Professional Documents
Culture Documents
Cuc sng ca ngi Hn Quc Nh Trang phc m thc L hi Tn gio Khi qut cuc sng ca ngi Hn Quc X hi Phc li x hi Gio dc Truyn thng Khi qut x hi Hn Quc Vn ha v ngh thut Cc di sn UNESCO ti Hn Quc M thut Vn hc Hi ha m nhc v ma Kch v in nh Bo tng v nh ht Khi qut v vn ha v ngh thut Hn Quc Kinh t Tnh hnh kinh t Cch mng cng nghip Khoa hc k thut Cng ngh thng tin (CNTT) Nhng thch thc i vi kinh t Hn Quc u t trc tip nc ngoi (FDI) H thng h tr u t Trung tm giao nhn vn ti tm c th gii Trin vng kinh t Hi ngh Thng nh G20 Seoul Khi qut kinh t Hn Quc Hn Quc trong lng th gii Quan h Quc t Giao lu kinh t Ha bnh v hp tc quc t Hp tc Pht trin ca Hn Quc nh hng chnh sch tng lai Quan h Nam Bc Bi cnh lch s Giao lu v hp tc Nam - Bc Khu cng nghip Gaeseong on t gia nh ly tn hai min Nam Bc Khi qut quan h Nam Bc
Th thao Th vn hi Olympic Seoul Thnh tch Olympic qua cc thi k Gii V ch Bng Th gii World Cup Hn - Nht nm 2002 Cc s kin th thao trong nc Cc mn th thao c a chung Cc mn th thao truyn thng Khi qut v th thao Hn Quc Du lch Thng tin du lch Giao thng Ch Nhng danh lam thng cnh ca Hn Quc Mua sm Khi qut v du lch Hn Quc
Hn Quc v t nhin Khi qut a l Con ngi Chnh ph Kinh t Biu tng quc gia Kh hu v thi tit a hnh Vng ven bin D n cu 4 sng ln Cng c Ramsar v bo v vng t ngp nc Lch s Gojoseon Thi k Tam quc v Gaya Silla thng nht v Balhae Goryeo Joseon Thi k Nht chim ng v phong tro c lp Thnh lp nc i Hn Dn Quc Khi qut lch s Hn Quc Hin php v chnh ph Hin php C quan Hnh chnh C quan Lp php C quan T php Cc c quan c lp Chnh quyn a phng Khi qut v Hin php v Chnh ph Hn Quc
www.korea.net Thit k trang ba Thit k trang ba ca sch ny c da trn m tp nguyn v ph m trong ch ci Hangeul. Hangeul l ch tng thanh bao gm ch ci ph m v ch ci nguyn m.
MC lC
Th thao
Th vn hi Olympic Seoul Thnh tch Olympic qua cc thi k Gii V ch Bng Th gii World Cup Hn - Nht nm 2002 Cc s kin th thao trong nc Cc mn th thao c a chung Cc mn th thao truyn thng Khi qut v th thao Hn Quc
110
Cng ngh thng tin (CNTT) Nhng thch thc i vi kinh t Hn Quc u t trc tip nc ngoi (FDI)
lch s
Gojoseon Thi k Tam quc v Gaya Silla thng nht v Balhae Goryeo Joseon
186
H thng h tr u t Trung tm giao nhn vn ti tm c th gii Trin vng kinh t Hi ngh Thng nh G20 Seoul Khi qut kinh t Hn Quc
X hi
Phc li x hi Gio dc Truyn thng Khi qut x hi Hn Quc
36
Du lch
Thng tin du lch Giao thng Ch Nhng danh lam thng cnh ca Hn Quc
130
Thi k Nht chim ng v phong tro c lp Thnh lp nc i Hn Dn Quc Khi qut lch s Hn Quc
248
204
Ha bnh v hp tc quc t Hp tc Pht trin ca Hn Quc nh hng chnh sch tng lai
Vn ha v ngh thut
Cc di sn UNESCO ti Hn Quc M thut Vn hc Hi ha m nhc v ma Kch v in nh Bo tng v nh ht Khi qut v vn ha v ngh thut Hn Quc
56
Hn Quc v t nhin
Khi qut a l Con ngi Chnh ph Kinh t Biu tng quc gia Kh hu v thi tit a hnh Vng ven bin
172
C quan T php Cc c quan c lp Chnh quyn a phng Khi qut v Hin php v Chnh ph Hn Quc
Quan h Nam Bc
Bi cnh lch s Giao lu v hp tc Nam - Bc Khu cng nghip Gaeseong on t gia nh ly tn hai min Nam Bc
262
Kinh t
Tnh hnh kinh t Cch mng cng nghip Khoa hc k thut
220
274 276
NHNG IU BN NN BIT V
HN QUC
1
Cuc sng ca ngi Hn Quc
Nh Trang phc m thc L hi Tn gio Khi qut cuc sng ca ngi Hn Quc
1
Cuc sng ca ngi Hn Quc
vc t lin. Vo thi k , bin l ngun cung cp lng thc ch yu. cc loi s. Mt phng php khc c c lng thc l i sn. Trong ca cung tn. Sau , nhng con ngi thi mi bt u s dng cuc, li lim v ci xay bng lm nng nghip.
Nhng con ngi thi mi s dng li v cn cu nh bt c v cc di tch thi k mi li c pht hin thy mi tn v phn cui
ti Bn o Triu Tin ko di n khong 400 nm TCN. Trong thi k v quan ti khi chn ngi cht.
ny, ngi ta o nhng h t v lp r . H ch yu s dng m Khi nng nghip gi v tr l mt hot ng ch yu, cc ngi
thi i mi xut hin ln u tin vo khong 4000 nm trc cng khp ni trn Bn o Triu Tin t 3000 nm TCN. Nhng con ngi
nguyn (TCN) v nhng du vt con ngi bt u c tr c pht hin thi mi ny c tin rng chnh l t tin ca ngi Hn Quc. H c tr vng b bin v b sng ri sau dn dn di chuyn vo khu
hin. Lut php cng tr nn cn thit cai qun cng ng. Vo thi khon c thi hnh v ngy nay ch cn li 3 iu khon trong s .
Du vt nh mi r ca nhng ngi thi i mi c cho l c tr trn bn o Triu Tin trong thi k t 4000 nm TCN n 3000 nm TCN
Ondol Ngy nay, ondol ch h thng si c lp t di sn nh hoc cn phng dng truyn thng, n v ng di sn nh.
10
11
phi tr gi bng ci cht; th hai, ngi lm ngi khc b thng phi ngi hu ca nh y.
Nh
Hanok - nh truyn thng ca Hn Quc khng thay i nhiu v hnh Chosun (1392 1910).
dng nguyn thy t thi Tam quc n tn thi k sau ca vng triu Ondol - h thng si m ca Hn Quc c s dng trc
p, ondol c s dng cng vi sn nh bng g. Vt liu ch yu ca nh truyn thng l t st v g. Gch ngi c lt trn mi nh thng thng c lm t t st . Ngi nh ni Tng thng v lm vic c lp mi ngi mu xanh. ngy nay c gi l Nh Xanh, l tn gi c t ra do ngi nh Hanok c dng nn bng nhng cht g ch khng phi bng
inh kim loi. Nh ca tng lp thng lu gm nhiu khu ring bit nh khch n thm, phng dnh cho ngi hu v tt c nhng kt cu ring bit ny c bao quanh bng tng. Nh th ni th cng t tin c nh. xy pha sau nh. Ngoi ra, c nhng nh hanok c o h pha trc
1 2 4 3
1-2. Bukchon Gahwadong Seoul (Bukchon ngha l ngi lng pha bc) 3-4. Ngi nh ca Im Chin-su thnh ph Anseong, tnh Gyeonggi (hanok truyn thng)
12
13
v i giy. Ph n mc jeogori c hai di la di tht nt (otgoreum) vi c hnh chic thuyn. Trang phc hanbok ca nam n trn y ngoi tr nguyn thy sut my trm nm.
tm l phng khch, bp v cc phng xung quanh v dn dn pht trin thnh ch L. Sau , hanok c xy dng vi hnh ch hoc ch c vn gia. xy dng, vn ha c tr ca ngi Hn Quc thay i nhanh chng. T T nhng nm cui thp nin 1960, cc ta nh cn h c bt u
vy di (chima), durumagi, beoseon (tt bng vi cotton trng) v i giy di ca jeogori v chima ra th hu nh vn k tha nguyn c hnh dng Trang phc theo kiu phng Ty c thng mi ha t sau chin
nhng nm 1970, tuy nhng ta cn h cao tng xut hin trn ton quc di sn nh vn c mi ngi a chung.
tranh Nam - Bc (1950 1953). Khi qu trnh cng nghip ha c din ra nhanh chng nhng thp nin 1960 v 1970, hanbok c cho l khng ph hp lm trang phc hng ngy v s ngi mc hanbok gim bt i.
Trang phc
chin dch khi phc li hanbok v hanbok cng c ci bin cho ph hp Ngi Hn Quc vn mc hanbok nhng ch mc trong nhng dp
Dn tc Triu Tin dt vi t cy gai v cy dong, nui tm ly t dt phc phng ty), baji (qun) v durumagi (o khoc) vi m, tht lng da
Tt, Trung thu hoc trong cc l tic gia nh nh hwangap - tic chc mng sinh nht ln th 60 ca cha m.
Tc phm ca Nh thit k thi trang Lee Younghee (bn tri) Thi trang Hangeul c trnh din trong bui biu din thi trang Lee Sangbong (bn phi)
Ba cm truyn thng
14
15
m thc
Cm vn l mn n ch yu ca i a s ngi Hn Quc nhng trong s th h tr ngy nay, c nhiu ngi thch m thc kiu phng Ty. Thng thng, cm c n vi nhiu loi mn n km a dng, ch yu l n cng vi rau c c tm gia v, canh, sp, tht v.v...
Kimchi l mn n trong cc loi rau c a dng nh ci tho, c ci, da chut... mui kt hp vi nhau. C loi kimchi cay do trn thm t bt vo v cng c loi mui m khng cho t bt hoc lm kimchi nc n. Th nhng d l loi kimchi no i na th cng c ti thm hng v.
lng kimchi n trong sut ma ng di. Kimchi c mui nh th ny c trong vi ln v chn mt phn trong t duy tr c nhit v v ngon. Ngy nay, cc b ni tr Hn Quc khng c thi gian mui
kimchi v trong nh khng khng gian tch tr lng kimchi ln, th nhng kimchi vn gi mt phn quan trng trong cuc sng ca ngi Hn gp nhiu thun li trong kinh doanh. Quc. Nhng doanh nghip kinh doanh kimchi v t lnh kimchi ngy nay Cng vi kimchi, doenjang c bit n c tc dng chng ung th
6. Gi bp ci li v bo qun ch mt.
Cm trng c trang tr bng cc loi ng cc trn mt (bn tri) M u nnh (bn phi)
16
17
lm doenjang qua qu trnh luc ht u vng nh, phi kh trong bng mt, ngm nc mui ri ln men ch c nng. Th nhng thi nay mi ngi mua doenjang c sn xut nh my. ch c mt s t cc gia nh lm doenjang vi qu trnh nh trn. Phn ln Trong cc mn n t tht c mn tht tm gia v nng (ch yu l
cho t nc nh spaghetti ca , soba ca Nht, ph ca Vit Nam. Hn Quc cng c nhiu loi m a dng, c bit mn kalguksu v m lnh naengmyeon rt ni ting.
tht b) v sn (tht b v tht ln) nhn c nhiu s yu chung nht ca ngi Hn Quc v ngi nc ngoi. Ssal-bap (cm): Go trng l go ngi Hn Quc n nhiu nht.
cho nhiu nguyn liu vo ni nu. Jjigae v jeongol cng ging tang nhng jjigae hi t nc dng hn tang, cn jeongol ging nh mn lu, nu tht v rau n ngay ti ch.
Cm va thi xong n khng cng ngon nhng khi n vi cc mn n km, n tn thm v ngon ca cc mn n . Juk (cho): Cho l mn n truyn thng lu i nht ti Hn Quc.
km a dng. Cm v canh th c trong bt ring ca tng ngi vng li c cc loi rau v cc nguyn liu nu nng khc nhau nn s loi cc mn n km ln ti c hng trm mn.
Ngi ta nu ng cc trong nc tht lu nu cho. Ty theo nguyn liu m ta c nhiu loi cho. Do cho mm, d n v nhiu cht dinh n tt thay cho ba sng dnh cho nhng con ngi hin i bn rn. dng nn l mn n l tng dnh cho ngi bnh. Cho cng l mt mn
18
19
ru nn l cng on quan trng nht trong ton th qu trnh. Ty theo a phng sn sinh ra v kh hu tng vng m s loi ru truyn thng Ru truyn thng tiu biu nht l makgeoli (ru truyn thng lm bng go), soju (ru chng ct ni ting nht Hn Quc), ru tri cy v.v Mn n cc vng: Hn Quc c bao bc 3 mt l bin v 70% rt a dng. Ngi ta cho c tri cy v tho dc vo thm hng v.
lnh th l vng i ni. Cc a phng ca Hn Quc c ranh gii l cc cng a dng. Nh tnh a dng v mt a l, kh hu ca tng a phng m vn ha m thc tng vng mi phong ph c nh vy.
Tteokguk Mt bt tteokguk n theo nghi l trong ngy Tt c coi l mang li may mn cho c nm.
nhng ngi ta cng lm thnh tteok n. Trong dp l tt hoc tic tng, v thm ngi cu, u, to tu, ht d to nn mi v c o.
l dagwasang, c ch yu by ra sau khi ba n kt thc. Dagwasang c dng tip khch nhng cng c dng n chi. Cc loi tr v hangwa a dng theo ma. Vo ma xun, thu, ng, ngi ta by nhng dng nc tri cy hoc cc loi tri cy ti cng vi hangwa. hangwa lm bng hoa qu ca tng ma v tr nng, cn ma h ngi ta
vic t tteok ln bn n rt ph bin. Tteok ch yu lm bng bt go trng Trng ming: Khay tr v bnh ko truyn thng hangwa c gi
C gia nh ang lm bnh songpyeon c hnh bn nguyt trong dp trung thu Chuseok
20
21
L hi
ny, nng dn ngng lm vic, tham gia l hi chc mng vic kt thc
quc, cc s kin cm n tri sau khi kt thc thu hoch cc vng quc
vic gieo ht, ph n th gi u bng nc cy iris ngn chn vn xu. mi quan tm v Tt oan Ng gim bt.
c quy m nh cn c t chc cp quc gia. Tiu biu l yeonggo (trng gi thn) ca Buyeo, dongmaeng (sng bi t tin) ca Goguryeo, mucheon c m ra vo thng 10 m lch khi kt thc thu hoch. ca Dongye (iu ma sng bi ng tri) Thng thng l hi thng Phong tc tn hng v ma thu hoch v vui v n cho nm mi Ngi Hn Quc ngy nay do cuc sng bn rn nn mt s ln
Trong qu kh y l mt dp tt ln nhng ngy nay, tr mt s vng th Ngy 15 thng 8 m lch c trng rm l tt trung thu chuseok, y Trong k ngh di ko di 3 ngy, ng cao tc cht nch xe t,
nhiu c quan v ca hng ng ca. C gia nh quy qun li, cng bi t Tt trung thu. V tu ha v my bay v qu thng phi t mua t nhiu thng trc.
ln. Mt trong s l ngy Tt Seollal ngy 1 thng 1 m lch tng ng vi cui thng 1 hoc u thng 2 dng lch. Vo ngy Seollal, tt c gia nh u quy qun li mt ni, mc hanbok hoc vest cng gi t tin. Cng xong, mi ngi ci ly ngi ln tui trong gia nh.
l Ging sinh ngy 25 thng 12. L Ging sinh khng ch c nhng ngi theo o C c m phn ln gii tr u tn hng ngy ny. Trong ngy
tin sau khi ngy Seollal tri qua. Vo ngy ny, nng dn v ng dn cng
cu mong c ma, cc gia nh bnh thng th chun b nhng mn n c bit bng rau ng ma, nh ui t kh v cu mong cho s may mn cho c nm. Ngy 5 thng 5 m lch c gi l Dano (oan Ng). Trong ngy
Tr o Hn Quc
im nhn ca tr o Hn Quc l thng thc tr mt cch t nhin trong khng kh thoi mi. Tr o ang thi hng thnh v c ch ti nh mt phng tin tm n s ngh ngi v hi ha trong sinh hot vn minh hin i bn rn.
Dol, Tic sinh nht ln u tin
22
23
trng v k nim vi ba tic rn rng. Baegil l ngy em b cho i c 100 ngy v dol l sinh nht u tin ca em b. Hoegap (hwangap) ch sinh nht ln th 60, c coi l quay mt vng chu k 60 nm (tng t bit c coi trng trong thi k t l tr s sinh t vong cao v tui th trung bnh thp.
hng xa nhng ngy nay, phn ln ch c nhng thnh vin gia nh gn gi ngoi hn l nh nhn s chc mngca gia nh.
Tn gio
thnh li t duy v hnh ng ca con ngi Hn Quc. Trong thi k u, tr c tch ring ra.
Bn o Triu Tin l mt x hi hp nht nhng sau ny tn gio v chnh Trong lch s, dn tc Triu Tin sinh hot di nh hng ca o
Saman, Pht gio, o gio nhng ngy nay, tn ngng o C c bm r su v gi v tr l mt tn gio chnh khc gy tc ng n th gii tm linh ca ngi Hn Quc. Trong qu trnh cng nghip ha thn
tc ch trong 20 nm m phng ty phi 200 nm mi t c, c v s hn b v i th ngi Hn Quc tm n s an i qua cc hot ng tn tn gio tr thnh nhng t chc x hi c nh hng ln.
s bt an cng nh cm gic c c ny sinh v khi s an bnh trong tm gio. Theo , con s ngi theo tn gio tng ln r rt v cc c quan Ti Hn Quc, quyn t do tn gio c bo v bng Hin php.
Ngy Tng nim L ngy Quc khnh th hin s tn knh vi linh hn nhng chin s hy sinh. L Tng nim c t chc Ngha trang Quc gia. Ngy Gii phng L ngy k nim thot khi 35 nm thng tr ca thc dn Nht vo nm 1945 v cng l ngy chnh ph i Hn Dn Quc c thnh lp vo nm 1948.
Theo iu tra thng k x hi nm 2005, 53,1% ngi Hn Quc l c tn gio. Trong tn Pht gio chim 43%, tip theo l o Tin lnh (34,5%) v o Thin cha (20,6%)
Trung thu L mt trong nhng dp tt tiu biu ca Hn Quc. C gia Chuseok (m lch) nh t hp li mt ch, t chc cng ti nh hoc m gia nh, vo bui m cng ngm trng v cu c. Ngy 3 thng 10 Ngy 25 thng 12 Ngy Lp quc L Ging sinh Ngy k nim quc gia u tin ca dn tc Hn c Dangun lp ra vo nm 2333 TCN. Cng ging nh phng Ty, c ngi theo o C c v khng theo o cng chc mng ngy ny.
Pht gio
Pht gio l mt tn gio mang tnh trit l i hi s tu dng cao , cao s cu ri bn thn qua s ti sinh trong vng lun hi. o Pht thm nhp vo Bn o Triu Tin ln u vo nm 372,
24
25
n Baekjae. Pht ging nh nh vua l biu tng ca quyn uy, tr thnh i tng sng bi, l nn tng tinh thn ph hp vi c cu thng tr nn tng lp cai tr ca Tam quc u ng h Pht gio.
hn. M thut v kin trc Pht gio li cng pht trin hn di s h tr khng gii hn ca gii qu tc. Vo chnh thi k ny, b Kinh pht Koreana c to ra. Mt khc vo nm 1392, Taejo Yi Seong-gye ngi sng lp ra vng triu Joseon n lc xa b tt c nhng nh hng ca Pht gio trong triu nh v la chn Nho gio l kim ch nam cai qun quc gia v chun mc ca o c l ngha. Trong sut 500 nm triu i Joseon, bt c s c gng no nhm khi phc li Pht gio u chnh.
tn Pht gio cng dn tng. Vo khong th k th 6, cc nh s v cc hnh thnh nn tng ca vn ha Pht gio ban u ti .
ngh nhn mang kinh Pht v cc tc phm th cng ngh sang Nht v Nm 676, Shilla thng nht ba vng quc. Mc d t tng thng
gp phi s phn i mnh m ca cc nh Nho hc v cc quan li triu Nm 1910, Nht Bn cng ch st nhp Joseon vo Nht Bn
u ca Hong gia dnh cho Pht gio, m thut v vn ha kin trc cha ca Shilla - Gyeongju v cc di tch khc. Th nhng gii qu tc qu thoi. Sau , phi Thin tng hng n chn l ph bin qua cuc sng thanh m ra i.
Pht gio pht trin rc r nh cha Bulguksa c xy dng kinh sa vo cuc sng xa x v tn ngng quc gia l Pht gio bt u suy
v c nh ng ha o Pht Joseon vi o Pht Nht Bn. Th nhng nhng c gng ny u tht bi v thm ch cn dn ti kt qu l lm sng dy mi quan tm v o Pht bn a ca dn tc Triu Tin. Trong i ca x hi hin i v c c thi k phc hng. i a s tng l li trn ni tu dng bn thn v tp trung vo mc tng nhng cng
Tn gio
Theo iu tra dn s nm 2005, c khong mt na dn s Hn Quc l c tn gio. Trong Pht gio (43%), o Tin lnh (34,5%) v o Thin cha (20,6%) l nhng tn gio chnh v 1,9% cn li ch yu l Nho gio, tn ngng Saman, o Hi v o Cheondogyo (l mt tn gio bn a c ngha l tn gio tin tng vo con ng ca tri).
Budismo Protestantismo Catolicismo Won budismo Confucianismo Cheondogyo Otros 129.907 104.575 45.835 201.401 5.146.147 8.616.438
10.726.463
L hi n hoa sen L hi k nim c c hnh vo cui tun ngay trc ngy Pht n (ngy 8 thng 4 m lch) <www.llf.or.kr>
26
27
nhiu, theo nhiu ngi nc ngoi tm n cha Songgwangsa tnh Jeollanamdo v nhng trung tm Pht gio Thin tng khc Seoul v ca Hn Quc. cc th a phng tu luyn v ang tip bc nhng nh s ni ting
i hc quc gia c gi l Taehak c xy dng vo nm 392 v cc c s gio dc t nhn dy Nho hc c m cc a phng. Baekje xy dng nhng trng hc ging nh trn vo thi k sm hn n nh ng trc tip hc hi v mang v mt s lng ln cc sch
Goguryeo. Silla Thng nht phi c on i biu gm nhng hc gi v c lin quan. Th k th 10 ti Goryeo, Pht gio l Quc gio v Nho
Nho gio
gio to nn c s v mt trit hc, c cu ca quc gia. Vo cui th k Trung Quc, vic hc tp kinh sch Nho gio c khuyn khch v cc gi tr Nho gio bm r tht su vo t tng ca ngi Hn Quc.
hng dn hnh ng v mt lun l hn l mt tn ngng tn gio. Nho cho gia nh v x hi c duy tr ng n. Nho gio khng c thn linh nhng vn c th c coi l mt loi tn gio bi l thi gian tri qua, mt nguyn tc c bn ca h thng Nho gio nh mt tn gio.
s nhng ngi theo o coi Khng t nh thn linh v lm theo nhng Nho gio c truyn b vo Bn o Triu Tin cng vi mt s
tng quc gia v pht trin gio dc, nghi l, ch hnh chnh theo
. Cui th k 19, khi cc nc ln phng Ty v Nht Bn cng lp ra i Ngha binh chin u chng li chng.
p Joseon phi m ca v dng qun s xm chim, cc nh Nho hc Mt khc cng c nhng c gng ci cch Nho gio cho thch ng
ti liu ghi chp ca Trung Quc khong trc v sau cng nguyn. Thi k Tam quc Goguryeo, Baekje, Silla u li nhng ghi chp cho thy tt c chu nh hng ca Nho gio t sm. Ti Goguryeo, trng
Cc hc tr Nho gio ang hc kinh sch trong trang phc truyn thng
28
29
gian l thuc a ca Nht, h tham gia vo v s cc cuc u tranh ginh c lp chng li quc Nht Bn. T tng sng bi t tin vn cn ta rng v ch hiu vn l mt gi tr o c c tn trng trong x hi Hn Quc ngy nay.
