QUN TR RI RO TI CHNH-TM QUAN TRNG CA PHNG PHP VAR

Trc tin, chng ta cn phn bit gia 2 khi nim l phng nga ri ro v qun tr ri ro.Mc d, 2 khi nim ny nghe c v rt ging nhau nhng thc ra n c rt nhiu s khc bit. Phng nga ri ro ch ni n vic cng ty s dng cc cng c phi sinh lm gim s bt n ca gi c. Trong khi , qun tr ri ro c ngha rng hn nhiu. Do , trong bi nghin cuny chng em s tp trung lm r tm quan trng ca phng php VaR trong qun tr ri ro ti chnh. Bi nghin cu ny s c chia ra 3 phn: Phn 1 tp trung gii thiu s lc nn tng l thuyt Qun tr ri ro ti chnh; Phn 2 nghin cu cc paper m rng l thuyt Qun tr ri ro ti chnh; Phn 3 l qu trnh o lng ri ro thc nghim ti Vit Nam. I: L THUYT QUN TR RI RO TI CHNH-TM QUAN TRNG CA PHNG PHP VAR 1. Khi nim Qun tr ri ro Qun tr ri ro l xc nh mc ri ro m mt cng ty mong mun, nhn din c mc ri ro hin nay ca cng ty ang gnh chu v s dng cc cng c phi sinh hoc cc cng c ti chnh khc iu chnh mc ri ro thc s theo mc ri ro mong mun. Mc ch ca vic cc doanh nghip quan tm n qun tr ri ro: Th nht : Do tnh bt n trong li sut, t gi, gi c hng ha v gi c phiu. Th hai: S bng n trong lnh vc cng ngh thng tin cho php doanh nghip x l mt khi lng tnh ton khng l v phc tp nh gi cc cng c phi sinh mt cch nhanh chng vi chi ph thp nht v theo di cc v th c thc hin trn cc cng c phi sinh. Khi u t vo mi loi ti sn, doanh nghip s phi i mt vi 2 loi ri ro: Ri ro th trng (Ri ro h thng) v Ri ro phi h thng ca cc ti sn thnh phn. Ri ro h thng l loi ri ro tc ng n tt c cc ti sn trong danh mc u t. Cc nhn t gy nn ri ro h thng bao gm: Bt n trong li sut, t gi, gi c

hng ha v gi c phiuRi ro h thng khng th loi tr c cho d doanh nghip c thc hin a dng ha i chng na. Ri ro phi h thng c lp vi nhng hin tng tc ng ln ton b ti sn trn th trng. N ch l nhng ri ro c trng c trng ring ca mt vi chng khon: Qun l doanh nghip, tin b khoa hc k thut Ri ro phi h thng c th c loi tr bng vic a dng ha.

2.Qun tr ri ro th trng Ri ro th trng xut hin khi cng ty phi i mt vi nhng bt n trong gi c hng ha, t gi, li sut, gi chng khon, v n lt n li tc ng n s khng chc chn trong gi tr cng ty hoc trong dng tin. T , nm bt tt mc ri ro th trng m mt doanh nghip phi gnh chu cng nh kh nng xut hin nhng khon l tim n c gi l Phng php gi tr c ri ro (VaR). C 2 cch hiu v VaR:

