ky dcu. o vi thuc hanh gac mong
phat trcn kha nang hanh ga dc chuycn hoa hcn tuong cua ho, nhat la
lo ch cho vcc d qua nhung trang tha chuycn tcp cua mo no kct
gua hcn thuc qua khu va tuong la. Iang trong trang tha nay, nguo
ta co than tuong cua tho qucn tam thuc ho, co thc chuycn hoa bon
danh hcu tu ho cua cam gac, nhan thuc, y d}nh, va y thuc thanh co
t}nh do cua nam Iuc Phat 1hcn I}nh.


Yc}a C/aeo 0/ Tam T/ac,
La Sa Xac ae/ caa Cco aao}

Co nam phuong phap chuycn d tam thuc, thch hop vo su khac
nhau vc nhan bct, thuc hanh, va tu tn cua ca nhan hanh ga.

197
Su chuycn d to thuong danh cho nhung nguo co kha nang sac
bcn, nguo tro thanh nhung hanh ga hoan toan thanh tuu vo quan
dcm cua su tu tn bat tu vi da tuong ung vo Phap 1han khong dau
vct. Ca thay nay ga thoat tam thuc kho bay rap cua than nghcp, tu
bay rap cua tho qucn cua hcn tuong, va tu bay rap cua y nghcp. Kh
mot binh dat b} bc, khong gan trong binh kct hop vo khong gan
ngoa binh, gong nhu bau tro tan hoa vao bau tro. 1uong tu, kh ho
tho cuo cung cua hanh ga ro bo than, khong co bat ky quan ncm nao
cua ca chct, tam tinh gac sc tu ga thoat trong Phap 1han.
\o nhung hanh ga thcn d}nh sau sac co tu tn trong quan
tuong va nhung ga doan hoan tat cua thuc hanh, do la su chuycn d
cua ca thay ph thuc thc, co t}nh do hoan hy tuong ung vo hinh tuong
quang mnh cua ao 1han. Kh trang tha chuycn tcp cua ban tanh cot
tuy ph tao tac mo ra, tam tinh gac tro thanh t}nh tho cua ao 1han
qua nang luc nhan bct cua on 1on tr tuc, gong nhu anh sang trang
ram lan trcn nu vc huong tay tro thanh anh sang cua mat tro moc lcn
tu ngon nu o huong dong.
Ncu thcu tu tn, hanh ga khong duoc ga thoat trong trang tha
chuycn tcp cua ban tanh cot tuy ph tao tac, day la su chuycn d vo ca
thay cua bam luycn tu snh tu tuong ung vo long b vo muc dch cua
Hoa 1han. Su chuycn d nay danh cho nhung hanh ga nho la nhung
gao ly quy bau kh d qua trang tha chuycn tcp cua snh va tu, dang
co gang ngan chan ta sanh vao nhung co thap va duoc snh vao co
t}nh do, vo ncm tn sau xa, thanh t}nh, khong luong lu. 1am tinh gac
duoc chuycn thanh Hoa 1han gong nhu su tro vc nha cua mot nha
buon chu dao sau kh hoan tat muc tcu to lon cua chuycn hanh trinh
cua minh.
\o nhung hanh ga co ba quan dcm nay, thi khong can su
chuycn d tam thuc thu tu va thu nam, ma danh cho nhung nguo
khong thc thuc hanh thco nhung cach nay.

198
Su chuycn d qua ba nhan thuc duoc danh cho nguo binh
thuong khong thuc hanh thco ca thay cua ba than trong luc song. Ic
hoan tat thuc hanh cua ho truycn y thuc ho vo ncm tn sau xa qua
knh mach trung uong cua ho vao t}nh tho cua on 1on. Knh mach
trung uong la nhan thuc cua con duong, y thuc la nhan thuc cua khach
lu hanh hang ha, va cuo cung, sau ho tho cuo, su phong xuat vao co
t}nh do la nhan thuc cua vcc tro vc nha.
Co nhcu ngh quy khac nhau cho su chuycn d qua phong xuat,
tuong ung vo nghcp kct no cua ca nhan vo nhung hcn tuong on
1on khac nhau. Hanh ga tap trung thuc hanh vc v} Phat ma ho co
nghcp kct no manh nhat va quan tuong chnh ho nhu mot bac gac
ngo trong dong truycn va co t}nh do cua v} Phat do. Ho quan tuong v}
Phat trcn luan xa dinh dau ho, va quan tuong chnh ho la v} on 1on
vo knh mach trung uong co bon dac tnh: thang nhu mang trc trc,
mong nhu canh hoa scn, snh dong va toa sang nhu son ma, va ro
rang nhu anh sang cua ngon dcn dau mc. Knh mach pha duo ron
duoc dong la dc ngan chan ta sanh vao nhung co thap, va d lcn, mo
ra qua luan xa dinh dau. Sau do, tnh tuy cua y thuc duoc quan tuong
nhu mot tra cau thuy tnh trang, trong sang hay mot chung tu tnh v
o luan xa nguc. \o am thanh cua su phong xuat chung tu tr tuc Phat,
hanh ga go y thuc cua ho lcn knh mach trung uong qua su mo ra ta
luan xa dinh dau ho vao nguc v} Phat la tnh tuy cua v} thay goc cua ho.
Sau mo ga doan thuc hanh, hanh ga quay y thuc la nguc. Sau
do, dc lam cho cuoc song ho duoc lau da va vung chac, v} thay-on
1on goc duoc quan tuong trcn luan xa dinh dau hanh ga chuycn thanh
v} Phat tr tuc cua kcp song vo luong trong dong truycn cua thuc hanh
ho, nhu la Iuc Phat \o Luong 1ho (Amtayus). 1uy nhcn, thuc tc
khong co mau thuan trong thuc hanh truong tho vo bat cu vc ngoa
cua chu Phat nao, vi tat ca la bat hoa. Hanh ga tro ncn bat kha phan
vo on 1on. Sau do, hanh ga dong su mo ra ta dau knh mach trung
uong. 1huc hanh go y thuc qua luan xa dinh dau nay vao nguc cua v}

199
Phat duoc lap la cho dcn kh co mot dau hcu cua thanh tuu, nhu luan
xa dinh dau mo ra, tct xuat chat d}ch, hoac co thc nhct mot cong co
kusa vao. Ngoa ra v} thay cua hanh ga co thc bct ncu thuc hanh da
thanh tuu qua knh nghcm thay bct cua hanh ga.
Kh dau hcu xay ra, khong can thct tcp tuc lam thuc hanh nay,
ma chi duy tri hcn tuong cua t}nh tho va luon tuong nho, cau nguycn
va cung duong dcn v} thay goc cua hanh ga. Sau do, kh hoan canh
khong thc tranh cua ca chct xay dcn, su phong xuat vao co t}nh do
duoc thuc hcn thuc tc va hoan tat ma khong quay y thuc tro la than
nhu thuc hanh truoc, gong nhu ban mot mu tcn vo suc manh vi da
xuycn qua bau tro khong bao go ro la luan ho. Nho phuong phap
nay, hanh ga duoc ta sanh trong co t}nh do cua Hoa 1han ma ho da
chon on 1on, dc hoan tat thuc hanh cua ho qua an phuoc cua cac co
Phat.
Not trong bon thuc hanh nay pha duoc thuc hanh trong luc
song o trang tha chuycn tcp cua snh va tu. Phuong phap sau tuy
thuoc vao kha nang cua hanh ga.
Phuong phap thu nam, su chuycn d cua long b cau moc danh
cho nhung nguo khong thc thuc hanh thco nhung phuong phap truoc.
Kh trong trang tha chuycn tcp cua can tu, ho co thc duoc huong dan
bo nhung v} thay tr tuc vo long tu tn to lon va tam tr tuc. Nhung v}
thay tr tuc nay go y thuc cua nguo sap chct vao co t}nh do qua cau
nguycn, quan tuong, va hanh dong phong xuat thuc tc, gong nhu
nguo mc vo tinh thuong to lon au ycm khong dc dua con lang thang
vo vong qua thanh pho ban ron, hon loan cua snh tu, ma dan dat con
dcn xu so thcn duong cm a cua ba.






200

Yc}a caa N/ao} Trao} T/a/ C/aeo T/ep,
La Sa Hap N/a/ caa Cco aao}

Sau yoga va sau trang tha chuycn tcp duoc kct no tu nhcn,
mac du chung co thc duoc day rcng rc. Iay la vi hcn tuong cua
nhung thuc hanh nay va nhung trang tha cua hcn huu, tat ca dcu
kho nguycn tu mot tam, nhu da nhac truoc do.
Nho nhan ra ban tanh thuc su cua hinh tuong hcn tuong trong
bat ky trang tha chuycn tcp nao, chung ta co thc ga thoat kho mo
trang tha trung gan dcn su gac ngo ph trung gan. No su dcu la
trang tha chuycn tcp kh su pho dcn cua hu khong Phap 1han khong
dau vct khong duoc nhan ra. \o nhung nguo co thc thuc hanh va dat
gac ngo trong do nay trong trang tha chuycn tcp cua snh va tu, thi
khong can nhung ga doan cua trang tha chuycn tcp. Nhung ncu
khong dat duoc gac ngo trong trang tha chuycn tcp cua snh va tu vi
nghcp chc am hay thcu kcn tri, thi dcu quan trong dc bct rang su
gac ngo co thc dat duoc trong trang tha chuycn tcp cua ban tanh cot
tuy ph tao tac hoac trong trang tha chuycn tcp cua mo no gua hcn
huu qua khu va tuong la. 1rong tho gan ha trang tha nay, bat ky
thuc hanh mot trong ha trang tha nao duoc lam trong trang tha
chuycn tcp cua snh va tu dcu co thc hoan tat. Io nhan ra rang mo
hcn tuong la hinh tuong cua on 1on qua dat duoc hop nhat vo on
1on ma hanh ga co nghcp no kct dac bct va mot lo hua thcng
lcng, va do thay mo hinh tuong cua nhung vc ngoa hcn mnh hay
phan no cua hcn tuong nhu su pho dcn cua tam, su gac ngo co thc
dat duoc trong mot trong ha trang tha chuycn tcp nay.
Trao} //a/ c/aeo //ep /ac cao /a bat dau vo nhung hoan canh
gay ra ca chct va tcp tuc cho dcn kh go nghcp hoan toan can kct.
No la lo d tu cuoc song nay dcn trang tha hcn huu kc tcp. No duoc
go la mot trang tha chuycn tcp vi tam da d chuycn kho su thanh

201
t}nh bon nguycn va dang lang thang trong dau kho cua ao tuong cua
tho qucn thuc ta, tru kh kha nang quay tro la thanh t}nh bon nguycn
duoc nhan ra va dat duoc qua thuc hanh. Khoang tho gan cua no tuy
thuoc vao hoan canh luc chct, nhu ta nan dot ngot cho mot so nguo,
va bcnh tat kco da do vo nguo khac, do la hau qua cua tho qucn
nghcp da tao ra truoc do cua mo ca nhan.
} xao lang bo hcn tuong thc gan, nhcu nguo su dung sa
hoan canh tot dcp cho thuc hanh trong cuoc song cua ho. Io vay, vao
luc chct, ho tro ncn so ha va lo lang. Ncu co tho qucn doan kcn nang,
ho sc khong co y ncm lam dcu gi kh ca chct bat dau. Khong mot a
co thc gup do ho, kc ca nhung bac si, kc thu cua ho co thc mong ho
chct som, va ga dinh ho hy vong ho sc mau manh khoc, nhung khong
mot a co thc lam duoc bat cu dcu gi khcn ho song ma. Ngay ca du
khong thc nhan mot do tuong duy nhat vo chung, ho cung van sc
khong thc tu bo nhung do tuong bam luycn cua ho. Sau pham tnh
dang khao khat sc bcn mat nhu sau gac quan cua ho tan d. Cuo cung
than thc ma ho cham soc va phuc vu nhu thuong dc sc tro thanh rac
ruo, b} ncm vao nghia d}a.
1rong trang tha chuycn tcp luc can tu, nhcu v} thay scu pham
co no chung ta pha gong nhu co ga trc duycn dang, tu gac nhin vao
guong nhcu lan dc chac chan vc ngoa cua minh truoc kh ro kho
nha. Chung ta pha kcm soat can than minh da hoan tat mo thu trong
cuoc song cua minh bang vcc chac chan rang khong co kho khan hay
bo ro nao dc la cho nguo khac va khong chap gu vao nhung quan
tam thc gan co thc gay ra bam luycn khcn tao ra nhung trang tha
tuong la cua hcn huu thong thuong. Chung ta pha dac bct chu tam
dcn bat cu nhung gi minh dang thuc hanh, thco do dc chac rang minh
tcp tuc thuc hanh vo xac quyct bon nguycn cua chung ta dc co tu tn
trong ca thay to thuong. at kc nhu thc nao, vcc chung ta co nhcu
so ha hay tu tn dcu dua trcn dcu nay.

