You are on page 1of 43

CNG NGH v KHOA HC VT LiU I CNG

Nguyn Mnh Tun Chng II Cu trc v Lin kt cc Nguyn t

Cu trc Nguyn t v Lin kt


Tng tc gia cc nguyn t trong cht rn trong nhiu trng hp, bn cht ca mi tng tc ny quyt nh nhng tnh cht c bn ca vt liu

3 dng hnh thi ca carbon: kim cng, graphite, lonsdaleite


i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu TP. H Ch Minh 2008

Cu trc Nguyn t
Nhiu tnh cht ca cht rn ph thuc vo cu trc, s sp t cc nguyn t thnh phn trong mng tinh th cng nh vo tng tc gia cc nguyn t, phn t Nguyn t gm c cc nucleus proton v neutron. Cc in t quay xung quanh (Z: nguyn t s=s proton= s electron) Atomic mass (A=Z+N) v Atomic weight

Cu trc nguyn t Heli

i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu

TP. H Ch Minh 2008

Cu trc Nguyn t

Nu coi ng knh m my in t ca nguyn t Heli l 1 km th ng knh ht nhn nguyn t Heli l khong 2,5 cm Nhiu tnh cht ca cht rn ph thuc (1cm/1km) vo cu trc, s sp t cc nguyn t

thnh phn trong mng tinh th cng nh vo tng tc gia cc nguyn t, phn t Nguyn t gm c cc nucleus proton v neutron. Cc in t quay xung quanh (Z: nguyn t s = s proton = s electron) Atomic mass (A=Z+N) v Atomic Cu trc nguyn t Heli vi ht nhn v weight
m my in t bao quanh (fm=femtomt=110-15 mt)

i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu

TP. H Ch Minh 2008

Cu trc Nguyn t
Cc electron chuyn ng quanh ht nhn tun theo cc quy lut ca c hc lng t Nng lng ca in t l khng lin tc tn ti cc mc nng lng. Cc in t c th chuyn nng lng t mc ny sang mc khc M hnh ha theo Bohr atomic Model v/hoc Wavemechanical Model
i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu TP. H Ch Minh 2008

Trng thi lng t

i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu

TP. H Ch Minh 2008

Cu trc Nguyn t

i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu

TP. H Ch Minh 2008

Cu trc Nguyn t
Cu hnh in t trong nguyn t c c trng cho tng nguyn t vi cc mc nng lng in t Cc trng thi qu o khc nhau ca in t

i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu

TP. H Ch Minh 2008

Cu trc Nguyn t
Cu hnh in t trong nguyn t c c trng cho tng nguyn t vi cc mc nng lng in t Quy tc Madelung 1936 (cn gi l quy tc Klechkowski) v quy lut in y qu o nguyn t c biu din theo chiu mi tn
Aufbauprinzip hoc Building-up principle nguyn l to lp

i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu

TP. H Ch Minh 2008

Cu trc Nguyn t
Quy tc Madelung Cc qu o c in y theo trt t tng Khi c 2 qu o c cng gi tr , chng s c in y theo trt t tng ca
S lng electron cc i trn qu o tun theo quy lut tng ca nng lng qu o: cc qu o c mc nng lng thp nht s c electron in y trc ri ti cc qu o c mc nng lng cao hn Aufbauprinzip hoc Building-up principle nguyn l to lp

i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu

TP. H Ch Minh 2008

Cu trc Nguyn t

i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu

TP. H Ch Minh 2008

Cu trc Nguyn t

i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu

TP. H Ch Minh 2008

Cu trc Nguyn t
Hnh ct mt xc sut tm thy in t ca nhng qu o in t nguyn t Hydro. Cc qu o ny to nn c s trc giao cho hm sng in t

i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu

TP. H Ch Minh 2008

Cu trc Nguyn t
Cc qu o ca in t theo m hnh c in Bohr cc qu o hon ton khc nhau ng vi cc gi tr n khc nhau Khi lng nguyn t A gm khi lng cc proton v neutron trong ht nhn
i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu TP. H Ch Minh 2008

Cu trc Nguyn t
Mi in t trong nguyn t c c trng bi 4 thng s n, l, ml, ms - gi l cc s lng t Cc trng thi ca in t phn ng ha hc v cc lin kt

i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu

TP. H Ch Minh 2008

Cu trc Nguyn t

i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu

TP. H Ch Minh 2008

Lin kt trong cht rn


Lc lin kt nguyn t kt ni cc nguyn t vi nhau bng lc ht FA v lc y FR FN=FA+FR Nng lng lin kt

i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu

TP. H Ch Minh 2008

Cc loi lin kt trong cht rn


Lin kt s cp: c s hon chuyn hoc gp chung cc electron cn gi l lin kt ha hc gm 3 loi: lin kt ion, lin kt ha tr v lin kt kim loi
Lin kt ion Lin kt ng ha tr Lin kt kim loi

