GII THIEU VE TAI LIEU

Ti liu bn ang xem c download t website

WWW.AGRIVIET.COM

WWW.MAUTHOIGIAN.ORG







Agriviet.com l website chuyn v nng nghip ni lin kt mi thnh vin
hot ng trong lnh vc nng nghip, chng ti thng xuyn tng hp ti liu v tt c
cc lnh vc c lin quan n nng nghip chia s cng tt c mi ngi. Nu ti liu
bn cn khng tm thy trong website xin vui lng gi yu cu v ban bin tp website
chng ti c gng b sung trong thi gian sm nht.
Chng ti xin chn thnh cm n cc bn thnh vin gi ti liu v cho chng ti.
Thay li cm n n tc gi bng cch chia s li nhng ti liu m bn ang c cng
mi ngi. Bn c th trc tip gi ti liu ca bn ln website hoc gi v cho chng ti
theo a ch email Webmaster@Agriviet.Com

Lu : Mi ti liu, hnh nh bn download t website u thuc bn quyn ca tc gi,
do chng ti khng chu trch nhim v bt k kha cnh no c lin quan n ni
dung ca tp ti liu ny. Xin vui lng ghi r ngun gc Agriviet.Com nu bn pht
hnh li thng tin t website trnh nhng rc ri v sau.
Mt s ti liu do thnh vin gi v cho chng ti khng ghi r ngun gc tc gi,
mt s ti liu c th c ni dung khng chnh xc so vi bn ti liu gc, v vy nu bn
l tc gi ca tp ti liu ny hy lin h ngay vi chng ti nu c mt trong cc yu cu
sau :

Xa b tt c ti liu ca bn ti website Agriviet.com.
Thm thng tin v tc gi vo ti liu
Cp nht mi ni dung ti liu

www.agriviet.com


|~ |~| :: ||-: \ ~|

PHAN I: GII THIEU

Trong nhng nam gan ay vi chnh sach m rong au t ve moi mat cua Nha
nc, i song vat chat va tinh than cua ngi dan ngay cang c cai thien va nang
cao. Song song vi nhu cau ve vat chat th nhu cau tinh than ac biet khong the thieu
c. T lau con ngi a thch trong hoa, cay canh va e trang tr cho ep, va e
giai tr tinh than. Moi ngi thch trong mot loai hoa khac nhau, viec la chon loai hoa
nao thng tuy thuoc vao ieu kien kh hau cua vung o, ve ep cua hoa, cung nh la
hoa o co de trong va cham soc hay khong. Hoa lan c nhieu ngi a thch, bi le
hoa lan co cau truc kieu k va phc tap, nhat la bo phan moi co nhng net cham tro rat
tinh vi, lai rat phu hp vi ieu kien kh hau cua Viet Nam, de cham soc va moi ngi
co the chon loai hoa lan mnh thch tuy theo tui tien cua mnh ma van thoa man c
thu vui tao nha.
Phong lan nc ta rat phong phu va a dang, co nhieu giong khac nhau nh:
Cattleya, Phalaenopsis, Oncidium, Mokara, Vanda, Dendrobium chung eu cho hoa
rat ep va mang nhieu mau sac khac nhau. No co the dung e trang tr, trng bay, lam
ep, dung trong cac buoi le hay ngi ta co the ban hoa cat canh-kinh doanh. Trong
so o co le Dendrobium la giong ac sac nhat t mau sac, dang hoa cho en giong loai.
Mac khac, Dendrobium cung rat de trong, rat sieng hoa va lau tan. Do o no rat c
a chuong va c trong pho bien nhat nc ta hien nay nham phuc vu cho nhu cau
cuoc song.
Cac nha trong lan khong ngng tm kiem cac giong lan mi e thoa man s
hieu k cua mnh hoac co the em ban. Co hai cach e co c giong lan mi. Mot la,
su tap nhng giong lan hoang dai trong rng em ve thuan hoa, tao cac ieu kien
nhan tao giong t nhien e cay lan co the ra hoa. Phng phap nay gap nhieu rui ro do
ieu kien moi trng khong thuan li cho cay lan phat trien. Hai la, tao ra nhng giong
lan lai mi, cay lan lai se mang nhng ac tnh tot vt troi cua ca bo me, co the thoa
man c nhu cau cua ngi thng thc lan. Tuy nhien khi hai cay lan lai vi nhau
at ket qua va tao trai can phai ket hp vi phng phap gieo hat trong ong nghiem e
hat lan co the nay mam de dang. Co nh vay mi co the kiem tra ket qua cua viec lai
hai cay lan.
Xuat phat t nhu cau thc tien, trong pham vi e tai nay chung toi tien hanh
nghien cu:
Nhan giong lan Dendrobium bang phng phap gieo hat in-vitro.
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 1
|~ |~| :: ||-: | .|~| :~ -|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 2

PHAN II: TONG QUAN TAI LIEU

I. Gii thieu ho lan:
1.1 ac iem chung:
Cac ho lan c anh gia la mot trong nhng loai hoa cao cap trong vng quoc
thao moc, bao gom hn 25.000 ngan loai khac nhau, cung vi nhng loai mi c
kham pha va mo ta theo tng nam. Do bi chung c phan bo vung rong ln, trai
dai t ng xch ao cho en Bac cc, t ong bang cho en cac vung nui bang
tuyet, cac loai lan rat khac biet nhau: Lan at (phat trien moc trong at khang
nc); thc vat bieu sinh hoac thc vat phu sinh (phat trien pha tren mat at hoac
song bam tren cac loai thao moc khac, thu hut chat dinh dng va nc t moi
trng xung quanh); thc vat phat trien tren mat a hoac ngay ca di mat at
(phat trien di be mat cua moi trng cay trong).
Nhng nha sang lap nganh Lan hoc ang ke la triet gia ngi Hy Lap
Theophrastus (372-287 trc Cong nguyen) va sau nay la nha thc vat hoc ngi
Thuy ien Linnaeus (1707-1778). Chnh Theophrastus la ngi au tien s dung t
Hy Lap Orchis e ch nhom Lan [4].
1.2 ac iem hnh thai:
1.2.1 C quan dinh dng:
Gia hanh (than gia): ch xuat hien tren cac loai lan a than. Gia hanh la
bo phan rat can thiet cho s sinh trng va phat trien cua lan. Gia hanh
tuy la than nhng lai cha diep luc, ay la bo phan d tr nhieu chat
dinh dng rat can thiet cho s phat trien cua gia hanh mi. Gia hanh
cung la c quan d tr nc[11].
Than: Than vay gia co nhieu hnh dang khac nhau tuy theo giong lan.
Tren than co ot, tren moi ot moc mot nhanh la hoac la bao. Than la c
quan d tr nc va chat dinh dng, mam hoa va mam la eu moc t
phan goc cua bo phan than re[12]. Ch co cac loai n than va mot so
loai cua giong Dendrobium va Epidendrum va co gia hanh, va co than.
Cac loai lan co than thng khong co c quan d tr nc va chat dinh
dng[11].
La: la c quan dinh dng cua hoa lan, la xng che tao chat dinh dng
bang quang hp. Phien la thng co hnh li kiem dai, so lng va hnh
dang la khac nhau tuy chung loai lan khac nhau [12]. La co the moc oi
xng qua gan chnh hay khong, la sat nhau goc hay xep cach co be up
len nhau, chia ot eu an, co khi thoai hoa thanh vay hay phnh len,
mong nc, hnh dang rat khac nhau [11].
Can hanh (than-re): ch gap lan a than. Can hanh la ni cau tao cac
c quan dinh dng mi, tren can hanh co nhieu mat song, chet hoac
|~ |~| :: ||-: | .|~| :~ -|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 3
hu nien. Mat la ni hnh thanh cu ng mang rat nhieu re e nuoi song
cay lan [11].
Re: lan a than, re thng c hnh thanh t can hanh. cac loai n
than th re moc thang t than va thng xen ke vi la. Re tren khong cua
cac loai lan phu sinh co mot truc chnh bao quanh bi mo khong chat,
giong bot bien bao quanh goi la mac. Mac co the hap thu hi nc cua
khong kh, cung nh tch tr nc ma va sng ong [11].
1.2.2 C quan sinh san:
Hoa: tap hp thanh cum hoa chum hay bong. Hoa lng tnh, oi xng
hai ben. Bao hoa dang canh, ri nhau, xep thanh 2 vong: 3 manh vong
ngoai (ai hoa) va 2 manh vong trong (canh hoa) be hn manh th 3
vong trong. Manh nay co hnh dang va mau sac khac han, goi la canh
moi [13].
Qua: khi kho, m thanh 3-6 manh. Hat rat nho va nhieu, thng khong
co noi nhu. Do nhe nen hat de phat tan nh gio. nhieu loai, trong qua
co nhng long hut nc dung e ban hat i. Phoi trong hat phat trien yeu,
khong phan hoa thanh c quan. Hat muon nay mam can co nam cong
sinh [13].
1.3 ac iem ve phan loai.
Orchidaceae la mot ho rat ln thuoc lp n t diep, phan bo khap ni tren the
gii [16].
vung on i, ta gap nhieu loai song at nh a lan; mot so loai hoai
sinh khong diep luc va song nh vao chat muc nat trong at; co loai
Uc Chau co the song ngam di at nh nam.
vung nhiet i, ta se gap nhieu loai phu sinh song tren cay khac nh
Cattleya, Oncidium, Laelia tap trung nhieu vung Trung My; ong
Nam A ac sac nhat la Dendrobium va con co Cypripedium,
Phalaenopsis, Cymbidium co nguon goc Indonesia.
Mot so loai lan song tren a nh thach lan.
Cay lan co the chia lam hai nhom [11]:
Nhom n than: ay la nhom ch tang trng ve chieu cao lam cay dai
ra mai. Nhom n than chia lam hai nhom phu:
- Nhom phu la moc oi (Sarcanthinae): nhom nay la c xep
thanh 2 hang moc oi nhau, la tren mot hang xen ke vi la cua
hang kia. Gom cac giong nh: Vanda, Aerides, Phalaenopsis
- Nhom phu la dep thang hay tron (Campylocentrinae):
Papilionanthe, Luisia
Nhom a than: ay la nhom gom nhng cay tang trng lien tuc. Can c
vao cach ra hoa nhom nay chia thanh 2 nhom phu:
|~ |~| :: ||-: | .|~| :~ -|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 4
- Nhom ra hoa pha tren nh: Cymbidium, Dendrobium, Oncidium
- Nhom ra hoa nh: Cattleya, Laelia, Epidendrum
Ngoai ra con co mot so giong mang tnh chat trung gian nh:
Centropetatum, Phachyphllum, Dichaea

