You are on page 1of 11

Tn Gio v Khoa Hc

Bhikkhu P.A. Payutto

Bhikkhu P.A. Payutto

Tn Gio v Khoa Hc
Cho mng cc bn n c u sch t d n sch cho thit b di ng Ngun: http://vnthuquan.net/ To ebook: Nguyn Kim V. MC LC Tn Gio v Khoa Hc

Bhikkhu P.A. Payutto Tn Gio v Khoa Hc M Thanh dch

T nhng bui u tng ng cho n s chia r: Thng thng tn gio xut hin t nhng lo s, nht l ni lo s v thin tai nh : sm st, lt li, ng t, ni la, v bo t. Nhng him nguy ny lun e da i sng con ngi t bao th k. Ngi xa khng hiu r s vn hnh ca thin nhin, khng hiu c nguyn nhn ca nhng thin tai ny; v v s thin tai nn con ngi mi bt u tm kim nhng cu tr li, nhng nguyn nhn. Cuc tm kim ny m mn cho nhng gii p v nhng g ang xy ra chung quanh i sng ca con ngi. S nhn thc v him nguy v s mun c an ton l nguyn nhn chnh cho tn gio v khoa hc ra i. Song song vi ni lo s v thin tai, con ngi cng kinh ngc, thn phc trc nhng k cng ca thin nhin. y khng phi l s t m ngu nhin : con ngi b bt buc phi tm ra nhng gii p cho nhng thin tai ang e da mng sng ca h. Do , v lo s v v c gng mun thot khi nhng nguy him m con ngi gin tip khao kht mun bit s tht v ng to ha; v t y m khoa hc ra i. Tn gio ra i v ni mong mun trnh nguy him, v khoa hc ra i t c vng mun bit s tht v to ha. Lch s cho chng ta bit bui u ca nhng tm ti c tnh cch khoa hc xut hin ni nn vn ha Ai Cp v Mesopotamia, c nhng v thy tu hng dn. H l nhng ngi u tin thch

To Ebook: Nguyn Kim V

Ngun truyn: vnthuquan.net

Tn Gio v Khoa Hc

Bhikkhu P.A. Payutto

th tm hiu v thin nhin v h b thi gian tm cu tr li cho nhng thin tai ang e da con ngi. Tuy nhin, im tng ng bui u gia khoa hc v tn gio cng l khi im phn chia tn gio v khoa hc. L do chia r ny nm ni lnh vc S Tht v thin nhin. V nhng nguy him, ang e da i sng con ngi, lin quan n s sng cht, nn cn phi c nhng gii p tc thi. Khi m mt cu tr li xut hin c th chp nhn c, th lin ngay cu tr li c ghi xung v c chp nhn nh mt iu lut ca tn gio. Nhng cu tr li thch hp c a ra bng nhiu cch : nhng cuc t l y huyn b, di mt chng ta hin gi l nhng vic dng nh l v l -- du vy, lc y l mt hnh thc d c chp nhn nht. Vi x hi, hnh thc ny dn dn c hnh thnh cho tn gio ra i. Hin ti c nhng k b thi gian thu lm bng chng, h phn tch v lm th nghim. Nhng ngi ny, qua nhng th nghim v nhng quan st, h c c nhng cu tr li khng ng vi quan nim tn gio. y c gi l " khoa hc," mt s hiu bit c hnh thnh qua vic quan st v thc nghim. y l im khng tng ng gia khoa hc v tn gio. Cu tr li nh l mt liu thuc cho s cn thit nht thi, cho s ng, v nng nng v lng tin v s trung thnh, thiu s nhn xt khch quan. y l Tn gio. Do , tn gio nng v tn ngng. Trong khi Khoa hc da vo s tm ti, tra cu, quan st v thc nghim. Khoa hc khng cho nhng cu tr li cha c chng nghim; v vy, y l mi trng ch dnh cho mt s t ngi, khng phi cho c x hi. S chng nghim v quan st t m ny c tip ni v hnh thnh ci m chng ta ngy nay gi l "Khoa hc". Ngay ti im ny chng ta hiu r s khc bit gia tn gio v khoa hc : tn gio dnh cho s ng, trong khi khoa hc ch c th thch hp cho mt s t ngi. gi s ng nht v vic t l, cng nh vic dy d tn , tn gio nghing nng v lng tin. Tn gio bt ngun t lng tin, v da vo lng tin gn gi s gio hun. Tn gio l mt h thng tn ngng khng i thay vi nhng gio iu phi c tun theo m khng c t cu hi. Khoa hc th dnh cho nhng ngi thch suy ngh, thch tm hiu. Tnh cht ca khoa hc l tm ti s tht qua nhng th nghim c cn c. Khoa hc v vy gn gi v truyn b s tht qua s hiu bit c tnh cch suy nghim v l gii. Tn gio c hiu nh l ni c nhng gii p cho mt s tht duy nht. Tht ra khng phi l tn gio a ra nhng gii p, m l nhng gii p c a ra bi con ngi cn n v t m tn gio c hnh thnh. Tn gio tm ra gii p cho nhng vn lin quan n i sng con ngi, t thp n cao, mi To Ebook: Nguyn Kim V Ngun truyn: vnthuquan.net