Lin kt th cp: khng c s hon chuyn hoc l gp chung cc electron cn gi lin kt vt l yu hn nhng nh hng r rt ln cc tnh cht vt l ca vt liu

i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu

TP. H Ch Minh 2008

Cc loi lin kt trong cht rn Lin kt s cp


Lin kt ion: d m t v hnh dung nht. C th thy c cc hp cht kim loi v phi kim
o

Lc lin kt Coulomb Na+ ClNa+ ClNa+ ClNa+ ClNa+ ClNa+ ClNa+ ClNa+ ClNa+ ClNa+ ClNa+ ClNa+ ClNa+

Lc ht l lc Coulomb. Nng lng ht EA xc nh bi EA=-(A/r), nng lng y ER c xc nh bi ER=-(B/rn). A, B, n l hng s ph thuc vo h ion

i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu

TP. H Ch Minh 2008

Cc loi lin kt trong cht rn Lin kt s cp


L s lin kt gia cc ion tri du (cc ion m - v cc ion dng +) C s chuyn di in t Cn c s khc bit ln v m in

Cho in t

Nhn in t

Tng tc Coulomb
i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu TP. H Ch Minh 2008

Cc loi lin kt trong cht rn Lin kt s cp


L loi lin kt chim u th trong vt liu gm s (ceramics)

Mc cho in t Mc nhn in t
i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu TP. H Ch Minh 2008

Cc loi lin kt trong cht rn Lin kt s cp


XA, XB l m in ca cc nguyn t A v B

Lin kt ng ha tr: do s ng gp in t ca cc nguyn t lin k. Nhng in t gp chung c coi l thuc v c hai nguyn t % thnh Lin kt kim loi: xc nh trong cc kim loi v hp kim. Cc kim loi thng c 1, 2 hoc nhiu nht l 3 in t ha tr. Cc in t ha tr khng bao quanh cc nguyn t m chuyn ng t do trong kim loi. Chng c xem l thuc v c khi kim loi xem nh l mi trng in t sea of e- hay l m my in t
i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu TP. H Ch Minh 2008

CH4
H
in t gp chung t Hyr

H
in t gp chung t Carbon

phn ion={1-exp[-(0,25)(XA-XB)2]} 100

Li ion

+ +

+ +

+ +

+ +

Mi trng cc electron ha tr

Cc loi lin kt trong cht rn Lin kt s cp


lin kt kim loi: nhng in t khng ha tr cn li v ht nhn nguyn t hp thnh cc li ion cc li ion tch in dng mt lng in tch bng tng in tch cc in t ha tr trong nguyn t
o

CH4
H in t gp chung t Hyr

H in t gp chung t Carbon

Cc in t t do l mi trng ngn cch cc li ion tch in dng khi lc y tnh in gia chng. Cc in t t do c vai tr nh cht kt dnh gi cc li ion vi nhau. c trng ca lin kt kim loi l bt nh hng

i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu

TP. H Ch Minh 2008

Cc loi lin kt trong cht rn Lin kt s cp


Lin kt ng ha tr

i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu

TP. H Ch Minh 2008

Cc loi lin kt trong cht rn Lin kt s cp

i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu

TP. H Ch Minh 2008

Cc loi lin kt trong cht rn Lin kt th cp


Lin kt th cp lin kt van der Waals: cn gi l lin kt vt l l lin kt yu so vi lin kt s cp hay lin kt ha hc. Nng lng lin kt bc 10kJ/mol (0,1 eV/atom) L lin kt Coulomb gia u dng ca lng cc ny vi u m ca lng cc k bn Lin kt th cp tn ti ph bin gia cc nguyn t hoc phn t - nhng n s b b qua nu nh c bt k mt lin kt s cp no. Lin kt th cp thy trong cc kh tr
i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu TP. H Ch Minh 2008

Lng cc cc phn t hoc nguyn t

Cc loi lin kt trong cht rn Lin kt th cp


To nn do tng tc gia cc lng cc (dipole)
Cc lng cc dao ng

Cc lng cc nh x khng dao ng gm c cc phn t

i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu

TP. H Ch Minh 2008

Cc loi lin kt trong cht rn Lin kt th cp


Lin kt lng cc do dao ng: Lng cc c to thnh trong nguyn t + hoc phn t i xng v mt in tch. Cc nguyn t dao ng c th sinh ra cc nhiu lon ngn ca i xng in t Ngt i xng v to ra lng cc in nh in t Lin kt lng cc do phn t c cc: cc m men lng cc tn ti trong mt H s phn t c s sp xp bt i xng cc vng tch in m v dng Lin kt lng cc khng i: Lc van + der Waals tn ti gia cc phn t c cc
i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu TP. H Ch Minh 2008

