Professional Documents
Culture Documents
Ni dung
1. Sai hng im (point defects) 0D
Nt khuyt (vacancies) Cc nguyn t xen k (interstitials) Tp cht
Ni dung
Solids are like People. It is their deffects that make them interesting
a: nguyn t tp cht xen k, b: lch mng bin, c: nguyn t t xen k, d: nt khuyt, e: s ngng t cc nguyn t tp cht, f: vng lch mng dng nt khuyt, g: vng lch mng dng xen k, h: nguyn t tp cht thay th
i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu TP. H Ch Minh 2008
S lng nt khuyt
L s nt khuyt cn bng c to thnh do cc dao ng nhit theo phng trnh nhit ng hc NV=NSexp(-QV/kBT) vi NS l s nt mng, kB l hng s Boltzmann, QV l nng lng cn thit to mt nt mng trng trong tinh th hon ho, T l nhit Kelvin
i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu TP. H Ch Minh 2008
Dng cng thc ny c th tnh s nt khuyt trong vt rn cho nhng nhit khc nhau
V d v tnh s nt khuyt
Tnh s nt khuyt c trong ng (Cu) nhit phng, bit nng lng to nt khuyt QV=0,9 eV/atom
o
S nt mng NS=NA /Acu NA = 6,023x1023 atom/mol = 8,4 g/cm3 ACu = 63,5 g/mol NS = NA /Acu = 8x1022 atom/mol NV = 8x1022 x exp(-0,9/0,026) = 7,4x107 ntkhuyt/cm3
Cp Frenkel
Cc cu trc Flourites (CaF2, SrF2, ZnO2, UO2) c cc anion sai hng Frenkel nh x
i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu TP. H Ch Minh 2008
Tm mu (Color Centers)
Tm mu: Sai hng gm mt nt khuyt ion m v mt electron lin kt vi nt khuyt Cc sai hng hp th nh sng lm cho mt s tinh th vn trong sut tr nn c mu cc tm thng gi l tm F (Farbe ting c l mu sc) Cc in t b by v tr cc nt khuyt to mu cho vt liu
o o o o
Cc tm mu Mu l do s chuyn mc ca cc in t b by
Chiu x mu Khi x l mt in t donor vi hi ca Na v K
TP. H Ch Minh 2008
Cc in t b by khi
Tm mu (Color Centers) Tm F, H v V
Chiu x c th to ra sai hng khi mt electron b mt i hoc thm vo X l vi hi kim loi kim c th to ra cc electron d trong vt liu
Tm H: nguyn t Cl nm xen k gia cc nt lin kt vi Cl- ca mng Tm V: cc electron b ly i t nt anion ca mng, dn ti cp nguyn t Cl v Cl- ln cn
i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu TP. H Ch Minh 2008
Tp cht
Tp cht: Cc nguyn t khc vi nguyn t vt liu tinh th
o o
Tt c cc cht rn u c ln tp cht Tp cht c th do sn c trong tinh th, hoc do ch ng a vo lm thay i tnh cht ca vt liu
V d st cha mt lng nh carbon a vo s tr nn cng hn. Khi pha tp B hoc P vo Silic s lm cho Silic tr thnh loi p hoc loi n Hp kim l hn hp c ch nh vi thnh phn gm nhiu kim loi lm thay i cc tnh cht ca kim loi
i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu TP. H Ch Minh 2008
Dung dch rn
Dung dch rn: To thnh t cht ch (dung mi hay matrix) c ha tan thnh phn thiu s (cht tan) o ha tan (solubility): kh nng ha tan o Dung mi: hp kim, nguyn t hay hp cht tn ti dng a s o Cht tan: hp kim, nguyn t hay hp cht tn ti dng thiu s Dung dch rn:
ng nht Gi nguyn cu trc tinh th Cha cc tp cht phn tn ngu nhin (thay th hoc xen k)
Pha th hai: Khi cc nguyn t cht tan c thm vo cc hp cht 1 cu trc mi c to thnh hoc cht tan to nn cc cht kt ta a phng. Tp cht to nn dung dch rn hay pha th hai l ty thuc vo bn cht ca tp cht, nng , nhit , p sut
i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu TP. H Ch Minh 2008
Nng khng c xc nh bi tha s Boltzmann Khi c cung cp thi gian v nng lng cc nguyn t ti xp xp loi b lch mng
ng sut c hc v bin dng Sai hng trong qu trnh nui tinh th ng lch mng ch v tr v s nh hng ca lch mng Vct Burgers biu th khong trt n v (xc nh ln v chiu)
c m t bi
o
Sai hng mt
Mt ngoi
Cc nguyn t mt ngoi khng c lin kt y v c nng lng cao hn cc nguyn t bn trong th tch xut hin nng lng mt ngoi, (J/m2) o Cc mt ngoi do sc cng mt ngoi c xu hng thu nh li o Cc mt ngoi cht rn c th ti to tha mn cc lin kt gia cc nguyn t b mt
o
i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu TP. H Ch Minh 2008
Bin ht
Vt liu a tinh th gm nhiu ht tinh th nh vi nh hng tinh th khc nhau xut hin cc bin ht l cc min c s xp xp lch nhau v tinh th o Cc mt ngoi v bin ht c hot tnh mnh cc tp cht c xu hng tp trung cc bin ht. Nng lng b mt cc ht c xu hng gim vi cc ht nh
o
Sai hng mt
nh hng ca hai ht I v II trong mi tng quan vi nh hng tinh th trong mi ht khi coi ht I lm chun
Sai hng mt
Bin ht song tinh
Sai hng mt
Nng lng bin ht ph thuc mnh vo tng quan nh hng gia 2 mt Nng lng bin ht ph thuc mnh vo ch s Miller bin ht tip xc
Sai hng mt
Bin ht khi c mt nng lng thp (v d mt (111) bin ht song tinh) Bin ht khi c mt nng lng cao S ti u ha v nng lng bi facetting (to mt) mt (111), din tch tuy tng nhng nng lng gim
Sai hng mt
Bin ht trong cc cht rn a tinh th Bin ht c coi l mt dy cc lch mng l gc sai lch v nh hng gia hai ht tinh th lin k
Sai hng mt
Ty theo gc lch trong s xp xp cc mt tinh th k bn m phn bit Bin ht gc nh khi gc lch gia 2 ht l nh - c mt vi Bin ht gc ln
Kch thc ht
Kch thc ht (grain size) l thng s quan trng ca vt liu a tinh th Xc nh kch thc ht bng phng php biu chn Phng php thng hay dng (American Society for Testing and Materials (ASTM)) so snh vi cc biu chun kch thc ht xc nh thang bc t 1 n 10.