Tn Gio v Khoa Hc

Bhikkhu P.A. Payutto

trnh . Mt khc, khoa hc qun st s tht t nhng biu th ring r. Khoa hc tm ti v thu nht nhng mnh vn rp chng li vi nhau v hy vng tm c cu tr li thch ng. D rng khoa hc cn c nhng nguyn tc chung, nhng nhng nguyn tc ny cng b iu kin ha; v vy, s tht tm thy c cng khng hn hon ton. Chng ta c th ni tn gio cho cu tr li y , cn khoa hc th ch mt phn . V tn gio v khoa hc c gii hn, cho nn c mt thnh phn th ba xut hin, mun tm hiu v s sng v v tr. Nhm ny khng va vi tn gio v cu tr li khng nm trong phm vi l lun. Ngc li, khoa hc c cu tr li da trn nguyn nhn v l lun nhng cha c nhng gii p tuyt i. Nhm th ba ny khng mun ch khoa hc cho cu tr li, nn h t tm ly nhng gii p bng cch l lun v phn tch m khng cn s kim chng. Cch ny cho ra i mt mn khoa hc c mnh danh l trit hc. Chng ta c th dng mt thc o so snh ba mn ny t mt cu hi thng thng v thin nhin, nh sau : l. Khoa hc - v ang cn trong vng kim chng v quan st nn cha c c cu tr li thch ng. 2. Trit hc - rng tm ra cu tr li qua nhng phn tch v l lun, m cha c kim chng. 3. Tn gio - cho y nhng cu tr li m khng cn kim chng. Khoa hc v trit hc u xut hin sau tn gio, v c hai u c gng tm nhng gii p r rng, minh bch. Nhng c hai u tht bi khi m h khng cho c nhng gii p y , thch ng trong i sng hng ngy. Ngc li , tn gio vn tn ti v p ng c nhng cu hi ca con ngi mc d do lng tin m ra. Bi v tn gio p ng c tc thi s tht, cu tr li cho s ng, nhng khng c kim nhn bng nm gic quan, tt c ch c da vo lng tin. V v nhng gii p ny khng c kim chng nn chng lun b thay i. i lc mt cu tr li c a ra : ngi ta khng bit ng hay sai v u c kim chng. Nu h tin th h chp nhn lin. Sau nu c cu tr li khc, h li cng khng bit u l ng, v cng u c kim chng. Do , c nhng k thch cu tr li c hn l cu tr li mi. Tn gio v da trn nim tin nn cng b i khc theo mc thc ca nim tin. V vy chng ta c th thy c rng c bao nhiu l tn gio. Bi v cu tr li bao gm s tht tuyt i cha c kim chng, ch da vo nim tin. Do khi c nhng gii p mi xut hin th k tin, ngi khng . Ngc li, khoa hc tr li chm chp, th t, kim chng tng im mt. Khoa hc gii quyt vn bng duy l. Bi th mi c cu : " C rt nhiu tn gio nhng khoa hc ch c mt thi." Nhng theo ci nhn lch s th v khoa hc khng c ci nhn thu sut v s tht cho nn c rt nhiu mn To Ebook: Nguyn Kim V Ngun truyn: vnthuquan.net