Hnh 2.1: Cau tao c quan sinh san.
a. Cau tao hoa chi tiet.
b. Qua lan chn.


Hnh 2.2: Mot so giong hoa ep cua ho Orchidaceae.

|~ |~| :: ||-: | .|~| :~ -|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 5
II. Gii thieu ve Dendrobium.
2.1 Nguon goc va s phan bo:
Giong lan nay c at ten vao nam 1799. Ch Dendrobium co nguon goc cua
ch Hy Lap. Dendro co ngha la cay go, cay ln; bio la song, v tat ca cac loai cua
Dendrobium eu la phu sinh song bam tren cay go [16].
Dendrobium rat phong phu ve chung loai, nay ln th nh cua ho Lan vi
khoang 1.600 loai phan bo tren cac vung thuoc chau A nhiet i, tap trung nhieu
nhat ong Nam A va Uc chau [16].
ieu kien sinh thai cua Dendrobium cung rat a dang co nhieu loai ch moc va
ra hoa vung lanh, co loai vung nong, co loai trung gian, va cung co loai thch
nghi vi bat c ieu kien kh hau nao [11].
2.2 V tr phan loai:
Lan Dendrobium thuoc:
- Nganh : Angiospermatophyta
- Lp : Liliopsida (Monocotyledones)
- Lp phu : Liliidae
- Bo : Orchidales
- Ho : Orchidaceae
- Giong : Dendrobium sp.


Hnh 2.3: Tong quan ve lan Dendrobium.
|~ |~| :: ||-: | .|~| :~ -|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 6
2.3 ac iem ve hnh thai.
Dendrobium la loai a than vi nhieu gia hanh, cac gia hanh thng mang mot
than vi nhieu la moc xen ke, tren than co rat nhieu mat ngu. Can hanh vi khoang
cach gia cac mat ngan hn Cattleya. Hoa co the moc t than thanh tng chum hay
tng hoa co oc [11]. Hoa co mau trang, vang en tm. Thng la ai sau nam mot
mnh, 2 la ai ben dai ra dnh lai vi nhau mep di va dnh vao ay cua tru tao
thanh mot phan di chan cua tru pha di goi la cam. Moi gan vao cam, oi khi
keo dai ve pha sau tao thanh ca, moc hay tui. Moi nguyen hay co thuy, gai, soc
co long hay khong. 2 canh hoa ben giong nh 2 la ai. Tru thap. Phan c cua nh
tru co nap ay, nap gan vao tru nh 1 ch ngan ve phai sau. 4 khoi phan nho dnh
lai vi nhau tng cap, khong v, khong got.
Dendrobium c chia ra lam 2 nhom theo dang than cua chung:
- Dang thong hay Nobile la dang than mem thng vung hi lanh nh
a Lat.
- Dang ng hay Phalaenopsis la dang than cng thng song vung co
kh hau nong hn.
Ca Dendrobium nobile va Dendrobium phalaenopsis eu co chung ac iem
trong viec tao lap cac gia hanh mi va trong s biet hoa choi s khi nach la doc
theo gia hanh; nhng chung lai rat khac biet trong viec trong viec tao lap choi hoa.
- Dendrobium nobile ra hoa t choi s khi cua gia hanh a trng
thanh. Nh Long tu, Gia hac chung ch ra hoa vi gia hanh a rung het
la.
- Dendrobium phalaenopsis th hoa moc gia hanh cu lan gia hanh mi.
gia hanh mi, choi non nhat gan ngon la choi au tien phat trien
thanh voi hoa.
Hnh dang cua Dendrobium cung rat bien thien:
- Nhom co gia hanh rat dai va mang la doc theo chieu dai cua gia hanh ay,
thng rung het la khi ra hoa nh Long tu (Dendrobium primulinum), Y
thao (Dendrobium gratio sissimum)
- Nhom gia hanh to ngan , tan cung thng co 2-3 la dai, ben, khong rung.
Phat hoa tap trung phan nay tao thanh chum ng hay thong nh:
Thuy tien trang (Dendrobium farmeri), Thuy tien vang (Dendrobium
thyrisflorum), Vay ca (Dendrobium lindleyi)
- Nhom ca gia hanh rat manh mai, dai hay ngan, co la doc theo chieu dai
cua chung, dai ben khong rung. Hoa thng co oc nach nh Hng
duyen (Dendrobium revolutum)
Ngoai ra con co mot so loai Dendrobium khac cung thng c trong:
- Kim iep (Dendrobium chysotosum var delacuorii): Hoa vang ti, moi
vang di trung tam am.
|~ |~| :: ||-: | .|~| :~ -|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 7
- Nhat iem hong (Dendrobium dracoins): Hoa trang bong nh sap vi
moi soc o ay.
- Thach hoc (Dendrobium crumenatum): Hoa trang, moi co bt vang, thm
nhng mau tan, t hoa nhng n ro cung luc.
- Gia hac (Dendrobium anosmum, Dendrobium superbum): Hoa mau
hng, co hai bt am mau trang hay tuyen. Rat thm [16].
2.4 Cac ieu kien c ban e nuoi trong lan Dendrobium sp.:
2.4.1 Nhiet o.
Nhiet o tac ong cay lan qua con ng quang tong hp, cng o quang
hp gia tang theo nhiet o, thng nhiet o tang 10% th toc o quang hp tang len
gap oi. Nhiet o con anh hng en s ra hoa mot so loai lan nh lan Bach cau
Dendrobium crumenatum oi hoi giam nhiet o khoang 5-6
0
C trong vai giay th 9
ngay sau chung se n hoa ong loat. 18,5
0
Dendrobium nobile ch tang trng ma
khong ra hoa nhng chung se ra hoa khi nhiet o ha xuong 13
0
C hay thap hn [16].
Can c vao nhu cau nhiet o, co the tam chia Dendrobium thanh hai nhom
chnh:
- Nhom a lanh sinh trng va phat trien tot nhiet o ly tng la 15
0
C,
gom cac giong c lay t cac vung cao nguyen o cao tren 1.000m.
cac loai nay neu c trong nhiet o cao hn hoac bang 25
0
C, th cay
van song, th cay van song nhng hiem khi ra hoa.
- Nhom a nong, nhiet o thch hp cho cac loai cua nhom nay la 25
0
C,
gom a so cac giong Dendrobium vung nhiet i, va cac loai cua giong
Dendrobium lai hien ang trong tai thanh pho Ho Ch Minh va cac tnh
pha Nam
- Ngoai ra, con co mot nhom Dendrobium trung gian co the song ca
vung lanh va vung nong, nhng vung lanh cay sinh trng va ra hoa
nhieu hn nh Dendrobium primulinum, Dendrobium farmeri nhiet o ly
tng cua cac loai nay la 20
0
C [11].
2.4.2 Am o.
Cac cay lan, nhat la phong lan, song bam tren cac cay cao, chung lay nc t
cac tran ma, t hi nc trong khong kh. Chnh am o quyet nh s hien die n
cua cac loai phong lan [16].
Thong thng am o tng oi toi thieu 70% thch hp cho s tang trng cua
nhieu loai. Tuy nhien am o ly tng van la am o cua vung ban x ma loai lan o
c tm thay.
Dendrobium cung nh a so cac giong lan khac ch phat trien tot trong khong
kh am va thoang. Am o tng oi can thiet la 40-70%. Cau tao gia the qua am va
ung th bo re se b thoi va bieu hien la cay con keiki moc ra t phan ngon cua than
[11].
|~ |~| :: ||-: | .|~| :~ -|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 8
2.4.3 Anh sang.
Anh sang la ieu kien can thiet cho s sinh trng va phat trien cua cay lan
thong qua qua trnh quang hp. ay la yeu to quyet nh s tro hoa cua lan [16].
Dendrobium la giong a sang, co the trong trong ieu kien anh sang trc tiep
hay khuech tan. Anh sang hu hieu cho giong Dendrobium la 70%.
Neu tha anh sang, cay se b vang la, gia hanh b teo lai, cay xau i nhng cay
se thch nghi dan, van ra hoa nhieu va ep. Neu thieu anh sang, cay se b thoai
hoa ro ret, cay eo uot va so lng hoa se t i [11].
2.4.4 Nhu cau phan bon.
Dendrobium than ng oi hoi dinh dng cao, chung can rat nhieu phan bon
va co the dung nhieu dang phan bon khac nhau. Con cac loai Dendrobium than
thong hap thu phan cham nen phai dung nong o that loang.
Cac loai phan hu c nh: phan heo, banh dau kho, phan tom ca, phan trau bo
kho co the dung rat tot bang cach pha loang vi nc roi ti, hoac vo chat tng
vien at tren be mat gia the, re lan se hap thu dan dan cac dng chat c phong
thch qua qua trnh ti nc.
Cac loai phan vo c c dung thng co cong thc 30-10-10 dung 3 lan/tuan
vi nong o 1 muong ca phe/4lt. Trong suot mua tang trng, ta bon phan 10-20-
30 lam 2 lan/tuan e tao mot sc chu ng cho cay trc khi bc vao mua ngh.
Trong mua tang trng neu cay co nu hoa, ta thay phan 30-10-10 bang phan 10-20-
20 vi chu ky bon nh tren cho en khi hoa tan.
Trong mua ngh hoan toan khong bon phan cho Dendrobium, hay ung hn
giam va khong bon phan cho Dendrobium khi cay hoan tat thi k tang trng hang
nam cua no.
Khong nen dung cac loai phan rieng re, thng phan bon c dung dang hon
hp va bo sung them cac chat phu gia la cac sinh to va cac nguyen to vi lng.
2.4.5 Sau benh va cac van e khac.
V lan Dendrobium can c bon nhieu loai phan hu c khac nhau va moi
trng s da se muc nat sau mot thi gian ngan c trong. ay la 2 nguyen nhan
gay ra nhieu sau benh hai.
Mot loai rep dnh mau vang, kch thc rat be thng xuat hien tren be mat la.
Loai nay gay tac hai tren cay qua viec hut nha.
oi vi cac loai con trung can pha Dendrobium th loai tr chung tng oi de
dang bang Serpa, Bassa, nong o 1/500.
Mac du Dendrobium la cay khang benh rat manh, tuy nhien cay van b nam va
virus tan cong neu ieu kien ve sinh qua kem. Nguy hiem nhat la benh kho than
gan goc gia hanh do mot loai virus tham nhap lam cho cac gia hanh b kho va chet.
Co the nga benh bang cach na thang xt Topsil, Zineb, Benomyl vi nong o
1/400 [11].
|~ |~| :: ||-: | .|~| :~ -|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 9