Hn Quc v 10 ngi Php). y l L Phong thnh u tin c t chc mt ni ngoi Ta thnh Vatican. Qua s kin ny, Hn Quc tr thnh nc th t trn th gii c nhiu v thnh Thin cha gio nht.
o Thin cha
o Tin lnh
Hot ng truyn gio o Thin cha c bt u vo th k 17 khi on s thn Joseon c c sang Bc Kinh chu cng hong nh Thanh hng nm mang v nhng t liu bng ting Trung Quc ca nh truyn gio Thin cha gio Matteo Ricci. Trong nhng sch v ny khng ch c gio l tn gio m cn ghi chp c nhng ni dung v khoa hc phng Ty nh lch tnh theo mt tri v.v thu ht s quan tm ca cc hc gi Silhak Joseon vn theo ui nhng khoa hc thc dng. Bc vo th k 18, trong s cc hc gi Silhak v gia nh ca h
Nm 1884, Horace N. Allen, mt nh truyn gio thuc gio hi trng lo ng thi cng l mt bc s ngi M n Joseon. Vo nm sau , nh truyn gio Horace G. Underwood cng gio phi vi Allen v mt ngi
cng n t M. Sau , cc nh truyn gio thuc cc tng phi Tin lnh hin cho x hi Hn Quc bng cch cung cp cc dch v y t v gio dc nh l mt phng tin truyn o. Cc tn o Tin lnh Hn Quc v Chi-ho cng hin cho s nghip chnh tr.
khc cng ni tip bc. Nhng nh truyn gio ngi nc ngoi cng
bt u c nhng ngi ci o theo Thin cha gio. Nm 1794, cha Zhou Wenmo nh Thanh nh truyn gio ngi nc ngoi u tin t php v c c s n p tn gio nhng s ngi ci o theo o Thin chn n Joseon. Tuy vic truyn b tn gio trong nc thi l bt hp
cng l cc nh u tranh ginh c lp nh Seo Jae-pil, Yi Sang-jae v Yun Cc trng t thc ca o Tin Lnh nh Yeonhee v Ewha
ng vai tr cao ch ngha dn tc trong i chng. Cc on th C c gio c thnh lp nh Seoul YMCA vo nm 1903. Cc t chc ny
cha vn tip tc gia tng. n nm 1865 hai nm sau khi Hong thn Daewongun vn ch trng bi ngoi ln nm gi quyn lc qua vic nhip chnh, c 10 v linh mc v 23.000 tn Thin cha gio tn ti.
ca triu nh c tuyn phc ti Thnh ng Basilica Rome v nm 1968, c thm 24 ngi na c tuyn phc.
s cc on th cu gip Thin cha gio v nh truyn o tng ln. Gio hi Thin cha Hn Quc pht trin tng tc v c cu cp bc c lp ra vo nm 1962. Vo nm 1984 l nm k nim 200 nm lch s o Thin cha Hn Quc, Gio hong John Pall II n thm Hn
Quc v phong thnh cho nhng ngi t v o Thin cha (93 ngi
Dng l ti nh th c m rng
30
31
Quc thnh lp cc t chc tng t. Cc on th thanh nin ny khng ph v thi m tn v nhng tc l xa c, ng thi khuyn khch bnh
o Hi
ch theo ui s nghip chnh tr, gio dc m cn thc tnh thc x hi, ng nam n, xa b ch a th, n gin ha cc hnh thc th cng v.v...
o Hi nhng n thi Joseon, nhng giao lu khng cn. Sau ny, lao ng di tr ti vng ng Bc Trung Quc vo u th k 20 do chnh thc, mt s t nhng ngi ci o theo Hi gio tr v nc. H sinh hot c lp vi mt tn ngng mi l Hi gio, sau khi chin tranh qun Lin Hip Quc mi cu nguyn chung.
nhng ngi Hn Quc u tin tip xc vi o Hi l l nhng ngi sch thng tr thc dn ca Nht. Sau khi chin tranh th gii ln th 2 kt
Tn gio bn a
S sp ca triu i Joseon v s thng tr thc dn ca Nht sau khin ny sinh ra lin tc cc tn ngng mi vi tc nhanh chng. Vin Pht gio (Won-buddism) c lp ra dn dt tt c cc
Nam Bc xy ra, h c cc binh s Th Nh K tham chin vi t cch l Thng 9 nm 1955, Hip hi Hi gio Hn Quc c sng lp v
tn ti c tri gic ang chm m trong b kh n ci lc vin. y l mt tn ngng t nn tng trn vic tu luyn o c, s nhn ni v i tm
chn l. Tn gi Vin Pht gio c to nn t nhng ch mang ngha tng trng cho chn l ti thng. Pht ngha l s thc tnh, v gio gic ng v p dng nhng tri thc y vo i sng hng ngy.
Imam (lnh t Hi gio) ngi Hn Quc u tin c bu ra. Sau , Hip hi Hi gio Hn Quc c m rng quy m, n nm 1967 Trung ng c xy dng Seoul vo nm 1976. c t chc li l Hi Hi gio Trung ng Hn Quc v Thnh ng
chn l, gic ng v dy bo, trong Vin (won) l vng trn ng nht ngha l truyn dy chn l. Do , Vin Pht gio l mt tn gio khin ta Cheondogyo - mt phong tro x hi c khi xng nhm chng
li tham nhng suy i v s xm chim ca nc ngoi vn y ry vo Ty hc. Gio l chnh ca Cheondogyo l t tng Nhn ni thin
nhng nm 1860. Vo thi , n c gi l ng hc i lp vi (Innaecheon) ngha l con ngi c xem l chnh Haneullim- thn
thnh trong tn ngng ny. Theo o Cheondogyo, tt c con ngi u c Haneullim ng trong lng mnh nn u ng tn knh v s ha chung thnh mt vi tn ti thn thnh qua vic tu luyn tm linh.
ng vai tr rt quan trng trong qu trnh dn u phong tro u tranh ginh c lp ca Hn Quc nhng nm 1910 v 1920.
32
33
Nh
Cc khu vn Hn Quc l mt s c gng ti hin li cnh quan t nhin nh i, sui v cnh ng. Thng thng, cc khu vn thng c quy m nh nhng hng n s kt hp l tng gia con ngi v thin nhin. Thin nhin i vi ngi Hn Quc l mt tn ti hon ho, tuyt i, lin tc sn sinh v duy tr nhng s sng nn im mu cht khi trang tr vn l t ng chm n t nhin nht.
Trang phc
Hanbok l trang phc truyn thng ca Hn Quc c lu truyn hng nghn nm nay. 100 nm trc y, trc khi trang phc phng Ty c ph cp th hanbok ng vai tr l trang phc thng ngy. Nam gii mc jeogori v qun, n gii mc jeogori v vy. Ngy nay, hanbok ch yu c mc trong nhng dp c bit nh m ci, sinh nht ln th 60 hoc 70 v trong cc dp l tt, trung thu.
m thc
m thc Hn Quc c c im l giu dinh dng v nhiu mn n ln men. Do , cc mn n Hn Quc c bit n rt tt cho sc khe v c tc dng chng ung th. Kimchi l mn n Hn Quc ni ting nht, l mn n km khng th thiu trong cc ba n. Mn kimchi lm t bp ci mui c cha nhiu vitamin v cht khong. Trong s cc mn n c bit n rng ri nc ngoi c tht sn v tht nng.
34
35
2
X hi
2
X hi
mt quc gia c sc cnh tranh trn th trng ton cu qua nhng ngnh cng nghip cn nhiu lao ng nh dt v giy dp. Nhng nm 1970 v 1980, chnh ph o to i ng lao ng tay ngh cao, cung cp dch v gii quyt vic lm cho lao ng tay ngh thp gii quyt hin tng cui thp nin 1980 tr v sau, cc chnh sch c t trng tm vo m
khi qu trnh cng nghip ha mi bt u. Nm 1963, khu vc nng lm thy sn chim 63% ton th ngun lao ng, th nhng t l ny gim xung cn 6,6% vo nm 2010. Ngc li, t l tuyn dng ca ngnh cng trong nm 2010.
Ti cc trung tm hun luyn cng nghip nng ang hng dn cc k s nc ngoi xy dng v vn hnh trm pht in.
Tnh hnh tuyn dng theo tng ngnh ngh Xu hng tuyn dng
Nm Dn s trn 15 tui 36,579 36,963 37,340 37,717 38,300 38,762 39,170 39,598 40,092 40,590 Dn s hot ng kinh t Tng Tuyn dng Tht nghip 22,471 22,921 22,957 23,417 23,743 23,978 24,216 24,347 24,394 24,748 21,572 22,169 22,139 22,557 22,856 23,151 23,433 23,577 23,506 23,829 899 752 818 860 887 827 783 769 889 920 T l tham gia hot ng kinh t 61.4 62.0 61.5 62.1 62.0 61.9 61.8 61.5 60.8 61.0 T l tht nghip 4.0 3.3 3.6 3.7 3.7 3.5 3.2 3.2 3.6 3.7
Ngun: Tng cc Thng k Ghi ch: Cng nghip cp 1 bao gm nng nghip, lm nghip, thy sn, Cng nghip cp 2 bao gm khai thc m v cc ngnh ngh sn xut Cng nghip cp 3 l thnh phn vn gin tip x hi (SOC) v cc ngnh dch v khc
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
38
39
rng phc li v bnh ng Lut Lng ti thiu (1986), Lut Tuyn dng hi Chc nng Hng nghip cho Ngi khuyt tt (1990) c lp ra cng nh cc bin php c lin quan khc cng c thi hnh.
Bnh ng gii (1987), Lut lin quan n Xc tin Tuyn dng v Phc
cho c gii tr v ngi gi cng nh h tr nhng tng lp ny tm vic lm mi. Thm vo , nhu cu v nng lc hc tp sut i ngy cng tng
thm khin chnh ph dn dn m rng u t vo dy ngh. Ngoi ra, nhiu bin php a dng cng c tin hnh gia tng tuyn dng n
qua nhng d tho lut quan trng nh Lut Bo him Tuyn dng (1993), Lut Chnh sch Tuyn dng C bn (1995), Lut Xc tin o to Ngh nghip cho Ngi lao ng (1997) v.v...
c nhng bin php gim bt phn bit trong tuyn dng nam n, h tr v chm sc con v.v Cc bin php m rng v n nh tuyn dng bt phn bit tui trong tuyn dng cng c tin hnh kh a dng.
ph n c th tin hnh cng vic ti c quan song song vi vic nh, ngh ngi gi nh nng cao tui ngh hu, ci tin ch tin lng, gim
x hi i ph vi vn tht nghip bng cch m rng phm vi i bao gm c i tng lm theo gi v lm tm thi.
tng c hng bo him tuyn dng ra tt c nhng ngi lao ng Ch Chng trnh Hnh ng C th (IAP) dnh cho nhng
Nh
Qu trnh cng nghip ha ca Hn Quc c tin hnh song song vi qu trnh th ha cng ging nh cc nc khc. Nm 1960 ch c 27,7% dn s sng thnh th nhng n nm 2000, n 88,3% l c dn ti cc thnh ph. Th nhng xu th ny cho thy s suy gim xung cn 81,5% vo nm 2005.
Cc khu cn h ti Seoul Cng vi qu trnh hin i ha v s xut hin ca cc gia nh ht nhn, cn h tr thnh hnh thc nh c dn c th a chung nht bi tnh thun tin ca n.
40
41
v gi t thnh ph tng vt. Chnh ph t vic dnh t dnh cho c tr v m rng xy dng nh quy m nh l nhng iu cn u tin hng u gii quyt vn thiu nh ca v n nh gi nh.
nng cao cng vi s ci tin ca dch v sc khe, y t. Chi ph y t cho mt ngi dn tng t 85.000 won v Dch v Sc khe Y t c cung cp di hnh thc Bo him Sc khe v H tr Y t c a ra ln u tin vo nm 1977. Phm vi p dng ch ny ch c 29,5% ton th dn ngi tham gia v 3,4% cn li l cha tham gia dch v.
v c k hoch cung cp nh cho 1.500.000 gia nh n nm 2018 theo k hoch cung cp Bogeum jari c lp ra nm 2008.
s vo nm 1980 nhng hin nay, tnh n thng 12 nm 2008 c 96,6% S nhn lc y t v bnh vin cng tng u n. S bnh vin v
t 600.000 n 700.000 gia nh/ nm. Gi t tng cao, li sinh hot hin ln. Nm 1985, ch c 13,5% gia nh c tr ti cc cn h nhng con s
i c a chung nn t l s ngi sng ti cc khu cn h tip tc tng ln ti 52,5% vo nm 2005. Phn ln cn h ca Hn Quc u l s hu ca tng gia nh vi ch cng qun theo hnh thc condominiums ca M.
c s khm bnh trong nc (bao gm c phng khm ng y) t 11.183 giy php khm cha bnh tng t 19.588 ngi nm 1975 n 116.693 ngi nm 2009.
nh cha tr ung th d dy, ghp gan, gii phu thm m v.v Vi trnh
Sc khe v dch v y t
Trong 40 nm qua, cng vi s pht trin kinh t, sc khe ca ngi Hn 1960 ca nam l 51 tui v ca n l 54 tui. Ch s ny tng ln 77 tui ph gim ng k.
Quc cng c nng cao r rt trn ton din. Tui th trung bnh vo nm nam v 83,8 tui n vo nm 2009. T l t vong tr s sinh v thai S pht trin ny c lin quan trc tip n cht lng thc n c
n v: ngi Ngun: Tng cc Thng k <www.mw.go.kr> Ch thch: Chuyn gia y t bao gm bc s, nha s, bc s ng y, dc s, h l v y t.
Bnh nhn ngi nc ngoi ang khm sc khe theo chng trnh du lch y t
42
43
v bo m mc thp nht cho dn s hot ng kinh t, cc ch phc li dnh cho dn s khng hot ng kinh t cng kh a dng. Chng trnh h tr cng ng ny bao gm hai lnh vc ln l tr cp chi ph sinh hot v h tr y t.
thng qua cc Tng i Y t. Tng i Y t cung cp dch v t vn cho cc bnh nhn nc ngoi c th x l c nhng bt tin trong qu trnh cha bnh hoc nhng bt mn lin quan n sai lm trong y khoa (s in thoi 82-1577-7129).
bnh ca ngi Hn Quc cng tng ln t bin, iu ny c ngha dn s cao tui cng tng ln ng k. Nm 1960 dn s trn 65 tui chim 2,9% 14,3% vo nm 2018. tng dn s th n cui nm 2009 tng ln 10,7% v d tnh s tng ln Cc chnh sch nng cao phc li dnh cho ngi gi nh trc tip
Ch phc li x hi
Nhiu ch phc li x hi c thi hnh t cui nhng nm 1980, v h tr y t ra ton dn, a ra ch Lng hu Quc dn (1988) v Bo tng thit lp mng li an ton x hi bao qut. Tt c cng dn trn 18 Lng hu Quc dn bt k mc thu nhp.
d nh m rng v mt nguyn tc phm vi p dng bo him sc khe v him Tuyn dng (1995). Theo cch ny, chnh ph xy dng c nn tui v di 60 tui c tr ti Hn Quc u l i tng c tham gia Trong khi mc tiu ban u ca cc ch trn y l cung cp dch
sinh hot thp nht, m rng c hi tuyn dng ngi gi qua vic to vic lm ph hp v m trung tm tuyn dng. Ch y t sc khe dnh cho ngi gi c tng cng thng qua ch Bo him Chm sc Ngi cao tui di hn, m ra nhiu cng trnh cng cng a dng dnh
cho ngi gi. Theo ch Lng hu Tui gi C bn c a ra vo c tr cp hu tr. Mt khc, ch Bo him Chm sc Ngi cao tui
thng 1 nm 2008, tng lp thu nhp thp t 65 tui tr ln c th nhn di hn c p dng vo thng 7 nm 2008 l ch nhm nng cao sc cho nhng ngi gi mc cc chng bnh do tui gi nh ln v lit.
khe ton din cho ngi gi, gim bt gnh nng kinh t v c bit dnh Cng vi s tng cng cc ch phc li x hi, ch phc li
dnh cho ngi khuyt tt cng pht trin mnh. Hn Quc phn thnh 15
4 ch bo him ln nht
Tn Lng hu Quc dn Bo him Sc khe Bo him Tuyn dng Bo him Tai nn Cng nghip Tn knh ngi gi Ngun: www.4insure.or.kr Nm bt u thc hin Mc ch c bn 1988 1977 1995 1964 Bo m thu nhp H tr y t Gii quyt tht nghip Bi thng tai nn cng nghip
44
45
loi khuyt tt. Nm 2008, c 2.430.000 ngi trong tng s 49.000.000 dn s ng k l ngi khuyt tt. Chnh ph bt u cung cp tr cp khuyt tt cho tt c ngi khuyt tt tr em v ngi ln v n lc to vic lm cho ngi khuyt tt. Hn Quc k kt Hip nh Quyn li ca Ngi khuyt tt.
ph n Hn Quc v mt Hin php, mang li cho h c hi bnh ng c hc tp, lm vic v hot ng cng ng. Thng 3 nm 2005, chnh ph xa b ch Ch h - mt ch
Theo , Lut Cm Phn bit i x vi ngi khuyt tt c hiu lc t thng 4 nm 2008 v Hn Quc l nc th hai ti chu cng b Lut Cm Phn bit i x vi Ngi khuyt tt.
vo x hi bnh ng gii. Ch Ch h b xa b t nhng vin gch ng gii. Kinh t pht trin, iu kin sinh hot c ci tin khin nhng thnh qu v mt gio dc ca ph n cng c nng cao.
Ph n
Vai tr ca ph n trong x hi truyn thng Hn Quc b gii hn trong gia nh. Ph n Hn Quc c hc v tnh phc tng v nhn ni t nh thng khng c tham gia x hi tch cc nh nam gii v b gii hn vai tr ni tr. thc hin vai tr ngi v, ngi m trong tng lai. Trc y, ph n
i hc tiu hc. T l nam n ca hc sinh ph thng c s v trung hc gn nh bng nhau. T l hc tip ln i hc ca hc sinh trung hc ph thng l 81,6% i vi nam v l 82,4% i vi n. T l hc tip ln i hc ca hc sinh n ngy cng cao hn hc sinh nam.
Ngi Hn Quc u tin bc vo v tr Lee Soyon lu li 11 ngy Trm V tr Quc t vo thng 4 nm 2008.
Nhng cng t vin n trong L Nhm chc c t chc ti Khu Lin hp Chnh ph Gwacheon
46
47
nu nh nm 1975 ch c 2% lao ng n lm cng vic qun l hoc 21% lao ng n lm cng vic chuyn mn hoc qun l v 17,8% lm vo nhiu lnh vc a dng v ng gp ng k cho x hi.
chuyn mn, 3,7% lm cng vic vn phng th trong nm 2010, c n cng vic vn phng. Ph n Hn Quc ngy nay ang tham gia tch cc Gn y, s xm nhp vo chnh ph ca ph n c m rng. V
vt qua k thi tuyn cng chc Hnh chnh v Ngoi v. Phn ln nhng hoc cn b ngoi giao.
Gio dc
Gio dc c ngi Hn Quc v cng coi trng, n l mt phng tin thnh cng bng sc lc ca bn thn v thng tin trong x hi. Vo nhng nm 1880, cc trng hc theo kiu cn i ln u tin c lp ra v chnh ph i Hn Dn Quc thnh lp nm 1948 thc hin ch Hn Quc ngy hm nay tr thnh mt quc gia c t l xa m ch ngha v gio dc tiu hc 6 nm y mnh ch gio dc hin i. cao trn th gii. Cn st gio dc ti Hn Quc nhiu lc c nh gi
5,9%) th kha 18 (2008-2012) tng r rt ln 43 ngi (14,4%). Con s ngi thi K thi tuyn Cng chc T php c t chc gn y nht c n 41,5% l n. N chim 47,7% v ti 60% trong s nhng ngi
Ch gio dc
Gio dc trc tiu hc
4~6 tui
Gio dc tiu hc
7~12
Trng tiu hc Trng Chuyn c bit
13~15
15~18
19~29
Cc trng khc Trng Cao ng Chuyn nghip Cng nghip i hc Hng khng Trng Cao ng i hc Gio dc i hc Cng nghip i hc Chuyn ngnh v i hc Tng hp
Mu gio
Trng Ph thng Trung hc (cp 3) Trng Ph thng Trung hc Hng khng Trng Ph thng Trung hc trc thuc cc doanh nghip Trng Ph thng Trung hc Dy ngh Trng Chuyn c bit Cc trng khc Trng Ph thng c s (cp 2) Trng Chuyn c bit Cc trng khc
Cc hc sinh tiu hc ang cho thy tc phm v Dokdo, lnh th tn cng pha ng Hn Quc.
48
49
Ch gio dc
Ch gio dc ca Hn Quc bao gm mu gio (1-3 nm), trng tiu hc (6 nm), trng Ph thng c s (3 nm), trng Ph thng Trung hc (3 nm) v chng trnh c nhn i hc (4 nm). Ngoi ra cng c chng trnh cao hc cp hc v thc s v tin s, trng cao ng h 2 nm hoc 3 nm. Gio dc tiu hc l gio dc bt buc nn c t l nhp hc l 100%. T nm 2004, trung hc c s cng l ngha v bt buc c thc hin. 3.640.000 hc sinh v 77.697 cn b ging dy.
Hn Quc hc tng ln v h tr cho hot ng nghin cu cng nh gio dc, chnh ph thnh lp Vin Nghin cu Hn Quc hc Trung ng vo nm 1978 v 2 nm sau m Vin o to Cao hc ti Vin Nghin cu ny. Tnh n thng 2 nm 2010, Vin Nghin cu Hn Quc hc Trung
ng o to c 567 thc s v 299 tin s cc lnh vc chuyn ngnh Nhn vn, Vn ha Ngh thut, Khoa hc X hi v Hn Quc hc Quc t. Hng nm c 220 hc sinh ngi Hn Quc v nc ngoi ng k hc chng trnh thc s, tin s ca Vin. Nhng hc sinh nc ngoi sau khi tt nghip tr v t quc v tr thnh nhng gio s, nhng nh nghin cu Hn Quc hc.
Hn Quc hc
hc lin quan n Hn Quc hc ang c ging dy ti 735 trng i hc trn khp cc nc nh Trung Quc, Nht Bn, M, Nga, Php, c, Thi Lan, Vit Nam, Ba Lan, an Mch, Thy S, Ukraina, Hungary v.v
Lch s bo ch cn hin i Hn Quc hn 100 nm. T bo c lp t bo kiu cn i u tin ca Hn Quc c Tin s Seo Jae-pil sng lp nm 1896. Bo c lp c pht hnh 300 bn mi ln, 3 ln/ tun, gm 4 trang kh nh, trong 3 trang u c bin son bng ting Hn Quc v trang 4 c vit bng ting Anh.
kh khn nng cao tinh thn ch ngha dn ch ca ngi Hn Quc v nui dng tm nhn v mt th gii ang bin i nhanh chng. Bo ch
Cc hc sinh nc ngoi ang lm quen vi nhp iu ca nhc c truyn thng trong gi hc vn ha Hn Quc
ng mt vai tr quan trng trong qu trnh trin khai cc phong tro u tranh dnh c lp thi k thuc a Nht (1910 1945).
50
51
Hn Quc, c hai t u c sng lp vo nm 1920 l nm din ra phong tro u tranh ginh c lp Mng 1 thng 3.
pht sng k thut s ti Seoul t gia nm 2001 tr i v m rng ra vng ln cn th vo nm 2002. Truyn hnh cp c cung cp th dch v vo nm 1990, sau
hnh h thng xp ch v bin tp bng my tnh vi chc nng in nhiu Ngoi ra, Yonhap News cn c 49 c phi vin cc khu vc nh
do nhu cu nhiu v thng tin v nhng chng trnh gii tr ngy cng a nm 2009, s thu bao truyn hnh cp l 15.520.000 v c khong 120 knh truyn hnh cp.
dng hn khin nhu cu v truyn hnh cp cng tng theo. Tnh n cui
Truyn hnh
Truyn hnh Hn Quc bt u t nm 1956 khi mt i truyn hnh t nhn nm 1959. Thng 12 nm 1961, i Truyn hnh Hn Quc i truyn
tng Hn Quc c th chim gi v tr i u trong lnh vc k thut thng tin. Theo y ban Thng tin Truyn hnh (KCC), tnh n cui nm 2010 c tt c 3.086.000 thu bao IPTV.
c m ti Seoul. Th nhng i truyn hnh ny ng ca do ha hon hnh u tin c quy m ton quc (KBS) c chnh ph thnh lp.
Radio
Hin ti Hn Quc c 54 i pht thanh. Mc d mc yu thch dnh cho ti vi ngy cng cao nhng radio ti Hn Quc vn gi c lng bn nghe i yu thch phm vi ln.
S u tin ca bo c lp Bo c lp c pht hnh ln u vo ngy 7 thng 4 nm 1896, l t bo t nhn u tin ca Hn Quc c vit bng ting Hn.
52
53
Tng t l sinh sn
n v: ngi Ngun: Tng cc Thng k (2009) <www.kostat.go.kr>
9,275
Tt nghip Ph thng Trung hc (cp 3)
4.53
9,618
Tt nghip Ph thng C s (cp 2) tr xung.
4,936
9,749
tui trung bnh ca v chng mi ci: n ng 31,8 tui, ph n 28,9 tui (thi im hin ti 2010). Tui th trung bnh c tnh khi sinh ra i: Nam 77 tui, n 83,8 tui (tnh n nm 2009 hin nay)
1970
S trng mu gio Hn Quc tng t 901 trng vo nm 1980 ln 8388 trng vo nm 2010.
77.0
Day (24 HR)
2009
79.3
41.2% Hc tp
2008 2007
75.3
Nam
2007
54
55
3
Vn ha v ngh thut
Cc di sn UNESCO ti Hn Quc M thut Vn hc Hi ha m nhc v ma Kch v in nh Bo tng v nh ht Khi qut v vn ha v ngh thut Hn Quc
Tc phm ma hin i The One (Lee Jeong-yun din vin ma chnh on ma Quc gia v Kim Joo-won, din vin ma chnh on Ba l Quc gia) c bin o da trn cm hng t ma truyn thng Hn Quc.
3
Vn ha v ngh thut
lch s c bo tn mt cch trn trng c cng nhn vo nm 2000. Nm 2007, o ni la v hang ng dung nham Jeju t ho vi v p c cng nhn l di sn thin nhin. Tip theo vo nm 2009, 40 lng m cc vua Joseon c ghi thm vo danh mc. Nhng ngi m ny c xy dng da trn thut phong thy thi c i. Cha Bulguksa v ng Seokguram c xy vo nm 751 bi tuyt vi, cho thy mt trong nhng c tnh ch yu ca lch s tri t c tnh a l ca bn o Triu Tin nh ra t i lc ln nht th gii gp phn ng k vo s pht trin ca nn vn ha c o ring. Nn tng ca vn ha v ngh thut Hn Quc chnh l bn sc mang m nt Quc nm ba ngoi cng ng Bc nhng vn giao lu vi vn ha gio v truyn thng ch yu bt ngun t nhng vng khc ca chu nhng vn pht trin nn vn ha ring c o chn chnh ca mnh vn ha Hn Quc.
Hn Quc c dung hp gia vn ha i lc v vn ha o. Tuy Hn i lc thng tr chu hng ngn nm. Hn Quc va tip thu cc tn
T tng Silla l Kim Dae-seong (701-774) trong thi gian ko di 23 nm. Theo truyn thuyt c ghi li, Kim Dae-seong trong kip trc l con trai ca mt b m n thn ngho kh v c hi sinh lm con trai ca t tng th gii hin ti. Kim Dae-seong cng tr thnh t tng, ng
nhiu kha cnh khc v c mt s kin gi chng l tnh trung tm ca Di nh hng v mt a l ny, dn tc Triu Tin va yu ha
bnh v va nng ng, qua sng to nn mt nn vn ha va mang tnh chim nghim nhng cng y sinh kh, lc quan m cng rt a cm.
UNESCO cng nhn gi tr v c tnh c o ca vn ha Hn Quc di sn th gii. Vo nm 1995, cha Bulguksa (Pht Quc t) v ng Seokguram (Thch Qut ng) (Gyeongju, tnh Gyeongsangbuk-do), bo qun bn khc g b kinh Pht Goryeo i Tng kinh v Jongmyo (Tng
Hnh nh trang nghim ni cng vo ca cha Bulguksa - Gyeongju. Cha Bulguksa c UNESCO cng nhn l Di sn th gii vo nm 1995.