Tn Gio v Khoa Hc

Bhikkhu P.A. Payutto

khoa hc. Nhng l lun v vn vt v v tr thay i khng ngng. V vy m hin ti c rt nhiu mn khoa hc ang hin hnh. C nhng khoa hc gia mun kim chng li nhng l thuyt c trc y, h khng ng vi m l thuyt c v v vy chng ta nghe ni n vt l mi v khoa hc mi . Khoa hc i u vi ngoi cnh, da trn mc thc ca nm gic quan. Cn tn gio th nhm vo ngoi cnh v con ngi trong bi cnh . Khoa hc ch nhm vo s quan st ngoi vt; tn gio th nhm vo con ngi vi kh nng ca cc gic quan i vi ngoi cnh. V tn gio nhm vo s pht trin mc tinh thn ca tng c nhn, cho nn y l im kh phc tp ni tn gio. D trong trng hp no, tn gio cng ch nhc n con ngi khi m h ang c nhng vn , v vn ny cn c gii quyt. Khi m tm nguyn nhn ca mt vn th tn gio nhn vo ngoi cnh chung quanh, khng khc chi l khoa hc. Tn gio nhn vo ngoi cnh tm ra nguyn nhn ca vn , hoc ca au kh. Tn gio tm kim s tht gii quyt nhng vn ca con ngi, trong khi th khoa hc tm s tht ch tha mn khi c t m. C nhng tn gio v mun c cu tr li cp tc cho mt s vn buc phi gii thch rng nguyn nhn l do nhng lc ngoi kh nng ca con ngi, nh lc ca thng , thnh thn, ma qu, v...v... V nhng hin tng thin nhin nh sm st, ng t, v...v... nhng bui cu nguyn hay t l c t ra. V bnh hon, s hi hay bnh tm thn, th nhng ngi ng ct, thy ba lm nhng l c th huyn b cha bnh. Trong lc khoa hc v khng b thc y phi c cu tr li cp tc nn h tm kim nguyn nhn v truy xt mt cch t t . V mt tn gio, Pht gio nhm vo cuc sng ca con ngi, nhng khng quy li ca nhng vn ch ni ngoi cnh. Pht gio nhn vo nguyn nhn ca vn ni Nhn v Qu"-- Nhn v Qu ni con ngi nh c nhng ngh khng lnh mnh, hoc hnh ng khng tt -- bn ngoi cng nh bn trong, d c hnh tng hay khng hnh tng. Theo bnh thng th nhng tn gio gio hun tn bng nhng lut l, cng c nn o c hay nhn phm. Nhng thng thng th v vng li, hoc s b trng pht, hay v li ch v sau m ngi ta tun theo nhng iu lut ny, hn l v hiu r nhng nguy hi cng nh li ch ca n theo quy lut ca thin nhin. Tn gio hng vo nhng kht vng khc nhau ca bao tng lp con ngi; v vy theo thi gian, tn gio cng c nhiu tng phi v trnh hiu bit ca con ngi cng khng ging nhau. Trong qu kh, s tht khoa hc c kim chng bng nm gic quan; theo thi gian, chng ta c nhng dng c ti tn nh vin vng knh, knh hin vi, lm tng cng kh nng ca cc gic quan. To Ebook: Nguyn Kim V Ngun truyn: vnthuquan.net

