TRINH CHAT - LE VAN UYEN
PUN
NHA XUAT BAN GIAO DUCChiu trdch nhiém xudt ban:
Chii tich HDQT kiém Téng Giam dée NGO TRAN AI
Phé Téng Giam déc kiém Téng bién tap NGUYEN QUY THAO
Bien top lan dau :
NGUYEN VAN MAU
Bien top toi ban :
NGUYEN TH] HIEN
Bien tap mi thuet :
TRAN THUY HANH
Sta bdn in :
TRAN VAN THANG
Ché ban :
PHONG CHS BAN (NXB GIAO DUC)
TINH TOAN THIET KE HE DAN DONG CO KH - TAP MOT
Ma 86 : 7B020T6 - TTS
In 1.500 ban (QD 057K), khé 19 x 27 cm tai Cong ty o6 phan in Sach gido khoa tai TP - Ha Néi.
‘S6 xuat ban: 248-2056. In xong va nép luw chiéu thang 02 nam 2006.Phan ba
THIET KE KET CAU
13. KET CAU TRUC
Kich thude co ban va vat ligu ché tao truc di duge xéc dinh trong phan tinh sit bén
truc. Khi thiét ké két cfu truc cfin xét t6i mot s6 diém sau:
- Két cau truc va van dé nang cao site bén mdi cia tru
- C6 dinh cdc tiét may trén truc;
- Két cu truc va van dé cong nghé.
13.1. KET CAU TRUC VA VAN DE NANG CAO-SUC BEN MOI CUA TRUC
Két cau truc phai it gay tap trung ting suat nhat. C6 hai loai truc thong dung: ‘ruc
tron va truc bac
~ Truc tron: 18 loai truc od duéng kinh khong thay déi theo chiéu dai truc. Truc tron
c6 c&u tao don gidn, gid thanh ré va khong gay ra t4p trung tng sudt (trir ranh then).
Thiéu s6t chi yéu cia truc tron 14 khong thuan Igi trong lp ghép nhdt 18 doi voi moi
ghép a6 doi, khong dang duge hé thong [6 va khong phi hop véi diéu kién phan bé tai
trong doc truc, do vay truc sé rat nang.
- Truc bac: céc phin truc co lip cdc tiét may, dung kink truc thudng duge lay khdc
nhau. Nhu vay, truc bac tuy c6 két cu phitc tap, dé gay nén tap trung tng sudt nhung lai
dim bao cdc diéu kién lap ghép, Mat khdc, truc bac phi hgp véi su phan bé tai nén trong
thuc té true bac duge ding nhiéu. Dugng kinh cdc doan tryc thudng duge idy theo tiéu
chudn,
Riéng 46i v6i phn truc khong lip chi tiét, o6 thé dang duéng kinh khong theo tiéu
chudn.
Di vsi nhiing ché 6 tiét dign truc ~
thay déi (ranh then, vai truc,...) thugng : .
phai lam géc lugn chuyén tigp. D6i voi
vai truc, bin kink géc lugn r cita truc phai
nhé hon ban kinh (R) hodc chiéu dai phan jy
vat (C) cia chi tiét lap tren né nhim dam le
bao chi tiét 66 thé ty sét vio mat dinh vj
cia vai true (h. 13-La, b).Kich thuéc cia ” »)
canh vat va ban kinh géc lugn r va R c6 ink 13-1
thé ly theo bing 13-1.Bang 13-1.
in kinh goc luon va chiéu dai phan vat phén truc I4p chi tiét
mena Dung kinh tye (mm)
6c lwon
gecivan | to-18 | 14-18 | 18-30 | 30-50 | so-8a | g0-120 | 120-150 | 150-220
r 0.4 10 13 2.0 25 30 4.0 50
Rhoacc | 1 15 2.0 25 3.0 4.0 5,0 6.0
t6t (bang 13-2).
Riéng nhing phan ruc khong mang tiét may, ban kinh
g6¢ luton nén lily cang 1én cing
Bang 13-2, Ban kinh géc lugn cia phén truc khong mang tiét may
D-d R Od R | od R Tos R T pa R Ded ] Rg
2 1 10 4 2s 10, 40 16 65 20 100 30
5 3 is | s | 30 | 12 | so | 16 | 70 | 25 130 30
8 3 | 2 | & | 35 } 12 f ss ) 2 F 90 | 25 140 40
Dé giam tp trung tng sudt cd thé lam
goc lwgn hinh elip nhung ché tao loai
géc lugn nay khé khan hon. Cing co
thé lam ranh cong bén canh gée lugn
(h.13-2b) hodc fam them vang céch
gitta riét may véi vai truc (h.13-2a).
