Professional Documents
Culture Documents
BI BO CO
TI:
Li m u..................................................................................................2 S hnh thnh v pht trin ca mng Biofilm........................................3 Biofilm....................................................................................................3 S hnh thnh Biofilm..........................................................................6
P.aeruginosa v Biofilm...........................................................................9
nh hng ca mng biofilm..................................................................10 Y hc....................................................................................................12 Chn nui...........................................................................................13 Cng nghip........................................................................................14 Thc phm..........................................................................................14 Cch x l v ng dng ca mng biofilm.............................................16 Ti liu tham kho....................................................................................16
LI M U
Mng sinh hc biofilm l m hnh pht trin t bo v ca vi khun. Biofilm c
quan tm nhiu trong mi trng, cng nghip, y hc v v sinh thc phm do cc mng ny cha cc vi khun gy h hng v gy bnh, lm tng nguy c cho sc khe cng ng. ngoi ra, cc t bo vi sinh trong biofilm khng hn vi vic lm v sinh v kh trng. S hnh thnh mng biofilm l mt qu trnh phc tp, trong lin quan n cc c ch di truyn v nhiu yu t khc nh cc c tnh ca b mt bm v b mt t bo vi khun. Cc b mt t nhin hay nhn to khi tip xc vi vi sinh vt, vi sinh vt u to qun th trn b mt . S to qun th trn b mt c th tha tht gm cc khun lc khng th nhn thy bng mt thng hoc nhiu n mc c th nhn thy nh nhng ni nc ng trong nh v sinh.
I.
1. Biofilm:
Khi cc t bo vi khun pht trin trn b mt chng thng to Biofilm_tp hp cc t bo vi khun gn vo b mt, chn trong cc mng li kt dnh do t bo tit ra . Mng li l hn hp ca cc polysaccharide, ngoi ra cn c protein thm ch cn c acid nucleic. Cc Biofilm c th ch cha mt, hai hoc ph bin hn cha nhiu loi vi khun.
V d nh Biofilm to trn b mt rng cha vi trm ging loi khc nhau gm cc loi ca hai loi Bacteria v Archaea. Do vy, Biofilm l cng ng vi sinh vt pht trin v c chc nng, ch khng ch l cc t bo b by li trong li kt dnh.
C s khc bit gia s pht trin ca vi sinh vt trong Biofilm vi t bo l lng trong mi trng :
o
Trong mi trng t nhin, s pht trin ca Biofilm dng nh lun mnh m v a dng hn so vi s pht trin ca t bo l lng trong mi trng xung quanh b mt. Chng hn nh, nu s tiu th oxi ca qun th gn b mt vt qu s khuch tn oxi vo vng su hn ca Biofilm th vng ny tr nn k kh, to iu kin hnh thnh qun th vi khun k kh v k kh ty .
(a) Mt ct ngang ca mt Biofilm thc nghim to bi P.aerugiosa. (b) Knh hin vi qut lase cng tiu im ca mt biofilm t nhin.
Mt trong nhng c tnh c quan tm i vi cng ng Biofilm l c kh nng dung np khng sinh v cc cht khng khun khc. Chng hn nh c kh nng khng li cht khng khun gp 1000 ln so vi cc t bo t do l lng cng loi khc. L do v kh nng dung np ny l do tc pht trin chm hn trong Biofilm v s gim khuch tn cc cht khng khun qua mng li ngoi bo, dng biu hin gen khc vi bnh thng. kh nng dung np cc cht khng khun c th gii thch ti sao Biofilm chu trch nhim v cc trng hp nhim trng mn tnh kh iu tr hay
khng th iu tr c v cng kh dit tr s pht trin b mt gy nghn trong cc h thng cng nghip. 2. S hnh thnh Biofilm:
S gn dnh
Gn vi t bo vo b mt rn thch hp
To qun th Thng tin gia cc t bo, pht trin v hnh thnh polysaccharide
(a)
Mc d c ch cha c pht hin, nhng vi khun cm nhn c mt b mt thch hp v s vic hp tc ny dn n kiu pht trin Biofilm. Vic chuyn t t bo t do sang pht trin Biofilm l do sn xut cyclic dimeric guanosine monophosphate (c-di-GMP) to ra t hai phn t nucleotide guanosine triphosphate.