Tn Gio v Khoa Hc

Bhikkhu P.A. Payutto

Nhng nay th nhng dng c ny t n tuyt nh ca chng, v by gi chng ta cn nhng my mc tinh vi hn, tuyt xo hn. Hin nay ngn ng ton hc v vi tnh l nhng dng c mi nht c dng cho vic kim chng. S pht trin ca khoa hc tng dn vi nhng dng c kim chng ti tn, tr thnh mt nghnh chuyn mn m t c ngi lnh hi c ,v mt ngi bnh dn u c phng tin c nhng my mc ti tn gip h kim chng v nhng pht minh ca khoa hc. Ngc li, tn gio dnh cho s ng. Cho nn mt ngi bnh dn vn c th hoc tip thu hoc loi b m khng cn kim chng. Mc du c mt s tn gio, ta nh khoa hc, dnh phn s tht cho mt s t c la chn, cc thy tu, thy t l, c khi h cn c u tin m thng tin trn ng tm linh, v y l kt qu ca s iu hnh c tnh cch c nhn hn l bn cht tht s ca tn gio. Pht gio th khng c phn bit v bn cht tht ca thin nhin l Pht tnh. Lm sao chng ta c th c tn Pht tnh? Mi mt c nhn c quyn hiu v thc hnh gic ng s tht, tu theo s thng minh v hiu bit ring ca mi ngi. Nn nh l c hai loi khng c kh nng kim chng s tht. Loi th nht v khng c nhng dng c cn thit kim chng, loi th hai th v nhng s tht ny khng th kim chng bng dng c. Hin ti khoa hc ang ri u v hai vn nu trn, nht l c gng nh ngha v s tht ti cao, hoc gi tm ti cu tr li trong th gii ca tinh thn. Nu ci nhn ca khoa hc khng c m rng, th chc chn khoa hc s i vo ng ct. Khoa hc c c ngun cm hng phi tm cho ra cu tr li v v tr, nhng hnh nh chng ta cha bao gi c c cu tr li thch ng. Cng nh trong s tm ti nghin cu khoa hc dng nh gn tm thy s tht, nhng hin ti s tht vn nm ngoi vng tay ca khoa hc. Thm vo khoa hc mi v khoa hc c , hoc vt l c , vt l mi , chng ta cn c mt th khoa hc dnh cho nhng ngi chuyn mn v mt th khc dnh cho ngi bnh dn. Bao nhiu l khi nim khoa hc m mt ngi bnh dn khng th no tng tng c. Chng nhng anh ta khng c kh nng hiu, cn ni chi vic t kim chng. y khng phi ch xy ra cho ngi bnh dn : mt s khi nim ca khoa hc cng rt kh hiu v khng tng tng ni i vi mt s khoa hc gia...V vy ch c th tin vo li ni ngi i trc . Hy ly mt th d. Theo khoa hc, nh sng ch l mt ln sng v l mt phn t. Nhng khoa hc gia i tm nh ngha cho bn cht ca nh sng : y l mt phn t, ng khng ? Mt nhm tr li, ng th. y l mt phn t, mt lung nng lng in lc (photon) . Nhng nhm khc li ni, Khng, nh sng l mt ln sng. To Ebook: Nguyn Kim V Ngun truyn: vnthuquan.net

Tn Gio v Khoa Hc

Bhikkhu P.A. Payutto

Cui cng th nh sng va l mt phn t v va l mt ln sng. Nhng l ci g vy ? iu ny cn c chng minh bng ton hc, v bc ny tht l ngoi tm hiu bit ca ngi dn bnh thng. Hy nhn vo mt s th d khc : nhng nh thin vn ni vi chng ta l c nhng l hng en (black hole) trong v tr. Chng l nhng v tinh t c sc ht rt mnh n ni nh sng l mt phn t cng khng thot khi, cng b ht vo . By gi i vi mt ngi bnh thng, h phi hiu sao y? Ci g m nh sng cng khng thot khi?! K n h ni trong nhng l hng , vt cht v nng lng u b kt li thnh nhng khi dy c m khng c g trn tri t c th so snh c. minh ha, h ni, nu khong khng, ca mt ta nh ln nh Empire State Building, (mt trm l hai tng), c ly ra v trng lng ca khong khng ny c kt dn li nh kch thc ca mt cy kim! Nhng khoa hc gia gii thch nh trn v nh ngha l hng en l g. Mt ngi bnh dn phi hiu sao y ? Tht ra, lm sao c th hiu c kch thc ch bng cy kim m trng lng li l mt to cao c 102 tng. Khng th no hiu ni--chng ta ch c cch l tin h. Chng ta tin vo khoa hc trong mt thi gian kh di, cho d c nhng nghi vn . Nhng tht ra trong lng, chng ta ai ai cng u t hi, a, ci g k vy? lm sao c ka? Khoa hc cn ang tm cch chng minh nhng ti liu gp nht ca h. Nhng ti liu ny cng cha gii thch c nhng cu hi thng thng v thin nhin, v tr, cng nh s hin hu ca mt phn t. Khoa hc i rt xa v nhng kim chng bng cc gic quan. Nhng gi thuyt c chng minh bng ton hc, v ri li c thng dch bi nhng nh vt l. S tht c thu gn trong nhng bi ton i s, m ton i s khng phi l chn l, nn lm sao c th gii thch v s tht mt cch rt ro c. Khoa hc gia ngi Anh, ngi Arthur Eddington l ngi tm ra phng cch chng minh thuyt vt l ca Einstein, ni nh sau : "Khoa hc khng c kh nng dn dt con ngi n chn l. Khoa hc ch c th dn con ngi n ci bng ca nhng k hiu ." C n nhng phng thc quan st kim chng ca khoa hc cng khng tht chc chn trm phn trm, v b gii hn bi nhng dng c hay cng thc. Ngy xa chng ta tin tuyt i vo nh lut sc ht ca Newton, cho n khi Einstein chng minh rng iu ny khng ng hon ton. Trn phng din h nguyn t (subatomic), nh lut sc ht khng p dng c. Trong thi ca Newton, u c nhng dng c m quan st h nguyn t. Chng ta phi i n th k 20 vi s hin din ca Einstein, dng ton hc v l lun nhn nh s tht. V vy chng ta phi cn thn. Khng th tin chc chn vo iu g, cho d iu c c kim chng bng mt cuc th nghim. To Ebook: Nguyn Kim V Ngun truyn: vnthuquan.net