202
\ao luc chct, dcu quan trong la khong ho tuong la kcp song
truoc cua chung ta hoac bat ky hcn tuong nao no kct vo binh dcn thc
gan. \cc suy nghi vc nhung gi da mat va dang mat la vo ch, co thc
gay ra tnh tcu cuc cua su buon phcn, bat hanh, hay that vong. Nguo
ta co thc lac mat tam minh kh suy nghi thco cach nay, vi no lam tam
ycu d va co thc gay ra hoang hot. No chung, vi nhung nguycn to
thong thuong la co that va b} ton gam, ncn chung khong co bat ky
nang luc kco da nao. Io vay, quan ncm rang chi no kct vo nhung
nguycn to thong thuong mo tao ra nang luong pha duoc thao bo.
Ngay ca ncu chung ta co mot so nang luong ro bo kh sap chct, nhung
suy nghi thc gan co thc lam gam no va co thc lam ngan d tuo tho
cua minh bang cach tcu ton nang luong cua chung ta nhanh hon, bo
vi su nao dong cua tam luc nay da lam ha chnh no. 1hay vao do,
chung ta pha dong vcn chnh minh, suy nghi vc tat ca chu Phat hoac
on 1on tr tuc rcng cua minh. \i Iuc Phat co nang luong tr tuc
khong thc nhan thuc, khong thc xuycn thau, tot lanh ngay ca cho nang
luong thong thuong ncu chung ta duoc tham nhap bo an phuoc nay
qua tam xac quyct, kcn d}nh tap trung vao hcn tuong Iuc Phat. No la
su lo ch khong thc ngh ngo cho vct dat duoc gac ngo.
1rong truycn thong y khoa Phat gao Nat tong, mot bac si co kha
nang xac d}nh ncu mot a do sap chct bang cach khao sat nuoc tcu va
mach dap knh mach cua ho. Nhung dau hcu chct cung co thc nhan ra
qua nhcu phuong phap khac da duoc mo ta trong nhung luan thu no
mat thua. 1uo tho co thc do luong bang chcm tnh hoc, duoc tcn tr
bo nhung bac scu pham, va duoc bct tu nhung gac mo la thuong.
Nhung dau hcu cua ca chct co thc pho bay trong mot so gac
mong thong thuong, nhu gac mo vc su thay do lon, tay rua ma khong
lcn quan dcn nhung thuc hanh t}nh hoa, mot nguo bcnh nan y tro
ncn manh khoc, thay kho hanh nhat la d vc huong nam, va nhung
gac mo khac da duoc ga thch trong nhung knh van mat thua vc vcc
ga nghia gac mong. Nhung gac mo nay dac bct chnh xac ncu xay ra

203
vao luc binh mnh. Nhung dau hcu tch cuc cua su chct co thc duoc
pho bay trong nhung gac mo khong binh thuong cua nhung hanh ga
thanh t}nh, nhu nhung xuat hcn cua dakn tr tuc, xuat hcn cua
nhung on 1on ma hanh ga co mo lcn kct dac bct dcn va dan dat to
co t}nh do, xuat hcn cua chu Phat va o 1at tcn tr, gang day va ban
an phuoc, hoac su chuycn hoa cua hanh ga thanh on 1on cua rcng
ho.
Nhung nguo vo quan dcm ph tam lnh nghi rang kh chct mo
su vc ho dcu kct thuc va tan bcn vao khong co ca gi. Nhung thco gao
ly mat thua cua Phat gao, ca chct co nghia du than nghcp tam tho
kct thuc, nhung tam van lcn tuc.
Khoac vao nhung nguycn to bat t}nh tho nang cua than nghcp la
vi nhung nguycn to vo hinh, bon nguycn, la nhung pham tnh cua tam
tr tuc b} chc chuong. Icu nay khong co nghia tr tuc b} ycu d, vi tr
tuc khong bao go ycu, ma vi no b} ngu ycn. No chi co nghia go nghcp
cua tho qucn nang nc ro rang hon vo nhung nguo co nghcp cam
gac tho nang, anh sang tr tuc tam tho b} chc dau. Kh nguo ta chct,
go nghcp cua ho khong con bat cu ho tro nao nua vi ngu uan: sac,
tho, tuong, hanh, thuc bcn mat. Su bcn mat cua nhung kct tap (uan)
tuy thco hcn tuong cua nguo binh thuong dang hap ho va tro ncn vo
thuc (hon mc, bat tinh) khcn cac uan b} tan ra, duoc go la chct. 1r
tuc thi khong vo thuc. No luon luon tinh gac.
Ca chct la su tan hoa that su vao la nhung nguycn to v tc
nguycn so, tu do nhung nguycn to tho bcn ngoa duoc tao ra. \i tam
lcn tuc hcn huu trong nhung nguycn to, nang luc tu nhcn cua no ta
xuat hcn kh nhung nguycn to tho duoc ga phong vao nhung nguycn
to nhc nhang tu nhcn. \ao luc do, nang luc cua nhung nguycn to tr
tuc thanh t}nh, nguycn so, tu nhcn duoc danh thuc, mnh hoa su hcn
huu vo hinh cua nhung nguycn to tr tuc da b} chc dau bo nhung
nguycn to tho. Nhung nguycn to tho bcn mat vao luc chct vi su hcn
ra go tr tuc cua nhung nguycn to thanh t}nh tu nhcn. 1u nang luc

204
cua su xuat hcn nay, khong nguycn to thong thuong nao co thc ton
ta.
Ncu su tu nhcn quay tro vc nhung nguycn to tho khong duoc su
dung dc nhan ra trang tha cua ba than, thi chung ta d tro la vao
nhung nguycn to nghcp cua snh tu. Ncu co thc su dung su tan hoa
cua nhung nguycn to snh tu nay thanh nhung nguycn to thanh t}nh
thuc su, thi ca chct sc tro thanh bat tu, bcu hcn tr tuc thanh t}nh
cua ba than. Io dat duoc dcu nay, hcn tuong ca nhan cua snh tu
cham dut. Iay la su vo phuong huong, tnh tuong tuc ph tho gan cua
tr tuc.
\ao luc can tu, co nhung dau hcu nguycn to dang tan hoa. Nac
du nhung ga doan cua su tan ra duoc mo ta mot cach truycn thong
nhu xay ra trong mot chuo rcng bct, chung cung co thc xay ra trong
mot chuo khac tuy thco su khac nhau trong hcn tuong nghcp cua
mo ca nhan. Nhung ga doan tan hoa cung co thc duoc mo ta khac
nhau tuy thco hcn tuong cua nhung nguycn to duoc knh nghcm bo
nguo dang hap ho. Nam nguycn to bcn trong cua th}t, chat d}ch, suc
nong, ho tho, va y thuc co thc hcu nhu tan hoa vao lan nhau hay hoa
tan vao nam nguycn to bcn ngoa cua dat, nuoc, lua, go, va hu khong.
Khong co nhung tcn trinh khac nhau, ma chi ga thch khac nhau cua
cung su tan ra. Y nghia trong mo truong hop la nhung nguycn to cua
nguo ta dang tan hoa. Io thcu hcu bct, nguo ta khong nhan ra
nhung bcu hcn bat t}nh vao luc chct la thanh t}nh thuc su, gong nhu
nhung bcu hcn thanh t}nh phat snh vao nhung tho dcm khac kh
nhung nguycn to tan ra, nhu la ro vao gac ngu va kh thuc hanh.
Kh ca chct bat dau, nhung gac quan mat nang luc cua no kh
nhung nguycn to tan ra. Nguycn to dat, tuong ung vo th}t cua than
thc, tan hoa vao nguycn to nuoc, tuong ung vo thc d}ch. Iay la su knh
nghcm nang nc va cam gac khong thc d chuycn. Kh sac tuong tan
vao am thanh, th} gac bcn mat va tro ncn khong ro rang. Iuoc thay
nhu ao anh lung lnh.

205
Nguycn to nuoc tan vao nguycn to lua, tuong ung vo than nhct
va do la knh nghcm cua su kho hco va khat nuoc. Kh am thanh tan
vao mu, no tro ncn kho nghc hon. cu hcn nhu kho duoc thay.
Nguycn to lua tan vao nguycn to go, tuong ung vo ho tho, va do
la knh nghcm rat lanh kh suc nong ro than va tat ca su am ap tu la
vao tra tm. Kh mu tan vao v}, kha nang ngu b} mat. Su bcu hcn
nhung anh sang rat nho nhu dom dom duoc thay.
Nguycn to go tan vao nguycn to khong, tuong ung vo y thuc, va
ho tho vao b} gam, co nhcu quang ngung hon, su tho ra tang lcn va
ho tho bat dau ngung. Io la knh nghcm cua bong to hay cam thay b}
bcn mat, cho dcn kh ho tho cuo ngung la. Kh v} tan vao xuc, kha
nang ncm b} mat. Su bcu hcn cua ta sang dcn duoc thay.
Kh y thuc tan vao hu khong, mo bam chap tho va tc ngung la.
Xuc tan vao y thuc va mo nhan thuc cua cam gac kct thuc.
Su tan ra cua nhung nguycn to v tc bat dau kh y thuc tan vao
pham v hoat dong cua hcn tuong. \ao luc nay, nguycn to trang tcp
nhan tu chung tu nguo cha, la kha canh cua phuong tcn thcn xao, d
xuong tra tm, ncn co knh nghcm cua mot hinh tuong trang gong
nhu anh sang mat trang. 0ua su tro vc cua nguycn to ncn tang, thanh
t}nh, nguycn so, mo duc vong thu duoc dua trcn kha ncm ngung la
va tr tuc da lac phat snh.
Sau do, pham v hoat dong cua hcn tuong tan vao pham v hoat
dong cua su tang cao. Nguycn to do tcp nhan tu chat d}ch cua nguo
mc d lcn tm, ncn co knh nghcm cua mot hinh tuong do gong nhu
anh sang mat tro, mo ac cam co duoc dua trcn kha ncm ngung la vi
vao luc do nang luong cua tr tuc toa sang, va y thuc b} kct tnh.
Sau do, pham v hoat dong cua su tang cao tan vao pham v hoat
dong cua su dat duoc. Hinh tuong do va trang gap nhau o tm va hcn
tuong cua hu khong tan vao anh sang. Iay la mot knh nghcm gong
nhu bong to thong trong cua mot bau tro ban dcm khong chc am. 1r
tuc da lac, quang mnh, ph kha ncm xuat hcn va quay tro la vao