58
59
cha m hin ti v ng Seokguram th phng cha m kip trc. Cha Bulguksa tr thnh ngi cha nhn dn th cng Pht, cn ng Seokguram l ni th cng ring t ca quc vng. Bulguksa c xy trn mt dy hnh lanh ni lin vi nhau,
Quc. Seokgatap cao 8,3m v Dabotap cao 10,5m u c xy dng vo khong nm 756. Tri vi Seokgatap c c trng nam tnh, n gin v c khng kh uy nghim hng trng, tng trng cho s thng hoa v mt tm linh qua s dy bo ca Thch Ca Mu Ni th Dabotap c trang tr iu , n tnh v tng trng cho th gii trn tc y phc tp. Seokguram tri qua qu trnh trng tu nhiu ln ko di nhiu nm.
Tohamsan vi cy ci rm rp. Bn trong cha c Seokgatap (Thch ca thp: ngi thp ca Pht), Dabotap (a bo thp: thp c nhiu bo vt) v cc cu thang c tn l Cheongungyo (Thanh vn kiu: cu my xanh), cu c by bo vt). L do cu thang c gi l cu l do nhng chic Baekungyo (Bch vn kiu: cu my trng), Chilbogyo (Tht bo thp: cu thang ny mang tnh tng trng cho s ni kt th gii trn tc vi chn linh thing ca ci Pht. Ngoi ra bn trong v khu vc ngoi cha Bulguksa cn c nhiu di sn vn ha khc nh tng Pht bng ng v.v...
Seokguram l mt hang ng do con ngi dng nn vi c trng c lm bng hoa cng ging nh cng trnh kin trc Bulguksa gn .
mt tng Pht ngi ln v 38 tng Pht B tt xung quanh. ng c Seokguram c cu trc l mt snh hnh vung pha trc ni vi
hnh lang hp. Tng Pht ngi xp bng trn i hoa sen hng v pha ng c c bng nguyn khi hoa cng cao 3,5m, c nt mt thanh
60
61
bnh v thng thi, mt nhm nh ang chm vo mc tng. Seokguram c kt hp bi kin trc, ton hc, hnh hc, vt l hc, tn gio v kin thc ngh thut to nn th thng nht, l mt trong nhng di sn Pht gio v i ca Hn Quc. Janggyeongpanjeon l hai dy nh kho cha Haeinsa - ni bo tn
81.258 bn khc g ca b Goryeo i Tng kinh. B Goryeo i Tng kinh c khc li chnh xc tng ch ca hn 5200 vn ch Hn l b ti trn th gii. kinh Pht lu i v bao qut nht trong s cc b kinh Pht hin ang tn n th Jongmyo (Tng miu) th vua v hong hu c xy
hnh trong l cng ny c ch nh l di sn phi vt th ca nhn loi. Joseon ny c ti hin v c hnh ti Jongmyo.
Vo ch nht u tin ca thng 5 hng nm, nghi l th cng ca triu i Cung in Changdeok-gung l cung in c xy dng vo nm
nm 1592. Bn thn cung in cho thy s kho lo ca cc ngh nhn nhng cng trnh ng ch nht l khu vn Huwon (Hu uyn) pha sau. Khu vn cng c gi l Biwon (B uyn - khu vn b mt) ni ting vi cnh quan ti p ca n v s kho lo y sng to. Khu vn ny
1 3 5
2 4
1. Cung in Changdeokgung c xy dng vo thi i Joseon (ti qun Jongno-gu Seoul) 2. M hnh thc m tiu biu ca thi k ng trn bn o Triu Tin 3. Hwaseong trng hp c o kt hp kin trc qun s ca phng Ty v phng ng 4. Nhng ngi m ca tng lp a v cao bao gm vua v hong hu trong thi i Silla (ti khu Qun th Di tch Lch s Gyeongju) 5. Jongmyo miu th bi v ca vua v hong hu thi i Joseon
62
63
nhng cung in v mi nh lm ni ngm cnh p nh tranh v, h hoa sen, hn , cu , cu thang, h nc c hnh dng c o v nhng con sui ta ra gia nhng tn cy um tm... tt c nhng yu t buc phi c thanh thot.
trong khu vn truyn thng Hn Quc kt hp vi nhau tri ra mt cch Hwaseong c xy dng vo nm 1796 ti Suwon thuc pha Nam
Seoul trong 34 thng. y l s ra i ca mt pho i qun s tin b nht trong lch s bn o Triu Tin c xy dng bng k thut kin trc mi nht kt hp vi l thuyt phng ng qun s v cc nguyn l m thut vo thi . Hwaseong bao bc trn khu trung tm ca thnh ph s cng thnh nh, i ch huy, i quan st, cng s ni, trm gc, trn a... Phn ln tng thnh pha ngoi di 5743km vn cn tn ti. hin nay vn c a hnh cao thp khc nhau, gm 4 cng thnh ln v mt
Lch s Gyeongju cng c ghi tn vo danh mc nm 2000. Gyeongju c gi l Vin Bo tng khng tng chn.
kinh hng ngn nm ca Silla hin tn ti v s cc di tch lch s nn Ni la v ng dung nham o Jeju c tng din tch 18.846hecta
1 2 4 3
1. Lng Hahoe lng th tc lu i nht Hn Quc c UNESCO cng nhn l Di sn Vn ha Th gii vo nm 2010 2-3. o ni la Jeju lm tng s hiu bit v h sinh thi v hot ng ca ni la trn tri t. Cnh quan ti p ca ni Hallasan v s a dng ca h sinh vt, c tnh a l c mt gi tr ph bin vt trn c ngha ca mt di sn vn ha th gii. 4. Gyeongeung: mt trong lng m ca cc vua Joseon (m ca Heonjong v cc hong hu)
64
65
Geomunoreum l hang ng dung nham c h thng hang ng p nht th gii vi c trng l trn v nn c cu to bng cht Calcium Carbonate nhiu mu sc v tng mu ti sm. nh Seongsan Ilchulbong
vng triu Joseon), Jikjisimcheyojeol (Trc ch tm th yu tit: li dy ca nhng bc thnh nhn Pht gio v cc i s phi Thin Pht gio), Seungjeongwon Ilgi (Tha chnh vin nht k: nht k ca cc th k
c hnh dnh thnh quch bao ph y n tng l ming ni la vn ln trn mt bin. Ni Hallasan l ngn ni cao nht Hn Quc c nhng c l ming ni la. Nhng a im vi v p xut chng y t ho ny lch s hnh thnh tri t. im l ngn thc, nhng hn hnh th k th v mt h nc nh vn cng l nhng di sn chng minh c c im v qu trnh ch yu ca Khu Lng m Hong gia Joseon c xy dng trn l thuyt phong
cha Haeinsa, Uigwe (Nghi qu: ghi chp Nghi l ca triu i Joseon), Donguibogam (ng y Bo gim: nguyn l v thc t ca Y hc phng ng)
(Th Tng i Vng: ti v t 1418 - 1450) sng ch ra. Hangeul c ban b vo nm 1446. Theo truyn thng ghi chp li vic tr v ca tng nh vua,
thy c i v nguyn l ca Nho gio l t tng thng tr trong thi i nc khc. S sp t v mt khng gian, thit k kin trc v mc ch
Joseon t ho v nhng v p kh c th tm c ti lng m ca nhng s dng, quy m ca cc cng trnh kin trc bng phn nh quan im v thin nhin v v tr ca thi i Joseon. Thm vo , cc nghi l truyn thng vn c c hnh trong mt thi gian di t thi i Joseon ca Khu Lng m Hong gia Joseon.
Joseonwangjosillok c ghi chp lin tc ko di t thi vua Taejo (Thi T, ngi sng lp ra triu i Joseon (1413) cho n nm cui cng ca ghi chp v c bo qun nhiu ni c bit trong c nc. triu i l 1910. Joseonwangjosillok do cc v quan bin s (Chunchugwan)
cho ti hin nay cng l iu gip ta c th nhn thy c gi tr vn ha Lng Hahoe v lng Yangdong thuc tnh Gyeongsangbukdo c
ln th 34 ca y ban Di sn Th gii (World Heritage Commission) c t chc ti Brasilia, Brazil vo thng 7 nm 2010. Nhng ngi lng ny duy tr np sinh hot th tc v hng theo Nho gio thi i Joseon.
Nm 1997, UNESCO khi ng vic bu chn cc di sn vn ha ghi chp th gii nhm mc ch bo tn v ph bin nhng di sn vn hin th gii c nguy c b tht truyn mi mi. Di sn ghi chp th gii ca Hn Quc c Hunminjeongeum (Hun dn Chnh m: m ng dy cho
Hunminjeongeum (Hun dn Chnh m) Trong Hunminjeongeum c sng ch vo nm 1446 c ghi nguyn l ca Hangeul,ch vit ca thi nay Buljo Jikjisimcheyojeol L bn in t bn ghp ch kim loi c nht th gii vo nm 1377.
dn), Joseonwangjosillok (Triu Tin Vng triu Thc lc: ghi chp v
66
67
bin son vo nm 1372 bi Ha thng Baegun (1298-1374) c ni dung ch yu ca phi Thin tng Pht gio c ghi chp li. Tn gi Jikjisimche bt ngun t on kinh ni ting ni v s gic ng qua thin. phn thng tin pht hnh trang cui c ghi rng c in bng k thut k thut sp ch kim loi lu i nht trn th gii sm hn khong 80 nm so vi Kinh thnh Gutenberg ca c. Seungjeongwon (Tha chnh vin - c th coi l Vn phng Th sp ch kim loi ti cha Heungdeoksa. Nh vy y chnh l bn in bng
kinh l mt b tuyn tp kinh Pht. Vo th k 13 tng ng vo thi i Goryeo (918-1392), c lnh ca Quc vng, b Goryeo i Tng kinh c khc trn 81. 258 bn khc g hin ti ang c bo qun cha Haeinsa, tnh Gyeongsangnam-do.
xp mt cch bao qut v theo h thng ghi li tht chi tit nhng nghi o n mc khng th tm c trng hp no tng t trn th gii.
k ca Quc vng thi k Joseon) cho ghi chp li chi tit nhng hot ng thng ngy v cc cng vic triu nh ca Hong tht trong Seungjeongwon Ilgi. Seungjeongwon Ilgi vi ni dung ghi chp t thi
l v s kin ch yu ca triu i. Cch ghi chp ca Uigwe v cng c Donguibogam l mt cun t in bch khoa ton th v y hc do
v vua sng lp ca Vng triu Joseon l Taejo (ti v t 1392 - 1398) n v vua cui cng l Sunjong (Thun Tng: ti v t 1907 1910) n nay ch cn li 3243 quyn. Trong Seungjeongwon Ilgi ny c tng i nhiu thng tin lch s v b mt quc gia ca vng triu Joseon, ng thi c s dng l ngun chnh ca Joseonwangjosillok. Do , thm Joseonwangjosillok. ch c th cho rng Seungjeongwon Ilgi c gi tr lch s ln lao hn c
Heo Jun (1539 1615) bin son vi s gip ca cc quan ng y v hc gi theo lnh ca Quc vng vo u th k 17. Donguibogam cho thy tnh hnh pht trin ca y hc ti vng ng v nhng khu vc khc. Xt thi i l y t cung nh da trn y hc phng nga v quc gia.
Donguibogam c Heojun (1546?-1615) hon thnh vo nm 1610 l mt ti liu y hc ng dng xut sc nht lch s Hn Quc, c UNESCO cng nhn l di sn vn ha th gii vo thng 7 nm 2009.
68
69
l cng Jeju Chilmeoridang Yeongdeunggut v ma Cheoyongmu c cng nhn thm. Jongmyojerye (Tng Miu T l) l nghi thc t l c c hnh
bnh chn u tin cho ti nay, Hn Quc c Nghi thc t l Jongmyo v Nhc t l Jongmyo (c ngha l m nhc nghi l v t l ca Hong gia), Pansori (bi ht tr tnh), l hi Gangneung Danoje v.v c ghi truyn thng ht theo nhc m ca cc nhc c thi, nhc c c dy v b c cng nhn thm.
Jongmyo (Tng Miu) ni th vua v hong hu thi i Joseon. Nhc t l Jong myo c c ln vo lc ny. Nhc t l Jongmyo c biu din km gm 11 bi ca ngi cng c ca nhng ngi sng lp ra vng triu v vi ma c Botaepyeong (Bo Thi bnh - ngha l duy tr ha bnh v i) 15 bi Jeongdaeeop (nh i nghip - ngha l s sng lp vng triu v
vo danh mc di sn phi vt th. Vo nm 2010 c thm Gagok m nhc g, daemokjang xem nh l kin trc s ngy nay v sn bng chim ng Khi Hip c Bo h Di sn vn ha phi vt th UNESCO c
i). Hai tc phm ny c sng tc vo nm 1447 v c bin son li vi nm sau . Nghi thc t l Jongmyo vi s tham gia ca hng trm
thnh 11 bi vo nm 1464. Ngoi ra, hai bi na cng c b sung thm quan li, nhc s, ngh s ma v ngi xem phn nh tnh nghim tc v mt di sn vn ha phi vt th vi hnh thc nguyn thy c lu truyn sut 500 nm. Pansori l th loi m nhc t s vi mt ngi biu din theo
vt th v Truyn khu nhn loi trong qu kh c t ng chuyn sang danh mc nhng di sn phi vt th ca nhn loi nm 2008. Vo nm 2009, iu ma vng trn Ganggangsullae, Namsadangnori, l t Yeongsan,
nhp iu ca ngi nh trng. Pansori c c im li ht a cm, li ni c hnh thc ha v iu b m phng cha ng c vn ha qu tc v vn ha dn gian. Ch pan trong pansori ch a im cng cng ni mi ngi t hp, v sori ch bi ht. C trng hp bui biu din
pansori ko di lin tc 8 ting, ngi biu din l nam hoc n biu din ngu hng trn nn li ht c kt hp gia ting a phng v li din pansori c dng trn nn l thi i Joseon. t mang m cht vn. Bi cnh, nhn vt xut hin v tnh hung trong Danoje (oan Ng t) l l hi truyn thng c t chc vo ngy
la m. Trong truyn thng, Dano (oan Ng) thuc 3 Tt ln cng vi Tt m lch v Trung thu. Danoje c t chc ti Gangneung tnh GangwonNhc t l Jongmyo
do l l hi truyn thng ln nht Hn Quc ko di sut 4 tun t thng 4 n thng 5 m lch. m nhc, cc iu ma, cc vn bn, kch, tc phm
70
71
th cng ngh c lin quan n Danoje u c gi tr ngh thut cao. Danoje c tin hnh trong sut thi gian gn mt nghn nm v phn nh r cuc sng v lch s ca tng lp dn thng. Rt nhiu bui biu nh Nho gio, tn ngng Shaman, Pht gio, o gio cng kt hp
hin bng cc nhc c truyn thng nh buk (trng trn) v trng janggu (trng hnh ng h ct) Jeju Chilmeoridang Yeongdeunggut (nghi thc dnh cho thn gi) l
din v cc s kin c din ra ti Danoje - ni cc truyn thng tn gio Trong truyn thng, Ganggangsullae (ma vng trn, ng quay
mt nghi thc Shaman gio (gut) c din ra miu th Chilmeoridang Geonip-dong thnh ph Jeju. Geonip-dong l mt ngi lng nh m dn lng nh bt c hoc s lm k sinh nhai v c cc haenyeo (th ln v thn nam c chc tc l Quan hnh chnh a phng v v n thn
thnh vng trn v ma) c ma vo cc m l hi v l tt tiu biu ca Hn Quc nh Tt m lch Seollal, Rm thng Ging, Dano, Baekjung (nghi thc Pht gio c c hnh vo ngy 15 thng 7 m lch t s knh trng vi vong hn ngi cht), Trung thu, Junggu (l hi c t chc vo ngy 9 thng 9 m lch)
n). Theo truyn thng, dn lng c hnh nghi thc theo o Shaman cu bin mang li s bnh an v tr ph. Khi n thi im nh, ton b khu
vc Jeju tin hnh gut cu nguyn N thn Gi l Yeoungdeung cho ma thu hoch bi thu v b bin an lnh. Jeju Chilmeoridang Yeongdeunggut l hnh thc kt thp cc tn ngng dn gian lin quan n Yeongdeung v tn ngng ca cc haenyeo. Nghi thc ny c gi tr hc thut c o im l ch c c hnh bi cc haenyeo m thi.
hp gia li ht, m nhc v ma c th cho l hnh thc khiu v ballad ca Hn Quc. Cc ph n tay nm tay va to thnh hnh trn va ma,
va ht, ngi ht hay (sori) ht trc v nhng ngi cn li ht ph ha theo. Ti hnh thc ngh thut Ganggangsullae c cc iu dn ca v iu ma dn gian c biu din km theo trn nn nhc dn gian c th
nhng ngh s lang thang gm hn 40 ngi n ng l Namsadangpae. Namsadangnori c biu din nhng vng ngoi hoc nng thn ch
72
73
bnh dn m cn c biu din phc v cho nhng ngi dn thng. Namsadangnori gii ta tm trng mt mi ca dn chng do s p bc v cng l ni ph phn tnh phi o c ca yangban (tng lp qu tc) qua ca dn chng.
li tro phng thch hp v mt x hi v l cht xc tc pht trin thc Yeongsanjae (Linh Sn Trai) thng thng c c hnh vo ngy
49 sau khi ngi cht mt i nhm gip hn ngi cht c th ti c li Yeongsan Hoesang (Linh Sn Hi Thng Php hi ni i chng lc Pht Thch Ca Mu Ni thuyt ging Kinh Php hoa ti Linh Thu sn
th gii Nit bn. Nghi thc Yeongsanjae mang ngha tng trng ti hin t hp Linh Thu sn) bt ngun t nghi thc Linh sn c c hnh (Gridhrakuta Hill) n . Yeongsanjae vn ha truyn thng ta sng ca Hn Quc khng ch gip linh hn ca nhng ngi cht m cn trn trc bng s thc tnh v chn l ca Pht. C th cho Yeongsanjae l mt bui biu din. gip tt c nhng ngi ang sng thot khi mi kh nn ca th gian mt nghi thc Pht gio trang nghim c s tham gia ca dn chng hn l Cheoyongmu - iu ma ca Cheoyong l iu ma eo mt n, iu
trn nn truyn thuyt v Cheoyong tng sng thi vua Heongang (cai tr
1 4
2 3
1. Cheoyongmu iu ma s dng mt n Cheoyong 2. Yeongsanjae mt nghi thc Pht gio thng thng c c hnh vo ngy 49 sau khi ngi cht mt i nhm gip linh hn ca ngi cht ln c Nit bn. 3. Jeju Chilmeoridang Yeongdeunggut l nghi l Shaman gio c c hnh miu Chilmeoridang ti Geonip-dong, Jeju. 4. Ganggangsullae l hnh thc ngh thut nguyn thy kt hp ht v ma.
74
75
t 875 886) thi Silla thng nht. Cu truyn tng truyn v Cheoyong ma v ht trc mt thn bnh tt nh hi v mnh v xua ui c ma qu i. Cheoyongmu cha ng ngha nh ui vn xu cn c trn thuyt m dng Ng hnh. iu ma sc s v chi li, c th thy hnh nh mnh m v ho hip trong chuyn ng hin ngang y sc sng v cng rt hi ha vi mt n.
daemokjang c th coi nh tng ng vi kin trc s ca thi nay. Hn Quc c cng nhn l di sn phi vt th. Cng vic trng tu li
Daemokjang mang ngha im l k thut lnh ngh u tin ca cc di sn th gii UNESCO nh cung Changdeok-gung, Gwanghwamun v Sungnyemon gn y cng c tin hnh di s ch o ca cc daemokjang.
cc nhc c truyn thng. Khc vi mt th loi nhc kch nh Pansori, minyo (dn ca: bi ht ca dn chng) v japga (tp ca: cc bi ht a tp), gagok thuc hnh thc m nhc c truyn l chnh nhc (bi ht ng
chim n tht khc bt cc con mi sng. Sn bng chim ng c cng nhn l di sn phi vt th Hn Quc ng thi c cng nhn 11 nc khc nh Cc tiu vng quc Ai Cp (UAE), B, Php, Mng C v.v
n). Gagok c ht nhiu trong thi k Joseon s dng Sijo l hnh thc th truyn thng ca Hn Quc lm li bi ht v qua c th thy c tinh thn v quan im ngh thut ca ngi Hn Quc trong qu kh. u say sa thng thc.
ti nhiu nc ch yu tp trung vo ngh thut nho ln. Trong ngh thut Jultaki truyn thng ca Hn Quc c c trng l c im xuyt bng v ch h di t vi nhau. i trn dy thng c biu din ngoi tri.
Gagok ngy nay pht trin thnh bi ht m c ngi ht v ngi nghe Daemokjang l ngi th mc chnh hoc k thut xy dng cc
m nhc v nhng cu chuyn d dm gia ngi ngh s biu din trn dy Ngi nho ln trn dy va pha tr, va bt chc, va ht ma v th
Namsadangnori ch cc bui biu din ca Namsadangpae - mt nhm ngh s lang thang gm hn 40 nam hp li.
Gagok l nhng bi ht thanh nhc truyn thng trn nn nhc m ca cc nhc c truyn thng.
76
77
din nhc c tng thm phn hng th. Ngi biu din trn dy bt u t nhng bc nho ln n gin v dn dn n nhng k thut kh hn, hn 40 loi k xo c trnh din. Ngi biu din nho ln trn dy ngy bnh thng trong mt bui biu din ko di my ting ng h c n nay thng c khp ni trn c nc mi n biu din vo ma xun ngh thut nho ln trn dy v truyn b li ngh thut ny.
ng tc chn quan trng khng km ng tc tay. Taekkyeon mang li cm gic mm mi nhng l mt mn v thut c k thut tn cng v phng th a dng huy ng tt c cc chin thut.
taekkyeon c th trn p i th trong tch tc, nhng mt cao th thc th s bit cch khin i th t rt lui m khng cn tn cng. Taekkyeon
v ma thu. Ti tnh Gyeonggi Hn Quc c c Hip hi chuyn bo tn C 2 hnh thc hun luyn thnh tho c ngh thut biu din
trong nn vn ha nng nghip gip cho x hi a phng ha hp v cng l mn th thao ng vai tr quan trng gip nng cao sc khe cho dn a phng. Taekkyeon ngy thng cng c nhiu nhm ngi t tp li Hip hi Taekkyeon gi vai tr quan trng trong vic truyn b v pht trin b mn v thut truyn thng ny. cng tp luyn. Hin nay c hn 50 ngi chuyn biu din taekkyeon v
trn dy: hnh thc th nht l ch hc ngh do thy dy trc tip hun luyn hc vin v hnh thc th hai l hun luyn mt cch i chng qua vic dy cc trng hc, cc hot ng tri nghim v tri h
ng tc uyn chuyn mm mi tn cng hoc nh ng i phng. Khi xem cc ng tc do ngi biu din dy cng tp luyn, ta s thy chng mm mi v nh v ln nhng vng trn hn l ng thng v cng
Daemokjang l ngi th mc chnh trong cng vic xy dng nhng ta nh chnh nh cung in, cha chin, nh hoc k thut xy dng . (Bn tri) Sn bng chim ng l hun luyn chim ng hoc cc loi chim n tht khc bt mi sng, l mt trong nhng cch sn bt lu i nht trong lch s nhn loi. (Bn phi)
Mt bc thy ca Jultagi i b trn dy dng qut iu chnh s cn bng ca mnh (Bn tri) Mn v thut truyn thng Hn Quc Taekkyeon vi nhng ng tc mm mi ca tay v chn nhng c sc mnh ln gip khng ch c i phng nhanh chng (Bn phi)
78
79
M thut
Tuy con ngi bt u c tr trn bn o Hn t thi i c nhng mi (khong 6000 1000 nm TCN) theo nhng di tch cn tn ti ngy
m thut trn bn o Hn c th thy c cn nguyn thi i nay. Ti nhng vch hai bn b sng Bangudae Ulsan nm pha
ng Nam bn o Hn c nhng tranh v ng vt c chm khc rt r rt ng ch trong thi tin s. Ta c th pht hin thy cm th thm
trn . Nhng bc ha c khc trn vch Bangudae l mt ngh thut m ca thi k ny c cc ha tit rng lc v qu c tm trn cc chic bt t st c s dng trong i sng hng ngy. Trong thi k ng (khong 1000 nm TCN ~ 300 sau CN), cc vt dng a dng nh gng, vt dng ny c to ra vi mc ch tn gio, hoc tng trng cho uy
Dt si mosi l ngh ca vng Hansan Chungcheongnam-do, si ny c lm t v cy mosi. Si mosi lm vi may o vo ma h v t lu c xem l biu tng ca truyn thng thm m c o ca Hn Quc.
chung, dy chuyn... c to ra. Ngi ta tin on rng phn ln cc quyn hoc to nn cm gic knh s.
v Silla (57 TCN- 935 sau CN) ca thi k Ba vng quc u chu nh hng ca a l, chnh tr, mi trng x hi v pht trin nn m thut c o ca ring mnh. Phn ln cc bc tranh trn tng cc ngi m c thi Goguryeo c pht hin Jian Mn Chu v Bnh Nhng Bc Triu Tin i din cho thy nhng hnh thc ngh thut ca Goguryeo. Nhng hnh nh con ngi nng ng trn trn v tng bn trong ngi m c m t bng cc mu sng th hin quan im v th gii hin ti v th gii kip sau.