Tn Gio v Khoa Hc

Bhikkhu P.A. Payutto

Ti nh n chuyn n g v nng dn Brown. Mi sng n g thy nng dn Brown em n n. Ngy no thy ng Brown th n g c cho n. Cho ra cng thc : "G thy ng Brown = c cho n. Vo mt bui sng, ng Brown n nhng trong tay ng l mt con dao... Cng thc - G thy ng Brown = c cho n -- b bin thnh G thy ng Brown = b ct c. " V th s kim chng bng cch quan st lin tc khng ng vng, v vy khng th l mt kt lun c th nh trc c. Khoa hc ng l phi gip con ngi hiu bit hn, nhng qua nhng k thut hin i ngy nay, con ngi ch bit hng th, ch nui dng thm tham, sn, si. Truyn hnh c pht minh, thay v xem hc hi thm, tng trng s hiu bit v tr thng minh, nhng phn ng con ngi ch xem TV l mt th tiu khin git thi gi, v do h tr nn qu d di v th . Chng ta c nhng phng tin thng tin ti tn, thay v dng chng m mang kin thc, s hiu bit; ng ny ta dng chng khuyn khch s si m. Khoa hc khng chu trch nhim v nhng lm dng k thut ny. Thay v dng nhng k thut ti tn gip i, chng ta dng chng lm giu cho chnh mnh. Do , khoa hc cho s ng ta vo tn gio. li cho ai y ? Khi mt ngi hi : " Ti sao tn gio lm cho con ngi d tin qu?" nhng cng b hi ngc li " Ti sao khoa hc li b ri con ngi cho tn gio?" C rt t ngi c c s hiu bit su sc v khoa hc. Phn ng, h ch tin vo nhng g h nghe ni hoc h hc c . V vy khoa hc ngy nay t t cng tr thnh gn nh tn gio, ch c tin hay khng tin m thi. Khi m khoa hc c th gii p rt ro c nhng cu hi ca con ngi th lc khoa hc s c hon ho. C nhng tn gio s b o thi. Ngc li, tn gio no m dn n chn l, s ng vo v tr thng nht vi khoa hc. Lc , khoa hc v tn gio s t n mt im chung, im cui cng ni m tn gio tr nn khoa hc v khoa hc tr thnh tn gio, s chia r i bn s vnh vin b mt i . Chng ta n tri t ch trong mt thi hn. Nhng hon cnh ang e da chung quanh khng cho chng ta tr ni. Nhng vn trong cuc sng cn c gii p cp tc hoc cn c mt thuc cha-- by gi, ngay cuc sng hin ti. Cho d khoa hc c cch gii quyt mt s vn ca chng ta, khoa hc cng b tr ngi l " t qu, tr qu." Khi ni "t qu", ti mun ni n s hiu bit ca khoa hc v nhng vn c bn trong cuc sng con ngi. Khoa hc khng th lm cho con ngi tt hn, khng lm cho con ngi vui v, khng th ch cho con ngi lm sao sa i nhng thi quen xu, khng tr c au kh, bun b, gin hn, tht vng, v...v... Khoa hc khng th gii quyt c nhng vn x hi. V mt y hc, khoa hc pht minh mt s thuc gip ch cho mt s bnh nhn mt ng, hay b To Ebook: Nguyn Kim V Ngun truyn: vnthuquan.net