Hink 13-2
Két edu truc gidm tap tung ang sudt
D6i voi m6i ghép then, rinh RS t
then Jam gidm ste bén cia truc,
cho nén dé dam bdo site bén truc
can phai tang dudng kinh than
true: ting 4% khi ding mét rink
then, tang 10% khi ding hai ranh
then dt cAch nhau 180° hodc 3
ranh dat cach déu,
Néu trén mét truc cdn thyc hién
hai hay nhiéu then tren céc do:
truc c6 dudng kink khéc nhau, thi
kich thuéc then (chiéu rong ranh
trén truc b) nén I4y nhw nhau va.
nen b6 tri trén cing mot mat
phing
Dé gidm tap trung tng sudt do
rinh then, nén ché tao ranh then
bang dao phay dia (h.13-3).
4
errr
Hinh 13-3. Gidm tdp trung dag sudt hang céch ding then hoaTrong truong hop nay
doan cudi ca rinh then
duge phay can dan theo oti
hinh dang cia dao phay. Y G77
Chiéu dai doan rinh can B vu Yip
dn (1’) duge xdc dinh theo aa - —_—
so d6 tren cdc hinh 13- :
3abc, phu thuge vao dudng 2
kinh céa dao phay Dy
Duong kinh cia dao phay
c6 thé chon nhu sau:
Dy = 0,65d + (5mm
Ngoai ra, ding dao
phay dia, nang suat gia
cong sé cao hon so vdi
ding dao phay ng6n.
Mat khéc, dé giém Mink 13-4
tap trung tng suit & cae Thé dee vé gidm tap trung ting sudt bang cach lam mém mayo
doan truc cé lap dO doi,
nén lam ban kinh géc lugn
tai ché tigp xtc cia mép
mayo va truc (h.[3-4b),
lam mém mayo (h.13-4e),
hoge ding phéi hop hai
phuong phép trén. Déng
thoi dé thuan tién khi lap,
18 mayo cén duge vat mép,
bé mat truc cé doan din
huGng hink con (h.[3-5a)
hoac hinh tru (h.13-5b)
trong d6 doan din huéng Hinh 13-5
hinh tru ding kiéu lip cd Thi dee vé két edi truc va 16 mayo khi ldp c6 46 doi
do ho.
13.2. CO DINH CAC TIET MAY TREN TRUC
Cac tiét may lap trén truc nhu banh rang, banh dai, 6 1an,... cén duge c6 dinh chat
trén truc (trit méi ghép di dong) theo hai phuong.
13.2.1.C6 dinh theo phuong tiép tuyén
Nhé c6 dinh tiét may theo phuong tiép tuyén, chuyén dong va luc (momen xoan T)
tir tiét may duge truyén sang truc hodc nguge lai. Thudng ding méi ghép then, then hoa
hoc ghép cé do doi. Chon phuong phap nao dé cé dink chi tiét theo phuong tiép tuyén
phu thudc vao tr} sé mémen xodn cén truyén, cac yéu cu vé do déng tam cia tiét may
lap trén truc cing nhv tinh chat sit dung. Kich thuéc cia then, then hoa xem & muc 10,
bang 10-1 dén 10-4.
13.2.2.C6 dinh tiét may theo phuong doc truc
Dé cé dinh tiét may theo phuong doc truc cé thé sit dung: vai truc, go truc, bac
chan, mat cOn, buldng va vong dém ham, vong him 1d xo, ghép c6 46 déi hoc then vai
Chon phuong ph4p nao dé c6 dink chi tiét theo phuong php doc truc phy thudc vac tri so
ctia lye doc truc va yéu cdu vé céc mat khac.
5é N70
Hinh 13-6
Hink 13-7. Thi du vé phuong phap cb din chi tiét
trén truc
Vai tryc (h.13-1) c6 mat dinh vi
va géc luton. Trong moi truéng hop, cén
phai dim bao chi tiét ty sat vao mat
dinh vj cia vai truc. Vi vay, can chi ¥
ché tao bin kinh géc Iugn cia vai true
who hon bin kinh géc luon hodc chiéu
dai phan vat ciia chi tiét lap ghép (h.13-
1). Trén hink 13-6 trinh bay mt s6
phutong 4n 6 dinh tiét may theo phuong
doc truc bing cach diing vai truc.
