Professional Documents
Culture Documents
Bi ging:
Cng ngh Ha du
Mt s sn phm
Cng ngh ha du
Cc hp cht hu c (95%)
3
Ngnh cng nghip ho du bt u t nm 1920 Sn xut isopropyl ancol t propylen (cng ty du m ca M) Nm 1923 mt nh my ho du u tin ra i sn xut cc dn xut ca etylen
Nhng nm 1960 ngnh cng nghip ny pht trin hu khp cc nc pht trin.
etylenglycol
NH3
DEG, TEG
DEA, TEA
O2, XT
E.O
Etanolamin O2, XT
Axetaldehyt
Anhydricaxetic HCl Phn on kh (chng ct hoc cracking) H2SO4, H2O Cloroetyl Etanol Butadien C6H6, XT Polyme ho P.E Cl2 Dicloetan - HCl Vinyl clorua Etylbezen
Si tng hp
Ph gia cho xng (tetra etyl ch) Dung mi, ph gia cho xng Cao su tng hp -H2 Styren Nha P.S
C2H4
PVC
Oligome ho
Axit bo
O2 Cl2, t
ru allylic
nha Thuc n
Ru isopropanoic
Axeton Axeton
phenol
Bis-phenol Dung mi
Nha
C3H6
O2
Nha Cao su
Dodexylen
C6H6
Dodexylenbenzensunfonat
Cht ty ra
CO2, H2O - H2
Andehyt Butadien
cht ho do cao su
Ru bc hai
Metyletylxeton
Dung mi
C4H8
O2, XT HCHO, xt
Butadiol Butylrolacton
Nha
Polybutyltetraphtalat Axit fumaric Oxi ho Axit axetic Iso butan isobuten MTBE Axit maleic
Glycol
N2
NH3
Ur
Phn m
10
Xyclo hexan
O2
Caprolatam NaOH
Nilon
phenol Nha
Nha
Styren phenol
O2, xt Anhydrit tetraphtalic Toluen Nitrat ho TNT Axit benzoic p-xylen Axit tetraphtalic
Nha
E.G
Xylen
o-xylen
DEG
DOP Polyuretan
11
m-xylen
Axit isophtalic
copolyeste
Cl2
Cloparafin
ankylbenzen
cht ty ra
12
Tnh hnh pht trin ngnh cng nghip ho du Vit Nam (d kin n 2020). * Phn m (Ur): - Nh my m Ph M (cng sut 740.000 tn/nm) sn xut phn m t kh ng hnh v kh t nhin - Nh my m C Mau vi cng sut d kin 800.000tn /nm sn xut m t ngun nguyn liu kh Ty Nam. * Nha: - Nh my nha PP k hoch s c xy ti Dung Qut vi cng sut 150.000 tn/nm. Nh my PP xy ti khu lin hp LHD Nghi Sn vi cng sut 300.000 tn/nm. - Nh my PE d kin c xy dng trong t hp ho du pha Nam vi cng sut 500.000 tn/nm. - Nh my PVC c mt nh my sn xut PVC ca Petronas. - Nha PS d kin s xy dng vi cng sut 290.000 tn/nm.
13
* X si tng hp (PET):PVN ang hp tc vi Vinatex trin khai d n. * Cc sn phm t hp cht thm (BTX): - nh hng cc sn phm ny t Lin hp Lc Ho du Nghi Sn v t hp Ho du pha Nam lm nguyn liu sn xut PET, PS, LAB - Sn xut LAB ( cht ty ra), dung mi cc loi, metanol t kh, mui than (cacbon black).
14
Cng ngh
Cc qu trnh lin tc (continuous processing): nguyn liu lin tc c a vo v sn phm lin tc c ly ra. Cng ngh gin on (batch processing) c thc hin theo tng m, thng c s dng trong phng th ngim.
15
- Cu to n gin, hot tnh cao. - Tng i r tin. - D sn xut t cc hydrocacbon khc bng qu trnh steam cracking vi hiu sut cao. - Cc phn ng i t nguyn liu etylen to thnh t sn phm ph hn so vi phn ng i t cc olefin khc.
16
Cu t
Gii hn n trong khng kh ti 0,1 Mpa, 20oC (%TT) Gii di hn Gii trn 2,75 hn
Etylen
-169,15
-103,71
9,90
28,6
17
- Cc ngun sn xut etylen khc bao gm: ehydrat ho ru etylic (n , Brazin, Thu in, Trung Quc), cracking cc sn phm thu c t qu trnh kh ho than (Nam Phi) v chuyn ho ru metylic (hng UOP/Mobil-M).
18
- Nht v Ty u 71% etylen c sn xut t naphta, 11% t gasoil - M: 52% etylen c sn xut t etan, 22% t gasoil, 5% t naphta, cn li t cc ngun khc
19
2.1.2. Phn ng
Cc phn ng cracking th cp * Cracking etan:
CH3CH3 2*CH3 Gc t do va to thnh hp th mt nguyn t H ca etan to gc t do mi *CH + CH CH CH4 + CH3CH2* 3 3 3 CH3CH2* H* + CH2=CH2 (1) Nguyn t H va to thnh kt hp vi mt nguyn t H ca etan: H* + CH3CH3 H2 + CH3CH2* (2) (1) v (2) l phn ng pht trin mch. - Tt mch: H. + CH3CH2* CH3CH3 CH + CH CH * CH3CH2CH3 3 3 2 CH3CH2* + CH3CH2* CH3CH2CH2CH3
20
* Cracking propan
CH3CH2CH3 CH3* + *CH2CH3 , gc etyl c th t lin kt H-C v tr nh etan to mt nguyn t H v phn t etylen *C H + CH hoc C H C3H8 + CH3* hoc C2H5* hoc H* 3 7 4 2 6 hoc H2 C3H8 H* + C3H7 CH3CH2CH2* (bn) CH3 *CHCH3 CH3 *CHCH3 CH3* + CH2=CH2
21
C9H20 CH3CH2CH2*
C3H7* + C6H13* CH3* + CH2=CH2 CH3CH2CH2CH2* + CH2=CH2 CH3CH2* + CH2=CH2 H* + CH3CH2CH2CH2CH2CH2CH2 *CHCH3
CH3CH2CH2CH2 CH2CH2*+ CH2=CHCH3
CH3CH2CH2CH2CH2CH2CH2 *CHCH3
CH3CH2CH2CH2 CH2CH2*
H* + 3CH2=CH2
22
CH2CH3 CH3CH2CH2CH CH2CH2CH3 CH2CH3 CH3CH2CH2 CH CH2 *CHCH3 CH3CH2CH2*CH CH2CH3 CH3CH2* CH2=CH2 + H*
CH2CH3 H* + CH3CH2CH2CH CH2 *CHCH3 CH2CH3 CH3CH2CH2 CH* + CH2=CHCH3 CH3CH2* + CH2=CHCH2CH3
23
* Cracking cc cycloankan H * H *
*CH 2CH2
.CH
2CH2
.CH
2CH2CH=CH2
H* + CH2=CHCH=CH2
24
30
C2H4
20
C3H6 H2 v CH4
10
C4H8 v C4H10
C4H6
25
khc nghit
26
Sn phm Etan H2 CH4 C2H2 C2H4 C2H6 C3H4 C3H6 C3H8 1,3-C4H6 C4H8 C4H10 Xng cracking Du nhin liu 0,9 5,9 0,9 1,6 3,7 1,3 3,6 4,2 0,2 48,2 40,0 Propan 1,3 24,7 0,3 34,5 4,4 0,3 14,0 10,0
Nguyn liu Naphta 0,8 15,3 0,7 29,8 3,8 1,1 14,1 0,3 4,8 4,2 0,3 21,0 3,8 Gas oil 0,6 10,6 0,4 24,0 3,2 1,0 14,5 0,4 4,7 4,5 0,1 18,4 17,6
27
b. Thi gian lu: Thi gian lu khong t 0,2 1,2 giy. nh hng ca nhit v thi gian lu n hiu sut to thnh etylen trong phn ng cracking naphta.