Hnh 4:
hu ht cc vi khun s dng c-di-GMP l cht truyn thng tin th hai. Cht truyn thng tin th hai ny l phn t iu ha ni bo chuyn thng tin t mi trng bn ngoi (thng tin th nht) n cc b my t bo to p ng thch hp, gm di chuyn,c tnh v hnh thnh biofilm. Trong khi chuyn t t bo t do sang trng thi pht trin khng c tin mao, C-di-GMP gn vo protein, protein ny iu chnh hot tnh ca motor ca tin mao v gn vo enzyme to mng li ni bo ca biofilm. Nghin cu v s hnh thnh biofilm pht hin thy qu trnh chuyn tn hiu c-di-GMP c kim sot theo c ch riboswitches, iu ha ARN thng tin, tng tc trc tip vi c-diGMP v kim sot qu trnh sao m hay dch m ca cc gen c hiu.
3.
P.aeruginosa v Biofilms
Bn cnh cc hot ng ni bo c kch hot bi c-di-GMP, thng tin gia cc t bo cn thit pht trin v duy tr Biofilm vi khun.
Vi d: Pseudomonas aeruginosa, mt Biofilm nguy him trc y, cc phn t tn hiu gia cc t bo l acyl homoserine lactone. Khi cc lactose ny tch ly, chng truyn tn hiu n cc t bo P.aeruginosa k cn rng qun th t bo ln. K cc lactose tn hiu ny kim sot biu hin gen gp phn vo vic hnh thnh Biofilm.
Mt trong cc gen c tng hp lc ny m ha cho s tng hp cht thng tin th hai c-di-GMP. c 2 P.aeruginosa v P.fluorescens (mt sinh vt to Biofilm lin quan), gia tng c-di-GMP kch thch to Biofilm. Tuy nhin, b my Biofilm c thay i do c-di-GMP l rt khc nhau c hai sinh vt. P.fluorescens, thay i c-di-GMP nh hng n s bi tit v khu tr b mt t bo mt loi protein gi l cht kt dnh gn t bo vo b mt. Ngc li mc c-di-GMP cao trong P.aeruginosa lm gia tng vic sn xut cc polysaccharide ngoi bo v lm gim chc nng ca tin mao.
Lu ngy,cc t bo P.aeruginosa hp li vi s lng ln hnh nm, c th cao trn 0,1mm cha hng t t bo, chn trong mng li polysaccharide kt dnh. Cu trc cui cng ca Biofilm c xc nh bi cc phn t tn hiu, cc yu t dinh dng v mi trng khu tr.
Hnh 5: Biofilm ca Pseudomonas aeruginosa pht trin trn cc phin knh thy tinh
y l cch t khng gia tng kh nng sng st. Biofilm khng li cc tc ng vt l m c th loi b cc vi khun cc vi khun yu gn vo b mt. Biofilm cng khng li thc bo ca h thng min dch v s xm nhp ca cc phn t gy c cho vi khun nh khng sinh. Biofilm cho php t bo duy tr mt ni thch hp. Biofilm gn vo b mt giu cht dinh dng nh m ng vt hay cc b mt dng chy c nh cc t bo vi khun, nh v ni giu cht dinh dng hay c b sung lin tc. Biofilm cho php cc t bo vi khun sng gn nhau hn, thng tin gia t bo tt hn, tng c hi sng st. Hn na khi cc t bo gn nhau c nhiu c hi hn trong vic trao i dinh dng v di truyn. Cui cng, biofilm dng nh l cch t bo vi khun pht trin trong t nhin. Biofilm l kiu pht trin ng nhin ca cc t bo nhn nguyn thy trong mi trng t nhin, mi trng ny khc bit rt nhiu v cht dinh dng so vi mi trng nhiu cht dinh dng trong phng th nghim. s pht trin dng t bo t do thng ch thy cc vi khun thch nghi vi mi trng c nng d cht dinh dng cc thp.
II.