VaR l mt phng php o lng tnh bng tin ca khon l ti thiu d kin trong mt thi k vi mt xc sut cho sn. VaR l cch thc xc nh phn phi xc sut ca nhng ngun gc c bn (gi c hng ha, li sut, t gi, gi chng khon) dn n ri ro v tm cch c lp t l phn trm xut hin cc kt qu xu nht. Nguyn tc vic s dng VaR khi phn phi nhng thay i trong gi tr danh mc l lin tc. Do , chng ta s s dng th hnh chung mc d trong mt s trng hp, vic s dng ny l khng thch hp. Ti 5%VaR c lch chun 1,65 so vi thay i k vng trong gi tr danh mc. Ti 1% VaR s dch chuyn 2,33 lch chun di gi tr k vng. 3 phng php o lng VaR a. Phng php phn tch (Phng php hip phng sai-phng sai) Tnh ton VaR cho danh mc gm N chng khon Phng php ny s dng nhng hiu bit v cc gi tr nhp lng v nhng m hnh nh gi vi gi nh y l phn phi chun. Ri ro danh mc ph thuc vo ri ro ca tng chng khon thnh phn v h s tng quan gia nhng chng khon ny vi nhau. Khi s lng chng khon cu thnh nn danh mc ln th ri ro danh mc lc ny ch cn ph thuc vo h s tng quan gia nhng chng khon thnh phn T sut sinh li k vng ca danh mc l bnh qun gia quyn t sut sinh li k vng ca N chng khon:

E(Rp) = Wi*E(Ri)
lch chun:

i vi danh mc u t, lch chun danh mc u t tnh ton theo Harry Markowitz:

Cng thc ny cho thy cho thy lch ca danh mc u t l mt phn gi tr trung bnh ca nhng phng sai ring l cng vi t trng hip phng sai gia nhng chng khon trong danh mc. Tnh ton hip phng sai nhng ti sn trong danh mc: Hip phng sai o lng s bin thin cng nhau ca 2 bin ngu nhin. Nu 2 bin c xu hng thay i cng nhau th hip phng sai gia 2 bin ny c gi tr dng ( 0<<=1) v ngc li. ln ca hip phng sai ph thuc vo phng sai ca nhng chui t sut sinh li c th cng nh mi quan h gia nhng chui t sut sinh li (). Ma trn phng sai-hip phng sai cho danh mc gm N chng khon

Nhng ct nm dc theo ng cho phng sai ( mu vng) v nhng hp cn li cha ng hip phng sai ( mu trng). Sau khi tnh ton c T sut sinh li trung bnh danh mc (E(Rp)) v lch chun danh mc , chng ta s tnh ton gi tr VaR ca danh mc vi mt xc sut cho trc

Xc sut 1% 5%

2,33 1,65

T sut sinh li ng vi mc xc sut nh hn t sut sinh li k vng l: R = E(Rp) *

VaR = R* Vn u t
Tnh ton VaR i vi danh mc c cha quyn chn VaR i vi danh mc c cha quyn chn s dng m hnh Black-Scholes Gi nh i vi mt danh mc bn quyn chn mua ch s vi gi giao ngay l So; gi thc hin l X v o hn trong khong thi gian T. Ta c m hnh Black-Scholes nh gi quyn chn theo cng thc:

Gi quyn chn cng chnh l ngun thu v i vi ngi bn quyn chn. Vi mt xc sut cho trc cng vi vic s dng nhng thng tin tnh ton ra t sut sinh li trung bnh ca danh mc, lch chun ca danh mc tng t nh phng php phng sai-hip phng sai phn trn, ta d dng tnh c mc gi o hn. Nu mc gi o hn ln hn mc gi thc hin th chnh lch gia gi o hn v gi thc hin chnh l khon l rng. Nh vy khon l rng ny chnh l VaR ca bn quyn chn mua. i vi phng php tnh ton VaR cho danh mc gm N chng khon, chng ta gi nh cc t sut sinh li tun theo quy lut phn phi chun. Tuy nhin nhng phn phi t sut sinh li ca quyn chn danh mc thng khng phi l mt phn phi chun. V vy rt kh xc nh t sut sinh li ca quyn chn. T sut sinh li k vng cng nh phng sai ca v th quyn chn cng khng cho chnh xc kt qu mong mun. Do , xc nh kt qu ca quyn chn, ta s s dng delta thay cho m hnh nh gi quyn chn