Hnh 2.4: Mot so dang hoa ep cua giong Dendrobium.



|~ |~| :: ||-: | .|~| :~ -|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 10
III. Cac phng phap nhan giong.
3.1 Nhan giong ngoai thien nhien.
3.1.1 Nhan giong vo tnh.
a. Tach bui: ay la phng phap a c cac nghe nhan s dung oi
vi cac giong lan a than nh Cattleya, Dendrobium, Cymbidium,
Paphiopelium Cattleya, Dendrobium, va nhng giong tng t:
moi goc cua gia hanh thng co t nhat mot mat ngu nen co the tach
moi hanh gia thanh mot n v e trong.
b. Chiet canh: Dendrobium thng tao ra cay con tren gia hanh
(Keiki) mot cach t nhien. Khi cac cay con nay kha manh, co re tot,
co the tach ra khoi gia hanh e trong.
3.1.2 Nhan giong hu tnh.
a. S thu phan: Trong thien nhien s thu phan lan do con trung thc
hien. Cau truc cua hoa lan la hoan toan e thch ng cho s thu phan
ay.
Co hai phng phap thu phan:
- S t thu phan: Khi phan hoa cua bong hoa nay c ri vao
nuom cua chnh hoa ay. ieu nay hiem khi xay ra trong t
nhien hoa lan v cau truc cua bo phan sinh duc c va cai
hoa lan.
- S thu phan cheo: Khi phan hoa hoa nay c e vao nuom
cua hoa khac cua cung cay hay cung loai (thng xay ra trong
thien nhien do con trung thc hien), hoac khac loai, khac giong
(thng do con ngi thc hien).
b. Qua lan: Neu s thu phan co ket qua, th co the ngay trong ngay hay
sang ngay hom sau, cac phien hoa xu lai nhng khong rung. Va e
tranh s thu phan khac do con trung ngi ta dung bao nilong trum
hoa lai, nhng khong buoc kn mieng v ham hi se lam h trai.
Sau khi thu phan, bau noan t t trng phu to ra thanh trai. Moi trai
co the cha hang ngan hay en ca trieu hot. Khi tra t mau xanh luc
chuyen sang mau vang luc th nen hai trai.
c. Gieo hat:
Trong thien nhien muon hat lan nay mam th hat lan phai c
nhiem mot loai nam k sinh. Ngi ta a kham pha ra mot so loai
nam giup nay mam hat lan, moi loai ch giup nay mam mot so
giong lan ma thoi.
- Rhizoctonia repens giup nay mam Cattleya, Laelia,
Angraecum, Cypripedium (Paphiopedilum).
Download http://Agriviet.Com
|~ |~| :: ||-: | .|~| :~ -|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 11
- Rhizoctonia mucoroides giup nay mam Vanda, Phalaenopsis.
- Rhizoctonia lanugiosa giup cho hot nay mam Oncidium,
Odontoglossum va Miltonoa [16].
3.2 Nhan giong trong phong th nghiem.
Trong phong th nghiem lan Dendrobium c chung toi nhan giong bang
phng phap gieo hat in-vitro. Trong thien nhien, v hot lan qua nho, khong cha
chat d tr va ch co mot phoi cha phan hoa, nen khong the phat trien theo mot
phng cach bnh thng c va v vay ma viec cho hot lan nay mam va phat
trien thanh cay lan trng thanh la van e kho khan. Ngi trong lan a tm nhieu
cach gieo hat nhng khong thanh cong. Nam 1922, Knudson My, thanh cong
trong viec thay the nam bang ng moi trng thach e gieo hat [16]. Phng
phap nay co nhieu u iem nh:
- Ket hp vi ky thuat lai giong tao ra nhieu giong lan mi
cung cap cho th trng.
- Giup bao ton cac loai lan quy, va nhan nhanh so lng giup
cho cong tac bao ton.
IV. S lc ve ky thuat nuoi cay mo thc vat.
Nhan giong in vitro hay nuoi cay mo eu la thuat ng mo ta cac phng thc
nuoi cay cac bo phan thc vat trong ong nghiem co cha moi trng xac nh
ieu kien vo trung [5]. Ky thuat in vitro da tren nguyen ly la te bao thc vat co
tnh toan the, ngha la t mot mo, mot c quan hoac mot te bao cua bat ky bo phan
nao cua cay eu co the phat trien thanh mot cay hoan chnh neu c nuoi trong
moi trng thch hp [6].
4.1 ieu kien nuoi cay te bao thc vat.
a. Yeu cau c ban nhat cua phong nuoi cay mo la phai am bao vo
trung. Khai niem vo trung nay bao gom vo trung moi trng nuoi cay
va ca s bao am sao cho mau nuoi cay c hoan toan vo trung.
b. Cac yeu cau c ban cua ky thuat nuoi cay mo te bao thc vat:
- Khi thiet lap phong nuoi cay mo thc vat phai am bao c
tnh lien tuc thuan li cho cac thao tac, cac giai oan trong
suot qua trnh nuoi cay mo.
- am bao c ve sinh (tnh vo trung) cua san pham cuoi
cung.
- Chuan b moi trng ung cach, chon ung moi trng cho
tng loai thc vat va tng giai oan nuoi cay.
- Chon va x ly mo thch hp trc khi cay [7].
Download http://Agriviet.Com
|~ |~| :: ||-: | .|~| :~ -|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 12
c. Cac thanh phan c ban cua moi trng nuoi cay bao gom: nc,
muoi khoang (a lng va vi lng), nguon cacbon, vitamin, chat
ieu hoa sinh trng, agar (oi vi moi trng ran) [14].
- Nc: nc dung trong moi trng nuoi cay la nc cat, hoac
nc kh ion, tot nhat la nc cat hai lan t cac may cat nc
hoan toan bang thuy tinh.
- ng: tao nguon cacbon giup mo tong hp nen cacbohydrat
cho cay ma khong phai do quanh hp cua mo cay tao nen;
ng s dung pho bien la saccarose (1-6%
w
/
v
), glucose (2%

