V TRN

I HC S PH M K THUT TPHCM KHOA KINH T

TI: TM HIU MT S VN LIN QUAN N C PHIU QU

GIN

V N HNG DN:

VNG THNH NAM

H V TN

1. NGUYN CNG NAM 2. U HNG TY 3. TRN QUAN SN 4. O CNG HUNH 5. V DUY CHNG 6. NGUYN NH TUN NGC

TPHCM, thng 11 nm 2012

Mc lc
I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. KHI NIM ..............................................................................................................................3 C PHIU QU HNH THNH KHI NO .........................................................................3 KHI NO M T DOANH NGHIP MUA L I C PHIU QU ...................................3 NH HNG CA VIC MUA L I C PHIU QU ..................................................4 NH U T N LU ....................................................................................................4

M T S QUY NH V MUA C PHIU QU ............................................................5 M T S QUY NH N PHIU QU....................................................................6

HO CH TON C PHIU QU.......................................................................................6

BI LM I. KHI NIM C phiu qu l c phiu c giao dch trn th trng v c chnh t chc pht hnh mua li bng ngun vn ca mnh. S c phiu ny c th c cng ty lu gi mt thi gian sau li c bn ra; lut php mt s nc quy nh s c phiu ny khng c bn ra m phi hy b. C phiu qu khng phi l c phiu ang lu hnh, khng c vn ng sau n; do khng c tham gia vo vic chia li tc c phn v khng c quyn tham gia b phiu. II. C PHIU QU HNH THNH KHI NO CPQ hnh thnh khi cng ty i chng thc hin mua li t khi lng c phiu ang lu hnh trn th trng; v CPQ khng c ngha l nhng c phiu pht hnh khng thnh cng. CPQ c mt s c im khc vi c phiu ph thng nh sau: Khng c tr c tc; khng c quyn biu quyt v quyn mua c phiu mi; Tng s CPQ khng c php vt qu t l vn ha m lut php quy nh. Do thc hin mua CPQ t ngun vn hp php nn vic cng ty mua c phiu ang lu hnh s lm gim ngun vn ch s hu hay gi tr s sch ca cng ty mt lng bng gi tr c phiu cng ty mua vo. Khi cng ty bn ra s CPQ , gi tr s sch ca cng ty s tng ln mt lng bng gi tr c phiu cng ty bn ra. Chnh lch gia hai khon c ghi vo thng d vn c phn ca cng ty. III. KHI NO M T DOANH NGHIP MUA L I C PHIU QU C phiu qu l c phiu do cng ty c phn pht hnh v c chnh cng ty mua li. Cc cng ty c phn mua c phiu qu trong cc trng hp sau: Th nht, c phiu qu thuc quyn s hu chung ca cng ty v c loi tr khng chia c tc cho nn cng ty c th mua c phiu qu lm li cho cc c ng hin hu, hay ni cch khc khi lnh o cng ty ang chu sc p phi c t l sinh li trn c phiu t cc c ng. Th hai, khi cng ty c mt lng tin nhn ri (thng l t ngun li nhun li) cha c d n u t v cng lc hot ng kinh doanh ang c chiu hng tt, li nhun bnh qun cao hn cc ngnh khc m mnh d nh u t. Doanh nghip mua li c phiu lm c phiu qu th hin s tin tng vo trin vng pht trin tng lai ca mnh cng nh ngnh ngh. Mt khc, ban lnh o doanh nghip cng cho rng c phiu ca h ang b th trng nh gi thp hn gi tr thc v vic mua li c phiu ca h l mt khon u t sinh li hn l mua c phiu ca doanh nghip khc hoc thm ch l m rng sn xut.