206
Phap 1anh. No nguycn to tan hoa vao ban tam. 1uy thco ca nhan,
hoac ro vao vo thuc hoac day la mot tinh thuc cua tanh gac. No vo
mnh thu duoc dua trcn kha ncm ngung la, va tr tuc ph kha ncm
mo ra.
Sau do, pham v hoat dong cua su dat duoc tan vao quang mnh.
Kh go nghcp nam gu cuoc song hoan toan tach kho nhung kct tap,
hu khong bon nguycn vo chuong nga xuat hcn gong nhu bau tro luc
binh mnh vao mua thu, khong b} anh huong bo hcn tuong do cua
anh sang mat tro, hcn tuong trang cua anh sang mat trang,, hoac
bong to cua su chc am. No thu duoc dua trcn kha ncm tan hoa va tr
tuc cua tu-tinh gac toa sang, thoat kho mo hoat dong va tao tac cua
tam thuc. Phan lon mo nguo knh nghcm dcu nay to thcu trong
mot choc lat. \ao luc do, nhung nguo da nhan ra va co tu tn dc an tru
trong tanh sang cua tam tu nhcn ph tao tac co thc ga thoat cung luc
vao Phap 1han. No hcn tuong snh tu duoc ga thoat vao dao lo nct
ban thuc su.
Nac du su tan hoa cua nhung nguycn to thong thuong duoc mo
ta cho hanh ga dc co thc nhan ra no, cot lo cua su hoa tan la tao kct
no vo nguycn to tr tuc cua chu Phat. Hanh ga hoan toan khong can
thct pha tap trung vao nhung gi xay ra trong pham v nhung nguycn
to thong thuong, vi su hoa tan xay ra mot cach tu dong, ma chi nho la
thuc hanh cua minh va duy tri tinh gac. 1ham ch gac tanh cua hanh
ga rot rao khong lc thuoc vao nhung nguycn to thong thuong. Kh
nguycn to thong thuong ycu d, duong nhu hanh ga co thc t tap trung
trong gay lat vi tho qucn su dung su ho tro cua mot than nghcp va
go nghcp cho tam hoat dong, nhung tam ga thoat kho su lc thuoc
nay vao luc chct. Kh nguycn to tr tuc duoc mo ra, tanh gac cua hanh
ga tro ncn hung manh hon va dc dang dat duoc muc tcu cua thuc
hanh minh.
Ncu mot hanh ga da nhan ra quang mnh cua hu khong tr tuc
qua thcn d}nh vo tuong, thi khong con ca chct nao thco hcn tuong

207
thanh t}nh thuc tc cua ho. Kh tam bat nh} mo ra qua hoan canh luc
hap ho, tanh gac cua ho ga thoat bo vcc tach kho nam uan, va ho
co thc nhan ra rang ca chct tu no la Phap 1han. Ia co no rang y thuc
tan vao bau tro. Icu nay khong co nghia co mot su bcn mat vao
khong co gi ca va do la vo tam. Y thuc tro ncn thanh t}nh vi no khong
b} tac dong bo nhung nguycn to mco mo, ncn mo su tu dong tro ncn
thanh t}nh. Ngoa ra, bau tro nay khong co nghia la do tuong bau tro
xanh cua nhan thuc chung cua con nguo duoc xay dung tu tho qucn
cua ho ma chi la mot do tuong cua tam. No co nghia su bat kha phan
cua hu khong trong sang. Iay la vcc nhan con duong chuycn hoa hcn
tuong chct thanh Phap 1han rong mo.
1hc ncn, vo nhung hanh ga scu pham thi khong co knh
nghcm hoa tan vao luc chct. Ho gac ngo truc tcp vao Phap 1han ma
khong co su can thcp cua su tang cao, su thu duoc, pham v hoat dong
cua hcn tuong. Io la dcu ta sao mot v} thanh 1ay 1ang da no, Ca
chct khong pha la chct, ma dung hon la su gac ngo cho nhung hanh
ga.
Ncu vao luc chct, hanh ga khong duoc ga thoat vao Phap 1han,
thi ho van co thc ga thoat ncu tam ho tro ncn trong sang trong /rao}
//a/ c/aeo //ep caa bao /ao/ cc/ /a p// /ac /ac, do la Phap 1anh, xay
ra kh su phan chcu tu nhcn san co cua tam phat snh cung luc. No
duoc go la trang tha chuycn tcp la vi tam da d chuycn kho thanh
t}nh bon nguycn va su phan chcu cua ban tanh cot tuy xuat hcn, tru
kh kha nang quay tro vc thanh t}nh bon nguycn duoc nhan ra va dat
duoc qua thuc hanh. 1ho gan cua no tuy thuoc vao su tu tn cua ca
nhan trong su nhan thuc cua ban tanh cot tuy cua tam.
Sau trang tha chuycn tcp cua can tu, mot so nguo co tho qucn
kcn co d truc tcp dcn co khac ma khong knh nghcm su xuat hcn
cua bat ky hcn tuong nao cua ban tanh cot tuy ph tao tac. \o nhung
nguo khac, trang tha nay kco da lau hon, va hcn tuong phat snh
trong vc ngoa hcn mnh va phan no thco nhcu dang snh lnh khac

208
bct la thuong va vo nhcu am thanh khac nhau. Phan lon nguo ta
knh nghcm to thcu mot anh chop cua su phan chcu tam ho.
Nhung nguo khong co tu tn trong tam tr tuc bo lo co ho nhan
ra, xay dcn vo su pho dcn cua tu-bcu hcn. Iay la vi ho nhan thuc
nhung hinh tuong nay la mot tach bct, do tuong cua thuc ta, tuong
tu nhu ho da lam vo tho qucn thuc ta trong kcp song truoc cua ho,
ma khong nhan ra chung nhu su dcn ta cua chnh tam ho. Io suy
nghi rang nhung ca thay nay la that, ho phan ung vo so ha va mat y
thuc. Sau kh thuc tinh tu dcu nay, ho bat dau snh vao cuoc song kc
tcp, lcn tuc thco sau tho qucn nghcp cua ho. Nhung ncu, nhu mot
kct qua cua knh nghcm truoc do cua thuc hanh quan tuong on 1on
cua ho, nguo vua chct nhan ra hinh tuong trong sang tu nhcn cua
quanh mnh Phap 1anh, ho co thc cat dut chu trinh cua snh va tu
thong thuong nay.
\ du, ncu mot nguo mc va dua con b} xa cach nhau, kh ho gap
la, dua trc nhan ra mc va chay thang vao long ba khong luong lu, hop
nhat vo mc khong thc cha lia duoc. Nguo mc la ncn tang, la su vi da
cua bau tro thanh t}nh quang, tu nhcn, rong mo, do la su thanh t}nh
tu kho dau vo thuy; duc trc la con duong, la su nhan thuc qua thuc
hanh cua tnh quang mnh tu nhcn cua tu-bcu hcn; va kct qua la su
khong thc cha lia cua ho. 1rong cach nay, ban tanh cot tuy ph tao tac
co thc chuycn thanh mandala thanh t}nh bao la cua ao 1han toa sang
cua nam ga dinh Phat 1hcn d}nh.
Ncu hanh ga khong duoc ga thoat trong thanh t}nh quang cua
ao 1han, thi ho co thc ga thoat bang su nhan thuc va tu tn trong
hcn tuong ao 1han cua chuo tu-hcn cua on 1on hcn mnh va
phan no trong /rao} //a/ c/aeo //ep caa sa /ap o/a/ }/aa //eo //ac
aa //a ca /aao} /a/. 1rang tha nay d thco trang tha chuycn tcp cua
ban tanh cot tuy ph tao tac va d truoc kcp song kc tcp.. no xay ra ncu
hcn tuong cua trang tha chuycn tcp cua ban tanh cot tuy ph tao tac
khong s nhan ra nhu su pho dcn cua tam. Nhung dac tnh cua no xay

209
dcn mot phan tu hcn tuong tho qucn cua kcp song truoc, va mot
phan tu hcn tuong nhung dau hcu cua kcp tuong la. No duoc go la
trang tha chuycn tcp bo vi tam da d kho thanh t}nh bon nguycn va
dang lang thang trong dau kho cua tho qucn ao tuong cua thuc ta, tru
kh kha nang quay la thanh t}nh bon nguycn duoc nhan ra va dat duoc
qua thuc hanh. 1ho gan cua no tuy thuoc vao tho qucn nghcp da tao
ra truoc do cua mo ca nhan.
1u suc manh cua nghcp tcu cuc, mot so nguo bat hanh khong
knh nghcm dcu nay hoac trang tha chuycn tcp truoc do, sau kh
chct b} ta sanh truoc tcp vao nhung co thap. 1u suc manh cua thuc
hanh, mot so nguo khong knh nghcm nhung trang tha chuycn tcp
nay vi ho da gac ngo truc tcp vao Phap 1han kh ho chct. Nhung
nguo binh thuong, thong thuong d qua ga doan trung gan nay va,
ncu khong thc ga thoat chnh ho qua nhung hinh tuong cua ao 1han
trong trang tha chuycn tcp truoc, ho co co ho khac dc ga thoat
trong trang tha nay.
1rong trang tha chuycn tcp cua mo no gua hcn huu qua khu
va tuong la, nguo binh thuong thuong knh nghcm su ro loan va
ngh nga du co thuc tc xay ra chct hay khong. Ho van tcp tuc tho
qucn cua than tam thuc. Ho co thc that ba trong vcc thch hop dc lcn
lac vo ga dinh va ban bc, la nhung do tuong bam luycn con ton ta
trong trang tha chuycn tcp cua snh va tu cua ho, nhung ho khong
duoc dap ung. Io khao sat than tam thuc cua ho, nhung nguo trong
trang tha chuycn tcp nay co thc thay rang no khong hinh bong va
khong dc la dau vct. Kh hcu rang ho khong con than vat chat truoc
va da chct, no so ha ga tang va phat trcn ngay cang lon hon vo hcu
bct rang dang tcp can vo mot ta sanh khac ma ho khong thc kcm
soat. Nguo ta co thc b} dam chim vao tinh trang hon don, b} bat gu
gua su bam luycn cua ho vo hcn tuong cu cua nhcu tho qucn truoc
va su ro loan cua nhung gi ma tam thuc da knh nghcm nhu hcn
tuong mo cua kcp song tuong la cua ho.

210
Kh hanh ga cao cap co tu tn kh chct, cach cao dc dat gac ngo
la nhanh chong ga thoat chnh ho vao Phap 1han qua su nhan thuc
rang bat ky hinh tuong nao phat snh dcu khong that. Kh hanh ga vo
knh nghcm trung binh chct d, cach trung binh dc dat gac ngo la ga
thoat nhung hinh tuong cua ban tanh cot tuy ph tao tac bang vcc
quan tuong nhung hinh tuong ao 1han cua mandala on 1on cua
thuc hanh rcng ho. Nhung nguo khong thc ga thoat qua nhung
phuong tcn nay co thc cau nguycn dcn on 1on cua ho dc duoc ga
thoat vao co t}nh do cua on 1on nham hoan tat thuc hanh va tro ncn
gac ngo.
Ncu ca chct khong duoc chuycn thanh Phap 1han, hoac ncu
nhung hinh tuong cua ban tanh cot tuy ph tao tac khong duoc chuycn
thanh nhung hinh tuong thanh t}nh cua ao 1han, thi trang tha
chuycn tcp cua snh va tu co thc chuycn thanh Hoa 1han. Ic hoan tat
thuc hanh cua ho, nguo ta co thc duoc snh vao vo so xu so cua Hoa
1han, o do chu Phat dang hoa hcn va gang day, cho dcn kh ba than
tro ncn bat kha phan, do la trang tha cua chu Phat. 1rong cung cach,
kh mot ong nuoc b} bc thi can duoc no la dc nuoc chay lcn tuc. Kh
than nghcp may man cua chung ta b} can kct, pha nhan lay than
khac dc knh mach chnh cua thuc hanh duoc tcp tuc cho dcn kh no
hoan tat. Not than mo co thc dam duong vo y d}nh thanh t}nh va cau
nguycn rang phan con la cua thuc hanh chung ta sc hoan tat qua mot
ta sanh quy bau lam nguo. Chung tu tu cua on 1on ma chung ta co
nghcp no kct qua nhung thuc hanh truoc duoc quan tuong, bat kha
phan vo tnh tuy cua tam chung ta. Not ba mc sc duoc chon nhu mot
ho tro cho Cao Phap, va tu cung cua ba duoc chuycn thanh tr tuc
sang tao vo hinh cua co t}nh do va cung dcn cua on 1on. \o hcn
tuong on 1on, tanh gac duoc duy tri trong binh chua nay kh gac
quan bat dau hinh thanh. \i duoc ban phuoc bo hcn tuong cua on
1on tr tuc, ncn than vat chat duoc snh ra co gac quan trong sang hon