Goguryeo (37 TCN - 668 sau CN), Baekje (18 TCN - 660 sau CN)
s dng trong vic may cc loi qun o a dng nh qun o hng ngy, qun phc, trang phc leo ni Mosi c th vi sang trng v to cm gic mt m vi mu trng tinh c th nn khng ch c a chung trong cc vt liu may trang phc hng ngy m cng l mt loi vi rt cao cp. Dt li cho con gi v con du t i ny qua i khc. mosi l mt cng vic ch yu do ph n lm nn k thut c truyn Truyn thng ny thng c dn lng tp trung ti mt a im
quy nh trong lng v cng nhau dt si nn cng gip cho x hi a phng ha hp vi nhau. Hin nay ti a phng ny c hn 500 ngi chuyn lm ngh dt mosi. Cc thng tin chi tit v di sn ca Hn Quc c UNESCO cng nhn c cung cp trang web ca S Di sn Vn ha (www.cha.go.kr).
ci n ha nh c th hin ti 3 pho tng Pht khc trn vch ti mt s lng phong ph nhng trang sc bng vng tng trng cho
Seosan thuc tnh Chungnam. Nhng nh kho c hc pht hin thy uy quyn nh vng min, vng eo tai, dy chuyn v tht lng da trong cc ngi m c thi Silla,. Nhng si ch vng v nhng ht vng c pht hin cng vi cc trang sc ny l di sn chng minh cho ti nng
80
81
ngh thut v cng tinh xo ca Silla. Mt mt, Pht gio c cng nhn c to ra nhiu, tiu biu l bc tng B Tt Di Lc (Pht ca tng ngh vi ngn tay t nh ln m.
mt cch chnh thc trong thi k Ba vng quc nn cc bc tng Pht lai) ang ngi l pho tng c hnh tng ha vi v m chm vo suy Silla Thng nht (676 935) pht trin vn ha m thut phng
pht hng v ca m thut quc t qua vic giao lu vi nh ng Trung Quc (618 907). Pht gio vn l ngun ng lc hu thun mnh m cho s pht trin ca vn ha Silla. ng Seokguram cho thy tinh ty ca m thut Silla Thng nht l mt tuyt tc c mt khng hai vi hnh
Nhng hot tit c v trn trn ngi m Ssangyeongchong (ngi m c xy trn 2 cy ct) thi Goguryeo
dng trang nghim, cch th hin y tnh hin thc v din mo c o. Ngoi ra, cc ngh nhn Silla cng v cng xut sc trong vic lm nn thn ca vua Seongdeok (Thnh c i vng Thn chung) c ch vang v ln tht n tng. nhng chic chung cha. Nhng chung ng trong cha nh Chung tc vo cui th k th 8 ni ting vi thit k thanh thot, m thanh ngn Trnh ngh thut ca Goryeo (918-1392) th hin r nht qua cc
82
83
thun khit ca s men ngc bch Goryeo ni ting cho n tn na u th k 12. Bc vo na sau ca th k 12, ngh thut chm khc trn b mt gm ri lp y chng bng nhng on mu trng di v mng hoc mu en l k thut ch yu c p dng.
hn) - cng trnh lu i nht trong nhng cng trnh kin trc bng g
Gyeongsangbuk-do c c tnh xy dng vo th k 14. Thit k kin trc bng g thi k ny c th chia thnh hai loi l jusimpo (cc gi c gn ngay trn u ct mi) v dapo (cc gi c gn trn u ct v khong khng gian gia cc ct). c bit, hnh thc dapo hnh thc kin trc ny vn cn tn ti nh mt kt cu mc c bn cho n tn thi Joseon. Buncheongsagi l mt trong s cc gm c lm ra vo thi c to ra xy dng cc cng trnh kin trc c quy m hng trng. Hai
Joseon, c trang tr bng nhng ng nt mu trng trn nn t st Cc gm s tiu biu khc ca thi k ny cn c s mu trng v
xm. Buncheongsagi c qut mt lp men mu xanh xm to bng. trng xanh. Buncheongsagi l s c ngi dn thng s dng trong sinh hot hng ngy c trang tr vi nhng ha tit to bo. s trng vi s kt hp hon ho gia ng cong v mu sc tinh t l mt v d bt u lm ra t gia th k 15 cho thy khiu thm m vt tri bng cch v nhng ha tit mu xanh thm tht p trn b mt s trng.
kin trc ca u thi k Joseon. Hin nay cng vi Sungnyemun, nhiu ngi cha v cung in ang c xy dng li hoc trng tu theo k thut
84
85
truyn thng.
Hn Quc qua nhng cng trnh nh nh th v ta cng s c xy dng bi nhng kin trc s v k s ngi nc ngoi T sau nhng thp nin 1960, trong qu trnh chnh ph Hn Quc
cn i ha pht trin thng qua s tip xc vi vn ha phng Ty v chu nh hng khng ch t t tng ca C c gio m cn t nhiu khuynh hng t duy ngh thut khc nhau n t phng Ty. Sau khi Tn
ngi nh c, p b ph hy v thay vo l nhng ngi nh khng p Tuy nhin gn y, quan im truyn thng v s kt hp hi
gio dc v Phong tro quc ng - vn hc nc nh c trin khai, ch Hn i din cho vn ha ca giai cp thng tr nh mt v th v vn ha - x hi c hng by lu. Hyangga thi k Silla l s khi u ca mt th th c o ca
ha gia cng trnh kin trc v t nhin sng dy nn cc tranh lun v phng n c lin quan ang c tin hnh si ni.
vn hc Hn Quc. Hyangga c ghi chp bng hyangchal l loi k t mn m v ngha ca ch Hn ghi li ton b cu ting Hn Quc. C Di s: nhng s kin quan trng ca thi i Ba vng quc).
Vn hc
14 bi hyangga ca Silla c ghi li trong Samgungnyusa (Tam quc c im ca vn hc thi k Goryeo l ch Hn c s dng
Vn hc Hn Quc thng thng c chia thnh vn hc c in v vn trn bi cnh tn ngng dn gian truyn thng. N cng chu nh hng
hc cn hin i theo thi i. Vn hc c in ca Hn Quc pht trin ca o gio, Nho gio v Pht gio, trong Pht gio c nh hng ln
ngy cng nhiu, Hyangga bin mt v Goryeogayo (bi ca Goryeo) xut hin. Goryeogayo c lu truyn cho n tn thi k Joseon di hnh thc vn hc truyn ming. Vic sng to bng ch ci ting Hn - Hangeul vo u thi k
Joseon l mt bc ngot ln trong lch s vn hc Hn Quc. Akjang (li ht v nhng con rng bay trn bu tri) c vit bng Hangeul.
nhc) ca nhng bi ca nh Yongbieocheonga (Long Phi Ng Thin ca: bi Sijo (Thi iu: giai iu hin ti) l th loi th tiu biu ca thi
k Joseon. Th th ny c hnh thnh vo cui thi k Goryeo nhng n k Joseon l Seongnihak (Tn Nho gio ni dy vo thi nh Tng Trung
Truyn Hong Kildong Tiu thuyt vit bng Hangeul u tin l mt cun tiu thuyt x hi ph phn s bt bnh ng do s phn bit i x vi con ca thip v s khc bit giu ngho. Yongbieocheonga (Long Phi Ng Thin Ca) L mt bi ca c ni dung ca ngi cng c ca cc t tin c cng sng lp ra triu i Joseon snh ngang vi cy i th c r bm su trong t v con sui su.
li pht trin rc r bi nh hng ca h t tng thng tr mi ca thi Quc). Mt th loi khc ca th ca thi k Joseon l Gasa c ni dung khng gii hn nhng cm xc c nhn m cn cp n c ni dung gio hun o c.
86
87
Sansumunjeon Gch c khc ha tit cnh quan thin nhin thi Baekje
Hn ca Kim Si-seup v Honggildongjeon (Hng Ct ng Truyn: cu chuyn v Hng Ct ng) bng Hangeul ca Heo Gyun. Cng vi thi pht trin ca vn hc ting Hn Quc. Vn hc cn i Hn Quc hnh gian, Hangeul dn dn c s dng rng ri trong x hi v mang n s thnh khi x hi phong kin Joseon suy tn v cc t tng phng Ty mi m c du nhp vo. Nhng th loi vn hc cn i c n cho l Changga (Xng ca) v sinchesi (Tn th thi).
Hi ha
ln khng cn. Do hi ha ca thi k Ba vng quc ch c th cm nhn qua mt s lng gii hn cc bc v trn tng m. Cng vi cc bc tranh v trn tng m thi Goguryeo, tranh phong cnh c v trn ngi mi Baekje v bc Cheonmado (Thin m ) ca Silla cho thy c im v tnh u t ca hi ha thi k Ba vng quc. Nhng tc
1 4
2 3
1. Bc tranh Geumgangjeondo (thi Joseon) ca Jeong Seon 2. H v chim c l, yu t quen thuc trong tranh dn gian 3. Bc tranh Ssireum (mn vt truyn thng Hn Quc) c v bi Kim Hong-do triu i Joseon 4. Bch ha trn tng m Muyongchong thi k Goguryeo
88
89
phm ny ni bt vi b cc c sp xp gn g vi cc ng nt mnh m, to bo mang m c trng ca thi k Ba vng quc. Hi ha thi k Silla thng nht cn tn ti n ngy nay
trin kinh t, s n nh v mt chnh tr v s pht trin v mt t tng o. Nhng xu hng ny c pht hin thy tranh phong cnh m t cc ch dn gian. Jeong Seon (1676-1759) v Kim Hong-do (1745- 1806
th k 18 ng vai tr cht xc tc cho tro lu hnh thc hi ha c phong cnh thc t ca Hn Quc v tranh m t sinh hot i thng vi ?) c nh gi l nhng ha s tiu biu ca thi k ny. Jeong Seon tuy cc bc v ca mnh bng v p sn thy ca Triu Tin, to nn mt
Hwaeomgyeong (Hoa Nghim Kinh) cho thy v p tinh t ca hi ha thi k ny. Nhng tranh minh ha ny c c im l cc ng nt thanh t v y sc sng. Hi ha trang tr v tranh v lin quan n Pht gio t ti nh
chu nh hng ca trng phi Namhwa Trung Quc nhng lp y phong cch c o ca tranh thy mc Triu Tin. Jeong Seon nh hng
lu truyn n ngy nay ch yu l nhng bc tranh Pht gio ca th k 13 - 14. c trng ca nhng tc phm ny l nhng t th thanh thot, gio thi k ny v cng hng thnh. nhng np gp o t m v tinh t cng vi mu sc tao nh, cho thy Pht S pht trin ln nht ca hi ha Hn Quc din ra trong thi k
ln n s pht trin ca tranh do gii vn s v thi y hn bt c ha s Mt trong nhng tuyt tc ca Jeong Seon l bc Geumgangjeondo (Kim Cng ton : ton cnh ni Kim Cng)
Joseon. Nhng ha s chuyn nghip c o to v nhng ha s trong gii vn s gi vai tr i u trong s pht trin hi ha. c bit s pht
thng ca nng dn, th th cng v li thng Ngoi ra, cc tc phm ca ng cn c c im l m t rt chnh xc nhng cng rt hm hnh.
Hi ha ca Kim Hong c gi tr ln im nm bt c i
Kkwaenggwari
Pungmul janggu
Tc phm UNESCO.S. Map ca ngh s video Paik Nam-june (c lu gi ti Vin Bo tng Smithsonian, Washington D.C.)
Samullori l hp tu biu din ca bn nhc c g: kkwaenggwari (ching nh hnh trn bng kim loi), jing (ching ln hnh trn bng kim loi), janggu (trng hnh ng h ct) v buk (trng c hnh thng).
Soribuk
Jing
90
91
a dng hn. Nhng ha s khng c o to chnh thc bt u v tranh gian ny mang c trng s dng mu sc t do v mnh m, to bo cng b cc c n gin ha v cch iu ha. Sau khi Nht Bn cng ch dnh quyn thng tr Hn Quc vo
c ging dy v theo ui nn nhng ha s a ti a nng nht th gii ang lin tc c o to ra. Phn ln cc ha s ngi Hn Quc ang hot ng ti cc trung tm ca ngh thut ng i nh New York, Paris.
nm 1910, nhng hnh thc hi ha truyn thng dn dn b tro lu tranh sn du ca phng Ty thm nhp vo Hn Quc lm cho lu m. Sau gii phng nm 1945, hnh thc hi ha truyn thng c khi phc li bi
m nhc v ma
ny cng c ni tip thi k Ba vng quc. thi k Ba vng quc c n hn 30 loi nhc c c s dng. Nhc c ng ch nht l dn dy hyeonhakgeum (Geomungo) c Wang San-ak thi Goguryeo dng ln u ti Gaya (42-562) vn c s dng cho n ngy nay.
mt s ha s xut chng. ng thi, nhiu ha s Hn Quc c o to chu u v M cng gp phn gip Hn Quc khng b tt hu so vi xu hng hi ha hin i.
ci tin li t n 7 dy ca nh Tn Trung Quc v n gayageum c s Thi k u ca Goryeo vn theo truyn thng m nhc ca Silla
chnh ph iu hnh ng mt vai tr ch o trong bc tin ca m thut Hn Quc. Khng kh chung ca trung tm ny l coi trng hnh thc v hng v hc thut nn c khuynh hng chn nhng tc phm theo ch ngha hin thc. Do , cc ha s tr theo ui tnh sng to ca tc phm i tm mt nn ngh thut ph hp vi thi i mi. T nhng nm cui tng hnh hc. Mt khc, cng c nhng ha s th hin mi quan tm su sc n ch s hp nht bn trong gia ngi v thin nhin. Hi ha Hn Quc ca thp nin 1980 l mt s phn ng li ch
v pht trin thnh nhiu th loi a dng hn khi bc vo thi k cui. C ba th loi m nhc Goryeo l Dangak (ng nhc: m nhc ca nh ng Trung Quc), Hyangak (Hng nhc: m nhc ng qu) v
Aak (Nh nhc: m nhc cung nh). Mt phn ca m nhc Goryeo c k tha n Joseon v vn c s dng c bit trong nhng s kin lin quan n vic tn th t tin. Cng nh m nhc, ngh thut ma thi k u Goryeo cng theo truyn thng ca thi k Ba Vng quc nhng v
ngha cn i ca thp nin 1970. Cc ha s thi k ny c thc mnh m v vic phi truyn i bc thng ip v cc vn x hi hin thi, t hin r mi quan tm n ch ngha cn i v v hu hin i.
nhng tn tui ln trong gii m thut th gii. Mt trong nhng tc phm Nam-june.
92
93
sau pht trin thnh nhiu th loi a dng hn na khi ma cung nh v ma tn gio ca nh Tng Trung Quc c truyn b sang. m nhc thi i Joseon c tn trng nh mt yu t quan trng
c sc ht mnh vi tng lp dn thng. Khi biu din, c nhiu trng hp cha ni dung tro phng chm bim gii qu tc yangban mang li s th v cho khn gi. Ma truyn thng chu nh hng ln ca Nho gio v Pht gio.
ph trch lin quan n m nhc c lp ra v c nhiu c gng sp Kt qu l vo nm 1493, Akhakgwebeom - mt cun sch quy nh
nh hng ca Nho gio c nhiu trng hp mang tnh cht p bc, cn Pht gio tng i c tnh bao dung hn nh cho thy cc iu ma Shaman dnh cho ngi cht hoc trong ma cung nh lng ly.
v nhc c ban hnh. Cun sch ny phn thnh 3 phm tr ln l Aak, mi c sng to ra. Cng vi m nhc cung nh, nhng m nhc truyn thng dn gian nh Dangak v Hyangak cng tip tc pht trin.
nhng thp nin 1960, 1970 do qu trnh cng nghip ha v th ha cao . Nhng n lc khi phc li nhng iu ma b lng qun trong thi th loi trong s 56 th loi ma cung nh l c bit n nhiu.
dn, ma Shaman gio, iu ma ca cc nh s cng vi ma mt n tn gi l Sandaenori v iu ma ri c yu thch vo cui thi Joseon. Ma mt n kt hp c ma v ht, cha ng nhng yu t Shaman gio
gian ny bt u xut hin vo nhng nm 1980. Ngy nay ch c mt vi Cc iu ma Cheoyongmu (ma mt n) thi k Silla, Hakchum
(Ma hc) thi k Goryeo v Chunaengjeon (iu ma chim sn ca ht vo ma xun) thi k Joseon c chnh ph xp hng Di sn Vn ha Phi
Rain (ca s, din vin ma, ngi mu kim din Ngh s ma ba l Kang Sue Jin (on Ba l Stuttgart) vin)
94
95
nht c trao tng cho nhng tn tui ln trong lng ngh thut truyn Nhng ngi tin phong nh Jo Taek-won v Choe Seung-hui -
ca i vi phng Ty v tri qua thi k thng tr ko di ca thc dn Nht, Changga c ht y mnh tnh yu nc v c nhn c s yu thch ca nhn dn vn kht khao c lp cho t nc, y l mt (Phng tin hoa) theo hnh thc Changga.
nhng ngh s hot ng tch cc trong thi k ca thc dn Nht chim ng cng hin rt nhiu vo s pht trin ca ma hin i Hn Quc. u tin a nhng bui biu din ba l ln sn khu. on Ba l Seoul c sng lp vo nm 1950 sau ngy gii phng ln m nhc phng Ty c biu din ln u tin Hn Quc khi
hnh thc vn ha mi. Nm 1919, Hong Nanpa sng tc Bongseonhwa Sau gii phng nm 1945, on Giao hng Goryeo - dn nhc theo
phong cch phng Ty u tin ca Hn Quc c sng lp. Hin nay c hn 50 dn nhc giao hng ti Seoul v cc tnh. Ngy nay ngy cng c nhiu nhc s danh ting ngi Hn Quc
tp thnh ca C c gio c gii thiu vo nm 1893 v bt u c ging dy ti trng hc vo nm 1904. Mt khc, Changga - mt hnh thc t nc. ht mi theo cc giai iu ca m nhc phng Ty thnh hnh trn khp
c khn gi hoan nghnh khi biu din nc ngoi v t nhiu gii thng trong cc cuc thi quc t. Tiu biu cho s cc ngh s ni ting ngi Hn Quc c Chung Trio gm nh ch huy dn nhc kim ngh s
Hong hu Myeongseong (Minh Thnh Hong hu) V ca kch m t ci cht y bi kch ca Hong hu Myeongseong Hong hu ca i Hn Quc
Ngh s ba l v tnh yu vi B-boy Ngh s ba l v tnh yu vi B-boy vi cc bc nhy breakdance nng ng c a ln sn khu kch ca nh ht Off Broadway. Trong tc phm di hnh thc kch khng li ny c s tham gia din xut chnh ca Extreme Crew nh v ch B-boy Th gii ng thi cng l i chin thng Battle of the Year nm 2007.
96
97
trng tm. C th tm thy ngun gc ca kch Hn Quc t nhng nghi thc tn gio thi tin s. Mt v d tiu biu ca loi hnh sn khu c in ny l ma mt n c tn gi Sandaenori, y l hnh thc kt hp ma, ht v k chuyn xen ln s chm bim v hi hc. Sandaenori c bin i nh theo tng vng v hnh thc, li thoi, trang phc v c
y n tng trong lng m nhc quc t. H thu m album vi cc Metropolitan Opera v mt s sn khu ni ting khc.
hng m nhc ni ting trn th gii, ng vai chnh ti Nh ht New York Thng 8 nm 1997, v nhc kch Myeongseong Hwanghu (Hong
dn chng nng thn v cng a thch ti tn u th k 20. Pansori v gut cng l hnh thc kch c dn chng yu mn. Nhng loi hnh ny vn c biu din ti Hn Quc ngy nay tuy khng thng xuyn. Ti Hn Quc c nhng a im tp trung biu din cc loi hnh
hu Minh Thnh, tn ting Anh l The Last Empress) m t nhng nm cui i ca Hong hu i Hn quc c trnh din ti New York v c bo ch M nh gi cao. Tc phm nhc kch t s ny l mt c hi qu bu gii thiu lch s v vn ha ca Hn Quc ra nc ngoi. Nm 1951, Vin Quc nhc Quc gia c thnh lp gn gi v
ngh thut a dng tiu biu nh Nh ht Jeong-dong trung tm Seoul. truyn thng, kch v nhc.
Nh ht ny trnh din mt lot nhng chng trnh ngh thut biu din
Hn Quc. Nm 1993, chnh ph thnh lp trng i hc quc gia vi tn gi l Trng Ngh thut Tng hp Hn Quc cung cp mt nn gio dc ngh thut vi trnh quc t v o to nhng ngh s chuyn nghip.
Trng i hc ny bao gm cc Vin m nhc, Vin Kch ni, Vin Ma, Vin M thut, Vin Hnh nh v Vin Ngh thut Truyn thng. Cc trung tm ngh thut nh nc v t nhn nh Trung tm Ngh thut Seoul v Trung tm Ngh thut LG gii thiu nhiu bui cng din ngh thut a dng n vi khn gi Hn Quc. T nm 2004, cc thnh vin ca Hi
ng Biu din Ngh thut L hi Hn Quc giao lu cc thng tin lin mi cc on biu din nc ngoi tham gia cng sn xut cc tc phm
quan n biu din ngh thut v nghin cu v cc loi l hi, ng thi biu din ngh thut. Hi ch Ngh thut Seoul (PAMS) c bt u khai Hn Quc trn sn khu trong v ngoi nc mt cch c hiu qu.
Kch v in nh
Bn tnh ca ma ng (2002, KBS) Tc phm ca KBS c sn xut sau b phim truyn hnh Tri tim ma thu. B phim cng tng c chiu trn i Truyn hnh NHK Nht ny gp mt phn quan trng trong ln sng Hallyu (vn ha i chng Hn Quc) ti Nht Bn v cc khu vc ti chu .
Daejanggeum (2003, MBC) L tc phm da trn cu truyn v nhn vt lch s c ghi chp trong Joseon Wangjo sillok (Triu Tin Vng triu Thc lc) l Janggeum - quan ng y n u tin ca Hn Quc (bc s cha bnh cho vua v hong tc trong cung in).
IRIS (2009, KBS) Phim hnh ng tnh bo u tin ca Hn Quc, l cu chuyn v cc ip vin tnh bo thi hnh nhim v ngn chn mt cuc chin tranh hai min Nam Bc ti pht.
98
99
tp hp quanh nh ht Wongaksa i tm mt hnh thc kch mi c ngha chn chnh v m mn cho kch cn hin i. Nm 1922, Towolhoe, mt on th ngh s kch c thnh lp ng vai tr ch o trong phong tro
1902. Tuy nhin kch cn hin i Hn Quc ch bt u bm r t nhng Wongaksa c khnh thnh ti Seoul nm 1908. Wongaksa hot ng n thng 11 nm 1909.
kch ni trn c nc v biu din ti 87 ln. Kch ni c yu mn cho n tn nhng nm 1930 nhng sau lng xung bi cc ri lon thnh hnh ca kch ni li cng b gim st do s bng n ca in nh v s xut hin ca ti vi. Vo nhng nm 1970, mt s ng nhng ngh s tr bt u nghin x hi chnh tr vo nhng nm 1940 v 1950. Trong thp nin 1960, mc
phi: kch theo tro lu mi) ln sn khu. Kch Sinpa l mt khi nim i thi k u ni v cc ch chnh tr v qun s v sau a dng ha vi cc th loi trinh thm, tnh cm v bi kch.
lp vi kch gupa (Cu phi: kch theo phong cch c). Cc v kch sinpa
cu v tip thu hnh thc cng nh ch ca sn khu kch truyn thng nh ma mt n, gut, pansori... Vin Pht trin Vn ha Ngh thut Hn Quc h tr cho Lin hoan kch hng nm khuyn khch biu din kch ca cc a phng. Mt khc, ngy nay c rt nhiu on kch biu lch s c trnh din ti cc sn khu nh dc trn i l Daehangno nhiu ln. din quanh nm v cc tc phm tt c cc th loi t hi kch n kch Seoul. Mt s cc bui biu din thnh cng rc r v c din li B phim in nh u tin ca Hn Quc c trnh chiu vo nm
kt hp vi biu din sn khu. B phim truyn kch u tin Li th di nh trng c trnh chiu vo nm 1923. Nm 1926, o din kim din vin y ti nng Na Un-gyu sn xut b phim Arirang to nn phn in nh i vi ch p bc ca Nht.
ng nhit tnh ca cng chng. Tc phm ny l mt s phn khng qua Nm 1953, sau khi chin tranh Nam - Bc kt thc, nn cng nghip
k. Th nhng nn in nh ny li xung dc khi ti vi c ph cp nhanh chng trong hai thp nin 1960 v 1970. Tuy nhin t u thp nin1980, ngnh cng nghip in nh ly li c phn no sc sng nh nhng o din tr y ti nng mnh dn vt b cc li suy ngh c k trong
100
101
qu trnh lm phim. N lc ca nhng o din ny thnh cng v c cng nhn ti nhng Lin hoan phim Quc t a dng c t chc ti cc s cc o din sn xut nhng b phim lm rung ng tri tim cc cng cng nhiu v xu hng tch cc ny c tng tc thm. ni nh Cannes, Chicago, Berlin, Venice, London, Tokyo, Moscow... Con dn trn th gii da trn nhng cht liu mang m tnh Hn Quc ngy Nm 2000, b phim Chunhyangjeon (tn ting Anh l
Berlin, v mt b phim khc ca o din Kim Ki-duk - Ngi nhn v danh lt vo vng xt gii ca Lin hoan phim Quc t Venice. o din Park Chan-wook ginh gii thng ln ca Ban gim kho
ginh gii o din xut sc Lin hoan phim Quc t Bangkok vi cng t t (tn ting Anh: Sympathy for Lady Vengeance) nm 2006.
b phim vo nm 2005 v gii o din xut sc vi phim Nng Geumja Cng chng ngy cng quan tm n in nh v nhng l hi in
ca Hn Quc c a i tranh gii ti Lin hoan phim Quc t Cannes. gii. B phim Seom (o) ca o din Kim Ki-duk c gi i thi ti Lin hoan phim Venice. Tip theo nhng b phim ny, nm 2001, phim JSA:
nh quc t nh cc lin hoan phim quc t c chnh quyn a phng hoc cc on th t nhn t chc nh Lin hoan phim Quc t phim Quc t Jeonju v Lin hoan phim Ph n Seoul. Pusan, Lin hoan phim Khoa hc Vin tng Quc t Bucheon, Lin hoan Cng nh nn in nh ca cc quc gia khc, cng nghip phim
hot hnh v truyn tranh ti Hn Quc cho thy s pht trin ng k. pht trin nh th ny.
Hn 200 cng ty ang sn xut cc tc phm thuc th loi ang c xu th Nh dch v truy cp Internet tc cao m cc ngnh cng nghip
in nh, video, phim hot hnh v cc ni dung online ang thi k hng thnh ti Hn Quc. Tuy nhin, in nh Hn Quc cng cho thy xu hng gim st do ch quota mn nh. Nm 2003, c 392 b phim c phim c trnh chiu c 112 b phim chim 30% l phim Hn Quc.