w
/
v
).
- Cac muoi khoang a lng: nuo i cay mo thc vat oi hoi mot
lng nhat nh cac nguyen to a lng nh N, P, K, Ca, Mg,
S, Fe,
- Cac muoi khoang vi lng co vai tro quan trong trong i
song thc vat. Chung tham gia vao cac qua trnh sinh hoa
trong te bao, tham gia vao trung tam hoat tnh cua enzyme va
vitamin, tang tnh chong chu cua thc vat vi cac ieu kien
moi trng bat li. Cac vi lng thong dung la Mn, B, Zn, Cu,
Co, I, nong o s dung trong moi trng rat thap.
- Vitamins: chu yeu myo-inositol, acid nicotinic, puridoxin HCl
(B
6
), thiamin HCl (B
1
)Cac vitamin de b hong do nhiem tao
nen can gi t
0
< 0
0
C [9].
- Chat ieu hoa tang trng: tuy theo tng muc ch nuoi cay
co the chon cac nong o va to hp cac nong o va to hp cac
chat ieu hoa sinh trng phu hp. Cac chat ieu hoa sinh
trng thng dung la IAA, NAA, 2,4D, Kinetin, BAP,
IBA[14]
- Agar(oi vi moi trng ac): la mot polisacarit lam t rong
bien. Agar tan 100
0
C va khi nguoi se ong ac lai. Ham
lng s dung t 8-10g/l tuy hang che tao[10].
d. Nhiet o, anh sang va pH anh hng en qua trnh cay:
- Nhiet o: nhiet o cua phong nuoi cay thng c ieu
chnh on nh t 22-25
0
C. moi te bao thc vat khac nhau th
nhiet o nuoi cay cung khac nhau [5].
- Anh sang: co anh hng en qua trnh phat sinh hnh thai cay
nuoi cay. Cac yeu to anh hng bao gom: cng o, chu ky,
thanh phan quang pho anh sang. Cng o anh sang t: 1000-
2500 lux c dung pho bien cho nuoi cay nhieu loai mo [5].
- pH: la mot yeu to quan trong. S on nh pH moi trng la
yeu to duy tr trao oi cac chat trong te bao. e ieu chnh
Download http://Agriviet.Com
|~ |~| :: ||-: | .|~| :~ -|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 13
pH moi trng co the dung dung dch 10% hoac 1N NaOH
hoac 1N HCl [14].
4.2 Ky thuat gieo hat trong ong nghiem.
a. ac iem cua hat lan.
Khong giong nhng loai hat khac, hat lan rat nho, nh hat bui va
khong cha nguon d tr thc an. Trong t nhien, hat co the nay
mam nhng se khong phat trien neu khong co s tac ong cua nam
mycorrhizal [22]. Loai nam nay tieu hoa cac vat chat hu c tren cay
chu hoac trong at, chuyen hoa thanh cac ng n gian giup hat
lan nay mam va giup phoi phat trien [23]. Khi hat lan a nay mam,
no se tao ra mot lng ln cac te bao khong phan hoa c goi la
protocorm. Neu tat ca eu tot, protocorm se tiep tuc trong vai tuan,
vai thang, tham ch ca nam tuy loa i, cho en khi u ln e tao than
va re. cac loai lan at, duy tr moi quan he cong sinh nay rat quan
trong trong suot giai oan au tien cua cay, v protocorm nam di
at nen khong the t tong hp thc an. cac loai lan phu sinh,
protocorm thng xanh, va v the no co the t tong hp c mot t
thc an [22].
b. Kh trung trai lan.
Viec kh rung trai lan co the thc hien theo hai phng phap:
- Qua lan sau khi mo ra, hat thu c trc khi em gieo can
tuyen chon cac hat chac, cac hat lep khong thu tinh can phai
loai bo i bang cach em ly tam trong nc cat; cac hat lan
tot se lang pha di ong nghiem, hat lep noi len tren, c
gan bo i. Cac hat tot c tiep tuc kh trung bang
Hypochlorite de calcium 10%.
Sau ay, cho hat lan va nc kh trung vao ong nghiem, va
u phu kn hat lan, lac manh, eu va e yen trong vong 10
phut, sau o o nc kh trung ra bang ong hut, va tiep tuc
ra hat lan 3 lan bang nc cat vo trung. Cuoi cung hat lan a
kh trung se c gieo vao cac bnh cha moi trng.
- Khi qua lan a c cat tren cay, mang vao phong th nghiem,
can e ni sach se, thoang mat. Neu cha gieo hat ngay th co
the gi qua trong tu lanh, trong vong 3-4 ngay.
Khi gieo hat, trc tien qua lan can cat bo cac cuong dai,
uoi con sot lai cac la ai, canh hoaDung bong gon co tam
alcol 70
0
e lau toan bo mat ngoai cua qua.
Mot khi vao tu cay vo trung, qua lan se c:
- Nhung vao alcol 90-96
0
, trong 1 phut, h nhanh qua ngon la.
- Nhung vao Hypochlorite de calcium 10%, trong 10 phut, ra
lai 3 lan bang nc cat vo trung.
Download http://Agriviet.Com
|~ |~| :: ||-: | .|~| :~ -|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 14
Sau ay qua lan se c cat got hai au, va dung dao mo xe doc qua
lan (mo hai ng oi dien nhau), tach lam hai qua lan, ke en dung
pince va dao mo e gi lay tat ca cac hat co trong hai na qua lan,
bang cach go nhe len phan ngoai cua vo qua. Neu s thu tinh tot, tat
ca cac hat se co mau vang va eu ri xuong mot a petri dung e
hng lay hat. Sau o ngi ta se dung muong hoac mot dung cu inox
dung e gieo hat vao cac bnh cha moi trng [8].
c. Ky thuat gieo hat trong ong nghiem: hat se nay mam trong ong
nghiem bang thuy tinh hay bang nha tren moi trng ran co cha
ng va cac loai chat khoang can thiet e hat nay mam va phat
trien. oi vi lan co hai kieu nay mam c ban: nay mam can nam
cong sinh va nay mam khong cong sinh.
- Trong kieu nay mam cong sinh, hat c gieo vi mot lng
nho nam mycorrhizal thch hp. Nam nay se phat trien tren
moi trng, bao phu cac hat nay mam va moi quan he cong
sinh xuat hien se duy tr sc song cua protocorm cho en khi
no tao ra la va co kha nang t dng. Ky thuat nay c s
dung rong rai e nhan giong cac loai lan at vung on i.
Ky thuat nay co li the la moi trng s dung rat n gian
(mot trong nhng dang pho bien ch bao gom bot yen mach
va mot t dch chiet nam men), va cay sinh ra thng khoe
hn va co kha nang e khang vi cac tac ong cua nam tot
hn cay oi chng nay mam khong can nam. Ky thuat nay co
mot nhc iem la can phai co mot chung nam mycorrhizal
thuan khiet, hoac quan he cong sinh khong phat trien, hoac
tr thanh ky sinh va hat gieo se chet. Co rat t nghien cu
thc hien ve cac loai nam mycorrhizal cac loai lan nhiet i,
nen ky thuat nay t c ap dung.
- Kieu nay mam khong cong sinh thng c s dung e nhan
giong cac loai lan nhiet i. Moi trng s dung phc tap
hn bao gom cac muoi khoang, cac chat hu c va ng vi
mot lng thch hp e hat lan nay mam ma khong can nam
[22].
d. ng dung cua viec gieo hat.
- Gia tang lng hoa lan tren th trng
- Nhan giong cac loai lan hiem nhan nhan nhanh so lng ca
trong t nhien va trong cac chng trnh bao ton.
- Cung cap cay con e ban, giup han che s khai thac cay
hoang dai, kch thch s quan tam cua cong chung va tao
nguon thu ngan sach.
- Ket hp vi ky thuat lai giong tao ra nhng cay lan khoe
manh co mau sac ac biet [22].
Download http://Agriviet.Com
|~ |~| :: ||-: | .|~| :~ -|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 15
V. Cac cong trnh ngien cu gieo hat lan trong ong nghiem.
5.1 Trong nc:
Dng Cong Kien va cong s nghien cu lai tao va gieo hat lan
Dendrobium trong ong nghiem [8].
5.2 Ngoai nc:
Nam 1844, Neumann, mot ngi Phap lam vn, a lam nay mam mot so hot
lan bang cach rai ai cac hot lan tren cac cuc at quanh goc cua cac cay lan ln.
Nam 1899, Noel Bernard, nha thc vat ngi Phap, a kham pha ra b mat cua
viec nay mam hot lan khi ong khao sat cac hot Neottia nidus-avis nay mam t
nhien trong rng. Nam 1904, ong cong tac vi Burgeff e a ra phng phap gieo
hot lan co nhiem nam trong chai thach [16].
Nam 1909, Hans Burgeff a lam nay mam c Laeliocattleya tren moi trng
dinh dng gom 0,33% saccarose (ng ma).
Nam 1922, Lewis Knudson a lam nay mam Cattleya mossiae tren moi trng
Pfefferds 1% saccarose (ng ma) [11].
VI. Muc ch gieo hat lan Dendrobium trong ong nghiem.