Tn Gio v Khoa Hc

Bhikkhu P.A. Payutto

bnh tm thn... Mt s ngi bnh tm thn nng c bt bnh. V nhng khoa hc gia tin rng trong tng lai h c th pht minh ra c vin thuc lm cho con ngi hnh phc. Khi m bn ang bun, ung vo vin thuc tc khc ni kh tan bin lin...Nhng lc ny khng cn l y hc na, m bin thnh ch ngha khoi lc. Khoa hc chng minh c rng trong c ca con ngi, khi vui hay bun u tit ra nhng cht ha hc, nu khoa hc c th ch ra nhng cht ny th khi bun hay tht vng ch cn ung vin thuc s yu i ngay. Nhng vin thuc hnh phc s c bn nh thc phm, lc y s khng cn ai bun kh hay tht vng, ch c yu i v hnh phc thi. Tn gio th mun a con ngi n ch t do. Con ngi c th hnh phc m khng cn nhng iu kin t bn ngoi a n. Nhng s dng thuc c hnh phc s bt con ngi nng da vo nhng iu kin bn ngoi c hnh phc, lm cho con ngi mt dn kh nng t ch. Khoa hc khng khc cc tn gio c xa l bao, khi bt con ngi da vo nhng pht minh ca khoa hc mu cu hnh phc. Ngy xa cng th, v s thnh thn, thng trng pht, con ngi cu xin, van ly, cng t v t mng sng h vo tay ng thing ling. Trong hai trng hp, hnh phc v kh au ca con ngi nm trong tay cc ng thing ling hoc nhng iu kin t bn ngoi; v nh vy khoa hc v tn gio c xa hy hoi tnh c lp ca con ngi. Khoa hc t n khng c kh nng gii quyt nhng vn ca con ngi. Theo t ng Pht gio, khoa hc v k thut khng khuyn khch con ngi c nhng hnh kim tt (sila), khng khuyn khch con ngi thanh lc t tng (samadhi). Khoa hc tm kim gom gp nhng ti liu nhng khng ch cho chng ta cch sng th no hnh phc (panna). iu th hai l "tr qu." S tht ca khoa hc khng hon ton, nn khng th cho chng ta nhng cu tr li thch ng, v cng cha c du hiu g cho thy l khoa hc c th tr li nhng cu hi trn. S hiu bit v khoa hc th thay i khng ngng. Lc th nh th ny lc th nh th kia. Nu chng ta phi ngi ch khoa hc cho cu tr li thch ng th c l chng ta s cht trc khi bit c phi sng nh th no cho xng ng vi cuc sng ca mnh. Khoa hc lun tm mt nguyn tc chung nhng h ch tm c mt phn nh ca nguyn tc , nh tm c nhng mnh vn ca mt tm hnh ln. Trong khi ch i khoa hc gii thch v s tht, chng ta dng nhng tin nghi k thut ang c nng cao i sng ca chng ta v cng chu theo nhng dc vng ca chnh mnh. Nh vy, tht ra khng phi khoa hc, m l k thut cho chng ta nhng kt qu c th. tr li cho s tht ( hoc khng phi s tht) ca th gii thin nhin, con ngi phi da vo tn gio. Dng khoa hc ch c nhng tin nghi vt cht. y l trng hp ca ngy nay. Tn gio vn tn ti trn tri t v con ngi vn cn ch i mt cu tr li y v hon ton; To Ebook: Nguyn Kim V Ngun truyn: vnthuquan.net