Bo tng v nh ht
c th thng thc trin lm hoc nhng chng trnh biu din quanh nm. Nhng a im ny mang li c hi c th thy c qu kh v hin ti ca vn ha ngh thut Hn Quc ngay ti hin trng. C nhiu c s vi nhiu th loi v quy m tha mn mi quan tm a dng ca
102
103
n cc nh ht nh ni khn gi v din vin giao tip vi nhau khng cht e ngi. Cng nghip in nh nh nm 2009 cng cho thy pht trin u Ngoi cc b phim bom tn nh Haeundae t k lc 10 triu lt
vt vn ha c su tp mit mi sut c i ngi. Cc vt trng by bao gm t tranh v, sch, g, thu cho n cc dng trong tn gio v cc vt dng truyn thng. Mt khc, cc vin bo tng trng by nhng th loi c bit nh vin bo tng kim chi - mn n tiu biu ca Hn Quc cng xut hin.
ngi xem v i tuyn quc gia (Take off) bn c 8 triu v c sn xut u n, cng nghip in nh HQ ang pht trin ngy cng qun nhng (Breathless) c gii thng Tiger VPRO Lin hoan phim Quc t Rotterdam ln th 38. Mt b phim c lp ngn sch thp khc l hoan phim Quc t Rocarno nm 2008. bnh hn. V d trong nm 2009, b phim c lp vi ngn sch thp Con
trung tm ca Seoul. Tri qua na th k chm ni v nhiu bin i, Nh ht Quc gia vi mc tiu bo tn v pht trin vn ha truyn thng v ht, biu din nh k 35 ln / nm. ngh thut biu din ng i ngy nay c bn on th trc thuc nh Cc on th trc thuc Nh ht Quc gia l on Kch Quc gia,
Ung ru ban ngy (Daytime Drinking) cng t gii NETPAC ti Lin Hn Quc c 344 bo tng cng cng trong c 21 bo tng do
chnh ph trung ng iu hnh. Cc Vin Bo tng tiu biu l Bo tng Trung ng Quc gia, Bo tng Dn tc Quc gia ngay gia trung tm ca Seoul v Bo tng M thut Hin i Quc gia
on Changgeuk Quc gia (Nhc kch Hn Quc), on ma Quc gia v Dn nhc Truyn thng Quc gia thng xuyn thc hin cc chuyn cng din c bit trong v ngoi nc. Ngoi bn n v trc thuc ny cn c on Opera Quc gia, on Ba l Quc gia v on Hp xng Quc php nhn c lp t a im ti Trung tm Ngh thut Seoul vo thng 2
thuc cc trng i hc cn c hn 366 bo tng t nhn ti Hn Quc do cc c nhn, t chc tn gio v cc cc doanh nghip lp ra.
104
105
nm 2000.
Gwacheon thuc pha nam Seoul ang trng by cc tc phm m thut a dng trong v ngoi nc ca th k 20.
tm ngh thut vn ha phc hp u tin ca Hn Quc. Trung tm nm khnh thnh qua ba giai on t nm 1988 n nm 1993.
trn din tch t rng 234.385 m vi tng din tch sn 120.951 m, c Nh ht Opera ca Trung tm Ngh thut Seoul t ho vi v p
mn s quan tm i vi m thut ca qun chng ngy cng cao. Cc phng tranh vi quy m v th loi a dng tp trung ti cc khu vc trung tm Seoul nh Insa-dong, Sagan-dong gn cung in Gyeongbokgung v Cheongdam-dong Kangnam Seoul...
kin trc ca mnh nm nam Seoul l mt cm 3 nh ht. Nh ht Towol vi sc cha 669 ch ngi l mt nh ht c quy m trung bnh biu cha ti a 350 khn gi thch hp vi cc bui biu din th nghim v cc tit mc mi.
Sejong ta lc gia Seoul c m ca vo nm 1978. Cc on Philharmonic Orchestra, Dn nhc Truyn thng thnh ph Seoul, Dn Hp
ngh thut hot ng ti Trung tm Vn ha Sejong l Dn nhc Seoul xng thnh ph Seoul, on kch thnh ph Seoul, on Ca kch thnh ph Seoul, on ma thnh ph Seoul, on Opera thnh ph Seoul, Dn Thanh thiu nin thnh ph Seoul. Hi trng chnh ca trung tm c sc cha 3.800 ngi v c lp t dn nhc ng t tiu chun th gii. Trung tm Ngh thut Seoul nm pha Nam Seoul l mt trung Hp xng nam n thiu nhi thnh ph Seoul v Dn nhc Truyn thng
ln dnh cho cc bui biu din nhc giao hng. Phng c tu 380 ch
ngi l khng gian thch hp cho cc bui c tu hay dn nhc thnh th vin ngh thut, sn khu ngoi tri v phng t liu hnh nh.
phng. Ngoi ra, Trung tm cng c phng trng by tranh, phng th php, T khi c hon thnh, Trung tm ngh thut Seoul c cng
tc phm ngh thut do cc ngh s sng to. L mt trung tm mang tm c th gii, Trung tm Ngh thut Seoul ngy nay ang m nhim vai tr cu ni a vn ha Hn Quc tin vo th k sau.
106
107
Jang Dong-gun
Lee Young-ae
Rain
Sarah Chang
Lin hoan phim Quc t Busan Trung tm ca in nh chu Lin hoan phim Quc t Busan nm 2011 va qua n mng sinh nht ln th 16. Lin hoan phim ny vi cc th loi phim ti liu, phim hot hnh, phim thng mi, phim c lp, phim k thut s, phim analog cng l ni cc o din v din vin ca chu n nhn s theo di ca c th gii. <www.biff.kr>
Lin hoan phim Khoa hc Vin tng Quc t Bucheon (PiFan) y l lin hoan phim c t chc vo thng 7 hng nm ti Bucheon tnh Gyeonggi-do. PiFan din ra ln u t nm 1997 tp trung vo nhng th loi phim kinh d, ly k, b him, vin tng v c bit ch n nhng tc phm c ch tc ti Hn Quc v nhng quc gia chu . <www.pifan.com>
Lin hoan phim Quc t Jeonju Lin hoan phim Quc t Jeonju qung b cho kh nng ca phim k thut s. Ngoi s kin cng chiu cc phim ngn a dng ca ton th gii, ban t chc cn ti tr cho 3 nh lm phim 50 triu won / nm sn xut phim ngn bng k thut s phc v cho lin hoan phim ny. <www.jiff.or.kr>
Bae Yong Joon Jeon do-youn BoA
108
109
4
Th thao
Th vn hi Olympic Seoul Thnh tch Olympic qua cc thi k Gii V ch Bng Th gii World Cup Hn - Nht nm 2002 Cc s kin th thao trong nc Cc mn th thao c a chung Cc mn th thao truyn thng Khi qut v th thao Hn Quc
110
4
Th thao
Ngoi ra, cng vi Olympic v World Cup, mt s kin th thao trong 3 s kin th thao ln nht th gii l Gii V ch in kinh th gii IAFF nm 2011 cng c t chc ti Daegu. Bt k din tch lnh th tng i hp v dn s t, nhng vn
ng vin Hn Quc ang cho thy thc lc xut sc ti cc i hi quc Dn tc Triu Tin trong truyn thng yu thch nhiu mn th thao v l mt thnh qu cha tng c ti chu .
tr chi a dng. c bit vi s tng trng kinh t ng ngc nhin gn ng vin ngi Hn Quc tham gia cc s kin th thao chnh thc ngy cng tng.
Th vn hi Olympic Seoul
hi c quy m ln nht t trc ti nay ti thi im vi s tham gia ca 13.000 vn ng vin v cc quan chc ti t 160 quc gia cao l
4th 7th 12 10th 12 9th 10th 12th 6 19th 1 Montreal 1976 L.A. 1984 Seoul 1988 Barcelona 1992 Atlanta 1996 Sydney 2000 Athens 2004 Beijing 2008 7 8 9 7th 13
112
113
tng cao thng ha bnh v ha hp, ng thi vt qua c bc tng ngn cch ng Ty Nam Bc. Th vn hi Olympic Seoul ln u tin sau 12 nm c m ra m khng c s ty chay, vt ln trn c s phn loi l tng v li ch quc gia lm sng li tinh thn th thao c bn ca Olympic. c tip thm sc mnh t vic t chc Th vn hi Olympic, hin
c t, b bi trong nh, sn qun vt trn mt khng gian rng khong 1,5 triu m2. Lng Vn ng vin Taereung nm ngoi pha ng Seoul l
trung tm hun luyn ch cht ca cc vn ng vin Hn Quc. Vi quy cy ci xanh ti rm rp v bao gm c sn trt bng ngh thut, b bi trong nh, sn tp bn, trung tm th thao phc v cc mn nh u vt, quyn Anh v c t.
trung phn ln cc thnh ph din ra cc cuc thi u Olympic nh Seoul v Busan... Khu Lin hp Th thao Jamsil t ho vi quy m 545.000 m2 bao gm sn thi u chnh Olympic vi sc cha 100.000 ch, hai nh chy v sn luyn tp... thi u phc v mn bng r v quyn Anh, b bi trong nh, sn bng Cng vin Olympic nm pha ng nam Seoul c mt sn ua xe
nm 1948, Hn Quc ln u tin tham gia Th vn hi Olympic ti London vi t cch l mt nc c lp. Nm 1936, vn ng vin marathon Hn Quc Shohn Kee-jeong ginh huy chng vng ti Olympic Berlin
Mo Tae-bum
Lee Sang-hwa
Lee Seung-hun
Lee Jeong-su
Danh sch huy chng vng mn trt bng tc v trt tc vng ngn ti Th vn hi Olympic Ma ng Vancouver nm 2010
114
115
nhng vo thi im , ng tham gia vi t cch l mt thnh vin ca i tuyn Nht Bn v lc Hn Quc ang chu ch thng tr ca Nht Bn. Cc vn ng vin Hn Quc tip tc th hin nng lc tin b ti
nc tham gia v t c 12 huy chng vng, 5 huy chng bc v 12 huy chng ng. n Olympic Atlanta 1996, Hn Quc xp th 10 (7 vng, 15 bc v 5 ng), 4 nm sau ng th 12 (8 vng, 9 bc v 11 ng)
ti Olympic Sydney 2000 v nm 2004 ti Olympic Athens, Hn Quc t c thnh tch ng th 9 (9 vng, 12 bc v 9 ng). Nm 2008 khi xp th 7 ti Th vn hi Bc Kinh vi 13 huy chng vng, 10 bc v 8 ng,
1984 t chc ti Los Angeles, Hn Quc ng th 10 trong bng tng sp thnh tch chi li l vn ln v tr th 4 trong tng s 160 nc tham gia.
140 nc v n Th vn hi Olympic Seoul 1988, Hn Quc t c Hn Quc ti Olympic Barcelona 1992 t c thnh tch cui
Hn Quc nh du thnh tch ni bt nht t trc n nay vi tm huy chng vng mn bi li u tin (Park Tae Hwan), 9 trn thng lin tip mi trong mn c t n (Jang Mi Ran) ni dung trn 75kg. cng vi huy chng vng ca i tuyn bng chy v 5 k lc th gii Ti Th vn hi Olympic Ma ng Vancouver nm 2010, Hn
cng l xp th 7 trong bng xp hng huy chng. i hi th thao ny chng vng mn marathon v l vn ng vin marathon u tin trong lch s Olympic chin thng di l c T quc Taegeukgi ang tung bay.
Quc ln n th 5 trong bng tng xp hng (6 huy chng vng, 6 huy chng bc v 2 huy chng ng). Ngoi 2 huy chng vng cho mn thi trt bng vng ngn, Hn Quc cng t c 3 huy chng vng trong
phn thi trt bng tc . Cn bo qut huy chng vng ny c hon ngh thut n.
thnh khi Kim Yun Ah lp nn chin thng lch s trong mn trt bng Ni tip thnh cng t chc cc Th vn hi Olympic 1988, World
Cup 2002, Gii V ch in kinh Th gii 2011, gi y vi vic c tip tc t chc Olympic Th vn hi Ma ng Pyeongchang 2018, Hn Quc t c thng li ln trong vic t chc 4 i s kin th thao
ng cai t chc Th vn hi Olympic Ma ng Pyeongchang 2018 Ch tch y ban IOC Jaccques Rogge ang cng b thnh ph ng cai t chc Th vn hi Olympic ma ng nm 2018 l Pyeongchang vo ngy 6 thng 7 nm 2011 (gi a phng nc Cng ha Nam Phi). Vi vic ng cai t chc Th vn hi Olympic Ma ng, Hn Quc tr thnh quc gia th 6 t chc 4 i s kin th thao ln ca th gii l Th vn hi Ma ng v Ma h, Gii V ch Bng Th gii World Cup, Gii V ch in kinh Th gii tip theo , c, Php, Nht v Nga.
chnh ca th gii.
World Cup 2002 do Hn Quc v Nht Bn ng ng cai t chc ko di mt thng v b mc vo ngy 30 thng 6 nm 2002. World Cup u tin li-gn hay khng b. ca th k 21 gm 64 trn u din ra an ton m khng xy ra nn hi tuyn bng quc gia Hn Quc v Nht Bn u d dng lt
116
117
1/16, cn i tuyn Hn Quc t c thnh tch ng sng st l vo n trn bn kt. y l thnh qu ln nht trong lch s m mt nc chu t c ti cc k World Cup. Trong thi gian din ra World Cup, tnh nng ng ca ngi Hn
Quc- Italia vng 1/16 l 4,2 triu c ng vin, trong trn u loi 1/8
vi Ty Ban Nha l 5 triu ngi v 6,5 triu ngi lp y cc con gii 3, 4 vi i tuyn Th Nh K vo ngy 29 thng 6 cng c 2,17 triu
ng trong trn t kt gp i tuyn c. Thm ch trong trn u tranh ngi ra ng c v. Trong thi gian i tuyn Hn Quc tham gia 7 tng ng vi 88% dn s ca Seoul.
trn u, c hn 10 triu ngi tp trung trn ng v y l con s Nm 1983, Hn Quc tr thnh nc chu u tin thnh lp
sau cn khng hong kinh t nm 1997 v l biu tng cho tim nng ca Hn Quc cho ti tn ngy hm nay. Chnh ph v t nhn tt c u n lc ht mnh trn c s tim lc mang tnh quc dn ny.
ra Gii Bng Chuyn nghip. Nm 1994, bng chuyn nghip Hn Quc vi tn gi mi l K-League c 16 i bng nh ngh ang tham php tham gia. gia cc trn thi u v t ma gii nm 1996, cc cu th nc ngoi c
m bng Hn Quc gy n tng mnh m cho th gii vi mn 22 triu ngi trn ton quc ra ng c v cho i tuyn quc
c v trn ng ph y nhit huyt mt cch trt t. c tnh c gn gia trong thi gian din ra World Cup. S ngi ra ng trong trn Hn
m trn c nc gm 39 mn th thao thi u. i hi ny c t chc lun phin ti cc thnh ph ln trn ton quc nh Seoul, Busan, Daegu, Gwangju, Incheon v.v...
hi Th thao Ma ng ton quc c t chc vo thng 1 hng nm gm cc mn thi: trt bng tc , trt bng ngh thut, trt tuyt, khc cn cu v vn trt v.v... Mt s kin th thao hng nm khc - i hi Th thao ton quc
dnh cho ngi khuyt tt c t nm 1981 l ni ngi khuyt tt khp ni trn c nc t hp v v th hin k nng th thao ca mnh.
Ngi dn Hn Quc vn thch nhc li giy pht thng li c vo vng bn kt FIFA World Cup nm Hn - Nht 2002. (Bn tri) Nhng ngi dn mc o tp trung Qung trng Seoul c v cho i tuyn Hn Quc trong thi k World Cup nm 2001 (Bn phi)
th thao ma ng c a chung trong gii tr Hn Quc trong nhng nm gn y. Ma trt tuyt Hn Quc tng i ngn t cui thng 12 n u thng 3 nm sau. Trong thi gian ny, xe but a n v
118
119
L hi trt tuyt dnh cho ngi nc ngoi c t chc khu trt Yongpyeong vo thng 2 hng nm. Ti nhng khu trt tuyt ri rc khp cc nc ng Nam tri nghim trt tuyt, trt vn trn tuyt v trt bng. ton quc c n ma ng hng nm, c hng ngn khch du lch n t
Olympic Beijing nm 2008 v ot huy chng bc ti Gii Bng chy Truyn thng Th gii nm 2009 (WBC: World Baseball Classic). Bng chy Hn Quc ang pht trin ln mnh nh c th thy qua con s nhiu cu th Hn Quc ang hot ng si ni cc gii bng chy chuyn nghip ca M v Nht nh Choo Shin-soo, Lim Chang-Yong, Kim Taekyun.
Cc mn th thao c a chung
quc t. Cc n vn ng vin golf Hn Quc nh Pak Seri, Kim Mi-hyun, ting nh LPGA hay gii M m rng. V pha nam vn ng vin golf, Yang Yong-eun chin thng ti gii PGA Tour Honda Classic nm 2009.
quc t ln khc ngoi Th vn hi Olympic. Cc mn bng chy, gn, bn cung, bn sng, bng bn, trt bng tc , trt tuyt... l nhng mn thi u tiu biu. i tuyn bng chy Hn Quc ot c huy chng vng ti
Shin Ji-yai t ho vi kinh nghim chin thng ti cc gii thng danh Choi Kyung-ju ginh chin thng hai ln ti gii PGA Tour nm 2002 v Trong b mn qun vt, Lee Hyung-taik tr thnh vn ng vin
Nhng cu th Hn Quc cho thy ti nng xut sc c FIFA World Cup nm 2010 t chc ti Cng ha Nam Phi
120
121
qun vt Hn Quc u tin ginh chin thng trong cc gii thi u quc nm 2003.
t ln ti Gii Quc t Addidas t chc ti Sydney, Australia vo thng 1 Ti mn bi li v trt bng ngh thut, hai vn ng vin tr
nhn huy chng vng mn bi. Anh cng nhn huy chng bc bi t do 200m cng trong i hi ny. sm ot c huy chng ng Gii V ch Trt bng
ngi Hn Quc lm rng danh tn tui ca mnh v t nc. Park Taehwan t c 3 huy chng vng, 1 huy chng bc, 3 huy chng ng trong i hi Th thao chu t chc ti Doha nm 2006 v lp ti Melbourn nm 2007, anh cng nhn c huy chng vng gii thi
Ngh thut Th gii ln lt hai nm 2007 v 2008, Kim Yu-na ginh c huy chng vng ti Gii V ch Trt bng Ngh thut 4 chu lc ISU t chc ti Vancouver Canada nm 2009. Thng 3 nm 2009, c chin thng v lp k lc th gii mi vi s im 207,71 ti Gii V ch Trt bng Ngh thut Th gii t chc ti Los Angeles M. c bit, ti Th vn hi Olympic Ma ng Vancouver nm 2010, Kim Yun Ah tip tc lp k ot huy chng vng.
lc th gii mi vi s im 228,56 cho b mn trt bng ngh thut v Ngoi ra cc lin on th thao trong nc nh Lin on Bng
Choi Kyung-ju chin thng The Players Championship trong gii PGA Tour
Shin Ji-yai l vn ng vin golf Hn Quc u tin chin thng trong Gii V ch LPGA Evian Masters
122
123
Chuyn nghip Hn Quc (K-League), y ban Bng chy Hn Quc (KBO), Lin on Bng chuyn Hn Quc (KBL), Lin on Bng chuyn Hn Quc (V-League) cng c thnh lp v hin ang tip tc phc v ngi hm m tm n sn thi u c v i mnh yu thch.
chn khng ch rn luyn c th m cn gip ch cho vic nui dng nhn cch qua vic luyn tp c th v tinh thn i hi tnh k lut. Mn v thut t v Taekwondo ny tr thnh mn th thao quc t ni ting 3.000 hun luyn vin ngi Hn Quc hin ang dy Taekwondo ti hn 150 quc gia.
Dn tc Hn trong thi c i c ghi chp li l chi rt nhiu mn th thao truyn thng nh th diu, ko co, nh u (geune), cu (jegichai), bp bnh (neolttwigi), taekwondo v ssireum Trong cc mn th thao truyn thng c khi phc vo thi nay,
bn nng phn x ca c th bt ngun t mt s nghi thc tn gio t thi cc quc gia b tc c i v trc.
Taekwondo l mn v thut c nhiu ngi trn th gii luyn tp v Quc. Taekwondo s dng sc mnh ton b c th, c bit l hai tay v
kiu l t n Tri) hay Mucheon (Thin v: iu ma v bu tri) c nhng ng tc c bit rn luyn th cht v nhng ng tc ny pht trin thnh Taekwondo v sau.
Park Tae-hwan trong t th chun b xut pht y dng mnh trong Gii V ch Bi li Th gii
Kim Yu-na nhn huy chng vng cho mn Trt bng Ngh thut ti Th vn hi Olympic Ma ng Vancouver nm 2010
124
125
chc c quy m ln nht trong cc quan trc thuc Hi Th thao Hn Quc. Nm 1980, U ban Olympic Quc t (IOC) chnh thc c cng nhn Lin on Taekwondo Th gii (WTF) c tr s t ti Seoul l c
loi th d tm thc n. Ngoi ra, nhng cng ng ny khng th trnh khi xung t vi nhng b tc khc. V vy con ngi luyn tp nhiu hnh thc v thut a dng bo v chnh mnh. Ngi thng cuc cui cng trong mi gii u ssireum theo truyn
quan ch qun taekwondo. Taekwondo c chn l mn thi u biu din ti Th vn hi Olympic Seoul 1988 v tr thnh mn thi u chnh thc bin trn ton th gii ca n. bt u t Olympic 2000 t chc ti Sydney, iu ny phn nh mc ph Ssireum - mn vt kiu Hn Quc l mt mn th thao truyn thng
thng s c tng thng mt con b. B khng ch l biu tng ca sc mnh m cn l mt ti sn c qu trng trong x hi nng nghip. Ssireum ngy nay tuy pht trin thnh hnh thc tham gia cc gii
trong hai u th nm satba (dy vi dng lm tay nm tht quanh lng v bp i), s dng sc mnh v cc k thut vt i th xung trc. Lch s ca ssireum i cng vi qu trnh hnh thnh cng ng. Trong x hi c i, con ngi khng ch phi t v m cn phi chin u vi cc
no gim st. Hip hi Ssireum Hn Quc ang n lc phc hi li cn st quy tc v quy nh ssireum ngi xem thy th v hn v ti tr cc gii thi u ton quc.
126
127
Yun Kyung-shin
Choo Shin-soo
Park Tae-hwan
Shin Ji-yai
Bng
Kim Yu-na
Park Ji-sung
128
129
5
Du lch
Thng tin du lch Giao thng Ch Nhng danh lam thng cnh ca Hn Quc Mua sm Khi qut v du lch Hn Quc
ng i b Olle o Jejudo
5
Du lch
lch ti Hn Quc trong 30 ngy m khng cn xin visa. Cng dn ca cc nc c k kt hip h tr tng tc vi Hn Quc c th li Hn Quc hoc c tr ti Hn Quc trong thi gian lu hn thi hn trn phi c visa khi nhp cnh, phi xin cp Th ng k Ngi nc ngoi ti Cc Qun l Xut nhp cnh ca nc s ti trong vng 90 ngy k t ngy nhp www.korea.net) cnh. (Thng tin chi tit c th kim tra ti trang web do chnh ph ti tr t 1 n 6 thng m khng cn visa. Ngi nc ngoi mun lm vic
Hn Quc c nhiu cnh quan p, nn vn ha c o v ang bo tn nhiu di tch lch s lu i nn cung cp cho khch du lch nhiu a im tham quan. Ti Hn Quc - t nc bn o c 4 ma r rt ny c nhiu
Tin t: n v tin t ca Hn Quc l ng won, tin giy c loi 1.000 50 won, 100 won v 500 won. Thng thng cc ngn hng Hn Quc
ni, thung lng, bin v sng ngi p nh tranh v. khp ni ti Hn Quc, t nc t ho c nhng cnh quan thin nhin ti p nh th thp, di tch c i, thnh quch, lng dn tc, vin bo tng v.v ny c v vn cc ngi cha, n th, cung in c, tc phm iu khc,
(US$ 1.05), 5.000, 10.000 won v 50.000 won; cn tin xu c loi 10 won,
Tin t
50,000 won
10,000 won
5,000 won
1, 000 won
Tng i hng dn du lch 1330: Khch du lch ngi nc ngoi bt c ni no trn ton quc khi gi in n s 1330 s nhn c s gip ngay lp tc. Ngun: Tng Cng ty Du lch Hn Quc <www.visitkorea.or.kr>
7.4%
132
133
th su. Cc my rt tin t ng ATM hot ng 24 gi trong ngy. Phn nhn thanh ton bng th tn dng quc t, tuy nhin du khch nn mang dng c th.
Seoul, sn bay Gimhae ti Busan, sn bay Jeju, Cheongju, Daegu, Yangyang Tokyo, Fukuoka, Nagoya v Osaka ca Nht Bn.
ln ti cc ca hng ln, cc khch sn v nh hng Hn Quc u chp theo mt t tin mt v cng c mt s ni nh cc ca hng nh khng s
v Gwangju. Sn bay Gimhae v sn bay Jeju c cc chuyn bay thng sang Bn c th s dng cc tuyn xe but sn bay trong thnh ph xut
pht nhiu a im ca Seoul c mi 15 ~ 30 pht/ chuyn t 4h30 sng n 10h30 ti vi chi ph thp hn so vi tuyn xe but KAL i v gia sn bay quc t Incheon v khong 20 khch sn ln Seoul.
ng bin: Mt s cng ty vn ti bin nh Bugwan Ferry, Korea Ferry v Korea Marine Express cng c dch v tu ch khch nh k gia Busan v o Jejudo vi cc cng Shimonoseki, Kobe v Hakata ca Nht Bn. Tianjin (Thin Tn) v Weihai (Uy Hi) Trung Quc. Khch du lch bng nhng giy t hp l.
nhng sn bay chnh ca ng n tt c cc thnh ph ln trn khp th gii. C khong 52 hng hng khng quc t thc hin cc chuyn bay nh k v hng tun c 1876 chuyn bay n v ri khi Hn Quc. Incheon (bt u i vo hot ng vo thng 3 nm 2001, sn bay Gimpo ti
Ngoi ra cn c dch v tu ch khch qua li gia Incheon v cc cng tu bin khi nhp cnh c php mang xe t vo tm thi nu c
Tu Seonghee Pukwan Ferry chuyn ch khch gia Busan v Shimonoseki Nht Bn.