Th ba, khi cng ty thy c phiu ca h trn th trng giao dch b st gim v s lng v gi c phiu. Cng ty tng mua c phiu ca chnh mnh lm tng lng cu v c phiu y gi ln hoc t mua lm nhiu ln lm gim s gim gi trn th trng. y cng l bin php cc cng ty thng lm trn th gii, cc cng ty thng dng bin php ny to sng chng khon cho chnh mnh. Do vy mt s cc nc trong c c Vit Nam t ra mt s quy ch v khi lng mua, ngun vn mua, t l mua hn ch mt khng tch cc ca vic mua c phiu qu trn th trng. Th t, cng ty mua c phiu qu thng cho nhn vin. Thng thng vic dng c phiu qu lm c phiu thng phi c ngun t qu khen thng phc li IV. NH HNG CA VIC MUA L I C PHIU QU Vi nh u t c nhn, nhn chung ng thi mua c phiu qu ca doanh nghip em li nhiu li ch hn bi gi c phiu thng c xu hng tng sau khi k hoch mua li c phiu qu c a ra (ngoi tr trng hp cc nh u t tin rng th gi c phiu ang qu cao so vi gi tr thc hoc tnh hnh th trng qu xu). Bn cht mua c phiu qu s lm gim vn ch s hu, tr li tin cho cc c ng. C ng no mun thu hi vn u t c th bn c phiu ang s hu. Khi mt cng ty cng b tr c tc, cc c ng lun k vng rng c tc nm sau s cao hn nm trc v din bin ngc li s l mt yu t lm c ng cng ty bn ra trong khi ng thi mua bn c phiu qu dng nh t b ch hn. Vic mua li c phiu qu s gip lm p mt s ch s ti chnh, c th l EPS, ROE v ROA s tng ln k c khi doanh thu v li nhun khng i. S tng trng ny khng c em li t hot ng kinh doanh chnh v khng to ra gi tr cho c ng. Nh u t cn lu rng, i khi y cng l mt mnh khe ca Ban lnh o doanh nghip bi h s c thng da trn kt qu hot ng ca doanh nghip. Vic dng tin mua li c phiu ca chnh mnh lm gim vn ch s hu, gim gi tr doanh nghip trn s sch k ton, gim lng tin mt hin c cho thy cng ty s khng c kh nng u t nhanh chng, kp thi khi c thi c v c hi cho cc d n mi. Xt v u t di hn s nh hng n kh nng sinh li ca cng ty. V. NH U T N LU Chi ph mua c phiu qu hch ton vo gi vn c phiu qu, chi ph bn c phiu qu hch ton gim tr s tin thu c do bn c phiu qu. C phiu qu khng chia c tc, khng c quyn biu quyt.

Chch lch gia gi bn v gi mua c ghi vo thng d vn c phn s khng c ghi nhn vo li nhun th hin trn bng kt qu kinh doanh do khng phi chu thu m ch tc ng ti bng cn i k ton v gp phn lm tng vn ch s hu. Tuy nhin, nh u t cn nghin cu k v s thn trng v trin vng ngnh ngh, sn xut kinh doanh ca doanh nghip cng nh nn kinh t v th trng chng khon ni chung. Ti thi im ng k mua, doanh nghip c th c ngun vn nhn ri, nhng nu nguy c ri ro v ti chnh nh khng thu c cc khon n n hn, ri ro thanh khon c th xy ra. Khi , mua c phiu qu s lm suy yu kh nng thanh ton v tr n ca cng ty. Mt khc, cc quy nh hin nay mi ch yu cu doanh nghip chng minh ngun vn c s dng, m cha bt buc doanh nghip chng minh c tin nhn ri mua c phiu qu. Trong khi , ngun vn ch l quyt ton trn s sch m thi. D nh u t c k vng sau khi doanh nghip mua c phiu qu s lm tng gi c phiu nhng khi cng ty dng tin mua c phiu qu lm gim gim gi ca c phiu th ng ngha vi vic nh u t ang nh gi c phiu ca cng ty khng cao trn th trng. Th trng mi l thc o chnh xc nht v gi tr ca mt hng ha hay dch v cung cp. VI. M T S QUY NH V MUA C PHIU QU C th, thng t quy nh r c phiu qu l c phiu do cng ty i chng pht hnh v c chnh cng ty mua li bng ngun vn hp php. Cng ty i chng mua li c phiu ca chnh mnh lm c phiu qu phi p ng cc iu kin sau: - C Ngh quyt ca i hi ng c ng thng qua i vi trng hp mua li trn 10% nhng khng qu 30% tng s c phn pht hnh, hoc ngh quyt ca hi ng qun tr thng qua i vi trng hp mua li khng qu 10% tng s c phn pht hnh trong mi 12 thng. -Trng hp cng ty i chng mua li c phiu ca chnh mnh dn n s lng c phiu qu t ti 25% tr ln trong tng s c phiu ang lu hnh ca cng ty, cng ty phi thc hin cho mua cng khai theo quy nh ca Lut Chng khon v theo hng dn ti thng t ny. - C vn mua li c phiu qu t cc ngun: ngun thng d vn, li nhun li v cc ngun khc theo quy nh ca php lut v c phng n mua li, trong nu r thi gian thc hin, nguyn tc xc nh gi.