Cl

Cc loi lin kt trong cht rn Lin kt th cp


Ngun gc ca lc van der Waals: + + electron chuyn ng, thi im no chng mt u ca phn t lm Ngt i cho u mang in - cn u kia xng v + tm thi thiu s mang in + in t Mt phn t c lng cc in tc thi H Cl khi gn mt phn t khng phn cc thi im s to ra lng cc in cm ng cho phn t ny + Lc van der Waals c th lin kt cc +++phn t to nn cht rn. thi im -+ -+ sau s c s ti sp xp phn b cc - + +++electron do chng chuyn ng nhng vn s lun ng b
i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu TP. H Ch Minh 2008

Cc loi lin kt trong cht rn Lin kt th cp


nh hng ca kch thc phn t:
o

Phn t ln c nhiu electron v khong cch lng cc s ln hn phn t s dnh nhau hn nhit nng chy cao Ngt i xng v hn
in t
H

nh hng ca dng phn t:


Cc phn t di c th pht trin cc moment lng cc in tc thi ln hn do chuyn ng ca cc electron so vi cc phn t mp cha cng mt s electron nh nhau o Cc phn t di, mnh c th gn nhau hn, s ht c hiu qu nht khi cc phn t gn nhau
o
i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu TP. H Ch Minh 2008

+
Cl

+ ++-

+-

-+
+-

-+
+-

-+
+-

Cc loi lin kt trong cht rn Lin kt th cp


M men lng cc vnh cu tn ti trong mt s phn t (c gi l phn t phn cc) do s sp xp khng i xng ca cc min in tch dng v in tch m (HCl, H2O) Cc lin kt gia cc phn t ny l lin kt lng cc lu di mnh nht trong cc lin kt th cp
i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu TP. H Ch Minh 2008

_ O + H _ H Lng cc

Cc loi lin kt trong cht rn Tm lc


Tm lc v Lin kt
Loi lin kt Nng lng lin kt Ch gii

i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu

TP. H Ch Minh 2008

Cc loi lin kt trong cht rn Mt s tnh cht

i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu

TP. H Ch Minh 2008

m in (Electronegativity)
Linus Pauling nh ngha mt i lng lin quan n s lin kt l m in m in:
o o

_ O + H _ H Lng cc

L s o kh nng tip nhn electron ca nguyn t L s o xu hng i lc ca nguyn t vi electron trong lin kt

i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu

TP. H Ch Minh 2008

m in (Electronegativity)
Cc lp con c 1 electron c m in thp Cc lp con thiu 1 electron c m in cao m in tng t tri sang phi v t di ln trn trong bng tun hon Cc kim loi c dng in chng c th d dng cho i mt s electron ha tr tr thnh ion mang in dng
i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu TP. H Ch Minh 2008

m in tng

m in tng

m in (Electronegativity)
C 2 thang o m in dng ph bin: Thang o Pauling (1932) v thang o Mulliken (1934) Thang o Pauling: Nguyn t c m in ln nht l F ( m in = 4)

i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu

TP. H Ch Minh 2008

m in (Electronegativity)
Vi gi tr m in ln: C khuynh hng nhn in t

m in nh dn
i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu TP. H Ch Minh 2008

m in ln dn

m in (Electronegativity)
Vi gi tr m in ln: C khuynh hng nhn in t

i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu

TP. H Ch Minh 2008

m in (Electronegativity)
C cng ha tr khi cng mt ct

i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu

TP. H Ch Minh 2008

Cc loi lin kt trong cht rn Phn t


Rt nhiu phn t c nhng nhm nguyn t gn kt vi nhau bi lin kt ha tr (lin kt mnh): gm cc phn t c hai nguyn t thnh phn nh F2, O2, H2 hoc l cc hp cht H2O, CO2, C6H6 Trong cc cht rn v cht lng c (condensed liquid), lin kt gia cc phn t l lin kt th cp, yu. Ni chung cc vt liu phn t c nhit si v nhit nng chy kh thp Phn ln cc vt liu ny c phn t nh ch gm vi nguyn t v dng kh Nhiu cht polymer c xem l cc vt liu phn t c cc phn t cc ln, tn ti dng rn. Nhiu tnh cht ca chng li ph thuc mnh do lin kt van TP. H Ch Minh 2008v lin der Waals i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu kt th cp hyr

Lin kt hyr

Bng tun hon cc nguyn t

i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu

TP. H Ch Minh 2008

Bng tun hon cc nguyn t

i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu

TP. H Ch Minh 2008

Bng tun hon cc nguyn t


Cc nguyn t trong cng mt ct c tnh cht ging nhau. S ca nhm cho bit s electron c th tham gia vo lin kt Nhm 8A: Kh tr, c cc lp con y electron tr v mt ha hc Nhm 1A: Kim loi kim, c 1 electron lp ngoi cng chim lp con s d nhng electron hot ng v mt ha hc Nhm 7A: Halogen, thiu mt electron lp ngoi lp y lp con p c xu hng nhn thm electron hot ng v mt ha hc
i hc Khoa hc T nhin Khoa Khoa hc Vt liu TP. H Ch Minh 2008

You might also like