134
135
loi tu: Tu ha cao tc KTX, tu Saemaeul v tu Mugunghwa trn mng li ng st tri rng khp ton quc. Tu cao tc KTX ni Seoul vi Daejeon, Dongdaegu, Busan, Gwangju v Mokpo. Nhng im n chnh
gi bay t Seoul. Sn bay Gimpo nm gia pha ty Seoul v sn bay quc bay c ly ngn gia Nht Bn vi Trung Quc. Cc hng hng khng tt c cc chuyn bay ni a.
t Incheon ch yu c s dng cho du lch trong nc v nhng chuyn Korean Air, Asiana Airlines v mt vi hng hng khng gi r m nhn
nht. C th kim tra thng tin v cc tuyn tu ha, tu bin v v tu ha nhp cnh mi c th s dng c v Pass tu ha, c th mua qua nhng n v c cng nhn nc ngoi)
Xe but lin tnh v trong thnh ph: Mng li xe lin tnh v xe but tc hnh ng di ni kt hu ht cc thnh ph ca Hn Quc. Thng thng, cc xe but lin tnh tuy l phng tin tit kim nht khi di du
v cc thnh ph ngoi c nh s theo tuyn chy. Cc thng tin chi tit c th xem ti website: www.visitkorea.or. kr).
ng st sn bay (AREX)
AREX l d n do t nhn u t ln nht Hn Quc v cng l d n c s h tng ng st u tin ca t nhn p ng lng giao thng hng khng ngy cng tng v nhu cu m rng giao thng i chng. Thng tin chi tit c cung cp www.arex.or.kr.
im n, ch dng li ti cc khu vc ngh trn ng cao tc 2-3 ting mt ln. C hai loi xe but cao tc ni cc thnh ph ln trong nc: cao
Unseo
Geomam
Gyeyang
Sn bay Gimpo
136
(t s u 5, i n n n g g m s 9) ng
(T u n i g n s ng 1) m
Tu in ngm Seoul ng s 1 c khai thng vo nm 1974, hin nay c tt c 9 ng tu ang hot ng. Tu in ngm l phng tin giao thng i chng c s dng nhiu nht Seoul.
In
ch e
on
137
loi tng i sang trng t tin hn c 2 dy gh 2 bn, 1 dy 1 gh v 1 dy 2 gh, cung cp nhng dch v tin ch nh in thoi v phim nh v.v Ti mt s tuyn nht nh c cc chuyn m ca xe cao tc sang
Dch v taxi: C hai loi xe taxi, taxi thng v taxi sang trng. Gi v c tnh t l vi khong cch v thi gian. Xe taxi sang trng mu en tin nghi hn, cung cp nhiu dch v hn nn gi cng cao hn loi taxi ph nn li xe v hnh khch c th s dng c dch v phin dch qua in thoi di ng khi gp kh khn trong giao tip. thng. Hu nh tt c xe taxi u c trang b h thng phin dch min
trng. Seoul c ba bn xe but lin tnh v xe but cao tc l Bn xe but in ngm ng s 3), Bn xe Dong Seoul (ga Gangbyeon tu in ngm ng s 2). Tu in ngm: Tu in ngm l phng tin di chuyn n cc
Quc. Du khch c th s dng mng li ng giao thng c phm vi rng gm ng quc l v ng cao tc nn rt d dng n thm hu ht cc a phng ca Hn Quc. Ngi li xe cn c cc iu kin sau y: C trn 1 nm kinh nghim li xe C bng li xe quc t T 21 tui tr ln C h chiu
vn chuyn chnh trong cc thnh ph ny va nhanh, an ton v thoi mi. cc thnh ph v tinh ln cn. Gi v thay i ty theo ga n v gi v c bn l 1050 won (0.92 USD). Hnh khch c th thanh ton tin v xe but xe min ph.
h trn ng cao tc. iu khin xe trong tnh trng ung ru v s dng thuc l ti nng v c th b x l rt nng.
c c tu ch khch i ven theo b bin Namhae gia Busan v Yeosu v i. C th tham kho thng tin v giao thng v cc ni dung lin quan n du lch trang web www.visitkorea.or.kr.
gh li nhiu cng v khu vc Cng vin Bin Quc gia Hallyeo trn ng
138
139
Ch
ma y th v v hp dn c chun b sn.
dng v tin nghi nh khch sn, nh tr, hostel, cng ngi bn x, cc Phm vi la chn khch sn v cng rng ln. Khch sn gi
cht. Hostel c gi thp nht 1 m l t 10 ~ 20.000 won (8,65 ~ 19,03 USD), cn nh tr th khong 30.000 n 60.000 won (25,94 ~ 51,89 USD)/ m.
r khong 80. 000 won/ m (69,19 USD), khch sn cao cp c gi t 170.000 won/ m (147,02 USD) tr ln. Ngy cng c nhiu khch sn trong nh, bowling, trung tm th thao ti Hn Quc. Ngoi ra cn c v trng, qun bar v karaoke, sng bc, ch chi game cung cp cc dch cung cp cc dch v ngh ngi gii tr nh b bi, sauna, phng tp golf
Cc khch sn nh v nh tr c ng k l c s Goodstay l nhng c s vn hnh theo tiu chun quc t v c kim chng v cc dch v cung cp u t. Gi mt m kh hp l t 50.000won (43,24 USD) n 100.000won (86.48 USD) trong ngy thng. Hin ti c 277 c s c cng nhn l Goodstay trn ton quc gip tt c cc du khch t khch du
140
141
hp, h bi, cc cng trnh v.v, li gn cc nh hng v siu th nn ny ch yu c v tr nhng khu trt tuyt, cc ngn ni ni ting, vin thu trong ma cao im, nhng ngoi ma cao im nhng ngi
mang li cho khch s tin li v thoi mi. Cc khu cn h cho thu cng vin, b bin nn khng gian kh rng. Cn h cho thu ch cho hi khng phi hi vin cng c th s dng c. Gi mt m khc nhau ty c s vt cht nhng thng thng t 80.000won (69,19USD) n trn 200.000won (172,96 USD) 150.000won (129,72 USD). Tuy nhin, cn h cao cp c th c gi vt Nh ngh dng l mt hnh thi mi xut hin ti Hn Quc gn
mt cch t nhin vi mi trng thin nhin bao bc xung quanh, l sc mt phn ca thin nhin. Do , nu bn cm thy tng ngy tng ngy l iu ng nhin.
mnh khin cho ngi c tr ti cng sinh hot vi thin nhin nh l Hanok khin cho bn tin thm mt bc trong hnh trnh ngh thut cng Ti mt s gia nh nng thn cung cp ch cho khch du lch
vi gi r khong t 15.000won (12,97USD) n 30.000won (25,94USD) ca phng . Hnh thc minbak ny do nhng h dn gin d kinh doanh
ty thuc thi gian thu c nhm ma cao im hay khng v cht lng nn trong tng phng khng c nh tm ring, khch thng n ng
y, phn ln c v tr nhng thng cnh du lch v nhng a phng t chu u v nhng nh ngh dng trong ni mang li cho khch khng gian
ho vi cnh quan thin nhin th mng. Nhng ngi nh theo phong cch ngh ngi v gii tr tt nht trong lng thin nhin, c nhiu hnh thc a nhn v gia nh rt a chung.
phc v c ba sng nn rt tin li khi bn n thm nhng ngi lng nh BENIKEA (Best Night in Korea) l mt h thng khch sn khi
dng t villa n nh dng bng g. Nh ngh dng c nhng i tnh Ti mt s gia nh Hn Quc c cung cp ch dng homestay
nim mi bao gm nhng khch sn cung cp cho khch mi trng thoi mi v tin li nht. Hin nay c 44 khch sn t cp Deluxe v tng ng vi mc di thuc h thng BENIKEA. Mc ch thnh lp ca
min ph hoc vi gi c rt hp l kt thn vi bn b nc ngoi. Cc homestay ny l c hi tt kt bn Hn Quc v trc tip tri nghim cuc sng sinh hot ca gia nh Hn Quc.
ha c tr Hn Quc pht trin ti bn o Triu Tin sut my ngn nm, c th cho l mt bu vt ca ngh thut kin trc v bn thn n c o, kt cu bn trong thanh thot, tng th bn ngoi tuy n gin cng chnh l mt tc phm ngh thut chn chnh. Hanok vi thit k sn nhng tao nh l nhng c im chung m nh truyn thng Hn Quc c. Ti nng m thut xut sc ca ngi Hn Quc th hin r nht nh hi ha bt c ni no. do h thit k, nhng khng gian trng th hin r thm m v to nn s
Benikea cung cp gii php ti u v ni cho khch du lch bt c ni no ti Hn Quc. <www.benikea.co.kr>
142
143
h thng khch sn cung cp dch v ch cht lng vi gi c hp l ny l pht trin cc khch sn gi va v thp, ci tin c s vt cht ch v y mnh sc cnh tranh ca ngnh du lch Hn Quc. BENIKEA lun cung cp gii php ch ti u cho khch bt c ni u trn Hn Quc.
nhng ngn ni. Ni Bugaksan pha bc, ni Naksan pha ng, ni quch ca Hanyang vn l th ca Joseon nn c gi l Naesasan (Ni
Inwangsan pha ty v ni Namsan v pha nam c v tr bn trong thnh t san: 4 ngn ni ln bn trong thnh quch). Mt khc, Oesasan (Ngoi t san: 4 ngn ni bn ngoi) l ni Bukhansan pha bc, ni Yongmasan pha ng, ni Deogyangsan pha ty v ni Gwanaksan pha nam, mi ngn ni u c cnh quan thin nhin ti p, u t ho vi tm nhng con sui trong lnh nhiu ni trn ni cng gip cho khch leo ni gii kht v ngh ngi. Nhng a danh ni ting ca Seoul phi k n l 4 cung in c nhn tri rng xung Seoul hng trng v c nt p ring. Ngoi ra, cn c
phng khch du lch tm n nhiu nh Seoul, Busan, Gangwon, Jeju, trong tng lai d nh s c nhiu khch sn hn na tham gia m rng phm vi. T nhng khch sn c v tr giao thng thun tin, khch sn bay, khch sn b bin ni ting c tm nhn p cho n cc khch sn
trung tm thnh ph thch hp vi du lch thnh ph, khch sn gn sn khu ngh dng sui nc nng hoc trt tuyt, cc khch sn thuc h s thch ca khch hng v c v tr bt c ni no c thng cnh du lch.
t triu i Joseon: Gyeongbokgung, Deoksungung, Changdeokgung v Changgyeonggung. Jongmyo (Tng Miu) - miu th t tin ca Hong tc vng triu Joseon v Huwon (Hu vin, cng c bit n l Biwon - B
Seoul vi sng Hangang gia trung tm nay pht trin thnh mt thnh ph ln c dn s trn 10 triu ngi. Qua qu trnh th ha v cng nghip ha ko di nhiu nm, th Seoul c m rng ln v tip tc pht trin thnh trung tm chnh tr, kinh t, vn ha v gio dc ca Hn Quc.
Nhng cung in c xy dng hng th k trc, nhng cng thnh, n miu, nhng khu vn v nhng tc phm ngh thut qu gi cho thy qu kh lng ly ca Seoul. Mt mt khc, b ngoi lp lnh ca nhng ta y sc sng ca th. nh chc tri v nhng con ng tp np xe c li cho thy mt hin ti Bn ngoi v bn trong Seoul c bao bc xung quanh bn b bi
i l Teheran-ro, trung tm ca cc nh doanh nghip u t mo him
144
145
vin) cung Changdeokgung cng ni ting vi khu vn tuyt p v li kin trc c in. Mt trong nhng khu vc ni ting nht i vi khch du lch l
i b hoc thu xe p i do ti cc cng vin nh Olympic Park, Seoul Grand Park, Khu rng dnh cho dn th, cng vin ven sng Hangang. Nhng cng vin ny l bu vt tim n ca Seoul c ngi dn thnh b qua.
Insa-dong, nm trung tm c ca Seoul. Khu vc hp dn nhng khch mua sm bnh thng cho n cc nh su tp thc th ny c y cc ca hng sch. nhng ca hng bn c, phng tranh, qun tr truyn thng, qun n v Nhng a im ng gii thiu cho du khch n thm Seoul cn
ph thng xuyn tm n trong khi khch du lch nc ngoi li thng Vic thng thc m thc Hn Quc nhng nh hng hin i
hoc nhng nh hng truyn thng l mt nim vui khng th thiu trong
c Bo tng Trung ng Quc gia, Bo tng m nhc Quc gia, Trung tm Vn ha Sejong, Ho-Am Art Hall, Nh Hn Quc. Bo tng M thut l mt trong nhng a im nn n tham quan. ng i Quc gia ti Gwacheon, mt thnh ph pha nam Seoul cng T cng vin ni Namsan nm trung tm Seoul, du khch c th
hnh trnh du lch Hn Quc. Ngoi ra, Hn Quc cng c nhng nh hng Italia, Thi Lan, Pakistan
chuyn nu cc mn n ca cc nc nh Trung Quc, Nht Bn, Php, Bn c th tn hng bui m no nhit vui v Seoul vi cc cu
lc b m, qun c ph, nhng nh hng trn sn thng... Chng ta c th ngm cnh ban m tuyt p ca Seoul gia nhng ta nh cao tng ni cc chuyn tu i dc sng Hn. tip nhau hai bn bng nhng chuyn xe but du lch ni thnh hoc trn
thng thc ton cnh thnh ph t trn thp Seoul hoc ngm lng nh
146
147
Tnh Gyeonggi-do nm trung tm pha ty ca bn o Triu Tin v vng, pha bc l vng ni v pha nam l nhng cnh ng bng phng.
dng sng Hangang chy qua trung tm . Dng sng chia tnh thnh hai Trong khi Seoul tp np bi khch du lch v c v vn a danh v s kin hp dn th ngc li, ti khu vc thot ra khi Seoul ny, du khch c th tm trng sng khoi, ngh ngi ly li sc lc.
ngy ti ngi lng truyn thng ny. Lng Dn tc Hn Quc c m ca vo nm 1973 ny cho thy hu ht tt c hnh nh truyn thng ca Hn Quc. Ti y khng ch c nhng ngi nh tiu biu ca tng vng c i trn dy, diu hnh hn l, tang l, th diu, ma dn gian v.v Ngoi
trng by m sn khu ngoi tri cn t chc nhiu bui biu din nh ra, khch cng c th nhn thy hnh nh lm vic ca cc th rn, th mc, th gm v nhng ngh nhn th cng lm vic theo phng thc truyn i Joseon c cng nhn l Di sn Vn ha Th gii ca UNESCO. thng. Suwon, thnh ph gn Lng Dn tc c thnh c Hwaseong thi Khu lin hp vui chi gii tr Yongin Everland l cng vin gii tr
vnh Asanman, Gimpo v Hwaseong, o Ganghwado, o Yeongjongdo, tt c u l nhng a im ng du khch ri khi Seoul v n thm mt ln. Hoa chung vng - biu tng ca tnh, loi hoa tng trng cho s phn vinh c th tm thy rt nhiu ni y. Cch Seoul chng ba mi pht i xe v pha nam l Lng Dn tc
bao gm cc tr chi v c s vt cht hin i nh cng vin nc, spa nn l khng gian tt c mi ngi gi tr trai gi u c th tn hng c ma h ti y.
Khu lng dn tc Hn Quc (Yongin) Ti Khu lng Dn tc Hn Quc c din tch 1km, khch du lch c th tip cn c hn 270 ngi nh truyn thng i din cho tng vng trn c nc.
148
149
ln khu vc ny l rng nn c cnh quan p v c dn s t hn cc vng th trn nh ven bin to nn nhng khung cnh tuyt vi.
khc. Vng ni, thung lng c bao ph bi rng cy rm rp v nhng Vi mi trng t nhin nh trn, tnh Gangwon-do gi vai tr l
truyn c xy dng nn th Dangun - ngi lp ra nc Gojoseon, thnh quch, cc l luyn gm c nc men xanh ngc bch t thi Goryeo th k th 13 i ngc tr ln v cha Jeondeungsa i xe but t Seoul khong 56 km s gp Panmunjeom (Bn Mn
ni t chc l tng ca i hi Th thao Ma ng chu ln th 4 nm 1999. Ngoi ra, t ngy 11 thng 9 n ngy 30 thng 10 nm 1999, Trin cng c t chc ti y. Ti ITE vi hn hai triu khch du lch trong v ngoi nc tham gia c nhiu bui biu din, s kin v nhng trin tham quan. lm rc r c t chc v cung cp nhiu thng tin hu ch cho du khch
Khu vc Kim sot An ninh chung ca qun Lin Hip Quc v CHDCND Triu Tin. Ti y, cc hng dn vin l qun nhn s hng dn v gii thiu tm tt cho khch n thm quan.
Khu vc pha ng
vc c th tn hng cc loi hnh th thao ma ng nh trt tuyt v cc mn khc ny cng l khu ngh dng c yu thch quanh nm.
Bng Mn im thuc khu vc phi qun s DMZ ti thnh ph Paju tnh Gyeonggido l nhn chng sng ng ca vic m phn nh chin chin tranh Nam- Bc v Hip nh nh chin k kt nm 1953, gi vai tr l a im i thoi ca 2 min Nam Bc ngy nay.
Cc mn th thao ma ng Nhng khu gii tr trt tuyt ca Hn Quc c lng tuyt nhiu v c c s vt cht hin i nht dnh cho nhng ngi yu thch trt tuyt.
150
151
p ng nhu cu ca hng triu khch trt tuyt mi nm, hin ti nhiu khu ngh dng s hu my lm tuyt nhn to v ma trt tuyt cng c ko di t thng 12 n thng 3. Cc hot ng gii tr khc cng c thu. B bin ng ti y c th cho l mt trong nhng vng bin p kh nng v nhng con sng hin ha.
gn khu vc Phi qun s (DMZ). Ti Chuncheon, th ph tnh Gangwon-do gia ca cc on ngh thut ri n t khp th gii.
c t chc L hi Ma ri Chuncheon vo thng 8 hng nm vi s tham o Ulleung cch Pohang 217km v pha bc l mt hn o c
th thng thc c ti ni y cn c bi vo ma h v leo ni vo ma nht Hn Quc vi a hnh cong mm mi hng b pha bin c su Ni Seoraksan ni bt ln t mch ni Taebaek cun ht du khch
to bi ngn ni la phun ra bin ng nay ngng phun. o Dokdo Ulleungdo 87,4km v pha ng nam.
tn cui cng pha ng Hn Quc l hn o c v tr ni cch o o Dokdo nm a im cch o Ulleungdo 90km v pha ng
bi v p hng v v trng l. Ni Seoraksan n tng v rc r quanh nm cng l ni sinh sng ca loi gu c vt lng hnh trng li lim c tuyt chng ca th gii. ngc, biu tng ca tnh Gangwondo v cng l mt loi ng vt c nguy Ngoi ra, sui nc nng Cheoksan, Osaek v Sorak Waterpia c v
nh bao bc xung quanh. Khong cch gia hai o Dongdo v Seodo nhn i din nhau l 150m v mc nc gia hai o l khong 10m. Trn o Dokdo c nhiu hang ng bin nh Hyeongjegul v Cheonjanggul. Vng bin bao quanh Dokdo l ni dng nc nng v nc lnh gp nhau nn
o Dokdo Khong cch gia hai o ng v Ty nhn i din nhau l 150m v su ca nc bin gia hai o l 10m.
152
153
Dokdo cng c nhiu loi chim nh hi u bin, mng bin sinh sng.
trng tm ca vic du lch o Dokdo l tn hng v p ca t nhin. Bn ngm nhng hn c hnh dng c o v nhng con chim chim hi u.
Daejeon c hon cng v sn bay quc t mi Cheongju - th ph ca tnh Chungcheongbuk-do c m ca, hai khu vc ny bin i din mo thnh trung tm chin lc ca nn kinh t trong nc.
cng c th ngm cnh quan ca Seodo trn boong tu hoc va i do va Mun ra o Dokdo trc tin phi n o Ulleungdo. Tu bin ch
tuyn ng st chnh ni Seoul-Busan v Seoul-Gwangju-Mokpo vi nhau. Daejeon ang nhanh chng pht trin thnh mt trong nhng trung tm khoa hc k thut chnh ca Hn Quc. Cng vin Expo - ni Trin thnh mt cng vin khoa hc quc gia dnh cho i chng.
khch i o Ulleungdo xut pht cng Mukho tnh Gangwondo hoc ln tu Pohang thuc tnh Gyeongsangbuk-do. Cc cng ny cch Ulleungdo 161km v 217km, thi gian n Ulleungdo l 2 ting 30 pht v 3 ting. Hng dn du lch +82-54-790-6454 (ting Hn Quc, ting Anh)
lm Quc t Daejeon Expo nm 1993 c t chc c i mi v tr Bo tng quc gia Buyeo nm ti Buyeo, thnh cui cng ca
vng quc Baekje (nm 18 TCN - nm 660 SCN), hin ang lu gi hn 7.000 c vt t thi k Baekje. Sng Geumgang chy dc theo ni Gyeryongsan l ngn ni ni
Tnh Chungcheongbuk-do v Chungcheongnam-do c v tr trung tm min ty ca bn o Triu Tin. Chungcheongbuk-do l khu vc duy nht ti Hn Quc c bao bc bi t lin. Khi Khu Lin hp Chnh ph
ting nht trong khu vc ny. Ni y vn l trung tm ca vn ha Buyeo v cha y nhng di sn vn ha v lch s c o.
Quan st chim di tr Vnh Cheonsu v khu t nng nghip, t ci to thuc ni Seosan c v tr ti pha ty nam Seoul l khu vc quan st chim di ch tuyt vi nht ng .
154
155
nhiu di sn vn ha cp Quc gia v nhiu a danh ni ting nh thp i Sangdangsanseong, cha Chungnyeolsa l n th tng Yi Sunsin
Khu vc ty nam
by tng ca cha Yongduksa, thp c dng bng g Palsangjeon, pho Ngoi ra ti vng ny cn c nhiu ngi cha, sui nc nng, cng
a hnh khu vc ny tng i bng phng, c nhng cnh ng la tri di mnh mng. Ngoi ra, men theo b bin khc khuu c nhiu cng. Khu vc ny c bao bc vi nhng ngn ni cao pha ng v pha bc, nhiu hn o v b bin hin ha pha Nam nn t ai ph nhiu kh hu i dng nn s bin i ca 4 ma kh a dng.
vin quc gia, cnh quan thin nhin ang ch du khch n thm. Khch du lch c th chi cc mn th thao di nc ti h Chungjuho. Ti h nm gia Chungju v Danyang ny, khch c th i thuyn du lch ngm phong cnh tuyt vi ca nhng ngn ni xung quanh. ng Gosudonggul
v kh hu m p. Thm vo , do chu tc ng ca c kh hu lc a v Jeonju l vng ni ting vi mn bibimbap (cm trn rau truyn
cun ht du khch bi nhng thch nh sng lp lnh, mun hnh vn dng. Chungju l mt trong nhng vng trng to tiu biu ca Hn Quc. Thuc l cng l mt c sn ca vng ny bn cnh sm vn ni ting khp th gii.
thng) v hanji (giy lm t v cy du tm). Loi chim tiu biu ca tnh Jeollabuk-do l chim c l (qu), mt loi chim c lin quan n mt truyn thuyt cm ng. Theo truyn thuyt ny, nhng con chim c l dng m gp nhng cnh cy v nhng vin si nh nh xy cu trn di Ngn h
L hi ng bin Thn b Jindo l L hi c t chc ngm bin vo thng 3 hoc thng 4 hng nm nhn hin tng bin t nhin tch lm i lm xut hin mt con ng trong khong 1 ting ng h, hng nm c hn 1 triu du khch trong v ngoi nc tm n. <http://miraclesea.jindo.go.kr/>
L hi Dahyangje c t chc ti Boseong vo thng 5 hng nm, ni ch xanh, m nhc v hoa quyn kt hp ha quyn ln nhau. <http://dahyang.boseong.go.kr/>
156
157
cc sn phm th cng ngh t tre. Bo tng Tre Damyang l bo tng u tin trn th gii chuyn trng by v tre. Nhng a danh v vin bo tng ni ting gip ta bit thm c v
c im lch s v vn ngh ca khu vc ngoi nhng a im trn cn c chin trng Hwangtohyeon, pho i Gochang-eupseong, nhng ngi m Gochang, Hwasun, Bo tng Th php Gangam v.v...
i tnh nhn Ngu Lang (Gyeonu) v Chc N (Jingnyeo) c gp nhau mt ln duy nht vo ngy 7 thng 7 m lch hng nm. Namwon l ca ng vo Cng vin Quc gia Jirisan v cng l
tham quan phin bn Hn Quc ca iu k diu ca Moses. Vng bin gia lng duyn hi Hoedong-ri v o Modo Jindo r ra lm i trong
Quc. Tc phm Pansori Chunhyangga - mt bi ca ca ngi lng thy chung ca Chunhyang l mt trong nhng tc phm c nhiu ngi yu Quc l mt di ni rng ln tri di xung 3 tnh Jeollanam-do, Jeollabukdo v Gyeongsangnam-do. Ti thung lng Mujugucheondong di 30km nm trong Cng vin Ti Bo tng Quc gia Gwangju c trng by cc gm s trn thch Hn Quc. Ni Jirisan - ngn ni c nh ni cao th hai Hn
khong gn mt ting ng h vo hai ln trong nm l thng 3 hoc thng 4 v gia thng 7 to nn mt con ng di 2,8km v rng 40m c th i
Tng Bt b Thn tng (hnh nh 8 v thn canh gi Pht php) trang tr trn tng in tht ng Seokguram.
158
159
Cu Gwangan l cu treo c di 7,42km v cng l cy cu hai tng u tin trn bin ca Hn Quc c v tr ti Haeundae Busan.
Lng Hahoe - ngi lng ca dng h Ryu Pungsan vn gi c np sinh hot truyn thng ca Hn Quc v c cng nhn l di sn th gii vo thng 7 nm 2010. (Bn tri) N hong Anh quc Elizabeth II n thm Hahoe vo nm 1999 (bn phi).
li c. o Jindo cn ni ting vi ging ch thun chng Hn Quc, Jindogae c cng nhn l Vt k nim T nhin s 53.
Khu vc ng nam
Oreung (cm nm ngi m), i Chim tinh Cheomseongdae, m tng Pht, nn cha v n cn st li. Bo tng Quc gia Gyeongju hin trng by nhng c vt qu tm thy Gyeongju v cc vng ph cn.
Khu vc ng nam Hn Quc gm tnh Gyeongsangbuk-do v Gyeongsangnam-do c nhiu a danh du lch, di sn vn ha v cc di tch lch s phong ph. Cng vin Bin Quc gia Hallyeo, ni Jirisan v Gayasan l nhng ngun ti nguyn thin nhin tr ph nht a phng ny. Ngoi ra, bn thn ton th thnh ph Gyeongju trc y l c ca m, cha, nhng ngi thp di du ma gi, nn thnh v.v tn ti khp ni trong thnh ph v v s nhng di vt c i c khai qut ti y.