28
c. p sut hi ring phn v vai tr ca hi nc. p sut hi ring phn ca HC gim * Vai tr ca hi nc ? Tc qu trnh gim chn lc tng
* Hn ch ?
29
T l hi nc ph thuc vo nguyn liu khc nhau (KLPT ca HC) Nguyn liu Kg hi nc/kg hydrocacbon
Etan
0,2-0,4
Propan
0,3-0,5
Naphta
0,4-0,8
Gas oil
0,8-1,0
30
31
32
33
1-thp tch metan(30-49 a); 2-thp tch etan(40-50a); 3-thit b hydro ha; 4-thp tch etan-etylen(110120a); 5-thp tch propan(55-60 a); 6-thp tch propan-propylen(220 a trong 2 thp); 7-thp tch butan. 34
35
36
a) S hnh thnh etyl axit sunfat bi qu trnh hp th etylen trong axt sunfuric: CH2=CH2 + H2SO4 2 CH2=CH2 + H2SO4 C2H5O-SO3H (C2H5O)2SO2
b) Thu phn este sunfuric to etanol: C2H5O-SO3H hoc (C2H5O)2SO2 + H2O C2H5OH hoc (C2H5)2O + H2SO4
37
Giai on u: p sut 20 30 atm, nhit 60-90oC. Giai on hai: Nhit 100oC. Hiu sut to etanol khong 90%. Sn phm ph to thnh l dietyl ete. Nhc im: d gy n mn thit b.
38
Cng ngh sn xut etanol bng phng php hydrat ho gin tip etylen
Cc kh t chy Ethylene Dung dch Soda Ete
Etanol 95%
Chng ct etanol
Stripping
hi nc Cc thp hp ph hi nc Nc N c thi
Thp ra sn phm
39
Cht xc tc: H3PO4/SiO2 Nhit khong 300oC p sut khong 7 Mpa (p sut khng c qu cao) chuyn ho etylen: 4% T l H2O/C2H4 l 0,6/1 Thi gian lu rt ngn (tc th tch dng khong 50h-1).
41
Cng ngh sn xut etanol bng phng php hydrat ho trc tip etylen
Kh thi
Nc L g ia nhit TB P
Tb hydro ho chn lc acetaldehyde
Kh thi
Bnh tch
H i nc
Process water
Chng ct sn phm nh
chng ng ph ethanol
E thanol 95%
42
Sn xut Etanol bng phng php hydrat ho trc tip Etylen. Cng ngh Shell
43
44
Etanol 99,5%
Cn 94-95% Mng
Ngng t
45
Phn t nc
Phn t etanol
46
47
48
LDPE c to thnh nh phn ng polime ho etylen theo c ch gc. -Nhit phn ng: 100- 200oC -p sut cao: 100-135 atm - Cht khi u thng c s dng l oxy hoc peoxit hu c. -C ch phn ng nh sau: I 2R* RCH2-CH2* R-(CH2)n-CH2* R-(CH2)2n+1CH2R R-(CH2)n-CH2CH3 + R-(CH2)n-CH=CH2
R-(CH2)n-CH2* + R-(CH2)n-CH2*
49
HDPE c sn xut s iu kin p sut thp trong thit b phn ng tng si nh phn ng polime ho c xc tc Ziegler
( l xc tc c cha nhm alkylat v kim loi chuyn tip) CH3 Cl (C2H5)2 TiCl2 + Al(C2H5)2Cl Cl Ti CH2 CH3 - Phn ng xy ra nhit khong 100oC. - p sut khong 20 atm - Phn ng tin hnh trong dung mi tr hexan trong pha kh. CH2 Al Cl C2H5
50
CH3 CH2 Al
2
Al CH2-CH3 Ti
Phn ng khng c qu trnh chuyn mch v to ra polime c khi lng phn t rt ln.
51
(1) Thit b phn ng (2) Bm nn li tm mt giai on (3) Thit b trao i nhit (4) Bn cha.
52
CH2=CH2
4 CH2 - CH2 + 4 MO O 4MO + [CH2=CH2]hp 2CO + 2H2O + 4M 2CO + MO2 2CO2 + M 5 CH2=CH2 + 5 O2 4 CH2- CH2 + 2CO2 + 2H2O O
54
* Nguyn liu: Nguyn liu etylen s dng sn xut EO phi sch (cha axetylen, hp cht cha lu hunh, CO khng qu 2ppm mi loi). Tc nhn oxi ho: Oxi khng kh hoc oxi nguyn cht .
* iu kin vn hnh: Nhit phn ng l 260-290oC p sut vn hnh t 1-3 Mpa Thi gian lu t 1-4 giy. Tc phn ng: v=[etylen].[O2] Nng etylen di 3% V
55
* Sn xut cng nghip: Trong cng nghip, EO c sn xut trong nh my c s dng thit b phn ng thm xc tc c nh, tun hon etylen cha chuyn ho, quy trnh cng ngh gm hai phn chnh: tng hp EO v b phn tinh ch sn phm. Cng ngh sn xut: + Cng ngh s dng khng kh (Distillers IG Farben, Scientific Design, Union Carbide) + Cng ngh s dng oxi nguyn cht (Chemische Werke-Huls, Japan Catalytic, Scientific Design th h hai, Shell, SNAM Progetti). Mt c im cn lu cho c hai cng ngh ny l vn tn nhit cho phn ng duy tr nhit phn ng mc ti u nht.
56
- iu kin vn hnh: Hn hp phn ng gm etylen +Oxi + metan + cht c ch. Nhit phn ng: 250-270oC. p sut trong l phn ng: 1,2 MPa . Thit b hydro ho 20 a. Thit b lm sch sn phm 50 a.
57
CO2, vt HC,
Cc sn phm nh
Kh giu etylen
Thp loi nc Thp tinh ch sn phm Tch phn nh
EO products
nh hp ph CO2
CO2
hp ph CO2
kh thi
E
my nn
Dng Giu EO
EO Sp nng
1,2 MPa
cht c ch Methane ng hnh cacbonat mi
CO2
EO,EG
thp nh hp ph
sn phm nng
Nc/glycol
Oxygen Ethylene
10-40%V
thp hp ph
axetaldehyt
Axetaldehyt, polyme
Hi nc
58
Cng ngh Scientific Design sn xut E.O bng oxi khng kh.
*
Kh thi Khng kh my nn Kh thi
Nh hp ph
KK
my nn
Nc
thit b phn ng s cp Thit b phn ng th cp hp ph s cp Hp ph th cp absorption
Cc sn phm nh products
Nh hp ph
Thp loi nc
cht c ch
Ethylene
EG
Ethylene glycol thu hi Ethylene glyc ol thu hi Cc sn phm nng
Sn xut Etylen Oxit bng oxi khng kh. Cng ngh Scientific Design
tc h phn nng
Etylen oxit
59
60
CH2-CH2 + H2O O
HOCH2-CH2OH
Ho298=-75 kJ/mol.