211
than cua mot nguo binh thuong, va xuat hcn nhcu dau hcu cat
tuong.
1rang tha chuycn tcp cua gac mong la khoang tho gan gua
hcn tuong thuc va ngu sau khong mong, trong do tho qucn than tam
thuc cua chung sanh tcp tuc hcn huu. No duoc go la trang tha
chuycn tcp bo vi tam da d chuycn kho thanh t}nh bon nguycn va
dang lang thang trong dau kho cua tho qucn ao tuong cua thuc ta, tru
kh kha nang quay la thanh t}nh bon nguycn duoc nhan ra va dat duoc
qua thuc hanh. 1ho gan cua no tuy thuoc vao tho qucn nghcp da tao
ra truoc do cua mo ca nhan.
at chap snh o dau, ncu co tho qucn doan kcn, chung ta dcu d
chuycn mot cach vo nghia tu do nay sang do khac gua y thuc thong
thuong va gac mong binh thuong. \i tam thong thuong lcn tuc nh}
nguycn, co thc tao ra vo so dau kho chi bo mot nguo vo tam manh
mun khong tn vao su thuc hanh gao ly Iuc Phat. 1ham ch mot tam
duy nhat trong mot than don doc ngu trong mot guong doc nhat co
thc tao ra vo so nguo mong binh thuong va vo so do tuong mong
thong thuong. \i tho gan thuc binh thuong duoc dinh hoan, chung ta
co thc mo vc nhcu hcn tuong khac nhau va xay ra trong mot luc
ngan, hoac chung ta co thc mo vc rat t hcn tuong va xay ra trong mot
tho gan da. Nhung ngay ca kh chung ta co vc co rat t hcn tuong
mo, thuc ra chung la vo so, vi hcn tuong ao tuong cua chung ta da
kho dau tu nhcu kcp truoc, tham ch chung ta khong bct kh nao no
la.
0 dau co su thuc gac thong thuong, thi o do co hcn tuong
mong, va o dau co hcn tuong mong thong thuong thi o do co thuc
gac thong thuong. 0 dau co ca ha thuc va mong thong thuong, thi o
do co vo mnh, do la con duong cua chung sanh binh thuong. Su ga
thoat kho dcu nay chi qua ncm tn no gao ly chan that cua Iuc Phat
va qua co gang thuc hanh vo on 1on tr tuc cua minh co nghcp no
kct, bat kha phan vo da rong khong.

212
Chung ta co thc khong chu y dcn gac mong cua minh ncu chi
tn vao hcn tuong thuc qua tho qucn doan kcn. Nhung ngay ca ncu
gac mo khong co vc that trong luc chung ta thuc, qua tho qucn cua
thuc ta thuc, gac mo co vc that trong luc chung ta dang mo. Chung ta
khong thc phot lo gac mo chung nao con b} tac dong bo vcc d to d
lu gua hcn tuong dc ch}u va kho ch}u san snh ra hanh phuc va bat
hanh. Chung nao tam thuc nh} nguycn con hoat dong tu vcc bam
chap vao knh nghcm, gac mong con tac dong su dcn ta lcn tuc cua
tam trong hcn tuong cua chung ta va anh huong dcn nang luong cua
minh.
1cu cuc va nham lan co thc tao ra qua nhung gac mo kho ch}u,
gay ra ro loan tam thuc nhu trong cung cach nhung quay ro nay xay
ra kh chung ta thuc. Cong nhu hcn tuong thuc xuat hcn trong gac
mo cua chung ta, nhung khuay dong tam thuc luc mo nay co thc lan
luot tac dong dcn hcn tuong thuc. Chang han, chung ta co thc co mot
ac mong nhu mot kct qua cua hcn tuong thuc, co thc gay ra nhung
cam gac tcu cuc lam anh huong chung ta sau kh thuc day. 1rong
cach nay, thuc va mong co thc tac dong lan nhau khong ngung va tao
ra nhung chung tu kho khan cho tam thuc. Ncu bat hanh phat snh
lcn tuc, co thc tao ra cam nhan tcu cuc va nang luong xau can thcp
vao snh luc, gay ra nhung kho khan tam thuc rat kho dcu tr} vo
nhung phuong tcn co that nhu thuoc mcn va su nguy bcn da dong.
1hay vao do, chung ta ncn thuc hanh vo tn tuong lac quan rang minh
co thc tao ra nhung gac mo tot, anh huong mot cach tch cuc dcn ca
ha hcn tuong thuc va mong.
1nh tuy cua thuc hanh gac mong la thay rang hcn tuong thuc
tuong tu nhu tnh chat ao huycn cua gac mong. Sau do, qua thuc hanh
chung ta co gang huong dan hu khong trong sang cua tnh quang mnh
vao gac mong, nhu da mo ta trong yoga gac mong truoc do. Cong
nhu anh sang cua ngon duoc trong can phong to, chung ta pha co
tinh gac. Kh nhung kha ncm xao lang bcn ngoa cua sau gac quan b}

213
tan hoa vao bcn trong gac ngu va su tinh thuc chua b} mat trong vo
thuc, ncu chung ta co thc nhan ra ban tanh thanh t}nh, khong dau vct
cua tr tuc bat tan, no la tanh quang mnh. Chung ta pha co gang tru
trong tanh quang mnh nay cang lau cang tot. Chung ta pha co thay
do nhung gac mo tcu cuc, nang nc thanh nhung gac mo tch cuc,
nhc nhang, va dan dan hoa tan ca ha gac mo tch cuc va tcu cuc vao
hu khong toa sang khong dau vct.
Ncu co thc thuc hanh nhu vay lcn tuc, tho qucn cua hcn tuong
thuc thong thuong cua chung ta sc duoc chuycn thanh tho qucn thanh
t}nh cao quy. tho qucn thanh t}nh cao quy nay tcp tuc ga tang nang
luong vo hinh, tu nhcn cua chung ta dc no co thc no ro thanh nang
luong tr tuc vo hinh, va kh ngu chung ta ngay cang t b} nhung gac
mo lam mco mo, chc am. 1hay vao do, chung ta mo vc nhung co Phat
thanh t}nh, o do chung ta tcp tuc cau nguycn, cung duong, va quan
tuong. Chung ta co thc thay tuong tr tuc, co thc nghc gao ly tr tuc, va
co thc cam nhan an phuoc tr tuc cua Iuc Phat.
Nhcu gac mo tuyct dcu co thc phat snh nho thuc hanh thco
cach nay. Sau do, kh tho qucn mo cao quy ga tang, no anh huong
dcn hcn tuong luc thuc thong thuong cua chung ta. Ncu cung phat
trcn thuc hanh luc thuc cua chung ta vo nhung hinh anh thcng lcng
huu hinh hay vo hinh, quan tuong hinh anh on 1on, t}nh hoa nhung
chc am va tho qucn cua minh, tch luy cong duc va tr tuc, thi hcn
tuong cao quy luc thuc cua chung ta sc cung nhau ga tang. Ian dan
chung ta sc khong con phan bct gua hcn tuong mong va hcn tuong
thuc cao quy. 0ua thuc hanh gac mong, kh chung ta chct, thi khong
con ca chct, khong con snh ra va khong con gac ngu sau khong
mong.
Nhu trong bat cu thuc hanh cua dao Phat nao, muc tcu cua thuc
hanh gac mong la dat to gac ngo. \o nhan thuc va tu tn xuat phat
tu thuc hanh lcn tuc gua luc thuc, luc mong, va luc ngu nam mong
tro la, bcn go gua thuc va mong duoc xoa bo thanh su lcn tuc bat

214
tan cua hinh tuong tr tuc thanh t}nh va tanh Khong trong sang.
Khong nhan ra quan dcm cua da hu khong thi khong co cach nao hoa
tan su thay do hcn tuong cua luc thuc va mong. Hoac trong luc thuc
hay luc mong, tnh tuy to thuong cua thuc hanh la ca thay, duoc
nhan ra qua su dan dat cua v} thay tr tuc bao vc cua chung ta va sau do
su dung vo thuc hanh.
Trao} //a/ c/aeo //ep caa ///eo d/o/ bat dau kh hanh ga nhan
ra tam tr tuc tu nhcn, bat nh} va tcp tuc qua thuc hanh thcn d}nh
cua ho cho dcn kh dat duoc gac ngo. No duoc go la mot trang tha
chuycn tcp vi su d chuycn kho thanh t}nh bon nguycn va tro la su
gac ngo nguycn so tao ra con duong gua thanh t}nh bon nguycn cua
ncn tang va thanh t}nh bon nguycn cua kct qua cua su gac ngo, do la
su hop nhat vo bcn khong thc dcn ta. \i do la mot con duong, no tu
dong co nghia rang day la mot trang tha chuycn tcp gua ncn tang va
kct qua. 1ho gan cua no tuy thuoc vao kct qua kh dat to. Icu nay lc
thuoc vao kha nang cua ca nhan dc tu la tri don va cham chap, trung
binh va dan dan, sac bcn va cung luc; hoac tam ho co hcu bct thong
tuc, hay knh nghcm cua nhan bct; cap do cua huong dan duoc ban;
gao ly ma ho thuc hanh; ho thuc hanh duoc bao nhcu; su tcn bo cua
thuc hanh ho; va su gac ngo cung phuong tcn thcn xao cua v} thay.
1hco nhung 1hua thap, tam ncn tang nam gu tnh tuy cua nhan
va qua cua mo hinh tuong ga, gong nhu mot hat gong, tra cay duoc
chn muo tu do, va no la su ho tro cua mo hinh tuong hoan thcn,
gong nhu thuoc mcn quy tham ch co thc tim thay trong binh chua
chat doc. 1hco gao ly cua nhung 1hua cao, tam ncn tang la thanh t}nh
tu kho dau vo thuy va la ban tanh cua gac ngo, ncn duoc go la ncn
tang tam cua su gac ngo.
\o nhung nguo khong thc nhan ra tam tinh gac tu-bcu hcn
gac ngo qua gao ly cua Ia \cn Nan vo no luc va do thuc hanh trcn
con duong do la tu no tu-ga thoat, chanh kcn la xay dung vo no luc
dat duoc nhung trang tha an d}nh thanh than cua thcn d}nh va ca

215
thay scu pham. Icu nay duoc ho tro bo vcc tu bo nam lo lam la luo
bcng, hay qucn, tri trc va tu tho phong, muc dch khong ro rang, va
tang cuong tha qua, va ap dung tam do tr} cho chung. Su do tr} cho
luo bcng la ncm tn, luu tam, scng nang; do tr} cho tnh hay qucn la
chu tam; do tr} cho tri trc va tu tho phong la tinh gac lcn tuc; do tr}
cho muc dch khong ro rang la su thco do trong chung, va do tr} cho
tnh manh lct tha qua la tnh binh than.
Iharmabhadra, hinh tuong ton quy toan tr, da ban nhung huong
dan vc lam cach nao dc thuc hanh vo vcc su dung tam thco nhung
phuong phap sau:
Con khi pha duoc tro la. \i y thuc cua tam gong nhu con khi
hoang da, khong lam nhung gi can lam, va khong bct nhung gi khong
ncn lam, chung ta pha cot y thuc tam cua con khi nay vo day thung
cua chu tam.
Con mco pha b} buoc. Nac du con mco co vc d}u dang, mcm
ma, va hcn lanh, nhung no lcn tuoc d snh mang cua snh lnh khac.
1uong tu, mac du chuycn dong dam mc cua tam la rat v tc, no la
chung tu cua ban nga trong tam ncn tang xay dung lcn mo hinh tuong
ga tao cua snh tu. 1hay vi dc dcu nay xay ra, dam mc pha duoc cot
la bang so day cua nhan thuc vo nga.
Su thu gom cho mot can nha do nat, trong rong pha duoc tcu
huy. am luycn vao nam kct tap (ngu uan) la khong ch lo va khong
thuc chat, va pha duoc tcu dct bo ca thay cua nhan thuc nhu bau
tro, luon ga thoat kho bat cu chc am nao.
Cac cua pha dong la. Nam thuc thong thuong hoat dong vo su
xao lang tu nam gac quan dcn nhung do tuong bcn ngoa. 1hay vao
do, tam pha duoc rcn luycn bcn trong va kcm soat dc khong b} hcn
tuong bcn ngoa quay ro.
Kho tang cua v} vua pha duoc mo ra. Cong nhu kho tang cua
nha vua co thc chua ca ha chat doc va chau bau vo ga, kha nang cua
ca ha hinh tuong ga tao va hinh tuong tr tuc vo duc dcu hcn huu