Gyeongju v pha ng 6 km l a im du lch tng hp ni ting vi ngi cha ang bo qun hn 80.000 bn khc g in b kinh Pht Goryeo nhn l b kinh Pht hon chnh nht ng .
khch sn hng nht, nhiu phng tin vui chi gii tr. Cha Haeinsa l i Tng kinh c khc t th k 13. Goryeo i Tng kinh c cng Cch khng xa thnh ph Gyeongju lch s l nhng thnh ph cng
hang ng Seokguram gn . C hai cng trnh kin trc ny u c hon thnh vo th k th 8 l kiu mu ca m thut Pht gio thanh thot
160
161
u t ca Hn Quc.
Hn Quc nm ngay cnh bn ni nhng thuyn nh c hng ngy xung Jagalchi vo sng sm l mt cnh ng xem rt th v.
nhng m c nh bt c. Quang cnh u gi c tin hnh ch c Andong l mt trong s cc k t i nhng di tch sng vn gi li
o Khng. Hahoe, mt lng nh gn Andong c xp vo danh mc di sn th gii ca UNESCO nm 2010 vi nhng chic mt n v cc iu Yi Hwang - mt trong nhng nh Nho hc danh ting nht triu i Joseon sng lp vo th k 16 cng gn . Ti khu vc pha ty v pha bc, cc a im du lch v khu ngh dng cp quc t vi quy m ln c khnh thnh vo nm 2006, hin nay c cc phng tin vui chi gii tr v ngh dng hin i ang hot ng.
Trn ni Hallasan nm gia o Jejudo c h nc to nn t ming ni la.
Hallasan l mt ngn ni la c cao 1.950 ngng phun, trn nh c ming ni la rt to. Cc ng dung nham c to nn t dung nham chy ngui i cp tc to nn nhiu hang, ct vi nhiu hnh th k l c o. nhin Dn tc Jeju, khu ngh dng Jungmun, thc Cheongjiyeon, vn thc vt Yeomiji Jeju, ng i b Olle t ngn ni ny trong ln hot ng cui cng t nhiu th k v trc Nhng a danh du lch ni ting khc ca o Jejudo c Vin Bo tng T
bn s t chn ln mt ni hon ton khc bit. o Jejudo, ni c cng nhn l bo tn tt nht Hn Quc, l a phng duy nht m bn thn ton b o l mt n v hnh chnh do (tnh). Jejudo l a im du lch tun trng mt c yu thch nht Hn
bng dung nham mang n cho du khch c hi thng thc nt vn ha dn gian c o ca o. Nhng ngi nh ny phn nh li sng y tnh ngi v mi trng t nhin vi nhng t gi mnh. C khong hn 3.000 hn o tp trung gn b vng duyn hi
Quc. o Jejudo c v nh Little Hawaii (Hawaii thu nh) vi cnh nc v ng i b, l mt trong mi a danh du lch ln nht th gii v mi nm c khong hn 4 triu khch du lch tm n.
loi thc vt v cnh quan hon ton khc bit vi t lin. o cng l
Jinju v Namhae l nhng a danh du lch ca vng ng gii thiu vi du khch. ng bin pha nam ca bn o Triu Tin c a hnh nhp nh nn c nhiu th loi vnh ln nh tp hp theo mt cch bt nguyn tc v nhiu hn o ln nh tp trung.
162
163
Mua sm
Hn Quc ni ting l thin ng mua sm bi c rt nhiu chng loi mt hng a dng vi gi c hp l. Du khch c th mua nhiu dng mi v trung tm mua sm Seoul cng nh cc thnh ph ln khp c nc. cn thit v qu lu nim hng trm gian hng cc trung tm thng
hng dn du lch ca KTO (+82-2) 1330 bit chnh xc thi gian gim
sn phm bng da, la, t ngn ko truyn thng, gm, sn mi, sn phm bng ng thau, cc tc phm thu v nhng c sn khc.
Siu th bn hng gim gi quy m ln cung cp nhiu loi mt hng ging nh trung tm thng mi tng hp nhng bn vi gi r hn. Ngoi ra, thng thng nhng siu th ny khng c nhng nhn hiu qun o cao cp. Nhng siu th bn hng gim gi quy m ln tiu biu ca Hn Quc l E-mart, Homeplus (trc y l Homever), Lotte Mart v Kims Club.
Ch bn bun qun o
o Dongdaemun - mt trung tm mua sm tiu biu ca Hn Quc. Hng nghn ca hng tin nghi hin i m ca lin tc n sng sm ang cun ht nhng khch mua sm vo ban m.
Ch truyn thng
Ch truyn thng l ni bn c th tri nghim vn ho mua sm kiu Hn Quc. Nhng khu ch ny thng l nhng dy nh 1 tng ni lin nhau, bn c th thy nhng ca hng dc l ng bn y nhng mn hng th
v. Khi mua hng ch, bn nn mua sm chm ri, thng thc nhng mn n bn dc ng v hy th m mnh vo vn ha ch. Ngoi ra, c nhiu trng hp khng s dng c ngoi t hoc th tn dng nn bn nn mang theo tin Hn Quc. Nhng ch truyn thng tiu biu c ch Gyeongdong, Gwangjang v Namdaemun
Trung tm thng mi
Cc trung tm thng mi ca Hn Quc thng c chng trnh gim gi mi ma trong nm ko di 2 tun ch yu vo thng 1, thng 4, thng 7 v thng 10. Do , kim tra thng tin lin quan n chng trnh gim
Ch truyn thng Ti y c th mua hng ha vi gi r hn nhng ca hng gim gi v c th thng thc c bu khng kh y nt p v tnh cm con ngi.
164
165
Itaewon
Con ng mua sm Itaewon c s nm tui t nhng thp nin 1960 tr v trc. Ni y vn l ch mua sm ca khch du lch v ngi nc ngoi c tr ti y nhng ngay nay tr thnh mt khu vc cho tt c
ra cn c nhiu nh hng ngon, nhng qun c ph xinh xn v nhiu rp lm tha mn mi nhu cu ca khch mua sm. in ngm ng s2)
chiu phim nn khng c lc no chn. R rng Myeongdong l mt ni *Ga Myeongdong (tu in ngm ng s 4), ga Euljiro 1(il) ga (tu
cng tm n. Nhng ngi nhy bn vi thi trang thng xuyn tm n c th thy c ni y cng l nhng a im ni ting khng th b qua c.
Insadong
Myeongdong
Mi con ng u c cc ca hng m ngh th cng, c, qun tr truyn thng, nh hng v.v nn bn c th tri nghim c nn vn ha c o ca Hn Quc. Ngoi ra cng c nhiu ca hng bn nhng mn qu lu nim truyn thng Hn Quc.
Myeongdong l mt ni cn hn c a im mua sm. C th gi y l mt hnh thc cng vin gii tr vi y nhng nim vui a dng t sng n m. y c tt c t trung tm thng mi mua sm ln cho n nhng ca hng quy m nh, nhng ca hng trn va h bn th. Ngoi
*Ga Jonggak (tu in ngm ng s 1), ga Anguk (tu in ngm ng s 3), Ga Jongno 3 (sam) ga (tu in ngm ng s 1, 3, 5)
Myeongdong - C th mua c nhng nhn hiu thi trang mi nht v hng hiu ti con ng mua sm Myeongdong trung tm Seoul. Myeongdong l mt trong nhng a im c khch du lch nc ngoi rt a chung.
Insadong - l con ng vn ha truyn thng tiu biu, lun tp np ngi nc ngoi. Ti y c nhng phng tranh, ca hng bn th cng m ngh, qun tr truyn thng, nh hng v.v
166
167
Ch Dongdaemun v Namdaemun
Nhng ngi dn u cho tro lu thi trang Hn Quc khng ch c cc gp vo ngnh cng nghip hm nay. Bn c th thy nhng ca hng ven
Ch Dongdaemun v Namdaemun l nhng ni nhn nhp nht Seoul. lch v ngi bn x, c th thy y tt c cc mt hng t thi trang n c nhn to. Sau khi mua sm xong, nhng mi v hp dn ca thc n bn trong ch kch thch khu gic ca chng ta.
nh thit k ni ting. Nhng nh ngh thut tr v y m c ang ng l ng bn nhng tc phm sng tc ca nhng nh thit k tr thit k ti cc con ng thi trang trng i hc N Ehwa, trng i hc Hongik, khu Apgujeong. Nhng nh doanh nghip tr y hoi bo ny
*Ch Dongdaemun: Ga Cng vin Vn ha Lch s Dongdaemun (ng s 2, 4, 5), ga Dongdaemun (tu in ngm ng s 1 hoc 4)
m cn mang li s bin i cho ngnh cng nghip thi trang ca Hn *Ga Ewha Womans University Station (tu in ngm ng s 2), Station (tu in ngm ng s 3, ra ca s 2)
*Ch Namdaemun: Ga City Hall (tu in ngm ng s 1 hoc 2), ga Hoehyeon (tu in ngm ng s 4)
http://www.visitkorea.or.kr
L trang web do Tng Cng ty Du lch Hn Quc qun l c vit bng 12 th ting. Ti y cung cp dch v One-stop - nhng thng tin a dng bao gm t t ch du lch cho n nhng a danh ti a phng, vn ha, mua sm, s kin v.v
168
169
Tnh Chungcheongnam-do 1. L hi Ma Cheonan Heungtaryeong Thi gian: 2/ 10 n 7/ 10/ 2012 a im: Cng vin Cheonan Samgeori, Qung trng Arario, thnh ph Cheonan 2. L hi Sm Geumsan Thi gian: 14/ 9 n 23/ 9/ 2012 a im: ng Sm v Tho dc Geumsan-gun, Qung trng Trin lm Sm Tnh Gangwon-do 3. L hi Hwacheon Sancheoneo L l hi c o c t chc vo ma ng hng nm bt u t nm 2006 vi hn 1 triu ngi tham gia. Nhng s kin chnh l bng bng , cu c trn bng, cu c bng mi gi, lm ngi tuyt, trt tuyt, cuc thi lm xe trt tuyt, tu ha bng bng, n lng hnh c, l hi treo n lng hnh c hi dc theo sut con ng Seondeung v.v. Thi gian: 7/ 1 n 29/ 1/ 2012 a im: Hwacheongun, sng Hwacheon 4. L hi Kch cm Quc t Chuncheon Thi gian: 20/ 5 n 27/ 5 / 2012 a im: thnh ph Chuncheon
Tnh Gyeongsangnam-do 6. L hi Vn ha Tr t nhin Hadong Thi gian: 2/ 5 n 6/ 5 / 2012 a im: cnh ng trng tr thuc Hwagae-myeon, Trung tm Vn ha Tr 7. L hi n lng sng Namgang Jinju Tr chi th n lng trn sng Namgang Jinju c t nm 1592 tr v trc. Khch n thm quan c th ghi iu c ca mnh vo n, thng thc trin lm n lng quc t v cc s kin nh bn pho hoa trn mt nc v.v Thi gian: 1/ 10 n 14/ 10 / 2012 a im: B sng Namgang, Jinju Tnh Jeollabuk-do 8. L hi ng Chn tri Gimje Thi gian: 10/ 10 n 14/ 10/ 2012 a im: Qung trng Byeokgolje, Gimje Tnh Jeollanam-do 9. L hi Bm Hampyeong Thi gian: 27/ 4 n 8/ 5 nm 2012 a im: Cng vin Hampyeong Cheonsubyeon 10 . L hi gm s Gangjin Do Gangjin gn bin c kh hu v th dng, ti nguyn l tng cho vic lm gm s nn gi vng v tr l qu hng ca vn ha cheongja - gm s men xanh ngc bch. Vn ha cheongja vi lch s 500 nm y t ho pht trin t thi k Goryeo. L hi Gm s Gangjin c bt u t chc t nm 1996 qung b cho cheongja - gm s men xanh ngc bch Goryeo v ngi lng sn xut ra gm s y. Thi gian: 28/ 7 n 5/ 8/ 2012 a im: Khu vc Doyoji gm s Goryeo
3 4 5
2 1 2
3 9 10
8 6
5. L hi nm Yangyang Yangyang l a phng trng nm tiu biu ca Hn Quc. Trong thi gian l hi, cc chuyn gia nm gip khch n thm quan hi nm. Bn c th ha vo khng kh trong lnh ca rng thng v ngm cnh quan thin nhin trong nhng ngy lu li Yangyang. Thi gian: 3/ 10 n 7/ 10 / 2012 a im: B sui Namdaecheon & ch Yangyang, Yangyang
Thng tin chi tit v l hi ca Hn Quc c th xem c trn trang web http://www.visitkorea.or.kr
10
170
171
6
Hn Quc v t nhin
Khi qut a l Con ngi Chnh ph Kinh t Biu tng quc gia Kh hu v thi tit a hnh Vng ven bin D n cu 4 sng ln Cng c Ramsar v bo v vng t ngp nc
172
173
6
Hn Quc v t nhin
Con ngi
*Ngi nc ngoi c tr (tnh c ngi c tr ngn hn): 1,2 triu ngi Dn s hot ng kinh t: 24,5 triu ngi (2010) T l gia tng dn s: 0.26%(2010) Tui th trung bnh: Nam 77 tui, N 83.8 tui (2009)
Khi qut
Tn gio: Theo iu tra dn s nm 2005, khong mt na ton b dn s Hn Quc l c tn gio, trong tn Pht gio (10.726.463 ngi), o s. Tin lnh (8.610.438 ngi) v o Thin cha (5.146.147 ngi) chim a
Chnh ph
n v tin: Won (1 USD M = 1156.3 won) (2010) Ngn ng: Ting Hn Quc (ch vit: Hangeul)
Th ch chnh tr: L nc Cng ha c Tng thng c dn bu trc tip v ch lm vic trong 1 nhim k. H thng chnh tr c phn quyn lm 3: Tng thng: Lee Myeong Bak (t nm 2008~) Chu k bu c: Bu c tng thng_5 nm Bu c i biu Quc hi_4 nm Bu c on th t tr a phng_4 nm c quan hnh chnh, c quan lp php (m hnh n vin), c quan t php. Quyn bu c: T 19 tui tr ln (Bu c thng thng)
a l
V tr: gia Nht Bn, Cc ng ca Nga v Trung Quc, nm v tr chin lc l trung tm ca ng Bc . Hn Quc_1002,210km Lnh th: Bn o Triu Tin_223,343km Cc dy ni chnh: Baekdusan (Bc Triu Tin) 2744m, Hallasan 1950m Cc sng chnh: Amnokgang (Bc Triu Tin) 790km, 481.7km Nakdonggang 521.5km, Dumangang 521km (Bc Triu Tin), Hangang Cc thnh ph chnh: Seoul (10.4 triu), Busan (3.6 triu), Incheon (2.7 triu), Daegu (2.5 triu), Daejeon (1.5 triu), Gwangju (1.4 triu), Ulsan (1.1 triu) (2010) Kh hu: Kh hu n i c 4 ma r rt
Kinh t
GNI u ngi: 20,759 USD (2010) T l tng trng GDP: 6.2%(2010) Xut khu: 441.5 t USD (2010) D tr ngoi hi: 291.5 t USD (2010) Nhp khu: 400.6 t USD (2010)
Nhng sn phm cng nghip ch yu: Cht bn dn, xe t, ng tu, dng in t gia dng, thit b thng tin di ng, thp, sn phm ha hc
174
175
Quc k Quc k ca Hn Quc l Taegeukgi. Thit k ca Taegeukgi tng trng cho nguyn l m dng ca trit hc phng ng. Vng trn gia l c c chia thnh hai phn bng nhau. Phn dng mu pha trn ch tinh kh tch cc ca v tr,. Ngc li, phn m mu xanh bn di tng trng cho tinh kh th ng ca v tr. Hai sc mnh ny th hin khi nim s hi ha gia chuyn ng khng ngng, qun bnh l c trng ca vng trn v hn. Bn qu vy quanh vng trn, mi gc c l mt qu. Bn qu ny tng trng cho tri, t, la v nc tng trng cho bn nguyn t trong v tr.
Vi vic s s dng Hangeul, t l bit ch ca Hn Quc t gn 100%. H thng ch ci khoa hc v d vit Hangeul ng gp vo vic Hn Quc dn u thi i cng ngh thng tin.
Hn Quc Bng ch ci
Hangeul consists of ten vowels and fourteen consonants. Ph m
g, k n d, t r, l m b, p s ng j ch k t p h
Nguyn m
ya
eo yeo
yo
yu
eu
Hangeul vit t bn tri sang bn phi () hoc t trn xung di () ty theo nguyn m v c th thm vo mt hai ch na (, ). V d)
Ngn ng Tt c ngi Hn Quc u s dng mt ngn ng ging nhau. iu ny ng vai tr quyt nh trong vic hnh thnh bn sc mnh m ca quc gia. Ting ni v ng iu ca ngi dn khu vc Seoul c xem l ting Hn Quc chun mc. Trong s cc ting a phng, ting Jejudo l c o nht. B ch ci ting Hn Hangeul gm 10 nguyn m v 14 ph m c th lm nn v s nhng t hp m tit. Hangeul va n gin va c tnh bao qut, c xem l mt trong nhng h thng ch ci khoa hc nht th gii. Hangeul va d hc va d vit nn t l bit ch ca Hn Quc rt cao v cng nghip in n cng c th pht trin.
Cc cu ting Hn hu dng
an nyeong ha
se
yo
gam sa
ham
ni
da
176
177
Kh hu v thi tit
a hnh
Kh hu Hn Quc l kh hu mang tnh i lc nn ma ng rt lnh v gi Ty thi n t cao nguyn Siberia v Mng C, ma h li c tnh kh hu mang tnh hi dng do ln gi m nng thi n t Thi Bnh Dng. Bn ma ti Hn Quc khc nhau r rt nhng ma xun v ma thu c xu hng ngn li. Ma xun bt u t u thng 4 v ko di n thng 5. Ma h nng m bt u t thng 6 v ko di sut 4 thng. Ma ma ma h t cui thng 6 n gia thng 7. Ma h kt thc vo cui thng 9 v thi tit ma thu trong lnh ni tip n cui thng 10. T thng 11 tr i thi tit lnh dn ln n thng 12 th hon ton bc vo ma ng gi lnh v tip tc nh th n cui thng 2.
Hn Quc tip xc vi Nht Bn qua bin ng v tip xc vi Trung Quc qua bin Hong Hi gia. V pha Bc, bn kia vng phi qun s DMZ l Bc Triu Tin.
b bin ng chy sut chiu di b bin pha ng. Nu nh pha hng nam l cc sn dc thoai thoi v cc con sng ln chy quanh co quanh vng ny. vng trung lu v h lu cc con sng ny c nhng ng bng tri di tng i rng ln. Nhng ngn ni cao ca Hn Quc phn
ln l mt phn ca di Taebaeksan v ngn ni p ni ting nht trong s Jirisan nm pha ty nam, chnh l dy ni Somaek. Ngn ni cao nht
178
179
Nga
Trung Quc
Bc Triu Tin
Nov.
ti Hn Quc l Hallasan, mt ngn ni la ngng phun nm gia o Jeju. Cc con sng tiu biu ca Hn Quc c sng Hangang, Geumgang,
Bin Hong Hi
Hn Quc
hng nm ca Hn Quc l 1245mm nhiu hn lng ma trung bnh nm ca th gii gp 1,4 ln nhng lng ma trung bnh u ngi khng vt qu 1/8 lng ma trung bnh ca th gii. Vic qun l ti nguyn
chy i ht bi nhng cn l v ma ln cn vo ma kh th cc dng sng u cn nc. Thm vo , dn s tng, kinh t pht trin v thay i v li sng khin nhu cu v nc ang tng ln r rt.
Eo bin Jeju
Eo b
Dae
in
han
Hn Quc l mt quc gia bn o. Pha Ty l Hong Hi, pha ng l bin ng v pha nam l bin Nam. Pha nam o ln nht Hn Quc l bin ng Trung Quc. Vng ven bin Ty v bin Nam c ng b bin t chu nh hng ca thy triu tng i bng phng v c phm vi
180
181
vng i ni nn cc dng sng dc xung, nc ma nhanh chng h thng xuyn xy ra l lt cn ma kh thng xuyn xy ra hin tng thiu nc. Theo Ch s thiu nc (WPI: Water Poverty Index), Hn Quc
trung bnh trn u ngi dng li th 129 trong tng s 153 nc trn
th gii. iu ny cho thy s cn thit ca vic c c ngun ti nguyn nc y tr nn cp thit. Do t nm 2008, d n cu 4 con sng ln bt u c khi ng. D n khi phc 4 sng ln t mc tiu l ci tin iu, phc
hi li h sinh thi xung quanh sng sui, xy dng p v h cha nc quy m nh v va, xy dng ng i xe p, o knh... D n vi tng
Cng vin Quc gia Bin Hanryeo ko di t thnh ph Geoje thuc tnh Gyeongsangnamdo n Yeosu thuc tnh Jeonlanamdo c ch nh l cng vin quc gia vo nm 1968, l cng vin bin u tin ca Hn Quc - mt a danh ni ting hng nm c hn 1 triu khch thm quan n thng ngon phong cnh kt hp gia bin, t v v s hn o p nh tranh v.
ny, s no vt y sng b nhim bi qu trnh cng nghip ha, ngoi ra ng dn c ko di 929km bo v, bo tn h sinh vt v h sinh thi Lin hp quc (UNEP) pht biu th nghim phc hi h sinh thi
rng. Nhng khu vc ny c rt nhiu o nn cn c gi l Dadohae nc su v chnh lch gia thy triu lc ln v xung khng nhiu. o ni la Ulleungdo v Dokdo.
cn to thnh h thng sng sinh thi, 35 cng vin m ly sinh thi, 24 ng thi nng cao tnh a dng ca sinh vt. Qu K hoch Mi trng thng qua d n khi phc 4 sng ln ca Hn Quc rt ng khen ngi. Trc cc t hn hn v l lt ngy cng xy ra thng xuyn trn phm vi ln, UNEP cho rng cn c thm chnh sch qun l nc. UNEP d kin d n ny s ng gp ln vo vic gii quyt vn thiu nc v kch thch pht trin kinh t khu vc.
(a o hi). Ngc li vng ven bin ng hu nh khng ngon ngho, Dc theo ng ven bin l cc cn ct v ph, pha xa trn mt bin l cc
Yeongsangang - to nn lnh th ca Hn Quc v chim 63,7% ton b lnh th. Cc khu vc ny cng chim 62% tng dn s, 67% GNP, 53,7% Khong 70% lng ma hng nm c c t thng 6 n thng 9 nhng 42% trong b mt i do bc hi v 31% chy ra bin. 70% lnh th l ton th din tch t canh tc, 62,2% ngun ti nguyn nc tim lc.
182
183
Vnh Suncheon
m Upo
m Upo Changnyeong tnh Gyeongsangnamdo l vng t ngp nc ln nht ca Hn Quc. Ton th din tch l 2,3km v ng chu vi l 7,5km. Ti m Upo c tt c 340 loi thc vt bao gm hoa sen gai c chnh ph ch nh l c nguy c tit chng v ang c bo h, 62 loi chim, 28 loi c ang sinh sng. Upo c cng nhn l vng t ngp nc quan trng v mt quc t v c cng nhn l khu Ramsar vo ngy 2 thng 3 nm 1998.
Vnh Suncheon tip gip vi Boseong, Goheung, Yeosu v Suncheon, l vng vnh sinh ra t hai nhnh ni tch ra t dy ni Sobaek tri di thoai thoi xung bn o Goheung v bn o Yeosu. Vnh Suncheon c hnh ci ti, ng rp b bin li lm nhiu. Tng chiu di vnh l 58,7km, ng ct Nam - Bc l 30 km, ng - Ty l 22km. Ca vo vnh c m v hng ng nam v c nhiu hn o ln nh chn li. Cc dng sng nh nh Isacheon, Okcheoncheon, Dongcheon, Beolgyocheon, Yeonhwacheon v Seonggicheon chy vo bn trong vnh Suncheon. Vnh Suncheon khng ch t ho v cnh quan ti p m cn l mt vng t ngp nc duy nht ca nhng vng t ngp nc ven bin ln ca Hn Quc c bo tn mt cch hon ho. Ti y ni nc ngt ca cc dng sng v nc bin mn gp nhau c nhiu ng thc vt sinh sng. Hn 200 loi chim nh su u trng (mo), dic trng m vng, vt Baikal, mng b m en v.v n tr ng ti y. Vnh Suncheon c cng nhn l vng t ngp nc quan trng v mt quc t nn c cng nhn l khu Ramsar vo thng 1 nm 2006.
Vnh Suncheon - H sinh thi ca vnh Suncheon c cng nhn l khu Ramsar nm 2006 ang c bo tn tt, nhng loi chim qu him trn ton th gii v tr ng ti y.
184
185
7
Lch s
Gojoseon Thi k Tam quc v Gaya Silla thng nht v Balhae Goryeo Joseon Thi k Nht chim ng v phong tro c lp Thnh lp nc i Hn Dn Quc Khi qut lch s Hn Quc
Hoa hng Sharon (h dm bt). ng sau l hn o c hnh dng bn o Triu Tin (Lng Seonam, Yeongwol, tnh Gangwondo)
7
Lch s
b tc xut hin khu vc Liaoning Mn Chu v vng ty bc bn o Triu Tin. ng t ca dn tc Triu Tin l Dangun sau hp 2333TCN). Nh vy, ngy Lp Quc l ngy Quc khnh cho thy lch s lu i ca Hn Quc. Truyn thng lch s ca dn tc tr thnh lng t ho v ngun ng lc khin cho ngi Hn Quc c th tri qua c nhng thi k kh khn. nht nhng b tc ny li v lp ra nc Gojoseon (C Triu Tin: nm
Gojoseon
Con ngi bt u sinh sng ti bn o Triu Tin v khu vc ln cn t khong 70 vn nm v trc. Thi i bt u khong 8000 nm trc y v nhng di vt ca thi i ny c pht hin thy khp ni sng ln.
minh b tc vi c cu chnh tr phc tp v cui cng pht trin thnh vng quc. Trong s cc quc gia lin minh b tc a dng, Goguryeo (Cao quc u tin. C L: B.C. 37-668) nm dc b sng Amnokgang tr thnh vng
trn bn o Triu Tin, c bit l vng ven bin v lu vc nhng dng Thi i ng c bt u ti khu vc Mng C ngy nay v
Sn bt, hi lm - sng Nng nghip, nui gia sc - sng nh c du c Hang ng, lu X hi by n, x hi bnh ng Ru , ci no) Hm tr X hi b tc, x hi bnh ng
t nung c ha tit t nung khng c hnh rng lc, kim khu ha tit, dao gm bng ng hnh n t b lm bng xng
188
189
b tc c v tr pha nam sng Hangang (Hn giang: gn Seoul ngy nay) trong thi k u cng l mt vng quc lin minh ging Goguryeo, thi vua Geunchogo (Cn Tiu C vng: 346-375). nhng sau pht trin thnh mt quc gia tp quyn trung ng di Silla (Tn La: 57 TCN-935) nm vng ng nam bn o Triu
419) l Goguryeo chim c vng t rng ln gm Mn Chu v bn o Triu Tin v sau , mt quc c ch chnh tr hon thin c hnh thnh. Baekje (Bch T: 18 TCN-660) c hnh thnh t mt quc gia
Tin l mt vng quc km th lc v km pht trin nht trong ba vng quc. Tuy nhin, do nm ngoi vng nh hng v mt a chnh tr ca Trung Quc nn vng quc ny c nhng t tng v tp tc ngoi Trung Quc thong hn rt nhiu. X hi Silla vo thi k l mt nn vn ha tin tin v c xy dng trn nn tng trt t Pht Gio c tnh hng v Hoa Lang) vi thnh vin l cc thanh thiu nin tng lp qu tc.
phn bit giai cp r rt, ng thi s hu mt qun i c o (Hwarang: Gaya (Gia Da: 42-562) l mt s b tc sng lu vc sng
Goguryeo
Nakdonggang hp nht li v pht trin thnh mt hnh thc quc gia lin minh.
