Lopthietkedien

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.
com
M CL C
Chng 1 : Ki n th c c b n i n 1 - 1 Nh ng khi ni m c b n trong m ch i n 1 - 2 Dng bt th i n ki m tra m ch i n 1 - 3 Cu n dy c li s t 1 - 4 i n v t 1 - 5 V t li u cch i n Chng 2 : Nh ng v n c b n c a h th ng c p i n 2 - 1 Truy n t i i n 2 - 2 Dy ci 2 - 3 i n qu ng 2 - 4 V n ti p t i m trung tnh 2 - 5 C p i n v thng tin 2 - 6 Nh ng v n khc Chng 3 : Kh c i n 3 - 1 nh h ng c a mi tr ng i v i kh c i n 3 - 2 ng b c (l ng) v v s 3 - 3 S s n sinh v d p t t h quang i n 3 - 4 u ti p xc 3 - 5 B ng t m ch d u 3 - 6 B ng t m ch Hexafluoride lu hunh. B ng t m ch khng kh. B ng t m chn khng 3 - 7 Cng t c cch ly v cng t c c u dao 3 - 8 C c u thao tc v thao tc m ch i n 3 - 9 C u ch 3 - 10 Cng t c khng kh t ng 3 - 11 Nam chm i n 3 - 12 B ti p xc 3 - 13 Rle 3 - 14 B i n khng 3 - 15 Thi t b phng ch ng n i n Chng 4 : My bi n p 4 - 1 Nguyn l chung c a my bi n p 4 - 2 K t c u v cng ngh c a my bi n p 4 - 3 Phng php u dy my bi n p 4 - 4 o th my bi n p 4 - 5 V n hnh my bi n p 4 - 6 B i u ch nh i n p v b h c m Chng 6 : ng c i n khng ng b 6 - 1 Nguyn l ho t ng c b n c a ng c i n khng ng b 6 - 2 K t c u c a mt i n khng ng b
- Trang 1 -
5 10 13 15 17
19 24 31 33 42 44
47 49 52 55 59 ch 66 69 74 78 85 87 91 97 103 107
111 119 132 138 143 151
160 170
L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com
6 - 3 V n hnh mt i n ki u l ng sc 6 - 4 Kh i ng v phanh hm mt i n ki u l ng 6 - 5 Mt ki u vnh gp 6 - 6 Mt m t pha 6 - 7 Mt c gp ch nh lu ba pha 6 - 8 H h ng v ki m tra s a ch a mt Chng 8 : K t c u, cng ngh v nh ng v n khc c a my i n 8 - 1 K t c u c a my i n 8 - 2 Li s t 8 - 3 Cu n dy 8 - 4 tr c 8 - 5 B i chi u, vnh gp v ch i i n 8 - 6 o ki m my i n 8 - 7 Nh ng v n khc Chng 9 . ng dy i n l c 9 - 1 Nh ng v n chung c a ng dy i n 9 - 2 Dy d n 9 - 3 ng dy m c trn khng , ngoi tr i 9 - 4 ng dy trong nh 9 - 5 K t c u cp i n 9 - 6 u n i cp i n 9 - 7 L p t v v n hnh cp i n Chng 10 : Ti p t v an ton i n 10 - 1 Ki n th c c b n phng i n gi t 10 - 2 Ti p t v ti p "khng" 10 - 3 i n tr ti p t v an ton i n 10 - 4 Thi t b ti p t 10 - 5 Bi n php an ton Chng 11 : K thu t ch ng st 11 - 1 B thu li (B trnh st) 11 - 2 Kim thu li, dy thu li v khe h thu li 11 - 3 Ch ng st cho thi t b i n 11 - 4 Ch ng st cho ng dy 11 - 5 Ch ng st cho cng trnh ki n trc 11 - 6 L p t dy ti p t thu li v v n an ton Chng 12 : H s cng su t 12 - 1 Dng t i n nng cao h s cng su t 12 - 2 L p d t v v n hnh t i n Chng 13 : Chi u sng 13 - 1 n sng tr ng 13 - 2 n hunh quang
- Trang 2 -
175 181 187 191 195 196
201 207 209 215 218 220 223
229 233 238 244 247 250 252
258 264 268 271 275
278 286 288 291 295 296
299 301
303 306
13 - 3 Cc ngu n sng khc 13 - 4 M ch i n chi u sng v v n hnh Chng 14 : c qui 14 - 1 B tr b n c c c qui 14 - 2 Dung d ch i n gi i 14 - 3 N p - phng i n c a c qui 14 - 4 V n hnh c qui Chng 15 : B o v b ng rle v thi t b t ng 15 - 1 B o v qu dng i n 15 - 2 B o v vi sai v b o v chi u 15 - 3 B o v th t khng 15 - 4 Ngu n i n thao tc 15 - 5 Thi t b t ng Chng 17 : K thu t i n t 17 - 1 Linh ki n i n t 17 - 2 Thirixto 17 - 3 V n hnh thi t b thirixto 17 - 4 Thi t b thirixto xc pht v b o v 17 - 5 M ch ch nh lu 17 - 6 Linh ki n v thi t b ch nh lu khc 17 - 7 n p ngu n i n Chng 18 : ng h i n 18 - 1 K t c u v nguyn l c a ng h i n 18 - 2 S d ng ng h i n th ng dng 18 - 3 ng h v n nng 18 - 4 ng h m ga m 18 - 5 Cng t i n v ng h cng su t 18 - 6 ng h k p (d ng g ng km) 18 - 7 C u i n Chng 19 : o th di n 19 - 1 o i n 19 - 2 Th nghi m i n Chng 20 : Nh ng v n khc 20 - 1 S b i n kh 20 - 2 u n i, hn n i v nhi t i n 20 - 3 Xe i n 20 - 4 Linh tinh
312 314
317 318 319 321
323 325 326 328 330
332 335 337 339 342 350 354
356 366 374 381 388 395 397
398 406
416 418 421 423
- Trang 3 -
- Trang 4 -
CHNG I
KI N TH C C B N I N
1 - 1 Nh ng khi ni m c b n trong m ch i n
1 - 1 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: i n xoay chi u bi n i theo hnh sin, v y c ng dng i n v i n p m chng ta th ng ni l y g lm chu n? p: Trong m ch i n xoay chi u, chng ta dng "Tr s hi u d ng" lm chu n o; b ng cch tnh nhi t l ng m dng i n xoay chi u - pht ra khi qua i n tr b ng v i nhi t l ng m dng i n m t chi u pht ra khi ch y qua cng i n tr , v i th i gian l nh nhau. Tr s c a dng i n xoay chi u nh v y g i l tr s hi u d ng. 1 - 1 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Sau khi m c song song m t pin kh 1.5V v i m t pin kh 1.2V c t m ch ngoi, m t lc sau pht hi n i n p c c pin 1.5V nhanh chng s t xu ng, t i sao? p: Khi i n th c a hai c c pin m c song song khng b ng nhau, th gi a hai pin c dng i n vng (hnh 1 - 1 - 2). N u i n th E1 cao hn E2, tuy ng t m ch ngoi, gi a hai pin v n sinh ra dng i n vng:
Io = E1 E 2 r01 r02
r01, r02 l i n tr trong, khi dng i n Io ch y qua r01, r02 s lm tiu hao i n nng c a pin c i n th cao hn, cho n khi i n th El b ng E2 th dng i n vng Io s b ng 0. Cho nn hai c c pin (ho c ACCU) c i n th khc nhau khng th m c song song v i nhau. 1 - 1 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao tr s c trn Ampe k t ng c a m ch i n xoay chi u nh hn t ng cc tr s c c trn Ampe k cc m ch nhnh? p: C ng dng i n c c trn Ampe k t ng l t ng vc t c ng dng i n cc m ch nhnh, ch khi h s cng su t cc m ch nhnh b ng nhau, th t ng vect c ng dng i n m i b ng t ng i s c ng dng i n cc m ch nhnh. Trong th c t , h s cng su t c a cc m ch nhnh khng b ng nhau, cho nn c ng dng i n c trn Ampe k t ng lun lun nh hn t ng c ng dng i n cc m ch nhnh. 1 - 1 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao b i n tr (dng gia nhi t) lo i 3 pha u hnh sao, khi t m t pha th dung l ng c a n gi m m t n a?
- Trang 5 -
p: V i s u dy th hi n l ng c a n l:
P = 3U I =
2 3U 0 r
hnh 1 - 1 - 4, n u cn 3 pha th dung
Khi t 1 pha (pha C), lc : Ic = 0

IA = IB = U 3U = 2r 2r
P t = PA + PB = UI A (ho c IB) = U Do :
Pt 1 = P 2
3U 2r
2 3U
2r
Cho nn khi t m t pha, dung l ng gi m xu ng cn m t n a so v i 3 pha. 1 - 1 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Th no l cng su t ton ph n (bi u ki n)? Cng su t tc d ng (h u cng)? Cng su t ph n khng (v cng)? p: o Tch tr s h u hi u c a i n p v c ng trong m ch i n g i l cng su t ton ph n bi u ki n, t c S = UI. o Cng su t ton ph n nhn v i Cosin c a gc l ch pha gi a c ng v i n p (t c h s cng su t) l cng su t tc d ng (cng su t h u cng), t c P = UIcos. o Cng su t ton ph n nhn v i sin c a gc l ch pha gi a c ng v i n p g i l cng su t ph n khng (v cng), t c Q = UIsin. o Quan h gi a 3 i l ng l: S2 = P2 + Q2 ho c S =
P2 + Q2
1 - 1 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi s d ng my hn ng n m ch (hn b m i m) hn thp l th dng i n c c ng , nhng khi hn b c l ln ng l th khng th dng i n c c ng . Nguyn nhn t i sao? p: i n tr su t c a thp l l n hn i n c c ng nhi u, khi lm ng n m ch do i n tr c a thp l t i v tr hn l n hn nhi u so v i cc b ph n khc c a my hn i m (t c I2R c a b ph n thp l l l n nh t), cho nn sinh nhi t l n, nng ch y c c b m lin k t v i nhau. Khi hn b c l v i ng l, i n tr t i v tr hn lc ny th ng nh hn i n c c. K t qu b ph n nng ch y tr c l i n c c, khng th hn c. x l ph i s d ng kim lo i c i n tr l n nhng ph i c nhi t nng ch y cao ho c dng th i than graphit (nhi t nng ch y cao) lm i n c c. Lc ny phng php hn l l i d ng nhi t cao c a i n c c h tr gia nhi t, khi n m t ti p xc gi a b c v i ng nng ch y tr c, nh th m i hn c.
- Trang 6 -
1- 1 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Gi thi t i n p ngu n l 220V, n u c hai bng n 110V 25W v 110V 100W, li u c th m c n i ti p hai b ng n ny vo m ch i n khng ( dng i n p 220V)? Sau khi m c nh v y th k t qu s ra sao? p: Khng c. Bng n khc cng su t th khng th m c n i ti p, n u c m c th bng 25W s b chy.
25 25 = 0.23A; i n tr l: = 473 110 (0.23) 2 100 100 Dng i n nh m c c a bng n 100W l = 121 = 0.91A ; i n tr l: 110 (0.91) 2
Dng i n nh m c c a bng n 25W l
Khi hai bng n m c n i ti p, u v i ngu n 220V th dng i n ch y qua s l kho ng

220 = 0.37 A . C ng dng i n ny v t qu nhi u so v i dng i n 473 + 121
nh m c c a bng 25W, do bng n ny s b chy (lc , i n p bng n 25W l kho ng 0.37 x 473 = 175V ch khng ph i l 110V).
hai u
1 - 1 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t ph n dy i n tr c a b i n tr b ng n m ch, khi a ngu n i n vo, dy i n tr b ng n m ch khng nng, cn ph n dy i n tr khng b ng n m ch nng ln. Nhng v i m t cu n dy qu n trn li s t b ng n m ch m t s vng, khi c dng xoay chi u ch y qua, th cc vng dy b ng n m ch l i nng hn r t nhi u so v i cc vng dy khng b ng n m ch. V y l t i sao? p: M t b ph n b i n tr b ng n m ch, khi c i n, dng i n khng ch y qua dy i n tr b ng n m ch cho nn khng nng. Cu n y qu n trn li s t khi c b ph n b ng n m ch, tng ng nh cu n th c p c a bi n th t ng u b ng n m ch. Lc ny c ng dng i n ch y qua b ph n b ng n m ch l n g p nhi u l n so v i bnh th ng, sinh ra nhi t nng, lm tng nhi t . 1 - 1 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao i n tr xoay chi u v i n tr m t chi u c a cng m t s i dy d n l i khng gi ng nhau? p: Khi dng i n xoay chi u thng qua dy d n, m t phn b dng i n trong ti t di n dy d n l khng gi ng nhau, cng g n tm dy d n th m t dng i n cng nh , g n b m t dy d n th m t dng i n tng i l n. Hi n t ng ny g i l hi u ng b m t. Khi t n s cng cao, th hi n t ng ngy cng th hi n r rng. Do k t qu c a hi u ng b m t ny m lm cho ti t di n h u hi u c a dy d n gi m, i n tr tng. Khi dng i n m t chi u thng qua dy d n, khng c hi n t ng ny, cho nn trn cng m t dy d n, i n tr xoay chi u l n hn i n tr m t chi u. 1 - 1 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi qu n cu n i n c m cao t n, t i sao ph i dng dy nhi u s i ho c dy d n r ng ru t?
- Trang 7 -
p: Khi qu n cu n cao t n, s d ng dy d n nhi u s i l nh m gi m thi u nh h ng hi u ng b m t c a dng i n xoay chi u t n s cao. S d ng dy d n r ng ru t l nh m l i d ng y ti t di n h u hi u c a dy d n, ti t ki m kim lo i mu. V v i cu n dy cao t n (c dng i n cao t n ch y qua) th hi u qu c a dy d n r ng ru t cng gi ng nh dy d n c c cng ng knh ngoi. 1 - 1 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C m ch i n nh hnh 1-1-11. Khi c m m t li s t vo trong cu n c m L, n tr nn t i l i. T i sao? p: Khi trong m ch xoay chi u c u v i cu n dy, dng i n trong m ch i n khng ch c quy t nh b i i n tr trong bng n v i n tr trn cu n dy, m cn lin quan n i n c m L trong cu n dy, L cng l n th dng i n s cng nh , khi c m li s t vo trong cu n dy, L tr nn l n, v th bng n tr nn t i. 1 - 1 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao t i n u vo m ch i n xoay chi u th c dng i n ch y qua, cn u vo m ch i n m t chi u th khng c dng i n ch y qua? p: Khi u t i n vo m ch i n xoay chi u, do s thay i mang tnh chu k v chi u v l n c a i n p xoay chi u, khi n b n c c t i n ti n hnh n p, phng i n theo chu k. Dng i n phng v n p i n ny chnh l dng i n xoay chi u ch y qua t i n. Khi u t i n vo m ch i n m t chi u, do chi u c a i n p m t chi u khng thay i theo chu k, ch th i i m u vo c dng i n n p nhng th i gian r t ng n, n p i n xong s khng cn dng i n ch y qua. n a, cho nn, dng i n m t chi u khng th ch y qua t i n. 1 - 1 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Sau khi u n i ti p hai t i n c i n p nh m c b ng nhau nhng i n dung khng b ng nhau, ph i chng c th t i n p ngoi b ng g p hai l n i n p nh m c c a m i t i n? p: Khng c g p i, v sau khi hai t u n i ti p , s phn b i n p b n t t l ngh ch v i i n dung C, t c C cng nh th i n p b n t c a n cng cao. Khi m c n i ti p hai t i n c dung l ng khc nhau, n u i n p ngoi g p hai l n i n p nh m c c a m t t i n th t c C nh t s x y ra qu p. 1 - 1 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Hai t i n Cl - C2, trong C1 l 16F 300V; C2 l 8 F 300V, u n i ti p chng v i nhau s ng ngu n i n m t chi u 550V, nh n th y t 8F b nh th ng. T i sao? p: Khi ng d ng t i n u n i ti p, th i n p m n nh n c t l ngh ch v i i n dung gi thi t i n p trn hai t Cl v C2 l U1 V U2 T ng dung l ng: C =
C1 .C 2 16.8 16 = = F C1 + C 2 16 + 8 3
i n l ng trn cc t i n: Q = CU = C2U2
- Trang 8 -
L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com 16 / 3 C U2 = U= x 550 = 367 V C2 8
Qua c th th y, t i n c i n dung nh th i n p nh n c l n hn gi i h n ch u p c a n, cho nn b nh th ng. 1 - 1 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi hai cu n dy khng c li s t (c cng quy cch) l n l t u v i i n p m t chi u 220V v i n p xoay chi u 220V, cu n dy no nng nhanh hn. T i sao? p: Cn c vo nh lu t Jun ta c : nhi t l ng pht ra t l thu n v i bnh phng c ng dng i n ch y qua dy d n, t l thu n v i i n tr dy d n, t l thu n v i th i gian gia nhi t. Sau khi u v i i n p m t chi u 220V, c ng dng i n trong cu n dy khng c li s t ch do i n tr c a cu n dy quy t nh. Cn khi cu n dy khng c li s t u v i i n p xoay chi u 220V, c m khng c a cu n dy s c n tr dng i n xoay chi u ch y qua, c ng dng i n do tr khng c a cu n dy quy t nh, cho nn c ng dng in xoay chi u nh hn dng i n m t chi u. V th , cu n dy d n v i i n p m t chi u s pht nhi t nhanh hn cu n dy u v i i n p xoay chi u. 1- 1 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cu n dy i n p c a cng t c i n t xoay chi u, n u s vng qu n khng i m tng ti t di n dy d n th c th . gi m tng nhi t c a cu n dy. Nhng v i cu n dy m t chi u cng tng ti t di n dy d n nh v y, nhi t l i tng cao. T i sao? p: i n khng c a cu n dy xoay chi u l n hn i n tr r t nhi u, nn dng i n trong cu n dy h u nh khng ch u nh h ng c a i n tr . Khi ti t i n dy d n tng, i n tr R gi m, th c ng dng i n I h u nh khng thay i, t n hao I2R trn ng c a cu n dy gi m, cho nn nhi t gi m xu ng. C ng dng i n c a cu n dy m t chi u do i n tr R quy t nh (khi i n p khng i), khi R gi m, s tng ln c a I t l ngh ch v i R, t n hao I2R m t m t tng ln theo t l ngh ch v i bnh phng R, m t m t gi m xu ng theo t l thu n v i R, k t qu l tng ln theo t l ngh ch v i R, cho nn nhi t l i c tng ln.
- Trang 9 -
1 - 2 Dng bt th i n ki m tra m ch i n
1 - 2 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Bt th i n ch c m t u ch m vo v t d n i n, t i san c th pht sng ? p: K t c u bn trong c a bt th i n nh th hi n hnh 1 - 2 - 1. B ph n pht sng l bng n c hai c c. Bng n n p kh neon, m t c c n i v i u khc c a bt th sau khi u n i ti p v i m t i n tr c i n tr l n. Khi i n p gi a hai c c c a bng n t n tr s nh t nh, gi a hai c c s pht sng, sng c a n t l thu n v i i n p gi a hai c c. Khi i n p gi a v t mang i n i v i t l n hn i n p b t u pht sng c a bng n, th khi ch m m t u bt vo n, cn u kia qua ng i n i v i t thnh m ch kn, nn c th pht sng, tc d ng c a i n tr l h n ch dng i n ch y qua ng i nh m trnh i n gi t nguy hi m. 1 - 2 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Lm th no dng bt th i n c th phn bi t i n p 220V l i n m t chi u hay xoay chi u? Lm sao c th phn bi t c c m, c c dng c a i n m t chi u ? p: Khi bng neon c a bt th i n thng i n, ch c c c u v i c c m l pht sng. Khi th i n xoay chi u, hai c c c a bng neon thay nhau lm c c m, c c dng cho nn c hai c c cng pht sng. Khi n i bt th i n vo gi a c c m, c c dng c a m ch i n m t chi u, trong bng neon ch c m t c c pht sng, c c pht sng l c c n i v i c c m c a ngu n i n, c c khng pht sng l c c n i v i c c dng. 1 - 2 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dng bt th i n ki m tra hai c c dng m c a my pht i n m t chi u 110V, bng n u khng sng, nhng khi ch m v i b t k u no c a Mgrm k trn 500V th u pht sng. Hai ci u khng ti p t, t i sao ci sau c th pht sng? p: Mgrm k v my pht i n tuy khng tr c ti p ti p t, nhng u qua i n tr cch i n r t cao ti p t. Nh hnh 1 - 2 - 3, A, B bi u th cho hai c c, R1, R2 l i n tr cch i n c a hai c c i v i t. N u Rl = R2 th hi u i n th (tr s tuy t i) c a c c dng, m i v i t b ng nhau. Khi i n p u l 110V, hi u i n th c a m i c c i v i t ch c 55V, cha t t i i n p pht sng c a bng n, cho nn khng sng. Khi i n p u v t qu 500V, i n th m i c c i v i t u v t qu i n p pht sng c a bng n cho nn u pht sng. Nhng khi Rl v R2 chnh nhau r t xa, i n th c a hai c c i v i t cng khng chnh nhau r t xa, lc m t c c c a i n p 110V cng c th lm bng n pht sng, m t c c c a i n p 500V cng c th khng pht sng.
- Trang 10 -
1 - 2 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dng bt th i n ki m tra u kim lo i c a bng n, th ng c th lm cho bng n neon pht sng, nhng dng vn k ph thng o l i khng c i n p. T o sao? p: Hi n t ng trn y c th dng hnh 1 - 2 - 4 gi i thch. i m A bi u th dy pha trong bng n, i n tr cch i n c a n i v i kim lo i trn ui n l Rl, i n tr cch i n c a F i v i t G l R2, do dng i n r gi a A v F l I1, s t p gi a FG l VFC = I1.R2 = U
VFG
V R 2 , gi thi t R1 + R 2
220V,
R1
5,
R2
10
th
10 = 220 = 147 V cho nn c th lm cho bng n neon 5 + 10
sng. Nhng i n tr c a vn k ph thng nh hn 0.1 dng n o i n p gi a F v G, tng ng v i vi c m c song song m t i n tr nh gi a F v G, khi n

R FG = = 0.1 (gi thi t i n tr c a vn k l 0.1), 1 1 + 10 0.1 0 .1 = 220 = 4.3V nn khng th y c s c trn vn k ph thng. 5 + 0 .1 1
th
VFG
1 - 2 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Nh th hi n hnh 1 - 2 - 5a, khi dy gi a (trung tnh) c a m ch i n chi u sng b t dy, bng n b ng t, t i sao bt th i n ch m i m F c a dy gi a c th pht sng? Cn i m G khng sng? T i sao dng vn k o i n p c a i m F i v i t l i khng c?
Hnh 1-2-5 p: M ch i n tng ng c a tnh hu ng nh th hi n hnh 1 - 2 - 5 b. R1 l i n tr cch i n gi a dy pha v i dy gi a, R2 l t ng i n tr gi a ng i khi v i bt i n. Lc ny, i n th c a i m F do t s gi a R1 v i R2 quy t nh. V d , khi R 2 = R 1 th UF = U = 55V; khi R 2 = R 1 th UF = U = 44V
1 3 1 4 1 4 1 5
- Trang 11 -
, cho nn bt i n v n c th pht sng. i m G tr c ti p n i v i t, i n th c a n g n b ng 0, cho nn bt i n khng pht sng. Khi dng vn k o i n p c a i m F v i t, do i n tr c a cu n dy vn k nh hn R1 r t nhi u, UF h u nh b ng 0, cho nn khng c s c. ng nhin, n u cch i n gi a dy pha v i dy gi a r t km, t c tr s Rl r t nh th vn k cng c th c s c 1 - 2 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy trung tnh pha i n p th p c a my bi n th , c mang i n, i n p nghi m c b ng bt th i n th y hn i n p c a v t mang i n thng th ng. l do nguyn nhn g gy nn? p: tnh hu ng ny ph n l n x y ra tr ng h p ni dng i n cch ni cung c p i n tng i xa, ph t i ba pha qu khng cn b ng, c bi t l tr ng h p ti t di n dy trung tnh qu nh th ng d x y ra nh t. Nguyn nhn ch y u c a n l c ng dng i n ch y qua dy trung tnh qu l n, s t p x y ra trn dy trung tnh tng i l n.
- Trang 12 -
1 - 3 Cu n dy c li s t
1 - 3 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i T i Sao trong cu n c n t n s th p (th p d n), ni chung u c li s t, cn trong cu n c n cao t n l i khng c li s t? p: i n khng c a cu n c n c lin quan n i n c m c a cu n dy, m i n c m c a cu n dy c lin quan n tnh ch t ng t c a n. N u ng t c a cu n dy l v t ch t t tnh, th i n c m tng ln. Sau khi cu n c n qu n ln li s t nh v y c th ti t ki m c nhi u kim lo i mu ( ng ho c nhm). Cu n c n t n s th p ch nn s d ng trong m ch i n d i 100Hz. Do t n s th p nn dng phi n thp Silic lm ng t s khng gy ra nhi t cao do dng i n xoy trong li s t sinh ra. Cu n c n cao t n do dng trong m ch i n cao t n, nn n u s d ng li s t, s sinh ra dng i n xoy r t l n, lm t n th t nhi u nng l ng, khi n li s t c nhi t cao. M t khc, i n c m c a cu n c n cao t n th ng khng yu c u qu l n, cho nn ni chung cu n c n cao t n khng dng li s t. 1- 3 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: L c ht c a nam chm i n sau khi li s t c c nh c quy t nh b tch c a c ng dng i n v s vng c a cu n dy (I x W), th h i v i ngu n i n xoay chi u (m t chi u) th trong hai cu n dy sau y, cu n no c l c ht l n hn, gi thi t cu n A l 500 vng, cu n B l 1000 vng, cn l i u hon ton khc nhau? p: Khi v i ngu n i n m t chi u, l c ht g n nh b ng nhau. V s vng c a B tuy tng g p i, nhng i n tr cng g n nh tng g p hai l n, dng i n I gi m i 1/2 cho nn IW g n nh khng thay i. V i ngu n i n xoay chi u, l c ht c a cu n dy c s vng t, ng c l i, l i tng ln. B i v c m khng t l thu n v i W2, cho nn tuy s vng c a B tng g p i, c m khng l i tng ln g p 4 l n, v th , dng i n gi m cn 1/4, cho nn l c ht c a B nh hn A kho ng 1/2 l n. 1 - 3 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Nh th hi n hnh 1 - 3 - 3, hai cu n dy hon ton gi ng nhau qu n ln cng m t li s t m ch kn, t i n p xoay chi u U ln hai u c a m t cu n dy no (nt li n trong hnh) v u song song hai cu n dy l i v i nhau r i n i V i U (nt t trong hnh), trong hai tr ng h p , dng i n I c a m ch i n li u c b ng nhau? p: Dng i n I c a m ch i n b ng nhau. V dng i n ny ch y u l dng i n kch t , ph n i n th m t thng xoay chi u do n sinh ra c m ng trong
- Trang 13 -
cu n dy, g n nh b ng v i i n p U bn ngoi, ng c chi u nhau; v i s Vng c a cu n y v t n s c a ngu n i n c nh, th l n c a ph n i n th s t l thu n v i t thng; gi y i n p ngoi c nh, ph n i n th cng c nh, t thng cng c nh, cho nn trong hai tnh hu ng trn, t thng trong li s t m ch kn l b ng nhau. Khi u song song, s vng c a cu n dy tng g p i, lm cho t thng b ng nhau, dng i n kch t ch y qua m i cu n dy ph i gi m 1/2, cho nn dng i n I c a m ch i n v n khng i.
- Trang 14 -
1 - 4 i n v t
1 - 4 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy t i i n t i sao l i rung v ku? p: Dy ci c ng c a nh my i n v tr m bi n i n trong khi v n hnh b rung v ku, ph n l n x y ra trong dy ci hai phi n (ho c nhi u phi n) cng pha. B i v trong cc y ci cng pha, l n v chi u c a dng i n ch y qua l gi ng nhau (nh hnh 1 - 4 - 1): Khi c dng i n ch y qua, s sinh ra t tr ng quanh m i dy ci. Do tc d ng tng h c a t tr ng v dng i n trong dy ci khi n hai s i dy ci ch u l c ht l n nhau, l i v dng i n ch y qua dy ci l i n xoay chi u 50Hz, trong m i n a sng khi dng i n bi n i t "khng" n tr s l n nh t r i l i gi m xu ng n tr s "khng", l c ht gi a hai dy ci cng bi n i t "khng" n tr s l n nh t r i l i gi m xu ng b ng "khng". N u phi n i n v c p gi a khe h dy ci c p r t ch c ch n th tuy ch u l c dy ci cng khng b rung. Nhng, th ng th ng trong qu trnh v n hnh, c p dy ci b r l ng ho c kho ng cch c p dy qu xa (ni chung c 800-1000mm c m t c p) th d i tc d ng c a l c t , dy chnh s b rung 100 l n/giy, km theo c ti ng ku chi tai. Dy ci rung trong th i gian di khng nh ng pht ra t p m chi tai m cn s lm cho kim lo i dy ci b m i, n t v gy nn s c , cho nn c n nhanh chng lo i tr hi n t ng ny. 1- 4 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t thanh nam chm vnh c u v m t thanh s t non, hnh dng hon ton gi ng nhau (nh hnh 1 - 4 - 2), gi s khng d a vo b t c th g khc, c th nhanh chng on ra khng? p: L y thanh A cho ht ph n gi a c a thanh B. N u c ht, th thanh A l nam chm vnh c u, n u khng ht th thanh A l s t non. B i v ph n gi a c a nam chm vnh c u khng th hi n t tnh. V th , s t non khng th ht ph n gi a c a nam chm, nhng nam chm l i c th ht ph n gi a c a s t non. 1- 4 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t thanh nam chm vnh c u n u c t lm i theo ng AB nh th hi n hnh 1 - 4 - 3 th khi hai n a g n nhau s c hi n t ng g x y ra? p: Sau khi thanh nam chm c t tch ra theo ng AB, thnh hai thanh nam chm, lc ny t c c cng tnh c nh nhau, gi a hai thanh c l c y l n nhau khi n chng khng th ghp l i v i nhau c n a. Tr c khi chia tch ra, l c ht phn t l n hn l c t y nhau cho nn khng
- Trang 15 -
b y tch ra.
- Trang 16 -
1 - 5 V t li u Cch i n
1- 5 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao cch i n trong c a thi t b i n cao p th s d ng cch i n gi y d u, cn cch i n ngoi l i s d ng cch i n v c nh s cch i n, th y tinh v.v... p: Cch i n trong ph n l n dng cch i n gi y d u c ch t o b ng cch ch ng x p gi y cp i n r i t m d u, do x s i c tc d ng ngn cch trong d u, cn d u l i chn l p kn khe h trong gi y, cho nn c ng i n h c r t cao, c bi t l c ng i n h c t c th i; c th t trn 100kV/mm, tnh cng ngh cng tng i t t, v th c s d ng lm ch t cch i n trong r t nhi u thi t b i n cao p (nh t i n, cp i n, bi n th , b h c m v.v...). Nh ng ch t v c nh s cch i n, th y tinh v.v... do kh bi n ch t l i t b nh h ng c a th i ti t kh h u, m c ng c h c l i cao, l i ch u c phng i n, v th c s d ng r ng ri lm cch i n ngoi c a thi t b i n cao p. 1 - 5 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao i n tr cch i n gi m theo s tng ln c a nhi t ? p: Khi nhi t tng cao, s chuy n ng c a phn t trong ch t cch i n tng theo, i n t trong phn t d thot ra do s va ch m l n nhau gi a cc phn t lm tng tnh nng d n i n trong ch t cch i n; ng th i khi nhi t tng cao th thnh ph n n c trong ch t cch i n s b t u trng n , di ra, thnh d ng s i nh phn b gi a hai c c, do trong n c c ch a t p ch t d n i n, v th lm tng tnh nng i n trong v t ch t cch i n. T p ch t ch a trong n c v t p ch t tnh ki m, tnh axt ch a trong ch t cch i n sau khi b n c phn gi i s lm tng tnh nng d n i n, do khi nhi t tng cao, i n tr cch i n s gi m th p. 1- 5 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: dy ch t cch i n tng g p hai l n, ph i chng c ng ch u p cng tng g p hai? p: Ch t cch i n t t v ng u (m ca r t m ng) t trong i n tr ng u th c ng ch u p c a n c t l thu n v i dy. Nhng tuy t i a s v t li u cch i n, do nh ng nguyn nhn nh tnh khng ng u v ch t li u v s khc nhau v m c kh, c bi t l, khi dy tng ln nhi t sinh ra do t n hao mi ch t gy ra trong v t th cch i n, khng th tn pht ton b n i n c c ho c vo mi ch t khc chung quanh, t p trung l p trong v t th cch i n, lm nng v t cch i n, d gy ra nh th ng nhi t. Do , dy tng g p i th c ng ch u p tng khng n g p i. 1 - 5 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi ch n v t li u cch i n cho t i n, mong mu n h s cch i n tng i r C a v t li u ph i l n m t cht, cn khi ch n v t li u cch i n cho cp i n v my i n th l i yu c u r ph i nh hn m t cht. T i sao? p: Mi ch t cch i n c . tc d ng cch i n v c nh c h c i v i th d n i n v i i n th khc nhau; nhng trong t i n, mi ch t cn c m t tc d ng quan tr ng n a, l tng tr nng l ng. i v i t i n t m ph ng th i n dung c a
- Trang 17 -
n C=o. r.A/d, trong eo l h s cch i n chn khng; r l h s cch i n tng i c a mi ch t; A l di n tch b n c c; d l kho ng cch gi a hai c c N u r l n, th i n dung C s tng ln theo t l thu n. V th , khi ch n v t li u cch i n dng cho t i n, m t m t ph i ch c ng i n h c, m t khc mu n r l n m t cht, nh v y c th gi m th tch v tr ng l ng cho n v dung l ng c a t i n. Ch t cch i n dng cho cp i n v my i n khng c yu c u tng tr nng l ng, mu n tnh c c ha tng i y u, t c er tng i nh . i v i cch i n cho cp i n, r nh cn c th gi m thi u dng i n n p i n khi cp i n v n hnh. Mi ng rnh cu n dy stato c a mt c khe h , n u r mi ch t cch i n th r n c a mt nh chnh l ch v i .khng kh tng i nh th c ng tr ng c a mi ng rnh ho c khe h cng tng i nh th c th nng cao i n p nh th ng. 1 - 5 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong khe h khng kh, thnh ph n n c trong khng kh tng ln, i n p nh th ng tng cao, t i sao mi ch t th r n b m th i n p nh th ng l i s t xu ng p: Trong khe h khng kh, n u m tng ln, thnh ph n n c trong khng kh d thu ht i n t , hnh thnh ion m, do hnh trnh t do c a n rt ng n khi n i n p nh th ng tng cao. Mi ch t cch i n th r n sau khi ht m, do n c b thu ht vo bn trong ho c b m t mi ch t n c th ha tan t p ch t ion ho c lm i n ly ch t c c c tnh m nh, hn n a vi nh h ng c a cc t p ch t khc, tc d ng i n ly c a b n thn thnh ph n n c tng m nh; do lm tng i n ly mi ch t th r n v t n hao mi ch t, d n n i n p nh th ng gi m xu ng. i v i v t li u x s i d ht m th nh h ng c bi t l n, i n p nh th ng sau khi ht m lc th p nh t c th ch b ng vi ph n trm lc kh ro; cho nn trong v n hnh c n ch ch ng m. 1 - 5 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong v t li u cch i n cao p n u l n l n b t kh th trong v n hnh d lm h ng ton b v t li u cch i n. T i sao? p: Trong v t li u cch i n cao p, n u l n b t kh th s t o thnh mi ch t c l p, c ng i n tr ng c a n phn b U l ngh ch v i h s cch i n. Do h s cch i n c a b t kh nh , c ng i n tr ng l n, b t kh s i n ly t do tr c khi n ton b c ng cch i n gi m, t lm h ng tnh nng c a ton
- Trang 18 -
CHNG II
NH NG V N C B N C A H TH NG C P I N
2-1 Truy n t i i n
2 - 1 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao h th ng i n xoay chi u s d ng sng hnh sin m khng s d ng sng d ng khc? p: Sau khi cc lo i my i n v thi t b i n t h p thnh h th ng i n, mu n v n hnh bnh th ng ph i b o m h th ng i n c hnh (d ng) sng th ng nh t nh v y thi t k v ch t o my i n v thi t b i n m i c cn c chung. B i v,trn t C c ng dng i n i = C.du/dt (trong cng th c du/dt l bi u su t) trn i n c m L, i n p u = L.di/dt (trong cng th c , di/dt l bi u su t c ng ); xt v ton h c, ch c hm s sin sau khi vi phn ho c tch phn th th (d ng sng) c a hm s m i khng thay i. ng th i, trong m ch i n th ng s c m t s i n p v c ng thm vo, duy chi c hm s sin khi c ng thm vo d ng sng m i khng pht sinh bi u k d , cn b t c hnh sng no u khng c tnh ch t ny. 2 - 1 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T n s lm vi c c a i n xoay chi u t i sao l i nh l 50 ho c 60 chu k trong m i giy? p: T n s c a i n xoay chi u cao hay th p u c l i v h i. T n s cao c th gi m thi u l ng s d ng ng v s t dng trong my i n v my bi n th ,cho nn tr ng l ng gi m nh , gi thnh th p, s nh p nhy c a bng n do dng i n thay i gy nn m t ng i cng khng d nh n th y. Song n s lm gi m khng p c a ng dy t i i n v thi t b i n t n hao nng l ng tng ln, lm x u nng su t i u ch nh v hi u su t c a i n p. T n s qu th p, s lm tng tr ng l ng c a my i n v bi n th , gi thnh tng cao, s nh p nhy c a bng n cng d nh n th y, cho nn t n s lm vi c qui nh 50 ho c 60 chu k/giy l tng i h p l. 2 - 1 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao i n p l i i n ph i ch n cc c p khc nhau ? p: Ch n c p i n p, ngoi vi c tnh n l i th p an ton cho ng i s d ng dng l i i n p th p ra, khi truy n t i phn ph i i n l i c cng cng su t th i n p cng cao, dng i n cng nh , di n tch ti t di n ph n t i i n c a dy d n c th s d ng cng nh , u t s gi m tng ng. Nhng yu c u i v i cch i n th i n p cng cao, u t v c t i n, bi n p, b ng t i n cng cng l n. Do i v i cng su t truy n t i v kho ng cch truy n t i nh t nh no th c n ch n i n p h p l nh t. ng th i, vi c ch n i n p i n l i ph i t ng h p xem xt ton di n qui ho ch tr c m t v lu di ph t i i n l i v trnh k thu t lc m i c th l a ch n thch h p. C p i n p ch n qu cao, th ph t i lu di c a ng dy khng
- Trang 19 -
, lng ph u t, ch n qu th p th khng lu l i ph i thay i n p c p cao hn, cng khng kinh t . 2 - 1 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Th ng nghe ni n i n p ng dy 6 kil vn (kV) ho c 6.3 kil vn (kV), 6.6 kil vn (kV). Cch ni no ng? p: i v i c p i n p ny, i n p nh m c c a thi t b i n (nh ng c i n, l i n) l 6kV cn i n p nh m c c a my pht i n l 6.3kV. i n p nh m c cu n nguyn c a my bi n p gi ng nh thi t b dng i n t c 6kV; i n p nh m c c a cu n ph cao hn c a thi t b dng i n 5%, t c 6.3kV. Khi tr s i n p ng n m ch c a bi n p trn 8%, i n p nh m c c a cu n ph ph i cao hn c a thi t b dng i n 10%, t c 6.6kV. Theo qui nh, i n p nh m c c a l i i n ph i b ng v i thi t b dng i n c a n, i v i i n p c p ny m ni l 6kV. Cho nn ni, ng dy i n p 6kV l ng. 2 - 1 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: S t p v t n th t i n p c g khc nhau? p: Trong m ng i n m t chi u, s t p v t n th t i n p l hon ton gi ng nhau, nhng trong m ng i n xoay chi u, do v tr pha c a dng i n v i n p khc nhau, v quan h s t p do i n khng c a m ch i n gy ra nn hai khi ni m khc nhau. Hi u hnh h c c a i n p hai u, u v cu i c a ng dy g i l s t p; hi u i s i n p hai u c a n g i l t n th t i n p. Trong m ng xoay chi u, tr s tuy t i c a s t p l n hn t n th t i n p. 2 - 1 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: i n p c a bu ng phn ph i i n p th p l 400V; s t p ng dy t bu ng phn ph i i n n phn x ng 32V. N u h s cng su t c a phn x ng l 0.6 tr khng c a ng dy l i n tr thu n, th i n p phn x ng c ph i l 368V? p: Khng ph i; m l 380V .Gi thi t i n p
.
bu ng phn ph i i n l U1
. .
,s t p ng dy l U i n p phn x ng l U 2 , c ng dng i n ph t i c a phn x ng l I 2 . Quan h v tr pha gi a chng v i nhau c th bi u th nh hnh 2 - 1 - 6. V tr khng c a ng dy l i n tr thu n, cho nn U song
. .
song v i I 2 . Do h s cng su t c a ph t i phn x ng l 0.6

. . . .
cho nn U phn gi i thnh hai thnh ph n 0.6 U v 0.8

U ( ng m nh trong hnh). T ta c : ( U 2 + 0.6 x 32) + (0.8 x 32) = 400 , gi i
.
ra. ta c U 2 = 380V. 2 - 1 - 7 (Tr

v u chng, Tr v M c l c)
- Trang 20 -
H i: T i sao my bi n th dung l ng l n ho c c u dao d n cao p s d ng trn ng dy t i i n ba pha u dng ba pha t o thnh? p: Ng i ta th ng dng ba ci m t pha m khng dng m t ci ba pha l do: (1) th tch v tr ng l ng qu l n, v m t v n chuy n ph i ch u s h n ch b i kh nng c a phng ti n v n t i ho c kch th c c a ng s, c u c ng, ng h m v.v... (2) Bi n th ho c c u dao d n cao p d b ng i s d ng ch c n chu n b m t ci m t pha l c, so v i d b m t ci ba pha c th ti t ki m v m t u t r t l n. (3) N u khng may b h h ng th ch c n s a ch a m t ci m t pha, t c s a ch a s nhanh hn l s a ch a thi t b ba pha. 2 - 1 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi t i i n trn khong cch xa th my bi n th tng p u thnh - Y (tam gic - sao) bi n th s t p th u thnh Y - (sao - tam gic)? p: i n p l i t i i n cng cao th hi u su t cng cng cao. My bi n th tng p u - Y, dy ra bn pha th c p thu c s l i n p dy; t v i s vng tng i t, s thu c i n p tng i cao, nng cao c t l tng p. Cng cng l do my bi n th h p u Y - , v i s vng c a cu n dy bn s c p khng nhi u c th t c ti l h p tng i l n. Ngoi ra, khi bn th c p c a bi n th tng p v bn s c p c a my bi n th h p u ki u Y (hnh sao) u c th ti p t, i m trung tnh khi n i n p dy t i i n i v i t l i n p pha, b ng
1 i n p dy; cng t c l h th p yu c u cch i n c a ng dy, h gi 3
thnh xy d ng. 2 - 1 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao c m t s n v s d ng i n tch ring chi u sng v ng l c m khng dng chung m t my bi n th ? p: Xt v m t gi m thi u s l ng thi t b n u c chi u sng v ng l c dng chung m t bi n th th s kinh t hn. Nhng, ph t i c a ng l c a ph n l ng c i n, khi kh i ng s lm s t gi m i n p ngu n m t cch r r t, v khi ph t i c a ng l c thay i cng lm thay i i n p ngu n, nh ng i u u lm cho sng c a n chi u sng m t n nh. phng ng a hi n t ng ny, tch ring h th ng i n dng cho ng l c v h th ng i n dng cho nh sng l t t hn. 2 - 1 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao nh ng my i n quay trn khng th tr c ti p u v i pha ng dy thu c h "hai dy m t t"? p: Trong v n hnh ng dy trn khng h "hai dy m t t", c m t pha th ng xuyn ti p t, v th i n p pha khng ti p t i v i t l i n p dy. N u u tr c ti p my i n vo, th cch i n c a n s ph i v n hnh lu di d i i n p dy, i u ny l khng th c. V th , ph i qua my bi n th cch ly m i c th u vo c. 2 - 1 - 11 (Tr
- Trang 21 -
H i: Trong m ng phn ph i i n p th p h ba pha ba dy, li u c th p d ng h "hai dy m t t" ti t ki m m t ng dy? p: Khng c. Nguyn nhn l: (1) ch dy d n ti p t s xu t hi n s t p r r t khi n i n p pha ti p t u c ph t i s r t th p; i n p ba pha khng cn b ng; tnh v n hnh c a ph t i tr nn x u. (2) Do i n p c a pha i v i t l i n p dy, cho nn khi ng i ti p xc v i dy pha b t k no khng ti p t th s r t nguy hi m. (3) Khi i n p dy c a l i i n l 380V, khng th tr c ti p u n i v i ph t i chi u sng. (4) Khi x y ra ng n m ch gi a dy d n pha ti p t v i pha khng ti p t, do dng i n ng n m ch b h n ch b i i n tr ti p t hai ch c a pha ti p t, khng lm nng ch y dy ch, nn s ko di qu trnh ng n m ch. (5) Khi ch n i n tr ti p t tng i l n th ph n v t ti p t c th xu t hi n i n p nguy hi m. 2 - 1 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi truy n t i i n ba pha nng thn, t i sao c lc ch dng hai dy trn khng? p: nng thn, do ng dy t i i n di m dy i n tho i i n tn khng nhi u, v th c th l i d ng t lm m t dy t i i n ba pha, nh th hi n hnh 2 - 1 - 12, nh m ti t ki m gi thnh l p t ng dy t i i n (thng th ng c th ti t ki m 25 - 30% v n u t ban u). Lo i ng dy t i i n t n d ng t lm m t dy pha th ng g i l ng dy t i i n ba pha h "hai dy m t t"; tuy c th ti t ki m nhng cng c nh c i m, ch y u l: (1) nh h ng tng i l n i v i ng dy thng tin. V th trong thnh ph khng c dng. (2) i n p ti p xc v i n p v t ni ti p t tng i l n, cho nn c n c bi t ch an ton. (3) i n p pha i v i t l i n p dy ch khng ph i i n p pha, do khi tr c ti p dng v i ph t i ba pha, cch di n c a ph t i i v i t d b nh th ng. 2 - 1 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: H ba pha ba dy so v i h m t pha hai dy, ti t ki m c bao nhiu dy? p: Gi thi t t n hao trong i n p dy v ng dy l nh nhau. V y cng su t truy n t i c a m t pha v ba pha l n l t l: P = UI1 v P = 3 UI3 t c I1 = I3. 2 2 T n hao c a hai ci b ng nhau: PCU = 2. I1 R1 = 3. I3 .R3 Ho c R3 = 2R1. Tr ng l ng c a dy t l thu n v i s s i dy, t l ngh ch v i i n tr .
1 2 W1 2 2R 1 4 R1 R = = 1 = = 3 W3 2 1 R1 3 3 R 3 2R 1 1 Cho nn, c th ti t ki m c ho c 25%. 4 2
- Trang 22 -
2 - 1 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi x y ra s c ng n m ch m t ch no c a h th ng i n l c s lm cho h th ng dao ng, th m ch ph v c h th ng? i m D trn p: N u x y ra ng n m ch ng dy g n nh my i n A (xem hnh 2-1-14), i n p dy chnh c a nh my A s s t xu ng g n b ng 0, m t ph t i, ng c khng k p i u ch nh tng ng, t c quay c a t my nh my A t t s tng cao. Lc ny, trn ng dy chnh c a nh my B v n cn i n p cn l i tng i cao, ph t i m t i khng nhi u, t c quay c a my pht i n tng tng i l n. Nh v y, t my c a hai nh my A, B sinh ra chnh l ch t c quay, n u th i gian ng n m ch ko di tng i lu th t my c a hai nh my s m t ng b , khi n h th ng dao ng th m ch b ph v . V th nng cao tnh n nh v n hnh song song c a h th ng, yu c u nhanh chng kh c ph c s c ng n m ch, phng ng a m r ng s c .
- Trang 23 -
2 - 2 Dy ci (Dy d n nh )
2 - 2 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong h th ng 6 ~ 10 kV c a nh my pht i n v tr m bi n i n, t i sao u s d ng dy ci ch nh t? p: Khi di n tch ti t di n nh nhau, th chu vi y ci hnh ch nh t l n hn hnh trn; t c b m t t n nhi t c a thanh d n chnh hnh ch nh t l n hn, do i u ki n lm mt t t hn, ng th i, do nh h ng c a hi u ng i n tch t p trung b m t c a i n xoay chi u, i n tr c a dy chnh ti t di n hnh ch nh t s nh hn i n tr ti t di n hnh trn, o khi di n tch ti t di n v nhi t pht nhi t cho php gi ng nhau th dng i n ch y qua ti t di n hnh ch nh t s l n hn. Cho nn, trong h th ng 6 ~ 10kV ni chung u s d ng dy ci ch nh t, cn trn thi t b phn ph i i n 35 kV v trn n a, phng ng a qu ng i n tm, th ng s d ng dy ch hnh trn. 2 - 2 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trong my i n xoay chi u ni chung khng s d ng dy ci b ng thp, nhng trong m t s m ch i n xoay chi u v m ng i n m t chi u l i c s d ng. p: i n tr su t c a thp g p 6 ~ 8 l n c a ng; s d ng trong m ch i n xoay chi u dung l ng l n t t s gy nn t n th t i n p v tiu hao i n nng. M t khc tnh d n t c a thp tng i t t, d gy nn t tr v t n hao dng xoy (Fuc) nn ni chung nh ng m ch i n xoay chi u dung l ng l n u khng dng thp lm dy ci. Nhng c ng c h c c a dy ci b ng thp l i cao, gi r , nn c th s d ng trong m ch i n cao p xoay chi u dung l ng nh nh b h c m i n p bn cao p c a my bi n th dng trong nh my i n dung l ng nh . Trong m ch i n m t chi u, do khng t n t i t tr v t n hao dng xoy, cho nn cng c dng y ci b ng thp, nh thanh d n i n m t chi u c a bu ng c qui. 2 - 2 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: V i c ng dng i n r t l n, khi ch n dy ci nn xem xt nh th no ? p: Khi ch n dy ci khng nn s d ng ti t di n qu l n. V c ng dng i n cho php c a n s gi m theo s tng ln c a ti t i n, cng t c l s tng ln c a dng i n cho php khng t l thu n v i s tng ln c a ti t di n dy ci. V th , khi c ng dng i n m t pha v t qu dng i n cho php c a m t ti t di n l n nh t th th ng s d ng nhi u dy ghp song song. Dy ci trong m t pha, ni chung, khng qu hai dy. V khi s dy trong m i pha tng ln, do lm ngu i tr nn km, s gia tng c a ph t i cho php khng t l thu n v i s dy, m gia tng tng i nh . Hn n a, khi l xoay chi u hi u ng ln c n r t l n. 2 - 2 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi s d ng ghp song song dy ci hnh ch nh t, m i pha khng c qu 3 dy, cn dy d n chia tch th c th dng dy d n m m c 3 s i tr ln?
- Trang 24 -
p: Khi dng i n lm vi c v t qu dng i n cho php c a dy ci th m i pha c th dng hai ho c 3 dy ci hnh ch nh t ghp song song c nh ln gi cch i n. c th t a nhi t t t, gi a cc dy ph i gi kho ng cch b ng dy c a n, khng c ch ng ln nhau. Nhng s dy d n m i pha tng ln, th dng i n cho php c a n b nh h ng b i i u ki n t a nhi t tr nn km v hi u ng b m t, nn khng tng ln theo t l thu n khi m i pha c 3 dy, dng i n c a dy gi a chi m kho ng 20% t ng c ng dng i n, hai dy bn chi m 40% m i dy. Do khng nn s d ng m i pha qu ba dy ci ch nh t. Cn dy d n chia tch do nhi u s i dy d n m m t o thnh, do gia cng v l p rp tng i d , khng c n ph i x p ch ng, c th x p r ng gi a, cho nn cho php s d ng 4 s i tr ln. 2 - 2 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy ci ba pha b tr ngang b ng ho c th ng ng th pha no ch u s c i n ng l n nh t? p: Cn c vo hi n t ng: chi u dng i n gi ng nhau sinh ra l c ht, chi u dng i n khc nhau sinh ra l c y m xt th khi chi u dng i n hai pha hai bn ng c nhau th pha gi a ch u l c l n nh t (xem hnh 2 - 2 - 5). Gi thi t dng i n trong ba pha l i x ng v cn b ng th d a vo cng th c F = 0
I1I 2 c th 2a
tnh c l c y m pha gi a nh n c l n hn 1/4 so v i m i pha hai bn. 2 - 2 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dy ci m t pha chia thnh vi dy l p ln cng v s , t i sao ph i tng thm m lt vo gi a hai thanh d n gi a v s ? p: Trong tnh hnh l c i n ng m dy ci ch u khng ch l l c gi a dy ci khc pha m cn c l c tc d ng l n nhau gi a dy d n cng pha. V kho ng cch dy ci cng pha tng i g n, do l c i n ng tng i l n. Tng thm m lt c th gi m kho ng cch i m ch ng , gi m mmen c a l c i n ng. 2 - 2 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trong thi t b phn ph i i n, ni chung u dng dy ci tr n? p: Dy ci tr n c cc u i m sau y: i u ki n t a nhi t t t, dng i n cho php tng, l p rp d , s a ch a n gi n, gi thnh tng i th p cho nn. b t k l thi t b phn ph i i n trong phng hay ngoi tr i, ni chung u s d ng thanh d n tr n. 2 - 2 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy ci d ng ai s d ng trong thi t b phn ph i i n, khi l p t c hai cch: t ngang v t ng (xem hnh 2 - 2 - 8). T i sao?
- Trang 25 -
p: Khi ch n kch th c dy ci c n xt t i hai i m: ( l ) Lu l ng t i-Dy ci c th cho dng i n m ph t i c n thi t ch y qua an ton. N u ch n qu nh , dy ci s nng do qu t i. (2) C ng c h c - thanh d n c ng l c c h c c a dy ci ch u c khi x y ra s c ng n m ch, khng n n i lm h ng thi t b c a dy ci. Nhng tnh nng c a dy ci d ng ai c ti t di n nh nhau, khi t ngang t ng c ch khc nhau. Khi t ng, lu l ng t i i n tng i l n, nhng ch c th ch u c ng l c c h c tng i nh . Cn khi t ngang, lu l ng t i i n gi m 5 - 8% so v i t ng, nhng c th ch u c ng l c c gi i tng i l n. Do , khi l p t dy chnh d ng ai c n cn c vo tnh nng trn y quy t nh t ngang hay t ng. N u cng su t r t l n, th ng l p t cc pha trn d i ch khng b tr trn cng m t ph ng ngang b ng, v t ng dy ci l ng t i i n v c ng c h c u th a mn. 2 - 2 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: i n p gi a cc r (d ) ng h p lu ng trong l i n tng i th p. Nhng thng th ng kho ng cch l p t gi a chng r t xa, li u c th cn c vo yu c u cch i n ni chung rt ng n kho ng cch? p: i v i v n kho ng cch gi a cc dy ci c ng dng i n l n, ngoi vi c xem xt kho ng cch, cch i n gi a cc dy ra, cn ph i tnh n l c i n ng do dng i n sinh ra. Khi kho ng cch gi a hai dy d n nh , th s c i n ng tng h s tng ln, c bi t l l i n trong th i gian nng ch y, do nguyn li u xu ng, nho tr n, th ng x y ra hi n t ng ng n m ch. Lc , l c i n ng gi a cc r ng h p lu r t l n. N u kho ng cch ch n khng chnh xc, s ph h ng b ph n ch ng c a cc r ng h p lu. 2 - 2 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao bulng n i i c a dy ci khng th si t qu ch t? p: Bulng si t qu ch t th b ph n dy ci d i vng m b nn, ti t di n c a y ci gi m. Trong v n hnh, dng i n ch y qua s pht nng, do h s n c a nhm ho c ng l n hn thp, y ci d i vng m cng b nn thm khng th gin n t nhin, n u c ng dng i n trong dy ci gi m nh , nhi t gi m th p, t l co rt c a dy ci l n hn bulng, th l hnh thnh khe b . Nh v y i n tr ti p xc s l n, nhi t tng cao, m t ti p xc s b xy ha, khi n i n tr ti p xc cng l n. Cu i cng lm cho ph n lin k t c a bulng x y ra hi n t ng qu nng, nh h ng an ton v n hnh. Ni chung, nhi t th p, bulng nn si t ch t m t cht, nhi t cao, bulng nn si t l ng m t cht. 2 - 2 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: K p vt dng c nh dy ci trn v s dy ci, t i sao sau khi si t ch t l i ph i n i ra 2 - 3 vng, khng th v n qu ch t ? p: B i v trong v n hnh, dy ci tng nhi t, c bi t l dng i n ch y qua khi ng n m ch, nhi t tng tng i cao, dy ci b nng n ra. N u k p vt v n qu
- Trang 26 -
ch t, dy ci chnh khng cn ch gin n s sinh ng l c r t l n i v i v s , gy nn s c v h ng v s . V th , khi l p rp, sau khi v n ch t ph i n i ra 2 - 3 vng. 2 - 2 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy ci b ng ng v b ng thp, li u c th tr c ti p n i v i nhau b ng bulng ? p: Khng c. V kim lo i khc nhau n i v i nhau gi a chng ch c n c khe h th s gy nn n mn i n ha do tc d ng pin. K t qu l lm tng i n tr ti p xc, tng nhanh s n mn dy ci. phng ng a n mn i n ha, c n p d ng hn n i ho c sau khi m thi c dy ci r i m i lin k t b ng bulng. 2 - 2 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao m t ti p xc c a dy ci b ng nhm khng cho php dng gi y nhm (v i nhm) gia cng ph ng bng? p: Thng th ng dng da th gia cng ph ng m t ti p xc c a dy ci b ng nhm. Khi kh i l ng cng vi c l n c th ti n hnh b ng dao c o ho c dy thp (l p trn my phay). B i v dng gi y nhm (v i nhm) lm ph ng th ct v v n v i bm vo kim lo i, khi n i n tr m t ti p xc c a dy ci tng ln, d oxy ha, pht nhi t gy nn s c . 2 - 2 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi dng bulng n i dy ci t ngang, bulng ph i x t d i ln? p: Ch y u l ti n ki m tra. B i v khi x t d i ln, khi dy chnh v bulng do h s n khng gi ng nhau ho c khi ng n m ch, d i tc d ng c a l c i n ng gy nn khe h khng kh gi a dy ci, khi n bulng tu t xu ng, khi ki m tra s nhanh chng v k p th i pht hi n ra, khng m r ng s c . ng th i, cch l p rp ny p, ngay ng n. 2 - 2 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: ng b c xuyn t ng c dng i n 1500A tr ln ch y qua, khi l p ln t m thp t i sao l i ph i x m t ng khe ngang kho ng 3 mm trn ng ko di ng knh ng b c trn t m thp (nh hnh 2 - 2 - 15)? p: Khi thp t m khng x rnh, do dng i n xoay chi u ch y qua ng b c, hnh thnh m ch t khp kn xoay chi u trn thp t m, sinh ra tiu hao t tr khi n thp t m pht nng. S t n hao ny s tng m nh theo s tng ln c a dng i n v do thp t m qu nng d lm lo ha ch t i n mi cch i n c a ng b c, nh h ng n tu i th s d ng. Sau khi thp t m x rnh, do c khe h , t thng trong thp t m gi m r r t, t lm gi m ng k s t n hao t tr . 2 - 2 - 16 (Tr
- Trang 27 -
H i: N i thanh d n hnh ch nh t nhi u thanh nh th hi n (a), (b), cch n i no t t hn?
hnh 2 - 2 16
p: Ph n n i c a m ch i n ph i lm sao i n tr ti p xc cng nh cng t t nh v y t n hao do dng i n ch y qua ph n n i sinh ra cng nh . Do , phng php n i hnh (a) tng i t t. B i v d i p l c n v di n tch nh t nh, di n tch ti p xc cng l n th i n tr ti p xc cng nh , t n hao do dng i n ch y qua sinh ra cng cng nh , t ng dng i n m phng php n i hnh (a) th hi n ch y qua ba m t ti p xc, hnh (b) th hi n ch ch y qua m t m t ti p xc .R rng i n tr ti p xc c a ci tr c nh , t n hao do dng i n ch y qua sinh ra cng nh . 2 - 2 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Hai vt k p ch t trn ci cch i n dy ci, t i sao th ng m t ci b ng ng, m t ci b ng thp? p: V chung quanh v t t i d n i n sinh ra t tr ng, n u c hai vt u lm b ng thp th t m k p trn d i v hai vt s t o thnh m ch t kn c t tr th p, t m k p v vt s pht nng b i t n th t t tr v dng xoy do t tr ng thay i gy nn. S d ng m t vt b ng ng s lm tng t tr c a m ch t khi n n khng nng. C lc tng t tr cng c th s d ng t m k p ng ho c nhm. 2 - 2 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi l p dy ci hnh ch nh t ln v s , t i sao l khoan c a dy ci, ni chung u c hnh van? p: Khi dng i n ph t i ch y qua dy ci s lm dy ci nng n ra. Khi dng i n ph t i lun lun bi n ng, do dy ci th ng xuyn co gin. N u khoan l thnh hnh van th khi dy ci co gin s thu n ti n cho n x d ch t do theo h ng d c, trnh c ng l c c h c tc d ng ln v s . 2 - 2 - 19 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi di o n th ng c a dy ci qu di c n ph i c ch n i co gin? p: Trn o n th ng dy ci b ng nhm di 15 mt v dy ci b ng ng di 20 - 25 mt, n u c l p u n i co gin (xem hnh 2 - 2 - 19) th khi c dng ph t i ch y qua, dy ci b nng n ra s c ch co gin, khng n n i lm h ng v s b i ng l c c h c. u n i co gin lm t phi n m ng (0.1 ~ 0.4mm) b ng v t li u gi ng v i dy ci cn s l ng bao nhiu th ph i tng ng v i ti t di n dy ci. 2 - 2 - 20 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Ch cong c a thanh d n xu ng t dy ci c ng n i v i thi t b nn lm theo ng nt t hay ng nt li n th hi n hnh 2 - 2 - 20 ? T i sao?
- Trang 28 -
p: B ph n u n cong n i t thanh dy ci v i thi t b ph i c g ng g n i m t a nh t, nh ng nt li n trong hnh. V r ng nh v y dy d n xu ng s ng n hn so v i ng nt t th hi n s lm cho ng l c c h c m dy ci ph i ch u khi x y ra s c ng n m ch tng i nh . Nhng ph i ch : theo qui nh, ph n ti p xc gi a dy ci v i thi t b ph i ngoi 25mm sau o n th ng t ch u n cong. 2 - 2 - 21 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khng tr c ti p n i u n i b ng ng, nhm trong cc thi t b i n? p: L y Hydro lm chu n, cc kim lo i u c th t i n ha khc nhau. Th t i n ha c a nhm n m tr c Hydro, i n th i n c c tiu chu n l - 1.34V. Th t i n ha c a ng sau Hydro, i n th i n c c tiu chu n l + 0.34V (Cu++) ho c 0.521V (Cu+). N u n i ng v i nhm b ng phng php c h c n gi n, c bi t l mi tr ng m th p v ch a nhi u th y ph n (trong khng kh lun ch a th y ph n nh t nh v m t t mu i v c c tnh ha tan), i u n i ng, nhm s nh m t i i n c c ngm trong dung d ch i n gi i, s hnh thnh pin c hi u i n th l 0.34 (ho c 0.521) - ( - l.34) = 1.68 (ho c l.86)V. D i tc d ng c a pin, nhm s nhanh chng m t h t i n t nn b n mn, nh v y lm cho u n i d n d n l ng, gy nn i n tr ti p xc tng. Khi dng i n ch y qua, u n i nng ln, nhi t tng cao cn lm cho nhm bi n d ng d o, cng lm tng i n tr ti p xc c a ph n u n i. C tu n hon nh v y cho n khi u n i b chy h n. Do , u n i b ng ng, nhm c a thi t b i n ph i dng " u n i qu ng nhm" hn b ng h quang l i. 2 - 2 - 22 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy ci tr n trong thi t b phn ph i i n sao l i ph i sn mu? p: Ch y u dng th hi n cng d ng c a dy ci (dy ci i n xoay chi u ba pha ho c dy ci i n m t chi u), v tr pha c a dy ci xoay chi u v c c tnh c a dy ci m t chi u. Trung Qu c qui nh trong dy ci xoay chi u ba pha th pha A sn mu vng, pha B sn mu l c, pha C sn mu ; dy trung tnh sn mu tm (dy khng ti p t) ho c mu tm c v ch ngang mu en (dy ti p t); trong dy ci m t chi u, c c dng sn mu , c c m sn mu xanh lam. ng th i dy chnh tr n sau khi sn mu s lm tng kh nng b c x t a nhi t, c i thi n c i u ki n t a nhi t, cho nn c th tng lu l ng t i so v i dy khng sn, v c th phng ng a r mn dy chnh, c bi t quan tr ng i v i dy ci b ng thp. 2 - 2 - 23 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy ci phn ph i i n t trong phng ni chung nn sn mu, t i sao dy ci phn ph i i n ngoi tr i l i khng sn mu? p: Do dy ci phn ph i i n ngoi tr i ph n l n dng dy cp (dy m c trn khng), khi nhi t thay i, dy d n co gin r t r r t, n u b m t dy c sn th s nhanh chng b ph h ng. ng th i, do t c dng kh khng kh ngoi tr i r t l n, g p hn 4 - 6 l n so v i t c khng kh lm mt t nhin trong phng, cho nn hnh th c t a nhi t ch y u c a b m t dy ci phn ph i i n ngoi tr i l i lu. Sn mu khng th lm tng m t cch r r t kh nng t a nhi t c a n. Cho nn dy ci phn ph i i n ngoi tr i ni chung u khng sn mu.
- Trang 29 -
2 - 2 - 24 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao dy ci b ng s t ho c nhm khng c sn tr c ti p sn bi n mu ki m tra nhi t v n hnh? p: l b i v th y ngn v b c ch a trong sn bi n mu c tc d ng n mn tng i m nh i v i s t ho c nhm. N u tr c khi sn khng sn m t l p sn b o v ch ng n mn th s lm h ng dy ci do b n mn. 2 - 2 - 25 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: ng v n d n i n t t hn thi c, t i sao l i th ng m thi c ln u dy ng? p: l nh m phng ng a ng b g t o thnh l p " ng xanh" trong khng kh m t, n lm tng i n tr ti p xc khi n m t ti p xc qu nng. Sau khi m m t l p thi c ln b m t ng s c th phng ng a xy ha ng, ng th i ch t xy ha c a thi c d n i n tng i t t, khng d n n hi n t ng lm tng i n tr ti p xc lm m t ti p xc qu nng. 2 - 2 - 26 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao dy ci cao p d b , khi bnh th ng cng ph i i n? p: Trong khng kh ch a l ng hi n c nh t nh, s bm vo dy ci v gi cch i n lm gi m cch i n c a dy ci. Hi n c v b i than trong khng kh ng k t l i v i nhau cng t o thnh m ch kn phng i n. Khi dy ci tr ng thi m ch i n, hi n c c th b c hi, khng nh h ng n cch i n c a dy ci. Cho nn, dy ci ng ng s d ng th i gian lu, tr c khi s d ng ph i o cch i n c a dy ci. 2 - 2 - 27 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Thanh r h p lu s d ng trong thi t b phn ph i i n t i sao ph i sn mu? Lm sao cn c vo mu s c phn bi t pha c a dng i n? p: Ni chung, vi c sn mu c a thanh r h p lu c ba m c ch: ( l ) nhn vin cng tc d phn bi t. (2) Lm tng ph n no l ng nhi t t a vo mi tr ng xung quanh. Do tng dng ph t i cho php c a thanh r . (3) C th ch ng r st.V i i n m t chi u, c c ng mu , c c m mu lam. i n xoay chi u: pha A mu vng, pha B mu l c, pha C mu ; i n xoay chi u m t pha: mu vng v mu . Thanh r h p lu trung tnh v thanh r h p lu cn b ng m t chi u v xoay chi u khng ti p t l mu tm, ti p t l mu tm c v ch ngang mu en. i m n i t, i m phn nhnh v i m t u v i thi t b th khng sn mu.
tr ng thi c
- Trang 30 -
2 - 3 V ng quang i n (phng i n v ng quang)

2 - 3 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Bu i t i, trn ng dy t i i n cao p c bi t, t i sao c i n qu ng mu lam th m? p: Quanh dy d n ng dy t i i n cao p c i n tr ng r t cao, d i tc d ng c a i n tr ng m nh, lm cho khng kh quanh n ion ha sinh ra hi n t ng phng i n, g i l phng i n qu ng tn (i n qu ng). Nh v y, bu i t i c th nhn th y qu ng nh sng mu lam th m. 2 - 3 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trong tr m bi n i n 220kV tr ln th ng c ti ng phng i n "tch tch"? p: l ti ng phng i n qu ng. Tia v tr tia t ngo i trong khng trung, b c x c a nguyn t phng x d i t u c quang t photon nng l ng cao, c th b t i n t trong ch t kh ra, g i l quang ion ha. Khi i n p trn dy d n tng ln n tr s no , c ng t tr ng b m t dy d n c th lm cho i n t do quang ion ha bn ngoi sinh ra s thu c ng nng trong khi chuy n ng. N u ng nng l n hn nng l ng ion ha c a phn t kh th i n t c th lm cho phn t kh b va ch m sinh ra ion ha va ch m, d i tc d ng c a i n tr ng m nh, i n t do va ch m sinh ra s thu c ng nng, sinh ra ion ha va ch m m i, k t qu i n t s tng ln nh tuy t l , ng th i pht ra ti ng "tch tch"? 2 - 3 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ng dy t i i n ph i xt n v n i n qu ng? Lm sao phng ng a i n qu ng? p: i n p cng cao cng d sinh ra i n qu ng, cho nn d ng dy t i i n trn 35kV ph i xt n i n qu ng (phng i n qu ng tn). i n qu ng c ba ci h i sau: (1) T n hao i n nng. (2) Khi x y ra i n qu ng, khng kh g n dy d n s sinh ra hi n t ng ion ha, d gy r n v s , khi qu p, gi a pha v pha d b xuyn th ng. (3) S ion ha khng kh do i n qu ng sinh ra d t o ra ch t xy ha c a nit v zn, kh zn c th lm xy ha kim lo i, ch t xy ha c a nit s ha h p v i n c thnh axit nitric, c tc d ng n mn ph ho i i v i kim lo i. Tm l i, b t k l v m t kinh t hay an ton, th tnh ch t nguy h i c a i n qu ng u r t l n. Mu n phng ng a i n qu ng th ph i nng cao i n p i n qu ng t i h n, m i n p i n qu ng t i h n t l thu n v i ng knh dy d n, t l thu n v i kho ng cch gi a cc dy d n; hi u qu tng ti t di n dy d n l n hn tng kho ng cch gi a cc dy d n, m u t cng tng i t. 2 - 3 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy ci c a tr m bi n th cao p (nh 220kV) th ti t di n c a n l n hn nhi u so v i k t qu tnh ra d a theo c ng dng i n lm vi c lu di c a n. T i sao? p: Ch n ti t di n dy ci, khng nh ng c n xt n c ng dng i n lm vi c lu di cho php l n nh t, m i u quan tr ng hn l ph i xt i u ki n i n p
- Trang 31 -
t i h n c a phng i n qu ng tn. i n qu ng khng ch lm t n th t m t ph n i n nng, m c khi dy d n x y ra i n qu ng s lm cho khng kh g n ion ha, lm gi m cch i n, d gy nn ch p r ch v s ho c gi a cc pha; trong ph m vi i n qu ng s sinh ra kh zn v axt nitric, c tc d ng ph ho i i v i kim lo i v ch t cch i n h u c. Ngoi ra, m thanh c bi t do i n qu ng sinh ra cng nh h ng n s phn on c a nhn vin tr m bi n i n i v i s c c a thi t b . Tng ng knh c a dy d n c th nng cao i n p t i h n c a i n qu ng. ng knh dy chnh c a tr m bi n i n 220KV nn ch n tng i l n. 2 - 3 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cng t c cao p 220 kV tr ln v n hnh i n qu ng hn hay vng ng b ng?
vng cao nguyn d sinh ra
p: vng cao nguyn d sinh ra i n qu ng hn, v kh p c a vng cao nguyn th p, m t khng kh nh , khi n i n p kh i u c a i n qu ng xoay chi u c a cng t c cao p gi m, v th hi n t ng i n qu ng m nh hn nhi u vng ng b ng, ngay c khi tr i t nh ro cng c th nghe th y ti ng phng i n qu ng tn tng i l n. Ban m, quanh v t mang i n u sng. 2 - 3 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trong thi t b phn ph i i n, i n p tng i th p (d i 15kV) thng th ng s d ng thanh h p dng hnh ch nh t cn trong thi t b phn ph i i n i n p tng i cao (trn 35kV) l i s d ng thanh h p dng hnh trn? p: i u ki n t a nhi t c a thanh h p dng hnh ch nh t tng i t t, c th cho php ph t i tng i l n, cho nn c g ng ch n dng (d i 15kV). Nhng khi i n p tng i cao, nh cao hn 35kV do b c thang i n th ph n gc nh n qu cao, sinh ra i n qu ng, khng th khng chuy n sang dng thanh h p dng hnh trn. i n qu ng l hi n t ng phng i n sinh ra sau khi b c thang c a i n th qu cao. Lc , phn t khng kh b ion ha lm gi m kh nng cch i n c a khng kh, s sinh ra ch p r ch xuyn th ng. ng th i, i n qu ng t o ra zn v ch t xy ha c a nit, s n mn kim lo i v gi m cch i n.
- Trang 32 -
2 - 4 V n ti p t i m trung tnh
2 - 4 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao h th ng i n 110 ~ 220kV l h th ng ti p t i m trung tnh cn h th ng i n 3 - 35kV l h th ng khng ti p t i m trung tnh? Cn h th ng 380/220V l i l h th ng ti p t i m trung tnh? p: Trong h th ng i n cao p, m c cch i n khi i m trung tnh tr c ti p ti p t s gi m th p hn kho ng 20% so v i khng ti p t, m ngha kinh t c a vi c gi m th p m c cch i n th s khc nhau ty theo s khc nhau c a i n p nh m c. Trong h th ng 110 - 220kV, gi thnh ch t o bi n th v thi t b i n, i khi t l thu n v i i n p th nghi m (khi cho i n p th nghi m ln v t th nghi m, khng b nh th ng ho c ch p r ch cng khng c phng i n c c b trong d u). i n 110 ~ 220kV n u p d ng hnh th c i m trung tnh tr c ti p ti p t th gi ch t o bi n th v thi t b i n cng gi m kho ng 20%, cho nn h th ng cao p ny th ng l h th ng ti p t. Nhng trong h th ng 8 -35kV, u t cch i n chi m t l tng i nh , i m trung tnh ti p t khng c gi tr kinh t l n m cn lm cho dng i n ng n m ch c a m i pha i v i t tng ln nhi u, cho nn u p d ng hnh th c i m trung tnh khng ti p t. Cn nh h th ng 380/220V th do n l i n p c a i n s n xu t sinh ho t hng ngy c a m i ng i, i m trung tnh c a 380V tr c ti p ti p t s gi m th p i n th c a dy i v i t, gi m thi u nguy c i n gi t. 2 - 4 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong h th ng i m trung tnh khng ti p tt, t i sao c lc bt th i n pht i n m t pha no khng c i n cn dy trung tnh c i n? p: Lc ny, pha r i n i v i t. N u dng ng h v n nng o s pht hi n i n p gi a dy pha v i dy pha, gi a dy pha v i dy trung tnh l bnh th ng, nhng i n p gi a dy trung tnh v i t tng cao, g n 220V. i n p c a pha r i n i v i t g n b ng 0, i n p c a hai pha kia v i t g n b ng 380V. N u r i n khng ng k , i n tr i v i t l n, th hi n t ng ny khng r r t. 2 - 4 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Gi a ng dy ti i n i v i t t n t i i n dung trong h th ng i m trung tnh khng ti p t, n u x y ra m t pha ti p t th s c bao nhiu dng i n i n dung ch y qua i m ti p t? p: Sau khi hon i v tr y dy d n m c trn khng th i n dung m i pha i v i t g n b ng nhau, t c CA = CB = CC .i n p ngu n i x ng ba pha l n l t tc d ng ln i n dung m i pha, t ng h p dng i n i n dung t o ra b ng 0. N u pha C x y ra ti p t hon ton th i n dung CC c a pha C i v i t b ng n m ch, cn l i CA v CB i n p ba pha cng x y ra bi n i,UA v UB t i n p pha Uxg s tng ln n i n p dy 3 Uxg .Do i n p ba pha khng i x ng, lc ny gc k p gi a vct UA v UB l 60o (nh hnh 2 - 4 - 3) dng i n i n dung ICA v ICB do chng tc d ng ln CA , CB sinh ra cng l ch pha 60o, m ICA = ICB = ( 3 Uxg)/XC = ( 3 Uxg )/(l/Co)= 3 CoUxg
- Trang 33 -
, t ng vct ICB v ICA l vct IC = 3UxgCo ,t c c ng dng i n ch y vo i m ti p t g p 3 l n dng i n i n dung c a m i pha i v i t. 2 - 4 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi cn c vo i n p l a ch n thi t b i n, ph i chng c lin quan n h th ng c hay khng ti p t? p: C m t s thi t b i n ph i cn c vo i n p i v i t ch n, t c cn c vo i n p pha ch n. Trong h th ng ti p t i u l ng. Nhng trong h th ng khng ti p t th ph i cn c vo i n p dy ch n v trong h th ng khng ti p t khi m t pha ti p t m c u dao khng nh y th i n p pha i v i t cng pha khng s c s tng ln n i n p dy (ti p t tnh kim lo i). 2 - 4 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trong m ng i n ti p t c ng dng i n nh th ph i l p thi t b gim st tnh hnh cch i n i v i t, cn trong m ng i n ti p t c ng dng i n l n l i khng l p? p: Trong m ng i n ti p t c ng dng i n nh i m gi a thng qua tr khng l n ti p t ho c khng ti p t. Khi m t pha ti p t, do dng i n ch y qua i m s c tng i nh , a s khng th lm cho rle c ng tc b o v thi t b . V th , s c s t n t i kh di, m v n c th ti p t c lm vi c r t lu. N u khng s a ch a k p th i, khng nh ng d d n n tai n n i n gi t m cn c th d n t i nh th ng cch i n gy s c ng n m ch gi a cc pha (v khi m t pha ti p t, i n p hai pha kia i v i t s tng cao n g n i n p gi a cc pha). k p th i pht hi n s c ti p' t, trong m ng ti p t dng i n nh ph i l p thi t b chuyn gim st tnh hnh cch i n i v i t. Trong m ng i n ti p t c ng dng i n l n, i m gi a tr c ti p ti p t ho c thng qua tr khng nh ti p t, m t pha ti p t s hnh thnh ng n m ch, b rle b o v thi t b ng t ring. V th , khng l p thi t b gim st tnh hnh cch i n i v i t. 2 - 4 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Ti p t x y ra h quang c nguy h i g? p: Trong ti p t m t pha, nguy hi m nh t l ti p t h quang gin o n, b i v m ng i n m t m ch dao ng c i n c m i n dung, s d p t t v chy l i c a h quang i n theo s thay i c a chu k xoay chi u, s sinh ra hi n t ng qu i n p g p kho ng 4 l n i n p pha. i u ny r t nguy hi m i v i thi t b i n, c bi t l h th ng 35kV tr ln, qu p c th v t qu kh nng cch i n c a thi t b m gy ra s c . 2 - 4 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trong h th ng h ba pha b n dy khng c n thi t b ki m tra cch i n ? p. Trong h th ng h ba pha b n dy, i m O c a bi n p c p i n i n p th p, tr c ti p ti p t. N u trong ba pha c m t pha ti p t th s sinh ra dng i n c ng l n c a m t pha ng n m ch ti p t. Lc ny, c u ch tng i g n i m x y ra s c trn ng dy c p i n s nhanh chng ch y t, khi n dy c p i n c a
- Trang 34 -
pha ti p t ng t i n, m khng nh h ng n cc dy khc v h th ng. V th , trong h th ng ny ni chung khng c n v m t dy ti p t m l p thi t b ki m tra cch i n. 2 - 4 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong m ng i n i m trung tnh khng ti p t, lm sao cn c vo ng h gim st cch i n phn on tnh hnh s c ti p t c a m ng i n? p: Trong m ng i n i m trung tnh khng ti p t khi m t pha hon ton ti p t th tr s ch bo c a ng h gim st cch i n c a n b ng 0, cn hai pha khc s tng ln l n. Khi m t pha khng hon ton ti p t t c ti p t qua i n tr tng i l n th tr s ch bo c a pha ti p t s th p hn khi bnh th ng, cn hai pha khc cao hn tr s bnh th ng, i n tr ti p t cng l n th s thay i c a tr s ch bo cng nh . N u duy tr ti p t th tr s ch bo c a ng h s khng thay i, n u ti p t phn o n th tr s ch bo c a n lc tng lc gi m, c khi bnh th ng. 2 - 4 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dy ko trn khng cao p 10 kV x y ra s c m t dy t ri xu ng t, t i sao cng t c ngu n c u dao khng ph i ng t i n? p: ng dy c p i n 10 kV thu c h th ng i m trung tnh khng ti p t N u x y ra m t dy b t ri xu ng t th dng i n ch y qua i m ti p t ch l dng i n i n dung, tr s c a n r t nh , ni chung ch c vi ampe. Dng i n ny nh hn nhi u dng i n ph t i c a n, do thi t b rle b o v u ngu n i n khng b tc ng, cng t c c u dao khng nh y ng t i n. 2 - 4 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao thi t b b o v dng i n "khng", trn ng dy cc c p i n 6 ~ 10kV khi l p b h c m dng i n "0" ti p t trn u y cp qua gi a b h c m th c hi n ti p t? p: Trong m ng i n ti p t c ng dng i n nh , khi x y ra s c ti p t m t pha, dng i n s c v a c th ch y tr v theo v d n i n c a cp i n ng dy khng x y ra s c . N u dy ti p t trn u dy cp khng lu n xuyn qua b h c m dng i n O ti p t, th dng i n ti p t khi c s c s c m t ph n theo dy ti p t t pha ngoi b h c m dng i n th t O ch y tr l i. V th , b o m ng tc tin c y c a thi t b b o v dng i n O ng dy s c , ph i xuyn dy ti p t qua b h c m dng i n O. 2 - 4 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C m t ng dy phn ph i i n c a m t tr m t i tiu nng thn kh di. Ma ng, ph t i c a my bi n th r t nh . C m t l n, ng dy bn ngu n c a my bi n th (10kV, i m trung tnh c a ng dy v bi n th khng ti p t) x y ra t dy m t pha, nhng cha ri xu ng t, mt c a tr m t i tiu u quay ng c. T i sao?
- Trang 35 -
p: l hi n t ng do s c ng h ng nam chm i n v i t n s lm vi c gy nn th nh tho ng c g p trn ng dy. Khi ph t i c a my bi n th r t nh , n nh m t i n c m nam chm c i n c m r t l n. Khi x y ra t dy m t pha. Cng t c ngu n v n v tr ng, do i m trung tnh bn ngu n i n 10kV v my bi n th u khng ti p t, m dy phn ph i i n th r t di, nn i n dung i v i t c a cc o n c a pha A b t tng i l n (hnh a), i n dung i t C ny v i i n c m L c a my bi n th ng u h p thnh m ng n i ti p nh hnh (b). Sau khi pha A b t, hai pha B, C n i ti p, hon ton i x ng, i m trung tnh c a i n p ba pha bn cao p c a my bi n p tr m t i tiu nh hnh(c) di chuy n n O' ( ng nt li n l vct i n th khi dy cha t, ng nt t l vct i n th sau khi dy t). Lc ny, E 'A = (3/2)EA.V i n d ng i v i t tng i l n, pha A tuy t nhng v n c dng i n i n dung, m I v t tr c E 'A 90o, i n p trn i n c m v t tr c I 90o,
. . . . . .
nh hnh (d). U C , U L ng c chi u v U C - U L = E'A nn chi u c a U L ng c v i

.
t pha bn cao p c a my bi n p t ABC bi n thnh ACB. Th t pha bn th p p cng thay i ng c l i tng ng khi n cho ng c quay ng c. ng nhin, i p p ba pha lc ny s khng cn i x ng, ng c khng th v n hnh bnh th ng lu di c. 2 - 4 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong i u ki n i m trung tnh my pht i n cch i n i v i t, t i sao i n p dy c a my pht i n cn b ng, cn i n p pha i v i t khng cn b ng, ch g n b ng? p: Trong i u ki n i m trung tnh c a my pht i n cch i n i v i t i n p dy o c l cn b ng, UAB = UBC = UCA ,cn i n p pha i v i t khng cn b ng, ch g n b ng nhau, l bnh th ng. Do i m trung tnh c a my pht i n
- Trang 36 -
E A c. Lc ny, th
i v i t l cch i n, cho nn i p p pha c a cc pha my pht i n khng b ng i n p c a cc pha i v i t. N u i n p pha A i v i t U AO b ng t ng vct i n p pha A U A v i i n p i n dung c a pha A i v i t U AD t c U AO = U A +
U AD .B i v i u ki n l cch i n v v tr l p t c a cc cu n dy pha khc nhau.
. . . . . .
Cho nn s phn b i n dung cu n dy cc pha i v i t khng gi ng nhau, do di n p o c c a cc pha i v i t khc nhau. My pht i n khng gi ng nhau th m c khng cn b ng c a i n p pha i v i t cng khng nh nhau. Hi n t ng ny l bnh th ng. 2 - 4 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: B h c m i n p s d ng trong h th ng i n thng th ng c th nhn th y pha B trong cu n th c p u hnh sao (U) th ti p t, cn i m trung tm l i khng ti p t. T i sao? p: B i v h th ng i n c n l i d ng i n p th c p c a b h c m i n p th c hi n lm vi c song song ng th i c a h th ng. M t trong cc i u ki n u tin c a song song l th t pha c a cc h th ng song song ph i th ng nh t. V th , tr c tin ph i tm m t s i dy d n chung ( t) lm m t pha trong c a chng (gi thi t pha B). Trong ba pha A, B, C c a cc h th ng i n c m t pha xc nh (t c pha B l pha chung) th hai pha A v C cn l i c th l i d ng b ng th t pha xc nh. Cho nn, cu n dy th c p u hnh sao U c a b h c m i n p yu c u em pha B ti p t ch khng c n i m trung tm ti p t. 2 - 4 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: My bi n th m i m trung tnh ba pha khng ti p t th c th o c i n p i v i t khng? p: Cc pha cc my bi n th i v i t khng ph i cch i n tuy t i, i v i t u c dng i n r r t nh , nh v y tng ng nh em ba pha qua i n tr cao u thnh hnh sao U (nh hnh 2 - 4 - 14), i m trung tnh l t (v ) khi i n tr cch i n c a ba pha b ng nhau, i n p cc pha i v i t l i n p pha, khi i n tr cch i n khng b ng nhau, th i n p i v i t c a pha i n tr nh s nh . Nhng thng th ng, dng vn k ch c th o c i p p th p nh , th m ch o khng c i n p. l v i n tr c a vn k nh hn nhi u so v i i n tr cch i n khi n gi a pha v i t h u nh ng n m ch, do o khng c s t p. i n tr trong c a vn k cng l n th i n p o c cng cao, dng bt th i n th c th th y r t r. 2 - 4 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong h th ng i m trung tnh khng ti p t, khi vn k gim st cch i n c a dy ci ch bo i n p hai pha bnh th ng cn m t pha gi m r r t. y l do s c g? p: Khi v n hnh bnh th ng, ch bo ba pha c a vn k gim st cch i n dy ci ph i c b n b ng nhau. Khi ch bo i n p c a hai pha bnh th ng, cn i n p m t pha gi m r r t l thu c s c c u ch i n p th p m t pha ch y t. V
- Trang 37 -
d , pha C ch y t th i n p i v i t c a pha A, B bnh th ng, nhng i n p pha C s t gi m r r t, cn kho ng 30 ~ 50% i n p pha, i n p gi a pha AC v BC cng c s t gi m. l v m ch i n p ba pha cn u nhi u ph t i gi a dy, nh vn k ng h o i n v.v... Lc ny, vn k pha C v ph t i u gi a pha AC, BC n i ti p nhau nn c s phn p nh t nh, l n c a phn p ny t l ngh ch v i l n c a tr khng ph t i gi a cc pha. 2 - 4 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong h th ng i m trung tnh ti p t, t i sao c m t s i m trung tnh my bi n p khng ti p t p: Ch y u l h n ch dng i n ng n m ch m t pha. M c ch l: (1) Lm cho c ng dng i n ng n m ch c a m t pha khng l n hn dng i n ng n m nh ba pha, v khi ch n thi t b u cn c vo c ng dng i n ng n m ch ba pha hi u ch nh, nh m phng h h ng. (2) Kh ng ch c ng dng i n ng n m ch m t pha v s phn b trong h th ng, p ng yu c u b o v th t O. (3) Gi m thi u s gy nhi u c a dng i n ng n m ch m t pha khng i x ng v i h th ng thng tin. 2 - 4 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Th no l cu n dy kh h quang? Trong tnh hnh no th ph i l p cu n dy kh h quang? p: Cu n dy kh h quang l m t cu n dy m i n tr r t nh , c m khng r t l n, qu n trn li s t, c u trn i m trung tnh c a bi n th ho c my pht i n. Bnh th ng, dng i n khng ch y qua cu n dy kh h quang, nhng khi m t pha ti p t. Cu n dy d i i n p pha, dng i n ch y qua ch ti p t l dng i n i n c m c a cu n dy v dng i n di n dung, hai ci l ch pha 180o, cho nn b sung nhau, t c khng c dng i n ch y qua ch ti p t, lo i tr c s c ti p t t c th, do ch b h ng khng pht ra h quang gin o n nn khng d n n h u qu nguy hi m. Trong cc tnh hnh sau, i m trung tnh c a bi n th ph i thng qua cu n dy kh h quang ti p t: 1 - Trong l i i n 20 ~ 60kV, khi dng i n ti p t l n hn 10A. 2 - Trong l i i n 6 ~ 10kV khi dng i n ti p t l n hn 30A. My pht i n tr c ti p n i v i m ng i n 3 - 10KV, n u s c ti p t c tnh ch t lu di, my pht i n ph i v n hnh v i s c ti p t th khi dng i n ti p t l n hn 5A, c n ph i l p cu n dy kh h quang. 2 - 4 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao cu n dy d p h quang ph i l p phn tn nhi u ch trn m ng i n l c? V l i khng nn l p tr m bi n i n u cu i do m ng i n n cung c p i n? p: Cu n dy d p h quang ph i l p phn tn nh m trnh ch x y ra s c ho c khi cp i n ki m tra s a ch a s gy nn nhi u cu n dy d p h quang ph i ra kh i v n hnh. Tr m bi n i n u cu i cho m ch i n n c p i n khng nn l p cu n dy d p h quang, v sau khi m ch i n ny nh y c u cao, cu n dy d p h quang c a tr m bi n i n s ra kh i v n hnh. B i v y, khng nn p d ng phng
- Trang 38 -
php u m c trn, l nh m phng ng a dung l ng cu n dy d p h quang khng m khng th th a mn yu c u b dng i n i n dung.
2 - 4 - 19 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao cu n dy d p h quang trong h th ng c p i n c th kh h quang? p: Trong h th ng m i m trung tnh khng ti p t, m i pha u t n t i i n dung i v i t, n u khi h th ng x y ra m t pha ti p t, dng i n i n dung IC ch y qua i m ti p t v t qu tr s qui nh (h th ng 35kV l 10A), dng i n ti p t s hnh thnh h quang lc t t lc chy c tnh chu k i m s c . Do trong m ng i n c i n c m v i n dung, s hnh thnh m ng dao ng, sinh ra qu i n p tr s c a n c th t t i g p 2.5 ~ 3 l n i n p pha, lm h ng thi t b . N u l p m t cu n c m L (xem hnh 2 - 4 - 19 (a)) trn i m trung tnh u hnh sao cu n dy cao p my bi n th , khi h th ng x y ra m t pha ti p t th i m trung tnh c i n p l ch pha Uo tc d ng ln L, sinh ra dng i n i n c m IL ch y qua i m ti p t. Vct c a IC v IL ng c nhau (xem hnh (b)). Khi L d i tc d ng c a Uo khi n IL ch y qua n b ng v i tr s IC th s c tc d ng b tr . Thng qua b tr , i m ti p t c th trnh c hnh thnh h quang mang tnh gin o n. B i v cu n c m ny c tc d ng kh h quang, nn g i l cu n dy kh h quang. 2 - 4 - 20 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao cu n dy kh h quang u trn i m trung tnh bn Y c a my bi n th c cu n dy u m khng nn u trn i m trung tnh my bi n th c m ch t t do n Y/Y. p: Cu n dy kh h quang l ph t i c tnh ch t th t O c a m ng i n, c l p trn thi t b c tr khng th t O tng i nh m i pht huy c y tc d ng c a n. Tr khng th t O c a my bi n th m cu n dy u tam gic () tng i nh . i v i my bi n th m cu n dy u Y/ v Y/Y/ l c t ha do dng i n b tr ch y qua cu n dy pha hnh sao sinh ra b tri t tiu b i l c t ha do cu n dy cng m t li s t sinh ra cho nn tr khng th t O c a my bi n th lo i ny tng i nh . My bi n th u Y/Y c m ch kn t t do (gi ng nh my bi n th ba pha u Y/Y do ba bi n th m t pha t o thnh) v tr khng th t khng qu l n, cu n dy kh h quang khng th pht huy h t tc d ng nn khng dng.
2 - 4 - 21 (Tr
- Trang 39 -
H i: M ng phn ph i i n 3 - 10kV i m trung tnh khng ti p t, khi dng i n i n dung i v i t l n hn 30A, yu c u ph i l p cu n dy kh h quang, i v i my pht i n i n p l 3 - 10kV, khi dng i n i n dung i v i t l n hn 5A ph i l p cu n dy kh h quang, t i sao? p: M ng phn ph i i n 3 - 10kV i m trung tnh khng ti p t, khi x y ra m t pha ti p t th dng i n ti p t c a n l dng i n i n dung. Khi dng i n ti p t tng i nh th h quang ti p t s t c t, nhng khi l n hn 30A th h quang i n khng th t t t n a, th ng km theo h quang gin o n sinh ra qu i n p kho ng g p 3 l n ton pha. Ngoi ra, do dng i n ti p t tng i l n, kch th c v ph m vi tc ng c a h quang cng l n d i tc d ng c a gi, s c nhi t v l c i n ng nn h quang dao ng ko di, th ng gy nn ng n m ch nhi u pha, d n n m t i n. Do , khi dng i n i n dung i v i t c a m ng phn ph i i n 3 - 10kV i m trung tnh khng ti p t l n hn 30A th ph i l p cu n dy kh h quang b tr , nh m gi m dng i n ti p t, c l i cho d p kh h quang. Khi cu n dy bn trong my pht i n c s c m t dy ti p t, n u ti p t c v n hnh khi cn s c th c th gy chy li s t stato. Cho nn, n u c n my pht i n v n hnh m t th i gian khi v n cn s c m t pha trong my ti p t th dng i n i n dung nh t nh ph i nh hn 5A, n u l n hn 5A th ph i l p cu n dy kh h quang i m trung tnh b tr , nh m gi m dng i n ti p t, ph h ng my pht i n. 2 - 4 - 22 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khng th l p c u ch dy trung tnh trong m ch i n h ba pha b n dy? p: Khi i n th ba pha c a my pht i n cn b ng m ph t i m i pha khng b ng nhau (ph t i m i pha c a my pht i n th ng khng b ng nhau), lc trong dy trung tnh gi a c dng i n, n u dy trung tnh l p c u ch m b t, c ng dng i n dy trung tnh gi a b ng 0, nh v y dng i n cc pha s bi n ng do l i gy nn bi n ng i n p pha, lm cho l ch pha i n p ba pha r t l n, i n p m t pha no c th v t tr s nh m c c a n lm chy bng n. 2 - 4 - 23 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: n chi u sng do h 3 pha 4 dy c p i n, t nhin sng khng bnh th ng, c ci r t sng, c ci r t t i, n u tng gi m s l ng n m t pha no th u lm thay i sng c a t t c cc n, nhng lc , i n p dy gi a 3 pha g n nh b ng nhau. T i sao? p: Trong ng dy cp i n h 3 pha 4 dy, sau khi c t tch dy trung tnh, i n p cc pha c a ba pha s m t thng b ng theo s m t thng b ng c a ph t i. L y ph t i c a hai pha lm v d (nh hnh 2 - 4 - 23), gi thi t trong pha A, pha B u c m t s n chi u sng cng su t nh nhau. Khi bnh th ng, ng cng t c c a b t c bng n no, i n p hai u c a bng n u l 220V. N u y trung tnh t ch x, lc ny i n p a vo gi a A, B l 380V. Khi m i pha A, pha B u b t s bng n b ng nhau (t c b t s cng t c) th i n p a n m i bng n l 190V. Khi s bng n b t trn
- Trang 40 -
pha A l n hn s bng n trn pha B th i n tr ng tr RA < RB, i n p u c a n pha B l n hn i n p u c a n pha A. N u s n pha B khng thay i, th cng v i vi c tng s n pha A, sng c a n pha B cng sng, cn sng c a n pha A cng t i. Khi nghim tr ng, n pha B c th b chy dy tc do i n p qu cao. Cng l do , trong h 3 pha 4 dy, dy trung tnh b t s xu t hi n hi n t ng gi ng nh v y, pha nhi u bng n c bi t t i, pha t n c bi t sng. 2 - 4 - 24 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao d i gi ng khai thc than nghim c m ti p t i m trung tnh h th ng cung c p i n? p: Do d i gi ng r t m t, n u dy trung tnh ti p t, th khi khng may ti p xc v i dy d n c a pha no , con ng i s c kh nng nguy hi m n tnh m ng. ng th i, khi dy trung tnh ti p t, c ng dng i n ng n m ch m t pha ti p t tng i cao, d d n n chy v n kh m tan. b o m an ton h m m nn nghim c m ti p t dy trung tnh d i gi ng khai thc than. 2 - 4 - 25 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: u dy c a m t my bi n th phn ph i i n (380/220V) nh hnh 2 - 4 25. N u dy trung tnh b t, li u bng n Dl, D2 c sng khng ? Dl hay D2 sng hn? p: N u dy trung tnh t th m ch i n bi n thnh hai bng n m c n i ti p v i nhau r i u vo i n p 380V, do bng n v n sng, nhng sng khc v i khi cha t. Bng n Dl v n c cng su t tng i l n hn nn i n tr nh hn, do s t p trn Dl nh hn (i n p gi a hai c c c a bng n khng n 220V) cho nn sng tng i t i, cn bng n D2 cng su t tng i nh nn i n tr l n, do i n p hai u c a n l n hn 220V, nn sng hn nhng lu n s b chy.
- Trang 41 -
2 - 5 C p i n v thng tin
2 - 5 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M ng i n l c c a nhi u n c c ni p d ng thng tin t i ba, c ni l i p d ng thng tin vi ba. M i lo i c c i m g? p: Thng tin t i ba l dng dy t i i n cao th c a chnh m ng i n l c truy n d n thng tin. N l sng cao t n chuy n tn hi u ngn ng thnh tn hi u i n, t i trn sng i n ngu n theo t n s lm vi c, truy n d n theo truy n t i i n c c. N c cc u i m: c ng c h c cao, b o d ng ti n l i, u t ti t ki m. Nh c i m c a n l bng t n thng tin h p, t n s s d ng ch t khi ng dy x y ra s c th ng gin o n thng tin, ch t l ng thng tin km, thng th ng ch c th m n tuy n, ch thch h p v i m ng i n l c dung l ng tng i nh . Thng tin vi ba l m t trong cc lo i thng tin v tuy n, b c sng d i m t mt, s truy n b vi ba tng t nh s truy n b sng nh sng, b c sng pht x c a n ch c th truy n b theo ng th ng. V qu t l hnh c u, kho ng cch truy n b sng vi ba kho ng 50km, n u mu n thng tin vi ba c kho ng cch xa hn th ph i c cch 50km t thm m t tr m trung chuy n vi ba. Tr m trung chuy n nh n tn hi u c a tr m pha tr c, qua khu ch i r i truy n ti p n tr m k ti p, c th truy n b, sau cng truy n b tn hi u n o n cu i, hon thnh nhi m v thng tin. Thng tin vi ba l d a vo sng khng gian truy n b nn vi c truy n b r t n nh, ch t l ng thng tin t t, tin c y cao, bng t n thng tin r ng (2 11kHz) dung l ng l n, th ng c th truy n 2700 ng tho i. Cng v i s tng ln c a dung l ng l i i n, cc m ng i n l n sau ny s t ng b c dng thng tin vi ba thay cho thng tin t i ba. 2 - 5 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ng dy i n cao p ph i b o m duy tr kho ng cch c n thi t i v i ng dy thng tin? p: nh h ng (v m t thng tho i v an ton) c a ng dy i n l c i v i ng dy thng tin ph thu c r t l n vo hnh th c ti p t c a i m trung tnh trong h th ng i n l c c p i n p m ng i n, chi u di song song. Khi bnh th ng, i n p v c ng dng i n c a ng dy t i i n ba pha l cn b ng; nh h ng c m ng i n t i v i dy thng tin tng i nh . Nhng, n u kho ng cch qu g n th do kho ng cch gi a ng dy thng tin i v i ng dy t i i n ba pha khng u nhau, s gy nhi u i n t i v i dy thng tin, nh h ng ch t l ng thng tho i. N u dng i n ba pha khng cn b ng th nh h ng i v i dy thng tin cng l n. c bi t l khi trn ng dy i n l c i m trung tnh tr c ti p ti p t m x y ra s c m t pha ti p t th dng i n ng n m ch r t l n. T tr ng do n sinh ra s t o ra th i n ng c m ng r t l n trn ng dy thng tin song song v i n, uy hi p s an ton i v i nhn vin thng tin v thi t b , n u l dy thng tin ng s t th c th gy nn ng tc nh m tn hi u ng s t. Do , gi a ng dy thng tin v i ng dy truy n t i i n ph i b o m kho ng cch c n thi t. 2 - 5 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ti n hnh hon v dy d n ba pha c a ng dy t i i n cao p c th gi m thi u s gy nhi u i v i ng dy thng tin?
- Trang 42 -
p: Dy d n ba pha t i i n cao p th ng x p ngang b ng, th ng ng ho c tam gic khng u b tr l khng i x ng. . Khi ng dy t i i n g n ho c song song v i ng dy thng tin, t ng giao k t t c a cc pha giao nhau v i ng dy thng tin khng ph i b ng khng, t c th c m ng ra i n p gy nhi u trn ng dy thng tin, nh h ng thng tin v nguy hi m n s an ton c a ng i v thi t b . N u lun lu thay i v tr c a dy d n ba pha ng dy t i i n trn c t i n nh th hi n trong hnh, trong l n thay i v tr th nh t, dy d n cc pha l n l t chi m gi cc v tr hnh h c A, B, C nh v y t ng giao k t t cc pha giao nhau v i ng dy thng tin s g n b ng 0, nn c th c i thi n ho c lo i tr gy nhi u i v i ng dy thng tin. 2 - 5 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao hi n nay, nh my i n ho c tr m bi n i n dung l ng tng i l n a ph n p d ng i u khi n b ng i n y u? p: Nh my i n ho c tr m bi n i n dung l ng tng i l n th i t ng i u khi n, o c nhi u, n u dng i n y u v i i n p m t chi u 220V ho c 110V v i n p xoay chi u 100V, dng i n 5A i u khi n ngu n i n th th tch thi t b i u khi n v cc ng h o u tng i l n, cp i n dng ch y n i tng i to, bu ng i u khi n cng ph i r ng l n. N u i sang dng i n y u v i i n p m t chi u tng i th p (hi n nay a s dng 6V, 12V, 24V ho c 48V) v di n xoay chi u 50V (ho c 100V) v dng i n 0.5A (ho c 1A) i u khi n ngu n i n th c th dng cp i n ti t di n nh , thi t b i u khi n v ng h o c nh , nh v y c th ti t ki m kim lo i mu, gi m s mn i u khi n v thu nh c di n tch phng i u khi n. p d ng i u khi n b ng m ng i n y u cn ti n do vi c th c hi n t ng ha, ph i h p d dng v i my tnh, thi t b o. V th , ni chung khi kho ng cch i u khi n tng i xa, i t ng i u khi n tng i nhi u, a ph n p d ng i u khi n b ng m ng i n y u.
- Trang 43 -
2 - 6 Nh ng v n khc
2 - 6 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi ch n thi t b i n khng ch ph i xem xt i n p, c ng m cn ph i xem xt n nh ng thi? p: i n p, c ng dng i n l ch ph t i m thi t b i n c th ch u c trong tnh hnh bnh th ng, m t khi x y ra ng n m ch th ng l c gi a cc pha r t l n, ng l c ny ph thu c vo l n c a dng i n ng n m ch h th ng, n u khi x y ra ng n m ch, thi t b i n ch u khng n i ng l c gi a cc pha th thi t b ny khng th v n hnh an ton. Vi th ph i xt n n nh tr ng thi ng ( ng thi).
2 - 6 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Ma ng, trn thi t b i n ng v n bng, c nh h ng g khng? p: Theo kinh nghi m, tnh nng cch i n c a bng khi m i ng tng i cao, nhng sau m t lc, do b m t dnh b i, b t than, s lm gi m tnh nng cch i n. C n ph i tm cch lo i b , n u khng s x y ra s c . 2 - 6 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: n ch bo trn t cng t c cao p l 110V, n u m c n ch bo vo ngu n 110V, t i sao ph i m c n i ti p m t i n tr ? p: Theo qui nh chung, bng n 110V, u vo ngu n i n 110V th khng c v n g. Nhng n ch bo l sng lin t c, m sng khng c yu c u nghim ng t, n u tr c ti p u vo ngu n i n 110V th tu i th c a bng n tng i ng n, ph i th ng xuyn thay. M c n i ti p m t i n tr , gi m thi u dng i n ch y qua bng n, tuy sng gi m m t t nhng tu i th c a bng n c di hn. 2 - 6 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao n dng ch bo tr ng thi ng c u dao c a b ng t m ch ph i m c n i ti p vo trong m ch v cu n dy chia c u dao? n mu l c dng ch bo tr ng thi chia c u dao, ph i m c n i ti p vo trong m ch v b ti p xc ng c u dao? V n tn hi u u c i n tr m c n i ti p? p: B i v, khi m c n i ti p n tn hi u mu vo trong m ch v cu n dy chia c u dao, do ph n l n i n p t trn n tn hi u, s khng lm cho cu n dy do dng i n ch y qua m c ng tc chia c u dao. Cng l do nh v y, n mu l c m c n i ti p trong m ch v cu n dy ti p xc ng c u dao s khng d n n ng tc ng c u dao, hn th cn c th bi u th tnh hon ch nh c a m ch v ng v chia c u dao. V d , khi n sng, v a ch ng t trong m ch chia c u dao c th ti n hnh thao tc b c ti p theo, m ch nh y c u dao kh ng ch dy ci i u khi n, c u ch, cu n dy chia c u dao u s n sng. V n tn hi u m c n i ti p trong m ch v ng chia c u dao trnh c ng tc nh m khi dy tc bng n ng n m ch, nn n tn hi u u c u n i ti p m t i n tr tng i l n.
- Trang 44 -
2 - 6 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi v ng cong ( th ) ph t i, t i sao th ng cn c vo tr s ph t i cch m i n a gi v ? p: Ni chung, theo s th i gian pht nng c a dy d n 16mm tr ln l trn 10 pht, cn ph t i nh v i th i gian r t ng n khng ph i l nguyn nhn ch y u gy nn dy d n t n nhi t cao nh t, v r ng, tr c khi nhi t c a dy d n cha k p ln n nhi t ph t i tng ng th ph t i nh i qua. Th c ti n ch ng t , th i gian dy d n n nhi t tng n nh l kho ng n a gi do , ch c ph t i duy tr c th i gian n a gi tr ln m i c th gy nn nhi t tng cao nh t c a dy d n. Nn thng th ng l y tr s ph t i m i n a gi v ng cong th ph t i, tr s l n nh t c a ph t i trong g i l ph t i tnh ton, lm ch d a ch n thi t b i n theo i u ki n pht nng. 2 - 6 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao tn hi u nh sng n trong nh my pht i n v tr m bi n i n ni chung u dng mu vng mu l c? p: Chng ta bi t r ng, b c sng m m t ng i c th c m nh n c l sng nh sng 0.4 ~ 0.75mm, nhng b c sng c m nh n nh y nh t l sng nh sng 0. 555mm, tng ng v i mu l c v mu vng. Do , tc d ng c a mu l c v mu vng i v i con m t u l n hn cc mu khc, cho nn tn hi u nh sng n trong nh my i n v tr m bi n i n u s d ng r ng ri mu l c v mu vng. 2 - 6 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi mu n u song song hai m ch i n ba pha c p i n m khng c ng h ki m tra th t pha th lm sao xc nh th t pha? p: L i d ng ba bng n sng tr ng ph thng, i n p bng n ph i ph h p v i i n p m ng i n, cch u nh th hi n hnh 2 - 6 - 7. N u th t pha gi ng nhau th ba bng n sng tr ng s khng sng, khi th t pha khc nhau th bng n sng. Lc ny c th em i ng dy d n n cng t c sang ch ton b bng n khng sng, th t pha s gi ng nhau. 2 - 6 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dng ng h th t pha ki m tra i chi u mu pha vng, l c, nh d u ln dy ci trong h p phn ph i i n xem c ph h p v i mu pha bn pha ngu n i n khng; khi A, B, C (ho c X, Y, Z, R, S, T) c a ng h th t pha u v i ba pha: vng, l c, c a dy ci, m ng h th t pha ch bo th t pha chnh xc, th li u c th ch ng t r ng v tr c a hai bn ph h p, mu pha nh d u l th ng nh t? p: ng h th t pha ch bo th t pha l chnh xc cha ch c ch ng t v tr pha c a hai bn ph h p, nh th hi n hnh 2 - 6 - 8, v tr pha c a bn ngu n i n v c a bn ph t i c hi n t ng
- Trang 45 -
b t cho nhau, chng ta em u A, B, C c a ng h th t pha u v i pha A, B, C bn ph t i, trn th c t , lc ny u A, B, C c a ng h th t pha l u v i pha B, C, A m B, C, A v n l thu n theo th t pha, do ng h th t pha v n ch bo th t pha chnh xch, qua c th th y, th t pha chnh xc khng ch ng t v tr pha chnh xc.
- Trang 46 -
CHNC III
KH C I N
3 - 1 nh h ng c a mi tr ng i v i kh c i n
3 - 1 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: i u ki n t nhin c a vng cao nguyn c nh h ng g t i s ho t ng bnh th ng c a thi t b i n? p: i u ki n t nhin c a vng cao nguyn c nh h ng n kh nng kh h quang v t n nhi t c a thi t b i n. i u ki n t n nhi t c a v t ch t pht nhi t ph thu c vo m t khng kh, khng kh cng long th t n nhi t cng kh khn, m khng kh vng cao nguyn l tng i long, s t n nhi t tng i kh khn. H quang i n l m t hnh th c phng i n c a ch t kh, n ch u nh h ng c a i u ki n mi ch t. Do tng i cao so v i m c n c bi n, kh p th p, kh h quang tng i kh khn. Cho nn, khi thi t k v ch t o thi t b i n vng cao nguyn c n xem xt y n nhn t ny. 3 - 1 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cng t c cao p th nghi m vng ng b ng khi s d ng vng cao nguyn c n ph i xt t i h s hi u ch nh cao so v i m c n c bi n, nng cao i n p th nghi m, cn s tng nhi t th khng c n hi u ch nh, t i sao? p: Cng v i s tng ln c a cao so v i m c n c bi n, m t khng kh gi m, i n p xuyn th ng c a khng kh cng gi m theo, lm gi m c ng ch u p cch i n ngoi. Do , ph i ti n hnh b cch i n i v i cng t c cao p th nghi m vng ng b ng m c s d ng vng cao nguyn, nhn v i h s hi u ch nh cao X, nng cao i n p th nghi m. X = 1/( K H ). Trong cng 10.000
th c, K l h s , l y 1.1; H l cao i m l p t thi t b so v i m c n c bi n (mt). Cng th c ny thch h p v i thi t b s d ng cao 1000 ~ 3500 mt so v i m c n c bi n. S tng cao s c nh h ng b t l i i v i s tng nhi t c a thi t b i n. V vi c t n nhi t c a cng t c cao p c th c hi n thng qua b c x v i lu m m t khng kh c a vng cao nguyn nh khi n cng t c kh t a nhi t, d d n n tng nhi t , nhng nhi t khng kh vng cao nguyn th p hn ng b ng, c tng thm 100 mt th nhi t khng kh gi m 0.6oc, nh v y c th b tr cho nhn t t n nhi t b t l i do tng cao so v i m c n c bi n gy nn. Do , khng c n hi u ch nh s tng nhi t c a n. 3 - 1 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ph i th ng xuyn thng gi v th nh tho ng ph i x n c i v i b ng t i n khng kh cao p? p: Khng kh trong ng b c khng lu thng v i kho th dnh c a d u cch i n trong cng t c d u tng r r t. Khi b ph n ho t ng c a cng t c d u chuy n ng g p ph i l c c n c a d u r t l n, lm gi m t c di chuy n c a ti p i m. M t khc, do ch t bi trn b ng c, l c c n c a b ph n ma st chuy n ng
- Trang 47 -
c a c c u thao tc tng m nh, cng s d n n c c u thao tc khng lm ng tc. Bi n php phng ng a l l p thm thi t b gia nhi t.
- Trang 48 -
3-2
ng b c (l ng) v v s
ph n u ng b c
3 - 2 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ph i l p thm ch p che ch n b ng kim lo i cao p?
p: Trong khi v n hnh, i n p tc d ng ln ng b c cao p l kh cao, c c d n i n c a ng b c th ng l c c ren trn km m c (cu) l c gic, i n tr ng c c b gc c nh c a m c kh m nh, d lm cho ch t kh ion ha t o ra gi i phng i n t dy chuy n, hnh thnh phng i n qu ng tn, t n hao cng su t. N u l p thm ch p che ch n b ng kim lo i ph n u ng b c, s tng thm bn knh cong c a i n c c, gi m th p c ng t tr ng ph n u ng b c th c th trnh c phng i n qu ng tn, cng cn nng cao c i n p xuyn th ng gi a cc pha ph n u ng b c ho c ph n u v ngoi, gi m thi u s c . V th , ni chung, ph i l p ch p che ch n b ng kim lo i cho ph n u ng b c cao p. 3 - 2 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ng b c ch a d u 110kV ph i ti n hnh th cch i n, cn ng b c ki u t i n l i khng ph i th cch i n? p: ng b c n p d u 110kV khng ph i l k t c u kn hon ton, dng d u cch i n l chnh, trong khi v n hnh d b ht m, c th thng qua th cch i n gim st cch i n c a n m t cch h u hi u, ng b c ki u i n dung dng gi y d u ho c gi y keo nh a l k t c u hon ton kn, hi m kh xm nh p, cch i n chnh khng ch c d u cch i n m cn c gi y ngm d u ho c gi y nh a; kh l y m u d u; v ng b c l k t c u kn hon ton, khi l y d u ph i b sung d u b ng phng php bm chn khng, cng ngh tng i ph c t p, cho nn qui trnh qui nh ch khi th cch i n m t ng b c mu , c nghi ng tnh hnh cch i n c a n th m i l y m u d u th . 3 - 2 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Vch trong ng b c b ng s 35kV c phun m t l p nhm c tc d ng g? p: C ng i n tr ng gi a ng b c b ng s 35kV v b m t c c d n i n kh l n, d sinh ra phng i n c c b . N u phun m t l p nhm ln vch trong ng b c b ng s , v dng phi n l xo ti p xc v i c c d n i n th i n th hai bn b ng nhau. Khng kh bn trong ng b c s s khng ch u i n p, khng kh b m t c c d n i n cng khng sinh ra i n qu ng, t nng cao c i n p ch p r ch c a ng b c b ng s . 3 - 2 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trn m t bch gi a ng b c ki u t i n 60 ngn vn (kV) tr ln, th ng c l p ng b c nh , n c tc d ng g? p: Trn m t bch gi a c a ng b c t i n th ng c l p hai ng b c nh , ng b c nh 1 l d n b n c c l p ngoi cng nh t (b n c c ti p t) c a li t i n ra ngoi, dng o t n hao mi ch t c a ng b c cao p. Khi v n hnh, em c c d n c a ng
- Trang 49 -
b c nh 1 ti p t. ng b c nh 2 l em l p b n c c l p th hai tnh t ngoi vo, thng qua n d n qua m t bch ra (nh hnh v ) dng l y ra i n p. Cn c vo hi u i n th U2 gi a hai b n c c d n ra c a 1 v 2, c th dng o i n p ho c b o v rle. 3 - 2 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ng b c cao p c a thi t b i n cao p 110 ngn vn (kV) tr ln u ph i p d ng k t c u ki u t i n? p: lm cho c ng i n tr ng h ng tr c v h ng knh ng u, ng b c n p d u cao p ki u c u b c b n c c u p b ng l nhm m ng trn ng gi y nh a cch i n khe h gi a d u, nhng v l do k t c u, b n c c u p ny khng th qu nhi u. Do v i ng b c cao p 110 kV tr ln ph i i thnh ng b c ki u t i n, t c trong ng s c l p li t i n, trn c c d n i n b c nhi u l p cch i n t o thnh cch i n ch t ch , gi a chng theo thi t k gi a k p l nhm t o thnh m t chu i t i n tr trn ng tm. Do cch i n (gi y d u ho c gi y nh a) gi a hai l nhm c nh nhau r t m ng (ch 1 - 2 mm nh v y khng nh ng c ng i n kh cao, m s phn b i n tr ng cng u hn nhi u. 3 - 2 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: vng nhi m, ng b c cch i n c a my bi n th r t t x y ra ch p r ch, cn ng b c cch i n c a cng t c d u l i d x y ra, t i sao nh v y? p: Trong khi v n hnh my bi n th c nhi t tng i cao, b m t s c a ng b c cch i n sau khi b nng ln, n c t trn b m t s b c hi, b m t s kh ro kh b b i b n lm nhi m, ho c n u b nhi m, b i b n kh cng khng n n i lm gi m i n p phng i n c a ng b c cch i n, cho nn d sinh ra ch p r ch. Cn c vo nguyn l ny, cng t c d u cc vng nhi m c n p d ng ng b c cch i n c bi t c thi t b gia nhi t m c nhi m v m t nh nhau, i n p phng i n c a n so v i ng b c cch i n khng c thi t b gia nhi t nh v y s cao hn 2 l n. N u l i ti n hnh v sinh b o d ng nh k th c th trnh c s c ch p r ch. 3 - 2 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao di ph n ngm trong d u ng b c cch i n cao p c a bi n th v cng t c d u ch c n b ng kho ng m t n a di b ph n trn? p: B i v khi ng b c cch i n cao p ngm trong d u cch i n, c ng i n tr ng phng i n quanh b m t ng b c, cao hn kho ng 2 l n so v i khi trong khng kh, cho nn di ph n ngm trong d u c a ng b c cch i n cao p my bi n th v cng t c d u, ch c n lm b ng kho ng m t n a di ph n trn, l c th gi m cao c a my bi n th v cng t c d u, ti t ki m nguyn v t li u v a gi m gi thnh ch t o. 3 - 2 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao cch i n bn trong c a thi t b i n cng t c cao p i h i cao hn cch i n bn ngoi?
- Trang 50 -
p: Ph n cch i n l ra trong khng kh bn ngoi thi t b i n th g i cch i n ngoi. Mi cch i n c a n ch y u l khng kh v b m t cch i n d ng r n ti p xc v i khng kh. Hnh th c phng i n ch y u xuyn th ng khe h khng kh v phng i n quanh b m t cch i n th r n trong khng kh, nhng sau khi s c c kh c ph c th tnh nng cch i n c a khe h v v t cch i n c khi ph c ngay. Cch i n trong l ch tnh nng cch i n thng qua ph n cch i n bn trong thi t b i n. Mi cch i n c a n c th l ch t kh, kh nn, kh SF6, d u cch i n, ch t r n ho c l k t c u cch i n ph c t p do cc v t li u t o thnh. L trnh phng i n c a cch i n trong do bn trong thi t b i n nn khng th t khi ph c, th ng em l i t n th t nghim tr ng, lu di cho thi t b i n. V th i h i kh nng cch i n trong cao hn cch i n ngoi.
3 - 2 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao b m t v s cch i n trn r t nhi u thi t b i n l i lm thnh d ng sng ? p: B i v i n p phng i n b m t ph thu c vo di c a l trnh b m t v t cch i n, l trnh di th i n p phng i n b m t c th nng cao. gi m thi u th tch c a v s , nng cao i n p phng i n (tng l trnh phng i n b m t) nn b m t lm thnh d ng sng.
- Trang 51 -
3 - 3 S s n sinh v d p t t h quang i n
3 - 3 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi ng t m ch b ng cng t c, i n p v c ng dng i n th c th khi n gi a cc u ti p xc s n sinh ra h quang i n? tr s no
p: Khi ng t i n b ng cng t c, n u di n p trong m ch i n khng d i 10 ~ 20V, dng i n khng d i 80 ~ 100mA th c th sinh ra h quang i n gi a cc u ti p xc 3 - 3 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi mi ng phun ngang c a bu ng t t h quang b ng t i n d u qu l n ho c qu nh s c nh h ng g i v i d p t t h quang? p: B ng t i n d u hi n nay l i d ng tc d ng th i h quang b ng p l c nh nng l ng b n thn t o ra khi c ng dng i n xoay chi u v t 0, d p t t h quang. N u mi ng phun l n, p l c khng th duy tr m c nh t nh, nng l ng (p l c) do h quang i n tch ly c gi i phng r t nhi u, n u p l c khng cao, kh t t h quang, n u mi ng phun qu nh ? m c d p l c tch ly cao, nhng t c th i h quang n gi i h n, nhi t l ng c a c t h quang kh t n ra c, s k t h p, khu ch tn c a i n tch dng m, ion km, khi dng xoay chi u qu 0 th h quang i n cng kh b d p t t. Do , mi ng phun v a ph i l h t s c quan tr ng, c th thng qua th nghi m, nghim c m xc nh. 3 - 3 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ko tch h quang i n xoay chi u so v i h quang i n m t chi u d b t t hn? p: H quang i n xoay chi u do dng i n xoay chi u c tr s 0 t c th nn khi c ng dng i n qua i m 0, khe h h quang khng c dng i n. N u khi dng i n xoay chi u qua i m 0 r i tng ln, th i n p khi ph c trn u ti p xc khng th lm cho khe h h quang ch y l i (xuyn th ng l i) th h quang s t t. N u h quang chy l i, nhng do kho ng cch ko u ti p xc tng ln khi n i n p xuyn th ng khe h h quang tng ln th khi dng i n xoay chi u v t qua i m 0 l n ti p theo cng d t t. V c tnh ny, h quang i n xoay chi u tng i d t t. H quang i n m t chi u do i n m t chi u khng c c tnh qua i m 0, hn n a nng l ng t tr ng do i n c m m ch i n tch tr , gy ra qu p trn u ti p xc khi ko u ti p xc ra, do ch n thu n ko di kho ng cch th kh d p t t c h quang i n m t chi u, ph i l p thm bu ng d p h quang. 3 - 3 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Nng cao t c c t c u dao c a b c t m ch, t i sao c th gi m kh nng h quang chy l i v nng cao kh nng d p h quang? p: Nng cao t c c t c a b c t m ch, t c trong th i gian nh nhau, kho ng cch gi a u ti p xc tng ln tng i l n, c ng i n tr ng gi m, ph i h p bu ng d p h quang tng ng khi n n c tc d ng d p h quang m nh trong th i gian ng n l i c th lm cho khe h thu c c ng cch i n tng i
- Trang 52 -
cao trong th i gian tng i ng n sau khi t t h quang, gi m thi u kh nng h quang chy l i. 3 - 3 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao b c t m ch cao p u p d ng nhi u c a ng t? p: M i pha c a b c t m ch cao p u c hai ho c nhi u c a ng t n i ti p. Tc d ng c a n l: (1) C th gi m th p i n p trn m i c a ng t, t lm gi m i n p khi ph c c a khe h h quang. (2) C th chia c t h quang i n thnh nhi u o n h quang nh trong hnh trnh c a u ti p xc b ng nhau, th h quang i n c a nhi u c a ng t so v i m t c a ko c tng i di hn, t tng c i n tr khe h h quang. (3) T c c t c u dao c a t ng nhi u c a ng t tng ln, t c khi ph c m c mi ch t cng tng ln. Do , nhi u c a ng t c tnh nng kh h quang tng i t t, cho nn b c t i n cao p u p d ng nhi u c a ng t. 3 - 3 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong thi t b kh i ng xoay chi u dung l ng tng i nh , t i sao th ng thi t k u ti p xc thnh k t c u ki u c u hai chn ng t nh hnh 3 - 3 - 6? p: p d ng hnh th c k t c u ny l tnh n v n d p t t h quang. B i v khi tch u ti p xc ra, th i n th khng gian gi a hai u ti p xc (hnh thnh m t i i n c c) phn b khng u, g n c c m c i n th c c m 100 - 250V, sau khi dng i n v t tr s 0, dng i n l p t c ng c pha, n u lc ny i n p ngu n c a hai u i n c c th p hn tr s i n th ging ny th h quang i n s khng th chy l i m b d p t t. V th , s l ng i i n c c cng nhi u th t ng i n th c c m ging cng cao, h quang i n mu n chy l i ph i c i n p tng i cao m i c; t c s i i n c c cng nhi u th h quang i n cng d t t. 3 - 3 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi b ng t m ch ng t ng dy di khng t i th s chy l i cn khi ng t ng dy di c ph t i th khng d chy l i? p: y ch y u l tc d ng c a vi c gi a ng dy v i t t n t i i n dung (nh hnh 3 - 3 - 7). Tr c khi b ng t m ch DL ng t ra th t C c a ng dy n p i n. Sau khi DL ng t ra i n tch trn C do khng c m ch kn nn khng th gi i phng. Do , khi nghim tr ng nh t, ng dy i v i t v n duy tr m t i n p pha m c c tnh khng i (c c tnh c a n chnh l c c tnh c a ngu n i n th i i m b ng t m ch ng t), nhng c c tnh bn A ngu n i n c a DL v n thay i theo s thay i c a ngu n i n. Khi i n th i m A bi n i c c c tnh ng c v i c c tnh i n th c a i m B bn m ch i n th i n p tc d ng ln gi a hai i m A, B tng i cao, th m ch c th t g p hai l n i n p pha, d lm cho DL chy l i. N u ng dy di mang ph t i v c dy chnh, b h c m i n p ho c bi n th , th i n tch trn i n dung C gi a ng dy i v i t c th thng qua ph t i t o thnh m ch kn phng i n. Nh v y, i n p tc d ng gi a u ti p xc c a DL ch c i n p 1 pha , b ng t m ch kh chy l i.
- Trang 53 -
- Trang 54 -
3 - 4 u ti p xc
3 - 4 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Hao mn do i n u ti p xc c a cng t c x y ra nh th no? C u ti p xc cn l p l xo, c tc d ng g? p: Trong qu trnh ng c u dao, u ti p xc c a cng t c do va ch m c gi i v s c i n ng, sinh ra rung khi n b m t u ti p xc sinh ra mn do i n, b i v khi u ti p xc rung n y th gi a u ti p xc ng v anh ph i tch nhau ra m t kho ng cng v i s x d ch t nh n l n c a kho ng cch gi a u ti p xc ng v anh l n l t xu t hi n c u kim lo i th l ng v h quang i n, nhi t r t c n, n n i b m t u ti p xc c m t ph n kim lo i b nng ch y. Trong qu trnh ti p xc l n sau, gi a u ti p xc ng tnh s c s tr t tng i, ko i ph n kim lo i nng ch y, kim lo i nng ch y cng s b n ra ho c b c hi, v th l kim lo i u ti p xc cng ngy cng t, hnh thnh mn do i n u ti p xc. N u l p l xo ln u ti p xc khi n cho khi u ti p xc ng, tnh ti p xc nhau s c s c p c a l xo nh t nh, gi m c bin rung c a u ti p xc, t gi m thi u mn do i n u ti p xc. 3 - 4 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: V t li u u ti p xc d p h quang c a b ng t m ch cao p, t i sao khng th dng b c ho c ng thu n ch t? p: B ng t m ch cao p trong qu trnh ng ng t, s sinh ra h quang i n gi a u ti p xc d p h quang. Nhi t c a h quang s khi n kim lo i u ti p xc nng ch y, b c hi ho c b n ra, gy nn chy r v chuy n i v t li u; khi b ng t m ch cao p ng, s va ch m c h c gi a u ti p xc ng, tnh cng kh l n; hn n a b n thn u ti p xc i h i tnh nng d n i n ph i t t. V y m c tnh c a b c ho c ng thu n ch t khng th cng lc p ng yu c u c a c ba m t trn. N u dng Vonfram c i m nng ch y cao (th ng chi m 50 - 80%) cng v i kim lo i c d n i n cao (b c, ng) t h p thnh v t li u ph c h p b c - vonfram hay ng vonfram th c th t c c tnh tng i t t v tnh nng d n i n, d i tc d ng c a h quang i n b chy h ng t, c c ng c h c v tnh d o nh t nh, tng i d gia cng v thu n ti n t o hnh m t l n. 3 - 4 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ph i ki m tra nh k l xo u ti p xc c a cng t c thi t b i n? p: V khi u ti p xc c a cng t c ng m , do va ch m c h c, ng l c i n ng v hi u ng nhi t, c th lm cho l xo u ti p xc gi m tnh n h i v l c nn, lm tng i n tr v nhi t u ti p xc. b o m v n hnh an ton, ph i ti n hnh ki m tra nh k i v i l xo u ti p xc c a cng t c. 3 - 4 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao u ti p xc c a c u dao dng trong ng dy ng l c mn h ng nghim tr ng hn so v i dng trong ng dy chi u sng? p: Trong m ch chi u sng, ph t i g n nh l i n tr thu n, hi u su t l c g n b ng 1. Khi dng i n h quang lc cng t c m v t qua tr s 0 th i n p gi a
- Trang 55 -
u ti p xc c a cng t c cng b ng 0, h quang i n d t t. Cn trong ng dy ng l c, hi u su t l c th ng r t th p, khi cng t c m , lc dng i n h quang v t qua tr s 0, gi a u ti p xc v n cn c i n p, h quang c th l i sinh ra kh t t, do u ti p xc c a cng t c b t n h i tng i n ng. 3 - 4 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: u ti p xc c a cng t c, khi tch ng t v ng thng, th ng th y m t u ti p xc tr t theo m t u ti p xc khc, t i sao? p: Trong khi v n hnh, do c i n tr nn u ti p xc c a cng t c s pht nng v khi tch ng t, s sinh ra h quang i n. K t qu l lm xy ha b m t u ti p xc, i n tr ti p xc tng ln khi n tnh hnh v n hnh c a u ti p xc tr nn x u. N u thi t k u ti p xc khi tch ng t v ng thng, m t u ti p xc tr t theo m t u ti p xc khc, s sinh ra ma st, c xt bc i l p xy ha, t ng "lm s ch" u ti p xc, c i thi n c tnh hnh v n hnh c a u ti p xc 3 - 4 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C u ti p xc cn thp thm t m thp tc d ng g?
m ngoi phi n ti p xc, n c
p: T m thp ny c tc d ng phong t a i n t . Khi dng i n ch y qua u ti p xc, c ng s c t ch y qua t m thp m ngoi, t m thp s co vo pha trong khi n u ti p xc khng v tc d ng c a l c i n ng m tch ra. 3 - 4 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi l c p c a u ti p xc tng i nh , tng l c p s lm gi m r t nhi u i n tr ti p xc. Nhng khi l c p c a u ti p xc tng i l n, tng l c p, th th y hi u qu gi m i n tr ti p xc khng r r t. Nguyn nhn do u? p: Khi l c p c a u ti p xc nh , m t ti p xc th c t cng nh , l c p trn m t n v do tng l c p cng s l n, d lm bi n d ng v t li u, lm gi m di n tr ti p xc. Khi l c p u ti p xc tng i l n, di n tch ti p xc th c t cng l n, p su t do tng l c nn s nh , cho nn i n tr ti p xc khng gi m r r t. 3 - 4 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: L c p ti p xc c a u ti p xc d n d n tng ln, sau l i gi m xu ng t i tr s c, i n tr ti p xc c a n li u c gi ng nh c? p: Trong qu trnh tng l c p khi n m t ph n i m ti p xc sinh ra bi n d ng vnh c u, l c nn tuy khi ph c tr s c, nhng s i m ti p xc tng nhi u, cho nn tr c tin tng l c p, sau gi m l c p th tr s i n tr ti p xc cng gi m, ch khng b ng c. 3 - 4 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao v tr chy h ng u ti p xc b ng t m ch ki u nhi u d u u l m ngoi m khng ph i gi a ho c m trong? p: Nh th hi n hnh 3 - 4 - 9. khi b ng t m ch d u ng t, chi u dng i n sinh ra h quang i t u
- Trang 56 -
ti p xc tnh qua u ti p xc ng r i qua u ti p xc tnh khc. Do chi u c a hai dng i n ng c nhau, do l c i n ng sinh ra l l c y, th i h quang i n ra pha ngoi c a u ti p xc. Nh v y, m ngoi c a u ti p xc d b chy h ng. 3 - 4 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao kho ng cch m gi a d u ti p xc ng, tnh c a b ng t m ch ph i nh hn cng t c ngn cch? p: Tc d ng ch y u c a b ng t m ch l ng t dng i n ph t i v dng i n ng n m ch m t cch tin c y, t c d p h quang. d p h quang m t cch tin c y, b c t m ch u c bi n php nh t nh tng c ng tnh nng d p h quang, ch khng ph i d a vo s tng kho ng cch gi a u ti p xc ng, tnh tng c ng tnh nng d p h quang, hn n a th tch nh m t cht l t t; v th kho ng cch m gi a u ti p xc ng, tnh khng c n qu l n. Tc d ng c a cng t c ngn cch l sau khi chia c u dao ph i c c a ng t r r t, v trong m i tr ng h p u khng c nh th ng, m c a ng t, t c kho ng cch gi a u ti p xc ng, tnh l hon ton d a vo khng kh cch i n. b o m ch c ch n c a ng t c kh nng cch i n th ph i c kho ng cch tng i l n. 3 - 4 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi b o quan u ti p xc c a thi t b i n, ni chung nn ch nh ng i u g? p: (l) Tr s dng i n m u ti p xc ng thng ho c tch ng t khng c v t qu s li u qui nh ghi trn nhn hi u, s l n ng m cng khng nn v t qu s l n qui nh. (2) C n th ng xuyn ki m tra v i u ch nh hnh trnh, l c nn ban u, l c nn cu i v di n tch ti p xc. (3) Thi t b p h quang khng c t thay i ho c b i khng ng. (4) Ph i nh k lm v sinh, lo i b mng xy ha b m t u ti p xc, khi g p u ti p xc b nng ch y ho c mn th ph i s a ch a b m t, c g ng gi nguyn cong b m t v n c v i u ch nh tng ng hnh trnh v t c a u ti p xc.
3 - 4 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Gi a hai u ti p xc kim lo i th s ti p xc qua gia cng tinh mi bng l t t hay th rp m t cht l t t? p: Cn c vo th c nghi m ch ng t , xt trn quan i m gi m thi u i n tr ti p xc th m t ti p xc th rp m t cht l t t. M t ti p xc gia cng b ng da m n th i n tr ti p xc nh hn l nh bng. l v trn m t ti p xc hi th rp m t cht, ph n l i lm tng i nhi u, i m ti p xc tng i nhi u, nn i n tr ti p xc nh hn. 3 - 4 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi ki m tra s a ch a thi t b i n, c th dng gi s i bng lau chi bn trong khng?
- Trang 57 -
p: Khng c. V khi lau chi, gi s i bng c th r ng r t st l i trong thi t b i n, nh v y sau khi thng i n, c s i bng m gy nn nh th ng i v i t ho c gi a cc pha. Do , khi ki m tra, s a ch a thi t b i n ch cho php dng v i tr ng m n lau b n bn trong. 3 - 4 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: u ti p xc nh th hi n hnh 3 - 4 - 14, t i sao u ti p xc h quang ngoi u ti p xc lm vi c? .
ph i
p: B i v, u ti p xc hai bn c dng i n song song m ng c pha th y qua, do sinh ra m t lo i l c i n ng y ra ngoi, n y h quang i n do u ti p xc d p h quang sinh ra t t ra ngoi, trnh h quang ny lm t n h i u ti p xc lm vi c, nn ph i t u ti p xc d p h quang ra ngon u ti p xc lm vi c.
- Trang 58 -
3 - 5 B ng t m ch d u
3 - 5 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi b ng t d n c nh SW6 - 220 m ng t dng i n ng n m ch th trong b ng t sinh ra p l c r t cao m ng s c a bu ng d p h quang v ng s c a tr d u khng ph i l ng s c ng cao, t i sao ng s khng b v ? p: Bu ng d p h quang c a b ng t m ch ny l p trong ng thp th y tinh c ng cao, ngoi ng dng ng s lm kn. Do ng thp th y tinh ch u c p l c c a bu ng d p h quang, ng s ch dng trnh nh h ng c a i u ki n kh h u bn ngoi i v i bu ng d p h quang khng truy n cho ng s , u d i m nhm c van ch n ng c. Khi trong bu ng d p h quang khng c kh p cao th b thp c a van ch n ng c m , lm cho d u trong ng thp th y tinh thng v i d u trong ng s bu ng d p h quang, h p c c u gi a, ng s tr , gi y, khi trong bu ng d p h quang sinh ra kh p cao, d i tc d ng c a p l c b thp c a van ch n ng c s d ng ng thng d u gi a ng thp th y tinh v i ng s , lm cho ng s khng ph i ch u p l c cao, trnh c ng s bu ng d p h quang v ng s tr b v .
3 - 5 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi b ng t m ch d u ki u SN 10 - 10 chia c u dao, t i sao tay n ti p xc ng l i chuy n ng xu ng? p: Khi b ng t m ch d u ki u SN 10 - 10 chia c u dao, tay n ti p xc ng chuy n ng xu ng s c cc u i m sau: (l) C th lm cho ph n g c h quang khng ng ng ti p xc v i d u m i, tng nhanh lm ngu i g c (chn) h quang khi n h quang d t t. (2) Ch t kh c a d u b nhi t cao c a h quang di n phn gi i ra, cng v i ion ng, hi ng d n i n s nhanh chng ra kh i ng h quang bn trn khi n c ng mi ch t khe h h quang nhanh chng khi ph c. (3) Khi c n d n i n h xu ng th m t ph n d u pha d i b ng t m ch v c n d n i n s c d n vo ng thng d u ph c a bu ng d p h quang, c tc d ng th i c h c h quang, c l i cho vi c lm t t h quang dng i n nh . (4) C n d n i n c th ch t o tng i ng n, v a ti t ki m nguyn li u ng v a c l i cho vi c nng cao t c chia c u dao. 3 - 5 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i u khi n thao tc c a b c t m ch nhi u d u ki u DW 8 - 35 th t m t bn, t i sao t i u khi n thao tc c a b ng t m ch nhi u d u ki u DW 1 - 35 l i m t chnh? p: Qua s d ng th c t nhi u nm, do t i u khi n c a b ng t m ch nhi u d u ki u DW 1 - 35 t m t tr c (b ng tay), an ton cch v t mang i n khng l n, khi u u dy khng ch c, u n i, dy d n b h ng s d x y ra s c v t d n i n ri ln u ng i i u khi n. V th khi thi t k l n th 8, t i u khi n c a b ng t m ch nhi u d u ki u DW 8 - 35 i sang m t bn. 3 - 5 - 4 (Tr
- Trang 59 -
H i: Khi th c hi n i u ch nh khng d u i v i b ng t m ch t d u ki u SW 6 - 220, t i sao ph i cho d n bi n th vo trong h p gi y? p: Vi c hon xung khi chia c u dao c a b ng t m ch t d u ki u SW 6 20 l dng b hon xung d u l p trong h p gi y. Khi ti n hnh i u chinh hng d u ph i cho d u bi n th vo h p gi y cho ng p b hon xung, nh v y s c tc d ng hon xung khi chia c u dao. T c chia c u dao c a b c t m ch r t cao (c th t 8 ~ 8.5 mt/giy), n u trong h p gi y khng c d u th khng th h p thu ng nng c a b ph n v n ng, ph n c c a b ng t m ch s b va p v ch n ng tng i l n, d b h ng. 3 - 5 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao b ng t m ch ph i c thi t b hon xung? B ng t m ch d u SN10 - 10 khi chia c u dao c hon xung nh th no? p: Khi b ng t m ch ng t, ng c u dao, yu c u c n (cy) d n i n ph i t t c ng t, ng. Nhng th ng th ng khi c n d n i n v n ng n v tr ng t, ng th v n cn th a t c chuy n ng (t c ng nng) r t l n, s va p l n i v i c c u v b ng t m ch, v th ph i c thi t b hon xung h p thu ng nng d c a h th ng v n ng khi n h th ng v n ng bnh n. B ng t m ch SN 10 - 10 s d ng b hon xung d u, khi b ng t m ch ng t c u dao, do c n d n i n c m t o n r ng ru t, c m vo cy ren c nh trn b y, l l n hn cy ren nn c khe h nh . L i d ng l c c n c a d u trong c n r ng ru t ch y qua khe h gy tc d ng hon xung. 3 - 5 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao bu ng d p h quang c a b ng t m ch t d u ph n l n c p b ng nh a s i th y tinh trimericcya - namide? p: Tnh nng ch u h quang c a nh a s i th y tinh trimericcya namide r t t t khng b chy h ng d i tc d ng c a nhi t cao h quang, c ng c h c cao, c th ch u c tc d ng c a m y ch c th m ch trn trm atmotphe do h quang sinh ra m khng b n t v , do c th p ng yu c u t c ng t c u dao nhanh, kh p th i h quang cao c a b ng t m ch hi n i. ng th i, bu ng d p h quang ch t o b ng nh a s i th y tinh trimericcya namide r t nh g n, c th thu nh r t nhi u th tch c a b ng t m ch t d u. 3 - 5 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Ph n trn c a b ng t m ch d n ki u SN 10 - 10, t i sao ph i c kho ng khng gian khng ch a d u? N u th tch c a khng gian ny qu nh s gy nn h u qu g? p: Khng gian khng ch a d u bn trn b ng t m ch d u g i l khng gian hon xung. Khi hi d u do bu ng d p h quang sinh ra xuyn qua l p u ti n vo khng gian hon xung, hi d u c lm mt hon ton r i qua b tch ly hi d u x ra kh quy n nn khng d n n t chy ho c lm gi m cch i n ngoi. N u th tch khng gian hon xung qu nh th hi d u c lm ngu i km, p l c khng gian hon xung cng s qu cao, c th d n n m trn v n t ng th i do
- Trang 60 -
p l c khng gian hon xung qu cao khi n hi d u kh tch ly d n n phun d u. V th b c t m ch d u khng nn d u qu y. 3 - 5 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: u ti p xc gi a c a b ng t m ch d u t ki u SN 10 - 10 s d ng u ti p xc ln, i u c l i g? T i sao u ti p xc ph i m b c? p: u ti p xc trong b ng t m ch d u t ki u SN 10 - 10 s d ng u ti p xc ln, c l i l v i tc d ng c a l xo lm cho ti p xc t t, l c ma st nh , c th nng cao t c ng ng t. M b c u ti p xc ln c th lm cho i n tr ti p xc c a u ti p xc nh , d n i n t t, khi dng i n ph t i bnh th ng v dng i n ng n m ch t c th i qua, c th c i thi n c tnh hnh pht nng. 3 - 5 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi tho ki m tra s a ch a b ng t m ch ki u SN 10 - 10 t i sao khng th l p h van ch n ng c? . p: u trn bu ng p h quang c a b ng t m ch ki u SN 10 - 10 c l p van ch n ng c. Van ny tuy nh nhng tc d ng r t l n, khi b ng t m ch c ng t, u ti p xc ng, tnh v a tch ra, s sinh h quang, d i tc d ng nhi t cao c a h quang, d u phn gi i thnh ch t kh khi n p l c trong bu ng kh h quang tng cao. Lc ny, bi thp trong van ch n ng c s nhanh chng di chuy n ln b t kn l gi a c a n, h quang ti p t c chy trong khng gian h u nh ng kn khi n p l c trong bu ng p h quang nhanh chng tng cao, sinh ra kh th i lm t t h quang, c t t dng i n. N u l p h van ch n ng c th khi b ng t m ch i n ng t ra, dng kh cao p do h quang i n sinh ra s thot ra t l l p van ch n ng c u trn bu ng d p h quang ra khng gian gi a m khng th hnh thnh dng kh cao p, h quang s khng th t t, b ng t m ch c th b chy. 3 - 5 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Qu c u s trong b tch ly hi d u ki u qu c u s l p trong b ng t m ch cao p c tc d ng g? p: B ng t cao p khi tch ng t, do tc d ng nhi t cao c a h quang, trong kt u s t o h n h p kh g m hi d u v khng kh c p su t cao. tch d u, kh v nhanh chng x kh ra, ph i l p b tch ly d u - kh ki u qu c u s . Trong ng x c a b tch d u - kh c l p qu c u s ng knh 15 - 20mm. H n h p kh sau khi vo ng x b qu c u s chia thnh r t nhi u dng kh nh ring bi t, h n h p kh ti p xc v i qu c u s c lm ngu i, lm cho d u cch i n trong ngng t , phn ly thnh d u, ch y tr v kt u, cn ch t kh c thot x ra ngoi qua l x . 3 - 5 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trn kt d u c a b ng t m ch t d u t trong nh ki u c 10kV c hn n i b ng thp t m, c m t ng hn b ng ng thau, cn trn kt d u c a b ng t m ch nhi u d u t 35kV c hn n i b ng thp t m, l i khng c ng lm b ng ng thau. T i sao? p: Khi b ng t m ch t d u t trong nh 10kV tr ng thi thng m nh, dng i n t ph n trn ch y vo, t pha d i ch y ra. T thng do dng i n ny t o
- Trang 61 -
ra hnh thnh m ch t khp kn men theo vch kt, sinh ra m t t thng r t cao. Dng i n xoy do n sinh ra v t n hao t tr khi n kt d u pht nng.Do ph i m m t khe h trn kt d u v hn l i b ng ng thau nh m tng t tr c a m ch t , gi m thi u s pht nng c a kt d u. Cn khi b ng t m ch nhi u d u t 35kV tr ng thi thng m ch, dng i n ch y vo t m t bn nh n p kt v ch y ra qua m t bn khc, cho nn trong kt d u, dng i n vo m t bn ra m t bn ng c chi u nhau, t thng sinh ra tri t tiu nhau, v th kt d u khng b nng nn khng c n hn ng thau. 3 - 5 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trn c a ng t c a b ng t m ch t 110kV tr ln u ph i m c song song m t t i n? p: N u c a ng t c a b ng t m ch khng m c song song t i n th m ch i n ng tr c a n nh hnh (a). Trong , U l i p p ngu n, Cd l i n dung c a c a ng t sau khi t t h quang, Co l i n dung c a hm c c u gi a i v i t. V Cd v Co trong b ng t m ch t d u u l vi ch c F, c th coi nh g n b ng nhau cho nn i n p trn c a ng t l n l t l: Ul = U.(Cd + Co)/(2 Cd + Co) = (2/3)U; U2 = U.Cd / (2Cd + Co) = (1/3)U. Qua c th th y i n p c a bu ng d p h quang th nh t kh l n, kh d p c h quang, t c lm gi m kh nng d p h quang c a b ng t m ch. Nh hnh (b), n u c m c song song m t t C (1000 ~ 2000 F) vo trn c a ng t m C >> Co th:
(C + C d ) + C o 1 U U 2( C + C d ) + C o 2 C + Cd 1 U2 = U U 2( C + C d ) + C o 2 U1 =
Nh v y, i n p 2 c a ng t phn b u nhau, c th nng cao kh nng d p h quang c a b ng t m ch.
3 - 5 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C nh b n c a ng t c a b ng t m ch t d u 220 kV, t i sao ph i l n l t m c song song m t t i n? Khi l p, t i n ph i b tr th no? p: Gi a cc c a ng t c a b ng t m ch v gi a hm tam gic i v i t u t n t i i n dung phn b t n lo n. Khi ng dy x y ra s c ti p t. Cng t c tr ng thi ng t th m ng i n tng ng c a c a ng t bn dy ci nh th hi n hnh 3 - 5 - 13. Trong hnh, i n dung c a ng t C1 = C2 = C3 = C4; i n dung phn b C" > C' ; do C2 c ng v i i n dung phn b pha
- Trang 62 -
sau sau khi m c song song v i C' , s l n hn Cl nhi u. i n p pha 220 kV c phn ph i theo dung khng c a i n dung cho nn i n p trn Cl c bi t cao. c i thi n s phn ph i i n p gi a cc c a ng t, c th m c song song m t t i n tng ng c p s l ng (kho ng 1800F) vo gi a cc c a ng t, s l ng c a n l n hn nhi u i n dung phn b i v i t lc c th b qua khng tnh n nh h ng c a i n dung t n lo n. Nh v y, s phn ph i i n p gi a cc c a ng t s do i n dung m c vo gi a cc c a ng t quy t nh. Do c th lo i tr nh h ng c a i n dung phn b t n m n. Khi l p rp n u t i n m c song song vo b n c a ng t t dy ci n m ch i n l n l t k hi u l C'1 , C'2 , C'3 , C'4 th th ng l y C'1 = C'2 > C'3 = C'4 .Cc i n dung ny g i l i n dung qun bnh i n p. 3 - 5 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Yu c u cch i n c a d u cch i n c a cng t c d u ki u d u t v c a cng t c d u ki u d u nhi u, ph i chng gi ng nhau? p: D u cch i n trong cng t c d u ki u d u t ch dng d p h quang, ch khng nh n lm mi ch t cch i n. D u cch i n trong cng t c d u ki u d u nhi u c hai tc d ng: d p h quang v lm mi ch t cch i n. Cho nn, d u cch i n dng trong cng t c d u ki u d u nhi u c yu c u cch i n (c ng ch u p) c a n ph i cao. 3 - 5 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: V i b ng t m ch d u t ki u SN 10 - 10, khi ng t dng c ng l n v dng c ng nh , qu trnh d p h quang c g khc nhau? p: B ng t m ch ki u d u t SN 10 - 10 khi ng t dng c ng l n l p d ng nguyn l lin t c th i ngang, trong qu trnh tch ng t, t c sau kho ng cch d n h quang r t nh , b t u ng th i ngang h quang u tin. Do nng l ng h quang r t l n khi n d n ha hi m nh; sinh ra p l c tng i cao, ng th i p h quang v pha ng th i ngang, t o ra tc d ng th i hi m nh khi n h quang t t. Khi ng t dng i n c ng nh , nng l ng h quang kh nh , khng th t o ra p l c hi d u cao th i h quang, nhng c n u ti p xc ng, chuy n ng xu ng khi n m t ph n d u d i thng qua ng d n ph c a bu ng d p h quang b n ngang vo h quang. Nh v y, ngoi tc d ng th i d c c a hai b c d u th i d c ra, trn th c t cn c ng v i tc d ng th i d u c h c, d i tc d ng lin h p c a th i d c v th i c khi n h quang dng i n c ng nh nhanh chng b d p t t. 3 - 5 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao v b ng t m ch nhi u d u th sn mu xm tro cn v b ng t m ch t d u l i sn mu ? p: Khi v n hnh bnh th ng, th v b ng t m ch nhi u d u khng mang i n, cn v b ng t m ch t d u c i n. Nh m nh c nh m i ng i ch ; trnh s c i n gi t nn v b ng t m ch t d u sn mu . 3 - 5 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: D u cch i n trong b ng t m ch t d u sau hai, ba l n nh y m ch tr nn en, c c n thay d u m i khng?
- Trang 63 -
p: D u cch i n trong b ng t m ch t d u ch c tc d ng d p h quang m khng ph i l cch i n. Qua 2 - 3 l n nh y m ch, d u tr nn en ch ni ln r ng trong d u c h t than, nhng i u ny khng nh h ng n tnh nng d p h quang c a d u cho nn khng c n thay. Chu k thay d u c a b ng t m ch t d u c th ti n hnh cng v i chu k s a ch a. 3 - 5 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao u ti p xc ng c a b ng t m ch t d u ki u c khi tch ng t ph i ra kh i m t d u, n m trong khng kh, cn b ng t m ch nhi u d u l i khng c yu c u ny? p: Trong kt d u c a b ng t m ch t d u ch c m t t d u lm nhi m v d p h quang. M i l n ng t th h quang sinh ra gi a u ti p xc ng, tnh s phn gi i than ha d u, hnh thnh ch t c n l ng b n. N u cho u ti p xc ng, tnh sau khi ng t cng trong d u th c th do tnh nng cch i n c a d u gi m th p m d n n kh nng thng m ch tr l i. B ng t m ch nhi u d u tuy khi ng t cng c phn gi i ha than, nhng do l ng d u nhi u, nh h ng n tnh nng cch i n tng i nh , cho nn c th khng c n xt n. 3 - 5 - 19 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: B ng t m ch d u sau khi nh y m ch do s c , t i sao khng th l p t c tho ra ki m tra? p: Sau khi c t ng t dng i n s c , trn m t d u c a kt d u b ng t m ch v n t n t i ch t kh d chy c nhi t tng i cao. N u lc ny m kt d u ra th khng kh bn ngoi s nhanh chng h n h p v i ch t kh bn trong kt, n u c m i l a th d b c chy, gy t n thng cho ng i v thi t b . Cho nn, sau khi b ng t m ch d u nh y m ch s c , ph i ch t kh bn trong ngu i, khu ch tn r i m i tho ra s a. 3 - 5 - 20 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong cng t c d u, c ng cch i n c a khe h d u gi a b ph n d n i n cc pha v gi a b ph n d n i n v i v ngoi kt d u cao, nhng t i sao cn ph i t t m cch i n cc ch ? p: l do khi c t h quang i n, trong d u sinh ra r t nhi u b t, tnh d n i n c a b t ny m nh, ti p xc v i b ph n ti p t ho c b ph n d n i n gi a cc pha s c th d n n nguy c ch p r ch. V th c n t t m cch i n y (lt) 2 ~ 4mm, nh m ngn tr b t kh bnh thnh c u d n i n, nng cao c ng cch i n. 3 - 5 - 21 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong cng t c nhi u d u, d u v t qu v ch m c d u s c h i g? p: Khi cng t c c t d p h quang, ch t kh do d u phn gi i ra s b c ln trn m t d u, lm tng p l c khng kh bn trn. N u cho d u vo qu nhi u, lm gi m khng gian t m t d u n n p nh cng t c. Do dung tch khng kh b ph n ny tng i nh , c th gy nn p l c qu l n, d n n s c n ho c phun d u. Cho nn, khi n p d u vo, m c d u khng c v t qu v ch m c d u.
- Trang 64 -
3 - 5 - 22 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Li u c th d a vo quan st bn ngoi c a d u trong b hi n th m c d u suy on d u trong cng t c d u ho c cha b than ha? p: Cng t c d u sau khi c t dng i n s c ng n m ch, do tc d ng tia h quang khi n d u b than ha, hnh thnh nhi u ch t c n l ng mu en t l i d i y kt d u. Nhng v tr l p b hi n th m c d u l trn m t d u kt d u, cho nn khng th cn c vo tnh hnh quan st bn ngoi d u trong b hi n th m c d u phn on d u trong cng t c d u b than ha cha, m ph i l y m u d u t trong van x d u d i y kt d u, ti n hnh th nghi m n gi n, phn on ch t l ng d u c cn ph h p qui nh khng. 3 - 5 - 23 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Linh ki n kim lo i th ng dng sn h ng n sn ch ng r : T i sao trong kt d u cng t c u v bi n th l i c m dng sn h ng n lm v t li u sn ch ng r ? p: B i v trong sn h ng n c ch a oxyt ch, trong d u oxyt ch s hnh thnh x phng ch (ch este ha) khi n bn d u tng m nh, nhanh chng lm x u d u. ko di tu i th c a d u bi n th , ng i ta c m s d ng cc lo i sn khng r c ch a ch trong kt d u cng t c d u v my bi n th . 3 - 5 - 24 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ph i l p m t ng vch m ng (nh th hi n pha d i bulng lin k t n p v i thn kt d u cng t c d u ki u DN - 10?
hnh 3 - 5 - 24) vo
p: ng vch m ng ny l thi t b b o hi m kh n c p. B i v h quang sinh ra khi cng t c d u ng t m ch s lm cho d u ha hi, sinh ra p l c r t l n trong kt d u, n u u v t ln va ch m n p kt u. Cng t c d u s b ch n ng gy h h ng, th m ch gy n . C c ng vch m ng, d i tc d ng c a p l c cao trong kt d u, bung ch u l c, p b p ng vch m ng, thn kt d u h xu ng, t o khe h gi a kt d u v i n p kt d u, d u ch y t trong khe ra ngoi, trnh c lm h ng cng t c. 3 - 5 - 25 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: B ng t m ch cao p nhi u d u t i sao ph i l p trong kho ng nh ch ng n ring bi t? p: B i v khi b ng t m ch nhi u d u c t dng i n ng n m ch s sinh ra h quang v lm trng m t d u, th m ch c th x y ra s c trn d u ho c chy n , ph i l p ring trong khe nh ch ng n nh m phng ng a s c lan r ng.
- Trang 65 -
3 - 6 B ng t m ch Hexafluoride lu hunh. B ng t m ch khng kh. B ng t m ch chn khng