Hnh 2.5: Qua lan Dendrobium.
Cac nha trong lan khong ngng tm kiem cac giong lan mi e thoa man
s hieu k cua mnh hoac co the em ban. Co hai cach e co c giong
lan mi. Mot la, su tap nhng giong lan hoang dai trong rng em ve
thuan hoa, tao cac ieu kien nhan tao giong t nhien e cay lan co the ra
hoa. Phng phap nay gap nhieu rui ro do ieu kien moi trng khong
thuan li cho cay lan phat trien. Hai la, tao ra nhng giong lan lai mi,
cay lan lai se mang nhng ac tnh tot vt troi cua ca bo me, co the
thoa man c nhu cau cua ngi thng thc lan. Tuy nhien khi hai cay
lan lai vi nhau at ket qua va tao trai can phai ket hp vi phng phap
gieo hat trong ong nghiem e hat lan co the nay mam de dang. Co nh
vay mi co the kiem tra ket qua cua viec lai hai cay lan.
oi vi mot so giong lan quy can phai bao ve th phng phap gieo hat
trong ong nghiem giup bao ton giong, nhan nhanh so lng cay ma van
am bao c tnh on nh di truyen.
Download http://Agriviet.Com
|~ |~| :: ||-: .~: -| ||| :|~:
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 16

PHAN III: VAT LIEU PHNG PHAP

I. Vat lieu va ieu kien gieo hat trong ong nghiem.
1.1 Mau qua gieo hat.
Vat lieu la qua lan Dendrobium lai dai t 4-5 cm lay t cay ngoai thien nhien,
tai vn thay Dng Cong Kien, quan 12, thanh pho Ho Ch Minh.
1.2 Moi trng nuoi cay.
Moi trng Knudson C (1946), bo sung them:
- Nc da 15%.
- Than hoat tnh 0.5g/l, tuy theo muc ch th nghiem.
- ng 30g/l.
- Agar 8,5 g/l.
- pH = 5.7 6.
Moi trng MS (Murashige va Skoog, 1962), bo sung them:
- Nc da 15%.
- Than hoat tnh 0.5g/l, tuy theo muc ch th nghiem.
- Glycin 0.5g/l
- myo-Inositol 0.1mg/l
- ng 30g/l.
- Agar 8,5 g/l.
- pH = 5.5 5.7.
S dung chai thuy tinh 100 ml va 500 ml e nuoi cay.
Tat ca moi trng c hap kh trung 1atm, 121
0
C trong thi gian 20
phut.
1.3 ieu kien nuoi cay.
Th nghiem c thc hien t ngay 20/01/2005 en ngay 26/05/2005, tai cong
ty Van Thanh Tai, 114 Hong Ha, Quan Tan Bnh, Thanh pho Ho Ch Minh, vi cac
ieu kien nuoi cay nh sau:
- Nhiet o phong nuoi: 24-28
0
C.
- Cng o chieu sang: 2000-3000 lux.
- Thi gian chieu sang: 8 gi/ngay.
- Am o trung bnh: 60-70%.

Download http://Agriviet.Com
|~ |~| :: ||-: .~: -| ||| :|~:
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 17
II. Hng i cua e tai.
oi vi e tai, chung toi hng muc ch nhan giong lan Dendrobium lai bang
phng phap gieo hat in-vitro nham:
- Cung cap giong lan mi cho cac phong nuoi cay mo.
- Tao ra cay con khoe, sach benh, e trong ra vn m.
- Kiem tra ket qua lai.
Vi thi gian qua ngan, t nguyen lieu ban au la qua lan, chung toi ch co the
thc hien c cac giai oan:
- Kh trung qua.
- Nhan protocorm.
- Ra re.
III. Bo tr th nghiem:
3.1 Th nghiem 1: Kh trung qua
a. Muc ch th nghiem:
- Tm phng phap kh trung thch hp.
- Tm nong o Hypochloride calcium Ca(OCl)
2
va thi gian kh
trung thch hp oi vi qua lan.
- Theo doi bieu hien cua hat.
b. Phng phap va hoa chat s dung:
- Phng phap ot con.
- Phng phap hoa chat: dung Ca(OCl)
2
.
c. Bo tr th nghiem:
- Mau lay t thien nhien.
- Ra mau di nc chay khoang 10 phut.
- Ra mau bang xa phong pha loang.
- Ra lai nhieu lan bang nc cat.
Chuyen mau vao tu cay vo trung.
- Ra mau bang con 70
0
trong 1-2 phut.
- Ra mau lai bang nc cat vo trung khoang 2-3 lan.
- Ngam mau trong Ca(OCl)
2

va thng xuyen lac mau.
- Ra lai mau nhieu lan
bang nc cat vo trung
khoang 3-4 lan cho that
sach.
- Nhung vao con 90
0
va h nhanh
qua ngon la.
- Nhanh chong at qua lan vao
a petri vao ay nap lai.
Download http://Agriviet.Com
|~ |~| :: ||-: .~: -| ||| :|~:
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 18
- Sau ay qua lan se c cat go t 2 au, va dung dao mo xe doc
qua lan, tach lam 2.
- Dung dao gi phan vo qua, dung kep lay het hot ra mot a petri.
- Gieo hat vao moi trng.
- Th nghiem c lap lai 2 lan, moi lan mot qua.
d. Ch tieu theo doi.
Ty le hat song sau khi gieo.
Tnh trang hat gieo: Xanh.
Trang.
Hoa nau.






















Download http://Agriviet.Com
|~ |~| :: ||-: .~: -| ||| :|~:
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 19



Hnh 3.1: Quy trnh kh mau.



Download http://Agriviet.Com
|~ |~| :: ||-: .~: -| ||| :|~:
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 20
3.2 Th nghiem 2: Tm moi trng thch hp e gieo hat.
a. Muc ch th nghiem.
Tm moi trng khoang thch hp e gieo hat.
b. Moi trng gieo hat.
- Moi trng MS khong bo sung kch thch to, ky hieu M
o
.
- Moi trng MS bo sung 1ppm BA, ky hieu la M
1
.
- Moi trng KnudsonC khong bo sung kch to ky hieu K
o
.
- Moi trng KnudsonC bo sung 1ppm BA, ky hieu K
1
.
c. Bo tr th nghiem.
- Cac qua lan a c kh trung t th nghiem 1, se c gieo
vao 4 loai moi trng th nghiem.
- Theo doi va ghi nhan ket qua sau 2-4 tuan
- Th nghiem c lap lai 2 lan , moi lan 15 chai 100ml.
d. Ch tieu theo doi.
- Thi gian hat nay mam.
- Moi trng thch hp gieo hat Dendrobium.
















Download http://Agriviet.Com
|~ |~| :: ||-: .~: -| ||| :|~:
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 21
3.3 Th nghiem 3: Tao Protocorm
a. Muc ch th nghiem.
- So sanh s thanh lap protocorm tren hai moi trng khac nhau
va bo sung cung nong o kch thch to.
- Tm moi trng thch hp cho cac th nghiem ve sau.
b. Moi trng nuoi cay.
- Moi trng MS khong bo sung kch thch to, ky hieu M
o
.
- Moi trng MS bo sung 2ppm BA, ky hieu la M
2
.
- Moi trng KnudsonC khong bo sung kch to ky hieu K
o
.
- Moi trng KnudsonC bo sung 2ppm BA, ky hieu K
2
.
c. Bo tr th nghiem.
- Nhng mau hat a phnh to ra, co mau xanh, khong nhiem t th
nghiem 2.
- Theo doi va ghi nhan ket qua sau 2-4 tuan nuoi cay.
- Th nghiem c lap lai 3 lan, moi lan 8 chai 100ml.
d. Ch tieu theo doi
- Thi gian tao protocorm.
- Moi trng tao protocorm tot nhat.
- Tnh trang phat trien cua prorocorm.