Tn Gio v Khoa Hc

Bhikkhu P.A. Payutto

cu tr li ng vi trng hp v c th thc tp c lin. V nhng cu tr li khng c kim chng v v khoa hc khng th chng minh c, cho nn phn ng con ngi t tm ly nim tin ca mnh. Khoa hc tin nhanh nhng ch trn phng din k thut vt cht, cn v nhng nhu cu ca con ngi tm hiu s tht v thin nhin th khoa hc cha c tin trin g kh quan. Trong vic p dng khoa hc v k thut, li lm vn thng xy ra. S sai lm xy ra v khng hiu bit, v thiu kim sot hoc thiu thn trng m ra. Chng hn thuc chloramphenicol . C mt do thuc ny trn lan. Thuc ny ni ting l thn dc, tr c b bnh. Khi bn bnh, ch cn mua v ung vi vin chloramphenicol c by bn khp ni. Chng khong mi nm sau, khm ph ra rng cht thuc ny c tch t li trong c th v lm cho xng ty ngng pht trin nhng huyt cu trong mu, v rt nhiu ngi cht v bnh bch hu (leukemia). K n l thuc DDT. C do chng ta ngh vi thuc DDT nhng vn kin, su, mui...s khng cn na. Con ngi ngh rng h c th tr dit su b tn gc vi DDT. My nm sau, khm ph ra rng DDT c tnh cht gy ung th, c th lm cht ngi. Thm vo , trong lc con ngi mang bnh v cht thuc ny th l su b c min dch (immune), v thuc tr chng khng cn hiu lc na. Mt s quc gia cm dng DDT, nhng bn Thi Lan vn cn dng DDT cho n ngy nay. V y l trng hp thuc thalidomide . Thalidomide l thuc gim au rt c a chung trong y khoa. Thuc ni ting l t tiu chun v tri qua rt nhiu th nghim. Thuc c tin dng v qung b rng l loi thuc an ton nht. Thuc c ca ngi n ni nhng nc giu c, vn minh thng rt thn trng v thuc v y hc, cho php thuc c bn theo toa bc s. Thuc bn c khong nm nm, cho n nm 196l, khm ph ra rng thuc ny khi ung bi nhng ph n ang mang thai, s lm thai nhi b bin dng. Qu tr v khi thuc b thu hi ni th trng, th c khong 8000 tr sanh ra b d dng. Th d khc, trng hp CFC s (chlorofluorocarbons). Nhm ha cht ny c tin dng cho t lnh, my lnh, v nhng chai thuc xt. Nhng sau , nhng khoa hc gia v nhng nh mi trng trn th gii ln ting l nhng cht ny lm mt i mt phn mn kh uyn (ozone layer) cn thit cho tri t ca chng ta. V do , nhng g chng ta ngh l tt, l c li ch tr thnh c hi. S pht trin ca khoa hc gip cho s hiu bit ca con ngi c nng cao, y l iu khng chi ci c. Nu chng ta nhn k s thy s pht trin ca khoa hc ng thi cng lm cho s thng minh v hiu bit ca con ngi b suy km. Lc u mi pht trin, khoa hc gy mt n tng su sc cho con ngi vi nhng pht minh mi l. Lc y, tt c mi ngi u trng ch vo nhng pht minh mi v nhng k thut tn tin. Tt c nhng b mt ca thin nhin s c khm ph v khoa hc s a con n mt thi i hnh phc hon ton. Nhng ngi tin tng ht To Ebook: Nguyn Kim V Ngun truyn: vnthuquan.net