- Cng ty khng c thc hin vic mua li c phiu ca chnh mnh trong

cc trng hp: ang kinh doanh thua l hoc ang c n qu hn; ang trong qu trnh cho bn c phiu huy ng thm vn; ang thc hin tch, gp c phiu; c phiu ca cng ty ang l i tng cho mua cng khai. - Cng ty khng c mua c phn ca cc i tng sau lm c phiu qu: ngi qun l cng ty; v, chng, cha, cha nui, m, m nui, con, con nui, anh ch em rut ca c nhn ; ngi s hu c phn c hn ch chuyn nhng theo quy nh ca php lut v iu l cng ty; c ng c c phn chi phi, tr trng hp Nh nc thc hin bn bt c phn gim t l s hu. - Cng ty i chng khng c c phiu nim yt ti s giao dch chng khon hoc trung tm giao dch chng khon, khi mua li c phiu ch c thc hin thng qua mt cng ty chng khon lm mi gii, khng c gy nh hng n gi c giao dch, gi tr mua li ti a khng c vt qu 10% tng khi lng giao dch ca c phiu ny trong ngy. VII. M T S QUY NH BN C PHIU QU Cng ty i chng ch c bn c phiu qu sau 06 thng k t ngy kt thc t mua li gn nht, tr trng hp bn hoc dng lm c phiu thng cho ngi lao ng trong cng ty. Trng hp dng lm c phiu qu thng cho ngi lao ng phi c i hi ng c ng thng qua v cng ty phi m bo c c ngun i ng t ngun vn ch s hu. - C phng n bn c th nu r thi gian thc hin, nguyn tc xc nh gi; - C cng ty chng khon c ch nh thc hin giao dch. - Trng hp bn c phiu qu theo hnh thc cho bn chng khon ra cng chng, cng ty i chng thc hin theo quy nh v cho bn chng khon ra cng chng. VIII. HO CH TON C PHIU QU Khi mua li c phiu qu ngi ta khng hch ton gim thng trn TK 4111 Vn u t ca ch s hu m phi s dng TK 419 iu chnh vn ch s hu v: C phiu qu tuy l c phiu c chnh cng ty pht hnh mua li v khng cn lu hnh trn th trng nhng n vn c xem l c phiu pht hnh. Cn phn bit gia c phiu pht hnh v c phiu lu hnh. C phiu pht hnh c th khng lu hnh. V l do ny m c phiu qu khi c mua li nu cha b hu b th khng ghi gim trc tip vn ch s hu phn nh ng bn cht ca c phiu qu l mt loi c phiu pht hnh (TK 4111 phn nh s vn huy ng c t cc c phiu pht hnh). Ch khi no c phiu qu b hu b th mi ghi gim trn TK 4111.