Download http://Agriviet.Com
|~ |~| :: ||-: .~: -| ||| :|~:
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 22
3.4 Th nghiem 4: Nhan protocorm
a. Muc ch th nghiem.
So sanh s nhan protocorm tren cung mot loai moi trng vi nong o kch
thch to thay oi.
b. Moi trng nuoi cay.
- Moi trng KnudsonC oi chng khong bo sung kch thch to
ky hieu K
0
.
- Moi trng KnudsonC bo sung BA vi nong o
1ppm:2ppm:3ppm, ky hieu la K
1
, K
2
, K
3
.
- Moi trng KnudsonC bo sung 2ppm BA va IAA vi nong o
0.1ppm:0.5ppm:1ppm, ky hieu la K
4
, K
5
, K
6
.
c. Bo tr th nghiem.
- S dung cac protocorm c tao thanh t th nghiem 3.
- Theo doi va ghi nhan ket qua sau 2-4 tuan nuoi cay.
- Th nghiem c lap lai 3 lan, moi lan 3 chai 500ml.
d. Ch tieu theo doi.
- Nhan xet moi trng nhan nhanh protocorm bat choi tot nhat:
thi gian ngan nhat cho cay co chieu cao 2-3 cm va co 2-3 la.
- S tao thanh cay gia cac moi trng.
- Mau sac va chieu dai la.
- Thi gian xuat hien re au tien.












Download http://Agriviet.Com
|~ |~| :: ||-: .~: -| ||| :|~:
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 23
3.5 Th nghiem 5: Ra re
a. Muc ch th nghiem.
Khao sat moi trng thch hp cho s ra re.
b. Moi trng nuoi cay.
- Moi trng KnudsonC oi chng khong bo sung kch thch to
ky hieu K
0
.
- Moi trng KnudsonC bo sung NAA vi nong o
0.1ppm:0.5ppm:1ppm, ky hieu la KN
1
, KN
2
, KN
3
.
- Moi trng KnudsonC bo sung IAA vi nong o
0.1ppm:0.5ppm:1ppm, ky hieu la KI
1
, KI
2
, KI
3
.
- Moi trng KnudsonC bo sung IBA vi nong o
0.1ppm:0.5ppm:1ppm, ky hieu la KB
1
, KB
2
, KB
3
.
c. Bo tr th nghiem.
- Nhng cay con co chieu cao t 2-3 cm va co 2-3 la c tao
thanh t th nghiem 4.
- Theo doi va ghi nhan ket qua sau 3-4 tuan nuoi cay.
- Th nghiem c lap lai 3 lan, moi lan 3 chai 500 ml.
d. Ch tieu theo doi
- Chieu dai re.
- S tang trng chieu cao cay.





Download http://Agriviet.Com
|~ |~| :: ||-: -: .|~ |~ |~|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 30

PHAN IV: KET QUA THAO LUAN

I. Th nghiem 1: Kh trung mau.
Qua lan sau khi c kh trung, gieo hat vao moi trng nuoi cay, sau 1 tuan
ket qua ghi nhan c nh sau:


Bang 1: Ket qua kh trung mau bang Ca(OCl)
2
, sau 1 tuan.

Song va khong nhiem Chet va khong nhiem Nhiem NT So lan ot
So lng Ty le
(%)
So lng Ty le
(%)
So lng Ty le
(%)
1 1 16 100 0 0 0 0
2 2 10 62,5 6 37,5 0 0

Bang 2: Ket qua kh trung mau bang phng phap ot, sau 1 tuan.
Mau hat lan c gieo vao moi trng, sau 1 tuan kh trung, mau bat
au co nhng bieu hien khac nhau:
- oi vi nhng mau song va khong nhiem, sau 1 tuan, hat dan
dan thch nghi vi moi trng, bat au chuyen sang mau nau
vang mat ong.
- Con vi nhng mau hat b anh hng bi Ca(OCl)
2
, va nhiet o
cao, hat chuyen sang mau trang va nau uc, khong phat trien.
Ket qua ghi nhan c bang 1 cho thay:
- Nong o Ca(OCl)
2
7%, thi gian kh trung la 15 phut ty le hat
song va khong nhiem la 75%, mau khong b chet nhng ty le
Song va khong nhiem Chet va khong nhiem Nhiem N
T
Nong o
Ca(OCl)
2

(%)
Thi
gian
(phut)
So lng Ty le
(%)
So lng Ty le
(%)
So lng Ty le
(%)
1 7 15 12 75 0 0 4 25
2 7 20 15 93,75 1 6,25 0 0
3 9 15 16 100 0 0 0 0
4 9 20 10 62,5 6 37,5 0 0
Download http://Agriviet.Com
|~ |~| :: ||-: -: .|~ |~ |~|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 31
nhiem cao (25%). Con vi thi gian kh trung 20 phut, ty le hat
song kha cao (93,75%), mau hoan toan khong b nhiem, nhng
b chet (6,25%).
- Khi kh trung nong o tang th ty le mau b chet tang theo va
so mau nhiem giam dan. nong o 9%, thi gian kh trung la
15 phut, ty le hat song rat cao (100%), mau hat gieo hoan toan
khong b nhiem, khong chet. Khi keo dai thi gian kh trung 20
phut, th ty le mau chet tang cao (37,5%).
Khi ngam qua lan trong dung dch Ca(OCl)
2
, phan vo ben ngoai tiep
xuc trc tiep vi dung dch kh trung, con phan hat ben trong khong
b anh hng. Khi gieo hat vao moi trng, hat co kha nang phuc hoi
nhanh va nay mam. Tuy nhien, neu tang nong o va keo dai thi
gian kh trung, dung dch se ngam vao ben trong vo qua, nen sau khi
gieo vao moi trng, hat phuc hoi rat cham va co the se b chet (hoa
trang).
Nh vay, vi cac nong o Ca(OCl)
2
a c s dung trong loat th
nghiem, th nong o 9% trong thi gian 15 phut la thch hp nhat.
Ket qua ghi nhan c bang 2 cho thay:
- Kh trung qua lan bang phng phap ot con th mau hat gieo
hoan toan khong b nhiem. Nhng neu tien hanh ot 2 lan th ty
le mau chet cao (37,5%), tng ng vi phng phap kh
trung bang Ca(OCl)
2
9%, trong thi gian 20 phut.
- Khi ot mot lan ty le mau song la 100%, tng ng vi khi kh
trung bang Ca(OCl)
2
9% trong thi gian 15phut.
Khi nhung qua lan vao con 90
0
va ot, th phan vo qua ben ngoai se
b anh hng trc tiep cua nhiet o cao, ong thi se loai bo hoan
toan cac tac nhan gay nhiem ben ngoai vo. Nhng neu tien hanh ot
2 lan, nhiet o cao cung vi thi gian keo dai se gay anh hng en
hat ben trong, nen khi gieo vao moi trng, mau hat phuc hoi rat
cham, hoac co the hoa nau, khong nay mam c.
Nh vay, khi kh trung qua lan bang Ca(OCl)
2
9% trong thi gian 15
phut va ot con mot lan, ty le song, khong nhiem la nh nhau. Tuy nhien,
dung phng phap ot con th hat gieo phuc hoi va nay mam nhanh hn.
Ngoai ra, phng phap nay con tiet kiem nhieu thi gian kh trung mau,
thao tac n gian hn, kinh te hn.
Tom lai: mau kh trung la qua lan Dendrobium con xanh. V mau hat gieo nam
ben trong, nen neu tien hanh ra mau ky va ot bang con 1 lan th co the loai bo
hoan toan cac tac nhan gay nhiem. Hat khong b anh hng va khi gieo vao moi
trng se phuc hoi rat nhanh.