3 - 6 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao b ng t m ch Hexafluoride lu hunh c tnh nng d p h quang i n? p: Hexafluoride lu hunh (SF6) c tnh ch t i n m r t t t, phn t c a n c th nhanh chng b t gi i n t t do hnh thnh ion m, tc d ng d n i n c a cc ion m ny r t tr tr , nh tng kh nng khi ph c c ng mi ch t khe h h quang, do c tnh nng d p h quang r t t t. D i p su t kh quy n, tnh nng d p h quang c a Hexafluoride lu hunh l g p 100 l n khng kh; hn n a sau khi d p h quang l i khng bi n ch t, c th s d ng l i. 3 - 6 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C ng cch i n c a Hexafluoride lu hunh v Cacbon tetrachloride u r t cao, nhng t i sao Cacbon tetrachloride l i r t t s d ng? p: Hexafluoride lu hunh v Cacbon tetrachloride u l ch t kh c c ng cch i n kh cao, ch y u l do kch th c phn t c a chng l n, i n t d va ch m trong cc ch t kh ny, v i hnh trnh t do ng n, i n t kh t p h p nng l ng t o ra i n t chuy n ng t do m cc ch t kh ny u c tnh ch t i n m, d b t gi i n t , hnh thnh ion m khi n i n t m t kh nng sinh ra va ch m chuy n ng t do, nn c ng cch i n c a n u r t cao.Nhng nhi t th l ng c a Cacbon tetrachloride qu cao, m trong qu trnh phng i n d phn gi i sinh ra Clo, n u t n t i khng kh, qu trnh phng i n cn c th hnh thnh m t ch t r t c cho nn trong cng trnh khng th s d ng n lm mi ch t cch i n. Hexafluoride lu hunh th khc, n khng mi, khng c khng chy, tnh nng ha h c n nh, n c, axt, ki m u khng lm n phn gi i, nhi t ha l ng r t th p ( - 62oC) C th ni n 20 atmotphe. Hexafluoride lu hunh ngoi c ng i n r t cao ra, cn c tnh nng p h quang t t, thch h p dng trong b ng t m ch cao p v cc thi t b khc. V th , c ng d ng r ng ri trong thi t b i n. 3 - 6 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: B ng t m ch kh nn, khi c t m ch so v i b ng t m ch d u, d p h quang tng i nhanh, kh nng c t m ch cng l n. T i sao? p: Khi b ng t m ch d u c t m ch th u ti p xc ng chuy n ng xu ng sinh ra h quang, h quang ti p xc v i d u khi n d u phn gi i thnh b t kh cao p th i h quang, lm cho h quang ngu i v t t. Nhng t c ng t m ch c a b ng t m ch d u ch m, d u c qun tnh tng i l n, u ti p xc ng chuy n ng xu ng t o khng gian d u vo v sinh ra hi d u th i h quang u c n c qu trnh. B ng t m ch kh nn l d a vo dng kh nn do ngu n nng l ng bn ngoi sinh ra th i h quang. p l c kh nn r t cao, tnh lu ng t t hn nhi u so v i c a d u, c th lm cho s lu ng ch t kh lun theo st v i s n co c a c t h quang. M t khc, kh nn th i h quang khng ch mang i nhi t l ng trong khe h quang, gi m th p nhi t khe h h quang m cn tr c ti p l y i ch t kh ion ha trong khe h h quang. Thay vo l kh nn m i khi n tnh nng cch i n c a khe h h
- Trang 66 -
quang khi ph c nhanh chng. Do , b ng t m ch kh nn c t c d p h quang nhanh hn b ng t m ch d u m cn c kh nng c t ng t tng i l n. 3 - 6 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M i c a ng t m ch c a b ng t m ch kh nn u m c song song m t i n tr , n c tc d ng g? p: B ng t m ch kh nn l dng dng kh nn th i h quang, v tnh nng cch i n c a kh nn t t, lu ng nhanh, kh nng d p h quang m nh khi n cho h quang c a dng i n nh b c t m ch tr c khi qua i m 0. Nhng khi ng t m ch my bi n th khng t i, do t c s t gi m dng i n nhanh, s sinh ra i n th t c m r t cao, gy nn qu i n p, v th trn m i c a ng t u m c song song m t i n tr khi n u ti p xc chnh DL1 sau khi ng t ra, dng i n v n c th ch y qua theo R, dng i n trong m ch khng t ng t bi n thnh 0, t h n ch qu p. Sau cng khi ng t u ti p xc ph DL2, do c R ng vai tr h n ng v lm nh t, qu p s khng l n. 3 - 6 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: B ng t m ch khng kh t i sao ph i dng kh nn, m p l c c a kh nn ni chung l i khng th v t qu hai mi atmotphe? p: Tnh nng d p h quang c a b ng t khng kh ph thu c vo p su t c a khng kh. Trong ph m vi nh t nh, p su t khng kh cng cao th tnh nng cch i n cng t t, tnh nng d p h quang cng cng t t. l v khi p su t tng, m t khng kh tng theo, i n t trong qu trnh v n ng r t d va ch m v i h t khng kh. Khi va ch m, do ng nng tch c a i n t khng lm cho h t kh ion ha, cho nn i n p nh th ng tng cao, tnh nng cch i n cng nng cao. Nhng n u p su t kh nn v t qu 20 atmotphe th tnh nng cch i n c a khng kh khng tng ln theo, xu t hi n hi n t ng bo ha. B i v ion ha sinh ra d i kh p qu cao, h t mang i n s kh khu ch tn, i n tch dng t p trung dy c tr c c c m khi n i n tr ng bi n i r r t, tnh nng cch i n sinh ra hi n t ng bo ha. V th p su t kh nn c a cng t c kh th ng dng 20 atmotphe l tng i thch h p. 3 - 6 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao th tch c a b ng t m ch chn khng nh m tu i th s d ng l i cao? p: K t c u c a b ng t m ch chn khng r t n gi n, t m t i u ti p xc vo trong bng th y tinh chn khng. Do tnh nng cch i n, tnh nng kh h quang c a chn khng u r t t t, c th khi n kho ng cch m gi a u ti p xc ng, tnh v cng nh (lo i 10 kV ch c n kho ng 10mm, cn kho ng cch m c a u ti p xc b ng t m ch d u kho ng 160mm) cho nn th tch v tr ng l ng c a b ng t m ch chn khng u r t nh . Do u ti p xc c a rle chn khng, khng b xy ha m l i t t h quang nhanh, u ti p xc t b chy h ng, do thch h p dng tr ng h p thao tc nhi u, tu i th s d ng cao g p kho ng 10 l n b ng t m ch d u. 3 - 6 - 7 (Tr
- Trang 67 -
H i: Trong m ch i n m t chi u, a ph n s d ng cng t c d p h quang trong khng kh ch khng s d ng b ng t m ch d u. T i sao? p: Khi ng t m ng i n m t chi u c i n c m, do s s t gi m c ng dng i n s sinh ra i n th t c m trong m ch i n. l n c a i n th t c m t l thu n v i t c gi m c a dng i n. N u dng b ng t m ch d u th do kh nng d p h quang c a d u r t m nh, h quang nhanh chng b d p t t, s sinh ra qu p r t cao, lm h ng cch i n c a thi t b i n. V th trong m ch i n m t chi u khng nn p d ng bi n php d p h quang qu m nh m s d ng cng t c d p h quang trong khng kh (nh c u dao, c u ch khng c thi t b d p h quang, b ti p xc c l i kh h quang v cng t c khng kh t ng v.v...) 3 - 6 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao cng t c thao tc l luy n thp h quang khng cho php s d ng b ng t m ch d u m ph i dng cng t c khng kh ho c cng t c chn khng? p: Cng t c thao tc c a l luy n thp h quang khng nh ng c c ng dng i n khi ng t - ng tng i l n m s l n thao tc cng tng i nhi u. B ng t m ch cao p d u l l i d ng d u cch i n t t h quang. Khi d p h d p h quang, d u cch i n s phn gi i ra ch t kh v t o ra h t than. Cho nn sau nhi u l n thao tc, tnh nng cch i n v d p h quang c a d u cch i n u km i ph i th ng xuyn ki m tra s a ch a v thay d u. V th , v i tr ng h p thao tc nhi u nh l luy n thp h quang khng nn dng b ng t m ch d u m nn dng cng t c khng kh ho c cng t c chn khng. 3 - 6 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: B ng t m ch c m c song song i n tr , t i sao c th h n ch qu p khi c t m ch ng dy khng t i ko trn khng? p: Nhn t ch y u nh h ng n qu p khi ng t m ch ng dy ko trn khng l gi a ng dy i v i t c t n t i i n dung C v i n p d do i n tch trn C quy t nh, d n n b ng t m ch chy l i, sinh ra qu p dao ng. V th p d ng b ng t m ch c m c song song i n tr (3 - 6 - 10) m c song song m t i n tr R tr s v a hai u u ti p xc chnh Kl v u ti p xc ph K2. Tr c khi ng t, Kl v K2 u ng. Khi ng t, Kl ng t ra tr c, R m c n i ti p trong m ch v i n tch d th a c th gi i phng qua R, lm cho i n p khi ph c hai u b ng t m ch gi m theo tng ng. Lc ny, i n p khi ph c hai u ti p xc c a Kl l s t p hai u c a R. Nh v y, h quang i n trong Kl khng d chy l i. ng th i, R s tiu hao m t ph n nng l ng trong C. Qua 1.5 ~ 2 chu k t n s lm vi c, K2 ng t m ch, do i n p d c a m ch tng i th p, i n p khi ph c c a K2 cng tng i th p, h quang trong K2 khng d chy l i. Cho d h quang trong K2 chy l i th do tc d ng lm nh t c a R, i n p d trn m ch l i tng i th p, qu p cng gi m r r t. Do , s d ng b ng t m ch c m c song song i n tr c th h n ch qu p khi ng t m ch ng dy ko trn khng.
- Trang 68 -
3 - 7 Cng t c cch ly v cng t c c u dao