Ngoi ra cn c mt s phng php khc sn xut E.G i t cc ngun nguyn liu khc nhau nh: - Thu phn clohydrin etylen vi s c mt ca natri bicacbonat. Phng php ny c in v khng cn c ng dng:
CH2 = CH2 + HClO HOCH2-CH2Cl HOCH2-CH2Cl + NaHCO3 + H2O HOCH2-CH2OH + CO2 + H2O + NaCl
61
- Phng php da trn qu trnh cacbonyl ho formaldehyt thnh axit glycolic, sau este ho axit ny to hydrin metyl axetat, thu phn este:
HCHO + CO + H2O HOCH2-CH2COOH HOCH2-CH2COOH + CH3OH HOCH2-COOCH3 + H2O HOCH2-COOCH3 + H2O HOCH2-CH2OH + CH3COOH
- Phng php axetoxyl ho etylen thnh diaxetat sau thu phn to glycol:
- CH2=CH2 + CH3OH + 1/2 O2 CH3COOCH2-CH2COOCH3 + H2O Ho298=-125 kJ/mol CH3COOCH2-CH2COOCH3 + 2H2O HOCH2-CH2OH + 2CH3COOH Ho298=-17 kJ/mol - Phng php tng hp EG mt giai on i t nguyn liu etylen, Xc tc c s dng c cha ion talic trong dung dch HCl:
HOCH2-CH2OH
62
- Phng php i t kh tng hp c s dng cht xc tc cha phc ca rodi cacbonyl, k thut ny c pht trin bi cng ty Union Carbide: 2CO + 3H2 HOCH2-CH2OH - p sut:140 340 MPa - Nhit : 125 130oC. - Sn phm ph:metyl format, metanol, nc. - Phng php hydro ho n-butyl oxalat thnh EG v n-butyl ancol. Butyl oxalat c to bi qu trnh oxi cacbonyl ho n- butanol trong pha lng.
Pd
2n-C4H9OH + 2CO + 1/2O2 (n- C4H9COO)2 + H2O Sau , phn ng hydro ho di s c mt ca xc tc ng v crom trong pha lng: (n- C4H9COO)2 + 4H2 200oC HOCH2-CH2OH + 2n-C4H9OH
3MPa
63
2.2.4.2. Cng ngh v iu kin vn hnh sn xut EG bng phng php hydrat ho EO. * iu kin vn hnh: - Nguyn liu E.O ban u c pha long bng hn hp nc vi oxit vi t l 20 25/1 - Thit b phn ng hot ng p sut 1,5 Mpa v nhit u vo 150oC, nhit u ra 200-210oC. - Cht xc tc: H+ - Thi gian lu: 45 pht n 1 gi. - chn lc cc sn phm nh sau: 88,5% mol EG, 10,5% mol DEG, 0,5% mol TEG.
64
Water recycle
Water
Vacoum
Vacoum
Vacoum
Vacoum
Monoethylene glycol
Second stage
Third stage
Fourth stage
First: stage
Denhydration
separation
Heavy products
Cm thit b bay hi
Sn xut Etylen glycol bng phng php hydrat ho Etylen oxit
65
66
2.2.6.2. Cc qu trnh sn xut VA. A. Qu trnh phn ng trong pha lng: Phn ng chnh O CH2=CH2 + CH3- C OH + PdCl2 Pd + 2CuCl2 PdCl2 + 2CuCl 2CuCl2 + H2O 2CuCl + 2HCl + 1/2O2 O CH2=CH-O-C-CH3 + 2HCl + Pd
- Xc tc cho qu trnh: Xc tc c cha mui ng vi vai tr l h oxi ho kh. Thnh phn xc tc nh sau: Pd2+ = 3.10-4 M (0,03g/l), Cu2+ = 0,08 M (5g/l). Nng Cl- cho Pd dng ho tan. Thit b phn ng lm bng Titan trnh n mn (do lm vic trong mi trng axit c cha Cl-).
67
Sn phm ph axetaldehit do phn ng ca etylen vi nc hoc phn ng thu phn VA. CH2=CH2 + H2O + PdCl2 CH3COOCH=CH2
H2O
- Thi gian lu trong thit b phn ng di v nhit cao cng to iu kin thun li cho s to thnh sn phm ph axetaldehit. Cc sn phm ph khc bao gm: etyliden diaxetat (CH3CH(O2CCH3)2, CO2, dn xut clo...
68
69
70
B. Qu trnh sn xut VA trong pha kh * Phn ng: O CH2=CH2 + CH3-C OH + 1/2 O2 * iu kin phn ng: - Nhit :160-180oC - p sut 0,8 Mpa. - Cht xc tc: xc tc trn c s kim loi Pd/ -Al. - T l nguyn liu vo bao gm kh nguyn liu etylen l 50% V, 15% V axit axetic, 6%V oxi v 29% V cc kh tr. O CH2=CH-O-C-CH3 + H2O Ho298 = - 180 kJ/mol
71
72
- u im ?
73
74
- Phn ng thc hin trong pha lng hoc pha kh di s c mt ca cht xc tc trn c s mui clorua ca kim loi (FeCl3 v CaCl2 ). - Phn ng c thc hin trong vng nhit 50 90oC: + Nu thu EDC th lng, phn ng thc hin nhit 50 60oC + Nu thu EDC th kh th phn ng thc hin nhit 85-90oC -p sut: 0,3-0,5 Mpa. -C ch phn ng xy ra trn c s s phn cc ca xc tc FeCl3:
FeCl3 + Cl2
FeCl4-..ClFeCl3 + CH2Cl-CH2Cl
75
FeCl4-..Cl- + CH2=CH2
76
FeCl3
77
Cng ngh sn xut EDC bng phng php oxi clo ha etylen xc tc tng si.
78
Cng ngh sn xut EDC bng phng php oxi clo ha etylen xc tc thm c nh.
79
2.2.6.2. Sn xut vinyl clorua (VC). Mt s tnh cht ca VC: d204=0,9834, tnc= -153,8oC, ts= - 13,4oC. VC l cht kh khng mu iu kin tiu chun. VC l cht c, to hn hp n vi khng kh (gii hn n t 3,6 n 26% TT/TT). Cc phng php sn xut VC trong cng nghip: - Cng HCl vo axetylen . - Cng Cl2 vo etylen, sau nhit phn EDC to thnh VC v HCl. - Kt hp s dng etylen v axetylen trnh s to thnh HCl. - Oxiclo ho etylen, c th lin hp vi qu trnh clo ho (v qu trnh ny s dng mt ngun HCl ln).
80
Qu trnh c thc hin da trn phn ng phn hu thu nhit sau: CH2Cl-CH2Cl
Phn ng bt u xy ra 300oC, p sut kh quyn, nhng phn ng t c tc cao 400oC 550oC. Phn ng xy ra theo c ch gc nh sau: (a) Khi mo: (b) Pht trin mch: (c) t mch: CH2Cl-CH2Cl CH2Cl-*CHCl Cl* + CH2Cl- CH2* CH2Cl- CH2* + Cl* CH2Cl-*CHCl + HCl CH2 = CH2Cl + Cl* CH2 = CH2Cl + HCl
Cl* + CH2Cl-CH2Cl
215oC
Thit b lm mt
20 a
60 a
500oC
70-75 a
25 a, 7kPa
20-25 a
15 a
82
Bi tp:
1. Sinh vin t xy dng s khi qu trnh lin hp clo ho etylen, nhit phn EDC v oxiclo ho etylen. 2. Thuyt minh s cng ngh sn xut VC bng phng php lin hp.
83
84
* Lin hp oxiclo ho etylen Qu trnh ny bao gm s chuyn ho HCl (to thnh trong qu trnh nhit phn EDC) thnh Clo nh sau: 2HCl + 1/2O2 Cl2 + H2O Qu trnh da trn cc phn ng sau: C2H4 + Cl2 2 CH2Cl- CH2Cl Phn ng tng cng: 2 C2H4 + Cl2 + 1/2O2 2 CH2 = CHCl + H2O CH2Cl- CH2Cl 2 CH2 = CHCl + HCl CH2Cl- CH2Cl + H2O Ho298= - 57 kJ/mol. (1) (2) (3)
u im ca phng php: - Tiu tn t nng lng - S dng sn phm ph HCl - Khng dng axetylen - Chi ph r hn.