Download http://Agriviet.Com
|~ |~| :: ||-: -: .|~ |~ |~|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 32





Download http://Agriviet.Com
|~ |~| :: ||-: -: .|~ |~ |~|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 33
II. Th nghiem 2:
Cac qua lan sau khi c kh trung se c gieo vao 4 loai moi trng khac
nhau, c theo doi sau 4 tuan nuoi cay:


Moi trng Ky hieu Nong o
BA
(ppm)
So mau
hoa nau
(1 tuan)
%
So mau
nay mam
(2 tuan)
%
So mau
hoa xanh
(4 tuan)
%
M
0
0 100 83,33 93,33 MS
M
1
1 100 90 100
K
0
0 100 50 63,33 KC
K
1
1 100 43,33 80

Bang 3: S nay mam cua hat lan tren moi trng KnudsonC va MS bo sung 1
ppm BA.
- Mot tuan sau khi gieo vao moi trng, tat ca mau hat lan eu
hoa nau vang.
- Sau 2 tuan, mau bat au co hien tng nay mam va co s khac
biet ro ret gia cac loai moi trng khac nhau.
- Sau 4 tuan, nhng hat co mau hi vang, dan chuyen sang xanh
do co s tiep xuc vi anh sang, tao c diep luc to.
Da vao bang ket qua, chung toi nhan thay:
- Hat gieo trong moi trng MS co ty le nay mam rat cao (80-
90%), hau nh tat ca cac mau hat eu co hien tng phnh len
va chuyen sang vang. Trong khi o, mau hat gieo trong moi
trng KnudsonC, ty le nay mam rat thap (40-50%). Trong thi
iem nay hau nh khong co s khac biet gia loai moi trng co
va khong co kch thch to. Co the trong thi iem nay, kch thch
to khong co anh hng g may oi vi kha nang nay mam cua
hat.
- Sau 4 tuan, hat lan hoa xanh. Trong moi trng MS co bo sung
BA 1ppm, tat ca mau hat eu hoa xanh. neu khong co kch thch
to ty le nay la 93,33%. Trong moi trng KC, ty le mau hoa
xanh thap hn, ay co s khac biet ro ret gia moi trng co
va khong co kch thch to. Moi trng KC co BA ty le nay mam
cao hn (80%) so vi khong co BA (63,33%). Trong giai oan
nay, vai tro cua kch thch to a co bieu hien ro ret. Cac mau hat
Download http://Agriviet.Com
|~ |~| :: ||-: -: .|~ |~ |~|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 34
gieo trong moi trng co kch thch to, co mau xanh am hn,
hat phnh to hn
T cac ket qua ghi nhan c cho thay, cung nong o kch thch to,
nhng tren moi trng MS co nong o khoang cao hn, th hat lan nay
mam nhanh hn so vi moi trng KnudsonC.
Vay, moi trng MS co 1 ppm BA cho s nay mam cua hat lan Dendrobium tot
hn so vi moi trng KnudsonC.

Download http://Agriviet.Com
|~ |~| :: ||-: -: .|~ |~ |~|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 35
III. Th nghiem 3:
Cac mau hat lan sau khi a hoa xanh, c cay chuyen qua cac moi trng khac
nhau e tao protocorm, c theo doi sau 4 tuan nuoi cay:

Tnh trang tao protocorm Moi trng Ky hieu Nong o BA
(ppm)
Sau 2 tuan Sau 4 tuan
M
0
0 0 + MS
M
2
2 + +
K
0
0 + ++ KC
K
2
2 ++ +++

Bang 4: Ket qua tao protocorm tren moi trng KnudsonC va MS bo sung 2
ppm BA.
Vi
0 : khong co s tao protocorm.
+ : tao thanh protocorm rat t.
++ : tao thanh protocorm nhieu.
+++ : tao thanh protocorm rat nhieu.

- Tuan au tien tren ca 4 moi trng eu khong tao protocorm.
- Sau 2 tuan, hat gieo bat au bien oi tao thanh mot am te bao
co mau xanh.
- So lng protocorm ngay cang tang nhanh sau 3-4 tuan, phnh
to len, va co la mam.
Da vao bang ket qua chung toi nhan thay:
- Hai tuan sau khi cay, moi trng MS, hat lan khong co s bien
oi ro ret, tao thanh rat t protocorm. Sau bon tuan, so lng
protocorm tao thanh nhieu, ng knh nho, mau xanh hi trang,
la mam dai khoang 3-4 mm va rat t .
- Trong khi o moi trng KnudsonC, sau hai tuan tat ca cac
hat lan eu bien oi ro ret, ng knh protocorm khoang 2mm,
tren protocorm co long hut. Sau 4 tuan, so lng protocorm
trong moi trng KnudsonC phat trien nhanh, mau xanh, la
mam dai khoang 5-7 mm.
Download http://Agriviet.Com
|~ |~| :: ||-: -: .|~ |~ |~|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 36
- Trong moi trng KnudsonC co cha BA, mac du so lng
protocorm tao ra tng ng vi moi trng khong cha BA.
Nhng protocorm phat trien tng oi nhanh hn, s tang trng
cua protocorm ong eu vi nhau, co nhieu la mam khoe, mau
xanh ti. Trong moi trng co cha kch thch to BA, la mot
cytokinin co kha nang kch thch va ieu chnh s phan bao,
tang s chuyen hoa chat dinh dng [10].
Tom lai:
- T nhng ket qua ghi nhan c ve thi gian va so lng
protocorm tao thanh ta co the ket luan rang: s tao protocorm
trong moi trng KnudsonC co bo sung kch thch to BA la tot
nhat.
- Do s tao thanh protocorm trong moi trng KnudsonC tot hn,
nen tat ca cac th nghiem ve sau, chung toi ch thc hien tren
moi trng KnudsonC.




















Download http://Agriviet.Com
|~ |~| :: ||-: -: .|~ |~ |~|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 37











Download http://Agriviet.Com
|~ |~| :: ||-: -: .|~ |~ |~|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 38
IV. Th nghiem 4:
Cac protocorm c tao thanh t hat co chat lng nh nhau c a vao cac
th nghiem nhan protocorm, sau 4 tuan theo doi ket qua ghi nhan c nh sau:

Kch
thch to
Nong o
(ppm)
Ky
hieu
So lng
choi mi
Chieu cao
choi (cm)
Chieu dai
la (cm)
Ghi chu
0 0 K
0
0 0 0 Protocorm nho, t.
1 K
1
1-2 1,5-2 0,5-0,7 Protocorm mi xanh,
nhng t.
2 K
2
4-6 1,5-2,5 0,5-0,7 Protocorm nhieu, to,
xanh, co long hut.

BA
3 K
3
1-2 1,3-1,5 0,5-0,7 Protocorm nhieu
nhng nho.
0,1 K
4
4-6 2-3,5 1,5-2 Protocorm xanh, to,
co long hut, nhng t
0,5 K
5
5-7 3-4 2-3 Protocorm xanh,
nhng t
2ppm
BA +
IBA
1 K
6
4-5 2-3 1,5-2,5 Protocorm nho, hi
vang, t

Bang 5: Ket qua nhan protocorm tren moi trng KnudsonC vi kch thch to
khac nhau.
- Sau 2 tuan, bat au xuat hien protocorm mi, co long hut. So
lng va kch thc thay oi tuy theo moi trng.
- Sau 3 tuan, co mot so protocorm bat choi mi.
- Sau 4 tuan cac choi mi phat trien manh, tuy theo moi trng
ma so lng va chieu cao choi mi khac nhau.
Da vao bang ket qua chung toi nhan thay:
- Sau 2 tuan, moi trng K
1
, khong thay s xuat hien cua
protocorm mi. Sang en tuan th 3, mi xuat hien protocorm
mi. So lng protocorm mi tao thanh rat t, co mau xanh. Mot
so protocorm bat choi vao gia tuan th 4, nhng so lng nay
rat t, ch khoang 1-2 choi.
- moi trng K
2
, s nhan protocorm dien ra nhanh va manh.
Sau 2 tuan, a xuat hien nhieu protocorm mi. Sau 4 tuan, so
lng protocorm mi tao thanh rat nhieu, cac protocorm nay
xanh mt, to, xung quanh co nhieu long t trang mn. Vao gia
Download http://Agriviet.Com
|~ |~| :: ||-: -: .|~ |~ |~|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 39
tuan th 3, co mot so protocorm mi bat choi, tuy so lng choi
nhieu, nhng chieu cao choi rat thap.
- So lng protocorm mi tao thanh nhieu moi trng K
3
, sau 2
tuan, a xuat hien nhng protocorm mi. Sang en tuan 4, so
lng protocorm a rat nhieu, tuy nhien cac protocorm nay nho,
co mot so protocorm co mau trang. Hau het cac protocorm mi
eu khong bat choi.
Trong cac moi trng K
1
, K
2
, K
3
, di tac dung cua kch thch to BA,
cac mau cay eu tao thanh protocorm mi. Cac protocorm tao thanh
cang nhieu khi nong o kch thch to tang len, nhng chat lng
protocorm th ngc lai (protocorm nho va trang). Nh vay, vi nong
o kch thch to thch hp se tac ong tot en s phan chia te bao,
nhng khi nong o kha cao, th cung co the gay oc.
- Sau 2 tuan, trong cac moi trng K
4
, K
5
, K
6
, a thay xuat hien
protocorm mi. Tuy nhien, sau 4 tuan, so lng protocorm nay
hau nh khong oi. Trong moi trng K
5
va K
6
, cac protocorm
co mau xanh mt, to, co long hut. So lng protocorm trong
moi trng K
6
, t hn, protocorm co mau xanh hi vang, nho.
- Sang en tuan th 3, cac protocorm bat choi, sang en tuan th
4 cac protocorm phat trien manh, giai oan nay hau het cac mau
han che tao protocorm ma ch chu yeu tao choi. So sanh gia
cac moi trng, th moi trng K
5
tao them nhieu choi mi hn,
cac choi mi co mau xanh mt, va khi bat choi th choi xanh
tot va ong loat hn hai moi trng con lai, co mot so choi co re
nho, mau trang, dai t 0,1-0,3 cm.
Co s khac biet ro ret ve so lng choi mi, chieu cao choi va chieu
dai la gia cac moi trng ch co kch thch to BA, va cac moi trng
co BA va IAA. cac moi trng ch co BA, sang en tuan th 4, cac
protocorm mi bat choi, nhng so lng rat t, choi phat trien cham,
va thap. Cac moi trng nay ch chu yeu tao them protocorm mi, t
tao choi. Trong khi o, cac moi trng co BA va IAA, cac mau cay
chu yeu tao choi, han che viec tao thanh protocorm. Nh vay, chung
toi nhan thay, s ket hp gia BA va IAA th co li hn cho viec tao
choi mi, phat trien cay con e s dung cho cac th nghiem ve sau.
Tom lai:
- oi vi th nghiem nhan protocorm, th s dung moi trng K
2