3 - 7 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: "Cng t c c u dao" v "cng t c cch ly" l cng m t lo i thi t b i n ph i khng? p: "Cng t c c u dao" "Cng t c cch ly" cng thu c lo i cng t c ki u dao. B t k l ngo i hnh, nguyn l k t c u, phng php thao tc u r t gi ng nhau, nhng chng c i m khc nhau r r t, c n phn bi t r ch ri. Cng t c c u dao dng ng ng t m ch i n d i 500V, do khi ng t m ch i n th ng c h quang cho nn c l p u ti p xc d p h quang ho c u ti p xc ng t nhanh. ng th i, tng kh nng d p h quang, l i dao c a n u tng i ng n; Cng t c cch ly chia ra lo i cao p v th p p, n khng c php dng ng t ng m ch i n c ph t i m ch dng cch ly m ch i n, cho nn khng c n xt n vi c d p h quang. b o m cch ly m ch i n m t cch tin c y, phng ng a qu p nh th ng ho c ch p r ch gi a cc pha, dao c a n tng i di, kho ng cch gi a cc pha cng tng i l n. Tm l i: Cng t c cch ly khng th dng lm cng t c c u dao m cng t c c u dao cng ch cho php dng cch ly m ch i n trong tnh hnh i n p khng cao. 3 - 7 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Kho ng cch gi a u ti p xc c t ng t cng pha c a cng t c cch ly t i sao ph i l n hn kho ng cch gi a ph n d n i n khc pha v gi a ph n d n i n i v i t? p: Cng t c cch ly ch y u dng t o nn m t i m ng t r r t, tin c y, b o m pha ph t i khng c kh nng t ng t a i n n khi kho ng cch tch ng t gi a u ti p xc cng pha l n hn kho ng cch gi a b ph n d n i n khc pha v gi a b ph n d n i n v i t (10 ~ 15%) th m t khi trong m ch x y ra qu p, lc s phng i n s x y ra b ph n d n i n khng cng pha ho c gi a b ph n d n i n v i t, ch khng th x y ra gi a u ti p xc tch ng t cng pha, nh v y m b o m c an ton v ng i v thi t b pha ph t i trong tnh hnh qu p. 3 - 7 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C ng dng i n i n c m ho c i n dung c t h p m cng t c cch ly cho php th r t nh , cn c ng dng i n cn b ng khi my bi n th c t h p song song v n hnh th l i r t l n. T i sao? p: Dng i n i n c m ho c i n dung l n l t tr sau ho c s m tr c i n p m t gc pha 90o, u khng d c t ng t. B i v vi c c t ng t h quang xoay chi u l l i d ng th i i m dng i n qua "i m 0" p t t m lc , i n p gi a u ti p xc chnh l lc c tr s t c th l n nh t cho nn h quang d chy l i. Do khng th dng cng t c cch ly ph thng ng t dng i n i n c m ho c i n dung trn 10A. Nhng khi dng i n r t nh , ph m vi lan t a ho c khu ch tn c a h quang khng l n, tc d ng ion ha sinh ra trong khng gian tng i y u, sau khi l i dao r i xa m t qung, i n p khng th duy tr h quang chy l i nn cu i cng b d p t t.
- Trang 69 -
i v i m ch song song d i 10kV, c ng dng i n cn b ng (do chch l ch i n p sinh ra) c a dy chnh ho c my bi n th tr s ng ng t cho php c th t 70A. Th i i m u ti p xc tch ly, do gi a m ch v c a dng i n ph t i trong qu trnh phn ph i l i, c m t hi u i n th nh t nh, cho nn lun gy ra h quang. Nhng hi u i n th ny ch c vi ph n trm c a i n p dy, ging ln hai u i m ti p xc, khng th duy tr h quang ti p t c chy khi n h quang t t t .B i v, ni chung tc d ng d p h quang b ng l c i n ng t nhin c a cng t c cch ly t 70A tr xu ng tng i c hi u qu , n u dng i n qu l n s d n n u ti p xc b chy h ng nghim tr ng, th m ch hnh thnh ng n m ch gi a cc pha cho nn tr s c t ng cho php l 70A. 3 - 7 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao m i c c c a cng t c cch ly cao p th ng dng u t h p b ng hai l i dao, khi ng c u dao, u ti p xc c nh k p vo gi a hai l i dao? p: Cn c vo l thuy t i n t h c, khi dng i n cng chi u ch y qua hai dy d n song song th s sinh ra l c i n t p vo nhau. Khi m t pha no x y ra s c , do c dng i n r t l n ch y qua l i dao khi n hai l i dao k p ch t u ti p xc c nh v i p l c r t l n. Nh v y l i dao s khng c nguy c tu t kh i v tr c, d n n h quang gy ng n m ch gi a cc pha, hn n a lm cho l i dao ti p xc ch t v i u ti p xc c nh, khng b nng ch y do dng i n ch y qua i n tr ti p xc tng i l n gy ra. Khi thao tc bnh th ng, do trong l i dao c a cng t c cch ly khng c dng i n ho c dng i n r t nh ch c n kh c ph c l c ma st gi a l i dao v i u ti p xc c nh do l c nn l xo gy nn l c. V th ko ho c ng c u dao u khng tr ng i g. 3 - 7 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong cng t c cch ly dung l ng l n, c c dao chnh c a n th ng dng vo l i dao tng i m ng ghp song song l i. T i sao? p: K t c u nh v y t t hn k t c u dng c c m t l i dao tng i ny. V lo i k t c u ny khng nh ng dng i n do m i l i dao gnh ch u nh hn m t t m s phn ph i dng i n cng tng i u, hi u ng b m t gi m, di n tch t a nhi t v di n tch ti p xc tng ln, c th gi m thi u tiu hao, ng th i v m t cng ngh ch t o th lo i k t c u ny cng t t hn l dng m t dao tng i dy. 3 - 7 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t s cng t c cch ly, khi tch h p dao th phi n dao quay xoay. N c tc d ng g?
ch ti p xc
p: N c hai tc d ng ch y u: (l) Khi ng c u dao, l i dao quay xoay l nh m lo i tr l p mng xy ha v b i b m b m t u ti p xc, b o m ti p xc t t. (2) Cng t c cch ly s d ng ngoi tr i, khi th i ti t ma ng, b m t u ti p xc c th ph l p bng. V th , khi ng t c u dao, s quay xoay s ph b l p bng. Ni chung cng t c cch ly s d ng ngoi tr i u ph i c thi t b ny. 3 - 7 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao m t s cng t c c u dao i n p th p l i c n l p c u dao ng t
- Trang 70 -
kh n c p? p: Ni chung, cng t c c u dao i n p th p u l lo i ko ng t ngu n i n m nh v m ng ph t i, khi ko ng t ngu n i n m nh v s sinh ra h quang tng i l n, c th lm chy h ng u ti p xc c a l i dao, th m ch gy nn s c b ng ng i. Cng t t l p c u dao ng t kh n c p nh vo s c ko c a l xo, sau khi c u dao chnh ko ra, l i dao ng t kh n c p cu i cng nhanh chng tch ra khi n h quang nhanh chng b ko di r i t t, gi m c nguy hi m trn. 3 - 7 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trn m t s c u dao 600A tr ln c m c song song m t u ti p xc than? p: u ti p xc b ng than l p song song trn l i dao l khi ko ng t c u dao, h quang ch sinh ra trn u ti p xc b ng than, nh th khng chy l i dao chnh. Sau khi u ti p xc than b chy, d thay m i n tr c a u ti p xc than l i l n, c th h n ch dng i n h quang, nhanh chng lm h quang t t. 3 - 7 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao i v i c u dao dung l ng l n khi m ch i n ng n m ch, th ng s t ng tch ly? p: l do tc d ng c a l c y i n ng sinh ra gi a dng i n c u dao v dng i n dy d n. Khi v n hnh bnh th ng, l c y i n ng khng l n, c u dao khng th b tch ra. Khi ng n m ch, do dng i n r t l n, l c y i n ng sinh ra c th lm cho c u dao t ng tch ly. 3 - 7 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi ko cng t c c u dao ra kh i ngu n i n m t chi u, t i sao h quang di ng h ng ln trn? p: Khi ko tch cng t c, do gi a c u dao v i u ti p xc c h quang i n, t c v n cn dng i n ch y qua. V th s sinh ra t tr ng gi a h quang v i c u dao, cn c vo chi u dng i n, dng nh lu t bn tay tri th h quang i n ch u l c tc d ng h ng ln trn cho nn h quang chuy n ng ln. 3 - 7 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: t i sao di c a l i ao cng t c c u dao ki u m i u tng i ng n hn ki u c? p: Do tr c y t ng nh m r ng: Vi c d p t t h quang c a cng t c c u dao l do h quang b ko di m t cch c h c ty theo tch ra c a l i dao, khi n i n p ng dy khng duy tr, nn t t, cho nn ch t o phi n dao c a cng t c c u dao tng i di. Nhng qua th c nghi m ch ng minh r ng: Vi c t t h quang ch y u l do tc d ng c a l c i n ng, m l i dao c a cng t c cng ng n th l c i n ng trn n v di h quang cng l n, cng c l i t t h quang. Cho nn chi u di c a cng t c dao ki u m i u ch t o tng i ng n, m l i ti t ki m v t li u ng. 3 - 7 - 12 (Tr
- Trang 71 -
H i: C u dao c c ng dng i n nh m c l n, li u c th ng t dng i n nh m t cch tin c y khng? p: Khi thi t k v ch t o, ni chung, l i dao c a c u dao c c ng dng i n nh m c l n u ng n, khi c t ng t ch y u d a vo l c i n ng do h quang gi a l i dao v i u ti p xc tnh sinh ra ko di h quang, t m c ch d p t t h quang. C u dao m c ng dng i n nh m c l n, khi c t ng t dng i n tng i nh , do c i m c u t o, kho ng cch ko ra khng l n, cn l c i n ng do h quang gi a l i dao v i u ti p xc tnh sinh ra l i khng ko di h quang, hi u qu lm t t h quang khng t t. Do , c u dao c c ng dng i n nh m c l n cha ch c c th ng t dng i n tng i nh m t cch tin c y. 3 - 7 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: N p g php c a cng t c c u dao c tc d ng g? Cng t c c u dao dng i n l n t i sao khng c n p b ng g php? p: N p g php c hai tc d ng: (l) B o v an ton, khi n ng i thao tc kh b i n gi t ho c b h quang lm b ng. (2) Tc d ng ngn i n: pha trong n p c rnh lm, c th phng ng a ng n m ch gi a hai pha k nhau b i h quang. Nhng kho ng cch gi a cc c c c a c u dao dng i n l n u l n m n p b ng g php d b h quang dng i n l n nung nng lm lo ha, d gy ra s c , nn khng dng n p g nhp. 3 - 7 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khng nn dng c u dao an ton n p g php lm cng t c thao tc ng c i n? p: V c u dao an ton khng c thi t b kh h quang gi a pha v i pha ch cch m t l p g php. ng c th ng xuyn thao tc, do h quang pht nhi t, khi n g php lo ha, tr thnh v t d n i n, m t tc d ng ngn cch h quang, d gy ng n m ch gi a cc pha khi thao tc. 3 - 7 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi l p c i n cng t c v s t ph i sau khi b t thng ngu n i n r i m i em v ti p t? p: Khi l p c i n cng t c v s t, n u u v v i t tr c th khi u dy ngu n, khng may thi u c n th n dy ngu n ch m v i v s t s hnh thnh m ch kn v i t, gy nn s c ng n m ch ho c i n gi t. Nh v y khng an ton; h t s c nguy hi m. V th , tr c tin ph i u thng dy ngu n sau m i ti p t nh v y m i tng i an ton. 3 - 7 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi s d ng c u dao 3 pha kh i ng ng c l ng sc dung l ng nh , v tr l p cng t c c u dao nn ch n hnh th c no (xem hnh (a), hnh (b))? p: Khi l p cng t c c u dao nn ch n hnh th c hnh (a). V khi ko c u dao ng t ngu n i n, s sinh h quang gi a l i dao v i u ti p xc c nh, n u l p theo hnh (a) th h quang s
- Trang 72 -
ch u tc d ng c a l c i n t v khng kh nng b c ln s ko h quang ra ngoi d p t t. N u l p theo hnh th c hnh (b) th tc d ng ko h quang c a khng kh nng s ng c l i, bi n thnh c n tr s ko di h quang, nn nh h ng vi c lm t t h quang, d gy chy h ng l i dao v u ti p xc c nh. Ngoi ra, tay c m than tc hnh (b) cn c th do s c n ng m ri xu ng, gy ng nh m c u dao, x y ra s c lm h ng thi t b v gy thng tch cho ng i. 3 - 7 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Nh th hi n hnh 3 - 7 - 17. B n cch l p khc nhau i v i cng t c c u dao: (1) l p ngang, u ti p xc ng bn ph i; (2) l p ngang, u ti p xc ng bn tri; (3) l p ng, u ti p xc ng d i; (4) l p ng, u ti p xc ng trn. Cch l p no tng i t t hn? p: Khi cng t c c u dao ng t m ch i n, phng php th ba do khng kh nng quanh h quang b c ln, ko di h quang c th gip cho vi c lm t t h quang. Cho nn tnh nng lm t t h quang tng i t t. Cch l p th t, khi tr ng thi ng t, do tc d ng c a s c n ng b n thn u ti p xc ng, c kh nng ng thng c u dao. Phng php th nh t v th hai th thao tc khng thu n tay. C th th y th t t t c a b n cch l p khc nhau l 3, 1, 2, 4. 3 - 7 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: B ng t m ch, cng t c ph t i, cng t c cch ly khc nhau nh th no? p: B ng t m ch, cng t c ph t i, cng t c cch ly u l thi t b i n dng ng, ng t m ch i n. Nhng nhi m v m chng m nhi m trong m ch i n khc nhau. Trong , b ng t m ch c th c t dng i n ph t i v dng i n ng n m ch. Cng t c ph t i ch c th c t dng i n ph t i, dng i n ng n m ch do c u ch c t. Cn cng t c cch ly dng c t i n p, ch cho php c t dng i n c ng r t nh .
- Trang 73 -
3 - 8 C c u thao tc v thao tc m ch i n
3 - 8 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: V sao trong tiu chu n cng t c m i nh t qui nh t ng b c lo i b c c u thao tc b ng tay i v i b ng t m ch i n? p: V theo s pht tri n c a n n kinh t qu c dn, i n l i qu c gia cng cng pht tri n, dung l ng ng n m ch c a l i i n cng khng ng ng tng ln theo s tng ln c a m ng i n. C khi m ng i n ang c i m s c th b ng t m ch d u l i c th ng thng m ch, nh v y c kh nng x y ra s c n b ng t m ch d u. M c c u thao tc b ng tay, khi ng thng c u dao ng i th ph i dng tr c cng t c thao tc, n u x y ra s c n , s nguy hi m cho ng i. Do , khng cho php s d ng c c u thao tc b ng tay. Hn n a, xt v m t l p t t ng ng l i c u dao v thao tc nhanh, th c c u thao tc b ng tay l khng h p l. Hi n nay, trong h th ng 6 - 10kV cn s d ng nhi u c c u thao tc b ng tay, v th c n t ng b c lo i b . 3 - 8 -2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i so trn li s t l n c a c c u thao tc i n t m t chi u c a b ng t m ch CD2 - CD3 v.v... ph i m m t s rnh d c (nh hnh 3 - 8 - 2)? p: Tr rnh d c c hai tc d ng: (1) c th gi m thi u tc d ng c n tr c a dng i n xoy i v i l c i n t . V khi nam chm i n m t chi u v a thng ngu n, t thng s t 0 d n d n tng ln, m s v n ng c a li s t cng s d n n thay i t thng, t thng thay i s c m ng ra dng i n xoy trn li s t l n. Dng i n xoy l i lun lun mu n c n tr s thay i c a t thng. Khi tr m y rnh d c trn li s t l n c th gi m thi u dng xoy, khi n l c i n t nhanh chng t n tr s lm vi c bnh th ng. (2) c th gi m thi u l c c n c a khng kh khi u thng cu n dy i n t v i ngu n, li s t ng ch u tc d ng c a l c t h ng ln trn, n u tr vo ng rnh d c c th gi m thi u l c cn c a khng kh b c ln. Sau khi hon t t ng c u dao, cng c th rt ng n th i gian tr l i c a li s t. 3 - 8 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cu n dy i n t c a c c u thao tc b ng t m ch ki u CD3, sau khi u n i ti p hai cu n dy gi ng nhau, khi dng v i i n m t chi u 220V ho c u song song r i dng v i i n m t chi u 110V, l n c a l c t sinh ra ph i chng b ng nhau? p: ng l b ng nhau. B i v l n c a l c i n t quy t nh b i s l ng ng s c t . Khi li s t khng bo ha, ng s c t nhi u hay t t l thu n v i tch c a s vng cu n dy kch t c ng dng i n. Trong hai tnh hu ng trn, hai cu n dy u cng sinh ra l c i n t , i n p m t chi u trn m i cu n dy u l 110V, t c l c ng dng i n trong m i cu n dy cng gi ng nhau, cho nn t ng t th b ng nhau, s c i n t sinh ra cng b ng nhau.
- Trang 74 -
3 - 8 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trong c c u thao tc s d ng nam chm i n th cng t c i u khi n c a n ph i thng qua b ti p xc m t chi u u thng m ch ng c u dao, cn khi nh y c u dao th cng t c i u khi n c th tr c ti p u thng m ch nh y c u dao? p: Ni chung, cng t c i u khi n h LWI v LW2 th ng dng, n ch cho php dng i n vi ampe ch y qua. Khi li s t c u dao c a c c u thao tc i n t r t l n, cng su t ng c u dao c n thi t r t l n, dng i n ng c u dao c a n c th t m y ch c ho c m y trm ampe, cng t c i u khi n khng ch u n i, i h i ph i dng b ti p xc m t chi u u thng m ch ng c u dao, lm cng su t c n thi t cho c c u thao tc i n t khi nh y c u dao th tng i nh , c ng dng i n c a n cng ch vi ampe, v th cng t c i u khi n c th tr c ti p u vo m ch nh y c u dao. 3 - 8 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao cng t c d n cao p ph i c thi t b ko di th i gian ti p i m? p: Ko di th i gian ti p i m ch y u phng ng a hi n t ng nh y cng t c, t c c u dao ng nhi u l n. Thi t b ko di th i gian ti p i m u n i ti p v i cu n dy ng c u dao, c th lm cho cu n dy ng c u dao lun nh n c i n cho n khi c c u thao tc ng c u dao r i m i lm cho ti p i m nh ra, b o m cng t c ch ng c u dao m t l n. C khi th i gian ko di ti p i m qu ng n, c th xu t hi n hai l n ng c u dao, v th ph i ti n hnh i u ch nh. 3 - 8 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi ng cng t c chuy n i thao tc ng t ng c u dao b ng t m ch u dng cng t c b tr n i v i b ng t m ch c t ngu n i n? p: Trong m ch ng t - ng c u dao ta m c n i ti p ti p i m cng t c b tr b ng t m ch, c th t ng, nhanh chng c t m ch v c a ngu n i n sau khi hon thnh ng t ng c u dao, b o m an ton cho cu n dy ng t, ng c u dao thi t k thng i n th i gian ng n. Ngoi ra, dung l ng c a ti p i m cng t c b tr c t dng i n tng i l n, thng th ng, v i i n m t chi u 220V c th ng t dng i n i n c m trong cu n dy ng t, ng c u dao c th trnh c chy ti p i m cng t c chuy n i c dung l ng tng i nh . 3 - 8 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: i n p u c a cu n dy ng c u dao b ng t m ch trong khi v n hnh, t i sao khng c th p hn 80% tr s nh m c? p: B ng t m ch m c c u thao tc s d ng nam chm i n th t c ng c u dao c a n c quan h r t l n n ngu n i n ng c u dao. i n p u c a cu n dy ng c u dao c c u thao tc cng th p th s c ht c a i n t cng nh , t c ng c u dao cng cng nh . Ngoi ra, khi ng c u dao, g p ph i dng i n s c l n, s c i n ng sinh ra s c n tr nghim tr ng n vi c hon thnh cu i cng thao tc ng c u dao, khi n h quang khng th t t. V th , i n p u c a cu n dy ng
- Trang 75 -
c u dao khng c th p hn 80% tr s nh m c, b o m s v n hnh an ton c a b ng t m ch. 3 - 8 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Ni chung t cng t c u c l p n ch bo, t i sao trn c c u thao tc c a cng t c cn l p phi n ch bo ng t, ng? p: S ch bo c a n ch l tn hi u b tr . B i v khi ngu n i n c a n c s c ti p i m ph m t tc d ng, bng n h ng v.v... c th d n n s ch bo c a n khng chnh xc. V th , v tr tuy thao tc cn ph i l p thm phi n ch bo ng t, ng c u dao. Hn n a, khi v tr l p cng t c v t cng t c khng cng ch , bn cng t c c th bi t tr ng thi ng t, ng c a cng t c. 3 - 8 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi ko tch c u dao dy ng l c, ng i ta qui nh ko c u dao ng dy tr c r i m i ko c u dao dy ci sau, cn khi ng c u dao th l i ng c l i? p: B h c m dng i n c a dy ng l c ni chung l p gi a cng t c d n v i c u dao ng dy. Khi v n nh t do thao tc nh m m ko c u dao ph t i th trn c u dao ng t s sinh ra h quang. N u ko c u dao dy ci tr c, th dng i n s c ch ch y qua dy ci n c u dao dy ci m khng qua cng t c d n c a chnh dy ng l c v b h c m dng i n, cho nn cng t c khng nh y c u dao, ch c sau khi ngu n i n trn dy ci u nh y c u dao, th s c m i h t, v nh v y di n m t i n s kh r ng. N u ko c u dao ng dy, dng i n s c ch y qua cng t c d n c a dy ng l c v b h c m dng i n, khi n cng t c nh y c u dao, cn ngu n i n trn dy ci khng nh y c u dao ng t i n, nh v y i n b nh h ng s nh . 3 - 8 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: H th ng phn ph i i n nh th hi n hnh 3 - 8 - 10, cc b c ng c u dao cng tc AlA2B l ng hay A2 Al B l ng? Cc b c ng t B A2 Al l ng hay B Al A2 l ng? p: Khi ng c u dao, tr c tin ng Al r i n A2, sau cng ng cng t c d n B l ng. N u ng A2 tr c r i m i ng Al th khi do nh ng nguyn nhn khc m cng t c d n tr ng thi ng, tng ng v i vi c cng t c cch ly Al ng c u dao mang ph t i c th sinh ra h quang ho c ng n m ch h quang gi a cc pha, gy nn h th ng bo v c p m t c ng tc; d n n s c m t i n trn ph m vi r ng. N u thao tc cc b c theo Al A2B, tuy cng t c cch ly A2 ng c u dao mang ph t i ch lm cho chnh b o v h th ng c ng tc (cng t c d n B) thu nh ph m vi m t i n. Khi ng t, tr c tin ph i ng t cng t c d n B, b c th hai ng t A2, r i ng t Al. N u khi thao tc nh m (khng ng t cng t t d n), ng t Al tr c c th gy nn h th ng b o v c p m t c ng tc, d n n m t i n di n r ng. Cn ng t A2 tr c th ch nh h ng cng t c d n B c a h th ng nh y c u dao, gy nn s c m t i n c c b .
- Trang 76 -
3 - 8 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi u thng thi t b phn ph i i n ph i ng cng t c cch ly tr c r i ng b ng t m ch. Khi ng t th tr c tin ng t b ng t m ch r i n ng t cng t c cch ly. T i sao? p: Do h n ch v c u t o, ni chung cng t c cch ly khng th u thng ho c ng t dng i n tng i l n, n u khng s d n n h quang tng i l n, r t d chy cng t c; th m ch c th gy ra s c thng vong ng i ho c ng n m ch ngu n i n. Cn b ng t m ch d u ho c b ng t m ch khng kh do p d ng c u t o thch h p, c th lm t t h quang, khng n n i d n n h u qu x u ni trn, nn khi u thng thi t b phn ph i i n th tr c tin ng cng t c cch ly r i ng rle, cn khi ng t th ng t rle tr c r i ng t cng t c cch ly sau. 3 - 8 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi thao tc cng t c cch ly, lc ng t ph i nhanh, lc ng thng ph i ch m ch m m t t. T i sao? p: Cng t c cch ly thao tc khi khng c ph t i, lc c t cng t c cch ly, phng ng a trong m ch kn cn t ph t i, khi ng t, sinh ra h quang lm h ng u ti p xc, cho nn ph i h t s c nhanh, khi n h quang nhanh chng t t. Khi ng thng cng t c cch ly, phng ng a thao tc c ph t i gy ra s c , cho nn c n ng ch m m t t. Khi m c ti p xc m t i m, n u trn u ti p xc c h quang th ph i l p t c ko xu ng ki m tra ph t i c trong m ch v ho c c ch ng n m ch chng, kh c ph c xong m i l i thao tc.
3 - 8 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi thao tc c u dao m t pha trong ngu n i n ba pha cao p, t i sao qui nh nghim ng t: ngoi vi c ph i s d ng c n cch i n ra, cn ph i ng t pha gi a tr c r i m i ng t c u dao hai bn? p: Khi ng t c u dao m t pha, trong a ph n tr ng h p, trn pha b ng t tr c tuy cn i n p nhng khng sinh ra h quang m nh ngo i tr ng t dng i n khng ph t i c a bi n th ng l c, m khi ng t c ph t i c u dao m t pha th hai, s sinh ra h quang r t m nh khi n cho c ch p r ch gi a cc pha c nh nhau. Cho nn, ng t c u dao m t pha gi a tr c th kho ng cch gi a hai pha tng ln, r i ng t c u dao m t pha khc, s khng x y ra ch p r ch gi a cc pha. 3 - 8 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi thay c u ch bn cao p c a my bi n th , ngoi bn cao p ra, cng t c pha th p p t i sao cng ph i ng t? p: M c ch thao tc nh v y ch y u l phng ng a ph n bi n p c a l i i n c th x u ra, t c nguy c x y ra hi n t ng cung c p i n ng c l i t pha thp p th p do my bi n th v n hnh song song.
- Trang 77 -
3 - 9 C u ch
3 - 9 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C ph i dy c u ch b nng ch y khi c ng dng i n t n nh m c? p: Khi ti p xc t t i u ki n t n nhi t bnh th ng th dy c u ch s cha nng ch y khi dng i n nh m c ch y qua. Dy c u ch trn 35 ampe th ph i v t qu 1.3 l n dng i n nh m c m i b nng ch y. Nhng trong s d ng th c t do ti p xc, t n nhi t khng t t, v c th c ch n ng, kho dng i n nh m c cng c th nng ch y. 3 - 9 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy c u ch c a c u ch dung l ng l n t i sao u l p trong ng s i? p: Khi dy c u ch nng ch y s sinh ra h quang r t l n, c th d n n ng n m ch gi a cc pha v gy b ng cho nhn vin b o d ng. N u dy c u ch vo trong ng s i, khi c u ch sinh ra h quang, vch ng phn tch ra ch t kh, t o ra kh p r t l n trong ng, lm t t h quang, tng i an ton i v i ngu n v thi t b . 3 - 9 - 3 (Tr v u chng, Tr H i: T i sao trong m t s RM l i khng c n?
v M c l c)
ng c u ch ph i chn ct th ch anh, cn c u ch ki u
p: Dng ct th ch anh lm v t li u chn vo trong ng c u ch l nh m l i d ng rnh h p do ct th ch anh t o thnh kh h quang. Khi h quang chy trong ct th ch anh, h quang ti p xc ch t v i ct th ch anh chung quanh, lm ngu i tng i t t, tng c ng kh ion ha. Hi do ch t nng ch y b c hi s ng k t trong khe h t th ch anh, trong khe h p c a ct th ch anh, hi kim lo i gi m thi u khi n h quang b t t hon ton khi dng i n ng n m ch cha t n tr s l n nh t. V t nng ch y c a c u ch ki u RM l p trong ng s i kn. Khi v t nng ch y chy t, h quang chy, d i tc d ng nhi t cao c a h quang khi n s i vch trong ng s i b kh ha v phn gi i thnh hydro, dioxyt cacbon v hi n c. Cc ch t kh ny u c tnh nng kh h quang r t t t; ng s i l i kn, dung tch nh , ch t kh sinh ra b h quang t nng, p l c trong ng tng nhanh, kh ion ha m nh, khi n cho tr c khi dng i n ng n m ch t n tr s cao nh t th h quang t t nn khng cn dng ct th ch anh lm v t li u chn, hn n a cn c th lm cho th tch c a n nh g n. 3 - 9 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao l n h t ct th ch anh trong ng c u ch c nh h ng i v i kh h quang c a n? p: Khi h t ct th ch anh qu nh , th kh nng xm nh p c a h quang s b gi m nhi u, m t hi u qu lm ngu i i v i h quang, khi n nng l ng h quang t p trung trn ct th ch anh g n , n n i ct th ch anh g n nng ch y, hnh thnh th y tinh l ng k t h p vi hi kim lo i nng ch y, bi n thnh mu i silicat kim lo i. i n tr c a lo i ch t ny nh hn nhi u ct th ch anh, hnh thnh m ch d n i n, h quang kh t t. N u h t ct th ch anh qu l n, cng khng c l i cho vi c kh h
- Trang 78 -
quang. Tuy gi a h t ct th to c khe h tng i l n, h quang c th thm nh p tng i t t, nhng di n tch b m t lm ngu i c a ton b v t li u chn tng i nh khng lm ngu i h quang v h p thu nng l ng h quang. Cho nn l n c a h t ct th ch anh ph i thch h p. 3 - 9 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong c u ch ct th ch anh c dng i n nh m c cao, dy c u ch c a n th ng dng vo s i m c song song. T i sao khng dng m t s i c u ch tng i l n thay? p: Khi nh ng s i dy c u ch ti t di n nh b nng ch y trong ct th ch anh, hnh thnh h quang, ct th ch anh s h n ch s m r ng ng knh c a h quang. Nhi t c a nh ng tia h quang nh d b tn pht t c th nhanh chng t t h quang. Khi dng m t s i dy c u ch tng i l n, ti t di n c a h quang cng l n, ngu i tng i ch m, khng c l i cho vi c t t h quang. 3 - 9 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao c u ch ki u kn c ch a v t chn khng c dng v i thi t b trn tu thuy n. p: V dung l ng ng t dng c a lo i c u ch ny ph thu c vo m c kh ro c a ct th ch anh dng chn trong n. Trn tu th y, do tu chng chnh v ch n ng khi n tnh nng kn c a ng c u ch d b ph ho i, hi m nhanh chng xm nh p, lm gi m ho c ph ho i c tnh b o v c a c u ch. 3 - 9 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trn c u ch ngoi vi c ph i ghi r c ng dng i n nh m c ra, cn ph i ghi r i n p nh m c? p: C u ch l l i d ng hi u ng nhi t c a dng i n b o v ng n m ch. Khi ch c b o v x y ra ng n m ch, dy c u ch s nng ch y, c t kh i m ng. Nhng dy c u ch ch l m t o n ng n trong m ch i n. Sau khi dy c u ch t, ch ng t khng c sinh ra h quang, do yu c u dy c u ch ph i c di tng ng v i i n p h m ch. V th , di c a li c u ch m c no th i n p h m ch cho php cng ph i m c n y cho nn ph i ghi r tr s i n p nh m c. 3 - 9 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao c u ch cao p c chn ct th ch anh, khng th dng trn m ng i n cao hn ho c th p hn i p p nh m c c a n, m ch c th s d ng trn m ng i n c i n p b ng v i i n p nh m c c a n? p: C u ch c chn ct th ch anh khi c u ch b t, h quang chy trong khe ct th ch anh, d a vo nguyn l khe h p lm t t h quang, h quang ti p xc ch t v i v t li u chn chung quang b lm ngu i nn t t. Kh nng lm t t h quang c a n tng i m nh, c th lm t t h quang tr c khi dng i n t t i tr s nh, c tc d ng h n dng. Nhng n d sinh ra qu p, tnh tr ng qu p c a n ph thu c vo i n p ni s d ng. N u s d ng trong m ng i n th p hn i n p nh m c, qu i n p c th t 3.5 ~ 4 l n i n p pha, khi n m ng i n sinh ra i n qu ng, th m ch ph ho i thi t b trong m ng i n. N u s d ng trong m ng i n cao hn i n p
- Trang 79 -
nh m c c a n th qu p do c u ch sinh ra c kh nng d n n h quang chy l i, khng th lm t t c, ho c gy chy v c u ch, n u s d ng trong m ng i n b ng v i i n p nh m c th qu p khi t c u ch ch g p 2 ~ 2.5 l n i n p pha c a m ng i n, hi cao hn i n p dy c a thi t b m t t cho nn khng nguy hi m. 3 - 9 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Li u c th s d ng c u ch ki u RM 220V trn m ng i n 380V? p: Khng c. V phi n nng ch y c a c u ch ki u RM 220V ch c hai ch ti t di n tr nn h p, khi n nng ch y, c th t t h quang trong m ng i n 220V. n u s d ng vo m ng i n th 380V th m i ch ng t h quang ph i ch u i n p g p 1.73 l n i n p h quang thi t k , do di kh h quang c a khe h h quang khng , n i h i ph i c 4 ch ng t h quang m i c th lm tt h quang m t cch tin c y. Cho nn, c u ch ki u RM 220V khng th s d ng trn l i i n 380V. 3 - 9 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: V t nng ch y trong c u ch c i m nng ch y th p v i m nng ch y cao c g khc nhau? T i sao v t nng ch y c i m nng ch y th p thch h p dng lm b o v qu t i, cn v t nng ch y c i m nng ch y cao thch h p dng b o v ng n m ch? p: V t nng ch y c i m nng ch y th p l do ch, k m, thi c v h p kim thi c ch (antimon) t h p thnh. Nhi t lm vi c c a n khng chnh l ch m y so v i nhi t nng ch y, h s nng ch y tng i nh , t c kh nng ng t c a n tng i nh . l v khi i u ki n di v i n tr u c nh th i n tr su t c a i m nng ch y th p tng i l n. Ti t di n c a v t nng ch y c xu th tng ln tng ng. Cho nn khi ng t h quang, hm l ng hi kim lo i trong khe h h quang t t r t l n, n s gi m th p kh nng ng t nn thch h p dng lm b o v qu t i trn u cu i m ch nhnh c a m ch c p i n m dng i n ng t m ch khng l n. V t nng ch y c i m nng ch y cao ch y u c b c v ng. M y nm g n y dng nhm lm v t li u ch t nng ch y. Nhi t lm vi c c a n chch l ch r t l n so v i nhi t nng ch y, h s nng ch y r t l n. Do i n tr su t c a n th p, cho nn di n tch ti t di n c a v t nng ch y tng i nh , c kh nng ng t tng i cao. Thch h p dng lm b o v ng n m ch m yu c u th i gian nng ch y ph i r t ng n, kh nng ng t ph i r t cao. 3 - 9 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Ch t nng ch y c a c u ch dng nh ng v t li u no? V t li u dng v i cao p, th p p c gi ng nhau khng? p: Ni chung, v t li u kim lo i dng ch t o v t nng ch y c: ch, h p kim ch thi c(antimon), k m, ng, b c, v.v... V t li u lm v t nng ch y i n p th p (500V tr xu ng) th ng dng ch, h p kim ch thi c (antimon) v k m. B i v i m nng ch y c a chng th p (l n l t l 327oC, 200oC V 420oC). Khi x y ra ng n m ch, d nng ch y, nhng tnh d n i n c a n km, nn khi dng cc v t li u ny ch t o v t nng ch y th ti t di n s tng i l n, khi v t nng ch y r i t hi kim lo i hnh thnh d i tc d ng c a h quang c lc nh h ng khng nghim tr ng l m n kh nng lm t t h quang. Nhng trong cao p, do d n i n km. V t nng ch y
- Trang 80 -
l n, hi kim lo i d i tc d ng c a h quang lm cho vi c th h quang kh khn, nn th ng i sang s d ng ng v b c. 3 - 9 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao phi n nng ch y c a c u ch ki u ng gi y thp kn, ni chung u d p b ng phi n k m m khng dng phi n ng? p: Do ng nng ch y c a c u ch cu n b ng gi y thp. N u dng ng lm phi n nng ch y th nhi t trong ng s lun lun t kho ng 1000 oC, nh v y s lm chy sm vch trong c a ng. Phi n nng ch y b ng k m, khng nh ng i m nng ch y c a n tng i th p (420 oC) m c tnh nng ch y cng tng i t t. 3 - 9 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao v t nng ch y c a c u ch i n p th p c lo i lm thnh hnh dng nh hnh 3 - 9 - 13? p: Sau khi v t nng ch y c a c u ch i n p th p lm thnh hnh d ng nh hnh v , do i n tr v m t dng i n ph n h p tng i l n, nn nhi t l ng sinh ra ch h p s nhi u hn ch r ng. Khi lm vi c bnh th ng, nhi t l ng c a ch h p s truy n n ch r ng v u ti p xc t a vo trong mi ch t chung quanh. Khi dng i n qu t i ho c ng n m ch ch y qua, nhi t l ng sinh ra ch h p khng k p truy n d n khi n ch h p nhanh chng nng ln n i m nng ch y nn b nng ch y, hnh thnh m t s o n h quang ng n. D i tc d ng c a tr ng l c, ch r ng c a v t nng ch y cn l i s ri xu ng, khi n h quang b ko di lm t t nhanh h quang. 3 - 9 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Li u c u ch c th b o v qu t i cho ng c khng ng b khng? p: Khng c. c u ch khng b nng ch y khi kh i ng ng c, dng i n nh m c c a c u ch ph i l n hn dng i n nh m c c a ng c 1.5 ~ 2.5 l n. Nh v y, cho d ng c qu ph t i 50% th c u ch v n cha nng ch y; nhng v i ng c th ch u c m t gi b chy r i. Cho nn, c u ch ch c th b o v ng n m ch cho mt i n, dy d n, thi t b cng t c, ch khng c tc d ng b o v qu t i. Ch c l p thm rle nhi t m i c th b o v qu t i cho mt. 3 - 9 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao c u ch pha cao p c a b h c m i n p l i dng dy h p kim ng m khng dng dy nng ch y bnh th ng p: C u ch pha cao p b h c m i n p l dng ng t dng i n ng n m ch. Dy c u ch ni chung trong ng chn ct th ch anh nh m c l i cho vi c lm t t h quang. h n ch dng ng n m ch tr khng c a dy c u ch ph i l n m t cht, do ph i c n di nh t nh, nh m gi m thi u tr s nh sng. N u dng dy h p kim ng lm dy c u ch th do c ng c h c c a n tng i cao, dy c u ch c th ch t o m nh, tr s i n tr cng tng i l n. Cho nn s d ng dy h p kim ng l h p l hn s d ng dy c u ch bnh th ng.
- Trang 81 -
3 - 9 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao c u ch cao p khng th b o v qu t i cho b h c m i n p? p: C u ch cao p l cn c c ng c h c ch n ti t di n nh nh t, c ng dng i n nh m c c a n l n hn nhi u l n dng i n nh m c c a b h c m i n p, cho nn khng th lm b o v qu t i. C u ch s d ng bn cao p b h c m i n p 35 ngn vn tr xu ng ch lm b o v ng n m ch c a b n thn n (ng n m ch gi a cc vng c th khng nng ch y) v b o v ng n m ch trn dy n i gi a b h c m v i m ng i n, ch khng lm b o v qu t i. 3 - 9 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi l p ng c u ch ri ki u hai l n ng (trng h p), t i sao ph i qui nh nghim ng t, ng dy c u ch t o thnh gc 30o v i ng th ng ng? p: ng dy c u ch ri ki u trng h p c yu c u l sau khi dy c u ch t, ng c u ch ri xu ng, p vo tay khu u, khi n m t ng c u ch d b khc t ng ng l i. t c tc d ng nh v y, ph i l cho ng c u ch t o v i ng th ng ng gc 30o. N u gc qu nh , sau khi dy c u ch t, do gc qu nh , tr ng l c khng nn ng c u ch khng ri xu ng. N u gc qu l n, l c p vo tay khu u c a ng c u ch ri xu ng gi m nh (qun tnh tng i nh ) khi n ng c u ch d b khng th ng l i, khng c tc d ng trng h p. 3 - 9 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao u trn c a m t s lo i ng c u ch ri c b t kn b ng m t l p mng m ng kim lo i? p: l nh m tng kh nng lm t t h quang khi dy c u ch t ng c u ch c a c u ch ri ni chung u l l r ng trn d i, khi c u ch ng t dng i n nh , do hai u thot kh, p l c ch t kh nh nn kh t t h quang. Sau khi b t kn m t u, c th khi n p l c kh khi x y ra h quang tng ln g p i, nn c th lm t t h quang thu n l i. Nhng khi ng t dng i n l n, s lm cho p l c kh nn qu cao, c th gy n ng c u ch. cho an ton, dng mng m ng kim lo i b t kn u trn, khi ng t dng i n l n n u p l c kh qu l n s ph v mng kim lo i, tr thnh thot kh hai u. Nh v y c th th c hi n c v a kh h quang thu n l i v a khng lm n ng c u ch. 3 - 9 - 19 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao c u ch ni chung u l p trong phng, cn c u ch ki u ri l i khng nn l p trong phng ? p: V t nng ch y c a c u ch ph thng khi t, h quang v ch t kh khng phun t trong c u ch ra, an ton, tin c y. Cn v t nng ch y c a c u ch ki u ri khi t s c h quang phun t trong ng ra c th lm b thng nhn vin b o d ng, gy ra s c ho c d n n h a ho n. V th , khng nn l p trong phng. 3 - 9 - 20 (Tr
- Trang 82 -
H i: T i sao u gi a v xoy c a c u ch xoy nn l p trn dy vo c a ngu n i n cn u n i v i v xoy nn l p trn dy ra c a c u ch? p: Li nng ch y c a c u ch ki u xoy u gi a hai u u dy. N u n i dy vo c a ngu n i n v i u gi a v xoy, dy ra n i v i v xoy th khi l p li nng ch y v ki m tra s a ch a, n u d ng c kim lo i ch m ph i v gy ng n m ch th li s nng ch y, trnh c m r ng s c . N u u ng c l i, th v xoy d ch m v i bn ngoi, x y ra tnh hnh ni trn s khng c li nng ch y b o v . 3 - 9 - 21 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao c u ch ph i h p v i cng t c ph t i c ci l p pha trn cng t c c ci l p pha d i cng t c? p: Cng t c ph t i ch c th ng t dng i n ph t i, do ph i l p thm c u ch hon thnh nhi m v ng t dng i n ng n m ch. Khi cng t c ph t i x y ra ng n m ch h quang th c u ch c th ng t dng i n ng n m ch m t cch tin c y, do c u ch ph i l p pha dy vo c a ngu n i n. N u dy vo c a ngu n i n l t pha trn a vo th l p pha trn c a cng t c, ng c l i, dy vo c a ngu n i n l t d i a vo th ph i l p pha d i c a cng t c. N u l p pha dy ra c a ph t i, n u cng t c ph t i x y ra s c ng n m ch h quang, do c u ch ngoi dng i n s c nn khng c tc d ng m n m nhi m. 3 - 9 - 21 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t n p h p c u ch hnh trn gia d ng u c 4 l nh , c tc d ng g? p: B n l nh ny c tc d ng ch ng n . B i v khi dy c u ch t, s sinh ra p l c tng i l n trong h p, l i c ng thm nhi t cao c a h quang r t c th lm n h p c u ch. C cc l nh ny gip thot ch t kh cao p qua l , phng c n . 3 - 9 - 23 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy c u ch c a cng t c c u dao t i sao khng l p pha ngu n i n? p: N u l p dy c u ch vo m t tr c c u dao (pha ngu n i n), sau khi ko tch c u dao, dy c u ch cha tch kh i ngu n i n, v n c i n, n u mu n ki m tra ho c thay dy c u ch th ph i lm vi c c i n d gy nn s c i n gi t. cho an ton, ph i l p dy c u ch pha sau c u dao (pha ph t i). 3 - 9 - 24 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C cch tnh ton n gi n no v l n c a dy c u ch khng? p: Tnh ton dy c u ch b ng antimon (h p kim ch thi c) ho c thu n ch, ti t di n trn, lo i th ng dng ph thng, ch cn ghi nh m i tng quan c ng dng i n nng ch y t l thu n v i ly th a phn 3/2 c a ng knh v ch s 10 Quan h ny nh sau: c ng dng i n (A) = 10 x d3/2 = 10. d , (d: ng knh (mm)). V d : c ng dng i n lm nng ch y dy c u ch s 18, h c th tm c nh sau: ng knh dy ch s 18 l 1.2mm; v y, c ng dng i n = 10 x (1.2)3/2 = 13A. N u dng dy ng cng s th c ng dng i n l bao nhiu? y c n lu : ch s c a ng khc v i ch, khng ph i l 10 m l 80, cho nn:
- Trang 83 -
( )
c ng dng i n = 80 x (1.2)3/2 = 105A. ng nhin quan h ny cng c th s d ng ng c l i. V d H i: dy c u ch 50A th ng knh l bao nhiu? N u nh dng dy nng ch y b ng ng th ng knh l bao nhiu? ng knh = (1/10 c ng dng i n)2/3=(1/10 x 50)2/3=2.9mm (t c dy c u ch s 12), n u dng dy ng th ng knh =(1/80 dng i n)2/3 = (l/80 x 50)2/3 = 0.73mm (t c dy ng s 22). 3 - 9 - 25 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong n p trn c u ch m t c c (nh th hi n l i ln m t c c?
hnh 3 - 9 - 25) t i sao ph i
p: Dy c u ch trong c u ch m t c c u trn phi n c m hai bn, gi a b c qua mi ng s l i ln. Khi dy c u ch nng ch y, tr c tin nng ch y o n gi a v b mi ng s l i ngn ra, tng kho ng cch gi a hai c c, c tc d ng kh h quang. 3 - 9 - 26 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Hai phng php l p dy c u ch cng t c c u dao nh th hi n hnh 3 - 9 - 26 (a), (b), phng php no tng i t t? p: Phng php hnh (b) t t hn. B i v khi dng vt si t dy c u ch, c m t l c ko du i khi n dy c u ch b ko nh , cn dy c u ch hnh (b) c ph n cong c th trnh c i u khi si t ch t vt. 3 - 9 - 27 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ng c u ch ki u RM sau khi ng t ba l n dng i n s c ng n m ch th ph i thay ng c u ch m i? p: V vch trong c a ng c u ch ki u ny u lm b ng ng gi y thp cch i n, ni chung, sau khi ng t dng i n s c ng n m ch ba l n th vch trong c a ng do ph i phn gi i ra kh cao p nn b b c hi m t tnh nng b o v ng n m ch bnh th ng, khi n n khng th c c s b o v tin c y. 3 - 9 - 28 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t cng o n no tng thm thi t b s n xu t, i n l ng s d ng tng tng i l n so v i tr c. V cng o n ny m dy c u ch trong c u ch ki u h p c a t ng ngu n i n thay dy l n tng ng. Nhng qua m t th i gian, pht hi n i n p ba pha u thi t b dng i n c hi n t ng khng cn b ng, dng i n cng nhi u th hi n t ng khng cn b ng cng nghim tr ng. T i sao? p: Khi do dung l ng khng m ph i thay c u ch th ph i thay c h p. N u ch thay dy c u ch ch tr c m n i c a c u ch t t s do qu dng khi n nhi t tng cao, trong m t pha ho c hai pha s b xy ha nghim tr ng, khi n i n tr ti p xc tng, gy nn s t p tng i l n, d n n i n p ba pha m t cn b ng. Dng i n cng l n th s t p c a m t pha ho c hai pha ny s cng l n, s m t cn b ng c a ba pha cng nghim tr ng.
- Trang 84 -
3 - 10 Cng t c khng kh t ng
3 - 10 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: L sch kh h quang trong thi t b kh h quang c a b ng t m ch khng kh t ng t i sao ph i lm b ng thp? Bn ngoi thp sao l i cn ph i m ng (ho c k m)? p: Thi t b kh h quang c a b ng t m ch khng kh t ng (nh ki u DZ1, DW2) lm vi c d a vo nguyn l l i d ng h quang ng n, t c khi u ti p xc ng t th h quang sinh ra gi a d u ti p xc s b ht vo trong l sch kh h quang. L sch s chia c t h quang thnh r t nhi u o n nh (h quang ng n) lm t t h quang. Mu n gi m th i gian t t h quang th ph i nng cao t c ht h quang vo l sch. Qua th nghi m ch ng minh r ng, v i cc i u ki n khc nh nhau, trong ph m vi t t c dng i n ng t, th i gian bn t t h quang c a l sch thp u nh hn ng. l do l sch thp c hi u ng g n s t lm tng l c ht. Do c tnh ny c a l sch thp, nn l sch kh h quang ph i lm b ng thp. Nhng thp r t d b xy ha d n n b g . V th p d ng phng php m ng ln l sch ( ti n l i v cng ngh , cng p d ng m k m) b o m tnh ch u n mn c a l sch. 3 -10 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao c nh ng cng t c t ng, u ti p xc ng c a m i c c g m 3 u ti p xc ghp song song t o thnh? p: u ti p xc ng c a m i c c cng t c t ng dng i n l n g m u ti p xc chnh, u ti p xc h quang v u ti p xc ph t o thnh. phn ti p xc c a u ti p xc chnh c g n mi ng b c, ch y u cho dng i n lm vi c ch y qua. u ti p xc h quang lm b ng v t li u b t b c - vonfram ch u h quang, dng b o v u ti p xc chnh, trnh h quang lm h ng u ti p xc chnh khi ng ho c ng t dng i n. Khi thng i n, tr c tin u thng u ti p xc h quang. Khi ng t dng i n th ng t u ti p xc h quang sau cng, gi a u ti p xc chnh v i u ti p xc h quang m c song song m t u ti p xc ph , l nh m phng ng a u ti p xc trong qu trnh ng t, th i i m dng i n t u ti p xc chnh chuy n n u ti p xc h quang, do s t p qu l n m sinh ra h quang thiu h ng u ti p xc chnh. 3 - 10 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: u ti p xc c a cng t c t ng i n p th p t i sao ph n l n lm b ng b c ho c h p kim b c, m khng dng ng? p: So snh v i ng th tnh nng ch ng mn do h quang c a b c t t hn, i n tr ti p xc nh , kh nng t i i n m nh. Cng tc t ng do i n p th p, dng i n ch y qua l n, nn v t li u u ti p xc ni chung dng kim lo i b c lm c s . N u dng h p kim b c th c th gi m thi u l ng mn, nng cao kh nng t i dng i n. N u cho thm 12% xyt cadimi vo trong b c th kim lo i u ti p xc do h quang m b b c hi, m t ph n c th k t h p l i v i xy, l i trn b m t u ti p xc t gi m l ng mn h ng v nng cao tnh ch ng nng ch y, nng cao ng k kh nng thng m ch.
- Trang 85 -
T n s thao tc c a cng t c t ng tng i th p. Do , khuy t i m c ng c h c th p hn ng c a v t li u b c nh h ng khng l n n tnh nng lm vi c; tuy gi thnh c a b c tng i t, nhng xt ton di n th v n l h p l. 3 - 10 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: u ti p xc c a thi t b i n cng t c i n p th p, n u dng u ti p xc b c ho c h p kim g c b c, sau khi xy ha, ni chung khng yu c u c o b mng xy ha, n u l u ti p xc b ng ng th yu c u ph i nh k c o b l p oxy ha, nhng u ti p xc b ng ng c a b ti p xc xoay chi u l i ngo i l . T i sao? p: Trong qu trnh s d ng, u ti p xc b ng b c ho c h p kim g c b c s b xy ha ho c sunfat ha tr nn en, tuy c lm tng i n tr ti p xc c a u ti p xc ln cht t, nhng nhi t u ti p xc tng ln khng l n, khng nh h ng v n hnh bnh th ng; do khng yu c u c o b l n xy ha. Nhng, i v i u ti p xc b ng ng th khc, do h s i n tr c a my xy ha ho c mng sunfat ng tng i l n, n u khng c o b n s d n n nhi t u ti p xc tng cao, nh h ng n v n hnh bnh th ng. Do , u ti p xc b ng ng c a thi t b i n ph i nh k c o b mng xy ha. Nhng, b ti p xc xoay chi u thu c lo i thi t b i n thao tc dy th mng xy ha ho c mng sunfat ha u ti p xc ch c n ng t - ng vi l n l c th b ma st gi a u ti p xc ng, tnh lm s ch n, khng c n x l ring. 3 - 10 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trn m t s phn ph i i n i n p th p s d ng cng t c khng kh t ng l i cn m c n i ti p b ti p xc xoay chi u? p: Cng t c khng kh t ng c tc d ng b o v qu dng, ng n m ch, m t p. Nhng trn k t c u c a n ch tr ng nng cao tnh nng kh h quang, khng thch h p s l n thao tc dy. Cn b ti p xc xoay chi u, v m t k t c u, khng c tc d ng b o v qu t i, ng n m ch, nhng thch h p v i s l n thao tc dy. Do , nh ng ni i h i s l n thao tc nhi u dng i n lm vi c bnh th ng th th ng s d ng cng t c khng kh t ng m c n i ti p b ti p xc xoay chi u. B ti p xc m nh n vi c n i thng v c t ng t dng i n lm vi c c a m ch i n, cn cng t c khng kh t ng m nhi m b o v qu t i, ng n m ch, m t p.
- Trang 86 -
3 - 11 Nam chm i n
3 - 11 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao l c ht c a nam chm i n khi kh i ng l nh nh t, khi ht l l n nh t? p: L c ht c a nam chm i n m t chi u t l thu n v i bnh phng m t t thng trong khe h khng kh. Sau khi ht ng m li s t, khe h khng kh rt l i n v tr nh nh t, t tr c a m ch t cng gi m n tr s nh nh t. L ng t thng trong s t i n t (nam chm i n) = NI/R. Do t th NI c a nam chm i n m t chi u khng i, t tr R l i gi m n tr s nh nh t, do t thng tng n tr s l n nh t, m t t thng cng t tr s l n nh t, cho nn l c ht cng l tr s l n nh t. Ng c l i, khi kh i ng, l c ht nh nh t. 3 - 11 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong h th ng t ki u van m t chi u dp c c c tc d ng g? p: L p dp c c ln li s t v a tng c d n t c a khe h lm vi c 1, v a tng c d n t c a khe h r t 2 (xem hnh 3 - 11 - 2a). Khi hm s t v tr ng t (h ), li s t tr ng thi khng bo ha s t n t i c a dp t lm tng l ng t thng trong khe h lm vi c, tng l c ht khi hm s t v tr ng (h p), li s t
tr ng thi bo ha, s t n t i c a dp t khi n t r tng i nhi u, lm gi m l ng t thng trong khe h lm vi c, lm gi m l c ht. Cho nn l p thm dp t c th lm cho c tnh ht c a h th ng t ki u van m t chi u tr nn tng i bnh n (xem 3 11 - 2b). Nh v y, gi m b t m t s vng cng c th b o m kh i ng; lm cho k t c u c a thi t b ch t g n, ng th i khi hm s t ng, l c xung kch gi m, c th ko di tu i th s d ng. 3 - 11 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao hnh dng c a nam chm i n m t chi u tng i thon di, cn hnh dng c a nam chm i n xoay chi u tng i m p ng n? p: V nhi t l ng trong cu n dy nam chm i n m t chi u t n nhi t ch y u d a vo b m t bn trong c a n thng qua li s t. c l i cho s t n nhi t, i h i di n tch m t trong ph i l n, nn ch t o thnh d ng thon di. Trong li s t c a nam chm i n xoay chi u t o ra t tr v dng xoy. V th li s t cng nh cu n dy l ngu n nhi t, c l i cho s t n nhi t, yu c u li s t ph i ng n, cu n dy cng m p hn m t cht. 3 - 11 - 4 (Tr
- Trang 87 -
H i: Nam chm i n m t chi u c i n p nh m c l 220V, u vo ngu n i n m t chi u 110V, t i sao hm s t khng th ht ng? N u gi m s vng c a cu n dy kch t s n c xu ng cn m t n a, r i u vo ngu n i n 220V, nam chm i n c th ho t ng bnh th ng khng? p: C ng dng i n kch t c a nam chm i n m t chi u quy t nh b i i n p ngoi v i n tr c a cu n dy kch t (I = U/R). S vng khng thay i (t c R khng thay i) n u i n p gi m m t n a th dng i n kch t cng s gi m m t n a, khi n t th IW (t c ampe s vng kch t ) cng gi m m t n a, d n n l c ht khng , v th hm s t khng th ht ng. N u gi m s vng c a cu n dy tnh t xu ng cn m t n a, t c R gi m m t n a, cn i n p khng i, th dng i n kch t tng g p i. V th , ampe s vng kim t t ng khng i, l c ht khng i. Nam chm i n v n c th ht, nhng dng i n trong cu n dy tng g p i, n u v n dng dy d n c ng knh nh c th s b chy do pht nhi t qu nhi u. 3 - 11 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trn li s t nam chm i n xoay chi u ba pha khng l p vng ng n m ch m l c ht v n n nh? p: Trn m i tr li c a nam chm i n xoay chi u ba pha u c m t cu n dy. V dng i n c a cc pha u l ch nhau 120o v th i gian, nh v y l c ht do m i tr li sinh ra cng l ch pha, cho nn t ng l c ht do chng sinh ra b t c th i i m no cng khng b ng 0, t c l b t c th i i m no th nam chm i n xoay chi u ba pha cng u c l c ht ht ch t hm s t. Cho nn, khng l p vng ng n m ch v n c th lm cho hm s t b ht m t cch r t n nh. 3 - 11 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Nam chm i n xoay chi u mu n ko di th i gian ng tc nh ra (phng thch), li u c th dng phng php c n ch n i n t c a nam chm i n m t chi u? p: Khng c. i v i nam chm i n m t chi u, khi phng thch, t thng c a t t tr s ' n nh l n nh t gi m xu ng theo th ng cong hm s m. N u dng phng php cn ch n b ng i n t c th khi n s suy gi m c a t thng ch m l i, ko di c th i gian ng tc phng thch. Nhng t thng c a nam chm i n xoay chi u l giao bi n khi nam chm phng thch, t thng c a n cha ch c b t u t tr s l n nh t gi m xu ng m c lin quan v i gc pha khi ng t ngu n i n, nn khng th dng phng php c n ch n i n t ko di th i gian phng thch c. Nam chm i n xoay chi u c th p d ng c c u h c ph ho c dng phng php kh ng ko di th i gian ng tc phng thch. 3 - 11 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Nam chm i n xoay chi u, i n p nh m c 127V, i n p ngu n i n 220V, c th p d ng phng php n i ti p i n tr gi m i n p khng? p: Khng c. V tr khng sau khi ht c a nam chm i n xoay chi u tng g p g n 10 l n so v i tr khng tr c khi ht. N u cn c vo tr khng sau khi ht b tr i n tr gi m p th tr s i n tr r t l n, khi n khi kh i ng, ph n l n i n p s t gi m trn i n tr m c n i ti p; s c ht c a nam chm s r t y u. N u b
- Trang 88 -
tr i n tr s t p theo tr khng tr c khi ht th tr s i n tr l i qu nh , sau khi ht s khng th b o m i n p hai u nam chm s t cn 127V, khi n nam chm i n b chy do qu dng. 3 - 11 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi cu n dy c a nam chm di n xoay chi u v m t chi u u c ng n m ch gi a cc dng nh nhau, th s nguy h i c a lo i no l n? T i sao? p: Khi cu n dy xoay chi u, m t chi u x y ra ng n m ch gi a cc vng gi ng nhau, th s nguy h i c a cu n dy xoay chi u nghim tr ng hn nhi u. V khi ng n m ch gi a cc vng c a cu n dy m t chi u th ch khi n t ng tr s i n tr gi m m t t, s t n hao i n nng v s thay i ampe s vng khng th t r r t, n u s vng b ng n m ch khng chi m t l r t l n c a t ng s vng th s khng nh h ng hi u qu v n hnh c a cu n dy. Cu n dy xoay chi u th khc, n tng t nh bi n th , vng ng n m ch s sinh ra dng i n ng n m ch tng i l n, khng nh ng d n n nhi t cu n dy tng cao, th m ch chy h ng, ng th i ampe s vng do dng i n ng n m ch sinh ra v tc d ng c a t thng chnh lun lun ng c nhau, t thng h u hi u c a n do tc d ng c a dng i n ng n m ch nn gi m xu ng, c th lm y u s c ht c a nam chm i n. Cho nn, h u qu do ng n m ch gi a cc vng c a cu n dy xoay chi u gy nn l tng i nghim tr ng. 3 - 11 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao thi t b hm m s l n thao tc trn 300 l n/ gi , khng c s d ng nam chm i n xoay chi u? p: Dng i n kh i ng c a nam chm i n xoay chi u l n hn 10 l n so v i tr s dng i n nh m c khi n ht. Do , khi dng v i thi t b hm trn 300 l n/ gi th s lm cho nhi t cu n dy v t qu tr s cho php, lc ny d khng b chy h ng th cng do cch i n c a cu n dy qu nng, lm gi m tu i th s d ng, cho nn khng kinh t . 3 - 11 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Nam chm i n c a thi t b i n my ci c xoay chi u v m t chi u, nhng mm ht i n t ch c m t chi u, ch khng s d ng xoay chi u. T i sao? p: Mm ht i n t dng ht ch t chi ti t, ti n hnh gia cng. Mm i n t c cung c p b i i n m t chi u th l c ht c a n khng i. N u s d ng lo i cung c p b i i n xoay chi u, do l n v chi u c a dng i n xoay chi u thay i theo th i gian, cho nn t tr ng cng thay i theo, d n n chi ti t gia cng b ch n ng, nh h ng n chnh xc gia cng c a chi ti t. 3 - 11 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao nam chm i n ko b i m t pha th ng lt phi n ng vo gi a li s t ho t ng v li s t c nh m khng th hnh thnh m ch vng? p: Khi li s t ng v n ng, n u khe h v i li s t c nh khng th duy tr u gi a hai bn th s b ht v bn nh , v th s tng ng k l c ht v l c ma st v pha bn c nh, tri t tiu s c ht ko xu ng. Khi lt mi ng ng vo gi a hai li s t, do ng l ch t khng c t tnh, tng ng v i vi c gi a hai li s t c khe h
- Trang 89 -
nh t nh, l c ht v bn c nh khng n n i qu l n, nh h ng i v i l c ht xu ng s khng r r t. Nhng phi n ng khng c hnh thnh m ch vng, n u khng bn trong s c i n p c m ng, sinh ra dng i n ng n m ch, tng thm t n hao v nhi t .
3 - 11 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi s d ng nam chm i n xoay chi u lm b hm, t i sao ph i xt n s l n thng m ch m i gi c a n? p: V dng i n cu n dy c a nam chm i n xoay chi u thay i theo v tr c a hm s t. Khi hm s t v tr ng t, tr khng c a cu n dy h u nh b ng i n tr c a dy d n, cn th i i m hm s t b t u ht, dng i n s l n hn kho ng 10 ~ 20 l n so v i khi v tr ng. S tng nhi t c a cu n dy ch u nh h ng c a dng i n xung kch nhi u l n l tng i l n, nn khi s d ng nam chm i n xoay chi u cn c n xt n s l n thng m ch m i gi . 3 - 11 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: inh tn c a li s t nam chm i n xoay chi u t i sao ch dng m t hng m khng dng hai hng? p: inh tn n u dng hai hng ho c nhi u hng c th nng cao ch t l ng tn c a li s t, nhng inh tn hai hng ho c nhi u hng s cng v i t m k p hai m t c a li s t hnh thnh cu n dy ng n m ch, s sinh ra dng i n c m ng, tng t n hao v c th nng cao c c b , nn khng c ng d ng. Cho nn ch c th ng d ng thi t k m t hng.
- Trang 90 -
3 - 12 B ti p xc
3 - 12 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Vng ng ng n m ch trn l i st b ti p xc c tc d ng g? p: C ng dng di n xoay chi u lun thay i v l n v chi u, trong khi thay i, ph i khng ng ng i qua tr s 0 khi dng i n trong cu n dy i n t l 0 l c ht gi a li s t cng s t xu ng tr s 0, do tc d ng c a l xo, li s t s tch ra, nhng th i gian tr s 0 r t ng n, l c ht mau chng t tr s 0 tng ln, khi n li s t cha tch ra d ht tr l i, li s t c th khng ng ng ht, tch khi n cng t c sinh ra t p m ch n ng. N u trn b m t li s t tng thm cu n dy ng ng n m ch, th khi ng s c t ch y qua cu n dy ng khi n m t ph n t thng 2 (xem hnh 3 - 12 - 1) trong cu n dy ng i sau t thng l ngoi cu n dy ng, t c gi a 2 v l c l ch pha. Khi l 0 th 2 khng b ng 0, khi 2 l th l khng b ng 0 cho nn t ng l ng t thng c th duy tr m t tr s nh t nh tr ln, khi n s c ht khng nh hn l c ko c a l xo, li s t s khng tch ra, do lo i tr c t p m ch n ng. 3 - 12 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C b ti p xc xoay chi u v m t chi u, lm sao phn bi t my? p: Phn bi t c chng t v t li u v k t c u c a li s t b ti p xc. V l n v chi u t thng c a b ti p xc xoay chi u lun thay i, nn li s t c a n do cc phi n thp silic x p ch ng ln nhau m thnh. Cn t thng c a b ti p xc i n m t chi u l c nh, thng th ng li s t c a n do thp t m v thp trn t o thnh. Ngoi ra, i v i b ti p xc xoay chi u, do khi t thng qua O s gy nn rung v t p m c a con ch y, nn trn li s t c l p vng ng n m ch trnh x y ra rung; cn b ti p xc i n m t chi u do t thng c nh nn khng c n l p vng ng n m ch. 3 - 12 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao b ti p xc i n m t chi u 220V u vo i n p xoay chi u 220V l i khng c ng tc. Cn b ti p xc i n xoay chi u 220V sau khi u vo i n p m t chi u 220V l i c th c ng tc; nhng ng th i cn ph i u n i ti p thm i n tr ? p: Cu n dy c a b ti p xc u c i n c m r t l n. i n c m i v i i n xoay chi u s sinh ra c m khng, cho nn b ti p xc m t chi u sau khi u vo i n p xoay chi u, ch c dng i n xoay chi u nh hn nhi u so v i dng i n m t chi u i qua cng khng th ht hm s t. Cn b ti p xc xoay chi u sau khi u v i i n m t chi u, do c m khng khng c tc d ng i v i i n m t chi u, cho nn dng i n m t chi u ch y qua l n hn nhi u so v i dng i n xoay chi u c, nh v y s c th ht hm s t. Do dng i n qu l n, ph i m c n i ti p i n tr ph , n u khng s chy cu n dy. 3 - 12 - 4 (Tr
- Trang 91 -
H i: C th m c n i ti p hai cu n dy ht c a b ti p xc 110V r i u vo ngu n di n 220V dng? p: Cho d hai b ti p xc u cng nhn hi u, nhng do sai s v m t ch t o khi n th i gian c ng tc c a hai ci khng th hon ton th ng nh t. Do khi u theo phng php trn s d ng, th cu n dy b ti p xc ng tr c s c tr khng g p kho ng 10 l n ci kia; k t qu s lm b ti p xc kia do i n p nh n c qu th p khng th ht; cn ci ht tr c do i n p u qu cao nn b chy. 3 - 12 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Nam chm i n xoay chi u th c hi n ng tc nhi u l n th nhi t tng cao, i sang dng nam chm i n m t chi u cng th c hi n ng tc v i s l n nh v y, tnh hnh nhi t li u c tng t nhau? p: Trong qu trnh hm s t ht, dng i n c a nam chm i n xoay chi u thay i r t l n. Tr c khi hm s t ht, khe h gi a hm s t v i li s t tng i l n, i n khng c a cu n dy nam chm i n tng i nh , i n khng c a cu n dy tng ln, dng i n gi m. Dng i n tr c khi ht c th l n hn 10 l n so v i dng i n sau khi ht. Nam chm i n c ng tc m t l n th s c va p dng i n xung kch m t l n, cho nn nhi t c a cu n dy s t r t cao. Cn dng i n ch y qua trong cu n dy nam chm i n m t chi u, trong qu trnh ht hi tng ln theo gi m c a khe h , cho n khi hm s t ng ng v n ng, dng i n m i t tr s nh m c, l do s thay i c a t thng trong qu trnh ht khi n cu n dy sinh ra i n khng lm gi m dng i n. Do , khi nam chm i n m t chi u th c hi n ng tc khng c s xung kch dng di n, nhi t c a cu n khng v thao tc nhi u m tng cao. 3 - 12 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi do s c , hm s t c a b ti p xc xoay chi u b m c k t th cu n dy d b chy h ng? p: Cn c vo cng th c:
U E = 4.44f 10 8
= U 108 4.44f
i v i m t hm s t, s vng cu n dy w, i n p U v t n s f c a m ch i n l c nh khng i. Do , t thng xuyn qua cu n dy l m t h ng s . Dng i n ch y qua cu n dy chnh l dng i n kch t c n thi t sinh ra t thng . N t l thu n v i t tr li s t R. Khi hm s t cha ng th t tr c a n l l n nh t, cho nn dng i n l n nh t i v i m ch t d ng p th dng i n ny c th t t i g p 5 - 6 l n dng i n nh m c, i v i m ch t d ng E c th t t i 10 - 15 l n). Cho nn, khi hm s t b k t, dng i n ch y qua trong cu n dy s l n nh t, khi n cu n dy b chy h ng do qu nng. 3 - 12 -7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trn li s t b ti p xc xoay chi u c l p vng ng n m ch, cn trn li s t rle qu dng ki u i n t xoay chi u c th khng l p vng ng n m ch? p: Vng ng n m ch trn b ti p xc xoay chi u l dng phng ng a rung khi ht do dng i n giao bi n gy nn. Cn rle qu dng xoay chi u khi ho t ng
- Trang 92 -
bnh th ng th li s t vo tr ng thi ng t, ch khi ng dy x y ra s c ng n m ch m i ht, r i l p t c khi ph c v tr ng t, do rle qu dng xoay chi u ch ht th i gian ng n khi v tr ng t th vng ng n m ch khng c tc d ng, cho nn c th khng l p vng ng n m ch. 3 - 12 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi b ti p xc xoay chi u ho t ng, th ng pht ra t p m. Nguyn nhn do u? p: Sinh ra t p m, c th do cc nguyn nhn sau y: (1) Trn m t ti p xc gi a li s t ng, tnh b b n, khi n li s t ht khng ch t. (2) i n p ngu n qu th p, s c ht c a cu n dy khng . (3) Vng ng n m ch c a m ch t li s t b n t gy, gy ch n ng r t l n, n n i khng th ho t ng bnh th ng. 3 - 12 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: S n ph m cng nhn hi u c a b ti p xc h KT, t i sao m t s u ti p xc b ng ng c a n ph i g n thm mi ng b c? p: Trn m t ti p xc c a u ti p xc b ti p xc c nh ng l i lm r t nh , cho d khi ng, th n c v cc ch t ho t ng ha h c tng i m nh khc v n c th chui vo trong khe h gi a u ti p xc, khi n trn m t ti p xc hnh thnh l p mng xy hoa. Mng xy ha c a u ti p xc b ng ng nhi t trong phng r t m ng, trong qu trnh u ti p xc c a b ti p xc c nhau s t b xa t y, cho nn nh h ng i v i i n tr ti p xc khng l n. Nhng khi s l n thao tc c a u ti p xc khng nhi u, l i thng i n lu th mng xy ha trn u ti p xc b ng ng s khng t y xa c i n tr ti p xc tng m nh; khi n u ti p xc qu nng, th m ch nng ch y. Nhng h s i n tr c a b c sau khi b xy ha chnh l ch khng m y so v i b c thu n ch t, hn n a khi nhi t tng cao th i n tr cng tng khng nhi u, cho nn, khi b ti p xc thao tc khng nhi u, l i thng i n lu th trn m t u ti p xc b ng ng c g n thm mi ng b c. 3 - 12 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao u ti p xc cc b ti p xc dng thang my th ng dng than, ch khng dng b c ho c ng nh cc u ti p xc thng th ng? p: Khi u ti p xc phng thch, gi a u ti p xc s sinh ra tia l a v h quang. Khi ti p xc nhi u l n, u ti p xc c th b dnh ch t. S d u ti p xc c a rle dng trn thang my s d ng u than chnh l nh m trnh b dnh khi s d ng nhi u l n, d n n s c . 3 - 12 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trn m t u ti p xc c a b ti p xc c m t l p mng m ng mu en, c c n lo i b n i khng" p: Khng c n ph i lo i b . V l p mng m ng mu en trn u ti p xc l mng xy ha sinh ra khi u ti p xc ch a b c ng t h quang. i n tr ti p xc c a l p mng xy ha ny r t th p, c b n khng gy ra ti p xc km, ng c l i n c th c tc d ng bo v u ti p xc. N u dng da ho c mi lo i b n, ng c l i c th gy mn h ng u ti p xc khng ng c.
- Trang 93 -
3 - 12 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao u ti p xc c a b ti p xc n i chung yu c u qu hnh trnh? p: u ti p xc ng v u ti p xc tnh c a b ti p xc sau khi ti p xc th hm s t (ho c pha u ti p xc ng) ti p t c chuy n ng m t qung cho n khi hon ton ht ch t, g i l qu hnh trnh. Qu hnh trnh c th b o m s ti p xc tin c y c a u ti p xc, gim ch n ng sau khi u ti p xc ht. Hn n a, s tr t c a u ti p xc ng tnh c a m t s b ti p xc trong kho ng cch ny cn c th xa t y mng xy ha ho c ch t b n trn m t u ti p xc. 3 - 12 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi u ti p xc c a b ti p xc, rle v a ht, th trn u ti p xc ng ph i tng thm m t p l c ban u? p: Khi u ti p xc c a b ti p xc, rle v a ht, do u ti p xc tnh c nh b t ng, khi n u ti p xc ng ch u tc d ng ph n l c, sinh ra nh y n h i; cng cn do khi u ti p xc mang i n n i thng, sinh ra l c i n ng y nhau, khi n u ti p xc nh y n h i. K t qu gi a u ti p xc sinh ra hng chu i h quang ng n ho c tia l a, khi n u ti p xc b t n th t nghim tr ng, hnh thnh can nhi u cao t n, khi nghim tr ng c th khi n u ti p xc b ch y nng. N u khi u ti p xc v a thng m ch, tng thm m t p l c ban u ln u ti p xc ng th c th c n tr ho c lm gi m rung nh y c a u ti p xc khi ht. 3 - 12 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trn u ti p xc c a m t s b ti p xc m t chi u m c song song m t t i n cn trn u ti p xc c a b ti p xc xoay chi u l i khng c? p: Khi m ch i n ng t, do cu n dy phng ra t nng tch tr , t o ra cao p sinh ra tia l a gi a hai u ti p xc b tch ra, lm chy h ng u ti p xc. Sau khi m c song song m t t i n ln u ti p xc, khi u ti p xc tch ra, t i n v a c th tch tr t nng do m ch i n phng ra v a trnh c sinh ra cao p, cng ngn ch n c tia l a sinh ra gi a hai u ti p xc. V t i n c th cho dng i n xoay chi u qua, cho nn trong m ch i n xoay chi u khng th m c song song t i n vo u ti p xc c a b ti p xc xoay chi u. 3 - 12 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trong m ch v c a cu n dy m t s b ti p xc m t chi u c m c i n tr kinh t , cn b ti p xc xoay chi u khng c? p: Sau khi b ti p xc m t chi u th c hi n ng tc t th khng thay i, nhng t tr gi m nh cho nn s c ht tng ln. Sau khi ng tc, trong m ch v c a cu n dy m c n i ti p m t i n tr nh th hi n hnh 3 - 12 - 15, khi n t th gi m, cn s c ht c b n khng thay i s khng nh h ng n s ho t ng c a b ti p xc. Hn n a, n c th y nhanh ng tc c a b ti p xc m t chi u. V khi ng c u dao, em ngu n i n cao hn i n p nh m c tr c ti p t ln cu n dy
- Trang 94 -
c a b ti p xc, tng nhanh qu trnh qu . Do sau khi ng c u dao, l i d ng u ti p xc th ng ng c a bn thn, a i n tr vo, gi m th p tr s c ng dng i n, gi m thi u tiu hao, cho nn g i l i n tr kinh t . Cn sau khi b ti p xc xoay chi u c ng tc, do i n cm tng ln, khi n t th c a cu n dy gi m, cho nn sau khi ng tc, tuy t tr gi m nhng s c ht khng thay i l n, cho nn khng th m c n i ti p i n tr kinh t .
3 - 12 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t my ti n s d ng b kh i ng t xoay chi u lm cng t c ngu n, th ng xu t hi n m t cch khng qui lu t hi n t ng khng th ng t c ngu n i n khi dng nt n. Qua ki m tra, ng dy v cng t c nt n u khng h ng. l do nguyn nhn g? p: l do trong my qu nhi m b i khi n trn li s t b ti p xc c a b kh i ng t ti p xc dnh d u, gy nn hi n t ng dnh li s t ng. V th , khi cu n dy ng t i n, tuy ng dy v cng t c nt n u khng h ng nhng do li s t khng th tch ra, k t qu d n n m ch i n khng th ng t i n. 3 - 12 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao b ti p xc ng v n hnh ph i th ng xuyn lm v sinh ch m t c c li s t? p: s t c a b ti th chy cu nm c xuyn lm s Ch m t c c li s t c a b ti p xc tch t nhi u b i b m s d n n li p xc ng khng t t, sinh ra ch n ng v ti ng n, khi nghim tr ng c n dy, c lc do dnh d u m khng th nh ra. Ngoi ra cn nh h ng ch u p c a b ti p xc. V th , b ti p xc ang v n hnh ph i th ng ch b i b m v b n d u.
3 - 12 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: B ti p xc xoay chi u li s t d ng E sau khi ng t i n, hm s t khng th nh ra. Qua ki m tra, gi a i m ti p xc khng c hi n t ng nng ch y, gi a li s t ng, tnh cng khng c b n d u. l nguyn c g? p: Tr gi a c a li s t ng, tnh d ng E c a b ti p xc xoay chi u ph i c khe h 0.1 ~ 0.2mm, nh m tng t tr sau khi li s t ng h n ch t thng v gi m t d. Sau khi b ti p xc qua s d ng lu di, hai bn c a li E c th b mn, lm tiu hao khe h c a li s t tr gi a. Nh v y, sau khi cu n dy ng t i n, s c ht t d tng i l n trong li s t lm cho hm s t ht ch t, khng nh ra. 3 - 12 - 19 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong thng s k thu t c a b ti p xc xoay chi u ki u CJ0 v CJI0, "dung l ng l n nh t (kW) cho php i u khi n ng c ba pha" v "tr s dng i n nh m c" c a u ti p xc, khc nhau g v ngha? C tc d ng g i v i vi c s d ng bnh th ng b ti p xc? p: "Tr s dng i n nh m c" c a b ti p xc l ch c ng dng i n cho php ch y qua lu di m khng d n n nhi t u ti p xc tng cao v t qu qui nh gy xy ha m nh. "Dung l ng l n nh t cho php i u khi n mt ba pha"
- Trang 95 -
l nh m phng ng a dng i n kh i ng ch y qua u ti p xc qu l n khi kh i ng ng c, gy nng ch y th m ch hn ch y u ti p xc ng, tnh. B i v dng i n kh i ng c a ng c ( c bi t l kh i ng tr c ti p) l n hn nhi u l n so v i dng i n nh m c khi ho t ng bnh th ng, th i gian kh i ng tuy ng n, nhng dng i n qu l n cng s d n n hn ch y u ti p xc. C nh ng b ti p xc khng l p thng s dung l ng cho php i u khi n ng c i n, nhng a ra tr s dng i n l n nh t cho php thng m ch, ngha c a n nh nhau.
3 - 12 - 20 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trong ng dy cung c p i n c a phn x ng c dung l ng tng i nh , khi u cu i c a ng dy tr c ti p kh i ng mt dung l ng tng i l n th ng xu t hi n hi n t ng b ti p xc xoay chi u khng th t kha? p: l do mt cu i ng dy, i n p ng dy s t tng i l n, khi kh i ng mt, do dng i n kh i ng r t l n l i d n n s t p ng dy tng i l n, nh v y s d n n i n p cu n dy trn b ti p xc xoay chi u qu th p. Cho nn, mt v a b t u chuy n ng th b ti p xc li n t ng t nn khng t kha c.
- Trang 96 -
3 - 13 Rle
3 - 13 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: V k t c u, rle c ng , rle i n p, rle th i gian v rle trung gian ki u i n t m t chi u c g khc nhau? p: K t c u hnh dng c a b n lo i rle ki u i n t m t chi u th ng dng c b n gi ng nhau; u do hm s t d ng t m, li s t tnh hnh ch U lm b ng thp m m v b ng nhm. trnh t d dnh ch t l y hm s t, ni chung u tng thm m t ho c vi phi n i n phi t tnh vo gi a li s t tnh hnh ch U v i hm s t d ng t m. Ch khc nhau c a chng l: s vng cu n dy ht c a rle c ng t, dy d n tng i l n c th cho qua dng i n tng i l n, khi s d ng, cu n dy m c n i ti p v i m ch i n, dy d n c a cu n dy rle i n p tng i nh , s vng tng i nhi u, khi s d ng, cu n dy m c song song v i ngu n i n. Rle th i gian th l ng ng ng ho c ng nhm lm ch m ln li s t rle i n p. Rle trung gian, v b n ch t l rle i n p, nhng ti p i m nhi u, dng i n ti p i m tng i l n, ng tc nh y. 3 - 13 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao c m t s gi a li s t i n t m t chi u v cu n dy ph i t m t ng trn b ng ng ho c b ng nhm? C th thay th b ng v t li u s t, ch, k m c khng? p: l nh m ko di th i gian phng thch hm s t c a nam chm i n. Sau khi cu n dy ng t i n, t thng nhanh chng gi m, s c ht c a nam chm i n cng nhanh chng gi m theo, khi n hm s t nh ra. Sau khi l p ng trn ( ng lm ch m), khi t thng gi m, cn c vo nh lu t Lenx s c m ng ra i n th trong ng ny, sinh ra dng i n ch ng l i s gi m c a t thng; c tc d ng c n tr t , t ko di th i gian phng thch (c th t t i 1 ~ 15 giy). lm cho tc d ng lm ch m r r t, ng lm ch m ph i ch t o b ng v t li u d n i n t t v ph i c di n tch ti t di n l n sinh ra dng i n lm ch m l n. V th , khng th thay th b ng cc v t li u s t, ch, k m v n c i n tr tng i l n c. 3 - 13 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao rle xoay chi u v m t chi u c i n p nh m c b ng nhau khng th thay th l n nhau? p: Khi u rle xoay chi u vo m ch i n p nh m c xoay chi u th t ng tr khng c a cu n dy l do i n tr v i n khng t o thnh. N u u vo m ch i n p nh m c m t chi u th cu n dy khng c tr s i n khng, ch c tr s i n tr , khi n tr s t ng tr khng gi m. V tr s i n p gi a hai u cu n dy khng thay i, dng i n trong cu n dy tng ln tng i l n, v t qu tr s dng i n cho php, d lm chy cu n dy. Khi rle m t chi u u vo i n p nh m c m t chi u, t ng tr khng c a cu n dy ch l tr s i n tr , khi u vo i n p nh m c xoay chi u th t ng tr khng c a cu n dy ph i tng thm b ph n tr s i n khng, cho
- Trang 97 -
nn tr s t ng tr khng tng ln. Do tr s i n p hai u cu n dy khng i, dng i n trong cu n dy s gi m, s c i n t cng gi m, khi n li s t kh ht. V th , rle m t chi u v xoay chi u tuy i n p nh m c b ng nhau nhng khng th thay th l n nhau. 3 - 13 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao i n p cung c p i n c a rle xoay chi u qu th p s lm chy cu n dy, cn rle m t chi u khng x y ra hi n t ng ny? p: V i rle xoay chi u, khi li s t ht v ng t th c ng dng i n trong cu n dy l khc nhau. Khi li s t ng t, tr khng c a cu n dy nh , dng i n l n, khi li s t ht, tr khng c a cu n dy tr nn l n, dng i n nh . Khi i n p c p i n qu th p, l c ht c a li s t rle gi m th p (t l thu n v i bnh phng i n p) li s t khng th ht, tr khng c a cu n dy nh , dng i n lun lun duy tr tr s tng i l n; th i gian lu s lm chy cu n dy. Dng i n cu n dy rle m t chi u ch ph thu c vo i n p c p i n v i n tr b n thn cu n dy, cn khng lin quan n li s t c ht hay khng. Cho nn, rle m t chi u khi i n p c p i n qu th p ch gy nn li s t khng th ht ch khng lm chy cu n dy. 3 - 13 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Rle thi u dng m t chi u ki u JLI4 c dng i n nh m c l 10 ampe, dng lm b o v thi u kch t cho mt i n, yu c u ht khi 7 ampe v yu c u nh l d i 4 ampe. Nhng khi i u ch nh l xo, nh n th y kh m i u ch nh cho nh khi trn 2 ampe, m c ng dng i n ht l i ph i l n hn 7 ampe, th lm th no? p: Yu c u m thi t k c a rle lo i ny ph i t c l dng i n phng thch c th i u ch nh trong ph m vi 10 ~ 20% dng i n nh m c. Hi n gi yu c u 4 ampe th phng thch l v t qu ph m vi i u ch nh qu nhi u; hn n a khi d a vo l xo i u ch nh, cng lc s nh h ng n dng i n ht cng thay i N u mu n nng cao ring tr s dng i n phng thch, th c th tng thch h p dy phi n m phi t tnh (nh phi n dng photpho) m t pha li s t c nh ch ti p xc gi a hm s t v li s t c nh, nh m tng t tr gi a hm s t v li s t, t nng dng i n phng thch ln n 5 ampe (40% dng i n nh m c) th m ch cao hn n a. Do sau khi i u ch nh nh v y s lm gi m hnh trnh ho t ng c a hm s t, cho nn cn ph i ki m tra rle khi v tr ht xem u ti p xc c p l c ti p xc hay khng, khi c n ph i i u ch nh cht t. 3 - 13 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trong c a knh c a v rle tn hi u, c d u hi u tn hi u? p: Rle tn hi u l rle b tr m c n i ti p trong m ch v cu n dy nh y c u cao c a cng t c. Khi s c x y ra, dng i n qua cu n dy khi n phi n l i t th c hi n ng tc, th m d u hi u tn hi u. Do s c n ng b n thn, n ri xu ng c th nhn th y c qua c a knh, nh th gip chng ta ph i on rle c ng tc khi n cng t c nh y ho c ch ng t x y ra s c no . 3 - 13 - 7 (Tr
- Trang 98 -
H i: T i sao trong thi t b c p i n th ng s d ng linh ki n lm tr (ko di th i gian) ki u ng h , cn trong i u khi n t ng th ng s d ng ki u i n t m t chi u? p: Linh ki n lm tr (ko di th i gian) ki u ng h khi lm ng tc tng i n nh, nhng s l n ng tc khng c qu dy; thi t b c p i n yu c u ko di th i gian ph i tng i chu n xc, m s l n ng tc khng nhi u, cho nn r t thch h p. Trong i u khi n t ng, yu c u s l n ng tc c a linh ki n ko di th i gian kh nhi u, k t c u ph i ch c ch n, th i gian lm tr khng di, nn linh ki n ko di th i gian ki u i n t m t chi u l r t thch h p. 3 - 13 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao thng th ng ph i dng dy ng ti t di n hnh thang qu n cu n dy c ng c a rle c dng i n tng i l n? p: Cu n dy dng i n c a rle, ni chung u dng dy ng qu n theo c nh h p (cng g i l qu n c nh), khi qu n pha trong c a dy ng ch u p l c khi n n tr nn dy, bn ngoi do ch u tc d ng c a l c ko, khi n n tr nn m ng. N u dng dy ng ti t di n hnh thang qu n, th ti t di n c a cu n dy s tr thnh hnh vung u. 3 - 13 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong rle h JT3, cc phi n ng c t ng ch hm s t i di n v i li s t c tc d ng g? Phi n ng b ri m t, i dng phi n s t, c khng? p: Rle h JT3 l rle lm tr m t chi u. ch hm s t i di n v i li s t l p m t s phi n ng, c hai tc d ng: (1) Phng ng a hm s t sau khi b li s t ht, do khe h ng t qu nh , d n n sau khi rle ng t m ch do l c i n t m t d c a v t d n t sinh ra l n hn lc ko c a l xo ph n l c, khng cho hm s t nh ra. (2) i u ch nh dy c a phi n ng (t c i u ch nh s phi n c m vo), trnth c t chnh l i u ch nh l n c a khe h khi hm s t b ht. V th , m c nh t nh, c th i u ch nh th i gian phng thch tr . V phi n s t l v t li u t tnh, khng th thay th phi n ng. 3 - 13 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong h th ng t c a thi t b i n ki u i n t xoay chi u, li u c th dng phi n kim lo i (nh phi n ng, phi n ng photpho) phi t tnh lm phi n i n phi t tnh? p: Trong h th ng t c a thi t b i n ki u i n t xoay chi u khng th s d ng phi n kim lo i (nh phi n ng, phi n ng photpho) phi t tnh lm phi n i n phi t tnh. V t thng c a h th ng t xoay chi u l ang thay i. Khi t thng qua phi n kim lo i phi t tnh th c th sinh ra dng i n xoy, d n n h th ng t qu nng, ng th i lm thay i s phn b t tr ng c a h th ng t ; cho nn ph i dng v t li u cch i n lm phi n m phi t tnh. 3 - 13 - 11 (Tr
- Trang 99 -
H i: C u ch b o v mt ba pha th c ba pha u ph i l p, cn rle nhi t ch l p hai pha l c ( i v i mt u hnh sao Y), t i sao? p: C u ch l dng b o v ng n m ch mt. Khi x y ra ng n m ch m t pha, dng i n ng n m ch ch ch y qua ng dy c a pha ny. V d , i m K trong s b ch m v , dng i n ng n m ch ch ch y qua B, yu c u c u ch pha B ng vai tr b o v . Tnh hnh nh v y cng c th x y ra pha A v pha C. Cho nn, ch c c ba pha c l p c u ch th tc d ng b o v ng n m ch m i coi l hon ch nh. Rle nhi t dng lm b o v qu t i cho mt. Thng th ng khi qu t i, dng i n ba pha u tng ln, cho d qu t i do m t pha quay gy nn cng lm dng i n hai pha tng ln. V d , i m M t, m ch dng i n qu t i ch y qua hai pha B, C. Ch c n pha C c rle nhi t ng vai tr b o v l c r i. Tnh hnh nh v y n u x y ra pha A, B ho c pha C, A cng l n l t c rle nhi t c a pha A ho c A, C b o v . Cho nn, l p rle nhi t hai pha l c. 3 - 13 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Rle nhi t trong b kh i ng Y - nn l p ngoi (1RJ) hnh tam gic hnh 3 - 13 - 12?
bn trong (2RJ) hay bn
p: N u l p v tr 1RJ th nn cn c vo dng i n dy ch n rle nhi t. N u l p 2RJ th c n cn c vo dng i n pha ch n rle nhi t. Dng i n dy g p l n dng i n pha. Khi v n hnh bnh th ng, hi u qu c a hai cch l p nh nhau. Nhng khi kh i ng, do dng i n thng qua rle nhi t c a hai cch l p nh nhau, nn nh y c a 1RJ th p hn 2RJ. phng ng a b kh i ng thao tc nh m ho c m t tc d ng t ng i u khi n, i v i rle nhi t v n hnh lu di theo cch m c hnh sao, ni chung, nn l p v tr 2RJ. 3 - 13 - 13 (Tr H i: T i sao dng hnh dao?
hm s t c a rle i u khi n thao tc nhi u, a ph n ch n
p: gi m mn c h c v m men ma st c a nn th ng s d ng k t c u hnh dao. Lo i ny c th gi m m t cch r r t m men ma st v c tnh nng ch u mi mn cao, c th ch u c thao tc hng tri u l n m khng b mn r r t. 3 - 13 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: hai u ti p i m rle u song song m t m ch nhnh c m c n i ti p i n tr v t i n nh th hi n hnh 3 - 13 - 14 c tc d ng g? p: Khi ng t ti p i m rle i u khi n, nng l ng i n t v n tch tr trong m ng i n s phng thch. Th l hnh thnh tia l a ho c h quang gi a ti p i m, s lm cho u ti p xc hn ch y li n v i nhau. Sau khi u song song m t m ch nhnh
- Trang 100 -
c m c n i ti p i n tr v t i n th th i i m ng t ti p i m, c th thng qua m ch nhnh n i ti p RC gi thng m ch, khi n nng l ng tch tr trong m ch b tiu hao trong i n tr c a m ch n i ti p RC. Nh v y, c th phng ng a u ti p xc b hn ch y. Tr s c a R, C c th tnh c theo cng th c sau:
C= I2 (mF), R = (1E50) / E 10 10I +
Trong cng th c: E - i n p gi a cc ti p i m khi ng t (V) I - dng i n ch y qua khi ng ti p i m (A) 3 - 13 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao i b ph n u ti p xc c a rle u t ng? p: N u khng t th ng ng th s ch a b i b m, nh h ng n nh y c a ng tc, n u nghim tr ng c th s khng lm ng tc, khi n s c m r ng. 3 - 13 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Rle nhi t l l i d ng c tnh hai phi n kim lo i b nng cong l i b o v my i n. N u nhi t khi ch nh l 25oC th khi 0oC c nh h ng n tc d ng b o v khng? p: ng tc c a rle nhi t quy t nh b i nhi t ch khng ph i tng nhi t . tng nhi t trong phi n l ng kim l i t l thu n v i bnh phng c a c ng dng di n ph t i. N u nhi t ng tc khi ch nh 25oC l 100oC, th nhi t ng tc khi 0oC cng v n l 100oC; c ng dng i n ng tc c a n ph i l n hn. S tng nhi t c a mt cng g n nh t l thu n v i bnh phng c a c ng dng i n ph t i. N u xt t nhi t cao nh t cho php, th khi nhi t trong phng th p c th cho php c dng i n qu t i tng i l n m khng n n i chy h ng. N u thi t k nhi t cho php l n nh t c a mt, th khi 0oC, dng i n ng tc c a rle nhi t tuy tng ln nhng do dng i n tng cho php c a mt cng tng tng ng nn v n khng m t i tc d ng phng ng a qu nhi t. 3 - 13 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi l p rle gas, t i sao ph i cn c vo c c tnh c a ngu n i n m t chi u u n i chnh xc? p: Khi bi n th v n hnh bnh th ng, th m ch v c a rle gas h . ng tc c a ti p i m th y ngn tng t nh b ch nh lu th y ngn, cng t c l ni hi n c th y ngn ch cho php dng i n ch y t i n c c bn ngoi th y ngn (khi ti p i m th y ngn h ) ra b m t th y ngn, do ph i u n i chnh xc, t c u n i nm u c d u "+" trong h p u dy rle gas v i i n c c ngm trong th y ngn, n u khng ti p i m th y ngn c a rle gas s nhanh chng b h ng, d n n rle ng tc sai. 3 - 13 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trong khi s d ng ng l xo kh ki u SH - 11 c lc ti p i m b dnh, ph i gi i quy t ra sao? p: N u trong m ch v c mang ph t i th kho nh kh c h ng t, gi a hai ti p i m c a ng l xo kh s sinh ra qu p, c th nh th ng khe h , hnh thnh h
- Trang 101 -
quang, khi n ti p i m b dnh. phng ng a, c th m c song song b h p thu tr t , hai u ti p i m. 3 - 13 - 19 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Rle dng trong h th ng di n l c ko i n ng l c v ngnh i n l n, m i lo i c c i m g? p: c i m c a rle dng trong h th ng di n c c l: dng i n lm vi c c a cu n dy v u ti p xc nh , t n s thng v ng t th p, ng tc ph i chnh xc, tin c y, c tnh n nh nhi t v tnh n nh i n ng tng i cao. c i m c a rle dng trong ko i n ng l c l dng i n lm vi c c a cu n dy v u ti p xc cao, t n s thng v ng t cao, tu i th cao. c i m c a rle dng ngnh i n tn l dng i n lm vi c c a cu n dy v u ti p xc nh nh t, t n s thng v ng t cao, ng tc nhanh nh y.
- Trang 102 -
3 - 14 B i n khng
3 - 14 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao b i n khng c tc d ng h n ch dng i n tng i l n khi m ch i n x y ra ng n m ch? p: B i n khng m c n i ti p trong m ch i n. Khi ho t ng bnh th ng, i n tr c a b i n khng nh hn nhi u tr khng c a ph t i, ch chi m vi ph n trm. V th nh h ng r t t n dng i n lm vi c, s t p gy nn cng r t nh . Khi x y ra ng n m ch, tr khng c a ph t i g n b ng 0, tr khng c a m ch i n ch y u l tr khng c a b i n khng, c th gi m thi u ng k dng i n ng n m ch trong m ch i n, v th c tc d ng h n ch dng i n r r t. 3 - 14 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao c m t s nh my i n s d ng b i n khng chia tch? p: Trong nh my pht i n, h n ch t i a dngi n ng n m ch, duy tr cho dy ci c i n p d tng i cao, tr s ph n trm c a b i n khng ph i tm cch l n m t cht,nhng khi ho t ng bnh th ng, l i d n n t n hao i n nng v t n th t i n p tng i l n. N u s d ng b i n khng chia tch th c th th a mn c hai. B i n khng chia tch gi cu n dy c m t u v u v i ngu n i n, dng i n nh m c c a hai phn nhnh b ng nhau, dng n i v i dy d n ra nh th hi n hnh 3 - 14 - 2. Khi v n hnh bnh th ng, do chi u c a dng i n hai cu n dy chia tch ng c nhau khi n i n khng c a hai nhnh gi m nh , do gi m t n th t i n p. Khi dy ra c a m t nhnh b ng n m ch th dng i n ph t i c a nhnh kia tng i nh so v i dng i n ng n m ch, c th b qua tc d ng c a dng i n ng c chi u v i n, i n khng c a nhnh ny tng nhi u. V th tc d ng h n ch dng i n ng n m ch nng cao, t n th t i n p cng tng ln, c th duy tr i n p d c a dy ci tng i cao. Khuy t i m c a b i n khng chia tch l: khi ph t i c a hai nhnh khc nhau, chnh l ch i n p c a hai nhnh tng cao. 3 - 14 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Hnh 3 - 14 - 3 th hi n m t ph n h th ng m ch i n c a nh my i n, ni chung 1DL s d ng b ng t m ch dung l ng tng i l n, t i sao 2DL thng qua b i n khng L u v i m ch i n s d ng c a nh my l i c th dng b ng t m ch c nh ? p: Vi c ch n 1DL cn c vo c ng dng i n lm vi c bnh th ng c a m ch i n v ng hi u ng dng i n ng n m ch khi x y ra ng n m ch gi a 1DL V i bi n th nghi m ch nh. Do c ng dng i n ng n m ch tng i l n, ph i dng b ng t m ch dung l ng l n m i c th p ng yu c u. N u x y ra ng n m ch chnh b i n khng L v trn dy d n n i t 2DL n L th dng i n ng n m ch ch y qua 2DL cng r t l n. Nhng L tng i b o m, cn dy d n n i v i 2DL th r t ng n, kh nng x y ra ng n m ch r t t, nn dng i n ng n m ch ch y qua
- Trang 103 -
2DL c th ch xt n dng i n ng n m ch sau khi b i n khng h n ch , tr s tng i nh , do 2DL c th ch n b ng t m ch c nh , ti t ki m u t. 3 - 14 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao nh my i n khng ch n dng b i n khng c li s t m ch n dng b i n khng xi mng r ng ru t? p: V b i n khng c li s t khi dng i n ng n m ch ch y qua s lm li s t bo ha, l ng i n c m gi m (t c i n khng gi m), t lm gi m tc d ng h n ch dng i n ng n m ch. N u tnh n tnh hnh khi bo ha, i n khng c a b i n khng mu n h n ch c dng i n ng n m ch th khi dng i n ph t i bnh th ng, i n khng s tng ln, t lm cho s t p trn b i n khng cng tng ln, ng th i li s t cng s sinh ra t n hao dng xoy, khi n b i n khng nng ln. N u dng b i n khng xi mng r ng ru t, do i n c m c a n l h ng s khng lin quan v i dng i n, khi dng di n ng n m ch qu l n s khng lm gi m tc d ng h n ch dng i n ng n m ch, cng khng t n t i tiu hao li s t, m k t c u l i r t n gi n. V th , nh my i n ch n s d ng b i n khng b ng xi mng r ng ru t. 3 - 14 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C th t nh ng v t s t thp g n b i n khng lm mt b ng khng kh khng? p: G n b i n khng lm mt bng khng kh khng cho php t b t c v t b ng s t thp no (bao g m c d ng c v inh vt... l i khi s a ch a). B i v khi v n hnh, cc v t ny (v t li u t tnh) s gy t n th t i n r t l n v khi n n pht nhi t, ng th i khi ng n m ch, do dng i n ch y qua b di n khng l n hn nhi u so v i dng i n lc bnh th ng, cho nn s sinh ra t tr ng r t m nh, c th ht cc chi ti t ny vo trong cu n dy c a b i n khng, khi n cu n dy c a b i n khng gy nn ng n m ch ho c b h ng, m r ng ph m vi s c . 3 - 14 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: V i b i n khng li s t c khe h , khi s vng c a cu n dy khng thay i, v t li u li s t i t phi n thp silic cn nng thnh thp silic cn ngu i th tr s i n khng c thay i khng? i v i b i n khng li s t khng c khe h th s nh th no? p: i v i b i n khng li s t c khe h , khi s vng c a cu n dy khng thay i, th l n c a tr s i n khng c a n ph thu c vo l n c a khe h , ch t l ng v t li u thp silic v tnh tr ng x l cng ngh khe n i. Nhng c tc d ng quy t nh l l n c a khe h , v r ng t tr c a khe h r t l n, trong i u ki n t thng sinh ra gi ng nhau, yu c u t ng th cng l n. Lc ny, nh h ng c a ch t l ng v t li u phi n thp silic i v i l n i n khng khng chi m v tr ch y u. V th , khi v t li u li s t c a n t thp silic cn nng sang dng thp silic cn ngu i, tr s i n khng bi n i r t nh . i v i b i n khng li s t khng c khe h th tr s i n khng c a n t l thu n v i h s d n t . D i di u ki n m t t thng nh nhau, h s d n t c a phi n thp silic cn ngu i cao hn phi n thp silic cn nng. V th , i v i b i n khng li s t khng c khe h n u v t li u li s t c a n sau khi i phi n thp silic cn nng sang dng phi n thp silic cn ngu i, th tr s i n khng c tng ln r r t.
- Trang 104 -
3 - 14 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi l p b i n khng cc pha, t th ng ng hay t ngang b ng t t? p: t th ng ng b i n khng cc pha t c l l p ch ng cc b i n khng pha. Phng php l p ny lm cho ci cch i n ngn cch cu n dy ch u l c p c a dy pha. N u b i n khng ngang b ng th l c m ci cch i n ph i ch u l l c u n. B i v l c ch u nn c a ci cch i n l n hn nhi u so v i l c ch u nn cho nn b i n khng c a cc pha l p th ng ng th tng i t t hn. 3 - 14 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao b i n khng kh i ng s d ng ki u ngm trong d u, cn b i n khng h n dng l i p d ng ki u cch i n b ng khng kh? p: D u dng cch i n v t n nhi t. B i n khng kh i ng l ph ki n km theo c a mt l n khi kh i ng, yu c u th tch nh . Khi ngm trong d u c th c i thi n i u ki n t n nhi t, nng cao cch nhi t, t gi m th tch b i n khng. Do dng i n kh i ng ch y qua b i n khng kh i ng nh hn dng i n ng n m ch, s khng gy n . Nhng phng nhi t tng ly ti n, s l n kh i ng ph i h n th , ch cho php kh i ng vi l n trong m t gi . B i n khng h n dng dng h n ch dng i n ng n m ch. N u p d ng ki u ngm trong d u th khi dng i n ng n m ch l n ch y qua, nhi t d u s tng ln nhanh chng, khi n d u phn gi i sinh ra ch t kh, d n n n . V th , ch c th p d ng b i n khng ki u cch i n b ng khng kh v i th tch tng i l n. 3 - 14 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong v bnh d u b i n khng ki u ngm d u t i sao ph i tng thm t m ngn b ng nhm, ho c ng? p: B i n khng n u khng c thi t b c bi t th t thng b r s thng qua v bnh d u thnh khp kn. Do t n hao t tr , dng xoy, s d n n v bnh d u qu nng, gy nn d u cch i n qu nng. c i thi n tnh hnh ny, s lt m t t m ngn cch hnh vng khng d n t lm b ng nhm ho c ng vo vch trong v kt d u. Do tc d ng c m ng t , t r s sinh ra dng xoy trong t m ngn, dng xoy ny l i sinh ra t thng ng c chi u v i t thng r, lm y u t thng r thng qua v bnh d u, gi m thi u t n hao dng xoy, t tr ng th i lm gi m s tng nhi t . 3 - 14 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khng kh c th cch i n. T i sao cch i n trong cu n dy c a b i n khng cao p khng c php t n t i khng kh? p: V cch i n c a cu n dy b i n khng cao p l g m m t s lo i v t li u cch i n t h p l i. H s i n mi c a v t li u khc nhau khng gi ng nhau. S phn b i n p trong l p cch i n l do h s i n mi c a cc v t li u ny quy t nh. Trn l p cch i n c h s i n mi tng i nh s c s t p tng i l n. Cho nn, ph n l n i n p t bn ngoi, u do v t li u cch i n c h s i n mi nh gnh ch u. H s i n mi c a khng kh th p hn h s i n mi c a v t li u cch i n th l ng ho c th r n. Cho nn, trong k t c u cch i n c a cu n dy n l
- Trang 105 -
khu m ng y u, d phng i n trong l p khng kh, d n n lm h ng ton b l p cch i n. Do khng c php t n t i khng kh.
3 - 14 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Tc d ng c a l p sn bn ngoi v b i n khng btng v cc thi t b i n khc c gi ng nhau khng? p: Khng gi ng nhau. L p sn ngoi cc thi t b i n ch y u l nh m ch ng g v gia tng t n nhi t b m t, cn l p sn b i n khng b tng ch y u nh m ch ng m. B i v, tnh ht m c a b i n khng b tng r t l n, n u khng sn th thnh ph n n c trong khng kh s b ht vo trong b tng, khi dng i n (nh t l dng i n ng n m ch) ch y qua, b tng b nng, lc ny n c xm nh p vo b tng s b c hi v l p t c ngng k t trn b m t, khi n b m t b tng ng m t l p n c, n u trn b m t l i bm m t l p b i th gi a cc vng s b nh th ng, hnh thnh h quang, k t qu khng nh ng ph ho i cu n dy m cn c th d n n ng n m ch gi a cc pha. Cho nn b i n khng b tng ph i sn. 3 - 14 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao chi u qu n c a cu n dy pha gi a b i n khng ng c v i hai pha khc? p: Chi u qu n c a cu n dy pha gi a b i n khng ng c v i hai pha khc, s c th gi m l c i n ng do dng i n ng n m ch gy nn. Nh th hi n hnh 3 - 14 - 12, l c i n ng sinh ra gi a ba pha i v i pha C m ni (hai pha khc cng gi ng nhau) nh sau: FB-C l l c y, FA-C l l c ht. Cc l c ny tri t tiu l n nhau. Cho nn, gi cch i n c a b i n khng ch u l c tng i nh , kh b ph ho i. N u chi u qu n gi ng nhau, th gi a cc pha u ch u l c ht. Cc l c ny ch ng ln nhau, cho nn gi cch i n c a b i n khng ch u l c tng i l n, d b h ng.
- Trang 106 -
3 - 15 Thi t b phng ch ng n i n
3 - 15 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao cng t c t ng c p di n cho m t lm vi c khai l d i gi ng khai thc than ph i ng kn l n nhau v i cng t c qu t thng gi c c b dng th i kh gas? p: nh ng ni l ng kh gas (ch t kh n ) tng i l n nh m t lm vi c d i gi ng than u ph i l p qu t thng gi c c b nh m th i i kh gas gi m n ng gas phng ng a n . Kha lin ng cng t c t ng c p i n m t b ng lm vi c khai l v i cng t c qu t c c b c a ni ny l, th i gi tr c (lm gi m n ng gas) c p i n sau, qu t gi ng ng quay, cng t c t ng ph i t ng ri c u dao th m i c th b o m an ton h m l. 3 - 15 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong cng t c ngn n dng d i h m l khai thc than, c th ty ti n l p thm cc chi ti t i n khc khng? p: Khng c. B i v chi ti t i n s d ng trong cng t c ngn n ph i c yu c u c bi t, khng nh ng ph i ph h p tiu chu n chi ti t i n chung m di c a m ch i n r, khe h khng kh v v t li u s d ng cho cch i n c a chi ti t u ph i ph h p v i qui trnh ch t o thi t b ch ng n c a m than; ng th i trong cng t c ngn n l p thm chi ti t i n s lm thay i khe h gi a b ph n mang i n c a chi ti t c v i t. Cho nn qui trnh ch t o thi t b ch ng n m than qui nh: B t k s thay i no i v i thi t b ch ng n u ph i qua tr m ki m nghi m ch ng n do b than m ch nh th m tra b n v h p qui cch v sau khi th nghi m n , s n ph m m u m i c pht gi y ch ng nh n t yu c u, v c php s d ng. 3 - 15 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: D i h m l khai thc than, t i sao c m s d ng dy cp v nhm? p: V nhm l lo i kim lo i ho t ng m nh khi b tia l a i n nh th ng ho c h h ng c h c nghim tr ng s n b t nhm ra, t o nn nhi t r t cao, d i h m l, nhi t ny c th hnh thnh n , kh gas ho c b i than. Cho nn, d i gi ng khai thc than nghim c m s d ng cch i n v nhm. 3 - 15 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Ki u an ton v ki u ngn n trong thi t b phn ph i i n dng nn ch n nh th no?
h mm
p: Thi t b phn ph i i n dng h m m ch y u dng m than. Trong khng kh m than th ng ch a kh m tan (CH4), khi hm l ng ln t i 5 - 16% g p ngu n l a s d n n n . Ki u an ton (ki u KA) dng h m m l t b ph n c th sinh ra tia l a ho c h quang trong khi v n hnh bnh th ng vo trong k t c u ngn n ho c trong d u, b ph n mang i n cn l i l p vo trong k t c u sn ch ng b i, nn ch c th s d ng cc ng h m ch y u v cc tr m thng gi m kh than khng t t i n ng gy n ho c b i than khng nghim tr ng. Cn ki u ngn n (ki u KB) u t b ph n i n vo trong khoang ngn n , nn c th s d ng m t lm vi c khai thc than v cc ng h m nhnh m kh than c th t t i n ng n .
- Trang 107 -
3 - 15 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao yu c u khe h m t ti p xc c a thi t b i n ki u ch ng n ph i d i 0.5mm? p: N u khe h v t qu 0.5mm th khi bn trong thi t b i n x y ra tia l a s truy n ra bn ngoi gy n . Khi khe h d i 0.5mm, th tia l a x y ra bn trong qua khe h h p th tia l a m t, nhi t cng gi m, khng th d n n n , nh v y b o m c tnh nng ch ng n . 3 - 15 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao gi a h p u dy v thn my c a thi t b i n ch ng n ph i lm th t kn, khng cho php c khe thng nh ? p: l nh m phng ng a n ch ng. N u trong h p u dy ho c thn my x y ra n kh gas khi n p su t tng cao, n u c khe h nh , kh cao p sau khi n s qua khe nh n khoang tr ng khc, khi n kh p c a n tng cao v cng x y ra n . Nh v y, kh p sau khi n tng cao c ng thm kh p c, gy nn qu p, ph ho i v thi t b i n. V th , gi a hai khoang tr ng ph i lm kn th t t t, ho c gi a hai khoang tr ng c n i v i nhau b ng l c i n tch l n khng x y ra hi n t ng n ch ng. 3 - 15 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao nh ng ni c nguy c n c m s d ng v t d n b ng nhm? p: B i v nhm l kim lo i ho t ng tng i m nh, b t nhm d xy ha, phng thch nhi t l ng l n. V t d n b ng nhm, khi ng n m ch h quang ho c va p c h c c b t nhm b n ra, d i nhi t cao b t nhm c th x y ra xy ha m nh, th m ch chy. Nh v y lm tng nguy c chy v n , v th c m s d ng v t d n i n b ng nhm. 3 - 15 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: V t li u khoang tr ng ch ng n v cch i n bn trong thi t b i n ch ng n c th lm b ng v t li u h u c c khng? p: Khng c. Khoang tr ng ch ng n ph i lm b ng thp t m ho c quay c ng cao. B i v m i khoang tr ng ch ng n u ph i ch u p l c kh nh t nh. N u ch n dng v t li u h u c ch t o, do tc ng c a h quang khi ti p i m ng t sinh ra, v t li u h u c phn gi i, sinh ra ch t kh, lm tng p l c do h quang c sinh ra, khi n v ch u khng n i nn n . Cng nh v y, v t li u cch i n khc trong thi t b i n cng khng cho php c v t li u h u c, ph i lm b ng v t li u ch u h quang. 3 - 15 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Phi n c u ch s d ng trong cng t c i n p th p d i h m l khai thc than, t i sao khng c dng v t li u b ng ng m l i s d ng v t li u k m? p: B i v d i gi ng khai thc than t n t i kh mtan (cn g i kh gas) gy n , cho nn yu c u khi phi n c u ch nng ch y khng c c nhi t nng ch y qu cao gy n kh mtan. Nhi t c n thi t kh mtan n l 650 ~ 750oC, Cho nn nhi t nng ch y c a c u ch ph i th p hn n. Nhng i m nng ch y c a ng l
- Trang 108 -
l083 oC, V t qu nhi t n c a kh mtan. V th , khng th dng ng lm phi n c u ch, cn i m nng ch y c a k m ch c 419 oC, Cho nn d i gi ng s d ng phi n c u ch b ng k m. 3 - 15 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong phn x ng c nguy c n , t i sao khng c php s d ng truy n ng curoa? p: Truy n ng curoa s sinh ra i n tch tnh, khi i n tch tch t n m t m c nh t nh s phng i n sinh ra tia l a. Cho nn, trong phn x ng c nguy c n khng c php s d ng truy n ng curoa. 3 - 15 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong n ch ng n c s d ng bng n dy tc ph thng c khng? p: Khng c. Khi bng n b v , qun tnh nhi t c a dy tc bng n tng i l n, khng th nhanh chng h th p nhi t c a dy tc, c kh nng gy n kh n chung quanh. Do ph i s d ng bng n c qun tnh nhi t th p. 3 - 15 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong m ng i n i n p th p d i gi ng khai thc than, t i sao ph i s d ng rle r i n? p: B i v d i h m l m th p, nh h p, i u ki n mi tr ng x u, cp i n v cc thi t b dng i n r t d va ch m lm h ng cch i n, nh t l i u ki n m ng i n th p p m t b ng lm vi c khai thc su cng km. phng ng a do r i n d n n s c i n gi t i v i ng i, v ng n m ch m t pha d n n tia l a ho c nhi t cao c c b d n n n mtan h m l, m ng i n th p p d i gi ng ph i s d ng rle r i n, nh m b o m k p th i c t ng dy v thi t b r i n. 3 - 15 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trn m t ch ng n c a cng t c ch ng n khi xu t x ng bi m ch ng g . T i sao khi s d ng l i ph i lau m i, bi d u nh n vo? p: V m dng n c lm ch t ha tan, khi d i nhi t cao c a h quang v n kh mtan, n c s phn gi i thnh hydro v xy, hydro c th t chy, xy gip tr chy, i u r t khng c l i cho vi c ch ng n kh mtan. Cho nn khi s d ng ph i lau s ch m , bi d u nh n vo. Bi m l nh m b o qu n. 3 - 15 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao cng t c cung c p i n cho h m l khai thc than c m s d ng thi t b t ng ng l i c u dao? p: Thi t b t ng ng l i c u dao l khi ng dy t i i n x y ra s c t m th i d n n nh y c u dao, khng phn on s c m l p t c t ng ng l i c u dao. N u qu th c l s c t c th i, th ng l i c u dao l t t, gi m thi u c h i m t i n. Nhng s d ng trong h m l u l cp i n, ni chung r t t x y ra s c c tnh t c th; ng th i, i u quan tr ng nh t d i gi ng khai thc than l trnh tia l a i n. N u l p thi t b t ng ng l i c u dao, cp i n x y ra s c d n n nh y c u dao, s nhanh chng t ng ng l i c u dao l i c p i n cho b ph n x y ra s c
- Trang 109 -
nh v y s m t l n n a t o ra tia l a, d n n m r ng s c , c kh nng gy nn s c nghim tr ng chy kh mtan. Do cng t c c p i n cho h m l c m s d ng t ng ng l i c u dao.
- Trang 110 -
CHNG IV
MY BI N P
4 - 1 Nguyn l chung c a my bi n p
4 - 1 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trn mc my bi n p khng ghi h s cng su t? C th l i d ng s li u trn mc bi n p tm ra h s cng su t? p: Khng th c. B n thn my bi n p ngu n khng c h s cng su t c nh. H s cng su t c a n hon ton do tnh ch t v l n c a ph t i quy t nh. 4 - 1 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trn mc my bi n p c d u hi u /Y - 11 c ngha g? p: Cn c vo hnh th c u khc nhau c a cu n dy s c p v cu n dy th c p bi n p, pha c a i n p dy bn s cp v th c p my bi n p cng khc nhau. My bi n p th ng dng l /Y - 11. L ch pha c a hai i n p dy my bi n th ny l 330o, t p qun bi u th b ng phng php ng h gi , t c 11 gi . Xem hnh 4 - 1 - 2. 4 - 1 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao my bi n p ng l c khi t i th s t p ch kho ng 5%, cn bi n th hn i n th khi t i s t p r t l n i n p t i th c p ch b ng kho ng 20% c a i n p khng t i? p: Bi n p ng l c khi y t i th s t p khng th qu l n, n u khng, s lm x u tnh nng c a ng c, nh sng n khng , thi t b dng i n khc cng c th v n hnh bnh th ng. Bn th c p c a bi n p hn i n, khi khng t i i h i i n p tng i cao t h quang. Sau khi t h quang, khi hn yu c u dng i n tng i l n, v s t p h quang r t nh , cho nn i n p c n thi t r t th p. V th i n p th c p t i c a bi n th hn i n ch b ng kho ng 20% khi khng t i. 4 - 1 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao i n p ng n m ch c a my bi n p i n u qui nh
4.5 ~ 6%?
p: i n p ng n m ch c a my bi n p quan h n c ng dng i n ng n m ch my bi n p. N u i n p ng n m ch th p th dng i n ngn m ch l n; ng c l i, dng i n ng n m ch nh . Dng i n ng n m ch qu l n u khng c l i i v i h th ng i n v b n thn my bi n p. Cho nn, i n p ng n m ch khng nn qu nh , nhng i n p ng n m ch qu l n th mt do bi n th c p i n khi kh i ng s s t p qu l n, s nh h ng n b c kh i ng c a mt v s ho t ng bnh th ng c a cc thi t b i n khc. i n p tr khng c a bi n p ni chung qui nh l 4.5 - 6%, chnh l tnh n hai nhn t trn quy t nh.
- Trang 111 -
4 - 1 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dng phng php n gi n g xc nh c s vng c a my bi n p? p: Ch c n dng dy ng cch i n qu n m t s vng nh t nh ln bn ngoi cu n dy c n o c a my bi n p, dng vn k o i n p c m ng c a n. L y i n p c m ng chia cho s vng qu n, c s vng m i vn... l i l y s vng m i vn nhn v i tr s i n p cc c p s c s vng c a cu n dy cc c p. Phng php ny cng c th dng o s vng cc cu n dy i n t . 4 - 1 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Lm sao phn bi t bn cao p v bn th p p c a bi n p hai cu n dy b ng ng h v n nng? Bn cao p v bn th p p c a bi n p nhi u cu n dy li u c th phn bi t c b ng phng php ny? p: Dng ng h v n nng o i n tr c a hai cu n dy. Bn i n tr l n l bn cao p, bn i n tr nh l bn th p p. B i v dung l ng c a hai cu n dy b ng nhau, i n p cao, s vng s nhi u, ti t di n dy d n s nh , cho nn i n tr l n. Bi n th nhi u cu n dy, do dung l ng c a m i cu n dy cha ch c b ng nhau, cho nn cu n dy i n p cao tuy s vng nhi u nhng ti t di n c a dy d n c th v t qua cu n dy th p p dung l ng nh hn n. i n tr do di v ti t di n c a dy d n quy t nh. Cho nn, bi n p nhi u cu n dy khng th ng d ng phng php ny suy on. 4 - 1 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: S c p v th c p c a bi n p ngu n i n th ng th ng c hai ho c trn hai cu n dy. N u m t k hi u u cng c c tnh c a cu n dy th c th dng phng php g phn bi t? p: u cng c c tnh c a cc cu n dy bi n p, ngu n thng th ng nh d n b ng k hi u "*". N u m t k hi u th c th dng phng php th nghi m phn bi t. Tr c tin n i m t u b t k c a cu n dy th p p v i m t u b t k c a cu n dy th p p khc, sau u cu n dy cao p b t k vo ngu n i n; dng vn k o i n p hai u cn l i c a hai cu n dy th p p. N u i n p o c l t ng i n p c a hai cu n dy th p p th ch ng t hai u n i nhau khng cng c c tnh. N u i n p o c b ng hi u c a hai u ch ng t hai u n i nhau l cng c c tnh. Phng php nh gi c c tnh c a cu n dy cao p c th d a vo y m suy ra. 4 - 1 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: K t c u c a bi n p t ng u n gi n, ti t ki m v t li u, ti t ki m ti n. Nhng t i sao trong h th ng cung c p i n cao p h u nh khng dng n? p: Cu n dy s c p, th c p c a bi n p t ng u n i v i nhau. V th , k t c u c a n n gi n, m i pha ch c m t cu n dy, t n hao v ng, t n hao v s t cng tng i nh , c s d ng r ng ri trong bi n th th p p c nh . Nhng trong h th ng cung c p i n cao p, do m i pha c a bi n p t ng u ch c m t cu n dy,
- Trang 112 -
khng th ngn cch cao p, th p p, qu p t m ng cao p a vo truy n n m ng th p p, m kh nng b o v c a m ng th p p i v i qu p th p hn nhi u so v i m ng cao p. Nh v y, khi x y ra qu p, thi t b trong m ng th p p s b h ng. Ngoi ra, do quan h i n t n gi n, tr khng b n thn c a bi n p t ng u tng i nh , v th r t b t l i i v i vi c h n ch dng i n ng n m ch, cho nn trong h th ng cung c p i n cao p h u nh khng dng bi n p t ng u. 4 - 1 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C hai b bi n p, v t li u gi ng nhau, hnh dng k t c u tng t , trong cao c a bi n p A g p hai l n bi n p B. Dung l ng c a bi n p A g p m y l n bi n p B? p: Hnh dng k t c u c a hai b bi n p tng t , t c chi u di, r ng, cao c a bi n th A u g p 2 l n bi n th B. Ti t di n li s t c a A g p 4 l n c a B. Do v t li u gi ng nhau, m t t thng c a hai bi n p chnh l ch nhau khng ng k , th t thng c a A g p b n l n c a B. S vng c a bi n p b ng nhau, do t thng c a A g p 4 l n, i n p cng cao g p 4 l n so v i B. ng th i: di n tch khung c a li s t c a A g p b n l n c a B, bi n p A c th qu n dy ng tng i l n, t c di n tch ti t di n c a dy ng bi n p A g p 4 l n B, nh v y cho php dng i n ch y qua cng l n g p 4 l n (khi m t dng i n khng thay i). Dung l ng c a bi n p l tch c a i n p v i dng i n, cho nn dung l ng c a A l n g p 16 l n c a B. Do i u ki n v n hnh, lm mt khc nhau, trn th c t s c sai l ch so v i tr s . 4 - 1 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Ch t o m t b bi n p 230/115V, li u c th , cu n dy bn s c p ch dng 2 vng, cu n dy bn th c p ch dng 1 vng khng? T i sao? p: S vng c a bn s c p, th c p c a bi n p khng th ch xt t l s vng. B i v i n nng bn s c p thng qua t tr ng truy n qua bn th c p m t d n su t c a li s t bi n p khng th r t l n. N u cu n dy bn s c p, th c p l 2 vng v 1 vng th t l c a bi n p tuy l 2:l, nhng tr s i n c m l i r t nh . Lc ny, n u u thng ngu n i n, do tr khng r t nh , dng i n r t l n, cu n dy bi n p s nhanh chng b chy. Th c t thi t k bi n p, cn c vo kch th c c a li s t l n t d n su t c a v t li u quy t nh s vng c n thi t c m ng ra m t th i n ng r i m i ch n s vng c a m i cu n dy. 4 - 1 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao nhi t c a bi n p khi c t i nh ho c khng t i s r t cao? p: Nhi t c a bi n p tng l do nng l ng tiu hao khi bi n p v n hnh gy nn. Bi n p khi c t i nh ho c khng t i, dng i n tng i nh , t n hao trn ch t li u ng c th b qua, ch y u l t n hao trn ch t li u s t. V t n hao trn s t g n nh t l thu n v i bnh phng c a m t t thng trong li s t. Khi s vng c a cu n dy s c p bi n p c nh th t n th t trn s t t l thu n v i bnh phng i n p s c p, nn lc ny t n th t s t tng i nh . Khi tnh hnh khc th ng (nh s c i n bn trong bi n p, h th ng lm mt m t tc d ng v.v...), n u nhi t r t cao th c kh nng l do i n p s c p qu cao gy nn. Lc ny c n i u ch nh cng t c phn nhnh c a bi n p tng s vng c a cu n dy s c p. Do m t t thng
- Trang 113 -
trong li s t t l ngh ch v i s vng, cho nn tng s vng c th gi m m t t thng, t gi m tiu hao trn li s t, gi m tng nhi t c a bi n p. 4 - 1 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C hai bi n p, k t c u c a chng gi ng nhau, nhng li s t c a m t bi n p c khe h khng kh u chng vo cng m t ngu n i n, th t thng trong li s t li u c gi ng nhau? p: Khi u chng vo cng m t ngu n i n th t tr ci c khe h khng kh s l n, t tr khng c khe h s nh . Nhng sinh ra i n p gi ng nhau nh m cn b ng i n p ngoi th t th c n thi t c a bi n p c t tr l n s l n, cho nn dng i n kch t cng l n. Ng c l i, dng i n kch t nh . Cho nn, t thng h u nh gi ng nhau. Ch khc nhau l dng i n kch t khc nhau. Do nguyn nhn ny, yu c u i v i li s t bi n p l t tr cng nh cng t t (ch y u l khe h gi a m i n i phi n thp silic cng nh cng t t). Nh v y c th gi m nh dng i n kch t . 4 - 1 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi bi n p v n hnh khng t i, n u cho thm i n p nh m c xoay chi u vo bn s c p, dng i n khng t i r t nh , n u cho i n p m t chi u cng tr s th cu n dy s b chy h ng do dng i n ch y qua c c l n. T i sao? p: Khi bi n p v n hnh khng t i, cho thm i n p nh m c xoay chi u vo bn s c p, t thng do dng i n ch y qua cu n dy sinh ra l giao bi n, s sinh ra i n th t c m trong cu n dy, n cn b ng v i i n p ngoi, cho nn dng i n khng t i r t nh . N u cho thm i n p m t chi u c cng tr s th do t thng m dng i n c a cu n dy sinh ra l c nh, khng th sinh ra i n th c m ng. i n p m t chi u l n nh v y tr c ti p a n cu n dy v n c i n tr r t nh , t t s d n n dng i n ch y qua cu n dy r t l n, gy chy h ng. 4 - 1 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi i n p u vo c a bi n p l n hn i n p nh m c qu nhi u th s nh h ng th no i v i bi n p? p: Ni chung, m t t thng c a bi n p khi nh m c tng i cao, li s t c xu h ng bo ha, n u i n p u vo l i l n hn i n p nh m c qu nhi u s d n t i li s t bo ha qu m c, n m c d ng sng i n p a ra bi n i l n, khi n n ph i ch a phn l ng sng hi r t l n, gy nn tr s bin i n p a ra tng ln, d lm h ng cch i n c a cu n dy. ng th i, m t t thng tng cao, khi n tiu hao trn s t tng, dng i n khng t i cng tng ln tng ng, lm nng bi n p, nh h ng h s cng su t c a m ng i n. V th , i n p u vo c a bi n p ni chung khng c v t qu 5% i n p nh m c. 4 - 1 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Hai my bi n p ng l c c dung l ng, i n p, t l bi n p, ki u lo i u gi ng nhau, t n s m i ci l 50Hz v 25Hz. Kch th c my no l n? p i n th c m ng c a bi n p t l thu n v i t thng thay i, t n s v s vng c a cu n dy. N u i n th c m ng l tr s c nh, th khi t n s gi m ph i tng t thng, t c ph i c li s t tng i l n. V th , kch th c my bi n p t n s 25Hz l n hn.
- Trang 114 -
- Trang 115 -
4 - 1 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong h th ng phn ph i i n h 4 dy ba pha, s d ng m t my bi n p ba pha hay s d ng ba my bi n p m t pha th t t? T i sao? p: Ba bi n p m t pha m c song song, s d ng nh m t my bi n p ba pha (phng php m c Y/Yo - 12) khng t t b ng m t bi n p ba pha. B i v ba l n t thng sng hi s d ng c a tr ng h p tr c tng i nghim tr ng, do khi n d ng sng i n p khng cn l sng sin n a. Tr s l n nh t c a n c th ln t i 50 ~ 60%, cn trong bi n p ba pha, nh h ng c a sng hi ba l n r t nh , n c th b o m d ng sng i n p g n nh sng sin. Ngoi ra, khi ph t i ba pha khng cn b ng c bi t khi ch c ph t i m t pha, trong nhm bi n p do ba bi n p m t pha u l i v i nhau s sinh ra d ch chuy n i m gi a i n p nghim tr ng, khi n i n p pha c a 2 pha ph t i nh b nng cao r r t, gy nguy hi m, cn trong bi n p ba pha s khng nghim tr ng nh v y. 4 - 1 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dng vn k xoay chi u thng th ng xc nh c c tnh c a my bi n p ba pha, dung l ng nh , mang i n nh th hi n hnh 4 - 1 17. Cho i n p ln nhm cu n dy AX, pht hi n: (l) UBY > UCZ; (2) t ng tr s o cng lc c a UBY v UCZ l n hn t ng tr s khi o ring. T i sao? p: Do m ch t khng i x ng, t tr thng qua m ch v cu n dy AX v cu n dy BY nh hn t tr thng qua m ng v nhm cu n dy AX v nhm cu n dy CZ t thng li s t nhm cu n dy BY nhi u, i n th c m ng l n, t thng qua li s t nhm cu n dy CZ nh , i n th c m ng nh , cho nn UBY > UCZ. Khi dng vn k xoay chi u bnh th ng o i n p nhm cu n dy BY ho c CZ, dng i n ch y qua m ch kim ng h s sinh ra m t ph n t th trong nhm cu n dy BY ho c XZ, khi n t thng c a m ch ny gi m, t thng c a li s t nhm cu n dy h m ch tng nhi u. Nhng khi cng lc o i n p c a BY v CZ th hi n t ng chuy n d ch c a t thng ny tng i nh . Cho nn, t ng tr s o cng lc c a UBY, UCZ l n hn t ng tr s khi o ring. 4 - 1 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong bi n p v s t ba pha, chi u qu n c a cu n dy pha gi a t i sao ph i ng c chi u v i hai cu n dy pha hai bn? p: gi m thi u t thng h p thnh x trong gng s t gi a cc pha, chi u qu n cu n dy m t pha gi a (pha B) ph i ng c chi u qu n c a hai pha kia, ho c khi chi u qu n c a ba pha gi ng nhau th ph i nh d u u u v u cu i c a m t cu n dy pha gi a ng c nhau. Hnh (a) th hi n khi chi u qu n c a cu n dy pha B ng c pha th th vct lc ny c a chi u t thng trong li s t nh th hi n hnh (b), t thng h p thnh trong
- Trang 116 -
gng s t ngang gi a cc pha x = th th vct nh th hi n
A B C + = = 0.5 A . N u chi u qu n gi ng nhau 2 2 2 3 hnh (c), x = A B = A = 0.866 A . R rng, khi 2 2 2
chi u qu n gi ng nhau, th t thng h p thnh ch y qua trong gng s t ngang gi a cc pha s l n hn khi qu n ng c chi u (0.866 - 0.5)A= 0.366A. Lc ny, t n th t s t tng ln, c tnh c a bi n p tr nn km. 4 - 1 - 19 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Bi n th l thi t b i n tnh, nhng trong v n hnh u sinh ra ti ng ku ong ong. T i sao? p: Khi cu n dy bi n p u vo dng i n 50Hz th trong li s t cng s sinh ra t thng 50Hz. Do s thay i c a t thng, khi n phi n thp silic c a li s t cng x y ra ch n ng tng ng, cho d k p r t ch t, cng s sinh ra ti ng ku ong ong rung ng 50Hz/giy. Nhng ch c n ti ng ku ny khng tr m tr ng thm, cng khng c t p m g khc th u l hi n t ng bnh th ng. 4 - 1 - 20 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Bn s c p c a my bi n p n ng g m hai nhm cu n dy gi ng nhau m c n i ti p (nh hnh 4 - 1 - 20) n u l n l t u v i i n p 110V th dng i n khng t i Io u l 1 ampe. N u m c n i ti p hai cu n dy r i t vo i n p 220V th dng i n khng t i Io ph i l bao nhiu? p: Hai cu n dy sau khi m c n i ti p r i u v i i n p 220V so v i khi l n l t u v i i n p 110V th i n p U tng g p i, s vng W bn s c p cng tng g p i, f b ng nhau ( u l 50Hz). Do i n p c a b bi n p U = 4.44fW m , cho nn trong hai tnh hu ng trn th t thng chnh m trong li s t bi n p b ng nhau. V y l, t th khi hai cu n dy m c n i ti p r i u vo i n p 220V b ng v i t th khi m t cu n dy u ring vo i n p 110V, t c I'o.2Wl = Io.Wl (Wl l s vng c a m t cu n dy), th I'o =
1 Io, do Io = 1 ampe, nn I'o l 0.5 ampe. 2
- Trang 117 -
4 - 1 - 21 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C m t my bi n p c bi t, khi cu n dy gi a u v i ngu n i n, th hai cu n dy bn c nh c i n p c m ng, gi y, n u cho cu n dy bn tri ng n m ch c th sinh ra dng i n ng n m ch r t l n khng? i n p c m ng c a cu n dy bn ph i c thay i khng? p: Trong cu n dy ng n m ch bn tri s khng c dng i n ng n m ch r t l n, v lc ny ch c r t t t thng u c li s t bn tri (c th t ng t ng r ng cu n dy ng n m ch bn tri c ph n tc d ng i v i t thng, khi n t thng gi m), o i n p c m ng khng cao, dng i n ng n m ch cng khng l n. ng th i, ph n l n t thng u n li s t bn ph i. V th , khi n i n p c m ng trong cu n y bn ph i tng cao. 4 - 1 - 22 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dng i n ng n m ch gi a 0 v 1 c a bi n p nh hnh 4 - 1 - 22 l l n nh t, cn dng i n ng n m ch gi a 0 v 3 nh nh t, t i sao? p: Do tr khng ngoi khi bi n p ng n m ch l 0, dng i n ng n m ch quy t nh b i tr khng trong c a bi n p. Trong , in khng t l thu n v i bnh phng s vng, i n tr t l thu n v i s vng, cn i n p th c p c a bi n p t l thu n v i s vng. Do , khi s vng tng ln, i n p tng ln khng nhanh b ng s tng ln c a tr khng trong, cho nn dng i n ng n m ch gi a 0 - 3, ng c l i nh hn gi a 0 - 1.
- Trang 118 -
4 - 2 K t c u v cng ngh c a my bi n p
4 - 2 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Bi n p ki u ru t v bi n p ki u v lo i no nhi u u i m hn? T i sao? p: Trong bi n p ng l c s d ng ki u ru t tng i nhi u; b i v v t li u cch i n m n s d ng tng i ti t ki m, k t c u tng i n gi n, ti n ki m tra s a ch a. Bi n p ki u v cng c u i m c a n, do cu n cao p, th p p c a n b tr xen nhau, l c m cc cu n dy ph i ch u tng i nh , c ng c h c c a n tng i cao, khi ph m vi i u ch nh i n p tng i r ng cng khng d n n sinh ra l c c h c do m t i x ng gy nn. Cho nn, bi n p dng cho l i n, hn i n v i dng i n tng i l n th th ng dng k t c u ki u v . 4 - 2 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trong li s t bi n p, yu c u ti t di n gng s t l n hn tr s t? p: l i d ng khng gian bn trong cu n dy, ti t di n ph n tr c a li s t p d ng d ng b c thang cn gng s t th ch t o ti n l i, ni chung l hnh ch nh t. N u di n tch ti t di n c a gng s t v tr s t b ng nhau th di n tch ti t di n c a gng s t v m i b c thang c a tr s t khng b ng nhau, di n tch ti t di n o n gi a gng s t nh hn di n tch ti t i n o n gi a tr s t, cn di n tch ti t di n hai bn gng s t l n hn di n tch ti t di n hai bn tr s t Nh v y, s d n n phn b m t t thng trong li s t khng th u, tng tiu hao ph . gi m tiu hao, gi m dng i n kch t di n tch ti t di n c a gng s t bi n p thng th ng l n hn tr s t 5 15%. ng th i, l ng dy d n s d ng cng gi m. 4 - 2 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Gi a ph n gng c a li s t bi n p v k p s t t i sao ph i cch i n? p: C hai nguyn nhn. Th nh t: phng ng a ng n m ch gi a chi ti t k p v i cc phi n li s t, d n n lm tng t n hao v sinh nhi t c c b . Th hai, tng t tr gi a gng s t v k p s t, gi m t thng trong k p s t, gi m t n hao dng xoy trong k p s t. 4 - 2 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao m i n i c a phi n thp silic c a m t s bi n p l i xin ch khng ph i th ng? p: Lo i bi n p ny s d ng phi n thp silic cn ngu i. Tnh nng c a n tng i t t. T n hao s t trn n v tr ng l ng tng i th p, h s d n t tng i cao, nhng s s p x p h t tinh th c a n c lin quan n phng cn p trong qu trnh cn, khi phng ng s c t trng v i phng cn p th dng i n t n hao v t ha nh hn so v i lc khng trng nhau. Do , khi c t phi n thp silic, ph i c t theo chi u di c a phi n thp silic. N u p d ng m i n i th ng th t thng khu v c g n m i n i bu c ph i thng qua theo chi u ngang so v i chi u p, t tr ch ny tng i l n, khi n dng i n khng t i v t n hao s t tng ln. M i n i xin c th khi n t thng c b n ch y theo chi u cn p, nh v y s c i thi n c tnh nng d n t c a li s t, t c i thi n c tnh nng c a c my bi n p.
- Trang 119 -
4 - 2 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi l p rp li s t bi n p ki u n i i, t i sao ph i t m t l p v t li u cch i n ch n i i c a li s t? p: Khi l p rp li s t ki u n i i, khng th lm cho phi n tr v a ng v i phi n gng, t t s x y ra m i ng n gi a phi n gng v i hai phi n tr . Nh v y, ch n i i c a li s t ki u n i i, gi a phi n thp silic khng cn cch i n n a, dng xoy tng ln, pht nng r r t, v n hnh lu s lm cho li s t ch ny qu nng, gy nn s c . trnh i u ny, ng i ta t m t l p gi y cp i n ho c l a n n dy 0.08 ~ 0.10mm ch n i i, nhng l p cch i n ny khng c qu dy, nh m trnh t tr qu l n khi n c tnh c a bi n p tr nn x u. 4 - 2 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Bu lng si t k p xuyn tm li s t bi n p ng l c, t i sao ph i cch i n v i li s t? p: Li s t c a bi n p lm b ng thp l silic, gi m t n hao dng xoy li s t, gi a cc phi n thp silic u cch i n l n nhau. N u bu lng si t k p xuyn tm li s t khng cch i n v i li s t, t t s d n n ng n m ch ch bu lng, khi n t n hao dng xoy li s t tng ln. 4 - 2 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: V t li u d n t c a li s t bi n p c gi ng v t li u s t t dng trong nam chm vnh c u khng? c i m c a m i lo i l g? p: Khng gi ng nhau. V t d n t c a li s t bi n p, mt, thi t b i n u dng v t li u t m m. c i m c a n l: h s d n t cao, t n hao s t th p, t tr nh , d t ha ho c thoi t , t d v l c ch ng u n nh , vng t tr h p v d c nh th hi n hnh 4 - 2 - 7 (a). Nam chm vnh c u s d ng v t li u t c ng, c i m c a n l: sau khi n p t c th gi l i t d r t l n, t d n su t khng cao, t d v l c ch ng u n l n, vng t tr m p to, nh th hi n hnh 4 - 2 - 7 (b). 4 - 2 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao li s t c a bi n th m ch xung ph i dng v t li u s t tnh (ferrit) lm thnh li s t khp kn hnh vng? p: Tn hi u (m ch) xung khc v i tn hi u sin t n s qu c t , n bao hm nhi u thnh ph n t n s cao. N u s d ng phi n thp silic thng th ng th tiu hao v i n c m r v dng xoy c a bi n p s tng ln ng k . ng th i, gi a cc vng, gi a dy d n c a cu n dy cn t n t i i n dung r i rc, v i t n s qu c t th dung khng c a i n dung phn b r t l n, c th khng xt n nh h ng c a chng. Nhng khi bi n p truy n d n tn hi u xung, dung khng r t nh , tc d ng phn dng c a i n dung phn b khng th b qua, nh ng i n c m r, i n dung phn b v t n hao dng xoy u s d n n d ng sng xung b mo nghim tr ng. gi m i n dung phn b th c n gi m s vng cu n dy, ng th i l i ph i h n ch s tng ln c a dng i n kch t , b o m cu n dy c l ng i n c m nh t nh, cho nn ph i
- Trang 120 -
s d ng li s t lm b ng v t li u nh ferrit (s t tnh) ho c h p kim permalloy v n c t d n su t cao, tiu hao th p; gi m i n c m r l i th ng ch t o li s t thnh k t c u vng khp kn. 4 - 2 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao cc cu n dy trong bi n p l n u dng d ng mm a m khng ng d ng thng? p: Do dng i n ng n m ch c a bi n p l n tng i l n, ng l c do ng n m ch sinh ra cng tng i l n. Cu n dy d ng mm c th tng thm tng i nhi u v t m khng lm bi n d ng cu n dy. L ng pht nhi t c a bi n p l n tng i l n. ng thng d u c a cu n dy d ng mm tng i nhi u, t n nhi t tng i t t. Cu n dy d ng thng ch c ng d u gi a cao p v th p p v ng d u m t trong, m t ngoi, t n nhi t tng i km. Cho nn, cu n dy bi n p l n u p d ng d ng a.
4 - 2 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cu n dy cao p c a bi n p ng l c t i sao th ng qu n ngoi cu n dy th p p? p: B i v cch i n c a cu n dy cao p i h i cao. N u cu n dy th p p ngoi, cu n dy cao p st li s t bi n p, nh v y ph i tng c ng cch i n, t s lm tng gi thnh ch t o bi n p. Ngoi ra, cu n dy cao p th ng ph i c u ra i u ch nh i n p u v i cng t c tch ring. N u cu n dy cao p t bn trong th vi c x l cch i n i v i dy n i v dy d n s kh khn. 4 - 2 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao cu n dy c a bi n p dung l ng l n ph i hon v ? p: Nguyn nhn hon v dy d n cu n dy bi n p dung l ng l n l: (l) Do cu n dy c a bi n p lo i ny th ng dng m t s s i dy d n qu n song song. V th ng knh c a cu n dy l n, di dy d n vng trong v vng ngoi chnh l ch r t nhi u, cho nn di m i s i dy d n khng th ng nh t. i v tr c th lm cho di ng n c a m i s i dy d n th ng nh t, b o m cn b ng i n tr cu n dy. (2) Dy d n vng trong v vng ngoi do v tr trong t tr ng khc nhau nn tr s i n khng cng khc nhau. Hon v c th lm cho v tr c a dy d n trong t tr ng tng t nhau, gi m thi u t n hao ph c a cu n dy. 4 - 2 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ph n u cu n dy ki u lin t c c a bi n p, c lc bnh dy s d ng dy d n ti t di n tng i l n? p: Khi cu n dy bi n p ch u tc d ng c a qu p, do s phn b c a i n p ny trn cu n dy khng u, th ng th ng bnh dy ph n u b nh th ng tr c. c i thi n c ng ch u p c a bnh dy ph n ny, m t trong nh ng phng php l tng dy cch i n c a bnh dy ph n ny. Nhng nh v y s lm bnh dy t a
- Trang 121 -
nhi t kh, nhi t tng cao. V th , song song v i vi c tng dy cch i n ph i tng ti t di n c a dy d n nh m gi m thi u t n th t trong , gi m nhi t c a n. 4 - 2 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi qu n bi n p c nh , t i sao l p che ch n tnh i n khng th t ng n m ch v ph i l i khe h nh t nh? p: L p che ch n tnh i n c a bi n th c nh l nh m gi m tn hi u nhi m t bn ngoi do ngu n i n a vo m ch th c p c a bi n p, nh h ng n thi t b dng i n. N u l p che ch n tnh i n b ng n m ch, s tng ng v i vi c bi n p c thm m t cu n dy th c p ng n m ch, s lm cho bi n p khng th ho t ng bnh th ng, th m ch b chy. B i v d i tc d ng t thng h c m l n nhau do cu n dy s c p c a bi n p sinh ra, l p che ch n tnh i n s sinh ra th i n ng c m ng v do n ng n m ch nn hnh thnh dng i n c m ng r t l n, lm nng l p ch n tnh i n, ng th i t thng do dng i n c m ng c a l p che ch n tnh i n sinh ra s lm y u tc d ng t thng h c m do cu n dy s c p sinh ra, khi n c ng dng i n s c p c a bi n p tng m nh, cho nn khng th ho t ng bnh th ng. 4 - 2 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cu n dy th p p c a bi n p l i n, t i sao s d ng dy tr n khng cch i n? p: i n p c a cu n dy th p p bi n p l i n r t th p, c ng dng i n r t l n, i n p gi a cc vng tng i th p, v th cu n dy th p p l dng nhi u s i dy d n ghp song song m thnh, hn n a, l i ngm trong d u cch i n nn khng c n tng thm cch i n khc. ng th i, dng i n c a cu n dy th p p r t l n, l ng pht nhi t cng tng i l n, n u tng thm l p cch i n bn ngoi dy d n th s b t l i cho t a nhi t. V th dy d n c a cu n dy th p p l dy tr n khng cch i n. 4 - 2 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Nh ng l p ngoi cng c a cu n dy cao p my bi n p phn ph i i n 6 - 10 ngn vn, t i sao ph i tng dy cch i n gi a cc l p? p: Cu n dy cao p c a my bi n p phn ph i i n 6 - 10 kV c k t c u nhi u l p. D i i n p c a t n s qu c t , c th coi nh l m t i n c m, cn i n dung c th b qua khng tnh. Nhng d i tc d ng qu p xung kch b i s m st c t n s r t cao th tnh hnh s khc. S phn b c a qu p t c th trn cc vng c a cu n dy cao p hon ton do l n c a i n dung gi a cc vng quy t nh, khng lin quan t i i n c m. Cng l p ngoi th i n dung cu n dy cng nh , v th b c thang qu p phn b trn n cng l n, cch i n gi a cc l p d b nh th ng, cho nn cch i n gi a cc l p nh ng l p ngoi cng ph i tng dy thch h p. 4 - 2 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cu n dy cao p, trung p v th p p c a bi n p ba cu n dy nn b tr nh th no?
- Trang 122 -
p: Ni chung, cu n dy m cng su t truy n d n l n nhau nhi u th nn g n nhau, nh v y s t p tr khng tng i nh , c th gi m t n th t i n nng v dao ng i n p trong khi v n hnh. Cho nn, bi n p tng p s d ng nh my i n do t pha th p p truy n d n cng su t sang pha trung p, cao p, nn b tr nh hnh (a). Bi n p h p dng tr m bi n i n do truy n d n cng su t t cao p sang pha trung p, th p p, nu phng n l t ng nh t l cu n dy cao p gi a nhng nh v y lm tng kh khn cch i n, nn b tr theo phng n hnh (b), v n cu n dy cao p ngoi cng. 4 - 2 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cu n dy c a bi n p ngm trong d u, t i sao khng c dng sn cch i n mu en sn qut? p: Sn cch i n mu en ni chung l dng nh a ng lm nguyn li u ch y u. Tnh ch t c a nh a ng l khng ch u d n, d ha tan trong d u bi n p, nh v y s khi n sn cch i n c a cu n dy d n ha tan trong d u, khi n d u bi n p lo ha, mang l i nguy h i l n. Do cu n dy c a bi n p sn cch i n mu en khng c ngm trong d u. 4 - 2 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cu n dy c a my bi n p v n hnh ngm trong d u bi n p do ph i chng cu n dy khng c n x l sn qut n a? p: Ph n l n cch i n trong my bi n p l gi y c c tng, s i bng, v.v... Sau khi ngm d u, tnh nng cch i n c a n c c i ti n ng k . Do , ch xt t yu c u cch i n c a bi n p th sau khi bi n p qua s y kh chn khng r i ngm t m d u bi n th , c th t c i n p cch i n r t cao. Nhng, cu n dy bi n p sau khi ngm sn, mng sn khi n cu n dy thnh m t kh i, tng c ng c h c, tng kh nng d n nhi t c a sn ngm t m ng c ng, c i thi n c s t n nhi t c a bi n p, tnh nng cch i n sau khi ngm t m sn c nng cao thm m t b c. Cho nn, xt t yu c u ton di n th cu n dy bi n p nn x l t m qut sn. 4 - 2 - 19 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi s a ch a bi n p, cu n dy v a qu n v a qut sn, sau s y kh, ch t l ng t t khng? p: Cu n dy bi n th ph i qu n hon h o tr c, sau s y kh khi n hi n c trn cu n dy b c hi khu ch tn, r i ti n hnh t m qut, nh v y m i b o m ch t l ng. V a qu n v a t m qut sn th mng sn cch i n s b c ch a hi n c
- Trang 123 -
vo trong, khng th b c hi ra, t c khng th s y kh, ch t l ng c a cu n dy s khng t t. Cho d t ti u chu n nh t th i, nhng sau khi bi n p v n hnh m t th i gian ng n th i n tr cch i n c a n t t s gi m nhi u. V th , y l m t phng php cng ngh khng ng. 4 - 2 - 20 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy d n ra bn th p p c a bi n p l i n, t i sao ph i b tr xen k , kho ng cch dy v i dy cng khng c n l n l m? p: c i m c a bi n p l i n l: i n p tng i th p, dng i n r t l n, dy d n ra bn th p p tuy tng i ng n, nhng so v i di c a cu n dy th s t p do i n c m c a dy d n ra gy nn khng th khng xt n. gi m i n c m, c n b tr dy d n ra so le nhau, ng th i gi m kho ng cch gi a cc dy. Nhng cng khng c kho ng cch gi a cc dy qu nh d n n lm tng l c tc d ng c h c gi a dy v i dy. Cho nn, ni chung khng kho ng cch gi a dy v i dy nh hn 10mm. 4 - 2 - 21 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ng d ng phng php i n dung c th ki m tra c m c th p cch .i n c a bi n p?
p: Kinh nghi m cho chng ta bi t: khi nhi t thay i th i n dung gi a cu n dy bi n p kh cch i n v i v v gi a cc cu n dy thay i khng l n. i n dung c a cu n dy bi n p cch i n b m s tng m nh theo s tng c a nhi t . Do , on xem bi n p c ph i s y kh hay khng c n ti n hnh o i n dung gi a cu n dy v i v v gi a cc cu n dy d i hai m c nhi t r i ti n hnh so snh gi a k t qu o c, n u i n dung c a cu n dy khi tr ng thi nng (70 80oC) l n hn t i n khi tr ng thi ngu i l 20%, t c khi
C nng + C ngui C nng 20% th c th cho
b ng cch i n kh , n u khng ph h p i u ki n ny th ph i s y bi n p. 4 - 2 - 22 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao gi a ng l ng s b bi n p trong tr m bi n i n n i v i dy ci ph i l p chi ti t n i d u n? p: l v dy ci th c nh, cn v tr c a bi n p c th do nguyn nhn ki m tra s a ch a ph i x d ch i cht, ng th i do dy ci cng c tnh nng nng n l nh co, sau khi l p chi ti t n i d u n th c th lm cho v tr tng i gi a dy ci v my bi n p khi bi n ng cht t khng n n i sinh ra ng l c l n, lm h ng ng l ng s c a bi n p. 4 - 2 - 23 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong bi n p dung l ng nh , t i sao trn o n dy d n ra kh i m c d u, t t nh t nn ch a l i m t o n ng n khng bao b c? p: Gi s b c h t ton b dy d n ra, do cc v t dng b c nh v i b , c tc d ng mao qu n i v i d u, khi n d u bi n p theo dy d n ng m ln, nh v y m t m t xm nh p vo trong ng l ng dy lo ha h n h p ch t cch i n, m t khc r ra
- Trang 124 -
ngoi theo dy d n khi n v dy dy d n b n mn v lm cho ng l ng cng d bm b i sinh ra ch p r ch. V th , t t nh t ch a ra m t o n ng n khng b c. 4 - 2 - 24 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao u n i phn nhnh c a bi n p ng l c th ng l p bn pha cao p, ch khng l p bn pha th p p? p: Do dng i n bn pha th p p l n hn pha cao p nhi u. V th i n tch ti t di n dy d n m u n i phn nhnh c n thi t v kch th c cng t c phn nhnh ph i tng tng ng. Nh v y, khng nh ng b t ti n i v i u n i dy d n ra m v tr l p cng ph i l n. Cu n dy th p p c a bi n p ki u li s t l p pha trong, mu n l y u n i phn nhnh t bn th p p ra s tng i kh khn. ng th i, ni chung s vng c a nhm cu n dy th p p t hn cu n dy cao p i n p c m ng m t vng, n u khng, khng th l y c i n p u n i phn nhnh m t cch chnh xc. Cho nn, ni chung, u n i phn nhnh c a bi n p u l p bn pha cao p. 4 - 2 - 25 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy ra i n p th p c a bi n p l luy n thp h quang, t i sao khng dng v s m dung gi g ? p: Bi n p do h quang c i n p th p, nhng dng i n l n, l c i n ng xung kch cng l n, dng v s s b v , dng g c tc d ng hon xung nh t nh, trnh v . 4 - 2 - 26 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: ng l ng dy trung tnh c a bi n p ng l c dng trong h th ng dng i n l n ti p t, c th s d ng ng l ng c cch i n tng i th p khng? p: Dy trung tnh c a bi n p dng trong h th ng dng i n l n ti p t, lun lun duy tr i n th 0 (tr khi c s c no ). Nhng do yu c u c a hnh th c v n hnh, khng th tr c ti p n i v i t, do c th s d ng ng l ng c cch i n tng i th p. Lm nh v y c th gi m gi thnh. Nhng sau khi lm nh v y, bi n p s khng th ti n hnh th nghi m ch u p cch i n c tnh d phng theo c p i n p nh m c c a n, v khi tng p cu n dy, i m trung tnh v dy d n ra u c i n th nh nhau. Do , tin c y c a bi n p khng th kh o nghi m c y trong th nghi m d phng. 4 - 2 - 27 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ng l ng dy ra c a bi n p khng c g i d u l i khng l p trn nh bi n p m l p hai bn? p: Do d u nng n l nh co, v th d u trong bi n p khng c g i d u khng c bm y, t n p tr xu ng ph i c kho ng tr ng. N u ng l ng dy ra l p trn nh bi n th th ph n trong bi n th c a ng l ng s khng ngm trong d u m trong khng kh, nh v y s gi m c ng cch i n. lm cho ph n ng l ng dy ra c a bi n p d c ngm trong d u, tng c ng cch i n, nn l p ng l ng dy ra hai bn, cch nh n p m t kho ng cch nh t nh.
- Trang 125 -
4 - 2 - 28 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ng l ng bn th c p c a m t s bi n p ba pha dng m t bch n i ba l p vo trong m t l di chung trn n p t my bi n p? p: Khi dng i n bn th c p r t l n th t tr ng g n c c d n ng l ng cng r t m nh, trn n p bi n p quanh ng l ng, sinh ra t n hao dng xoy v t tr , nn pht nng. N u trn n p bi n th m m t l di cho ba ng l ng c m t bch n i ba phi t tnh l p vo trong th do t ng lng i n c a ba pha l 0. Cho nn t thng trong n p bi n p chung quanh l di g n b ng 0, do gi m ng k t n hao v nhi t l ng sinh ra trong n p bi n p. Ni chung, bi n p phn ph i i n 750kVA tr ln v bn th c p c a bi n p c l n (6 ~ 10kV) u p d ng m t bch n i ba ch c ho c c t m c a gi a cc l ng l ng trn n p bi n p v dng v t li u phi t tnh hn vo (xem hnh 4 - 2 - 28). 4 - 2 - 29 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: ch bu lng pha d i ng l ng c a cng t c d n ho c bi n p cao p u l p thm ci ch p n a trn (lm b ng kim lo i), d ng l g? p: V t n a hnh trn b ng kim lo i ny g i l vng cn b ng i n p, m c ch c a n l i u nh n d phng i n thnh d ng n a hnh trn, gim c h i phng i n c a u nh n, khi trn ng dy c tnh i n ho c cc nh h ng khc, khng d n n phng i n lm h ng thi t b . 4 - 2 - 30 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ni chung gi a li s t v y bi n p u dng mi ng chn ngn cch chng m t kho ng cch nh t nh? p: Khi bi n th v n hnh, d u c a bi n th khng th trnh kh i h p th m t t thnh ph n n c, ti p xc v i khng kh s gy nn tc d ng xy ha sinh ra t p ch t. Cc t p ch t ny cng v i n c chm xu ng y bi n th . phng ng a n c v t p ch t l ng ng, nh h ng cch i n chnh c a bi n p, cho nn ni chung gi a li s t v i y bi n th u l p mi ng chn li s t cao 3 - 5mm. 4 - 2 - 31 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ng tn nhi t c a bi n p ng l c ph i dng ng d t m khng dng ng trn? p: Khi di n tch t n nhi t c a ng d t b ng v i ng trn th d u cch i n ch a trong ng d t t hn ng trn. T c l ng s d ng c a m t n v i n tch t n nhi t c a ng d t t hn ng trn, cng t c l ni ng d t s d ng d u t hn ng trn m c th t c hi u qu t n nhi t nh nhau. Do , ng t n nhi t c a bi n p ngy nay u s d ng ng d t ch khng dng ng trn. 4 - 2 - 32 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C ba lo i ng thng t i g i d u c a my bi n p, trong , lo i mi ng ng nt x d u ngang b ng v i ph n y c a g i d u, ng thng v i kt d u th c su
- Trang 126 -
vo trong g i d u, cao hn y khong 20 ~ 25mm; cn mi ng ng thng v i b ht m th gi kho ng cch 3 - 5mm so v i ph n nh g i d u. T i sao nh v y? p: C n d u do d u bi n p trong g i d u sau khi ti p xc v i khng kh sinh ra cc t p ch t khc, n c v.v... u l ng ng d i y g i d u. Nt x d u n m ngang b ng v i y g i d u cho c n d u, t p ch t khc v n c v.v... C th d dng ch y ra. ng thng v i kt d u cao hn ph n y g i d u l c th ng a c n d u v.v... ch y vo kt d u, b o m s thu n s ch c a d u bi n p, nhng l i khng cn tr s lu thng d u gi a g i d u v i kt d u. Mi ng ng c a b ht m th ph i cao hn m c d u trong g i d u l nh m trnh d u trong g i d u ch y vo b ht m. 4 - 2 - 33 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao bi n p dng l ng nh khng l p g i d u cn bi n th dung l ng l n u l p g i d u? p: Bi n th dung l ng nh th dung tch c a v nh , di n tch ti t di n cng nh , khi nhi t thay i th l ng n eo c a d u bi n p khng nhi u, d u khng dy, khi nhi t th p v n duy tr m c d u m c c n thi t, hn n a, di n tch ti p xc c a khng kh qua b h h p v i d u cng khng l n, khng d n n b m v axit ha nhi u d u, cho nn khng c n l p g i d u. Bi n p dung l ng l n c dung tch c a thng v l n, di n tch ti t di n cng l n, khi nhi t thay i th d u cch i n co n nhi u, n u khng dng g i d u m c c n thi t s d ng g i d u th khi nhi t thay i v n b o m d u trong bi n th m c c n thi t. Hn n a b h h p c th l p trn g i d u nh m gi m b t m t ti p xc gi a khng kh v i d u, phng ng a d u b axit ha v ht m. 4 - 2 - 34 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Bn c nh c c ren d n i n c a ng l ng dy ra trong bi n p c l n cn c m t dinh vt nh . N c tc d ng g? p: inh vt nh ny c tc d ng x kh. Khi d u bi n p vo my bi n p khng kh d n d n d n ln trn, sau cng, ngoi m t ph n b nn vo trong ng ch ng n v g i d u ra, cn c m t ph n b y p vo trong ng l ng bi n p. B ph n khng kh ny cng ph i x h t m i c th b o m yu c u cch i n. Xoay inh vt nh ny ra x kh cho n khi tro d u ra th xoy ng vt vo. Khi v n hnh bnh th ng n khng c tc d ng g. 4 - 2 - 35 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Th ng th ng trn g i d u c a bi n p dung l ng nh c m t n p ren. Khi bi n p v n hnh, n p ren c nn si t ch t khng? p: Nh th hi n hnh 4 - 2 - 35, trn u n p c m t c thng hi, n l l thng gi a ph n trn g i d u v i kh tr i, khi si t ch t n p ren s b t kn l thng hi ny, m t tc d ng thng hi, khi nhi t d u tng ln ho c x y ra s c bn trong, s d n n p l c bn trong tng ln, c th d n n lm h ng thng bi n p, v th khi si t n p ny ph i lm sao l kh bn trn khng trong khung ren g i d u.
- Trang 127 -
4 - 2 - 36 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: b sung d u bi n p tiu hao trong v n hnh, c th b sung d u bi n p khc nhn hi u tr n l n s d ng khng? p: Khi bi n p ang v n hnh c n b sung d u bi n p th tr c tin c n ki m tra r lo i d u m bi n p ang s d ng, sau b sung thm d u bi n p cng lo i nhn hi u, qui cch b i v d u bi n p khng th ty tr n l n s d ng. C lc ph i s d ng h n h p hai lo i d u bi n p khc nhn hi u (v d khi khng tm c d u cng lo i) th tr c tin ph i tm hi u tnh ch t v t l c a hai lo i d u nh t tr ng, dnh, i m ng c ng, i m b c chy v.v... xem c g n tng t khng. Sau ti n hnh th nghi m n nh, t c l y m u hai lo i d u, h n h p theo t l c n thi t, sau khi h n h p trong bnh ch a m t thng, quan st s thay i c a n; n u khng sinh ra ch t l ng ng no, m d u sau khi h n h p t c tiu chu n c a d u cch i n, th c th s d ng. 4 - 2 - 37 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong b lm mt b ng d u c a bi n p ki u d u tu n hon (t c b bi n p lng p l c cho d u tu n hon v dng n c lm mt d u) th nn cho p su t d u cao hay p su t n c cao? p: Trong b lm mt b ng d u c a bi n p ki u d u tu n hon c n ph i c p su t d u cao hn p su t n c. Khi ng d u x y ra tnh hnh th m th u d u th d u s xm nh p vo n c, cn n c khng xm nh p vo d u. N u p su t n c cao hn p l c d u th khi ng d u b th m th u, n c s xm nh p vo d u lm gi m c ng ch u i n p c a d u cch i n, lm h ng bi n p. 4 - 2 - 38 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi s y bi n p, p d ng phng php ht chn khng c nh ng ci l i g? p: Khi s y bi n p, dng cch ht chn khng c hai ci l i. Sau khi p su t khng kh gi m, th tch c a ch t kh cn l i gi a l p cch i n s x y ra hi n t ng trng n , d i p su t tuy t i l 10mm Hg, th tch c a ch t kh s n g p 75 l n th tch p su t kh tr i. Cng v i s n v b ht ra c a ch t kh, kh m b y ra ngoi m t cch thu n l i. M t khc, sau khi p su t khng kh gi m, i m si c a n c cng gi m, khi 10mm Hg, i m si c a n c ch l 12oC. Do sau khi ht chn khng, hi m d b c hi v b ht ra ngoi. 4 - 2 - 39 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi c u l y ru t bi n p ra ki m tra, th i gian cu n dy l ra ngoi t i sao khng c qu lu? p: Th i gian c u l y m t bi n p ra qu lu, do tnh nng ht m c a v t li u cch i n cu n dy r t m nh, s ht nhi u n c trong khng kh, lm gi m tnh nng cch i n. lm cho kh m khng xm nh p vo bi n th , khi c u li s t ra t t nh t lm sao nhi t cu n dy cao hn nhi t chung quanh v ph i ki m tra nhanh, m khng nn thao tc vo nh ng ngy ma, dm mt. Cn c vo qui trnh v n hnh bi n p qui nh, th i gian li s t c th t trong khng kh l: v i th i ti t kh ro
- Trang 128 -
( m tng i c a khng kh khng qu 65%) 16 gi ; v th i ti t m t ( m tng i c a khng kh khng qu 75%) l 12 gi .
- Trang 129 -
4 - 2 - 40 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao d u cch i n khng nh ng yu c u c ng i n m cn yu c u ch s axt khng d c v t qu tr s nh t nh? p: B i v khi ch s axt v t qu tr s nh t nh th s n mn c a d u cch i n i v i mi ch t th r n, t c v t li u cch i n l tng i nghim tr ng, d n t i lm h ng v t li u cch di n, nh h ng nghim tr ng n tu i th c a bi n p, i u l khng c. 4 - 2 - 41 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong m t s bi n th c l n, t i sao khe h c a g i d u v khe h c a ng ch ng n c n i nhau b ng m t ng? p: l nh m trnh lm ng ch ng n b i kh p qu l n t o nn khi nhi t bi n th tng ho c gi m m nh; ho c m c d u c a ng ch ng n v g i d u khng nh nhau, khi n rle kh gas c ng tc nh m. 4 - 2 - 42 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Th i gian t ng l p bi n p t i sao cng ng n cng t t? p: V gi a cu n dy bi n p c r t nhi u mi ng chn cch i n d ht m. N u th i gian t ng l p bi n th qu lu, v t li u cch i n qua x l s y kh s l i ht kh m trong khng kh lm gi m m nh tnh nng ch u p c a bi n p. 4 - 2 - 43 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao sau khi l p bi n p vo trong thng d u ph i l p t c d u bi n p vo? p: N u khng l p t c bm d u bi n p vo th thn bi n p s tr c ti p ti p xc v i khng kh. Trong tnh hnh chung, nhi t c a thn bi n th th p hn nhi t khng kh chung quanh. Nh v y, li s t v cu n dy u ht n c trong khng kh, khi n bi n th b m. M c ht m c lin quan n ch nh l ch nhi t gi a khng kh v i li s t, nh t l khi nhi t thn bi n th th p. Cho nn, sau khi l p thn bi n p vo ph i l p t c d u bi n th vo my bi n p v d u cch i n cng khng nn v n chuy n ring. 4 - 2 - 44 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: L c d u bi n p, t i sao khng th dng ng nh a thng th ng? p: (1) ng nh a bnh th ng b d u bi n p n mn s bi n ch t v lm h ng d u bi n p. (2) Khi l c d u, do b n thn ng nh a l cch i n, do i n tch tnh i n sinh ra khi l c d u khng th b tiu tn, hi n t ng tch t tnh i n c th khi n ng nh a sinh ra phng i n i v i gi s t c a my l c d u. i u ny r t khng an ton. 4 - 2 - 45 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng phng php dng i n xoy v ngoi l y bi n th , cu n dy kch t qu n trn v nn b tr nh th no th hi u qu s y m i c th tng i th a mn?
- Trang 130 -
p: B tr cu n dy kch t ph i lm sao cc b ph n c a bi n p nng u, lm cho kh m d b c hi, nhi t pha d i bi n p ph i cao hn nhi t ph n trn kho ng 5 - 10oC. Nhng, nhn t k t c u c a bi n p, do t tr c a ph n trn v tng i l n, trnh chnh l ch nhi t gi a ph n trn v ph n d i qu l n, do c n thi t ph i lm cho s vng c a cu n dy bn trn nhi u hn ph n gi a. N u chia v bi n th thnh 3 ph n trn, gi a, d i di b ng nhau th t s s vng c a cu n dy kch t ba b ph n trn, gi a, d i, ni chung c th i khi ch n theo t l 6 : 5 : 9. 4 - 2 - 46 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi l p bi n th c rle gas, nn l p ngang b ng hay l p hi nghing? p: Khi l p bi n th c rle gas, nn l p nghing, h ng nghing nh th hi n hnh 4 - 2 - 46, t c bn c l p g i d u ph i tng i cao, cho n p nh c a n c d c 1 ~ 1.5% theo chi u rle gas. Nh v y c th lm cho kh gas sinh ra trong bi n th d ch y v pha g i d u, t thc y rle gas ng tc chnh xc, tin c y.
- Trang 131 -
4 - 3 Phng php u dy my bi n p
4 - 3 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi u n i ti p ho c u song song hai cu n dy c h c m ph i ch u cng tn. N u khng s c nguy c chy h ng? p: G i l hai cu n dy c h c m t c l hai cu n dy c t thng chung. Kho nh kh c c m ng sinh ra i n th trn hai cu n dy, c c tnh c a n c lin quan t i t thng chung ny. N u m ch i n yu c u hai cu n dy c h c m m c n i ti p thu n chi u theo u cng tn, lc ny, i n th do t thng chung c m ng ra trn hai cu n dy l c ng nhau; tr khng h p thnh c a hai cu n dy l Z1, sau khi thng ngu n, m ch i n ho t ng bnh th ng. N u u n i ti p ng c chi u th lc ny i n th do t thng chung c m ng ra trn hai cu n dy l tr l n nhau; tr khng h p thnh c a hai cu n dy l Z2, Z2 nh hn nhi u so v i Z1. N u v n cho cng i n p ngu n ln th khng nh ng m ch i n khng th ho t ng bnh th ng m cn do dng i n trong m ch i n r t l n, c kh nng lm chy thi t b . Cng nh v y, gi s m ch i n yu c u hai cu n dy c h c m m c song song cng chi u theo d u cng tn, th tr khng c a n l Z'l , n u em n m c song song khc chi u th tr khng l Z'2 , Z'2 nh hn nhi u so v i Z'l . N u v n cho cng i n p ngu n ln, th do dng di n trong m ch qu l n, nn m ch i n khng th ho t ng bnh th ng, hn n a c kh nng lm chy thi t b . 4 - 3 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C hai cu n dy, chi u qu n gi ng nhau, l n l t l p trn hai tr li s t c a bi n p nh th hi n hnh 4 - 3 - 2 (a) ho c (b). Gi mu n s d ng hai cu n dy ny theo cch m c song song th cch u dy no trong hnh l ng?
p: N u u dy theo hnh (b), cn c theo nguyn t c bn tay ph i, l n c a t th do cu n dy 1 v cu n dy 2 sinh ra l b ng nhau, chi u ng c nhau, t th t ng b ng 0. N u tr c ti p u vo i n p, s sinh ra dng i n ng n m ch r t l n khi n cu n dy nhanh chng b chy h ng. Cng v y v i cch u dy nh hnh (a) th chi u t th c a cu n dy 1 h ng ln trn, chi u t th c a cu n dy 2 h ng xu ng d i. Cho nn, phng php u dy hnh (a) ng. 4 - 3 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong thi t b chinh lu silic c th i u khi n, n u ch c bi n p c th i u khi n m t pha th lm sao t h p thnh bi n p ng b su pha? p: C th dng hai chi c bi n th m t pha lm thnh m t nhm. 6 chi c thnh ba nhm, chia nhau u v i 3 pha, th c th t h p thnh bi n p 6 pha.
- Trang 132 -
Cch u c th l: tr c tin u song song cu n dy s c p u n i ti p cu n dy th c p c a hai bi n p m t pha (nh hnh 4 - 3 - 3), lc ny i n p th c p l ao = oa' = u2, n u aa' = 2u2 l ng, n u aa' = 0, th c th u ng c m t cu n dy th c p. Sau , u i m khng c a 3 t 6 chi c bi n p v i nhau. Nh v y, ba nhm 6 bi n p m t pha t h p thnh ngu n i n ng b a ra 6 pha n a sng. 4 - 3 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: i n p ngu n i n l 220V, mu n c i n p 0 ~ 500V, gi ch c hai my bi n p t ng u 220/110V, 0 ~ 250V, ph i u nh th no d t c i n p yu c u? p: Bi n th t ng u ch c m t cu n dy m s c p, th c p c m t u dng chung, nn khng th p d ng phng php u n i ti p nng cao i n p, ch c th em hai bi n p t ng u u nh hnh 4 - 3 - 4, ng th i i u ch nh, th s c i n p 0 ~ 500V.
4 - 3 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C my bi n p nh th hi n hnh 4 - 3 - 5. Cu n dy s c p c a n c hai cu n c c tnh c a n u khng bi t, gi mu n m c song song hai cu n dy ny, lm sao trnh c x y ra ng n m ch? p: u m t u b t k c a hai cu n dy l i v i nhau, dng vn k o i n p hai u khng n i v i nhau. V d , n i u 2 v i 3, o i n p 1 v 4. N u di n p o c b ng t ng c a hai i n p th c p, ch ng t khi u theo phng php ny th hai cu n dy l m c n i ti p, ph i thay i cch u. N u i n p o c b ng 0, ch ng t cch u ny ng; hai u cn tr ng c th u l i thnh m c song song s d ng. 4 - 3 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: N i xuyn c p bi n p th nghi m cao p t i sao n i chung khng v t qu ba c p? p: u i m c a n i xin c p l gi m nh kch th c, gi m nhi u tr ng l ng c a bi n p. Dng v i my bi n p c i n p tng i th p c th c c i n p th nghi m tng i cao. Nhng trong bi n p xuyn c p, do r t b i bi n p qu ho c cu n dy th p p sinh ra, s lm cho i n khng c a bi n p xuyn c p l n hn t ng i n khng c a
- Trang 133 -
t ng bi n p. i n khng l t tng i l n ny s d n n qu p khi i n p bi n i m ng v s t p r r t khi c ph t i. Ngoi ra, u xuyn c p, t n hao cng su t bn trong ng dy cng tng i l n. Do cc nguyn nhn ni trn, bi n p u xuyn c p ni chung khng v t qu ba c p. 4 - 3 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Ba bi n p m t pha li u c th u thnh Y - Y v n hnh khng? T i sao? p: Ba bi n p m t pha khng th u thnh Y - Y v n hnh. Trong bi n p m t pha, i n p, th i n ng, t thng c a cu n dy u bi n i theo hnh sin. Do s bo ha c a t thng, dng i n khng t i c a n ngoi sng g c ra cn c dng sng hi th ba. Sau khi t h p ba bi n p m t pha thnh bi n p ba pha; th dng sng hi th ba c a ba pha gi ng nhau. Cho nn khng th ch y qua cu n dy u theo phng php Y. Dng i n khng t i ba pha c a n bi n i hnh sin nhng t thng c a n l i do sng g c v sng hi th ba t o thnh. T thng sng hi th ba c m ng ra th i n ng sng hi th ba. Nh v y, i n p pha c a cu n dy c do i n p sng g c v i n p sng hi th ba h p thnh. Tr s l n nh t c a i n p ny c th tng 50 ~ 60%, cho nn chng ta khng dng ba bi n p m t pha u thnh Y - Y. 4 - 3 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t pha c a nhm bi n p m t pha u thnh ba pha c s c , khng th s a ch a ph c h i ngay. Nhng khng nh h ng s n xu t, ph i cung c p i n cho ph t i ba pha, b n c cch g gi i quy t? p: Khi m t pha c a nhm bi n p ba pha c s c , c th tho pha c s c ra, hai bi n p m t pha cn l i tr thnh cch u V. N u lc ny i n p dy v dng i n dy th c p u duy tr khng i th dng i n m i pha tng ln 3 l n (b i v dng i n dy v n l b ng dng i n pha x 3 ) gi dng i n dy b ng dng i n pha). bi n p khng qu nng, s khng cung c p i n cho cc b ph n th y u, cho ph t i gi m 3 l n, t c lm vi c v i ph t i
100 = 58% khi t i. 3
4 - 3 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t my bi n p ch nh lu hnh sao ba pha c i i thnh 6 pha c a nh my ha h c n b h ng. Hi n c hai my bi n p ba pha Y/Yo. p d ng phng php u no em hai my bi n th ba pha ny u thnh bi n p ch nh lu hnh sao ba pha thnh 6 pha s d ng? p: u o i m trung tnh th c p c a bi n p ba pha Y/Yo; sau n i v i i m trung tnh th c p c a my bi n p ba pha Y/Yo khc (xem hnh 4 - 3 - 9) pha s c p u song song r i n v i ngu n i n. Nh v y s tr thnh bi n p ch nh lu hnh sao 6 pha.
- Trang 134 -
4 - 3 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C ba bi n p m t pha gi ng nhau, mu n u chng thnh Y/ ; tr c tin u bn th c p thnh . Sau cng khi ng , pht hi n hai u ng cn c i n p tng i cao, khng dm ng, ki m tra dy d n khng c sai st. l nguyn nhn g? p: l hi n t ng r t bnh th ng, c m nh d n ng l i m khng c nguy hi m g. B i v hai u mi ng m c i n p tng i cao l do trong bi n p khng c dng sng hi th ba ch y qua, v th m sinh ra i n p sng hi th ba. N u ng th dng sng hi th ba c th ch y qua, do khng cn i n p sng hi th ba n a. 4 - 3 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C ba my bi n p m t pha 3.3kV/220V v ngu n i n ba pha 3.3kV. Mu n l y ra ba pha i n p 220V v m t pha 380V t bn th c p ra th ph i u dy th no?
p: u bn s c p thnh hnh cn bn th c p u theo hnh 4 - 3 - 11a, t c u hai pha a, b thnh hnh V, cn hai pha b, c u thnh hnh Y. Nh v y, gi a x, a v b l ba pha 220V, quan h vc t c a n nh hnh (b), cn gi a b, c l i n p 380V, quan h vc t c a n nh th hi n hnh (c). u dy nh v y th ph t i m pha b ch u ng s l n hn hai pha cn l i. v th ph i ch duy tr ph t i pha b khng v t qu dung l ng nh m c m i c th s d ng. 4 - 3 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dng ba my bi n th m t pha, i n p nh m c l 3300/220V u vo ng dy 3300V v n hnh. L c ra c a cch u -Y v Y-Y li u c b ng nhau? T i sao? p: Khng b ng nhau. L c ra c a cc u -Y g p 1.73 l n c a cch u YY. B i v m t l n Y u vo ngu n i n 3300V th i n p m m i my nh n c khng ph i 3300V m l 3300/ 3 = 1732V. V th l c ra cng gi m theo t l o. 4 - 3 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t t bi n p c l n do m t pha h p thnh, u theo Y/. Khi pha khng t i, li u c th dng c u dao m ? p: Khng c, v pha ngu n i n n i dy ki u Y, dng sng hi th ba khng th ch y qua, dng kch t v n gi hnh sin, do t thng trong li s t khng
- Trang 135 -
ph i l hnh sin, t c c ch a s ng hi th ba. Do bi n p ny l t h p ba ci m t pha, ng t m i ci m t ring, cho nn sng hi th ba thng qua li s t v c m ng ra i n th sng hi th ba pha . Do i n th sng hi th ba c a ba pha c c ng b i cng pha hnh thnh m ch kn theo hnh . Trong s c dng sng hi th ba thng qua, cho nn khng dng c u dao m c. 4 - 3 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C ba my bi n p m t pha c dung l ng v t l s bi n p gi ng nhau, nhng l n c a li s t, kch th c bn ngoi v s vng c a cao p, th p p u khng b ng nhau. Li u c th u thnh ho c Y cung c p ngu n i n ba pha? p: Ba my bi n p m t pha ch c hai i u ki n gi ng nhau l dung l ng v t s bi n p; n u u thnh ho c Y cung c p ngu n i n ba pha l khng h p l. V l n c a li s t v s vng c a cu n u tr c ti p nh h ng n l n c a tr khng khng b ng nhau u thnh ba pha th i n p c ng i n c th khng cn b ng d n n bi n p khng th v n hnh bnh th ng. 4 - 3 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C hai my bi n p m t pha 220/110V, u theo ki u hnh V nh th hi n hnh 4 - 3 - 15. i n p cc pha pha th c p c a bi n p li u c b ng nhau?
p: Nh th hi n hnh 4 - 3 - 15, u x v b n i v i nhau th i n p gi a ba pha bn th c p u l 110V. Gi n i u x v i u y, t s vc t c th th y r i n p pha ab v bc l 110V, cn i n p pha ac l 3 l n i n p pha ab; t c 190V. 4 - 3 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi u ng c c c tnh m t pha c a bi n p ba pha Y/Yo - 12, s c hi n t ng g? p: N u u ng c c c tnh m t pha c a bi n p ba pha Y/Yo - 12 th sau khi thng i n, i n p sinh ra bn th c p s thay i, trong i n p dy c a hai nhm s gi m 1/ 3 l n so v i tr s c, i n p dy c a nhm kia s duy tr tr s c khng i. V d u ng c c c tnh c a pha B th i n p bn th c p UAB=BBC=UAC/ 3 , khi th c hi n th nghi m ng n m ch bn pha th c p th dng i n dy 0 c a n Io = 2IA = 2IB = 2IC.
- Trang 136 -
4 - 3 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Bn s c p c a hai bi n p ba pha ki u Y/Y - 12 gi ng nhau u song song, bn th c p cha u song song. H i gi a pha A bn th c p c a my bi n p 1 v i pha B bn th c p c a my bi n p 2 c i n p khng? N u i m gi a bn th c p c a hai my bi n p u ti p t th c i n p khng? p: Bn th c p c a hai bi n p cha u song song v i nhau, th l m i lin h khng i n, v th gi a pha A bn th c p c a my bi n p 1 v pha B bn th c p c a my bi n p 2 khng c i n p. N u i m gi a bn th c p c a hai my bi n p u ti p t th bn th c p l m i lin h c i n, lc ny s c i n p. l n c a i n p c a n b ng v i i n p gi a pha A, B c a cng m t my bi n p. 4 - 3 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao bn s c p ho c th c p c a bi n p ba pha dung l ng l n lun lun c m t bn u thnh ? p: Khi bi n p u theo Y/Y, th phn l ng sng hi th ba c a dng kch t cc pha khng th thng qua trong cch m c hnh sao khng c dy gi a; lc ny dng kch t v n gi g n nh sng sin, nhng do tnh ch t phi tuy n c a t thng li s t bi n p, t thng chnh s xu t hi n phn l ng sng hi th ba. Do l n c a t thng sng hi th ba cc pha b ng nhau, v tr pha gi ng nhau, do khng th thng qua li s t ng kn, ch c th nh vo d u, vch kt d u, gng s t hnh thnh m ch kn, n u sinh ra dng xoy trong cc chi ti t ny s gy nng c c b , lm gi m hi u su t c a bi n p. Cho nn bi n p ba pha dung l ng tng i l n ho c i n p tng i cao khng nn p d ng cch u Y/Y. Khi cu n dy u ki u /Y th phn l ng sng hi th ba c a dng i n kch t bn s c p c th thng qua, v y l t thng chnh c th v n gi sng sin nn khng c phn l ng sng hi th ba. Khi cu n dy u ki u Y/ th sng hi th ba trong dng kch t bn s c p tuy khng th thng qua, sinh ra phn l ng sng hi th ba trong t thng chnh, nhng do bn s c p l u theo , i n th sng hi th ba sinh ra dng i n vng sng hi th ba trong . Bn s c p c dng sng hi th ba tng ng cn b ng v i n; nn dng i n vng ny s tr thnh dng i n c tnh ch t kch t . Lc ny, t thng chnh c a bi n p s do dng i n kch t sng sin bn s c p v dng i n vng bn th c p cng kch t . Hi u qu c a n hon ton gi ng nh khi u /Y. V th , t thng chnh cng l sng sin nn khng c phn l ng sng hi th ba. Nh v y, sau khi bi n p ba pha s d ng cch u /Y ho c Yl/ s khng sinh ra nng c c b b i dng xoy sng hi th ba gy nn.
- Trang 137 -
4 - 4 o th my bi n p
4 - 4 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao th khng t i bi n p c th o ra c t n hao trn s t; cn th ng n m ch th c th o c t n hao trn ng? p: T n hao trn s t c a bi n p bao g m t n hao dng xoy v t n hao t tr , khi t n s c a ngu n i n c nh, s quy t nh l n c a c ng c m ng t trong li s t, t n hao trn ng c a bi n p th ch y u do l n c a dng i n trong cu n dy th c p quy t nh. Khi th khng t i, dng i n bn th c p b ng 0, dng i n khng t i bn s c p r t nh th t n hao trn ng c th b qua khng tnh. Cn i n p a vo bn s c p l i n p nh m c, c ng c m ng t trong li s t l tr s bnh th ng khi ho t ng, cho nn cng su t u vo c b n tiu hao t n hao trn s t. Khi th nghi m ng n m ch, trong cu n dy bn th c p u l dng i n nh m c, cn i n p ngu n i n bn s c p tng i th p. C ng cm ng t trong li s t tng i nh , t n hao trn s t cng c th b qua, cho nn cng su t u vo c b n tiu hao trn ng. 4 - 4 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi o t s bi n p c a my bi n p ng l c u /Y, khi u ngu n i n xoay chi u m t pha vo u bn , t i sao i n p o c trn ba u bn Y c tr s khc nhau, c lc cn o c tr s 0? p: Khi u i n p ngu n m t pha vo hai pha b t k c a cch u , tng ng v i em i n p xoay chi u t ln cu n dy c a m t pha no v cu n dy c a hai pha m c n i ti p. Gi thi t em i n p m t pha t ln cu n dy bn tri ho c bn ph i c a bi n p ba pha. Do trong tnh hnh ny, ba pha c a bi n p c m ch t di ng n khc nhau. Tr li s t gi a c m ch t tng i ng n so v i li s t hai pha cn l i. Cho nn tr li s t gi a c t thng tng i nhi u. Do nhm cu n dy pha gi a c i n th c m ng tng i l n so v i pha cn l i. Khi o bn Y s c ba tr s khc nhau. Khi em i n p m t pha t ln cu n dy tr li s t gi a, do c t thng i x ng, v th trong tr li s t hai bn c t thng b ng nhau, cu n dy trn hai tr li s t c m ng i n th b ng nhau. Do cu n dy c a hai pha cch u Y l m c n i ti p ng c chi u, cho nn lc ny khi o i n p c a hai pha s c tr s 0. 4 - 4 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi hi n tr ng dng c u dao xung kch ngu n i n c a h th ng ti n hnh th nghi m khng t i bi n p, t i sao cu n dy dng i n c a ampe k v ot k dng o c u ph i u ng n m ch? p: B i v s d ng c u dao xung kch ngu n i n c a h th ng, lc ny dng i n c u dao xung kch hnh thnh trong qu trnh qu t c th, dng i n cao g p 4 ~ 7 l n dng i n nh m c. l n c a n thay i theo v tr pha c a ngu n i n kho nh kh c ng c u dao v suy gi m theo thng s th i gian To = L/r. V th khi th nghi m, ph i u ng n m ch cu n dy dng i n c a ampe k v ot k nh m trnh lm chy h ng ampe k v ot k ho c ch m gy, cong kim.
- Trang 138 -
4 - 4 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi th nghi m ch u p v i t n s qu c t , l y s c c vn k bn i n p th p c a bi n p th nghi m nh gi i n p th nghi m, ph i chng l l n hn? p: Cha ch c. Dng phng php ny nh gi i n p th nghi m ch khi tr khng c a bi n p th nghi m tng i nh m tr khng ph t i tng i l n m i tng i chnh xc. N u khng k t qu o c v a c kh nng l n hn ho c cng c kh nng nh hn. Khi trong m ch th nghi m c tnh ch t c m khng, bn cao p c s t p th s c c a vn k bn th p p s l n hn, cn khi trong m ng th nghi m c tnh ch t dung khng, bn cao p c tng p th s c c a vn k bn th p p s nh hn. Ngoi ra, n u khi thi t b i n b o c r i n tng i l n th dng i n ph t i c a bi n p th nghi m tng ln th tnh hnh trn m i tng i r. 4 - 4 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi ti n hnh th nghi m ch u p xoay chi u i v i bi n th 110kV tr ln ph i sau khi gia nhi t (60 ~ 70oC) r i m i ti n hnh? p: Do khi d u bi n p vo s sinh ra m t s b t, cc b t kh ny c th bm trn cu n dy, cho d bi n p t t cng d d n n s c phng i n. Cn d i tr ng thi gia nhi t, khng nh ng b t kh s b kh s ch, ng th i tng i g n v i tnh tr ng v n hnh th c t c a bi n th , nh v y cng b o m ch t l ng th nghi m. 4 - 4 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng m ch i n hnh 4 - 4 - 6 (a) lm th nghi m khng t i c a bi n p v dng m ch i n 4 - 4 - 6 (b) lm th nghi m ng n m ch c a bi n p, t i sao v tr c a ampe k v vn k khc nhau?
p: B i v, khi dng m ch i n hnh (a) lm th nghi m khng t i bi n p th dng i n khng t i tng i nh , s t p trn ampe k r t nh , cho nn sai s o c a vn k v ot k tng i nh . Ng c l i, n u o vn k v ampe k th do bn th c p bi n p h m ch, tr khng r t l n, ti n hnh o so snh th tr khng c a vn k t ra khng l n, tc d ng phn dng c a n tng i r, v th sai s o c a ampe k v ot k tng i l n. Cng l , khi dng m ch i n hnh (b) lm th nghi m ng n m ch, do pha th c p c a bi n p ng n m ch, tr khng r t nh , tr khng u vo c a vn k t ra tng i l n, tc d ng phn dng khng r r t, v th sai s o c a ampe k v ot k tng i nh . Ng c l i, n u em vn k v ampe k o tr c sau th do khi th nghi m ng n m ch, dng i n t n tr s nh m c c a bi n p, v th s t p trn ampe k r t l n, sai s o c a vn k v ot k s tng i l n.
- Trang 139 -
4 - 4 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi ti n hnh th nghi m ch u p c a thi t b i n trong ngu n i n h b n dy pha, bi n p th nghi m u vo i n p pha hay i n p dy? p: S nh th ng thi t b i n trong th nghi m ch u p c lin quan t i tr s bin sng i n p. Trong i n p pha ch a i n p sng hi th ba; sng i n p th hi n khng ph i hnh sin, khi n cch i n d b nh th ng. Trong i n p dy, do sng hi th ba c a hai pha tri t tiu nhau, sng i n p th hi n l hnh sin, bn cao p cng khng c hi n t ng bin dao ng c a sng i n p t ng cao. V th , khi lm th nghi m ch u p nn s d ng i n p dy. 4 - 4 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi ti n hnh th nghi m ch u p i v i bi n p cao p dung l ng l n, t i sao ph i dng khe h hnh c u o i n p th nghi m m khng dng vn k ? p: Khi i n p th nghi m c o t bn pha th p p r i dng t s bi n p tnh i ra, do tc d ng c a dng i n dung c a bi n p th nghi m s gy s t p trong bi n th th nghi m, khi n i n p m cu n dy bi n p b th nghi m nh n c cao hn tr s tnh i ra. i v i bi n p cao p dung l ng l n, nh h ng ny s gy ra sai s r t l n, cho nn ph i tr c ti p o i n p bn cao p. Nhng, thng th ng ph m vi i n p o c a cc lo i ng h dng b h c m khng cao, m i n p c o b ng ng h ki u i n t , ch l tr s h u hi u c a i n p. ng th i, do hnh sng bn cao p thay i cng s gy ra sai s . Cho nn khi ti n hnh th nghi m ch u p v i bi n p cao p dung l ng l n nn s d ng khe h hnh c u o tr s l n nh t c a i n p th nghi m. 4 - 4 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Ti n hnh th nghi m ch u p t n s chung c a bi n p dung l ng l n, tr c khi th nghi m, pha cao p hi u ch nh khe h phng i n qu c u ng. Nhng trong th nghi m th ng th ng ln cha t i i n p th nghi m qu c u ng b t u phng i n, ng ng l i, l y bi n p th nghi m ra, ki m tra l i i n p phng i n c a qu c u ng, th y b ng v i tr s hi u ch nh ban u. T i sao? p: l hi n t ng qu c u ng phng i n s m trong th nghi m ch u p t n s lm vi c. Do trong m ch cao p c a bi n p th nghi m, t n t i dung khng c a v t th nghi m, gy nn t s bi n p c a bi n p th nghi m tng theo khi i n p tng cao. V th , lc ny s c c a vn k khng th hi n c i n p l n nh t th t s trong m ch cao p. Tr s l n nh t c a i n p th t s c th hi n trong vi c nh th ng khe h qu c u ng. V th , ph i tuy t i tin t ng khe h qu c u ng, khng c s o c a vn k m lm cho v t th nghi m qu p. 4 - 4 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong ng dy siu cao p, t i sao o i n p u dng b h c m i n p ki u xuyn c p? p: Tr ng l ng c a b h c m i n p g n nh t l thu n v i bnh phng i n p, b h c m trong ng dy siu cao p t ph i th t l n. ti t ki m v t li u kim lo i, chng ta th ng dng m t s b h c m c c p i n p nh n i thnh ki u
- Trang 140 -
xuyn c p ti t ki m v t li u, gi m tr ng l ng. Nh trong m ch i n 220kV dng b n b h c m i n p 55kV, t ng tr ng l ng c a chng b ng kho ng m t ph n t tr ng l ng c a b h c m 220kV. 4 - 4 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Bi n p dung l ng l n ti n hnh th nghi m ch u p t n s lm vi c xoay chi u, khi bi n p b nh th ng, ch bo c a ampe k ni chung l tng ln. Nhng t i sao c lc l i khng thay i, th m ch cn gi m xu ng? p: M ch i n ng tr th nghi m ch u p t n s lm vi c xoay chi u c a bi n p nh th hi n hnh 4 - 4 - 11. Trong hnh, XL l i n khng c a bi n p th nghi m; XC l dung khng c a bi n p th nghi m. Trong tnh hnh chung, v XC >> XL, t c XC - XL (i n khng m ch i n tr c khi nh th ng) >> XL (i n khng m ch i n sau khi nh th ng), cho nn t ng i n khng c a m ch i n sau khi nh th ng gi m nh , ch bo c a ampe k tng ln. Khi XC = 2XL , t c XC - XL = XL th do t ng tr khng c a m ch i n tr c v sau khi b nh th ng khng i, cho nn chi bo c a ampe k khng thay i. Khi XC < 2XL , t c khi XC - XL < XL th t ng i n khng c a m ch i n sau khi nh th ng tng ln, cho nn ch bo c a ampe k gi m xu ng. Qua c th th y, khi th c t th nghi m s thay i s ch bo c a ampe k sau khi bi n p th nghi m b nh th ng ch y u quy t nh b i dung l ng c a bi n p th nghi m v bi n p b th nghi m. 4 - 4 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Bi n p sau khi d u c th ti n hnh th nghi m ch u p hay khng? p: Bi n p sau khi d u, khng c ti n hnh th nghi m ch u p ngay. V khi d u vo, b t kh l n trong d u s bm vo cch i n c a cu n dy, c ng ch u p c a khng kh th p hn nhi u so v i c ng ch u p c a d u bi n th (ch b ng 1/20 ~ 1/15) cn i n p th nghi m ch u p xoay chi u c a bi n p cao hn nhi u so v i i n p nh m c c a n. Sau khi c b t kh bm vo cch i n c a cu n dy r t c th cng gy hi n t ng phng i n trong bi n th , th m ch nh th ng cch i n t t. Cho nn bi n th sau khi bm d u, ph i ch hn 10 gi b t kh b y h t ra kh i b h h p m i ti n hnh th nghi m ch u p. 4 - 4 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao bi n p ng l c ph i ti n hnh th nghi m ch u p c m ng? p: Cch i n c a bi n p chia ra cch i n chnh v cch i n ph . Cch i n chnh l cch i n gi a cu n dy c a hai c p i n p v cch i n i v i t. Cch i n ph l cch i n gi a cc vng, gi a cc l p, gi a cc o n c a b n thn cu n dy cng c p i n p. Khi th nghi m, cao p bn ngoi t vo, th i n p th nghi m m cc v tr c a cu n dy b th nghi m ch u i v i t u b ng nhau, nh v y cch i n chnh c ki m tra, nhng cch i n ph v n cha c th . Th nghi m ch u p c m ng l t i n p g p hai l n ho c trn hai l n i n p kch t nh m c ln bn th p p my bi n p, trong cu n dy cao p c m ng ra i n p cao tng ng th nghi m i n p phn b theo cu n dy, n c th ki m nghi m cch i n ph . Ngoi ra, i v i bi n p m cch i n c a i m trung tnh th p hn b
- Trang 141 -
ph n u th th nghi m cao p bn ngoi t vo l khng thch h p, v r ng i u ny s lm cho ph n u, ph n cu i c a bi n p lo i ny v n c cch i n khc nhau u b t d i i n p th nghi m gi ng nhau. Do cch i n chnh v cch i n ph c a bi n p lo i ny ph i dng th nghi m cao p c m ng kh o nghi m. 4 - 4 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Th nghi m ch u p c m ng t i sao khng th s d ng ngu n i n 50Hz m s d ng ngu n i n 100 ~ 400Hz? p: Quan h gi a i n th c m ng E trong cu n dy bi n p v m t t B trong tr s t l E = 4.44fWBS x 10-8V. Khi k t c u c a bi n p xc nh th s vng c a cu n dy W, ti t di n tnh c a tr li s t S (cm2) l tr s c nh. Do E = kfB, t c E t l thu n v i t n s f v B (Gaox), cn c vo yu c u th nghi m ch u p c m ng, khi nng i n p ln g p hai l n tr s nh m c, n u f duy tr 50Hz khng thay i th B ph i nng ln t i hai l n tr s bnh th ng. i u khi n li s t bo ha qu m c, do lm cho dng i n khng t i tng n m c khng th cho php. lm cho B v dng i n khng t i khng tng, th m ch gi m khi i n p tng u g p 2 l n th ch c n nng f c a ngu n i n th nghi m ch u p c m ng ln n trn hai l n t n s nh m c l c. Do , t n s th nghi m ch u p c m ng nn p d ng 100 ~ 400Hz. 4 - 4 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Bi n p sau khi th nghi m cch i n gi a cc l p, t i sao ph i ki m tra dng i n khng c ph t i v t n th t khng t i? p: Bi n p sau khi th nghi m cch i n gi a cc l p, ph i ti n hnh ki m tra dng i n khng t i v t n th t khng t i so snh v i s li u o c tr c khi th nghi m cch i n gi a cc l p, n u c tng ln, ch ng t sau khi qua th nghi m cch i n gi a cc l p cch i n gi a cc vng dy tr nn x u nn gi a cc vng cch i n tr nn x u x y ra ng n m ch.
- Trang 142 -
4 - 5 V n hnh my bi n p
4 - 5 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: My bi n p trong khi v n hnh c th d a vo m thanh c a n pht ra phn on tnh hnh v n hnh khng? p: C th d a vo m thanh phn on tnh hnh v n hnh c a my bi n p. Dng m t u que g t ln thng d u c a bi n p, cn u kia t g n tai l ng nghe m thanh. N u c m thanh "ong ong" lin t c, n ng hn bnh th ng th ph i ki m tra i n p v nhi t xem c qu cao khng, n u khng c tnh hnh khc th ng, ki m tra li s t c b r l ng khng. Khi nghe ti ng "x t x t" ph i ki m tra b m t ng l ng xem c hi n t ng ch p r ch khng, n u khng c tnh hnh khc th ng ph i ki m tra bn trong. Khi nghe ti ng "b ch x" th ph i ki m tra tnh hnh cch i n gi a cc cu n dy ho c gi a li s t v i t m k p xem c hi n t ng nh th ng khng? 4 - 5 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi ng c u dao khng t i c a bi n p c l n, t i sao ph i m c n i ti p m t i n tr vo gi a b n s c p v i l i i n, m c xong l i ng t m ch n? p: Bi n p khi ng c u dao khng t i s sinh ra dng i n bi n i t c th; li s t cng bo ha th dng i n ny s cng l n. T s gi a i n c m v i n tr c a bi n th cng l n th th i gian n t n t i cng cng lu. Khi thi t k bi n p l n, m t t thng l y tng i cao. V th dng i n ny c th t t i g p 6 ~ 7 l n dng i n nh m c, l i v bi n p c l n th i n c m l n, i n tr nh , v th n t n t i cng tng i lu, v t qu th i gian qui nh b o v c a rle bi n p, nn c ng tc nh y c u dao... Sau khi m c n i ti p i n tr vo, gi m c c ng dng i n, cng gi m t s gi a i n c m v i n tr , rt ng n ng k th i gian t n t i c a dng i n ny, khi n n nh hn th i gian qui nh b o v c a rle, trnh c ng tc nh m. 4 - 5 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi trn m ch u n i bn ngoi c a bi n p x y ra s c ng n m ch th bn trong bi n th c nh h ng g? p: Do s c ng n m ch bn ngoi bi n p khi n trong bi n th sinh ra ng l c c h c (l c i n ng) r t l n. ng l c c h c ny nn p cu n dy, sau khi kh c ph c s c th ng l c cng m t. Qu trnh ny s lm cho cu n dy c hi n t ng r l ng, m lt cch i n v t m m c a cu n dy cng l ng ra, th m ch b tu t, n u nghim tr ng c th lm bi n d ng cch i u c a bu lng k p li s t v lm i hnh d ng cu n dy. Cu n dy b r ho c bi n d ng l i ch u ng l c c h c c th lm h ng cch i n, gy ng n m ch gi a cc vng. 4 - 5 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao bi n p m i l p ho c sau khi i tu, tr c khi a vo v n hnh ph i ti n hnh th nghi m ng c u dao xung kch 3 - 5 l n? p: Bi n p m i l p ho c i tu, tr c khi a vo v n hnh ph i ti n hnh th nghi m ng c u dao xung kch ch y u l nh m ki m tra tnh hnh bn trong c a n
- Trang 143 -
xem c khc th ng khng. Do th i i m ng c u dao xung kch, bi n p ph i ch u qu p g p 2 - 3 l n i n p pha, nh v y khng nh ng c th ki m tra tnh hnh bn trong bi n p, m cn c th ki m tra rle li u c trnh c dng i n kch t khng ng tc nh m. 4 - 5 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Bi n p th nghi m ch u p t yu c u, khi a vo v n hnh, rle gas c a n c ng tc nh y c u dao. Nguyn nhn g? p: i n p a vo khi th nghi m ch u p c phn b ton b ln cch i n (cch i n chnh) gi a dy d n v i t, nn th nghi m ch u p ch c th k t lu n c cch i n chnh c t yu c u khng thi, i v i ng n m ch gi a cc l p do h ng cch i n gi a cc l p gy nn th khng th dng th nghi m ch u p k t lu n. Bi n p th nghi m ch u p qui cch v n c th c khi m khuy t ng n m ch gi a cc l p, khi c i n vo, h quang c a i m ng n m ch s d n n phn gi i d u, do rle gas c ng tc nh y c u dao. Cho nn, trong th nghi m d phng c a bi n p, ngoi vi c ph i lm th nghi m ch u p cch i n chnh ra, cn ph i lm th nghi m ch u p gi a cc l p c m ng, nh m phn on cch i n gi a cc l p c t yu c u khng. 4 - 5 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: S l n ko ng c u dao bi n p khng t i qu nhi u c nh h ng g n bi n p? p: Khi ko c u dao bi n p khng t i, t tr ng trong li s t nhanh chng m t i, do s thay i nhanh chng c a t tr ng trong cu n dy sinh ra i n p r t cao. Nh v y c kh nng nh th ng ch cch i n y u c a bi n p. Khi ng c u dao, c kh nng sinh ra qu dng t c th tng i l n, lm cho cc cu n dy ch u ng l c c h c r t l n, gy bi n d ng cu n dy, h ng cch i n. Nn s l n ko, ng c u dao bi n p qu nhi u s nh h ng n tu i th s d ng. 4 - 5 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao tr s tr khng c a bi n p s d ng bi n i n ph i cao hn bi n p ph thng? nh my i n ho c tr m
p: B i v h th ng m nh my i n (tr m bi n i n) s d ng, cch ngu n i n (my pht i n ho c bi n p chnh) tng i g n. Khi x y ra s c ng n m ch th p p, n u t ng tr khng tng i nh th dng i n ng n m ch tng i l n, dung l ng ng t dng c a b ng t m ch cng ph i l n, n u khng s gy s c n b ng t m ch. h n ch dng i n ng n m ch trong h th ng s d ng c a nh my i n (tr m bi n i n) khi n n c th p ng yu c u l p b ng t m ch c nh ho c s d ng c u ch trong h th ng th p p, nn tr khng c a bi n p ch n s d ng ph i cao hn bi n p ng l c ph thng cng dung l ng. 4 - 5 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Qua mu s c ch t kh thot ra t rle gas c a bi n p, lm sao phn on c tnh ch t s c c a bi n p?
- Trang 144 -
p: Ch t kh thot ra t trong rle gas c a bi n p n u ton l mu nu en, l i c tnh d chy, ch ng t s c c a bi n p tng i nghim tr ng, d u t phn gi i; n u ch t kh ton l mu xm nh t, ch ng t cch i n s i c a cu n dy bi n th c s c ; n u ch t kh ton l mu vng, ch ng t cch i n g c a bi n p c s c , n u ton l ch t kh khng mu, khng mi, ch ng t khng kh l t vo trong bi n p. 4 - 5 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Thi t b ti sinh d u xi phng nng c a bi n p c th a t vo lu di khng ? p: S d ng thi t b ti sinh d u xi phng nng c a bi n p c n cn c vo tnh hnh ch a mi ch t axt trong d u bi n p quy t nh. Thng th ng ma h v n hnh 1 - 2 thng, ma ng 3 - 5 thng th ph i ngh v n hnh. Khi d u x u c ti dng, n u a vo v n hnh lu di, k t qu s d n n d u bi n p l c luy n qu m c. D u bi n p l c luy n qu m c s c bi t nh y c m v i nh sng, tia t ngo i c th lm cho phn t cacbua hydro c a d u sinh ra g c t do, tng nhanh xy ha d u, nh v y, k t qu l thi t b ti sinh d u gy nn ph n tc d ng. 4 - 5 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ph i theo di tng nhi t c a bi n p? Nhi t tng ph i chng cng th p cng t t? p: Nhi t c a bi n p l m t trong cc tham s v n hnh quan tr ng. Nhi t qu cao th ch t cch i n lo ha nhanh, khi nghim tr ng, s tr nn gin d n t, t lm h ng cu n dy bi n p. Ngoi ra, cho d cch i n cha h ng, nhng nhi t qu cao, tnh nng c a v t li u cch i n tr nn x u d b cao p nh th ng, gy ra s c . V th , nhn vin tr c ban tr m bi n i n ph i theo di m c tng nhi t c a bi n p, khng c v t qu nhi t cho php c a v t li u cch i n. Nhng nhi t c a bi n p khng ph i cng th p cng t t. B i v v t li u c c p cch i n nh t nh th cho php v n hnh lu di nhi t nh t nh. Dung l ng nh m c c a bi n p l cn c vo nhi t cho php c a v t li u cch i n xc nh, d i dung l ng nh m c, bi n p c th v n hnh lu di. N u nhi t c a bi n p qu th p, ch ng t bi n p c t i nh , v t li u khng c l i d ng h t, do khng kinh t . 4 - 5 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: My i u p t ng u t i sao khng nn v n hnh lu ? p: Nguyn l i u ch nh i n p c a my i u p t ng u l i n p s c p khng thay i, i n p th c p do ch i than d ng d ng trn cc v tr khc nhau c a cu n dy nn thu c i n p khc nhau. Ch i than v tr no lun lun lm ng n m ch m t s vng cu n dy, lc trong m ch v c a cc cu n dy ng n m ch, dng i n tng i l n, dng i n ny thng qua lu s lm lo ha cch i n c a cu n dy do qu nng, c ng c h c v cch i n gi m th p. V th khng nn v n hnh lu tr s i n p no . m t i n p no
- Trang 145 -
4 - 5 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi i n p c a bi n p v t qu 5% tr s nh m c, ni chung khng th b o m dung l ng nh m c? p: B i v, khi thi t k bi n p ni chung s d ng m t t thng g n tr s bo ha. Khi i n p v t qu 5%, t thng t n bo ha, v th dng i n kch t tng m nh s khng th b o m l i v n hnh d i ph t i dung l ng nh m c, n u khng bi n p s v n hnh qu t i, pht nng. 4 - 5 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi bi n p t ng u v bi n p hai cu n dy x y ra s c ng n m ch th lo i no nguy hi m hn? p: Bi n p t ng u nguy hi m hn. B i v tr khng ng n m ch c a bi n p t ng u ch 1 - 2%, th m ch d i l%. V th , dng i n khi x y ra s c ng n m ch l n g p kho ng 100 l n so v i dng i n nh m c. Tr khng ng n m ch c a bi n p hai cu n dy l kho ng 4 - l0%, dng i n ng n m ch c a n g p kho ng 10 - 25 l n dng i n nh m c (khng tnh tr khng m ch i n). Do ng l c c h c sinh ra b i dng i n ng n m ch t l thu n v i bnh phng c a dng i n, cho nn khi x y ra s c ng n m ch, ng l c m bi n p t ng u ph i ch u s l n hn nhi u so v i bi n p hai cu n dy, kh nng b h ng l n hn. 4 - 5 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao li s t c a bi n p ph i ti p t, m ch c th ti p t m t i m? p: Khi bi n p v n hnh, li s t trong t tr ng m nh, c i n th r t cao. N u khng ti p t t s sinh ra hi u i n th tng i cao gi a bi n p v i kt d u, gng s t c ti p t, d n n hi n t ng phng i n; gy ra s c . Nhng n u em vo i m trn phi n thp silic li s t ti p t th quanh ch ti p t c a phi n thp silic s hnh thnh m ch kn c a dng xoy khi n t n th t dng xoy tng, gy nng c c b li s t. i u cng khng c php. Tuy gi a phi n thp silic c sn cch i n nhng i n tr cch i n c a n tng i nh , ch c th ngn dng xoy ch khng th ngn dng i n c m ng cao p, nn ch c n m t phi n thp silic ti p t s tng ng nh c li s t ti p t (ti p t m t i m). 4 - 5 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: i v i bi n p ba cu n dy. Khi cu n dy th p p v n hnh h m ch khng c ph t i th c n ch i u g? p: i v i bi n p ba cu n dy, khi cu n dy th p p v n hnh h m ch khng c ph t i th c n ch v n , do c m ng tnh i n c kh nng nguy h i t i cch i n c a cu n dy th p p. Cho nn, trong hnh th c v n hnh ny c n t m th i ti p t dy ra m t pha c a cu n dy th p p, n u cu n dy th p p v n c b ch ng st ki u van th b ch ng st ny c th b o v qu p c m ng tnh i n ny, khng c n ti p t t m th i n a. 4 - 5 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C m t my bi n p phn ph i i n ba pha u dy theo /Y x y ra s c , lm cho mt c nh ba pha 380V u quay ng c. Qua ki m tra, m t pha c a cu n
- Trang 146 -
dy bn cao p bi n th b t dy (xem hnh 4 - 5 - 16 (a)). Th th t i sao mt l i quay ng c?
p: Khi cu n dy m t pha bn cao p b t dy, C ng dng di n cu n dy ny b ng 0, s ampe/vng kch t trn tr li s t c a pha ny cng l 0, nhng cn c t thng chnh A , C do cu n dy hai pha A, C sinh ra thng qua tr li s t pha B t o thnh m ch kn. i n th do t thng h p thnh ny c m ng ra trn cu n dy bn th p p c a li s t pha B l Eyb. l n c a n b ng v i i n th pha b bn th p p bnh th ng, chi u ng c nhau, nh th hi n hnh (b). V y l, th t pha bn th p p v n quay thu n chi u kim ng h chuy n thnh quay ng c chi u kim ng h . Do cc mt c nh do bi n th phn ph i i n ny cung c p i n u quay ng c. 4 - 5 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dng ba bi n th u thnh Y/Yo, cung c p cho ph t i m t pha, s c nh c i m g? p: Cch u Y/Yo c a t my bi n p ba pha c th coi nh l ba ph t i ng tr u v i ngu n i n. Nh v y, c th th y r: khi n u tr khng c a ba ph t i khng b ng nhau th i n p c a pha tr khng cng nh , khng nh ng khng th cung c p i n m i n p cc pha khc tng cao, c nguy c chy h ng ph t i. Hi n t ng ny c th th y do dng i n ra c a m t pha ph t i c m ng n cu n dy, gy ra dng i n iA, iA chia lm hai ng ch y qua hai pha B, C. N u b qua dng i n kch t v chnh l ch tr khng c a hai bi n p ny, th iB = iC.iB v iC l n hn dng i n kch t v n c, d n n i n p tng cao. N u u ng n m ch m t pha th i n p hai pha kia s tng cao t i i n p dy, cho nn cch u ny r t t dng. 4 - 5 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Bi n p hai cu n dy ba pha nh hnh 4 - 5 - 18 c th m c song song v n hnh khng? p: M c song song nh th hi n hnh 4 - 5 - 18 th c ch t l, m t my bi n p v n hnh theo th t pha, cn my bi n p kia v n hnh ng c th t pha. V i bi n p theo cch u dy Y/Yo-12, bn th p p v bn cao p trng h p nhau trn tr c i x ng hnh h c. Cao p, th p p khng l ch gc pha, pha A, C v B u cch nhau 120o, pha A c th lm pha C, pha C c th lm pha A. V th ch c n em pha a, c bn th p p c a bi n p
- Trang 147 -
v n hnh ng c th t pha i cho nhau th c th m c song song nh hnh v . V i bi n p theo cch u dy Y/ - 11, bn th p p u tam gic vect h p thnh so v i vect bn cao p, tr sau m t gc pha 30o. N u em hai my bi n p u ng c th t pha th vect h p thnh bn th p p o tr c vect bn cao p m t gc 30o, hai i n p dy bn th p p l ch pha nhau 60 o, cho nn khng th u song song theo hnh 4 - 5 - 18. trnh s c ng n m ch, khng th ty ti n u dy nh trn. 4 - 5 - 19 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi m ch i u ch nh i n p xoay chi u 3 pha thirixto s d ng dy 0 lm m ch v cho dng i n, t i sao my bi n p ch nh lu c th s d ng ba bi n p ki u m t pha m khng th s d ng bi n p ki u ba pha ba tr ? p: M ch i u ch nh i n p xoay chi u ba pha thirixto s d ng dy 0 lm m ch l n cho dng i n, khi gc d n thng nh , c dng sng hi th ba tng i l n ch y qua. N u bi n th ch nh lu p d ng ki u ba pha ba tr th t thng sng hi th ba khng th t o thnh m ch kn trong li s t m ch c th thng qua chi ti t b ng s t quanh t o thnh m ch kn, khi n cc chi ti t s t ny nng ln, tng t n hao c a bi n p gi m hi u su t. Lc , dng ra c a b th c p bi n p khng l n, cn dng bn s c p l i r t l n. N u s d ng ba bi n p ki u m t pha th c th trnh c khi m khuy t trn. 4 - 5 - 20 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi b ng t m ch c t bi n p c t i v bi n p khng t i, th trong tr ng h p no, kh nng bi n p sinh ra qu p l n hn? p: Khi b ng t m ch ng t m ch xoay chi u c a bi n p c ph t i s sinh ra h quang tng i l n. Do , ni chung, ph i khi dng i n thay i v t qua i m 0 m i c th lm t t h quang. Lc ny, nng l ng tch tr trong i n c m bi n p b ng 0, i n nng t i trong i n dung i v i t c a bi n p s nhanh chng thng qua i n c m gi i phng h t, nn kh sinh ra qu p. Tr s bin dng i n khng t i Io c a bi n p khng t i l r t nh , ch c 1 - 2% c a dng i n nh m c, cho nn b ng t m ch c kh nng lm t t h quang, c th ng t dng i n ng n m ch c c l n, th i v i dng i n khng t i nh nh v y c th d dng c t tr c khi dng i n v t qua i m 0. Lc ny, nng l ng tch tr trong i n c m khng th thay i t ng t xu ng 0, s n p i n cho i n dung r t nh c a chnh bi n p, khi n Io gi m m nh, t c bi n i dng i n r t l n, i n th c m ng s c th t t i tr s r t cao, v th kh nng sinh ra qu p khi b ng t m ch c t bi n p khng t i s tng i l n. 4 - 5 - 21 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Bi n p d u tu n hon c ng b c sau khi ng ng bm d u, cho d l t i nh ho c khng t i, t i sao u khng th ti p t c v n hnh. T i sao bi n p ki u ngm d u qu t gi, sau khi ng ng qu t, ch c n giam dung l ng thch h p l v n c th v n hnh lu di? p: Trn v bi n p d u tu n hon c ng b c khng c b t a nhi t. Vi c t a nhi t hon ton d a vo s tu n hon u c ng b c. N u d u ng ng tu n hon th cho d v n hnh khng t i cng khng th t n pht nhi t l ng do tiu hao khng t i sinh ra. V th , lo i bi n p ny, sau khi ng ng bm d u tu n hon, trong 10~20 pht
- Trang 148 -
ph i ng ng v n hnh. Bi n p ngm d u qu t gi, trn kt d u c l p b t n nhi t c l p qu t gi th hi u su t lm mt b m t kt d u v b t a nhi t c th nng cao 50 60%, dung l ng c a n cng c th nng cao 30% tr ln. Sau khi ng ng qu t v n c th v n hnh v i 66.7% ph t i. Do ch c n ph t i khng v t qu 66.7% tr s nh m c th bi n p v n c th v n hnh lu di. 4 - 5 - 22 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi hai my bi n p v n hnh ring l (cng c th v n hnh song song th i gian ng n) n u mu n ng ng m t my m l i khng nh h ng s n xu t th ph i thao tc th no? p: Tr c tin ph i ng h p cng t c chung bn th p p, khi n hai bi n p v n hnh song song, sau ko m b ng t m ch t ng d u v cng t c ngn cch th p p c a my bi n p c n ng ng s d ng. Sau cng ko m b ng t m ch d u v c u dao bn cao p th s a bi n p ng ng s d ng ra kh i v n hnh. Lc ny c n ch xem my bi n p ang v n hnh c qu p khng. 4 - 5 - 23 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Tr m bi n p phn ph i i n c a phn x ng ho c n v quan tr ng u p ng hai ngu n c p i n, cng t c chung bn th p p my bi n p c a n c th th ng xuyn ng h p v n hnh song song? p: Trong tnh hnh bnh th ng, hai ng i n nn v n hnh ring, ho c v n hnh m t ng, cn m t ng lm d b ch khi o b i ph t i, m i qua cng t c chung i n p th p v n hnh song song t m th i trong th i gian ng n. N u c ng h p cng t c chung bn th p p v n hnh song song trong th i gian lu th trong tnh hnh c bi t, n u ngu n i n m t ng no do s c t ng t gin o n, ngu n i n c a ng khc s t ng gnh vc ton b ph t i c a n v ny; hn n a ph t i cao p bn m t i n s thng qua cng t c chung th p p em hai my bi n p n i ti p l i c p i n ng c. Nh v y t s hnh thnh qu t i nghim tr ng cho bi n p, t m r ng s c , gy m t i n ph m vi r ng hn. 4 - 5 - 24 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cng t c tch n i c a b i u p c t i ph i dng n hai u ti p xc ng Kl v K2. ch u ti p Xc Cn ph i m c n i ti p i n tr R (4 - 5 - 24). V y m cng t c tch n i khng t i ph thng ch dng m t u ti p xc m u ti p xc cng khng m c n i ti p i n tr , t i sao? p: B i u p c t i l t trong cu n dy bi n p ko ra vi u chia thng qua cng t c tch n i, trong tnh hnh c ph t i, t u chia ny chuy n i sang u chia khc, t thay i s vng cu n dy, t c m c ch i u ch nh i n p. Trong qu trnh i u ch nh i n p, n u ch dng m t u ti p xc ng, ti n hnh chuy n i qua l i gi a u ti p xc c nh n i cc u nhnh th s d n n h quang, sau khi h quang t t s gy ng t i n t c th. N u p d ng hai u ti p xc ng th tr c khi chuy n i u ti p xc ng, Kl v K2 u trn u nhnh 2, khi chuy n i, tr c tin chuy n Kl n u nhnh 1, sau m i ng t K2 kh 2. Nh v y s khng gy nn ng t i n, sau cng K2 cng chuy n n v tr 1, hon thnh c t chuy n. Nhng trong kho nh kh c c a qu trnh c t chuy n, mu n
- Trang 149 -
hnh thnh m ch kn do 2K2Kl 1 t o thnh, s sinh ra dng i n vng tng i l n, khi K2 ng t kh i 2, s sinh ra h quang, nn trong u ti p xc ng c m c n i ti p i n tr h n dng R. Cng t c tch n i khng t i ph thng ti n hnh c t chuy n trong tnh hnh ng t i n. Trong qu trnh c t chuy n khng t n t i v n ng t i n v sinh ra h quang. V th ch dng m t u ti p xc ng v khng c n i n tr m c n i ti p.
- Trang 150 -
4 - 6 B i u Ch nh i n p v b h c m
4 - 6 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ch i i n c a bi n p i u p c ch t o r t h p? T i sao khng s d ng ch i i n b ng ng - graphit b n ch c? p: Ch i i n c a bi n p i u p ni chung u dng ch i i n cacbon graphit, v ch t o r t h p, th ng khng v t qu r ng hai s i dy d n c a cu n dy. B i v ph n ti p xc gi a ch i i n v i cu n dy s tr c ti p hnh thnh ng n m ch, ch i i n cng r ng th s s i c a cu n dy b ng n m ch cng nhi u. l n c a dng i n ng n m ch hon ton do l n c a i n tr bn trong ch i i n quy t nh. N u s d ng ch i i n b ng ng - graphit c i n tr bn trong r t nh t s gy nn dng i n ng n m ch tng i l n, khi n cu n dy pht nng, chy h ng. 4 - 6 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Bi n p t ng u v i u vo 220V, u ra 0 - 250V, khi nm xoay xoay n i n p u ra b ng 0, n u tay ng i ch m ph i dy d n ra, c nguy hi m khng? p: Tuy t i khng c. V bn s c p v bn th c p c a bi n p t ng u tr c ti p thng nhau, khng c ngn cch v i n (nh hnh 4 - 6 - 2). u ra D n i li n v i u vo B. Khi d u C quay n trng v i u D, i n p gi a C, D c a u ra tuy b ng 0, ph i xem u vo B u vo l i i n nh th no quy t nh. Gi s u B v a ng u vo dy 0 c a l i i n th i n p u ra v i t l 0, lc ny tay ch m vo u ra khng nguy hi m. Nhng n u u B u v i dy nng c a l i i n th i n p u ra i v i t l 220V, lc ny ng i ch m vo u ra s nguy hi m. 4 - 6 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao i n p nh m c bn th c p c a b h c m dng i n u l 5 ampe? p: Tc d ng c a b h c m dng i n l chuy n i dng i n l n c a bn s c p v i tr s b t k thnh dng i n nh m cc lo i ng h ph thng bn th c p c th o c, cung c p ngu n cho ng h o c v thi t b b o v . Dng i n nh m c bn th c p c a b h c m dng i n u s d ng 5 ampe l nh m tiu chu n ha c c dng i n bn th c p tiu chu n, c th lm cho ton b thi t b i n trong m ch th hai u p d ng ki u tiu chu n ha. 4 - 6 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong bi n p i u p 10kV, tc d ng c a cu n dy L l g?
- Trang 151 -
p: N u b L th bi n thnh m ch i n do hai my bi n p i u p t ng u m c song song t o thnh, xem hnh 4 - 6 - 4 (b). Bi n p u song song mu n v n hnh ph i ph h p ba i u ki n: c c lin k t gi ng nhau, i n p tr khng b ng nhau, t s bi n p b ng nhau. Hai i u ki n tr c th a mn, nhng t s th ng th ng do s khc bi t c a hai c c u tr c, ti p i m tr t trong qu trnh i u ch nh i n p
ho c do s khc bi t v qu n cu n dy nn kh th c hi n c hon ton. V d , t s bi n p KA > KB, th i n th bn th c p EA < EB trong hai cu n dy th c p s xu t hi n tr s hi u th i n ng E = EB - EA. D i tc d ng c a E, m ch cu n dy th c p s sinh ra dng i n vng In, tng thm t n hao ph . Sau khi c L th c th gi m thi u dng i n vng trong cu n dy th c p. 4 - 6 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: B h c m dng i n ki u xuyn tm, t i sao ch c cu n dy th hai m khng c cu n dy th nh t (nh hnh 4 - 6 - 5)? Nguyn l c a n ra sao? p: B h c m dng i n ki u xuyn tm c li s t hnh vng, khi s d ng, dy ci c o s xuyn vo gi a li s t hnh vng, dy ci ny thay cho cu n dy th nh t, cho nn b h c m ch c cu n dy th hai. Khi b h c m dng i n ki u xuyn tm ho t ng, do tc d ng c a dng i n dy ci trong li s t hnh vng s sinh ra t thng, t thng xuyn qua cu n dy th hai, trong cu n dy th hai c m ng ra i n p th hai v hnh thnh dng i n. l n c a dng i n th hai ny t l thu n v i dng i n th nh t (dng i n dy ci). Nh v y, s c th ph n nh l n c a dng i n trong dy ci trn ampe k c a cu n dy th hai. 4 - 6 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao t s c ng dng i n ghi trn nhn (t s nhn) b h c m dng i n lun lun l n hn t s vng th c t c a n? p: N u t s nhn c a b h c m dng i n b ng t s vng, th do ch u nh h ng b i t n hao dng i n kch t , dng i n th c p c a n lun nh hn tr s dng i n th c p c tnh ra t bn s c p. i u ny d n n dng i n th c p v dng i n th c p c chi t tnh ra khng b ng v tr s , v tr pha cng khc nhau, t c s lm cho b h c m dng i n sinh ra sai s (sai v tr t s v gc pha). gi m sai s , ngoi gi m thi u dng i n kch t ra cn p d ng phng php b s vng
- Trang 152 -
ho c b vng s l c a cu n dy th c p, t c s vng th c t c a cu n dy th c p t hn s vng tnh ton m t cht. Nh v y c th gi m thi u sai s trong ph m vi dng i n nh m c c a b h c m dng i n. 4 - 6 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi c ng dng i n nh m c c a b h c m dng i n d i 200A th cu n dy s c p th ng qu n thnh ki u nhi u vng, cn khi trn 600A th th ng qu n thnh ki u m t vng? p: Sai s c a b h c m dng i n g n nh t l ngh ch v i t th (t c ampe s vng) bn s c p. Khi dng i n nh m c tng i nh , n u p d ng ki u m t vng th t th c a n tng i nh , sai s s l n, ch c tng s vng c a cu n dy s c p, t c qu n cu n dy s c p thnh ki u nhi u vng m i c th tng t th cu n dy s c p, b o m chnh xc c n c khi dng i n nh m c trn 600 ampe, cho d p d ng ki u m t vng th t th cu n dy s c p c a n l n, c th th a mn chnh xc. 4 - 6 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: S vng bn s c p c a b h c m dng i n r t t, cn s vng bn th c p r t nhi u, th th i n p bn th c p nh t nh r t cao? p: Khng ph i. Bn th c p b h c m dng i n trong tnh hnh bnh th ng, do tr khng ph t i r t nh , g n nh v n hnh tr ng thi ng n m ch, cho nn i n p khng cao, ch c khi bn th c p h m ch, i n p bn th c p do t thng xoay chi u c m ng ra m i tng cao, th m ch nguy hi m n tnh m ng ng i s d ng, ng th i khi n li s t bo ha qu m c, d n n t d qu cao, nh h ng chnh xc c a b h c m dng i n. V th , trong khi v n hnh, bn th c p c a b h c m dng i n khng cho php h m ch. 4 - 6 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Tnh n nh c a b h c m dng i n l g? p: Trn nhn hi u b h c m dng di n c ghi n nh nhi t v n nh ng. G i n nh l ch kh nng b h c m dng i n c th ch u ng tc d ng c a l c i n ng v nhi t do dng i n tng cao gy nn m khng n n i b h ng. n nh c a b h c m dng i n c bi u th b ng b i s n nh l c i n ng v b i s n nh nhi t. B i s n nh l c i n ng l t s gi a tr t c th i c a c ng dng i n l n nh t m b h c m c th ch u c v tr s bin c ng dng i n nh m c c a b h c m ny. B i s n nh nhi t t c l t s gi a dng i n n nh nhi t v i dng i n nh m c c a b h c m v ch nh c ng dng i n trong m t giy khng lm cho s pht nhi t c a b h c m dng i n v t qu gi i h n cho php. V d , i n p c a b h c m dng i n l 10kV, khi t s bi n i dng i n l 200/5 th n nh ng l 165 l n, n nh nhi t trong m t giy l 15 l n. 4 - 6 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Ti t di n hai li s t c a b h c m dng i n ki u LFZ 6 10kV c b ng nh a Epoxi t i sao m t l n m t nh ?
- Trang 153 -
p: B h c m dng i n ki u LF2 6 - 10 ngn vn c m t cu n dy s c p v hai cu n dy th c p. Trong b dy th c p c m t cu n dng cho ng h o, m t cu n khc dng b o v rle. M i m t cu n c a b dy th c p u ph i h p v i m t li s t. Cu n dy dng o, khi s d ng bnh th ng th ti t di n li s t c a n tnh theo c ng dng i n lm vi c bnh th ng, nn ti t di n tng i nh . Cu n dy dng b o v l tnh theo tnh hnh khi ng n m ch, v dng i n ng n m ch th ng g p vi n m i m y l n dng i n bnh th ng, trong tr ng h p ny li s t khng b bo ha, cu n dy th c p c th ph n nh l n dng i n ng n m ch c a s c , nn ti t di n li s t c a n ph i ch n tng i l n, cho nn c hai li s t ti t di n khc nhau. 4 - 6 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dung l ng nh m c th c p c a b h c m i n p th ng bi u th b ng cng su t bi u ki n cn dung l ng nh m c th c p c a b h c m dng i n l i th ng bi u th b ng tr khng. T i sao? p: Ph t i th c p c a b h c m i n p ch y u l cu n y i n p c a ng h o v rle, dng i n c a n g m hai ph n h u cng v v cng nn cng su t c bi u t b ng cng su t bi u ki n (S = P 2 + Q 2 ), dung l ng nh m c th c p c a b h c m i n p cng bi u th b ng cng su t bi u ki n, i ng l n nhau nh v y, s d ng s tng i thu n ti n. Dung l ng u ra nh m c c a cu n dy th c p b h c m dng i n: 2 S2= I 2 Z ,cn c ng dng i n nh m c th c p qui nh l 5A, cho nn S2 = 25Z. Qua cng th c trn c th bi t, gi a dung l ng nh m c v i tr khng th c p nh m c Z ch sai nhau m t h s . Do , dung l ng nh m c c a n c th thay th b ng tr khng th c p nh m c. Khi trn nhn hi u b h c m dng i n c ghi tr s ohm d i chnh xc no th tr s t ng tr khng c a tr khng cng v i nh ng ph t i m c n i ti p v i cu n dy nh ng h o, rle, i n tr dy d n khng v t qu tr s tr khng qui nh trn nhn hi u l c, s d ng r t ti n l i, nn dung l ng nh m c b h c m dng i n th ng thay th b ng tr khng. 4 - 6 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trn nhn hi u b h c m i n p ghi nhi u lo i dung l ng? p: B h c m i n p l bi n p dng cho ng h . N dng cch o i n p bn th c p c c s o i n p (cao p) bn s c p. Do kim ng h o u bn th c p m l i o bn s c p, trong t c sai s . S sai s ny g m hai ph n: m t l sai s v t l , t c sai s v l n tr s i n p; hai l sai gc, t c sai s v v tr pha vect i n p s c p, th c p. Do sai s c a b h c m i n p thay i theo s thay i tr s ph t i c a n, cho nn chnh xc c a n thch ng v i dung l ng, t c dung l ng nh m c l ch ung l ng tng ng v i chnh xc cao nh t. Cc chnh xc khc ghi trn nhn hi u u c dung l ng tng ng c a n, m dung l ng tng ln th chnh xc gi m. 4 - 6 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dung l ng l n nh t v dung l ng nh m c th hi n trn nhn hi u b h c m i n p c g khc nhau?
- Trang 154 -
p: Dung l ng nh m c l ch dung l ng m b h c m i n p c th t c khi v n hnh c p chnh xc thi t k , n u s d ng ph t i trong ph m vi dung l ng nh m c th b o m c th t c c p chnh xc thi t k . Cn dung l ng l n nh t l cn c vo nhi t cho php c a cu n dy b h c m i n p xem xt, do s d ng ph t i n dung l ng l n nh t th khng th b o m chnh xc c a n, thng th ng dung l ng l n nh t l n hn dung l ng nh m c. 4 - 6 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: B h c m c b ng nh a (pxy), t i sao ph i sn l p bn d n ra ngoi thn nh a c? p: B h c m c b ng nh a (pxy) khng c v s ra dy m bn ngoi l p nh a c a n cng khng th ti p t. Trong v n hnh, khi ng s c i n c a i n tr ng xuyn qua m t ti p gip gi a khng kh v i nh a, do thng s mi ch t c a chng khc nhau nn xu t hi n i n tr ng t p trung s d n n phng i n c c b . V th , ph i sn l p sn bn d n ln ngoi v c b ng nh a, cho m t ngoi c a b h c m c i n th b ng nhau trong i n tr ng, nh v y c th phng ng a phng i n c cb . 4 - 6 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Ba b h c m i n p m t pha c t s l (10000/ 3 )/(l00/ 3 ), khi dng v i h th ng 6kV, nn u dy nh th no? p: B h c m i n p ho t ng d i i n p nh m c th m i c th b o m chnh xc c n c. V th ba b h c m i n p m t pha c t s l (10000/ 3 )/(l00/ 3 ) khi; dng v i h th ng 6kV th ph i u thnh /Y. Lc ny, i n p m i cu n dy bn s c p nh n c g n v i i n p nh m c 10000/ 3 V c a n, i n p m m i cu n dy bn th c p c c g n v i i n p nh m c 100/ 3 V c a n, i n p u ra gi a cc pha bn th c p b ng 100V, c th p ng yu c u c a ng h v rle. 4 - 6 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng phng php thng th ng o i n tr cch i n v t n hao mi ch t (tg c a s c p b h c m i n p ki u xuyn c p i v i th c p, th ba v t t i sao khi i n tr cch i n tng i th p th tg c lc tng i l n, l i c lc tng i nh ? p: Cch i n ph n s c p b h c m ki u xuyn c p i v i th c p, th ba v t l do cc chi ti t cch i n nh cch i n gi a cc cu n dy, gi cch i n v t m m t u th c p v.v... u song song l i m t o thnh, do tr s i n tr cch i n trong m i chi ti t. Cn quan h gi a t ng tiu hao mi ch t (tg c a m ch i n ng tr m c song song v t n hao mi ch t gi a cc chi ti t l:
tg = C1 tg1 + C 2 tg 2 + ... + C n tg n C1 + C 2 + ... + C n
Trong cng th c C1, C2 Cn l i n dung c a cc chi ti t cch i n, tgl, tg2tgn l t n hao mi ch t c a cc chi ti t. V th , tg nh hn tr s l n nh t c a t n hao mi ch t trong cc chi ti t v l n hn tr s nh nh t c a t n hao mi ch t trong cc chi ti t. N u khi cch i n gi a cc cu n dy ho c t m m t u th c p
- Trang 155 -
khng t t d n n i n tr cch i n tng i th p, th do l ng i n dung c a cc chi ti t cch i n ny tng i l n, cho nn tg o c tng i l n; n u khi ch v t li u gi khng t t khi n i n tr cch i n tng i th p th do l ng i n dung c a gi r t nh , cho nn tg o c tng i nh . 4 - 6 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: B h c m i n p 35kV t i sao ph i c c u ch v i n tr ph , cn b h c m i n p 110kV l i khng c n? p: Kho ng cch gi a cc dy c a b h c m i n p 35kV tng i nh , d x y ra s c ng n m ch, nhanh chng kh c ph c s c ng n m ch, ph i l p c u ch ki u s ng, v l p i n tr ph ph i h p dung l ng ng t c a c u ch nh m h n ch dng i n ng n m ch, cn kho ng cch dy c a b h c m i n p 110kV tng i l n, kh nng x y ra ng n m ch r t nh , n u x y ra ng n m ch cng khng c c u ch thch h p, v th tr c ti p u ln dy i n, d a vo b ng t m ch b o v . 4 - 6 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Vi c gim st cch i n c a h th ng 35kV s d ng b h c m i n p do ba cu n dy m t pha t o thnh, cn lo i 6 - 15kV s d ng ki u 5 tr 3 pha. T i sao? p: V r ng ph t i c a b h c m i n p h th ng 6 - 15kV khng l n, s d ng b h c m i n p ki u 5 tr 3 pha, em i m trung tnh c a cu n dy s c p ti p t, v a c th dng o i n p dy v i n p pha. V a c th dng gim st cch i n gi a m ng i n v i t v th c hi n b o v rle m t pha ti p t, gi r , th tch nh . Cn c p i n p c a h th ng 35kV tng i cao, th tch b h c m i n p tng i l n, n u s d ng ki u 5 tr 3 pha th s r t n ng n , l p rp, v n chuy n u b t ti n, nn s d ng ba b h c m i n p ba cu n dy m t pha, em cu n s c p u thnh hnh sao v i m trung tnh ti p t, cu n dy th c p u thnh hnh sao, cu n dy i n p th t 0 u thnh hnh tam gic nh mi ng. Nh v y v a c ch c nng ki u 5 tr 3 pha l i v a ti n v n chuy n, l p rp v b o qu n. 4 - 6 - 19 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao v b h c m i n p ki u xuyn 110kV s d ng ng s m khng dng h p s t? p: B h c m ny l do hai n nguyn gi ng nhau m c n i ti p vo gi a pha v t (nh hnh 4 - 6 - 19), i n p c a m i n nguyn l (1/2)Uxg (i n p pha c a l i i n). Do i m gi a c a cu n dy m i n nguyn n i v i li s t, v th cch i n gi a vng dy hai u cu n dy v i li s t ch c n thi t k v i i n p (l/4)Uxg. Gi a hai li s t v gi a li s t v i v u ph i cch i n. N u dng v b ng h p s t th ph i tng r t nhi u v t li u cch i n, khi n b h c m thm n ng n v gi thnh ch t o s cao. S d ng v b ng ng s s d gi i quy t cch i n gi a li s t v i v v c th gi m c ci cch i n c a ng , gi m ng k th tch , gi m c gi thnh 4 - 6 - 20 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trn li s t b h c m i n p ki u xuyn c p, t i sao ph i qu n thm cu n dy cn b ng?
- Trang 156 -
p: Tc d ng c a cu n dy cn b ng l lm cho i n p cu n dy c a cc n nguyn phn b ng u, nng cao chnh xc o. B i v cu n dy th c p qu n trn tr li s t d i c a li s t c p cu i (nh hnh 4 - 6 - 20), sau khi cu n th c p c t i, dng i n ph t i s sinh ra t thng kh t , khi n t ng t thng trong li s t c p cu i nh hn t thng c a cc li s t khc, t khi n i n th c m ng c a cu n dy cc n nguyn khng b ng nhau, do chnh xc gi m th p. V th , l p thm cu n dy cn b ng m s vng, chi u qu n gi ng nhau ln li s t hai n nguyn, r i u ng c chi u. Nh v y khi t thng c a hai n nguyn khng b ng nhau, trong cu n dy cn b ng s sinh ra dng i n vng, dng i n ny kh t li s t t thng tng i l n, lm tng t li s t c t thng tng i nh , nn t thng trong li s t cc c p i th b ng nhau, t khi n i n p cu n dy cc n nguyn phn b tng i ng u, nng cao c chnh xc c a b h c m i n p.
4 - 6 - 21 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi ch n thi t b i n c a tr m bi n i n, ni chung i n p nh m c UH c a thi t b l n hn ho c b ng i n p nh m c US mang i n ni l p t l c .Cn b h c m i n p th ngo i l . T i sao? p: Cn c vo UH US ch n thi t b i n c a tr m bi n i n, ch y u l b o m s an ton tin c y c a n trong v n hnh. nh my ch t o, thi t b i n cn xem xt i n p lm vi c cao hn i n p nh m c 10 - 15% cn theo qui nh, i n p cao nh t c a l i i n khng c l n hn 5% i n p nh m c c a l i i n. V th , ch c n ch n UH > US th c th b o m s v n hnh an ton tin c y c a thi t b i n trong l i i n. Cn b h c m i n p l thng qua bn th c p o i n p bn s c p, ngoi yu c u ch u p ra cn c yu c u chnh xc. V th UH ph i thch ng v i i n l i u vo, ni chung yu c u i n p bn s c p Ul tc d ng vo n ph i th a mn 1.1UH > Ul > 0.9 UH. Nh v y m i b o m chnh xc nh t nh. 4 - 6 - 22 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Tc d ng c a dy c u ch bn cao p v bn th p p c a b h c m i n p c gi ng nhau khng? p: Khng gi ng nhau. Ni chung trong m ch i n bn th p p u l p dy c u ch i n p th p khng l n hn 2 ampe, dng phng ng a qu t i ho c ng n m ch c a m ch i n u v i bn th p p. Cn c u ch bn cao p ch c th phng ng a ng n m ch c a chnh b h c m, khng th ch ng qu t i. B i v, dng i n m c ng c h c c a dy c u ch cao p c th ch u ng c ph i l n hn nhi u l n dng i n nh m c c a cu n dy. ng th i, c lc cn m c n i ti p i n tr h n dng, dng h n ch dng i n khi ng n m ch. 4 - 6 - 23 (Tr
- Trang 157 -
H i: T i sao trn u ra th c p c a b h c m di n p ki u i n dung ph i m c n i ti p m t cu n dy i n c m L? p: B h c m i n p i n dung, k th c l m t b phn p i n dung (nh hnh 4 - 6 - 23). Khi khng t i, i n p u ra c a hai u a, b l:
U C2 = C1 U1 = KU1 C1 + C 2
Nhng khi u ph t i vo hai u a, b th UC2 s nh hn tr s phn p i n dung, m dng i n ph t i cng l n th i n p cng th p, chnh l ch r t l n. Ch y u l do s t p trn tr khng trong Z; c a chnh t i n gy nn.
Zi = 1 j (C1 + C 2 )
N u u ra a, b m c n i ti p i n c m L, th:
Z i = j L + 1 j (C1 + C 2 )
Khi L +
1 th Z'i = 0, t c m c n i ti p L b sung c tr khng (C1 + C 2 )
trong c a t i n. Lc ny UC2 s khng s t qu nhi u do dng i n tng, nn nng cao c chnh xc c a b h c m i n p ki u i n dung. 4 - 6 - 24 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: u nhi u ng h vo th c p b h c m dng i n, t i sao chnh xc s gi m th p? p: u nhi u ng h vo th c p b h c m dng i n th s tng th i n ng c a th c p v i n p c a s c p, t lm tng dng i n khng t i c a n. Cn sai s c a b h c m dng i n s tng ln theo s tng ln c a dng i n khng t i, nh v y s lm gi m chnh xc. 4 - 6 - 25 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao cng m t b h c m i n p c vi lo i dung l ng tiu chu n khc nhau, v l khc nhau theo m c cao th p c a c p chnh xc ? N u cn c vo dung l ng l n nh t (gi i h n) qui nh u ph t i (my mc o v rle) c c khng? p: C p chnh xc c a b h c m i n p l c p chnh xc cao nh t c th c c a n d i ph t i nh m c. N u ph t i tng ln, sai s cng tng ln, c p chnh xc s gi m, ng c l i c p chnh xc s cao hn. V th , c p chnh xc c a b h c m i n p c lin quan r t l n n ph t i. Dung l ng tiu chu n c a n chnh l cn c vo dung l ng m m t c p chnh xc no c th cho php qui nh. Cho nn, dung l ng tiu chu n c a n s c s qui nh khc nhau ty theo c p chnh xc khc nhau. Dung l ng l n nh t m b h c m i n p qui nh khc v i dung l ng tiu chu n, n l dung l ng l n nh t m i u ki n pht nhi t v n hnh lu di cho php, khi qui nh dung l ng ny khng xt n chnh xc, cho nn sai s tng i l n. Khi ng h o v rle m ngu n nui c yu c u c p chnh xc th khng th p d ng
- Trang 158 -
dung l ng l n nh t v khng c v t qu dung l ng tiu chu n qui nh. N u khng s tng sai s , nh h ng lm chnh xc. Ch c khi ng h m ngu n nui khng c yu c u c p chnh xc v tr s sai s khng nh h ng n s lm vi c chnh xc c a n th m i cho php dng n dung l ng l n nh t.
- Trang 159 -
CHNG VI
NG C I N KHNG NG B
6 - 1 Nguyn l ho t ng c b n c a ng c i n khng ng b
6 - 1 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: ng c i n ki u l ng sc c th t n t c quay ng b khng? p: ng c i n ki u l ng sc s d c th quay c l do t tr ng quay c a stato c t v t d n c a rto, sinh ra dng i n c m ng, r i tc d ng v i t thng m t o ra. N u t n t c quay ng b th gi a t tr ng quay c a stato v rto khng c s v n ng tng i, t c khng th sinh ra dng i n c m ng, do cng khng th sinh ra m men quay, cho d mt khng t i th v n cn c l c c n c a gi, cho nn t c quay t t nhin gi m, t c khng bao gi c th t n t c quay ng b . 6 - 1 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C ng dng i n kh i ng c a ng c i n c m ng r t l n, nhng m men quay khng th t l n, t i sao?
p: Khi mt i n c m ng quay, t n s dng i n trong rto r t th p, cho nn i n khng r t nh , dng i n v i n th g n cng pha, phng chi u c a l c t tr ng stato tc d ng ln dy d n rto l th ng nh t, ho c chng ta c th xem t tr ng c a stato t o v i t tr ng c a rto thnh 90o, khi kh i ng v i m men quay l n nh t, nh th hi n trong hnh (a) t n s c a rto r t cao, i n khng r t l n, h s cng su t r t th p, ni nh v y t c l dng i n i sau i n th g n 90o. T tr ng rto g n nh song song v i t tr ng stato, cng c ngha rto c m t s l c tri t tiu l n nhau, cho nn c ng dng i n l n, m men quay v n r t nh , nh hnh (b). 6 - 1 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t mt i n b n ng m c song song, m i c c m i pha c 4 cu n dy, li u c th em 4 cu n dy c a m i m t pha c c u thnh 4 ng?
- Trang 160 -
p: B n cu n dy trong cng m t pha c c th i n p c m ng trong c l ch v tr pha, khi cc cu n dy ny m c song song, gi a chng s sinh ra dng i n m ch vng, khng th quay bnh th ng. Do khng th m c song song b ng phng php ny. 6 - 1 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: N u khe h khng kh c a mt hai c c khng u nhau, s c hay khng hi n t ng l c ko t m t chi u? T i sao? p: i v i my i n hai c c b t k khe h khng kh c a n hai c c c u hay khng, u khng c hi n t ng l c ko t m t chi u. B i v t thng c a m ch t t t ph i thng qua khe tr ng hai l n. N u m t l n thng qua c c N th ph i c m t l n thng qua c c S. Cho nn b t lu n t thng c a c c N ho c c c S, khi n thng qua bn khe tr ng nh th cng ph i thng qua bn khe tr ng l n, t c b t k khe tr ng c u hay khng th t ng t tr d i hai c c u khng thay i, do l n c a l ng t thng hai c c b ng nhau, cho nn khng c hi n t ng l c ko t m t chi u. 6 - 1 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t mt i n khng ng b ba pha c nh 0.6kW, dng i n khng t i v t qu bn dng i n nh m c t i. Th th tiu hao khng t i c a mt li u c v t qu bn 0.6kW khng? Khi v n hnh t i c ph i cng ch c th a ra cng su t cha d y m t n a cn l i, t c 0.3kW khng? p: Khng ph i. V r ng gi a i n p v dng i n c a mt u c l ch gc pha. L ch gc pha khi khng t i l g n 90o, cn l ch pha khi t i th nh hn nhi u. Cho nn cng su t c a mt khng th n thu n l y tr s dng i n l n hay nh nh gi m cn lin quan t i l ch gc pha. th vc t c a i n p v dng i n khi khng t i v t i nh th hi n hnh 6 - 1 - 5. Cng su t u vo khi khng t i Po = UIocoso, Cng su t u vo khi t i P = UIcos. Qua th c th th y, dng i n khng t i Io c a mt tuy l n hn m t n a c a dng i n nh m c I, nhng do gc h s cng su t j c a mt khi c t i nh m c, nh hn nhi u so v i gc h s cng su t o khi khng t i. Cho nn cng su t u vo Po c a mt khi khng t i r t nh , cn xa m i t m t n a cng su t u vo nh m c P c a mt. ng nhin, u ra khi t i cng khng ph i 0.3kW. 6 - 1 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C ng dng i n u dy c a m t mt i n khng ng b ba pha l n l t l IA = 2.1A, IB = 2.2A, IC = 2.3A. Cn c vo cc tr s ny c th xc nh quan h v tr pha c a dng i n cc dy u c khng? p: Dng phng php d ng hnh h c. Tr c tin d ng OAB' (nh hnh 6 - 1 - 6), sao cho OA = 2.1, OB' = 2.2, AB' = 2.3. Sau ko di B'O n B sao cho OB = OB' , qua O d ng OC // AB' , OC = AB' , chi u gi ng nhau. Vc t
- Trang 161 -
L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com OA , OB , OC chnh l th vc t c a IA, IB, IC gc k p gi a cc vc t chnh l gc
l ch pha gi a cc dng i n.
- Trang 162 -
6 - 1 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t mt i n khng ng b ba pha ang v n hnh, dng ampe k k p o c dng i n c a m t pha l 10A, khi l n l t o hai dy v ba dy pha th s c c a ampe k ph i l bao nhiu? p: Mt i n khng ng b ba pha ang v n hnh bnh th ng c th coi nh l m ch i n ba pha m dng i n ba pha v ph t i ba pha u cn b ng, i x ng, cho nn c ng dng i n ba pha u b ng nhau, nhng l ch pha 120o, nh th hi n hnh 6 - 1 - 7. N u dng i n c a m t dy pha trong I A = 10A, th c ng dng i n khi o hai dy pha s l
I A + I B, dng phng php hnh binh hnh b n c nh d ng
. . .
th vct, s c I A + I B = 10A, cho nn dng i n khi o hai dy pha s c c trn ampe k v n l 10A. Khi o dng i n c a ba dy pha, qua th c th th y I A + I B = I C, nhng chi u ng c nhau, t c I A + I B + I C = 0. Cho nn s c trn ampe k b ng 0. 6 - 1 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t mt hai t c xoay chi u ba pha c hai nhm cu n dy khc s c c. Khi hai nhm cu n dy ny u u theo phng php hnh sao hai ng song song th dng i n v cng su t khng t i u tng i l n, khng th s d ng bnh th ng. T i sao?
. . . . . .
p: l do cch u ny, sau khi m t nhm cu n dy thng ngu n, cn nhm cu n dy u hnh sao hai ng song song kia gi ng nh l cu n dy th c p c a bi n p ng n m ch (nh hnh 6 - 1 - 8) i v i nhm cu n dy thng i n. V y l dng i n c a nhm cu n dy thng i n (tng ng cu n s c p c a bi n th ) s r t l n, cng su t tiu hao cng r t l n. Do , i v i lo i mt hai t c c hai nhm cu n dy, khng th p d ng phng php u hnh sao hai ng song song. 6 - 1 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trong h ng m c s n ph m c a mt i n khng ng b u ph i c t s m men quay l n nh t v m men quay nh m c? p: Mt khng ng b , khi v n hnh lu di u khng cho php m men quay c ph t i v t qu m men quay nh m c, nh m trnh qu nng, gy chy h ng. N u th i gian m men quay ph t i v t qu m men quay nh m c r t ng n,
- Trang 163 -
khi mt cha v t qu nhi t tng cho php ph t i gi m th c th c, nhng khng v t qu m men quay l n nh t, n u khng mt s ng ng quay. Qua c th th y, m men quay l n nh t l ph n nh kh nng qu t i th i gian ng n c a mt khng ng b . Cho nn, trong thng s s n ph m mt khng ng b , u ph i cung c p t s gi a m men quay l n nh t v m men quay nh m c. Ni chung, t s c a mt l 1.8 - 2.2. 6 - 1 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t mt ki u l ng sc dng trn xe c u, pht i n dy ng thau c a rto b t gy, ng i ta nh dng dy ng thay, cho r ng nh v y c th gi m thi u tiu hao i n tr rto, trnh c dy ng vng b t do qu nng. Ngh nh v y c h p l khng? p: Rto dng dy ng vng lm l ng sc th khng c thay th b ng dy ng . B i v m c ch rto dng dy ng thau l v i n tr c a n tng i l n, c th thu c m men quay kh i ng tng i l n. N u thay b ng ng i n tr nh th m men l c kh i ng s gi m r t nhi u, khng th p ng yu c u c tnh kh i ng c a mt xe c u. 6 - 1 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ti n nh vng u c a mt ki u l ng sc c th nng cao m men quay kh i ng? p: M men quay kh i ng c a mt c m ng t l thu n v i h s cng su t khi kh i ng, n u ti n nh vng u th i n tr c a cu n dy rto s tng ln, nh v y khi kh i ng dng i n h u cng s tng ln, khi n m men quay kh i ng tng ln. Nhng khng th ti n b t qu nhi u, n u khng hi u su t s gi m, nhi t tng cao. 6 - 1 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao mt c m ng m m men quay kh i ng khng t yu c u, n u ti n nh b t m t cch thch ng ng knh ngoi c a rto th m men quay kh i ng s tng ln? p: M men quay kh i ng c a rto c m ng g n nh t l ngh ch v i i n khng r c a rto - stato. Ti n nh v a ph i ng knh ngoi cc rto s lm tng khe h khng kh, v th s gi m nh i n khng r, m men kh i ng s tng ln. Nhng vi c tng khe h tr ng l i lm cho dng i n khng t i cng tng ln, lm gi m h s cng su t. Cho nn p d ng bi n php ti n nh ng knh ngoi c a rto, nng cao m men quay kh i ng l c h n nh t nh. 6 - 1 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dung l ng t m th i v dung l ng lin t c c a mt c g khc nhau? p: Dung l ng c a mt ch y u quy t nh b i s tng nhi t cch i n. Dung l ng lin t c l ch ph t i l n nh t m mt c th ch u c khi v n hnh lu di nhng nhi t khng v t qu ngoi h n nh t nh. Dung l ng t m th i l ch ph t i l n nh t m mt c th ch u c khi th i gian v n hnh c a mt r t ng n (v d 15 pht, 30 pht v.v...) m th i gian d ng my kh lu nhi t c a mt
- Trang 164 -
khng v t qu gi i h n nh t nh. R rng dung l ng t m th i c a cng m t mt s l n hn dung l ng lin t c.
- Trang 165 -
6 - 1 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mt khng ng b c cng cng su t, t i sao lo i t c quay cao, gi l i r hn? p: Cng su t u ra P t l thu n v i tch c a m men quay M v t c quay n. Khi P nh nhau, n cao, M nh . Ng c l i, n th p th M s l n. M l i t l thu n v i t thng v c ng dng i n I trong mt, cn v 1 l i ph thu c vo kch th c c a mt, v I cng l n th kch th c c a mt cng l n. Qua nh ng u trn c th th y, mt c cng cng su t, khi n cao, M nh th kch th c c a mt c th gi m, t c l ng s d ng s t, ng c th gi m thi u, v th gi s r hn. 6 - 1 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mt khng ng b u hnh sao, khi b t cng t c c a n sang quay ng c chi u th chi u quay c a n khng thay i. Sau khi d ng my, pht hi n c u ch m t pha b t. T i sao sau khi t c u ch m t pha th mt khng th quay thu n, quay ng c? p: Mt khng ng b 3 pha, lc v n hnh, sau khi t ngu n i n m t pha th tng ng nh mt m t pha, chi u c a m men quay i n t c a n gi ng v i chi u quay c, khi n mt v n quay theo chi u c. Lc ny n u thay i th t pha c a ngu n i n, do thi u pha, mt v n tng ng v i mt m t pha, chi u m men quay c a n v n gi nguyn khng i, cho nn khng th thay i chi u quay c a mt. 6 - 1 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao mt i n khng ng b ba pha khi d ng my thi u pha th khng th kh i ng c, cn khi ang quay th thi u pha v n c th ti p t c quay? p: Mt khng ng b ba pha, khi tr ng thi d ng, n u cu n dy m t pha h m ch ho c m t ngu n i n m t pha, lc thng ngu n, th t tr ng do cu n dy sinh ra c th chia thnh hai t tr ng quay v i l n b ng nhau, ng c chi u nhau. Chng cng v i m men quay do tc d ng c a rto sinh ra, cng c l n b ng nhau, ng c chi u nhau. v th m men quay kh i ng b ng khng nn khng th kh i ng c. Khi mt ang quay m thi u pha, t tr ng do cu n dy sinh ra cng c th chia thnh hai t tr ng quay b ng nhau, ng c chi u nhau. Nhng t c quay tng i gi a t tr ng quay c chi u quay ng c v i chi u quay mt v rto r t l n, th i n ng c m ng sinh ra trong rto v t n s c a dng i n g n nh g p hai l n t n s c a ngu n i n, c m khng c a rto r t l n, v th l ng h u cng c a dng i n c tnh quy t nh n l n c a m men quay r t nh , cho nn m men quay ng c chi u nh hn nhi u m men quay thu n chi u. V th mt c th ti p t c quay. Nhng cng su t cho php lc ny ch c th b ng m t n a cng su t nh m c, n u ph t i l ph t i dnh m c th dng i n ch y qua cu n dy t s v t qua dng i n nh m c, khi n ng c nng chy. 6 - 1 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi em rto l y t trong sng c a mt ra, u v i i n p nh m c th nghi m, c th pht hi n th y c ng dng i n c a stato l n hn nhi u l n c ng dng i n khng t i bnh th ng. l nguyn nhn g?
- Trang 166 -
p: Sau khi l y rto t trong stato ra, t tr c a m ch t s thay i. V n l t thng c th thng qua li s t c a rto, sau khi l y rto ra, ch c th thng qua trong khng kh, m t d n su t c a khng kh th p hn nhi u so v i li s t, v th lm tng t tr . Cn c vo nh lu t m m ch t , t thng = t th IW/ t tr Rm, mu n duy tr khng thay i trong li s t stato, dng i n kch t I s i h i l n hn nhi u l n. V th dng i n khng t i l n hn nhi u l n khi bnh th ng v th i gian ko di th cu n dy stato s b chy do qu nng. 6 - 1 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi khng t i, dng i n ba pha c a mt khng ng b ba pha 380V g n cn b ng, nhng c ti ng rung ch n ng nghim tr ng. Sau khi quay vi gi v n khng c g khc th ng. N u h p xu ng d i 300V ho c tng ln trn 420V, ti ng rung ch n ng u gi m r r t. T i sao? p: Dng i n ba pha cn b ng v sau khi quay vi gi v n khng c g khc th ng, ch ng t cu n dy khng h ng. Ti ng rung ch n ng l do khe h gi a stato, rto khng u gy ra. Pha khe h nh th m t t thng tng i cao, l c ht t tng i l n, nn gy ch n ng b my. Khi ch n ng ny c ng h ng v i t n s dao ng t nhin c a b my th tnh hnh cng nghim tr ng. N u h i n p xu ng th l c ht t khng cn b ng s gi m, ch n ng cng gi m, n u i n p tng th c hi n t ng bo ha t trong li s t, khi n m t t thng c a khe h c xu th qun bnh, do l c ht t khng cn b ng gi m, ch n ng cng gi m. 6 - 1 - 19 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Lm th no c th ng bi n php n gi n phn bi t s c c c a ng c i n khng ng b ba pha? p: V trong r t c a mt c t d, cho nn trong tnh hnh cu n dy stato thot ly l i i n lm quay roto, trong cu n dy stato s sinh ra dng i n xoay chi u. Cn c vo nguyn l ny, c th dng m t mili ampe k ho c mili vn k m t chi u u vo dy ra c a m t pha b t k cu n dy stato ba pha, nh th hi n hnh 6 - 1 - 19. Sau , nh d u lin t c, t t quay rto, lc kim ng h s l ch kh i v tr 0. Quay m t vng, n u ng h c chia hai bn th s l n kim l ch kh i 0 s b ng s c c c a mt. N u ng h chia m t bn th s l n kim l ch 0 s b ng logarit c c c a mt ny. 6 - 1 - 20 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mt khng ng b ba pha ki u l ng u dy theo hnh 6 - 1 - 20 (a). T i sao khi quay rto thu n chi u th trong kho nh kh c vn k xu t hi n i n pV1 > 3 Vn, V2 < 3 Vn? p: Dng di n m t chi u ch y qua cu n dy stato ba pha, nn trong mt sinh ra t tr ng khng i t c c nh ng nt t trong hnh (b) th hi n. Khi quay rto, do cu n dy rto c t t tr ng ny, do sinh ra i n th , v cu n dy rto l ng n m ch, trong s sinh ra dng i n v sinh ra t tr ng rto. Chi u c a dng i n rto v c c tnh c a t tr ng rto nh th hi n hnh (b). Khi rto t quay xoay, t tr ng rto c t cu n dy stato khi n trong cu n dy stato ba pha c m ng ra i n th t c th. i n p m vn k o c s b ng t ng i n p m t chi u do ngu n i n
- Trang 167 -
m t chi u hnh thnh v i n th c m ng t c th. T hnh v v t b ng km theo, c th th y c: V2 = 3-DV, V1 = 3+DV, cho nn V1>3 Vn, V2<3 Vn. Pha A l n c a dng i n m t chi u trong IA cu n dy 3 pha Chi u c a dng i n m t chi u trong T cu i cu n dy 3 pha n u Chi u tng c a i n th m t chi u T u n trong cu n dy 3 pha cu i tng c a i n th m t chi u trong 6V cu n dy 3 pha Chi u i n th t c th do cu n dy stato sinh ra khi quay rto l n c a i n th t c th do cu n 0 dy stato sinh ra khi quay rto Pha B
1 IA 2
Pha C
1 IA 2
T u n cu i T cu i n u 3V T u n cu i V
T u n cu i T cu i n u 3V T cu i n u V
6 - 1 - 21 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao mt dung l ng tng i l n a s p d ng cch u , cn mt dung l ng tng i nh a s p d ng cch u Y? p: V i i n p nh m c gi ng nhau, s vng c n thi t c a cch u b ng 3 l n c a cch u Y, cn khi cng su t gi ng nhau, dy d n c a cu n dy u nh hn cch u Y. Mt dung l ng nh , do li s t nh , th i n ng ph n khng c a m i vng th p nn s vng c a b n thn s nhi u, dy d n s ph i tng i nh , c ng c h c km, qu n m t cng. ng th i, cch i n trong rnh li s t chi m t l cng l n, nh h ng dung l ng c a mt. N u dng cch u th khuy t i m trn cng n i b t. i v i mt dung l ng tng i l n, do li s t tng i l n, i n th ph n khng c a m i vng cao, nn s vng c a b n thn t, dy d n to, n u dng cch u Y, th dy d n cng l n, qu n cng kh. Hn n a, v i mt dung l ng tng i l n h n ch dng i n kh i ng, th ng ph i h p kh i ng, i v i cch u th c th p d ng phng php kh i ng Y - tng i d . 6 - 1 - 22 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao dng i n khng t i c a mt khng ng b l n hn c a my bi n th , cn dng i n ng n m ch l i nh hn? p: Gi ng nh my bi n th , ng c khng ng b b t k l khi khng t i ho c khi c t i, t tr ng chnh c a n u l do thnh ph n dng i n kch t trong cu n dy bn s c p ( i v i ng c i n khng ng b l cu n dy stato) sinh ra, khe h m ch t chnh cng l n th dng i n kch t c n thi t sinh ra t tr ng s cng l n. Trong m ch t chnh c a mt khng ng b c khe h , dng i n khng t i c a n c th t 20 - 50% dng i n nh m c, cn trong my bi n th khng c khe h , dng i n khng t i c a n ch chi m kho ng 5% dng i n nh m c. Cho nn dng i n khng t i c a mt khng ng b s l n hn nhi u so v i c a my bi n th . Khi mt khng ng b v my bi n th ng n m ch, th dng i n ng n m ch bn th c p c a n u do i n khng r bn th c p v i n tr c a chnh cu n
- Trang 168 -
dy quy t nh. Cu n dy c a mt khng ng b t trong rnh li s t, t thng r tng i l n, cho nn i n khng r thng th ng l n hn c a my bi n th . V th , dng i n ng n m ch c a mt khng ng b ch c 3.5 - 8 l n dng i n nh m c, cn dng i n ng n m ch c a my bi n th cao g p 10 - 20 l n dng i n nh m c, t c dng i n ng n m ch c a mt khng ng b nh hn r t nhi u. 6 - 1 - 23 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mt khng ng b , my pht i n khng ng b , b hm i n t c g khc nhau ? p: Mt khng ng b , my pht i n khng ng b , b hm i n t l ba tr ng thi chuy n ng khc nhau c a my i n khng ng b . T c quay c a rto ng c khng ng b nh hn tr s ng b , i n nng a vo stato trn tr c c d n ra c nng. T c quay c a rto my pht i n khng ng b l n hn tr s ng b , c nng do ng c a vo bi n thnh i n nng d n ra. Rto b hm i n t quay ng c chi u v i t tr ng c a stato, sinh ra l c hm, i n nng do l i i n a vo v c nng t my ng l c a vo u chuy n thnh nng l ng tiu hao, khi mt u ng c, t c th c hi n tr ng thi v n hnh c a b hm i n t 6 - 1 - 24 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao h s cng su t c a mt khng ng b khi kh i ng v khng t i u r t nh , cn h s cng su t khi t i l i c nng cao? p: Mt khng ng b khi kh i ng ho c v n hnh khng t i, th dng i n c a stato ch y u l dng i n kch t . Do dng i n kch t l dng i n c m ng v cng, do lc ny h s cng su t r t th p, ni chung kho ng 0.2. Khi mt i n khng ng b c ph t i th dng i n rto tng ln, lc ny dng i n stato cng tng ln theo, mt i n h p thu dng i n h u cng tng ng t l i i n, c ng v i dng i n khng t i, thnh dng i n t ng. Do tr s ph n trm c a dng i n khng t i tng i nh , cho nn tr s c ng dng i n c a n c b n nng cao theo ph t i, m ph t i l dng i n h u cng, v th h s cng su t cng nng cao theo 6 - 1 - 25 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: N u dung l ng c a mt i n khng ng b g n v i dung l ng c a my bi n th , t i sao dng i n khng t i c a mt i n khng ng b l i tng i l n? p: M ch t c a mt khng ng b , ngoi ph n l n l do li s t stato v li s t rto t o thnh ra, gi a stato v rto cn c khe tr ng, t tr c a khe h tng i l n. Cn li s t c a bi n th l m t m ch t khp kn, t tr tng i nh . Do so v i my bi n th , mt i n khng ng b c dng i n khng t i tng i l n. Dng i n khng t i c a bi n th b ng 1 - 8 % dng i n nh m c, dng i n khng t i c a mt i n khng ng b , ni chung b ng 20 - 50% dng i n nh m c.
- Trang 169 -
6 - 2 K t c u c a mt i n khng ng b
6 - 2 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: S cnh t n nhi t mt i n khng ng b c nh ki u ng kn, kho ng bao nhiu l v a? p: Tc d ng c a cnh t n nhi t m t m t l tng i n tch t a nhi t, m t khc c tc d ng d n dng kh, khi n dng kh sau khi r i kh i c a ch p gi s di chuy n h ng tr c theo m t b my, nh m nng cao hi u qu lm mt b m t. N u cch t n nhi t tng i t, th c n gi nh , l ng gi tng i l n, nhng di n tch t n nhi t nh th s nh h ng hi u qu lm mt c a mt. N u cch t n nhi t tng i nhi u th di n tch t a nhi t tng ln, nhng c n gi cng tng, l ng gi gi m, cng s nh h ng hi u qu lm mt. Cho nn cch t n nhi t qu nhi u ho c qu t u khng c l i i v i tng nhi t c a mt. S l ng c a cnh t a nhi t ph i thng qua th c nghi m khoa h c quy t nh. 6 - 2 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong mt nhi u t c hai nhm cu n dy, t i sao th ng g n cu n dy t c th p vo t ng trn c a rnh, cu n dy t c cao vo t ng d i c a rnh? p: Trong mt nhi u t c hai nhm cu n dy, tnh nng khi quay t c th p km hn khi quay t c cao. c i thi n tnh nng khi quay t c th p, c bi t g n cu n dy t c th p vo t ng trn c a rnh, nh v y v a c th gi m r t rnh, l i c l i cho t a nhi t c a cu n dy. Cu n dy t c cao g n t ng d i c a rnh, cho d r t hi l n hn, nhng khng nh h ng l n n tnh nng v n hnh, l i v t c quay cao, cu n dy tuy t ng d i, t a nhi t cung r t t t, ng th i kho ng cch c c c a cu n dy t c cao r t l n, ph n u di g n t ng d i cng tng i thu n ti n. 6 - 2 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T m t u c a cu n dy mt i n c m ng ba pha, lm th no c th nhn c mt i n ny c m y c c? p: S nhm pha c c c a cu n dy mt i n c m ng ba pha, b ng s pha x s c c. tng c ng cch i n gi a cc pha m t u c a cu n dy, gi a cc nhm m i c c c dng cch i n cch ngn, v th m cch i n gi a cc pha c th bi t c s nhm pha c c r i chia cho 3 s c s c c. Nhng v i lo i mt i n bi n i s c c v n i k t che c c, th khng th dng phng php ny bi t c s c c. 6 - 2 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t s mt khng ng b rto ki u l ng, m t u ki u l ng rto c a n, t i sao c lc khoan m t ho c vi l trn khng qui t c? p: Trong ch t o mt, n u cn b ng ng c a rto mt, gia cng khng t yu c u thi t k th s lm cho mt sinh ra ch n ng v ti ng n khi quay t c cao. Do , nh my ch t o th ng xuyn ph i "hi u ch nh cn b ng ng" i v i rto ng c. i v i mt ki u l ng, n u khng cn b ng th ng p d ng phng php khoan b m t t nhm c ph n m t u rto d ng l ng ho c khoan l trn li
- Trang 170 -
s t rto t m c ch hi u ch nh cn b ng ng. Phng php ny n gi n, ti n l i, v trong tnh hnh l ng khoan b khng nhi u, s khng nh h ng r r t i v i tnh nng c a mt. Do tnh ly tn c a tr ng thi cn b ng ng rto, thm n a, p d ng phng php trn kh hi u ch nh m t l n c, cho nn "l cn b ng" cng khoan m t cch khng c qui t c. 6 - 2 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khe h gi a stato v rto c a mt i n c m ng tng ln, k t qu s ra sao? p: Dng i n kch t c n thi t c a mt c lin quan m t thi t v i khe h gi a stato v rto. Khe h l n, dng i n kch t tng ln. V th h s cng su t th p, v do nguyn nhn ny, ph i hi gi m l c ra, h th p hi u su t. Nhng cng khng c qu nh , lm cho stato ma st v i rto, cng nh h ng t i s thng gi h ng tr c. 6 - 2 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: S rnh rto c a ng c i n c m ng rto l ng sc, t i sao ni chung khng s d ng s l ? p: B i v rnh rto l s l s sinh t th sng hi b c ch n, tc d ng v i t th sng hi b c l c a stato sinh ra m men l c ch n ng, khi n mt x y ra ch n ng c h c v ti ng n, cho nn ni chung khng lm rnh rto s l . 6 - 2 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: S rnh stato v s rnh rto c a mt i n khng ng b ba pha t i sao khng b ng nhau? p: Khi dng i n xoay chi u ba pha ch y qua trong cu n dy stato c a mt i n khng ng b ba pha s sinh ra t tr ng quay sng g c stato v t tr ng sng hi, c m ng ra dng i n trong cu n dy rto, sinh ra t tr ng quay sng g c v t tr ng sng hi rto. T tr ng quay sng g c stato v rto quay ng b , chng tc d ng l n nhau sinh ra m men l c sng g c c a mt, khi n mt quay. T tr ng sng hi c a stato v rto tc ng l n nhau s sinh ra m men l c ph , d i t c quay c a rto khc nhau, th l n v chi u c a m men l c ny s khc nhau. N u s ph i h p s rnh c a stato v rto ch n khng ng s d n n t tr ng sng hi cng b c c a stato v rto tc d ng l n nhau sinh ra m men ph tng i l n. Khi i u ki n mt, trong tnh hnh t c quay tng i th p, s xu t hi n m men ph ng c chi u tng i l n, d n n t c quay c a mt khng th ti p t c tng ln n t c quay nh m c, n n i mt khng th s d ng c bnh th ng. Mt i n ki u l ng sc ni chung, khi s rnh c a stato v rto b ng nhau t s sinh ra m men ph tng i m nh, cho nn khng s ng s rnh c a stato v rto b ng nhau. 6 - 2 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong mt khng ng b , t i sao gi a cu n dy rto l ng sc v i v my khng c n cch i n cn gi a cu n dy rto ki u qu n dy v i v my ph i cch i n?
- Trang 171 -
p: S pha c a rto ki u l ng sc b ng s rnh d i m i i t c c. M i pha ch c m t s dy d n (vng) cho nn i n th c m ng c a m i pha r t nh , ng th i i n tr c a phi n thp silic l n hn nhi u so v i i n tr c a cu n dy l ng sc, cho nn ph n l n dng i n ch y qua cu n dy. V th , cu n dy l ng sc khng c n cch i n i v i v . Trong cu n dy rto ki u qu n dy, s pha v cu n dy stato gi ng nhau, s vng c a cu n dy m i pha tng i nhi u, cho nn i n th c m ng m i pha r t l n. N u cu n dy khng cch i n v i v s sinh ra ng n m ch v i t, d n n chy mt. 6 - 2 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao rnh rto c a r t nhi u mt c m ng ki u l ng sc l i xin? p: Rto c a mt c m ng ki u l ng sc p d ng rnh xin c th trnh b kha k t khng quay khi kh i ng, phng ng a ng c khng th tng t c c khi t c th p, lo i tr ch n ng v ti ng n c a mt do quan h i n t gy nn, cng gi m thi u t n th t nng l ng do sng hi gy ra. 6 - 2 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Rnh stato vo rto c a mt i n t i sao th ng tr mi ng rnh nh g n b m t li s t? p: T thng do stato sinh ra, m t ph n b r t mi ng rnh, m t ph n tr l i stato t mi ng rnh rto, hnh thnh t thng r khng ti p n i v i v t d n rto (nh th hi n ng nt t trong hnh 6 - 2 - 10). T thng r khng th sinh ra m men quay. Cho nn ph i tm cch gi m thi u t thng r. V th tr m t rnh h p thch h p mi ng rnh nh m tng t tr c a t thng r, c th gi m thi u r t . M t tc d ng khc c a mi ng rnh cng th ng l nh m g n dy d n vo trong rnh. 6 - 2 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao rto c a m t s mt l ng sc chia thnh hai ph n c h ng rnh xin khc nhau, nh th hi n hnh 6 - 2 - 1 1 (a)?
p: V t d n mang i n trong t tr ng lun lun ch u tc d ng c a l c vung gc v i v t d n ny. Ni chung, rto c a mt l ng sc ph n l n p d ng hnh th c rnh xin. Lc , l c Fo tc d ng ln dy d n khng nh ng sinh ra m men quay M trn tr c, m cn sinh ra phn c c f h ng tr c, nh hnh (b) th hi n. L c h ng tr c ny s lm h ng tr c, ng th i cng c th lm cho rto di chuy n h ng tr c. Khi xin c a rnh khng thay i th c c h ng tr c ny t l thu n v i l c u ra c a mt. V th , i v i mt dung l ng l n s c bi t nghim tr ng. Sau khi rto chia thnh hai ph n c h ng rnh xin khc nhau, l c h ng tr c c a
- Trang 172 -
chng v a ng tri t tiu nhau, nh th hi n hnh (c). p d ng k t c u ny cn c th gi m t n hao ph , m men ph v ti ng n c a mt. 6 - 2 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cu n dy rto c a mt i n khng ng b ki u l ng sc u ng n m nh. T i sao khng tr c ti p dng kh i tr trn b ng ng, nhm ho c s t lm rto c a mt? p: S d rto c a mt i n khng ng b ki u l ng sc c th quay c l v v t d n mang i n trn rto tc d ng v i t tr ng quay sinh ra m men quay M. M = Cm o I2 cos2 Trong cng th c: Cm l thng s , do k t c u c a mt quy t nh. o l t thng chnh c a t tr ng quay I2 l dng i n trong v t d n c a rto 2 gc l ch pha gi a dng i n v i n th c a rto. N u rto s d ng kh i tr trn b ng ng ho c nhm lm th t d n su t c a n r t th p. sinh ra o nh nhau nh m t m men quay nh m c th dng i n c a cu n dy stato ph i r t l n ho c s vng ph i r t nhi u, nh v y s d n n t n hao ng c a mt r t l n. N u rto lm b ng li s t hnh tr trn, tuy gi i quy t c v n t d n su t c a rto, nhng i n tr su t c a s t l n hn nhi u so v i ng ho c nhm, v th m men quay M gi m, t c quay n s gi m, ng th i t n hao trong rto tng ln. Rto ki u l ng sc ph i s d ng k t c u li s t ch ng p b ng phi n thp silic, cu n dy l ng sc b ng ng ho c nhm. 6 - 2 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Thanh ng ho c thanh nhm c a rto mt l ng sc c ph i cch i n v i li s t b ng phi n thp silic c a rto khng? p: Do i n p gi a cc dy ng r t th p, m hai u b ng n m ch, do khng cch i n th cng khng c dng i n ch y qua li s t, cng t c l khng c n cch i n gi a n v i li s t. 6 - 2 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Rto c a mt l ng sc li u c th ty l p vo trong stato kch th c gi ng nhau khc s d ng (v d : rto b n c c l p vo stato su c c) khng? p: Ni chung, mt c th v n hnh, nhng tnh nng v n hnh tng i km. c bi t khi ph i h p s rnh c a stato - rto khng ng, c th sinh ra m men ph trong qu trnh kh i ng, d n n khng kh i ng c, cng c th gy ti ng n khi v n hnh, gi m ch tiu nng l c khi v n hnh. 6 - 2 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao l ng trong v l ng ngoi c a mt i n c m ng hai l ng l i th ng p d ng vng ng n m ch ring? p: V mt c m ng hai l ng chu t yu c u i n tr v t d n trong hai l ng khng gi ng nhau, dng i n ch y qua cng khc, v th m c pht nhi t cng khc nhau. p d ng vng ng n m ch ring, l ng trn v l ng d i c th gin du i ra t
- Trang 173 -
nhin khng nh h ng l n nhau. N u g p l i dng m t vng th do l ng trn l ng d i gin du i khc nhau gy nn ng l c c h c, hn n a khi thi t k tch ring 2 vng th cng tng i d n m c tr s i n tr kh i ng. 6 - 2 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: S cnh qu t nhm c trn rto mt i n khng ng b l ng sc, nhi u th t t hay t th t t? p: Cnh qu t v i s l ng nh t nh s c tc d ng t t i v i s t n nhi t c a rto. S cnh qu t qu t, hi u qu t n nhi t tng i km, nhng s cnh qu t qu nhi u cng cha ch c c th nng cao kh nng t n nhi t. Hn n a s cnh qu t tng ln qu nhi u s gy ph c t p cho cng ngh c nhm, tng tiu hao nhm, ng th i cng khi n rto khi tm cn b ng ng, tr ng l ng c n b p khng c ch c nh do kch th c gi a cc cnh qu t qu nh . S l ng cnh qu t ph i xem xt ng th i tnh nng k thu t v ch tiu kinh t . 6 - 2 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Rto l ng sc b ng nhm c th cnh qu t c tr c ti p trn vng u so v i cnh qu t l p c kch th c gi ng nhau, th hi u qu c gi ng nhau khng? p: Cnh qu t c trn vng u c th tr c ti p truy n nhi t l ng bn trong rto n cnh qu t khi n khng kh ngu i t c cao ti p xc v i m t cnh qu t s nhanh chng mang nhi t l ng i, hi u qu lm mt tng i t t. Cnh qu t l p ngoi cho d tnh hnh thng gi nh nhau, do nhi t l ng m rto sinh ra khng th tr c ti p truy n n cnh qu t, hi u qu lm mt s tng i km. Ngoi ra cnh qu t l p ring th v t li u v cng lm u tng ln, hi u qu kinh t cng khng t t. 6 - 2 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Qu t gi ngoi c a mt 4, 6, 8 c c ki u ng kn c cng s my c th d ng l n nhau khng? t i sao lo i 2 c c l i khng th dng l n nhau? p: Kch th c bn ngoi ( ng knh ngoi v r ng cnh qu t) c a qu t gi mt 2 c c nh hn lo i 4, 6, 8 c c. Do t c quay c a mt 2 c c qu cao, gi m thi u kch th c ngoi c th gi m ng k t n hao ma st gi v ti ng n thng gi ng th i nhi t tng cng c th ph h p. Kch th c bn ngoi c a n ni chung b ng v i qu t gi 4, 6, 8 c c c b my nh hn 1 s , khi n n c th dng thng khun g c a qu t, ch ng knh li ct l n hn.
- Trang 174 -
6 - 3 V n hnh mt i n ki u l ng sc
6 - 3 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao chnh l ch gi a i n p u v i n p nh m c c a mt i n khng nn v t qu 5%? p: Khi chnh l ch gi a i n p u v i i n p nh m c khng v t qu 5% th cng su t u ra c a mt c th duy tr tr s nh m c. N u i n p qu th p th mt kh i ng kh khn, d qu nng. V sau khi i n p s t xu ng th l ng t thng trong mt gi m s d n t i gi m phn l ng dng kch t , lm tng phn l ng dng ph t i, c bi t khi ph t i tng i l n, tr s tng c a phn l ng dng ph t i l n hn tr s gi m c a dng kch t khi n dng i n t ng c a stato tng ln v t qu tr s nh m c c a n. V tiu hao cng su t trn cu n dy stato v rto tng ln, nn l ng pht nhi t tng. Mt do qu nng khi n cch nhi t lo ha, th m ch chy cu n dy. N u i n p qu cao, nh t l khi i n p v t qu + 10% tr s nh m c c a mt th m t t khng c a li s t m t s tng m nh, t n hao li s t tng ln, ng th i phn l ng dng kch t cng tng m nh s lm tng dng i n t ng stato, khi n cu n dy mt qu nng. 6 - 3 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mt khng ng b u ki u v n hnh v i t i nh i thnh cch u Y, t i sao c th nng cao h s cng su t c a mt? p: Khi mt khng ng b v n hnh v i t i nh th thnh ph n ch y u c a dng i n l dng i n kch t v cng, cho nn h s cng su t tng i th p. N u mt t i nh u ki u i thnh ki u Y, do i n p pha c a cu n dy mt h xu ng cn 1/ 3 so v i c, m t t thng trong li s t cng gi m cn 1/ 3 so v i c, v th lm cho dng i n kch t v cng gi m r r t, nh th nng cao h s cng su t nhng c n ch v i ph t i nh nhau, sau khi u l i, dng i n trong cu n dy s tng 3 l n, lm cho cu n dy khng n n i qu nng, c n b o m dng i n khng v t qu tr s nh m c. 6 - 3 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: My nn ma st dng vc t khng ng b 380V u ko, n u u nh m thnh hnh Y th h u qu s ra sao? p: Mt c th kh i ng bnh th ng nhng khng th ho t ng bnh th ng do m men quay c a mt khng ng b t l thu n v i bnh phng c a i n p pha, sau khi cu n dy u u thnh Y th i n p m i pha c a cu n dy stato s gi m cn 1/ 3 , m men quay c a mt gi m cn 1/3. Khi my nn khng ho t ng, do ph t i c a mt r t nh cho nn mt c th kh i ng, bnh th ng, nhng khi my nn ho t ng, ph t i tng m ch m m men quay c a mt tng i nh , cho nn t c quay c a mt gi m m nh, dng i n tng ln, khng th ho t ng bnh th ng. Lc ny n u khng k p th i d ng my th s chy mt.
- Trang 175 -
6 - 3 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi i n p tng cao ho c s t gi m s c nh h ng g i v i tnh nng ng c i n c m ng? p: nh h ng c a vi c tng ho c gi m i n p i v i tnh nng c a mt c m ng ty theo tr s bi n i c a i n p v ph t i l n hay nh m c s khc nhau. S thay i thng th ng nh sau: Khi i n p tng cao th m men quay, t c quay, dng i n kh i ng c a mt u tng theo, khi t i n ng th h s cng su t, dng i n stato s gi m xu ng theo, khng nh h ng l n n hi u su t; khi t i nh , dng i n c kh nng tng ln. Khi i n p s t gi m th m men quay, t c quay, dng i n kh i ng c a mt u gi m theo, cn h s cng su t, dng i n stato u tng cao, khi t i, hi u su t cng gi m theo, nhng khi n a t i, hi u su t c th nng cao m t cht. 6 - 3 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao v i mt i n thng th ng c ph t i nh hn l c a ra nh m c (nh mt c a my s i m nh) th i n p c a ngu n i n th p hn i n p nh m c c a n m t cht l t t? p: Khi i n p s d ng c a mt s t gi m, do t thng gi m, m c bo ha gi m, i v i mt kch qu v mt m phi n thp silic tng i km th cng r, dng i n khng t i (dng i n kch t ) cng gi m theo, l c ra cng gi m. V th , i v i mt m ph t i nh hn l c ra nh m c, s d ng m t cch c th c i n p th p m t cht, l y dng i n sau khi c t i khng v t qu tr s nh m c c a my lm gi i h n. Nh v y dng i n kch t gi m th p, gi m thnh ph n v cng trong dng i n nh v y h s cng su t s c nng cao tng i. 6 - 3 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi mt khng ng b 3 pha quay khng t i, i n p ngu n i n cng th p th dng i n cng nh , cn khi quay c t i, i n p th p, dng i n ng c l i s tng? T i sao? p: Dng i n khng t i c a mt ch y u l dng i n kch t . i n p c a ngu n i n th p th ph n i n th c m ng trong cu n dy stato nh , t tr ng quay sinh ra ph n i n th trong mt y u, o dng i n kch t sinh ra t tr ng gi m, dng i n khng t i s nh . Khi mt quay c t i, a ra cng su t, ni chung h s cng su t v hi u su t c a mt khi c cng ph t i l c b n khng i. Cng su t a ra quy t nh b i tch gi a i n p ngu n v i dng i n c a mt. Cho nn khi quay c t i, i n p ngu n th p th dng i n c a mt ph i l n m i c th a ra cng su t c ph t i nh nhau. 6 - 3 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cu n dy stato c a mt i n c m ng 3 pha u s d ng, n u cu n dy m t pha trong b t, sau khi thng ngu n i n xoay chi u 3 pha, li u c quay c khng? p: C th quay c. Lc mt tng ng v i cch u hnh V sau khi thng i n xoay chi u 3 pha, v n c th sinh ra t tr ng quay, khi n rto quay, nhng cng su t u ra c a mt s gi m kho ng m t n a.
- Trang 176 -
6 - 3 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mt u c dy ti p "khng" ho c dy ti p t i n p c a mt l 220/380V, khi s d ng v i ngu n i n 380V th ph i em mt u thnh hnh Y, li u c th t i m Y l y ra m t dy d n n i v i v c a mt lm dy an ton ti p 'khng" khng? p: Khi mt v n hnh trong tnh hnh bnh th ng v i ngu n i n 3 pha th i n th i m sao l 0, nhng khi ph t i 3 pha khng cn b ng ho c c u ch m t pha b t, d n t i v n hnh m t pha, lc ny i m Y i v i t c i n p, n u ng i ch m ph i v mt s c nguy c i n gi t v th cch u ny khng an ton. 6 - 3 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dng i n 3 pha c a 1 mt l ng sc 3 pha khng cn b ng, pha l n nh t cn nh hn tr s nh m c, nhng rto r t nng, nhng v n c th ti p t c quay c t i, ki m tra khng ra s c , nguyn nhn do u? p: Dng i n 3 pha khng cn b ng do ng n m ch, h m ch, u nh m cu n dy stato gy nn th khng th v n hnh c ph t i bnh th ng v lm cho rto nng, ch c khi i n p u 3 pha khng cn b ng, i n p chia thnh 2 phn l ng: th t thu n v th t ng c phn l ng th t thu n khi n mt quay bnh th ng, phn l ng th t ng c s gy nn dng i n ng n m ch r t l n trong rto. Lc ny tuy c ng dng i n stato c a 3 pha khng cn b ng u khng v t qu nh m c, dng i n trong rto c kh nng v t qu r t nhi u, do pht nng. Tnh hnh ny khng th tm ra b t c s c no trn mt, ph i i u ch nh di n p ngu n i n m i c th c i thi n c. 6 - 3 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: N u 2 mt 380V hnh Y, sau khi m c n i ti p stato r i u vo i n p 380V nh hnh 6 - 3 - 10, hai mt c th cng lc quay khng t i c khng? p: N u 2 mt c quy cch gi ng nhau, lc u i n p pha m 2 mt nh n c m i ci l 1/2 x 220V u b t u quay, khi m t chi c c m men l c kh i ng tng i l n ho c m men ma st tng i nh (2 mt khng th hon ton gi ng nhau) th s kh i ng tng i nhanh, tr khng tng ng c a n tng i cao, i n p u c phn ph i cng cao hn chi c kia, kh i ng cng nhanh, i n p ph n tc d ng cng cao, tc d ng tu n hon ny khi n m t mt nhanh chng t i g n t c quay cng k, i n p u t i g n ton b i n p bn ngoi, cn chi c kia do i n p d n d n gi m, t c quay gi m d n i n ng ng h n. N u 2 mt kch th c khc nhau u n i ti p th i n p bn ngoi m mt nh nh n c tng i cao, nhanh chng kh i ng cn mt l n ng ng quay cho nn kh nng 2 mt cng quay l r t nh 6 - 3 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t mt 3 pha 10kW, 380V, u , 20A, dng cng t c Y/ kh i ng, khi quay dng i n 3 pha l n l t l 28, 17, 16A, cha n n a gi l p t c nng ln,
- Trang 177 -
d ng my ngu i r i l i kh i ng, c th ho t ng lu di nhi u l n v n khng b chy, l s c g? p: Lu v n khng b chy m v n c th kh i ng, v n quay c t i ch ng t khng ph i ng n m ch ho c u nh m dy. Dng i n 2 pha cha t t i tr s t i m cu n dy nng, hn n a t s dng i n l n nh g n b ng 1.73 t hnh 6 - 3 - 11, c th th y r, y r rng l do t m t pha c a mt gy nn. Sau khi t m t pha, dng i n pha c a 2 pha u v t qu dng i n nh m c 20/1.73 : 11.6 (A) cho nn nhanh chng nng ln. Khi mt u Y c th kh i ng bnh th ng, ch ng t ng dy v mt u khng c s c , khi i thnh cch u , m t pha b t, r rng l cng t c Y - b h ng. 6 - 3 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t mt c m ng 3 pha 380V, khi khng t i, dng i n 3 pha g n cn b ng, nhng c ti ng rung nghim tr ng, v n hnh vi gi cng khng c tnh hnh khc th ng, v y m khi i n p gi m cn d i 300V ho c tng cao ln n 420V th ti ng ch n ng gi m r r t. y l do nguyn nhn g? p: y khng ph i l s c cu n dy, b i v dng i n 3 pha cn b ng m v n hnh vi gi v n khng c tnh hnh khc th ng, y cng khng ph i l ti ng ch n ng do cn b ng ng c a rto khng t t gy nn, b i v m thanh c th thay i theo s ln xu ng c a i n p. S c ny l do khe h gi a stato v rto khng u gy nn, m t t thng m t khe h nh tng i cao, l c ht t tng i l n, gy nn ch n ng khng cn b ng. Khi t n s ch n ng t nhin c a b my x y ra c ng h ng v i ch n ng ny th tnh hnh s cng nghim tr ng. i n p gi m, s c ht t khng cn b ng s gi m, ch n ng gi m, i n p tng ln, hi n t ng bo ha c a t thng trong cu n dy khi n m t t c a khe h c xu h ng bnh qun (pha m t t khe h cao th tng tng i t, pha th p th tng tng i nhi u) do s c ht t khng cn b ng gi m, cho nn tng gi m i n p u khi n ti ng n ch n ng gi m. 6 - 3 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mt ba pha khi quay, dy ngu n m t pha b t. N u dng vn k o i n p trn b ng u dy c a mt, th gi a pha b t v i hai pha khc c i n p khng? p: Nh hnh 6 - 3 - 13, sau khi t dy ngu n c a pha C, nhn bn ngoi ngh r ng VAC v VBC ph i l 0, nhng do mt v n quay, trong ba pha u c i n p ph n tc d ng, do gi a pha C v i hai pha A, B v n o c i n p, ch hi th p hn i n p ngu n. 6 - 3 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dng i n khng t i ba pha c a m t mt i n, chnh l ch nhau khng n 10%. Dng phng php n gi n g xc nh c n l do i n p ngu n i n khng cn b ng hay do b n thn c s c ?
- Trang 178 -
p: C hai nguyn nhn d n n dng i n l ch nhau khng qu 10%. Th nh t l i n p ngu n i n ba pha l ch nhau r t nh (kho ng 0.5%) chnh l ch s c ba pha trn vn k khng r. Th hai l s vng c a cu n dy mt khng b ng nhau, m ch t khng u (khe h khng u, s rnh c a m i c c, m i pha l phn s c m u s 3). Mu n xc nh n l do nguyn nhn bn trong hay nguyn nhn bn ngoi gy nn th phng php n gi n l, i u u dy vi l n gi a ba dy ngu n v i dy mt xem tnh hnh thay i c a dng i n khng t i. N u th t l n nh c a dng i n bi n ng theo th t pha c a ngu n i n, v d I1 lun lun l n nh t, I3 lun lun nh nh t th do i n p ngu n khng cn b ng, n u th t l n nh l m t pha no c a mt lun lun l n nh t, m t pha no lun lun nh nh t th do h ng bn trong mt. Khi th t l n nh khng c nh th mt v ngu n i n u c v n . 6 - 3 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Rto l ng sc c a mt ba pha, sau khi t m t thanh d n, dng i n hm 3 pha khng cn b ng, nhng dng i n khng t i v n cn b ng. T i sao? p: Trong thanh d n rto b t khng c dng i n, dng i n trong pha no c a stato i ng v i thanh d n ny s gi m (i u ny tng t nh tnh hnh c a my bi n th , khi th c p b h m ch th dng i n c a s c p li n gi m) cho nn dng i n ba pha khng cn b ng, khi rto quay, cng v i s thay i v tr thanh d n b t, dng i n ba pha bi n i l n, t c quay tng cao, s thay i dng i n qu nhanh, kim ng h khng k p dao ng, hn n a khi khng t i, dng i n trong rto khng l n, nh h ng c a thanh d n b t i v i dng i n s gi m, cho nn nhn m t ng h th dng i n ba pha v n cn b ng. 6 - 3 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t mt l ng sc hai c c, khi kh i ng, mi ng rnh rto c tia l a, nhng c th quay bnh th ng. Tho ra ki m tra l i khng tm ra b nh. l nguyn nhn g? p: Khi kh i ng, i n p c m ng trong dy d n c a rto l cao nh t, hi u i n th gi a dy d n cng l n nh t, lc ny dng i n gi a dy d n c m t ph n truy n d n qua li s t c i n tr tng i cao. Khi s ph i h p gi a dy d n v i rnh tng i l ng, l i ph i ch u l c i n ng l n, s c kh nng ch n ng v sinh ra hi n t ng khi thng khi ng t v i li s t, do sinh ra tia l a (trong rnh cng c kh nng c tia l a nhng khng nhn th y). Sau khi kh i ng, hi u p trong dy d n rto th ng gi m xu ng d i 5% so v i khi kh i ng, ng th i ch n ng c a dy d n cng nh , v th khng c tia l a. y khng ph i l s c , cho nn c th v n hnh bnh th ng. 6 - 3 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C lc trn dy vo c a mt l p ng c u ch v rle nhi t qu t i, nhng v n khng phng ng a mt qu nng ho c chy h ng. T i sao? p: L p ng dy ch ch c th k p th i chy t dy ch khi cu n dy ho c ng dy c a mt ng n m ch, phng ng a chy mt. Rle nhi t qu ph t i r t nh y ch c th k p th i nh y ng t cng t c khi mt qu t i, phng ng a dng i n qu t i qu l n ho c th i gian tng i di khi n mt qu nng ho c chy h ng.
- Trang 179 -
Nhng chng u khng th phng ng a v n qu nng ho c chy h ng do t n nhi t c a mt khng t t. V d mt s d ng trong nh my d t ho c trong mi tr ng khng s ch, c lc do cc s i bng ho c cc ch t b n lm ngh t ng thng gi t n nhi t, khi n mt qu nng ho c chy h ng. N u l p rle b o v qu nhi t trong cu n dy mt, tr c ti p ph n nh nhi t c a cu n dy th c th phng ng a qu nng bao g m c do t n nhi t khng t t gy ra. 6 - 3 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi cu n dy mt ti p t, c ph i l nh t nh s lm t dy c u ch khng? p: Khng nh t thi t. Ph i xem ni ti p t quy t nh. N u dng i n sau khi ti p t gy nn v t qu dng i n nh m c cng nhi u th dy c u ch t cng nhanh. N u mt u Y, i m ti p t g n i m gi a, th dng i n ti p t r t nh , khng th lm t dy ch.
- Trang 180 -
6 - 4 Kh i ng v phanh hm mt i n ki u l ng
8 - 4 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C ng i ni r ng "mt khng ng b 3 pha khi khng t i th dng i n kh i ng nh , khi t i th dng i n kh i ng l n". ng khng? p: Khng ng. Ni chung dng i n kh i ng khi mt khng ng b kh i ng tr c ti p l b ng 4 - 7 l n dng i n nh m c. Khi kh i ng khng t i v kh i ng t i, th i i m v a thng ngu n, t c quay u t 0 b t u tng ln, cng v i s tng khng ng ng c a t c quay, dng i n kh i ng cng u t cng m t tr s b t u khng ng ng gi m, khi khng t i s gi m xu ng n dng i n kh i ng v m men quay kh i ng c a n u gi ng nhau. Ch c khi khng t i, dng i n kh i ng gi m xu ng nhanh, qu trnh kh i ng ng n, t i dng i n kh i ng gi m xu ng ch m, th i gian kh i ng lu. 6 - 4 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Tr c quay c a mt ba pha l ng sc khi v tr chu vi khc nhau, ko cng m t c my, t i sao x y ra hi n t ng c lc kh i ng c, c lc khng kh i ng c? p: B i v, mt ba pha l ng sc ngoi m men l c chnh do t thng sng g c v dng i n sng g c sinh ra, cn t n t i m men l c ph , v d m men l c ph khng ng b do th t ng sng hi b c cao (bao g m sng hi d ng rng) sinh ra v m men l c ng b do ph i h p s rnh c a stato v rto khng ng gy nn. Cc m men l c ph ny s gy nhi u lo n vi c v n hnh v kh i ng c a mt cng khng gi ng nhau, do sinh ra hi n t ng khng kh i ng c. 6 - 4- 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mt kh i ng v i b kh i ng u sao - tam gic c u i m g? p: G i kh i ng Y - t c l ch lo i mt khi kh i ng th cu n dy c a stato u thnh hnh Y, khi ho t ng u thnh hnh . Chng ta bi t r ng khi u thnh hnh Y th: Dng di n dy = dng i n pha = Khi u hnh th:
ien pha ap ien day ap = Tr khan 1.73 tr khan g g
Dng i n dy = 1.73 dng i n pha = =
ien day 1.73 ap Tr khan g Dong day au ien ( hnh Y) 1 So snh hai ci: = = Dong day ien (au hnh ) 3
Cho nn, dng i n dy kh i ng khi u cu n dy stato thnh hnh sao ch b ng 1/3 khi u thnh hnh tam gic. 6 - 4 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t mt khng ng b ba pha u , ko bm n c chuy n ng t i lui. V sau do bi n th t ng u kh i ng s t p b chy, li u c th i sang dng Y kh i ng?
- Trang 181 -
p: Khng c. Do bm n c chuy n ng t i lui thu c thi t b kh i ng t i n ng, yu c u m men quay kh i ng tng i l n, nn ph i p d ng phng php kh i ng b t ng u. Cn b kh i ng Y - m men quay kh i ng nh , kh nng kh i ng t i n ng km, v th khi s d ng s xu t hi n h u qu khng t t, nh kh i ng kh khn, th i gian kh i ng lu, th m ch chy mt. V th khng c ty ti n thay phng php kh i ng b t ng u b ng phng php kh i ng Y - 6 - 4- 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: gi m dng i n kh i ng, mt i n l ng sc ba pha c v a th ng dng cch u Y - kh i ng. i v i ba lo i mt: u 380V, u Y/ 660/380V, u Y / 380/220V, khi s d ng ngu n i n ba pha 380V, ph i chng u c th s ng phng php kh i ng ny? p: Phng th c kh i ng Y - c th khi n i n p c a cu n dy m i pha c a stato mt khi kh i ng gi m cn 1/ 3 so v i khi ho t ng bnh th ng, t t c m c ch kh i ng h p, gi m dng i n kh i ng. i n p nh m c c a cu n dy m i pha hai mt u 380V v u Y/ 660/380V l 380V. Khi kh i ng u hnh Y c th khi n i n p pha c a n h xu ng cn 220V, t c m c ch kh i ng h p. Kh i ng k t thc tr l i u thnh . Mt u Y/ 380/220V, i n p nh m c c a cu n dy m i pha l 220V. Do khi cng v i ngu n i n 380V, ch c th u thnh hnh Y, khng th u thnh n u khng s chy mt, nn khng th dng Y - kh i ng. 6 - 4- 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mt i n ki u l ng sc c l n, t i sao qui nh tr ng thi nng ch cho php kh i ng m t l n, tr ng thi ngu i cng khng cho php kh i ng lin t c? p: Dng i n kh i ng c a mt ki u l ng sc c l n thng th ng g p 4 7 l n dng i n nh m c, ph t i c a n ni chung u tng i n ng ho c l c qun tnh tng i l n, cho nn th i gian kh i ng r t lu. Khi kh i ng, cu n dy stato v rto nng nhanh, cho nn tr ng thi nng ch cho php kh i ng m t l n. tr ng thi ngu i, tuy nhi t c a mt tng i th p, nhng sau m t l n kh i ng, nhi t c a cu n dy stato, rto tng m nh trong th i gian ng n, n u cha ngu i h n l i kh i ng l n hai th nhi t c a cu n dy stato, rto t s tng cao hn, tng nhanh s lo ha th m ch chy h ng cch i n cu n y. Cho nn, tr ng thi ngu i cng yu c u ph i cch m t th i gian thch h p r i m i cho php kh i ng l n sau. 6 - 4- 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao i v i mt dung l ng l n ho c mt dung l ng nh nhng kh i ng dy th nh t thi t ph i ngh cch gi m thi u dng i n kh i ng? p: Dng i n kh i ng c a mt khng ng b ki u l ng sc th ng dng, g p kho ng 4 - 7 l n dng i n nh m c. V th : (1) Khi dung l ng c a mt r t l n, nh t l khi dung l ng c a ngu n i n khng l n hn bao nhiu so v i dung l ng c a mt th dng i n kh i ng r t l n s d n n i n p ngu n s t gi m. i u ny khng nh ng gy kh khn cho vi c kh i ng mt ny m cn nh h ng n s ho t ng c a cc mt khc v thi t b i n khc c cng m t ngu n cung c p. (2) Khi dung l ng c a mt tuy khng l n nhng kh i ng r t dy, th ng
- Trang 182 -
xuyn c dng i n l n hn nhi u so v i dng i n nh m c ch y qua, s lm cho nhi t c a mt v t qu nhi t cho php. V th , i v i mt dung l ng l n ho c mt dung l ng nh nhng kh i ng dng th nh t thi t ph i tm cch gi m nh dng i n kh i ng. 6 - 4- 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi kh i ng mt 220kW 6kV, c ng i lun m t t hai, ba l n r i m i cho mt quay, cho r ng nh th c th gi m l c c n c h c. Cch lm nh v y c ng khng? p: Phng php thao tc nh v y l v cng sai l m. B i v (1): Khi kh i ng, mt dung l ng l n c dng i n xung kch r t l n, dng i n ny khi n cu n dy c a mt sinh ra l c i n t r t l n, d lm l ng cu n dy, h ng cch i n, d n n nh th ng, chy h ng cu n dy. (2) B ph n ngu n i n, do dng i n kh i ng qu l n v thao tc dy, khi n u ti p xc c a cng t c u chng chy h ng, v do u ti p xc ko ra h quang lm h ng tnh nng c a d u cch i n. (3) Thao tc ng, ng t lin t c ny s d n n thao tc qu p, gy nh th ng cch i n cu n dy v cch i n khc do qu p. (4) S l n kh i ng mt dung l ng l n tng ln s nh h ng n tnh n nh c a ton b l i i n v s v n hnh c a cc thi t b i n khc. V th khng nn kh i ng nhi u l n, c n c g ng sao cho ch kh i ng m t l n. 6 - 4- 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng b i u p ki u c m ng kh i ng h p mt khng ng b dung l ng tng i l n, ampe k ch bo r t l n, trong m t lc l i khng h xu ng c. Nhng khi nng cao i n p n tr s nh m c, ch bo c a ampe k l i nhanh chng h xu ng n tr s bnh th ng. T i sao? p: Khi kh i ng h p, m men quay nh , th i gian v n hnh t c th p c a ng c lu, do dng i n trong m t lc khng h gi m xu ng c. Do m men quay c a ng c t l thu n v i bnh phng c a i n p ngoi, v th sau khi nng cao i n p, m men quay tng ln theo t l thu n, khi n rto nhanh chng t n t c quay nh m c, dng i n cng h xu ng n tr s bnh th ng, th i i m nng cao i n p, dng i n hi tng ln, nhng ti p s nhanh chng h xu ng. 6 - 4- 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M men quay kh i ng c a mt khng ng b ki u qu n dy t i sao l n hn m men quay kh i ng c a mt khng ng b ki u l ng sc? p: Khi kh i ng, mt khng ng b ki u qu n dy, m c n i ti p i n tr kh i ng vo m ch cu n dy rto, lm gi m gc pha gi a dng i n rto v t tr ng quay, khi n thnh ph n h u cng c a dng i n rto tng ln, t lm tng m men quay kh i ng. Trong m ch rto ng n m ch c a mt khng ng b ki u l ng sc khng c cch no m c n i ti p i n tr , cho nn h s cng su t khi kh i ng r t th p, dng i n c a rto i sau t tr ng quay m t gc pha r t l n, khi n thnh ph n h u cng c a dng i n rto r t nh , l i sinh ra m men l c ph nh t nh, lm y u m men
- Trang 183 -
quay kh i ng, v th m men quay kh i ng c a mt khng ng b ki u l ng sc tng i nh . 6 - 4 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mt xe c u t i sao th ng dng b hm i n t m khng dng phng php hm u ng c? p: Xe c u yu c u ph i c th d ng ph t i b t c v tr no trong khng trung, t c l sau khi mt ng ng quay, cn ph i c m men l c ngn ph t i ri xu ng t nhin, cn hm u ng c th khi mt ng ng quay ph i c t ngay ngu n i n (n u khng s quay ng c), khng cn m men l c hm n a, thm n a khi hm u ng c s lm cho mt thng qua dng i n tng d i l n, i v i mt xe c u yu c u kh i ng quay thu n chi u, cho nn trn xe c u ni chung khng dng phng php hm u ng c. 6 - 4 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cu n dy stato c a ng c khng ng b ki u hm t bn JPZ3 l bnh th ng, nhng sau khi thng i n khng t i, khng th kh i ng c. T i sao? p: Lo i mt c thi t b hm ny, khi khng i n, m t ph n t thng trong t tr ng khe h thng qua kh i hm s t c li n v i rto, theo khe h h ng tr c vo a hm s t l ng trn tr c, tr v stato thnh m ch kn. Khi t thng thng qua khe h h ng tr c sinh ra l c ht khi n a hm s t di chuy n h ng tr c v pha rto, b hm tch kh i n p u, cho nn h thng i n l mt c th quay. Mt sau m t th i gian s d ng, kh i hm s t c th mn khuy t khe h h ng tr c qu l n, khi n a hm s t khng c ht ch t, rto s khng th thot hm, g p ph i tnh hnh ny th khng th kh i ng c. 6 - 4- 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi kh i ng mt c m ng nh th hi n hnh 6 - 4- 13, sau khi l i d ng bi n th t ngu h p kh i ng, ng cng t c 2, mt lm vi c d i i n p bnh th ng, t i sao ph i ng t cng t c 3 tr c? p: Sau khi ng cng t c 2, trn u ra c a bi n th t ng u nh n chia i n p dy i n l i, m lc cu n dy gi a u ra v dy d n vo b ng n m ch, trong bi n p s c dng i n r t l n, khi n cu n dy b h ng do nng, nn ph i ng t cng t c 3 tr c. 6 - 4 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M men l c hm phanh xe i n t c a m t mt tuy v t qu yu c u, nhng khi kh i ng, s t p qu l n, nam chm khng th ht h p, mt khng th kh i ng. C phng php n gi n no b c u? p: Khi nam chm ht h p ph i kh c ph c l c tc d ng c a l xo v tr ng l ng c a b n thn, l c l xo tng i l n, do n u gi m l c nn c a l xo, t c c th gi m i n p c n thi t phanh hm xe, do m men l c hm c c a phanh qu l n, gi m thch h p l c nn c a l xo v n c th c. N u nh v y v n cha gi i quy t
- Trang 184 -
v n , c th hi gi m kho ng cch c a nam chm i n, t c c th tng l c ht v gi m dng i n kh i ng (gi m s t p), nh v y tuy lm cho khe h gi a phi n hm v bnh th ng tng i nh , nhng n u b o d ng thch ng, ni chung cn c th s d ng c. 6 - 4 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mt mc c u chnh trn c n c u c l p b phanh i n t . Sau khi ng t i n th s phanh hm mt. Khi kh i ng mt, b phanh hay mt yu c u thng i n tr c? p: Mt thng i n tr c, khi nh phanh, mt l p t c quay. N u phanh thng i n tr c, th sau khi nh phanh mt v n khng th quay ngay c. Hai tr ng h p ny n u ph t i t trn khng h xu ng ho c t m t t nng ln u khng c v n g. Nhng khi ph t i ang d ng l i trn khng r i ti p t c nng ln, n u phanh thng i n tr c, th tr c khi mt kh i ng, b ph t i ko quay ng c, sau m i nng ln, khng nh ng ko di th i gian kh i ng m cn tng m men c n c a ng c khi kh i ng, th ng d n t i kh i ng kh khn, do yu c u mt ph i thng i n tr c. Nhng trong tnh hnh chung, c hai ci u c th thng i n cng lc nh m n gi n ha thi t b i u khi n. 6 - 4 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mt khi kh i ng c t i n ng v t i nh th c ng dng i n kh i ng c a n gi ng nhau, nhng t i sao khi kh i ng t i n ng l i d b chy? p: Dng i n kh i ng c a mt quy t nh b i i n p kh i ng v tham s c a ng c, v th d i i n p kh i ng gi ng nhau th dng i n kh i ng khi kh i ng t i n ng v t i nh u gi ng nhau, nhng th i gian kh i ng t i n ng lu hn nhi u th i gian kh i ng t i nh , do dng i n l n ch y qua cu n dy c a mt lu nn mt d x y ra s c chy h ng. 6 - 4- 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao mt vo ma ng th ng kh kh i ng hn ma h? p: l v nhi t c a ma ng tng i th p, sau khi d ng my m t th i gian, dnh c a d u bi trn trong bi c a mt tng i l n, ngoi ra curoa truy n ng cng co l i tng i ch t, khi n m men l c tr ng thi tnh tng ln, nn kh i ng tng i kh khn. Ma h do nhi t tng i cao, dnh c a d u bi trn trong bi mt tng i nh , curoa truy n ng cng khng ch t nh ma ng nn d kh i ng. 6 - 4 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: trnh v t qu l ng nhu c u cao nh t quy nh c a h p ng cung c p i n, khi kh i ng mt, n v dng i n t t nh t ph i cch nhau 15 pht tr ln? p: H s d ng 100kVA tr ln u nn l p ng h MD ( ng h o l ng nhu c u cao nh t v cng su t). Trong ng h l p th ng k s vng quay c a a nhm c 15 pht m t l n, t c cng su t bnh qun trong 15 pht. Kim ng h ch l cng su t bnh qun l n nh t m t l n trong c thng, t c cng su t l n nh t, l cn c
- Trang 185 -
h s d ng v n v cung c p i n k h p ng li u c v t gi i h n khng. Khi kh i ng mt, nh t l mt tng i l n kh i ng t i n ng, cng su t c n thi t trong th i gian ng n l n hn cng su t c n thi t khi quay bnh th ng. Kh i ng khng h p l s v t gi i h n. Nhng ph t i nh ny r t ng n, ch m y ch c giy. N u hai thi t b kh i ng so le nhau 15 pht tr ln th c th lm cho hai l n kh i ng tr c sau khng n m vo trong b ng th ng k cng su t bnh qun 15 pht m t l n, nh trnh b ph t do v t gi i h n.
- Trang 186 -
6 - 5 Mt ki u vnh gp
6 - 5 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao thi t b c n c u nh c u treo, my t i u s d ng mt ki u qu n dy? p: C u treo, my t i u l thi t b t i n ng, kh i ng lin t c, c yu c u i u ch nh t c . N u s d ng mt ki u l ng sc th dng i n kh i ng l n, m men quay nh , kh i u ch nh t c , khi kh i ng nhi u l n dng i n l n s d n t i dao ng i n p i n l i, lm nng cu n dy, tng nhanh lo ha cch i n, gi m tu i th c a mt. B l c xung kch nhi u l n c a dng i n l n, cu n dy d b tc d ng c a l c i n t , sinh ra bi n d ng. p d ng mt ki u qu n dy, c th thng qua i n tr u ngoi c a m ch rto gi m dng i n kh i ng, tng m men quay kh i ng, i u ch nh t c bnh n. 6 - 5 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mt c m ng ki u qu n dy, sau khi k t thc kh i ng c lc trong m ch rto cn th ng xuyn n i v i m t o n i n tr khng ng n m ch. o n i n tr ny c tc d ng g? Li u n c sinh ra t n th t nhi t? p: Mt c m ng ki u qu n dy khi dng trong cc lo i my c bnh (nh my c t, my d p, my nn), mt khng quay ng c, ph t i bi n i m ch theo chu k, ph t i va p r t l n. N u trong m ch rto th ng xuyn u v i m t o n L i n tr khng ng n m ch, c th m m ha c tnh c h c c a mt. Khi ph t i va p, nh khi c t thp t m, th t c gi m r t l n, khi n bnh phng thch ng nng tch tr tng i nhi u, h tr mt kh c ph c t i va p. V th , tuy c t n th t nhi t nhng v n u m t o n i n tr khng ng n m ch vo m ch rto. 6 - 5 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mt ki u vnh gp dng my t i khi t i n ng chi u i xu ng, tng i n tr u ngoi c a rto s c nh h ng g n t c quay? p: Trong m ch rto c a mt ki u vnh gp ni chung, tng thm i n tr th t c quay s gi m. Nhng v i mt dng trong my t i khi ph t i chi u i xu ng, v v t qu t c quay cng k tr thnh my pht i n c m ng chuy n ng t c hm ph t i ti p t c gia tng. Lc ny, n u tng thm i n tr c a r t, s lm gi m dng i n rto, gi m m men l c hm, mt c th do tc d ng c a tr ng l ng ph t i m l i gia tng t c quay, sau khi t c quay tng, m men l c hm c a mt tng theo, sau khi t t i t c quay m i no , m men l c h ng xu ng v m men l c hm m i c cn b ng, t c quay m i khng tng n a. Cho nn lc ny tng i n tr ngoi c a rto s lm t c quay c a mt tng ln. 6 - 5 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mt khng ng b ki u qu n dy t i sao khng th dng phng php thay i s i c c thay i t c ? p: T c quay ng b c a mt n : 60f/p, f l t n s ngu n i n, p l s i c c c a mt. Khi p thay i, n s thay i. Thay i s i c c i u ch nh t c
- Trang 187 -
ph i cng lc thay i s c c c a stato, rto. Thay i s c c stato c a mt ki u l ng sc th s c c c a rto s t ng i theo. Nhng s c c c a rto mt khng ng b ki u qu n dy do cu n dy rto quy t nh, mu n thay i s c c c a rto ph i thay i cch u cu n dy c a n. i u ny l r t kh. Cho nn mt khng ng b ki u qu n dy khng th ng phng php ny i u ch nh t c . 6 - 5 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mt c m ng khi rto b h m ch, c t kh i i n l i c nguy hi m g i v i mt khng? p: Mt khi v n hnh tch tr r t nhi u nng l ng i n t , c bi t l do mt c m ng t n t i khe tr ng cng c l i cho tch tr nng l ng t . Khi c t mt ra kh i i n l i th nng l ng ny t ph i thng qua hnh th c no tiu hao cho h t, n u lc ny, rto c a mt h m ch th nng l ng i n t ny ch c tiu hao nhanh chng trong stato, do t thng c a stato trong ch c lt bi n thnh O, v th d n t i qu p trong stato, i n p ny c th cao t i g p 3 - 5 l n i n p nh m c s d n t i sinh ra h quang trn cng t c v c th nh th ng cch di n c a mt. 6 - 5 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mt khng ng b ki u qu n dy c b bi n tr kh i ng, trong qu trnh kh i ng, n u t ng t ng t ngu n i n, t i sao h quang i n gi a u ti p xc cng t c c bi t m nh, khi n u ti p xc chy r nghim tr ng? p: Mt khng ng b ki u qu n dy khi kh i ng, cu n dy rto n i ti p vo bi n tr kh i ng. N u trong qu trnh kh i ng mt, nhanh chng c t t ngu n i n, t tr ng c a mt nhanh chng suy gi m, do m ch cu n dy rto c i n tr tng i l n, t d n n qu p r t cao trong cu n dy stato (trong tnh hnh rto h m ch, qu p s t t i g p 3 - 4 l n i n p nh m c) th gi a u ti p xc c a cng t c s sinh ra h quang m nh, lm chy r nghim tr ng u ti p xc. Cho nn khi ng t ngu n i n c a mt khng ng b ki u qu n dy ang v n hnh tr c tin ph i ng n m ch vng tr t c a rto cho nng l ng khi t tr ng suy gi m b tiu hao trong rto. 6 - 5 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: N u thay bi n tr kh i ng trong m ch rto c a mt khng ng b ba pha ki u qu n dy b ng b i n khng, nh v y i n tr r2 trong m ch rto khng thay i, cn i n khng x2 tng ln. Do tr khng z2 = r22 + x 2 trong m ch rto tng 2 ln, v th t c m c ch gi m dng i n kh i ng Iq khi kh i ng. B i v cng su t i n m b i n khng tiu hao nh hn nhi u so v i b i n tr nh v y v a c th gi m dng i n kh i ng, l i c th ti t ki m dng i n. Li u c c khng? p: Cch lm ny ch xt t i lm gi m dng i n kh i ng, m khng xt t i ph i c m men quay kh i ng. Sau khi n i ti p bi n tr vo m ch rto, khng nh ng gi m dng i n rto I2 m cn gi m h s cng su t cos2 c a m ch rto. M men quay kh i ng c a mt Mq = KmI2cos2 (Km l thng s , l t thng chnh). Do I2 v cos2 u gi m, m men quay kh i ng c a mt s tr nn r t nh , khi n mt khng th kh i ng c, cho nn m ch i n rto c a mt khng ng b ki u rto qu n dy khng c s d ng b i n khng kh i ng.
- Trang 188 -
6 - 5 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi t m t dy pha c a rto mt ki u vnh gp b t, dng i n khng t i li n dao ng c tnh chu k, t i sao? p: 12 o n cung trn vng ngoi hnh 6 - 5 - 8 bi u th nhm pha c c c a stato b n c c, I, II, III bi u th th t pha thu c nhm pha cc c c. Vng trong th hi n rto, ch c d u hi u "0", bi u th pha b t. Do trong pha b t khng c dng i n c m ng, dng i n trong cu n dy stato i ng v i pha cng tng i nh , khi rto quay t t , dng i n c a cc pha s dao ng l n c tnh chu k. N u mt t n t c quay cng k th trong ba pha c a rto u khng c dng i n c m ng, dng i n stato khng cn dao ng, cn khi khng t i g n c n t c cng k, tng ng v i rto quay ng c chi u v i t c quay r t ch m, cng lm cho dng i n stato dao ng l n theo chu k. C quay v tr m t c c, dng i n thay i m t l n, cho nn s l n thay i m i pht = t c quay cng k x tr t kh khng t i x s c c. 6 - 5 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t mt ki u vnh gp ba pha 6 c c, rto 30 rnh, khi hm, chnh l ch dng i n ba pha l trn 20%. Khi rto h m ch v khng t i, dng i n ba pha l i cn b ng. Nguyn nhn do u? p: Nguyn nhn c a hi n t ng ny l s rnh m i pha c c c a rto khng ph i l s nguyn, m l
30 2 = 1 rnh, khi n cho s rnh m i pha m i c c c a rto 3 6 3
khng th phn ph i u, b t c v tr no c a rto u khng th lm cho tr khng c a 3 pha b ng nhau, m dng i n hm l do tr khng quy t nh, cho nn dng i n hm 3 pha khng b ng nhau. Khi khng t i v rto h m ch th dng i n trong rto b ng 0 ho c g n b ng 0, rto khng nh h ng ho c nh h ng r t t n dng i n stato cho nn lc ny dng i n 3 pha cn b ng. 6 - 5 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mt ki u vnh gp v n hnh t i, n u o dng i n m t pha b t k c a rto, s pht hi n tr s dng i n nh hn nhi u so v i tr s nh m c ghi trn nhn my, l i cn thay i c tnh chu k. T i sao? p: Dng i n trong rto l i n xoay chi u, t n s c a n b ng tch gi a t n s ngu n i n v i tr t, gi s tr t t i c a mt l 5%, t n s dng i n th ng l 50Hz, v th t n s dng i n rto l kho ng 50x5% : 2.5Hz. S c c trn ampe k xoay chi u ph thng khng dao ng theo s bi n i chu k c a dng i n, nguyn nhn c a n l do dng i n thay i qu nhanh khng k p lm kim dao ng, cn by gi t n s ch c 2.5 Hz, kim c th dao ng theo s thay i c a dng i n, nhng do kim cha dao ng n tr s l n nh t, dng i n bi n i nh i, khi n kim dao ng ng c l i, cho nn s c th y s nh .
- Trang 189 -
6 - 5 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mt khng ng b h JZR2 s d ng c n c u v trong luy n kim, t i sao b c g p u rto c a u vnh gp d b "n pho" (n t l a) cn b c g p u khc l i khng "n pho"? p: B c g p u rto mt h JZR2 "n pho" h u nh u x y ra pha u vnh gp. Khi mt quay, d i p l c nh t nh, vnh gp s ma st v i ch i i n, v th khng ng ng tung b t carbon vo khng gian chung quanh. Tuy gi a bu ng vnh gp v i khoang trong mt c t m ngn b i, nhng khe h gi a t m ngn b i c a stato, rto i v i b t carbon m ni th v n r t l n, nn b t carbon ri trn b c g p u rto g n v chung quanh n. B c g p u c cch m t ci b c cch i n m t ci, cho d c b c cch i n t ng ci th ph n chn c a b c g p u cng khng th cch i n kn kh p c c , b t carbon ri ln n s d n d n hnh thnh m ch thng, cu i cng d n n i n p gi a cc pha khc nhau nh th ng, n t l a. Do khe h gi a stato rto r t nh , c bi t l khi di c a li s t tng i di, b t carbon ni chung kh l t vo u kia, cho nn b c g p u kia c a u vnh gp r t t khi n t l a. 6 - 5 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: B bi n tr kh i ng ngm d u c a mt khng ng b ki u qu n dy c th s d ng lm i u ch nh t c khng? p: Khng c. B i v b bi n tr kh i ng u c thi t k v n hnh th i gian ng n. N u dng lm bi n tr i u ch nh t c , th m t ph n o n phi n i n tr s ph i lm vi c trong m ch rto lu di, khi n nhi t c a n tng cao, lm h ng bi n tr . Ng c l i, bi n tr i u t c l i c th dng h n ch dng i n kh i ng c a mt khng ng b ki u qu n dy. 6 - 5 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao mt khng ng b ki u qu n dy ba pha dung l ng l n, dung l ng v a ni chung khng dng phng php m c n i ti p i n tr vo r to i u ch nh t c ? p: Nh c i m l n nh t c a mt vnh gp dng bi n tr i u ch nh t c m c n i ti p v i rto i u ch nh t c l nng l ng tiu hao trong bi n tr qu l n, n u t c quay mu n i u ch nh t i m t n a t c quay nh m c th g n nh nng l ng tiu hao trong bi n tr tng ng n m t n a cng su t u ra. Cho nn mt khng ng b ki u qu n dy dung l ng l n, dung l ng v a a s l i d ng phng php xuyn c p i u ch nh t c , thng qua thi t b bi n t n a nng l ng ph i tiu hao trong rto tr v l i i n. Ch c mt khng ng b ki u qu n y dung l ng nh , khng th ng xuyn v n hnh, v n hnh v i t i nh , yu c u t c quay khng th p l m th m i dng phng php m c n i ti p i n tr vo rto i u ch nh t c .
- Trang 190 -
6 - 6 Mt m t pha
6 - 6 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong my gi t gia nh s d ng mt i n m t pha, t i sao t s s vng c a cu n dy chnh v cu n dy ph l l? p: My gi t gia nh hi n nay th ng s d ng k t c u quay trn bnh sng. Qu trnh ho t ng l: quay thu n chi u 30 giy, d ng 5 giy, quay ng c chi u 30 giy, sau tu n hon tr i tr l i. n gi n vi c i u khi n quay thu n, quay ng c, p d ng hnh th c u dy nh hnh 6 - 6 - 1, khi quay thu n th A l cu n dy chnh, khi quay ng c th B l cu n dy chnh. V m men quay v cng su t a ra c a mt khi hai chi u thu n ng c u ph i b ng nhau, nu tham s k t c u c a cu n dy s c p, th c p u gi ng nhau, t c t s s vng ph i l 1. 6 - 6 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Sau khi tho s a ton b qu t i n c a mt ki u c c c ch p, t c quay bnh th ng, nhng b t k thay i u u dy th no th chi u quay lun lun b ng c? p: l do l p ng c li s t stato. Mt m t pha ki u c c c ch p khng th dng phng php thay i u u dy thay i chi u quay c a mt. l do trong c c t stato c a mt ki u c c c ch p, t thng d i m t c c b vng ng che l p lun lun tr hn t thng d i m t c c khng b che l p, tng ng nh c m t t tr ng quay di chuy n t b ph n khng b che l p n b ph n b che l p, nh th hi n hnh 6 - 6 - 2 (a), cho nn n ko rto quay theo chi u . Thay i dy d n v n nh th . N u tho li s t stato ra, r i l p l i ng c chi u nh th hi n hnh (b), th c th thay i chi u quay c a mt. 6 - 6 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t chi c qu t tr n, tr c khi s a khng kh i ng c, nhng ng y m t cht th c th quay. Sau khi s a c th kh i ng nhng quay ng c. Nguyn nhn g gy ra hai tnh hnh trn? p: Mt qu t tr n s d ng l mt m t pha t i n. Nguyn l u dy c a n nh hnh 6 - 6 - 3. Mt c hai cu n dy. A l cu n y chnh. B l cu n dy kh i ng. T i n C u n i ti p trong cu n dy kh i ng B. N u m ch cu n dy B khng thng, th s khng c m men quay kh i ng. C th th y, nguyn nhn c a tnh hnh th nh t l t m ch i n cu n dy kh i ng ho c h ng t i n. Chi u quay c a qu t do quan h pha gi a t thng 1 cu n dy A v 2 c a cu n dy B quy t nh,
- Trang 191 -
m c n i ti p t i n C vo cu n dy B c th khi n l ch pha gi a 2 v 1 g n 90o, nhng pha c a 2 v t tr c hay t t sau so v i 1 l do cu n y B u thu n hay u ng c quy t nh. Chi u quay c a qu t nh t nh l t v tr t thng c pha v t tr c quay h ng sang v tr t thng t t sau. Nh th hi n trong hnh v , th khi 2 t t sau so v i 1 th qu t s quay theo chi u kim ng h , n u f v t tr c 1 th qu t quay ng c chi u kim ng h . C th th y, chi u quay c a qu t tr n khng ng l do u ng c cu n y B. 6 - 6 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t chi c qu t tr n m t pha ki u t i n sau khi qu n l i, lc quay th , pht hi n qu t quay ng c, th l chuy n t i n u sang dy d n c a cu n dy khc, k t qu chi u quay ng, nhng t c quay tng i ch m, l ng gi r t t. T i sao? p: Phng php thay i chi u quay c a mt m t pha t i n ph i l i u hai s i dy d n c a cu n dy ph r i u vo ngu n i n. N u t i n i sang u v i dy d n c a cu n dy khc, th th c t l em cu n dy chnh i thnh cu n dy ph , cu n dy ph bi n thnh cu n dy chnh. Tuy cng c th thay i chiu quay c a mt nhng o s vng v ng knh y c a cu n dy chnh v cu n dy ph khc nhau, t lm thay i c tnh v n hnh c a mt, v th mt khng th quay bnh th ng. 6 - 6 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mt c a m t chi c qu t, khi s d ng, t c quay t ng t tng nhanh, v nng b ng tay, sau khi thay i c m, v a c m phch vo, ch th y trong qu t le ln tia l a, cu n dy chy en, c u ch chy. Qua ki m tra, th y dy u nh th hi n hnh 6 - 6 - 5. y l nguyn nhn g? p: y l s c c nguyn nhn t gi a cu n dy c a qu t v i t. Hi n t ng ny g p tng i nhi u trong h th ng b o v dy trung tnh ti p t. S c th ng x y ra trong hai cu n dy c a dy vo, nh i m ti p t trong cu n dy D th hi n trong hnh. N u u 1 u v i dy pha, u 2 u v i dy trung tnh, dng i n thng qua cu n dy A, B, C n u g c a cu n dy D. Do cu n dy D b u ng n m ch i m g (g - 2) khi n dng i n trong ton cu n y tng ln, t c c a qu t c th cao hn c, ng th i lm nng cu n dy. N u sau khi dng i n tng m v n nh hn dng i n nh m c c a c u ch, th dy ch s khng t. Trong tnh hnh ny, n u thay i c m, c kh nng lm cho u 1 u v i y trung tnh, u 2 u dy pha. Nh v y dy pha ch thng qua m t ph n nh c a D l ti p t, dng i n s r t l n, th l sinh ra hi n t ng te l a, khi n cu n dy chy en, dy c u ch b t. Cho nn, khi t c quay c a qu t x y ra khc th ng, tr c tin ph i ki m tra cch i n gi a qu t v i t xem c t t khng, nh m b o m an ton. 6 - 6 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cc my m th ng tr ng thi khng t i ho c t i nh , t i sao khng nn s d ng mt m t pha ki u t i n?
- Trang 192 -
p: Khi t i nh ho c khng t i, mt m t pha t i n vo tr ng thi v n hnh hai pha khng i x ng, t n hao c a cc b ph n do dng i n th t pha m gy nn, ng c l i l n hn l khi t i, nhi t c a n cng cao hn tr ng thi t i. Cho nn cc lo i my mc th ng tr ng thi khng t i ho c t i nh th khng nn s d ng mt m t pha t i n. 6 - 6 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao my khoan i n c m tay ph i s d ng mt (kch) n i ti p m t pha? p: Mt (kch) n i ti p xoay chi u m t pha c cc u i m sau: (l) C c tnh c h c m m, t c khi ph t i tng, t c gi m nhanh, khi ph t i gi m, t c tng cao. (2) Kh nng qu t i tng i l n. (3) Ngu n i n xoay chi u m t pha d c. Ba u i m trn dy v a ng thch h p v i yu c u c a my khoan i n c m tay. Cho nn, ni chung khoan i n c m tay u s d ng mt (kch) n i ti p m t pha. 6 - 6 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T c quay c a u khoan m t s khoan i n l kho ng 700 - 900 vng/pht. Cn t c quay c a rto khoan i n l trn m t v n vng pht, ph i dng bnh rng gi m t c. T i sao khng ch t o rto c a khoan i n c t c th p? p: T c quay c a rto khoan i n cao c th thu nh th tch, b i v mt c th tch nh nhau th t c quay cng cao, cng su t cng l n. N u t c quay c a mt r t th p th th tch c a khoan i n s ph i r t l n. 6 - 6 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao mt m t pha t di n khi khng t i, nhi t l i tng cao hn khi v n hnh c ph t i nh m c? p: Mt m t pha t di n ch khi d i ph t i nh m c, t i n chia pha m i c th lm cho khe tr ng c a mt hnh thnh t tr ng quay trn, lm cho mt vo tr ng thi ho t ng t t nh t. Khi khng t i, t tr ng quay d ng el p, nh v y c th lm tng t n hao c a mt. Khi t n hao do t tr ng quay d ng elip m tng ln l n hn t n hao do dng i n ho t ng nh m gi m, th t ng t n hao s l n hn khi ph t i nh m c. Cho nn, nhi t khng t i c a ng c, ng c l i cao hn khi ho t ng ph t i nh m c. 6 - 6 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Hnh 6 - 6 - 10 (a) l s u dy c a mt ba pha dng lm mt m t pha. Cu n dy chnh l do hai cu n dy pha n i ti p l i t o thnh. T i sao hai cu n dy pha ny ph i u v i nhau cng u?
- Trang 193 -
p: Mt m t pha yu c u cu n dy chnh, cu n dy ph l ch nhau m t gc i n 90o trong khng gian. T thng do hai cu n dy sinh ra ph i l ch nhau m t gc i n 90o trong khng gian. Cu n dy chnh u v i nhau theo u cng tn s ph h p yu c u ny. Nhn hnh (b) ta th y: t thng cu n dy chnh 12 c h p thnh b i t thng 14 c a cu n dy pha th nh t v t thng 52 c a cu n dy pha th hai l ch nhau v i t thng 36 c a cu n dy pha th 3 (t c t thng c a cu n dy ph ) m t gc 90o. N u n i u v i cu i cu n dy th t thng cu n dy chnh ph trn cng m t ng tr c, s khng ph h p v i yu c u b tr khng gian c a cu n dy chnh ph .
- Trang 194 -
6 - 7 Mt c gp ch nh lu ba pha
6 - 7 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mt c gp ch nh lu ba pha, khi dng phng php thay i th t pha thay i chi u quay, t i sao trong tnh hnh ph t i nh nhau, dng i n a vo ng c l n hn c? p: B i v sau khi thay i chi u quay c a mt, t tr ng quay v i n th c m ng c a n trong cu n dy stato v chi u i n th c a cu n dy i u ch nh do ch i i n sinh ra u thay i theo. N u khi mt v n hnh th p hn t c quay ng b , khi cha thay i, nng cao h s cng su t, v tr c a ch i i n ph i sao cho th i gian m t tr ng quay c t cu n dy i u ch nh gi a ch i i n tr hn th i gian c t cu n dy stato, nhng sau khi thay i, chi u quay t tr ng quay, t tr ng quay s c t cu n dy i u ch nh tr c. Nh v y, pha c a i n th ph s v t tr c cu n dy stato, khi n h s cng su t h th p. Cho nn, trong tnh hnh cng su t khng thay i th dng i n u vo c a mt s tng cao. Khi thay i chi u quay mu n lm cho dng i n v i cng ph t i v n gi nguyn khng i ph i cng v i thay i th t pha, chuy n i c v tr bnh rng lin ng. 6 - 7 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mt bi n i t c c gp ch nh lu ba pha c p i n b i rto th chi u quay c a rto v chi u quay c a t tr ng c a n c gi ng nhau khng? p: Khng cng chi u. B i v sau khi r t u vo ngu n i n, trong rto s sinh ra t tr ng quay, nhng stato c nh, cho nn khng th quay theo chi u c a t tr ng quay. Do quan h ph n tc d ng, rto s quay ng c chi u quay c a t tr ng xoay. 6 - 7 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: N u pht hi n t n hao ma st gi a ch i than v i b i chi u c a mt c gp ch nh lu qu l n, li u c th bi m t t d u bi trn ln b m t b i chi u gi m ma st khng? p: Tuy t i khng c bi d u bi trn ln b m t b i chi u, v r ng d u bi trn s lm cho b i carbon v b i t bm ln b i chi u v tch t l i trong cc rnh gi a cc phi n i chi u. B t carbon d n i n, v th s lm ng n m ch l n nhau gi a cc phi n i chi u, gy nn l a vng, b i chi u s nhanh chng b chy h ng. N u trn b i chi u c dnh d u m cn ph i dng xng r a s ch m i ng.
- Trang 195 -
6 - 8 H h ng v ki m tra s a ch a mt
6 - 8 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t mt th p p qu n ch ng hai l p, cu n dy trong m t rnh no c a stato, do s c ch m v , lm chy vi s i dy ng. Ngoi ph n b chy ra, ch t cch i n c a cc b ph n khc c a cu n dy u t t nguyn, lm th no s a ch a v i yu c u nhanh, t t r ? p: t ng t chy t vi s i dy ng, cch i n c a cu n dy cn cha b h ng, ch c n u l i ch b t l c th lm vi c bnh th ng, khng c n tho m t ph n ho c ton b qu n l i. Nhng trong rnh khng cho php c u n i. C th c t b t m t ph n ch t, m i hai u ch t c thay b ng o n dy d n m i t vo trong rnh, cn hai u em hn v i ch t ngoi rnh ( ch u n i b c kn b ng l ng m ng). Khi n i xong nhng cha hn, ki m tra xem c ch no khng thng v i ton b cu n dy, n u c s a ch a xong m i hn. Cch i n lt rnh b chy h ng ph i thay (sau khi s a ch a, n u khng cn h h ng th dng i n khng t i ba pha ph i cn b ng). S b th nghi m khng cn h h ng xong cn ph i qua x l ngm sn, s y kh. 6 - 8 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cu n dy ho c nhm cu n dy c a m t mt ba pha u ng c. Dng d ng c h u hi u n gi n g ki m tra? p: Dng m t kim nam chm nh v hai c c pin. Tr c tin tho n p u v rto c a mt t th ng ng rto ln, sau u pin vo m t pha b t k, cho kim nam chm di chuy n theo chu vi ng trn st b m t li s t, ph i nhn th y kim nam chm chuy n ng u, c cch m t s rnh c bao b i m t c c, s chuy n ng 180o. N u pht hi n kim nam chm t ng t i chi u m t ch no , ch ng t cu n dy ni u nh m. N u s rnh cch nhau khng c qui lu t th cu n dy ho c nhm cu n dy u sai. 6 - 8 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mt i n sau khi s a ch a ph c h i, t i sao khng cho php dng i n khng t i qu l n ho c qu nh ? p: Dng i n khng t i c a mt vo kho ng 30 - 50% dng i n nh m c. N u s vng c a nhm cu n dy khi s a ch a ph c h i mt nhi u ln, ho c u nh m (nh u nh m thnh Y) th dng i n khng t i c a mt s r t l n. Dng i n khng t i qu nh , cng su t u ra c a mt khng . Dng i n khng t i qu l n th mt d nng, cho nn u khng cho php. 6 - 8 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Sau khi cu n dy mt ng n m ch, theo l thuy t th dng i n khng ch y qua cu n dy ng n m ch n a, nhng khi tho cu n dy ra, pht hi n ch ng n m ch b chy c bi t r r t. T i sao? p: B i v trong mt t n t i t tr ng xoay chi u m nh, cho nn sau khi cu n dy b ng n m ch v n c t thng xoay chi u ch y qua, v c m ng ra th i n ng c m ng trong cu n dy ng n m ch. Th i n ng c m ng ny s sinh ra dng
- Trang 196 -
i n r t l n trong cu n dy ng n m ch, khi n n chy h ng. V th c a cu n dy b chy r t r.
ch ng n m ch
6 - 8 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi do ngu n i n t pha d n n chy nhm cu n dy mt, n c c trng nh th no? p: Mt u hnh sao, khi ngu n i n t pha, do nhm cu n dy m t pha khng c dng i n, cn dng i n hai pha kia v t tr s nh m c, v th trn nhm cu n y s c c trng tng i r: m t nhm cu n dy hon ton t t, nhm cu n dy c a hai pha kia tr nn en s m. Mt u hnh tam gic th khi t m t pha ngu n i n, ch c dng i n cu n dy m t pha tng ln, cho nn cu n dy m t pha b en, nhm cu n dy c a hai pha hon ton t t. 6 - 8 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong khi quay, stato v rto c a mt x y ra ma st, li u c th ti n nh ng knh c a rto gi i quy t? p: Khng c. V r ng hi n t ng ma st gi a stato v rto trong khi mt quay ni chung l do cc nguyn nhn: bi mn khi n rto h xu ng ho c vng c a tr c mt qu l n v.v... V th ph i tm ra nguyn nhn kh c ph c. N u n gi n ti n nh ng knh rto th s lm cho khe h gi a stato v ro to tng ln, dng i n kch t c a mt tng s lm km tnh nng v n hnh c a mt, gi m ch tiu hi u su t h s cng su t. V th , lm nh v y l sai l m. 6 - 8 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi trong stato c a mt c b t s t, s c nh h ng g i v i mt? Lm sao kh c ph c? p: Trong mt n u c b t s t, th sau khi stato thng i n, ch u tc d ng c a t tnh b t s t s d ng c d y, gy nn ma st l n nhau gi a rto v stato thng qua b t s t, khi n nhi t mt tng ln, nh h ng n hi u su t c a mt. Khi nhi u ni trong stato c b t s t th ph i tho rto ra, cho i n p th p hn i n p nh m c 1/3 vo stato, khi n b t s t ng d ng nh kim, lc ny dng kh nn th i bay chng. 6 - 8 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi l y ng n m ch mt, t i sao sau khi tho rto ra, l i cn m t t thanh s t ho c mi ng s t vo trong stato? p: Dng i n sau khi thng i n khng nh ng do i n tr bn trong cu n dy quy t nh m cn lin quan n i n c m c a n. i n c m cng l n th dng i n cng nh , thanh s t trong stato lm tng i n c m c a n, nh th gi m c dng i n. 6 - 8 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi ti n hnh x l s y ng n m ch th p p i v i mt, ni chung dng i n xoay chi u m khng dng i n m t chi u? p: Ti n hnh x l s y mt, l b i v bn trong mt b m, c n c. N u dng i n m t chi u khi s y, do i n m t chi u c tc d ng i n gi i i v i n c,
- Trang 197 -
khi n cch i n c a mt cng tr nn km. i n xoay chi u khng c tc d ng i n gi i i v i n c, hn n a d c c hn so v i ngu n m t chi u, cho nn ni chung khi ti n hnh x l s y ng n m ch i n p th p i v i mt, u dng i n xoay chi u. 6 - 8 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi o u v cu i c a cu n dy rto c a mt xoay chi u, th ng dng cch u dy nh hnh 6 - 8 - 10, cho i n p xoay chi u tng i th p (kho ng 50V) ln pha A, o UAB, UAC, UBC n u c c UAB = UAC > UAO, UBC 0 th A, B, C l u. T i sao? p: Sau khi cho i n p ln pha A, cu n dy ny s sinh ra t tr ng xoay chi u, c m ng ra i n p trong hai pha B, C. Do cu n dy hai pha B, C u l ch pha 120o v i pha A v v tr khng gian, nn i n p c m ng c a chng b ng nhau, do UAB = UAC > UAO, hai i m B, C khng chnh l ch i n th , UBC = 0. Nhng n u o c UAB = UAC < UAO th ch c n i u c a pha A, cn n u o c UAB > UAO, m UAQ < UAO th ch c n thay i hai u pha C s c quan h ni trn. 6 - 8 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: N u su u dy ra c a rto mt c m ng ba pha khng u vo tr u dy v my, cng khng nh d u u v ui, th ph i dng phng php g u n thnh Y ho c m khng b sai? p: Tr c tin dng ng h m xc nh hai u dy no l thu c m t nhm cu n dy, sau l y b t k m t u c a cu n dy cc pha u thnh hnh sao (nh hnh 6 - 8 - 11). Cho i n xoay chi u i n p th p (nh 30V) vo cu n dy m t pha, n u o c U12 = U13 >30V (kho ng 35V) th cch u l ng. N u U12 (ho c U13 ch c hn 20V th ph i i hai u dy 2, 5 (ho c 3,6) c a cu n dy l c. N u mu n u thnh tam gic c th p d ng phng php trn o c c c tnh tng i ng r i n i u ui l c (42, 53, 61) u v i nhau. 6 - 8 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Lm th no dng ng h v n nng v pin kh phn bi t u v ui c a nhm cu n dy rto mt ba pha? p: Tr c tin tm ra hai u c a cu n dy m i pha, r i u dy theo hnh 6 - 8 - 12, sau l y dy m c a c qui l n l t ti p xc v i d u D5 v D6, n u kim ng h mV quay cng chi u th c c tnh u D5 , D6 l cng tn. Ti p , i m t u c a ng h mV t D4 sang D5 ,cng dng dy m c a pin, ti p xc v i D4 v D6, n u kim ng h m quay chi u gi ng nh tr c th D4, D5, D6 ho c D1, D2, D3 u l u cng c c tnh (t c cng l u u ho c cng l u cu i).
- Trang 198 -
6 - 8 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t mt khng ng b , khi cha thng i n c th l y tay quay rto mt, nhng khi kh i ng khng t i, mt l i b ht ch t khng ng y. Sau khi ng t ngu n i n, rto l i c th l y tay quay c. T i sao? p: l do sung v rto c a mt ny khng ng tm, gy nn khe h khng u, khi n m t t thng bn khe h nh s cao, l c ko t l n ng c l i l c ko t bn khe h l n s nh , do sinh ra l c ko t m t bn r t l n. L c ko t m t bn khe kh i ng l tr s l n nh t, l n g p nhi u l n khi quay. Sau s gi m d n theo s tng ln c a c quay. Khi m men quay do l c ko t m t bn sinh ra l n hn m men quay kh i ng c a mt th rto c a mt s b ht ch t, khng th kh i ng c. 6 - 8 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t mt ba pha ki u l ng sc, quay khng t i bnh th ng. Khi c t i th kh kh i ng, khi quay t c th kh ch m. T i sao? p: N u sng c a mt c s c th khi khng t i cng khng th quay bnh th ng c. N u do thi t k khng t t d n n kh kh i ng th sau khi kh i ng t c quay khng n n i gi m r r t, kh ng nh l trong rto c dy d n b t, khi n dng i n chung quanh trong rto khng cn b ng, sinh ra l c ko t khng cn b ng, tng i n tr rto, do kh kh i ng, m t c khi quay gi m r r t. 6 - 8 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t mt ba pha u hnh sao ki u l ng sc (C 6 u dy ra) l y ba u trong s u v i ngu n i n, ba u khc lm i m trung tnh. Lc ny mt c th quay bnh th ng. Nhng i ba u u v i ngu n i n th mt khng quay c, m l i pht ra ti ng ku ong ong. l nguyn nhn g? p: Mt ny nh t nh c m t pha ch m v , m i m ch m v cch i m trung tnh khng xa, do ni ny c b n c cng i n th v i t, dng i n r r t nh , nn mt sau khi thng i n c th quay c bnh th ng. Nhng, gi s dng ba u c ch m v lm dy vo c a ngu n i n th i n th gi a i m ch m v v i t s r t cao, dng i n r r t l n, khi n mt ny tr thnh kh i ng m t pha nn khng th quay, l i pht ra ti ng ku ong ong. 6 - 8 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Rto l ng sc b t thanh l ng s c nguy hi m g v c trng c a n? p: Rto t thanh l ng s c cc tri u ch ng sau: (1) M men quay kh i ng s t gi m, khi nghim tr ng khng ko n i ph t i kh i ng. (2) Khi t i, t c quay gi m r r t, rto nng. Khi t thanh l ng nghim tr ng s xu t hi n: (1) Khi t i thn my rung d d i, v c ti ng n tng i l n. (2) Khi v n hnh c ph t i, kim c a ampe k dao ng theo chu k. (3) Tho mt ra ch t thanh l ng c a rto c v t chy en.
- Trang 199 -
6 - 8 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mu n s d ng ampe k d ng k m ki m tra dng i n cc pha c a mt khng ng b ba pha xem c i x ng khng, nhng c m t dy d n n m ch t gi a cc thi t b i n khc, khng th o c. Lm sao c th o c? p: Cng lc hai dy d n c a hai pha c th o c vo trong ampe k d ng k m, s c o c chnh l dng i n c a pha th ba. B i v mt khng ng b ba pha u l cch u ba pha ba dy, dng i n ba pha c a n I A + I B + I C = 0, t c I A = - ( I B + I C ) cho nn c th dng phng php trn o (d u m th hi n dng i n pha A trn th c t b ng t ng dng i n c a hai pha o c, nhng chi u ng c nhau v khng nh h ng k t qu o). 6 - 8 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi cu n dy c a mt b m, thng i n ho c ng n m ch s y th dng i n ph i t t tng ln cho nhi t tng d n, hay c n l p t c tng ln t i nhi t c n thi t? p: Khi cu n dy mt b m, p d ng phng php ng n m ch s y, th nhi t l ng c a mt l do bn trong cu n dy sinh ra, n u khi s y, dng i n tng r t nhanh s lm Cho nhi t bn trong cu n dy tng cao r t nhanh. Khng kh ho c kh m bn trong cu n dy khng k p pht tn, s n bn trong, khi n cu n dy b h ng c h c, cho nn ni chung yu c u gia nhi t i v i mt l n n 60 ~ 70o khng c d i 12 ~ 30 gi . Mt 50kW tr ln v mt ki u ng kn l 3 - 4 gi . Mt dung l ng nh th th i gian c th rt ng n. 6 - 8 - 19 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Kh ng ch cng t c c a mt khng c hm v sau khi b t ng t cng t c dy vo trn m t c p, li u c th s a ch a c ngay cng t c v ng dy c a mt khng? p: Khng c. Sau khi ng t ngu n i n c a mt, do tc d ng qun tnh, rto c a mt v n ti p t c quay m t lc n a m i d ng l i. C nh ng thi t b l ng qun tnh t c cao c l n, t lc ng t i n cho n lc d ng, th m ch i h i th i gian trn 30 pht. Trong th i gian ny, do trong li s t rto c t d s sinh ra i n th c m ng t d trong nhm cu n dy stato, t i th i i m ng t ngu n i n, tr s i n th c m ng t d cng t t gi m xu ng cho n khi gi m xu ng n 0, cho nn tr c khi mt cha ng ng quay h n, khng c ki m tra s a ch a cng t c v ng dy c a mt.
. . . . . .
- Trang 200 -
CHNG VIII
K T C U, CNG NGH V NH NG V N KHC C A MY I N

