Professional Documents
Culture Documents
Phng trnh hm a thc l mt dng ton kh, gii c cc phng trnh hm loi ny, chng ta
cn nm r khng nhng cc k thut gii phng trnh hm m cn cc tnh cht v cc c trng c
bn ca a thc (nghim, h s, bc, tnh lin tc, tnh hu hn nghim, tnh kh vi ). Trong bi vit
ny, chng ta s cp n mt s dng phng trnh a thc c s li gii tng t nhau: xy dng
nghim v chng minh cc nghim vt ht tp hp nghim.
1. Phng trnh dng P(f)P(g) = P(h).
Bi ton tng qut: Gi s f ( x), g ( x) v h( x) l cc a thc thuc [ x] cho tho mn iu kin:
deg( f ) + deg( g ) = deg(h) . Tm tt c cc a thc P ( x ) thuc [ x] sao cho:
P[ f ( x )].P[ g ( x)] = P[h( x)] (1), x
Nghim ca phng trnh hm (1) c nhiu tnh cht c bit gip chng ta c th xy dng c tt c
cc nghim ca n t cc nghim bc nh:
Tnh cht 1.1. Nu P, Q l nghim ca (1) th P.Q cng l nghim ca (1).
Chng minh:
( P.Q)[h( x)] =
Ta xt cc trng hp:
+ P(x) + P(-x) = 0
Khi ta c phng trnh
P(x2) + 2xP(x) = (P(x))2 + 2x2
Trang 3
Trang 4
1. P(3x) = P(x)P(x)P(x)
2. P(x) thuc R[x]: P(x2) = P(x)P(x-1) (Ireland 1994)
3. P(x2) = P(x)P(x+1)
4. P(x) thuc Z[x] 16P(x2) = [P(2x)]2 (Nam T 1982)
5. Tm cc a thc f(x) tho mn: f(f(x)) = f(x)m vi m > 1 nguyn cho trc (Hng Cng 1999)
6. Cho a thc P(x) = ax2 + bx + c, a 0. Chng minh rng vi s n thuc N tu khng tn ti
nhiu hn mt a thc Q(x) tho mn ng nht:
Q(P(x)) = P(Q(x)) vi mi x thuc R (Hungary 1979)
7. (x-1)P(x-1) = (x+2)P(x) (New York 1976)
8. 2P(x) = P(x+1) + P(x-1) (New York 1975)
9. P(u2 v2) = P(u+v)P(u-v)
10. Nhng a thc h s thc no c P l c ca P?
11. P(x2) = P(x)P(x+1)
12. Tm P v Q trong R[x] sao cho: P2 = 1 + (x2-1)Q2.
13. P(x+P(x)) = P(x) + P(P(x))
Ti liu tham kho
1. Nguyn Vn Mu, a thc i s v phn thc hu t, NXB Gio dc 2002.
2. L Honh Ph, Chuyn kho v a thc, Nh xut bn HQG Tp H Ch Minh, 2003.
3. B.J. Venkatachala, Functional Equations - A problem Solving Approach, PRISM 2002.
4. Christian Leboeuf, Jean Guegand, Algebre, Ellipses 1992.
5. Shkliarsky D.O, Chentsov N.N., Yaglom I.M., Selected Problems and Theorems in Elementary
Mathematics, Mir Publishers, Moscow 1979.
6. Conhiagghin , Cc v ch Ton cc nc, Nh xut bn Hi phng 1993.
7. Prasolov V.V, Polynomials, MCCME, Moscow 2003.
8. Cc tp ch Kvant, Ton hc v tui tr, t liu Internet.
Trang 6