va K
5
eu tot, nhng neu s dung moi trng K
5
, th se tao
thanh nhieu choi mi hn, co chieu cao, va thch hp cho th
nghiem ra re sau o.
- Neu s dung moi trng K
5
cho qua trnh nhan giong th he so
nhan la:
|~ |~| :: ||-: -: .|~ |~ |~|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 40
Cum choi ban au c tach lam 3, cay chuyen sang moi
trng K
5
. Sau 4 tuan, t mot cum choi, thu c 4 choi cao
3-4 cm. Nh vay ve mat ly thuyet, ta tnh c he so nhan
choi la 3x4
12
choi/nam.
Sau 6 tuan, cac cay con co chieu cao 3-4 cm va co 2-3 la c tach ra e a
vao th nghiem tao re. Cac choi thap cung c tach ra, tiep tuc a vao moi
trng K
5
, e phat trien chieu cao. Cac protocorm con lai cung c tach ra va
a vao moi trng K
2
.


























|~ |~| :: ||-: -: .|~ |~ |~|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 41






|~ |~| :: ||-: -: .|~ |~ |~|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 42
V. Th nghiem 5:
Nhng cay con trong th nghiem 4 co chieu cao t 3-4 cm, co t 2-3 la c cay
vao moi trng ra re, sau 4 tuan theo doi ket qua ghi nhan c nh sau:

Kch thch
to
Nong o
(ppm)
Ky hieu So lng re Chieu dai re
(cm)
Ty le cay
ra re(%)
Ghi chu
0 K
0
1-3 0,3-0,7 63,9 Phat trien chieu
cao.
0,1 KN
1
2-4 0,7-2 83,33 Cay thap, phat
trien khong eu.
0,5 KN
2
4-6 2-4 94,44 La dai, xanh, phat
trien tot va ong
eu.

NAA
1 KN
3
3-4 1-5 90,22 Than om, la va re
dai.
0,1 KI
1
1-3 0,5-1,2 62,5 t re, la t va
ngan.
0,5 KI
2
2-3 1-4,5 69,44 Phat trien tot,
nhng khong eu,
than thap, re dai.

IAA
1 KI
3
1-3 1,5-3,5 66,67 Cay thap, re t, la
dai.
0,1 KB
1
2-4 2-3 77,78 t la, phat trien
khong eu.
0,5 KB
2
1-3 1-2,5 91,67 La mau xanh phat
trien tot, ong
eu.

IBA
1 KB
3
1-3 1-5 72,22 Nhieu la, than
ngan, re dai.
Bang 6: Ket qua th nghiem tao re tren moi trng KnudsonC, bo sung NAA,
IAA, IBA vi cac nong o khac nhau (sau 4 tuan).
- Hai tuan sau khi cay vao moi trng ra re, cay bat au tang
chieu cao va re xuat hien.
- Sau 4 tuan, re phat trien manh, nhng tuy theo tng loai moi
trng ma re, la va phat trien khac nhau.


|~ |~| :: ||-: -: .|~ |~ |~|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 43
Da vao bang ket qua chung toi nhan thay:
- Trong moi trng oi chng K
0
, sau 4 tuan, choi ra re cham, ch
co 1-3 re va chieu dai t 0,3-0,7 cm.
Trong moi trng co bo sung kch thch to, kch thc cay va re co s
bien oi ro ret tuy theo tuy loai kch thch to va nong o.
- Trong moi trng bo sung kch thch to IAA, hau nh khong co
s chenh lech ty le cay ra re, ty le thap ch tren 60% . So lng
re khoang 1-3, nhng map va dai. Cay con thap, so lng la t,
2-3 la, la co mau xanh am.
- Cac moi trng KB
1
, KB
2
, KB
3
, ty le cay ra re kha cao, va co s
chenh lech ro rang. Moi trng KB
2
co ty le cay ra re cao hn,
nhng re ngan hn va co t la hn so vi moi trng KB
3
.
- Trong moitrng KN
1
, KN
2
, KN
3
, co ty le cay ra re cao. Cac
cay con co nhieu la, la dai, co mau xanh mt. Cay con cao,
khoe co nhieu re, va dai. Trong moi trng KN
2
, ty le cay ra re
cao nhat (94,44%), re dai, map, co mau xanh. Cay con co nhieu
la, khoe manh se phat trien rat tot khi chuyen sang giai oan
chuyen tiep trc khi ra vn m.
Nhn chung, di tac dung cua cac kch thch to NAA, IAA, IBA la
cac auxin, se gay ra s giam o pH trong thanh te bao nen hoat hoa
cac enzym phan huy cac polysaccharide la pectinmetylesteraza lien
ket gia cac si cellulose lam chung long leo. Vach te bao mem ra,
tr nen long leo hn lam te bao keo dai ra. Do o vi ham lng
auxin tang dan th so lng va chieu dai re cung tang theo. Trong
cac auxin th NAA, IBA c s dung nhieu hn trong moi trng
nuoi cay mo. IAA t c s dung v t ben khi hap kh trung moi
trng [10].
Tom lai moi trng tot nhat cho s tao re lan Dendrobium la moi trng
KnudsonC bo sung 0,5ppm NAA. Trong moi trng nay cay co the gia
tang chieu cao, so lng re va cng cap hn. sau khi cay tao c bo re
cng cap, cay khoe manh th co the a cay vao giai oan chuyen tiep
trc khi em ra trong ngoai vn.







|~ |~| :: ||-: -: .|~ |~ |~|
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 44





Hnh 4.5: Cay ra re tren moi trng KnudsonC vi cac nong o va kch to khac
nhau, sau 4 tuan.
|~ |~| :: ||-: -: |~| - ||
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 36

PHAN V: KET LUAN E NGH
I. Ket luan

T nhng ket qua at c, chung toi a ra mot so ket luan sau:
Mau kh trung la qua lan Dendrobium con xanh. V mau hat gieo nam ben
trong, nen neu tien hanh ra mau ky va ot bang con 1 lan th co the loai bo
hoan toan cac tac nhan gay nhiem. Hat khong b anh hng va khi gieo vao
moi trng se phuc hoi rat nhanh.
Moi trng MS co 1 ppm BA cho s nay mam cua hat lan Dendrobium tot
hn so vi moi trng KnudsonC.
S tao protocorm trong moi trng KnudsonC co bo sung kch thch to BA
la tot nhat.
oi vi th nghiem nhan protocorm s dung moi trng KnudsonC bo sung
2ppm BA va 0,5 ppm IAA, th se tao thanh nhieu choi mi hn, co chieu
cao, va thch hp cho th nghiem ra re sau o. Vi he so nhan choi la 3x4
12

choi/nam.
Moi trng tot nhat cho s tao re lan Dendrobium la moi trng KnudsonC
bo sung 0,5ppm NAA.
T ket qua nghien cu tren chung toi a ra quy trnh nhan giong lan
Dendrobium bang phng phap gieo hat in-vitro nh sau:

|~ |~| :: ||-: -: |~| - ||
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 37

Hnh 5.1: Quy trnh nhan giong lan Dendrobium bang phng phap gieo hat in-vitro.




|~ |~| :: ||-: -: |~| - ||
. |.-| .| :| ~| .-| ~| 38
II. e ngh:
Do thi gian thc hien e tai co han nen chung toi ch mi hoan thanh c giai
oan gieo hat va nhan giong in-vitro. Trong thi gian ti, neu co ieu kien chung
toi se tien hanh giai oan a cay con ra vn m va tiep tuc nghien cu cac th
nghiem khac nh:
- Khao sat anh hng o chn cua qua en s nay mam cua hat.
- So sanh kha nang nhan choi mi so vi cac phng phap nhan giong
lan Dendrobium khac.
- Ket hp vi ky thuat lai giong hu tnh nham a ra nhng giong lan
mi.