85
86
87
Hin nay, nc ta c 4 nh my sn xut PVC bao gm: - Lin doanh Vit Nam Thi Lan TPC Vina sn xut 100.000 tn bt PVC/nm. - Lin doanh Vit Nam Malaysia Ph M sn xut 200.000 tn bt PVC/nm. - Lin doanh Vit Nam Thi Lan (Vit Thi) sn xut 15.000 tn bt PVC/nm. - Atofina 100% vn ca Php sn xut 15.000 tn PVC/nm. Cc phng php sn xut PVC: - Trng hp VCM bng phng php huyn ph. - Trng hp VCM bng phng php nh tng. - Trng hp VCM bng phng php khi. - Trng hp VCM bng phng php dung dch.
88
89
90
C ch hnh thnh cc ht PVC trong phn ng polyme ho VCM bng phng php khi: Kch thc ht chuyn ho (%) 0
Git VCM
Cc ht PVC-VCM u tin
200Ao
Tp hp cc ht PVCVCM
0,1-0,2 m
3- 10
2 10 m
90
91
92
B2. Trng hp VCM trong dung dch. - Qu trnh trng hp ng th: polyme/dung mi: > Qu trnh ny ko di > i hi lng dung mi ln, c tinh khit cao.
B3. Trng hp VCM bng phng php nh tng:
H2O Cht khi mo Nh tng VCM H2O Ht nha VCM thu hi Khng kh nng Khng kh + hi nc
Latex
PVC H2O
PVC
PVC
Latex
PVC loi
93
nghin to ht ng gi Tn tr
Trng hp VCM bng phng php huyn ph l phng php c s dng rng ri nht trong cng nghip sn xut PVC v c nhiu u im sau: - Sn phm to thnh dng ht, bi d gia cng. - Vn tc trng hp ln. - Nhit phn ng thp. - Khng xy ra hin tng qu nhit cc b.
94
VCM thu hi
PVC H2O
PVC H2O
PVC H2O
PVC
Nc thi
Polyme ho Loi VCM Tn tr PVC t Loi nc Lm kh ng gi v tn tr
95
C ch hnh thnh cc ht PVC trong phn ng polyme ho VCM bng phng php huyn ph: Kch thc ht Git VCM 0 chuyn ho (%) 0
Cc ht PVC/VCM u tin
0,1 0,2 m
15
Tp hp cc ht PVC/VCM
1 3 m
3 10
2 10 m
80 - 90
96
Polyvinyl ancol
Polyvinyl axetat
mi VCM
2C2H5OCOO
VCM
98
Thit b phn ng (1) Thit b phn ng (2) My khuy xon c o dng i ln (3) My khuy m neo (4) Thit b ngng t ngc dng (5) Thit b lc gii t (6) Mc PVC ti a (7) Van x ra (8) Ca x
99
Propylen glycol
Propylen
13%
Acrylonitril
46%
Si polyacrylat
101
3.1.2. Cc phng php tng hp P.O v c im ca phn ng 3.1.2.1. Qu trnh clohydrin ho propylen sn xut PO. * Phn ng v iu kin ng hc. Qu trnh ny tng t nh qu trnh sn xut EO. Cc phn ng chnh xy ra nh sau: Cl2 + H2O ClOH + HCl CH3 -CHOH-CH2Cl (90%) CH3-CH=CH2 + HOCl CH3 -CHCl-CH2OH (10%) 2CH3CHOHCH2Cl + NaOH CH3CH CH2 + NaCl + H2O O
Phn ng to propylen clohydrin to nhit vi Ho298 =-225 kJ/mol Phn ng vi NaOH thu nhit nh Ho298 =5 kJ/mol.
102
103
Khi mo: RH + A R* + AH Pht trin mch: R* + O2 RO2* RO2* + RH ROOH + R* Ngt mch: 2R* R-R R* + RO2* ROOR 2RO2* Sn phm khng hot ng
104
iu kin phn ng: - Nhit 110 130oC - p sut 3 3,5 Mpa -Thi gian lu khong 7 gi cho mt lng isobutan chuyn ho l 35%.
- T l oxi v isobutan di 8%, m bo mc ngoi gii hn chy n di * Phn ng epoxi ho propylen: iu kin phn ng: - Phn ng ny xy ra trong pha lng - Xc tc: dung dch molipden naphtenat 5% KL. - Thit b phn ng nhiu giai on - Nhit : 110oC - p sut 3 -4 Mpa -t l peroxit/ancol/propylen l 1/1/3 - Thi gian lu 0,5 1 gi/1 giai on, tng thi gian lu l 2,5 gi. - chn lc propylen oxit v ancol t 85.
105
PO C3
100oC
PO th
* Phn ng oxi ho isobutan: Hiu sut phn ng t 94% T l hai sn phm to thnh (peroxit v ancol): 1,2. Phng php ny trnh c s phn hu nhit ca cc peroxit v khng phi tiu tn nng lng cho s ngng t isobutan. * Phn ng epoxi ho propylen: . Sn phm ph c s dng vo nhiu mc ch c tnh kinh t.
107
3.1.2.5. Sn xut PO bng phng php oxi ho c s dng cc peraxit v hydroperoxit (cng ngh Daicel).
Cng ngh hai giai on: Giai on th nht: qu trnh oxi ho axetaldehit trong etyl axetat bng oxi to peraxit: - Phn ng xy ra nhit phng - p sut 2,5-4 MPa - Xc tc axit. Giai on hai: epoxi ho propylen: - Nhit 50oC - p sut 0,9-1,2 Mpa - Thi gian lu 2 3 gi - chuyn ho axit peraxetic l 97 -98% - Hiu sut to PO l 92%.
108
S cng ngh sn xut PO bng qu trnh oxi ho propylen s dng peraxit Cng ngh Daicel
109
CH3
Xc tc cho qu trnh l xc tc Ziegler- Natta c hot tnh cao, c tnh chn lc lp th. Cc phng php sn xut PP: - Sn xut PP trong pha kh - Sn xut PP trong pha lng
110
PP c sn xut s iu kin p sut thp trong thit b phn ng tng si nh phn ng polime ho c xc tc Ziegler
( l xc tc c cha nhm alkylat v kim loi chuyn tip) CH3 Cl (C2H5)2 TiCl2 + Al(C2H5)2Cl Cl Ti CH2 CH3 - Phn ng xy ra nhit khong 70oC. - p sut khong 35 atm CH2 Al Cl C2H5
111
CH3 CH2 Al CH2 CH3 CH3 CH2 CH2-CH3 Ti Al CH2 CH- CH2- CH3 CH3 CH3-+CH- -CH2
Al
Phn ng khng c qu trnh chuyn mch v to ra polime c khi lng phn t rt ln.
112
113
114
116
CH3 CH3 CH
3.3.1. Gii thiu chung Cumen (isopropylbenzen) l cht lng, tan trong nhiu dung mi hu c, khng ho tan trong nc. Phng php chnh sn xut cumen l qu trnh ankyl ho benzen vi propylen. . Cc cht xc tc cho qu trnh: - Vi cc qu trnh alkyl ho ng th: axit Bronsted nh HF, H2SO4..., axit Lewis nh AlCl3+ HCl - Vi cc qu trnh alkyl ho d th: Al2O3, Al2O3/SiO2 v cc zeolit
117
CH3
H+
* Cht xc tc c s dng c th l: - AlCl3, tin hnh 10-95oC. - H3PO4, c hoc khng c cht xc tin mang trn cht mang rn. - Bentonit c hot ho axit, cho php tin hnh phn ng 70-105oC.
118
200oC.