Biofilm c khp ni, trn b mt ca cc vin nm di y sng sui, trn b mt nc ca cc ao t, v tu thuyn, trong lng cc ng dn nc, trong lng cc ng dn
10
du hay dn kh t, trn sn cc quy hng thc phm,... Biofilm ng dng trong cc lnh vc nh y hc,mi trng, chn nui, thc phm, 1. Y hc: i vi y hc, mt trong nhng c tnh c quan tm i vi biofilm l kh nng dung np khng sinh v cc cht khng khun khc. Chng hn nh c th khng li cht khng khun gp 1000 ln so vi cc t bo t do l lng cng loi khc. L do v kh nng dung np ny l do tc pht trin chm hn trong biofilm v s gim khuch tn cc cht khng khun qua mng li ngoi bo, dng biu hin gen khc vi bnh thng. iu ny gii thch ti sao biofilm chu trch nhim v cc trng hp nhim trng mn tnh kh iu tr hay khng th iu tr c. Trong c th ng vt, biofilm c th hnh thnh trn b mt lp t bo biu m nh biu m ng dn niu, xoang mi, xoang ming, trn rng, thm ch trn b mt ca nhng dng c y t t trong c th nh van tim, niu qun nhn to... gy nhim khun.
Hnh 6: Mng bm rng V d: cc biofilm P. aeruginosa to trong phi ngi mc bnh x ha nang di truyn. dng Biofilm, P.aeruginosa kh diu tr bng khng sinh v biofilm lm thun li cho vi khun tn ti dai dng trong c th bnh nhn. Ging nh hu ht cc Biofilm, cc Biofilm bnh x nng ha cha nhiu hn mt loi vi khun. Do vy, ngoi tn hiu trong loi cn c tn hiu vi cc loi khc.
11
Hnh 8:
2. Chn nui : Trong chung nui gia sc, gia cm, biofilm c mt trn cc thit b v dng c chung nui, trong bn nc v cc ng dn nc, trn b mt cc thit b lm lnh, ht bi... Vi khun truyn bnh sng trong cc lp biofilm l th phm gy bnh cho ng vt nui. Chung s dng cng lu, c hi tn ti ca cc lp biofilm cng ln, dch bnh cng
12
3. Cng nghip:
Tuy l mt trong nhng tc nhn c hi, gy nhim ngun nc, ngy nay li ch ca biofilm c cc nh khoa hc nghin cu thnh cng. Cng ngh MBBR x l nc thi bng bn hot tnh bi biofilm. y l qu trnh x l bng biofilm vi sinh khi pht trin trn gi th l lng, m nhng gi th l lng ny c th di chuyn t do trong b phn ng v c gi li bn trong b phn ng. Nhn t quan trng ca qu trnh x l ny l cc gi th ng c lp mng biofilm dnh bm trn b mt. Nhng gi th ny c thit k sao cho din tch b mt t hiu dng ln nht, lp mng biofilm dnh bm trn b mt gi th v to iu kin ti u cho hot ng vi sinh vt khi nhng gi th ny l lng trong nc v tip xc vi cht dinh dng.
13
Quy lut chung trong s pht trin ca mng vi sinh vt bi qu trnh tiu th c cht c trong nc thi v lm sch nc thi nh sau: qu trnh vi sinh vt pht trin dnh bm trn b mt gi th c chia thnh 3 giai on:
o
Giai on th nht: khi mng vi sinh vt cn mng v cha bao ph ht b mt rn. Trong iu kin ny, tt c vi sinh vt pht trin nh nhau, cng iu kin, s pht trin ging nh qu trnh vi sinh vt l lng. Giai on th hai: dy mng tr nn ln hn b dy hiu qu. Trong giai on th hai, tc pht trin l hng s, bi v b dy lp mng hiu qu khng thay i bt chp s thay i ca ton b lp mng, v tng lng vi sinh ang pht trin cng khng thay i trong sut qu trnh ny. Lng c cht tiu th ch dng duy tr s trao i cht ca vi sinh vt v khng c s gia tng sinh khi. Lng c cht a vo phi cho qu trnh trao i cht, nu khng s c s suy gim sinh khi v lp mng s b mng dn i nhm t ti cn bng mi gia c cht v sinh khi.