8 - 1 K t c u c a my i n
8 - 1 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: My i n ng kn c th t ng kn ton b khng? p: My i n g i l ng kn ton b th t ra khng ph i l ng kn ton b , ni chung pha d i b my cn ch a l i m t hai l nh n c ng ch y ra, my i n s d ng ph thng khng c ng kn ki u ch ng n , nhng d i p l c cng c r hi, my i n th t s khng c r hi, ni chung l khng c. 8 - 1 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C u t o c a mt ki u l ng sc l n gi n nh t, t i sao khoan i n c nh khng dng m s d ng ki u kch t n i ti p? p: M men quay l n nh t c a mt m t pha ki u l ng sc khng cao, n u dng n ko khoan i n, th khi tay n hi n ng, s ng ng quay, khng ph h p yu c u cng ngh . Mt xoay chi u ki u kch t n i ti p khi ph t i l n c th h th p t c quay tng m men quay trong ph m vi r t l n, khng n n i hi n ng tay dng l c ng ng quay, cn khi ph t i nh , c th t ng nng cao t c quay, tng t c khoan l , cho nn c u t o c a n tuy tng i ph c t p nhng v n c s d ng r ng ri. Nhng khoan i n c tng i l n th th ng s d ng ki u l ng sc ba pha. 8 - 1 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: My pht i n ma st dng n xe p, t i sao ph i l ki u nam chm vnh c u m khng th s d ng ki u kch t ? p: V dng i n kch t c a my pht i n ki u kch t thay i theo t c quay c a my pht i n, v th khi t c quay c a my pht i n hi bi n ng, th i n p thay i r t l n, khi t c quay th p hn tr s gi i h n nh t nh th i n p b ng 0. N u s d ng trn xe p th khi t c xe p nhanh th i n p s r t cao, cn t c hi ch m th i n p s th p khi n n khng sng, th m ch khng c cht i n p no. V th , my pht i n ma st dng cho n xe p ph i s d ng ki u nam chm vnh c u. 8 - 1 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao my c u hng trn tu th y s d ng ph i h p mt c rto ng knh nh , di l n ho c mt hai rto? p: V trong tuy n ko i n ng l c nh kh i ng, phanh hm, i u ch nh t c v.v.. do trong tr ng thi qu kh i ng ho c phanh hm, mt s sinh ra tiu hao nng l ng l n, lm nng d d i. Cho nn ph i h n ch s l n cho php thng m ch c a mt i n, i u ny s h n ch cng su t c h c. gi m thi u tiu hao
- Trang 201 -
nng l ng ny, cc my mc c gi i nh c n c u trn tu th y ph i s d ng mt c bi t, l ng qun tnh chuy n ng nh , nh mt c rto ng knh nh , di l n ho c mt hai rto. 8 - 1 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao my pht i n m t chi u u l ki u ph n ng quay, cn my pht i n xoay chi u u l ki u t c c quay? p: B i v my pht i n m t chi u t o ra l i n xoay chi u, ph i qua b i chi u ch nh lu bi n thnh i n m t chi u. N u i ph n ng thnh stato, v n ph i cho i n xoay chi u c a stato qua b i chi u ch nh lu bi n thnh i n m t chi u, nh v y th ch t o s kh khn. M ph n ng my i n xoay chi u l n, i n p cao, dng i n khng c n qua b ch nh lu i chi u, cho nn dng lm stato, cn dng i n m t c c c n th nh , i n p th p, c th thng qua vng tr t d n i n vo, ch t o tng i d , cho nn dng lm ph n quay. 8 - 1 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T c quay c a khoan i n ni chung ch vi trm vng/pht, t i sao u s d ng mt t c r t cao, l i dng bnh rng gi m t c m khng tr c ti p s d ng mt t c th p? p: Khi cng su t ra c nh, th th tch c a mt g n nh t l ngh ch v i t c quay, t c quay cng cao, th tch cng nh tr ng l ng cng nh . Khoan i n l d ng c i n c m tay, tr ng l ng yu c u ph i nh , s d ng mt t c quay cao (bao g m c b gi m t c) c th thu nh th tch, gi m tr ng l ng. Nh khoan i n v i qui cch 13 mm nh nhau, th lo i khoan i n 3000/pht s n ng 6.8kg, khoan i n 15000 vng/pht s n ng 4.5kg. N u l y cng su t ra nh nhau, so snh tr ng l ng c a mt c t c quay khc nhau th s tng gi m n i b t. 8 - 1 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khe h gi a stato, rto c a mt c m ng th nh , cn khe h c a mt ng b th l n? p: Khe h c a mt cm ng l n hay nh s tr c ti p nh h ng n h s cng su t b i v khe h cng l n th dng i n kch t ph n khng (v cng) m mt l y t l i i n s cng l n, h s cng su t c a mt s gi m r r t. b o m h s cng su t cua mt i n c m ng khng n n i qu th p, c n ph i lm sao cho khe h c a mt tng i nh . Mt ng b th l i khc. Dng i n kch t c a n khng do i n l i xoay chi u cung c p, m do dng kch t m t chi u. Cho nn, khe h l n nh khng nh h ng n h s cng su t. M t khc, khe h c a mt ng b cng l n th kh nng qu t i c a n cng cng l n, cho nn khe h c a mt ng b tng i l n. Nhng khe h qu l n cng s lm cho t th kch t m t chi u tng ln, khi n kch th c thi t k c a c mt tng ln. Cho nn c n c khe h v a ph i thch h p. Nhng ni chung, khe h c a mt ng b ph i l n hn mt c m ng m t cht. 8 - 1 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mt s d ng trong n c ho c trong gi ng c g khc so v i mt bnh th ng?
- Trang 202 -
p: Mt s d ng bnh th ng a ph n l ki u phng h ho c ki u ng kn. Lo i phng h c th phng ng a n c ma t t vo, lo i sau c th phng ng a b i b m, t p ch t trong khng kh xm nh p. Mt s d ng trong h m m l ki u ch ng n , n hon ton kn v c th ch u c b n m khng b ph ho i. Khi do cc nguyn nhn nh ng n m ch, nh th ng lm cho mt pht ra tia l a i n, th m ch d n t i n bn trong s khng gy n ton b h mm . Mt s d ng d i n c l ki u ng p trong n c. B i v n c bi n ho c n c sng ni chung u ch a mu i v cc khong ch t, chng u l ch t d n i n. N u n c vo trong mt s ph ho i cch i n, gy ng n m ch. Cho nn mt ng p trong n c ph i c tnh nng kn t t, c th phng ng a n c xm nh p vo bn trong mt. 8 - 1 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cnh qu t c bn ngoi v mt ki u ng kn hon ton c tc d ng g? p: Tc d ng c a n ch y u l t n nhi t. B i v nhi t l ng t n t a t l thu n v i di n tch t n nhi t. Mt ng kn hon ton d a vo b m t v my t n nhi t, m c ch c a vi c c nhi u cnh qu t bn ngoi v my l lm tng di n tch t n nhi t, t gi m nhi t c a mt, ko di tu i th mt. ng nhin nh v y s lm ph c t p thm cng ngh . 8 - 1 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao mt c nh , c v a ph i dng nm rnh t tnh? p: Do yu c u cch i n v cng ngh , li s t mt c v a v c nh p d ng rnh m mi ng, ni chung, dng nm rnh phi t tnh lm kn mi ng rnh, do sng hi t tr ng khe h tng ln, khi n t n hao s t v t n hao dao ng xung b m t rng rto tng ln, do t n hao s t ph tng ln s d n t i gi m th p hi u su t c a mt, nhi t c a nhm cu n dy cng tng ln theo. c i thi n tnh hnh ny, c 1 s mt c v a c nh p d ng nm rnh t tnh, ni chung t n hao r t c th gi m 40 60%, dng i n khng t i gi m 15 - 25%, nhi t cu n dy l n nh t c th gi m 20%. Nh v y s c cc u i m c i thi n tnh nng, nng cao hi u su t, gi m tiu hao i n nng c a mt. 8 - 1 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: 2 mt c kch th c g n b ng nhau nhng t c quay khc nhau, t i sao ph n gng li s t stato, rto c a my c t c cao l i dy cn ph n ch li s t t c th p l i m ng? p: Mt c kch th c g n b ng nhau th t c quay cao s c s c c t m di n tch m i c c s l n, t thng m i c c v t thng thng thng qua ph n gng rto, stato u tng tng ng, b o m m t t thng nh t nh c a ph n gng, cao gng c n tng dy tng ng. Ng c l i, s c c c a my t c quay th p s ph i nhi u, di n tch m i c c s nh t thng m i c c v t thng thng qua ph n gng stato, rto u gi m tng ng, cao gng cng gi m m ng tng ng. 8 - 1 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao rto c a my pht i n tua bin kh ch t o thnh d ng nh m di, cn rto my pht i n tua bin n c th ng n m to?
- Trang 203 -
p: B i v, t c quay c a my pht i n cng cao th t su t l i d ng v t li u c a n cng cng l n, gi thnh s cng th p, ch tiu kinh t khi v n hnh cng cng cao. V th , khi thi t k trong i u ki n b o m t n s nh t nh, lun lun c g ng gi m s c c tng t c quay. T c quay cao nh t c a my pht i n c dng i n t n s 50Hz l 3000vng/pht, l c ly tm khng v t qu c ng cho php c a v t li u th ph i h n ch ng knh c a rto, t c i n p v dung l ng nh t nh th ph i c g ng tng di c a li s t rto, khi n rto nh m di. My pht i n tua bin n c th t c quay c a n l do chnh l ch m c n c quy t nh, ni chung vo khong 80 - 500vng/pht, b o m t n s nh t nh th c n ph i tng s c c c a mt, nh v y bu c ph i tng ng knh c a rto. ng th i, xt n s thay i d t ng t c a ph t i, thay i t c quay c a my pht i n khng n n i qu nhanh, ph i tng l ng qun tnh chuy n ng GD2 , cng t c l ph i tng ng knh rto. V th rto v a to v a ng n. 8 - 1 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao qu t c a mt cao t c u dng qu t ng knh tng i nh ? p: M t trong cc nguyn nhn gy ra ti ng n c a mt l ti ng n khng kh. S lu ng c a khng kh khi qu t quay s sinh ra ti ng n khng kh. Ti ng n ny c lin quan t i k t c u c a qu t, l n c a kch th c, hnh dng hnh h c, t c quay cao hay th p, tnh hnh c n gi k t c u ng gi... Ni chung ng knh c a qu t cng l n, t c quay cng cao th ti ng n cng l n. ng th i khe h gi a mp qu t v i bu ng thng gi qu nh s sinh ra ti ng rt. kh c ph c ti ng n ny, i v i mt cao t c khng nn s d ng qu t l n m u dng qu t ng knh tng i nh . 8 - 1 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: B my c a mt m t chi u s d ng thp c cn b my c a mt xoay chi u s d ng gang, l do t i sao? p: B my c a my i n m t chi u khng nh ng dng t c c m cn dng lm v t d n t , m d n t su t c a gang th p hn thp c, tnh nng d n t cng l i khng n nh. Cho nn b my c a my i n m t chi u s d ng thp c ch khng s d ng gang. Cn b my c a my i n xoay chi u ch dng stato, khng dng lm v t d n t , cho nn ch t o b ng gang. 8 - 1 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao b i chi u c a my i n m t chi u, ni chung l p khng th ra? u tr c
p: u tr c th ra v b i chi u c a my i n m t chi u, n u l p cng m t u s c cc nh c i m sau: (1) B i chi u c a my i n m t chi u ph i th ng xuyn ki m tra s a ch a cn u th ra c a my i n c my ng l c ( i v i my pht i n) ho c my ph i ko ( i v i mt) v th ki m tra s a ch a bo d ng khng ti n l i. (2) My i n m t chi u th ng p d ng hnh th c thng gi, khng kh lm mt t u b i chi u a vo, thng qua c c chnh v rto, sau thot ra u khc. N u u th ra c a tr c v b i chi u cng m t u th khng kh a vo my i n c th do thng qua my mc n i v i n b nng, do nh h ng n tng nhi t c a my i n. (3) Ph n my mc n i v i my i n c th sinh ra
- Trang 204 -
ch t b n ho c ch t kh c h i d b ht vo, nh h ng n s s ch bn trong my, gy n mn cch i n ho c ng n m ch. (4) Ch n ng do u th ra c a tr c truy n n (do ph n my mc n i v i my i n sinh ra v do l p rp khng ng gy ra) s nh h ng s ho t ng bnh th ng c a b i chi u gy ra tia l a. Cho nn, ni chung b i chi u c a my i n m t chi u lun lun l p u kia c a u tr c th ra. 8 - 1 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mt khng ng b cao t c c v a, c l n JK, JKZ c th p d ng phng php hon i hai dy vo lm cho n quay ng c khng? p: Khng c. Mt cao t c lo i ny s d ng qu t xoay chn v t (cch xo n) h ng tr c, khng kh lm mt c ht vo t pha d i hai u mt, qua u cu n dy stato, khe h , ng thng h ng knh l gi h ng tr c c a li s t rto, n ph n gi a d i b my th thot ra. N u hon i hai s i dy vo c a b i chi u, khi n mt quay ng c, th ton b ng thng gi lm mt u o ng c. Do o h ng khng t t, c ng v i tc d ng qu t c a rto, l c c n c a gi tng ln, l ng gi gi m, khi n mt qu nng. Mt lo i ny u c hai u tr c nh ra, n u c v tr dy ra th cp i n dy vo l i tng i di, khi s n xu t c n quay ng c, c th i u my i n s d ng. N u v tr dy ra v di c a cp i n b h n ch th c th dng phng php gia nhi t c c b nhanh i l n nhau qu t chn v t hai u rto. 8 - 1 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao b my mt xoay chi u c c gn t a nhi t, cn mt m t chi u l i khng c? p: Li s t c a stato mt xoay chi u c nh trong b my. Nhi t l ng do t n hao ng c a nhm cu n dy stato v t n hao dng xoy t tr c a li s t stato sinh ra ch y u thng qua b my t n vo trong khng kh, c gn t n nhi t trn v my c th tng di n tch t n nhi t, gi m tng nhi t c a mt. Mt m t chi u, do trong b my c nh t c c chnh, l n v chi u c a t thng trong b my u l c nh, trong stato khng c t n hao s t, gi a t c c chnh c khng gian tng i l n, nhi t l ng do cu n dy c c chnh sinh ra, c th t n ra qua thng gi gi a cc c c m t cch ti n l i. Cho nn trn b my khng c gn t a nhi t, nh v y vi c ch t o b my cng ti n l i. Nhi t l ng do t n hao ng v s t c a rto sinh ra thng.qua ph n c a mi ng u mt m t chi u t n vo trong khng kh. 8 - 1 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao c lc trn n p u tr c sau c a mt l ng sc ba pha ki u kn u c ba l c inh vt? p: l l chuyn dng o khe h gi a rto, stato c a mt khi ki m tra. Khi o c th tho inh vt ra, c m cn l vo l c th o khe h m t cch d dng. 8 - 1 - 19 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cnh qu t c a rto mt ki u phng h , t i sao khng c cch qu xa t m ch n gi? p: Gi s cnh qu t rto c cch t m c n gi qu xa, th dng kh do cnh qu t th i ra v khng kh c a ht gi s hnh thnh dng xoy, t lm y u dng
- Trang 205 -
kh tr c ti p th i ln ph n u cu n dy v li s t stato c n lm mt nh t. Cho nn, ngoi p ng yu c u v m t c kh c a mt ra, kho ng cch gi a cnh qu t rto v i t m c n gi khng c qu xa, nh m trnh nh h ng hi u qu lm mt. 8 - 1 - 20 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao my pht i n xoay chi u c l n u c nh nhm cu n dy ph n ng ln stato? p: B i v i n p c a my pht i n c l n tng i cao, cch i n c a cu n dy i h i cao, ph n quay m mu n nng cao tnh nng cch i n c a nhm cu n dy th tng i kh khn. Cn i n p c a nhm cu n dy t tr ng th th p, d cch i n. M t khc, n u l p nhm cu n dy ph n ng ln rto th tr ng l ng c a n s n ng g p nhi u l n, gy nhi u kh khn v k thu t. Cho nn, my i n xoay chi u c l n u l ki u t tr ng quay.
- Trang 206 -
8 - 2 Li s t
8 - 2 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi ch t o, n u khng thay i thi t k c, em l thp silic (D11) dng mt l p ln li s t bi n th , cn l thp silic (D41) dng bi n th l p ln li s t mt, s x y ra chuy n g? p: Do hm l ng silic khc nhau, nn l thp silic D41 v D11 khc nhau v tnh nng. T n hao s t c a D41 tng i nh , cn vn ampe kch t tng i l n, tnh nng c gi i tng i km, c tnh gin. T n hao s t c a D11 tng i l n cn cng su t (vn ampe) kch t tng i nh , tnh nng c h c tng d i t t, hi gin. V d , v i m t t thng 1.4 tesla (T) (14000 Gaox) th m i khng phi n thp silic D11 s t n hao s t l 6.9W, 11.5VA kch t , cn D41 ch c 2.59W, 25.8VA kch t . Do n u em D11 dng vo li s t bi n th th t n hao s t s tng 2 - 3 l n. Cn dng i n kch t l i gi m kho ng m t n a so v i c, khi n bi n th nng, th m ch khng v n hnh c. 8 - 2 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: S hai phi n d p, ci no chnh xc, t i sao? p: Hnh 8 - 2 - 2 (a) chnh xc, hnh 8 - 2 - 2 (b) sai. V b ng phi n d p sau khi d p c t th mp mi ng t d p nh t nh sinh ra bavia (ra x m) v m t bn. Khi ch ng cc phi n, n u ch ng ng c hai phi n k nhau th s lm cho mp bavia ch ng ln nhau, d n n t n hao s t tng. V tr l n a hnh trn (k hi u i x ng) hnh (a) khng i x ng v i rnh, khi ch ng ng c phi n d p, c th nh n bi t ngay (b i v khi t l n a hnh trn pha tri rnh, khi x p ch ng ng c, s bn ph i rnh). Cn l nh n a hnh trn hnh (b) n m trn tr c i x ng v i rnh, khng th pht hi n phi n d p x p ch ng ng c. 8 - 2 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Phi n d p c a li s t rto mt khng ng b c th khng sn cch i n, phi n d p li s t rto c a mt m t chi u cng c th khng sn cch i n c khng? p: T tr ng c a stato mt khng ng b quay theo t c quay ng b , cn rto l i quay cng chi u v i t tr ng. V th , t n s xoay chi u c a t tr ng trong li s t rto v cng th p, t n hao s t trong cng r t t. Cn t tr ng c a mt m t chi u l khng i, t n s xoay chi u c a t tr ng trong li s t khi rto quay tng i cao v t l thu n v i s c c v t c quay. gi m t n hao dng xoy trong li s t, phi n d p c a rto mt m t chi u ni chung u ph i sn cch i n. 8 - 2 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Hnh d ng rnh c a stato my i n xoay chi u, i v i my dung l ng v a v nh th lm thnh rnh hnh qu l mi ng n a ng, my tng i l n th lm thnh rnh mi ng n a m , my dung l ng l n th lm thnh rnh mi ng m . T i sao?
- Trang 207 -
p: Xt theo tnh nng c a my i n xoay chi u th mi ng rnh cng nh cng t t (t th kch t c n thi t nh , cho nn h s cng su t c th hi cao, dao ng t tr ng cng nh , do t n hao v ch n ng sinh ra u tng i nh ). Nhng ti t di n dy d n c a my i n dung l ng tng i l n, n i chung ch u dy d n d t, c bi t l v i i n p tng i cao, cu n dy lm thnh cu n dy t o hnh, tr c khi g n nht vo trong rnh ph i b c t t cch i n, nh m b o m ch t l ng cch i n, cho nn ph i dng rnh m mi ng. 8 - 2 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Rnh stato c a my i n dung l ng nh p d ng rnh mi ng n a ng nh hnh 8 - 2 - 5 (a). T i sao rnh stato my i n dung l ng l n th ng p d ng rnh mi ng m nh hnh 8 - 2 - 5 (b)? p: V my i n dung l ng nh ni chung s d ng i n p th p, dng i n nh , dy d n nh , s vng nhi u, dy d n c th t ng dy vo c, cho nn p d ng hnh rnh mi ng n a m . Cn my i n dung l ng l n s d ng i n p tng i cao, yu c u cch i n c a cu n dy i v i li s t r t cao, ph i t o cu n dy thnh hnh v x l cch i n t t m i t vo. Cho nn mi ng rnh ph i r ng m t cht c th nht cu n dy vo v th p d ng hnh rnh mi ng m ?
8 - 2 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: t nht dy vo rnh mi ng m d hn l vo rnh mi ng n a ng.T i sao my i n i n p th p khng dng rnh mi ng n a ng? p: Khe h gi a stato v rto c a my i n cng l n th dng i n kch t cng l n, hi u su t v h s cng su t u gi m. Rnh m mi ng tng ng v i tng khe h , s lm cho t nh nng c a my i n tr nn km. Mu n thu c tnh nng tng i t t th ph i dng r t nhi u v t li u, cho nn c g ng trnh dng. Nhng my i n cao p ph i b c xong cch i n c a cu n dy r i m i t ton b vo th bu c ph i s d ng rnh mi ng m . 8 - 2 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Phi n d p c a stato c ng knh ngoi nh nhau, t i sao lo i c s c c t th ng knh trong nh ? p: T thng d i m i c c c a li s t my i n u ph i ch y qua ph n gng c a li s t rto. N u t thng m i c c qu l n th s d n n c ng c m ng t b ph n gng qu cao, t c m ch t qu bo ha, t s nh h ng b t l i n s v n hnh c a my i n. T thng m i c c t l thu n v i kho ng cch m i c c, kho ng cch c c c a m i c c lo i s c c t s l n, t t thng m i c c cng l n. lm cho t thng m i c c c tr s h p l, lo i s c c t ph i rt nh ng knh trong c a phi n d p, khi n cao c a gng cng l n tng ng, nh v y m i c th khng lm cho ph n gng c a li s t my i n qu bo ha t .
- Trang 208 -
8 - 3 Cu n dy
8 - 3 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi qu n l i cu n dy c a mt cm ng cch i n c p E, n u i thnh cch i n c p A th tnh nng c a n thay i th no? p: Khi qu n l i cu n dy, n u s vng, cch u, ti t di n c a dy d n cu n dy u khng thay i, ch i v t li u cch i n t c p E thnh c p A th dng i n kh i ng, m men l c kh i ng, m men l c l n nh t, h s cng su t v hi u su t c a mt u khng i. Nhng do nhi t cho php gi m, khi lm vi c lu di th dung l ng u ra s gi m kho ng 20%. 8 - 3 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Nhi t cho php c a cch i n c p A l 105oC, t i sao my i n cch i n lo i A qui nh nhi t cho php cao nh t c a n khi o b ng phng php i n tr l 100oC (nhi t tng cho php 60oC, nhi t chung quanh l 40oC) Cn khi o b ng nhi t k l 95oC (nhi t tng cho php l 55oC)? p: V tnh hnh pht nhi t v t n nhi t cc b ph n c a my i n khc nhau, do nhi t c a b ph n no l cao nh t, g i n l i m nng nh t. b o m cch i n c a cc b ph n my i n khng qu nng. ph i lm cho nhi t c a i m nng nh t khng v t qu nhi t cho php c a cch i n. Nhng nhi t c a i m nng nh t, trn th c t kh o c, m xc nh theo kinh nghi m: nhi t bnh qun o c b ng phng php i n tr th p hn n 5oc, nhi t bnh qun o c b ng nhi t k th p hn n 10oC, V th nhi t cho php c a my i n cch i n c p A c qui nh nh trn. 8 - 3 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ngy nay ph n l n my i n i sang dng dy b c sn c ng cao ho c dy b c s i th y tinh thay cho dy b c s i? p: Do s i v i m dy b c s i s d ng l hng ha t t y u c a i s ng nhn dn, m c p cch i n c a dy b c sn c ng cao, dy b c s i th y tinh l i cao hi s i bng, tnh nng ch u nhi t v cch i n t t, s d ng lo i dy d n ny c th nng cao dung l ng c a my i n m khng tng th tch c a my, ng th i l i c th ti t ki m c s i bng. 8 - 3 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao dy d n trn g n nht vo trong rnh li s t my i n n u qu l ng cng khng nn? p: Dy d n trn g n nht vo trong rnh l ng m t cht, ng nhin c th d a nht dy d n vo rnh, nhng v t li u li s t s khng th c t n d ng h t. ng th i khe h c a rnh qu l n, kh lm cho sn ngm chn y hon ton, d n n dy d n t n nhi t khng t t, nhi t tng cao, l i khng d lm cho cu n dy g n k t thnh m t kh i, nn nh h ng c ng c h c c a n.
- Trang 209 -
8 - 3 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao my i n c v a c l n ni chung u s d ng nhm cu n dy hai l p? p: Cu n dy hai l p ngoi vi c c th l a ch n kho ng cch cc ti t o n m t cch c l i nh t, t c d ng sng t th khe h tng i t t, ti t ki m v t li u, tng i d ch n s vng c a m i chi ti t ra, cn c u i m l cc nhm cu n dy c th u song song v i nhau. Khi s rnh c a m i pha m i c c l s ch n th cc nhm cu n dy c th u song song ton b , t gi m c dng i n m ch nhnh v ti t di n dy d n, ti n g n dy. Ngoi ra, trong m t nhm cu n dy hai l p no , khi v tr c a rto l ch tm v i stato, th trong cc m ch nhnh u song song c a nhm cu n dy s gy nn dng i n cn b ng. T thng cn b ng do dng i n ny sinh ra c th lo i tr l c ko t m t bn. Nhm cu n dy hai l p cn thch h p v i cu n dy rnh s l , t o thu n l i cho s thng d ng phi n d p. My i n c kh i l ng s n xu t khng l n, yu c u tnh nng tng i cao, ph n l n s d ng nhm cu n dy hai l p. 8 - 3 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: L p sn c a dy b c sn c th ch u ng di n p 380V tr ln, t i sao gi a cc pha c a mt i n cn ph i c cch i n ring? p: Dy b c sn c ng cao trong th nghi m ch u p ph i ch u ng i n p cao vi ngn vn. Nhng sau khi xu t x ng, qua cc cng o n v n chuy n, qu n dy, ra dy, ch nh hnh v.v... l p sn ch u t n thng v i m c nh t nh, c ng v i s d ng lu ngy ch u m, ch u l c, tnh nng ch u p s t gi m. N u khng c cch i n gi a cc pha, c kh nng gy nn ng n m ch gi a cc pha. 8 - 3 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao s c nh th ng cch i n gi a cc vng dy c a my i n cao p x y ra nhi u hn s c cch i n chnh (cch i n i v i t)? p: Nh ng nguyn nhn ch y u l: (1) Cch i n gi a cc vng c a my i n cao p thng th ng ch 1 - 3 l p, s trng h p nh ng nh c i m, khi m khuy t gi a cc l p v xc su t pht tri n u l n hn nhi u so v i cch i n chnh.(2) Khi qu p, hi u i n th trn cch i n m t ph n vng dy r t cao, gy nn nh th ng c c b gi a cc vng dy. (3) Th nghi m ki m tra khi m khuy t cch i n gi a cc vng dy kh hn cch i n chnh, khi n khi m khuy t cch i n gi a cc vng dy kh ki m tra v kh c ph c tr c. (4) T n thng c h c trong ch t o my i n, c ng v i ch n ng l p i l p l i, n mn i n qu ng trong khi v n hnh v hi u ng tch ly c a nhi u l n qu p v.v... u thc y lo ha cch i n gi a cc vng dy, lm gi m c ng c h c c a n v c ng tr ng nh th ng. Cc nguyn nhn ny d n n s c cch i n gi a cc vng dy nhi u hn cch i n chnh. 8 - 3 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao dy d n c a my i n, bi n th dung l ng nh th dng dy trn cn my c dung l ng tng i l n th dng dy d t? p: Dy d n trn khi gia cng ch t o v qu n dy u tng i thu n ti n, nhng sau khi qu n thnh cu n dy, khe h trn m t c t ngang c a n r t nhi u, t c
- Trang 210 -
nng su t khng gian r t th p, i u ny khng c g gh g m i v i my i n, my bi n th dung l ng nh , dy d t ti t di n nh khi gia cng ch t o v qu n cu n dy u c kh khn, do my i n, my bi n th dung l ng nh u s d ng dy d n trn. Cn my i n, my bi n th dung l ng l n, n u nng su t l i d ng khng gian km th s lm cho th tch c a c my tng ln r r t, s d ng b t ti n, gi thnh ch t o tng, hn n a dy d t ti t di n tng i l n khi gia cng ch t o v qu n dy u khng kh, cho nn my i n, my bi n th dung l ng tng i l n u dng dy d n d t. 8 - 3 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Nhm cu n dy my i n cao p, b ph n no d sinh ra i n qu ng (hoa)? T i sao? Lm sao lo i tr n? p: B ph n d sinh ra i n hoa c: (1) Ch mi ng rnh ra c a nhm cu n dy (c ng i n tr ng y r t cao). (2) Ch ng thng gi stato ( ng s c i n ch ny t p trung dy ch gc nh n c a l thp silic, t o i u ki n thu n l i cho s ion ha c a khng kh). (3) trong khe tr ng v b t kh bn trong v t li u cch i n (do i n tr ng phn b khng u). (4) b m t v m t u cu n dy (c ng i n tr ng phn b khng u). lo i tr nh h ng khng t t c a i n hoa gy t n h i cch i n, ni chung nhm cu n dy cao p u c sn lo i sn bn d n v i i n tr su t khc nhau, t c m c ch i u ti t i n tr ng, c i thi n s phn b i n th . 8 - 3 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cu n dy stato c a my pht i n tua bin kh t i sao ph i hon i v tr? p: Cu n stato c a my pht i n c l p trong rnh dy li s t stato. Khi dng i n xoay chi u ch y qua cu n dy. quanh cu n dy s xu t hi n t thng xoay chi u. Do tnh d n t c a li s t m nh, ng s c t phn b khng u theo cao rnh. N u chia dy d n thnh m t s l p theo chi u cao, dng i n trong m i l p dy d n s hnh thnh ng s c t ring, thng qua li s t y rnh, hnh thnh m ch kn, l p g n y rnh b t t c cc ng s c t bao vy, c m khng l n nh t. Dy d n l p trn cng ch b ng s c t c a chnh n bao vy, c m khng nh nh t. Dng i n ch y qua dy d n c m khng l n th nh , dng i n ch y qua dy d n c m khng nh th l n. Do dng i n phn b trong dy d n khng u, tng t n hao cu n dy, khi n cu n dy l p y khng th l i d ng h t. Rnh cng su, nh h ng ny cng l n, cho nn trong my i n dung l ng tng i l n (bao g m my pht i n tua bin n c) khi dng i n stato l 1000 ampe tr ln th ph i i v tr l n nhau gi a dy d n l p trn, l p d i c a cu n dy (xem hnh 8 - 3 l0), khi n dng i n cc l p phn b tng i u, dy d n b ng ng s c l i d ng y . 8 - 3 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi ki m tra s a ch a my pht i n t i sao ph i ki m tra k l ng ph n m t u cu n dy stato v tnh hnh c nh ph n rnh? p: Khi my pht i n ng n m ch ph n ngoi, dng i n ng n m ch ch y qua cu n dy khi n n ch u l c i n ng r t l n. N u c nh khng t t th cu n dy s
- Trang 211 -
bi n d ng ho c bng n y trong rnh, gy nn s c , hn n a s c i n t sinh ra gi a cc cu n dy khi my pht i n c l n v n hnh cng tng i l n. S c i n t xoay chi u gi a que dy trn, d i cng rnh khi n que dy ch n ng lin t c, n u c nh khng t t th trong th i gian tng i ng n s lm mn h ng nghim tr ng cch i n. 8 - 3 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Nhm cu n dy c a mt t i sao ph i t m sn? p: Tc d ng t m sn do cu n dy no l: (1) Nng cao kh nng ch u nhi t c a v t li u cch i n. V nh, l a sp sau khi t m sn c th t tiu chu n cch i n c p A. (2) Tng c ng kh nng ch ng m v t n nhi t. Nhm cu n dy khng t m sn th gi a vng dy v i li s t u c khe h . Sau khi t m sn, khe tr ng c chn kn b ng sn cch i n, tnh nng ch ng m, d n nhi t (t c t n nhi t) c nng cao nhi u. (3) Nng cao c ng c h c. Mt m cu n dy khng t m sn, khi kh i ng, dy d n trong rnh s ch u s va p c a s c i n t nh t nh, lu ngy do nhi u l n ch n ng, ma st, d b t n thng. Sau khi t m sn, dy d n hnh thnh m t kh i th ng nh t trong rnh li s t, kh b hao t n. 8 - 3 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi x l t m sn cu n dy mt, t i sao ph i s y kh tr c? p: M c ch s y kh tr c l nh m lo i b t n c trong v t li u cch i n c a cu n dy ra. N u khng lo i tr ra h t th n c ch a trong cch i n c a cu n dy s b mng sn t m bao vy khng b c hi ra c, cho d x l t m sn sau c t t th tnh nng cch i n c a n cng khng t t. V t li u cch i n thng th ng trong khng kh m tng i 65% tr ln s b t u ht m m nh. V th khng c xem nh vi c s y kh tr c. 8 - 3 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao nhi t khi t m sn cho cu n dy my i n, thi t b i n, u qui nh l 60 ~ 70oC? p: B i v nhi t th sn m i ng m vo bn trong cu n dy, b o m ch t l ng ngm t m. N u nhi t cu n dy qu cao, th sau khi t n vo trong sn, s nhanh chng hnh thnh mng sn b m t cu n dy, sn s kh ng m vo trong cu n dy. ng th i, lm bay hi ch t ha tan hn, tng nhanh lo ha hn. N u nhi t cu n dy qu th p th kh nng th m th u c a sn tng i km, kh ng m vo. 8 - 3 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi t m sn cho cu n dy my i n, dnh c a sn ph i t ng b c nng cao theo s l n ngm sn? p: B i v l n u ngm sn l sn c th ng m t t vo l p trong c a th cch i n, cho tr c ti p th i vo cu n dy c a my bi n th ho c mt, khi n m t b ph n cu n dy qu nng, gy gin ha. Sau khi t m t t m ch n c th khi n gi nng i lu ng trong bu ng s y m khng nh h ng t i cch i n c a cu n dy. 8 - 3 - 16 (Tr
- Trang 212 -
H i: T i sao khi l ng ng b c b ng nh a vo dy ra c a cu n dy ph i ti n hnh sau khi s y kh t m sn cu n dy m khng nn ti n hnh tr c? p: B i ng b c b ng nh a sau khi qua ngm sn s y s tr nn c ng, gin, d gy. ng b c sau khi c ng th khng thch h p lm cch i n c a dy d n cu n dy. 8 - 3 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Thi t b i n dng v t li u cch i n l p chn ho c ngm t m nh my pht i n cao p, u n i cp i n v.v... t i sao khng cho php t n t i khe tr ng? p: B i v trong khe tr ng c khng kh, n thay i theo l n c a dng i n ph t i, s sinh ra hi n t ng nng n ngu i co, k t qu sau nhi u l n co n c th lm tng khe tr ng, th m ch gy n t; m t khc, khi i n p tng ln n m c nh t nh, do tc d ng c a i n tr ng khi n ch t kh ion ha, sinh ra zon (O3) v ch t xyt nit (N2O) khi n cch i n lo ha nhanh, tr nn gin, tnh nng gi m, lm h ng thi t b . 8 - 3 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: My i n sau khi ngm t m s y kh, t i sao khng nn dng bn ch i s t nh s ch mng sn khoang bn trong li s t? p: B i v khi d ng bn ch i s t ch i mng sn khoang bn trong my i n, n u dy s t b gy c th c u dy s t nh lu l i trong mi ng rnh li s t, nh t l khi dy s t c m vo trong mp chn rnh, s d ng kh nn cng khng th th i s ch c. Cn khi my i n v n hnh th u dy s t s lm sy st rto. V th khng nn dng bn ch i s t ch i mng sn. 8 - 3 - 19 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Tr c khi l p rto c a my i n vo stato t i sao ph i dng kh nn th i s ch b m t cu n dy v vng trong li s t? p: B i v stato c a my i n sau hng lo t cng o n gia cng u kh trnh kh i dnh b i s t nh trn b m t cu n dy stato v vng trong li s t. Khi my i n ho t ng, do tc d ng c a t tr ng s th i cc b i s t ny vo trong khe h c a stato, rto v khe h gi a cc cu n dy, khi n my i n x y ra s c . Cho nn tr c khi l p rto vo stato, ph i dng kh nn th i s ch b m t cu n dy stato v vng trn trong li s t. 8 - 3 - 20 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao t c rt nhm cho rto nhm c khng v t qu nhanh cng khng c qu ch m? p: Khi t c rt nhm qu nhanh, ch t kh bn trong rnh li s t rto khng c y ra h t, khi n thanh nhm sinh ra hi n t ng l kh ho c t gy thanh nhm. Cn khi t c rt nhm qu ch m, do nhi t c a ch t l ng nhm h xu ng, thanh nhm khng c lin k t t t v i nhau. Cho nn phng php ng l, tr c tin t t rt m t ph n n c nhm, sau nhanh chng rt h t n c nhm cn l i, nh v y c th b o m ch t l ng c a rto b ng nhm c.
- Trang 213 -
8 - 3 - 21 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao nhi t cng cao th tr s i n tr cch i n c a rto cng th p? p: Cch i n c a mt l v t li u cch i n d ng s i, giu tnh ht m, khi nhi t tng cao, n c trong cch di n s l p t c ko di ra v pha hai c c i n tr ng, nh v y h t n c di nh trong v t li u s i s tng tnh d n i n. Ngoi ra trong n c ch a t p ch t ha tan ho c trong ch t cch i n ch a v t ch t tnh ki m v tnh axit s b n c phn gi i cng s lm tng d n i n su t, do lm gi m tr s i n tr cch i n.
- Trang 214 -
8-4
tr c
8 - 4 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Gi a gi tr c v y c a mt ng b tng i l n ph i m t m cch i n, t i sao mt khng ng b l i khng c n? p: Ch y qua rto mt ng b l i n m t chi u, do cc nguyn nhn nh khe h gi a stato v r t khng u, t tr c a cc m ch t song song rto c kh nng khng b ng nhau, gy ra t tr ng khng b ng nhau khi n hai u tr c c a mt sinh ra i n th , tr c tr c, n p b t ha cng c th gy nn i u th ny. Trong mt ng b tng i l n, i n th ny c th l n t i m c nh th ng mng d u trong tr c, hnh thnh dng i n thng qua gi a tr c v i y tr c. Dng i n ny c tc d ng n mn i v i c tr c, b c tr c, nn m l p cch i n vo gi a gi tr c v i y nh m tng i n tr trong m ch kn dng i n tr c, khi n dng i n tr c gi m xu ng cn r t nh . Mt khng ng h do khng c tnh hnh i n th c m ng sinh ra dng i n tr c, v th khng c n m cch i n. 8 - 4 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: D u trong tr c my i n nhi u t t khng? p: M bi trn my i n l h n h p gi a d u nh n v ch t c tinh x phng. Tc d ng c a ch t c tnh x phng l lm cho h n h p c nh ln v tr s d ng, d u nh c tc d ng bi trn. D u m qu nhi u th bi s khng ng ng khu y ng trong d u m lm nhi t tng, th tch n ra, ngoi vi c tng t n hao ma st v pht nhi t ra cn c th trn chy ra ngoi n cu n dy c a my i n, c h i cho tr c v cu n dy, cho nn m bi trn trong tr c khng nn qu nhi u. Nhng cng khng c qu t, n u khng bi s nhanh chng b h ng do thi u bi trn. Ni chung bi m i ho c sau khi s a ch a, khi cho d u m vo ch c n l p y m t n a n 2/3 khe tr ng l c. 8 - 4 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao c m t s my i n dng
tr c b c tr t?
p: My i n c l n c tr ng l ng l n, t c cao, bi bnh th ng ch u khng n i ph t i l n nh v y, cho nn u ph i dng tr c b c tr t. My i n c nh , c bi t l my i n th ng g p trong i s ng hng ngy nh qu t i n, my ht cng dng tr c ki u b c tr t. ch y u l v khi v n hnh, ti ng n c a tr c b c tr t nh , ti ng n nh th ng th ng l m t trong cc yu c u quan tr ng c a my i n nh . My i n lo i v a ki u c cng dng tr c b c tr t, l v trnh ch t o h i y cn h n ch , tr c ln cha t t b ng tr c tr t. 8 - 4 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ph i nh k ki m tra, b sung d u, thay d u tr c mt i n?
p: Mt i n trong qu trnh v n hnh s d n u d u trong tr c d n d n b b n v hao h t, th m ch h t h n. Nh v y gi a c tr c v b c tr c s qu nng, do nhi t ln cao nn n ra, th l l c ma st tng, th m ch d n n mt ng ng quay.
- Trang 215 -
8 - 4 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: tr c trong my i n dung l ng l n, t c quay tng i th p th th ng dng b c tr t (lt), t c tng i cao th th ng dng bi ho c bi a. T i sao? p: Mt i n dung l ng l n, t c quay th p, tr c, m t m t ph i ch u p l c th ng ng c a b ph n chuy n ng tng i l n, c n c b c tr c v i kh nng ch u tr ng l ng tng i l n lm tr c, m t khc nh h ng c a l c ma st tr c t c quay th p tng i nh , nn c th dng b c tr c v i l c ma st tng i l n lm tr c cho nn tr c mt dung l ng l n, t c th p th ng dng tr c b c tr t. Mt t c quay cao, bi m t m t ch u p l c th ng ng c a b ph n chuy n ng tng i nh , c th dng bi ho c bi a v i nng l c ch u tng i nh lm tr c; m t khc, v i t c quay cao nh h ng l c ma st cc b ph n chuy n ng i v i tr c tng i l n, nn ph i dng bi, bi ho c bi a v n c l c ma st tng i nh . 8 - 4 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao tr c hai u m t s my i n khng gi ng nhau? p: u mang puli ai curoa c a my i n c nh dng tr c l n m t cht, u mang puli ai curoa c a my i n c v a dng bi a, cn u kia dng bi trn. l v u mang puli ai curoa ch u tc d ng curoa, p l c l n hn u kia (xem hnh 8 - 4 - 6), bi a ho c tr c l n m t cht m i c th ch u c p l c tng i l n. 8 - 4 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: My i n dung l ng l n dng tr c c , t i sao t i thi u ph i m m t t m cch i n gi a tr c v t m y, ng th i, ch bu lng c nh ch t v m t bch ng d u v.v... u ph i c m cch i n? p: Do khe h c a my i n khng u, li s t s d ng l d p hnh qu t v phi n i c l thng gi h ng tr c, t o ra cch m ch t khng i x ng ho c do nhm cu n dy khng i x ng, khi n cho tr c quay c t t thng sinh ra i n th vi vn. i n th ny s sinh ra dng i n tr c r t l n trong m ch kn do tr c, bi v t m y t o thnh, khi n cho b c tr c, c tr c b n mn v chy r b i tia l a i n, khi nghim tr ng s lm nng ch y b c tr c, b n d u bi trn, t gi m hi u su t. Bi n php t t nh t phng ng a dng i n tr c l c t m ch c a dng i n ny, cho nn ph i cch i n cho tr c v t m chy, ng th i cng c t m ch t o b i my ng l c, my c ko, my kch t c chn y v ng d u tr c v.v... t o nn. 8 - 4 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao mt i n c b c tr c, sau khi m my ph i l p t c ki m tra vng d u trong b c tr c xem c xoay khng? p: B i v khi mt v n hnh, tr c c a n d a vo d u do vng d u a d u bi trn. N u vng d u khng quay th gi a tr c v i b c tr c b ng h p kim s khng c d u bi trn, ma st tng, khi n b c tr c nhanh chng b mn (th ng g i
- Trang 216 -
chy b c). Cho nn, sau khi m mt ph i ki m tra vng d u xem c quay khng. N u vng u khng quay th ph i g y b y cho xoay, nhng ph i ch an ton.
- Trang 217 -
8 - 5 B i chi u, vnh gp v ch i i n
8 - 5 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: My i n m t chi u thng th ng s d ng ch i i n graphit cn vnh gp c a my xoay chi u a ph n dng ch i i n graphit - ng. T i sao? p: H s i n tr c a ch i i n graphit tng i l n, m t dng i n cho php tng i nh , i n tr ti p xc cng tng i l n, n tuy tng tiu hao v tng ti t di n ch i i n c n thi t, nhng do h s i n tr tng i cao, khi n cho trong qu trnh i chi u, dng i n trong linh ki n b ng n m ch b i n tng i nh , c th c i thi n tnh hnh i chi u, v v y thch h p v i my i n m t chi u ni chung. H s i n tr c a ch i i n graphit ng nh , m t dng i n cho php l n, s t p ti p xc nh , dng v i my i n m t chi u ni chung th s lm cho tnh hnh i chi u km, nhng dng cho vnh gp c a my i n xoay chi u th c th h th p t n hao, gi m nh ti t di n (ch i i n graphit ng cng th ng s d ng trong my i n m t chi u i n p th p, dng i n l n). 8 - 5 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trn b m t vnh gp v c ch nh lu c a my i n lun lun dng ch i i n a i n nng vo ho c ra m khng dng kim lo i m m khc? p: Khi s d ng kim lo i m m n u g p ph i xu t hi n tia l a trn b m t vnh gp v c ch nh lu s khi n n b chy dnh, cho nn ph i s d ng ch i i n, nh v y v n khng lm mn nhanh b m t vnh gp ho c c ch nh lu, v a khng x y ra chy dnh khi c tia l a. 8 - 5 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trn b m t vnh gp c a rto m t s my pht i n ph i tr m t ng rnh xo n c? p: C hai tc d ng: (1) Rnh xo n c tr theo chi u quay c a rto. Nh v y, sau khi ch i than b mn, b t d n i n c a n s theo ng rnh ny vng ra ngoi rto, trnh c tch t b t d n i n ni cu n dy kch t d n n vnh gp m trong rto, lm gi m cch i n. (2) Tng c ng c tc d ng lm mt thng gi c a ch i i n, t h th p nhi t c a ch i i n v vnh gp, gi m mn h ng. 8 - 5 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trn c ch nh lu ho c vnh gp c a m t s my i n c ch m rnh ren? p: Khi ch i i n ti p xc v i c ch nh lu ho c vnh gp khng ch m rnh ren, ni chung ch c 5 - 7 ti p i m, sau khi ch m rnh ren th s ti p i m tng ln 10 - 15 l n, nh v y c th gip cho ch nh lu t t hn, gi m b t tia l a, l i do c ren, c th tng b m t lm mt c a ch i i n v c ch nh lu. 8 - 5 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Ch i i n c a my i n c th s d ng l n nhau khng? p: Ch i i n cc nhn hi u khc nhau c i n tr ti p xc v h s i n tr khc nhau, s d ng l n l n ch i i n khc nhn hi u trn my i n, khi n dng i n
- Trang 218 -
phn b khng u, ch i i n c dng i n l n ch y qua s sinh ra tia l a, khi n my i n x y ra s c . N u l ch i i n kim lo i graphit th khi dng i n v t qu 20 ampe/cm2 , i n p ti p xc t l thu n v i m t dng i n tng ln, d n n dng i n ch y qua ch i i n ny cng l n, d lm h ng b i chi u (ho c vnh gp) v ch i i n c a my i n. i v i ch i i n graphit, do h s nhi t (dng i n cng l n, nhi t cng cao th i n tr cng nh ) c a carbon, cng d b chy qu t i, l ng l o. V v y i v i my i n nn c g ng dng ch i i n cng nhn hi u, n u i u ki n khng c php t nh t s d ng cng m t lo i s n ph m ch i i n cng c c tnh. 8 - 5 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao b m t m t u c a m t s lo i ch i i n c m ng? p: gi m thi u i n tr qu gi a dy d n v i ch i, ch 1/3 t ng cao c a m t s ch i i n c m m t l p ng dy kho ng 0.02 - 0.04mm. Nh v y c th gi m thi u s t p ch i i n, ng th i phng ng a ch i i n qu nng. 8 - 5 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: N u t my i n c c gp i n v n hnh trong chn khng, c c khng? p: Khng c, my i n c c gp i n n u v n hnh trong chn khng th c gp i n s nhanh chng chy h ng. l b i v b m t c gp i n c l p mng m ng xyt ng, n co i n tr tng i cao c th h n ch dng i n i chi u, gi m tia l a, trong chn khng do thi u xy, sau khi l p mng m ng xyt ng b mn h ng, l p mng m ng m i khng th hnh thnh, v th khi i chi u s pht sinh tia l a nghim tr ng, c ch nh lu nhanh chng b chy h ng. 8 - 5 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao tuy t i khng c dng gi y nhm ct c ng nh bng c ch nh lu my i n m t chi u v mi bng ch i i n? p: B i v khi nh bng v mi bng, ct c ng s g m vo trong c ch nh lu ho c trong rnh lm gi a cc phi n ch nh lu, khi t my v n hnh s mi mn tng i m nh c ch nh lu. Cho nn, ph i dng gi y nhm ct th y tinh m n nh bng c ch nh lu v mi bng ch i i n. 8 - 5 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao c lc ph i m m t ng rnh cong trn b m t vng gp i n my pht i n l n? p: M ng rnh cong tng i su trn b m t vng gp i n l nh m tng t n nhi t, h th p nhi t c a vng gp, m t khc l nh m tng l n ti p i m, gi m s xu t hi n tia l a.
- Trang 219 -
8 - 6 o ki m my i n
8 - 6 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: o nhi t c a my i n, my bi n th , t i sao khng nn s d ng nhi t k th y ngn? p: Nhi t k c lo i l nhi t k th y ngn, c lo i l nhi t k c n v.v..., trong tr ng h p chung u c th s d ng. Nhng khi o nhi t c a my i n, my bi n th , nhi t k n m trong tr ng i n t . Th y ngn l ch t d n i n, trong tr ng i n t s sinh ra t n hao dng xoy, do s d n n sai s o. Cho nn, o nhi t my i n, bi n th t t nh t s d ng nhi t k c n. 8 - 6 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ph i o tr s i n tr m t chi u c a cu n dy my i n? p: M c ch o i n tr m t chi u c a cu n dy my i n l nh m ki m tra i n tr ti p xc u hn n i dy d n ph n u cu n dy xem c thay i khng, ch t l ng hn n i ra sao? Cu n dy m i qu n cn c th qua ki m tra ra s vng c a cu n dy pha v u n i c ng khng. 8 - 6 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: o th cch i n gi a cc vng dy c a bi n th i h i ngu n i n c i n p v t n s u g p 2 l n tr s nh m c. N u trong x ng khng c thi t b ny, lm th no l i d ng bi n th ba pha, mt ki u qu n dy v ki u l ng sc hi n c thu c ngu n i n ny? p: C th dng bi n th ba pha, mt l ng sc ba pha, mt rto qu n dy ba pha, m i lo i m t my, u n i theo hnh 8 - 6 - 3 s c th thu c i n p th nghi m g n b ng hai l n tr s nh m c. Trong hnh, B l bi n th c n o th , TB l b i u p, D l mt ki u l ng sc 4 c c 380V. F l mt ki u rto qu n dy 4 c c v stato bi n i thnh 800V. D, F n i ng tr c v i nhau. i u ch nh TB, cho t my sau khi thng i n, t tr ng do rto F sinh ra ng c v i chi u quay c a chnh n. Nh v y, lm cho t tr ng rto c t stato v i t c g n g p hai l n t c ng b . Lc ny, trn nhm cu n dy stato s c m ng ra i n p v i t n s g p hai l n t n s nh m c, ging ln B. i u ch nh i n p u ra c a TB l c th i u ch nh tr s i n p u ra c a F. 8 - 6 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi th nghi m ch u p xoay chi u c a cc thi t b nh: my pht i n, bi n th , cng t c d u cao p v.v... t i sao ph i u song song m t khe h c u v i v t c th nghi m? p: Khe h c u ny c hai tc d ng. M t l o i n p th nghi m. V i n dung c a cc thi t b nh my pht i n, bi n th v cng t c d u cao p v.v... tng i l n, dng i n i n dung ch y qua v t th nghi m c th lm thay i t s bi n p c a bi n th th nghi m ho c lm thay i hnh sng i n p, khi n cho s c c a vn
- Trang 220 -
k khng chnh xc. L i d ng nguyn l gi a kho ng cch khe h c u v i i n p phng i n c m t quan h nh t nh c th o c i n p th nghi m ging ln v t th nghi m. M t tc d ng khc l b o v v t th nghi m khng b qu p nh th ng. B i v trong khi ti n hnh th nghi m, i n p ngu n i n c th dao ng, khi n i n p ging trn v t th nghi m v t qu i n p th nghi m nh m c. 8 - 6 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng tay d th nhi t v tnh hnh ch n ng c a my i n, dng tai nghe m thanh v n hnh c a my i n, c nh ng i u c n ch no v an ton? p: Khi dng tay d th nhi t v tnh hnh ch n ng c a my i n, nn mu bn tay v pha my i n, ch m nhanh r t ra, tuy t i khng t pha lng bn tay ln my i n. Khi nghe thm d m thanh v n hnh c a my i n, tuy t i khng s d ng que kim lo i, m nn dng que cch i n ho c que kim lo i c l p cn cch i n t t, tay v tai khng c ti p xc v i ph n kim lo i. Cn c n ph i phng ng a que thm d m thanh tr t khi n nhn vin thao tc b ng, gy nn tai n n. 8 - 6 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trong th nghi m c tnh d phng c a my pht i n, ni chung khng ti n hnh o tr s tang t n th t mi ch t? p: Do cch i n c a cu n dy my i n quay c th xem nh linh ki n i n dung phn b . Tr s tang t n th t mi ch t o c l t ng c a tg c a cc linh ki n i n dung, nh th hi n cng th c sau:
tg = C1 tg1 + C 2 tg 2 + ... + C n tg n C1 + C 2 +... + C n
Trong khi linh ki n i n dung khng l n, c bi t t n t i khi m khuy t c c b lm cho tg c a n tng, nh h ng r t nh n tg t ng; v th , o tr s tang t n th t mi ch t i v i pht hi n khi m khuy t c c b c a my i n quay khng c gha g l m. 8 - 6 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Th c hi n th nghi m ch u p xoay chi u v m t chi u c a my pht i n, hi u qu c g khc nhau? C th thay th cho nhau khng? p: Khi th nghi m ch u p xoay chi u, trn cch i n sinh ra t n hao xoay chi u pht nng v hi u ng tch ly, s phn b i n p cch i n c a n gi ng nh trong i u ki n v n hnh bnh th ng c a my i n. V th c th ki m tra c m t cch nhanh nh y khi m khuy t c tnh lo ha do ion ha sinh ra, s nh th ng xoay chi u a ph n x y ra ni b c thang i n p tng i l n nh trong rnh v mi ng rnh, cng t c l ni b n mn, lo ha nghim tr ng trong khi v n hnh, v th phn on c tnh quy t nh. Nhng khi lm th nghi m xoay chi u, do s phn b dng i n i n dung ph n u khi n b m t cch i n ph n u sinh ra s t p tng i l n. V th , i n p trn cch i n ph n u s nhanh chng suy gi m theo m c tng c a kho ng cch. Ch u p m t chi u khng c hi u ng dng i n i n dung ph n u, u i m l n nh t l c th pht hi n m t cch tng i h u hi u khi m khuy t
- Trang 221 -
c a ph n u li s t t kho ng cch xa v khi m khuy t c cch i n b m xuyn qua c th ph n nh ra m t cch r t nh y trong ch bo c a miliampe k . Nhng ch u p m t chi u c s khc bi t v i i u ki n v n hnh bnh th ng, nn cng c tnh h n ch c c b c a n. C th th y m i ci c ci u c a n, khng th thay th cho nhau. 8 - 6 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Tr s tng nhi t th nghi m vo ma ng v ma h c a cng m t my i n c gi ng nhau khng? p: Tr s tng nhi t th nghi m ma ng ph i th p hn ma h. B i v nhi t mi tr ng ma ng th p, tr s i n tr c a nhm cu n dy stato v rto hi th p hn ma h, do t n hao ng (ho c t n hao nhm) c a stato v rto th p hn m t cht, i u ki n t n nhi t cng t t hn, cho nn nhi t th p hn. V th , khi th nghi m tng nhi t c a my i n u ph i cn c vo nhi t mi tr ng, em nhi t th nghi m tnh c chi t tnh vo tr s nhi t carbon khi nhi t mi tr ng tiu chu n. 8 - 6 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao th nghi m ch u p v i t n s lm vi c xoay chi u c a my pht i n dung l ng l n, c khi c th dng th nghi m ch u p t n s siu th p 0.1 Hz thay th ? p: Khi lm th nghi m ch u p v i t n s lm vi c xoay chi u c a my pht i n dung l ng l n, dng i n i n dung r t l n, cho nn i h i bi n p v thi t b i u p th nghi m dung l ng tng i l n. Do dng i n i n dung t l thu n v i t n s , n u dng ngu n i n t n s 0.1 Hz lm th nghi m th t n s c a n ch b ng 1/500 t n s lm vi c, c th gi m tng ng dng i n i n dung, dung l ng thi t b th nghi m cng c th gi m ng k . Th c ti n ch ng mnh r ng, ch c n lm th nghi m ch u p v i t n s siu th p 0.1Hz, tr s ch u c a n nhn v i h s thch h p, cng c th pht hi n c khi m khuy t cch i n.
- Trang 222 -
8 - 7 Nh ng v n khc
8 - 7 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao dung l ng nh m c c a mt c bi u th b ng cng su t tc d ng (h u cng), cn dung l ng nh m c c a my bi n p l i bi u th b ng cng su t bi u ki n? p: Mt ho c my bi n p, do b h n ch b i nhi t , trong v n hnh, dng i n khng cho php v t tr s nh m c c a n, t c cng su t bi u ki n khng c v t qu tr s nh m c c a n. Cng su t tc d ng l php tnh c a cng su t bi u ki n v h s cng su t. Khi dng i n l tr s nh m c, h s cng su t l tr s c nh th cng su t bi u ki n a ra l tr s c nh, t c cng su t tc d ng nh m c. Ph t i c a mt i n l cc my mc s n xu t, cng su t ph i thu c c n thi t l cng su t tc d ng. Qua c tnh lm vi c c a mt, c th bi t c gi a h s cng su t, c ng dng i n stato v cng su t tc d ng a ra c m i quan h tng ng c nh. Cho nn, dung l ng nh m c c a mt c th c bi u th b ng cng su t tc d ng. H s cng su t c a my bi n p l do tnh ch t c a ph t i quy t nh, nn gi a c ng dng i n v h s cng su t khng c m i quan h tng ng c nh, cho nn dung l ng nh m c ph i c bi u th b ng cng su t bi u ki n. 8 - 7 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Li u c th em ngu n i n c a cng m t l i i n a n, l i d ng phng php chi u quay khng i c a mt xc nh th t pha c a cc ngu n i n cng m t l i i n em ngu n hai ng ho c nhi u ng u song song s d ng? p: Phng php ny tuy t i khng c s d ng. B i v thay i ngu n hai pha b t k, mt i n s quay ng c. N u ng th i, thay i ngu n i n ba pha th chi u quay c a mt khng i. Nh th hi n hnh 8 - 7 - 2. M ch i n 1 v m ch i n 2 c th khi n chi u quay c a mt khng i. Nhng th t pha th hon ton khc. N u ng cng t c K th l p t c gy ra s c ng n m ch. 8 - 7 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao dung l ng c a my pht i n xoay chi u bi u th b ng kVA, cn mt i n l i dng kW bi u th ? p: kW (kilot) th hi n cng su t, t c m i giy c th th c hi n m t cng bao nhiu kg-met. Mt i n l bi n cng su t i n thnh cng su t c h c, dung l ng c a n l ch cng su t c h c a ra, cho nn bi u th b ng kW. My pht i n th l i bi n cng su t c h c thnh cng su t i n, dung l ng u ra c a n quy t nh b i i n p v dng i n cho php c a my pht i n. Dng i n c a n quy t nh b i h s cng su t c a ph t i dng i n. Khi h s cng su t c a ph t i dng i n r t th p, tuy cng su t i n (kW) a ra c a my pht i n cha t n tr s qui nh, nhng dng i n t t i tr s qui nh. V th , b o m an ton c a my pht i n, ph i dng kVA (kilvn - ampe) bi u th dung l ng.
- Trang 223 -
8 - 7 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: My pht i n dung l ng l n, t i sao ph i ph i h p s d ng bi n p nng p truy n t i i n? p: nng cao hi u su t truy n t i i n, ti t ki m u t ng dy t i i n. Vi c truy n t i i n dung l ng l n, kho ng cch xa, u p d ng i n p110kV, 220kV th m ch cao hn. Nhng my pht i n tr c ti p pht ra i n p cao nh th l kh khn. B i v k t c u c a my pht i n ph c t p, ch t ch , nhm cu n dy stato g n trong rnh do phi n thp silic p ch ng ln nhau m thnh, mu n lm cho gi a nhm cu n dy stato v i t c m c cch i n 110kV, th m ch cao hn th trnh k thu t hi n nay cha lm c. Cho nn i n p a ra c a my pht i n dung l ng l n ni chung l kho ng 10kV, sau dng bi n p nng i n p ln n 110kV, 220kV, th m ch cao hn, r i truy n t i i. 8 - 7 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Th i gian v n hnh my i n cng lu th nhi t my i n cng tng cao, ng khng? p: Ni nh th khng ng. My i n sau khi v n hnh vi gi , nhi t c a my i n khng tng cao n a, v n hnh n nh nhi t no . Khi my i n thng i n, v n hnh th tiu hao ng do dng i n stato - rto sinh ra trong cu n dy c a n, tiu hao s t do thay i t tr ng trong li s t sinh ra v cc tiu hao khc u sinh ra nhi t l ng, m t ph n nhi t l ng t n pht vo khng kh xung quanh, nhi t l ng d th a lm nhi t c a my i n tng cao. Sau khi v n hnh m t lc, nhi t l ng t n pht i m i lc m t nhi u, sau cng nhi t l ng my i n sinh ra cn b ng v i nhi t l ng t n pht, cho nn ti p t c v n hnh s khng c nhi t l ng d th a khi n nhi t l ng c a my i n ln cao n a, cng t c l my i n ti p t c v n hnh n nh d i nhi t no . 8 - 7 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi kh i ng m t my pht i n no , trong qu trnh nng cao t c , sinh ra ch n ng t ng t nghim tr ng g n t c quay no . T i sao? p: B t c v t th no u c t n s dao ng ring c c a n (th ng g i l t n s t nhin). Khi v t th dao ng v i t n s t nhin th bin dao ng c a n l n nh t. Xu t pht t nguyn l v t l ny, khi t n s ring c a rto my pht i n trong ph m vi t c quay nh m c c a my pht i n, th trong qu trnh nng t c , khi my pht i n t t i t n s ring s xu t hi n dao ng m ch t ng t. 8 - 7 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trn nhn hi u c a m t s khoan i n ho c d ng c i n c k hi u "DI", c ngha g? p: "DI" c ngha l "cch i n song trng" l m t k hi u thng d ng trn th gi i. G i cch i n song trng l v c hai lo i: cch i n lm vi c (cch i n c n thi t b o m d ng c i n lm vi c bnh th ng, ch u p th ng l 1500V) t o thnh. D ng c i n k t c u ny qua th nghi m ch u p 4000V, kim lo i l ra ngoi s khng c i n cho d cch i n lm vi c b nh th ng, b o m s d ng an ton.
- Trang 224 -
- Trang 225 -
8 - 7 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Bm ly tm m t c p s d ng trong nng nghi p do ch n ng knh puli curoa c a n v ng knh puli curon mt truy n ng khng ng, khi n t c quay c a my bm v t 25% t c quay bnh th ng. Li u dng i n c a mt cng v t qu 25% tr s bnh th ng tng ng hay khng? p: Ni chung, cng su t u ra ho c u vo c a my bm n c t l thu n v i ly th a b c 3 t c quay. N u t c quay c a my bm n c tng 25%, th cng su t bm n c s g p (1.25)3 l n so v i tr c, t c 1.95 l n. Cho nn dng i n c a my i n khng ph i tng 25% m l g n g p 2 l n so v i tr c. V th , khi dng my i n ko my bm n c c n c bi t lu vi c ph i h p ng knh c a puli curoa, nh m trnh t c my bm tng ln, khi n dng i n my i n tng m nh, th m ch lm chy my i n. 8 - 7 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao mt i n trn c n c u khng dng phanh i n (nh phanh u ng c) m dng phanh c h c? p: Mc treo c n c u ph i c th d ng ph t i b t c v tr no trong khng trung. i u ny yu c u ph i c m men l c phanh khi mt ng t i n. Mt s d ng phanh i n sau khi ng t i n s m t m men l c phanh, v th khng th p ng yu c u. S d ng phanh c h c s khng b nh h ng b i ng t i n gi a ch ng ho c s c v i n, an ton, tin c y. Cho nn, thi t b c u, t i u ph bi n dng phanh c h c. 8 - 7 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C hai mt ki u ng kn, m t my l ki u t lm mt, m t my lm mt b ng qu t. Khi v n hnh, n u nhi t ngoi v gi ng nhau th sau khi ng t ngu n i n, trong th i gian ng n, nhi t ngoi v c a my no cao? p: Mt ki u t lm mt, trn b m t khng c gi lm mt nhn t o th i qua, khi d ng my nhi t bn trong khng tng ln n a, m t a nhi t b m t cng khng bi n ng, cho nn sau khi ng ng my, nhi t s d n d n h xu ng. Nhng mt i n ki u lm mt b ng qu t, d a vo s tr gip c a cnh qu t th i khng kh b m t, mang nhi t l ng i, n u ng ng my, kh nng t a nhi t b m t gi m m nh, cn nhi t l ng bn trong v n t a ra ngoi v i t c tng t , nh v y nhi t truy n n b m t s l n hn nhi t l ng t a i t b m t, nhi t s hi tng. V th , sau khi d ng my, nhi t v mt ki u lm mt b ng qu t s cao hn. 8 - 7 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mt v n hnh c t i lin t c, li u c b m? p: Mt v n hnh c t i, do t n hao bn trong s pht nhi t, nhi t c a nhm cu n dy th ng v t qu nhi t mi tr ng r t nhi u, v th cu n dy kh ht m, m kh m trong nhm cu n dy cn b y ra ngoi, mt ki u m cng nh gi y kh m i. V th , mt v n hnh c t i th ng khng b m. N u mt v n hnh gin o n, th sau khi d ng my c th b m. Trong mi tr ng m t, mu n mt khng b m th ph i tm cch duy tr nhi t c a nhm cu n dy cao hn nhi t mi tr ng 5 - 10oC.
- Trang 226 -
- Trang 227 -
8 - 7 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi my t i bung t v t n ng xu ng, ng h i n l p trong t cng t c v n quay thu n chi u, cn ng h i n o cng l i quay ng c. l do nguyn nhn g? p: Khi my t i t v t n ng xu ng, v t n ng s lm cho t c quay c a mt i n v t qu t c quay ng b . R rng, trong tnh hnh ny, mt i n s c i n nng h i ti p l i m ch i n. Nhng nhm cu n dy c a stato mt ph i thu nh n dng i n ph n khng (v cng) t trong l i i n. V th , lc ny ng h i n o cng ph n khng (v cng) v n quay thu n. Cn ng h o cng tc d ng (h u cng) th do chi u c a thnh ph n tc d ng c a dng i n ng c l i, cho nn quay ng c. Do lc ny, mt i n tr thnh my pht i n c m ng nn h n ch s tng t c quay. N u c t ngu n i n khi t v t n ng xu ng th s m t tc d ng phanh, t c h xu ng c a v t n ng s ti p t c tng, s gy ra s c khi n i m cu i v i t c r t l n. V th c m ng t i n v n hnh khi t v t n ng xu ng. 8 - 7 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Tng cng su t c a mt i n, c th lm tng s c ko c a u my xe i n khng? p: S c ko c a u my ph thu c vo cng su t c a mt i n, h s bm (c lin quan v i m c m t c a ng ray, ni chung l trong kho ng 0.15~ 0.22) v tr ng l ng b n thn c a u my. u my v i tr ng l ng nh t nh, khi v n hnh trn ng ray c i u ki n nh t nh th l c ko l n nh t c th t c l c nh. N u l c ko do mt sinh ra nh hn l c ko l n nh t th l c ko c a u my s tng ln theo tng c a cng su t ng c. N u s c ko do mt sinh ra l n hn l c ko l n nh t, lc ny bnh xe c a u ko s tr t, cng t c l khng th nng cao l c ko c a u my c n a. Qua c th th y, nng cao cng su t c a mt i n cha ch c tng c s c ko c a u my xe i n. Hi n nay p d ng k thu t m i bnh xe t ha tng h s bm, c th nng cao s c ko c a u my. 8 - 7 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mt kch t n i ti p c nh c th dng i n xoay chi u l n m t chi u, cu n dy c a cng t c i n t c th dng i n m t chi u xoay chi u c khng? p: Do khi v n hnh, mt i n s sinh ra i n p c m ng ng c chi u, dng i n khng ph i hon ton do tr khng c a mt quy t nh. V th khi ng d ng v i i n xoay chi u, m t chi u th dng i n h u nh khng i. Cu n dy c a cng t c i n t xoay chi u c i n khng r t l n, dng i n ch y qua cu n dy g n nh do i n khng quy t nh, i n tr nh hn i n khng r t nhi u l n, h u nh khng c nh h ng i v i dng i n. N u em cu n dy ny sang dng v i ngu n i n m t chi u th cu n dy ch c i n tr , khng c tr khng, dng i n c a cu n dy tng m nh, khng th s d ng. Ch c h th p i n p khi n dng i n hng v t qu tr s nh t nh, m i c th s d ng v i ngu n i n m t chi u.
- Trang 228 -
CHNG IX
U NG DY I N L C
9 - 1 Nh ng v n chung c a ng dy i n
9 - 1 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: ng dy cao p trn khng ng di, t i sao ph i i v tr? p: i n dung c a ba dy d n ng dy cao p i v i t v tr s i n dung gi a cc pha v i nhau, do v tr khc nhau m s khng nh nhau. V th , dng i n i n dung cng khng gi ng nhau. Nh v y, khi ng dy r t di s khi n dng i n i n dung ba pha c a h th ng s r t khng cn b ng, khng l i cho v n hnh (nh i n p khng cn b ng v.v...) kh c ph c khuy t i m ny, chng ta ti n hnh i pha ng dy, m t ng dy i pha ba l n, nh v y cc v tr, ba dy d n u di b ng nhau, i n dung ba pha s cn b ng. 9 - 1 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao kho ng cch gi a cc c t i n c a ng dy 35kV c th trong kho ng 200 mt, cn kho ng cch c a ng dy phn ph i i n 3~6 kV, ni chung u trong kho ng 100 mt? p: Kho ng cch gi a cc c t i n cng l n th cng ti t ki m u t ng dy. Nhng khi i n p tng i th p, do kho ng cch gi a dy v dy tng i nh , n u s d ng kho ng cch r t l n th khi gi l n ho c h th ng ng n m ch (khi h th ng ng n m ch, dng i n c a ng dy i n p th p c bi t l n) r t d gy ra s c ch p dy. V th , khi i n p tng i th p th kho ng cch gi a cc c t s ph i tng i nh . 9 - 1 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy t i i n c khi b tr ngang b ng c khi b tr th ng ng. Cch b tr no i h i kho ng cch dy d n l n hn? p: B tr th ng ng i h i kho ng cch dy d n ph i l n hn. l v dao ng ln xu ng c a dy d n m nh hn dao ng tri ph i, m khi dy d n ba pha dao ng qua tri qua ph i c b n l cng pha (t c sang tri th cng sang tri, sang ph i th cng sang ph i), cho nn, c h i ch p dy c a dy d n b tr th ng ng s tng i l n. V th yu c u kho ng cch dy d n ph i l n hn m i tng i tin c y. 9 - 1 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao qui nh kho ng cch gi a cc pha c a ng dy trn khng 6kV l 1 mt, cn khi b tr ngay b ng ch c n 0,7 mt l c? p: Ch y u l do khi b tr ngang b ng i u ki n kh h quang tng i t t. Khi ng dy t i i n x y ra qu p, gi a cc dy d n c th x y ra ch p r ch. Khi dy i n b tr ngang b ng do khng kh nng b c
- Trang 229 -
ln, th i h quang ln trn, khi n n ko di ra r i b t, nh th hi n hnh (a), nhng khi b tr th ng ng ho c b tr hnh tam gic, khng kh nng b c ln trn (nh th hi n hnh (b)), khi y h quang d ch m vo dy d n bn trn nn kh b t t. 9 - 1 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cng trn m t c t i n, ko c dy ng l n dy nhm, lo i dy no nn t ln trn cng? p: Khi c dy ng v dy nhm c t l n nhau trn m t c t i n; dy ng ph i ko ln trn. B i v h s n c a dy nhm l n hn dy ng, trong cng di nh nhau, th chng c a dy nhm l n hn dy ng. Ko dy ng ln trn y nhm c th b o m kho ng cch th ng ng gi a dy ng v i dy nhm, phng ng a x y ra s c . 9 - 1 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao chng ( vng) c a dy d n trn khng s thay i theo s thay i c a kh h u? chng c a dy d n trong m t kho ng cch c t sao ph i b ng nhau? p: chng l chnh l ch cao gi a i m cao nh t v i i m th p nh t c a dy d n trong cng m t kho ng cch c t i n. B i v dy d n kim lo i c tnh ch t nng n l nh co, cho nn khi nhi t tng cao, chng c a dy d n trn khng tng ln; ng c l i chng gi m. Trong tnh hnh chung, nhi t c tng m i 10oC, th chng tng 10~20%. Trong kho ng cch c t i n, n u chng c a dy d n khng b ng nhau, th t n s dao ng v n c c a dy d n s khc nhau, gi a cc dy d n d va vo nhau gy ng n m ch. Cho nn, chng c a dy d n trong cng kho ng cch ph i b ng nhau. 9 - 1 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: chng c a dy trn khng n ngang, t i sao ph i gi ng nhau?
p: N u khng gi ng nhau, th khi dy trn khng b gi lm dao ng, dy A v i dy B s ch m vo nhau gy ng n m ch. l v t n s dao ng c a dy trn khng do l n c a chng quy t nh, t n s dao ng c a hai s i dy khng gi ng nhau s sinh ra dao ng ng c chi u, tng c h i ch m nhau... 9 - 1 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trn m i s i dy i n hai bn thp c t ng dy t i i n, t i sao treo m y qu d i nh ? p: Qu d i nh treo trn dy i n hai bn thp c t i n ng dy t i i n cao p g i l qu d i ch ng ch n ng. Khi dy i n c a ng dy t i i n trn khng ch u tc d ng b i dng kh t c u h ng ngang n nh, th m t sau c a dy i n s hnh thnh dng xoy khng kh bi n i v i t n s nh t nh, dng xoy ny khi n dy i n ch u l c va p nn chuy n ng ln xu ng. Khi t n s l c va p c a khng kh trng v i t n s v n c c a dy i n, s sinh ra c ng h ng trong m t th ng ng. S ch n ng lu i s t n hao bn m i dy i n, khi n dy b t s i, t dy. phng ng a v gi m b t
- Trang 230 -
ch n ng c a dy i n, th ng l p m t s l ng nh t nh qu d i ch ng ch n ng g n kp dy treo dy i n. Khi dy i n sinh ra ch n ng, qu d i ch ng ch n ng s v n ng ln xu ng, sinh ra l c tc d ng khng ng b . Th m ch ng c pha v i ch n ng c a dy i n, c th gi m nh bin ch n ng c a dy i n, th m ch c th lo i tr ch n ng c a dy i n. 9 - 1 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi chn ng ng i n ho c cp i n, trong khi l p t n u giao nhau v i ng ng n c th ph i i pha trn, n u giao nhau v i ng ng nhi t th ph i i pha d i. Nguyn nhn t i sao? p: ng ng i n ho c cp i n khi giao nhau v i ng n c trn, d i th phng ng a ng n c r n c ng m vo ng ng ho c cp i n, nn ph i l p t bn trn. Cn giao v i ng ng nhi t, nh t nh s c nhi t l ng t n pht, do kh nng t n pht ln trn, v th ng ng i n ho c cp i n ph i l p t bn d i. 9 - 1 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trn mm phn ph i i n xoay chi u ba pha c l p ampe k , vn k v ng h i n ba pha, u ngu n i n m t pha vo dy ci, dng bt th ki m tra dy ci hai pha khc, bt th i n u sng nh nhau. Nguyn nhn do u? p: Hi n t ng ny cha ch c l do ng n m ch gi a cc dy ci; b i v gi a dy ci c u cu n dy i n p c a vn k v ng h i n, ch c n dy ci m t pha c i n th thng qua cu n dy i n p khi n dy ci c a hai pha khc cng c i n, nn bt th i n sng nh nhau, ch c sau khi ng t cc u n i ny ra m i c th phn on c ph i ng n m ch hay khng. 9 - 1 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong ng dy i n h b n dy ba pha i n p th p, khi cng t c dy 1 v tr ng t (nh th hi n hnh 9 - 1 - 11) th ton b thi t b dng i n u n i v i n u b ng t, cn khi dng my o i n tr cch i n xch tay 500V o i n tr cch i n c a dy d n cc pha v i t, pht hi n m t pha trong thng v i t. Nhng khi ng cng t c dy vo, m ng i n v n hon ton t t. l nguyn nhn g? p: B i v khi ng t cng t c dy 1 ra, khi n vn k v ngu n i n ng th i b c t, nhng ng h i n thng th ng u pha d i cng t c dy vo khng th ng th i b c t. Cho nn, khi dng my o i n tr cch i n xch tay (megger) o i n tr cch i n th cu n dy i n p c a ng h i n m t pha u trn dy i n ny s lm cho m t pha thng v i t, hnh thnh m ch thng. V th khi n my o o c k t qu sai. 9 - 1 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: ng dy trn khng h b n dy ba pha, ton b cung c p i n cho ph t i chi u sng m t pha. Sau khi b gi l n gy ra s c , s d ng
- Trang 231 -
c u ch tch pha ki m tra i m c s c , khi ng c u ch hai pha A, B, khng c hi n t ng t dy c u ch, nhng khi ng c u ch pha C th c u ch pha C v pha B t cng lc. Khi ng hai pha A, C cng khng b t, cn khi ng pha B th c u ch hai pha B, C cng t. Xin h i s c u? p: l do gi th i m nh, x y ra ng n m ch gi a hai pha B, C c a ng dy trn khng. (nh th hi n hnh 9 - 1 - 12). Cho nn, khi ng hai pha A v B ho c A v C khng thnh m t m ch ng n m ch, c u ch l p trn ng dy khng b chy. Nhng khi ng pha th 3 th gi a pha B v i C hnh thnh m ch kn ng n m ch; v th c u ch c a hai pha ny s do dng i n ng n m ch ch y qua, nn b chy. 9 - 1 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong ng dy trn khng, t i sao dy 0 ph i l p th p hn dy pha? p: N u dy 0 trn dy pha, khi dy 0 b t ri xu ng, ti p xc v i dy pha th trn dy 0 s c i n p cao nguy hi m, cho nn khng cho php dy 0 m c trn dy pha. 9 - 1 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao vo ngy ma, dm mt, khi dng ng h o i n tr cch i n xch tay o i n tr cch i n dy trn khng cao p ba pha, gi a cc dy v i nhau v gi a dy v i t u b ng 0, nhng khi ng cng t c thng i n l i r t bnh th ng? p: Trn m t ng dy trn khng th ng th ng c r t nhi u v s . Vo ngy ma, b m t cc v s ny r t m t, cch i n b m t s r t th p. Cn i n tr cch i n m ng h xch tay o c chnh l t ng c a r t nhi u i n tr cch i n b m t cc v s ny, tr s c a n ng nhin r t th p, c th ch vi v n th m ch vi ngn, vi trm m, m n v v ch chia c a ng h l mga m, i v i tr s cch i n th p nh v y th khng th hi n ra c m g n b ng 0, k th c khng ph i hon ton b ng 0, cn cch i n bn trong th c s c a v s v n r t cao, cho nn sau khi ng cng t c thng i n, s khng gy ra ng n m ch ho c ti p t. 9 - 1 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Sau khi xy d ng xong ng i n cao p, a vo v n hnh, t i sao ph i t t nng cao i n p, ch khng c ng c u dao m t l n i n p ba pha? p: B i v ng dy m i xy d ng, c th t n t i v n , m ng dy l i khng c th ti n hnh th nghi m ch u p; v th khng th pht hi n c cc s c nh m t cch i n, kho ng cch i v i t khng , n u ngay m t l n cho i n p, c th gy nn s c ti p t ng n m ch, nh h ng s v n hnh bnh th ng c a h th ng i n l c. T t nng cao i n p s pht hi n c s c m khng n n i gy ra s c , nh h ng an ton c a h th ng.
- Trang 232 -
9 - 2 Dy d n
9 - 2 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trn dy d n m t pha c a ng dy t i i n siu cao p t i sao c hai s i ho c ba s i dy d n? p: C ng i n tr ng quanh dy d n ng dy siu cao p 330kV tr ln thng th ng u v t qu c ng ch u p c a khng kh, v th khng kh chung quanh s b i n ly m pht ra hunh quang mu tm, v c ti ng "lch tch"; hi n t ng ny g i l i n qu ng (hoa). i n hoa s gy ra t n hao cng su t; c khi m i kilomet c th ln t i vi ch c kilot; ng th i gy nhi u i v i ng dy thng tin v v tuy n i n. V th th ng p d ng bi n php tng ng knh dy d n ho c kho ng cch gi a cc dy phng ng a x y ra i n hoa. Trong bi n php tng ng knh dy d n tng i c hi u qu , nhng s tng u t ng dy ln r t nhi u. V th p d ng phng php gin ti p tng ng knh dy d n, t c p d ng dy d n r i (dng hai s i dy d n b ng 1/2 ti t di n ho c ba s i dy d n b ng 1/3 ti t di n c a ti t di n c n thi t thay th ) v gi a cc s i dy d n tch r i c m t kho ng cch nh t nh, l c th gi m c hi n t ng i n hoa. 9 - 2 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy d n ng dy trn khng t i sao th ng dng dy xo n nhi u s i m t dng dy m t s i? p: So v i dy m t s i, dy xo n nhi u s i ni chung c cc u i m sau y: 1. Khi ti t di n tng i l n, do cng ngh ch t o ho c do ngo i l c gy nn khi m khuy t th dy m t s i khng th b o m c ng c h c v n c c a n, t l xu t hi n khi m khuy t cng m t ch c a dy nhi u s i s r t t, c ng c h c c a dy nhi u s i tng ng tng i cao. 2. Khi ti t di n tng i l n th tnh m m c a dy nhi u s i cao hn dy m t s i i u lm cho vi c ch t o, l p rp c t gi dy d n u tng i d dng. 3. Khi dy d n b gi gy dao ng, dy m t s i d b t, dy nhi u s i kh b t. V th , dy d n c a ng dy trn khng ni chung u dng dy nhi u s i. 9 - 2 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: ng dy th p p trn khng ngoi tr i c cch i n v s , ng i l i khng ng t i, t i sao th ng th ng khng dng dy tr n m dng dy cch i n c b c ngoi? p: Lo i dy d n cch i n ny bn ngoi ch b c m t l p ho c hai l p vi s i, r i t m ch t ch ng n c ph bitum. Tc d ng ch y u c a n l phng ng a dy d n b xm th c b i gi ma ho c kh m trong khng kh, cho nn, lo i dy d n ny g i l "dy ma gi". Tuy v i s c ngoi d tnh, n cng c tc d ng cch i n nh t nh, nhng khi thi t k v l p t, v m t cch i n v an ton v n ph i x l nh dy d n tr n. 9 - 2 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: ng dy trn khng b ng dy tr n, t i sao dy bu c dng c nh dy d n ln v s cng ph i s d ng v t li u gi ng nh dy d n?
- Trang 233 -
p: Trong mi tr ng m th p ho c ma, n u dy d n v dy bu c l hai lo i kim lo i khc nhau th ch ti p xc v i nhau s sinh ra tc d ng n mn i n ha nghim tr ng, d n n dy d n b r l m m, ho c n mn bong trc, lu ngy d d n n t dy d n. Cho nn, dy bu c ph i dng v t li u gi ng nh dy d n. 9 - 2 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi tng nhi t khng i, lu l ng t i cu n dy d n trn khng ph i chng t l thu n v i ti t di n dy d n? p: Khi tng nhi t khng i, lu l ng t i c a dy d n trn khng s khng t l thu n v i di n tch ti t di n c a dy d n. l do m t dng i n cho php trong dy d n khng ph i l h ng s m thay i theo di n tch ti t di n dy d n. Khi di n tch ti t di n dy d n tng, do i u ki n t a nhi t thay i, m t dng i n cho php gi m. Cn c vo nguyn t c nhi t l ng do dng i n ch y qua dy d n sinh ra ph i b ng v i kh nng t a nhi t c a dy d n (lin quan t i di n tch b m t v nhi t dy d n), c th tnh ra lu l ng t i cho php c a dy d n khi tng nhi t khng thay i t l thu n v i ly th a 1,5 c a ng knh dy d n. L i do di n tch ti t di n c a dy d n t l thu n v i bnh phng c a ng knh dy d n, cho nn lu l ng t i c a dy d n t l thu n v i ly th a 0,75 c a di n tch ti t di n dy d n. 9 - 2 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng i n c a dy d n trn khng v t qu lu l ng t i an ton c a n, dy d n li u c b nng ch y? p: Lu l ng t i an ton c a dy d n l cn c vo nhi t cho php cao nh t c a n xc nh, b i v dy d n qu nng s nh h ng n c ng c h c c a n. Nhi t cho php cao nh t l cn c vo c ng c h c c a dy d n sau 30 nm v n hnh khng c th p hn 93% c ng c qui nh. V th , khi dng i n c a dy d n v t qua lu l ng t i an ton c a n s khng b nng ch y, nhng s lm gi m c ng c h c c a n, rt ng n tu i th s d ng. 9 - 2 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Phng php n gi n dng m t dng i n no tnh ton lu l ng t i c a cp i n ti t di n khc nhau, t i sao khng chnh xc? p: Lu l ng t i cho php c a cp i n khng nh ng ph thu c vo ti t di n li dy d n m cn lin quan t i tnh hnh t a nhi t. Kh nng t a nhi t quy t nh b i ng knh ngoi dy d n v tnh nng t a nhi t c a v t li u b c ngoi dy cp i n. Gi a cc tham s ny v i ti t di n tiu chu n c a cp i n khng ph i l quan h ng th ng gi n n, v nh, dy i n cch i n v cao su, li n b ng ng 500V, khi ti t di n l 1mm2 th lu l ng t i l 21 A ; khi 10mm2 l 85A, ch khng ph i 210A. V th , phng php n gi n dng m t dng i n no tnh ton lu l ng t i c a cp i n l khng chnh xc ch t ch , c n ph i cn c vo tiu chu n lu l ng t i ch n cp i n, dy i n. 9 - 2 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy d n trn khng cao p li u c th ng phng php hn n i lin k t khng? T i sao?
- Trang 234 -
p: ng dy cao p trn khng, vi c lin k t y d n ni chung khng dng phng php hn n i. B i v khi hn n i ph i lm nng dy d n, dy d n qua lm nng s m m, c ng c h c gi m. C ng c h c trn ton b ng dy khng u, ch hn n i tr thnh khu y u. L c cng m ng dy trn khng ph i ch u ng ni chung tng i l n, khu y u ny d d n n s c t dy. 9 - 2 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: ng p n i dy d n, trong v n hnh ng dy t i i n cao p, t i sao l i d n d n khng b o m cng nng? p: ng dy t i i n cao p trong th i gian v n hnh lu di lun vo tr ng thi b ko. Tuy ng p n i dy d n c c ng ch ng ko, nhng trong qu trnh thi cng p n i d l i khi m khuy t ti m n bn trong (l p xy ha trn u dy d n b p n i cha x l s ch, p n i khng ch t, v tr p l ch ng thp v.v...) n u p n i b ng cch n , cn c th khi n li s t b chy r . Ngoi ra do p n i khng ch t kn kh n c l t vo, gy n t, cong v.v... u tng nhanh s x u i c a ng p n i. T c x u i c a n th ng c lin quan n dng i n ph t i ch y qua l n hay nh , c bi t khi c ph t i nh, u n i c a dy d n do nng m i n tr tng cao lm tng nhanh s xy ha n mn v t li u, lm tng dy mng xy ha m t ti p xc bn trong ng p n i; i n tr ti p xc tng ln, khi n nhi t tng cao, c th x u d n. K t qu khi n u n i dy d n b tr t tu t ra gy nn s c t dy, m t i n. 9 - 2 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Ch u n i y d n b ng nhm, trong tnh hnh dng i n ph t i khng v t qu tr s qui nh, t i sao sau th i gian s d ng lu, th y c hi n t ng nng ch y? Lm sao phng ng a? p: Dy d n b ng nhm lin k t v i cng t c, c u dao khc b ng vt si t ch t. Do c ng c h c c a nhm km, tng i m m, thi u tnh n h i, cho nn, sau khi m c p ln, dy d n b ng nhm s bi n d ng. Nh v y, hnh thnh ti p xc khng t t. 9 - 2 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: "Dy hoa" ni chung, t i sao trong hai dy b n vo nhau, lun c m t s i ch c m t mu, cn s i kia l l m m? p: l nh m d phn bi t hai s i dy. V d , dy d n c a m t s thi t b i n, i v i u no ti p t c yu c u nh t nh (nh ui n xoy th ng yu c u mi ng ui n ti p dy t trnh ng i ch m vo b i n gi t). Hai s i dy dng mu khc nhau khi u dy s phn bi t c dy no l dy ti p t, khng c n u xong r i m i th l i. 9 - 2 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: B c ch bn ngoi dy b c ch cch i n c tc d ng g? Dy b c ch sau khi t ho c r ch v ch ra t i sao ph i dng h p kim ch thi c hn kn l i ho c dng bng keo nh a cch i n bu c ch t l i? p: V ch b c kn bn ngoi dy d n cch i n b c ch l dng tng c ng c ng c h c c a dy d n v lm cho cch i n dy d n bn trong khng b
- Trang 235 -
va qu t lm h ng, nh v y dy d n cch i n ngn cch v i khng kh m t bn ngoi, kh b m, bi n ch t, v th c th tng tu i th s d ng. Hn kn dy b c ch sau khi b c t t ho c bc tch ra, n u s d ng ngoi tr i l nh m phng ng a n c ma xm th c, nn dng h p kim ch thi c hn kn. 9 - 2 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi thi cng dy nhm tr n t i sao khng c ko tr t trn m t t ho c trn thanh ngang nh dy ng? p: Khi thi cng dy nhm, c n c bi t ch thng t n c h c b m t. V th khng c ko tr t dy trn m t t ho c trn thanh ngang. Khi t dy, cc ch u ph i dng rng r c g nh m trnh thng t n b m t. B i v ch c n c m t v t thng t n nh , khi n dy nhm d b n mn. 9 - 2 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Hai cch r i dy th cng nh (a), (b) trong hnh 9 - 2 - 14, nn dng cch no?
p: Nn p d ng phng php r i dy nh hnh (b). B i v r i dy theo hnh (a), k t qu khi n dy d cong vnh, g p gy v lm h ng ch t cch i n, v khi r i, ng dy ko khng th ng. N u theo phng php nh hnh (b) th khng c hi n t ng trn. 9 - 2 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao th ng b c m t l p s i bng vo gi a li ng d n i n v i cch i n cao su c a dy hoa v dy b c cao su? p: l nh m phng ng a li ng dy d n ti p xc lu ngy v i v cao su gy n mn. V th , trong qu trnh lu ha ch t o dy b c v cao su, c m t t lu hunh t do khng ha h p v i cao su s ng, c th ha h p v i ng, sinh ra m t l p sunft ng trn b m t. Khi nhi t s d ng tng i cao, tc d ng ha h p ny cng m nh. Nh v y, s lm gi m ti t di n h u hi u c a dy d n, rt ng n tu i th s d ng c a dy d n. V th b c m t l p s i bng ho c dy v i bng ngoi li ng r i m i b c l p cch i n b ng cao su; cng c th m m t l p thi c bn ngoi li ng.
- Trang 236 -
Khi trong qu trnh ch t o khng s d ng lu hunh lm ch t lu ha th c th khng dng l p s i bng.
- Trang 237 -
9 - 3 ng dy m c trn khng ngoi tr i