Tn Gio v Khoa Hc

Bhikkhu P.A. Payutto

lng vo nhng cu tr li ca khoa hc bt u nghi ng tn gio, v c rt nhiu ngi mt ht nim tin v b o. ng tic thay, s tht m khoa hc cung cp ch l mt phn nh. Khoa hc ch i ph vi th gii vt cht. Khoa hc khng c cu tr li cho nhng vn ni ti ca con ngi, v v vy con ngi nh quay li vi tn gio. Khoa hc khng thch th tm hiu v vn ni ti ca con ngi, con ngi th khng n nhng iu ny, v vy s hiu bit b gin on, tinh thn cng nh tm linh ca con ngi b chm tin, c ni cn b thoi ha. Theo lut thin nhin, cuc sng v nhng vn ca con ngi khng cho php con ngi l l vi tn gio. Theo nguyn tc c bn, nhng cu tr li cp tc v thit thc ang cn thit hn bao gi ht. Khi m con ngi khng cn b li cun bi khoa hc; lc , h s quay tr v vi tn gio tm cu tr li. Nhng v c s gin on ni mt pht trin tinh thn, nn con ngi tm kim loanh quanh, v v th cn phi c mt bc u mi. Ni nhng nc vn minh, hin i, ta thy c s pht trin mnh v tn gio, m ni s d oan v d tin vn hin din mc du h ang sng trong mt x hi rt vn minh v tn tin v mt k thut. Nhng cng nh vo khoa hc m con ngi hiu r hn v nhng tn gio ang c mt. Tn gio trong vai tr ch ng, trong vi tng phi, li dng c hi ngn chn s pht trin tr thng minh ca con ngi. Vi tn gio vn cn bm vu mt cch m qung vo nhng thc hnh & nim tin v l. Ni v s pht trin ca khoa hc : thi cng nh cch thc ca mn ny nh hng tt n tn gio cng nh thi ca tn gio trong x hi. t ra khoa hc cng gip cho tn gio phi c lng li gio l & thi hin c. Khoa hc c coi nh l mt thc o nh gi nhng cu tr li c a ra t nhng tn gio khc nhau. Tuy nhin, theo kin chung, c bit nhng nc m nh hng khoa hc lun hin din, khoa hc khng ch li my cho cuc sng cng nh khng em li an lc cho tinh thn. Kh nhiu ngi khng thch my khoa hc. Khi m h nhn khoa hc vi v tn thnh, nim tin ca h cng khng khc ngi xa l bao, khi ngi xa nhn vo ba ch, php thut. Tht l ngy th, khi c bn khng da trn s hiu bit. y mi l tinh thn khoa hc. Khi m s ng ngh v khoa hc, h thng nhn thng n nhng pht minh k thut; nhng k thut c dng nh mt phng tin tha mn nhng ham mun ca h. V vy, s pht trin ca khoa hc ch c nh hng rt nh trn phng din kin thc, hiu bit, v quan nim x hi. Con ngi bt u bt thch th v khoa hc v bt u tm kim nhng g h cn ni tn gio. Nhiu tn gio nhm vo nhng im ny trn nhng trnh khc nhau. ng thi c nhng thnh vin trong vng khoa hc bt u cng nhn gii hn ca khoa hc chnh thng, v m mang s To Ebook: Nguyn Kim V Ngun truyn: vnthuquan.net

Tn Gio v Khoa Hc

Bhikkhu P.A. Payutto

nghin cu trong ci nhn ca tn gio. Bc u cho s kt hp gia tn gio v khoa hc, cng dn dt nhn loi n s tht, ha bnh, vi mt cuc sng khng cn nhng bm vu in r. Mt khc, c th l khoa hc ang tm cch chng minh nhng g m tn gio ni n. Khi m nhn loi khng th ch i cu tr li, th chnh tn gio l cu tr li cho chng ta. Khi m iu ny cha c minh chng th chng ta ch c cch chp nhn, ch khoa hc t t chng minh. Trong bi cnh ny, khoa hc l mt c gng ca con ngi chng minh nhng s tht (hoc l khng tht) ca tn gio. Nhn vo phng din ny, tn gio v khoa hc ha hp vi nhau; v u bt ngun t mt im tng ng, v mt ln na tn gio v khoa hc hp nht. Theo thi gian, nhng gii hn v cch thc ca khoa hc s mt ln na c nhn din. Khoa hc s khng th no chng minh c nhng s tht m tn gio ni n. Hin nay mt s khoa hc gia bt u cng nhn rng chn l tt cng m tn gio a ra s lun nm xa tm tay ca khoa hc.

Ghi ch :
-Sir Arthur Stanley Eddington, The Nature of the Physical World. (New York- Macmillan, 1929), p.282 . -(*) Sila, samadhi and panna, or moral restraint, concentration and wisdom, are the threefold foundation of Buddhist training. [Trch dch t Bhikkhu P.A. Payutto, Toward Sustainable Science. A Buddhist Look at Trends in Scientific Development. (Bangkok - Buddhadhamma Foundation, 1993) pp 27-52]. Li cui: Cm n bn theo di ht cun truyn. Ngun: http://vnthuquan.net Pht hnh: Nguyn Kim V. Ngun: Buddhismtoday c bn: TSAH a ln vo ngy: 19 thng 6 nm 2004

To Ebook: Nguyn Kim V

Ngun truyn: vnthuquan.net

You might also like