Gd truc cé thé lam lién véi truc
hode cé thé thay bang vong kim loai lap
chat trén truc. Néu g& gay tro ngai cho
viée th4o lip tiét may thi co thé thay
bing vong chan dugc bat vit vao truc
(h.13-7). Nhung trong trudng hop nay
vong chan khong chin duge luc doc truc
16n.
ay
Hinh 13-8 Thi du vé phuong phap co
dink chi tit tren true
Ghép bang mat cOn cho phép dO déng tam cao va diing trong truéng hop chiu tdi va
dap, rung dong (h.13-8), 46 con thudng chon 1/10. Ciing cé thé dung vit ty. Trong truéng
hop nay, trén mayo céin gia cong 16 bit vit va ding vit bit chat vao truc (xem h.18-18a).
Bac chan ding dé cé dinh
khoang cach gitta hai tiét may.
Cling nhw vai truc, bac chan
cn duge ty sdt vio mat dau cua
chi tiét (13-9).
Dai 6c, vong him két hop
Gi ghép cé dQ doi thudng ding
dé c6 dinh vong trong 6 lan len
truc (Két cau va cdc kich thudc
co ban cia cde chi tiét 66 dinh
cho trong bang va hinh vé 15-1
dén 15-6), phuong phép nay
cing ding dé c6 dinh cdc chi
tiét lap trén ddu truc nhu banh
dai, dia xich...
Then vat dugc ding dé c6
dinh déng thdi chi tiét theo
phuong doc truc va theo
phuong tiép tuyén.
6
——>
=
Hinh 13-9Tuy cé wu diém gon nhe, nhung mdi ghép then vat gay nén do lech tam cha tiet
méy lép ghép, vi vay phuong php nay chi ding cho céc méi ghép khong quan trong.
Khi ding cdc phuong php da néu trén chi cho phép cO dinh céc ti€t may theo mot
chigu nhat dinh. Mu6n c6 dinh ca hai phyong chiéu truc nh&t dinh phai phOi hop déng
thdi cic phuong phap 4a néu trén, xem hinh 13-10abcd.
RE
tis
ZZ
Hink 13-10. Cac phitong én cé dinh chi tiét tren tryc theo phuong doc tryc va theo phuong tip tuyén
13.3, KET CAU TRUC VA VAN DE CONG NGHE
Yéu t6 cong nghé gia cong truc thé hién & mét sé diém sau day:
- Kfch thuée (duéng kinh, chiéu dai) cla cac phan true;
- Do chinh xéc, d6 nhém cita bé mat gia cong.
Khi thiét ké két cfu truc céin quan tam diing mitc dén yéu t6 cong nghé.
Néu truc duge san xudt voi s6 lugng khong In va truc duge gia cong trén nhing
mdy tién van nang thi khong dé ra yéu cau vé cong nghé déi véi chiéu dai cdc doan truc.
Nhung trong san xudt hang loat va hang kh6i, truc duge gia cong trén may tién nhiéu dao.
Dé gidm hanh trinh dao va thdi gian gia cong, chiéu dai cdc doan truc nén Idy bing nhau
hodc 14 bi s6 cia chidu dai nhé nhat.
Dé thuan tién cho viéc lap ghép (cdc chi tiét lap bén trong cé thé léng qua cdc phin
truc bén ngoai) va dé gidm tiéu-hao vat li¢u, cing nhu thuan tién cho viéc kiém tra,
dudng kinh cdc doan truc nén ly theo tr} sé tiéu chudn va chénh léch nhau khong nhiéu.
Cac tri sé tiéu chun cia dudng kinh truc xem & muc 10.
Kich thude ranh thodt dao, géc lugn, chiéu dai ph4n vat... nén chon nh nhau, nhy
vay sé gidm duge s6 lugng dao gia cong tryc. Trén mot truc, néu b6 tri nhiéu then 6 céc
doan truc khéc nhau thi nén Ify chiéu rong ranh then 1a nhw nhauva nén b6 tri trén cing
mét mat phing.
D6 chinh x4c va dO nhdm bé mit truc c6 anh huéng én dén tinh hinh lam viéc cia
truc va cae chi tiét lép trén n6, cing nhw gid thanh ché tao truc.
Chon cp chinh xc edn’ phai cin cit vao diéu kién lam viée cita cdc chi tiét may Sép
trén n6. Cac yéu cau vé do dao, do thing géc,... xem & phdn ban vé ché tao bénh rang va
truc (myc 20 va 21 cita tai ligu nay).
DO nh4m cita cdc bé mat truc cing anh hudng dén sy lam viée cia truc va gid thanh
ché tao truc. DO nham bé mat duge dic trung bdi tri sé Rz (Rz: chiéu cao trung binh céc
map m6, tinh bing pm). Néu 4 nhdm bé mit tang, tc trj s6 Rz giam, thi gid thanh ché
tao ting 1én. Tuy nhién, néu do nhdém qua th4p thi lam gidm stfc bén méi cia truc, lam
7