9 - 3 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi d ng c t i n xi mng, t i sao ph i l p mm b tng c t thp d i, cn c t b ng g l i khng c n? pha
p: B i v c t b ng xi mng th di n tch ti p xc gi a ph n y r ng c a c t v t qu nh , m b n thn c t xi mng l i n ng hn nhi u l n c t g , c ng v i t i tr ng c a dy d n s lm cho c t i n xi mng ti p t c ln su xu ng t. trnh hi n t ng ny, d i y ph i c thm mm , m r ng di n tch ti p xc v i t. Nh v y p l c c a n v di n tch i v i t s nh r t nhi u, c t xi mng s khng ln n a. C t i n b ng g do tng i nh , l i c ru t, di n tch ti p xc v i t tng i l n, khng x y ra hi n t ng ln; cho nn khng cho mm . 9 - 3 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong ng dy t i i n cao p, s ci c a chu i cch i n treo m c m i pha trn c t thp ch u cng t i sao nhi u hn 1~2 ci so v i s ci c a chu i cch i n treo m c trn c t thp ng th ng? p: l do c ng ch u p ch p m c a v t cch i n c quan h tr c ti p n v tr l p t vt cch i n. M t trn c a a s cch i n ki u treo r t trn bng, cn m t d i th chn s lm thnh hnh d n sng tng di cch i n theo b m t s (t c tng kho ng cch phng i n). Trn c t thp ng th ng, v t cch i n u t th ng ng, n c ma khng th m vo bn trong quanh chn s cch i n, nn bn trong chn s tng i kh. Cn trn c t thp ch u cng, v t cch i n treo ki u n m ngang (c ch cn c gc ng a, gc s p), n c ma c th lm t ton b bn trong v bn ngoi v t cch i n. Cho nn, c ng ch u p c a v t cch i n ki u treo trn c t thp ch u cng s th p hn c ng ch u p ch p t c a v t cch i n c t thp ng th ng. tng cch i n c a ng dy i v i t, cho nn chu i ch u cng ph i treo nhi u hn 1-2 ci cch i n so v i chu i ng th ng ( c a ra vo c a tr m bi n i n v khu v c nhi m ph i coi tr ng vi c xem xt s ci cch i n). 9 - 3 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trn ng dy t i i n, c t i n ph i n i chn, bu c c c th nn n i bu c chn c c theo h ng ng dy hay theo h ng vung gc v i ng dy. T i sao? p: Theo h ng vung gc v i ng dy; v nh v y khi trn ng dy x y ra s c t dy, gi a c t chnh v i chn c c n i bu c s cho php x d ch m t kho ng cch, khng n n i gy gy c t chnh. 9 - 3 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao h ng vt nghing ng n c t i n c a ng dy n gnh g khc v i ng dy chn cong? p: Ng n c t i n vt thnh m t nghing l nh m trnh n c ng trn ng n c t. Nhng h ng m t nghing ng n c t c a ng dy n gnh g khc v i h ng m t nghing c a ng dy chn cong; nh v y m i c th lm cho n c trn ng n c t ch y theo thn c t m t cch thu n l i, gi m n c tch t trn n gnh v chn
- Trang 238 -
cong, nh t l mi ng rnh, l xuyn inh, l bulng ch ng c a n gnh v l chn cong v.v... lm cho nh ng ni d b m c c t g v n gnh, c th gi m c h i tch t n c, ko di tu i th s d ng c t g v n gnh g . 9 - 3 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: ng knh l bulng ch lin k t gi a n ngang b ng g v i c t chnh b ng g c a ng dy t i i n, t i sao khng c l n hn ng knh bulng? p: V i kh h u ma m, do b m t c t g b m, dng i n r b m t tng. Con ng c a dng i n r l t dy d n qua v s , n ngang b ng g , bulng lin k t, r i n c t chnh xu ng t. Khi ng knh l bulng tng i l n, do bulng ti p xc v i c t g khng ch t, i n tr tng, khi dng i n r thng qua ch ny, do i n tr tng i l n, sinh ra nhi t cao, d n n chy gi a n ngang v c t g . 9 - 3 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ng dy t i i n 35kV a ph n s d ng v t cch i n ki u treo m r t t s d ng v t cch i n ki u kim? p: B i v tnh nng c a v t cch i n ki u kim s n xu t hi n nay khng th t n nh; trong s d ng d b nh th ng, d lo ha, tiu hao v t li u kim lo i nhi u, th tch l n, v th t ng b c gi m s d ng. V t cch i n ki u treo do m gang, chn thp v thn s t o thnh, k t c u n gi n, c ng c h c cao, h s lo ha tng i th p, sau khi lin k t thnh chu i, c th s d ng trn ng dy t i i n v i b t k c p i n p no, r t ti n l i ng knh bt s cch i n ki u treo r t nh , c th l i d ng y kho ng cch phng i n c a khng kh gi a bt s v i nhau, v th cch i n ki u treo ngy cng c s d ng r ng ri trn ng dy. 9 - 3 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao pha trn v pha d i chu i xch cch i n cao p ho c siu cao p c l p vng kim lo i (nh th hi n hnh 9 - 3- 7)? p: Do trong chu i xch cch i n, i n dung gi a m i ci cch i n v i t khc nhau; hnh thnh i n p phn b khng u theo chu i xch cch i n, khi n cch i n gi a u dy d n d x y ra i n hoa, th m ch c th x y ra s c nh th ng. N u l p thm vng trn kim lo i pha trn v pha d i c a chu i xch cch i n, c th lm cho i n p phn b u, kh c ph c c nh c i m trn. ng th i cn c th khi x y ra qu p, khi n h quang sinh ra v t t gi a vng b o v , trnh c x y ra h quang trn chu i xch cch i n gy chy m t men, km h ng s cch i n. 9 - 3 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi l p dn gi a thn s v i c u ki n s t, t i sao ph i tng thm m t l p paraphin ho c bitum vo ch ti p gip? p: H s n nhi t c a s ni chung l kho ng 3,5~4xl0-6, nhm l 23x10-6, xi mng l 14x10-6 keo dn litharge-glyxrin l 28,7x10-6. V th , khi nhi t chung quanh gi m, ng knh m t bch c u ki n thp s co nhi u so v i ng knh c a v
- Trang 239 -
s , sinh ra ng l c ph trong thn s , c lc th m ch lm n t v thn s . phng ng a s c ni trn, ni chung khi ch t o u tng thm m t l p ch t n h i nh paraphin ho c bitum lm l p m nh m thu ht ng l c ph sinh ra trong khi k t dnh 9 - 3 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao v t cch i n trn ng dy d sinh ra khe n t? p: Nguyn nhn c b n sinh ra khe n t l: 1. Dy d n c nh trn v t cch i n, do dy d n ch u ko, ko theo cch i n rung. 2. Nhi t kh h u thay i, khi n chi ti t s t trong ci cch i n nng n l nh co. 3. Ch t l ng xi mng ho c lu hunh dng k t dnh chn s t v thn s cch i n khng t t v.v... 9 - 3 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T l h ng v s trn nh ng c t i n u v cu i dy d n tng i l n, nguyn nhn do u? p: V s trn c t u v cu i n m ch t n cng ng dy, khi sng i n st nh c t u v cu i s sinh ra ph n x , lc nghim tr ng nh t, c th g p hai l n i n p st, cn i n p m v s trn c t ng th ng ch u ng th nh hn tr s i n p ny, do th ng h ng v s u v cu i. 9 - 3 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Chn gang c a cch i n ki u kim ng p vo trong chi ti t s tng thm c ng , trong ci cch i n n ngang b ng s l i khng c chi ti t b ng gang, m kch th c c a chi ti t s cng tng i nh , t i sao? p: Ci cch i n ki u kim g m chi ti t s hnh nn, chn gang ng p vo trong chi ti t s , m gang dn l p l i m thnh. Chn gang ng p vo n cao g n nh m thp, chn gang tr c ti p ch u m men u n, tng thm c ng ch ng u n. Trong v n hnh, ci cch i n ngoi l c nn th ng ng ra, cn c th ch u m men u n nh t nh. Ci cch i n n ngang b ng s l chi ti t s hnh cy n, l p trn c t i n dy d n, n v a c tc d ng cch i n dy t i i n v i t, v a c tc d ng gnh ngang, ngn cch dy d n cc pha b i m t kho ng nh t nh. Do n ngang b ng s l dng m t bulng c nh v i n ngang, trong v n hnh khi ng dy d n x y ra t dy th n ngang b ng s c th chuy n ng theo chi u dy d n, lm gi m xung l c c a dy d n i v i n ngang b ng s . Do , c ng c h c c a ci cch i n n ngang b ng s ch y u tnh n t i tr ng th ng ng c a dy d n, yu c u c ng ch ng u n khng cao. Do , trong chi ti t s khng c chi ti t gang s t no, kch th c c a chi ti t s cng tng i nh . 9 - 3 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C m t s c t g ng dy t i i n, t i sao khng dng m t cy nguyn m l i dng hai o n g di ng n khc nhau n i l i? p: g i l c t n i chn. o n di l c t chnh, o n ng n l chn n i. B i v so v i c t g nguyn cy, n c cc u i m sau:
- Trang 240 -
1. C tnh n h i: n u dy t i b t m t bn, do tnh n h i, c th gi m ng k l c ko c a dy d n, phng ng a gy c t. 2. Khi chn n i c a c t g b m c th ch c n thay chn n i. 3. Khng c n c t i n v n c th thay cc ph ki n c a c t g . 4. C th s d ng v t li u g ng n. 9 - 3 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng keo dn litharge - glyxerin k t dnh chi ti t s , t i sao ph i sn b m t b o v ? p: M c ch sn l: b m t c a keo dn khng ti p xc v i khng kh, b i v kh cacbonic trong khng kh v i ch trong keo dn gy tc d ng ha h c hnh thnh cacbonat ch, lm gi m tc d ng c a keo dn. N u khi lm vi c, keo dn ph i ti p xc v i d u th tr c tin ph i bi l p d u linseed kh r i m i sn m t l p sn d u, cn khng ti p xc v i d u th ch sn m t l p sn men l c. 9 - 3 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: S c ch p r ch do b n c a cch i n ng dy t i i n thng th ng d x y ra th i ti t no? So snh gi a cch i n ki u kim, cch i n ki u treo v i cch i n ch u cng th lo i no d x y ra s c ch p r ch do b n hn? p: S c ch p r ch do b n c a cch i n th ng x y ra khi th i ti t m t. V lc ny ph n nh v ph n y c a cch i n u m t; ch t d b n trn b m t n trong tnh tr ng m t th ng c tnh nng d n i n, lm gi m m nh m c ch u p c a cch i n, d gy ra s c ch p r ch. Khi ma l n th kh x y ra ch p r ch; b i v ma l n c th r a s ch d b n trn b m t. S c ch p r ch do b n a ph n x y ra trn cch i n ki u treo v ki u kim. Chu i cch i n ch u cng t x y ra hn, b i v chu i cch i n ch u cng ph n l n v tr n m ngang, d b n b m t d b n c ma r a s ch. 9 - 3 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cch i n ng dy khu v c no b b n, khi chu n b lau chi th v a ng g p ma, li u c th khng lau c khng? p: V n nn lau l i. B i v n c ma ch cu n tri m t ph n h t b i nh , nhng khng th r a s ch ci b n do tc d ng ha h c hnh thnh nn trn cch i n, m cc cu b n ny l nguy hi m nh t i v i ch p r ch cch i n. V th , khng c cho r ng tr i ma th cch i n c r a s ch. 9 - 3 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao vo cu i ng u xun, b ph n cung c p i n ph i ti n hnh v sinh i v i cch i n c a ng dy? p: B m t cch i n c a ng dy trong v n hnh u b dnh b i, ch t b n. L p cu b n kh khng c nguy hi m l n n cch i n. Nhng ma xun th ng ma b i, d i tc d ng c a n, khi l p b n b m t cch i n b m n tr ng thi bo ha, s d n i n b m t tng m nh; dng i n r tng ln, nh ng ni m t dng i n l n, nh g n m gang, do pht nhi t b m t, cu b n c c b b kh, khi n i n tr b m t tng; s t p i n tr tng ln nhanh chng. D n n vng b s y kh
- Trang 241 -
xu t hi n phng i n c c b d ng h quang nh , phng i n h quang l i s y kh b m t cu b n m t g n , khi n h quang nh ko di, pht tri n n ton b b m t cch i n; hnh thnh phng i n ch p r ch, cch i n, th ng th ng d n n s c m t i n. nng cao tin c y c p i n, ni chung tr c ma ma phn c n ti n hnh v sinh b m t cch i n. 9 - 3 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao dy d n cao p trn khng ch p r ch cch i n?
vng mu i, ki m, d x y ra s c ,
p: B m t cch i n c cu b n. Trong th i ti t sng m ho c m t, do cu b n k t h p v i n c thnh ch t d n i n, gy nn s c nh p nhy. Dy cao p ch y qua vng mu i ki m, do trong b i b m bm trn cch i n ch a mu i ki m, g p n c s bi n thnh ch t d n i n t t. V th , trong th i ti t m t s d x y ra s c ch p r ch. cc vng khc ni chung, tuy c cu b n, nhng tnh d n i n c a n khng t t nn kh x y ra s c hn. 9 - 3 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: ng dy cao p trn khng s d ng chi ti t kim lo i khng m k m c nguy hi m g ? p: Chi ti t kim lo i khng m k m trong khng kh d b xy ha sinh ra g .G b m t chi ti t kim lo i d bong trc, khng nh ng d ph ho i chi ti t kim lo i m cn sau khi g p n c ma n mn g i r a, hnh thnh n c g s t, ch y xu ng theo b m t cch i n, b m t s hnh thnh ng thng d n i n, lm gi m m c cch i n c a v t cch i n, ng dy d x y ra s c . 9 - 3 - 19 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: ch k p dy c a cch i n ki u treo trn ng dy t i i n cao p t i sao ph i l p thanh b o v dy? p: Ch y u do cc nguyn nhn sau: 1. Khi ko ng dy t i i n cao p, ch k p dy treo, s c ko m dy d n ch u ng s l n hn b t k i m no trong kho ng cch c t i n, c bi t trong tnh hnh chnh l ch cao c a c t thp hai bn l n th ng l c ph ny tng ln nhi u, l i do chnh l ch cao, gc k p gi a dy d n v i ng tr c thn k p (gc a1 v a2 trong hnh 9 - 3 - 19) tng ln, khi n dy d n b cong, tng l c ko u n c a dy d n hai u thn k p. 2. D i s c gi lay ng nh , dy d n trn khng s x y ra dao ng theo chi u th ng ng. Ch k p dy chnh l m t trong cc i m m t sng dao ng. D i tc d ng c a dao ng, dy d n ch k p dy s b m i, d d n n t dy. 3. D i s lay ng c a gi l n, dy m c trn khng s sinh ra ao ng tri ph i theo m t ph ng ngang, cn trong i u ki n kh t ng c bi t, cn x y ra rung nh y ln xu ng th ng ng v i bin l n, thc y sinh ra v n ng tng i gi a dy d n ch k p dy v i thn k p dy, dy d n d b mi h ng.
- Trang 242 -
4. D i tc d ng c a qu p bn ngoi v qu p bn trong, c kh nng x y ra nh th ng chu i cch i n treo ho c khe h khng kh, d n n phng i n i v i t; lc ny h quang phng i n s gy chy h ng dy d n ch g n k p dy. b o m dy d n ch k p dy khng b h ng c h c ho c v di n ni trn, ph i l p thm thanh b o v dy b o v dy d n. Nhng c m t s ng dy m nh h ng c a cc nhn t ni trn khng l n l m, cng c th khng l p thanh b o v dy.
- Trang 243 -
9 - 4 ng dy trong nh
9 - 4 -1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: ng dy d n i n trong nh ph n l n s d ng dy d n cch i n. T i sao dy d n cn th ng ph i l p trn cch i n? p: N u tr c ti p l p dy d n st vo t ng ho c tr n nh th dy d n c th c tc d ng ha h c v i xi mng, vi, sn, khi p l p cch i n b ph ho i, dy d n ht n c trn t ng v tr n nh, lm tng dng i n r, d d n n chy. Khi dy d n b t n thng, ch v b ph n dnh st t ng, tr n kh ki m tra, l i lm x u i u ki n t n nhi t c a dy d n, v th lu l ng t i c a dy d n gi m, m nhi t tng cao thc y cnh i n lo ha, cho nn th ng ph i l p trn cch i n. 9 - 4 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng ng thp l p t dy, c ph i m t i dy ho c ba dy c a ba pha ph i l p trong cng m t ng thp? p: N u chia l p dy cng m t m ch kn vo trong cc ng thp khc nhau, khi c dng i n s gy ra t thng trong vch ng, nh v y s tng i n c m c a m ch i n. Trong m ch i n m t chi u s lm c t m ch cng kh khn; trong m ch i n xoay chi u, ngoi i n c m d n n s t p r r t ra, l i c th d n n t n hao t tr dng xoy khng c n thi t trong vch ng thp. T n hao trong ng thp khng nh ng lng ph i n m cn lm nng ng, gy kh khn cho vi c t n nhi t c a dy d n, gi m lu l ng t i cho php. Khuy t i m trn y, ch c l p i dy d n m t chi u ho c m t i dy d n c a m t pha ho c ba dy (c lc c dy gi a thnh b n dy) c a ba pha vo cng m t ng thp, m i c th trnh c. l b i v b t c th i i m no trong m y s i dy cng m t m ch th dng i n qua l i b ng nhau, t th tri t tiu l n nhau, khng d n n t thng trong vch ng. 9 - 4 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ph i l ng l p vng b o v b ng nh a ho c b ng g vo mi ng ng b o v ng thp c lu n dy d n bn trong? p: Khi dng i n ch y qua dy d n lu n trong ng, do tc d ng c a l c i n ng, dy d n s rung, c bi t l dy d n lu n ng c dng i n l p l p th ng ng th rung cng m nh, c ng v i s ko xu ng do s c n ng b n thn dy d n, lu ngy, cch i n c a dy d n mi ng ng thp d b mn h ng x y ra s c ng n m ch ti p t. V th nn x l s ch v t x c vch trong mi ng ng r i l p vng b o v b ng nh a ho c g b o v cch i n c a dy d n. 9 - 4 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao dng i n cho php c a dy d n cch i n cng nhn hi u v ti t di n, khi l p n i s l n hn lu n ng, cn khi lu n ng hai s i l i l n hn lu n ba s i? p: B i v dng di n cho php c a dy d n l n hay nh ph thu c vo nhi t mi tr ng l p t dy d n. V i cng m t nhi t , i u ki n t n nhi t c a dy ch y n i (nh v s ho c dy ph i h p k p s ) t t hn khi lu n ng, cn i u ki n
- Trang 244 -
thng gi t a nhi t c a dy lu n hai s i s t t hn dy lu n ba s i. Cho nn, dng i n cho php lin t c c a ci tr c s l n hn ci sau. 9 - 4 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy l p ph i ng nh a, t i sao khng c s d ng h p u dy b ng s t? p: Dy l p ph i v i ng nh a n u s d ng h p u dy b ng s t th khi trong h p s t c r i n, h p s t s c i n. Do ng nh a n i v i h p s t l v t cch i n, h p s t khng th l i d ng ng ng ti p t, khi n h p s t khng c b o v ti p t, n u ti p xc v i h p s t s khng an ton. V th dy ph i l p v i ng nh a th khng c s d ng h p u dy b ng s t. 9 - 4 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khng c chn tr c ti p dy d n cch i n b c nh a vo trong xi mng ho c l p b t v a lm ng dy ch y ng m? p: Dy d n cch i n b ng nh a qua th i gian s d ng lu, nh a s lo ha, n t s n, lm gi m kh nng cch i n. Khi m ch i n x y ra qu t i ho c ng n m ch t m th i s tng nhanh t c h ng cch i n. N u chn tr c ti p dy d n cch i n b c nh a vo trong xi mng ho c l p v a vi lm ng dy ng m th n u v a b m s d n n r i n di n r ng, nguy hi m n an ton cho ng i. Ngoi ra, chn tr c ti p cng b t l i cho vi c ki m tra b o d ng ng dy. 9 - 4 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: R t nhi u dy d n lu n trong cng m t ng thp; n u ng thp r t di, m dy d n c a u bt o v n nng l i ng n, c th p d ng phng php n gi n g xc nh hai u dy c a m i s i dy d n? p: C th l i d ng tnh nng d n i n c a ng thp, cho u dy c a m t s i dy d n ti p xc v i ng thp. M t u khc dng ng h v n nng ki m tra i n tr gi a u dy c a cc dy d n v i ng thp. Khi kim ch c a ng h v n nng hi l ch v tr s 0, u dy ny chnh l u dy c a s i th nh t, nh v y s xc nh c hai u dy c a m t s i dy d n, cc s i khc cng c th xc nh c theo phng php ny. 9 - 4 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy d n trong ng dy v trong t m rnh g t i sao khng c c u n i? p: Khi u n i ho c i m hn n i c a dy d n vo trong ng ho c trong t m rnh, c th lu ngy ti p xc khng t t, d n n qu nng th m ch c nguy c gy chy. V th qui nh u n i dy v ch hn n i c a dy i n ph i vo h p u dy ngoi ng, u n i dy c a t m rnh g ph i ngoi t m rnh (l ra ngoi). 9 - 4 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao pha d i u u n cong nh n c c a dy d n cch i n a vo nh ph i c t b m t o n nh l p cch i n?
- Trang 245 -
p: B i v ch u n i gi a dy d n cch i n v i dy ngoi, n c ma c th ng m vo khe h gi a dy d n v i l p b c cch i n bn ngoi. Do dy d n cch i n n i v i bn ngoi cao hn h p cng t c trong nh, do n c ma c th b d n vo trong nh, gy ra s c . N u c t b m t cht l p cch i n d i ch u n cong nh n c ngoi nh th n c s th m ch y ra t ch c t b , khng d n vo trong nh n a. 9 - 4 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Hai phng php bc l p cch i n c a dy d n hnh 9 - 4 -10 (a) v (b), phng php no ng? p: Hnh (a) ng. Bc nh hnh (b) th tnh nng cch i n gi m m nh. B i v l p ngoi c a dy b c l s i d t; khi dy d n b m, ht n c ho c dnh n c, do tc d ng mao m ch, n c s thng vo dy d n, nh v y khng nh ng lm gi m cch i n c a dy d n, c lc cn lm cho v ngoi nhi m i n. 9 - 4 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi l p ph i ng dy, g p ph i dy d n v c a m ch i n chnh v dy d n c a m ch i u khi n trn cng m t tr u dy, t i sao dy d n c a m ch i u khi n ph i trn dy v c a m ch? p: N u dy d n c a m ch v chnh trn, th khi v n hnh, dng i n l n trong m ch chnh s thng qua ph n u u dy d n c a m ch i u khi n ch y vo kh c i u khi n. Nh v y d sinh ra hi n t ng qu nng gi a tr u dy v i dy d n, khi n dy d n chng lo ha, gi m tu i th . 9 - 4 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi qu n bng keo ho c b ng nh a, t i sao ph i qu n t d i dy d n ln, ch khng t trn xu ng? p: B i v khi qu n t d i ln, th l p trn s lm kn khe c a l p d i. V th , n c v d u t trn ri xu ng khng vo l p cch i n. N u qu n t trn xu ng s l i khe bn trn, n c v d u v.v... c th th y vo, ph ho i cch i n. Cho nn, qu n t d i ln s t t hn, nh ng ni m th p nhi u n c, nhi u d u cng ph i lu .
- Trang 246 -
9 - 5 K t c u cp i n
9 - 5 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cp i n i n l c ni chung, t i sao dng cch i n b ng gi y m khng dng cch i n cao su? p: B i v c ng ch u p c a cch i n b ng cao su th p hn gi y cch i n ngm d u c cng dy, m nhi t cho php c a cao su cng tng i th p, v m t cch i n v lu l ng t i th cp i n cao su u khng u vi t b ng cp i n cch i n b ng gi y. Ngoi ra, cao su r t d b n mn b i khng kh v n c, d n n bi n ch t, h ng. l v trong khng kh v n c c ch a m t t ch t kh c tnh n mn. ng th i, cch i n cao su g p ph i c n, xng v.v... d b h ng, hn n a tu i th c a cp i n cao su tng i ng n, gi tng i cao, cho nn ni chung u s d ng cp i n cch i n b ng gi y, ch c tr ng h p di ng nhi u m i dng cp i n cao su. 9 - 5 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao cp i n 20~35KV s d ng chia pha cch i n che ch n m khng dng b c cch i n t t c ? p: Cch i n che ch n chia pha c th trnh c phn l ng ti p tuy n theo gi y cch i n trong i n tr ng, m c ng cch i n theo ti p tuy n l y u nh t; ng th i, cn c th trnh c ch t n c ng cch i n tng i nh , t n t i trong i n tr ng. V th cp i n i n p tng i cao u khng dng cch i n b ct tc . 9 - 5 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trong cp i n cao p ba li, b m t l p cch i n m i s i dy d n c lc cn b c thm ai kim lo i r t m ng, (nh th hi n hnh 9 - 5- 3)? p: Khi cha c l p ai kim lo i che ch n ny, do s thay i c tnh chu k c a dng i n ba pha, d i tc d ng l n nhau c a i n tr ng ba pha, i n tr ng trong cp i n phn b khng u, khi n m t ph n v t li u cch i n n gi a cc li dy p d i c ng i n tr ng tng i cao th i gian di, lm gi m c ng ch u p c a cp i n; thc y s lo ha c a cch i n, t gi m tu i th s d ng. Sau khi p d ng che ch n b ng ai kim lo i, khi n i n tr ng m i pha phn b u, ng th i lm cho v t li u n cch i n trong v ch l p ngoi khng b nh h ng c a i n tr ng. ng th i, tnh d n nhi t c a ai kim lo i cng tng i t t, c th nng cao m c ch u p, ko di tu i th s d ng. 9 - 5 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trong gi ng ng m than l p t cp i n s i thp m khng dng cp i n ai thp? p: B i v cp i n l p t trong gi ng ng tuy c c nh b ng c p, nhng b n thn cp i n v n kh trnh kh i ch u m t ph n l c ko, cp i n s i thp
- Trang 247 -
c th ch u l c ko tng i l n, cn cp i n ai thp khng th ch u c l c ko, c th d n n h ng cp i n. 9 - 5 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao v b c ngoi cp i n u b ng ch? p: Tc d ng ch y u c a v ngoi cp i n l b o v dy li bn trong, tr c tin l b o v n khng b s n mn c a n c v kh m, th hai l phng ng a dy li v l p cch i n b t n thng b i ngo i l c m l i c tc d ng ch ng n mn nh t nh. Ngoi ra, cp i n ph i qu n trn mm dy v n chuy n v b o qu n, ng th i l i ph i ko ra l p t. i u yu c u n ph i c m m nh t nh, l i ph i c c ng c h c nh t nh. Ch c cc tnh nng ny, cho nn v ngoi cp i n u b ng ch. ng nhin c ng c h c c a ch thu n ch t tng i km, trn th c t , v ch cp i n l h p kim ch thi c ho c h p kim ch Antimon. 9 - 5 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao bn ngoi cp i n cn ph i sn m t l p bitum ho c b c m t l p s i r i sn bitum? p: l bi n php b o v nh m trnh n mn c a ch t ha h c chung quanh i v i v ngoi cp i n. Khi qut l p keo bitum ho c b c s i c t m bitum bn ngoi, cp i n s tng tu i th s d ng v gi m thng t n v ngoi khi l p t v v n chuy n. 9 - 5 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao cp i n l c nhi u li a ph n s d ng dy li r qu t? p: M c ch s d ng dy li r qu t l nh m lm cho bn trong cp i n n chn c ch t, gi m v t li u cch i n v v t li u l p b o v ngoi rt nh ng knh ngoi c a cp i n, gi m gi thnh s n ph m. 9 - 5 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cp i n i n l c trung t n ki u ZOLQ11, t i sao ch t o thnh dy d n r ng ru t? ng r ng trong cp i n ph i chng dng lm ng n c lm mt bn trong? p: Cp i n ny chuyn dng truy n d n dng i n trung t n 1 - 8 kHz; n u lm thnh cp i n c ru t th khi dng i n trung t n ch y qua dy d n, do hi u ng t p trung l p ngoi v hi u ng ln c n, khi n cho t s l i d ng y d n r t th p, nh h ng r t l n n lu l ng t i. V th , ph i lm sao dy (ho c ng knh dy) c a dy d n b ng ho c hi l n hn su thm nh p c a dng i n t n s tng ng trong dy d n. Nhng b o m cp i n c ti t di n h u hi u v kh nng t i i n, ph i ch t o thnh dy d n r ng. Tuy t ng ng knh ngoi c a cp i n tng ln, nhng ti t di n h u hi u v t s l i d ng u nng cao tng ng, t p ng c yu c u truy n d n dng i n trung t n c ng . Cp i n l c ng tr c trung t n ki u ZOLQ11 s d ng cch i n b ng gi y t m d u, ng r ng khng kn, ch c tc d ng li dy d n i n, do khng th dng lm ng n c lm mt c.
- Trang 248 -
9 - 5 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C m t s cp i n b c ton nh a chn tr c ti p 6 ~ 10kV, trong l p che ch n qu n b c b ng d i nhm gi a cch i n v i l p b o v ngoi, c m t dy ng tr n ch y theo tr c cp i n. C tc d ng g? p: Lo i dy cp ny ph n l n dng nng thn chn th ng xu ng t, gi m gi thnh m l i l p d t, b o d ng ti n l i, thng th ng ch qu n b c m t, hai l p d i nhm m ng lm l p che ch n i n tr ng. phng ng a trong qu trnh l p t, v n chuy n cp i n, l p qu n b c b t toc, ph v tnh lin t c i n c a l p che ch n, nn t m t s i dy ng tr n vo gi a l p che ch n v cch i n. B i v s i dy ny nh h ng r t l n n s v n hnh an ton cp i n, nn khi l p t ph i em n cng l p che ch n b ng nhm ti p t c n th n. 9 - 5 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao hi n nay cp i n b c gip cao p v th p p a ph n dng cp i n li nhm, cn cp i n b c cao su di ng v n dng li ng? p: B i v s n l ng ng tng i t, cn nhm tng i nhi u, m tnh nng d n i n c a nhm cng khng km, cho nn t n d ng ch t o cp i n li nhm. Nhng cp i n di ng th ng xuyn b u n cong, m c ng c h c c a nhm th p hn ng nhi u, dng nhm ch t o cp i n di ng th d h ng. V th v n s d ng li ng.
- Trang 249 -
9 - 6 u n i cp i n
9 - 6 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao hai u cp i n l c u ph i l p u cp i n? p: Hai u m i s i cp i n u ph i bc l li dy ra m t o n nh t nh u n i vo thi t b i n v dy d n; ch li dy bc ra ph i l p u cp i n, r i cch i n v b t kn tr l i cp i n, khi n ton b ng dy cp u c c ng cch i n nh nhau. Tc d ng c a u cp i n l: (1) Phng ng a hi m v cc ch t c h i bn ngoi xm nh p. (2) Phng ng a d u cch i n ch y ra ngoi lm gi m c ng cch i n c a cp i n. (3) Phng ng a xy thm nh p khi n l p cch i n bi n ch t d n n nh th ng. (4) B o v hai u cp i n trnh b thng t n c h c. 9 - 6 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: u cp i n khi xong keo cch i n, li u c th l p t c thng d n i n? p: Khng c. Khi v a xong keo cch i n, trong keo cch i n cn t n t i b t kh, ph i ch ngu i m i c th lo i tr b t kh v th sau khi xong keo cch i n l p t c thng i n s c kh nng gy th ng, nn khng c php. 9 - 6 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi lm h p u cp i n, t i sao keo cch i n ph i chia thnh vi l n vo? p: B i v nh v y c th lm cho b t kh c trong keo cch i n vo s b y ra h t, t c y ra cng nhanh. ng th i, vo m t l n cng s do l nh co vo m khng y. 9 - 6 - 4 (Tr
H i: V sao c cp i n u n i gi a v u n i cu i b r d u? C nh h ng n v n hnh khng? p: Bn trong cp i n t n t i p l c d u nng n v p l c d u tnh. Khi cp i n lm kn khng t t v hai u chnh l ch v tr l n th d u cch i n s men theo li dy ho c vch trong nhm b c ch y ra. D u cch i n b r ra, khi n cch i n kh, gi m tnh nng cch i n, m gi y cp i n c tnh ht n c r t m nh, r t d ht m, n u kn c a cp i n khng t t, kh m s xm nh p vo trong cp i n, gi m tnh nng cch i n, khi v n hnh d b nh th ng. V th , trong v n hnh ph i b o m kn c a u n i cp i n lun t t. 9 - 6 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong l p cch i n v h p u dy c a cp i n, t i sao khng c c khe h khng kh v kh m t n t i? p: Trong i n tr ng c hai ch t i n mi khc nhau, c ng i n tr ng phn b t l ngh ch v i h s i n mi tng i c a hai ch t i n mi, l p khng kh ti p xc v i ch t i n mi (cch i n b ng gi y t m d u, keo cp i n) c h s i n
- Trang 250 -
mi tng i l n, s sinh ra c ng i n tr ng r t cao, d n t i phng i n khng kh, t t c i n p s ging trn l p cch i n b ng gi y t m d u c a cp i n ho c trn keo cp i n c a h p u dy. Phng i n khng kh c th hnh thnh oxyt nh, khi c kh m t n t i, c th ha h p thnh dung d ch axit n c, c tc d ng ph ho i i v i cch i n. Do , trong l p cch i n c a cp i n, trong h p u dy, u khng cho php t n t i khe h khng kh v kh m, n u khng d x y ra s c , c bi t d i tc d ng c a qu p.
- Trang 251 -
9 - 7 L p t v v n hnh cp i n
9 - 7 - 1 (Tr v u chng, Tr v c l c) H i: Mm cp i n c th t n m ngang ho c ln theo chi u ng c v i chi u mi tn ghi trn mm khng? p: Khi ln mm cp i n theo chi u ng c v i mi tn ho c t n m ngang th u c th lm cho cp di n trn mm bung ra ho c lm r i, gy phi n ph c cho vi c l p t, lm xy x c cp i n. 9 - 7 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: ng dy v c a nh my i n v tr m bi n i n, t i sao ni chung ph i dng cp i n v dy d n c li ng? p: ng dy v c a nh my i n v tr m bi n i n l m t khu quan tr ng b o m s v n hnh bnh th ng c a h th ng. V th ph i c tnh tin c y cao. V tnh nng d n i n c a ng t t, b m t kh sinh ra ch t oxy ha ph ho i m t ti p xc v c c ng c h c dng, cho nn ni chung, dy v u s d ng dy ng. Ti t di n dy d n c a dy v ni chung cn c vo nng v t n th t i n p ch n. Nhng, b o m c c ng cch i n, qui nh i n p lm vi c cch i n c a n khng d i 500V. 9 - 7 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cp i n 6kV s d ng vo h th ng 3kV, c v n g khng? p: Cp i n 6kV s d ng vo h th ng 3kV, v c ng cch i n th khng c v n g, nhng v lu l ng t i th c v n . L p cch i n c a cp i n 6kV dy hn cp 3kV, cn lu l ng t i c a cp i n ch y u ch u s h n ch c a nhi t . dy cch i n cng dy th t a nhi t cng kh, lu l ng t i s tng i nh . V th , cp i n 6kV s d ng vo h th ng 3kV th lu l ng t i cho php c a cp i n ch c th ch n theo tiu chu n c a cp i n 6kV, khng th ch n theo tiu chu n c a cp i n 3kV. Khi ti t di n nh nhau, th lu l ng ti cho php c a cp i n 6kV nh hn cp i n 3kV. Cho nn cp i n 6kV s d ng vo h th ng 3kV khng nh ng gi thnh cao do c ng cch i n cao m lu t ng t i i n cho php cn nh hn cp i n 3kV. N u s d ng cp i n 6kV vo h th ng 3kV l khng h p l. 9 - 7 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao dy cao p i vo trong tr m bi n i n phn ph i, ni chung s d ng dy cp i n? p: C hai nguyn nhn: (1) Dy vo b ng dy cp khng b h n ch b i khng gian nh v t ki n trc, v tng i an ton. (2) Sng di ng (do qu p nh st sinh ra) c a cp i n i v i ng dy t i i n, c tc d ng hon xung, l do i n dung gi a cc dy li cp i n v i n dung gi a dy li d i v i t thng th ng l n hn dy m c trn khng. Cho nn n c th lm cho sng di ng ph n l n ch y qua i n dung tr v m ch i n v ti p t, gi m thi u nguy c nh th ng cc thi t b i n trong tr m bi n i n do qu p.
- Trang 252 -
9 - 7 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi l p t cp i n vo ma ng, t i sao ph i lm nng tr c? p: Trong ma ng nhi t th p, do dnh c a d u trong cp i n cch i n b ng gi y t m d u tng ln, tnh lm trn gi m, khi n cp i n tr nn c ng, kh u n cong, cho nn khi t cch i n c a cp i n d b h ng. V th , khi nhi t mi tr ng th p hn tr s sau th cc lo i cp di n ph i lm nng tr c: (1) Cp i n cch i n b ng gi y 35kV tr xu ng, 0oC. (2) Cp i n b o v b ng bitum, cch i n b ng cao su, - 7oC. (3) cp i n cch i n b ng cao su ho c vng b o v b ng polyvinyechloride (PVC), - 15oC. (4) Cp i n b c ch cch i n b ng cao su - 20oC. 9 - 7 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi l p t cp i n l c cch di n b ng gi y t m d u c dnh th chnh l ch cao khng c qu l n? p: Khi l p t cp i n l c cch i n b ng gi y t m d u n u chnh l ch cao qu l n s gy nn chnh l ch p l c d u qu l n lm n t v b c ngoi ch th p, khi n lm kn u cp i n ch th p tr nn kh khn, ch cao c a cp i n thi u d u nn kh, lm gi m cch i n, th m ch nh th ng khi v n hnh. V th cp i n l c cch i n b ng gi y t m d u c dnh 6 ~ 10kV khi t th ng ng ho c nghing theo chi u d c th chnh l ch cao c a n khng c v t qu 15km. 9 - 7 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao b c ch v b c kim c a cp i n ph i hn n i b ng dy ng m m, sau ti p t? p: Gi a b c ch v b c kim c a cp i n c m t l p s i ay m ng nh m b o v b c ch khng b n mn ha h c. Nhng khi cp i n c dng i n s c l n ch y qua b c ch, b c kim xu ng t, gi a 2 cp s sinh ra hi u i n th khi n ch y u nh t c a l p ay b nh th ng, s sinh ra h quang lm nng ch y b c ch gy ra l th ng ph ho i kn c a cp i n. phng ng a sinh ra d ng h ng hc ny, c n dng dy ng nhi u. s i c ti t di n khng nh hn 10mm2, hn b c ch v i b c kim thnh 1 ch t cng i n th r i m i ti p t. M t tc d ng khc c a cch lm ny l khi st nh, b c kim chn d i t c th chia s m t ph n dng i n, gi m b t i n tr ti p t, i u ny c l i cho vi c ch ng st c a thi t b pha sau cp i n. 9 - 7 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao v ngoi c a cp i n l c li n ch cho php m t i m ti p t, cn m t i m khc ph i thng qua b ti p t r i m i ti p t; cn v ngoi c a cp i n l c 3 li th c th ti p t nhi u i m? p: Cp i n l c 35000V tr ln ph n l n s d ng cp i n m t li. Cp i n m t li, n u m t u v ngoi tr c ti p ti p t, cn u kia thng qua b ti p t ho c ti p t khe h th trong tnh hnh bnh th ng, do b ti p t v i i n p th p c i n tr r t cao, tng ng v i h m ch m t u ngoi cp i n, dng i n lm vi c trong cp i n khng th c m ng ra dng i n vng v ngoi, cho nn c th phng ng a chy v ngoi cp i n do dng i n vng v gi m lu l ng t i c a cp i n. Cn cp i n 3 li th th i n ng c m ng v ngoi c a n r t nh s khng sinh ra dng i n vng v ngoi cp i n, cho nn c th ti p t nhi u i m.
- Trang 253 -
9 - 7 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t s i cp i n m t li s d ng i n xoay chi u, tnh hnh s d ng bnh th ng. Khi hai u v ngoi c a cp i n ti p t, sau khi nhi t v ch c a cp i n tng cao trong v n hnh, tho m t dy ti p t c a n, nhi t v ch l p t c h xu ng, nguyn nhn do u? p: Dng i n ch y qua li cp i n, c m ng ra i n p trn v ch, khi hai u cp i n ti p t, s thng qua i m ti p t c a 2 u t o thnh thng m ch, sinh ra dng i n. Dng i n ch y qua v ch sinh ra nhi t l ng khi n cp i n qu nng. Khi tho m t dy ti p t c a 1 u, c t t thng m ch c a dng i n, do nhi t gi m xu ng. 9 - 7 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: i n p ng dy phn ph i i n h 4 dy 3 pha i n p th p 380/220V, mu n dng cp i n 3 pha v m t dy cch i n (lm dy khng) s d ng thay cp i n 4 li c th c khng? p: c i m c a m ch i n ki u 4 dy 3 pha i n p th p l c th u v i ph t i 3 pha v ph t i 1 pha. N u dng cp i n 3 li v 1 dy cch i n g p l i s d ng thay th cp i n 4 li, i u l khng th c. B i v khi cp i n ch dng ph t i 1 pha cn cc pha khc khng dng t i th m t dy l a trong v cp i n cn s i dy khng ngoi v cp i n, nh v y dng i n ch y qua s i dy l a trong v cp i n s sinh ra t tr ng xoay chi u trong v cp i n gy nn t n th t tr tr khi n v cp i n nng ln, cp i n cng nng theo. V th khng c N u cp i n khng u v ph t i 1 pha (i n p pha) th c th c. 9 - 7 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Quy ph m v i n lin quan n tu th y c qui nh, cp i n l c m t li xoay chi u dng trn tu th y ph i dng v t li u khng t tnh lm l p v gip, khi l p t l p v gip ch cho php m t i m ti p t. T i sao? p: Khi dng i n xoay chi u ch y qua cp i n m t li s d ng trn tu th y s sinh ra t tr ng xoay chi u m nh quanh n, do tuy t i c m dng v t li u t tnh lm v gip. i v i cp i n l p v gip d t b ng s i ng tuy v t li u l p gip khng ph i t tnh, khng sinh ra t n th t tr tr , dng xoy l n, d n n cp i n qu nng, nhng c th xem nh my bi n th dng v t li u cch i n lm mi ch t ng u h p, li dy cp i n v l p d t b ng s i ng nh l cu n s c p v th c p c a bi n th ny. Khi l p t n u xu t hi n 2 i m tr ln ti p t th s sinh ra dng i n vng gi a l p d t v i dy t (thn v tu). i u i v i tu th y c yu c u tng i cao v an ton v tnh ch ng nhi u l khng cho php. 9 - 7 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi s d ng 3 dy cp i n xoay chi u, m i cp ko ph t i 1 pha t t hn hay l m i cp v n ko ph t i 3 pha t t hn? p: M i cp ko ph t i 3 pha t t hn, b i v khi m i cp ko ph t i 1 pha th v ch v l p gip c a cp i n u s sinh ra dng xoy gy nng cn khi m i cp ko ph t i 3 pha th t ng t thng c a 3 pha b ng 0, khng sinh ra dng xoy.
- Trang 254 -
- Trang 255 -
9 - 7 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cp i n 3 li r t di, n u 1 u xc nh th t pha c a 3 pha c a n, lm sao dng phng php n gi n xc nh th t pha c a u kia? p: T i u xc nh th t pha, l n l t em ba li ti p t m t li tr c ti p ti p t m t li qua i n tr ti p t v m t li khng ti p t. Sau , u kia, dng ng h v n nng (ho c ng h mgam) o i n tr i v i t c a cc li, li tr c ti p ti p t th i n tr b ng 0, li thng qua i n tr ti p t s c i n tr nh t nh, li khng ti p t th i n tr v cng l n. Nh v y s xc nh khng kh khn g th t pha c a u kia. 9 - 7 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi d tm i m s c c a cp i n l c, thng th ng ph i t th ng i m s c tr c, khi t th ng th s d ng i n xoay chi u hay i n m t chi u s c hi u qu hn? p: Cp i n trong v n hnh th ng xu t hi n ti p t i n tr cao, khi thi u my mc o tr c tin em s c i n tr cao t th ng thnh s c i n tr th p, ti n dng phng php c u i n d tm i m s c cp i n. N u dng i n xoay chi u, do i n dung c a cp i n tng i l n, dung l ng c a thi t b cng tng i l n; ngoi ra, khi i n p xoay chi u qua 0, d t t h quang, nn hi u qu t th ng tng i th p. N u dng i n m t chi u, ch c n dng i n ch y qua t kho ng 1 ampe th c th chy th ng i m s c , hi u qu tng i t t. Ngoi ra, do d i tc d ng c a i n p m t chi u, i n dung cp i n khng sinh ra dng i n i n dung, dung l ng c a thi t b c th tng i nh . 9 - 7 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cp i n l c ch lm th nghi m ch u p m t chi u, khng lm th nghi m ch u p xoay chi u. T i sao? p: l b i v: (1) i n dung c a cp i n tng i l n, th nghi m ch u p xoay chi u, do dng i n i n dung nn i h i thi t b th nghi m dung l ng l n; th nghi m ch u p m t chi u khng yu c u thi t b dung l ng l n. (2) D i tc d ng cao p xoay chi u, tc d ng khng th ng c do t n hao mi ch t gy nn, lm gi m cch i n; dng th nghi m m t chi u s khng l i hi u qu x u trong cch i n. (3) i n p nh th ng d i dng i n m t chi u c a cch i n b ng gi y ngm t m c a cp i n l n g p nhi u l n (2 ~ 6 l n) d i dng i n xoay chi u, cho nn dng i n p th nghi m m t chi u s cao hn nhi u i n xoay chi u, c th b c l m t cch d dng nh c i m trong cch i n. 9 - 7 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao cp i n l c th ng b nh th ng vo ban m ma thu? p: H s n nhi t c a l p b o v , dy li d n i n, gi y cch i n, d u cch i n v b c b o v c a cp i n l c cch i n ngm t m m i lo i m t khc. Khi ph t i tng ln ho c kh h u tr nn nng khi n nhi t cp i n ln cao, do h s n c a d u cp i n l n hn kho ng 10 l n so v i cc v t li u khc, v th b c ch b o v c a cp i n, ngoi t n ra, cn c l ng n ph b i nh h ng n d u cp i n. Khi ph t i gi m ho c kh h u tr nn l nh, khi n nhi t c a cp i n gi m th p th l p ch
- Trang 256 -
khng th khi ph c tr ng thi ban u. Nh v y gi a l p ch cp i n v d u cp i n s xu t hi n khe h tr ng, khi n cch i n c a cp i n d b nh th ng. Bu i t i ma thu, kh h u tng i th p, cp i n l nh co lm cho khe h hnh thnh trong ma h tr nn l n, t xu t hi n hi n t ng cp i n l c d b nh th ng. 9 - 7 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi ti n hnh th nghi m ch u p m t chi u i v i cp i n l c cch i n b c ch, d x y ra nh th ng cch i n gi a dy li v i b c ch, m r t t khi x y ra nh th ng cch i n gi a cc dy li v i nhau? p: Khi ti n hnh th nghi m ch u p m t chi u i v i cp i n b c ch, l t i n p gi a m t li i v i hai li kia v b c ch. Do nh th ng cch i n th ng x y ra sau khi b c ch b h t n cch i n b m, hn n a dy cch i n gi a cc li l n hn dy cch i n c a dy li i v i b c ch, cho nn ni chung, nh th ng cch i n x y ra gi a dy li i v i b c ch, m t x y ra gi a cc dy li. 9 - 7 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Ti n hnh th nghi m ch u p m t chi u i v i cp i n, t i sao khi i n p ln t i tr s nh th dng i n r l i nh hn so v i khi tng p? p: i n p tng ln n tr s nh th khng thay i n a. Lc ny dng i n o c ch l tr s r, cn trong qu trnh tng p th i n p bi n ng, dng i n bao g m hai b ph n: dng i n n p v dng i n r, nn tr s tng i l n. 9 - 7 - 19 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: ng dy cp i n cao p, li u c th v a ng t i n xong l ti n hnh cng vi c s a ch a ngay? p: Khng c. i n dung c a ng dy cp cao p r t l n, ch a i n tch r t l n, nn c i n p tng i cao, n u sau khi ng t i n m khng ti n hnh phng i n th khi ti p xc s c nguy c phng i n gy thng vong. V th , nh t nh ph i phng i n xong m i ti n hnh cng vi c.
- Trang 257 -
CHNG X
TI P T V AN TON I N
10 - 1 Ki n th c c b n phng i n gi t
10 - 1 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: i n tr c a ng i, ni chung l bao nhiu? V i dng i n bao nhiu th s nguy hi m i v i ng i? Bao nhiu th nguy hi m n tnh m ng? p: Ng i kh e m nh, khi da kh v khng b t n thng th i n tr c a c th c th d t t i 10.000 100.000 nhng i n tr c a ng i ni chung, l y 1.000 lm chu n, dng i n 0,05 0,1 ampe l nguy hi m i v i ng i, v t qu 0,1 ampe s nguy hi m tnh m ng. 10 - 1 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Thi t b i n chia ra: cao p, th p p, v l y i n p i v i t 250V lm gi i h n. Th p p c ph i l i n p an ton khng? p: i n p 250V c a thi t b i n i v i t l gi i h n gi a i n p cao v i n p th p, c xc nh t gc an ton. B i v khi ng i ch m vo b ph n mang i n c a thi t b i n m i n p v t qu 250V th kh nng gy nguy hi m i v i tnh m ng l v cng l n. Nhng th p p ni trn khng ph i l i n p an ton. 10 - 1 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: n chi u sng v n hnh trnh c a my cng c , my khoan, v.v... t i sao qui nh s d ng i n p 36V tr xu ng? p: Khi c th ng i ng ph i b ph n mang i n c a thi t b th s c dng i n ch y qua c th . Cn c vo kinh nghi m thng th ng, n u dng i n m t chi u ch y qua c th l n hn 50mA, ho c dng i n xoay chi u l n hn 10mA th c th x y ra s c thng vong. s d ng i n an ton, nh n c qui nh: 12V, 24V v d i 36V l i n p an ton. Khi ch n, c n cn c vo m ni s d ng quy t nh. n chi u sng, my cng c khoan i n ni chung l 36 Vn. Cc ni nh phng t m, bu ng l hi, n i c t, my tng nhi t v.v... do tng i m t, i n p n hnh trnh ni chung dng 12V. Ngu n i n 36V tr xu ng ph i dng bi n th ki u hai cu n dy cung c p i n, c m s d ng bi n th t ng u. ng th i ph i ch phch c m, c m m m ch i n th p p 36V tr xu ng s d ng ph i khc r r t v i phch c p, c m c a ng dy i n p tng i cao, phng ng a s d ng l n l n, gy nn s c thng vong. 10 - 1 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: i n m t chi u v i n xoay chi u (t n s qu c t ) u gi ng nhau 220V, lo i no nguy hi m hn i v i ng i? T i sao? p: i n xoay chi u nguy hi m hn. B i v tr s c c khi dng vn k o i n p xoay chi u chnh l tr s h u hi u c a i n p. i n xoay chi u bi n i theo sng hnh sin, tr s l n nh t c a n l 2 l n tr s h u hi u, l y i n p 220V
- Trang 258 -
L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com m ni th tr s nh c a n l 2 x 220 = 310V, cn i n m t chi u th khng c s
khc bi t gi a tr s l n nh t v tr s h u hi u. 10 - 1 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao i n xoay chi u 50 - 60 Hz l r t nguy hi m i v i con ng i? p: T th c nghi m c th bi t: i n tr c a c th khng ph i l i n tr thu n m cn mang ch t i n dung, sau khi con ng i ti p xc v i i n xoay chi u, trn th c t c th con ng i l tr khng c tnh i n dung, khi t n s cao dung khng nh , v th t ng r ng v i t n s cao, tr khng c a c th s gi m. Trn th c t , t ch c t bo c a c th b c c ha gh g m nh t t n s 50 - 60 Hz, do s nguy h i i v i c th cng l n nh t. Khi t n s r t cao ho c r t th p th khng k p c c ha, kh hnh thnh ng u c c, do t ch c t bo khng d bi n ha. Cho nn m c nguy h i i v i ng i cng nh . i v i i n m t chi u m ni, i n dung c th ng i khng c tc d ng, nn tr s t ng tr c a c th ngoi tng i l n. V th i v i dng i n m t chi u th dng i n c th tng i nh . B i v t n s i n m t chi u l b ng 0, t bo c th s khng b c c ha hnh thnh ng u c c gy thng vong. Cho nn xt v m t an ton th i n m t chi u t t hn nhi u i n xoay chi u. l0 - 1 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao i n xoay chi u t n s cao an ton hn i n xoay chi u t n s 50 60 Hz ph thng? p: i n xoay chi u t n s cao c hi u ng m t ngoi r r t, v y nn dng i n ch y qua ngoi da ch khng vo tim. V th d sinh ra chy b ng da m khng gy nn li t tim, cho nn tng i an ton hn. 10 - 1 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi c th ng i ng ph i dy d n c a h th ng m i m trung tnh khng ti p t, c nguy c i n gi t khng? p: C ng i cho r ng i m trung tnh c a h th ng m i m trung tnh khng ti p t (nh bn cao p c a my bi n p phn ph i i n) th i m trung tnh l khng ti p t, khi c th ng i ch m ph i, dng i n khng th t o nn m ch kn, nn khng x y ra i n gi t, nhng s th c khng ph i nh v y. B i v khi c th ng i ti p xc v i dy d n c a h th ng m i m trung tnh khng ti p t th s c 3 lo i dng i n ch y qua c th ng i (1) Dng i n i n dung cu n dy bn th c p c a my bi n th v ng dy ( c bi t l cp i n l c) i v i t u c i n dung, khi c th ng i ch m ph i dy d n m t pha no th dng i n i n dung c a hai pha khc vo c th ng i, xu ng t r i quay tr v m ch i n, hnh thnh m ch thng d n i n, khi n ng i b i n gi t. (2) Dng i n r. H th ng d n i n ba pha i V i t khng ph i cch i n tuy t i ch l c i n tr r tng i l n i v i t v th c dng i n r. N u h th ng tng i l n, cch i n b lo ha ho c b m nghim tr ng th dng i n r tng i l n, r t nguy hi m i v i an ton c a ng i. (3) Tnh i n. ng dy i n v thi t b cao p, th p p, cn c vo m c i n th cao th p u t n t i tnh i n, khi c th ch m ph i th i n tch tnh i n ch y qua c th ng i phng xu ng t khi n ng i b i n gi t.
- Trang 259 -
10 - 1 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: N u ti p xc m t dy trong dy d n cao p, lc ny, khng hnh thnh m ch kn i v i t, cho nn khng nguy hi m. Ni nh v y ng khng? p: Ni nh v y v a ng v a khng ng. Khi c th ch m ph i m t dy trong dy d n cao p, do lc ny khng hnh thnh m ch kn i v i t, m i n dung i v i t l i r t nh , do dng i n ch y qua c th r t nh , khng c nguy hi m g. Nhng th i i m v a ch m vo dy d n, do gi a c th v t t o thnh t i n, sinh ra dng i n n p, dng i n n p i n ny l n hn nhi u l n dng i n i n dung sau khi ti p xc v i dy d n, v th khi ti p xc ng dy c i n p tng i cao (nh 110kV tr ln) th s c m th y t, th m ch i n gi t cho nn r t nguy hi m. N u ng i m c o b ng s i ng th c th c che ch n trong o b ng s i ng, s khng cn c m gic t n a. 10 - 1 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M ch i n m t chi u c a h th ng thi t b ch nh lu cao p, th p p u khng tr c ti p ti p t, n u c th ch m vo c b i n gi t khng? p: Gi a dy d n c a m ch i n m t chi u i v i t khng t n t i dng i n i n dung, nhng c i n tch tnh i n v dng i n r nh t nh. V th , khi c th ng i ch m ph i, n u c i n p tng i cao cng d gy ra i n gi t. 10 - 1 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: i n gi t th p p v i n gi t cao p, lo i no nguy hi m hn? p: Ph n l n s c i n gi t u l i n th p p. B i v c h i con ng i ti p xc v i ng dy th p p v thi t b th p p tng i nhi u, v m t t t ng cng khng c coi tr ng, ng th i i n gi t th p p a ph n thu c lo i xung kch, ng i b i n gi t sau khi t li t th n kinh khng th tch kh i v t mang i n. Cn i n gi t cao p th ng phng i n h quang, ng i b i n gi t cn cha hon ton ch m n b ph n mang i n th h quang hnh thnh, trong tnh hnh h quang phng i n, ng i b i n gi t do th n kinh b kch thch nn b t ra. V th , s c i n gi t th p p tng i nhi u. ng nhin, do ph m vi i n tr ng c a cao p r ng, c th cha ch m t i v t mang i n, nhng cng d n n phng i n h quang gy t vong ho c b ng. Cho nn khi lm vi c g n thi t b cao p ph i c b o h nghim ng t, ph i ch tun th ch lm vi c an ton. 10 - 1 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: ng ph i dy m ngu n i n l 110 Vn ho c 220 Vn th ng b i n gi t n ch t, nhng trn ng dy t i i n i n p m y v n vn ho c cao hn th ng c chim u, t i sao bnh yn v s ? p: i n gi t l do c dng i n ch y qua c th . Khng c dng i n ch y qua th khng b t li t. Ng i ng trn m t t ng ph i dy i n th dng i n s ch y qua ng i xu ng t, cho nn b i n gi t. Chim u trn dy cao p, khng ch m t, cng khng ch m ph i dy i n bn c nh, khng c dng i n ch y qua chng, cho nn khng b i n gi t.
- Trang 260 -
10 - 1 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t chi c qu t bn m t pha t trn bn dang ch y, t i sao bt th i n ti p xc vo v c a n c khi l i sng? Lc ny dng tay ti p xc vo v c c m gic t t, nhng sau khi ti p xc l i khng c m th y b i n gi t? p: Qu t t trn bn, b t cng t c cho ch y, m ch i n tng ng c a n nh hnh 10 - 1 - 12. R1 l i n tr cch i n c a dy l a i v i v , R2 l i n tr cch i n c a v i v i t, U l i n p ngu n i n. i n p c a v U2 =
R2 U . Khi U2 > 50V th bt R1 + R 2
th i n s sng. N u l y tay ti p xc v i v s c c m gic t tay, nhng sau khi tay ti p xc v i v th do i n tr c th R u song song v i R2 m R << R1 khi n tr s U2 gi m r r t, v th khng cn c m gic t tay n a. 10 - 1 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: ng trn gh g kh, u n i dy c i n th p p c khi v n t tay. Nguyn nhn do u? p: ng trn gh g kh, nhn vin lm vi c i v i t l cch i n, lc ny u n i dy c i n th p p ng l khng c c m gic t tay, n u c t tay th nh t nh l do 1 trong 2 nguyn nhn sau y: C th ti p xc v i vch t ng ho c gi kim lo i, t o thnh thng m ch v i t; khi u n i dy, cng c dng i n cha ng t, ngn tay ti p xc v i 2 s i dy d n cha n i nhau th dng i n s ch y qua ng i. Cho nn khi u dy th p p c i n, tuy ng trn gh g kh v n ph i ch 2 i m ni trn, phng ng a i n gi t. 10 - 1 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t ng i ng trn gh g , tay ch m ph i dy c ngu n i n 220V thng th ng khng c m gic t tay, m t ng i khc ng trn t ch m ph i anh ta, c hai ng i u c m gic t, t i sao? p: Do i n tr cch i n c a gh g cao, nn dng i n ch y qua c th r t nh , v th khng c c m gic t, i n tr cch i n c a ng i ng trn m t t i v i t khng cao, sau khi ch m ph i ng i ng trn gh g tng ng u song song v i gh g c i n tr cch i n cao, dng i n tng i l n s ch y qua c th 2 ng i, cho nn u c m gic t, v th cch i n i v i t t t m khng mang gng tay cao su, n u khi ki m tra s a ch a ng dy c i n, c ng i khc ch m vo th c 2 ng i u s b i n gi t. 10 - 1 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao t i n sau khi tho kh i ngu n i n v n b i n gi t? p: Gi a 2 v t mang i n (b n c c) c a t i n l cch i n v i nhau. i n tch khc d u trn 2 v t mang i n ht l n nhau (b i i n tr ng) sau khi rt ra kh i ngu n i n v n cn i n tch. N u ch m ph i b t c c c no c a v t mang i n th i n tch s thng qua ng i xu ng t. N u ch m ph i 2 v t mang i n th s thng qua ng i phng i n, cho nn v n b i n gi t.
- Trang 261 -
10 - 1 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cp i n sau khi th nghi m ch u p m t chi u qua phng i n ng n m ch, l y tay s khng c c m gic c i n p, nhng sau l i c ng i b i n gi t trn cp i n, t i sao? p: N u th i gian phng i n qu ng n tuy i n tch trn i n c c phng h t, khi l y tay ch m vo khng cn c m gic c i n, nhng trong l p cch i n v n cn i n tch, sau m t lc, i n tch trong l p cch i n l i t t di chuy n n i n c c, trn i n c c l i c i n p, khi n ng i b i n gi t. V th , th i gian phng i n nn ko di m t cht m i khng x y ra nguy hi m. 10 - 1 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: ng dy cp i n sau khi ng t i n, ti n hnh phng i n, t i sao c lc v n b gi t tnh i n? p: l do th i gian phng i n qu ng n, i n tch tnh i n cha phng h t, gi a p i n v i t v n c i n p tng i cao, cho nn c tnh hnh trn. 10 - 1 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: My i n quay c i n p 1000V, khi quay dng 2 tay n m ch t 2 u dy ra c a n, t i sao ch c m gic t tay m khng nguy hi m n tnh m ng? p: i n p nh m c c a my pht i n trong hm quay i n tuy r t cao, nhng trong m ch ra c a n c n i ti p n i i n tr tr s r t l n, l n g p nhi u l n so v i i n tr c th . V th khi n m ch t hai u dy ra c a hm quay, dng i n ch y qua c th b h n ch tr s r t nh , cho nn ch c m gic t tay m khng nguy hi m n tnh m ng. Ngu n i n 220V ni chung, i n tr trong r t nh , v th khi c th ti p xc s nguy hi m n tnh m ng. 10 - 1 - 19 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi tay c m dy d n b i n gi t s c n m ch t l y dy khng bung ra c c ng i ni l do s c ht c a i n, ng khng? p: Khi dng i n ch y qua c th khi n b ph n c th c i n ch y qua b co rt, tay c m n m dy d n i n, do c b co rt khi n n m cng ch t, lc ny con ng i m t kh nng i u khi n c th b ph n ny cho nn khng th ra c. l tc d ng sinh l khi dng i n ch y qua c th sinh ra, ch khng ph i s c ht i n sinh ra. Khi ph i c m n m dy d n c th c i n, th c g ng dng t th nh t c a ngn tr v ngn ci c m, cho d b i n gi t cng s nh tc d ng ph n x c a c th m b t th ngn tay ra, co tay v , khng n n i c ph i n m ch t dy d n, gy thng vong nghim tr ng. 10 - 1 - 20 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: My hn i n bnh th ng, i n p khi s d ng c t i ch c kho ng 30V, t i sao v n th ng x y ra s c i n gi t? p: b o m my hn i n d n h quang m t cch tin c y v ti n l i, s mu n c i n p khng t i tng ng cao. i n p khng t i c a my hn i n xoay chi u, m t chi u c khi t t i 80 - 90V, khi thao tc my hn khng c n th n c kh nng x y ra s c i n gi t. V tr thao tc c a cng nhn hn l i th ng xuyn di
- Trang 262 -
chuy n, dy ngu n v dy m m m hn i n l i d b h ng, lm tng kh nng ti p xc tr c ti p gi a th hn v i ngu n i n, cng l nguyn nhn x y ra s c i n gi t. Hi n nay ngoi tng c ng cng vi c b o d ng s a ch a cch i n gi a my hn v i dy n i cng t c ra, cn l p thm thi t b ng t i n t ng khng t i, c th phng ng a m t cch h u hi u x y ra s c i n gi t. 10 - 1 - 21 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: V c a ng c i n sau khi ti p t b o v , li u c th b o m an ton tuy t i cho ng i khng? p: Sau khi cch i n c a ng c i n b h ng m ch m v , dng i n s ch y trong m ch kn t dy ngu n c a pha h ng, qua i m ch m v , thi t b ti p t c a ng c i n, t, thi t b ti p t i m trung tnh c a bi n th phn ph i i n, i m trung tnh bi n th phn ph i i n, n u dng i n ny c th lm chy c u ch ho c lm nh y c u dao c a cng t c ngu n ng c i n khi n v my c t ngu n th ng i ch m ph i v s khng b i n gi t. Nhng khi dung l ng c a my i n tng i l n th dng i n ny th ng khng lm t c u ch ho c nh y c u dao, lc ny v my c i n. C khi i n th c a v my i v i t v n r t cao, ng i ch m ph i v my cng r t nguy hi m. 10 - 1 - 22 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi ki m tra thi t b i n ang v n hnh, t i sao dng mu bn tay th s an ton hn l dng lng bn tay r ? p: C m gic c a mu bn tay tng i nh y c m, khi ki m tra thi t b i n, n u c r i n th l p t c c m gic t m co tay v . M t khc, do c u t o c a tay, khi b kch thch, ngn tay s n m ch t vo lng bn tay. N u dng lng bn tay s thi t b i n, g p ph i i n r th tay cng n m ch t hn, nh v y cng nguy hi m. N u dng mu bn tay th th tnh hnh s ng c l i, cho nn tng i an ton.
- Trang 263 -
10 - 2 Ti p t v ti p "khng"
10 - 2 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao thi t b i n i n p th p p d ng ti p "khng" b o v an ton hn l ti p t b o v ? p: p d ng ti p t b o v , n u i n tr ti p t ro = 4 ngu n U = 220V, khi ti p t Itx = v rtx = 4 i n p
U = 27.5 A. Dng i n s c ny ch c th ro + rtx
lm chy dy c u ch dung l ng nh . N u dung l ng dy c u ch hi l n, khng th lm chy, trn thi t b c th c i n p: Utx = U