Phng php s dng Delta Delta l iu chnh tuyn tnh ca thay i gi ti sn c s i vi thay i gi quyn chn. Khi kt qu ca phn phi chun c iu chnh theo dng tuyn tnh, kt qu vn gi nguyn dng phn phi chun. Nh vy phng php chun Delta tuyn tnh ha phn phi quyn chn, chuyn phn phi quyn chn sang phn phi chun. Delta = Thay i trong gi quyn chn/ Thay i trong gi ti sn c s Tuy nhin vic s dng Delta ch ph hp vi s thay i nh trong ti sn c s. Ch v gi nh s dng gi tr k vng bng zero cho phng php phn tch Phng php VaR s dng phng php phn tch gi nh gi tr k vng bng zero. Gi nh ny thng s dng do n v thi gian 1 ngy l thi k dung s dng tnh VaR v t sut sinh li hng ngy thng rt nh v hay gn vi zero. Bi v t sut sinh li k vng thng l s dng trong gii hn thi gian di, chuyn thnh phn phi bng cch gi nh gi tr k vng bng zero s ra kt qu mt khon l ln, theo VaR c tnh s ln hn. S iu chnh nh ny cho ta mt kt qu kh ln v trnh c vn v c tnh t sut sinh li k vng , mt cng vic hi cc kh hn l tnh ton nhng thay i gi tr. Mt khc, li ch ca vic iu chnh ny lm cho vic iu chnh VaR d hn trong khong thi gian khc nhau. Thun li ca phng php phn tch Thun li ca phng php phn tch chnh l s n gin bao gm gi nh t sut sinh li tun theo quy lut phn phi chun. Da vo phn phi chun th c th d dng da vo phng sai nh mt cch tnh ri ro. Bt li ca phng php phn tch Thun li ca phng php phn tch cng chnh l bt li ca phng php ny. Do vic chp nhn phn phi chun t sut sinh li danh mc trong khi quyn chn li khng tun theo quy lut ny. Nh vy, khi danh mc bao gm quyn chn , vic chp nhn phn phi chun c lng VaR s khng chnh xc. Do , i vi quyn chn phi s dng phng php Delta.

b. Phng php lch s Phng php lch s c tnh phn phi xc sut v kt qu ca danh mc bng cch s dng d liu gi c qu kh v s dng kt qu ny nh gi phn phi xc sut trong tng lai. T , tnh ton khon l vt qu vi mt xc sut cho trc. Khi s dng phng php lch s, ta phi lun nh rng mc ch ca thc hin ny l p t s thay i ca gi lch s vo danh mc hin ti trong khi danh mc mt nh u t nm gi trong qu kh c th khng ging v th ca h trong tng lai. Bn cnh , tri phiu hay cc cng c phi sinh c x rt khc trong nhng khong thi gian khc nhau. Cch tnh ton VaR bng phng php lch s: Sp xp chui t sut sinh li t thp n cao (N t sut sinh li). Xc nh th t ca t sut sinh li ng vi mt xc sut cho trc. Gi th t l M M=*N Sau khi xc nh c th t M, ta s tm c mt t sut sinh li tng ng R. T ta d dng tnh c VaR VaR = R * Vn u t Thun li ca phng php lch s Phng php lch s c thun li l khng c tham s, gip ngi dung trnh c nhng gi nh v phn phi xc sut t sut sinh li. Bt li ca phng php lch s Bt li ca phng php ny l da hon ton vo d liu qu kh v bt k phn phi no trong qu kh chim u th cng khng c nh hng g n tng lai. c bit, trong qu kh t sut sinh li bt thng do nh hng ca s kin no cng khng c nh gi y . c. Phng php m phng Monte Carlo M phng cho php ngi lp m hnh tng tc vi cc tnh hung c th xy ra khc nhau. Kh nng ca cc m hnh m phng trong gii quyt cc bi ton phc