H CH TON TI KHON NY CN TN TRNG M T S QUY NH SAU

1- Gi tr c phiu qu c phn nh trn ti khon ny theo gi thc t mua li bao gm gi mua li v cc chi ph lin quan trc tip n vic mua li c phiu, nh chi ph giao dch, thng tin... 2- Cui k k ton, khi lp bo co ti chnh, gi tr thc t ca c phiu qu c ghi gim ngun vn kinh doanh trn Bng CKT bng cch ghi s m (...). 3- Ti khon ny khng phn nh tr gi c phiu m cng ty mua ca cc cng ty c phn khc v mc ch nm gi u t 4- Trng hp cng ty mua li c phiu do chnh cng ty pht hnh nhm mc ch thu hi c phiu hu b vnh vin ngay khi mua vo th gi tr c phiu mua vo khng c phn nh vo ti khon ny m ghi gim trc tip vo vn u t ca ch s hu v thng d vn c phn (Xem hng dn Ti khon 411- Ngun vn kinh doanh). tc, 5- Tr gi vn ca c phiu qu khi ti pht hnh, hoc khi s dng tr c thng... c tnh theo phng php bnh qun gia quyn.

KT CU V N I DUNG PHN NH CA TI KHON 419 - C PHIU QU Bn n: Tr gi thc t c phiu qu khi mua vo. Bn C: Tr gi thc t c phiu qu c ti pht hnh, chia c tc hoc hu b. S d bn N: Tr gi thc t c phiu qu hin ang do cng ty nm gi. PHN PH P H CH TON K TON

M T S NGHIP V KINH T CH YU

1- K ton mua li c phiu do chnh cng ty pht hnh: - Khi cng ty hon tt cc th tc mua li s c phiu do chnh cng ty pht hnh theo lut nh, k ton thc hin th tc thanh ton tin cho cc c ng theo gi tho thun mua, bn v nhn c phiu v, ghi: N TK 419- C phiu qu (gi mua li c phiu)

C cc TK 111, 112. - Trong qu trnh mua li c phiu, khi pht sinh chi ph lin quan trc tip n vic mua li c phiu, ghi: N TK 419- C phiu qu C cc TK 111, 112.

2- Ti pht hnh c phiu qu: - Khi ti pht hnh c phiu qu vi gi cao hn gi thc t mua li, ghi: N cc TK 111,112 (Tng gi thanh ton ti pht hnh c phiu) C TK 419 - C phiu qu (Gi thc t mua li c phiu) C TK 411 - Ngun vn kinh doanh (4112) (S chnh lch gia gi ti pht hnh cao hn gi thc t mua li c phiu). - Khi ti pht hnh c phiu qu ra th trng vi gi thp hn gi thc t mua vo c phiu, ghi: N cc TK 111,112 (Tng gi thanh ton ti pht hnh c phiu) N TK 411- Ngun vn kinh doanh (4112) (S chnh lch gia gi ti pht hnh thp hn gi thc t mua li) C TK 419- C phiu qu (Gi thc t mua li c phiu).

3- Khi hu b s c phiu qu, ghi: N TK 411- Ngun vn kinh doanh (4111- Mnh gi ca s c phiu hu b); N TK 411- Ngun vn kinh doanh (4112 - S chnh lch gia gi thc t mua li c phiu ln hn mnh gi c phiu b hu) C TK 419- C phiu qu (Gi thc t mua li c phiu). 4- Khi c quyt nh ca Hi ng qun tr ( thng qua i hi c ng) chia c tc bng c phiu qu: - Trng hp gi pht hnh c phiu ti ngy tr c tc bng c phiu cao hn gi thc t mua vo c phiu, ghi: N TK 421- Li nhun cha phn phi (Theo gi pht hnh c phiu) hoc N TK 338- Phi tr, phi np khc (3388) C TK 419 - C phiu qu (Theo gi thc t mua li c phiu)

C TK 411 - Ngun vn kinh doanh (4112) (S chnh lch gia gi thc t mua li c phiu thp hn gi pht hnh c phiu ti ngy tr c tc bng c phiu) - Trng hp gi pht hnh c phiu ti ngy tr c tc bng c phiu thp hn gi thc t mua vo c phiu, ghi: N TK 421- Li nhun cha phn phi (Theo gi pht hnh c phiu) hoc N TK 338 - Phi tr, phi np khc (3388) N TK 411 - Ngun vn kinh doanh (4112) (S chnh lch gia gi thc t mua vo c phiu qu cao hn gi pht hnh c phiu ti ngy tr c tc bng c phiu). C TK 419 - C phiu qu (Theo gi thc t mua c phiu qu).