Giai on th ba: b dy lp mng khng thay i nhiu v tr nn n nh. S trao i cht din ra phn hy cht hu c thnh CO2 v nc. Lng vi sinh vt khng thay i do chiu dy lp mng hiu qu khng thay i v khng c s gia tng sinh khi trong giai on ny. Lng c cht phi cho qu trnh trao i cht, nu khng vi sinh s thiu dinh dng v bt u phn hy ni bo cn bng vi c cht v sinh khi. Trn thc t, qu trnh phn hy ni bo v qu trnh trao i cht s din ra ng thi vi nhau. Khi tc pht trin mng cn bng vi tc suy gim bi s phn hu ni bo, phn hu theo dy chuyn thc phm, hoc b ra tri bi lc ct ca dng chy. Trong qu trnh pht trin ca mng vi sinh vt, vi sinh vt thay i c v chng loi v s lng. Lc u, hu ht sinh khi l vi khun, sau protozoas v tip n l metazoas pht trin hnh thnh nn mt h sinh thi. Protozoas v metazoa n mng vi sinh vt lm gim lng bn d. Mng sinh hc c th bao gm bt k loi vi sinh vt, bao gm to, nm, vi khun, Achaea v ng vt nguyn sinh metazoa v trong hu ht
14
cc mng sinh hc t nhin, bao gm cc cc cng ng vi khun phc tp vi nhiu loi. Hu ht cc loi vi sinh vt trn mng biofilm thuc loi d dng (chng s dng carbon hu c to ra sinh khi mi) vi vi sinh vt ty tin chim u th.
4. Thc phm:
Trong sn xut thc phm, khi thit b ch bin thc phm khng c thit k c lm sch mt cch d dng, hoc qu trnh kh trng c thc hin khng trit , cc ht thc phm cn bm li trn b mt thit b to c hi cho biofilm hnh thnh v pht trin, lm nhim thc phm. Mt s loi vi khun thng c tm thy trong biofilm thc phm c kh nng gy ng c cao nh : Listeria, Pseudomonas spp, Salmonella,.... Chng t bo v bn thn khi nhit, nh sng, sy, ha cht v lm sch. Cc yu t mi trng c nh hng n vic to ra biofilm trong ch bin thc phm l: cht dinh dng, axit, nhit , m, oxy, thi gian.
III. 1.
Cch x l v ng dng ca mng biofilm: Chn nui : Ngy nay mt s nc chn nui tin tin ngi ta s dng
"cng ngh Nanocoating" gi v sinh chung nui. Cc thit b nh sn chung, khung chung, bn cha nc, ng dn nc, my ht bi, my thng gi ... c ph mt lp nano bc. Lp nano bc b mt c tc dng dit khun, khng cho hnh thnh biofilm.
2.
3.
Trong h thng ny, cc vi sinh vt s to thnh mt mng sinh hc (biofilm), y l mt mng mng v m bao quanh cc v da. Trong qu trnh lc, kh thi c bm chm xuyn qua h thng lc, cc cht nhim trong kh thi s b cc nguyn liu lc hp th c ch ca qu trnh lc sinh hc bao gm qu trnh hp ph, hp th v phn hy bi cc vi sinh vt. Cc vi sinh vt trong mng sinh hc lin tc hp th v bin dng cc cht nhim. Cc cht kh gy nhim s b hp ph bi mng sinh hc, ti y, cc vi sinh vt s phn hy chng to nn nng lng v cc sn phm ph l CO2 v H2O cc loi mui theo phng trnh sau: Khng kh nhim + O2 ---> CO2 + H2O + nhit + sinh khi. Vic s dng h thng x l kh thi bng cng ngh biofiter cc cht hu c bay hi c p dng trong cc ngnh sau: cng ngh ha du v ha cht, sn xut sn, nha tng hp, x l cht v nc thi, x l cht v nc thi l m, sn xut gelatin, ch bin tht v nng sn, ca cao, ng, gia v, mi nhn to,
16
VI. Ti liu tham kho: 1. Maichael T.Madigan etal.,2009. Biology of microorganisms. Pearson Education.
2. Xianming Shi, Xinna Zhua, 2009. Biofilm formation and food safery in food
http://www.biofilm.montana.edu/biofilm-basics.html.
8. Fratamico, M. (2009). Biofilms in the food and beverage industries. Woodhead
Publishing Limited
http://vbs.ac.vn/bai-tong-quan/muoi-quan-niem-sai-lam-ve-san-pham-sua-n296/baitong-quan/riboswitches-mrna-truc-tiep-tham-gia-dieu-khien-qua-trinh-dich-ma.n231/
17