3.3.2.2. Cng ngh sn xut cumen bng phng php alkyl ho bezen.
30 a
119
* c im cng ngh
Yu cu i vi cumen thng phm: c cha hm lng cc tp cht
< 1200ppm (0,02% etylbenzen, 0,05% n-propylbenzen, 0,05% butylbenzen). Hiu sut qu trnh tnh theo benzen l 96-97% v tnh theo propylen l 91-92%. Ngoi ra, thu hi thm cumen, mt s cng ngh c thm b phn transankyl ho nhm chuyn diisopropylbenzen v benzen thnh cumen theo phn ng sau:
CH(CH3)2 CH(CH3)2 + 2 CH(CH3)2
Nhit phn ng: 180 250oC p sut: 2 MPa T l benzen/diisopropyl benzen = 5/10.
120
121
Lng xc tc s dng: 0,2 1% KL so vi propylen. Tng t l n-/iso: tng t l n-/iso ln 9/1, hng Shell s dng xc tc coban hydrocacbonyl th bng phosphin (Hco(CO)3P(n-C4H9)3). Phn ng c thc hin nhit 180 200oC v p sut 5 10 Mpa. Tuy nhin, hot tnh ca h xc tc ny cn thp v c xu hng to iu kin thun li cho cc phn ng ph hydro ho olefin v aldehyt hn l xc tc thng thng.
Hng Union Carbide pht trin h xc tc bin tnh cacbonyl rodi bng triphenylphosphin v to ra t l sn phm mch thng ln hn nhiu (n-/iso =10/1) trong iu kin phn ng rt mm (nhit 60 120oC, p sut 0,1 -5 Mpa).
122
H2/Ni H2/Ni
123
CO/H2=1/1-1/2
Cxt Co
124
* c im qu trnh: ng sn phm isobutylaldehyt c t ng dng vn gy tr ngi v kinh t cho qu trnh. ngh mt cng ngh c c phn xng cracking xc tc isobutylaldehyt v tun hon cc sn phm cracking ny (propylen, CO, H2). Nu hydro c thay th bng hi nc, c th thu c sn phm c cha 88% n-butanol v 12%isobutanol. Phn ng chnh: CH3-CH=CH2 + 3CO + 2H2O C4H9OH + 2CO2 Ho298 = - 240 kJ/mol H thng lm vic 100oC v 1,5Mpa, c mt cht xc tc pentacacbonyl st, butyl-pyrolidon v nc.
125
126
* c im ca qu trnh ?
128
* Qu trnh oxi ho propylen: - Cht xc tc: CuO/SiO2 hoc Al2O3. hn hp ca cc oxit bismut, kali, coban, st, niken, thic telu, vonfram...cc axit molipdic hoc silicomolipdic. - Nhit : 300 350oC - p sut: 0,1 0,3 Mpa - T l mol nc/propylen khong 4/5 - T l oxi/propylen khong 2/1 - chuyn ho mt ln t 90 95% -Hiu sut acrolein l 80 90% mol.
129
* Qu trnh chuyn ho acrolein: - Xc tc trn c s hn hp ca cc oxit molipden v vanadi tm thm mt s hp cht ca vonfram, ng, crom, telu, asen.... - Nhit : 250 280oC - p sut: 0,1 0,2 Mpa - T l mol nc/acrolein khong 5/7 - T l oxi/acrolein khong 2/1. - chuyn ho mt ln t 95 97% - Hiu sut mol axit acrylic trn 90% tnh theo acrolein
130
* iu kin cng ngh: Xc tc c trng da trn c s oxit molipden. Cc thit b phn ng l h ng chm c dng mui nng chy tun hon gia cc ng tch nhit cho phn ng, m bo kim sot nhit hiu qu v tn dng nhit sn xut hi p sut thp. Xc tc c phn phi trn lp m cng ng u cng tt, m bo s ng nht v p sut, tc dng, chuyn ho... v v c tui th ca xc tc. Cc tc nhn phn ng di chuyn t trn xung di qua lp xc tc, pha trn lp xc tc c ph mt lp cht rn tr gia nhit cho nguyn liu.
131
90%TT
70oC
70oC 132
- Dehydro ho isopropanol, lng axeton c sn xut theo phng php ny chim 1/3 tng lng axeton sn xut trn th gii. - Oxi ho cumen to hydroperoxit sau phn tch thnh phenol v axeton. - Oxi ho trc tip hn hp propan v butan hay phn on naphta cho hn hp cc sn phm trong c axeton (cng ngh BPl chemicals). - ng oxi ho propylen v isobutan thnh propylen oxit v t-butyl ancol v thu axeton nh mt sn phm ph (cng ngh ARCO chemical). - Oxi ho isopropanol thnh axeton v hydroperoxit, cng ngh Shell. - Oxi ho trc tip propylen bng oxi khng kh di s c mt ca phc, cng 133 ngh ca Wacker/Hoechst.
3.6.1. Nguyn tc qu trnh Xc tc: paladi clorua v ng clorua, qu trnh chuyn ho tri qua cc giai on sau: To phc gia xc tc vi propylen: CH3-CH=CH2 + PdCl2 + 2 HCl [PdCl3.CH3-CH=CH2] - + Cl- + 2H+ Phc ny s b thu phn to thnh axeton v kim loi paladi: [PdCl3.CH3-CH=CH2] - + H2O Phn ng tng qut : CH3-CH=CH2 + PdCl2 + H2O CH3-CO-CH3 + Pd + 2 H+ +3 ClCH3-CO-CH3 + Pd + 2 HCl
Paladi kim loi phi c hon nguyn li dng ban u nh phn ng vi clorua ng. Pd + 2CuCl2 PdCl2 + 2 CuCl S kt hp ca hai qu trnh chuyn ho ny to nn giai on u tin trong cng ngh oxi ho propylen sn xut axeton: CH3-CH=CH2 + 2CuCl2 + H2O CH3-CO-CH3 + 2CuCl + 2 HCl Giai on th hai trong qu trnh l ti sinh clorua ng I nh khng kh hoc oxi nguyn cht: 134 2 CuCl + 2HCl + 1/2O2 2CuCl2 + H2O
PdCl2
* c im phn ng: - Tc phn ng t l thun vi s hnh thnh phc gia propylen v clorua paladi -Phn ng oxi ho propylen thc hin : + Nhit : 90 120C + p sut thp 0,9 1,2 Mpa + Xc tc c ti sinh trong cng iu kin. chuyn ho mt ln t 98 99% Hiu sut t 92 94% mol.
135
120oC 99,5%
50oC
Propylen
136
3.7.2.2. Sn xut acrylonitril bng phng php ammoxi ho propylen. * Nguyn tc qu trnh:
CH2=CH-CH3 + 3/2O2
CH2=CH-CH3 + O2 CH2=CH-CHO + NH3
Mt s phn ng ph:
-
CH2=CH-CN + 3H2O
Ho298 = - 515 kJ/mol
2 CH2=CH-CH3 + 3O2 + 3NH3 CH2=CH-CH3 + 3O2 + 3NH3 CH2=CH-CH3 + 3O2 2CH2=CH-CH3 + 9O2
* Cht xc
tc cho qu trnh:
H xc tc u tin: Bismut photpho molipdat H xc tc th hai: Antimo v uran (xc tc 21) H xc tc th ba: St v bismut phtpho molipdat tm Co, Ni v K (h xc tc 41). H xctc ny nng hiu sut ca qu trnh ln 10 35%. H xc tc th t ra i (xc tc 49) p ng yu cu v tnh bn c hc. Cng ngh hai giai on: - Trong giai on u: xc tc trn c s oxit ca selen v ng. - Trong giai on th hai: xc tc MoO3 v cc hp cht khc.