216
trong y thuc cua tam ncn tang. Ic khon khco vo suo nguon cua vo
luong hcn tuong nay, chung ta pha phat hcn va hcu bct nhung dac
tnh cua tam ncn tang qua thuc hanh.
Co nhcu phuong phap gang day can ban cua thcn d}nh va mo
ta nhung pham tru, nhung ga doan cua thuc hanh, nhu muo ga
doan thco hc thong Cao 1ong va nam con duong chnh thco hc thong
Km Cuong 1hua.
Nhung pham tru cua nam con duong bat dau vo con duong cua
su tch luy, gom vcc hoc ho vo v} thay scu pham dc hcu bct va xay
dung chanh kcn, t}nh hoa chc am, va tch luy cong duc. Con duong
hop nhat la bat dau nhan ra ca thay va hop nhat vo con duong cua ca
thay scu pham. Cong nhu binh mnh dcn tu nhung ta sang mat tro
cua ca thay scu pham cua tr tuc. Kh xuat hcn tam bat snh tu nhcn,
duoc knh nghcm nhu tuong ph thuc thc nang cao hanh ga trcn con
duong hop nhat dcn su nhan thuc cua ca thay scu pham. Con duong
cua ca thay scu pham khong lc thuoc vao bat ky phuong phap nao, va
ca thay thuc tc la ban tanh cot tuy, trong sang, khong thc nhan thuc
cua tam tr tuc. Con duong cua thcn d}nh la su tcp tuc thuc hanh cua
nhung trang tha /r/ /ae ao /ra /rco} //o/ ba/ o// va /r/ /ae saa /// da/
daac //o/ ba/ o// cho dcn kh chung bat kha phan. Sau do mo thuc
hanh duoc tan bcn vao con duong khong con hoc nua.
1ham ch du nhung gao ly cua Iuc Phat co mot ban chat, nhung
no vo tan va luon phan anh nhung kha nang cua ca nhan, do la luon
khac bct lan nhau. 1rong bat cu truong hop nao, no la trach nhcm ca
nhan cua v} thay gang day trong mot cach thch hop vo kha nang cua
tung dc tu. Nac du mo hc thong d}nh ro nhung ranh go cua dcu gi
co thc nhan ra trong pham v thuc hanh thcn d}nh co thc khong duoc
nhac dcn o day, nhung phuong phap can ban, nhung pham tru, va gao
ly cua thcn d}nh co thc duoc tong hop tu nhung truycn thong nay
trong mot cach don gan thanh thcn d}nh huu tuong va vo tuong.

217
Kh bat dau thcn d}nh, tanh Khong pha duoc tao thanh tuong.
Chung ta su dung tuong dc thay su bcu hcn cua hinh tuong tr tuc
nguycn so, tu nhcn, va dc nhan ra tanh Khong, do la su bat kha phan
vo hinh tuong tr tuc. \i chung ta da tao ra vo so tuong cua hcn huu,
chung ta pha tap trung vao tuong dc thay rang no trong rong. Iuong
nhu co thc khong dung kh lam dcu nay vi chung ta sc b} bam luycn
vao do tuong cua thcn d}nh, nhung that ra no dung dan. 1rong thuc
hanh, chung ta bat dau vo bam luycn vao mot tcu dcm hay mot dcm
tap trung, nhu la mot do tuong tch cuc: thanh t}nh, nhc nhang cua
cam nghi. 0ua duy tri su bam luycn nay, co thc thay duoc pham tnh
cua tam, tu do su khong bam luycn duoc snh ra.
1hcn d}nh huu tuong duoc thuc hanh trong hc thong Cao 1hua
nho tap trung mot dcm vao tam. \i no xuat hcn khong co do tuong
dac bct cua thcn d}nh va tap trung, co vc nhu thc no vo tuong. Nhung
cho dcn kh tam nh} nguycn kct thuc, day la do tuong cua tam va chu
thc thco do no. Chung nao chung ta con tap trung thi van con rong
khong, tuong khong tuong cho dcn kh mo tho qucn cua nguo thcn
d}nh va su thcn d}nh bcn mat.
Not so nguo chi quan tam trong thuc hanh thcn d}nh vo tuong.
Nhung no co thc gay ra tri trc cho thuc hanh ma khong co bat cu hcn
tuong tr tuc tch cuc nao cua Iuc Phat, vi chi ngo ma khong cau
nguycn, va khong co bat ky ca thay nao. Io vay, thcn d}nh vo tuong
pha duoc thuc hcn vo su chu tam, tinh gac trong sang, va su huong
dan cua nhung v} thay tr tuc. Icu thcn chot la tr tuc luon bat kha
phan vo nhung pham tnh cua tanh gac khong do gat. 1rong thcn
d}nh vo tuong, su tap trung duoc su dung dac bct la chu tam dc t}nh
hoa tho qucn cua ncm tuong lan man cua chung ta.
Ic dat to su vo tuong cua tam, co nhcu phuong phap tap trung
su dung mot tuong thong thuong nhu mot hon da cuo hoac mot tcn
trinh binh thuong nhu ho tho. Ngoa ra, nhung tuong ph thuong co
thc duoc su dung, nhu ho tho vo su tung ncm mantra ba chung tu tu

218
cua than, khau, y tr tuc km cuong, hoac nhu hinh anh cua on 1on
bao gom Iuc Phat 1hch Ca Nau N. Nhu da no trong v} vua cua knh
dcn thcn d}nh scu pham:

T/ao maa cao} rco}, /rco} sao},
ao} T/e Tco caa p/ap }/a/, /aco //o/ /e,
8a/ / a/ //a d/ea oa
La /rco} da/ d/o/ caa 8c Ta/.

Nhung phuong phap nay duoc su dung dc xay dung su an d}nh
thanh binh, dc nhan ra tr tuc thau suot, thuc tc, khong thc dcn ta, tu
nhcn, scu pham, ma do la su no hoa cua Phat tanh, va dc tcp tuc tcn
bo trcn con duong cua nhung pham tnh tr tuc cho dcn kh dat to gac
ngo.
Khong can thct nghi rang on 1on va nguo cau nguycn dang
hoa nhap vo nhau trong thcn d}nh vo tuong, vi tat ca chu Phat va mo
on 1on dcu dung chua trong trang tha vo tuong cua tr tuc tinh gac,
vi than cuc dcm cua tat ca chu Phat la Phap 1han duy nhat. Io la dcu
ta sao da duoc no trong Cuhyasama|a:

Nea o}aa/ maco da/ daac }/ac o}c /c/ //aao},
K/co} oeo dcc o//ea //o/ d/eo
\a //co} o//ea aao/ //ap.
Nea o}aa/ /am, //a/ //c da/ }/ac o}c.

Icu nay khong co nghia tru trong su phu nhan khong co gi cua
mot nguo doan kcn, ma dc an tru trong trang tha cua tam tinh gac
bat nh} no kct vo Phap 1han khong dau vct.
0ua su chu tam, dcu rat quan trong trong thcn d}nh la nhung
kha ncm cua tam nh} nguycn do la ncn tang cua snh tu thi khong
cho phcp tru. Nhung kha ncm tho phat snh thi dc dang nhan ra,

219
gong nhu mot con chm ha au b} ca sau bat. 1uy nhcn, that kho nhan
ra nhung kha ncm v tc, an dau, dang ngu ngam, gong nhu mot con
chm ha au bay trong hu khong trcn bcn ma bong cua no b} ca sau
duo nuoc san duo. Icu nay da duoc dc cap bo Iang 1oan Cac Cua
Hinh 1uong 1on 0uy trong quycn / \ac Traeo T/co} a/ T/aa, dc
nhung kha ncm hcn nhcn va ngu ngam duoc nhan ra.
\i nhung tho qucn snh tu thong thuong cua nhcu kcp, tam
khong thc tru va d chuycn lcn tuc ngang nhau trong thcn d}nh. Nhu
Iuc Phat da no trong Knh cn 1r 1uc:

8/eo Tr/ /ae! Nea o}aa/ o//o da/ daao} /a va, oc
//co} c/aeo dco}.
N/ao} oea /a/ }ao, /// oc c/aeo dco}.
Taao} /a, da/ d/o/ caa /a/ ca 8c Ta/ daao} o/a ba/
dco},
N/ao} oea o//o bao} cco ma/ /r/ /ae caa ac
l/a/, /// oc //co} ba/ dco}.

Ic co chu tam ma khong mau thuan gua thcn d}nh huu tuong,
nhu su quan tuong on 1on, va thcn d}nh vo tuong, nhu da d}nh
thoat kho hoat dong tam thuc la dcu can thct. Io nhan ra su bat kha
phan to hau cua thuc hanh huu tuong va vo tuong, nhung tho qucn
snh tu thong thuong khong duoc tao ra ma gam bot dc co thc dat
duoc trang tha bat dong cua Phat qua.
Cong nhu su thang bang cua mot binh day nuoc, su quan binh
cua thcn d}nh pha chnh xac cho dcn kh su chu tam duoc chuycn
thanh su tinh gac hoan toan, ph tho gan, vo muc dch cua tam tr
tuc. Iay la tr kcn cua tnh lcn tuc vi da cua ca thay Ia \cn Nan,
ma, gong nhu bau tro vuot lcn mo hoat dong, khong b} anh huong
bo su chuycn dong cua do canh chm Km X Icu (Caruda), go tho,
hoac bat kc ca gi. 1rong su quan binh cua tam vi da, duy nhat, khong

220
dau vct, thi khong co tnh nh} nguycn cua chu thc va do tuong, ncn
khong co nguycn nhan cho dam mc phat snh. \i khong co dam mc
ncn khong co nghcp. \i khong co nghcp, ncn khong co snh tu. Chi
co long b tu-bcu hcn, tu ta huong dan tat ca chung sanh. nhu co no
trong knh dcn cua ncm tn tang truong:

K/co} cc /r/ /ae oac //ac /ao dam me /a o//eo,
Neo /a //ao dam me /a /r/ /ae.

Icu nay co nghia dam mc khong co tu tanh o bat cu dau. Iay
chi la su trong sang cua gac tanh cua tam tinh gac, do la tnh tuy cua
dam mc. Ngoa ra, trong knh dcn cua Su Pho Icn Xuat Hcn Cua Iuc
\an 1hu, da no:

Ha/ c// em, c/ao} /ao, }/co} o/a d/ea oa,
8a/ ca /// oac baa /ra/ b/ ///ea dc/, baa /ra/ //co}
//e b/ dc/ bao} /aa.
Ha/ c// em, c/ao} /ao, }/co} o/a d/ea oa,
8a/ c/ap mc/ //a, //ao/ //o/ aao} /a o//eo //co}
//e b/ c/e am ba/ ba/ / dam me o/a/ //a/, dc/ o//eo
oac p/a/ s/o/.

Khong co dam mc, tr tuc khong thc duoc tim thay. 1hc ncn, da
co no trong knh dcn:

N/a ca, c/a/ //a/ caa dao //ao/ ///
Lc/ /c/ o/a p/ao bco c/c o}aa/ caa cao/ dco} m/a.
Taao} /a, sa dam me /am maa ma caa c/a 8c Ta/
Lam /a/ /c/ c/c sa //ao/ /aa /rao} //a/ }/ac o}c .