U = 110 V. ro + rtx
i n p ny r t khng an ton. N u dng ti p "khng" th khi ti p t: Itx =

220 V ien mach tr ien
10 - 2 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Th no g i l ti p t lm vi c, ti p t b o v , ti p t trng h p, ti p "khng"? p: Trong tnh hnh bnh th ng ho c c s c , b o m thi t b i n v n hnh tin c y, th ph i ti p t m t i m no trn m ng i n g i l ti p t lm vi c. Nh ti p t i m trung tnh c a cu n dy my bi n th , ti p t c a b trnh li. Khi bnh th ng, ti p t b ph n k t c u kim lo i c a thi t b i n cch i n v i b ph n mang i n, th g i l ti p t b o v . Nh ti p t b ph n k t c u kim lo i c a kha d u, ti p t c a v my i n. Trong h th ng 380/220 V, ngoi ti p t i m trung tnh c a cu n dy bi n th , cu n dy my pht i n ra, cn ti p t vi i m c a ng trung tnh g i l ti p t trng l p. Nh ti p t ng trung tnh i m cu i ng dy m c trn khng th p p... Trong h th ng 380/ 220V m i m trung tnh tr c ti p ti p t, em b ph n k t c u kim lo i c a thi t b i n c cch i n v i b ph n mang i n, u v i dy trung tnh, g i l ti p "khng". Nh u v my i n v i dy trung tnh. 10 - 2 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: H th ng 380/220 V m i m trung tnh khng ti p t, li u c th p
- Trang 264 -
d ng hnh th c b o v b ng i m ti p "khng" an ton? p: H th ng 380/220V m i m trung tnh khng ti p t, th khng c php p d ng hnh th c b o v ti p "khng" an ton (hnh 10 - 2 - 3 (a)). B i v, trong tnh hnh s c m t pha ti p t, i n th c a 2 pha khc i v i t s tng cao thnh i n p dy, i n th i v i t c a dy khng v v thi t b ti p "khng" an ton thnh i n p pha, i u v cng nguy hi m. V th h th ng 380/220 V m i m trung tnh khng ti p t ch cho php p d ng hnh th c b o v ti p t an ton (hnh b). 10 - 2 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i : V d ng c n b ng kim lo i p d ng b o v ti p " khng " c 2 cch u dy nh th hi n hnh 10 - 2 - 4 (a), (b). Phng php u dy no ng? p: Phng php u dy ti p "khng" b o v v d ng c n b ng kim lo i hnh (b) l khng ng. V dy ti p t t ch inh vt c nh dy "khng" c a ui n d n ra l i ti p v i v , lc ny dy khng c a ui n ni chung tng i nh d b t, ngoi ra dy ti p t t ch inh vt d n ra d b tu t, d n t i t dy ti p t. Cho nn ph i p d ng phng php u dy hnh (a), t c dy ti p t c a v d ng c n ph i t dy tr c ti p v i v kim lo i. 10 - 2 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong phn x ng, l p t m ch i n h 4 dy 3 pha c cc thi t b my ci n i n, l i n 1 pha. an ton em t t c v my v thi t b i n ti p "khng". Khi s tay vo v my ci v thi t b i n, u c c m gic t tay m c khc nhau. Tho b dy ti p khng th khng cn c m gic t tay n a, l do u? Dy ti p t ph i u nh th no m i ng? p: Trong phn x ng ny c ph t i khng cn b ng 3 pha. V th trn dy "khng" c dng i n ch y qua sinh ra s t p. Ch ti p t i m trung tnh my bi n p l i n th 0, theo tng ln c a kho ng cch 1, i n th tng ln nh th hi n hnh 10 - 2 - 5 (a). V c a thi t b u trn dy "khng" ny, i n th c a v i v i t cng s tng cao, c th ng i ch m ph i s c m gic t. Dy "khng" cng g n ch ti p t c a i m trung tnh bi n th , do i n th i v i t th p, cho nn c m gic t t, cng g n ch ph t i m t pha nh l i n m t pha th i n th c a dy
- Trang 265 -
"khng" i v i t cao, v th c m th y t nhi u. Trong tnh hnh ph t i khng cn b ng, v c a thi t b khng c u trn dy "khng" c a h 4 dy 3 pha, m ph i u ring 1 dy "khng" t i m trung tnh ti p t c a bi n th n phn x ng em v c a thi t b u vo dy "khng" t ring ny, nh th hi n hnh (b). Nh v y c th ng i ch m ph i s khng b i n gi t. ng nhin i n tr ti p t c a i m trung tnh bi n th ph i t yu c u. 10 - 2 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao v kim lo i c a m t s thi t b i n p th p (d i 36V) v n ph i ti p t? p: i n p th p d i 36V l do i n p 220V ho c 380V qua bi n p h xu ng m c. Trong tnh hnh th ng xuyn di chuy n bi n th ho c mi tr ng lm vi c km (nhi t cao, m t, ch n ng...) th ng x y ra do h ng cch i n d n t i cao p bn s c p bi n th xm nh p vo bn th c p, n u v thi t b khng ti p t v n s uy hi p s an ton c a cng nhn. 10 - 2 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Nhm cu n dy th c p c a bi n p chi u sng trong m ch i n my cng c t i sao nh t thi t ph i ti p t? p: N u nhm cu n dy th c p c a bi n p chi u sng khng ti p t th khi h ng cch i n cu n dy, cu n dy cao p, th p p c kh nng ng n m ch thng nhau, khi ch m ph i m ch th c p s b i n gi t. Khi cu n dy th c p c a bi n th chi u sng ti p t, n u x y ra ng n m ch, khi n cu n dy cao p, th p p thng nhau, dy c u ch b o v c a bi n th chi u sng s t, trnh c s c . 10 - 2 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi s d ng my khoan i n p 380V ho c 220V ph i dng bi n th khoan i n 2 cu n dy 1:1 (380/380V ho c 220V/220V), l i qui nh bn th c p c a bi n p khng c ti p t? p: L i d ng bi n th khoan i n 2 cu n dy 1:1 l tch m ch ngu n i n th c p ra kh i s c p, l i qui nh th c p khng c ti p t l nh m cng nhn lm vi c khi nh ti p xc v i 1 pha b t k no c a th c p ho c v khoan i n c 1 pha ch m v th i v i t u khng t o m ch kn, khng gy nn nguy hi m i n gi t, t b o m an ton cho nhn vin lm vi c s d ng khoan i n. 10 - 2 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C c ti p t c a phch c m 3 l 1 pha v phch c m 4 l 3 pha t i sao ph i to v di hn c c lm vi c? p: Nguyn nhn l: (1) Lm cho c c ti p t c a phch c m khng b c m nh m vo trong l c i n c a c m, ch c th v tr ng m i c th c m c vo. (2) Lm cho khi phch c m c m vo, tr c tin c c ti p t tng i di s ti p v i dy t, sau thi t b dng i n m i thng i n, khi rt phch c m ra, tr c tin ng t ngu n i n sau m i ng t dy ti p t t c m c ch b o m an ton.
- Trang 266 -
10 - 2 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy pha ngu n c u ph t i 1 pha v dy "khng" u ph i l p c u ch b o v . T i sao y d n ti p "khng" c a v thi t b i n l i khng c l p thm c u ch? p: L p c u ch dy pha ngu n l b o v ng n m ch ph t i. C lc do nguyn nhn ki m tra s a ch a ng dy, gy o l n 2 ngu n ph t i, khi n dy "khng" khng c c u ch th khng th b o v c ng n m ch c a ph t i, v th hai dy ngu n c a ph t i m t pha u ph i l p c u ch b o v . Trong h th ng ti p "khng", v ngoi c a thi t b i n ph i tr c ti p u v i dy "khng" c a ngu n i n. Khi cch i n c a thi t b i n b h ng, c u ch c a dy pha t c th trnh c s c i n gi t i v i ng i. N u dy d n ti p "khng" c a v thi t b c l p c u ch, khi do ti p xc khng t t ho c dy ch b t th khng th b o m i n th ti p t tin c y c a v thi t b , t gy nn s c i n gi t. Cho nn qui trnh qui nh: dy d n ti p "khng" b o v tuy t i khng c l p thm c u ch. 10 - 2 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dng b h c m i n p o i n p cao, bn th p p v bn cao p c a n khng c lin h v i nhau v i n, t i sao m t u c a bn th p p cn ph i ti p t? p: Ti p t m t u c a bn th p p l nh m trnh khi do h ng cch i n m i n p cao p c a bn cao y xuyn qua bn th p p v cc ng h n i v i n, khi n chng c i n p cao, gy m t an ton cho ng i. 10 - 2 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong tnh hnh no, i m trung tnh bn th c p c a b h c m i n p nn p d ng ti p qua b b o hi m nh th ng m khng ti p t tr c ti p? p: i m trung tnh bn th c p c a b h c m i n p c th p d ng hai hnh th c ti p t b o v , t c ti p t tr c ti p ho c ti p t qua b b o hi m nh th ng. Trong tr m bi n i n, phng php i n do b h c m i n p cung c p ngu n i n cho b o v rle ho c thi t b t ng, b o m bn th c p c a b h c m i n p, khi x y ra ti p t 1 pha s khng lm cho i n p dy gi a pha khng ti p t v pha ti p t b s t p thnh i n p pha, th ph i lm cho i m trung tnh bn th c p khng ti p t, nhng lm cho khi h ng cch i n bn cao p, i n p cao sau khi xuyn qua bn th c p v n c m ch thng ti p t b o v , th ph i em i m trung tnh bn th c p c a b h c m i n p, thng qua b b o hi m nh th ng ti p v i t. 10 - 2 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao bi n th phn ph i i n ph i ti p t 3 i m (v , dy ti p t b trnh st, i m gi a bn 380V c a bi n th )? p: Khi st nh bi n th , b trnh st s c ng tc sinh ra i n p nh tr , do 3 i m ti p t, cho nn v bi n th v i m gi a c a cu n dy th p p u l m t i n p nh tr , nh v y s khng d n n my bi n p b nh h ng.
- Trang 267 -
10 - 3 i n tr ti p t v an ton i n
10 - 8 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: i n tr ti p t l g? em v t ti p t chn su m t cht li u c th gi m i n tr ti p t khng? p: i n tr ti p t l t ng i n tr c a i n tr t dai gi a v t ti p t v i i m i n th "khng" ( t), i n tr dy ti p t v i n tr v t ti p t v t. Do tr s c a hai i n tr sau r t nh , v th i n tr ti p t c th xem ch y u l i n tr t. V t ti p t chn su xu ng t cha ch c gi m c tr s i n tr ti p t. Nh trn ni, i n tr ti p t ch c quy t nh b i i n tr su t c a t. Sau khi chn su, c th trnh c i n tr su t c a t b nh h ng b i s thay i ma v v th i ti t (nh ma ng, b m t t ng bng, i n tr su t c a t c bi t l n chn su c th trnh c hi n t ng ny). ng th i n u v t ti p t ti p c n v i b m t n c ng m, do i n tr su t c a a t ng gi m, i n tr ti p t cng c th gi m m t cht. Ngoi ra, khi v t ti p t chn xu ng su m t dng i n theo m t t tng i nh , cho nn nguy hi m c a i n p b c i v i ng i v gia sc cng tng i nh . 10 - 3 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: i n p b c sinh ra nh th no? Trong khu v c i n th phn b nh nhau, ng i ng trn t m i n tr su t c a t cao v ng trn t i n tr su t c a t th p th lo i no nguy hi m hn? p: Khi h th ng i n l c x y ra ti p t 1 pha, dng i n ng n m ch ti p t thng qua thi t b ti p t, trn b m t t hnh thnh i n th phn b , cng g n i m ti p t th m t dng i n cng l n, i n th s cng cao. Ng i khu v c i n th phn b , b c gi ng 2 chn, v i n th ch 2 chn khc nhau, nn sinh ra i n p b c. Trong khu v c i n th phn b nh nhau v cc i u ki n khc gi ng nhau th ng i ng trn t c i n tr su t cao s t nguy hi m hn. B i v tr s cho php m c th ng i c th ch u c i n p b c s nng cao theo s tng ln c a i n tr su t c a t trn m t t. 10 - 3 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi tr i ma, st, nhn vin tr c ban tr m bi n i n c th lm vi c g n thi t b phn ph i i n ngoi tr i khng? p: Trong thi t b phn ph i i n ngoi tr i th ng c c t thu li cao l n. Trn th c t c t thu li l c t d n st, km thu li c dy d n xu ng n i v i c c t, khi st nh vo c t thu li th chung quanh c c ti p t c i n th r t cao, gi a hai chn c th c i n p r t cao (g i l i n p b c) ng i ta lm vi c thi t b ngoi tr i, th ng 2 chn tch r i nhau, i n p v t gi a 2 chn c kh nng gy nguy hi m i v i tnh m ng ng i. V th khi st nh, ni chung khng nn lm vi c thi t b ngoi tr i. 10 - 3 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: g n thi t b x y ra s c ti p t, t i sao ng v t c nguy c b i n gi t l n hn ng i?
- Trang 268 -
p: Ng i ho c ng v t khi n g n thi t b x y ra s c ti p t, do trn m t t c phn b i n p s gy nn i n gi t, lo i i n gi t ny l do hi u i n th gi a chn v i chn gy nn, cng t c l do i n p b c gy i n gi t. Kho ng cch gi a ch n v i chn cng l n th i n p b c cng cao. S i chn c a ng v t th ng l n hn c a ng i nhi u, i n p b c cng hn nhi u, cho nn nguy c i n gi t i v i ng v t l n hn i v i ng i. 10 - 3 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng ngu n i n xoay chi u do i n tr ti p t c a thi t b ti p t, t i sao ng i i l i g n que ti p t b tr c kh nng x y ra nguy c i n gi t? p: Sau khi cho i n p xoay chi u vo gi a gy ti p t b tr v m ng ti p t c n o, dng i n ch y qua t, hnh thnh thng m ch. Do g y ti p t l t m th i c m xu ng t o, i n tr ti p t c a n l n hn i n tr ti p t c a m ng ti p t, cho nn t g n ti p t c s t p tng i l n, i n th c a n s suy gi m theo s tng ln c a khong cch bn knh. N u ng i i l i g n s c nguy c i n gi t do i n p b c. Hi n nay qui nh trong ph m vi 50m c a vng c n o, khng c php i l i b o m an ton. 10 - 3 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong quy trnh lm vi c an ton, ngnh i n quy nh: khi thi t b cao p x y ra ti p t, trong phng khng c g n i m c s c trong vng 4m, ngoi tr i khng c g n i m s c trong vng 8m. T i sao trong v ngoi phng khng gi ng nhau? p: Khi thi t b cao p x y ra s c ti p t, dng i n s c ch y vo l i ti p t c th tng i l n, tuy i n tr ti p t r t nh (R 0.5 ) nhng i n p i v i t v n tng i cao, n u qu g n i m s c th i n p b c tng i l n s c nguy c i n gi t. Thi t b ti p t trong phng phn ph i i n cao p ni chung c chia thnh d ng m ng l i, i n p trn m t t tng i u, ng th i trong phng c b m t b tng c t thp kh ro, i n tr su t tng i cao, c th gi m i n p b c. V th trong phng, kho ng cch n i m s c c th g n hn, qui nh l 4m. Ngoi phng, l m ng ti p t tng i l n, m t t ph n l n l t c i n tr su t th p, hi u qu qun bnh i n p tng i km, nn kho ng cch n i m s c ph i xa hn, qui nh l 8m. 10 - 3 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong tr m bi n i n m ch, khi x y ra s c ti p t, nhn vin lm vi c t i hi n tr ng ph i i b c ng n, khng nn i b c di nhng ch y th c. T i sao? p: B i v sau khi ti p t, dng i n ti p t s t o thnh s t p theo m t t trn m t t t n t i i n p b c chn (i n p b c). i n p kho ng cch b c chn l n hay nh c quan h tr c ti p n b c chn l n hay nh . Cho nn b c nh s an ton hn b c l n. Khi ch y, do ch m t chn ch m t, cho nn khng ph i ch u i n p b c. 10 - 3 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: o i n tr ti p t nn s d ng i n xoay chi u hay m t chi u, t i sao?
- Trang 269 -
p: t d n i n th ng ph i qua ch t l ng n c, n u dng i n m t chi u o s c tch t b t kh do i n gi i sinh ra trn i n c c, b t kh s sinh ra i n th ng c lm gi m ti t di n d n i n, tng i n tr nh h ng chu n xc o Cho nn khng nn s d ng i n m t chi u. o i n tr t t c cc ch t lng u ph i ch i m ny. 10 - 3 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao i n tr xung kch nh hn i n tr ti p t o c? p: D i tc d ng c a dng i n st, trong t chung quanh v t ti p t c a thi t b ti p t s sinh ra phng i n tia l a r t nh r t nhi u c c, do tnh nng d n i n c a cc tia l a phng i n ny t t hn t nguyn c, cho nn lm gi m t ng i n tr c a thi t b ti p t. 10 - 3 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi o i n tr ti p t, nn dng ngu n i n xoay chi u hay dng ngu n i n 1 chi u? p: Nn dng ngu n i n xoay chi u, b i v trong v t ti p t th ng c dng i n s c v dng i n st xoay chi u ch y qua. N u o b ng dng i n m t chi u, do tc d ng c a ch t i n mi trong t, s sinh ra th i n ng c c ha, k t qu o nh v y s khc v i khi dng i n xoay chi u ch y qua. Dng i n st, v tnh ch t, l dng i n cao t n, cng khc v i dng i n m t chi u. Do h s cng su t c a v t ti p t g n b ng 1, cho nn t n s dng i n xoay chi u cao hay th p khng nh h ng l n n k t qu o. 10 - 3 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: o i n tr ti p t c a thi t b i n t i sao khng ti n hnh vo lc th i ti t n ha nh vo ma xun, ma thu? p: Quy trnh i n tr ti p t c a thi t b i n yu c u b t c lc no trong nm u khng c v t qu tr s qui nh. Cho nn vi c o i n tr ti p t, u ti n hnh vo th i k d n i n su t c a t th p nh t. Khi ma ng l nh nh t ho c ma h kh ro nh t, d n i n su t c a t th p nh t, cho nn k t qu o m i ph h p yu c u qui trnh. 10 - 3 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy ti p t khng cho php c t r i, t i sao c lc l p c u dao ln dy t? p: Trong b t c tnh hnh no dy t u khng c c t r i ra c u dao dng phng ng a cc dy t khc nh h ng tnh chnh xc o khi i n tr ti p t Khi o, ko c u dao r i ra, o xong ph i ng l i. 10 - 3 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng vn k milivn o hai c c ti p t b t k chn trong t, t i sao c s c? p: Trong t t n t i dng i n phn b t n mt, c bi t nng thn, khi p d ng truy n t i i n nng b ng h 2 dy 1 t, trong t dng i n cng l n, cho nn gi a 2 c c ti p t t n t i hi u i n th .
- Trang 270 -
10 - 4 Thi t bi ti p t
10 - 4 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy ti p t b o m an ton v ngoi thi t b i n, t i sao khng nn dng ng thp en ng vo trong t ? p: B i v b m t ng thp en d b g . Sau khi g , b m t s khng d n i n. N u thi t b x y ra s c ch m v , dng i n trong dy ti p t khng thng, s khng lm cho cng t c nh ra. V thi t b c i n, ng i ch m vo v r t nguy hi m. 10 - 4 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi l p v t ti p t c a thi t b ti p t. Ni chung u dng ng thp 38 di 2.5 mt ng chn xu ng t. Do thn ng di, thao tc khng ti n, d cong cho nn khi l p t, c ng i nh thay b ng ng thp 76 di 1.25 mt, v a b o m di n tch ti p t nh nhau, thao tc l i r t ti n l i. Nh v y c c khng? p: Khng. c. i n tr ti p t l n hay nh ph thu c r r t vo di c a thn ng, nhng ng knh c a ng nh h ng r t t n i n tr ti p t. Nh trong t st canh tc, khi chn m t ng thp 38 di 2.5 mt th i n tr ti p t kho ng 36 nhng n u i c c ti p t thnh ng thp 76 di 1.25 mt th i n tr ti p t c th t t i 53 V th , khng nn ty ti n thay i c c ti p t. 10 - 4 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: i n tr ti p t c a v t ti p t nhi u c c t i sao khng th dng phng php u song song n gi n tm ra i n tr ti p t c a v t ti p t m t c c? p: V trong tnh hnh chung, kho ng cch gi a cc v t ti p t u khng xa, do khi dng i n t v t ti p t ch y vo trong t, do tc d ng che ch n l n nhau c a i n tr ng hai i n c c ti p t tng ng v i vi c gi m i n tch t, c n tr s thng qua c a i n, k t qu lm i n tr ti p t c a v t ti p t tng ln. Nh v y, t ng i n tr c a v t ti p t nhi u c c s khng th tm ra c b ng phng php u song song n gi n, cn ph i tnh n h s l i d ng. 10 - 4 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao c c ti p t l p t th ng ng th ng dng ng thp? p: So v i cc chi ti t thp khc c tr ng l ng nh nhau, th dng ng thp lm c c ti p t c nhi u u i m. N r ng, c ng knh tng i l n, tng m t ti p xc v i t, ch u l c c a ng thp l n, khi ng xu ng t kh b cong, dng i n ti p t xung kch c xu th hi u ng m t ngoi, t s l i d ng kim lo i ng thp cao, c l i cho vi c truy n d n dng i n; cho nn c c ti p t l p t th ng ng a s dng ng thp. 10 - 4 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao c t s t trong c t i n b ng b tng c t s t d kim lm dy d n ti p t?
ng l c khng th
p: B i v c t st d ng l c, tr c tin ph i qua x l ko th ng, nn s p x p tinh th bn trong c t s t thay i, khi n n c th ch u ng l c tng i l n hn

- Trang 271 -
c t s t th ng. N u kim lm dy d n ti p t, khi x y ra st nh, ph n l n dng i n st ch y qua c t s t, c t s t nng ln, khi n k t c u bn trong thay i, lm gi m c ng c a c t s t. V th , c t s t trong c t i n b ng b tng c t s t d ng l c khng th kim lm dy d n ti p t, m ph i b tr dy ti p t ring. 10 - 4 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: ng n c my c ph i l v t ti p t ng tin c y? p: ng n c ni chung u chn d i t, do i n tr ti p t c a n nh , c th lm v t ti p t c a my thu thanh. Nhng c m t s ng ng n c di, u n cong nhi u, nn u n i cng nhi u, l i khng h n chn c d i t, hn n a, phng ng a r n c th ng c qu n dy ay, sn t tnh u n i, lm tng i n tr c a ng n c my. V t ti p t nh v y, g p ph i thi t b i n ch m v , qua o th c a, u cu i c a ng n c my cn t n t i i n p 60 - 100V, gy ra s c i n gi t. Cho nn ng n c my cha ch c u l v t ti p t t t, tin c y. 10 - 4 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao thi t b ti p t ph i lun lun tm cch l i d ng v t ti p t t nhin tr c tin? p: Do v t ti p t t nhin ni chung tng i di, di n tch ti p xc v i t l n, v th i n tr t n mt nh . Hn n a, d i t, v t ti p t t nhin th ng an cho ngang d c, di n tng i r ng, cho nn i n p b c tng i nh , tng i an ton. Ngoi ra, sau khi dng v t ti p t t nhin, v m t u t ch dng m t t dy d n lin k t ho c b sung m t t v t ti p t nhn t o, s ti t ki m hn nhi u so v i v t ti p t nhn t o hon ton. 10 - 4 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C c ti p t c a phn x ng ho c nh x ng sao khng c chn bn trong phn x ng ho c nh x ng m ph i ti p t ni cch cc ki n trc kho ng 5 mt ngoi tr i? p: Do m i nm ph i ti n hnh o 1 - 2 l n i n tr ti p t c a thi t b ti p t ki m tra xem ti p t c t t khng, khi c n thi t ph i o t ti n hnh. N u trong phn x ng ho c nh x ng, do cc lo i n n v v t chn ng m, s x y ra nguy hi m. Ngoi ra, dng i n ti p t r t l n, n u x y ra ti p t, dng i n s khng d nhanh chng tiu bi n. V th , a i m chn c c ti p t ph i cch xa cng trnh ki n trc m t kho ng cch nh t nh. 10 - 4 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy ti p t dng n i trong thi t b ti p t v nh ng chi ti t c nh trn m t t u sn mu en, t i sao v t ti p t chn trong t l i khng nn sn? p: Sn en ln dy ti p t v chi ti t c nh trn m t t l nh m th hi n d u hi u r rng v phng ng a g st. Nhng v t ti p t chn trong t, do yu c u i n tr ti p t c a n c g ng nh , n u sn ln s ti p xc khng t t, cho nn khng c sn. 10 - 4 - 10 (Tr
- Trang 272 -
H i: Cho n c mu i vo ch c c ti p t c tc d ng g? p: Sau khi cho n c mu i vo ch c c ti p t, khi n d n i n su t c a t tng ln, l i c th phng ng a i n tr ti p t thay i theo ma v . Nhng do s g i r a c a n c, khi n ch t mu i b r a, lu d n m t tc d ng, th ng th ng cho than c c vo ch c c ti p t gi m t n th t mu i, ko di th i gian s d ng. Nhng sau khi x l nh v y, thng th ng t st c hi u l c hai nm, t ct kho ng m t nm. Cho nn, m i nm ph i o i n tr c a t m t l n, nh m ki m tra ti p t c t t khng? 10 - 4 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao c c ti p t c a thi t b ti p t ph i chn xu ng d i su ng bng c a t? p: i n tr c a thi t b ti p t ph i nh hn m t tr s nh t nh m i c th b o m an ton cho nhn vin. Nhng h s nhi t c a i n tr t l m, t c l khi nhi t c a t gi m xu ng, n u hm l ng n c c a n khng thay i th nhi t cng th p, i n tr cng l n. Sau khi ng bng, i n tr c a t tng i l n, nn i n tr pht tn c a c c ti p t cng tng i l n, m t ngha ti p t. V th c c ti p t ph i chn xu ng d i su ng bng c a t m i c th b o m tr s i n tr th p c n thi t. 10 - 4 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: o n 2.5 mt trn m t t c a dy ti p t trong thi t b phn ph i i n, t i sao ch c php che y b o v b ng t m rnh g m khng c dng ng thp? p: M c ch ch y u che y dy ti p t l ngn cch s ti p xc gi a ng i ho c sc v t v i dy ti p t. Khi x y ra s c , s c dng i n s c ch y qua dy ti p t xu ng t, s sinh ra s t p trn dy ti p t, khi dng i n s c l n, s t p ch cch m t t cao s tng i l n. Khi ng v t ti p xc v i ng thp cao (khng c cch i n v i dy ti p t), lc ny s t p c th nguy hi m n tnh m ng. V th dng ng thp che ch n s khng c tc d ng ngn cch, cho nn u dng t m rnh g che ch n. 10 - 4 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao vi c lin k t gi a cc chi ti t c a m ng ti p t khng c dng hn thi c? p: i b ph n l i ti p t chn trong t, kh ki m tra tnh hnh t, gy n u b t gy i n tr ti p t s tng ln, khi x y ra st nh ho c ti p t m t pha th s xu t hi n i n p ti p xc v i n p b c qu cao, d n n gy nguy hi m tnh m ng cho ng i. V th vi c k t n i gi a cc chi ti t l i ti p t i h i r t ch c ch n, do i m nng ch y c a thi c th p, c ng c h c km, khng th dng hn n i, nn ph i lin k t b ng vt ho c hn i n. 10 - 4 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao inh vt ti p t c a thi t b i n khng c em phun sn? p: inh vt ti p t c a thi t b i n (nh inh vt ti p t ti n v bi n th , mt i n) l dng b o m an ton thi t b i n. N u phun sn inh vt ti p t v
- Trang 273 -
c b m t thi t b th lm cho s ti p xc gi a inh vt ti p t v i dy d n khng tin c y, m t tc d ng ti p t. V th , khng c sn inh vt ti p t. 10 - 4 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy ti p t t m th i dng khi ki m tra s a ch a ng dy c tc d ng g? T i sao s d ng dy ng tr n? p: Dy ti p t t m th i dng phng ng a i n c b t ch t trn thi t b i n ang c t i n, ho c do nh h ng c a ng dy cao p bn c nh sinh ra i n p c m ng. Ti t di n c a n khng nn d i 25mm2. d tn pht nhi t l ng khi x y ra ng n m ch khi n n c kh nng t i dng i n v d ki m tra tnh hnh t t x u c a dy ti p t, cho nn s d ng dy ng tr n. 10 - 4 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao dy ti p t ph i dng dy cch i n 2 mu vng - l c?. p: Tr c y trong s n ph m dy cp b c cao su, nh a th dy ti p t u c d u hi u l mu en, cn dy ti p t dng v i m c ch b o v cng quen dng dy cch i n mu en. Nh ng nm g n y, th a mn nhu c u xu t kh u, trong m t s s n ph m c i n b t u s d ng dy cch i n 2 mu vng - l c lm dy ti p t v qui nh r trong tiu chu n tng ng. B i v dy 2 mu vng - l c l k hi u mu chuyn dng c a dy ti p t do y ban i n kh qu c t quy nh, v tr thnh thng d ng trn qu c t . Ngoi ra 2 mu vng - l c cng r rng hn mu en. T o c m gic an ton. 10 - 4 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Lm vi c trn thi t b c t i n, b o m an ton sinh m ng c n ph i l p dy ti p t cc bn c kh nng i n t i. Nn ch n ti t di n dy ti p t nh th no? p: Nh ng dy ti p t ny l nh m phng ng a t ng t c i n, c l p t b o m an ton sinh m ng, n nh t thi t ph i c th ch u ng c xung kch c a dng i n ng n m ch. N u ti t di n qu nh ho c ti p xc khng t t, n u x y ra ng n m ch s chy h ng dy ti p t, gy nguy hi m cho nhn vin lm vi c. V th qui trnh qui nh dy ng ti p t s d ng trn m ch i n khng c nh hn 25mm2. m t s ni trong nh my pht i n v tr m bi n i n cn ph i xt t i tnh n nh nhi t c a n, b i v c ni dng i n ng n m ch r t l n, ph i dng dy ti p t ti t di n tng i l n.
- Trang 274 -
10 - 5 Bi n php an ton
10 - 5 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Nhn vin tc nghi p c i n trn ng dy cao p ng trn thang cch i n, t i sao cn ph i m c b qu n o c ph l i dy ng bn ngoi, v dng dy d n n i dy cao p v i u thang cch i n v qu n o c l i dy ng? p: Ng i ng trn thang cch i n, tuy cch i n v i m t t nhng khng ph i hon ton khng c cht d n i n no, ch ng qua l i n tr r t l n, cho nn ng i ng trn thang cch i n, khi tay ho c c th ti p xc v i dy cao p lm vi c th v n c dng i n r ch y qua c th v thang cch i n xu ng t. N u m c cch i n c a thang cch i n khng t t, dng i n r s tng i l n, nguy hi m i v i c th . N u ng i m c qu n o ph l i dy ng v dng dy d n n i dy cao p v i u thang cch i n v qu n o b ng l i dy ng th i n th gi a c th v i dy d n cao p s b ng nhau, dng i n r tr c ti p t dy d n cao p qua dy n i, thang cch i n xu ng t, khng ch y qua c th ng i n a, s khng nguy hi m i v i ng i. 10 - 5 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi mt i n c l p cng t c i n t b chy dy ch, mu n thay, sau khi c m vo c u ch th nh t, t i sao t t nh t dng bt th i n o th 2 pha khc c a mt, khi xc nh khng c i n m i c m vo 2 c u ch sau? p: Song song v i vi c t c u ch c kh nng x y ra k t ch t cng t c ho c s c hn dnh ti p i m. Nh v y khi c m c u ch th nh t, th 2, mt i n s vo tr ng thi thng i n 1 pha. Lc ny dng i n r t l n, khi c m c u ch vo s sinh ra tia l a, chy h ng c u dao, th m ch x y ra s c nghim tr ng khc. Sau khi c m xong m t c u ch, dng bt th i n o th u c m n i gi a c u ch cha c m v i mt i n, n u pht hi n c i n, ch ng t c s c cng t c b k t ch t, hn dnh ti p i m. Lc ny ph i rt c u ch c m ra, kh c ph c s c r i m i c m c u ch. 10 - 5 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi thay dy c u ch pha cao p c a bi n th , t i sao ph i rt ton b c u ch c a 3 pha? p: Khi t c u ch pha cao p bi n th , ch rt m t pha b t s r t nguy hi m. B i v lc ny 2 pha kia c a bi n th v n c dng i n, trong li s t c t thng, do tc d ng c m ng i n t sinh ra cao p trong pha ny, d gy ra s c i n gi t v th ph i rt ton b c u ch 3 pha r i m i ti n hnh thay dy ch. 10 - 5 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao "qui trnh lm vi c an ton c a ngnh i n" qui nh khi ko ng t c u dao v cng t c c a c c u truy n ng u ph i eo gng tay cch i n? p: C c u truy n ng c h c c a c u dao ho c cng t c u n i v i m ng ti p t c a tr m bi n i n. Khi thao tc o c u dao, tay c a nhn vin thao tc n m tay c m thao tc, ng c nh c u dao ho c cng t c, n u lc ny v s ho c ng l ng cch i n c a c u dao ho c cng t c b h ng, b ph n mang i n phng i n nh
- Trang 275 -
th ng i v i t, dng i n s theo c c u truy n ng ch y xu ng t, c m t i n p i v i t tng i cao. Do i m ti p t c a c c u truy n ng khng cng i n th v i i m chn ng c a nhn vin thao tc, cho nn gi a tay v i chn c a nhn vin thao tc s ch u i n p ti p xc tng i l n nn b i n gi t. V th trong "qui trnh lm vi c an ton ngnh i n" qui nh ph i eo gng tay cch i n. 10 - 5 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mc kim lo i trn g y cch i n t i sao khng nn qu di? p: Mc kim lo i trn g y cch i n n u qu di th khi thao tc d gy ra ti p t ho c ng n m ch gi a cc pha. Cn c vo th c d ng v yu c u c a qui trnh, di c a mc t 5 - 10 cm l v a. 10 - 5 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong c c u cng t c c a thi t b phn ph i i n, ba c c lin ng tay thao tc c a cng t c cch ngn thao tc b ng c n ko nn l p bn tri hay bn ph i (khi ng i i di n v i. thi t b cng t c)? p: Nn l p bn tri, b i v ng i ta quen thao tc b ng tay ph i khi dng tay ph i ko tay c m thao tc cng t c cch ngn th c th ng i vo m t bn c a cng t c cch ngn ch khng i di n v i n, v th n u cng t c cch ngn do ng ho c ko c u dao c i n sinh ra h quang s khng gy b ng cho ng i. 10 - 5 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: B i u p t ng u c th s d ng lm bi n th h p an ton 36V c khng? p: Nhm cu n dy s c p, th c p c a my bi n p l cch i n l n nhau trn m ch i n, i n p cao c a nhm cu n dy s c p khng truy n t i nhm cu n dy th c p, nh th hi n hnh 10 - 5 - 7 (a), v th u th p p l an ton. Cn nhm cu n dy bn th c p c a b i u p t ng u l m t ph n trong nhm cu n dy s c p, u u dy c a i n p u ra l 1 u dy vo c a nhm cu n dy s c p, nh th hi n i m A trong hnh (b). Khi u A u v i dy l a trong ngu n i n 3 pha, cho d i n p gi a A, C ch c 36V, nhng i n p u A i v i t l 220V, n u nhn vin thao tc ch m ph i i m A, d gy nn s c i n gi t. Cho nn b i u p t ng u khng th s d ng lm bi n p h p an ton. 10 - 5 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Kho ng cch an ton c a m ch th nghi m ch u p v i t n s chung i v i t li u c th tnh nh kho ng cch an ton c a thi t b mang i n? p: Khi g n ni th nghi m khng c thi t b mang i n th khong cch an ton khng phng i n c a m ch th nghi m i v i t ni chung cn c vo i n tr ng khng u c a c c (t c ng cong nh th ng khng kh c a g y i v i c c i n) xc nh. N u g n ni th nghi m c thi t b mang i n th kho ng cch an ton c a m ch th nghi m i v i thi t b mang i n c n xem xt i n p v n hnh c a
- Trang 276 -
thi t b mang i n v qu p c th xu t hi n, kho ng cch an ton c a n yu c u l n hn 1 cht so v i kho ng cch an ton i v i t ph i d an ton c n thi t. 10 - 5 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi s a ch a thi t b i n ti cao t n, sau khi ng t ngu n i n, t i sao ph i dng dy ti p t phng i n u ra cao p i v i t tr c, sau m i ti n hnh s a ch a? p: Trong qu trnh lm vi c c a thi t b ti cao t n, t i n m ch dao ng c a n lun lun lm vi c v i cao p trn m t v n vn. Sau khi ng t ngu n i n c a thi t b , t i n v n c l ng i n d nh t nh, n u ng i ch m ph i s nguy hi m n tnh m ng. Cho nn tr c tin ph i phng i n sau ti n hnh s a ch a. 10 - 5 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao quanh n n mng c a bi n th c l n ho c b ng t m ch b ng d u ph i o h su khng d i 250mm, r ng khng d i 1 mt v n chn cu i? p: V khi my bi n p ho c b ng t m ch b ng d u x y ra s c , trnh d u cch i n trn ra b n pha chung quanh v gy ra h a ho n, l i d ng rnh d i n n mng t p trung d u l i ho c d n d u t rnh n b ch a d u ni an ton. 10 - 5 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Thi t b i n b chy, t i sao khng th s d ng bnh c u h a b ng axit ki m v b t th ng dng c u h a? p: Khi thi t b i n ang lm vi c b b c chy, tr c tin ph i ng t ngu n i n r i ti n hnh c u h a. N u m t lc khng th ng t i n c th s d ng bnh d p l a 1211 carbonic, tetrachloride carbon, bnh c u h a 1211 v my d p l a b t kh c u h a. Nhng khi s d ng ph i duy tr kho ng cch an ton trn 40 cm (10000V tr xu ng). Tuy t i khng c s d ng bnh d p l a axit ki m v b t thng th ng, b i v ch t l ng d p l a c a chng c tnh d n i n, c t ch t l ng c u h a s truy n i n n ng i c m bnh c u h a, gy ra s c i n gi t, ng th i dung d ch c tc d ng n mn m nh i v i thi t b i n, sau s c kh x l s ch.
- Trang 277 -
CHNG XI
K THU T CH NG ST
11 - 1 B thu li (B trnh st)
11 - 1 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: i n tr phi tuy n tnh l g? Phi n i n tr b thu li ki u van t i sao ph i dng linh ki n phi tuy n tnh? p: Khi dng i n thay i, tr s i n tr khng ph i khng thay i, cng khng ph i l linh ki n i n tr thay i theo hm s th ng th ng, chng ta g i n l i n tr phi tuy n tnh. Phi n i n tr c a b thu li ki u van, yu c u khi dng i n st l n ch y qua, i n tr ph i r t nh , nh v y m i c th lm cho dng i n st phng i n thu n l i v i n p d c a b trnh st khng cao; m t khc, khi dng i n t n s chung nh ch y qua th i n tr ph i l n, c th h n ch dng i n ti p theo c t n s chung khi n khe h c a tia l a c th c t dng i n ti p theo m t cch d dng, khi ph c s v n hnh bnh th ng c a b thu li. S bi n i tr s i n tr c a phi n van khng ph i bi n i theo ng th ng, cho nn chng ta g i n l linh ki n phi tuy n tnh (khng c tnh ng th ng). 11 - 1 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Phi n i n tr lm vi c c a b thu li ki u van t i sao c tnh ch t phi tuy n? p: Phi n i n tr lm vi c c a b thu li ki u van l lm b ng carbide silicon c thiu luy n t ct kim cng. Qu trnh v t l phi tuy n tnh do n sinh ra nh sau: ton b mm i n tr l do r t nhi u h t carbide silicon dnh k t v i nhau nh th hi n hnh 11 - 1 - 2, trn b m t m i h t ct kim cng u c 1 l p b c kn c tnh ch t bn d n, s d n i n c a l p b c kn bn d n ny thay i theo i n p bn ngoi, khi i n p tng ln th s d n i n c a n tng ln r t nhanh. ng th i, gi a cc h t c r t nhi u khe h tia l a nh , d i i n p cao n cng hnh thnh ng thng d n i n, lm tng m nh tnh d n i n c a phi n i n tr . 11 - 1 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong i n tr u song song c a khe h tia l a b thu li, t i sao ch c n c m t chi c b h ng s d n t i n b thu li? p: D i tc d ng c a i n p t n s chung, do t n s tng i th p, dng i n i n dung tng i nh , s phn b i n p khe h ch y u do i n tr u song song quy t nh. Khi i n tr bnh th ng, i n p c a khe h m i nhm phn b u. N u c m t i n tr u song song c a 1 nhm khe h b n t ho c chy, i n tr tr nn l n th tuy t i b ph n i n p trn b thu li u t p trung trong nhm khe h ny, khi n n b nh th ng. Do c 1 nhm khe h b nh th ng, s khe h gi m, cc khe h khc cng l n l t nh th ng, lm gi m m nh i n p phng i n t n s cng vi c, d n t i n b thu li. V th trong v n hnh c n ch gim st tnh hnh c a i n tr u song song.
- Trang 278 -
11 - 1 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: B thu li ki u van c i n tr song song, dng i n d n m dng i n p ch nh lu bn ngoi o c c ph m vi tiu chu n nh t nh, qu l n ho c qu nh u khng t tiu chu n, t i sao? p: M c ch dng i n p ch nh lu bn ngoi o dng i n d n i n c a b thu li l nh m ki m tra kn c a b thu li xem c t t khng v i n tr song song c cc khi m khuy t nh t dy, ng n m ch khng. N u dng i n d n i n o c qu l n, v t qua gi i h n trn c a ph m vi tiu chu n th c th l kn c a b thu li khng t t, kh m xm nh p vo bn trong, khi n linh ki n i n tr b m bi n ch t lm tng dng i n r, cng c th l do v n chuy n, l p t ho c tho l p khi n n p trn x d ch gy ng t m ch b ph n i n tr song song. N u dng i n d n i n o c qu nh th p hn h n d i c a ph m vi tiu chu n th c th l i n tr song song t dy. Cho nn dng i n d n i n qu l n ho c qu nh u khng t tiu chu n. 11 - 1 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi ti n hnh th nghi m c tnh d phng i v i b thu li ki u van lo i FZ v FS, t i sao ci tr c khng c n lm th nghi m phng i n t n s lm vi c m ph i lm th nghi m dng i n d n i n, cn ci sau ph i lm th nghi m phng i n t n s lm vi c? p: B thu li ki u van l do khe h tia l a u n i ti p v i phi n van m thnh. B thu li ki u FZ l nh m lm cho i n p khe h c a tia l a phn b u, c l i cho t t h quang v c i thi n tnh nng phng i n nn u song song i n tr phn m ch trn khe h tia l a. Th nghi m phng i n t n s chung l ki m tra khe h cc tia l a xem c t n t i khi m khuy t khng. V i n tr phn m ch c a b thu li ki u FZ khi i n p tng cao th dng i n d n i n tng m nh m nhi t dung c a i n tr phn m ch r t nh , cho nn yu c u th i gian tng p khi th nghi m phng i n t n s chung khng v t qu 0.2 giy m n v v n hnh r t kh t c yu c u ny, cho nn ki u FZ khng lm th nghi m phng i n t n s lm vi c. ki m tra tnh hnh lm kn b thu li v tnh hon ch nh c a i n tr phn m ch c n ph i lm th nghi m dng i n d n i n v tnh tr s h s phi tuy n tnh. B thu li ki u FS khng c i n tr phn m ch cho nn khng c n lm th nghi m dng i n d n i n, nhng ph i lm th nghi m phng i n t n s chung v lm th nghi m dng i n r. 11 - 1 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi lm th nghi m phng i n t n s chung i v i b thu li ki u van t i sao ph i qui nh hnh sng i n p khng c thay i? p: B i v tr s tiu chu n i n p phng i n t n s chung c a b thu li ki u van c h n trn v h n d i, th p hn h n d i ho c v t qu h n trn u khng t tiu chu n. V th , khi o i n p ph i c g ng chnh xc. M khi lm th nghi m phng i n t n s lm vi c, a s u s d ng vn k thng th ng, t c s c l tr s h u hi u c a i n p khi hnh sng ngu n i n thay i, t s gi a tr s l n nh t v i t s h u hi u khng b ng 2 n a. Lc ny i n p o c s c sai s , v th yu c u hnh sng i n p khng c thay i?
- Trang 279 -
11 - 1 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: i n p phng i n c a b thu li ki u van t i sao khng c qu th p cng khng c qu cao? p: i n p phng i n t n s lm vi c c a b thu li ki u van khng th qu th p nh m trnh n b n do thao tc qu p th i gian lin t c tng i lu. Trong h th ng i m trung tnh khng tr c ti p ti p t th i n p phng i n t n s lm vi c c a n ph i g p 3.5 l n tr ln so v i i n p pha khi h th ng v n hnh l n nh t, trong h th ng m i m trung tnh cao p tr c ti p ti p t, ph i trn 3 l n i n p pha. ng th i b o m khe h c th kh h quang m t cch tin c y cn yu c u i n p phng i n t n s lm vi c khng c nh hn 180% i n p kh h quang c a n. Khi k t c u khe h nh t nh, gi m i n p phng i n t n s lm vi c ng ngha v i gi m i n p kh h quang, t c kh nng lm cho b thu li sau khi phng i n, do khe h khng kh c h quang m b n . i n p ph ng i n t n s lm vi c c a b thu li cng khng c qu cao b i v b thu li c h s xung kch nh t nh, n u v t qua tr s qui nh c a n v d l ng ph i h p cch i n c a thi t b c b o v nh s nh h ng hi u qu b o v . 11 - 1 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong th nghi m c tnh d phng, i n p th nghi m c a dng i n d n i n b thu li ki u van (ki u FZ) nn xc nh nh th no? p: B thu li ki u van l do khe h tia l a, i n tr song song mm i n tr phi tuy n tnh... t o thnh, m i 4 khe h tia l a t 1 ng s nh t o thnh 1 nhm khe h tia l a, m i nhm khe h tia l a u song song 1 i i n tr ki u mng ng a. Khi dng i n d n i n c a m i i i n tr u song song l 600mA (1 chi u) th s t p c a n l 4000 5V. V th trong qui trnh th nghi m c tnh d phng, i n p th nghi m c a dng i n d n i n b thu li ki u van l cn c vo i n p 4000 V t ln m i i i n tr u song song xc nh. V d b thu li ki u van FZ - 15 c 16 khe h tia l a t o thnh 4 nhm khe h tia l a, l p t 4 i i n tr song song, nn i n p th nghi m c a dng i n d n i n l 16000 V. 11 - 1 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trn khe h tia l a c a b thu li th i t , c u n i ti p 2 cu n dy, l i u song song m t khe h b tr (nh th hi n hnh 11 - 1 - 9), chng c tc d ng g ? p: Sau khi u n i ti p 2 cu n dy vo khe h tia l a c a b thu li th i t , n u khe h b nh th ng th dng i n ti p t c t n s lm vi c s ch y qua cu n dy sinh ra t tr ng, ko di h quang v ko vo trong l sch kh h quang h n ch dng i n ti p t c, t c th gi m s phi n van; l i do th i gian h quang d ng l i i m pht sinh r t ng n, cho d dng i n ti p t c c tr s tng i l n ch y quay th khe h v n c kh nng kh h quang, nn s khe h c th gi m b t. Nh v y v a c th gi m i n p d l i, v a cng c th gi m th p i n p phng di n t n s chung v i n p phng i n xung kch, nng cao tnh nng b o v c a b thu li. L p khe h b tr 2 u cu n dy th i t , d i tc d ng qu p xung kch, cao p 2 u cu n dy s nh th ng n, khe h tia l a cng b nh th ng theo, dng i n phng i n i qua khe h b tr , khe h tia l a v i n t phi n van xu ng t
- Trang 280 -
khi n s t p c a b thu li khng tng ln. Khi dng i n ti p t c c a t n s chung ch y qua, s t p c a h quang trong khe h b tr s l n hn s t p c a dng i n ti p t c sinh ra trong cu n dy, nn dng i n trn khe h b tr s nhanh chng chuy n vo trong cu n dy, h quang i n trn khe h t t t, dng i n ti p t c s ch y qua cu n dy, sinh ra t tr ng c tc d ng th i h quang. C th th y d i tc d ng qu p, khe h b tr b nh th ng, khi n cu n dy b thu li khng sinh ra s t p, cng tng ng nh gi m i n p d. 11 - 1 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: B thu li trong h th ng 6 - 10kV u trn i n p pha t i sao ch n i n p c a b thu li l i dng i n p dy nh m c? p: H th ng cung c p i n 6 - 10kV l h th ng m i m trung tnh khng ti p t, trong tnh hnh bnh th ng, b thu li ch u tc d ng c a i n p pha, nhng khi x y ra s c m t pha ti p t, i n p c a pha khng c s c s tng ln t i i n p dy, m s c 1 pha ti p t ny cho php t n t i trong th i gian ng n, cho nn lc ny b thu li khng th c ng tc, v th i n p nh m c c a b thu li ph i ch n dng i n p dy nh m c c a h th ng, ch khng ph i i n p pha nh m c. 11 - 1 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Hai b thu li ki u van FZ - 110J do 4 x FZ - 30 h p thnh, th nghi m u t tiu chu n, nhng dng i n d n i n khc nhau, khi ch n s d ng th nhm no tng i t t? p: Nn ch n nhm dng i n d n i n l n. V b thu li ki u van FZ -110J do 4 x FZ - 30 t o thnh, khi v n hnh c n c g ng lm cho i n p phn b u trn m i khu, m i n p phn b trn m i khu quy t nh b i dng i n d n i n ch y qua b n thn b thu li v dng i n i n dung phn b t n mt i v i t. Cho nn d l p vng cn b ng i n p, nhng th c t ch ng t i n p phn b trn m i khu l gi m d n t trn xu ng. Do dng i n i n dung phn b t n mt i v i t c b n khng thay i, khi dng i n d n i n tng i l n, nh h ng c a dng i n i n dung phn b t n mt c th gi m tng i m t cht; cho nn, nn ch n nhm dng i n d n i n tng i l n, c th lm cho i n p phn b tng i u. 11 - 1 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: B thu li th i t ki u FCD b o v my i n quay, t i sao khng nn s d ng ph i h p v i my ghi phng i n ki u JS, nn ch c th s d ng ph i h p v i my ghi phng i n ki u JLG? p: Do c i m k t c u v cng ngh , trong cc thi t b i n c cng c p i n p th m c cch i n c a my i n quay l th p nh t. d ph i h p gi a tnh nng b o v c a b thu li th i t ki u FCD dng b o v my i n quay v m c cch i n c a my i n r t nh . Tr s ch u p xung kch xu t x ng c a my i n ch cao hn kho ng 8 - 10% so v i i n p d c a b thu li. N u ph i h p s d ng b thu li ki u FCD v i my ghi ki u JS th sau khi b thu li ng tc, dng i n st ch y qua my ghi s sinh ra s t p, i n p ny c ng v i i n p d c a b thu li tc d ng ln cch i n c a my i n quay s lm gi m ng k hi u qu bo v . Cn b ghi phng i n ki u JLG th khc, n l d ng c m ng, khi dng i n st ch y qua khng
- Trang 281 -
c s t p, nn thch h p ph i h p v i b thu li ki u FCD dng bo v my i n quay. 11 - 1 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Ph n (khu) trn v ph n d i c a b thu li ki u FZ - 35 ho c 110kV do cc nh my khc nhau s n xu t ho c th i gian xu t x ng khc nhau, c th l p v i nhau s d ng c khng? p: Ni chung khng c l p l n v i nhau s d ng; n u khi c n l p v i nhau s d ng th ph i o ch s i n tr phi tuy n tnh u song song c a b thu li hai ph n ny, chnh l ch l n nhau c a a m i ph n khng c v t qu 0.035 m i c th l p v i nhau, n u khng ng l p v i nhau s d ng. Phng php o ch s i n tr phi tuy n l: n u ki u FZ - 35 l do hai ph n FZ - 15 t h p thnh th m i ph n cho i n p th m t chi u l U1 = 16 kV o ra dng i n truy n d n II lc ny, r i c dng i n truy n d n Iz khi U2 = 8 kV, cn c vo cng th c sau c th tm ra:
U1 U 2 0.302 = = I1 I lg lg 1 I2 I2 lg
11 - 1 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi l p t b thu li ki u FZ v.v... t i sao u ti p t ph i cch i n v i ph n kim lo i gi thp gc? p: l nh m lm cho my ghi st nh l p trn dy ti p t c ng tc chnh xc, b i v khi u ti p t khng cch i n v i gi kim lo i th khi st nh, dng i n phng i n khng hon ton ch y qua dy ti p t xu ng t, khi n my ghi s st nh khng th c ng tc tin c y. 11 - 1 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao v i b thu li ki u ng c qui nh tr s dng i n gi i h n trn v tr s dng i n gi i h n d i? p: B thu li ki u ng sau khi st phng i n qu p, dng i n t n s chung s ti p t c ch y qua, nhng nhi m v c a b thu li l ph i l p t c che d p h quang khi dng i n t n s lm vi c ch y qua. B thu li ki u ng l l i d ng p l c c a ch t kh cch i n do h quang sinh ra trong ng s i kh h quang, n u dng i n nh hn tr s gi i h n d i th c th do p l c ch t kh c a h quang sinh ra trong ng s i khng nn khng kh c h quang, v th ph i qui nh tr s dng i n gi i h n trn v gi i h n d i, nh m b o m s v n hnh an ton c a b thu li ki u ng. 11 - 1 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi o dng i n r c a b thu li ki u van ph i l p thm t i n n p, cn khi o dng i n r c a my pht i n ho c cp i n l i khng c n? p: B th nghi m cao p m t chi u ph n l n u l lo i ch nh lu n a sng, khi ch nh lu n a sng dng, i n p t t i tr s nh c a i n p a vo, khi c t n a sng m, do thi t b i n c th c i n dung nh t nh, n u khng c b t c r
- Trang 282 -
r no, khi i n p c a n khng i, nhng trn th c t , bi n p th nghi m, dy d n cao p ho c v t c th i v i t u c r r nh t nh; v th ph i lm cho tr s bin i n p t t suy gi m, cho n khi n a sng dng c a chu k th hai m i l i tng cao (xem hnh 11 - 1 - 16). Khi th nghi m b thu li ki u van, do i n dung c a n r t nh, dng i n r tng i l n (400 - 650 mA) cho nn tr s bin i n p c a no gim r t m nh, c lc c th gim xu ng t i 60% i n p th nghi m, nh v y s nh h ng k t qu th nghi m. N u tng thm m t t n p (0.01 - 0.1 mF, i n p l c) u ra cao p m t chi u th do i n dung r t l n, i n tch tch tr khi n p i n n a sng dng tng i nhi u, i n tch tch tr khi n a sng m phng i n c th b p s suy gi m tr s bin i n p do kh phng i n gy nn, khi n i n p th nghi m c b n khng thay i. Cho nn, ph i l p thm t n p. Khi th nghi m my pht i n ho c cp i n, cho i n dung b n thn tng i l n, i n tch tch tr b p s suy gi m i n p khi n a sng m, m dng i n r c a n nh hn nhi u so v i b thu li ki u van, nn c th khng u thm t n p. 11 - 1 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ph i dng d i ng u ng n m ch l xo p ch t n p u b thu li ki u van? p: N u khng ng n m ch l xo p ch t n p u b thu li ki u van, th tng ng v i m t i n c m nh . B i v tr s bin v t n s st ch y qua b thu li u r t l n, v th s c s t p tng i l n trn i n c m nh ny, nh v y s lm tng i n p d c a b thu li, gy nguy hi m cho thi t b c b o v . Cho nn ph i dng dy ng ng n m ch l xo p ch t. 11 - 1 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ph i l p vng cn b ng i n p trong tr m bi n i n? ph n nh b thu li ki u FZ 110
p: B thu li ki u FZ - 110 chia thnh b n o n, vng trn b ng kim lo i l p ch A trn nh n g i l vng cn b ng i n p (xem hnh 11 - 1 - 18 (a)). Ch E y ti p t. M i m t o n c a b vng cn b ng i n p thu li tng ng v i m t t i n, b n o n tng ng v i b n t i n b ng nhau u n i ti p t ng i n p (110 kV) phn ph i u n m i o n. Nhng do nh h ng c a qu t v t kim lo i [B,C,D trong hnh (a)] ch ti p gip gi a hai o n i v i t c i n dung, nh th hi n ng nt t trong hnh (b), tng ng v i u song song t i n ph . i n dung m i o n i v i t khng b ng nhau; khi n phn b i n p khng u, i n dung o n trn cng nh nh t d ch u i n p tng i cao, cch i n d b nh th ng, lc ny ton b i n p ging ba o n d i, khi n chng l n l t b nh th ng. N u l p vng cn b ng i n p ln ph n nh b thu li, th gi a vng cn b ng i n p v i v t kim lo i ch ti p gip hai o n s hnh thnh t i n ph , nh th hi n hnh (c) khi n i n dung cc o n g n b ng nhau, i n p cng c th phn ph i c b n l u.
- Trang 283 -
11 - 1 - 19 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Tnh nng b o v c a b thu li ki u ng t i sao khng t t c nh b thu li ki u van? p: Sau khi sng i n c a st b b thu li ki u ng c t t, i n p d hai u n r t nh , g n b ng 0, cng t c l ui sng r t d c. i u ny tng ng v i vi c tng thm sng i n m m u sng r t d c, cho nn sinh ra hi u i n th tng i cao gi a cc l p cu n dy, cch di n gi a cc l p d b nh th ng, nhng bn trong b thu li ki u van c phi n i n tr , sau khi phng i n sinh ra i n p d, ui sng b ng ph ng, khng nguy h i i v i cch i n gi a cc l p, v th b thu li ki u ng khng c dng b o v cho my i n quay, my bi n p c g ng s d ng b thu li ki u van b o v . 11 - 1 - 20 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao b thu li ki u ng dng trn ng dy t i i n ph i b tr khe h gi a b thu li v i dy t i i n, ch khng c tr c ti p u v i dy t i i n? p: B thu li ki u ng l d a vo khe h bn trong b thu li n i ti p v i khe h tia l a bn ngoi khc cng tc d ng t m c ch thu li. Khi qu p a vo khe h tia l a trong v ngoi cng lc nh th ng, d n sng qu p xu ng t. Dng i n ti p t c t n s lm vi c ti p theo sau th do ng kh c th c a b thu li d i tc d ng c a nhi t cao sinh ra kh i l ng l n ch t kh th i t t h quang trong khe h tia l a, t lm cho m ch i n khi ph c v n hnh bnh th ng. V t li u s n sinh kh c a ng kh h quang th ng lm b ng g php, nh a. N u cc v t li u ny lu di d i tc d ng i n p lm vi c, c th bi n ch t, th m ch chy h ng. V th ph i lm thnh m t khe h tia l a ngoi gi a ng kh h quang v i dy t i i n, ngn cch ng kh h quang v i i n p lm vi c c a i n l i. 11 - 1 - 21 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao b thu li ki u ng qui nh chi c th cho dng i n ng n m ch nh t nh ch y qua, cn b thu li ki u van th khng tr c ti p b h n ch b i dng i n ng n m ch c a h th ng? p: B i v b thu li ki u ng l do hai khe h tia l a trong ngoi n i ti p v i nhau thnh, sau khi dng i n st ch y qua b thu li, phng i n) dng i n ch y qua b thu li s b ng dng i n ng n m ch t n s cng ti p t. Kh nng che c t dng i n ny c a b thu li ph thu c vo l n c a dng i n ng n m ch ny. Dng i n ng n m ch qu l n s sinh ra qu nhi u kh trong b thu li, gy n , qu nh s do
- Trang 284 -
khng c p l c nn khng th kh c h quang. Cn b thu li ki u van ngoi khe h ra cn n i ti p i n tr phi tuy n. Linh ki n i n tr ny c i n tr r t nh i v i dng i n st cao t n m nh, ng c l i c i n tr r t l n i v i dng i n t n s cng tng i nh . V th , sau khi dng i n st phng i n xong, ch y qua b thu li khng ph i l dng i n ng n m ch m l dng i n ti p t c tng i nh . Cho nn dng i n ng n m ch c a h th ng khng tr c ti p nh h ng n kh nng t t h quang c a b thu li ki u van.
- Trang 285 -
11 - 2 Kim thu li, dy thu li v khe h thu li

11 - 2 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Tr m bi n i n c c t (kim) thu li b o v c th khng c n b thu li n a khng? p: Khng c. V c t thu li ch c th b o v st nh tr c ti p, cn b thu li l b o v st nh c m ng, v th c hai u c n, m i c th t hi u qu ch ng st t t. 11 - 2 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Tc d ng c a c t thu li v dy t trn khng v i b thu li v khe h b o v c g khc nhau? p: T t c u dng b o v qu p ngoi tr i. C t thu li v dy t trn khng l b o v cng trnh ki n trc, nh my i n, tr m bi n i n v dy cao p trn khng trong ph m vi nh t nh khng b st nh tr c ti p, cn b thu li v khe h b o v l phng ng a s ph ho i c a st c m ng, st ph n kch truy n theo ng dy trn khng i v i nh my i n, tr m bi n i n cc thi t b v chi ti t i n. 11 - 2 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng khe h b o v ki u s ng lm b o v qu p ng dy, t i sao ph i ph i h p v i c u dao t ng ng l i? p: Dng khe h s ng b o v thay th b thu li lm b o v qu p ng dy, tuy r n gi n, d ch t o, nhng khuy t i m ch y u c a n l khng th t t t h quang. Tuy c th nh l c i n ng ko di h quang, khi n h quang t t, nhng ch c trong tnh hnh dng i n ng n m ch nh m i t yu c u kh h quang. V khng th t ng kh h quang, cho nn c th do th i gian chy h quang ko di khi n rle b o v c ng tc, lm gin o n c p i n. N u s d ng ph i h p gi a thi t b c u dao ng l i v i khe h ki u s ng th c th kh c ph c c khuy t i m trn, b o m cung c p i n lin t c. 11 - 2 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khe h b o v i n p 3 - 10 kV c n p d ng hai khe h , ho c tng thm m t khe h ph trong dy ti p t d n xu ng, nh hnh 11 - 2 - 4? p: Kho ng cch c a khe h b o v i n p 3 - 10 kV r t nh , ch c 30 - 50 mm, d b chim chc, cn trng gy ng n m ch khe h , d n n ng n m ch, cho nn ph i tng thm khe h ph c kho ng cch phng i n 5 - 30 mm. 11 - 2 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: B m t c t thu li c th sn khng? p: phng ng a g st, nn sn ho c m k m b m t c t thu li. Tc d ng b o v c a c t thu li l ch d n i n st v pha mnh, sau d n dng i n st
- Trang 286 -
xu ng t. i n p st nh c th cao t i 10000 kV, d i i n p cao nh v y, m t l p sn m ng khng c tc d ng c n tr i v i s lu thng c a dng i n. 11 - 2 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao h s an ton c a dy thu li trn ng dy m c trn khng ph i l n hn dy d n? p: Dy thu li l p t bn trn dy d n, n u h s an ton c a n nh hn dy d n, th d i l c xung kch c a st nh ho c l c bn ngoi, dy thu li c th b t tr c, v t ln dy d n, gy ra s c ng n m ch nghim tr ng, v do t dy cn lm tng l c cng ph c a dy d n trong th i gian ny, d gy nn t dy d n. V th , ni chung h s an ton c a dy thu li ph i l n hn dy d n. Ngoi ra, khi thi t k ng dy m c trn khng th ng xt t i dng l c c a dy thu li phng ng a s c c t khi t dy d n. V th cng c n tng h s an ton c a dy thu li.
- Trang 287 -
11 - 3 Ch ng st cho thi t b i n
11 - 3 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: i m trung tnh c a my pht i n phn ph i th ng, t i sao ph i l p b thu li b o v ? T i sao c p i n p c a b thu li i m trung tnh ph i th p hn i n p c a my pht i n? p: i m trung tnh c a my pht i n v n hnh khng ti p t, sng xm nh p c a ba pha s pht sinh ph n x ton b i m trung tnh, i m trung tnh s xu t hi n qu p tng i cao. b o v cch i n c a i m trung tnh, ph i l p b thu li b o v . h n ch qu p c a i m trung tnh m c tng i th p, nng cao hi u qu b o v , c n s d ng b thu li c i n p th p hn my pht i n. Vi c ch n l a b thu li i m trung tnh my pht i n ch ng h n 6.3 kV c n th a mn ba i u ki n: (1) i n p pha v n hnh cao nh t c th cao hn tr s nh m c 15%, t c 1.15 x 6.31/ 3 kV = 4.19 kV. i n p kh h quang c a b thu li khng c th p hn 1.2 l n i n p pha. (2) Khi h th ng i n p c a my pht i n x y ra h quang m t pha ti p t, qu p i m trung tnh c th t i 2.2 l n i n p pha, phng ng a b thu li c ng tc d i qu p ny gy n , i n p ph ng i n t n s chung c a n ph i khng th p hn 2.2 l n i n p pha, t c 2.2 x 6.3/ 3 = 8.01 kV. (3) i n p phng i n xung kch v i n p d c a b thu li khng cao hn tr s ch u p c a my pht i n. Tr s h u hi u ch u p c a my pht i n 6.3 kV l 13.2 kV, chuy n i thnh tr s bin l 19.2 kV. Do i n p kh h quang c a b thu li FCD - 4 l 4.6 kV, i n p phng i n t n s chung l 9 kV, i n p d v i n p phng i n xung kch l 12 kV, u c th th a mn ba i u ki n trn, cho nn i m trung tnh c a my pht i n 6.3 kV c th ch n b thu li FCD - 4 b o v . 11 - 3 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao qui nh b o v ch ng st c a my i n quay khng ch ph i s d ng b thu li m cn ph i l p thm t i n? p: Do nh h ng c a cng ngh ch t o, ni chung m c cch i n c a my i n quay tng i th p, c bi t l cch i n gi a cc vng cu n dy. L p thm t i n l nh m gi m d c c a sng st nh, trnh c s xuyn th ng cch i n gi a cc vng dy. 11 - 3 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Qu n vi vng dy hnh xo n c trn dy d n vo cao p c a bi n th phn ph i i n, c tc d ng g? p: i u ny c l i cho vi c ch ng st. Sng i n st l sng i n t n s thay i r t cao, v th m t cu n c m v cng nh b, i v i n, tr khng r t l n. ng th i, n cn c tc d ng h th p t c tng cao c a i n p c a sng i n st (t c gim d c st). V th , bi n php ny c tc d ng r t t t m khi v n hnh bnh th ng khng h b nh h ng g. 11 - 3 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao u dy ra c a nhm cu n dy i n p th p bi n th ba cu n dy, ph i l p m t b thu li, cn bn cao p, trung p l i khng l p?
- Trang 288 -
p: Khi nhm cu n dy bn cao p, trung p c a bi n th ba cu n dy vo tr ng thi lm vi c m nhm cu n dy th p p h m ch th sng xm nh p bn cao p ho c bn trng p c c m ng tnh i n i v i nhm cu n dy th p p. Do nhm cu n dy th p p h m ch, i n dung i v i t r t nh , l ng c m ng tnh i n r t l n, c th nh th ng cch i n i v i t c a nhm cu n dy th p p. B i v l ng c m ng tnh i n l lm cho i n th ba pha c a nhm cu n dy th p p cng lc nng cao; cho nn ch c n l p m t b thu li u dy ra c a m t pha b t k no c a nhm cu n dy th p p i v i t l c th h n ch qu p ny. i v i bn cao p, trung p, do m c cch i n cao hn nhm cu n dy th p p, l ng c m ng tnh i n gy t n h i i v i n v cng nh , cho nn u dy ra ni chung khng l p b thu li. 11 - 3 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Bi n th l p t g n c t thp ng dy v t sng, t i sao d b st nh h ng? p: Ni chung c t thp ng dy v t sng tng i cao, c h i b st nh tng i nhi u. Cn trn thp ni chung u dng v s tng c ng cch i n, cho nn b n thn thp c t kh sinh ra ch p r ch, nhng c th truy n d n sng i n st v i tr s bin cao n bi n th g n thp c t. N u bi n th khng ch b o v ch ng st th c th b st nh. 11 - 3 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trn bi n th phn ph i i n, t i sao ph i n i ba i m v i nhau, dy ti p t c a b thu li, v ngoi c a bi n th v dy trung tnh bn th p p? p: Khi n i ba i m l i v i nhau th khi b thu li phng i n, u dy cao p i v i v bi n th , cu n dy cao p i v i cu n dy th p p, v.v... u ch l i n p d c a b thu li, c th b o m cch i n gi a ng b c cao p, cu n dy cao p v i v , gi a cu n dy cao p v i cu n dy th p p khng b nh th ng gy h ng. 11 - 3 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao c m t s tr m bi n i n dng cu n dy i n khng thay th o n b o v dy vo 1 - 2 km? p: N u i n tr su t t c a khu v c ng dy 1 - 2 km o n b o v dy vo ch y qua tng i cao, v t qu 500 x mt th r t kh gi m i n tr ti p t, m m c ch u st c n thi t c a o n bo v dy vo kh t c yu c u, ho c c tr m bi n i n v n khng c o n b o v dy vo, v n hnh khng l t ng l m nn ph i tng thm o n b o v dy vo, nhng nhn t i u ki n thp c t, b tr t dy thu li lm o n b o v dy vo c kh khn, ph i tri t c i t o, u t r t kh khn th cho php dng cu n dy i n khng thay th o n b o v dy vo 1 - 2 km. Cu n dy c a n nh th hi n hnh 11 - 3 - 7. V dng i n khng th t bi n trn i n c m, nng cao c i n p u cu n dy i n c m, lm cho b thu li ki u ng o n u ho c khe h kh phng i n, do c th h n ch tr s bin v d c c a sng xm nh p, thay th o n dy vo 1 - 2 km.
- Trang 289 -
11 - 3 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy t m c trn khng dng b o v ch ng st c a tr m bi n i n, t i sao ni chung cch tr m bi n i n ch c 2 km? p: B i v khi sng st nh ch y trn ng dy, do dy d n c i n tr , khi n m t ph n nng l ng bi n thnh nhi t nng nn b suy gi m, tr s i n p st nh gi m th p khi sng i n st tr i qua kho ng cch ngoi 2 km n tr m bi n i n, th i n p gi m r t nhi u. ti t ki m v t li u v cng s c, dng dy t m c trn khng kho ng 2 km l c. 11 - 3 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trn nc nh l p c t thu li li u c th phng ng a sng i n st theo ng dy i n m c trn khng vo phng, t b o m ch c ch n an ton? p: Tc d ng ch y u c a c t thu li l d n i n tch ch a trong my khng trung vo c t thu li r i phng xu ng t, t b o m cc v t th trong ph m vi nh t nh quanh c t thu li khng b st nh tr c ti p. Khi my dng phng i n i v i c t thu li, dng i n st thng qua c t thu li t vi v n n hn ch c v n vn. Nh v y s sinh ra t tr ng r t l n quanh c t thu li, khi n dy i n m c trn khng ln c n c m ng ra i n p st vi v n th m ch vi ch c v n vn, i n p ny theo dy i n truy n vo trong phng, s gy ra s c i v i ng i v thi t b . V th , c t thu li ch c th b o v v t th trong ph m vi nh t nh chung khng b st nh tr c ti p ch khng th phng ng a sng st theo dy i n vo phng. phng ng a sng st theo dy i n m c trn khng vo phng, c th ti p t chn v s c a dy m c trn khng a vo nh, v i n tr ti p t yu c u d i 30 . N u c i u ki n, t t nh t l p b thu li ki u van th p p ho c b thu li oxyt k m ch dy vo nh. 11 - 3 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Bn s c p my bi n p dng cng t c d u trn tr v c u ch ki u ri kh ng ch th b thu li l p ch no? p: Nh th hi n hnh 11 - 3 - 10, b thu li BL nn l p pha trn cng t c d u trn tr ZK Nh v y, khi ng dy b st nh, i n p cha qua cng t c d u qua b thu li xu ng t, c th b o v cng t c d u v bi n p khng b st nh. N u l p b thu li xu ng pha d i cng t c d u ho c l p pha d i c u ch ki u ri DL th cng t c d u trn tr c th b st nh h ng, gy nn s c m t di n.
- Trang 290 -
11 - 4 Ch ng st cho ng dy
11 - 4 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Sau khi c t i n b ng g c a ng dy ti i n cao p b st nh, t i sao x y ra hi n t ng n t? p: l do c t i n b khi b st nh s c dng i n r cao, d n n hi m bn trong c khi ko ng dy t i i n cao tuy n. Do trong khi v n hnh, c d n d n c thay th b ng c ng g khng p d ng bi n php ch ng st, v th sau t m nh vi v n ampe ch y qua c t g , gy ra nhi t t g b c hi m nh, lm n d n n n t c t g . V th , p trn c t g ph i l p dy thu li b o v trn ton t i n b ng g c nh c i m ny, cho nn ngy nay t i n b tng c t thp.
11 - 4 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao dy thu li ni chung u l p trn ng dy thp s t ho c c t b tng c t thp m r t t nhn th y trn c t g ? p: Nguyn nhn ch y u c a n nh sau: (1) Gi thnh (kho ng 20%) l p t dy thu li trn ng dy c t g cao hn nhi u gi thnh (5 - 7%) l p t dy thu li trn ng dy thp s t ho c c t b tng c t thp. (2) M c cch i n c a ng dy c t g tng i cao, xc su t gy h quang tng i th p, nn s l n x y ra s c nh y c u dao do st nh t hn ng dy l p trn thp s t ho c c t b tng c t thp. Cho nn, trn ng dy c t g t l p dy thu li. 11 - 4 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy t i i n cao p ni chung u l p dy t trn khng, t i sao ng dy phn ph i i n l i th ng khng l p? p: C ng cch i n c a d ng dy phn ph i i n (d i 10kV) khng cao, n u st nh vo dy t trn khng th s d ch y theo dy d n xu ng t c a dy t trn khng n dy d n i n, gy ra nh ng c, khng nh ng khng c tc d ng b o v ch ng st nh m cn c th d n st, gy t n h i thm. ng th i, do chi ph l p dy t trn khng r t l n, cho nn trn ng dy phn ph i i n ni chung u khng l p dy t m c trn khng. 11 - 4 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trn ng dy phn ph i i n, khi cng lc s d ng b thu li v khe h phng i n, t i sao l p t t c cc khe h phng i n ln cng m t pha? p: So v i khe h phng i n th b thu li c kh nng kh h quang tng i l n, cn khe h phng i n c khi ngay c dng i n ti p t c v i t n s chung (dng i n ng n m ch) cng khng th che c t c. Khi ng dy b st nh, n u hai pha tr ln u b st nh cng lc th t i thi u trong c m t b thu li c ng tc. Sau khi s m st i qua, b thu li c th che c t dng i n ng n m ch c a hai pha, t khi ph c v n hnh bnh th ng c a ng dy. Ng c l i, khi n u c hai pha cng l p khe h phng i n th khi dng i n ng n m ch tng i l n, c th khng
- Trang 291 -
t t i n c b ov b ov
c h quang, hnh thnh ng n m ch lin t c, khi n cng t c ngu n ch y, m t tuy n. Ch khi cng t c ngu n c l p c u dao t ng ng l i th l p khe h ng th i trn cc pha. Khi khng c c u dao t ng ng l i th l p khe h ln m t pha l bi n php v a kinh t v a tin c y.
11 - 4 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Tuy n ng dy 110 kV v tuy n ng dy 35 kV giao nhau, kho ng cch th ng ng cu n dy d n trn, d i i m giao nhau t t i 3 mt, t i sao b n c t g c giao nhau ph i ti p t? p: M c ch ti p t b n c t g c l lm cho ng dy giao nhau khi b st nh th dng i n st s ch p r ch qua v t cch i n c a ng dy r i theo thp c t vo t sau khi ti p t c th gi m i n th c a dy d n b st nh, phng ng a ch p r ch cch i n khe h khng kh gi a trn, d i ng dy giao nhau. B i v sau khi hai ng dy giao nhau ch p r ch c kh nng d n n hai ng dy cng lc nh y c u cao, v cn gy t n h i cho thi t b i n c a m ng 35 kV. Nn ph i em b n g c c t giao nhau, b t k l c dy thu li hay khng u ti p t. Chi c khi kho ng cch th ng ng c a i m giao nhau t 5 mt tr ln, kh nng sinh ra phng ch p khng l n th m i khng c n b t c s b o v no i v i kho ng khng giao nhau. 11 - 4 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao i v i ng dy 35 kV khng c dy thu li, dy d n ba pha dng cch b tr theo hnh tam gic (xem hnh 11 - 4 - 6 (a)) s c tnh nng ch ng st t t hn cch b tr n m ngang (xem hnh (b)), cn i v i ng dy 110 kV c dy thu li th ng c l i? p: H th ng 35 kV khng c dy thu li, n u dy d n ba pha dng cch b tr theo hnh tam gic, dy d n pha trn d b st nh n u dng i n st khng l n l m, ch sinh ra ti p t m t pha. Do ng dy 35 kV l h th ng i m trung tnh khng ti p t, dng i n ti p t u l dng i n i n dung, khi tr s c a n khng l n, c th t t t h quang, n u ng dy tng i di, khi dng i n i n dung tng i l n, ni chung l p cu n dy kh h quang b, h quang i m ti p t cng c th t t. N u dy d n ba pha b tr n m ngang th kh nng hai pha ho c ba pha cng lc b st nh s tng i nhi u, hai pha ho c ba pha phng ch p, sau khi c h quang t n s chung, do dng i n ng n m ch l n, ng dy s nh y c u dao, ng ng cung c p i n. V th b tr theo hnh tam gic c tnh nng ch ng li t t hn b tr n m ngang. i v i h th ng 110 kV c dy thu li, a s p d ng hnh th c i m trung tnh tr c ti p ti p t, khi m t pha b st nh sinh ra h quang ch p r ch, s nh y c u dao, gin o n cung c p i n. Dy d n ba pha b tr theo hnh tam gic, ni chung ch dng m t dy thu li, n u b tr n m ngang th p d ng hai dy thu li hai c t, i n c m tng ng c a n tng i nh hn m t c t, t gi m th p i n th nh c t khi st nh nh c t, i n p tc d ng ln chu i cch i n cng gi m thi u, nng cao m c ch u st, t l st nh nhy c u dao th p.
- Trang 292 -
11 - 4 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao dy t m c trn khng ph i ko cng hn dy t i i n m t cht m i t t? p: L p t dy t m c trn khng l nh m b o v dy t i i n khng b st nh. V th trong thi cng ph i duy tr gc b o v c a dy t m c trn khng v i dy t i i n d i 300, t c l ph i lm sao duy tr kho ng cch gi a dy t m c trn khng v i n ngang b ng g c di nh t nh, cng di cng t t. N u dy t m c trn khng ko cng hn dy t i i n m t cht th cung vng c a dy t m c trn khng s nh hn dy t i i n, s nng cao c a dy t m c trn khng gi a kho ng cch v t c t i n. Khi dy t i i n b gi th i ung a sang bn c nh, v n n m trong ph m v b o v c a dy t l p trn khng, khng b st nh. 11 - 4 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao chn ai thp ti p t c a ng dy t i i n p cao vung gc v i ng dy t t hn l chn theo chi u ng dy? p: Phng v chn ai thp ti p t n u ch n ng th s tng c ng tin c y b o v ch ng st. Kh o st qua v n hnh o th t tr c n nay, i n tr ti p t c a cch chn ai thp ti p t theo chi u ng dy l tng i l n, cn i n tr ti p t chn ai thp ti p t vung gc v i ng dy tng i nh . i u ny ch y u l do gi a v t mang i n v i khng kh v t chung quanh c chnh l ch i n th cao, c tc d ng c m ng i n tr ng, d n n dng i n trong t phn b r i rc khng u. M t dng i n g n i n tr ng tng i l n, i n tr ti p t tng i l n. Ng c l i th tng i nh . N u ai thp ti p t c a m i thp c t u chn vung gc v i ng dy, khi n n cch tng i xa i n tr ng, nh v y i n tr ti p t c th tng i nh . 11 - 4 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao dy ti p t b thu li b o v u cp i n ph i n i thng v i v cp i n, nh th hi n hnh 11 - 4 - 9? p: Sau khi u n i nh v y, khi b thu li c ng tc phng i n s c hai ci l i: (1) Lm cho i n p gi a dy li v i v cp i n trn th c t b ng 0. (2) Lm cho v cp i n c tc d ng phng thch dng i n st phn tn vo trong t. 11 - 4 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy thu li c a ng dy ko n gi thi t b phn ph i i n th c l i g? T i sao c m t s l i khng ko vo? p: Do c i m phn dng hai u dy thu li, i n th tng ln khi st nh s nh hn m t cht so v i c t thu li gy ra. Tr c ti p ko dy thu li n gi long mn, trn gi l i l p t ti p t t p trung, c l i cho vi c h th p t ng i n tr ti p t c a tr m bi n i n. Thi t b phn ph i i n 35 kV, do m c cch i n tng i th p, phng ng a s c st nh tr l i, khi i n tr su t c a t l n hn 500 x mt th dy thu li khng th d n t trn khng n gi long mn c a dy ra. N u mu n h th p t ng i n tr ti p t c a tr m bi n i n th c th em dy thu li thng
- Trang 293 -
qua t u v i gi tr m bi n i n. ng dy u cu i c th dng c t thu li ring b ov . 11 - 4 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: S c st nh v ng dy khu v c r t nhi u, li u c th dng cch nng cao m c cch i n c a ton tuy n lo i tr s c st nh ng dy? p: Khng th . B i v nng cao m c cch i n c a ton tuy n tuy c th phng ng a x y ra ch p r ch trn ng dy, nhng dng i n st s theo ng dy vo tr m bi n i n, gy ra s c st nh bi n th ho c cng t c. Lo i s c ny cng nghim tr ng hn s c ng dy. V th , phng php ng l ph i l p thi t b ch ng st t t v ph i h p s d ng c u dao t ng ng l i.
- Trang 294 -
11 - 5 Ch ng st cho cng trnh ki n trc

11 - 5 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao c t thu li c a cng trnh ki n trc khng cho php s d ng c t thp bn trong cng trnh ki n trc lm dy d n ti p t? p: d n dng i n st xu ng t m t cch thu n l i, th i n tr c a dy d n c t thu li cng nh cng t t, nhng ch n i nhau c a c t thp trong cng trnh ki n trc u p d ng cch bu c dy. Xt t gc d n i n th i n tr qu c a n r t l n, dng n lm dy d n xu ng t c a c t thu li th s d n n dng i n st khng th thng qua thu n l i, nh h ng n tc d ng ch ng st, cho nn ph i l p ring dy d n xu ng. 11 - 5 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Thi t b ti p t c a c t thu li b o v cng trnh ki n trc nguy c lo i m t, t i sao qui nh ph i cch xa v t ki n trc 3 mt tr ra? p: Khi st nh tr c ti p, dng i n xung kch ch y qua c t thu li s sinh ra s t p r t l n (t c i n p ph n kch), n u kho ng cch gi a thi t b ti p t v i cng trnh ki n trc cha t i 3 mt th i n p ph n kch s gy nguy hi m cho cng trnh, gy ra h u qu kh l ng. Cho nn, qui nh 3 mt l kho ng cch cho php nh nh t trnh b i n p ph n kch. 11 - 5 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ng khi c a cng trnh ki n trc d b st nh? p: B i v ng khi ni chung cao hn cng trnh ki n trc, d lm i n tr ng bi n d ng, thu ht my ging phng i n. M t khc, c t kh nng v khi b c t trong l ra ch a r t nhi u h t d n i n v phn t t do, cc ch t kh ny t o i u ki n t t cho my ging phng i n, cho nn ng khi d b st nh.
- Trang 295 -
11 - 6 L p t dy ti p t thu li V V n an ton
11 - 6 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy t c a b thu li t i sao khng th u n cong thnh gc nh n? p: Dy t ch u n cong gc nh n d gy ra tc d ng i n khng, khi t n s chung, n khng c tc d ng g nhng khi dng i n st cao t n ch y qua, tr s c a n s r t l n, d n n khi st vo n khng phng i n ho c i n p d qu cao, nh v y s m t i tc d ng trnh st. 11 - 6 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao dy t c a c t thu li khng th tng thm ng thp b o v ? p: Khi st nh, dng i n st c c l n qua dy t xu ng t, t c thay i c a dng i n ny r t l n, khi dng i n ny ch y qua dy d n bn ngoi c ng thp s c m ng ra i n th trong ng thp (tng ng v i m t vng dy d n ng n m ch) sinh ra dng i n vng, t thng do n sinh ra c n tr s thay i c a t tr ng c, cng t c l tng ng v i tng thm m t tr khng sng trn ng i c a dng i n st, lm tng i n tr ti p t m t cch nhn t o. i u ny khng c l i i v i c t thu li. Cho nn khng th l p thm ng thp b o v . 11 - 6 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy d n xu ng ti p t c a c t thu li, t i sao khng nn ch y trn m t t qu di? p: Khi b st nh, phng i n tr c ti p th tr s i n p v dng i n c t thu li r t l n, c bi t d c bin sng l n, th i gian ng n, cho nn c th coi l sng t n s cao. N u dy d n ti p t ch y trn m t t qu di, tuy l dy ph ng, nhng i n c m d i t n s cao v n r t ng k , n s sinh ra s t p c m khng tng i cao trn dy d n xu ng, lc ny s r t nguy hi m i v i nhn vin tr c ban trng coi tr m bi n i n. Cho nn ph i c g ng sao cho dy d n xu ng khng ch y trn m t o n qu di. 11 - 6 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao c c ti p t s d ng trong b thu li khng nn l p t trong ru ng la n c? p: Khi ng dy b st nh, thng qua dy ti p t c a b thu li s d n i n p xu ng t lan t a i n p g n c c ti p t, cng g n ch c c ti p t th i n p b c cng cao. N u chn c c ti p t trong ru ng la n c, khi ng i ta cy b ng tru, n u ng dy b st nh, ng i v tru g n ch c c ti p t s c nguy c b i n gi t, nh t l tru cng nguy hi m b i v kho ng cch gi a chn tr c v chn sau c a tru l n, cho nn ch u i n p b c cao. 11 - 6 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C t thu li l v t ti p t t t, li u c th n i song song 1 dy d n ch chn vo t c a n r i d n vo trong nh lm dy ti p t b o m an ton cho thi t b i n gia d ng?
- Trang 296 -
p: Tuy t i khng c. Tuy i n tr ti p xc gi a c t thu li v i t ch c vi m, nhng khi my ging phng i n vo c t thu li th dng i n phng i n t c th c th t t i hng ngn, v n vn. Dng i n m nh nh v y ch y xu ng t s hnh thnh i n p s c th r t cao c t thu li v h th ng ti p t c a n. i n p ny thng qua dy d n tc d ng ln v thi t b i n gia d ng s d n s m st vo nh, h u qu c a n l my h ng, ng i ch t. 11 - 6 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trn mt i n v dy curoa ang quay th nh tho ng c hi n t ng mang tnh i n, trong tnh hnh no m i x y ra hi n t ng ny, lm sao phng ng a? p: Mt i n ko ai curoa, curoa ko my cng c , gi a curoa v i puli my cng c c s tr t tng i, hi n t ng tr t ny tng ng v i ma st, khi n cho trn curoa c i n tch m, trn puli mang i n tch dng, i n tch m s c curoa truy n n mt i n, n u mt i n v my cng c cch i n i v i t m curoa l i khng d n i n th i n tch tnh cng tch cng nhi u, i n p tng cao, curoa v mt i n s th hi n hi n t ng tnh i n r r t v c kh nng do phng i n d n t i h a ho n. Mu n phng ng a s c ny ch c n ti p t b my c a my cng c v mt i n khi n i n tch sinh ra l p t c trung ha m khng tch t l i, nhng nh ng vng ma ng l nh gi c th lm cho dy ti p t m t tc d ng, n u khi ti p t s d ng thm 1 dy ti p t th i n tch trn mt v my cng c s trung ha l n nhau cng khng gy ra hi n t ng tnh i n. 11 - 6 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t cao c truy n hnh 12 t ng l p t ring bi n p 560 kVA cung c p i n. Trong m ng phn ph i di n th p p c a n p d ng hnh th c i m trung tnh khng ti p t. Lm nh v y c ph h p yu c u an ton khng, ti p t ch ng st ph i lm nh th no? p: My bi n p chuyn dng y s d ng phng th c v n hnh i m trung tnh bn th p p khng ti p t, l c th c. Lc ny c n l p b b o hi m nh th ng trn dy trung tnh ho c trn m t pha bn th p p bi n th , u cu i c a ng dy i n l c th p p trn khng v u cu i c a ng phn nhnh c a n cn ph i l p b b o hi m nh th ng trn cc dy pha. M c ch c a cc bi n php ny l phng ng a nguy hi m o cch i n gi a cc nhm cu n dy cao p, th p p c a bi n th b nh th ng gy nn. C n l p thi t b gim st ti p t c th pht tn hi u bo ng khi x y ra ti p t m t pha ng dy th p p, khi x y ra ti p t m t pha c th nhanh chng tm ra o n dy s c , tch o n dy s c ra lo i tr s c . Dy d n xu ng ti p t c a c t thu li ho c ai thu li l p trn cao c c th l i d ng c t s t chnh c a cng trnh ki n trc lm dy d n xu ng t ho c l p t dy d n xu ng t ring, lm c c ti p t t p trung ch vo t. Sn b tng c t s t c a m i t ng l u ph i hn n i c t s t l i v i nhau v n i v i dy d n xu ng c a thi t b thu li ni trn. ch g n sn l u m i l u t t nh t l p t m t dy chnh ti p t n i v i ti p t c t s t c a sn l u (ng nhin cng n i v i dy d n xu ng t c a thi t b ch ng st).
- Trang 297 -
11 - 6 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cc thi t b nh bm d u, ng d u, rnh d u trung gian v.v... v n chuy n d u m u khng ph i l thi t b i n, nhng t i sao ph i lm ti p t i n? p: Khi d u chy trong cc thi t b nh bm d u ng d u v rnh d u v.v..., d u ch y s ma st v i cc thi t b ny sinh ra i n tch tnh. N u cc thi t b ny cch i n i v i t th i n tch tnh s tch t cng lu cng nhi u, khi c s l ng s sinh ra tia l a, t chy ch t chy chung quanh, gy ra h a ho n v n . N u thi t b v n chuy n d u lm b ng kim lo i c ti p t t t th i n tch tnh do d u ch y ma st sinh ra thng qua thi t b ti p t d n xu ng t, s khng gy ra nguy hi m. ng th i cn c th phng ng a s c st nh. 11 - 6 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi ma to, ng d i cy l n l nguy hi m, ng d i c t thu li c an ton khng? p: Khi st nh c t thu li, d i tc d ng c a dng i n st v i n tr ti p t trn m t t g n c t thu li s sinh ra i n th r t cao, n u v tr ng g n c t thu li th i n p b c m hai chn ph i ch u s nguy hi m i v i ng i. ng th i dy d n xu ng ti p t c a c t thu li cn c tc d ng i n c m, khi dng i n st ch y qua, trn dy d n xu ng ti p t s sinh ra i n p r t cao, c kh nng nh th ng khng kh ln c n, sinh ra ch p r ch i v i ng i ho c v t g n. Cho nn, ch c cch c t thu li 5 mt tr ra m i tng i an ton.
- Trang 298 -
CHNG XII
H S
CNG SU T
12 - 1 Dng t i n nng cao h s cng su t

12 - 1 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trong th c t th ng dng phng php t i n u song song ch khng u n i ti p v i ph t i nng cao h s cng su t c a thi t b i n? p: Khi nng cao h s cng su t c a thi t b i n c n b o m tr ng thi lm vi c v n c c a ph t i khng bi n i. Khi u n i ti p t i n tc d ng h n dng c a c m khng ph t i v dung khng c a i n dung s tri t tiu l n nhau, do lm tng dng i n c a ton b ng dy, t n th t cng su t ng dy tng ln, i n p v dng i n trn ph t i cng tng ln, lm thay i tr ng thi lm vi c v n c c a ph t i. Khi u song song t i n, do pha c a dng i n ph n khng (v cng) m i n cm v i n dung l y dng v a ng ng c nhau. V th cng su t ph n khng m i n c m c n thi t, ph n l n c th do t i n cung c p t i ch . N u ch n l ng i n dung thch h p th ngu n i n ch c n cung c p dng i n tc d ng (h u cng) v m t t dng i n ph n khng (v cng) l c. Nh v y dng i n m ph t i s d ng v n khng thay i, dng i n t ng trn ng dy l i gi m, t c bo m tr ng thi lm vi c c a ph t i khng thay i, cng lm cho dung l ng c a my pht i n c l i d ng y . V th th ng dng phng php u song song t i n v i ph t i nng cao h s cng su t. 12 - 1 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: H s cng su t c a h s d ng i n cng cao cng t t, nhng t i sao khng nng cao h s cng su t ln n 1, m ch nng cao t i kho ng 0.9? p: B i v nng cao h s cng su t ph i s d ng cc thi t b b nh t i n tnh i n, m khi h s cng su t g n b ng 1, th thi ph thi t b b c n thi t nng cao h s cng su t s cng l n. Nh khi ph t i l 120 kW, h s cng su t l 0.72, mu n nng h s cng su t ln 0.9, qua tnh ton, dung l ng t i n c n thi t ph i l 57.5 kVAr, n u nng cao t i 1 th c n n 116 kVAr. C th th y, h s cng su t t 0.72 khi nng cao t i 0.9 th c nng cao 0.01, dung l ng t i n c n thi t l 57.5/18 = 3.2 kVAr, cn khi t . 0.9 nng ln t i 1 th c nng ln 0.01 s c n (116 - 57.5)/10 = 5.85 kVAr. 12 - 1 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi n v s d ng i n c n l p nhm t i n i n l c b, th t ng dung l ng c a n nn tnh nh th no? p: (1) C n ph i bi t s d c c a ng h cng tc d ng (h u cng) v ng h cng ph n khng (v cng) c a n v dng i n, tnh ra h s cng su t bnh qun.
cos 1 = cong dung tac
2 2 (cong dung) + (cong tac phan khang)
(2) Gi thi t h s cng su t sau khi nng cao l cos2, th t ng dung l ng c a nhm t i n c n l p l:
- Trang 299 -
QK = P (tg1 - tg2) (kVAr) Trong cng th c: P l cng su t tc d ng bnh qun (kW) l l gc h s cng su t tr c khi c i thi n. 2 l gc h s cng su t l t ng sau khi c i thi n. (3) T cos1, cos2 tra b ng hm s l ng gic c tr s hm s tg1, tg2 cng v i cng su t tc d ng bnh qun o c thay vo cng th c trn s c t ng dung l ng c a t i n c n l p. 12 - 1 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong m ch i n n ng ph thng, mu n u song song t nng cao h s cng su t, c ph i s t i n u song song cng nhi u th h s cng su t s cng cao? p: Trong m ch i n n ng u n i ti p m t b ch n lu i n c m l n. L m t m ch i n cm i n t , nn dng i n trong m ch i n l tr sau, n u trong m ch i n ny u song song m t t i n, v dng i n i n dung v t tr c i n p 90o, c tc d ng b dng i n tr , v th nng cao c h s cng su t c a t ng dng i n. N u u song song qu nhi u t i n, dng i n i n dung qu l n, th ng c l i s lm gi m h s cng su t, ch ng qua ch l i h s cng su t tr sau thnh v t tr c m thi. Cho nn, s t i n u song song vo m ch i n ph i v a , n u qu nhi u, ng c l i khng c l i. 12 - 1 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao sau khi u t i n vo m ch i n, dng i n l i nh hn khi cha u t i n m i n p l i tng i cao hn? p: V thi t b i n khi v n hnh u t n t i tr khng, khi dng i n ch y qua tr khng ny s gy ra s t p, trong c dng i n cng su t ph n khng ch m pha. Sau khi u t i n vo m ch i n, do dng i n cng su t ph n khng pha tr c tri t tiu m t ph n dng i n ph n khng pha tr , cho nn t ng dng i n t t ph i gi m. Do dng i n gi m, s t p trong m ch i n cng gi m hn so v i tr c, cho nn i n p hi cao hn so v i khi cha u t i n.
- Trang 300 -
12 - 2 L p t v v n hnh t i n
12 - 2 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: nng cao h s cng su t, cc x nghi p cng nghi p u l p t i n b, t p trung l i l p m t ch t t hn hay l p phn tn cc ph t i t t hn? p: L t ng nh t l l p t i n b ch ph t i c tnh ch t i n c m c l n. Nh v y c th gi m ti t di n dy d n t i di n v t n hao ng dy. N u t p trung l p ch t ng ngu n i n, tuy cng c th nng cao h s cng su t, nhng trn d ng dy ph t i, h s cng su t th p s c m t b ph n r t l n dng i n ph n khng ch y qua, khi n t n hao ng dy c a ng dy ny tng ln, ng th i ti t di n dy d n cng ph i l n hn ci tr c. 12 - 2 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: My b ng b t i sao ph i l p
ch h s d ng?
p: Khi ph t i c tnh i n c m c a h s d ng r t l n th dng i n ph n khng cng tng i l n, lm gi m h s cng su t v i n p. Dng my b ng b lm vi c tr ng thi kch thch m nh, cung c p dng i n c tnh i n dung cho h s d ng, nng cao i n p, gi m dng i n ph n khng m my pht i n a ra, nng cao h s cng su t o n ng dy t i gi a my pht i n v i my b ng b , t c c th gim t n hao ng dy v gi m dng i n ng dy. 12 - 3 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C i thi n h s cng su t c a my hn h quang xoay chi u u b ng cch u song song t i n b vo bn s c p ( u vo) c a my hn. Li u c th u t i n b vo bn th c p ( u ra) c a my hn c i thi n h s cng su t th p? p: S chy n nh c a h quang hn i h i m ch i n hn c i n khng tng i l n. u song song t i n b vo bn th c p my hn tuy c th c i thi n h s cng su t nhng i n khng tng ng c a m ch i n hn gi m ng k , khi n h quang hn khng chy n nh n a. V th , khng d c u song song t i n b vo bn th c p my hn. 12 - 2 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi t i n i n l c cao p u thnh song song s d ng b th m i t i n u ph i l p c u ch? p: Trong khi v n hnh, t i n i n l c ph i ch u i n p c a h th ng, n u ch t l ng c a t i n c bi t khng t t s x y ra hi n t ng nh th ng. Lc ny, n u khng nhanh chng c t t i n ny ra kh i h th ng v n hnh th cc t i n khc s phng i n qua t i n h ng ny, c kh nng d n n n v chy. V th , m i m t t i n trong nhm t i n u nn s d ng c u ch ring b o v . 12 - 2 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao t i n i n l c sau khi ko c u dao, khng th l p t c ng c u dao?
- Trang 301 -
p: T i n i n l c sau khi tch khi h th ng i n l c s tr thnh m t ngu n i n c l p. Ngu n i n ny l i n tch tnh i n, khng th song song v i h th ng. ng th i t i n i n l c m i l n ko ng c u dao s sinh ra i n p tng i cao trn m i c c. Sau khi ko tch c u dao, l i l p t c ng c u dao, c th sinh ra ch ng ch t i n p, lm cho t i n l c b nh th ng. V th , t i n l c sau khi ko c u dao ph i qua phng i n m i ng c u dao nh p v i h th ng i n l c. 12 - 2 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: H s cng su t c a my pht i n ni chung khng nn tr sau qu 0.95 n u cha l p ng h h s cng su t, lm th no cn c vo s ch bo c a ng h cng tc d ng v cng ph n khng nhanh chng phn on h s cng su t tr sau qu 0.95 hay cha? , p: H s cng su t c a my pht i n, ni chung khng nn tr sau qu 0.95. L do ch y u l phng ng a h s cng su t v t tr c d n n m t ng b gi a my pht i n v i h th ng. C m t s tr m pht i n khng l p ng h h s cng su t nhng l p ng h cng tc d ng v cng ph n khng khng nh hn 1/3 s ch bo c a ng h cng tc d ng, t c
Wr 1 l c th phn on h s cng su t khng tr sau qu 0.95. Ch ng minh W 3
nh sau: Cng tc d ng: W =

Wr W
Cng phn khng: Wr = Khi h s cng su t tr sau 0.95, t c: cos = 0.95 tg = 0.3287
1 3 Wr 1 W 3
3 3 UIsin
UIcos
Cho nn, i u ki n h s cng su t khng tr sau qu 0.95 l
12 - 2 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i n dng ci thi n h s cng su t, khi i n p khng ph h p v i nh m c c th s d ng c khng? p: Dng i n ch y trong t i n t l thu n v i i n p, dung l ng kVA c a n t l thu n v i bnh phng i n p. l v:
U = 2fCU 1 2fC UI = U( 2fCU ) = 2fCU 2
I=
U = X
Cho nn cng m t t i n dng trn i n p cao th hi u qu cng l n, nhng t i n c chi nh i n p n u dng v i i n p cao hn nh m c s c nguy c b nh th ng, khng th m o hi m. Nhng n u h th p i n p s d ng th hi u qu gi m m nh, cng s khng kinh t .
- Trang 302 -
CHNG XIII
CHI U SNG
13 - 1 n sng tr ng
13 - 1 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao bng n sng tr ng bnh th ng dng chi u sng khng ph i hon ton chn khng m c n p m t t kh tr? p: Khi n sng tr ng lm vi c, dy tc vo tr ng thi sng tr ng v i nhi t cao. Khi nhi t dy tc qu cao, s lm cho dy vnfram b c hi qu nhanh, gi m tu i th , m vnfram sau khi b c hi s tch t vch trong bng n, khi n bng n b en, nh h ng sng. Sau khi n p m t l ng kh tr v a ph i vo trong bng n, d i p l c nh t nh, s b c hi c a dy vnfram gi m m nh so v i trong chn khng, t c d i i u ki n tu i th gi ng nhau th nhi t lm vi c c a dy tc bng n n p kh c th cao hn nhi t kh chn khng, t nng cao c hi u su t pht sng. Cho nn, ni chung, trong bng n sng tr ng sau khi ht chn khng l i bm vo kh cgn, kh nh ho c h n h p kh cgn - nit v i p su t nh t nh. 13 - 1 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy vnfram trong bng n i n b t, l c vi ci khi n dy vnfram dnh nhau tr l i, c lc s d ng sng hn c ban u, nguyn nhn do u? p: Dy vnfram b t, sau khi dnh l i, di c a n nh t nh ng n hn ban u, tr s i n tr c a n cng gi m so v i c, trong tnh hnh i n p nh m c bn ngoi, dng i n ch y qua dy vnfram tng ln. Do sng c a n i n t l thu n v i cng su t c a n W = I2R, lc ny i n tr R tuy gim nh , nhng dng i n I tng, trong tch I2R, tr s tng c a s h ng tr c l n hn tr s gi m c a s h ng sau, cho nn cng su t tng ln, sng cng tng. 13 - 1 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao hai bng n 40W khng sng b ng m t bng n 75W? p: S ot c a bng n cng l n th t s hi u su t pht sng c a n (lumen/ot) cng cao. Cho nn, bng n 75W c quang thng l n hn hai bng 40W, th th c ng nh sng cng s l n .M t khc, di n tch b m t c a hai bng n l n hn m t bng n, th th n u c ng nh sng gi ng nhau th sng c a bng c di n tch b m t l n, ph i nh . Cho nn hai bng n 40W khng sng b ng m t bng 75W. 13 - 1 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi l p bng n ( c bi t l cng su t l n), nh hnh 13 - 1 - 4 th hnh (a) h p l, hay hnh (b) h p l hn? p: Ni chung, trong i u ki n c th th nn l p theo hnh (b). B i v, khi n sng, nhi t c a dy tc bng n (dy vnfram) tng i cao, lm cho vnfram b c hi, vnfram sau khi b c hi dnh bng th y tinh s lm gi m hi u su t l t sng c a th y tinh. N u l p nh hnh (a) th vnfram b c hi ph n l n
- Trang 303 -
bm bm
b ph n th y tinh c n l t nh sng, cn phng php t b ph n khng c n l t nh sng.
hnh (b) th vnfram
13 - 1 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao dy tc bng n i n a ph n b chy khi cng t c v a b t, cn sau khi sng th t x y ra hi n t ng ny? p: Dy tc bng n l m t o n dy vnfram. Vnfram gi ng nh cc v t li u kim lo i khc, tr s i n tr R l n ln theo s tng cao c a nhi t , t c i n tr tr ng thi ngu i nh , nhi t i n tr l n. Cho nn dng i n khi m ch i n v a u thng s l n hn nhi u l n khi th p sng, dy tc bng n ng nhin d b chy t, l y bng n 220V, 100W lm v d , i n tr tr ng thi ngu i R1 l 42.25 , i n tr tr ng thi nhi t R2 l 484 .
R1 484 = = 11.5 R 2 42.25
T c dng i n tr ng thi ngu i 1I b ng 11.5 l n dng i n tr ng thi nng I2 .L i do l ng nhi t pht c a dy tc bng n t l thu n v i I2R, cho nn s pht nhi t c a dy t c bng n khi v a u thng m ch s l n hn nhi u khi th p sng, i u ng nhin khi n dy tc bng n d chy. 13 - 1 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Bng n i n s d ng lu, t i sao tr nn en? p: Dy vnfram trong bng n, d i nhi t cao pht quang cng c b c hi m t ph n, vnfram b c hi ra s ng k t l i m t trong bng n, tr thnh l p m ng mu en xm c n tr tia sng xuyn qua. Hi n t ng ny tng i r trong tr ng h p x l chn khng c a bng n khng t t. N u s d ng i n p qu qui nh, cng s sinh ra hi n t ng ny. S b c hi c a dy vnfram lm gi m l ng pht sng c a bng n, khi gi m t i 80 % l ng sng ban u th coi nh h ng, ph i thay m i. 13 - 1 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy vnfram trong bng n i n, t i sao ph i qu n thnh hnh l xo? p: Dy vnfram sau khi qu n thnh hnh l xo, lm gi m ng k di bn ngoi c a dy tc n, k t c u c a bng n tng i n gi n, rt g n kch th c, tng c ng c h c c a dy tc, kh b rung gy, hn n a do nhi t l ng t p trung, i n nng a vo nh nhau, nhi t tng i cao, nh sng pht ra tng i m nh, t c hi u su t tng i cao. 13 - 1 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trn bng n i n t i sao ph i l p ch p n? p: Tc d ng c a m t gi ng nh my ch p hnh, chng ta u bi t n u my ch p hnh nh m chnh vo ngu n nh sng r t sng th hnh nh ch p c, ng c l i nhe nho t khng r. N u m t nhn th ng vo ngu n nh sng r t sng, mng m t s t ng co vo nh sng b c x khng lm t n thng vng m c, nhng sau khi mng m t co vo nh sng b c x qu t, v t th kh nhn cho r. l nguyn nhn thng th ng ph i lm ch p n nh sng khng tr c ti p b c x vo m t. Bng n
- Trang 304 -
khng l p ch p th s pht ra quang thng khc nhau trn cc h ng khc nhau, v th trn b m t cc ch c kho ng cch gi ng nhau quanh bng n s c chi u sng khc nhau, n u mu n yu c u m t b m t no c chi u sng t t v d m t bn, nh sng c a bng n c th thng qua ch p n ph n x ln m t bn, l m t nguyn nhn n a c a vi c th ng ph i l p ch p n trn n.
- Trang 305 -
13 - 2 n hunh quang
13 - 2 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao bng n hunh quang c th pht nh sng mu s c khc nhau nh xanh, xanh da tr i, mu tr ng vng, v.v...? p: Ty theo thnh ph n ch t hunh quang trn vch trong bng n hunh quang khc nhau m pht ra nh sng mu khc nhau. Ch t hunh quang Tungstat magi pht nh sng mu xanh, Tungstat k m pht nh sng mu da tr i, h p kim k m - Beri c a mu i silicat pht nh sng mu tr ng vng. 13 - 2 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao sau khi thng ngu n hai u bng n non ln nhng n mi v n khng sng? p: Do ti p i m c a t c te b dnh ch t khng tch ra c ho c t c te b nh th ng gy ng n m ch, khi n dy tc bng n non lun thng i n lm cho hai u bng n ln, nn ch n lu khng th sinh ra i n th c m ng, trn bng n khng c i n p xung kch, v th khng th th p sng. Nh v y, s d chy dy tc, gi m tu i th c a bng n. Ngoi ra, do ph n l n i n p ngu n t hai u ch n lu, ch n lu tr ng thi qu t i, d b nng, th m ch chy h ng. ngh ki m tra v thay t c te. 12 - 2 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Vo ma ng nhi t tng i th p, t i sao sng c a n hunh quang gi m? p: n hunh quang d a vo th y ngn gi a hai i n c c u bng n khi b c hi d n i n, pht ra tia t ngo i, kch thch b t hunh quang vch trong bng n pht ra nh sng c th nhn th y. Hi u su t khi hi th y ngn d n i n chuy n ha thnh tia t ngo i tng ng v i p su t hi, p su t hi trong bng n ph thu c vo nhi t mi tr ng chung quanh. Ni chung khi thi t k bng n, gi thi t nhi t mi tr ng chung quanh l 25oC. Ma ng nhi t tng i th p, do p su t hi trong bng th p hn nhi u so v i tr s thi t k , cho nn hi u su t pht sng cng gi m ng k . 13 - 2 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Tu i th s d ng c a n hunh quang t i sao ph thu c v s l n b t, t t? p: Tu i th c a n hunh quang ch y u quy t nh b i ch t l ng l p oxy ha trn dy tc bng n. Khi kh i ng n, do tc d ng ph i h p c a ch n lu, t c te, s sinh ra cao p t c th hai u b ng n khi n n sng. Lc ny, l p oxy ha trn dy tc s ch u s b n ph c a cc ion d i tc d ng i n tr ng m nh, d b h ng nh t. Khi t n th t c a l p mng n m c i n t pht x khng th p sng n n a th tu i th c a bng n cng h t. T n h i m l p sn oxy ha ch u ng khi kh i ng bng n nghim tr ng hn nhi u so v i khi lm vi c, cho nn tu i th c a bng n non ph thu c vo s l n kh i ng, kh i ng cng nhi u th tu i th cng ng n.
- Trang 306 -
13 - 2 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ch n lu n hunh quang th ng dng keo nh a bitum lm ch t chn n? p: Ch n lu n hunh quang l cu n dy h n dng c li s t. Li s t nh , khng c chi ti t k p, d i tc d ng c a t thng xoay chi u, phi n s t ch n ng sinh ra ti ng n. Sau khi chn b ng keo nh a bitum, khi n li s t thnh kh i li n, lo i tr ti ng n, cn c tc d ng cch i n v t n nhi t. ng th i cng ngh keo nh a bitum n gi n, gi thnh r . 13 - 2 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao n hunh quang khng s d ng chi u sng kh n c p? p: B i v n hunh quang c cc khuy t i m sau y: (1) Khi i n p s t gi m, khng th sng c. (2) Khi nhi t chung quanh th p, n kh sng. (3) n hunh quang khng c qun tnh nhi t, khi n quang thng dao ng l n hn n sng tr ng, nh v y s ph ho i th gic bnh th ng i v i v t th di ng. (4) Cc chi ti t ph i thu c tng i nhi u, d x y ra s c hn n sng tr ng. 13 - 2 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Ch n lu n hunh quang c hai lo i: b n u dy ra v hai u dy ra. Lo i 4 u dy ra c u i m g? p: Cch u dy ch n lu b n u dy ra nh th hi n hnh 13 - 2 - 7. Trn cng m t li s t, u dy ra 1, 2 l cu n dy chnh, s vng c a n nhi u hn ch n lu hai u dy ra; u dy ra 3, 4 l cu n dy ph , s vng t hn nhi u so v i cu n dy chnh. Chi u qu n c a cu n dy chnh, ph ng c nhau (1, 3 l u b t u c a cu n dy), t c chi u hai ng s c t ng c nhau. Khi n hunh quang thng ngu n, i n th c m ng hai u cu n dy ph c ng v i cu n dy chnh, do ng s c t tri t tiu l n nhau, khi n tr khng c a cu n dy chnh gi m, dng i n tng ln, nn bng n lm nng nhanh, khi ng t t c te, do s vng c a cu n dy chnh nhi u, i n th cm ng cao, nn cng c l i cho kh i ng n. Sau khi bng n kh i ng, cu n dy ph t m th i m t tc d ng, do s vng c a cu n dy chnh nhi u, tc d ng h n dng c a n t t hn lo i hai u dy ra. Nh t l khi i n p ngu n dao ng, do dng i n lm vi c c a bng n thay i t, sng n nh, c th ko di tu i th s d ng. V th c bi t thch h p s d ng nh ng ni i n p dao ng tng i l n. Nhng khi s d ng c n ch khng c u sai u n i, n u khng, khng ch nh h ng n tu i th v tnh nng kh i ng c a bng n, th m ch cn chy h ng ch n lu v bng n. 13 - 2 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao c m t s n huynh quang sau khi t t v n cn hi n t ng sng nh p nhy y u t? p: N u cng t c u trn dy pha (dy l a) th sau khi ng t cng t c (t c ng t i n), ngu n i n ng t hon ton th n non s khng nh p nhy. N u cng t c
- Trang 307 -
u trn dy t, tuy cng t c ng t, nhng bng n v n c i n, khi cch i n khng th t t t c i n r ch y qua, khi n n nh p nhy sng y u. V th , khi l p n hunh quang, tr c tin c n dng bt th i n ki m tra, u cng t c ln dy pha. 13 - 2 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: n sng tr ng 40W ti t ki m i n hay n hunh quang 40W ti t ki m i n? p: Tuy cng su t nh m c c a bng n sng tr ng v bng n hunh quang b ng nhau nhng ch n lu c a n hunh quang cng tiu hao cng su t, nh t ng l ng i n s d ng c a n hunh quang 40W l kho ng 49.6W, l n hn l ng tiu hao i n c a n sng tr ng 40W. Xt t gc s d ng i n th l ng i n s d ng c a n hunh quang 40W l n hn n sng tr ng 40W. N u xt t hi u su t pht sng th n hunh quang ti t ki m i n hn n sng tr ng. L ng quang thng c a bng n sng tr ng (ki u PZ8) 40W l 340 lumen, hi u su t pht sng l 8.5 lumen/W. L ng quang thng c a bng n hunh quang 40W (ki u RL - 40) l 2640 lumen, hi u su t pht sng l 66 lumen/W, g p hn 7 l n n sng tr ng (l ng quang thng c a n tng ng v i l ng quang thng c a b ng n sng tr ng 200W ki u PQ 11). Cho nn, t c hi u su t pht sng nh nhau th n hunh quang ti t ki m i n hn n sng tr ng. 13 - 2 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: n hunh quang trn xe but v xe i n s d ng ngu n i n xoay chi u ph i khng? p: n hunh quang nh trn xe but v xe i n s d ng ngu n i n m t chi u, qua b bi n i bn d n, t o ra i n xoay chi u cao t n sau m i cung c p i n cho n. B bi n i bn d n bao g m m ch dao ng t kch bn d n v m t bi n p m ch xung tng p th c hi n lm nng dy tc, xc pht cao p v h p (c m t s m ch i n khng qua lm nng dy tc m tr c ti p xc pht). Nng cao t n s ngu n i n n hunh quang c th nng cao hi u su t pht sng, ng th i cn c th trnh c hi n t ng nh p nhy c a n ni chung. trnh sinh ra ti ng n dao ng, ni chung t n s u ch n trong ph m vi siu m t n, kho ng 17000Hz. 13 - 2 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi xe but kh i ng, n toa xe b ng t i l i, cn xe i n khng ray khi kh i ng n toa xe l i sng bnh th ng? p: ng c c a xe but ph i dng mt i n m t chi u kh i ng. My kh i ng v m ch i n chi u sng cng do c qui cung c p i n. Do dng i n kh i ng c a my kh i ng gy nn s t p r t l n trong c qui, khi n i n p u s t xu ng. V th khi kh i ng, n toa xe b ng t i l i. Khi kh i ng xong, my kh i ng ng ng ho t ng, sng c a n m i khi ph c bnh th ng. M ch i n ng l c c a xe i n khng ray do i n l i trn khng cung c p (600V) b o m an ton, m ch i n chi u sng v n do c qui cung c p (12V). M ch i n chi u sng khng ph thu c m ch i n ng l c, v th khi kh i ng, n toa xe v n sng nh th ng. 13 - 2 - 12 (Tr
- Trang 308 -
H i: n hunh quang 3W t i sao khng c n dng ch n lu? p: n hunh quang 3W tr ln c n c ch n lu lm kh i ng cao p, duy tr th p p, t c ph i c i n p kh i ng cao hn i n p ngu n i n, sau khi a vo ho t ng bnh th ng ph i c i n p lm vi c th p hn i n p ngu n. n hunh quang 3W l k t c u hai l p, li trong l bng n hunh quang 3W, s d ng i n c c b ng nhm d ng ng trn, trn vch trng l p mng d n i n tetracloride thi c u, trong su t, khng mu, u n i ti p v i bng. Ngoi vi c n gip d kh i ng, ch y u cn lm cho bng n c th duy tr c tr ng thi phng i n n nh, khi n i n p v dng i n lm vi c c a bng n duy tr trong ph m vi nh m c, cho nn n hunh quang 3W khng c n dng ch n lu. 13 - 2 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong mi tr ng t i, l y tay s quang, s c hi n t ng g? hai u bng n hunh
ng th y tinh
p: Ph n u bng n s pht ra qu ng sng y u t. l do khi s tay vo ng th y tinh, dy tc v tay thnh hai b n c c c a t i n, d i tc d ng c a i n p, sinh ra dng i n i n dung r t nh , khi n b t hunh quang trn vch ng pht ra hunh quang y u t. 13 - 2 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao n hunh quang l p trong phng th nghi m cao p xoay chi u khng c i n, khi ti n hnh th nghi m cao p, c khi pht sng? p: l do trong bng n non n p y hi th y ngn khng n nh, khi th nghi m cao p, i n tr ng m nh xoay chi u quanh dy d n ch y qua bng n, c kh nng lm cho phn t kh th y ngn ion ha v sinh ra s chuy n ng khng qui t c, va vo vch bng c bi b t hunh quang, nh v y khi n n pht sng. 13 - 2 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi i n p ngu n th p hn nh m c, t i sao tu i th s d ng c a n sng tr ng c th ko di cn tu i th n non l i gi m? p: n sng tr ng l ngu n nh sng b c x nhi t, d a vo b c x nhi t cao c a dy vnfram pht ra nh sng c th nhn th y. Khi i n p ngu n th p, do dng i n gi m, nhi t lm vi c c a dy tc gi m th p, s thng hoa c a dy vnfram gi m, cho nn tu i th s d ng c th ko di. Nguyn l ho t ng c a n hunh quang l dy tc sau khi gia nhi t pht x i n t , khi n th y ngn trong bng n b c hi ion ha, pht ra tia t ngo i d i s kch thch c a tia t ngo i, b t hunh quang trn vch bng pht ra nh sng c th nhn th y. tng kh nng pht x i n t c a dy tc, trn b m t dy tc c trng cc ch t pht x , nh carbonat beri, carbonat canxi, carbonat stroni. Khi i n p ngu n gi m th p, do dng i n gi m, nhi t lm nng dy tc khng , kh nng pht x i n t km, kh i ng kh khn, t t y u tng s l n b n ph i v i dy tc, gy nn b n tung ch t pht x , cho nn gi m tu i th . 13 - 2 - 16 (Tr
- Trang 309 -
H i: Chi u sng b ng phn ph i i n th dng n sng tr ng t t hay n hunh quang t t? p: n sng tr ng t t hn. B i v n sng tr ng khng nh p nhy, c s li u trn ng h tng i d , khi i n p dao ng, s bi n ng t ng t c a nh sng n c th c tc d ng tn hi u. n hunh quang do hi n t ng nh p nhy r t r, khng c l i cho vi c c ng h , khi i n p thay i t ng t v s c c a ng h hi n th bi n ng, nh h ng c bi t l n. V th , n hunh quang khng t t b ng n sng tr ng. 13 - 2 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao hu tay d i nh n hunh quang nhn th y nhi u bng nh, cn d i n sng tr ng th khng c? p: B i v n non d a vo tia m c c sinh ra trong bng n kch thch ch t hunh quang vch bng n lm n pht sng. Khi khng c tia x , nh sng l p t c m t. Do i n s d ng chi u sng ph thng u l i n xoay chi u nn tia x sinh ra trong bng n khi th t tri qua ph i, lc th t ph i qua tri, gi a c d ng l i r t ng n, v th khi n nh sng sinh ra nh p nhy, m t ng i ch c th nhn th y tay khi n sng, khi n t i nhn khng th y. Cho nn khi hu tay, nhn th y bng nh tay, nh sng c a n sng tr ng l do t nng m pht sng, nh sng lin t c, cho nn khng c hi n t ng ny. 13 - 2 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: So snh gi a n hunh quang v n sng tr ng ph thng c cng cng su t th lo i no chi m t? p: So snh gi a n hunh quang v i n sng tr ng ph thng th s c m th y bng n sng tr ng ph thng chi m t hn. B i v nh sng c a n sng tr ng l pht ra t b m t dy tc: di n tch pht sng c a m t n sng tr ng 40W l kho ng 0.8cm2. cn nh sng c a n hunh quang pht ra t b t hunh quang, i n tch pht sng c a n hunh quang 40W l kho ng 1350cm2. Tuy hi u su t pht sng c a n non l n hn n sng tr ng 4.5 l n, nhng di n tch pht sng l n hn g n 1700 l n, k t qu nh sng pht ra trn m i n v di n tch ch b ng 1/100 n sng tr ng, cho nn nhn th ng vo n hunh quang khng c m th y chi m t. 13 - 2 - 19 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao nh ch p c a n hunh quang lm vi c trong ngu n i n xoay chi u tng i r r t, cn n sng tr ng ph thng khng c hi n t ng ny? p: Ngu n sng ho t ng trong ngu n i n xoay chi u th dng i n c a n bi n i theo chu k. i v i n hunh quang, b t hunh quang b kch thch pht sng, v th i gian kch thch sng c a b t hunh quang r t ng n, cho nn s pht ra c a nh sng thay i theo s thay i c a dng i n, hi n t ng nh ch p s r t r. T n s cng th p th nh ch p cng r. i v i n sng tr ng, khi n sng, dy tc tch tr nhi t l ng nh t nh, trong th i gian r t ng n, nhi t khng th h xu ng nhanh, nh v y s bi n i chu k c a dng i n nh h ng r t nh n s pht sng c a bng n. Cho nn bin thay i c a nh sng c a n sng tr ng tng i nh , th gic c a ng i c b n khng pht hi n c.
- Trang 310 -
- Trang 311 -
13 - 3 Cc ngu n sng khc