. Cng ngh mt giai on: xc tc oxit molipden c s dng cht xc tin NaOH hoc coban molipden v oxit telu kt hp vi oxit antimo v thic. . Ngy nay: h xc tc trn c s coban, st v molipden. . Mi nht l h xc tc tm antimon v st (k hiu NS733A hay xc tc 13)
139
* Cng ngh sn xut acrylonitril: Cng ngh thc hin trong pha kh. H thit b phn ng xc tc tng si: + u im:thun li cho qu trnh tn nhit cho phn ng, ng u ho nhit mi trng phn ng, gip cho vic kim sot nhit tt hn do lm tng hiu qu lm vic ca cht xc tc (cng ngh Sohio, Montedison/UOP, Nitto...). + Nhc im: bn c hc ca cht xc tc gim. H thit b thm xc tc c nh: + u im: ko di tnh bn c hc ca xc tc + Nhc im: gradien nhit ln, ph hu xc tc nhanh chng do di chuyn ca cc pha hot ng v s hao mn ca xc tc. - Vi thi gian lu 2 15 giy, tui th ca xc tc c th ko di t 1-3 nm, v c th di hn vi cc h xc tc tin tin.
140
* iu kin phn ng: V nguyn tc: Phn ng ammoxi ho propylen xy ra vi lng d amoniac v oxi so vi h s t lng. tinh khit ca nguyn liu u vo: + Propylen >90% KL + Amoniac: 99,5% KL. - Thnh phn nguyn liu cho cc cng ngh s dng cht xc tc khc nhau:
Xc tc Propylen Sohio Sohio PCUK/Distillers 1 1 1 Thnh phn Amoniac 1,5 2 1,05 1,2 1,1 1,2 Khng kh 10 20 10 15 12 - 15 Hi nc 24 141
Kinh nghim: Hiu sut acrylonitril tng theo t l NH3/propylen. Thc t t l NH3/propylen =1 hoc 0,8. Nhit phn ng trong khong 400 500oC p sut di 0,3 MPa. T l mol acrylonitril/axetonitril tng ln nhanh chng khi nhit trn 400oC v t cc i khong 470 480oC.
142
* Tin hnh phn ng: chuyn ho mt ln ca amoniac t trn 95% (trong cng ngh xc tc tng si) v xp x 85% (trong cng ngh thm xc tc c nh). chn lc, hay hiu sut to acrylonitril rt nhy vi cc loi xc tc v iu kin phn ng khc nhau Thi gian lu: trn 1 giy. Hiu sut qu trnh c th t n 72 75% mol i vi h xc tc tin tin nht, thc hin trong cc thit b xc tc tng si v gn 78% trong cc thit b thm xc tc c nh. Nhiu loi sn phm ph cng hnh thnh vi t l ln nh axetonitril, HCN... axetonitril thng c chuyn ho thnh acrylonitril theo phn ng s dng xc tc trn c s KBr mang trn cht mang nh sau:
CH3CN + CH4 + O2 + H 2O CH2=CH-CN + CO2 + CO + H2
Hydrocyanua c s dng cho qu trnh tng hp axit metacrylic, methionin... Tuy nhin, trong nhiu trng hp, trnh nhim v m bo an ton, HCN 143 c t b.
95%
145
45-50 a
60-65 a
50-60 a
40-45 a
Nc 146
25-30 a
* Qu trnh cng ngh sn xut isopren t propylen. Qu trnh sn xut isopren t propylen c tin hnh theo ba bc sau: (a) Qu trnh Dime ho:
2CH3-CH=CH2
CH2=C-CH2-CH2-CH3 CH3
H0289=96 kJ/mol
CH2=C-CH2-CH2-CH3 CH3
(c) Qu trnh cracking: CH3-C=CH-CH2-CH3 CH3
* iu kin tin hnh: Qu trnh dime ho: - Cht xc tc tripropyl nhm - Nhit 150 200oC - p sut 20 MPa. - Thi gian lu:15 pht - chn lc: 90-95% - chuyn ho mt ln t 60-95%. . Qu trnh isome ho: - cht xc tc: axit photphoric - Nhit 150-300oC - Thit b phn ng thm xc tc c nh. - chn lc phn t t 98 99% - chuyn ho mt ln 85%. . Qu trnh cracking: - Nhit 650-700oC - Cht khi mo gc t do (HBr hoc peroxit) v hi nc. - Thi gian lu:1/10 giy.
149
150
Ru bc hai
Metyletylxeton
Dung mi
C4H8
O2, XT HCHO, xt
Butadiol Butylrolacton
Nha
Polybutyltetraphtalat Axit fumaric Oxi ho Axit axetic Iso butan isobuten MTBE Axit maleic
151
Bng 4.1 . Nhit si ca cc cu t trong phn on C4 Hydrocacbon isobutan isobuten 1- buten Butadien n-butan trans-2-buten cis-2-buten Nhit si (oC) - 11,7 - 6,9 - 6,3 - 4,4 - 0,5 - 0,9 3,7
152
Butadien
n-C4H8 n-C4H10
154
* Dehydro ho buten c xc tc. A. iu kin vn hnh: Nguyn liu phn on C4 c x l t c nng buten thch hp(70-95%KL). Qu trnh dehydro ho buten xy ra theo phn ng sau:
CH2=CH-CH2-CH3 CH3-CH=CH-CH3 CH2=CH-CH=CH2 + H2
Ho298=124 kJ/mol
Sn xut butadien trong cng nghip: - Cht xc tc:Fe2O3/Cr2O3, Fe2O3/Cr2O3 , Ni v Ca photphat, Fe2O3/Bauxit - Nhit > 600oC. - p sut: 0,1-0,2 MPa - Hi nc.
155
Bng 4.2. iu kin vn hnh qu trnh dehydro ho buten sn xut butadien trn cc xc tc khc nhau: Xc tc
620 600 76 75 80 27 26 20 300 15 925 10 0,16 0,15
Shell 205 Fe2O3/Cr2O3 680 0,18 8/1 500 26-28 75-73 1-24 gi
iu kin Nhit (oC) p sut (MPa) Hi nc/buten (mol/mol) Th tch dng (h-1) chuyn ho mt ln (%) chn lc butadien (%) Thi gian ti sinh xc tc
Phillips 1490 Fe2O3/Bauxit 680 0,18 12/1 300-400 27-33 76-69 Khng
156
157
+ H2
CH2=CH-CH=CH2 + H2
- Nhit phn ng: 550 - 700oC. -p sut: < 0,1MPa - chuyn ho: 57,7% (phn ng u). 15,9% (phn ng th hai). - Cht xc tc: oxit nhm v crom.
158
- Thit b phn ng ng chm, lm vic lun phin. - Nguyn liu ban u cha 98% n-C4 c lm kh. - Qu trnh ti sinh cht xc tc thc hin p sut 0,7 MPa vi dng kh cha 2 - 3% oxi.
160
* Cng ngh catadien Hoydry (Air Products). - iu kin vn hnh: Nguyn liu: > 95% n-C4. Nhit : 600- 675oC. p sut:15 -70 kPa. Cht xc tc: nhm hot tnh cha 18-20%oxit crom. Th tch dng: 300 h-1. chuyn ho mt ln: 50 - 60%.
161
162
C4H8 + 1/2O2
C 4H 6 + H 2 O
Ho298= - 115 -130 kJ/mol (Tu thuc vo sn phm iso)
163
* iu kin vn hnh: Nhit phn ng: 400- 600oC. p sut: 0,15 MPa. Cht xc tc trn c s mui ca bismut molipdat v photphat c b sung thm mt s kim loi chuyn tip khc. T l oxi/buten = 1. T l hi nc/buten l 30- 50. chuyn ho mt ln t > 60%. chn lc butadien l 95%.
164
s cng ngh sn xut butadien bng qu trnh dehydro ho s dng tc nhn oxi.
165
* u im ?