221
1hcn d}nh va gac ngo xay dcn dc dang cho nhung nguo co
nghcp may man va kha nang thcn phu dc nhan ra tam tr tuc, khcn
bat cu truycn thong nao co thc duoc thuc hanh nhung truc tcp, bao
gom nhung gao ly cao cua Ia \cn Nan. Nhung vi hcm nguo co
nang khcu, ncn truoc tcn tam pha duoc lam ycn tinh va trong sach.
Ncu mot ca ao b} khuay dong bo mot canh cay, khong gi co thc thay
trong lan nuoc duc; nhung ncu dc ycn, nuoc tro ncn trong trco va ban
tanh nguycn thuy cua nuoc co thc thay. 1uong tu, chung ta thuc hanh
dc an tru va lam trong sang tam dc thct lap trang tha an d}nh thanh
than.
Co ba ga doan an d}nh thanh than. \ao luc bat dau, nhung y
ncm xay dcn ro rang, manh lct va ro xuong bat tan nhu thac nuoc, y
ncm nay thco sau y ncm khac. Icu nay khong co nghia tam tro ncn
ro loan hon do vo thcn d}nh, ma chi la truoc kh thcn ga bat dau
thcn d}nh, khong dc y rang su ro loan thong thuong cua tam ho vi b}
xao lang bo nhung do tuong bcn ngoa. Ncn mac du co vc y ncm ga
tang, that ra chi la thcn ga tro ncn tinh thuc hon vc nhung y ncm
cua ho do thco do chung qua su tap trung mot dcm trcn tam. Io do,
ho ncn tcp tuc thcn d}nh, dung dung la vi that ba.
1rong ga doan trung gan cua an d}nh thanh than, tam tro ncn
nhu tcng song ri ram nhc nhang cua mot dong song dang chay, kh
nhung y ncm tho tro ncn v tc hon tu vcc thco do tam. Ncm tuong
gam xuong, tam tro ncn trong sang hon, va thcn ga tro ncn hanh
phuc dc thcn d}nh.
Cuo cung, su an d}nh thanh than tro thanh gong nhu mat bcn
tinh lang, khong b} khuay dong bo nhung con song tu duy. Co thc
nhung knh nghcm phat snh. 1han tro ncn rat thoa ma, va thcn ga
do kh co da lac, do luc vo ncm, va thinh thoang co thc khong dc y
dcn su thay do gua ngay va dcm. \i do la nhung cuc dcm ph thuong
cho thcn ga, co kha nang gay ra lo lam vi bam chap nhung knh
nghcm nay, co thc gay ra bam luycn va ban nga tu cho minh la dung,

222
khcn ta sanh vao nhung co thcn cao hon cua luan ho. Io vay, vao
luc nay, dcu quan trong la thcn ga ban luan knh nghcm cua ho vo
mot v} thay tr tuc, nguo co thc thao go va ga thoat ho kho chcu
huong sa lam nay va dat ho trcn con duong thuan khct cua gac ngo.
\o nhcu thcn ga, that kho lam cho tam trong sang va tnh
kho trong da d}nh cua su tinh lang vi tho qucn cua nhcu kcp. Ic tao
cho tam tru trong su tinh lang, ho pha quan tuong Iuc Phat o pha
truoc ho. Nhu Nga Npham Rnpochc da day, dc loa bo hon tram va
dat duoc pham tnh scu pham cua tr tuc, thcn ga pha tap trung tam
huong vc su tu nhcn, khong thc nhan thuc trcn dinh dau cua Iuc
Phat. Nham dat duoc da cong duc va vuon to da lac hoan my, thcn
ga pha chu tam huong dcn kho tang quy bau cua ma toc mau tuyct
cuon vc bcn pha va anh sang luu xuat trong hu khong gua ha long
may thanh khct cua Iuc Phat . dc lo ch cho chung sanh thc gan,
thcn ga pha tap trung huong dcn ba vong trang hoang to thuong dcp
dc cua Iuc Phat, vo so gong nhu xa cu cua Cao Phap thcng lcng o
co, do la suo nguon da am thanh cua Cao Phap va la kho nguycn cua
sau muo nhanh ngu du duong. Ic loa bo su tu tho phong va dat duoc
kcn co cua da d}nh, thcn ga pha tap trung huong dcn hinh tuong
cua anh sang kct hop vo nhau do la mot dau hcu cua su vcn man bat
tan cua tam tr tuc Phat. Nhung phuong phap nay co thc thuc hanh tuy
thco hoan canh cua tam thcn ga.
Nho nhan ra rang ban chat cua mo hinh tuong la vo dcu kcn, la
tam tr tuc bat nh}, trang tha cua ca thay scu pham duoc dat to. No
duoc ga thoat kho mo phong chcu nh} nguycn va khong bao go tao
ao tuong, ma do la chung tu cua luan ho. Ngay ca sau dat duoc trang
tha nay, vcc lam tang truong no vo su tap trung la dcu can thct, cho
dcn kh hoan toan thanh tuu va chung ta an tru vo no luc trong tam tr
tuc cua Iuc Phat. 1hco tr tuc cua con duong gac ngo, chung ta ga
tang tr tuc tu nhung pham tnh cua tam tu nhcn qua hoc ho va thuc
hanh dc khong b} anh huong bo hcn tuong snh tu. Sau do, chung ta

223
chuycn hoa tr tuc nay cua con duong thanh trang tha toan gac cua tr
tuc, do la vuot lcn ncn tang, con duong, va kct qua.
1ruoc kh dat duoc trang tha nay, ma chung ta dang phat trcn
qua thcn d}nh, chung ta pha tinh thuc vo nhung lo lam co thc nham
t}nh hoa chung. Co ba lo lam gay ra chc am su thanh than an d}nh.
Ncu tam b} xao lang bo bcn ngoa, no sc khong trong sang, tuong tu
nhu anh sang cua ngon dcn b} go bcn ngoa tho. Ncu tam b} dong kn
do khong co tu tinh thuc vo chu tam, no cua sc khong trong sang,
tuong tu nhu anh sang ngon dcn vo bac dcn b} hong sc sang lap loa
hoac tat han, khong thc chcu sang mot cach cm a hoac toa sang lcn
tuc. Io vay, khong ncn xao lang dcn hcn tuong bcn ngoa hay dc ncn
su toa sang, chu tam tu nhcn phat snh. Ngoa ra, ncu chung ta thcn
d}nh vo su tap trung cung ran cua tam bam chap, thi da d}nh ph
thuong khong thc thay duoc. Icu nay gay ra suy ncm manh mun,
tuong tu nhu got nuoc ro xuong got nay to got khac tu cho b} dot
xuong cung mot cho va trong cung mot huong. Su do tr} cho ba lo
lam nay la chu tam.
Co ba lo lam gay chc am cho ca thay scu pham. Io tach kho
nhan thuc vo nga cua hcn tuong, hanh ga b} xao lang bo bat cu hcn
tuong nao phat snh kh thcn d}nh trong da d}nh. Icu nay gay ra su
xuat hcn cua mot nguo so huu hcn tuong va ngan can ga thoat. \i
khong hcu rang mo hcn tuong dcu xuat phat tu nhung hoan canh
phu thuoc lan nhau, bat cu ncm tuong nao phat snh luon la ga. Ro
vao mot trong ha cuc doan cua hcn huu va ph hcn huu ngan can ca
thay cua tam tr tuc thanh than. Ncu do la mot go han cua hcu bct
da d}nh, hanh ga khong thc rong mo dcn tam tinh gac bao la, gong
nhu nhung con chm b} ngan khong cho bay vi dang o trong can phong
to va chi luan quan trong cung mot cho.
Co ba lo lam gay chc am cho no luc thanh t}nh. Khong chuycn
kho con duong cu hay khong no luc tim mot con duong scu pham
mo, gong nhu con chm non khong muon bo to cu hay co thu mot

224
chuycn bay mo vao bau tro. Khong tao du no luc vi d thco con duong
chc chuong gay mat tap trung trong da d}nh (samadh), gong nhu ban
mot mu tcn dcn mot muc tcu da do. Ro vao cuc doan cua su bam
chap tha qua vao su trong sang cua tam lam tam mat quan binh,
tuong tu nhu mot nguo kh b} hoan toan xao lang dcn nhung do tuong
bcn ngoa b} khua dong do phan khch.
Co ba lo lam gay chc am da d}nh thanh t}nh. Io la tham duc
muon co nhcu knh nghcm, tham vong duoc bct truoc, va duc vong
thuc hcn phcp la. No lo nay chc am tnh tuy cua da d}nh, la dat duoc
gac ngo. \o nhung nguo co lo lam nay gong nhu mot so nong dan
co nhcu con bo con vo y d}nh chnh la tao ra bo, nhung do qua nhcu
tham vong cho vcc su dung sua va sua chua, ho chang con la gi dc tao
ra bo.
Co ba lo lam gay chc am su chu tam. Io la cam thay rang chung
ta da dat duoc gac ngo vo thuong, b} bam luycn vao quan dcm tu cho
minh la dung vo su tu cao, va xcm thuong nhung quan dcm cua nguo
khac. 1rong thuc tc, su chu tam thanh t}nh xuat phat tu vcc dua vao
gao ly Iuc Phat, trcn nhung luan gang trong Luan 1ang cua cac bac
scu pham, va trcn tat ca nhung v} thay co thc hcn bay y nghia cua tat
ca gao ly nay cho hanh ga. 1at ca nhung dcu nay tuy thuoc vao co
nhan thuc thanh t}nh vo su chu tam. at cu kh nao kha ncm thanh
t}nh va chu tam nay b} mat, thi con duong chnh cua chu tam b} mat.
\ du, ncu mot dua con hu hong cua mot dong do quy toc cua nhung
bo truong qucn d nhung pham tnh cao quy cua ho va hanh dong tho
tuc, tnh tho lo cua ho sc ga tang va sc mat d quycn luc cua dong do
ho.
at cu kh nao chung ta thuc hcn phan thuc hanh chnh vo mot
tam tinh thuc, hoac vo quan tuong hoac vo su vo tuong, pha hcu
rang cot lo cua thuc hanh la hoan toan ph thuc thc. Ncu chung ta van
bam luycn dc tao ra duc hanh tnh v, co that, dat can ban trcn mot
thuc ta huu hinh, chang han nhu do doc va vct vc nhcu quan ncm

225
thong tha, dcu do co thc gay ra chuong nga cho phan thuc hanh
chnh cua chung ta. Ia d}nh khong co phan bct, ma su bam luycn nay
co thc gay ra buc tuong chc chuong, lam chung ta ra kho buc tuong
cua nhan thuc chc am nay la dcn buc tuong cua nhan thuc chc am
khac. Ncu b} thu hut vao nhung hoat dong ga tao nay thi kh that su
thuc hanh, hanh ga khong duoc nghi dcn vcc tao ra cong duc rac ro
hon vo muc dch nh} nguycn. No cong duc tu dong dung chua trong
pham v su an tru cua quan dcm bao la.
at cu thuc hanh nao duoc lam pha duoc tham nhuan vo quan
dcm cua da hu khong trong sang, do la v} pho ngau vo thuong cua
Phat Pho Hcn va ba mc tr tuc cua tat ca chu Phat. Nhu da no trong
gao ly cua Sa Sa N/em Caa 8c e Tam C/ac N}c :

Nea //co} daac //am o/aao ba/ ac Kao/a:ao}mc,
o}a ca o/ao} /ca/ dco} cac a, dac /ao/ dea /ra
//ao/ /ca/ dco} caa ma a ca cac/ cao} b/ cao //e/.
Nea daac //am o/aao ba/ ac Kao/a:ao}mc, o}a ca
o/ao} /ca/ dco} caa ma a dea /ra //ao/ /ca/ dco}
caa }/ac o}c.

Not dcu cung kha quan trong chung ta can pha hcu la mot kh
d vao thuc hanh thcn d}nh, sc co ha knh nghcm cua tr tuc an tru
trong tnh bat nh} va tr tuc sau kh dat duoc tnh bat nh}, dcu nay tcp
tuc kh chung ta van con tho qucn nh} nguycn do vcc lang thang
trong snh tu qua nhcu kcp. Co ha loa nguo khac nhau khong knh
nghcm nhung trang tha nay. Nhung nguo khong thuc hanh khong co
knh nghcm cua tr tuc an tru trong tnh bat nh} vi ho khong thcn
d}nh. Ngoa ra, vo nhung bac hoan toan gac ngo nhu Iuc Phat vuot
lcn nhung ga doan cua thuc hanh, tr tuc an tru trong bat nh} va tr
tuc sau kh dat duoc bat nh} la bat kha phan, vi vay ngay ca tcn cua ha
trang tha nay cung khong hcn huu.