vi n l s kch thc ht, N l kch thc ht trung bnh n v l inch vung nhn vi h s 100
i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu
L hng Tinh th Vt nt
Sai hng im in t
10-14 10-10 10-6 10-2 102 Thang di (m) Kch thc cc loi sai hng
i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu TP. H Ch Minh 2008
Tm li
Ch trng v xen k
o
Cc vt liu dng rn u cha s lng ln cc bt hon ho hoc cc lch khi hon ho ca tinh th. Sai hng im lin quan n cc v tr cha 1 hoc 2 nguyn t bao gm cc ch trng (hay v tr cn trng trong mng), cc v tr t xen k (cc nguyn t cht ch chim v tr xen k) v cc nguyn t tp cht C th to dung dch rn khi thm cc nguyn t tp cht vo cht rn. Khi cu trc tinh th ban u vn c duy tr, khng to ra pha mi. Vi dung dch rn thay th, nguyn t tp thay th cc nguyn t cht ch v c coi l ha tan khi ng knh nguyn t v m in ca c hai loi nguyn t l tng ng, c cng cu trc tinh th v khi cc nguyn t tp cht c ha tr bng hoc nh hn ca cht ch. Dung dch rn xen k c lng nguyn t tp tng i nh chim gi v tr xen k gia cc nguyn t cht ch
Thnh phn ca hp kim c th c trng bng thnh phn trm v khi lng hoc nguyn t. C s ca cch tnh phn trm khi lng ca thnh phn hp thnh so vi khi lng tng cng ca hp kim. Phn trm nguyn t c tnh l s mol ca mi thnh phn hp thnh so vi s mol tng cng ca cc nguyn t trong hp kim Lch mng l dng sai hng tinh th mt chiu. C hai loi l lch mng bin v lch mng xon. Lch mng bin c xem l s sai lch cu trc mng dc theo bin ca na mt d ca nguyn t, cn lch mng xon l nghing mt xon c. Vi lch mng hn hp c th thy cc thnh phn ca c hai loi. ln v hng ca sai lch mng trong lch mng c trng bi vc t Bergers. Hng tng i ca vc t Bergers v ng lch mng l (1) vung gc khi lch mng bin, (2) song song khi lch mng xon v (3) khng vung gc v cng khng song song khi lch mng hn hp
Tm li
Cc sai hng khi mt phn cch hoc sai hng th tch, s dao dng nguyn t
o
Nhng bt hon ho khc bao gm cc sai hng mt phn cch (cc mt ngoi, bin ht - c gc ln v gc nh, song tinh v.v..), cc sai hng th tch (vt nt, l hng v.v..) v dao ng nguyn t. Mi loi bt hon ho u nh hng ti tnh cht ca vt liu Rt nhiu cc thnh phn cu trc v sai hng quan trng ca vt liu l trong phm vi nghin cu ca k thut hin vi v ngi ta c th quan st c bng knh hin vi. C hai loi hin vi quang hc v hin vi in t u c s dng v thng kt hp vi cc thit b chp nh. Cc ch truyn qua v phn x u c s dng vi c hai loi hin vi. Bn cht ca mu, cu trc nguyn t v cc sai hng l c u tin quan tm.
K thut hin vi u d qut (SPM) gn y c pht trin mnh nghin cu cc c trng b mt ca mu theo k thut nghin cu b mt dng bn (topographical maps). K thut ny cng nghin cu cc cu trc phm vi nguyn t v phn t
Xc nh kch thc ht
o
Kch thc ht ca cc vt liu a tinh th thng c xc nh bng k thut vi nh (photomicrographic techniques). C hai phng php thng dng ph bin l biu chun v biu chn
Bi tp chng IV
HT CHNG IV