166
H H C C H C H H
H C
H H C C H
H C H C H C H
H H C H C H
H C
4.3.2. Sn xut Cloropren (2-clo 1,3-butadien) CH2=CH - CCl = CH2 ts= 59,4oC, d204= 0,9585
(a) Qu trnh xy ra theo cc bc sau: Clo ho butadien:
CH2=CH-CH=CH2 Cl2 300oC ClCH2-CH=CH-CH2Cl CH2=CH-CHCl-CH2Cl
(b)
(c)
n v
% KL min % KL max ppm max ppm max ppm max ppm max
169
* iu kin vn hnh. A. Qu trnh clo ho: Thc hin trong pha kh. Nhit 250-350oC (thch hp nht l khong 300oC) p sut kh quyn. T l butadien/ clo: 3- 6/1.
Tc th tch dng: 1000 h-1. chn lc i vi butadien: 90%. chuyn ho mt ln: 15%.
170
B. Qu trnh isome ho: . Cht xc tc: CuCl trong dung mi hu c (nh picoline). Nhit : 105-125oC. p sut chn khng (20 kPa). Cht c ch (phenothiazine). chuyn ho mt ln i vi 1,4-diclo 2-buten l khong 80%. chn lc i vi 3,4-isome >75%.
171
C. Qu trnh dehydro ho: Nhit : 80 -110oC. p sut kh quyn. Dung dch NaOH (5- 15%). Cht c ch (axit picric). Cc sn phm ph: 1-iclobutadien, diclo 2-buten, polyme, natri clorua v cc mono clobuten (1-clo 1-buten, 2-clo 2- buten, 2-clo 1-buten). Thi gian lu l 1 - 3 gi (Nu qu trnh khng s dng cht xc tc). chn lc > 95%. chuyn ho mt ln gn 95%.
172
75oC 95oC
Butadien/clo=3-6/1
65 a, -60oC
173
174
5.1. Gii thiu chung 5.1.1. Ngun cung cp nguyn liu BTX
Cc ho than nhit cao. Reforming xc tc. Xng nhit phn ca qu trnh cracking cc phn on ca qu trnh lc du nh naphta, gas oil. Kh du m ho lng (ch yu l C3, C4). Cracking hi nc phn on naphta.
175
5,53 80,1
Nhit si
oC
Gii hn chy % th ntrong khng tch kh: Di 1,4 Trn 7,1 Nhit chp chy cc kn T trng hi Gii hn tip xc (ppm; gi)
oC
-11,1 2,77 5; 8
178
11 55 34
54 31 15
179
Hp phn
Nhit si (oC)
24 40 19 17
Chng ct
C8 thm
Kt tinh hoc Hp ph
o-xylen
181
Mt s qu trnh chuyn ha xylen trong hn hp C8 thm. * Isome ha (chuyn ha m-xylen thnh p-xylen):
CH3 H+ CH3 CH3
+
H H CH3
CH3
+
CH3 H CH3
+
CH3
CH3 H CH3
Chng ct C8 thm
Tch p-xylen
Isome ho
p-xylen o-xylen Hnh 5.3. S khi phn xng tch xylen vi giai on isome ho
CH3
+ H2
+CH4
2 C6H5CH3
C6H6 + C6H4(CH3)2
182
OH
* Cc phng php sn xut phenol: (a) Qu trnh sufonat ho benzen v sau thu phn to phenol. (b) Qu trnh oxiclo ho benzen trong pha kh. (c) Qu trnh oxiclo ho cyclohexan trong pha lng, sau dehydro ho c xc tc to phenol. (d) Qu trnh oxi ho cumen bng hydroperoxit to phenol v axeton (phng php cumen). (e) Qu trnh oxi ho toluen. (f) Axetoxyl ho benzen.
183
C6H5OH + HCl
Giai on u tin (qu trnh oxi clo ho ): . Nhit : 230 - 270oC. . Cht xc tc: trn c s mui ng clorua v st clorua c mang trn cht mang tr. . chuyn ho mt ln c gii hn trong khong 10 -15% mol. . chuyn ho tnh theo axit clohydric: 98 %.
184
- Giai on th hai: qu trnh tinh ch mono clorobenzen bng chng ct. - Giai on th ba (thu phn monoclobenzen): . Nhit 450 -500oC . T l hi nc/ monoclobenzen: 1/1 (tnh theo khi lng). . Cht xc tc tricanxi photphat hoc silicagel . chuyn ho ca qu trnh: 10 - 15%. . Hiu sut: 85 -95% mol. - Giai on cui cng: qu trnh tinh ch sn phm phenol bng phng php chit
185
. S cng ngh sn xut phenol bng qu trnh oxiclo ho benzen. Cng ngh Hooker/Raschig
Benzen
Monoclobenzen, nc
186
Mt s c im ca cng ngh ?
187
Qu trnh oxi ho cumen thnh hydroperoxit c thc hin bng hai phng php
* iu kin vn hnh: Nhit : 70-80oC. p sut thp (0,1-0,2 MPa). Thit b phn ng c cnh khuy Cht xc tc: axit sunfonic, nha trao i ion... (0,2-1% KL). Thi gian lu khong 20-30 pht Hn hp phn ng c pha long vi cc sn phm ca qu trnh phn ng nh axeton hoc phenol. chn lc sn phm phenol t 94-95% mol Mt s sn phm ph ca qu trnh:
189
190
* c im cng ngh: - u im ?
191
C6H6 + C2H4
- Nhit < 600oC
C6H5-C2H5
-Cht xc tc: axit Lewis nh AlCl3 (qu trnh pha lng) hoc zeolit (qu trnh pha kh) .
192
C6H5-CH2-CH3
-Nhit : 550 - 650oC
C6H5-CH=CH2 + H2
-p sut 0,1 - 0,3 Mpa (vi cng ngh c) v di 0,1 Mpa (vi cng ngh mi). - Cc h xc tc : cu t hot ng (Fe2O3), cht n nh (Cr2O3, MgO, Al2O3...), cht c ch to cc (K2O...), cht khi mo (CuO, V2O5, AgO...), cht kt dnh (canxi aluminat...). - T l hi nc/etylbenzen : 1-1,2 (vi iu kin ng nhit) v 1,6-2,5 (trong trng hp on nhit).
193
B. Qu trnh cng ngh. (a). Dehydro ho on nhit. Mt thit b phn ng n lm vic iu kin p sut 0,15 - 0,2 Mpa, chuyn ho t 40%. H thng hai thit b phn ng t ni tip nhau ti u t l chn lc v chuyn ho, lm vic p sut 0,15 - 0,2 Mpa, chuyn ho t 45 - 55%. H thng lm vic p sut thp, chuyn ho t trn 60%.
194
115oC 195
(b). Dehydro ho ng nhit. thit b phn ng loi ng chm u im: nhit nguyn liu u vo thp hn, t l hi nc/nguyn liu u thp hn so vi qu trnh on nhit. iu kin vn hnh v hiu sut trung bnh ca cng ngh nh sau: Nhit nguyn liu u vo: 580oC Nhit dng cht ti nhit: u vo: 750oC u ra: 630oC T l hi nc: 1,1- 1,2 chuyn ho mt ln: 60% chn lc: 92 - 94% mol.
196
197
5.4. Sn xut alkylbenzen mch thng (LAB) 5.4.1. Gii thiu v nguyn liu v sn phm LAB l sn phm ca qu trnh alkyl ho benzen, c s dng sn xut tc nhn ty ra phn hu sinh hc anion. Tc nhn alkyl ho c th l mono olefin C12-C14 mch thng hoc mono cloankan. V d phn ng alkyl ho benzen s dng tc nhn alkyl ho l -olefin mch thng:
198
5.4.2. Cng ngh sn xut LAB. Cng ngh sn xut LAB t nguyn liu ban u l benzen v ankan gm hai giai on: - Giai on 1: Dehydro ho n-parafin to mono olefin (-olefin). Qu trnh ny thc hin p sut thp. - Giai on 2: ankyl ho benzen bng tc nhn -olefin. Qu trnh ny s dng cht xc tc HF, phn ng thc hin trong pha lng nhit 40-70oC.