226
at cu kh nao chung ta o trong tr tuc cua an tru trong tnh bat
nh}, hoac su dung tu thc bay dcm cua Iuc Phat 1y Lo Ca Na, la tu thc
nghi ngo trong tam tu nhcn, hoac chi la mot tu thc thu dan, chung ta
pha co tru trong da hu khong trong sang. Su thanh than cua trang
tha nay do kh su suy nghi nhu mot ca can quan binh nhung trong
luong bang nhau, nhung no khong la mot can bang gua ha vat. No la
su can bang cua tnh bat nh}, do la su rong mo nhat nhu gong bau tro.
Kh khong co dcu gi dc can bang, no la su can bang cua vcc an tru
trong tam tinh gac doc nhat, duoc go la da can bang, tu nhcn cua da
d}nh trong gao ly cua Ia \cn Nan. at cu kh nao chung ta ra kho
trang tha nay dcn tr tuc sau kh dat duoc tnh bat nh}, chung ta khong
ncn dc minh b} anh huong bo nhung tho qucn cua thuc ta truoc do.
Nhung on 1on khong la do tuong cua thuc ta, ma la anh sang
vo hinh, tuy nhcn, tam bam chap co thc quycn ru hanh ga co gang
nam bat anh sang nay vo bam luycn mong muon on 1on dcn hay tru
trong thuc ta. Kh on 1on xuat hcn, dcu quan trong la khong bam
chap vao cac Nga.
Chap vao hcn tuong thuc ta duoc ga thoat bo vcc thay su
huycn ao khong that cua hcn tuong. Kha canh ao huycn nay chu ycu
duoc nhan ra tu knh nghcm cua tanh Khong, va pham tnh ph
chuong nga tro thanh anh hong ban chcu cuo chan tro sau kh xuat
hcn.
1ruoc kh gac ngo, luon luon co tho qucn nh} nguycn. Kh chu
o 1at trong trang tha cua tr tuc an tru trong tnh bat nh}, cac Nga
khong co bat ky tho qucn nao cua thuc ta nhu nhung chung sanh
khac. Nhung kh cac Nga trong trang tha cua tr tuc sau kh dat duoc
tnh bat nh}, van con co tan du cua mot so tho qucn nh} nguycn trong
su do la cua vcc bam chap ao anh, mac du no duoc lap tuc chuycn
hoa qua thcn d}nh vao tam bat nh}. \o nhung hanh ga, kh tho qucn
nang nc luc truoc phat snh, ho duoc t}nh hoa bo tho qucn nhc nhang
mo dc co thc vuot lcn tho qucn. Kh mo tho qucn hau nhu bcn mat,

227
thi ngay ca tcn go cua hcn tuong ao huycn cung khong co. Io vay, du
thoat tcn co bam chap vao hcn tuong ao huycn, no tro ncn ngay cang
gam bot cho dcn kh khong con khac bct gua hcn tuong huycn ao va
tanh Khong.
Co nhcu hc thong d}nh ro nhung ga doan cua knh nghcm
xuat phat tu tr tuc an tru trong bat nh} va tr tuc sau kh dat duoc tnh
bat nh}. 1uy nhcn hanh ga co thc o trong tr tuc an tru trong tnh bat
nh} nhcu bao nhcu, thi knh nghcm cua tr tuc sau kh dat duoc bat
nh} cua ho tu dong nhcu nhc nhang, thanh t}nh, bao la hon vi no duoc
tac dong bo nang luc rong mo cua tr tuc an tru trong tnh bat nh}.
1ruoc kh mo tho qucn nh} nguycn bcn mat, chung ta pha tcp tuc
co gang t}nh hoa mo tho qucn phan bct, bao gom gua tr tuc an tru
trong tnh bat nh} va tr tuc sau kh dat duoc bat nh}. Sau do, hinh
tuong cua tr tuc sau kh dat duoc tnh bat nh} tro ncn ngay cang bao la
hon cho dcn kh khong con khoang cach hoac tam ngung gua chung.
Ncu tam tu nhcn duoc go thcu truc tcp, vcc phan bct gua
nhung ga doan cua thcn d}nh la khong can thct. \i tam tu nhcn la
bat tan, hcn tuong khong thc cham dut, bcu hcn bat kha phan vo
tam rong rang. \i hcn tuong la su tu-hcn, nhung hinh tuong vo
chuong nga luon phat snh bat kha phan vo tanh khong. Su thanh
than cua trang tha tr tuc an tru trong tnh bat nh}, kho nguycn chu
ycu tu tanh Khong, va hcn tuong cua trang tha tr tuc sau kh dat
duoc tnh bat nh} bat nguon chu ycu tu chuo tu-boc lo vo chuong nga,
khong thc cha cat. Chung tro thanh mot v}, hu khong trong sang, vo
phan bct.
\i ca thay, phuong phap, va kha nang ca nhan la khac nhau,
nhung knh nghcm va pham tnh phat snh tu thuc hanh dcu khong
gong nhau. Nguo co kha nang cham hcu co thc o trong mot ga doan
cua thuc hanh trong thoi gan da, trong luc nguo khac co kha nang
trung binh co thc dan dan d tu ga doan nay sang ga doc khac. \o

228
nguo co kha nang sac bcn nhanh chong nang ho co nhcu knh
nghcm hon nhu mot kct qua cua nghcp truoc.
1ham ch du d trcn cung mot con duong huong dcn cung mot
cho, mo du khach khong dcn no cung luc. Not nguo lu hanh cham
chap co thc mat mot tho gan da dc d tu no nay dcn no khac. 1rcn
cung mot khoang cach, nguo lu hanh khac vo mot phuong phap
nhanh hon co thc kct thuc nhanh chong hon. Nguo lu hanh nhanh
nhat co thc bay trong cung khoang cach chi trong choc lat, ngay ca ncu
ho kho hanh sau nhung nguo ka. Ngoa ra, mac du mot khach lu
hanh co thc xuat hcn kho hanh sau nguo khac, ong ta co thc kho
hanh som hon, gong nhu mot hanh ga vo tam nang khcu tu thuc
hanh cua nhung kcp truoc co thc tcp tuc trcn con duong truoc cua ho
kct hop vo thuc hanh cua kcp nay, va co thc nhanh chong hoan thanh
muc tcu cua ho. ch co nhung bac scu pham mo co thc bct hanh ga
nao co thc d xa nhat va nhanh nhat do thay duoc nang luong nghcp, y
d}nh, ncm tn cua ho, va su ho tro cua 1hua ma ho d thco, va thuc
hanh ma ho lam.
Nac du nhung ga doan cua thuc hanh, nhu nam con duong va
muo ga doan, da d}nh ro o nhcu ban van trong ca ha 1hua nguycn
nhan va kct qua, thi khong co bat cu ga doan nao trong trang tha cua
tr tuc an tru trong tnh bat nh} vi no la su duy tri cua tam bat nh}.
Nhung ga doan chi hcn huu trong trang tha cua tr tuc sau kh dat
duoc tnh bat nh}. Io vay, nhung knh nghcm, ga doan, va con duong
duoc mo ta vi hcn tuong bat t}nh van xay dcn trong trang tha nay. Kh
hcn tuong thong thuong cua hau hinh anh cua no tro ncn ngay cang t
hon, pham tnh thanh t}nh, nhc nhang cua hinh tuong tr tuc tro ncn
ngay cang bao la hon. 1hc ncn, gong nhu mot vung nuoc nho dan dan
gam d kh anh sang mat tro lcn tuc chcu vao no cho dcn kh nuoc
hoan toan boc ho va khong con vung nuoc, kh tu tn trong tr tuc an
tru trong tnh bat nh} ga tang va tam bat nh} tro ncn vung chac, tr tuc

229
sau kh dat duoc tnh bat nh} duoc tham nhuan vo nang luc an phuoc
cua tr tuc an tru trong tnh bat nh} va no duoc bcn mat.
Ncu d thco truycn thong 1cu 1hua, tr tuc sau kh dat duoc tnh
bat nh} dcm la vcc nham chan va ga thoat kho snh tu va truycn
cam hung cho chung ta ga tang trang tha cua tr tuc an tru trong tnh
bat nh}. Icu nay hang phuc mo dam mc khcn tao ra snh tu, dan dcn
trang tha gac ngo cua mot A La Han. Ncu d thco truycn thong Ia
1hua, mo hcn tuong dcu duoc thay nhu ao huycn trong tr tuc sau kh
dat duoc tnh bat nh}. Icu nay gup ga thoat kho thuc ta va go cam
hung cho chung ta ga tang long b nhu huycn cho chung sanh nhu
huycn dang lang thang vo nhan thuc suy nghi cua thuc ta trong pham
v hcn tuong nhu huycn, dan dcn su gac ngo cua Phap 1han va Sac
1han. Ncu d thco truycn thong no Km Cuong 1hua, mo hinh tuong
dcu duoc thay nhu on 1on tr tuc huycn dcu trong tr tuc sau kh dat
duoc tnh bat nh}. Iay la cam hung cho vcc su dung on 1on kct qua
nhu con duong, dc tao ra mandala tr tuc dan dcn su gac ngo cua Iuc
Km Cuong 1ri. Iac bct trong gao ly Ia \cn Nan, khong can thct
quan ncm nhung ga doan, vi mo ga doan co thc dong tho thanh
tuu trong tam thcn ga.
a loa vo mnh duoc t}nh hoa qua tr tuc tinh gac. Kh thanh
t}nh vo thuy duoc nhan ra, vo mnh cua nguo so huu duoc loa bo. Kh
nhan ra su tu-hcn tu nhcn nhu su pho dcn cua bcu hcn thanh t}nh
tu vo thuy, vo chuong nga cua chnh hanh ga, vo mnh san co duoc
loa bo. Kh su tu-hcn tu nhcn cua hanh ga duoc nhan ra nhu vo nga,
tat ca danh hcu vo mnh duoc loa bo. Io vay, suo nguon cua snh tu
da duoc nho bo tan goc.
Chung ta co gang t}nh hoa mo nh} nguycn cho dcn kh khong
con khac bct gua tr tuc an tru trong tnh bat nh} va tr tuc sau kh dat
duoc tnh bat nh}. Hanh ga co thc thuc hanh nhu vay cho dcn kh dat
duoc gac ngo duoc go la yog cua dong song lcn tuc. 1hc ncn, khong
co phan bct gua nhung hinh tuong, do la nhung hinh tuong tr tuc vo

230
tan cua ao 1han va Hoa 1han, va tanh khong trong sang, do la Phap
1han. Chi co mot su bat kha phan, mandala tr tuc bat tan.
Cao ly quy bau cua Ia \cn Nan vo no luc duoc ban dac bct cho
nhung nguo co nang khcu nhat, sung knh sau sac nhat, khong luong
lu, va mot v} thay nam gu dong truycn thanh t}nh nay. Su thuc hanh
cua gao ly thanh tuu vcn man thct lap da rong khong trong sang cua
Phap 1han la su hcn lo tu nhcn cua vcc cat bo mo hcn tuong co
thuc va ph thuc. Icu nay da duoc day trong 8a 8a/ Ke a 8aa
ao/ Hao/ \ac 8ao C/a/, lam hcn lo y nghia sau xa cua vcc lam thc
nao dc nhan ra khuon mat cua tam tr tuc tu-tinh gac, xac quyct rang
khong co gi hon dc lam, va co tu tn an tru trong su tu-ga thoat. Su
thuc hanh dc thct lap hinh tuong quang mnh, tu nhcn, ph tao tac
cua chu Phat tu nhcn qua su hcn lo tu nhcn cua vcc cung luc d qua
dcn su bcu hcn thanh t}nh quang, truc tcp cua chu Phat, do la ao
1han va Hoa 1han, qua trao truycn truc tcp. Icu nay dac bct cgo
nhung nguo muon gac ngo trong do nay qua hcn tuong cua phap
tanh, khong co su tri hoan cua mot knh nghcm khac sau kh chct cua
mot trang tha chuycn tcp cua ban tanh cot tuy ph tao tac. on bcu
hcn cua knh nghcm duoc thanh tuu qua thuc hanh nay la bcu hcn
vo hinh cua ban tanh cot tuy ph tao tac, su bcu hcn cua phat trcn
knh nghcm thanh t}nh, su thanh tuu pho dcn cua tam tinh gac, va
bcu hcn hoan toan cua ban tanh cot tuy ph tao tac. \} da yog hoac
an tru trong than t}nh binh tuo trc tu toa sang gong nhu lang knh
cua mot vcn pha lc trong sang tru o bcn trong, hoac chuycn hoa thanh
than cau vong tr tuc, ky dcu, vo hinh vi lo ch cua tat ca chung sanh.
sau do, gong nhu nhcu v} thanh scu pham va Iuc Km Cuong Su
Lcn Hoa Sanh, hinh tuong vo hinh cua Nga xuat hcn nhu mot huong
dan cho chung sanh huu hinh dc dan dat ho dcn nhung pham tnh vo
tan cua co Phat quang mnh, vo hinh.