tp l cho php thu c cc kt qu khc nhau ng vi cc tnh hung khc nhau, phn tch nhng hnh vi bin ng trong ngn hn. Do m phng tr thnh cng c hu ch vi cc nh qun tr. M phng Monte Carlo a ra nhng kt qu ngu nhin nh vo nhng phn phi xc sut gi nh v mt lot nhng bin s u vo. Theo , ta s phn tch nhng kt qu tm ra ri ro lin quan vi nhng s kin. Khi nh gi VaR, ta dng m phng Monte Carlo a ra nhng t sut sinh li danh mc mt cch ngu nhin. M phng ny ta c th gi nh bt k phn phi xc sut no m ta cho l thch hp. Trong nhiu ng dng thc t, gi nh v phn phi chun ca t sut sinh li khng cn ng na. c bit i vi nhng sn phm phi sinh, vn qun tr ri ro ca nhng cng c ny c bao gm bi nhiu yu t vi nhng tham s ngu nhin c th nh hng n v th tng hp trong khi nhng tham s ny thng khng phi phn phi chun v hn na chng thng tc ng qua li vi nhau mt cch phc tp. Thun li ca phng php m phng Monte Carlo y l phng php linh hot nht bi v n cho php ngi s dng gi nh mc phn phi xc sut bt k v c th nm gi cc danh mc tng i phc tp. Bt li ca phng php m phng Monte Carlo Phng php ny i hi tnh ton bng my tnh nhiu nht vi tnh chnh xc cng cao khi s lng m phng cng ln. Mc d vy, phn ln s pht trin trong lnh vc cng ngh thng tin lm cho phng php Monter Carlo tr thnh k thut qun tr ri ro hng u. 3. Qun tr cc loi ri ro khc ngoi ri ro th trng Ngoi ri ro th trng cn c nhng loi ri ro khc. Do , phn ny ta s phn tch thm mt s loi ri ro khc va cp. a. Ri ro tn dng L ri ro m bt c ngi cho vay no cng phi gnh chu. chnh l ri ro mt kh nng chi tr t ngi i vay khi c yu cu. b. Ri ro hot ng

Ri ro ny xut hin do nng lc ca nh qun l hoc do nhng l hng trong cc giao dch phi sinh, hoc do h thng my tnh gp trc trc, hoc h thng qun tr ri ro ca doanh nghip khng ph hp. Ri ro hot ng t khi xut hin nhng khi xut hin, chng c kh nng gy ra nhng tn tht ng k. c. Ri ro thanh khon L ri ro lin quan n mt giao dch do tnh trng th trng ch chiu, c th hin qua vic c t cc dealer v chnh lch gi mua-gi bn kh ln. d. Ri ro k ton L s khng chc chn trong cch x l cc nghip v k ton c trng cho cc giao dch phi sinh. Ri ro ny c th xy ra do quy trnh v quy nh v k ton thay i hay cha c xy dng. e. Ri ro thanh ton L ri ro thng gp trong cc giao dch thanh ton quc t, trong mt cng ty c giao dch hai chiu vi mt i tc khc v gp ri ro l khon thanh ton ca mnh c chuyn i trong khi cha nhn c khon thanh ton ca bn kia, c th do nguyn nhn ph sn , khng c kh nng thanh ton hay la o. f. Ri ro v cc quy nh L ri ro m cc iu l hoc kiu quy nh thay i khng d kin trc c. Ri ro ny mang tnh cht ly lan trn th trng ti chnh. V d: Ri ro do nh hng ca cu khng hong ti chnh ton cu.

II: NGHIN CU CC PAPER M RNG L THUYT QUN TR RI RO TI CHNH III: CHY M HNH O LNG RI RO THC NGHIM TI VIT NAM 1. o lng VaR cho danh mc gm 10 chng khon a. D liu

D liu thu thp l gi ng ca ca 10 chng khon c chn t 10 cng ty trong khong thi gian 1 nm (T 1/6/2011 n 30/6/2012). Cc cng ty c chn c mc vn b. Kt qu o lng VaR theo cc phng php 2. o lng Var cho danh mc Vn30 a. D liu b. Kt qu o lng VaR theo cc phng php