13 - 3 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Hi u su t pht sng c a n th y ngn cao p cao, tu i th di, tiu hao i n t, nhng t i sao ch s d ng ni cng c ng? p: B i v th i gian t sng c a n th y ngn cao p ph i c n 5 10 pht, sau khi t t l i khng th l p t c sng tr l i (trong tr ng thi nng, n i h i m ch xung cao p cng su t l n xc pht th m i c th sng, cho nn sau khi t t n, ph i ngu i 5 - 10 pht r i m i b t i n l i). Ngoi ra, kh i ng th p sng nhi u l n s nh h ng r t l n n tu i th c a n. V th , n ch c th dng ni cng c ng sng thu m, ch khng th s d ng gia nh. 13 - 3 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: n cao p th y ngn c lo i ph i l p thm ch n lu bn ngoi v t i n c i thi n h s cng su t, c lo i l i khng dng, t i sao? p: n th y ngn cao p do c c tnh i n tr m, u ph i l p thm ch n lu m i c th lm vi c n nh. Ch n lu c 2 lo i: ch n lu i n c m v ch n lu i n tr . Ch n lu c tnh ch t i n c m u bn ngoi, trnh lm gi m h s cng su t, l i ph i ph i h p thm t i n, g i l n th y ngn cao p ch n lu ngoi. Ch n lu c tnh ch t i n tr l s d ng dy tc i n tr l p gi a v th y tinh trong ngoi c a bng n, h s cng su t c a n cao, cng khng c n u thm t i n, g i l n th y ngn cao p t ch n lu, ch c n xoy vo ui n ph i h p l c th pht sng. Tuy l p rp s d ng ti n l i, nhng tu i th bng n v hi u su t pht sng u khng c nh n th y ngn cao p ch n lu ngoi c cng cng su t. 13 - 3 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: n hunh quang dng trang tr t i sao ph i l p bi n p? p: Trong bng n hunh quang c n p kh tr khc nhau v i s l ng nh t nh th ng dng c cgn, non, h li, cripton, x non v.v... Mu n lm cho cc ch t kh ny pht sng c n ph i c cao p, thng th ng l 6 - 15 kV (i n p ny t l thu n v i di, ng knh c a bng n) v th ph i ph i h p bi n p. Bi n p n hunh quang l bi n p tng p, u vo l 220V, u ra cao nh t l 15kV. i n th tuy r t cao nhng dng i n r t nh , ni chung ch c 18 30mA. 13 - 3 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Bng n Natri cao p t i sao khng dng bng th y tinh ch u nhi t cao trong su t m ph i dng bng b ng s n a trong su t? p: B i v trong bng n Natri cao p n p y kh kim lo i Natri, tnh n mn c a Natri d i nhi t cao p r t m nh, b t c lo i th y tinh no u khng ch u n i. Do s d ng ng s n a trong su t ch t o b ng oxyt nhm v a c th ch u c i n p cao, nhi t cao v a c th ch ng n mn. Tuy khng hon ton trong su t, nhng cng c th pht x nh sng c th nhn th y trn 90%.
- Trang 312 -
13 - 3 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: n chi u sng b n xe, b n tu, qu ng tr ng t i sao ph i dng n Natri cao p thay th n th y ngn cao p? p: n Natri cao p v n th y ngn cao p u thu c n phng i n qua ch t kh. Nhng n Natri cao p l ngu n nh sng tin ti n hi n nay. c i m ch y u c a n c: (1) Hi u su t pht sng c a n Natri cao p cao hn 2 l n so v i n th y ngn cao p dng cng su t, tu i th c a n g p 8 l n n th y ngn cao p, dng n Natri cao p c th ti t ki m ngu n nng l ng, chi ph v tiu hao bng n, c hi u qu v l i ch kinh t tng i l n. (2) Tnh xuyn qua sng m c a n Natri cao p m nh, kho ng cch c th nhn th y xa, tia sng ha d u, c m nh danh l "n nh sng m t tr i" khng d n d cn trng, c bi t thch h p chi u sng trn di n tch l n nh b n xe, b n tu, sn bay, qu ng tr ng, ng ph . 13 - 3 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: n nh sng en t i sao c th di t cn trng? p: Hnh dng bn ngoi n nh sng en gi ng nh n hunh quang n c th pht ra m t t nh sng m t ng i c th nhn th y, cn l i l pht ra tia t ngo i c b c sng kho ng 3600 Angstron, v th sng c a lo i n ny tng i t i, nn g i l n nh sng en. Th n kinh th gic c a cn trng c h i r t nh y c m v i tia t ngo i c b c sng 3300 - 4000 Angstron. Ban m b t n nh sng en, cn trng c h i s ko n. Bn d i n nh sng en c d ng c ch a n c tng i l n, cho thu c di t trng v a ph i vo trong n c, cn trng ri xu ng n c s b gi t ch t. V th n nh sng mu en c th di t trng.
- Trang 313 -
13 - 4 M ch i n chi u sng v v n hnh

13 - 4 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: S d ng i n p 380/220V lm i n p chi u sng so v i 220/127V c nh ng u i m g? p: Trong l i i n c a thi t b chi u sng, i b ph n p d ng i n p 380/220V. N c cc u i m: trn ng tr c cng dung l ng, ti t ki m c l ng ng s d ng, di n tch ti t di n c a dy d n 380/220V nh hn so v i 220/127V, do ti t ki m c ng, chi ph u t gi m kho ng 5 - 10%, chi u sng c th k t h p v i bi n p v i n l c, c th gi m s l ng bi n th . 13 - 4 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: ng dy chi u sng trong x nghi p, t i sao th ng dng cch i ngoi m khng dng cch i chm? p: ng dy i n i d di chuy n. M ch i n c a n v v tr n khng nh h ng t i k t c u xy d ng, l i d ki m tra v s a ch a, khi c n tng thm n cng ti n u n i. ng n i cn ti t ki m ti n, ti t ki m dy hn ng chm. 13 - 4 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dng 2 c u dao 1 dao v c u dao 2 dao kh ng ch 1 bng n, yu c u m i c u dao u c th m t t bng n , m ch i n ny nn u n i nh th no? p: u n i nh th hi n hnh 13 - 4 3. N u gi m 2 c u dao 2 dao th s tr thnh m ch i n 3 cng t c kh ng ch m t bng n. N u gi a tng thm 2 c u dao 2 dao th s tr thnh m ch i n 7 cng t c kh ng ch m t bng n. V th cch u dy m ch i n ny c th tr thnh m ch i n c s cng t c b t k kh ng ch m t bng n ho c thi t b i n pha no . 13 - 4 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong ui n xoy s i dy no ph i u v i dy pha? p: Khi l p ui n ph i u dy ti p t ln mi ng xoy ui n b i v d9i n tch mi ng xoy l n, c bi t l khi l p bng n m c i n, d ch m b i n gi t Cho nn v i m ny khi thi cng ph i c bi t ch . 13 - 4 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi ki m tra s c ng n m ch ng dy chi u sng trong nh c th l p song song m t bng n ln a, b c a c u ch dy vo (nh hnh 13 - 4 - 5), n u bng n sng bnh th ng, ch ng t c s c ng n m ch, n u bng n t t ch ng t s c ng n m ch c kh c ph c? p: Khi ng n m ch ng dy chi u sng trong nh (xem hnh), i m b thng v i dy O, lc ny i n p gi a a,b l: Uab = 220V cho nn bng n D sng bnh th ng. Sau khi s c ng n
- Trang 314 -
m ch c kh c ph c, i m b khng n i v i dy O n a, cho nn D t t. V th c th dng D sng hay khng phn on s c ng n m ch ng dy chi u sng trong nh xem kh c ph c cha? 13 - 4 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C lc bng n khng sng l y bng n ra dng bt th i n o 2 chn ui n t i sao u c i n? p: Nguyn nhn l t dy ti p t. Nh th hi n hnh 13 - 4 - 6 khi dy t b t i m a, dng bt th i n do dy l a r rng c i n cn khi o dy t, do gi a dy l a v i dy t c i n dung phn b , c th thay th b ng t i n tng ng C, v th sinh ra ci g i l "i n c m ng" trn o n dy t a, b khi n bt th i n sng. 13 - 4 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: i n tr c a bng n 100W, 110V ph thng, dng cng th c R = U/I =
U2 tnh ra b ng 121 , nhng khi dng ng h m o tr c ti p ch c vi m, t i P
sao? p: Nhi t v n hnh c a n sng tr ng ph thng l 3400K ho c 3100oC, lc ny i n tr tng ng k theo s tng ln c a nhi t , t t i kho ng 13 l n nhi t bnh th ng, ng nhin chnh l ch r t l n v i i n tr khi dng ng h m i n p th p o c nhi t th p v i dng i n r t nh . Mu n o m t cch tng i chnh xc i n tr c a bng n i n ph i ti n hnh d i dng i n ho c nhi t nh s n. 13 - 4 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: n i n c a 1 h s d ng c 3 ng, khi v n hnh n c a ng th 2 v th 3 t nhin cng t i l i khi s a ch a, em n c a ng th 2 t t t ng chi c m t, cc n khc c a ng ny cng t t cng sng cn n ng th 3 th cng t i. Nguyn nhn do u, lm sao s a ch a? p: Tnh hnh ny x y ra trong m ch i n u tam gic, nh th hi n hnh 13 - 4 - 8. Lc ny do c u ch pha C b t, n c a ng th 2 v th 3 tr thnh u n i ti p gi a A v i B, i n p s t th p, ng th i nh sng n tr nn t i N u em n c a ng th 2 t t t ng chi c m t, i n tr c a ng ny tng ln, i n p cng tng, v th n c a ng th 2 d n d n sng ln cn n c a ng th 3 do i n tr c a ng th 2 tng ln nn dng i n gi m, v th cng t i l i. Pht hi n hi n t ng ny ch c n ki m tra c u ch, thay dy ch b t l c th khi ph c tr ng thi c. 13 - 4 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Kho ng cch gi a cc c t i n trong th t i sao vo kho ng 30 - 40m?
- Trang 315 -
p: Kho ng cch gi a cc c t i n l xt trn 2 m t, kinh t v sng c a n ng. Kho ng cch gi a cc c t qu l n tuy ti t ki m c t i n nhng vng c a dy i n r t l n, lng ph dy i n, ng th i m i c t i n l p 1 bng n, sng khng t tiu chu n. Ng c l i n u kho ng cch qu nh , tuy sng r t l n, vng r t nh nhng c t i n v d ng c n s d ng r t nhi u cng khng kinh t , v th ni chung gin cch gi a cc c t i n u kho ng 30 - 40m. 13 - 4 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng b ti p xc xoay chi u i u khi n n sng tr ng, t i sao ch c th s d ng m t n a dng i n nh m c c a n? p: B ti p xc xoay chi u ch y u dng i u khi n mt i n xoay chi u, u ti p xc chnh c a n, ngoi vi c c th thng qua dng i n lm vi c lu di, cn c th ch u c dng i n xung kch khi m i u thng. Khi kh i ng tr c ti p do dng i n kh i ng g p 6 - 7 l n dng i n nh m c nn dng i n u thng c a b ti p xc ch t o theo g p 6 - 7 l n dng i n nh m c. i n tr tr ng thi ngu i c a n sng tr ng b ng m t ph n m i m y c a tr ng thi nhi t, t c dng i n khi b t thng g p m i m y l n dng i n nh m c. Khi dng b ti p xc xoay chi u i u khi n n sng tr ng, n u dng i n nh m c c a 2 th b ng nhau th dng i n xung kch khi u thng s v t g n 2 l n kh nng c a n nn d gy s c . Cho nn dng i n nh m c c a b ti p xc xoay chi u ph i l g p 2 l n dng i n nh m c c a n sng tr ng do n i u khi n. 13 - 4 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: H s cng su t c a ph t i chi u sng cao hn h s cng su t dng i n c a mt, nhng t i sao khi nh my i n thu c c i n, c c s d ng chi u sng l i t hn c c i n dng cho mt i n? p: C 2 nguyn nhn: (1) Mt i n dng i n 3 pha cn b ng, hn n a s d ng lin t c c ngy kh i l ng l n, cn 3 pha c a ph t i chi u sng cha ch c cn b ng, hn n a l ng i n s d ng tng i t m cng ch c ban m m i dng, khi n m c l i d ng c a thi t b pht i n phn ph i i n tng i th p, i u ny khng c l i i v i nh my i n. (2) thc y s pht tri n cng nghi p. B i v sau khi chi ph ngu n i n ng l c c a x nghi p h m m gi m th p, c th h gi thnh s n ph m c a nh my cng nghi p.
- Trang 316 -
CHNG XIV
C QUI
14 - 1 B tr b n c c c qui
14 - 1 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao b n c c c qui ch ph i c rnh d c? T m ngn gi a b n c c m v b n c c dng nn b tr ra sao? p: phng ng a ng n m ch gi a b n c c dng v i b n c c m c a c qui ph i dng t m ngn k p vo gi a b n c c dng v b n c c m ngn cch chng ra. T m ngn c nhi u l , cho php dung d ch i n gi i t do khu ch tn, cn c rnh d c c th nng cao c ng c h c. Khi l p rp, ph i m t trn ph ng c a t m ngn v pha b n c c m, m t c rnh v pha b n c c dng. l nh m gim thi u ti p xc gi a t m ngn v i b n c c dng, t lm tng l ng dung d ch i n gi i g n b n c c dng, c l i cho ph n ng ha h c gi a dung d ch i n gi i v i b n c c. 14 - 1 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Thanh n i gi a cc c qui ch, t i sao ch c th dng thanh ch? p: Thanh n i gi a cc c qui ch ch c th dng thanh ch n i, tuy t i khng c s d ng kim lo i ph thng khc. l b i v ch khng b n mn b i dung d ch axt sunfuric, cn cc kim lo i khc th b n mn, cho nn dng ch lm thanh n i c th b o m s v n hnh tin c y c a c qui. Vi c n i gi a cc c qui dung l ng nh c gia c b ng c, c ny cng ph i dng c b ng ch ho c c b ng thp m ch. 14 - 1 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao b n c c m c a c qui nhi u hn b n c c dng m t t m? p: Khi n p, phng i n, gi a hai b n c c v dung d ch i n gi i x y ra nh ng bi n i ha h c, nng ln, khi n b n c c n ra, nhng m c nng c a hai b n c c khc nhau, nhi t l ng pht ra c a bn c c dng tng i l n, n m nh, cn b n c c m l i t hn. lm cho hai m t c a b n c c dng u x y ra thay i ha h c nh nhau, m c n hai m t u, phng ng a b n c c x y ra hi n t ng cong ho c g p gy, cho nn ph i tng thm m t t m b n c c m. B n c c m l p ngoi tuy ch x y ra bi n i ha h c m t m t, nhng do l ng pht nhi t c a n r t nh , khng n n i gy ra cong ho c t gy.
- Trang 317 -
14 - 2 Dung d ch i n gi i
14 - 2 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dung d ch axit funfuric c a c qui qu t ho c qu nhi u s c nh c i m g? p: Khi n p i n n m c sunfat ch trn b n c c h u nh hon nguyn ton b ho c l cn r t t, v hydro gi i phng ra trn b n c c m khng tham gia ph n ng n a m tr thnh ion hydro, b t u thot ra d i d ng b t kh, ng th i ion g c axit sunfuric i n ly ra trn b n c c dng v n c x y ra ph n ng thay th , k t qu gi i ph ng xy, y chnh l lc c qui t t i tr ng thi si. N u dung d ch axit sunfuric qu y th khi si c th x y ra hi n t ng b n tc, s b t l i cho nhn vin cng tc. N u dung d ch axit sunfuric qu t th khng th lm cho b n c c ngm h n vo trong dung d ch. Nh v y, m t ph n trong s khng th tham gia phng di n, khi n th i gian phng i n rt ng n. Hn n a, do m t b ph n khng tham d ph n ng, khng sinh ra sunfat ch m tnh nng c a sunfat ch khc v i ch thu n ch t v oxyt ch, bi n d ng cng khng nh nhau, hnh thnh hi n t ng cong vnh, nh v y s gi m th i h n s d ng b n c c. N u khi dung d ch axit sunfuric khng nn qu d y ho c qu t 14 - 2 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T tr ng dung d ch i n gi i (axit sunfuric long) trong c qui dng cho xe hi l 1.280 - 1.300. T i sao t tr ng dung d ch i n gi i c a c qui c nh s d ng trong h th ng i n l c, i n tn l i qui nh 1.200 - 1.220? p: c qui ch thu c ngu n i n ha h c, dung d ch i n gi i l ch t tc d ng ch y u c a c qui. T tr ng dung d ch i n gi i th p s c cc u i m: tu i th s d ng di, gi m t n th t t phng i n, chnh l ch t tr ng nh , ph m vi thay i i n p nh . D i i u ki n dung l ng i n nng nh nhau, khi s d ng dung d ch i n gi i t tr ng th p ph i tng thch h p kh i l ng dung d ch i n gi i, do c qui c nh s d ng i u ki n tnh t i, v th i u ki n hay ch v th tch v tr ng l ng c a c qui yu c u tng i th p, cho nn khi thi t k c th tng dung tch c qui, t tr ng dung d ch i n gi i c th l a ch n th p hn ti tr ng dung d ch i n gi i c qui t. 14 - 2 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T tr ng dung d ch i n gi i c a c qui c bi t trong m t nhm c qui ch n u b th p, khng c m o mu i axit sunfuric long vo, t i sao? p: T tr ng dung d ch i n gi i c a c qui ch khng th xu ng th p m t cch v c . Nguyn nhn gy nn t tr ng xu ng th p a ph n l do b n c c b ng n m ch ho c nh m dung d ch i n gi i khng tiu chu n, khi n l ng t phng i n l n, d n n sunfat ha b n c c gy nn, s t l do d ng c ch a b n t gy r r dung d ch i n gi i. N u thu c tr ng h p trn th ph i ki m tra r v kh c ph c nguyn nhn t phng i n, sau ti n hnh n p i n c bi t, t tr ng s c ph c h i. N u thu c tr ng h p sau th ph i thay d ng c ch a. thm axit sunfuric long s tng nhanh sunfat ha bn c c c qui.
- Trang 318 -
14 - 3 N p - phng i n c a c qui
14 - 3 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: c qui axit ch c a nh my pht i n t i sao ph i th ng xuyn ti n hnh n p i n n i ( m)? p: c qui n p i n, sau m t th i gian nh t nh s gi m i n l ng, hi n t ng ny g i l t phng i n. Nguyn nhn ch y u gy nn hi n t ng ny l do b n c c ch a t p ch t, hnh thnh pin nh c c b . Hai c c c a pin nh l i hnh thnh m ch kn ng n m ch, d n n c qui t phng i n. Ngoi ra, do t tr ng trn d i c a dung d ch i n gi i c qui khc nhau, khi n i n th trn d i b n c c khng b ng nhau, i u ny cng d n n c qui t phng i n. V th , ph i dng m t my n p n i ( m) cng su t r t nh ho c thi t b ch nh lu silic, th ng xuyn ti n hnh n p i n n i ( m) i v i c qui, nh m b t n hao t phng i n. 14 - 3 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: c qui axit ch s d ng c nh, ngoi th ng xuyn th c hi n n p i n n i ra, t i sao cn ph i nh k ti n hnh n p di n cn b ng? p: c qui s sinh ra t phng i n, b sung t n th t t phng i n c a c qui p d ng n p i n n i, lm cho c qui lun duy tr dung l ng m ph t i yu c u, b o m c ngu n i n m t chi u tin c y. Nhng trong v n hnh lu di, s t phng i n c a m i c qui s khc nhau, cn dng i n n p n i b ng nhau, nh v y s xu t hi n m t b ph n c qui vo tr ng thi thi u n p i n. V th , ni chung c 1 - 3 thng ti n hnh n p i n cn b ng m t l n i v i c qui, t c lm tng dng i n n p i n n i, khi n i n p c qui duy tr 2.35 vn, th i gian lin t c khng d i 5 gi , ch cho t tr ng dung d ch i n gi i c a c qui c dung d ch i n gi i tng i th p nng ln, l c th khi ph c v n hnh v i hnh th c n p i n n i bnh th ng. 14 - 3 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao dng i n phng i n c a c qui ch cng l n th tr s dung l ng a ra (ampe x gi ) c a c qui cng nh ? p: Khi dng i n phng i n c a c qui cng l n, ph n ng ha h c c a ho t ch t trn b n c c dng, m trong c qui cng m nh, khe l c a ho t ch t b m t b n c c s nhanh chng b ch sunfat sinh ra b t ch t, ho t ch t l p trong c a b n c c s khng th tham gia ph n ng ha h c m t cch tri t , hi u su t l i d ng s th p, v th dung l ng a ra th c t c a c qui s cng nh . L y c qui ch ki u GGF - 300 lm v d , theo qui nh, phng i n v i dng i n 30 ampe, c th phng i n lin t c trong 10 gi th tr s dung l ng a ra l 30 ampe x 10 gi = 300 ampe x gi . N u phng i n v i dng i n 135 ampe th ch c th phng i n lin t c 1 gi , dung l ng a ra l 135 ampe x 1 gi = 135 ampe/g ch b ng 45% dung l ng khi phng i n 30 ampe. 14 - 3 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: c qui n p i n xong, t i sao ph i c t ngu n i n n p tr c sau m i l y k p trn u c qui ra? p: Khi n p i n cho c qui n m c nh t nh, c qui b t u n i b t v d n d n tng m nh. l do tc d ng i n gi i c a dng i n i v i dung d ch i n
- Trang 319 -
gi i sinh ra hydro v xy. Khi hydro trong khng kh trong phng t t i kho ng 4%, g p ph i l a ho c tia l a i n th c th d n t i b c chy, n . V th , trong phng n p i n ph i c thi t b thng gi t t, k p th i thot th i hai ch t kh hydro v xy trong phng ra ngoi. ng th i, nh t thi t ph i tun th qui trnh thao tc, c t ngu n n p tr c r i m i tho k p trn u c qui ra. Nh v y c th trnh c tia l a i n sinh ra khi c t m ch c i n, phng ng a n kh hydro trong khng kh. 14 - 3 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dng thi t b ch nh lu thirixto, v i m c ra nh m c 30V, 300A n p i n cho nhm c qui 24V, t i sao t i n p n 26V m v n cha c dng i n n p? p: S d n thng c a thirixto ph i c i n p dng, xung xc pht, sau khi d n thng cn ph i c dng i n duy tr nh t nh m i c th ti p t c d n thng. c qui l ph t i c phn i n th , tr c khi cha n p i n c i n p h m ch tng i cao. Khi c xung xc pht, thirixto t m th i d n thng, nhng sau khi xung xc pht m t, do i n tr trong c qui r t l n, dng i n trong m ch i n th p hn dng i n duy tr, thirixto ng t, nn khng th n p i n. 26V m vn k ch bo l i n p h m ch c a c qui. c th n p i n c th c n nng cao thch h p i n p u ra ch nh lu ho c u song song i n tr hai u c qui, sau khi c dng i n n p, do i n tr bn trong c qui gi m, c th c t i n tr v i u ch nh th ng xuyn dng i n n p, khi n n c b n t c dng i n n nh.
- Trang 320 -
14 - 4 V n hnh c qui
14 - 4 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trong cng m t khoang ho c trong cng m t phng, khng c cng lc l p chung c qui axit v c qui ki m? p: B i v hi axit c tc d ng ph ho i i v i c qui ki m, m hi c a ki m cng c tc d ng ph ho i nh v y i v i c qui axit. c bi t l c qui ki m, cho d ch c r t t axit vo trong c qui cng c th ph h y b n c c i n l rnh c qui V th c qui axit, ki m lun lun l p tch ring. 14 - 4 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong phng t c qui c th s d ng dy ci b ng nhm khng? p: Khng c. Dy ci trong bu ng c qui ph i dng dy ci b ng ng ho c dy ng trn ch khng th dng dy nhm. l v dy ci b ng nhm tuy khng b n mn trong khng kh nhng s c khng c a nhm i v i axit ho c ki m s t y u. cho nn trong phng c qui d b axit ho c ki m xm th c, nn khng dng dy chnh b ng nhm. 14 - 4 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Phng c qui trong tr m bi n i n th ng duy tr nhi t nh t nh (10 25oC), t i sao? p: Khi phng i n, do n ng c a dung d ch trong b n c c gi m th p, axit sunfuric trong d ng c ch a khng ng ng khu ch tn vo trong b n c c. N u nhi t trong phng gi m th p th s chuy n ng phn t s gi m y u, do gi m s khu ch tn c a dung d ch vo trong b n c c, t c suy gi m i n th c a c qui tng nhanh, gi m dung l ng c a c qui. N u khi nhi t trong phng t ng t tng cao s sinh ra hi n t ng t phng i n gi a b n c c. Nhi t trong phng qu cao, khi n khi n p i n, b n c c c a c qui v v n ho c t m ngn chy en, d n n h ng. Do nhi t trong phng tng cao ho c xu ng th p u khng c l i cho s v n hnh bnh th ng c a c qui, do thng th ng ph i gi nhi t trong phng kho ng 10 ~ 25oC. 14 - 4 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Pin m i, pin c c th s d ng chung v i nhau c khng? p: C th dng m t c c pin m i v m t c c pin c th , u n i ti p pin m i v i pin c r i u v i m t i n tr c th i u ch nh, nh th hi n hnh 14 - 4 - 4. T ng b c gi m tr s i n tr , sau l n l t o i n p u U1 v U2 c a m i pin. Theo gi m c a i n tr ph t i, dng i n phng i n s tng ln theo, i n p U1 trn pin m i thay i khng l n cn i n p u U2 c a pin c nhanh chng gi m. Khi i n tr ph t i R gi m xu ng n tr s gi i h n R1j no , dng di n ph t i tng n dng i n gi i h n I1J th i n p u U2 c a pin c v cng su t a ra P2 u thnh 0. Khi dng i n ph t i v t qu I1j th U2 v P2 u thnh tr s m. Cng su t P m i n tr ph t i thu c nh hn cng su t P1 do pin m i a ra, t c m t ph n nng l ng c a pin m i b tiu hao trn pin c. Cho nn, ch c n dng i n ph t i khng l n hn I1j th
- Trang 321 -
pin c s d ng h n h p v i pin m i s c th a i n ra m khng tr thnh gnh n ng c a pin m i. 14 - 4 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dy d n c a c qui trn t ho c my ko t i sao lun lun dng dy l n? p: Ph t i c a c qui trn t v my ko ngoi cc thi t b i n chi u sng, ci, v.v... ra ch y u l ko mt kh i ng kh i ng ng c. Trong qu trnh kh i ng ng n ng i, dng i n c a mt kh i ng cao t i vi trm ampe. Vi c ch n i n tch ti t di n dy d n t i i n t c qui n mt kh i ng ngoi vi c ph i xt n l ng t i dng i n c a dy d n ra cn ph i xt t i b o m mt i n c m men l c kh i ng, dng i n kh i ng ph i nh khi s t p trn dy d n (khi thng qua dng i n c m i 100 ampe th khng nn v t qu 0.1V), l i ph i cn c vo dng i n kh i ng v di dy d n xc nh ti t di n c a dy d n c qui. Ni chung, ti t di n dy d n c qui c a t v my ko u t 35mm2 tr ln.
- Trang 322 -
CHNG XV
B O V B NG RLE V THI T B T NG
15 - 1 B o v qu dng i n
15 - 1 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Rle h n ch qu dng h n gi John c a b kh i ng t ng h p u vo m ch i n bn th c p p d ng cch u vi sai c a b h c m dng i n (xem hnh 15 - 1 - 1 (a)) c ng dng i n c ng tc c xc nh nh th no? p: Bn th c p c a b h c m dng i n p d ng cch u vi sai, dng i n h p thnh c a n Iac = 2Iao x cos30o= 3 Iao (Xem hnh (b)), t c dng i n ch y qua rle l 3 l n dng i n pha. Dng i n pha c th tr c ti p tnh ra, cng c th o c, sau cn c vo l n dng i n pha x 1.73 xc nh rle qu dng. V d , m t mt i n khng ng b 6 kV, 500 kW, dng i n nh m c l 60A, khi kh i ng tr c ti p th dng i n kh i ng l 60 x 7 : 420A, Iac : 420 x 1.73 = 726A, t s dng i n c a b h c m dng i n l 150/5, v y th tr s dng i n c ng tc c a
rle h n qu dng h n gi c xc nh l 726 x 5/150 = 24.2A 15 - 1 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C m t s b o v qu dng t i sao ph i l p thm phong t a i n p th p? p: Tr s xc nh c ng tc b o v qu dng c l a ch n cn c vo dng i n ph t i l n nh t c th trnh qua c, phng ng a ng tc sai, tr s xc nh ph i p ng qu t i cho php. V d , khi hai my bi n p u song song v n hnh, sau khi m t my x y ra s c ph i nh y c u dao, t t c ph t i u do my kia m nhi m, lc ny khng th v s c d n n qu t i m lm cho bi n p kia cng theo nh y c u dao. Nhng n u nng cao tr s xc nh qu dng th nh y s kh m th a mn yu c u i v i m ch i n ph t i n ng m dng i n ng n m ch khng l n l m. V th , l i d ng c i m khi ng n m ch ng dy, i n p dy ci s s t th p r r t, cn khi qu t i, i n p dy ci h xu ng r t t, p d ng b o v qu dng b ng cch phong t a i n p th p. Nh v y v a c th phng ng a b o v c ng tc nh m, v a c th p ng th a mn yu c u v nh y. 15 - 1 - 3 (Tr
- Trang 323 -
H i: Trong m ch i n i n p th p 380V, b kh i ng i n t c rle nhi t b o v qu t i, t i sao cn ph i u n i ti p c u ch, cn cng t c t ng l i khng c n? p: Trong m ch i n th p p, b kh i ng i n t c u n i ti p rle nhi t. Khi dng i n l nh m c, phi n l ng kim' khng bi n d ng, khi dng i n ph t i c a m ch i n v t qu dng i n nh m c, phi n l ng kim s b cong, khi n ti p i m ng t ra, c t m ch. Do nhi t c a phi n l ng kim tng ln v s n bi n d ng u ph i c qu trnh th i gian, khng th c ng tc t c th nn rle nhi t ch c th lm b o v qu t i. V th , b kh i ng i n t cn ph i u n i ti p c u ch lm b o v ng n m ch. Cn cng t c t ng c l p b thot mc qu dng. Khi m ch i n x y ra ng n m ch, b thot mc qu dng c th thot mc t m th i khi n cng t c t ng tch c u dao, c t m ch nn khng c n ph i m c n i ti p c u ch lm b o v ng n m ch.
- Trang 324 -
15 - 2 B o v vi sai v b o v chi u
15 - 2 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao c m t s rle vi sai c km theo b bi n dng bo ha nhanh? p: B bi n dng bo ha nhanh c hai tc d ng ch y u: (1) Trnh dng i n xi t kch t (nh vo bi n th khng t i) khi ng c u dao thng i n t c th, khi n rle c ng tc. B i v khi dng i n xi t kch t ch y vo cu n dy s c p, li s t nhanh chng bo ha, k t qu c m ng t cng tr nn nh , khi n th i n ng ng m u cu n dy s c p c m ng s gi m, do dng i n ch y qua cu n dy rle cng nh . (2) Gi m ng k dng i n khng cn b ng (th c p) x y ra trong th i gian thay i t c th khi ng n m ch bn ngoi. 15 - 2 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi ngng i n m t bn c b o v vi sai thay b h c m dng i n, n u thi t b bn s c p v b o v vi sai khc v n ang v n hnh th ph i ch g? p: Ph i ch dy d n bn th c p c b o v vi sai c n tho g ph i phn bi t dng bng keo bao b c l i, khng c n ng n m ch, n u khng, khi x y ra s c , b o v vi sai s khng c ng tc. ng th i ph i ch ki u lo i, t l bi n i v c c tnh c a b h c m dng i n thay vo, ph i qua ch n l a v ki m nghi m t tiu chu n, khi u dy tr l i ph i phn bi t r c c tnh, l n l t u vo, khng c u ng c. Khi c i u ki n c th ki m nghi m b ng cch o i n p khng cn b ng. 15 - 2 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t tr m bi n i n cng lc c vi ng nh n dy nh n i n t nh my i n n, t i sao trn ng dy ph i l p b o v chi u? p: B i v, khi ng dy v n hnh song song, m t ng dy x y ra s c ng n m ch, dng i n c a ton ng dy u nhanh chng tng ln, khc nhau ch l dy c s c th dng i n ch y t dy ci c a tr m bi n i n ra, cn cc dy khc th dng i n ch y vo dy chnh, rle qu dng khng th nh n bi t c dng i n ch y ra hay ch y vo, v th t s lm cho ton b ng dy nh y c u dao, m r ng s c , rle chi u c th nh n c dng i n ch y ra hay ch y vo, t c t ng dy s c m t cch chnh xc.
- Trang 325 -
15 - 3 B o v th t khng
15 - 3 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Hai m ch i n u song song phn ph i i n ho c u song song s d ng vi dy cp i n vo m t m ch i n, l p t b h c m dng i n th t khng v rle nh hnh 15 - 3 - 1 (a) (b) (c), cch l p t no ng? p: Phng php l p t nh hnh (a) l sai. Do tr khng c a cc pha khng th hon ton gi ng nhau, khi bnh th ng s c dng i n vng th t 0 ch y qua m ch kn, c th khi n rle ng tc nh m. Khi x y ra s c ti p t, do dng di n ti p t tri t tiu ho c lm tng dng i n vng c th khi n rle khng ng tc ho c ng tc nh m. L p ng ph i nh hnh (b), m ch v song song cng cung c p cho m t ph t i ph i xuyn su t m t b h c m dng i n th t 0 dng chung. N u v ng knh ngoi c a cp i n qu l n ho c s s i nhi u m khng th lm nh v y c th c th dng cch l p nh hnh (c), b tr u song song hai b h c m th t 0, bn th c p u song song m t rle dng i n th t 0. Nh v y tuy c th lo i tr dng i n vng th t 0, nhng do tr khng kch t c a b h c m th t 0 n i v i rle l u song song nn nh y gi m ng k . gi m thi u nh h ng ny, c th p d ng hnh th c nh hnh (d), t c hai b h c m dng i n u n i ti p theo c c tnh, nh v y v a c th gi i quy t v n dng i n vng th t 0, cng v a gi i quy t c nh c i m nh y b gi m.
15 - 3 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: H th ng i m trung tnh tr c ti p ti p t, b h c m dng i n th t 0 ni chung u n i ti p trn dy ti p t c a i m trung tnh. T i sao h th ng i m trung tnh khng ti p t, ni chung l p trn u cp i n? p: Trong h th ng i m trung tnh tr c ti p ti p t, khi dng i n ba pha i x ng, trn dy trung tnh khng c dng i n th t 0, do nguyn nhn x y ra m t pha ti p t, dng i n th t 0 sinh ra u ch y qua dy trung tnh, n u n i ti p b h c m dng i n th t 0 vo dy trung tnh th bn th c p c a n c th a ra dng i n th t 0, dng o c ho c b o v . i v i h th ng i m trung tnh khng ti p t, do khng c dy trung tnh ti p t nn qu n cu n dy th c p c a b h c m dng i n th t 0 ln li s t hnh vng, em dy d n ba pha cng xuyn vo trng vng li s t, lm cu n dy s c p Trong tnh hnh i x ng bnh th ng, t ng t thng sinh ra trong li s t hnh vng b ng 0, cu n dy th c p khng c dng i n da ra. N u x y ra nguyn nhn nh m t pha ti p t, khi dng i n ba pha khng i x ng, t ng t thng trn vng li s t
- Trang 326 -
khng b ng 0, t thng th t 0 ny xuyn qua cu n dy th c p, c m ng ra dng i n th t 0, do dy d n ba pha ph i cng xuyn qua vng li s t c cu n dy th c p, mu n gi i quy t cch i n gi a cc dy d n ba pha s tng i phi n ph c, v th em vng li s t c cu n dy th c p l ng ln u cp i n l ti n nh t. 15 - 3 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao mt i n c l n l p b h c m dng i n th t 0 phng ng a dng i n ba pha khng cn b ng cn ph i l p thm rle th i gian? p: B i v khi mt i n kh i ng, dng i n ba pha c th khng cn b ng, trong th t 0 cng c dng i n khng cn b ng ch y qua s lm cho mt i n nh y c u dao. Sau khi l p rle th i gian, khi mt i n kh i ng, dng i n khng cn b ng khi n cng t c khng x y ra ng tc nh m. N u khi trong v n hnh, mt i n x y ra s c khng cn b ng th trong th i gian qui nh s c th nh y c u dao.
- Trang 327 -
15 - 4 Ngu n i n thao tc
15 - 4 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ngu n i n thao tc xoay chi u c a thi t b b o v qu dng thng th ng khng s d ng l y b h c m i n p lm ngu n? p: B i v b o v qu dng ch y u dng v i b o v qu t i v b o v ng n m ch. Cn khi thi t b ho c ng dy trong ph m vi c b o v x y ra s c ng n m ch, th ng th ng lm cho i n p s t gi m nghim tr ng, theo s s t p nghim tr ng c a h th ng, i n p th c p c a b h c m i n p cng s t gim, do th ng th ng lm cho cu n dy thot mc thao tc khng th c ng tc, m t tc d ng b o v . Cho nn, thng th ng thi t b b o v b ng rle s d ng b h c m dng i n bo ha nhanh cung c p ngu n i n cho cu n dy thot mc xoay chi u. 15 - 4 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ngu n i n m t chi u dng i u khi n tr m bi n i n c a nh my i n khng c cho php ti p t? p: B i v ngu n i n m t chi u c a tr m bi n i n nh my i n, i u khi n cu n dy nh y c u dao c a b ng t m ch d n, n u m ng m t chi u c i m ti p t th ti p i m i u khi n c a cu n dy nh y c u dao s c m t u ti p t, khi u cn l i x y ra s c r i n, s lm thng cu n dy nh y c u dao, gy ra ng tc nh m d n n s c nghim tr ng, cho nn khng c php ti p t. 15 - 4 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Mm chi u sng s c s d ng trong nh my pht i n, t i sao dy " khng" khng c ti p t? p: Thi t b n i v i m ng m t chi u c a nh my i n c r t nhi u, dy d n phn b kh p x ng r t di, m t b ph n dy d n ph i l p t nh ng ni c tng i nhi u b i b m ho c m t: nh gi a l hi, h th ng v n chuy n than, phng bm n c, v.v... Sau vi nm s d ng, o b m ho c cc nguyn nhn khc, cch i n c a dy d n gi m. N u dy "khng" c a a chi u sng ti p t, khi i n xoay chi u ng t i n chuy n sang cung c p b ng i n m t chi u s khi n c c m c a c qui ti p t, n u lc ny cch i n c a dy d n m ch i u khi n i vi t khng t t s r t d d n n thi t b c a m ch i n chnh ng tc nh m. phng ng a x y ra hi n t ng c c m c qui ti p t, trn a i u khi n l p ng h ki m tra cch i n c a m ng v pht tn hi u ti p t, nhn vin tr c ban sau khi pht hi n c tnh hnh ny l p t c c t t ngu n i n, ti n hnh 15 - 4 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: S d ng b ch nh lu selen lm ngu n i n ng c u dao cng t c d u c nh c i m g? p: B ch nh lu selen d b m, m i n p ng c chi u tng i th p. Khi s d ng b ch nh lu selen lm ngu n i n ng c u dao cng t c u, n u th ng xuyn ti p i n, do ph i ch u i n p tng i cao khi khng t i, ph i tng s phi n selen n i ti p v u song song c a b ch nh lu. N u th ng xuyn ng t i n (ch khi cng t c d u yu c u ng c u ao m i t ng u vo ngu n i n), trnh b m
- Trang 328 -
nh h ng n tc d ng ch nh lu, c n ph i l p ring thm i n tr nhi t, nh k x l gia nhi t.
- Trang 329 -
15 - 5 Thi t b t ng
15 - 5 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: ng dy t i i n cao p sau khi x y ra s c m i d n n nh y c u dao cng t c d u, nhng t i sao tr m bi n i n cn ph i l p nhm rle t ng ng l i c u dao lm cho cng t c d u nhanh chng ng c u dao? p: Kinh nghi m th c d ng v thi t b i n cho th y, s c ng n m ch x y ra trn ng dy, a s c c tnh l th i gian ng n nh t, sau khi ng t ngu n i n b ph n h ng, cch i n ch ng n m ch s nhanh chng khi ph c, ng dy t i i n c th l p t c chuy n vo lm vi c. nng cao tin c y cung c p i n nn l p thm b o v b ng rle t ng ng l i c u dao, khi n ng dy nhanh chng khi ph c t i i n. 15 - 5 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ni chung dy cao p m c trn khng u c l p thi t b t ng ng l i c u dao, cn cp i n cao p u khng l p? p: Dy cao p m c trn khng trong v n hnh th ng th ng x y ra s c t c th, nh st nh, chim gy h i, th di u ho c cc t p ch t khc ri ln trn dy t i i n, cc s c ny sau khi cng t c nh y c u ao u c th t ng lo i tr . Nh m t nhnh cy ri trn dy t i i n gy ng n m ch, dng i n ng n m ch m nh s thiu chy nhnh cy, s c c kh c ph c, lc ny n u c thi t b t ng ng c u dao l i th v n ti p t c t i i n, c b n duy tr c p i n lin t c. ng dy cp i n cao p th khng th x y ra s c t c th nh trn, n u x y ra s c th th ng l s c c tnh ch t lu di v tng i nghim tr ng. Lc ny yu c u cng t c nh y c u dao c t i m s c , cho nn khng c n thi t t ng ng l i c u dao. 15 - 5 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trn ng dy l p khe h b o v , t i sao ph i l p ph i h p c u dao p: L p khe h b o v trn ng y 6 kV ni s m st nhi u, s tng thm tng i c h i ng dy ng t c u dao ng ng i n, n u khng l p thi t b t ng ng l i c u dao th khi khe h c ng tc, ng dy s ng t c u dao ng ng i n. N u khng c c u ao t ng ng l i th cng c th xt n c u dao ng l i c gi i, nh v y c th gi m s l n ngng i n do s c . 15 - 5 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: nng cao tin c y cung c p i n c a mt i n xoay chi u cao p c l n, li u c th l p thm c u dao t ng ng l i ZCH ho c thi t b t ng a vo c a ngu n i n d b BZT vo ng dy ngu n i n c khng? p: i v i mt i n khng ng b cao p c l n ni chung l c th c, nhng i v i mt i n ng b cao p c l n th khng c. B i v khi thi t b t ng ZCH, BZT c ng tc, th i gian ng t i n 0.5 giy tr ln, m mt ng b th ng t i n 0.35 giy tr ln l m t ng b , lc ny my i n v n c kch t m t chi u, th i i m ngu n i n cung c p khi ph c tr l i, my i n s ch u xung kch c a dng i n xung kch khng cng k v m men quay xung kch khng cng k, khi nghim tr ng c th lm ng n m ch bn trong mt i n. N u trn mt ng b ph i
- Trang 330 -
h p thm thi t b b o v m t ng b v t ng i u ch nh l i nng cao tin c y cung c p i n c a mt i n ng b m i c th s d ng ph i h p v i ZCH ho c BZT. 15 - 5 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao c u dao t ng ng l i ch c th s ng trn cng t c ra c a ng y c p i n m khng th s d ng trn cng t c bi n p mt i n ni chung? p: B i v s c c tnh t c th c a ng dy c p i n tng i nhi u, nh cc s c chim gy h i, st nh v.v... sau khi cng t c nh y c u dao th s c cng m t. V th , nhanh chng c p i n, c th s d ng thi t b t ng ng l i c u dao, nhng s c t c th c a b bi n p mt i n tng i t, n u s ng c u dao t ng ng l i c th lm cho s c m r ng, v th ni chung khng c s d ng. 15 - 5 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C u dao t ng ng l i, t i sao ch p d ng ng l i m t l n ho c ng l i hai l n m khng p d ng ng l i nhi u l n nh tm ho c m i l n? p: Khi ng dy x y ra s c c tnh t m th i, m s c ny sau khi ng n m ch s nhanh chng t ng m t (nh chim gy h i, st nh v.v...), l i d ng c u dao t ng ng l i c th nhanh chng khi ph c truy n i n, gi m thi u t n th t c a ng i s d ng. Nhng n u s c c tnh lu di th khng nn ti p t c truy n i n. B i v m t hai l n ng l i khng c th khng c ti p t c ng l i, ti p t c ng l i s c ng n m ch c tnh lu di s gy nn xung kch c a dng i n l n i v i h th ng i n l c, lm cng t c chng h ng, th m ch x y ra s c . V th khng c ng l i nhi u l n. 15 - 5 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Sau khi s a ch a dy c p i n ra c a tr m bi n i n, tr c khi ng c u dao truy n i n, t i sao a b o v c u dao ng l i ra kh i v n hnh? p: Ch y u l tnh n sau khi s a xong dy c p i n, c kh nng v dy t t m th i cha tho b m gy ra s c ng n m ch, khi n cho sau khi cng t c d u ng c u dao, hnh thnh dng i n ng n m ch nhi u l n che c t lm h ng thi t b ho c m r ng s c . V th , thi t b c u dao ng l i ph i a ra kh i v n hnh tr c khi truy n i n. 15 - 5 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao t ng ng ngu n d b (BZT) v a yu c u ph i nhanh chng v a qui nh c th i h n nh t nh? p: Th i gian t lc dy ci c a ngu n i n lm vi c m t i n p n khi ngu n i n p b t ng a vo g i l th i gian m t i n i v i ni s d ng th i gian ny cng ng n, phanh hm c a mt cng nh , t kh i ng cng d . Nhng tnh n sau khi h quang i m s c ng n m ch khi n ngu n i n lm vi c nh y c u dao t t, qu trnh kh ion ha i h i th i gian nh t nh. Cho nn, ni chung qui nh th i gian m t i n kho ng 1 - 1.5 giy. Th i h n thi t b t ng ng c u dao l i c a ng dy t i i n cng cng l do .
- Trang 331 -
CHNG XVII
K THU T I N T
17 - 1 Linh ki n i n t
17 - 1 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng ng h v n nng o i n tr chi u dng c a diode t i sao i n tr o c cc n c i n tr khc nhau th tr s i n tr khng nh nhau? p: Diode l linh ki n phi tuy n tnh, tr s i n tr c a n thay i theo s thay i c a i n p a vo. Khi dng ng h v n nng o i n tr c c dng c a diode, tuy i n p pin m cc n c i n tr khc nhau (tr n c R x 10k), s d ng l gi ng nhau, nhng i n tr trong tng ng khng gi ng nhau (i n tr trong c a n c R x 1 l nh nh t, cng v i s tng ln h s nhn c a n c i n tr , th i n tr trong c a n cng tng tng ng). V th i n p a vo 2 u diode c o khng nh nhau, k t qu lm cho i n tr diode b o ph n nh ra khc nhau. 17 - 1 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C m t s diode ho c t i n lm vi c d i i n p tng i cao, pht hi n th y b nng nh th ng, nhng sau khi tho ra, dng ng h v n nng o tnh nng c a linh ki n ny r t bnh th ng, t i sao? p: Hi n t ng ny g i l nh th ng nhi t. Mi ch t c a diode ho c t i n, d i tc d ng c a i n tr ng m nh, dng i n r tng ln, nhi t mi ch t nng cao, m nhi t qu cao s lm cho i n tr mi ch t gi m, thc y dng i n r ti p t c tng. C th , tu n hon x u d n khi n mi ch t b nh th ng. Lc ny n u l p t c c t ngu n i n khi n linh ki n c lm l nh k p th i, c khi v n c th khi ph c c ng mi ch t nh t nh. Lc ny dng thang i n tr c a ng h v n nng o ki m tra, o i n p trong ng h v n nng r t th p, khi o, mi ch t nng ln khng nhi u th ng th ng khng th pht hi n c linh ki n h ng. Cho nn diode ho c t i n pht hi n b nh th ng nhi t, th ph i thay k p th i, khng c ti p t c s d ng. 17 - 1 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dng ng h v n nng o tr s i n tr trong m ch i n bng bn d n (transistor) t i sao ph i nh m i hn 1 u c a i n tr c o m i c th ti n hnh o? p: B i v trong m ch i n, th u c a i n tr m ti n hnh o th tr s r ch khng ph i tr s i n tr c a i i n tr c n o sau ti n hnh o th m 17 - 1 - 4 (Tr ng t n t i m ch r , n u khng nh m i hn 1 o c l tr s i n tr tng ng m ch n tr c n o. Ch c nh m i hn 1 u c a i b o m k t qu o chnh xc.
- Trang 332 -
H i: Khi dng ng h v n nng o i n p chi u dng c a diode t i sao ph i u u "+" c a ng h vo u "-" c a diode v u u "-" c a ng h v i u "+" c a diode? T i sao ph i o n c R x 100? p: Khi dng ng h v n nng o i n tr l dng gn kh lm ngu n i n, m ch i n nguyn l bn trong c a n nh hnh 17 - 1 - 4. Qua hnh c th bi t u "-" c a ng h u v i u "+" c a ngu n i n, u "+" c a ng h u v i u "-" c a ngu n i n. V th khi dng ng h v n nng o i n tr , chi u dng c a diode ph i u theo cch trn, n u khng s chuy n thnh o i n tr ng c chi u. Dng i n ng n m ch n c R x 1 c a ng h v n nng thng th ng l 100 ~ 200mA. Cn dng i n chi u dng c a r t nhi u diode bn d n u khng v t qua 100mA. N u dng n c R x 1 o, khi i n tr chi u dng c a diode bn d n r t nh th dng i n ch y qua diode g n b ng v i tr s dng i n ng n m ch c a n c R x 1, c th lm chy diode. Cn dng i n ng n m ch c a n c R x 10 v R x 100 so v i n c R x 1 l n l t gi m cn 1/10 v 1/100. Cho nn khi dng n c R x 100 (ho c dng R x 1k) o i n tr th dng i n s khng v t qua tr s cho php c a diode. 17 - 1 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao cng t c ti p c n (proximity switch) bn d n khng nn dng trong my ci m b i phoi s t gia cng r t nhi u? p: Cng t c ti p c n bn d n ni chung l m ch i n do b dao ng v b khu ch i t o thnh. Khi phi n kim lo i d n t ti p c n v i u c m ng c a cng t c, m ch i n ng ng dao ng, bng bn d n c p cu i thng m ch, rle i u khi n c dng i n ch y qua nn th c hi n ng tc. Khi phi n kim lo i tch kh i u c m ng, dao ng khi ph c, rle nh ra. Cng t c ti p c n bn d n l thng qua s chuy n d ch v tr c a phi n kim lo i d n t v ng tc c a rle i u khi n my ci ho t ng. N u phoi s t gia cng c a my qu nhi u, phoi s t ti p c n u c m ng cng s d n t i s thay i tr ng thi c a cng t c, nh h ng ho t ng bnh th ng c a my ci. V th cng t c ti p c n bn d n khng nn tr c ti p s d ng trong my ci m phoi s t gia cng qu nhi u. 17 - 1 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Bo m ch t h p MOS t i sao dng gi y thi c ng gi b o qu n? p: Tr khng u vo c a lo i linh ki n t h p ny v cng l n, r t d b nh h ng bn ngoi m c m ng ra i n p c m ng u vo, cho d linh ki n cha u vo m ch i n cng s b h ng. Cho nn khi b o qu n, ph i dng gi y thi c ng gi, che ch n linh ki n trnh nh h ng bn ngoi, v lm cho cc chn c a n ng n m ch, trnh h ng. 17 - 1 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong m ch transistor, khi rle lm ph t i u n i ti p trong m ch c c gp transito cng su t, trnh cu n dy c a rle sinh ra cao p lm h ng transistor khi transistor ng t m ch, thng th ng u d u song song m t diode phng thch hai u cu n dy. Phng php ny s c nh h ng g i v i tnh hnh ho t ng bnh th ng c a rle?
- Trang 333 -
p: Khi transistor ng t m ch, rle phng thch, do c diode m ch c nh, nng l ng trong m ch t rle s phng i n qua m ch kn do diode v cu n dy t o thnh, t c phng i n c a n do thng s th i gian c a m ch phng i n quy t nh. V th , rle c u song song diode phng thch, khng l p t c phng thch m ko di th i gian phng thch, tc d ng ko di ny, c khi d n n h th ng ch u s i u khi n c a rle, ho t ng khng bnh th ng. 17 - 1 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Bng hi u ng tr ng MOS t i sao d b nh th ng? Khi s d ng c n lu g? p: V k t c u, bng hi u ng tr ng MOS khc v i bng bn d n ph thng, thu c tr khng u vo r t cao, i n dung phn b gi a c c l i c a n v i ngu n, c c r v lt g c r t nh , i n tr cch i n r t cao, nn g i l bng hi u ng tr ng ki u cch i n. ng th i thu c d n v t cao, gi a c c l i v lt g c ch c m t l p oxy ha r t m ng, i n p nh th ng c a n ni chung d i 50 vn. Do i n dung phn b c a c c l i nh , i n tr cch i n cao, v th m cho d ti p xc ngu n i n p v i i n tr trong r t cao nh i n th c m ng c th , cng d n n xuyn th ng do i n tch khng c ng phng thch. V th khi s d ng, khng c ty ti n ch m tay vo c c l i, khi khng s d ng (b o qu n ho c v n chuy n) ph i ng n m ch cc c c, nh m phng ng a i n th c m ng bn ngoi nh th ng c c l i; trong s d ng u vo tuy t i khng c tr ng, khi hn n i ph i tho m hn ra kh i ngu n i n, l i d ng nhi t cn l i c a n hn, khi thi t k m ch i n khng c qun b tr m t s linh ki n b o v qu p cho m ch i n bng hi u ng tr ng MOS.
- Trang 334 -
17 - 2 Thirixto
17 - 2 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng ng h v n nng o i n tr gi a c c c a v i c c m c a thirixto, t i sao tr s i n tr thu n chi u, ng c chi u khc nhau? C ph i tr s i n tr cng nh cng t t? p: C c c a i v i c c m c a linh ki n thirixto l m t ti p gip P - N, cho nn tr s i n tr thu n chi u, ng c chi u khc nhau. Chnh l ch c tnh vn ampe c a c c c a linh ki n cng nhn hi u cng r t l n. Cho nn khng th l y l n tr s i n tr c c c a xc nh c tnh t t x u. N u tr s i n tr o c b ng 0, ho c v cng l n, ch ng t gi a c c c a v c c m ng n m ch ho c h m ch, linh ki n ny khng th s d ng c n a. 17 - 2 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Lm sao phn on thirixto t t x u b ng phng php n gi n nh t? p: Mu n phn on thirixto t t hay x u, ngoi dng ng h v n nng o tr s i n tr thu n chi u ng c chi u c a c c m v c c i u khi n c a n ra, cn c th phn on b ng phng php sng, t i c a bng n. Nh th hi n hnh 17 - 2 - 2, u n i ti p bng n dy tc v i thirixto r i u vo m ch bi n th t ng u, t t i u ch nh i n p c a bi n p n i n p nh m c c a thirixto, lc ny bng n ph i khng sng. Sau u pin kh E (1.5 - 9 vn, c c dng u v i c c i u khi n) vo gi a c c i u khi n v c c m c a linh ki n thirixto, r i t t i u ch nh i n p, bng n sng d n, i u ny ch ng t thirixto t t. Ng c l i, thirixto h ng. 17 - 2 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: i n p xc pht c a thirixto kho ng 3 - 10 vn, t i sao dng ng h v n nng o khng ra? p: Ni chung r ng xung xc pht c a thirixto ch c vi ph n nghn/giy, tuy tr s nh c a i n p xung c m y vn n m y ch c vn, nhng do tr s bnh qun c a n r t nh , cho nn dng ng h v n nng o khng ra. Mu n phn on c m ch xung xc pht hay khng c th quan st b ng my hi n sng. 17 - 2 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cn c vo dng i n nh m c c a thirixto xc nh dng i n m n s d ng, t i sao ph i cn c vo hnh sng ch nh lu tnh? p: thirixto cho php dng i n l n hay nh ch y qua l do nhi t cho php c a li quy t nh, cn m c pht nhi t th do tr s h u hi u c a dng i n quy t nh. Tiu chu n k thu t qui nh, v i nhi t mi tr ng l + 40oC v i u ki n lm mt qui nh, trong m ch i n n a sng hnh sin, t n s lm vi c m t pha, ph t i c tnh i n tr , thirixto hon ton d n thng, khi nhi t ti p gip n nh khng v t qu tr s nh m c, th dng i n bnh qun ] n nh t cho php l dng i n nh m c c a linh ki n ny. Trong ng d ng th c t , hnh th c dng i n ch nh lu, lo i ph t i,
- Trang 335 -
gc d n thng, hnh sng dng i n u khc nhau, quan h gi a tr s bnh qun v i tr s h u hi u cng s khc nhau. Cho nn, khi xc nh tr s dng i n s d ng cho php c a thirixto ph i tnh theo hnh sng ch nh lu. D i i u ki n tiu chu n, quan h gi a tr s h u hi u v tr s bnh qun c a dng i n cho php ch y qua l I = 1.57 Id. T c thirixto c dng i n nh m c 100 ampe th tr s h u hi u c a dng i n cho php l 157 ampe. N u l m ch ton sng m t pha khi d n thng hon ton th quan h gi a tr s h u hi u v i tr s bnh qun l I' = 1.11 I'd. So v i tiu chu n, khi I = I', I'd = 1.414Id, lc ny m t thirixto 100 ampe c th s d ng 140 ampe. 17 - 2 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: thirixto c i n p nh m c l 300 vn, li u c th tr c ti p s d ng lm ch nh lu trn i n l i 220 vn c khng? p: i n p i n l i 220 vn th i n p tr s nh c a n l 310 vn. Do i n l i c qu p, yu c u linh ki n ph i c d nh t nh. Cho nn thirixto mu n ch n ng ph i ch u p trn 500 vn. i n p nh th ng c a thirixto l i n p lm vi c danh xng c ng v i 100 vn. V th i n p nh m c c a thirixto s d ng trn ngu n i n xoay chi u 220 vn ph i ch n 550 vn. i n p nh th ng c a diode g p hai l n i n p lm vi c tiu chu n, t c i n p nh th ng c a diode 300 vn l 600 vn, cho nn c th ch n s d ng diode c i n p nh m c 300 vn. 17 - 2 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Sau khi ng t ph t i ra (nh th hi n hnh 17 - 2 - 6, ng t K ra) vn k khng hi n th , c ph i do thirixto h ng? p: Mu n duy tr thirixto d n thng, ngoi vi c ph i c i n p c c dng chi u dng v tng i n p xc pht i v i c c i u khi n ra, cn ph i b o m dng i n c c dng khng nh hn dng i n duy tr c a n (t c dng i n nh nh t c n thi t thirixto duy tr tr ng thi d n thng). i n p trong c a vn k r t l n, sau khi ng t ph t i c a m ch i n ch nh lu thirixto th dng i n ch y qua vn k nh hn dng i n duy tr, thirixto khng th duy tr d n thng nn b ng t, vn k cng khng hi n th . V th , vn k khng hi n th khng th hi n thirixto h ng. Khi s a ch a ph i o xem thirixto c i n p ra khng, ph i u ph t i o. 17 - 2 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M ch thirixto ph t i c m ng, t i sao c lc x y ra hi n t ng thirixto sau khi d n thng l i ng t? p: thirixto khi ch u i n p c c dng chi u dng, sau khi c c i u khi n c thm xung xc pht, thng m ch, xung xc pht m t, dng i n c c dng nh nh t c n thi t c th lm cho thirixto duy tr tr ng thi, g i l dng i n nu gi . Dng i n nu gi khng cng l dng duy tr, thng th ng, dng nu gi c a thirixto ph i l n hn m y l n so v i dng i n duy tr. Khi trong m ch thirixto c ph t i tnh c m ng th sau khi xc pht thirixto, dng i n trong m ch i n (t c dng i n c c dng) s t 0 t t tng ln. i n c m cng l n th dng i n tng ln cng ch m. Lc ny, n u r ng c a m ch xung xc pht khng th c kh nng dng i n c c dng cha ln t i dng i n nu gi , xung xc pht m t, nn thirixto khng th duy tr d n thng, nn b ng t.
- Trang 336 -
17 - 3 V n hnh thi t b thirixto

17 - 3 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao c m t s thi t b thirixto ma h c th ho t ng bnh th ng, n ma ng th tr nn khng ng tin c y, ho c ma ng c th ho t ng bnh th ng, ma h l i tr nn khng ng tin c y? p: thirixto l m t lo i linh ki n bn d n cng su t l n, c i m c a n gi ng nh cc linh ki n bn d n khc, ch u nh h ng c a nhi t tng i l n. Ma ng, nhi t xu ng th p, i n p, dng i n xc pht c n thi t c a thirixto tng ln. Khi cng su t xc pht m m ch xc pht cung c p khng , c kh nng d n n thirixto khng th xc pht. V th khi ch nh th thi t b thirixto c n ch i u ny. Ma h nhi t tng cao, i n p chuy n chi u dng v i n p nh th ng ng c chi u c a thirixto u gi m th p, i n p, dng i n xc pht u gi m r r t, kh nng ch ng nhi u c a linh ki n tr nn km, d gy nn xc pht nh m, ng th i cng c th x y ra nh th ng ng c chi u. V th khi i u ch nh thi t b thirixto vo ma ng c n xem xt nhi t ho t ng ma h. 17 - 3 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao thi t b i n t t g n b i u p kh ng nhi t thirixto d b nhi u? p: B i u p kh ng nhi t thirixto c cc u i m: hi u su t cao, ph n ng nhanh, nhng do d ng sng i n p v dng i n c a m ch thirixto l sng sin t bi n nghim tr ng, t n su t bi n i dng i n t c th r t l n, v th s sinh ra sng i n t cao t n. Cho nn thi t b i n t g n n c kh nng b can nhi u, th m ch x y ra ng tc nh m. 17 - 3 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Thi t b ch nh lu thirixto lm mt b ng n c, c n ch nh ng v n g? p: Thi t b ch nh lu thirixto n u p d ng lm mt b ng n c th nn dng n c c t nh m phng ng a khi v n hnh lu ngy sinh ra cu b n gy t c ng ng. i n tr su t c a n yu c u l n hn 20 k .cm. Tr s pH l 6 ~ 8, v c n ch l ra, vo n c c a ng n c ph i c g ng c i n th b ng nhau. N u i n th khng b ng nhau, b o m khng ng n m ch gi a cc pha, di c a ng n c ph i trn 400 mm. Ma ng cn c n ch gi m ng n c, kt n c, phng ng a ng bng nh h ng hi u qu lm mt. Ma h do chnh l ch nhi t n c v i nhi t mi tr ng tng i l n, trn b m t b t a nhi t lm mt b ng n c c th xu t hi n sng ng, lm gi m ch u p c a thi t b , khi nghim tr ng c th d n n ng n m ch, v th ph i tng c ng bi n php thng gi. 17 - 3 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi l p rp thi t b ch nh lu thirixto, m ch i n chnh v m ch i u khi n s nhi u l n nhau, c n ch g? p: phng ng a nhi u l n nhau gi a m ch i n chnh v i m ch i u khi n, ph i b tr ng dy c a m ch i n chnh v i m ch i u khi n song song nhau v c g ng xa nhau m t cht. phng ng a nhi u c m ng i n m nh, i v i m ch i u khi n tng i di c th dng dy kim lo i che ch n ngoi ho c dy b n c
- Trang 337 -
m ng ph i h p, cng c th qu n l p che ch n ln gi a cu n s c p, th c p c a bi n p. Nh v y c th h n ch m t cch h u hi u nhi u l n nhau gi a m ch chnh v i m ch i u khi n.
- Trang 338 -
17 - 4 Thi t b thirixto xc pht v b o v

17 - 4 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: i m 0 c a m ch i n th hi n hnh 17 - 4 - 1 (a) l i m gi a c a cu n dy bn th c p bi n th , khi thay i tr s R, i n p hai i m a, b c thay i g? T i sao?
p: M ch i n nh th hi n hnh 17 - 4 - 1 (a) l m ch chuy n pha R - C, khi thay i tr s R, Uab khng thay i v l n, pha c a n bi n ng trong 0 ~ 180o. B i v, khi i n p (ngu n i n) bn s c p bi n th l tr s c nh, th i n p
U EF bn th c p cng c nh, m ph t i c a n l do R - C t o thnh, nn dng i n I C trong cu n dy th c p th hi n tnh i n dung, i n p v t tr c U EF , s t p U R
. . . .
.
trn i n tr , cng chi u v i I C , U C s tr sau U R l 90o, m ph i th a mn: U R +

U C = U EF, nn U R , U C , U EF t o thnh hnh tam gic vung (hnh b). V Uab l i n
. . . . .
p gi a i m gi a U EF n R - C, khi thay i R, s t p trn R, C lun lun th a mn cng th c trn v thnh gc vung, nn qu tch c a i m D l n a ng trn l y
U EF lm ng knh, v th , R tuy thay i, nhng Uab lun lun b ng
.
chi u c th thay i trong 0 ~ 180o.
1 . U EF , m 2
17 - 4 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao gi a ba chn c a transistor ti p gip n khng b nh th ng ho c h m ch, nhng trong m ch i n l i khng th xc pht thirixto? p: i u ny ch y u l do t l phn p c a transistor ti p gip n c ch n qu nh gy nn. N u t s phn p qu nh , khi m t s tham s c a m ch i n v nhi t mi tr ng thay i, i n p nh i m c a transistor tr nn nh s lm cho bin tn hi u xung u ra qu nh nn khng th xc pht thirixto lm vi c c. 17 - 4 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong m ch xc pht thirixto c a transistor ti p gip n (xem hnh 17 - 4 - 3) i u ch nh nh bi n tr Re, c th lm cho i n p u ra d n d n tng ln, khi Re t n tr s no , n u l i ti p t c gi m nh , i n p u ra t ng t s t xu ng. T i sao? p: i u ch nh tr s i n tr R s lm thay i thng s th i gian n p i n c a ngu n i n i v i t C. Tr s i n tr Re cng nh th t c n p i n c a ngu n
- Trang 339 -
i n i v i C cng nhanh, khi n i n p uC trn C t n i n p nh c a transistor ti p gip n, t c th i gian pht ra xung u tin cng s cng s m, lm cho gc m c a thirixto l n ln, i n p u ra tng cao. Nhng sau khi transistor ti p gip n d n thng, khi tr s i n tr Re nh hn m t tr s no , do dng i n c a ngu n i n thng qua Re a n c c pht e c a transistor ti p gip n v t qu dng i n i m y c a n, gi a e v c c g c b1 khng th khi ph c tr ng thi ng t, m v n thng, C n p khng c i n, m ch xc pht khng th pht xung n a, t khi n i n p ch nh lu c a thirixto t t xu ng. phng ng a x y ra hi n t ng ny, c n cn c vo tr s i n tr nh nh t v l n nh t c a Re, dng m t i n tr c nh v m t bi n tr u n i ti p u vo m ch i n. 17 - 4 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ph i dng c u ch t c nhanh b o v thirixto? C th thay b ng c u ch ni chung khng? p: Kh nng dng i n ch u p c a thirixto tng i nh , c u ch t c nhanh c b i s qu dng gi ng v i thirixto th c th t dy ch tr c khi thirixto b ph ho i. Cn th i gian t dy ch c a c u ch ni chung tng i di, khng th c tc d ng b o v . Cho nn, thirixto ph i dng c u ch t c nhanh b o v . N u dng i n nh m c c a thirixto tng i l n m dng i n ph t i tng i nh , khi c thi t b h n ch dng i n ng n m ch, th c th dng c u ch ni chung b o v . 17 - 4 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: thirixto u trong m ch, t i sao th ng u song song vo hai u n m t m ch nhnh m c n i ti p i n tr t i n (nh hnh 17 - 4 - 5)? p: l bi n php b o v phng ng a thirixto b ph h ng do qu p t c th. B i v s thng, ng t c a h th ng, i n p d p c a i n l i ho c s thng ng t c a chnh thirixto u c th d n n thirixto b nh th ng do ch u qu p t c th. Sau khi u song song t i n C, n u x y ra qu p, do i n p hai u t i n ch c n p i n m d n d n tng cao, khng th t bi n. Sau khi thirixto c xc pht d n thng, t i n s phng i n qua linh ki n, t khi n thirixto trnh c s t p kch c a qu p. Nhng ch u song song m t t i n l khng c, b i v n u i n p n p tng i cao, khi phng i n s c dng i n r t l n ch y qua thirixto c th lm chy thirixto. V th ph i u n i ti p m t i n tr n a vo t i n h n ch dng i n phng v tng th i gian phng i n, ng th i gi a i n c m v i n dung trong m ch i n c th t o thnh m ch dao ng, lc ny R l i c tc d ng lm nh t, phng ng a dao ng cao t n nh h ng n ho t ng bnh th ng c a h th ng.
- Trang 340 -
17 - 4 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao diode cng quy cch khi s d ng u n i ti p ph i u song song m t i n tr cng tr s (xem hnh (17 - 4 - 6 (a)), khi s d ng u song song ph i u n i ti p m t i n tr cng tr s (xem hnh b)? p: S sai bi t c a i n tr ng c chi u diode cng qui cch r t l n, cho nn khi s d ng u n i ti p, i n p ng c chi u m m i bng ph i ch u u khc nhau xa, i n p ng c chi u m diode c i n tr ng c chi u l n ph i ch u s tng i cao, nn c kh nng b nh th ng. Sau , cc bng khc, do ph i ch u ton b i n p, cng s l n l t b nh th ng. Cho nn khi s d ng u n i ti p, m i diode u ph i u song song m t i n tr cn b ng i n p cng tr s . i n tr chi u dng c a diode cng qui cch cng m i lo i m t khc, khi s d ng u song song, diode i n tr chi u dng nh s c dng i n ch y qua l n. trnh dng i n t p trung trn diode i n tr chi u dng nh gy chy h ng, v th khi s d ng u song song, m i diode u ph i u n i ti p m t i n tr cn b ng dng i n cng tr s .
17 - 4 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: u u dy vo xoay chi u c a thi t b ch nh lu sau khi n i vo b h p thu tr dung, t i sao ph i u vo m t phi n selen phi tuy n tnh (nh th hi n hnh 17 - 4 - 7)? p: B h p thu b ng tr dung RC c th c ch qu p thao tc trong ph m vi cho php. Nhng khi l i i n b st nh s sinh ra qu p th i gian ng n, tr s nh cao, m ch h p thu RC c thng s th i gian c nh, c kh nng s phng i n khng k p ho c t i n b nh th ng nn khng th c ch cc lo i i n p ny. Phi n selen c c tnh phi tuy n tnh ng c chi u tng i d c. V phi n selen n i i, khi i n p bnh th ng, lun c m t nhm vo tr ng thi ng c chi u, dng i n r r t nh . Khi qu p g n b ng tr s cho php, c tnh ng c chi u xu t hi n chuy n ngo t, dng i n r tng ln, i n p l i c b n khng i (ni chung ch n l tr s nh qu p thao tc do b tr dung h n ch ), l i do di n tch phi n selen tng i l n, c th tiu hao cng su t t c th tng i l n nn khng b ph ho i. Cho nn, phi n selen c th ng vai tr h n ch i n p v phng thch nng l ng.
- Trang 341 -
17 - 5 M ch Ch nh lu
17 - 5 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong m ch ch nh lu n a sng nh th hi n hnh 17 - 5 - 1 (a), khi u song song t l c sng C, t i sao diode D th ng c hi n t ng h ng t ng t?
p: Khi m ch i n cha u song song t C, dng i n bnh qun ch y qua diode D l

U Z 0.45U 2 = , sau khi u song song C, ngu n i n i v i C s c dng RZ RZ
i n n p i n ban u r t l n ch y qua D. Ngoi ra, khi cha u song song C, i n p ng c chi u l n nh t m D ch u ng l 2 U2; sau khi u song song C, khi ngu n i n n p bn chu k dng, i n p hai u C g n b ng 2 U2; khi bn chu k m l i c ng n i ti p v i i n p ngu n 2 U2, khi n i n p ng c chi u l n nh t m hai u D ch u ng tng n 2 2 U2 nh th hi n hnh (a), (c). Cho nn, khi ch n s d ng diode D, n u trong m ch i n ch nh lu n a sng, tr c v sau khi u song song t C, th dng i n ch y qua D v i n p ng c chi u l n nh t m n ch u ng c s chnh l ch tng i l n, th nn diode D c kh nng b chy ho c nh th ng. 17 - 5 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: i n p u vo xoay chi u c a m ch i n ch nh lu ki u c u nh th hi n hnh 17 - 5 - 2 (a) l 36 vn, i n p u ra m t chi u khng t i l 32 vn, sau khi tng thm t i n 50F (nh hnh (b)), o l i i n p u ra, c th t kho ng 50 vn. T i sao? p: B i v, tr c khi tng thm t i n, i n p m vn k m t chi u ki u i n t o c l i n p m t chi u m ch xung, kim ng h hi n th l tr s bnh qun c a i n p m ch xung ny.
Ubnh qun =
U hu hieu 1.11
36 32V . 1.11
Sau khi tng thm t i n, t i n s n p i n v i tr s nh i n xoay chi u, sau khi n p y, i n p u ra t tr s nh, do i n tr trong c a vn k ki u i n t v cng l n, dng i n r t nh , cho nn tr s hi n th g n b ng i n p tr s nh.
- Trang 342 -
Utr
s nh=
1.41 x Uh
u hi u=
1.41 x 36 = 50V.
17 - 5 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M ch ch nh lu ki u c u m t pha (nh th hi n hnh 17 - 5 - 3 (a)) do 4 diode ki u 2CZ13D t o thnh, trong s d ng, n u x y ra s c , lun lun h ng c hai diode m t khi h ng m t. T i sao? p: l do di n tch ti p gip PN c a diode h 2CZ tng i l n, kh b chy t m d b nh th ng gy ra. B n diode chia thnh hai nhm u song song
trn ngu n i n xoay chi u, khi m t chi c trong , nh D1 do qu p (ho c qu dng) b nh th ng, n s m t tnh nng d n i n, c th coi g n nh l m t dy d n. Lc ny D2 s tng ng nh tr c ti p u song song vo ngu n i n, v dng i n khng ch y qua i n tr ph t i, cho nn dng i n ch y qua n s v t xa dng i n cho php l n nh t c a n , nn cng b nh th ng. N u bn pha xoay chi u u vo c u ch (xem hnh (b)) th c u ch s t tr c khi cha c dng i n cho php l n nh t ch y qua diode, t m b o v c diode. 17 - 5 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M ch ch nh lu ki u c u ton sng diode nh th hi n hnh 17 - 5 - 4. khi D2 h m ch ho c ng n m ch, dng i n, i n p u ra c thay i g? p: N u D2 h m ch, khi ngu n i n bn chu k dng, gi thi t c c tnh c a e2 l trn dng d i m th Dl, D3 thng m ch ph t i RL c c i n p ch nh lu n a sng. Khi ngu n i n bn chu k m, c c tnh c a e2 l trn m d i dng, do D2 h m ch, nn khng c dng i n ch y qua RL, do trn RL khng c i n p. C th th y, D2 h m ch, m ch ch nh lu ton sng bi n thnh m ch ch nh lu n a sng, dng i n u ra IL v i n p u ra UL u gi m 1/2 so v i m ch ch nh lu ton sng. N u D2 ng n m ch. Khi ngu n i n bn chu k dng, gi thi t c c tnh e2 l trn dng d i m, ton b e2 a n hai u D3 d n thng chi u dng nn b ng n m ch, dng i n ng n m ch r t l n c kh nng lm chy D3 gy h m ch, cu i cng khi n i n p u ra v dng i n u ra b ng 0. Khi ngu n i n bn chu k m th c c tnh c a e2 l trn m d i dng, do D3 h m ch cho nn D4 v n c th lm vi c, lc ny trn RL c c i n p ch nh lu n a sng. C th th y D2 ng n m ch c th lm chy c D3, khi n m ch i n ch nh lu c sng ki u c u bi n thnh m ch ch nh lu n a sng.
- Trang 343 -
17 - 5 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t b ch nh lu (n a sng, khng l c sng v n p) n p i n cho c qui, nhng i n p u ra l i tng cao hn so v i khi khng t i. T i sao? p: Hnh sng i n p u ra khi khng t i l n a sng, c m t n a th i gian i n p b ng 0, tr s bnh qun c a n b ng 0.32 l n tr s nh. Sau khi u c qui vo, ch c n i n p c qui th p hn tr s nh l c th n p i n, nhng i n p u ra khng s t t i 0, cho nn tr s bnh qun tng ln. 17 - 5 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Lm sao l i d ng hai phi n ch nh lu ki u c u b ng n m ch m t nhnh (nh th hi n hnh 17 - 5 - 6 (a)) t o thnh m t b ch nh lu ki u c u hon ch nh? Tham s dng i n, i n p nh th no?
p: Phi n ch nh lu ki u c u l m t th hon ch nh, b t k m t nhnh no b ng n m ch u m t ch c nng ch nh lu nn khng th s d ng. L i d ng hai phi n ch nh lu v d ng ny c th lm l i thnh m t b ch nh lu ki u c u c ch. Cch u dy c a n nh th hi n hnh (b). u song song u ra "+","-" c a hai phi n ch nh lu c lm u ra "+","-" c a c u ch nh lu m i. u vo c a ngu n i n xoay chi u u u vo xoay chi u bn linh ki n hon ton t t c a hai phi n c u, u vo xoay chi u c a hai phi n c u c nhnh b ng n m ch tr ng, nh v y s lm thnh b ch nh lu ki u c u hon ch nh. B ch nh lu ki u c u m i t o thnh, tham s dng i n, i n p u c th theo tham s c a b ch nh lu ki u c u c, ch c th tch l g p hai l n so v i tr c. 17 - 5 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Hi n c 3 my n p i n m m i m ch ch nh lu c th i u ch nh l m t pha n a sng, m t pha ton sng v ba pha n a sng, m i lo i m t my. Tr s bnh qun c a dng i n n p u ra u l 15 vn. C u ch u ra li u c th ch n l n b ng nhau? T i sao? p: Khng th ch n l n b ng nhau. B i v ch n c u ch l cn c vo tr s h u hi u c a dng i n, cn dao ng hnh sng c a dng i n u ra my n p tng i l n, tr s h u hi u l n hn nhi u tr s bnh qun, cho nn dy c u ch ph i ch n l n hn nhi u tr s bnh qun c a dng i n n p u ra. Hi n c tr s bnh qun c a dng i n u ra l 15 ampe, nhng m ch ch nh lu n a sng m t pha c m i chu k d n i n m t l n, tr s nh dng i n c a n r t l n, do tr s h u hi u cng l n nh t, dy c u ch cng ph i ch n l n nh t (kho ng 50 ampe); m ch ch nh lu ton
- Trang 344 -
sng m t pha m i chu k d n i n hai l n, do tr s nh v tr s h u hi u c a dng i n nh hn n a sng m t pha, nn dy c u ch cng ch n nh hn m t cht (kho ng 40 ampe). Tr s nh v tr s h u hi u c a dng i n m ch ch nh lu n a sng ba pha l nh nh t, cho nn dy c u ch cng ch n nh nh t (kho ng 30 ampe). 17 - 5 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: B ph n m t chi u c a m ch ch nh lu c u, tr c ti p dng i n l i 220 vn, t i sao khng th ti p t?
p: Trong h th ng cung c p i n h 4 dy ba pha, i n xoay chi u 220 vn l do m t s i dy pha v dy t t o thnh. Sau khi ti p t m t c c c a b ph n m t chi u, diode b li n b ng n m ch (xem hnh (a)). Khi b ph n xoay chi u lm vi c bn chu k dng c a ngu n i n, dng i n thng qua diode d, ph t i R tr v dy t c a ngu n i n, khi lm vi c bn chu k m c a ngu n i n th dng i n khng qua diode c v R m tr c ti p ng n m ch qua diode a, nn a chy. Cho nn, trong m ch ch nh lu c u tr c ti p dng i n l i 220 vn th b ph n m t chi u khng th ti p t. N u l p thm bi n th ngn cch vo b ph n xoay chi u (xem hnh (b)) th c th phng ng a diode b chy h ng khi x y ra s c ti p t c a R ho c m ch i n. 17 - 5 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong m ch ch nh lu c th i u khi n n a sng m t pha, nh th hi n hnh 17 - 5 - 9, v sao cho d l ph t i i n tr thu n, h s cng su t c a ngu n i n cng nh hn 1, m gc i u khi n cng l n th h s cng su t cng th p? p: Trong m ch ch nh lu c th i u khi n n a sng m t pha, i n p ngu n i n l sng sin, i n p t c trn ph t i l d ng sng c a sng sin sau khi b c t b m t ph n, m gc i u khi n cng l n th ph n b c t cng cng nhi u. T s gi a tr h u hi u c a i n p trn ph t i v tr h u hi u c a i n p ngu n nh hn 1, m gc i u khi n cng l n th t s cng nh , cng su t c ch do ngu n i n cung c p (b qua t n hao thirixto) b ng tch gi a tr h u hi u c a i n p trn ph t i v tr h u hi u c a dng i n ph t i, cn cng su t th c t do ngu n i n cung c p b ng tch gi a tr h u hi u c a i n p ngu n v tr h u hi u c a dng i n ph t i. Cho nn, cho d l ph t i i n tr thu n, t s gi a cng su t c ch v cng su t th c t do ngu n i n cung c p, t c h s cng su t c a ngu n i n cng nh hn 1, m gc i u khi n cng l n th h s cng su t cng th p.
- Trang 345 -
17 - 5 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi m ch ch nh th nh hnh 17 - 5 - 10 (a), n u rle J1, Jg ht, J2 cha ht, dng vn k o c i n p i m K2 i v i t c tr s g n b ng ngu n + Ea. T i sao? p: ng th i v i vi c t i n p dng vo gi a c c dng, c c m c a thirixto KG, cho c c c ng c a n thng v i dng xc pht , th KG t tr ng thi ng ch n chuy n sang tr ng thi d n thng. Khi J1, Jg ht, KG1 do th a mn i u ki n thng m ch nn d n thng. Hnh (b) l m ch i n tng ng c a hnh (a). Qua hnh
c th bi t: do tr c ti p n i thng nhau nn 1P2 c a KG1 v 2P2 c a KG2 vo i n th b ng nhau. V th , 1P2 - 2P2 - 2N2 tng ng v i 1 diode chi u dng, do , sau khi KG1 d n thng, + Ea thng qua 1P1 - 1N1 - 1P2 (2P2) - 2N2 ging ln i m K2. cho nn dng vn k c th o c i n p gi a K2 v i t c tr s g n b ng +Ea (kho ng tr s s t p c a KG nh ). Do i n p xc pht Eg < Ea, v th sau khi KG1 d n thng, i n p 2P2 i v i t l n hn tr s E , t lm cho diode D ch n ng t, t c Eg s khng ging ln i m K2. Tuy i n th c c m c a KG2 i v i t tng i cao, nhng do tr s i n tr c a KG2 tng i l n s khng ko n i ph t i. N u tng thm m t diode b ph n xc pht (hnh (c)) th K2 i v i t khng t n t i i n p tng i cao n a. 17 - 5 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong m ch chnh c a ch nh lu thirixto hnh 17 - 5 - 11, diode D c tc d ng g? C c tnh c a n n u u nh m s c h u qu g? p: c i m c a ph t i c tnh c m ng l s thay i c a dng i n i sau thay i c a i n p. th i i m i n p c c dng thirixto v t qua i m 0, mu n t ng ng t, th hai u ph t i c tnh c m ng s sinh ra th i n ng c m ng; cn c nh lu t Lenx, chi u c a i n th t c m lun lun c n tr s thay i c a dng i n, t c u b l dng, u a l m. N u khng c diode D th i n th c m ng ny s thng qua diode D1, D2 ho c D3, D4 a n hai u c c dng v c c m c a thirixto 3CT. Do lc ny 3CT cn cha k p hon ton khi ph c kh nng c n ch n cho nn s d n thng khi khng c tn hi u xc pht, t lm m t tc d ng i u khi n c a thirixto. Sau khi u diode D vo, i n th c m ng ni trn s thng qua diode D nhanh chng ng n m ch, b o m s ho t ng bnh th ng c a thirixto. Diode D c th lm
- Trang 346 -
dng i n c a ph t i c tnh c m ng ti p t c thng m ch, th ng g i l "diode ti p dng". N u u nh m c c tnh, s tr thnh ng n m ch i v i ngu n i n ch nh lu (D1 - D4), s gy ra s c ng n m ch. 17 - 5 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Hnh 17 - 5 - 12 (a), (b) l hai lo i m ch ch nh lu c u n a i u khi n m t pha ph t i i n c m, c th u ho t ng bnh th ng khng? p: Trong m ch i n hnh (a), khi i n p ngu n qu 0 th diode i dng, khi xc pht th thirixto i dng. N u t ng t gi m gc d n thng xu ng b ng 0 ho c c t m ch i u khi n, th do dng i n ph t i c tnh i n c m duy tr dng i n lin t c ch y qua diode khi thirixto bn chu k m c a ngu n i n, hnh thnh m ch kn, cn khi bn chu k dng th thirixto ti p t c d n thng, t x y ra hi n t ng khc th ng l m t thirixto lun d n thng, cn hai diode lun lu thng m ch. Cho d xung xc pht ng ng xc pht, nhng thirixto ng ch n khng c, trn ph t i v n gi l i i n p u ra tng ng v i ch nh lu n a sng m t pha, ch khng th s t p ph t i xu ng n 0. V th , m ch i n hnh (a) do cha u song song diode ti p dng vo hai u ph t i i n c m nn khng th ho t ng bnh th ng, g i l "m t tc d ng i u khi n". Dng i n ph t i i n c m c a hnh (b) c th thng qua D1 - D2 hnh thnh m ch kn dng i n lin t c, khi bn chu k m c a ngu n i n th thirixto t ng ng t, cho nn c th ho t ng bnh th ng. Nhng c n ch : n u c hai thirixto dng chung m t m ch i n xc pht th bi n th m ch xung ph i c hai cu n dy u ra, v phng nghim ng t u nh m dy ho c ng n m ch l n nhau. 17 - 5 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong m ch ch nh lu c u c th i u khi n m t pha, dng i n p 220 vn tr c ti p ch nh lu (nh hnh 17 - 5 - 13) t i sao i n p nh m c c a linh ki n ch nh lu 1D, 2D th p hn i n p nh m c c a thirixto IKG, 2KG? p: Trong m ch ch nh lu nh hnh th hi n, i n p thu n chi u l n nh t, i n p ng c chi u l n nh t m thirixto ch u ng v i n p ng c chi u l n nh t m diode ch u ng u l tr s nh c a i n p u vo; t c 2 x 220 = 311V. Xt t i i n l i c qu p, do i n p nh m c c a thirixto th ng ch n b ng 1.5 ~ 2 l n tr ln tr s nh c a i n p lm vi c th c t ; ni chung ch n 500 vn tr ln. i n p chuy n ngo t chi u dng c a thirixto tr i 100 vn g i l i n p ch n c n chi u dng. i n p nh th ng m t chi u tr i 100 vn g i l i n p tr s nh ng c chi u; tr s tng i nh trong i n p tr s nh ng c chi u v i n p ch n c n chi u dng l i n p nh m c c a linh ki n ny. Cho nn, di n p chuy n ngo t chi u dng ho c i n p nh th ng ng c chi u c a 1KG, 2KG c i n p nh m c 500 vn l 600 vn.
- Trang 347 -
Cn i n p lm vi c ng c chi u cao nh t c a diode b ng m t n a i n p nh th ng ng c chi u, do khi ch n i n p lm vi c ng c chi u c a l , 2D trong m ch i n ny l 300 vn th tr s i n p nh th ng ng c chi u c a n cng ] 600 vn. Do i n p nh m c c a diode c l ng d tng i l n, cho nn cho php i n p nh m c c a n ch n th p hn thirixto. Nhng trong th c t , gi m nh qui cch c a linh ki n th ng ch n tr s i n p nh m c c a diode gi ng nh thirixto. 17 - 5 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Gi a c qui c n n p i n v i thi t b ch nh lu Silic c l p m t o n cp i n b c kim. Cn c vo l ng t i dng i n th ti t di n cp i n . Nhng sau khi dng l i nng gh g m. V sau em dy cp ny dng vo m ch t tr ng kch t ch nh lu thirixto c a my i n xoay chi u, tuy dng i n l n hn nhng l i khng nng. T i sao? p: i n p u ra c a b ch nh lu Silic nh th hi n b ng ng nt li n trong hnh 17 - 5 14 (a) (khi ch nh lu 3 pha). Khi u (dy cp b c kim) ln c qui v i i n th ng c Eb nh th hi n b ng nt t, d i tc d ng c a hi u i n p ch nh lu v i n th ng c uz - Eb, n u i n tr trong c a c qui l ra th dng i n sinh ra l i = (uz - Eb)/rb , hnh sng c a n nh th hi n hnh (b), c th th y phn l ng xoay chi u c a dng i n r t l n. Dng i n ny ch y qua cp b c kim s c m ng ra dng i n trn v ngoi c a n, khi n cp i n nng ln. Nhng cng m t cp i n ny, khi s d ng trong m ch kch t , do nhm cu n dy kch t c a mt ng b l ph t i i n c m l n, dng i n ch y qua n khng th nhanh chng thay i, b l c sng thnh g n nh m t chi u, nn khng c m ng ra dng i n v ngoi, ch c n cp i n c ti t di n s khng pht nhi t. 17 - 5 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ch nh lu thirixto khng dng t i n l c sng? p: N u m ch ch nh lu thirixto dng t i n l c sng th khi thirixto qua xc pht d n thng s c dng i n n p cho t i n ch y qua thirixto. l n c a dng i n ny do hi u i n p ngu n v i n p t i n cng v i tr khng c a m ch kn c t o thnh b i ngu n i n v t i n quy t nh. Khi hi u gi a i n p ngu n v i n p c a t i n tng i l n m tr khng c a m ch kn l i r t nh s lm cho dng i n xung kch khi thirixto v a d n thng s r t l n. S tng ln c a dng i n m khi thirixto d n thng cho php l c h n. N u s tng ln v t qu tr s cho php c a thirixto s lm chy thirixto do b nng c c b . V th m ch ch nh lu thirixto khng nn dng t i n l c sng. 17 - 5 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trong m ch ch nh lu ki u 0 ba pha, khng th dng b h c m xoay chi u o ki m dng i n ch nh lu? p: Phng php l i d ng b h c m xoay chi u o ki m dng i n ch nh lu bn pha xoay chi u ch c th s d ng trong m ch ch nh lu m pha xoay chi u khng c phn l ng m t chi u. Cn m ch ch nh lu ki u 0 ba pha, trong tnh hnh dng i n lin t c, trong m t chu k ch c 1/3 th i gian dng i n ch y qua cu n dy bn th c p bi n th ch nh lu, v th bn th c p bi n th l dng i n dao ng m t
- Trang 348 -
chi u. Thnh ph n m t chi u trong dng i n dao ng ny khng th t bn th c p ph n nh n bn s c p, ch c thnh ph n xoay chi u m i c th t bn th c p ph n nh bn s c p, cho nn dng b h c m xoay chi u khng th o chnh xc dng i n ch nh lu. i v i m ch i n ch nh lu nh th ny ph i tr c ti p o bn pha m t chi u. 17 - 5 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t bi n th ch nh lu ko hai my ch nh lu v n hnh song song (hnh 17 - 5 - 17 (a)), by gi mu n c i ti n thnh v n hnh n i ti p (hnh 17 - 5 - 17 (b)) c khng?
p: nng cao i n p m t chi u, c i ti n thnh cch u n i ti p nh hnh (b) l h t s c sai l m. B i v khi m t my bi n th ch nh lu ko hai b ch nh lu v n hnh th i m A, C trn m ch i n cng i n th , i m B, D cng i n th , n u n i B v i C l i m t ch s x y ra ng n m ch m t chi u nghim tr ng, hnh thnh dng i n ng n m ch r t l n, chy h ng linh ki n. Cho nn khng th i thnh v n hnh n i ti p nh hnh (b).
- Trang 349 -
17 - 6 Linh ki n v thi t b ch nh lu khc

17 - 6 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi th nghi m ch u p m t chi u, bng ch nh lu chn khng c i n p nh m c l 110kV ch cho php s d ng trn m ch ch nh lu 55kV. T i sao? p: i n p nh m c (i n p nh m t chi u) c a bng ch nh lu chn khng l ch i n p l n nh t m gi a c c dng v c c m c th ch u ng c khng n m c d n n phng i n nh p nhy. Ti n hnh th nghi m ch u p m t chi u ni chung p d ng ch nh lu n a sng. N u v t c th nghi m n p i n khi n a sng dng xoay chi u, th khi n a sng m, bng ch nh lu ng ng ho t ng. Khi xoay chi u l tr s nh th i n p ng c l n nh t gi a hai c c bng ch nh lu t t i g p hai l n tr s nh xoay chi u, cho nn bng ch nh lu chn khng 110kV ch cho php s d ng trn m ch ch nh lu 55kV. 17 - 6 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: i n p dy tc diode c c m nng n p th y ngn, t i sao ni chung d i 5 vn, cn i n p dy tc bng chn khng l i tng i cao? p: B i v i n th i n ly c a th y ngn tng i th p, ch c 10.4 vn. N u i n p dy tc tng i cao th gi a hai u c a dy tc s sinh ra phng i n h quang do i n p tng i cao, ph ho i s ho t ng c a diode cn trong bng chn khng khng c v n ny, cho nn i n p dy tc c th tng i cao. 17 - 6 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T t c linh ki n trong ng trn b ch nh lu th y ngn, t i sao ton b u lm b ng s t m khng th b ng ng? p: Trong ng trn b ch nh lu th y ngn, t t c cc linh ki n, tr graphit, v s ra, u ch c th s d ng lo i lm b ng s t, ngay c que d n i n c c dng cng v y, tuy t i khng c dng ng, b i v ng s ha tan trong th y ngn. N u s d ng linh ki n ng, ch ng bao lu trong th y ngn c ng, khi n th y ngn khng s ch, ng th i s lu l i trn b m t v s cch i n, cng s ph ho i cch i n. 17 - 6 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dng ng h m o th b ch nh lu selen ki u c u, pht hi n i n tr chi u dng c a m i phi n l 10 , qui cch c a b ch nh lu l 110V, 2A, m i nhnh 8 phi n, tnh ra ton b i n tr bn trong l 160 (2 x 8 x 10 ) s t p khi ch y qua dng i n nh m c ch y qua l 320V, v t qu i n p nh m c, v th cho r ng i n tr bn trong c a b ch nh lu ny qu l n, m t tc d ng. Tnh nh v y c ng khng? p: Tr s i n tr o c b ng ng h m khc v i tnh hnh th c t , b i v i n p c a ng h m r t th p (kho ng l.5V) i n tr trong r t l n, i n p i n n hai u phi n ch nh lu r t nh , khi i n p chi u dng c a phi n ch nh lu selen tng ln, th i n tr c a n s t t gi m, i n p khi ho t ng th c t tng i cao, i n tr trong c a m i phi n nh hn 10 nhi u.
- Trang 350 -
17 - 6 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Th c p c a bi n th my ch nh lu th y ngn t i sao nh t nh ph i u hnh sao? p: Khi th c p c a bi n th my ch nh lu th y ngn u theo hnh sao, dy gi a lm m ch v c a i n m t chi u, n u i sang cch u hnh tam gic th bn m t chi u khng c m ch kn n a. 17 - 6 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: My ch nh lu selen d b t i sao ph i nh k a vo s d ng? Cn my ch nh lu oxyt ng l i khng c n nh k a vo s d ng? p: My ch nh lu oxyt ng kh ht m, kh thay i tnh nng, cn my ch nh lu selen r t d ht m, thay i c tnh. Khi my ch nh lu selen lu khng s d ng s c c tnh "phn ha". Khi my ch nh lu nh v y a vo ho t ng, dng i n ng c chi u s tng ln r r t d n n qu nng, gi m th p hi u su t. Cho nn my ch nh lu selen d b ph i nh k a vo v n hnh, cho d khng t i cng c. Nhng khng c khng t i, b i v d i i n p tng i cao th dng i n ng c chi u tng ln, c th gy nng, xuyn th ng. 17 - 6 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dng thang m c a ng h v n nng o m y phi n silic cao p ch u p 130kV th i n tr thu n ng c chi u c a n u v cng l n, c ph i cc phi n silic ny u h ng? p: B i v phi n silic cao p l n i ti p r t nhi u diode silic thnh kh i th ng nh t, tng ng v i n i ti p r t nhi u i n tr chi u dng ti p gip PN l i v i nhau, hn n a i n p trong c a ng h v n nng l i r t th p khng t n i n p ban u c a phi n silic, cho nn i n tr chi u dng c a phi n silic cao p s r t l n, cho d khi dng n c R x 10k c a ng h v n nng o th kim c a ng h cng khng ng y. i n tr ng c c a n cng l n hn. V th s c u v cng l n. Cho nn khng th dng ng h v n nng phn on phi n silic cao p t t hay x u. 17 - 6 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi l p b ch nh lu selen, lun ph i l p phi n c a n thnh d ng th ng ng m khng ph i n m ngang? p: Khi my ch nh lu selen ho t ng ph i t a nhi t. Khi l p th ng ng, khng kh gi a cc phi n khi b nng s b c ln trn, cn khng kh l nh t pha d i ht vo, hnh thnh i lu t nhin, c l i cho vi c t a nhi t. 17 - 6 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao my ch nh lu bn d n sau m t th i gian s d ng ph i nng cao i n p u vo xoay chi u? p: Thng th ng my ch nh lu bn d n (nh oxyt ng, selen) trong qu trnh v n hnh c hi n t ng lo ha, hi n t ng ny s lm cho i n tr chi u dng c a my ch nh lu t ng b c tng ln, t n hao cng tng theo, cng lm cho nhi t c a my ch nh lu tng ln (phi n selen s lo ha trong khi v n hnh 1000~2000 gi ,
- Trang 351 -
v sau s n nh). b o m i n p sau khi ch nh lu khng b s t th p, th ph i nng cao i n p u vo xoay chi u. 17 - 6 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: My ch nh lu selen ki u c u tng i lu khng dng, khi th nghi m s b khng pht hi n v n . T i sao sau khi cho ph t i vo, m t ph n phi n ch nh lu li n b chy h ng? p: Phi n ch nh lu selen 2 - 3 tu n khng dng th ph i ti n hnh x l "t o hnh" l i, n u khng s b chy h ng. l b i v phi n ch nh lu selen lu khng s d ng m t tc d ng bn d n. Phng php x l "t o hnh" l: Tr c tin cho dng i n, i n p b ng 50 - 70% vo my ch nh lu, th c p khng cho ph t i, v n hnh lin t c 3 - 4 gi , sau cho dng i n ph t i b ng 50%, v n hnh lin t c m t gi . Ti p cho i n p v u u dy ph t i s khng x y ra s c n a.
TRI N KHAI B N V THI T K THI CNG
M c nh chng trnh l thnh K S THI T K I N.
1. Cc lo i hnh cng trnh dn d ng v cng nghi p: Cn h cao c p, Nh cao t ng, Vn phng cho thu, Khch s n, khu thng m i, Khu ph c h p a nng; Nh x ng, nh my 2. Cc ho t ng thi t k trong t v n xy d ng i n: T khi b t u v k t thc m t d n, qu trnh hnh thnh d n, Thi t k i n trong chu i t v n xy d ng. 3. M t b b n v i n han ch nh cho t ng giai o n v thi t k b n v thi cng. 4. Cch c m t b n v ki n trc, k t c u, n c, thng gi v i u ha nhi t . 5. Cc h ng m c thi t k i n trong t ng h s thi t k cng trnh (d n) a. Trung th vo tr m i n: ng dy, thi t b ng c t trung th , thi t b o m c b n v thi t k mnh h a v th c hnh. b. Cc lo i tr m i n ang thi cng hi n nay: tr m n n, tr m treo , tr m nh , tr m phng c b n v thi t k mnh h a theo tiu chu n i n l c 2 v th c hnh c. H th ng n i t: nu ln cc lo i n i t, c b n v thi t k mnh h a v th c hnh. d. Ch ng st cho cng trnh dn d ng v cng nghi p: tnh ton nhu c u v m c c n thi t ch ng st, c tnh tan v b n v thi t k mnh h a v th c hnh
- Trang 352 -