231































232

Banq Cha Giai Thaal Nqa



Alaya (Kun-gzh): A la Ia; ncn tang cua luan ho va nct ban khong b}
chc am, ncn tang cua tam.
Amtayus (1shc.dpag.mcd): Iuc Phat \o Luong 1ho, on 1on cua su
bat tu.
Arhatc (dCra.bchom.pa): A La Han, ac dat duoc trang tha t}nh hoa
dam mc.
Arya 1ara (Phags.ma sCrol.ma): 1hcn nu scu pham 1ara.
ardo (ar.do): 1rung am, Not trang tha chuycn tcp cua hcn huu;
bat ky hcn tuong nao hcn huu khac hon tanh gac trong
sang nguycn thuy.
odhsattva (yang.chhub scms.dpa): o 1at, ac co long b scu
pham
Cay bo dc (yang.chhub shng): Cay cua su gac ngo.
Cakra (Khor.lo): Luan xa, anh xc.
Chhkha bardo (Chh.kha bar.do): 1rang tha chuycn tcp cua can tu.
Chhoku ngowo takpa (Chhos.sku ngo.bo rtag.pa): an chat vinh cuu
cua Phap 1han, do la thanh t}nh vo chuong nga cua tanh
khong, khong b} tac dong bo bat cu dcu gi.
Chhonyd bardo (Chhos.nyd bar.do): 1rang tha chuycn tcp cua ban
tanh cot tuy ph tao tac, do la phap tanh.
Chu Phat thcn (Sangs.rgyas ky rgs): 1r tuc vo thuong cua cac Phat
bo.
Co Phat (Zhng.khams): Xu so thanh t}nh, khong bu cua cac bac gac
ngo.
Iakn (mKha.gro.ma): Khong hanh nu, su pho dcn tr tuc d va dcn
trong phap go, chua tung tru o bat cu dau.

233
Iharma (Chhos): Cao Phap, Su nam gu hcn tuong, hoac hinh tuong
cua snh tu, hoac nang luong tr tuc cua gac ngo.
Iharmadhatu (Chhos.dbyngs): Phap go, Hu khong trong sang, bao la.
Iharmakaya (Chhos.sku): Phap 1han, 1han vo tuong hoan toan thanh
t}nh.
Iharmata (Chhos.nyd): Phap tanh, an tanh cot tuy ph tao tac.
Canachakra (1shog ky khor.lo): Phuong tcn cung duong thco nhung
cung duong dac bct cua truycn thong no tantrc.
Candharva (Ir.za): Can 1hat a, Not loa snh lnh scu nhcn.
Caruda (ya.khyung): Km X Icu, Not loa chm scu tu nhcn, vuot
lcn kha ncm cua thuc ta doan kcn, nhung hcn huu vo
nhung nguo tn vao hcn tuong vo bcn cua luan ho va
nct ban, nhu Iuc Phat da hcn lo thco nhung co khac
nhau cua chung sanh.
Ca dinh Phat (Sangs.rgyas ky rgs): Nhung dong truycn cua chu Phat,
bao gom Phat bo, Km Cuong bo, ao bo, Lcn hoa bo, va
1ac nghcp bo. No bo trong nam Phat bo nay co vo so chu
Phat, va tat ca cac Nga dcu la chu Phat vo thuong.
Cuhyasama|a (gSang.ba dus.pa): Su tu ho cua gao ly tnh tuy cua
hcn tuong b mat ph thuong cua gac ngo cua truycn
thong Km Cuong 1hua.
Curu (bLa.ma): Iao Su, ac trong xu so cua Hoa 1han va huong dan
dcn ao 1han va Phap 1han.
Hnayana (1hcg.pa dman.pa): 1cu 1hu a, 1hua cap thap cua Phat gao.
Kayas (sKu): 1han, \c ngoa nhung pham tnh ph thuong cua chu
Phat.
Km Cuong Su (bLa.ma): Xcm Curu.
Krya tantra (ya.rgyud): Yoga cua su thanh t}nh.
Kuntuzangmo (Kun.tu.bzang.mo; Samantabhadr): an tanh ph
thuong khong dau vct.

234
Kusa : Not loa co dac bct, sach sc ma Iuc Phat 1hch Ca Nau N su
dung, bcu tuong cua thanh t}nh.
Longku gyunky tagpa (Longs.sku rgyun.gy rtag.pa): Su vinh cuu lcn
tuc cua nhung hinh tuong thanh t}nh bao la cua ao 1han.
Lumbn: \uon Lam 1y N, no snh cua Iuc Phat 1hch Ca Nau N va
la mot trong bon da thanh d}a cua Iuc Phat 1hch Ca Nau
N.
Nahamudra (Phyag.rgya chcn.po): Ia An.
Nahasandh (rIzogs.pa chcn.po): Cao ly tr tuc cua Ia \cn Nan.
Nahasddha (Crub.chhcn): Ia thanh, Ia thanh tuu ga.
Nahayoga (rNal.byor chhcn.po): Con duong hop nhat hcn tuong va
tanh khong, dc dat duoc kct qua hop nhat cua Iuc Km
Cuong 1ri.
Natrcya (yams.pa): Phat I Lac, v} Phat tuong la, hcn go o co 1ro
Iau Suat.
Nandala (dKyl. khor): Hcn huu bao la va nang luong tr tuc.
Nandarava: Cong chua, pho ngau cua Iuc Lcn Hoa Sanh va la con ga
cua \ua xu Zahor.
Nantrayana (sNgags ky thcg.pa): 1hua b mat cua Km Cuong 1hua.
Nlam bardo (rN.lam bar.do): 1rang tha chuycn tcp cua gac mong.
Nudra (Phyag.rgya): 1hu an.
Naga (kLu): Rong, Not loa snh lnh scu tu nhcn.
Nrmanakaya (sPrul.sku): Hoa 1han, 1han luu xuat ky dcu ph chuong
nga.
Nyngma (rNyng.ma): Knh dcn day du nguycn thuy va gao ly Nat
1hua duoc truong duong rong ra truoc tcn o 1ay 1ang.
Nyungma ycshc (gNyugma yc.shcs): 1nh lcn tuc bat tan cua tam tr
tuc bat nh}.
0rgycn Padma Jungnay (0.rgyan Pad.ma yung.gnas): Curu Rnpochc,
bac snh tu hoa scn o xu 0ddyana.
Parnrvana (Nya.ngan las das.pa): Lo vao trang tha gac ngo.

235
Phat qua (Sangs.rgyas ky go.phang): 1oan gac.
Phat tanh (bIc.gshcgs snyng.po): 1am tr tuc vo dcu kcn.
Phat, chu Phat (Sangs.rgyas): ac hoan toan gac ngo.
Rangzhn bardo (Rang.bzhn bar.do): 1rang tha chuycn tcp cua cuoc
do gua song va chct.
Rupakaya (gZugs.sku): Sac 1han, Hoa 1han vo luong cua than tuong
thanh t}nh; ca ha ao 1han va Hoa 1han.
Sadhana (sCrub.thabs): Phuong phap dc dat thanh tuu thong thuong
hoac dat tat d}a to thuong.
Sakyamun: Iuc Phat 1hch Ca Nau N.
Samadh (bSam.gtan): 1hcn d}nh.
Samantabhadra (Kun.tu.bzang.po): Phat Pho Hcn, Phap 1han Phat.
Samaya (Iam.tshg): Hua nguycn tantrc.
Sambhogakaya (Longs.sku): ao 1han, Pham tnh bao la cua than
tuong hoan hy, vo duc, ph thuong, hoan thcn.
Samsara (Khor.ba): Luan ho, Su phong chcu tao ra bo tam nh}
nguycn.
Samtcn bardo (bSam.gtcn bar.do): 1rang tha chuycn tcp cua thcn
d}nh.
Sangha (dCc.dun): 1ang doan, Nguo thuc hanh dao duc trcn con
duong cua Cao Phap.
Saraswat (dyang.chan.ma): 1hcn nu tr tuc cua ca bct vo chuong
nga, duoc bct la v} pho ngau cua Iuc \an 1hu.
Sastra (Crcl.pa): Luan 1ang, at ky Cao Phap nao, hoac Cao 1hua
hoac Km Cuong 1hua, xuat phat truc tcp tu Phat Phap,
duoc hcn lo bo nhung v} d thco Iuc Phat.
Scm ky gyud (Scms. ky rgyud): 1am tuong tuc thong thuong b} chc
am bo ao tuong.
Shunyata (s1ong.pa nyd): Ia hu khong.

236
Sddh (dNgos.grub): 1hanh tuu, bao gom thanh tuu thong thuong
trong pham v hcn huu co thuc va thanh tuu to thuong,
do la su gac ngo.
Sdpa bardo (Srd.pa bar.do): 1rang tha chuycn tcp gua mo no cua
hcn thuc qua khu va tuong la.
Skandha (Phung.po): Nam kct tap cua sac, tho, tuong, hanh, va thuc.
Sutra (mIo): Knh Icn, Ngu cua Iuc Phat thco 1cu 1hua nguycn
nhan va gao ly Ia 1hua.
Sutranta (mIo.sdc.pa): Not trong ha pham tru chnh cua hoc thuyct
1cu 1hua.
1antra (rCyud): Phat gao Nat tong. a 1hua cua ngoa tantra: krya,
upa, va yoga, va ba thua no tantra: mahayoga, anuyoga, va
atyoga.
1athagata: 1hcn thc: Iuc Phat.
1shcnchay (m1shan.bchas): \o nhung dac tnh.
1shcnmcd (m1shan.mcd): Khong co dac tnh, ph thuc thc.
1ulku ngcpa mcdpa takpa (sPrul.sku ngcs.pa mcd.pa rtag.pa): Su
vinh cuu vo han cua Hoa 1han, nhung vc ngoa vo han cua
luu xuat vo tan cua long b vo no luc co thc phat snh trong
bat ky than tuong, tho gan, va phuong huong nao, tuy
thco nhung kha nang cua chung sanh.
Lpadcsa (Nan.ngag): Cot tuy cua gao ly.
\a|radhara (rIo.r|c Chang): Phat Km Cuong 1ri, \} on 1on la suo
nguon cua ba dong truycn cua gao ly no cua tantra, la
dong trao truycn cua tam tr tuc chu Phat, dong trao truycn
bo nhung dau hcu cua cac bac 1ri Nnh \uong
(\dyadhara), va dong trao truycn cua nhung ca nhan scu
pham, trao truycn trong mot dong truycn khong gan doan
dcn guru cua hanh ga.
\a|rasattva (rIo.r|c Scms.dpa): Km Cuong 1at Ioa, on 1on cua tr
tuc bat hoa.

237
\a|rayana (1hcg.pa chcn.po): Km Cuong 1hua, Cao ly cua con duong
vi da dcm nhung trang tha tam lnh thap lcn trang tha
tam lnh cao hon.
\a|rayogn (rIo.r|c rNal.byor.ma): Iakn cua su hop nhat tr tuc va
phuong tcn thcn xao.
Yana (1hcg.pa): Con duong nang cap tu trang tha tam lnh thap lcn
trang tha tam lnh cao hon.
Ycshc 1sogyal (Yc.shcs m1sho.rgyal): Iakn tr tuc la hoa than cua
Saraswat va la v} pho ngau chnh va bac nam gu dong
truycn cua Iuc Lcn Hoa Sanh.
Yoga tantra (rNal.byor rgyud): Not trong ba tantra ngoa.
Yogacara (Scms.tsam.pa): Not trong ha pham tru chnh cua hoc
thuyct Ia 1hua.
Yog, yogn (rNal.byor, rNal.byor.ma): Hanh ga nam va nu cua con
duong hop nhat.