199
(5). Thit b phn ng ankyl ho (6), (7). Thit b chng ct (8). Tinh ch sn phm.
(2). Thit b tch lng/kh (3). Thit b chuyn ho diolefin (4). Thit b stripping
200
NH C=O
2 5
Caprolactam
201
5.5.1. Qu trnh sn xut caprolactam t toluen. 5.5.1.1. Giai on oxi ho toluen thnh axit benzoic.
CH3 + 3/2O2
-Nhit : 160 - 170oC - p sut: 0,8 - 1 MPa. - chuyn ho mt ln : 20 - 40%. - chn lc axit benzoic 93% mol.
COOH + H2O
COOH + 3 H2
COOH
(1). Thit b phn ng oxi ho. (2). Thp tch toluen. (3). Thit b phn ng hydro ho. (4). Thit b phn ng nitrosyl sunfat ho.
(5). Thit b ra sn phm bng nc. (6). Thit b trung ho sn phm. (7). Thit b chit sn phm lactam. (8). Thit b tinh ch sn phm.
203
ppm max ppm max ppm max ppm max 1g/20g 25oC
* ng dng chnh : - Dng sn xut diankyl phtalat lm cht ho do cho cc polyme tng hp (nh PVC) thng qua phn ng vi cc ancol
C C O O O + C8H17OH CO2C8H17 CO2C8H17 + H2O
- Sn xut polyeste khng bo ho, ng dng trong cng ngh to si thu tinh.
CH3 OC O
- Sn xut nha ankyl.
CO O
OCH2CHO
OCCH= CHCO O O
205
O C C O O + 3H2O
Ho298= - 1780 kJ/mol.
206
207
Sn xut dimetyl terephtalat t p-xylen bng qu trnh oxi ho v este ho. Cng ngh Witten
250oC
DTP
20 a
209
5.7.2.2. Cng ngh Amoco: A. Nguyn tc: p-Xylen c oxi ho trong dung dch axit axetic bng oxi khng kh: - Nhit khong 175 - 230oC. - p sut 1,5 - 3 MPa. - H xc tc gm axetat coban v mangan. - Cht khi mo cha brom (NaBr). Phn ng tng ca qu trnh nh sau:
211
Kh tng hp
212
Tng hp glycol
213
6.3. Sn xut kh tng hp bng phng php oxi ha khng hon ton.
* Nhit ng hc v ng hc ca phn ng. Ho298 = -519kJ/mol CH4 + 3/2O2 CO + 2H2O Phn ng chy: Phn ng chuyn ha ca CO: Xy ra do s c mt ca nc trong qu trnh chy v hi nc c a vo.
CO + H2O
Phn ng phn hy hydrocacbon:
CO2 + H2
C(K) + 2H2
CH4
CO2 + C C + H2O
CH4 + 1/2O2 * Khi nguyn liu l cc HC nng hn: CnHm + (2n+m)/4O2
2CO CO + 2H2
CO + 2H2
214
nCO + m/2H2O
6.3.1. Cng ngh sn xut kh tng hp bng phng php oxi ha khng hon ton
215
216
Nguyn liu: Kh t nhin. Phn on ca du m (Naphta, FO, VR...) ng hc v nhit ng hc ca phn ng: Qu trnh reforming hi nc nguyn liu kh t nhin:
CH4 + H2O
CO + H2O
CO + 3H2
CO2 + H2
CnH2n+2 + nH2O
CO + 3H2
nCO + (2n+1)H2O
CH4 + H2O
CO + H2O
CO2 + H2
218
Metan LPG Naphta H2O Fuel oil Cn chn khng Oxi ha chn lc Asphal Chng ct Than Khng kh Sinh khi PX Lu hunh Hp th H2S H2O Loi lu hunh Reforming hi nc
CO2
219
H2
CH4 + 3/2O2
CO + 2H2O
-Phn ng phn hu hydrocacbon: Ph Ho Ho298= +74 kJ/mol n 298 C(kh) + 2H CH 4 2 ng = ca * Qu trnh reforming hi nc: CO 41 vi CH4 + H2O CO + 3H2 Ho298= 206 kJ/mol kJ hi - Mt s phn /m c th xy ra trong qu trnh reforming hi nc: ng n COc: H ol + C+H O
CO + H2O CO2 + H2
2 CO CH4
CO + H2O
C + CO2 C + 2 H2
CO2 + H2
Ho
- 41 kJ/mol
metylamin
C) = - p sut: 20-25 MPa. 109 - Cht xc tc: Fe3O4 + Al2O3+K2O, SiO2, MgO, CaO. kJ/ mol -Nguyn liu khng cha hp cht lu hunh, asen, phospho, clo, hm lng hp cht cha N2
oxi thp (O2, CO2<1ppm; CO, H2O, CO, CO2< 2ppm)
221
222
223
224
Ho198= -151kJ/mol
225
* iu kin vn hnh: Phn ng tng hp amoni cacbamat: Nhit : 170-210oC. p sut: 12-30 MPa (15 MPa). NH3/CO2= 4- 6. chuyn ho: 75- 80% theo CO2.
. Phn ng phn hu amoni cacbamat: Nhit : 160 200oC. p sut: 0,1- 0,2 MPa
226
Sn xut cng nghip Trong cng nghip, Ur c sn xut bng hai cng ngh chnh: Cng ngh lin tc:
-Nhit phn ng: 180 190oC. -p sut: 24 MPa. -Phn hu amoni cacbamat 160oC, 0,1-0,2 MPa Cng ngh dng i lu Cng ngh tun hon mt phn NH3:
Cng ngh tun hon ton b: -Nhit : 200oC. -p sut: 20-21 MPa
Loi CO2
Loi NH3
228
229
230
231
* ng dng: -Dung mi cng nghip - Nguyn liu th sn xut axit axetic, dimetylmetaphtalat, formaldehyt, MTBE... - Cht chng to hydrate. - Hp cht chng ng cho xng du. - Lm nhin liu lng. * Nguyn l ca phn ng: - Qu trnh tng hp metanol c thc hin thng qua hai phn ng chnh sau:
C C
O O
2
+ +
2 H 3 H
2 2
3 3
O O
H H + H
2
C H
CO + 3H2
CO2 + H2
2CH3OH
CH4 + H2O
CO + H2O
CH3 -O -CH3 + H2O Dimetyl ete
= 9 4
233
(1). Thit b loi lu hunh. (2). Thit b bo ha. (3). Thit b tun hon. (4). Thit b phn ng.
S cng ngh sn xut Metanol . (5). Thit b trao i nhit v tch. (6). Thp chng ct thu hi sn phm nh. (7). Thp loi nc. 234
6.5. Sn xut Formaldehyt Formaldehyt (HCHO): ts=- 19oC, d204= 0,815. Formalhehyt thng c tn cha di dng dung dch Formalin (cha 37-60% formaldehyt) vi s c mt ca metanol trnh hin tng t polyme ha. Phng php sn xut Formaldehyt: - Oxi ha trc tip hydrocacbon (qu trnh i t kh tng hp). - Oxi ha metanol. Phng php oxi ha metanol: - Phn ng chnh:
CH3OH + 1/2 O2
HCHO + H2O
235
S cng ngh sn xut formaldehyt . (1). Bm. (2). Thit b trao i nhit. (3). Thit b phn ng. (4). Thit b to hi nc. 5). Thp hp th. (6), (7). Thit b lm mt. (8). L t. (9). Thit b thu hi nhit. (10). Thit b bay hi metanol. (11). H thng un si nc nguyn liu.
236