e. H th ng c p ngu n nh : c m, my, thi t b tiu th i n, ng c, thang my ,my l nh, h th ng qu t, cc thi t b h tr v n hnh ta nh. Ph n m m tnh tan phn ph i. c b n v thi t k mnh h a v th c hnh f. H th ng chi u sng: nh sng trong ki n trc, cc ch ng lo i n, tnh ton v thi t k chi u sng, ph n m m ng d ng. c b n v thi t k mnh h a v th c hnh g. H th ng bo chy: Phn lo i m chy, cc lo i u d, h th ng bo chy th ng v a ch , cc lo i module control, module gim st, cc ng vo ra, c b n v thi t k mnh h a. h. H th ng i n nh (Extra-low voltage): H th ng m ng, i n tho i v Tivi (truy n hnh cp, truy n hnh v tinh) ,H th ng qu n l v an ninh ta nh. C b n v thi t k mnh h a v th c hnh. i. Vi t thuy t minh thi t k j. Ch y cc chng trnh tnh ton m cc cty t v n ang s d ng. k. Hi u r thi t b v bc tch kh i l ng, L p b ng kh i l ng. 6. i cng trnh (c v n u t n c ngoi) xem nh th u t v n, thi cng h lm nh th no. 7. Tri n khai b n v thi t k thi cng.
Ghi ch : - Th i gian h c : h c hn 2 thng , tu n 3 bu i , b t u t 18h n 20h30 . - a i m h c : 63 Mai Th L u P.Daokao Q1 TpHCM ( cch vng xoay i n Bin Ph 20m), phng h c my chi u , phng l nh , yn tnh , r ng ri .. - H c ph : 3 tri u/1 ng i - Lin h :lopthietkedien@gmail.com ,.
- Trang 353 -
17 - 7
n p ngu n i n
17 - 7 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong thi t b n p ngu n i n b ng bng bn d n (transistor), m dng i n u ra nh khng c khu b o v qu dng, t i sao c lc xu t hi n hi n t ng khi v a u thng ngu n i n xoay chi u th bng i u ch nh l p t c h ng? p: Bng i u ch nh b h ng l do dng i n n p cho t l c sng u song song v i u ra c a thi t b n p ngu n i n transistor qu l n gy nn. Tnh hnh ny th ng x y ra nhi u trong tr ng h p i n p u ra tng i cao m t l c sng u ra l i tng i l n. 17 - 7 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: u ra c a b n p xoay chi u i n t c cho php ti p t khng? p: u ra c a b n p xoay chi u i n t khng cho php ti p t. B i v b n p xoay chi u i n t l sau khi n i ti p b khu ch i t T2 v bi n th t ng u T1 r i u v t gi a ngu n i n u vo v i u ra, (xem hnh 17 - 7 - 2) thng qua dng i n bo ha 1 chi u c a cu n dy th c p T2 i u khi n b khu ch i t thay i tr khng c a n nh m i u ch nh i n p ra. Trong u vo A, B n u A l y pha, B l dy "khng" th u ra C i v i t l 220V, u D i v i t l "khng", n u hon i A v B th D i v i C l 220V, C i v i t c th l vi ch c vn, t c i n p gi a cu n dy nng p 2 v 3 c a T1. N u d u ra c a b n p i n tr ti p t th khng th ho t ng bnh th ng. B i v sau khi ti p t u C, khi A l dy pha th 220V s a n gi a c a cu n dy nng p 2 v 3 T1 t o ra qu t i. Khi B l dy pha th A v C l cng i n th , cu n dy nng p b ng n m ch. N u em u D ti p t th khi B l dy pha ngu n i n 220V b ng n m ch, ch c khi A l dy pha th m i c th ho t ng bnh th ng. 17 - 7 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: B n p 1 chi u 2000V, p d ng phng php phn p nh th hi n hnh 17 - 7 - 3 (a) lm cao p m t chi u 1000 V cung c p i n. Tr c khi u vo cc chi ti t, dng vn k tnh i n o c i n p trn R2 l 1000V, ch ng t b phn p khng c sai st. Nhng sau khi u vo linh ki n l i khng th ho t ng c do i n p qu th p. T i sao?
- Trang 354 -
p: Sau khi u b phn p vo cc linh ki n, do i n tr u vo c a cc linh ki n u song song v i R2 (xem hnh 17 - 7 - 3 (a)), lm thay i t l phn p c khi n i n p s t th p. N u i n tr u vo c a cc linh ki n l 10M sau khi u
song song v i R2 bi n thnh 5M , l i phn p v i Ri th i n p trn linh ki n ch c kho ng 660V. V th ph i coi i n tr u vo c a linh ki n l b ph n h p thnh c a ton b b phn p thi t k . N u i n tr u vo c a linh ki n l 10M mu n t c i n p lm vi c 1kV trn ngu n i n 2kV th c th u dy theo hnh (b) ho c hnh (c). Dng i n trong hnh (b) nh hn m t n a so v i hnh (c), v th cng su t cng nh hn m t n a. 17 - 7 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Ngu n i n c a m t s my tnh i n t , t i sao s d ng ngu n i n n p ch nh lu 400 Hz m khng s d ng ngu n i n t n s chung? p: B i v my tnh i n t c yu c u tng i cao i v i ch t l ng c a i n p ngu n i n m t chi u, c n c h s vn sng nh , n u h s qu l n s lm cho ho t ng c a ton b my tnh i n t khng n nh. Trong ngu n i n n p m t chi u do ngu n c t n s chung cung c p tuy c th s d ng cc hnh th c l c sng, nhng h s vn sng v n khng th t c yu c u, nh t l i v i cc lo i nhi u n t ngu n i n t n s chung cng kh l c b . Do ngu n i n n p m t chi u c a my tnh i n t ni chung u dng ngu n i n 400 Hz 3 pha (ho c 6 pha) cung c p i n.
- Trang 355 -
CHNG XVIII
NG H
I N
18 - 1 K t c u v nguyn l c a ng h i n
18 - 1 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: chnh xc c a cc lo i ng h , my o i n th hi n ngha g? p: Th hi n s ph n trm sai s l n nh t c a ng h , my o y. Nh c p 0.5, sai s o l n nh t c a n khng v t qu 0.5% tr s tiu chu n; ng h , my o c p 1 th sai s o l n nh t c a n khng v t qu 1%. N u t m o l n nh t l 100 ampe th sai s l n nh t l 1 ampe. 18 - 1 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Th no l sai s tuy t i, tng i, chi t h p c a ng h o i n? p: Hi u gi a tr s ch th c a ng h th v i tr s ch th c a ng h chu n l "sai s tuy t i"; t s ph n trm so snh gi a "sai s tuy t i" v i tr s ch th c a ng h chu n l "sai s tng i". Cn "sai s chi t h p" l s ph n trm gi a tr s tuy t i so v i tr s l n nh t trn b ng chia ng h o. 18 - 1 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trn ng h i n th ng nhn th y cc k hi u , , 45o, chng th hi n ngha g? p: th hi n khi s d ng ng h , m t ny ph i th ng ng; th hi n khi s d ng ng h , m t ng h ph i ngang; 45o th hi n khi dng ng h , m t ng h ph i t o m t gc 45o so v i ng ngang b ng. N u s d ng ng h m khng t ng theo cc phng php ny qui nh th sai s c a ng h s r t l n, c th v t qu tr s cho php. 18 - 1 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cc k hi u , , , ~ , ~ ghi r trn a ng h , m i lo i th hi n ngha g? p: K hi u th hi n khi lm vi c ph i t ng h theo v tr ngang b ng; th hi n ph i t th ng ng; th hi n ch dng v i i n m t chi u; ~ th hi n ch dng v i i n xoay chi u; ~ th hi n dng c hai lo i xoay chi u, m t chi u. 18 - 1 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: ch cch v tr 0 khng xa pha d i ng chia c a m t s ng h i n xoay chi u c m t i m en, ho c ch cch v tr 0 v tr s y khng xa c m t i m en, th hi n g? p: B i v ng chia c a ng h i n xoay chi u khng u, ni chung chia c a o n b t u v o n cu i r t nh , khi n sai s c c v t ra ngoi chnh xc m ng h i n qui nh. V th , khi s d ng ph i b b ph n ny. i m
- Trang 356 -
en d i ng chia l dng th hi n ny. N u ch c m t i m en cch v tr 0 khng xa th t i m en n tr s y l b ph n lm vi c c a ng chia , s c trong ph m vi ny chnh xc, o n t v tr 0 n i m en khng chnh xc. N u d i ng chia c hai i m en th th hi n o n gi a hai i m l b ph n lm vi c c a ng chia . 18 - 1 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trn a chia m t s ng h , l p m t m nh gng, t i sao? p: B i v gi a kim ch v b m t b ng chia c khe h , khe h cng l n th cng d x y ra nhn nh m. N u trn a chia l p m t m nh gng, khi kim v hnh chi u c a kim trong gng trng nhau, l y s c, c th gi m thi u nhn sai. V th tc d ng c a m nh gng l gi m sai khi nhn s o. 18 - 1 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong ampe k xoay m t chi u (ki u i n t ), vn k , ng h pha (ki u i n ng), ng h mgam, ng h t n s ki u kim ch , m i lo i c m y l xo ph n khng? T i sao? p: Tc d ng c a l xo ph n khng trong ng h , my o i n l: (1) cn b ng mmen ph n khng v i mmen chuy n ng, khi n m i v tr kim ch ph n nh l ng o nh t nh. (2) D n dng i n vo cu n dy ng. d n ngu n i n vo v d n ra, c n c 2 l xo, ampe k m t chi u v vn k l thu c lo i ny. Trong ng h xoay chi u khng c cu n dy ng, cng khng c n d n dng i n vo, v th ch c n 1 l xo l . ng h pha, ng h mgam, ng h t n s ki u kim ch , do s d ng nguyn l so snh dng, l i d ng 1 cu n dy khc thng dng i n sinh ra mmen ph n khng, cho nn bn trong khng c l xo ph n khng, khi khng c dng i n ch y qua th kim ch cng khng nh t thi t ch s 0. 18 - 1 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: V ch chia c a ng h ki u i n t t i sao u nhau, cn v ch chia c a ng h ki u t i n l i khng u nhau? p: ng h ki u i n t l do nam chm vnh c u v do cu n dy ng t o thnh. B i v t tr ng c a nam chm vnh c u c nh, gc chuy n l ch c a kim ch t l thu n v i dng i n ch y qua cu n dy, cho nn v ch chia t l thu n v i dng i n cho nn u nhau. ng h ki u t i n l do cu n dy b t ng v phi n li s t ng n i trn tr c kim t o thnh. Gc chuy n l ch c a kim t l thu n v i bnh phng c a dng i n, v th a v ch chia c a ng h khng u nhau. 18 - 1 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao m t i n k ki u m i u lm thnh hnh nh th hi n 1 - 9 (a) m khng lm thnh hnh nh hnh (b)? p: B i v ph m vi di ng c a kim trong ng h l n nh nhau th hnh (a) tng i l n hn hnh (b), t c l ng di chuy n c a kim tng i l n hn trn n v i n l ng lm cho kim chuy n ng, v th ng h tng i nh y v nhn
- Trang 357 -
hnh 18 -
tng i r . 18 - 1 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: ng h ki u i n t ch c th dng o i n m t chi u, t i sao c lo i ng h i n t cn chia - 0 +? p: ng h ki u i n t l m t lo i ng h dng o i n m t chi u. C lo i ng h ki u i n t c chia "-", "0", "+", nhng l o i n m t chi u bi n h ng, v d khi o phn bi t nhm u dy c a my bi n th th yu c u v tr 0 chnh gi a, lc ny ng h o ph i kh c theo "-", "0", "+". Tuy dng kh c "-", "0", "+" nhng v n l o m t chi u, i u ny khng c ngha lo i ng h ny c tnh dng m m c th dng o i n xoay chi u. 18 - 1 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao kim c a m t s ng h i n ph i lm thnh d ng x ngang (xem hnh 18 - 1 - 11)? p: ng h h i n ng ni chung khng nh ng dng o i n m t chi u m cng dng o i n xoay chi u. Khi t n s v n c c a b n thn c c u o g n b ng t n s c a dng i n xoay chi u c o, s d n t i dao ng c a b ph n ng ng h . Chu k dao ng t do c a b t c v t th no u l K = C / m , trong cng th c, C l b n c a v t th , m l kh i l ng c a v t th . Ch t o kim trong ng h i n ng thnh d ng x ngang c th nng cao b n C c a n, nh v y c th tng chu k dao ng t do cc b ph n ng c a c c u o, khi n n khng d n n sinh ra c ng h ng trong ph m vi t n s tng i r ng. 18 - 1 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao u mt c a kim ng h c nh y tng i cao ph i s d ng hnh mi thng, cn ng h trn mm phn ph i i n l i p d ng d ng l i dao? p: B i v r ng c a kim hnh thng nh , c th khng v t qua m nh c a ng nt chia , nh v y c th c c m t cch tng i chnh xc tr s kim ch , cn s hi n th c a ng h trn mm phn ph i i n ph i cch xa m t kho ng cch (0.5 - 1m) c, ng th i cng khng yu c u qu cao i v i chnh xc c a s c, v th p d ng u mt c a kim c d ng l i dao t ng i d nhn th y l thch h p. 18 - 1 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trn tr c quay c a ng h ki u i n t c l p 2 l xo xo n cng sinh ra m men l c ph n khng, t i sao chi u xo n c a 2 l xo xo n ng c nhau? p: B i v v t th c hi n t ng nng n l nh co, sau khi l p ng c chi u 2 l xo xo n, khi nhi t tng cao ho c gi m th p, m men ph m 2 l xo ny sinh ra ng c chi u nhau, c tc d ng b. Ngoi ra cn c th gi m m c lo ha do m i c a l xo?
- Trang 358 -
18 - 1 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao r t nhi u c c u o c a ng h ki u i n ng, ki u t i n l i chia thnh 2 b ph n (c nh v di ng)? p: l nh m nng cao chnh xc c a ng h . i v i ngo i gi i, t tr ng 2 b ph n c a ng h c l n nh b ng nhau, ng c chi u nhau, nh v y s c th tri t tiu nh h ng c a t tr ng u c a ngo i gi i i v i ng h , cng c tc d ng phng trnh m c nh t nh i v i t tr ng khng u c a bn ngoi. 18 - 1 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi c nh h ng c a t tr ng bn ngoi th k t c u c a ng h ph i p d ng k t c u khng nh h ng? p: T tr ng c a b n thn ng h ki u i n t tng i y u khi c t tr ng bn ngoi s nh h ng nghim tr ng n chnh xc o c a n. Cn ng h khng nh h ng l dng 2 h th ng t i n ng c chi u nhau t o thnh (xem hnh 18 - 1 - 15), trong 2 cu n dy u n i ti p ng c chi u nhau. T tr ng do chng sinh ra ng c chi u nhau, nh v y nh h ng c a t tr ng bn ngoi i v i 2 t tr ng l ng c nhau, tc d ng c a n v a v n tri t tiu. Cho nn s c c a ng h khng b nh h ng c a t tr ng bn ngoi. 18 - 1 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trn khung nhm cu n dy ng c a ng h ki u i n t l i t m t s l trn? p: Nguyn nhn ch y u t m t s l trn trn khung cu n dy ng l (1) C th tng i n tr dng xoy, gi m thi u h s c n tr b o m th i gian lm nh t c a ng h trong ph m vi qui nh. (2) Gi m nh tr ng l ng c a b ph n ng, ko di tu i th tr c. 18 - 1 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cu n dy ng c a ng h o ki u i n t , t i sao qu n trn li nhm, m khng qu n trn gi li lm b ng s t ho c gi y c ng? p: i v i v t li u c a khung cu n dy ng c n xem xt 3 i m: (1) tr ng l ng nh , qun tnh i ng nh . (2) Ph i l v t li u phi t tnh, n u khng s b nam chm ht. (3) Ph i l v t d n i n. Khi khung quay theo cu n dy c th di ng trong t tr ng s c m ng ra dng xoy v c tc d ng lm c n tr s v n ng, khi n kim ch nhanh chng n nh v tr cn b ng. D a vo 3 i m trn th nhm l thch h p nh t. 18 - 1 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao vch trong c a v m t s ng h c lt 1 l p ho c 2 l p mng m ng kim lo i? p: B i v t tr ng c a b n thn ng h ki u i n ng v i n t tng i y u, cho nn chu n xc c a ng h b nh h ng nghim tr ng c a t tr ng
- Trang 359 -
bn ngoi; khi vch trong c a v ng h g n l p mng m ng kim lo i d n t th c th lm cho t tr ng bn ngoi ch y qua bn trong mng m ng kim lo i c nng su t d n t r t cao, ch khng vo bn trong ng h , nh th b o m chnh xc c a ng h . g i l tc d ng che ch n. gi m thi u chnh l ch ph do dng xoy v t n hao t tr gy nn, v t li u che ch n ph i s d ng v t li u c su t d n t cao, l c u n vnh th p nh phi n silic, h p kim.
- Trang 360 -
18 - 1 - 19 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cho dng i n m t chi u c l n b ng nhau vo ng h ki u i n t t i sao khi v ng h c che ch n t v khng c che ch n t th s c khc nhau? p: T tr ng c a ng h ki u i n t l do nam chm vnh c u sinh ra, che ch n th ng lm b ng v t li u d n t . Sau khi v ngoi c che ch n t , v l p che ch n c tc d ng phn t , s lm gi m c ng t tr ng trong khe h lm vi c c a ng h , v v y sau khi cho vo dng i n c l n b ng nhau, m men quay sinh ra s khc nhau. Do m men quay c che ch n s nh hn so v i khng che ch n, v th tr s hi n th c a n cng nh . N u trn che ch n tr m t l trn d t, th khi di chuy n l ny, do kho ng cch tng i c a n i v i c c thay i, khi n t thng lm vi c trong khe h lm vi c cng thay i, t lm cho. s c c a ng h cng thay i theo. Trn cng tr ng th ng l i d ng phng php ny i u ch nh s c c a ng h . 18 - 1 - 20 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: L xo trong ng h t i sao khng s d ng v t li u thp m s d ng v t li u ng photpho? p: L xo trong ng h ph i c th duy tr tnh n h i v n c v sau khi ch u l c duy tr l n c a l c ph n tc d ng khng thay i. Do trong ng h i n c dng i n, nn c t tr ng, d i tc d ng c a t tr ng s lm gi m tnh n h i c a l xo thp, cho nn ph i s d ng v t li u ng en photpho khng t tnh. 18 - 1 - 21 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cu n dy ho t ng trong ng h ki u i n ng t i sao th ng qu n b ng dy nhm? p: S d ng dy nhm qu n cu n dy ho t ng c a ng h ki u i n ng m c ch l nh m gi m tr ng l ng b ph n ho t ng c a ng h , gi m m men l c ma st v sai s ma st trong b c a n, t nng cao chnh xc c a ng h . 18 - 1 - 22 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: ng h m t chi u c b phn dng, t i sao th ng km theo hai s i dy d n chuyn dng, cn cc ng h khc khng c? p: ng h i n m t chi u c b phn dng, trn th c t l m t chi c ng h mV, dng i n m t chi u b o khi ch y qua b phn dng sinh ra s t p v i tr s r t nh (mV), s t p ny t l thu n v i dng i n c o, s t p o c ny qua tnh ton s c dng i n c n o. Do s t p ny r t nh , n u hai dy d n gi a b phn dng v i ampe k (t c ng h mV) qu di ho c qu nh th i n tr dy d n tng i l n, s t p trn dy d n cng tng i l n, i n p o c trn ampe k s nh hn nhi u so v i s t p trn b phn dng, khi n k t qu o khng chnh xc. V th , khi xu t x ng, nh my ch t o km theo hai dy d n chuyn dng. Khi ki m tra sai s c a ng h , xem xt s t p trn hai dy d n ny. Khi s d ng ng h , dng hai dy d n ny n i ng h v i b phn dng, sai s o c a ng h s khng v t qu tr s qui nh. N u ty ti n s d ng dy d n khc th k t qu o s khng chnh xc.
- Trang 361 -
18 - 1 - 23 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ampe k m t chi u ph i xt n b nhi t , cn vn k m t chi u khng c n xt n b nhi t ? p: Ampe k m t chi u th ng dng l do c c u o l ki u i n t c ng v i b phn dng t o thnh. B phn dng lm b ng v t li u ng mangan, h s nhi t i n tr c a n r t nh . Cu n dy di ng c a c c u o qu n b ng dy ng, h s nhi t i n tr c a n tng i l n. Cn i n tr c a cu n dy di ng l n hn nhi u i n tr phn dng, cho nn s thay i c a nhi t s lm thay i t l phn dng, gy nn sai s o c a ng h , i u ny i h i ph i xt n b nhi t . Vn k m t chi u do c c u o l ki u i n t n i ti p v i i n tr ph qu n b ng ng mangan m thnh. Tr s i n tr c a i n tr ph l n hn nhi u i n tr cu n dy di ng, cho nn khi nhi t thay i, th s thay i c a t ng tr s i n tr r t nh ; c th khng xt t i b nhi t . 18 - 1 - 24 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Ampe k ki u li s t di ng t i sao khng c b phn dng? Lm sao thay i t m o c a ng h ny? p: Ampe k ki u li s t di ng ch y u dng o dng i n l n, s vng khng nhi u, khng c n lm thnh ng h tiu chu n r i m i b tr ph i h p b phn dng, m c th tr c ti p qu n thnh s vng khc nhau. Ngoi ra, khng c b phn dng c th trnh c sai s do nhi t thay i gy nn. Sau khi ng h c b phn dng thng i n, nhi t tng ln khc nhau c a ng h v b phn dng lm cho s phn ph i dng i n cng thay i theo, gy ra sai s . thay i t m o, ng h ki u li s t di ng th ng qu n cu n dy thnh hai b ph n, c th s d ng n i ti p ho c song song. Khi n i ti p l m t t m o, khi u song song s vng gi m m t n a, t m o c th m r ng g p i. 18 - 1 - 25 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: B ph n lm nh t c a ng h ki u i n t l p lm nh t nh th no?
ch no? N c tc d ng
p: C c u o ki u i n t khng c b lm nh t bn ngoi, b n thn n c lm nh t t tnh, cu n dy c a c c u o c qu n trn khung nhm, b n thn khung nhm l m t m ch kn, cho nn khi b ph n c th chuy n ng quay chuy n, t thng ch y qua khung nhm s thay i, trong khung nhm s sinh ra dng i n c m ng, dng i n ny tc d ng v i t tr ng nam chm sinh ra m men quay. Chi u c a m men quay ny ng c v i chi u v n ng c a khung nhm, sinh ra tc d ng lm nh t r r t. 18 - 1 - 26 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong ng h h i n t th ng th y m ch i n nh hnh 18 - 1 - 26, rt v rs c tc d ng g? p: rt l i n tr b nhi t, dng b sai l ch do nhi t thay i khi n i n tr c a cu n dy ng thay i
- Trang 362 -
gy nn. rs l i n tr phn dng, c tc d ng m r ng t m o. Ngoi ra, rt v rs cn c tc d ng lm i n tr gi i h n ngoi, n u em rt, rs u v i i n tr trong u ng h ro thnh i n tr gi i h n c a m ch ng h th c th lm cho c tnh tr ng thi ng c a ng h ny vo tr ng thi lm nh t gi i h n. 18 - 1 - 27 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao i n tr ph c a ng h m t chi u u qu n b ng dy ng mangan, cn i n tr ph trong ng h xoay chi u l i qu n b ng dy ng constantan (h p kim ng - niken)? p: Yu c u ch y u c a i n tr ph c a ng h i n l h s nhi t c a i n tr ph i nh , t c tr s i n tr ch u nh h ng c a nhi t ph i nh , nh v y m i c th b o m chnh xc c a ng h . H s nhi t c a dy ng constantan tuy r t nh (5 x 10-6 /oC) nhng i n th ti p xc gi a dy constantan v i ng qu l n cng s nh h ng n chnh xc o. Trong ng h xoay chi u, do c c tnh c a i n p khng ng ng thay i, c th tri t tiu nh h ng c a i n th ti p xc sinh ra trong bn chu k dng, m. V th , dy ng constantan l v t li u i n tr ph c a ng h i n xoay chi u tng i l t ng. Nhng trong dng i n m t chi u, do i n th ti p xc qu l n nn khng th s d ng. i n th ti p xc gi a dy ng mangan v i ng r t nh , hn n a h s nhi t c a n cng ch c 2 x 10-5 /oC, tuy l n hn dy ng constantan m t cht, nhng do khng c v t li u l t ng hn, v th u dng n lm i n tr ph . 18 - 1 - 28 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: i n tr chu n s d ng trong phng th c nghi m ni chung u dng dy ng mangan cch i n qu n ln ng ng, t i sao cn ph i ngm trong d u cch i n? p: Khi nhi t thay i, th tr s i n tr cng thay i. i n tr chu n s d ng trong o chnh xc. gi m thi u nh h ng c a s thay i nhi t khi o i v i s c, lm cho s c n nh, cho nn dng dy ng mangan cch i n qu n trn ng ng v ngm trong d u cch i n, khi n nhi t l ng pht ra trn i n tr nhanh chng t a i, nhi t thay i tng i nh . 18 - 1 - 29 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao i n tr phn dng c a ampe k m t chi u ph i c b n u u dy (nh hnh 18 - 1 - 29)? p: Hai u ti p xc c a A g i l u ti p xc dng i n, hai u ti p xc c a B g i l u ti p xc i n th . Khi s d ng, m ch i n chnh n i v i A, m ch i n ng h o n i v i B. Nh v y c th lm cho i n tr ti p xc khng nh h ng chnh xc o. 18 - 1 - 30 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao tr c khi s d ng my so dng ti n hnh o (t c khi khng ho t ng) kim lun lun di ng ch khng ch 0?
- Trang 363 -
p: Lo i ng h i n k t c u ny khng dng dy chuy n ng sinh ra m men l c ph n khng c h c m dng cu n dy m men l c ph n tc d ng, khi o, cn c vo nguyn l tc d ng t i n, sinh ra m men l c cn b ng, cho nn khi ng h khng ho t ng th c tr c v kim c a n u khng c tc d ng c a m men l c c h c m thnh tr ng thi di ng t do. 18 - 1 - 31 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi ng h ki u i n ng s d ng v i i n m t chi u th ng ph i o i c c tnh "dng" "m", l y s c bnh qun hai l n, t i sao? p: B i v t tr ng b n thn c a ng h di n ng y u hn nhi u ng h ki u i n t , r t d b nh h ng b i a t gy nn sai s , cho nn ph i i c c "dng" "m", l y s bnh qun hai l n, nh v y lo i tr nh h ng c a a t , m i c th t c chnh xc c n thi t. 18 - 1 - 32 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Kim ng h ki u t i n sau khi b vi c ch th c g thay i? nh h ng c a nhi t kh quy n,
p: Khi tr i nng, ch th l ch cao, khi tr i l nh l ch th p. Khi nhi t th p, c ng c m ng t c a li s t s gi m y u m t t, m men quay gi m, khi n kim ch l ch th p. Cn do nhi t cao, khi n l xo nng n ra, l c n h i gi m, m men th ng hm gi m nh . Hai ci t ng h p l i, nhn t sau tng i m nh, nn khi tr i nng hi n th l ch cao, khi tr i l nh l ch th p. 18 - 1 - 33 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao hi n nay ampe k , vn k h i n ng c p 0.5 ang c xu th t ng b c c thay b ng ng h h t i n? p: ng h h t i n l m t lo i ng h t i n: m t chi u v xoay chi u. N c cc u i m nh k t c u n gi n, kh nng qu t i m nh, n nh tin c y, gi thnh tng i th p, d ch t o v.v... M y nm g n y, c p chnh xc c a ng h h t i n t ng b c c nng cao, tiu hao cng su t t ng b c gi m, c bi t l sau khi b ph n ho t ng p d ng b ng s i cng v quang tiu, gi m th p vi c tiu hao cng su t, nng cao nh y v chnh xc. Cn ng h h i n ng, l y ampe k , vn k so v i ng h h t i n, n c cc nh c i m v m t k t c u c a b n thn: tiu hao cng su t l n, kh nng qu t i km. K t c u ph c t p, gi thnh cao, ch u nh h ng c a t tr ng bn ngoi cng l n. V th , ng h h t i n c xu th thay th ampe k , vn k h i n ng. 18 - 1 - 34 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao vn k m t chi u ni chung khng th o i n p xoay chi u, cn vn k xoay chi u th ng dng l i c th o i n p m t chi u m t cch g n ng? p: Vn k m t chi u ni chung u l ki u i n t . N c hai t c c do nam chm vnh c u t o thnh. Khi i n m t chi u ch y qua cu n dy, n v t c c tc d ng l n nhau sinh ra m men quay, kim quay l ch v m t bn, n u i n xoay chi u ch y qua cu n dy, m men quay sinh ra s thay i m dng th kim ch rung ch khng th quay. V th , ng h ki u i n t khng th tr c ti p o i n xoay chi u.
- Trang 364 -
Vn k xoay chi u th ng dng l ki u t i n, khi dng i n m t chi u ch y qua cu n dy c a n, phi n s t c a b ph n chuy n ng b t ha, phi n s t b ht sinh ra m men quay, khi n kim quay l ch. Khi dng i n xoay chi u ch y qua cu n dy, t c c sinh ra trong cu n dy v t c c c a phi n s t cng lc thay i, k t qu chi u m men quay tc d ng l n nhau khng thay i, kim v n quay l ch. Cho nn, ng h ki u t i n c th o m t chi u ho c xoay chi u (s c i n p m t chi u hi l n hn khi o b ng vn k m t chi u). 18 - 1 - 35 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ng h ki u i n t m t chi u khng ch u c qu t i, cn ng h xoay chi u ch u c qu t i? p: B ph n c th chuy n ng c a ng h ki u i n t m t chi u l cu n dy qu n b ng dy d n nh . Khi o, dng i n lm vi c c a ng h ph i thng qua dy chuy n ng m i c th cng lc ch y qua cu n dy c th di ng khi n ng h quay bnh th ng. Khi ng h qu t i, dng i n ch y qua dy chuy n ng s v t qu m t s l n tr s bnh th ng, lm t dy chuy n ng, ho c lm m t tnh n h i c a dy chuy n ng do qu nng. C lc cng c th lm chy h ng cu n dy ng. ng h s d ng cho xoay chi u u l ng h ki u t i n, b ph n c th di ng c a n khng c dng i n ch y qua, v th dy chuy n ng khng b chy t. Cho nn, c khi qu t i th i gian ng n th cu n dy c nh c a n cng c th ch u c. 18 - 1 - 36 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ph i u song song m t t i n trn ng h i n trong thi t b cao t n? p: l nh m phng ng a tc d ng gy nhi u c a dng i n cao t n i v i ng h u song song t i n vo c th lm cho dng i n cao t n thot qua t i n lo i tr nhi u
- Trang 365 -
18 - 2 S d ng ng h i n th ng dng
18 - 2 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Sau khi s d ng xong ampe k , micron ampe k v mili vn k , t i sao th ng dng m t s i dy ng n i cc tr u dy c a chng? p: B i v cc lo i ng h o ny l ki u i n t , cu n dy, tr c v kim c a chng u h t s c nh , gin y u, cho nn khi di chuy n ng h c th khi n chng dao ng m nh, gy h ng. Nhng sau khi dng s i dy ng n i tr u dy c a chng l i, n u khi cu n dy do tc d ng c a l c c gi i bn ngoi m chuy n ng th trong cu n dy s sinh ra dng i n (tng ng v i m t my pht i n m t chi u), t sinh ra l c hm, khi n cu n dy khng th dao ng nhanh, nh v y c th phng ng a h ng ng h . 18 - 2 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi t x p ng h i n ki u xch tay, t i sao ph i ng m t c nh? p: ng h ki u xch tay tng i tinh vi, u t n m ngang s d ng, do tr c c l p th ng ng. N u khi khng dng m cng ngang s khi n u nh n tr c pha d i p lu di ln tr c khi n u nh n tr c v tr c u h ng. N u ng m t c nh, tr c ch gc ln tr c lm cho ng h c th duy tr nh y v chnh xc, v ko di th i gian s d ng. 18 - 2 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi s d ng ki m dng k (kim lu k ), nh t nh ph i i u ch nh n n v tr n m ngang b ng? p: Ki m dng k ni chung u dng dy cng ho c dy treo b ph n ho t ng. N u khng i u ch nh n v tr n m ngang th cu n dy ho t ng c a ki m dng k s r i kh i v tr th ng ng, sinh ra b nghing. Nh v y cu n dy quay trong khe h lm vi c c a t tr ng s kh khn. Cho nn tr c tin ph i i u ch nh n v tr ngang b ng. 18 - 2 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi hi u ch nh ng h i n ph i cn c vo s c c a i m c n ki m tra trn ng h c n hi u ch nh i u ch nh l n c n o m khng i u ch nh theo s c c a ng h chu n? p: Khi hi u ch nh ng h , i u ch nh l n c n o n v ch chia i m c n hi u ch nh trn ng h c n hi u ch nh (ni chung u l v ch chia c ch s ho c ch c v ch di trn th c chia ), lc ny kim c a ng h chu n cha ch c ng v ch chia, lm nh v y ch y u l xt n s ti n l i c a c s . B i v, n u tr c tin cn c vo ch s trn th c chia c a ng h chu n i u ch nh cn o, th r t c th kim c a ng h chu n ch trn v ch chia, cn kim c a ng h c n hi u ch nh l i gi a v ch chia. Do c p c a ng h chu n nh t nh cao hn ng h c n hi u ch nh, chia ph i nhi u hn, cho nn kim c a ng h c n hi u ch nh trn v ch chia, cn kim c a ng h chu n gi a v ch chia, nh v y c s tng i thu n l i. 18 - 2 - 5 (Tr
- Trang 366 -
H i: T i sao khi hi u ch nh ng h i n, gi a ng h chu n v i ng h c n hi u ch nh t i thi u ph i cch 1 mt? Hn n a t t nh t b tr hai ng h theo h ng ng - ty? p: Khi hi u ch nh ng h , t tr ng c a hai ng h s nh h ng l n nhau. V b n ch t th nh h ng ny cng gi ng nh t tr ng bn ngoi. N u xa ra m t cht, nh h ng s nh . Hai ng h theo chi u ng - ty, ch y u l xt n gi m thi u nh h ng a t chi u nam b c. 18 - 2 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi dng ng h ki u i n t lm ng h chu n hi u ch nh ng h hai tc d ng: xoay chi u, m t chi u ki u i n ng, khng th dng ngu n i n ch nh lu thng th ng? p: ng h ki u i n t ph n nh l tr s bnh qun c n o, cn ng h ki u i n ng ph n nh l tr s h u hi u. Trong dng i n u ra c a my ch nh lu ph thng bn trn th tr ng lun lun l thnh ph n m ch ng. V th , trong tnh hnh ny, ch th c a ng h ki u i n ng lun l n hn ki u i n t . 18 - 2 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Ch dng m t s i dy ng tr n lm sao xc nh cu n dy c a mV k m t chi u c b t hay khng? p: Tr c tin l c ng h m t ci, ch kim ng h dao ng qua tri qua ph i, sau dng dy ng tr n n i li n hai tr u dy "+" ,"-" c a mV k , l i l c nh v a r i l n n a, ch tnh hnh dao ng c a kim ng h . N u sau khi u y ng vo, kim ng h dao ng ch m hn, ch ng t cu n dy thng m ch, n u hai l n l c, dao ng nh nhau, th cu n dy t. Nguyn l l th ny: mV k m t chi u u l ng h ki u i n t . Khi kim ng h dao ng, cu n dy trong ng h c t t tr ng c a nam chm vnh c u, sinh ra th i n ng, n u cu n dy hnh thnh m t m ch i n khp kn th c th sinh ra dng i n trong cu n dy, cn chi u c a l c do tc d ng l n nhau v i t tr ng sinh ra v a v n ng c v i chi u v n ng, th l gi m c s dao ng c a kim ng h . 18 - 2 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao tay t c m hai s dy d n b ng v t li u khc nhau trn ki m dng k ho c mA k s c th ki m nghi m c cu n dy c a ng h ny cn hon ton t t khng? p: t hai mi ng kim lo i cng v i nhau s c th t o thnh nhi t ng u nhng ph i b o m c chnh l ch nhi t nh t nh v ph n u c a hai mi ng kim lo i ph i ti p xc t t. Khi tay t c m vo chng, nhi t l ng trn tay s truy n n kim lo i. Hn n a, do nguyn nhn m t, ti p xc s t t, th l sinh ra i n th nhi t, khi n kim ki m dng k ho c mA k quay l ch, nh v y c th phn on cu n dy c hon ton t t khng. 18 - 2 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi o i n p, lm sao lo i tr sai s o do i n tr bn trong vn k gy ra?
- Trang 367 -
p: Khi o i n p, c th ch n s ng vn k c i n tr trong r t cao o ho c c th dng hai vn k c i n tr trong l n l t l RVl, RV2 m i ci do m t l n trong m ch tuy n tnh, c i n p Ul, U2, sau cn c vo cng th c: U=
U1 U 2 (R V1 R V 2 ) R V1 U 2 R V 2 U1
Tnh ra i n p th c t U, nh v y s c th lo i tr c sai s o do i n tr bn trong vn k gy ra. 18 - 2 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi hi u ch nh my n p ki u bo ha t , t t nh t khng s d ng vn k ki u li s t ng lm ng h ch th ? p: ng h i n ki u li s t ng ho t ng d a vo tc d ng ht c a t tr ng do cu n dy thng i n sinh ra i v i phi n s t. T tr ng do cu n dy sinh ra ph n l n trong khng kh, nh h ng c a t tr ng bn ngoi i v i n r t l n. T thng r do my n p bo ha t sinh ra nh h ng n s ho t ng bnh th ng c a ng h ki u li s t di ng, khi n ch th khng chnh xc gy nn sai s o. Trong tr ng h p ny, t t nh t khng dng ng h ki u ny. N u bu c ph i s d ng th nn n cch xa my n p t 2 - 3m th nh h ng c a t tr ng i v i ng h m i nh n m c c th b qua. 18 - 2 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cc lo i ng h nh ampe k , vn k , ng h do cng su t v.v... i h i ph i h t s c nh y, linh ho t. Li u c th dng d u bi trn tr c? p: Cc lo i ng h l i d ng m t i m c a u nh n tr c . Sau khi cho d u vo, d u s lm tng l c c n, m t khc ngy cng lu s bm thm b i, t, tng thm l c c n, lm gi m nh y c a ng h . Cho nn khng d c dng d u bi trn. 18 - 2 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi ch n ng h o, ph i lm sao tr s c n o vo kho ng 1/3 thang o c a ng h tr ln l tng i t t? p: Gi a tr c v c a ng h t n t i m men l c ma st nh t nh. Chi u c a m men l c ma st ny ng c v i chi u m men quay do ng h sinh ra. Khi o tham s tng i nh (dng i n, i n p v.v...) mmen quay i n tng i nh , b ph n b mmen l c ma st tri t tiu tng i l n, do lm cho sai s tng i l n. Khi o tham s tng i l n, mmen quay i n tng i l n, b ph n b mmen quay ma st tri t tiu tng i nh , v th sai s nh . Khi tham s c o c a ng h ni chung 1/3 thang o c a ng h tr ln th mmen quay i n l n, b ph n mmen l c ma st b tri t tiu s nh , c th b qua khng tnh. Do , c b n duy tr c chnh xc c n c c a n. 18 - 2 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dng vn k c p 0.5 - 100 vn v c p 1.5 - 10 vn l n l t o i n p 9 vn, k t qu o c a ng h no chnh xc?
- Trang 368 -
p: Dng vn k c p 1.5 - 10 vn o i n p 9 vn tng i chnh xc. B i v ni c p sai s c a ng h l ni s ph n trm i v i t m o c a n. N u vn k c p 0.5 - 100 vn th sai s m i v ch chia c a n u cho php trong 0.5% c a 100 vn, t c sai s ch cc v ch chia u cho php trong 0.5 vn, cng nh v y, sai s ch cc v ch chia c a vn k c p 1.5 - 10 vn cho php trong 0.15 vn. V th khi dng vn k c p 0.5 vn - 100 vn o i n p 9 vn th sai s l n nh t c a n c th t 0.5 vn. Cn khi dng vn k c p 1.5 vn - 10 vn o th sai s l n nh t c a n l 0.15 vn. Cho nn khi ch n ng h i n, ngoi vi c ph i ch c p c a n ra cn ph i cn c vo l n c n o ch n t m o thch h p. Khi l ng c n o g n v i y thang o i n p th sai s cng nh . Ni chung, l y kim c th quay n trn 1/2 y thang o c a i n p l t t. 18 - 2 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: i n tr trong c a vn k bng chn khng r t l n, dng n o i n p t n s chung li u c chnh xc hn vn k c p 2.5 ph thng khng? p: i n tr trong c a vn k bng chn khng r t l n, khi o c th gi m thi u nh h ng i v i s ho t ng c a m ch i n, cho nn c bi t thch h p v i o m ch i n bng i n t , m cng thch h p v i o i n p tn hi u cao t n. Nhng khi dng n o i n p t n s chung, do tnh n nh c a n km, d n n sai s tng i l n. Sai s c a n ngoi sai s c b n c a ng h ra cn c cc sai s ph nh bng bn d n, t n s , ngu n i n v nhi t mi tr ng bi n ng v.v... T ng sai s c th t t i 5%. Cn vn k c p 2.5 th sai s ch 2.5%. Cho nn khi s d ng vn k bng chn khng o i n p t n s chung th chnh xc c a n, ng c l i, th p hn vn k c p 2.5 ph thng. 18 - 2 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Hai vn k 150 vn n i ti p v i nhau, c th o i n p 300 vn c khng? p: N u hai vn k ny c i n tr b ng nhau th c th dng c. N u khng, s c c a vn k c i n tr tng i l n s v t qu 150 vn, cn m t s c khc s nh hn 150 vn. 18 - 2 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi o i n p c a m ch i n m t chi u i n c m cao, vn k nn u dy theo ng nt t hay theo ng nt li n trong hnh 18 - 2 - 16? p: N u vn k u dy theo ng nt t th khi cng t c c t ngu n i n, do trong m ch i n c m c i n th t c m r t cao s lm h ng vn k . Nn vn k ph i u bn tri cng t c ng i n. 18 - 2 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong m ch ch nh lu th hi n hnh 18 - 2 - 17. V1 l vn k h i n t , V2 l vn k h i n ng (i n tr trong hai vn k g n b ng nhau). K ng t ra, tr s hai ng h c b n gi ng nhau. K ng l i s c c a hai ng h khc nhau. T i sao?
- Trang 369 -
p: ng h h i n t ch c th o i n m t chi u, ng h h i n ng c th o i n xoay chi u, m t chi u. Khi K ng t ra, do tc d ng l c sng c a t C, khi n xung c a i n p UAB gi a hai i m A, B r t nh (i n tr trong c a ng h tng i l n), c b n l i n p m t chi u, nn hai ng h ch th i th gi ng nhau. Khi K ng, ph . t i Rfz u vo, tham s th i gian phng i n c a C gi m, m ch ng c a UAB tng ln, khi n thnh ph n xoay chi u tng. Lc ny V1 ph n nh l tr s bnh qun c a i n p m ch ng ny, V2 ph n nh l tr s h u hi u c a i n p m ch ng ny. Nn s c c a hai ng h khc nhau, m s c c a V2 l n hn s c c a V1 . 18 - 2 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dng hai vn k A, B l n l t o i n p. Khi vn k A o i n p 300V th sai s l 3 vn. Khi vn k B o i n p 50 vn th sai s l 2.5 vn. chnh xc o c a ng h no cao hn? p: Xt t sai s tuy t i th sai s c a vn k A l n hn, nhng chnh xc o ph i xt t sai s tng i, sai s tng i o c a vn k A l 1%, sai s tng i o c a vn k B l 5%. Qua c th th y chnh xc o c a vn k A cao hn. 18 - 2 - 19 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: p d ng hnh 18 - 2 - 19 hi u ch nh u ra my n p xoay chi u i n t , u ra c a n dng m t ng h xoay chi u ki u kim c chnh xc tng i cao v m t vn k ch s xoay chi u gim st. K t qu s c c a vn k xoay chi u ki u kim v vn k ch s xoay chi u chnh l ch nhau r t l n. T i sao? n nh c a i n p xoay chi u
p: chnh xc o c a vn k ch s xoay chi u cao, c s tr c quan ti n l i nhng nguyn l ho t ng c a n l p d ng tr s bnh qun, t c s c c a n l tr s bnh qun c a i n p xoay chi u. V th , ch khi tn hi u c n o l sng sin thu n m i c th c d c chnh xc tr s h u hi u, hn n a lo i ng h ch s xoay chi u ny h t s c nh y v i hnh sng tn hi u c n o. i v i sng sin m ni, mo cng l n th sai s . c cng cng l n. Cn s c c a vn k xoay chi u ki u kim l tr s h u hi u. B i v hnh sng u ra c a my n p xoay chi u i n t mo nghim tr ng (khng ph i l sng hnh sin nghim ch nh), cho nn chnh l ch s c c a hai ci t t nhin r t l n. N u dng hai lo i ng h trn y o i n l i, v hnh sng c a i n l i c b n l sng sin, cho nn s khng x y ra v n ni trn. 18 - 2 - 20 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng vn k o i n p, hy v ng i n tr trong ng h rv cng l n cng t t. N u u dy d n r t di trn vn k , sau m i o i n p, li u c th o d c chnh xc hn khng?
- Trang 370 -
p: p d ng phng php ny o i n p, khng nh ng khng nng cao c chnh xc, ng c l i khi n i n p o c khng ph h p v i tnh hnh th c t . l do khi dy d n u ngoi c a ng h r t di, trn dy d n s sinh ra s t p r t l n, th l i n p m ng h o c s tng i nh , so v i i n p th c t s chnh l ch s t p trn dy d n. 18 - 2 - 21 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cn c vo hnh 18 - 2 - 21 (a) dng vn k v ampe k o i n tr m t chi u cu n dy c a mt i n (ho c bi n th ) c khng?
p: Khng c. Trong cu n dy mt i n ho c bi n th c li s t, l m t i n c m tng i l n. Khi cng t c t thng n ng t, i n cm lun lun mu n duy tr dng i n v n c c a n khng thay i. Sau khi ng t cng t c, dng i n ny ch c th thng qua vn k m i t o thnh thng m ch, hn n a, l i l n hn tr s dng i n lm vi c bnh th ng c a vn k r t nhi u, m c d dng i n ny s nhanh chng suy gim theo th i gian xu ng n 0, nhng cng lm chy h ng vn k . Tr s i n tr m t chi u c a cu n dy mt i n ho c bi n th i n tng i nh , g n b ng i n tr trong ampe k , gi m thi u si s o do i n tr trong ampe k , i n tr dy d n v i n tr ti p xc gy ra, c n u song song vn k vo hai u cu n dy. V th , khi dng ampe k v vn k o i n tr cu n dy, nn p d ng m ch i n hnh (b), (c); trong hnh (c) tr c khi ng t cng t c K1 ph i ng t K2; trong hnh (b) diode D c tc d ng lin t c dng i n. 18 - 2 - 22 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: L n l t dng phng php ampe k , vn k nh th hi n hnh 18 -2 22 (a), (b) o tr s i n tr ph t i R ho c cng su t tiu hao th sai s o ci no nh hn? p: Do i n tr trong c a ampe k ni chung khng th lm c n m c v cng nh , i n tr trong c a vn k khng th lm c v cng l n, i v i R m ni th i n tr trong : trong hnh (a), ampe k c tc d ng ph n p; trong hnh (b) vn k c tc d ng phn dng, nn hai phng php ny u t n t i sai s nh t nh. c g ng gi m thi u nh h ng c a i n tr trong ng h i v i chnh xc o, khi tr s i n tr ph t i R tng i l n th nn dng phng php hnh (a). Ng c l i, th dng phng php hnh (b). Nhng khi vn k s
- Trang 371 -
d ng l vn k tnh i n ho c vn k bng i n t , do i n tr trong r t l n, tc d ng phn dng i v i R khng l n, nn dng m ch i n hnh (b). 18 - 2 - 23 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi p d ng phng php vn k , ampe k o i n tr cng m t u n i c a ng dy m c trn khng, t i sao c lc i u c c dng, c c m c a ngu n i n m t chi u s c c tr s i n tr khc nhau? (xem hnh 8 - 2 - 23)? p: l do ng dy m c trn khng n m trong khng kh ngoi tr i lu ngy, b xm th c b i n ng, ma, d n n. u ti p xc d n d n b oxy ha n mn, s hnh thnh l p mng m ng oxyt ng trn m t ti p xc gi a cc dy. Do mng m ng oxyt ng c c tnh chnh lu d n i n m t chi u, khi i n p m t chi u khng cao tc d ng vo n, i n tr chi u dng nh , i n tr ng c chi u l n. Khi o, do i n p c qui khng thay i, cho nn sau khi i u c c tnh dng m c a c qui, chi u dng i n thay i, dng i n ch y qua s khng b ng nhau. G p ph i tr ng h p ny nn o l i nhi u l n, v nn l y tr s i n tr tng i l n lm k t qu o. 18 - 2 - 24 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dng ampe k v vn k o i n tr c ba cch u dy (xem hnh 18 - 2 24), chng c g khc nhau. Nn ch n th no?
p: Cch u dy theo hnh (a) thch h p v i o i n tr c tr s i n tr tng i l n, v s t p c a vn k nh hn nhi u s t p c a i n tr c n o, nn s c c a vn k g n b ng v i s t p c a i n tr . Cch u theo hnh (b) thch h p v i o i n tr nh , v dng i n c a vn k nh hn nhi u dng i n c a i n tr , s c c a ampe k g n b ng dng i n c a i n tr . N u i n tr c n o d i 1 theo cch u dy hnh (a), (b) do tr s i n tr ti p xc gi a dy d n v i ch n i i n tr g n b ng tr s i n tr c n o, nh v y tr s i n tr o c b ng t ng c a hai ci, sai s o s r t l n, lc ny c n u dy theo hnh (c), dng i n o thng qua u n i dng i n ch y vo i n tr c n o, s t p trn i n tr ti p xc s khng tnh vo trong i n p m vn k o c, cn trn i n tr ti p xc gi a vn k v i i n tr c n o ch c dng i n c a vn k ch y qua, s t p r t nh , c th b qua nh h ng i v i s c i n p. 18 - 2 - 25 (Tr
- Trang 372 -
H i: Li u c th dng m t vn k bi t i n tr bn trong o i n tr ? p: C th s d ng m t vn k bi t i n tr trong o i n tr . Cch u dy c a n nh th hi n hnh 18 - 2 - 25. Khi K ng vo 1 c th c s c Ul c a vn k , khi K ng vo 2 c th c c U2. B i v U2=Ivrv =Ulrv/ (rx + rv). Th l c th c: rx = rv (U1/U2-1). 18 - 2 - 26 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khng dng ng h o no khc, chi dng m t bi n tr , lm sao o c di n tr trong c a mA k ? p: C th l i d ng "phng php quay gi m n a" o. Cch lm l: u n i ti p bi n tr v i mA k , tr c tin i u chnh bi n tr n 0, cho m t i n p no ngoi vo ma k quay. Sau gi nguyn i n p, tng i n tr khi n quay l ch c a mA k gi m cn m t n a so v i c. Lc ny, tr s i n tr c a bi n tr s b ng i n tr bn trong mA k . 18 - 2 - 27 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Ni t my mc, ng h chnh xc o l ng t i sao khng s d ng rm c a b ng nh a ho c nilon? p: B i v rm c a b ng nh a ho c nilon d sinh tnh i n, t gy nhi u i v i vi c o d n n sai s o, cho nn ni chung khng nn s d ng.
- Trang 373 -
18 - 3 ng h v n nng
18 - 3 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trong ng h v n nng, v ch chia xoay chi u v m t chi u khi cng m t t m o h u nh khng trng nhau, c bi t l khi v ch chia m c th p th chnh l ch cng l n (xem hnh 18 - 3 - l)? p: Trong ng h v n nng, i n xoay chi u l d a vo b ch nh lu bi n thnh m t chi u a vo ng h o. B i v tnh phi tuy n c a c tnh b ch nh lu (trong ng h v n nng ni chung s d ng oxit ng), i n tr c a n thay i theo i n p a vo, khi i n p th p th i n tr l n, v th khi o i n p th p, dng i n ch y qua khng hon ton t l thu n v i tr s i n p a vo, m hi nh hn tr s c n c. Trong ph m vi ton b thang chia , s c c a i n xoay chi u, m t chi u ch u mt thang chia thi t k r t trng h p, v ch chia xoay chi u cc i m khc u tng i nh . 18 - 3 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: N c (thang) i n p xoay chi u m t s ng h v n nng s d ng m ch i n ch nh lu nh th hi n hnh 18 - 3 - 2. Tc d ng c a diode D1, D2 l g? p: u c a ng h v n nng ny l ki u i n t , ch c dng i n m t chi u ch y qua m i lm n quay. o i n p xoay chi u, ph i chuy n n thnh i n p m t chi u. Trong hnh, th hi n dng diode D1, D2 t o thnh m ch ch nh lu n a sng. Khi bn chu k dng c a i n p xoay chi u c n o, D1 thng m ch, u ng h quay chi u dng. Khi bn chu k m, D2 thng m ch, dng i n khng ch y qua d u ng h . D1, D2 c tc d ng b o v ng c chi u l n nhau, khi n hai bn u khng ch u i n p ng c chi u cao. Ngoi ra D1, D2 cn c tc d ng r thot dng i n ng c chi u, khi n cc m ch i n. c n o c n i ti p t i n 0 v n p i n m t chi u c a t i n gy t c ngh n khi o. 18 - 3 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Hi n th c a ng h v n nng s c nh (D.M.M) c hai hnh th c: hi n th mng tinh th l ng v hi n th b ng diode pht quang. M i lo i c u khuy t i m g? p: Hi n th mng tinh th l ng (LCD) t tiu hao i n, m t c c pin c th s d ng kho ng 1000 gi nhng gc nhn hi n th nh , t c h ng ng nhi t th p ch m. Hi n th b ng diode pht quang (LED) tuy tiu hao i n tng i nhi u, nhng hi n th r rng, t c h ng ng nhanh. Do s d ng hi n th b ng LED tng i nhi u. 18 - 3 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi s d ng ng h v n nng o i n tr , tr c tin ph i dng bi n tr i u ch nh kim n v tr O?
- Trang 374 -
p: l b i v ngu n i n c a ng h v n nng, i n p c a pin khng th n nh lu, l i d ng i n tr i u ch nh duy tr i n p c a hai i m a, b c nh (xem hnh 18 - 3 - 4), sau cn c vo s c c a ng h (l i d ng nh lu t m) l c th c l n chnh xc c a i n tr c n o. 18 - 3 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng ng h v n nng o i n p xoay chi u ho c m t chi u, t i sao th ng cn c vo tr s hi l n hn l ng o ch n t m o? p: o nh v y c th khi n kim ng h quay l ch tng i l n, thng th ng l y l ch kim l n hn 2/3 tr ln ton b chi u di thang o l l t ng nh t. V d , khi dng ng h v n nng o i n p xoay chi u 220 vn th nn ch n thang o 250 vn, ch khng dng thang o 500 vn. B i v sai s tng i c a ton thang o gi ng nhau, nhng sai s tuy t i u khc nhau. S d ng thang o 250 vn c th gi m sai s o. 18 - 3 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng thang i n p xoay chi u c a ng h v n nng o i n p m t chi u, tr s i n p o c s l ch th p hay l ch cao? p: L ch cao. B i v u ng h v n nng l ki u i n t . Kim quay l ch ph n nh tr s bnh qun c a i n p, l i v thang xoay chi u p d ng m ch i n ch nh lu n a sng, cho nn tr s bnh phn i n p u ra c a n ch l 45% tr s h u hi u c a i n p xoay chi u hnh sin. V th , s d c hi n th c a u ng h ph i cn c vo t l ny hi u ch nh thnh tr s h u hi u sng hnh sin. N u s c c a thang xoay chi u l 1 vn th c t ch tng ng 0.45 vn i n p m t chi u n nh, t c i n p m t chi u n nh 1 vn khi o b ng thang xoay chi u c a ng h v n nng s c s c 2.2 vn. 18 - 3 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dng ng h v n nng o i n p m t chi u 12 vn, k t qu o c b ng 0, i u bt, o l i, pht hi n s c i n p l 26.6 vn. Tr s o c u khng ng. Nguyn nhn t i sao? p: D t khot do nh m l n l y thang i n p xoay chi u s d ng lm thang i n p m t chi u. Khi dng ng h v n nng o i n p xoay chi u, u dy bn trong nh th hi n hnh 18 - 3 - 7. N l do hai diode D1 v D2 t o thnh hnh th c chinh lu n a sng. By gi dng o i n p m t chi u, khi bt (-) (mu en) ch m vo c c dng i n p m t chi u th dng i n I1 nh th hi n b ng mi tn nt li n trong hnh, b D1 phn m ch khng ch y qua u ng h , nn k t qu o l n u b ng 0. Khi i u bt ng h o l i, dng i n I2 nh mi tn nt t th hi n, qua R, D2 v u ng h M tr v u .B i v m ch ch nh lu n a sng ny khi o i n p xoay chi u, dng i n m t chi u bnh qun ch y qua u ng h ch b ng 0.45 l n tr s h u hi u xoay chi u u vo, cho nn v ch chia u ng h ph i thm
1 l n, t c 2.22 l n. Dng v ch chia m 0.45
- Trang 375 -
r ng ny o i n p m t chi u, kim ng h s chi ch 2.22 l n tr s th c t c n o, ch trch khi o i n p m t chi u 12 vn, kim ng h ch 26.6 vn.
- Trang 376 -
18 - 3 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong m ch i n hnh 18 - 3 - 8, ngu n i n E l 20V, Ro (bao g m i n tr trong ngu n i n) l 20k i n tr ph t i R l 20k i n p U hai u R ph i l 10V. Nhng khi dng n c 10V m t chi u c a ng h v n nng ki u MF -14 o, s c ch c 5V. T i sao? p: i n tr trong RV c a n c m t chi u 10V ng h v n nng MF - 14 tng i th p (10k ) khi u song song hai u R o th sai s o r t l n. B i v khi khng u v i ng h v n nng th: U=EE R o = 10V . Ro + R
Sau khi u ng h v n nng vo m ch i n th: U' = E E R o = 5V . R RV Ro R + RV
Cho nn khi o i n p m t chi u i n tr trong tng i cao th nn ch n s d ng ng h i n c i n tr trong tng i l n gi m sai s do i n tr trong c a ng h i n gy ra. 18 - 3 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: V ch chia trn b m t c a ng h m ( ng h i n tr ho c b ph n o i n tr c a ng h v n nng) t i sao ng c v i ng h i n ni chung, tr s 0 t n cng bn ph i, cn t n cng bn tri l ? p: ng h m g m ngu n i n (thng th ng l pin kh) n i ti p v i m t bi n tr v micronampe k (ho c milianlpe k ) t o thnh, r i u v i i n tr c n o thnh m ch ln. Gi thi t i n p ngu n i n l U, i n tr trong ampe k l Ri, i n tr i u ch nh l Rr, i n tr c n o l Rx, th gc quay l ch c a kim ampe k : =A x i = Trong cng th c:
U Ri + Rr + Rx
A - Thng s ng h i - Dng i n ch y qua ng h Khi Rx = 0, t c khi ng n m ch bn ngoi, i u ch nh Rr khi n s quay l ch c a kim t tr s l n nh t, nn v ch chia u t n cng bn ph i l 0, tr s Rx cng l n th gc quay l ch cng nh , khi Rx : th = 0, cho nn u t n cng bn tri l . T cng th c c th th y, v ch chia c a ng h khng u, cng g n bn tri cng dy, g n nh v ch chia c a ng hyperbol. 18 - 3 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dng hai t i n 20F, 50V n i ti p thay t i n. 10F, 100V (nh hnh 18 - 3 - 10) dng thang 100V m t chi u c a ng h v n nng u vo hai u C1 o i n p hai u C1. V a u vo, i n p g n 50V, nhng ti p li n s t xu ng d n t i 0, nhng sau m t lc l i t ng t v t ln g n 100V, qua m t lc th t c u ch. T i sao? p: C u ch t, kh ng nh do hai t i n b nh
- Trang 377 -
th ng, ng n m ch gy ra. Qu trnh c a n nh sau: Do l ng i n dung c a C1 v C2 b ng nhau, nn i n p u c a m i t ph i l 50V, nn khi ng h v n nng v a u vo C2, i n p do c g n b ng i n p u 50V c a C1, Sau , do i n tr trong c a ng h v n nng u song song v i C1, i n p ngu, n qua R n p i n cho C2, i n p u c a C2 t 50V b t u tng ln, cho n khi g n b ng 100V, cn i n p c a C1 s t tng ng xu ng g n b ng 0. Lc ny i n p trn C2 v t qua 2 l n ch u p c a n, l p t c b nh th ng ng n m ch. Do i n p ngu n ton b d n ln C1 cng s v t qu ch u p c a n nn b nh th ng, k t qu gy ng n m ch u ra, chy c u ch. V th , phng php o ny khng ng. 18 - 3 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng thang i n tr R x 1 c a ng h v n nng ki u MF - 30 o bi n tr nh y nhi t, tr s i n tr chu n l 68 , kim ng h t t quay l ch sang ph i, s c sau khi n nh khng n 60 T i sao? p: l hi n t ng bnh th ng, khng ngoi i n tr ho c ng h khng chnh xc gy nn. B i v i n tr nh y nhi t l linh ki n h s nhi t i n tr m, t c khi nhi t c a bi n tr tng ln, tr s i n tr gi m. Thang do i n tr R x 1 c a ng h v n nng MF - 30 th i n tr trong ch c kho ng 20 . Sau khi u i n tr nh y nhi t 68 vo ng h , s c dng i n g n 20mA ch y qua i n tr c n o. N u cng su t tiu chu n c a bi n tr khng l n s v th m nng ln. Nn tr s i n tr o c s nh hn tr s chu n. 18 - 3 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi dng thang m c a ng h v n nng o i n tr ph i c t ngu n i n c a m ch i n c n o? p: Nguyn l ho t ng o i n tr c a thang m ng h v n nng xem hnh 18 - 3 - 12. Trong m ch i n o ny, b n thn c ngu n i n, khng c n b t c ngu n i n no bn ngoi. N u ti n hnh o i v i i n tr c i n s tng ng v i tng thm m t i n p bn ngoi vo m ch ng h . Nh v y khng nh ng khi n tr s do khng chnh xc m cn r t c th chy ng h . Cho nn khi dng thang m ng h v n nng o i n tr trong cc lo i m ch i n, u tin ph i c t ngu n i n c a m ch i n c n o nh m b o m chnh xc c a tr s i n tr o c v an ton c a ng h . 18 - 3 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi s d ng ng h v n nng o i n tr tng i l n, t i sao hai tay khng c ti p xc b ph n d n i n c a bt th ? p: B i v c th ng i c tnh nng d n i n. N u khi o m t i n tr no hai tay cng lc ti p xc b ph n d n i n c a hai bt th th tr s o c l tr s song song gi a i n tr c n o v i i n tr gi a hai tay ng i, sai l ch v i tr s th c t c a i n tr c n o. Hi n t ng ny tng i r r t thang i n tr cao R x 100 tr ln. Cho nn, khi o c n ch .
- Trang 378 -
18 - 3 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khng th dng ng h m o th cu n dy c a mA k v A k ? p: Dng i n cho php ch y qua ma k r t nh , dng i n cho php ch y qua A k cng nh hn, cn ng h m ni chung n c R x 1 c th a ra dng i n 50mA tr ln, l n hn r t nhi u dng i n cho php ch y qua ma k v A k , cho d ng h c n o v n v n t t, cng c th do dng ng h m o, gy chy. V th , khng c dng ng h m o. 18 - 3 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C lo i ng h v n nng o t i n v o i n p xoay chi u trn cng m t n c. Lc ny lm sao o tr s t i n? p: Tr c tin cng t c l a ch n trn n c ny, r i u m t u c a t i n vo m t u o, m t u khc c a t i n v m t u o khc cho vo i n p y thang chia c a n c ny, l c th c c tr s t i n C c n o trn v ch chia tr s t i n c a ng h (nh th hi n hnh 18 - 3 - 15). Nhng trong khi o c n ch ch u p c a t i n xem c th ch u c i n p y thang chia khng, n u khng th ch u c th ph i i sang n c i n p n u nh hn (ph i h p v i ch u p c a t i n). Ngoi ra, n u i n p a vo khng ph i l i n p y thang chia th tr s c i n dung ph i nhn v i t s gi a i n p th c t v i i n p y thang chia . 18 - 3 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Lm sao dng ng h v n nng phn on t i n t t, x u? p: i n tr cch i n cao l ch tiu quan tr ng c a t i n t t. Dng ng h v n nng c th ki m tra ra i n tr cch i n cao hay th p. Khi bt th l n u tin ch m vo hai c c c a t i n, do t i n n p i n, kim s nh y. Sau khi ko bt th ra, sau 5 giy l i ch m vo l n n a, n u kim khng nh y r r t, ch ng t do i n tr cch i n cao, i n tch d c a t i n ch r cht t, lo i t i n ny t t. N u kim v n nh y, ch ng t i n n p 5 giy tr c r h t, cch i n c a t i n h ng. 18 - 3 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng ng h v n nng o m c i n m t n, t i sao ch c khi i n tr ph t i 600 m i c th cn c vo v ch chia do trn m t ng h v n nng c tr c ti p? p: B i v v ch chia xiben (dB) trn ng h v n nng c phn nh d i i u ki n tn hi u m t n hnh sin v i n tr ph t i l 600 , cho nn ch c khi p ng i u ki n trn, m i c th tr c ti p c theo v ch chia . N u khi i n tr ph t i c n o R khng ph i 600 th khng th tr c ti p c c s dB trn ng h v n nng m ph i c ng thm 10 log
600 vo s c c a ng h v n nng tnh i. R
- Trang 379 -
18 - 3 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi l i d ng ng h v n nng o i n tr c a my ch nh lu b ng oxt ng, nm xoay cc n c b i s khc nhau th s c c a n khc nhau? p: Dng ng h v n nng o i n tr , khi nm xoay v tr khc nhau, th i n tr trong c a n khc nhau. B i s cng nh th i n tr trong cng cng nh , lc ny dng i n ch y qua s cng l n. Do oxyt ng u l linh ki n phi tuy n tnh, khi dng i n ch y qua n thay i th tr s i n tr ph n ng cng khc nhau. V th s c khng gi ng nhau. 18 - 3 - 19 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi dng thang i n tr ng h v n nng o i n tr chi u dng c a diode bn d n, tr s i n tr o c b ng thang tr s th p th nh , cn tr s i n tr o c b ng thang tr s cao th l n? p: c tnh vn - ampe chi u dng c a diode bn d n nh th hi n hnh 18 - 3 - 19 khi dng i n chi u dng ch y qua diode khc nhau th i n tr chi u dng m diode hi n ra khng ph i l s c nh. Cn i n tr trong c a thang i n tr ng h v n nng khi thang o khc nhau s chnh l ch nhau r t l n. Nh ng h v n nng ki u MF - 30, n c R x 1 dng i n t vi ngn ma, n c R x 10k, ch vi A ( u chi khi bt ng h ng n m ch). Do , di n tr chi u dng c a diode o c b ng ng h v n nng s khc nhau r t l n. i n tr trong c a n c i n tr th p r t nh , dng i n ch y qua diode l n, tr s i n tr chi u dng c a diode o c s nh . Ng c l i, tr s i n tr chi u dng o c s l n. 18 - 3 - 20 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi s a ch a ng h v n nng, i n tr trong c a n khng th tr c ti p dng thang i n tr c a ng h v n nng o, cn phn on cu n dy u ng h c thng hay khng l i c th dng thang i n tr c a ng h v n nng o? p: Cu n dy u ng h v n nng c qu n b ng dy d n r t nh , tr s dng di n cho php c a n ch c p A, cn tr s dng i n c a n c i n tr ng h v n nng l ma, cho nn n u o tr c ti p, th i gian hi lu c th khi n cu n dy qu t i gy chy h ng. Nhng, tng nhi t lm chy h ng cu n dy c n c th i gian nh t nh, cn nh phn bi t cu n dy ng h c thng m ch hay khng ch dng n c R x 1k c a ng h v n nng ch m nhanh m t ci, cn c vo kim ng h c ng y hay khng phn on, th i gian r t ng n, s khng lm cu n dy u ng h qu t i.
- Trang 380 -
18 - 4 ng h m ga m
18 - 4 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ph i cn c vo i n p c a thi t b i n cao hay th p ch n ng h m ga m i n p khc nhau o i n tr cch i n c a n? p: N u dng ng h m ga m i n p th p o i n tr cch i n c a thi t b cao p th do cch i n tng i dy, i n p phn b trn chi u di n v tng i nh , khng th hnh thnh c c ha mi ch t, tc d ng i n gi i i v i hi m cng y u, s li u o c khng th ph n nh tnh hnh chn th c. Ng c l i dng ng h m ga m cao p o i n tr cch i n c a thi t b i n p th p th r t d nh th ng cch i n. V th , khi o i n tr cch i n c a thi t b i n, ni chung qui nh d i 1000V th dng ng h M 500V ho c 1000V, trn 1000V th dng ng h M 1000V ho c 2500V. 18 - 4 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trn ng h m ga m c 3 tr u dy: m t ci u "dy pha", m t ci u "dy t" m t ci n a dng lm g? p: Dng u n i dy ch n. Khi u u dy c a v t c n o th , do b n, m t sinh ra dng i n r b m t, u dy ch n vo c th gi m sai s o, o c tr s i n tr cch i n chnh xc. 18 - 4 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dng ng h m ga m o i n tr cch i n, n u u nh m u ti p t E v i u dy pha L, s sinh ra h u qu g? p: B ph n n i ti p v i u dy pha c a ng h m ga m u c ch n t t, nh m phng ng a dng i n r c a ng h m ga gy nn sai s o. Cn u E vo i n th t, khng xt t i ch n. Khi o bnh th ng, dng i n r c a ng h s khng gy nn sai s , nhng n u u nh m u E, L do E khng c ch n, dng i n ch y qua v t th s nhi u thm dng i n r c a ng h m ga m, ni chung i n tr cch i n o c s l ch th p so v i tr s th c t . Cho nn khng c u sai u E, L. 18 - 4 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng ng h m ga m o i n tr cch i n c a cao p i v i th p p c a bi n th , t i sao ph i u c c ch n c a ng h m ga m v i v bi n th ? Cn khi o cao p i v i t ho c th p p i v i t c th khng c n c c che ch n? p: Khi o i n tr cch i n c a cao p i v i th p p bi n th , dng i n ch y qua gi a cu n dy cao p th p p c a bi n th c hai b ph n, m t b ph n l dng i n ch y qua bn trong cch i n gi a cu n dy cao p, th p p .Dng i n ny ph n nh i n tr cch i n. M t b ph n khc l dng i n t b m t ng l ng cao p qua v r i n ng l ng th p p, l dng i n r b m t. N u hai b ph n dng i n ny u ch y qua cu n dy dng i n c a ng h m ga m th i n tr cch i n o c s th p hn tr s th c. N u u i n c c ch n c a ng h m ga m ln v bi n th th dng i n r b m t s thng qua c c ch n c a ng h m ga m c p i n,
- Trang 381 -
khng qua cu n dy dng i n c a ng h m ga m, s c th lo i tr nh h ng c a dng i n r b m t, o c tr s th c. o i n tr cch i n cao p i v i t, th p p i v i t, ch c n u cu n dy c n o ln u " ng dy", cu n dy khng c n o u v i v r i cng u v i u " t" c a ng h m ga m. Lc ny, dng i n r b m t v dng i n r c a cu n dy khng c n o u khng i qua cu n dy ng h m ga m, v th c th o c tr s th c c a i n tr cch i n. V th tiu chu n B c kh "Phng php th nghi m bi n th i n" qui nh dng phng php ny o. 18 - 4 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng ng h m ga m lm th nghi m cch i n, t i sao ph i dng dy ng h megger c dy ch n? p: Khi o i n tr cch i n, dng i n r b m t c a v t c n th c th dng vng ch n b ng kim lo i b c b m t v t th v d n vng ny n u che b o v c a ng h m ga m. Nh v y, r b m t s khng thng qua ng h m ga m, nhng lc ny s c c a ng h m ga m v n ch u nh h ng c a r bn trong ng h . N u dng dy ch n, em m t u u vo u che b o v , d n dng i n ch y t t n u u v i dy d n c a ng h m ga m thot i, khi n n khng ch y qua trong ng h , nh v y i n tr cch di n o c m i th t s l i n tr c a b n thn mi ch t. 18 - 4 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng ng h m ga m o i n tr cch i n c a thi t b i n, t i sao dy o khng c xo n qu n vo nhau? p: N u hai s i dy o xo n qu n vo nhau, khi cch i n c a dy d n khng t t s tng ng v i u song song m t i n tr th p (cch i n) vo thi t b i n c n o, khi n o khng chnh xc. ng th i, cn lm thay i i n dung c a m ch i n c n o, s khng chnh xc khi th nghi m. 18 - 4 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ng h m ga m ( ng h megger) p d ng k t c u ng h t su t? p: c i m ch y u c a ng h t su t l b ph n ho t ng c a ng h b tr hai cu n dy (cu n dy m men quay, cu n dy ph n tc d ng) m khng c dy l xo cn b ng. M men ph n tc d ng do cu n dy ph n tc d ng sinh ra. Do , khi khng thng i n, b ph n ho t ng vo tr ng thi cn b ng, sau khi thng i n, gc quay l ch c a b ph n ho t ng c a n ph thu c vo t su t dng i n c a hai cu n dy ho t ng, cho nn g i l ng h t su t. Khi dng ng h m ga m o i n tr cch i n, yu c u tr s o khng b nh h ng b i s thay i c a i n p my pht i n quay tay, dng ng h ki u t su t c th th a mn yu c u ny. 18 - 4 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: S phi n c ch nh lu c a my pht i n tay quay trong ng h m ga m nhi u t t hay t t t?
- Trang 382 -
p: o chnh xc tr s i n tr cch i n, yu c u i n p m t chi u do ng h m ga m pht ra ph i g n nh n nh, dao ng cng nh cng t t. N u i n p c dao ng, th c th coi nh trong i n p t n t i thnh ph n xoay chi u. Thnh ph n xoay chi u i n p ny c th thng qua t i n sinh ra dng i n r ph , khi n tr s i n tr cch i n o c l ch th p. S phi n ch nh lu c a ng h m ga m cng nhi u th dao ng i n p sinh ra cng nh , ng c l i th dao ng i n p l n. Cho nn, s phi n c a c ch nh lu my pht i n nhi u m t cht th t t. 18 - 4 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C m t s ng h m ga m cao p (nh i n p 2500 vn, gi i h n o 10000 tri u m) t i sao trn th y tinh v ng h c o n dy d n b ng ng? p: Tc d ng c a s i dy d n b ng ng ny l lo i tr s c ht c a i n tch tnh i v i kim ng h , khi s a ch a c n c bi t lu , khng c ty tho b . 18 - 4 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: ng h m ga m 1000 vn, khi l c, l y hai tay n m ch t hai u dy ra c a n, t i sao ch c m gic t tay m khng nguy hi m n tnh m ng? p: i n p nh m c c a my pht i n trong ng h m ga m tuy r t cao, nhng trong m ch u ra c a n u n i ti p tr s i n tr trong r t l n, l n g p nhi u l n i n tr c th ng i. V th khi n m ch t hai u dy ra c a hm quay, dng i n ch y qua c th b h n ch n tr s r t nh , cho nn ch c m gic t tay m khng nguy hi m n tnh m ng. Cn ngu n i n 220 vn ni chung, i n tr trong r t nh , v th khi ti p xc v i ng i s nguy hi m n tnh m ng. 18 - 4 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi ng h m ga m o i n tr cch i n c a t i n m ch cao p, sau khi o xong, t i sao ng h m ga m khng c t ng t ng t m ph i t t gi m t c , ch khi tho dy o c a ng h m ga m ra kh i t i n m i ng t? p: Trong qu trnh o, t i n d n d n n p i n, m khi s p o xong, t i n tch tr i n nng, n u ng h m ga m ng t y, th t i n t t ph i phng i n qua ng h m ga m, c kh nng chy h ng ng h . 18 - 4 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Lm sao dng ng h m ga m phn on t i n t t, x u? p: Dng ng h m ga m quay o i n tr cch i n c a t i n (n u i n p tiu chu n c a ng h m ga m s d ng cao hn i n p th nghi m m t chi u c a t c n o th ph i gi m tng ng t c quay), sau nhanh chng c t m ch quay o, khng cho i n tch d th a r qua ng h m ga m, r i m i t i n ng n m ch phng i n. Lc ny c th x y ra ba tr ng h p: (1) s c c a ng h m ga m t 0 b t u tng d n ln, khi ng n m ch c tia l a phng i n. i u ny ch ng t cch i n v tnh nng tch i n c a t i n t t. (2) S c c a ng h m ga m ng ng i n b nh th ng. ch v tr 0, th hi n cch i n c a t
- Trang 383 -
(3) ng h m ga m c s c, khi ng n m ch khng c tia l a, th hi n t dy n i gi a tr u dy v i b n c c. Hai tr ng h p sau th hi n t i n h ng, khng th s d ng.
- Trang 384 -
18 - 4 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dng ng h m ga m o i n tr cch i n c a thi t b i n, trong hai cch u dy hnh 18 - 4 - 13 (a) v (b) tr s o c a cch no chnh xc? p: M c ch o i n tr cch i n c a thi t b i n l nh m phn on cch i n bn trong ch t cch i n c a thi t b t t hay x u. V th , ph i c g ng lo i tr nh h ng c a r b m t thi t b i v i ng h m ga m. Hnh (a) n i vng bo v G c a ng h m ga m v i ng s , nh v y dng i n r do b m t ng s b b n ho c m t gy nn s khng ch y qua cu n dy bn trong ng h m ga m lo i tr c nh h ng c a r b m t i v i ng h m ga m. V th cch u dy c a hnh (a) h p l hn hnh (b), i n tr cch i n m ci tr c o c cng chnh xc hn. 18 - 4 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao sau khi ng h m ga m ng ng, kim th ng v t qu v cng l n? p: Khi o i n tr cch i n, v t b o vo tr ng thi n p i n. Sau khi ng h m ga m ng ng, v t b o vo tr ng thi phng i n, dng i n ch y qua kim ng h ng c v i tr c, kim s quay l ch v pha v cng l n. i v i thi t b i n p cng cao, dung l ng cng l n th th ng quay l ch qu m c, v th khi o xong ph i m t m t h th p t c quay, m t khc tho dy u ti p t, khi n kim khng quay l ch qu m c gy h ng. 18 - 4 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi dng ng h m ga m o i n tr cch i n m t s thi t b i n no (nh bi n th , my h c m v.v...) s pht hi n dng i n c hnh thnh b i ion sau khi t c quay n nh, n u ti p t c quay th s ch th s tng ln r r t? p: V d i tc d ng c a i n p bn ngoi, ch t i n mi, ngoi dng i n c hnh thnh b i ion rng bu c r t y u v m t t ion t do ra, s chuy n ng c a i c c bn trong n, s d ch chuy n c tnh n h i c a ion rng bu c tng i m nh v s d ch chuy n c a i n tch rng bu c cng hnh thnh dng i n. Nh v y tr s i n tr cch i n s tng i th p. Sau m t kho ng th i gian, khi s chuy n ng c a i c c, s d ch chuy n c a i n tch rng bu c t c cn b ng v i i n tr ng bn ngoi, s ng t. Lc ny, bn trong mi ch t s ch c dng i n truy n d n ch y qua, cho nn tr s i n tr cch i n s tng ln r r t. Ni chung, khi dng ng h m ga m o thi t b i n no u ph i yu c u ti n hnh o m t pht ho c o cho n khi tr s ch th khng cn tng ln r n a. 18 - 4 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng ng h m ga m ki m tra cch i n c a t i n, sau khi quay, pht hi n kim quay ng c. l nguyn nhn g? p: ng h m ga m sau khi quay, a ra i n p m t chi u khi n t i n n p i n. Sau khi quay xong, t i n n p i n cho ng h m ga m, chi u c a dng
- Trang 385 -
i n ny ng c v i chi u c a dng i n u ra ng h m ga m, cho nn lm cho kim quay l ch ng c chi u. 18 - 4 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng ng h m ga m khng p d ng bi n php ch n b m t quay o i n tr cch i n, trong qu trnh quay t i sao khng th dng v i ho c tay lau knh b m t? p: N u dng v i ho c tay lau knh b m t s ma st sinh i n t o ra i n tch tnh, nh h ng n quay l ch c a kim, khi n k t qu o khng chnh xc, m nh h ng c a i n tch tnh i v i kim cn ph thu c vo v tr c a kim, v th dng tay ho c v i lau knh m t ng h m ga m khng p d ng bi n php che ch n s c k t qu o phn tn r t l n. 18 - 4 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi dng ng h m ga m o i n tr cch i n cc v t th nghi m c tnh i n dung nh t i n, cp i n l c v.v..., kim ng h s dao ng qua l i? Nn gi i quy t th no? p: ng h m ga m do my pht i n m t chi u quay tay v t su t k ki u i n t t o thnh. Khi o, i n p u ra s thay i theo s thay i t c quay. S bi n ng nh c a i n p u ra, nh h ng khng l n n v t th nghi m tnh i n dung, khi t c quay cao, i n p u ra cng cao, i n p ny n p i n cho v t th nghi m c n o khi t c quay th p, v t th nghi m c n o phng di n qua u ng h . Nh v y, d n n lm ng h dao ng, nh h ng s c. Bi n php gi i quy t nh th hi n hnh 18 - 4 - 18, u n i ti p diode chinh lu cao p 2DL vo gi a " u ng dy" v i v t th c n o c a ng h m ga m, dng ngn ch n s phng i n c a v t th i v i ng h m ga m, s c th lo i tr dao ng c a kim ng h , l i khng nh h ng n chnh xc o. 18 - 4 - 19 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi s d ng ng h m ga m o i n tr cch i n c a ng dy t i i n, c khi s c b ng 0, c ph i nh t nh c s c ? p: S c b ng 0 cha ch c m ch i n c s c . Nguyn nhn c th c a n l: (1) ng dy t i i n l n. (2) ng dy t i i n di, v s nhi u, do cc v s dnh b i t nn tr s r i n tch t l i s l n. (3) ng dy t i i n di, khi o ph i qua th i gian nh t nh n p i n, tr c khi cha n p i n, s c c a n b ng 0, n u khi quay ng h th i gian ko di trn 3 pht t c s c hi n th .
- Trang 386 -
ngoi tr i ma m, v s
m t, r i n tng i
(4) S c c a ng h m ga m l tri u m, tr s nh c khng ra. 18 - 4 - 20 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi m tng i l n, i n tr cch i n c a bi n th o c b ng ng h m ga m tng i th p, n u u u ch n c a ng h m ga m vo gi a ng l ng (nh hnh 18 - 4 - 20) t i sao i n tr cch i n c a n l i tng ln? p: Khi m mi tr ng chung quanh tng i l n, trn ng l ng dy ra c a kt d u bi n th dnh nh ng h t n c nh li ti ho c l p mng n c m ng, lm tng r r t s d n i n b m t ng l ng, m i n tr cch i n o c b ng ng h m ga m l t ng h p c a i n tr th tch v i n tr b m t, s d n i n b m t ng l ng tng ln, khi n i n tr cch i n o c gi m xu ng, nhng khng th ph n nh trong bi n th c khi m khuy t. u u ch n c a ng h m ga m vo gi a ng l ng th dng i n d n i n c a b m t ng l ng s khng ch y qua cu n dy dng i n c a ng h m ga m m ch y qua u ch n r i ti p t, ci m ng h ph n nh l i n tr th tch, lo i tr nh h ng d n i n b m t khi m tng i l n, nn i n tr cch i n tng ln.
- Trang 387 -
18 - 5 Cng t i n v ng h cng su t
18 - 5 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: a nhm c a cng t i n t i sao khng th dng v t li u b ng s t, ng? p: Sau khi u cng t i n vo m ch i n, t thng do cu n dy dng i n v cu n dy i n p sinh ra, hnh thnh t tr ng d ch ti n. T tr ng ny c m ng ra dng xoy trn a nhm, do tc d ng c a dng xoy v t thng, khi n a nhm sinh ra m men l c quay theo chi u nh t nh. N u dng a s t th do tnh d n i n c a s t km, dng xoy c m ng nh , m men quay cng nh . ng th i, do hi u ng t tr khi n chuy n ng c a a s t khng th thay i k p th i v i l n c a ph t i. Hn n a, t tr ng c a s t l n hn nhm, s tng nhanh mn h ng u tr c. Cho nn khng th dng a s t thay th a nhm. a ng d n i n, khng d n t , tnh nng tuy tng t v i nhm, nhng t tr ng c a n l n hn nhm, s tng nhanh mn h ng u tr c, nn cng khng dng a ng thay a nhm. 18 - 5 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong cng t i n chng ta th ng nhn th y phi n ng m c song song trong m ch nhnh s t t i n, v cu n dy ng n m ch m c n i ti p trn nam chm s t t i n. Chng c tc d ng g? p: T thng do cu n dy u song song v cu n dy u n i ti p c a cng t i n ph i l ch nhau 90o m i c th o chnh xc l ng i n ny c a ph t i, nhng trn th c t chng th ng khng ph i l ch nhau 90o, v th ph i i u ch nh. Khi i u ch nh, u cng t i n vo ph t i c h s cng su t = 0, n u a trn b ng nhm c a cng t i n v n quay, ch ng t gi a hai t thng khng ph i l ch nhau 90o. Nh v y ph i i u ch nh v tr c a phi n ng u song song trong m ch nhnh s t t i n v di c a cu n dy ng n m ch u n i ti p trn nam chm i n, i u ch nh pha c a hai t thng. Khi i u ch nh n m t m c nh t nh, a trn cng t i n khng quay, th l ch pha c a hai t thng v a ng 90o. 18 - 5 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cng t i n h ba pha b n dy li u c th s d ng trong m ch i n h ba pha, ba dy? p: c Cng t i n h ba pha b n dy c ba nhm linh ki n, khi s d ng trong m ch i n h ba dy ba pha, ch c n l i d ng hai nhm linh ki n trong l c cch u dy gi ng nh cng t i n hai nhm linh ki n ki u ba dy ba pha. 18 - 5 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao tr c d i c a m t s cng t i n s d ng hai l p qu? p: c i m tr c c a cng t i n tr c s d ng hai l p qu l gi a l p qu c th di ng 1 v l p qu c nh 3 g n pha d i tr c c a chi ti t chuy n ng c bi thp 2 c th xoay t do (nh hnh 18 - 5 - 4), khi chi ti t chuy n ng quay, vin bi 2 khng ng ng thay i m t ma st, c th ko di tu i th c a tr c. Cng t i n tng i chnh xc a
- Trang 388 -
s p d ng qu.
tr c hai l p qu, cn mt i n ph thng th dng
tr c m t l p
18 - 5 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao m t ngoi nam chm vnh c u trong m t s cng t i n xoay chi u ph i m ng? p: Do kho ng cch t nam chm vnh c u trong cng t i n cch nam ch m i n tng i g n, khi h th ng x y ra ng n m ch, ph n l n dng i n ng n m ch thng qua cu n dy nam chm i n sinh ra t tr ng m nh, t tr ng ny s nh h ng n nam chm vnh c u, khi n n b kh t . b o m chnh xc c a cng t i n, c n ph i lo i b nh h ng ny. Nn m m t l p ng m t ngoi nam chm vnh c u c th c tc d ng che ch n. T tr ng m nh s sinh ra dng xoy trn l p ng ny, tri t tiu t thng, t lm y u tc d ng kh t c a t tr ng m nh i v i nam chm vnh c u. 18 - 5 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi l p cng t i n ho c cc lo i ng h i n khc, t i sao ph i duy tr kho ng cch nh t nh i v i my i n l n v dy d n c dng i n l n? p: My i n l n v dy d n c dng i n l n, quanh n t n t i t tr ng m nh. Do nh h ng c a cc t tr ng phn tn ny s d n n rung ho c sai l ch i v i ng h i n ln c n. V th ph i cch m t kho ng nh t nh. 18 - 5 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao cng t i n c lc c hi n t ng t quay khng t i? Lm sao kh c ph c hi n t ng ny? p: Trong cng t i n do t n t i ma st th ng d n n sai s o. V th th ng l p b b ma st trong cng t i n. B b ma st th ng do tr c vt ng di c m n i song song vo nam chm i n ho c phi n ng t u song song d i nam chm i n t o thnh. Khi i u ch nh vi tr c a chng, s xu t hi n l c ph , i u chinh l c ph b ng ho c hi l n hn l c ma st, nh v y l c ma st s c b, v th b t k t i nh ho c y t i u c th v n hnh chnh xc. L c ph do b b ma st sinh ra c th lm cho cng t i n sinh ra hi n t ng t quay khng ti. kh c ph c nh c i m ny, c th l p mc hm trong cng t i n. Mc hm l phi n ng t ha l p trn tr c quay. Phi n ng quay n ch nam chm i n song song s sinh ra l c ht, hm l i, i u ch nh di c a mc hm s c th kh c ph c hi n t ng t quay khng t i. Ngoi ra, cng c p d ng khoan l nh trn a nhm ho c qut ch t ch a s t ln a nhm kh c ph c hi n t ng t quay khng t i. 18 - 5 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M t cng t i n cung c p i n cho hn hai mi bng n. Ng i s d ng t t h t t t c n, nhng c lc cng t i n v n quay. Nguyn nhn do u? p: ng dy chi u sng s d ng qu lu, n c ma vo nh, trong phng qu m t ho c b i b m qu nhi u u c th lm h ng cch i n c a dy i n, d n
- Trang 389 -
n r i n. Cho d khng m n cng s c dng i n ch y qua, cho nn cng t i n v n ch y. N u pht hi n hi n t ng ny, nh t thi t ph i ki m tra lm r v tri t kh c ph c s c , nh m trnh gy chy ho c s c i n gi t.
- Trang 390 -
18 - 5 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Lm sao dng bi n php n gi n phn on vi c u dy c a cng t i n ba pha hai nguyn ki n (nh hnh 18 - 5 - 9) c chnh xc khng? p: Khi ph t i khng thay i, c th c t ngu n i n pha c i m u chung (pha B) c a cu n dy i n p, n u s vng quay c a a trn cng t i n ch m m t n a so v i tr c khi ng t th cch u dy ng. V khi cch u dy ng, sau khi ng t pha B, cu n dy i n p c a hai nguyn ki n Wh1 ,Wh2 bi n thnh n i ti p, tr s i n p hai u u s t m t n a, l ch pha gi a i n p v dng i n trong hai nguyn ki n v a v n i nhau, t c cng su t m nguyn ki n Wh1 ph n nh l m t n a cng su t c c a nguyn ki n Wh2, cng su t m nguyn ki n Wh2 ph n nh l m t n a cng su t c c a nguyn ki n Wh1 ,cng su t t ng h p b ng m t n a cng su t t ng h p c a hai nguyn ki n c, cho nn s vng quay ch m m t n a. 18 - 5 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Cng t i n h u cng ba dy ba pha, cu n dy dng i n u chnh xc, cn hai pha A, C c a cu n dy i n p u sai (ng l ph i u v i pha A l i u v i pha C), li u cng t i n c quay ng c khng? p: Trong tnh hnh ny, cng t i n khng quay thu n cng khng quay ng c, m ng yn. Sau khi u ng c cu n dy i n p, t s vc t c th th y: cng su t ghi c a hai nguyn ki n o c a cng t i n l: Pl = UCBIAcos(90o + ) = ULILcos(90o + ) P2 = UABICcos (90o - ) = ULILcos(90o - ) Trong c ng th c: UL l i n p dy. IL l dng i n dy. T ng cng su t m cng t i n o c l: P = P1 + P2 = ULIL[cos(90o + ) + cos(90o - )] = ULIL2cos90ocos= 0 Cho nn cng t i n khng ch y. 18 - 5 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Phn x ng x l nhi t c r t nhi u thi t b dng i n m t pha. Cung c p i n b ng h b n dy ba pha, hi n chi c m t cng t i n ba dy ba pha l n v m t cng t i n m t pha tng i nh. Lm sao o l ng i n s d ng? p: Cng t i n ba dy ba pha v n ch c th do l ng i n s d ng c a ph t i h ba dy, ba pha. N u dng o h b n dy th s sinh ra sai s khng cho php, by gi dng cng t i n m t pha b sai s c a n. Cch u dy l: Cng t i n ba pha u theo cch bnh th ng vo trong ba dy pha, cu n dy dng i n c a cng t i n m t pha n i ti p ln dy gi a, u cu n dy i n p u dy gi a,
- Trang 391 -
u cu i u trn dy pha ch u cu i cu n dy di n p cng t i n ba pha, nh th hi n hnh 18 - 5 - 11, ch khng c u sai u tng ng c d u "*". Lc ny t ng l ng i n s d ng l t ng i s c a s c hai cng t i n. W = W3 + W1 Nguyn l o th ny: Cng su t (bi u th b ng tr s t c th) ph n ng c a cng t i n ba pha l: P3 = PA + PC = UABiA + UCBiC =(UA - UB)iA + (UC-UB)iC = UAiA = UCiC -UB(iA+iC) B i v: iA + iB + iC = iO T c: iA + iC = - iB + iO Thay vo cng th c trn s c: P3 = UAiA + UCiC + UBiB - UBiO M cng su t t ng ph i l: P = UAiA + UBiB + UCiC = P3 + UBiO= P3 + P1 Cng th c th c t ng l ng hao i n: W= W3 + W1 Lu cng t i n m t pha c th quay ng c, t c W1 l m. Lc ny ph i l: W= W3 - W1 18 - 5 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: n v s d ng i n nng thn ni chung khng c ng h o cng su t, ch c cng t i n. Lc ny c th dng bi n php g o cng su t s d ng i n nh m n m c tnh hnh v n hnh? p: Cng su t s d ng i n c th tm ra c b ng cch tnh ton t o t c quay c a a cng t i n. Trn mp c a a quay cng t i n ni chung u c k hi u mu ho c mu en. N u k thm m t ng th ng trn knh ch a quay th c th cn c vo s l n g p nhau gi a k hi u a quay v i ng th ng trn knh tnh ra s vng quay. Th i gian tnh c th ba giy. Khi o, n u t c quay c a cng t i n tng i nhanh th nn o thm vi vng, n u t c quay c a a quay tng i ch m th c th o t i vi vng. Khi th i gian c n thi t o c n vng c a a ng h l T giy th c th tnh c cng su t P ch y qua cng t i n (ngn ot) b ng cng th c sau y: P=
3600n K CT
Trong cng th c: C - thng s c a cng t i n (s vng quay c a a/kW) c th tra c t trn nhn hi u cng t i n. K - T l bi n i c a b h c m dng i n, c th tra c t trn nhn hi u c a b h c m (khi khng c b h c m dng i n, l 1). Cng su t o c b ng bi n php ny, th c t l cng su t bnh qun trong th i gian o. 18 - 5 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi khng c ph t i m ng dy l i khng c hi n t ng b m, r i n, cng t i n ki u h c m v n c th chuy n ng?
- Trang 392 -
p: l do l p m t c c u c bi t t o ra m men quay ph nh m b p m men quay ma st m a quay ch u ng. D i i n p bnh th ng, chng ta i u ch nh m men quay ph c a n v a ng b ng v i m men quay ma st. Khi i n p tng cao, th m men quay ph ny s tng cao theo s tng ln c a i n p v t qu m men quay ma st. Lc ny, cng t i n tuy khng c ph t i v n t ch y, ni chung g i l "ch y ng m". 18 - 5 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi o cng su t trong m ch i n xoay chi u, c lc s c trn ng h cha t i tr s h t thang m cu n dy ng h chy. Nguyn nhn do u? p: Tnh hnh ny c th x y ra trong m ch h s cng su t th p. Cng su t trong m ch i n xoay chi u P = UIcos . N u h s cng su t cos qu nh th khi cng su t P tng i nh , dng i n ph t i I c th r t l n, lm chy ng h o cng su t. Cho nn khi o cng su t trong m ch i n h s cng su t th p nn s d ng ng h o cng su t c h s cng su t c bi t.
18 - 5 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi i m gi a c a ph t i u hnh sao ba pha cn b ng khng th l y dy d n ra ho c cc pha c a ph t i u hnh tam gic khng th ng t tch ra, lm sao dng ot k m t pha o cng su t tc d ng c a chng? p: N u ch c m t ot k ki u i n ng, th dng hai i n tr R b ng t ng cu n dy i n p v i n tr ph c a n, ba ci u l i theo hnh sao nh th hi n hnh 18 - 5 - 15. Do ph t i cn b ng, cho nn i n th i m O' b ng i n th i m O, s c c a ot k l cng su t c a m t pha ph t i, t ng cng su t c a ph t i b ng ba l n tr s ch th c a ot k . N u c m t ot k ki u c m ng th dng hai tr khng ph c s Z b ng tr khng c tnh c m ng c a cu n dy i n p thay i i n tr R trong hnh. 18 - 5 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dng ng h o cng su t o cng su t i n, p d ng cch u dy nh th hi n hnh 18 - 5 - 16 (a) (b) c khng?
p: N u u ng c cu n dy i n p (xem hnh a) th chnh l ch i n th gi a cu n dy i n p v i cu n dy dng i n s r t cao, c th lm h ng cch i n

- Trang 393 -
gi a cc cu n dy. N u u u () c a cu n dy i n p ln u ph t i, xem hnh (b) th dng i n c a cu n dy dng i n b ng t ng c a dng di n ph t i v i dng i n c a cu n dy i n p, s c c a ng h o cng su t l t ng c a cng su t ph t i v i cng su t tiu hao c a cu n dy i n p v i n tr phn p RD, nn khi o cng su t nh th sai s tng i l n. Hnh (c) v phng php u dy ng. Khi o, s c c a ng h o cng su t l t ng c a cng su t ph t i v i tiu hao c a cu n dy dng i n, do i n tr c a cu n dy dng i n r t nh nn sai s o tng i nh .
- Trang 394 -
18 - 6 ng h k p (d ng g ng km)
18 - 6 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng ampe k k p o dng i n ph t i cn b ng ba pha, sau khi t dy m t pha, hai pha ho c ba pha vo trong mi ng k p, s c c a ng h c g khc nhau? T i sao? p: Khi cho b t c dy c a pha no vo trong mi ng k p th s c c a ng h l dng i n dy c a pha . Kh t vo hai dy pha th s c c a ng h tuy gi ng v i khi t dy m t pha, nhng trn th c t , s c ny l t ng vc t c a dng di n hai pha vo mi ng k p. Cn khi cho c ba dy pha vo mi ng k p th s c b ng 0, v lc ny t ng vc t c a dng i n ba pha b ng 0, (xem hnh 18 - 6 - 1) 18 - 6 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ampe k k p khng dng dy n i v i ngu n i n, t i sao c th o c dng i n trong dy d n? p: K t c u c a ampe k k p nh th hi n hnh 18 - 6 2. N c m t cu n dy ph v b h c m dng i n c li s t chia thnh hai b ph n, v th khi dng o dng i n ch y qua b t k dy d n no, c th khng c n ng t dy d n, ch c n dng km k p ch t dy d n l c B i v dy d n thng i n s sinh ra t thng, t thng ch y qua li s t, s c m ng ra i n th trong cu n dy ph , do c th c c s trong ampe k . Nhng sai s o th ny tng i l n. 18 - 6 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng ampe k k p o dng i n c n ch g? p: Khi dng ampe k k p o dng i n c n ch : (1) Khng nn o dy d n tr n, phng ng a i n gi t v ng n m ch. (2) T m o ph i ch n n c l n, phng ng a chy ng h . (3) Dy d n c n o ph i xuyn qua gi a li s t, nh m gi m sai l ch. (4) Ph i s d ng ring bi t ng h i n m t chi u, xoay chi u. (5) Khi o dy d n cao p c cch i n (nh 3 ngn vn) ph i eo gng tay cch i n. 18 - 6 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng ampe k k p o dng i n c a dy d n th p p, c m dng i n, t i sao kim ng h s ch cao?
ch g n b h
p: B i v ch g n b h c m dng i n, c t thng r, li s t c a ampe k k p b nh h ng c a t r, dng i n c m ng c a cu n dy th c p ampe k tng ln, cho nn kim ch cao.
- Trang 395 -
18 - 6 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Lm sao l i d ng bi n php n gi n nh t phn on r xoay chi u, v nh gi s b l n c a n?
u c t thng
p: M mi ng k p c a ampe k k p ra vo trong t tr ng xoay chi u, kim s x y ra quay l ch, m t tr ng cng m nh th kim quay l ch cng l n. l do hai cng c a ampe k k p lm b ng ch t s t t , t vo trong t tr ng thnh ng thng c a t thng, khi n cu n dy c a ampe k c m ng ra i n th nh t nh, lm cho kim quay l ch. L i d ng phng php ny c th phn on ch no c t thng r xoay chi u. 18 - 6 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Ampe k k p li u c th o c dng i n rto c a mt i n khng ng b ki u qu n dy? p: T n s c a dng i n rto mt i n khng ng b ki u qu n dy l tch gi a t n s ngu n i n v i sai su t quay, sai su t quay nh m c l 2 ~ 15%, khi quay bnh th ng, t n s c a dng i n rto l 1 ~ 7.5 Hz. Ampe k k p xoay chi u th ng dng g m b h c m dng i n v u ng h h t i n ki u ch nh lu t o thnh. u ng h nh n c i n p t trn i n tr u trong nhm cu n dy bn th c p c a b h c m. B i v i n p c m ng c a nhm cu n dy t l thu n v i t n s , khi o dng i n t n s th p nh dng i n rto, i n p t c trn u ng h s nh hn nhi u so v i khi o dng i n t n s cng c ng c tr s c ng nh nhau, c lc cn khng lm thng m ch diode ch nh lu, v th ng h khng th lm vi c bnh th ng. Ampe k k p l ng d ng m t chi u, xoay chi u khng c cu n dy bn th c p m cho t thng trong li s t tr c ti p thng qua u ng h h t i n, cho nn t n s cao, th p khng nh h ng n n. V th , lo i ampe k k p l ng d ng xoay chi u, m t chi u ny c th o dng i n rto. 18 - 6 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Hi n ch c m t ampe k k p, t m o th p nh t c a n l 25 ampe, s c m i v ch chia l 1 ampe. Lm sao l i d ng n o tr s dng i n nh ? p: C th dng m t s i dy m m cch i n qu n vi vng ch mi ng km, v d c n o m t dng i n nh cha bi t th qu n 50 vng dy m m ch mi ng km, sau u n i ti p trong m ch dng i n, n u c s c 5 ampe k th dng i n th c t l 5/50 = 0.1 ampe.
- Trang 396 -
18 - 7 C u i n
18 - 7 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi dng c u i n Wheatstone o i n tr m t chi u c a cu n dy i n c m cao, i n tr c a nhnh c u tuy i u ch nh n xu th cn b ng, nhng khi b m nm pin, kim ng h v n dao ng r t gh? p: Khi v a b m nm pin, m ch c u i n vo trong qu trnh t c th lc ny, i n c m c a cu n dy ch o pht huy tc d ng, khi n s cn b ng c a c u i n b ph ho i, v th kim dao ng. 18 - 7 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trn bi n p 35000/6000 vn, dng c u i n Kelvin o i n tr m t chi u bn th p p. Khi o, ng i ch m ph i u dy ra 35 ngn vn s c m th y t .T i sao? p: B i v th i i m v a nh n ho c t ng t bung nm n c u i n, do tc d ng thay i t c th c a dng i n m t chi u, s c m ng ra i n p bn pha th c p bi n th , cn l n c a i n p ph thu c vo t l thay i c a t thng, tuy i n p a vo ch 1.5 vn nhng do t c thay i nhanh cng sinh ra i n p cao. 18 - 7 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi o i n tr th p d i 1 dng c u i n Kelvin? khng dng c u i n Wheatstone m
p: Khi dng c u i n W o i n tr th p, do nh h ng c a i n tr dy d n u n i v i n tr ti p xc ch n i v i c u i n nn sai s tng i l n. Cn c u i n K khi thi t k xt t i c g ng lo i b cc nh h ng ny, cho nn khi o i n tr th p tng i chnh xc.
- Trang 397 -
CHNG XIX
O TH
I N
19 - 1 o i n
19 - 1 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi tnh cng su t ph t i ba pha cn b ng, P = 3 ULILcos, trong cng th c UL, IL l n l t l i n p dy, dng i n dy. Gc l l ch pha gi a i n p dy v i dng i n dy hay l l ch pha gi a i n p pha v i dng i n pha? p: Cng su t c a ph t i ba pha cn b ng l g p ba cng su t m t pha, P = 3UIcos, trong cng th c U, I l n l t l i n p pha v dng i n pha, l l ch pha gi a i n p pha v i dng i n pha. Khi ph t i l cch u sao, UL = 3 U, IL = I; khi ph t i l cch u tam gic, UL : U, IL = 3 I. ti n tnh ton v o, trong cng th c dng i n p dy v dng i n dy th hi n, t c P : 3 ULILcos .V th , gc trong cng th c l l ch pha gi a i n p pha v i dng i n pha. 19 - 1 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Thi t b phn ph i i n cao p, t i sao trn ng dy ba pha ch l p b h c m dng i n trn hai pha, cn trn m ch th c p l i l p ba ampe k o dng i n (xem hnh 19 - 1 - 2)? p: B i v trong m ch i n h ba dy ba pha, t ng
. . . . . .
vc t c a dng di n ba pha c a n b ng 0, t c I A + I B + I C = 0. V th , I A + I C = - I B , cng t c l vc t h p i n pha B m. N u cng l p n i ti p m t ampe k trn hai i m I, II m ch chung c a dng i n IA v dng i n th c p IC, th dng i n m n ch th l IB, nhn n v i t s bi n dng c a b h c m dng i n, t c l tr s dng i n th c t c a pha B bn cao p. Cho nn, ch c n dng hai b h c m dng i n l c th o c tr s dng i n ba pha. 19 - 1 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong m ch i n xoay chi u ba pha l p hai b h c m dng i n v m t ampe k o dng i n ba pha, cch u dy nh hnh 19 - 1 - 3 (a), (b), cch u dy no ng? p: Trong hnh, ZK l cng t c chuy n i khi tay g t chuy n n ba v tr khc nhau "Tri", "0", "Ph i" c th l n l t o dng i n ba pha A, B, C. i m en "." th hi n ti p i m thng m ch, khng c i m en th hi n ti p i m ng t. Trong m ch i n, ba dy ba pha, I a + I b + I c = 0, ho c I b = - ( I a + I c ). Trong tnh hnh dng hai b h c m dng i n v m t ampe k o dng i n ba pha, yu c u khi o dng i n c a pha khng l p b h c m dng i n ph i b o m dng i n ch y qua ampe k l t ng dng i n c a hai pha. Khi u dy theo hnh (a), c c tnh c a b h c m hai pha A, C gi ng nhau. Khi cng t c chuy n i sang v tr "0", th dng i n
- Trang 398 . . . . . .
ch y qua ampe k l I a + I c , cho nn ampe k ch th chnh xc tr s c a I b . S vc t c a dng i n cch u dy ny nh hnh (c). N u u dy theo hnh (b) th c c tnh c a b h c m hai pha A, C ng c nhau. Khi tay g t chuy n n v tr "0", dng i n ch y qua ampe k l I c + (- I a ), s vc t c a n nh hnh (d), chi u c a Ia ng c v i chi u c a I a trong hnh (c), I b t c khng ph i l dng i n th c t ch y qua trong pha B, cho nn ch th trong ampe k khng ph n nh dng i n th c t c a pha B. Cho nn cch u dy c a hnh (b) chnh xc.
. . . .
19 - 1 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng my hi n sng o hnh sng c a m t s m ch thirixto, t i sao ph i tho dy ti p t trong u c m c a my hi n sng ra tr c? p: B i v m t u c a ph t i thirixto c a r t nhi u thi t b l ti p t. N u khng tho dy ti p t trong dy ngu n ba li c a my hi n s ng th khi o s gy ng n m ch linh ki n thirixto qua u ti p t c a bt th my hi n sng, dy ti p t c a ngu n i n v d u ti p t c a ph t i, lm chy linh ki n thirixto. Cho nn, dng my hi n sng o hnh sng m t s m ch i n thirixto, tr c tin ph i tho dy t trong c m ngu n i n c a my hi n sng. Nhng tr c khi tho dy t ngu n i n c a my hi n sng, c n ki m tra v ngoi my hi n sng xem c r i n, nh m trnh s c i n gi t trong s d ng.
- Trang 399 -
19 - 1 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi ti n hnh o i n tr m t chi u c a nhm cu n dy bi n p, dng i n ch y qua cu n dy khng nn v t qu 20% dng i n nh m c, cn khi ti n hnh o i n tr ti p xc c a cng t c d u, dng i n cng l n cng t t, nh nh t khng c d i 100 ampe? p: Khi o i n tr m t chi u c a cu n dy bi n p, do cu n dy c i n c m L v i n tr R, khi o c th i gian n p i n tng i lu (theo To=L/R thng s th i gian gi m). Khi trong cu n dy thng qua dng i n tng i l n (l n hn 20% dng i n nh m c) s lm nng cu n dy, nhi t tng cao th tr s i n tr m t chi u o c s l ch l n, sai s c a n th m ch v t qu tiu chu n qui nh. Cho nn, ni chung qui nh dng i n ch y qua cu n dy khng l n hn 20% dng i n nh m c c a bi n p. Khi o i n tr ti p xc c a cng t c d u, i n c m L 0, cn i n tr R cng nh hn nhi u i n tr m t chi u c a cu n dy bi n p, cho nn khng c n th i gian n p i n. Cn khi dng i n cng l n, tnh hnh ti p xc c a u ti p xc cng t t, cng cng g n v i tnh hnh v n hnh ni chung. Cn khi dng i n qu nh , u ti p xc ti p xc khng t t s xu t hi n k t qu th nghi m l ch l n. b o m chnh xc o, ni chung trong qui trnh qui nh dng i n khi o khng nn nh hn 100 ampe. 19 - 1 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi p d ng phng php vn k v ampe k o i n tr ti p t c a thi t b ti p t, t i sao ph i u thm bi n p cch ly? p: b o m chnh xc tr s o c a i n tr ti p t, qui nh khi o ph i s d ng ngu n i n xoay chi u. Nhng ngu n i n 220, 380V th ng dng, ni chung u p d ng hnh th c u n i dy trung tnh tr c ti p ti p t. N u tr c ti p dng o i n tr ti p t s gy nn ng n m ch ti p t, sinh ra dng i n ng n m ch, v do nh h ng phn dng khi n tr s dng i n o c khng ph i l tr s th c t ch y qua thi t b ti p t. Sau khi u thm bi n p cch ly nh hnh 19 - 1 - 6, do gi a s c p, th c p ch c lin h v t m khng c lin h v i n, cho nn khng gy ra ng n m ch ti p t ngu n i n, khi n tr s dng i n do c l tr s th c t ch y qua thi t b ti p t. 19 - 1 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao my hi n sng ph i s d ng u d? C ph i khng dng u d th khng th o c? p: Tr khng u vo c a my hi n sng v cng cao, n u dy o khng che ch n th t tr ng m nh 50Hz c a khng gian s sinh ra i n p hng trm vn trn u vo khi n khng th o c. u d u n i b ng cp i n ng tr c v i my hi n sng, c th che ch n nhi u c a t tr ng i n khng gian. Hn n a u d c
- Trang 400 -
mc th tch nh , c th phng ng a ch m v i cc i m khng o chung quanh, gy ng n m ch. Nhng u d ni chung u lm cho tn hi u suy gi m 10 l n. Mu n lm cho tn hi u khng suy gi m, c th ng dy o lm b ng cp i n ng tr c, u cu i c a dy dng k p mang c c ng cch i n d n n i m o th . 19 - 1 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong t c u dao ch l p m t b h c m i n p v hai b h c m dng i n, nh dng m t ng h i n m t pha o i n nng tiu hao c a ba pha, lm sao u dy? p: Trong r t nhi u t cng t c cao p ch l p m t b h c m i n p v hai b h c m dng i n, khi chng ta mu n tnh tiu hao nng l ng, n u ph i h p v i b h c m i n p, dng cng t i n 1 pha, trong tnh hnh ny chng ta c th ch dng m t cng t i n m t pha, ch c n u cho dy ra th c p c a b h c m dng i n r i u vo cng t i n l c. l do sau khi u cho dy th c p c a b h c m dng i n lm thay i pha c a dng i n hai pha, khi n dng i n a vo ng h i n b ng 3 l n dng i n m i pha, nn s c ghi trn ng h i n m t pha b ng i n nng tiu hao c a ba pha. 19 - 1 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khng nn dng cng t c i pha o dng i n ba pha? p: K t c u c a cng t c ba pha khng c l t ng, khi i pha dng i n s x y ra ng t bn th c p b h c m dng i n. i u khng cho php. B i v khi ng t bn th c p b h c m dng i n s sinh ra i n p cao, khng nh ng nh th ng cch i n m cn uy hi p s an ton c a con ng i. Cho nn, thi t b s d ng i n ph t i ba pha cn b ng ni chung ch l p m t ampe k , ch o m t pha trong ba pha, cn khi c n o dng i n ba pha th ph i dng ba ampe k . 19 - 1 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C ba phng php o nhi t c a thi t b i n: phng php nhi t k , phng php i n tr , v phng php nhi t ng u. C th ty ch n l a khng? p: Nhi t ng u v nhi t k ni chung dng o nhi t m t i m no c a thi t b i n. Phng php i n tr ch c th o nhi t bnh qun, cho nn o nhi t bnh qun c a cu n dy th ng dng phng php i n tr , cn khi o nhi t b m t ni chung dng phng php nhi t k ho c phng php nhi t ng u. 19 - 1 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao tr s nhi t hi n th trn nhi t k nhi t ng u khng b ng nhi t th c t c a v t c o? p: Tr s nhi t trn nhi t k nhi t ng u trn th c t l hi u nhi t gi a u v t c o ( u nng) v i u ng h ( u ngu i) (t c tng nhi t ). Cn nhi t th c t c a v t c o ph i b ng t ng c a s c trn ng h c ng v i tr s nhi t mi tr ng chung quanh.
- Trang 401 -
19 - 1 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Linh ki n c m ng nhi t c a i n tr nhi t t i sao ph i dng h ba dy u vo c u i n? p: Khi dng i n tr nhi t Rt o nhi t t xa i h i ph i s d ng dy d n tng i di u n i vo m ch c u, i n tr c a dy d n s gy ra sai s ph khng th b qua, kho ng cch cng l n th sai s cng l n. N u dng h 3 dy nh hnh (a) u vo th dy d n l n l t u vo hai bn c u khi n c u i n cn b ng, nh th hi n hnh (b), lo i tr c sai s ph . V th khi dng i n tr nhi t lm linh ki n c m ng nhi t o ho c i u khi n nhi t t xa, ph i dng h ba dy u vo c u i n, di v quy cch c a dy d n ph i b ng nhau. 19 - 1 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Lm sao dng phng php n gi n o c cng su t b ch n lu n hunh quang? p: C th Sau khi ng cng sau cn c vo c tr s cng su u b ch n lu theo hnh 19 - 1 - 13. t c K, o tr s i n p hai i m A, B; s li u b ng km theo l c th bi t t c a b ch n lu.
Cng su t b ch n lu (ot) 8 20 30 40
in o gi a hai i m A, B (vn) 160 115 97 72
N u l ch n lu t qu n, khi tr s i n p gi a hai i m A, B o th c t khc v i cng su t tng ng trong b ng th c th i u ch nh khe h li s t ch n lu (i n p cao th m r ng khe h li s t, i n p th p th thu h p khe h li s t). 19 - 1 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trn mm ph i i n th ng l p ba ampe k , m i pha m t ci, cn vn k ch c m t ci, l p thm m t cng t c i pha thay th vn k , t i sao? p: B i v a s s c u ph n nh ln trn s c c a dng i n th ng lm cho dng i n ba pha khng cn b ng. gip ng i tr c ban ti n n m v ng, d pht hi n, nh m trnh x y ra s c , cho nn ph i m i pha m t ampe k . Cn tnh hnh ba pha khng cn b ng v i n p t x y ra, cho nn ch s d ng m t vn k v m t cng t c i pha. 19 - 1 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi s d ng ng h t n s ki u b bi n i 1L2 - H2 o t n s i n p u my pht i n, trong qu trnh my pht i n tng i n p kch thch ho c d ng
- Trang 402 -
my gi m p, t i sao ng h t n s th ng x y ra hi n t ng s c ch th khng ng? p: M ch i n c a ng h t n s ki u b bi n i 1L2 - H2 nh th hi n hnh 19 - 1 - 15. N l m t lo i my o ki u m i, m t lo i m ch i n, m ch ch nh lu v m ch phn c c chuy n dng i n xoay chi u thnh dng i n m t chi u t l thu n v i t n s c a n, l i thng qua ng h ch th ( ng h mA m t chi u M) tr c ti p hi n th ra s c t n s . My pht i n s d ng ng h t n s ny, trong qu trnh tng i n p kch thch ho c d ng my gi m p, do tr s i n p xoay chi u hnh sin u vo ng h cha t t i tr s i n p m ng h c n thi t, cho nn m ch c t sng n p trong m ch i n ng h khng c tc d ng, i n p u vo c a m ch vi phn RC khng ph i sng vung m l sng sin. V th , i n p u ra c a n cng l i n p sng sin. Tr s bnh qun c a dng i n ch y qua M sau khi ch nh lu l n hn nhi u so v i tr s bnh qun c a dng i n m ch xung nh nh n thi t k ch y qua M khi t n s gi ng nhau, do ch th c a ng h th ng v t ln trn, d n n s c khng chnh xc. 19 - 1 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao c lc u n i ti p thu n chi u cu n dy th c p c a hai b h c m dng i n s d ng? p: B h c m dng i n c c p chnh xc khc nhau. M i c p qui nh sai s tr s v sai s gc c a n (g i t t l sai s ). N u ph t i th c p c a b h c m dng i n khng v t qu tr s qui nh th sai s sinh ra c th trong ph m vi qui nh c a c p chnh xc tng ng. N u ph t i th c p v t qu tr s qui nh, s c s tng, c p chnh xc s gi m. N u u n i ti p thu n chi u cu n dy th c p c a hai b h c m dng i n s d ng, th t s bi n i dng i n khng thay i, tr khng ph t i u vo khng thay i, i n p trn u tr khng ph t i cng khng thay i, nhng i n p trn cu n dy th c p c a m i b h c m dng i n ch b ng m t n a so v i tr c, ph t i th c t tng ng c a n cng gi m m t n a, t sai s c a n cng gi m, d p ng yu c u c p chnh xc qui nh. 19 - 1 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dng b h c m dng i n LH em tn hi u dng i n ng u h p n th c p a n hai u i n tr R1 nh m thu c tn hi u i n p t l thu n v i dng i n (xem hnh 19 - 1 - 17). T i sao ph i u thm i n tr R2 v t C th c p LH? p: R2 v C dng b l ch pha cn d c a b h c m dng i n. Dng i n bn s c p v dng i n bn th c p c a b h c m dng i n do nh h ng c a dng i n kch t khng t i Io (bao g m thnh ph n h u cng, v cng) nn khng h n v a ng ng c pha (t c l ch pha 180o). Khi dng i n ph t i tng i l n, nh h ng c a Io khng r r t, I2 v i I1 g n ng c nhau; khi dng i n ph t i tng i nh , do nh h ng c a Io, l ch pha gi a I2 v i I1 s l ch 180o tng i r, dng i n ph t i cng nh th l ch xa
- Trang 403 -
cng l n. T sinh ra l ch pha. N u ch n tham s R2 v C h p l th c th gi m thi u sai s ny. 19 - 1 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao o i n tr m t chi u d i 1 ph i dng c u i n hai nhnh?
p: Khi o i n tr m t chi u d i 1 n u dng c u i n m t nhnh, do nh h ng c a i n tr dy d n v i n tr ti p xc ch dy n i v i c u i n s sinh ra sai s r t l n. N u dng c u i n hai nhnh o, v trong c u s d ng m ch i n c bi t c th lo i tr sai s trn, khi n o chnh xc. Cho nn o i n tr m t chi u d i 1 nh t thi t ph i dng c u i n hai nhnh. 19 - 1 - 19 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi o i n tr cch i n, t i sao ph i qui nh th i gian cho i n p? p: Sau khi cho i n p m t chi u vo th dng i n ch y qua cch i n s gi m theo s tng ln c a th i gian cho i n p. l v khi v a cho i n p m t chi u vo, dng i n h p thu ch y qua cch i n lm cho mi ch t c c ha. Dng i n h p thu ny s suy gi m theo th i gian. i n tr su t m t chi u c a cch i n c xc nh d a vo dng i n d. Cch i n khc nhau th th i gian m t i dng i n h p thu khc nhau. Nhng a s cc v t li u trong m t pht, dng i n n nh, v th qui nh l y dng i n sau m t pht cho i n p tnh i n tr su t. Nh v y l c tnh c th so snh. 19 - 1 - 20 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T s h p thu cch i n c a b bi n th i n tr cch i n th p, th p hn ti s h p thu cch i n c a b bi n th i n tr cch i n cao ph i khng? p: Cha ch c. i n tr cch i n c a b bi n th m cch i n b m nghim tr ng s th p m t s h p thu cng tng i nh . Nhng i n tr cch i n l tr s o c m ng h m ga m quay o m t pht, cn t s h p thu l t s c a i n tr cch i n gi a m t pht v 15 giy, m t s h p thu cn ph thu c vo dung l ng c a b bi n th . Cho nn trong tnh hnh chung, i n tr cch i n th p, t s h p thu cha ch c th p. Nh t l i v i bi n th l n, dung l ng c a n l n, dng i n h p thu l n. V th t s h p thu tng i cao. Cn bi n th c nh , dung l ng c a n nh , th ng th ng i n tr cch i n cao, nhng t s h p thu l i tng i nh . 19 - 1 - 21 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng thang di n p khc nhau c a ng h v n nng o i n p "i n c m ng" i v i t, t i sao chnh l ch k t qu o r t r? p: Th c ch t "i n c m ng" l do t n t i i n dung phn b gi a cu n dy v i li s t thng i n c a thi t b i n gy ra. V d , m t bi n th m li s t khng ti p t (Xem hnh 19 - 1 - 21), i n dung phn b gi a cu n dy s c p v li s t c th dng t i n tng ng C thay th . Khi dng thang i n p c a ng h v n nng o i n p c a "i n c m ng" i v i
- Trang 404 -
t tng ng v i i n p ngu n i n U (220 vn) n n m ch i n n i ti p do C v i n tr trong R c a thang i n p c a ng h v n nng t o thnh, tr s i n p m ng h v n nng th hi n chnh l phn p UR t c trn R.
U R = IR = U R2 + X
2 C
R=
U 1 + (X C + R ) 2
Do U v C l tr s c nh, t c dung khng tng ng XC cng l tr s c nh, nhng t m o c a thang i n p cng nh th R cng nh , tr s i n p o c cng cng nh , cho nn k t qu o khc nhau. 19 - 1 - 22 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi o i n tr cch i n c a thi t b , t i sao ph i ghi l i nhi t khi o? p: V t li u cch i n c a thi t b u ch a n c v cc t p ch t ha tan trong n c (nh cc lo i mu i, v t ch t c tnh axit v.v...) v i m c khc nhau, t o thnh dng i n d n. Nhi t tng cao s tng nhanh s v n ng c a phn t v ion trong mi ch t, n c v t p ch t phn b di theo chi u hai c c c a di n tr ng ,tng thm tnh nng i n d n, v th nhi t tng cao, i n tr cch i n s gi m r r t theo hm s m. V d nhi t tng cao 10oC th i n tr cch i n B c a my pht i n gi m 1/1.9 ~ 1/2.8, i n tr cch i n c p A c a bi n th gi m 1/1.7 ~ 1/1.8. Thi t b b m nghim tr ng th s thay i theo nhi t c a i n tr cch i n cng l n. V th , khi quay o i n tr cch i n ph i ghi l i nhi t mi tr ng. N u thi t b ang v n hnh d ng l i, cch di n cha ngu i h n th cn ph i ghi l i nhi t th c s trong cch i n chuy n i i n tr cch i n n cng nhi t nh m ti n hnh so snh v phn tch.
- Trang 405 -
19 - 2 Th nghi m i n
19 - 2 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi ti n hnh th nghi m ch u p thi t b i n, t i sao yu c u tr s ch u p cao hn tr s i n p nh m c? p: Thi t b i n tr c khi l p t u ph i ti n hnh m t l n th nghi m ch u p, m tr s ch u p c a n ph i cao hn tr s i n p nh m c c a thi t b . l v: (1) b o m thi t b v n hnh an ton bnh th ng, tr s ch u p c a n ph i c h s an ton. (2) Thi t b s d ng d i t n s cng c ng xoay chi u th tr s i n p nh m c l ch tr s h u hi u, cn tr s l n nh t b ng 1.414 tr s h u hi u. (3) Xt n tr s qu p thao tc v qu p kh quy n s r t cao. V th , khi th nghi m ch u p, tr s ch u p c a n ph i cao hn i n p nh m c c a thi t b . 19 - 2 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi thi t b th c hi n th nghi m r r m t chi u, l y ch nh lu n a sng thu c i n p m t chi u, n u khng l p t l c sng, l n l t dng khe h hnh c u ,vn k tnh i n v vn k nam chm vnh c u o, tr s o c c b ng nhau khng? p: Khi m ch ch nh lu n a sng khng l p t l c sng (t c ph t i thu n i n tr ) th m i chu k hnh s ng u ra c a i n p ch c n a sng, nh th hi n hnh 19 - 1 - 2. Khi dng khe h hnh c u o i n p, khe h hnh c u s b nh th ng khi c ng t tr ng tr s nh l n nh t, i n p o c l tr s nh n a sng u ra c a dng i n. M men quay c a vn k tnh i n t l thu n v i bnh phng tr s h u hi u c a i n p a n gi a hai i n c c. o c l tr s h u hi u c a n a sng u ra. Tr s o c b ng vn k ki u nam chm vnh c u l tr s bnh qun trong m t chu k i n p u ra m t chi u. K t qu l: i n p o c b ng khe h hnh c u l n nh t, i n p o c b ng vn k ki u nam chm vnh c u nh nh t. 19 - 2 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi chuy n i dng i n r o c d i i n p nh m c c a thi t b thnh i n tr cch i n, tng i g n v i tr s o c b ng ng h m ga m, nhng khi cao hn i n p nh m c tng i nhi u th th ng th ng khng th ng nh t n a. T i sao? p: Cch i n c a thi t b cao p tr ng thi kh ro v d i i n p lm vi c nh m c th tr s dng i n r c a n t l thu n v i i n p, v i n tr cch i n lc ny l h ng s , nn d i i u ki n phng php th nghi m v my do chnh xc, th dng i n r o d c i thnh i n tr cch i n tng i g n v i tr s o c b ng ng h m ga m. Nhng khi di n p th nghi m cao hn tng i nhi u so v i i n p nh m c c a s n ph m th nghi m, do b m t cch i n th rp v dnh b n khi n r i n, ph n u tng ln r r t theo tng c a i n p; i n tr cch
- Trang 406 -
i n lc ny khng cn l h ng s n a, nn tr s i n tr cch i n i t dng i n r ra s th p hn tr s o c b ng ng h m ga m.
- Trang 407 -
19 - 2 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao ng b c t i n khi ti n hnh th nghi m i n p ring l th u t t nhng khi m y ci cng ti n hnh th nghi m th th ng x y ra nh l a? p: Sau khi my bi n p th nghi m mang ph t i tnh ch t i n dung, t s bi n i c a n s thay i, i n p bn cao p s cao hn tr s chuy n i, m ph t i i n dung cng l n th sai s thay i cng cng l n. Khi th nghi m ng b c ring l , do ph t i i n dung r t nh , s bi n i t s thay i r t nh ho c khng thay i. Khi nhi u ng b c cng th nghi m, do ph t i i n dung tng ln, i n p bn cao p s cao hn nhi u tr s chuy n i. N u v n cho i n p gi ng nhau vo bn th p p th bn o cao p v t qu tr s i n p mu n cho vo, do x y ra nh l a. 19 - 2 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Thi t b i n khi ti n hnh th nghi m ch u p t i sao khng cho php cho i n p m t l n, m khi ko c u dao cng khng cho php c t m ch i n khi y i n p? p: Thi t b i n lm th nghi m i n p l th nghi m i n p xoay chi u t n s cng c ng (50Hz). N khc v i th nghi m ch u p xung kch. N yu c u khi cho i n p khng c t ng t cho i n p, ch cho php tng p t t , m t m t phng ng a lm h ng c ng cch i n v t th do b xung kch, m t khc trnh cho thi t b ho c ng h khng b xung kch. Khi ng t i n p, phng ng a nng l ng tch tr c a v t th ph n h i gy h ng thi t b th nghi m v tai n n v ng i, cho nn cng khng cho php t ng t c t ngu n i n trong tnh hnh y p, m nn gi m p xu ng cn 1/3 tr xu ng m i c t m ch i n. 19 - 2 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong ngu n i n th nghi m ch u p m t chi u nh th hi n hnh 19 - 2 - 6, dng ng h A c nh y i n p m t chi u t 40000 /V v ng h B v i nh y i n p m t chi u l 1000 /V l n l t o i n p khng t i c a n, k t qu t c khc nhau, i n p m ng h A o c g n b ng ba l n c a ng h B, nhng i n p m hai ng h u song song o c l i gi ng nhau. T i sao? p: Dng i n khi khng t i c a m ch i n ny l dng i n ch y qua vn k . Do t l c sng ch c 5100p, khi l n c a ph t i khc nhau, s nh h ng r t l n n i n p u ra sau khi l c sng c a n. i n p u ra m t chi u c th thay i trong (0.45 ~ 1.41)U2. Dng di n ph t i cng nh th i n p u ra cng cao. Dng i n tiu hao c a ng h l A b ng 1/40 ng h B, t c ng h A o c l tr s nh (1.41U2) g n b ng i n p ch nh lu n a sng - ng h B o c l g n b ng tr s bnh qun (0.45U2) c a i n p ch nh lu n a sng. N u hai ng h u song song o th dng i n ph t i l t ng dng i n tiu hao c a hai ng h nn k t qu o c gi ng v i k t qu o c c a ring ng h B.
- Trang 408 -
19 - 2 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao i n c c th nghi m i n p nh th ng d u cch i n, ni chung u s d ng i n c c hnh trn t m ph ng? Li u c th s d ng i n c c hnh c u ho c hnh kim? p: i n tr ng sinh ra gi a i n c c hnh trn t m ph ng l i n tr ng u. D i tc d ng c a i n tr ng u c th pht hi n m t cch r t nh y s t n t i c a n c, s i v cc h t nh khc trong d u, v th i n p nh th ng do c tng i th p, t c cng d pht hi n khi m khuy t c a d u cch i n, i n p nh th ng o c cng tng i chnh xc. i n c c hnh c u v hnh kim t o ra khng ph i l i n tr ng u, khng c u i m trn, do ngoi c quan nghin c u th nghi m ra, hi n tr ng ni chung khng p d ng. 19 - 2 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dng m t my bi n th tng p dung l ng tng i nh ti n hnh th nghi m ch u p i v i bi n th dung l ng tng i l n, n u khi do dung l ng khng nn nng khng ln c i n p th ph i p d ng bi n php g? p: C th u song song m t cu n dy i n khng vo gi a dy cao p v i t trong m ch th nghi m. Ni chung s d ng cu n dy cao p c a m t bi n th khc, dng i n c m c a n tri t tiu m t ph n dng i n i n dung lm gi m dng i n u ra c a b nng p, nh m ti p t c nng cao i n p th nghi m, nhng ph i ch cch i n c a cu n dy u song song ph i khng th p hn c p cch i n c a bi n th th nghi m. 19 - 2 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi th c hi n th nghi m ch u p thi t b i n, t i sao khng th thay th l n nhau gi a th nghi m ch u p xoay chi u v i th nghi m ch u p m t chi u? p: B i v s phn b c a i n p xoay chi u, m t chi u trong thi t b i n khng gi ng nhau. Khi th nghi m ch u p m t chi u, s phn b c a i n p m t chi u trong l p cch i n t l thu n v i i n tr cch i n, cn khi ti n hnh th nghi m ch u p xoay chi u th i n p xoay chi u t l ngh ch v i i n dung phn b cng t n t i v i i n tr cch i n. Cho nn, th nghi m ch u p xoay chi u, m t chi u khng th thay th l n nhau, nhng th nghi m xoay chi u cng g n v i tnh hnh th c t thi t b ch u qu p trong v n hnh, cng c th pht hi n m t cch h u hi u nh c i m c a cch i n. 19 - 2 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi ti n hnh th nghi m ch u p m t chi u i v i cp i n, li cp ph i u v i c c m? p: Khi ti n hnh th nghi m ch u p i v i cp i n, n u li cp u c c dng th dng i n s t li cp ch y v cch i n v b c ch, khi cch i n c a cp i n b m, c n c, do tc d ng c tnh th m th u c a i n, n c s di chuy n t trong cch i n ra b c ch theo chi u dng i n r, i u s lm cho tr s dng i n r th nghi m thu c l ch nh , kh m thng qua th nghi m pht hi n ra khi m khuy t. Li cp u c c m s c th trnh c n c t trong cch i n di chuy n
- Trang 409 -
n b c ch, lm cho k t qu th nghi m chnh xc, c khi m khuy t l pht hi n c. 19 - 2 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi ti n hnh th nghi m dng i n r m t chi u i v i cp i n l c, t i sao trong khi o, kim c a ng h A k c lc dao ng c tnh chu k? p: ng h A k m t chi u sinh ra dao ng c tnh chu k n u khng ph i do cc nhn t u cu i c a cp i n b b n ho c ngu n i n th nghi m khng n nh th ch ng t trong cch i n c a cp i n th nghi m c khi m khuy t c tnh ch t khe l c c b . V d i i n p c nh, khe h c a khe l b nh th ng, dng i n r s tng, i n dung c a cp i n s phng i n qua khe h b nh th ng, khi i n p n p c a cp i n gi m n cch i n khe h c khi ph c, dng i n r s gi m theo, i n p n p c a cp di n l i d n d n ln cao, khi n khe h l i b nh th ng phng i n; sau cch i n khe h l i c khi ph c. C th l p i l p l i khi n A k trong khi o sinh ra hi n t ng dao ng c tnh chu k. 19 - 2 - 12 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: i v i kt d u m i ti n hnh th nghi m ch u p d u cch i n, t i sao ph i qua vi l n x l phng i n m i c th o th chnh th c? i n c c c a n t i sao cn ph i m crm? p: i v i kt d u m i ti n hnh th nghi m ch u p d u cch i n, ni chung u ph i qua vi l n x l phng i n, t chy cc x bavia nh trn b m t i n c c, ng th i m c ch c a vi c nh bng m crm b m t i n c c l duy tr bng b m t. Nh v y c th lm cho i n tr ng gi a i n c c tng i u, nng cao i n p nh th ng khi n tr s o th tng i chnh xc. 19 - 2 - 13 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Dng qu c u b ng ng o ch u p, th ng m t qu c u ti p t, m t qu c u u cao p. Khi qu c u cao p l dng ho c l m, th i n p nh th ng no cao? Khi o ch u p t n s cng c ng, t i sao ni chung u b nh th ng khi bn chu k m? p: Khi s d ng qu c u b ng ng o cao p, i n p nh th ng c a qu c u i v i qu c u c hi u ng c c tnh. B i v khi cho i n p vo qu c u cao p, pha tr c qu c u ng cao p s sinh ra ion ha r t y u, khi n i n tch tch ly khng gian tr c qu c u, lm thay i i n tr ng v n c, sinh ra hi u ng c c tnh. Khi qu c u cao p l m, i n tch khng gian s lm cho i n tr ng tr c qu c u m tng m nh, k t qu i n p nh th ng gi m; khi qu c u cao p l c c dng, i n tch khng gian s lm y u i n tr ng st pha tr c qu c u dng, k t qu i n p nh th ng cao. Nn khi qu c u cao p l dng th i n p nh th ng s cao hn khi qu c u cao p l m. V th , khi o ch u p t n s cng c ng, ni chung u b nh th ng bn chu k m t n s cng c ng. 19 - 2 - 14 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong "tiu chu n th nghi m c tnh ch t d phng thi t b i n" do B th y i n ban hnh, t i sao ph i tng c ng o i n tr cch i n c a ng b c nh ng tr ki u cao p i n dung i v i m t bch ( t)?
- Trang 410 -
p: ng b c ki u cao p i n dung l do nhi u l p linh ki n t i n n i ti p m thnh, l p cu i c a l p t i n c dy d n qua ng b c nh d n n m t bch ( t). Sau khi v n hnh b m, do t tr ng c a n c l n hn d u cch i n, nn n c chm xu ng y hay l p ngoi. V th o tnh tr ng cch i n c a ng b c nh i v i m t bch ( t) d pht hi n s vo n c, b m c a n. ng th i, m c cch i n c a ng b c nh tng i th p, khng th ti n hnh th nghi m dng i n r v t n hao mi ch t v i i n p th nghi m cao hn. Cho nn tng c ng o th nghi m i n tr cch i n c a ng b c nh i v i m t bch c th gim st s vo n c ht m c a n, i n tr cch i n qui nh c a n khng nh hn 1000M (s d ng ng h 2,5KV-M ) 19 - 2 - 15 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi dng c u i n cao p i n dung ki u QS - 1 o tang gc t n hao mi ch t tg c a b h c m i n p ki u chu i trn 110kV, n u tr s tg tng i l n, li u c th hi n cch i n bn trong b h c m c khi m khuy t? p: Khng ph i. B i v trn b h c m i n p ki u chu i trn 110 kV c t m u dy th p p ho c ng b c nh , v th khi dng c u i n cao p i n dung ki u QS - 1 o tg theo qui nh thng th ng, t c a vo t n th t ch t mi c a t m u dy ho c ng b c nh , khi n ta s tg tng i l n. N u p d ng "phng php t kch", "phng php che ch n u cu i " o ho c tho b t m u dy ho c ng b c nh r i ti n hnh o, nh v y s c th phn bi t ra l nh h ng do t m u dy ho c ng b c nh gy nn, hay l cch i n bn trong b h c m c khi m khuy t. 19 - 2 - 16 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi o t n hao ch t mi c a ng b c ki u i n dung cao p 110kV tr ln, v tr t c a ng b c khc nhau, thng th ng k t qu o c s sai l ch tng i l n? p: Khi o t n hao mi ch t c a ng b c ki u i n dung cao p, do i n dung c a v t th nh , khi v tr t ng b c khc nhau, do nh h ng c a i n c c cao p v i n c c o i v i tr khng phn b r i rc c a khung gi, v t th , vch t ng quanh khng hon ton ti p t s c nh h ng r t l n i v i k t qu o th c t ng b c. V tr t khc nhau, th cc nh h ng ny cng khc nhau, cho nn th ng th ng xu t hi n k t qu o c tnh phn tn l n. Do o t n hao mi ch t c a ng b c ki u i n dung cao p yu c u ph i t th ng ng trn gi ng b c c ti p t thch h p o, ch khng nn t ng b c ngang b ng ho c dng dy cch i n treo b t c gc no o. 19 - 2 - 17 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi th nghi m tg c a k t c u cch i n cao p i n dung ( ng b c, t ghp, b h c m) n u i u ki n cho php, ni chung l o ng cong quan h gi a tg v i i n p th nghi m U, ch khng ph i o tr s tg d i m t i n p? p: ng cong quan h gi a tg v i i n p th nghi m c a k t c u cch i n cao p i n dung tg = f(U), khi khi m khuy t cch i n khc nhau, ng cong c a n khc nhau. Khi c s c mang tnh phng i n v b m, cng v i U tng ln, tr s tg ni chung cng tng ln; cn khi c t p ch t c tnh ion, cng v i s tng ln
- Trang 411 -
c a U, tr s tg l i gi m xu ng. V th , o ng cong tg = f(U) c th ph n nh m t cch ton di n khi m khuy t cch i n c a n. N u ch o tg d i m t i n p (cao p ho c th p p) th khng th gim st c ton di n khi m khuy t cch i n c a n.
- Trang 412 -
19 - 2 - 18 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi n p i n cho t i n i n gi i dung l ng l n, khng th tr c ti p dng dy ng th nghi m phng i n ng n m ch? p: T i n gi i g m mng nhm c c dng, mng xt mi ch t, dung d ch i n gi i, m lt, phi n m ng d n ra v dy d n t o thnh. Li lm vi c c a n lm b ng phng php cu n, cho nn c l ng i n c m nh t nh. i n dung l n th s vng cu n s tng i nhi u, i n c m cng tng i l n. Khi tr c ti p dng dy ng ti n hnh th nghi m phng i n ng n m ch i v i t i n dung l ng l n s sinh ra th i n ng t c m EL trn i n c m c a chnh t i n. V th , l n c a EL ph thu c vo l ng i n c m c a cu n dy L v t s bi n i c a dng i n (I/t); t c EL. : L.(I/t). Cho nn, lc ny t i n s c hi n t ng d b nh th ng. Ni chung dng m t i n tr 50 ~ 100 phng thot khi n n phng i n t t . 19 - 2 - 19 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi b m t s ng b c t i n 110kV tr ln b m, c th tng vng che ch n ti n hnh th nghi m i n tr cch i n, nhng khi dng c u i n ki u QS-1 o tiu hao i n mi (tg) l i khng cho php tng thm vng che ch n lo i tr nh h ng b m b m t. T i sao? p: Sau khi b m t ng b c b ng s b m m ti n hnh th nghi m i n tr cch i n th tng vng che ch n c th lo i b c nh h ng c a dng i n r b m t. Khi dng c u i n ki u QS - 1 o tg n u tng thm vng che ch n, do b m t b m khi n i n p th nghi m phn b b t bu c theo di n tr b m t ng b c b ng s , hnh thnh i n p khc nhau ch cng ti t di n ngang trong li ng b c t i n v b m t ng b c b ng s v lm cho trong c dng i n i n dung ch y qua i n tr b m t ng b c b ng s v vng che ch n ch y vo m ch che ch n c a c u i n. Nh v y khi th nghi m dng i n ch y vo nhnh o c a c u i n b phn dng, khi n tr s o tr nn nh , th m ch xu t hi n tr s m. V th khng th tiu bi u cho tnh hnh cch i n th c t c a ng b c th nghi m. Cho nn khng th l p vng che ch n. Nn p d ng phng php bi d u Silic v xt n n gi i quy t m b m t. 19 - 2 - 20 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao khi o dy u ng c c a c u i n Schering ki u QS1, i n p th nghi m khng c v t qu 10kV, cn khi o dy u thu n chi u th khng c h n ch ny? p: Khi o dy u ng c c a c u i n Schering ki u QS1, i n p nhnh c u i n i v i t l i n p th nghi m. Cn i n p lm vi c c a nhnh c u khi thi t k ch t o l 10kV, cho nn khi o dy u ng c, i n p th nghi m khng c v t qu 10kV. Khi o dy u thu n, i n p c a nhnh c u i n i v i t l s t p c a nhnh c u, tr s l n nh t c a n khng v t qu 100V. V th , ch khi c t i n tiu chu n v i i n p tng ng th i n p th nghi m c th a n i n p th nghi m m v t th c th ch u c, ni chung khng v t qu i n p lm vi c cho php l n nh t c a thi t b i n cao p.
- Trang 413 -
19 - 2 - 21 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi ti n hnh th nghi m ch u p xoay chi u i v i l cch i n b ng s t i sao ph i xu vo m t vng s nh cch i n gi a dy d n c p i n p c a m i s cch i n? p: l nh m tr c quan, nhanh chng ki m tra ra cch i n b nh th ng. Do i n dung c a vng s nh tng i nh , kho ng cch khng kh c a n cng r t nh , d i tc d ng c a i n p cao t n lm vi c, khe h khng kh c a vng s s nhanh chng ion ha, hnh thnh c t h quang, thng qua c t h quang d n cao p n t ng ci cch i n. Khi cch i n th u t t, khe h tr ng bn trong vng s l c t h quang ion ha c a dng i n nh , c mu tr ng xanh; khi m t cch i n no b nh th ng, khe h tr ng trong vng s s c dng i n ng n m ch tng i l n ch y qua. nh sng c a h quang trong vng s cng bi n theo thnh mu , nh v y s c th cn c vo mu s c c a h quang trong vng s ki m tra ra m t cch nhanh chng, ti n l i s cch i n khng tiu chu n. 19 - 2 - 22 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi cch i n ki u treo m t phi n cho i n p th nghi m t n s cng c ng l n l t tr ng thi kh v tr ng thi ma t, lo i no i n p nh l a th p? N u cho i n p th nghi m xung kch th s ra sao? p: D i tc d ng c a i n p t n s cng c ng, th i n p nh l a c a cch i n khi ma t s th p hn khi kh ro. l do dng i n r tng i l n c a mng n c b m t cch i n lm nng b m t m, ch m t dng i n r c c b l n khi n mng n c nng ln, hong kh, s t p ch ny tng ln, t d n n phng i n c c b , d n n nh l a ton b b m t, khi n i n p nh l a s t gi m. Do qu trnh ny pht tri n ch m, m th i gian tc d ng c a i n p xung kch s m st ng n, cho nn nh h ng c a ma t i v i i n p nh l a c a cch i n l r t nh , do d i tc d ng c a i n p xung kch, s chnh l ch gi a i n p nh l a m t v i i n p nh l a c a cch i n khng l n. 19 - 2 - 23 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi o dng i n r c a b thu li (b trnh st), t i sao khng th cn c vo tr s i n p bn th p p c a bi n th th nghi m tnh ra cao p u ra m t chi u m ph i nh t thi t tr c ti p o hai u v t th nghi m bn cao p? p: B i v cao p d n ra m t chi u thu c sau khi qua ch nh lu n a sng, l c sng b ng t i n; ng th i dng i n r cn sinh ra s t p trn i n tr b o v . Cho nn dng tr s i n p bn th p p c a bi n th th nghi m tnh ra cao p d n ra m t chi u s sinh ra sai s tng i l n. Ngoi ra, i v i b thu li c i n tr song song, do c tnh phi tuy n c a i n tr song song, tr s i n p a n b thu li ch c n chnh l ch m t t s c nh h ng r t l n i v i dng i n r, n u i n p chnh l ch 10% th dng i n r c th chnh l ch 30%. V th tr s i n p cao m t chi u ph i o tr c ti p hai u v t th nghi m bn cao p. 19 - 2 - 24 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao trong tiu chu n nh n c m i l i l y sai s m c a i n dung t ghp t -10% tr c y ln -5%?
- Trang 414 -
p: B i v t ghp l do nhi u linh ki n n i ti p thnh. Nguyn nhn ch y u sai s m i n dung khi o l do d u th m th u lm cho ph n trn khng d u. Khi l ng d u gi m, u cao p bn trn d phng i n gy ra s c n , ng th i khi l ng i n dung gi m 5%, l ng d u c a n gi m xu ng khng ph i b ng 5% t ng l ng d u m l nhi u hn. V th , nng cao tnh h u hi u c a vi c gim st ph i nng sai s m c a l ng i n dung t -10% c a tiu chu n b c kh s m t tr c y ln -5% tiu chu n qu c gia m i. 19 - 2 - 25 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Hai cch u dy (a), (b) trong hnh 19 - 2 - 25 o dng di n r c a v t th CX cch i n i v i t, trong Ro l i n tr n c b o v . H i phng php o no chnh xc? p: o theo cch u dy hnh (a) chnh xc. B i v trong th nghi m, dng i n r c a dy d n cao p, b ch nh lu v gi cch i n c a i n tr b o v cng dng i n r c a b n thn bi n th u tr c ti p ch y vo u ti p t c a bi n th th nghi m. A k o c ch l dng i n r c a v t th nghi m, do tng i chu n xc. N u u dy theo hnh (b) th trong A k ngoi dng i n r ch y qua v t th nghi m ra, cc lo i dng i n r c a u cao p cng ch y qua A k , khi n c c a ng h l ch l n, nn khng chnh xc.
- Trang 415 -
CHNG XX
NH NG V N KHC
20 - 1 S b i n kh
20 - 1 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao t n s c a ngu n i n xoay chi u trn my bay th ng s d ng 400 - 500 Hz? p: Trong i u ki n dung l ng b ng nhau, t n s ngu n i n cng cao th tr ng l ng v kch th c c a thi t b i n, my i n s d ng s cng nh , m t n hao nng l ng v s t p l i cng l n. Trn my bay yu c u tr ng l ng c a thi t b nh , do cng su t nh , m ch i n ng n, t n hao v s t p l n m t cht th v n khng l n, cho nn th ng s d ng ngu n i n xoay chi u 400 ~ 500 Hz? 20 - 1 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao m t s cng t c hnh trnh c l p thi t b ho t ng t c th, cn m t s khc l i khng c? p: Cng t c hnh trnh c l p thi t b ho t ng t c th l nh m tng nhanh t c ng t v ng c a u ti p xc, t c t m ch i n m t cch tin c y. Lo i cng t c hnh trnh ny thch h p s d ng tr ng h p t c c a c ch n r t ch m. C nh ng tr ng h p t c v n ng c a c ch n r t nhanh (1500 mm/pht tr ln) cho d cng t c hnh trnh khng l p thi t b ho t ng t c th v n c th ng t m ch i n m t cch tin c y. V th , c th s d ng cng t c hnh trnh khng l p thi t b ho t ng t c th. Gi thnh c a lo i cng t c ny tng i r . 20 - 1 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao cng t c t h p th p p khng th dng v i m ch i n cos< 0.3 tr xu ng? p: K t c u c a cng t c t h p nh g n, dung l ng ti p i m nh , kho ng cch c a cng t c cng khng l n. N u h s cng su t c a m ch i n cos < 0.3, do i n c m c a ph t i tng i l n, khi ng t, m ch i n s sinh ra qu p tng i l n (t c i n th t c m) d n t i kh d p h quang gi a cc ti p i m, lm chy cng t c. Cho nn m ch i n cos < 0.3 khng s d ng cng t c t h p th p p. 20 - 1 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao i n tr n c s d ng sodium cacbonat m khng dng mu i n cho vo n c? p: B i v thnh ph n ha h c c a mu i n l sodium clorua (NaCl), n c mu i khi d n i n s phn gi i thnh m t ph n kh Clo, c h i cho s c kh e con ng i, hn n a d n mn thi t b . N u s d ng sodium cacbonat th khng c nh c i m ny. V th , i n tr n c ni chung khng dng mu i n m dng sodium cacbonat.
- Trang 416 -
20 - 1 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Trong mt i n ki u qu n dy, i n tr kh i ng s d ng bi n tr ch t l ng. T i sao trong mt i n m t chi u khng dng bi n tr ch t l ng? p: B i v ch t l ng dng trong bi n tr ch t l ng l n c ki m, n u cho vo i n m t chi u s sinh ra tc d ng i n gi i m nh, khi n i n c c c a bi n tr h ng nhanh, thnh ph n ch t l ng cng b ph ho i, cho nn bi n tr ch t l ng khng c dng trong i n m t chi u. 20 - 1 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Bi n th ni chung u dng phi n m ng thp silic lm li s t, t i sao trong bi n tr nh y t n s l i dng thp t m dy ho c thp ng lm li s t? p: Li s t c a bi n th ni chung dng d n t , cho nn phi n m ng thp silic c tnh d n t t t, t n hao t tr v dng xoy u tng i nh lm li s t Nhng li s t c a bi n tr nh y t n s l l i d ng t tr v t n hao dng xoy c a n c tc d ng lm i n tr t l thu n v i t n s , cho nn s d ng thp t m dy, thp ng c t tr t n hao dng xoy u tng i l n lm li s t.
- Trang 417 -
20 - 2 u n i, hn n i v nhi t i n
20 - 2 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: D i inh c u dy ph i c m lt lm g? p: Phi n m d i inh c u dy dng phng ng a dy d n tr t theo inh c khi si t ch t, tng tnh n h i, phng ng a tu t dy d n, tng di n tch ti p xc gi a dy d n v i inh c v tng di n tch t a nhi t, gi m i n tr ti p xc. 20 - 2 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Su t d n i n c a ng cao hn thi c, t i sao trn u dy ng m m t l p thi c. p: Trong khng kh m t ng d b oxy ha sinh ra "g ng". N l ch t d n khng t t. N u trn m t ti p xc sinh ra y "g ng" th ti p xc s khng t t, do s nng, gy ra s c , nhng b m t c a thi c sau khi oxy ha m t l p m ng, v a bm ch t b m t phng ng a bn trong ti p t c oxy ha, nng su t d n i n c a ch t oxyt thi c l i tng i t t, khng d n n s c ti p xc khng t t, cho nn th ng m m t l p thi c ln u dy ng. 20 - 2 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Li u c th dng thi c hn n i ch t dy c a linh ki n i n tr ki u qu n dy? p: N u x y ra t dy ch no c a linh ki n i n tr ki u qu n dy, cn cc ch khc v n t t hon ton th c th khi ph c b ng phng php hn n i. Nhng do linh ki n i n tr th ng s d ng nhi t kho ng 300oC, nn khng cho php hn n i b ng thi c m ph i hn n i b ng v t li u hn c ng ( ng thau, b c ho c ng photpho) ho c hn b ng phng php i n tr . 20 - 2 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi hn thi c, s d ng cao hn thi c hay nh a thng (tng hng) t t? p: Ph thi c u dy d n v u n i u dng cao d u hn thi c lm thu c hn. Nhng trong cao d u ny c ch a ch t c tnh axit, dy d n hn xong d b en, lu ngy sinh g xanh, c tc d ng n mn i v i li v cch i n c a dy d n, th m ch gy ra s c t u dy. N u i sang dng nh a thng c c lm thu c hn, th u dy hn bng, u, khng c hi n t ng n mn i v i li v cch i n c a dy d n, b o m ch t l ng hn. 20 - 2 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi thi t b cao p m t chi u ho t ng, t i sao quanh c c cao p bm r t nhi u b i, cn thi t b cao p xoay chi u khng c hi n t ng ny? p: Trong b i c r t nhi u h t nh mang i n, bnh th ng s p x p khng theo qui t c, khng th hi n c c tnh ra ngoi, nhng d i tc d ng c a i n tr ng cao p m t chi u, c c tnh c a n s th c hi n s p x p nh h ng ng c v i chi u i n tr ng, v cn c vo nguyn l i n khc d u ht nhau s v n ng n c c cao p c i n th cao nh t, bm chung quanh c c cao p. Cn khi xoay chi u, do c c tnh dng, m c a i n tr ng thay i, cc v t ch t mang i n ny trong i n tr ng
- Trang 418 -
xoay chi u s bi n i c c tnh c tnh chu k, khng sinh ra v n ng nh h ng, nn khi thi t b cao p xoay chi u ho t ng, khng c hi n t ng ht b i r r t. 20 - 2 - 6 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao dy d n u v i i n tr hnh ng th ng ph i bc i m t o n cch i n r i l ng vo vi vng s ? p: Do nhi t s d ng c a i n tr hnh ng l 300oC (khi s d ng trn a i u khi n cng kho ng 150oC), cn nhi t s d ng c a dy d n cch i n dng u n i ch c 150oC, trnh dy d n b nh h ng b i nhi t qu cao, v th bc b t m t o n cch i n dy d n g n i n tr hnh ng r i l ng vo vi vng s c th ch u nhi t cao cch i n. 20 - 2 - 7 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: M hn qu nng (g i l t ch t) t i sao khng lm ch y c thi c hn? p: M hn t qu nng, khi n u m hn oxy ha m nh, b thnh l p oxyt r t dy, c n tr truy n d n nhi t. Nh v y, nhi t l ng trn khng th truy n nhanh n thi c hn, nn khng lm nng ch y c thi oxy ha khng truy n nhi t, nhi t l ng bn trong m hn t a ra, nhi t th i gian lu c th lm t dy nng, th m ch ph h y cch i n. m t hnh u m hn c. Do l p tng cao,
20 - 2 - 8 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Khi hn b ng h quang trong kh tr th ng d b m t my dao ng cao t n, c tc d ng g? p: Trong ch t kh kh i n ly, khi hn t m kim lo i m ng b ng h quang ho c dng i n nh s kh d n h quang, cho d th nh tho ng c th d n h quang, nhng tnh n nh c a h quang cng r t km, c thm my dao ng t n s cao s gi i quy t c v n trn, v my dao ng c th chuy n i dng i n th p p v t n s lm vi c 50 Hz thnh dng i n cao p 2500 vn v t n s cao 200 ~ 250 Hz. Dng i n cao t n, cao p ny sau khi c ng v i dng i n hn t n s lm vi c khi n d n h quang d dng v h quang hn n nh. T b o m ch t l ng chi ti t hn. 20 - 2 - 9 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: L i n dy nhi t i n m t pha sau khi thng i n, c ni nng tr c. C ph i do l n c a dng i n khng b ng nhau? p: Do kho ng cch gi a cc vng c a dy nhi t i n l i n khng b ng nhau, c tha c dy, ch dy kh t a nhi t, nng tr c. l n c a dng i n trong cng m t m ch i n lun lun b ng nhau. 20 - 2 - 10 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: L i n trong s d ng th ng pht hi n chy t ch u n i gi a dy nhi t i n l i n v i dy d n m m, i sang dng dy ng m t li n i v i dy l i n th t b chy t, t i sao? p: Dy nhi t i n l i n bi n i n nng thnh nhi t nng, sinh ra nhi t cao. Ch n i gi a dy d n m m v i dy l i n, nhi t r t cao. D sinh ra tc d ng
- Trang 419 -
xy ha. Dy d n m m g m nhi u dy ng nh t o thnh; s d ng cha lu, b m t dy d n b xy ha thnh l p ch t xy ha, khi n ti t di n d n i n tr nn nh , i n tr tng, ch n i cng nng d d i, khi t t i i m nng ch y c a ng th ch n i s b chy t. N u s d ng dy ng m t li di 8 - 10 cm, ti t di n l n m t cht n i v i dy l i n, m t u khc c a dy ng l i n i v i dy d n m m th m t m t do dy ng m t s i tng i l n, m t khc m t xy ha chung s nh hn dy d n m m do nhi u s i dy d n nh h p thnh, nn kh b t. Ch n i gi a u kia c a dy ng m t s i v i dy d n m m do cch dy l i n nhi t cao m t o n, ch u nh h ng xy ha nhi t cao tng i nh nn dy d n m m kh b chy t. cho an ton th ng lu n dy ng m t li vo trong ng s nh . 20 - 2 - 11 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao dy d n li nhm sau khi hn n i b ng phng php i n tr , quy nh ph i sn ln m t l p sn cch i n b ng nh a ng chng kh? p: Trong qu trnh hn, lm nng ch y oxyt nhm, ni chung s d ng thu c hn ch a kalium clorua, sodium clorua, cryolite t o thnh, nhng n c tc d ng n mn nhm; sau khi hn xong kh lm s ch v t thu c. Cho nn, qui nh sau khi hn ph i sn m t l p sn cch i n b ng nh a ng chng kh dng mang thu c hn kh lm m t.
- Trang 420 -
20 - 3 Xe i n
20 - 3 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Xe i n c ray s d ng thnh ph ch c m t c n nh n i n, cn xe ki u dy treo s d ng d i h m l ni chung u c hai c n nh n i n? p: T nguyn l c a h th ng i n m ni th m t c n nh n i n l c r i. Nhng do xt t i i u ki n d i h m l khng t t, n n ng v dy treo khng th lun lun gi c th ng. Xe i n ch y d i h m l ch n ng tng i l n, n u ch c m t c n nh n i n, trong khi ch y, c th do ch n ng khi n c n nh n i n tu t kh i dy d n, nh v y s sinh ra tia l a r t l n, lm chy h ng dy d n, c kh nng d n n n h m l. Do tng thm m t c n nh n i n, d i i u ki n tng i x u cng c th b o m c m t c n nh n i n ti p xc v i dy d n. 20 - 3 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Pha d i c a s t c a xe i n khng ray l p m t s i dy xch s t lm g? p: Gi a thn xe i n khng ray v i t b cch i n b i bnh xe, n u thi t b i n m t chi u 550V trong xe x y ra s c r i n th gi a thn xe v i t s c hi u i n th (ni chung kho ng 200 ~ 550V), ng i ng d i t ch m ph i thn xe s b i n gi t. N u l p s i xch s t n i v i thn xe vo d i c a s t lm ti p t th khi xe ga, c a s t m , xch s t ri xu ng t, khi n thn xe n i v i m t t, lm gi m hi u i n th gi a thn xe v i t. Nhng khi bnh th ng, m t t kh, i n tr ti p t r t l n, m t tc d ng b o m an ton. Cn khi tr i ma, m t t m t, i n tr ti p t c a dy xch tr nn r t nh , n u cch i n c a xe i n khng t t, th do thn xe n i li n v i t, hi u i n th gi a thn xe v i t r t nh , do tuy ng i ng trn m t t ch m ph i ph n thn xe cng khng b t. 20 - 3 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao b ph n ti p xc c a xe i n thnh ph v i dy tr i dng ch ph m than, cn d i h m l l i dng que nhm? p: Ch ph m than c th lm gi m mn h ng dy tr i, s t p ti p xc c a n cng khng l n. V th , tng i l t ng. Nhng d i h m l th r t m t, n u s d ng ch ph m than do mi tr ng km gy s t p ti p xc qu l n d n n nng khng th dng c. V th xe i n d i h m l s d ng thanh nhm. 20 - 3 - 4 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: Phi n i n tr c a bi n tr i u ch nh t c dng trn xe i n t i sao u ch t o b ng gang? p: V t li u phi n i n tr b ng gang r ti n, n u dng v t li u khc th gi thnh s tng m nh. Ch t o i n tr b ng phi n gang n gi n, cn c vo yu c u i u ch nh t c khc nhau, c th ty tng gi m phi n gang t c tr s i n tr v a . Cho nn ni chung i n tr i u ch nh t c cng su t l n u ch t o b ng gang. Do ph m vi c n i u ch nh c a xe i n l n, cng su t c a bi n tr i u ch nh t c s yu c u l n, cho nn s d ng phi n i n tr b ng gang.
- Trang 421 -
20 - 3 - 5 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao b ti p xc trn t m ch n i u khi n c a xe di n khng ray u b tr theo chi u hnh (a) trong hnh 20 - 3 - 5 m khng b tr theo chi u hnh (b)? p: Mi tn d i hnh th hi n chi u ti n ln c a xe i n. Khi xe i n khng ray phanh g p trong lc ch y, n u b tr b ti p xc theo chi u c a hnh (a), th chi u l c qun tnh m u ti p xc ng ch u s th ng nh t v i chi u l c ph n tc d ng c a l xo khi n u ti p xc duy tr v tr ng t, n u b tr b ti p xc theo chi u hnh (b) th l c qun tnh m u ti p xc ng ch u s kh c ph c l c ph n tc d ng c a l xo, khi n u ti p xc t ng ng, u thng m ch i n ng l c, xe s kh i ng l i, x y ra s c nghim tr ng. Cho nn, khng cho php b tr theo chi u hnh (b).
- Trang 422 -
20 - 4 Linh tinh
20 - 4 - 1 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao i m dng chung c a mt i n u hnh sao ba pha ph thng khng b c cch i n th khng c v n g, cn i m dng chung c a mt i n trn my t i khng b c cch i n th i m gi a c lc i n gi t? p: Khi mt thng i n ba pha, t ng vect c a i n p ba pha b ng 0, cho nn khi ph t i ba pha cn b ng, i n th c a i m dng chung b ng 0, khng b c cch i n, v n khng l n. Cn mt i n trn my t i a ph n i u khi n b ng cng t c i n t ho c b i u khi n hnh tr ng. Khi cng t c i n t thng i n, ngu n i n m t pha thng th ng n mt i n, v th i n th c a i m dng chung l i n th c a dy ngu n i n i v i t, cho nn ch m ph i l s t tay. Ngay khi quay bnh th ng, do bi n tr c a rto ki u qu n dy u p d ng phng php c t khng cn b ng ba pha, dng i n ba pha c a rto v stato khng cn b ng th i m dng chung i v i t v n c i n th , cho nn i m dng chung nh t thi t ph i b c cch i n t t. 20 - 4 - 2 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: T i sao qui nh trn thi t b i n c a my c u khng c dng dy d n nhm m ch c th dng dy d n b ng ng? p: C ng c h c c a dy d n b ng nhm km, d gy t. Nh t l trong phn x ng gia cng nhi t, dy d n nhm cng d b n mn c a cc ch t kh c tnh n mn d n n t gy ch n i. Do t dy d n ng dy thi t b i n c a my c u s d n n nguy hi m r t l n, v th m i qui nh dng dy ng, khng c dng dy nhm. 20 - 4 - 3 (Tr v u chng, Tr v M c l c) H i: C a c a tr m bi n i n t i sao ph i m ra ngoi v khng c c kha t ng? p: l nh m phng ng a khi tr m bi n i n x y ra s c chy d u ho c n , nhn vin lm vi c c th nhanh chng thot ra kh i ni s c m t cch an ton.
- Trang 423 -
- Trang 424 -

Lopthietkedien

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Lopthietkedien

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.

111 119 132 138 143 151

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

175 181 187 191 195 196

201 207 209 215 218 220 223

229 233 238 244 247 250 252

258 264 268 271 275

278 286 288 291 295 296

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

317 318 319 321

323 325 326 328 330

332 335 337 339 342 350 354

356 366 374 381 388 395 397

416 418 421 423

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

hnh 1 - 1 - 4, n u cn 3 pha th dung

Khi t 1 pha (pha C), lc : Ic = 0

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

Dng i n nh m c c a bng n 25W l

Khi hai bng n m c n i ti p, u v i ngu n 220V th dng i n ch y qua s l kho ng

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com 16 / 3 C U2 = U= x 550 = 367 V C2 8

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

10 = 220 = 147 V cho nn c th lm cho bng n neon 5 + 10

sng. Nhng i n tr c a vn k ph thng nh hn 0.1 dng n o i n p gi a F v G, tng ng v i vi c m c song song m t i n tr nh gi a F v G, khi n

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

song v i I 2 . Do h s cng su t c a ph t i phn x ng l 0.6

cho nn U phn gi i thnh hai thnh ph n 0.6 U v 0.8

ra. ta c U 2 = 380V. 2 - 1 - 7 (Tr

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

H i: N i thanh d n hnh ch nh t nhi u thanh nh th hi n (a), (b), cch n i no t t hn?

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

2 - 3 V ng quang i n (phng i n v ng quang)

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

vng cao nguyn d sinh ra

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

nh hnh (d). U C , U L ng c chi u v U C - U L = E'A nn chi u c a U L ng c v i

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com

L P THI T K I N N C T I TPHCM TI LI U THAM KH O . M I V N TH C M C LIN H : lopthietkedien@gmail.com