Usan Dokdo
Goguryeo vo nm 660 v Baekje vo nm 668. Th nhng vo nm 676, Silla nh ui qun vin chinh ca nh ng v s thng nht bn o Triu Tin li cng tr nn vng vng hn.
Bin Hong Hi
chnh tr nn di do hn khin Silla Thng nht bc vo thi k cc vi v trang nghim ng t ho c xy dng vo thi k ny.
thnh v mun xy dng mt quc gia Pht gio l tng. Cha Bulguksa Vo nm 698, nhng ngi dn di tr trc y ca vng quc
Tamna
Goguryeo lp nn vng quc Balhae (Bt Hi) vng trung nam Mn Chu. Vng quc mi ny khng ch bao gm nhng ngi dn lu lc
190
191
hnh chnh ca Goguryeo. Tip theo, Balhae pht trin mt nn vn ha c gc r t Goguryeo. Vng quc Balhae t n nh cao ca thnh vng trong na u
thit lp quan h ngoi giao vi t Quyt v Nht Bn. Balhae b lt vo nm 926 bi ngi Khitan (Khit an). a s gii qu tc Balhae l hu du ca Goguryeo di chuyn xung min nam v ha nhp vo nc Goryeo (Cao L) mi c thnh lp vo thi k .
Goryeo
Goryeo (Cao L: 918-1392) do Wang Geon (Vng Kin), mt v tng soi di quyn ch huy ca hong t Gungye (Cung Du) ni dy khi ngha chng li vng triu Silla Thng nht - sng lp nn. Wang Geon
chn qu hng mnh Songak (Tng Nhc) lm kinh (vng Gaeseong - Khai Thnh thuc CHDCND Triu Tin ngy nay), i Quc hiu l Goryeo v tuyn b mc tiu ca mnh l ly li lnh th mt ca vng quc Goguryeo khu vc ng bc Trung Quc.
Balhae
Quc hiu Goryeo. Mc d Goryeo khng ly li c lnh th mt ca Goguryeo nhng triu i ny pht trin mt nn vn ha Pht gio chi
Sanggyeong
Bin ng
Pyongyang
Silla
Usan Dokdo
Bin Hong Hi
Geumseong (Gyeongju)
Tamna
192
193
li v mt nn vn ha tinh t m tiu biu l Goryeo Cheongja - mt loi th k n ch in kim loi di ng u tin trn th gii c pht minh
gm c nc men mu xanh ngc. Mt thnh qu quan trng khc na c vo nm 1234 trc k thut in ch kim loi Gutenberg ca c hai th k. Ngoi ra, trong cng thi k ny, nhng ngh nhn ti nng cng hon cc phin g ln. thnh mt cng trnh kh khn phi thng, l khc ton b Kinh Pht ln Hn 80.000 bn khc g ny c lm vi mc ch cu c Pht
ph h y li qun xm lc Mng C xm chim Goryeo. B Goryeo i Tng kinh hay cn gi l Bt vn i Tng kinh ny hin ang c bo qun ti cha Haeinsa.
Joseon
Nm 1392, Tng Yi Seong-gye nh bi vng triu Goryeo, lp nn mt vng triu mi c tn l Joseon (Triu Tin). Nhng v vua u tin tng gy nh hng ln chi phi trong thi i Goryeo. ca Joseon ly Nho gio lm t tng thng tr chng li Pht gio Giai cp thng tr ca Joseon cai tr vng quc vi mt th ch
i Joseon, ng thi cng ng vai tr l con ng tin thn tuy c hn thng mi v cng nghip.
ch. X hi tn sng Nho gio ny t gi tr cao hc thut v xem nh Di triu i vua Sejong (Th Tng i vng 1418-1450) - v
vua th t ca triu i Joseon - vn ha v ngh thut ca Joseon bng n hn bao gi ht. Di ch th vua Sejong, cc hc gi ca Jiphyeonjeon
Seogyeong (Pyongyang)
Bin ng
Bin Hong Hi
Usan Dokdo
Donggyeong (Gyeongju)
Tamna
Gyeongguk daejeon - B lut quy nh c cu v chc nng ca tng lp thng tr Joseon (bn tri) Tu Geobukseon (tu ra) c coi l chin hm bc st u tin ca th gii (bn phi)
194
195
Hunminjeongeum (Hun dn Chnh m), ngha l h thng ng m ng dy dn chng. Ngoi ra, vua Sejong cng cho thy mi quan tm rng ln n
Daejeon (Kinh quc i in). Sau n thi Seongjong (Thnh tng: ch thng tr Joseon c xc lp vng chc.
1469-1494), vic bin son Gyeongguk Daejeon c hon thnh gip th Nm 1592, Nht Bn mn ting sang nh nh Minh Trung
thin vn hc. ng h mt tri, ng h nc, thin cu v bn thin vn u c ch tc ra theo lnh ca ng. Vua Sejo (Th t: 1455-1468) lp nn mt ch lut php
Quc xm lc Joseon. Tng qun Yi Sun-sin (L Thun Thn: 1545-1598), v thnh nhn c ngi dn Hn Quc tn knh mang Geobukseon (thuyn ra) - nhng chin hm bc st u tin trn th gii thng oanh lit. ra trong trn u trn bin vi qun Nht v lin tc ginh nhiu chin T th k 17 tr i, t tng Silhak (Thc hc), mt trng phi
theo ui hc thut thc dng xy dng mt quc gia hin i lan rng trong gii qu tc c t tng tin b. Cc hc gi Silhak ny a kin ngh i ci cch t ai, nng
nghip v cng nghip. Th nhng triu nh bo th vn cha chun b sn sng n nhn s thay i cp tin nh vy.
Hamgil-do (Hamgyeong-do) Pyeongan-do Pyongyang Hamheung
khc phc tnh hnh chnh tr khng ng n ny, vua Yeongjo (Anh T:
Bin ng
1724-1776) thc hin chnh sch khng thin v, tuyn chn cc nhn ti quyn lc ca nh vua v to nn s n nh v mt chnh tr.
ca cc ng phi mt cch bnh ng. Qua , Yeongjo cng c c Vua Jeongjo (Chnh T: 1776-1800) k tha chnh sch khng
Ulleungdo Dokdo
Bin Hong Hi
thin v ca v vua i trc v thm vo , ng lp nn mt th vin ca triu nh l Gyujanggak (Khu chng cc) gn gi nhng vn bn v ghi chp ca triu nh. Mt khc, tuy thi k ny cng l thi k n hoa
ca phi Silhak, nhiu nh hc gi Silhak xut sc a ra nhng n ci cch tin b thc hin cch mng nng nghip v cng nghip nhng nhng phng n ca h hu nh khng c triu nh chp nhn.
Jejudo
196
197
Vo th k 19, Hn Quc ch cn l mt t nc n dt, kin quyt t chi nhng yu cu ca cc cng quc phng Ty mun c quan h ngoi giao v thng mi. Cng vi thi gian tri i, mt s nc chu
gian ngn ngi. Gii phng khng em li ngay cho ngi Hn Quc mt
nn c lp m h kht vng by lu. Thay vo , n mang n kt qu l lnh th t nc b chia ct lm hai bi s xung t v mt t ca ngi Hn Quc nhm xy dng mt chnh ph c lp tht bi khi qun i M chim lnh pha nam bn o v qun i X Vit thu tm phn bc bn o. tng do s bt u ca cuc chin tranh lnh ng Ty. Nhng n lc
v chu u vi tham vng quc a ch quyn bn o Triu Tin ra tranh ci. Nht Bn chin thng trong chin tranh Thanh - Nht v Nga tr thc dn ti y t nm 1910. Nht dng v lc thn tnh i Hn quc v bt u thit lp s cai Qu trnh thc dn ha ca Nht Bn kch ng lng yu nc
ca ngi Hn Quc. Cc nh tr thc Hn Quc cm phn trc chnh sch ng ha vn ha, cm c vic dy ting Hn trng hc ca Nht Bn. Ngy 1-3-1919, cuc phn i i c lp ha bnh c din
mt ngh quyt yu cu thc hin tng tuyn c ti Hn Quc di s gim st ca y ban Hn Quc Lm thi thuc LHQ. Th nhng Lin X t chi ngh ca UN v ngn chn on
ra trn phm vi c nc. Chnh quyn Nht Bn n p d man tt c nhng ngi tham gia u tranh v nhng ngi ng h, tn st hng nghn ngi. Phong tro c lp mng 1 thng 3 tuy tht bi nhng to nn
y vin LHQ tip cn vo pha bc bn o. Do , i Hi ng LHQ la chn mt ngh quyt khc l tin hnh bu c ti khu vc m on y c tin hnh vo ngy 10 thng 5 nm 1948 ti khu vc pha nam v vin c th tip cn c. Cuc bu c u tin ca i Hn Dn Quc
gia nhng ngi dn Hn Quc. Mt chnh ph lm thi c thnh lp ti Thng Hi, Trung Quc vi khi u l Phong tro mng 1 thng Ngy nay ti Hn Quc, ngy mng 1 thng 3 hng nm tr thnh ngy Quc khnh k nim Phong tro c lp mng 1 thng 3. S bc lt v sut thi k xm chim. Cuc sng ca ngi Hn Quc ngy cng tr nn khn kh hn di ch thng tr ca thc dn Nht cho ti khi Nht Bn b nh bi trong cuc chin tranh th gii ln th II vo nm 1945. 3 v u tranh chng li thc dn Nht ti Mn Chu cng c trin khai.
Thnh lp nc i Hn Dn Quc
Ngi Hn Quc vui mng khi Nht b nh bi trong Chin tranh Th gii ln th II. Tuy nhin, nim vui ny cng ch ko di trong mt thi
Kim Gu - Ch tch Chnh ph Lm thi Thng Hi (bn tri) Cc thnh vin Chnh ph Lm thi Thng Hi ang chp nh k nim nm 1945 (bn phi)
198
199
tuyn 38. V tuyn 38 ny tr thnh ng chia ct bn o Triu Tin thnh hai min Bc, Nam. Syngman Rhee (L Tha Vn) - mt nh tr thc du hc M
Quc ngy nay ng th 12 trn th gii. Hn Quc tr thnh mt quc gia sn sng cho nhng hot ng tch cc trn v i kinh t ton cu nh vic t chc thnh cng Hi ngh Thng nh G20 nm 2010...
c bu lm Tng thng u tin ca i Hn Dn Quc vo nm 1948. Syngman Rhee c mt nh hng ln trong vic mt chnh ph c lp ng ln Nam Hn. Mt khc, pha bc v tuyn 38, vi s ng h ca dn dt c thnh lp.
v mt ch ngha dn ch chn mui v s phn vinh v mt kinh t. Tuy Hn Quc cng khng phi l trng hp ngoi l chu nh hng ca
Lin X, chnh quyn ng Cng sn do Kim Il-sung (Kim Nht Thnh) Ngy 25 thng 6 nm 1950, min Bc tin hnh mt cuc xm lc
vn cn nhng di chng ca chin tranh lnh trn bn o Triu Tin v khng hong kinh t ton th gii, Hn Quc vn lun cho thy kh nng hng n mt tng lai xn ln hn nhiu ngy nay.
ny dn n s bng n ca cuc chin tranh Nam - Bc ko di ba nm vi s tham gia ca M, Trung Quc v mt s qun i nc ngoi khc. Vi cuc chin tranh ny, ton b bn o Triu Tin b tn ph v cui cng, mt hip nh nh chin c k kt vo thng 7 nm 1953.
t chc do s phn i ca gii sinh vin chng li s nm quyn qu lu v bu c bt chnh vo nm 1960. T sau nhng thp nin 1960, Hn Quc t c s tng trng
kinh t chng mt trn nn tng chnh sch tng trng ly trng tm l xut khu ca Tng thng Park Chung-hee, ngi xut thn t tng qun i n mc xut hin tn gi K tch trn sng Han. Th nhng Park Hn Quc c thm mt v tng thng xut thn t tng qun i v n nm 1987, ch bu c trc tip tng thng mi c khi phc li. Tuy nhin, phi n nm 1993, Hn Quc mi c li mt chnh ph do ngi xut thn ngoi qun i cm u.
Nht Bn ng t chc FIFA World Cup vo nm 2002. Hn Quc cho ton th gii thy tt c di sn vn ha phong ph v k thut tin tin ca nc nh thng qua mu dch v giao lu quc t. Quy m ca kinh t Hn
Syngman Rhee - Tng thng u tin ca i Hn Dn Quc (bn tri) L K nim Thnh lp Chnh ph i Hn Dn Quc c c hnh vo ngy 15 thng 8 nm 1948 (bn phi)
200
201
ng Seokguram
Goryeo Dynasty (918-1392) Gj Thi i ng Thi i Samhan (Tam Hn) V dng trng Th lip (bn sao) L bc bch ha v hnh nh mt chin s ci nga ang sn ui hu v h. Ci nga trong thi i Goguryeo (37 TCN ~ 668) l mt hot ng v cng quan trng v s an ninh ca quc gia. Dao gm bng ng hnh n t b Thi i c Thi i mi Hn Quc B.C. 5000 2000 1000 500 200 100 A.D. 200 300 400 500 600 700 900 1000 1100 1200 Balhae (698-926)
Hunminjeongeum L sch nhp mn Hangeul do v vua th 4 ca Joseon l Sejong (tr v 1418-1450) sng ch.
Th vn hi Olympic Seoul ln th 24 (1988) Janggyeongpanjeon, cha Haeinsa - ni bo qun bn khc g ca b Bt vn i Tng kinh. Bt vn i Tng kinh l b kinh Pht bao qut nht hin cn tn ti, c khc trn 81.258 phin g trong thi i Goryeo (9181392). Chin tranh Nam Bc (195053) Thnh lp Chnh ph i Hn Dn Quc (1948) i Hn quc (1897-1910)
Buyeo (Ph D)
Gaya (42-562)
1300
1400
1500
1800
1900
2000
Trung Quc Thi i ng Nh Thng (1600-1046 TCN) Thi i Chin Quc (475-221) Nh Tn (221-206) Tin Hn (206 TCN- 25) Nh Ty (581-618) Nh ng (618-907) Nh Tng (960-1279) Ng i Thp Quc (907-960) Nh Minh (1368-1644) Nh Nguyn (1271-1368) Nh Thanh (1616-1911) Thnh lp nc Cng ha Nhn dn Trung Hoa (1949)
Hu Hn (25-220)
Phng Ty Nn vn minh Mesopotamia (vn minh Lng H) Vng quc Ai Cp Thng nht Cha Jesu ging sinh quc La M tuyn b C c gio l Quc gio (392) Phn chia ng Ty ca quc La M (395) Julius Caesar (101-44) Chng tc Anglo-Saxons, xy dng vng quc Anh quc (449) Mohammed (570-632) Cuc Vin chinh Ch thp ln th 1 (1096-1099) Chin tranh Th gii ln th 1(1914-1918) Chin tranh Th gii ln th 2 (1939-1945)
Chin tranh Punic ln th 1 (264-241) Socrates (470-399) Chin tranh Punic ln th 2 (219-201) Alexander i (356-323) Chin tranh Punic ln th 3 (149-146)
Marco Polo (1254-1324) Chin tranh Trm nm (1344Ban hnh i Hin chng 1434) (1215) Ni chin Hoa K (1861-1865) Charlemagne i , Hong u tin ca K thut in Gutenberg (1455) quc Ty La M (800) Tuyn ngn c lp Hoa K (1776) Columbus pht hin ra i lc chu M Cch mng Php (1789-1793) (1492) Hegira (622), bt u ca k nguyn Islam Ci cch tn gio ca Martin Luther (1517) Chin tranh 30 nm (1618-48)
202
203
8
Hin php v chnh ph
Hin php C quan Hnh chnh C quan Lp php C quan T php Cc c quan c lp Chnh quyn a phng Khi qut v Hin php v Chnh ph Hn Quc
8
Hin php v chnh ph
ng mt vai tr thit yu trong vic a Hn Quc pht trin thnh mt x hi dn ch v t do hn na. Hin php bao gm li m u, ton vn 130 iu, 6 quy tc b
sung v ton vn gm 10 chng: iu khon chung, Quyn li v ngha v ca cng dn, Quc hi, Chnh ph, Ta n, Ta n Hin php, Qun l bu c, Chnh quyn t tr a phng, Kinh t v Sa i hin php. Nguyn l c bn ca Hin php i Hn Dn Quc bao gm ch
Hin php
quyn ca nhn dn, phn chia quyn lc, thng nht hai min Nam Bc nh nc php quyn v phc li v.v
trin dn ch ha, trong qu trnh Hin php c sa i chn ln cho n Hin php hin hnh sau ln sa i vo ngy 29 thng 10 nm 1987.
trong ha bnh v dn ch, theo ui ha bnh v hp tc quc t, xy dng Vic sa i hin php i hi nhng th tc c bit khc vi cc
nn dn ch ha thc th. Ngoi im Hin php c sa i qua nhng trnh t hp php, mt s tht khc ng ch l c nhiu bin i
b lut khc. Tng thng hoc hn mt na s i biu quc hi c th ngh sa i hin php. n sa i Hin php, khng cn c s ng cu dn . Trong qu kh, phi t c s tn thnh ca hn 2/3 s i thun ca Quc hi m ch c th c thng qua sau khi tin hnh trng biu quc hi nhng i vi ch hin hnh, phi c hn mt na s thnh trong cuc trng cu dn .
quan trng din ra nh quyn hn ca Tng thng b thu hp, quyn hn ca cc c quan lp php c tng cng, cc ch nhm bo v nhn quyn c lp ra thm. c bit, vic thit lp Ta n Hin php c lp
Tng thng i Hn Dn Quc l ngi ng u chnh ph c nhn dn bu ra qua bu c thng thng. Nhim k ca Tng thng l 5 nm v ch c php lm mt nhim
k. Ch mt nhim k ny l iu khon c t ra nhm ngn chn s cc thnh vin ca Hi ng Chnh ph c th tha hnh quyn hn ca
Bn tho Hin php u tin ca i Hn Dn Quc
tp quyn trng k. Trng hp Tng thng vng mt, Th tng hoc Tng thng theo quy nh ca php lut.
206
207
yu. Th nht, Tng thng l Nguyn th Quc gia, i din cho quc gia
trong t chc nh nc v quan h i ngoi. Tng thng c quyn tip hiu vinh d khc, ban lnh n x. Ngoi ra, Tng thng c ngha v duy tr nn c lp ca quc gia v s ton vn lnh th, bo v v lm theo Hin php cng nh theo ui s nghip thng nht ha bnh ca T quc.
nhn cc phi on ngoi giao, trao hun chng v khen tng cc danh
chnh sch v php lut. Tng thng c th xut nhng d tho lut ln Quc hi, trnh by kin ca mnh vi Quc hi trc tip hoc qua vn bn. Tng thng tuy khng c quyn gii tn Quc hi, nhng Quc hi c khon buc ti v truy t ca Hin php.
hnh cc b lut c c quan lp php ban hnh, ng thi c th ra lnh v nh ra nhng quy tc thi hnh php lut. Tng thng cn c quyn nh Th tng v nhng ngi ng u cc c quan hnh chnh. ch huy Ni cc, nhng c quan c vn v hnh chnh a dng, quyn ch
Ni cc
Di th ch Tng thng ca Hn Quc, Tng thng thc hin chc nng thng - ngi chu trch nhim quyt nh ton b vic quc chnh ng
gia, c ton b quyn hn v chnh sch qun s bao gm c quyn tuyn b chin tranh.
hnh chnh thng qua Ni cc. Ni cc gm t 15 n 30 ngi do Tng u. Th tng do Tng thng ch nh qua s ng ca Quc hi. Th chnh v nhn lnh Tng thng qun l Vn phng Th tng. Ngoi ra,
nh chnh sch ngoi giao. Tng thng b nhim hoc phi c cc phi
tng v mt c bn l ngi tr l cho Tng thng, gim st cc b hnh Th tng cng c quyn suy xt nhng chnh sch ch yu ca quc gia
208
209
lin quan n cc hnh vi ti phm quc t. Ngoi ra, Cc cng lp k hoch v iu chnh cc hot ng thng tin v cng tc bo an ca chnh ph. y ban Thng tin Truyn hnh l c quan lm vic theo nguyn tc
bn tho nhng vic quc chnh ch yu, tha lnh Tng thng, c quyn ch chu trch nhim v tp th v c nhn trc Tng thng.
c mt ti Quc hi v pht biu kin ca mnh. Cc thnh vin Ni cc Ngoi Ni cc, Tng thng c th thit lp nhng c quan di
da trn kin thng nht gm 5 y vin thng trc, c quyn quyt trc tip (IPTV)
quyn kim sot trc tip ca mnh nh Vin Kim ton v Thanh tra, Cc Tnh bo Quc gia, y ban Thng tin Truyn hnh ra v thi hnh
nh ti cao trong qun l truyn hnh, thng tin, truyn hnh trc tuyn
cc chnh sch quc gia. Nhng ngi ng u cc c quan ny u do Tng thng ch nh, ring vic b nhim Vin trng Vin Kim ton v Thanh tra ca Tng thng phi c c s ng ca Quc hi. Vin Kim ton v Thanh tra c quyn gim st ti chnh ca cc c
C quan Lp php
Quyn lp php ca i Hn Dn Quc thuc v 1 c quan c nht l Quc hi gm 300 y vin vi nhim k 4 nm. Trong s 300 y vin quc hi, 246 ngi c bu thng qua vic
v cc c quan trc thuc. Vin cng c quyn thanh tra nhng hnh vi lm thanh tra c bo co ln Tng thng v Quc hi nhng Vin Kim ton v Thanh tra ch chu trch nhim trc Tng thng.
b phiu thng thng a phng bu v 54 ngi cn li c bu qua ch i biu theo t l. Ch i biu theo t l l ch chia s gh trong Quc hi theo t l cho ng t c trn 3% s phiu c hiu lc Ch i biu t l ny nng cao tnh chuyn nghip ca Quc hi v ng thi phn nh ting ni a dng ca nhn dn.
dng chc quyn hoc sai tri ca cc vin chc nh nc. Tuy kt qu
Ta nh Quc hi
210
211
Ngi t c s phiu bu cao nht trong mt n v bu c l ngi trng c. i biu Quc hi khng phi chu trch nhim bn ngoi Quc hi v nhng pht ngn v biu quyt c lin quan trc tip n cng vic
php lut, Quc hi c quyn quyt nh khi c hn mt na trong tng s Trng hp s kin ngang nhau, vn c xem nh b bc b.
i biu Quc hi tham d phin hp v hn mt na trong s tn thnh. Quc hi c th hp cng khai nhng cng c th tin hnh hp kn trong xt thy cn thit cho an ninh quc gia.
ca mnh trong Quc hi. Ngoi ra trong thi gian din ra k hp Quc hi, Quc hi ngoi tr trng hp b bt qu tang ti hin trng.
i biu Quc hi khng b bt hoc giam gi nu khng c s ng ca i biu Quc hi b bt hoc giam gi trc khi k hp Quc hi Hi ngh Quc hi chia thnh hp phin nh k v phin lm thi.
trng hp hn na s i biu c mt tn thnh hoc Ch tch Quc hi Theo Hin php, Quc hi c nhiu quyn hn a dng v quyn
cn c quyn xt v quyt nh n ngn sch chnh ph, cc vn ngoi giao, tuyn b chin tranh, c qun i ra nc ngoi, ng v vic ng qun ca qun i nc ngoi, gim st quc chnh, truy t buc ti v.v.
lm thi c m ra theo yu cu ca Tng thng hoc trn 1/4 tng s hp lm thi ko di trong vng 30 ngy. Trng hp Tng thng yu cu triu tp phin hp lm thi th phi nu r thi gian din ra phin hp v l do triu tp. Tr nhng trng hp c quy nh ring trong Hin php hoc
s i biu tn thnh. Tuy nhin, trng hp buc ti hoc truy t Tng tng s i biu tn thnh.
thng phi c hn mt na tng s i biu Quc hi kin ngh v hn 2/3 Quc hi bu ra 1 Ch tch Quc hi, 2 Ph Ch tch Quc hi vi
nhim k 2 nm. Ch tch Quc hi ch tr phin hp nh k, i din cho c quan lp php v gim st vic hnh chnh ca Quc hi. Ph Ch tch Quc hi s tha hnh quyn ca Ch tch khi Ch tch Quc hi vng mt.
C quan T php
Cc c quan t php ca Hn Quc bao gm: Ta n Ti cao, Ta n Cp cao, Ta n a phng, Ta Pht minh Sng ch, Ta n Gia nh, Ta n hnh chnh v cc ta n a phng. Ta n thc hin quyn xt x cc vn dn s, hnh s, hnh chnh, bu c v cc vn t php khc, k thc v cn b ta n.
Khai mc K hp nh k Quc hi
ng thi gim st cc vn lin quan n ng k bt ng sn, h tch, Ta n Ti cao l c quan cao nht trong ngnh t php, x l
212
213
cc v vic khng co khng ng vi phn quyt ca ta n cp di. Chnh n Ta n Ti cao do Tng thng ch nh vi s thng qua ca Quc hi. Cc Thm phn khc do Tng thng b nhim theo s tin c
Hnh chnh trong khu vc ph trch. Ngoi cc ta n ny ra cn c Ta n Qun s c quyn xt x nhng ti phm l qun nhn v nhn vin qun i.
ca Chnh n Ta n Ti cao. Nhim k ca Chnh n Ta n Ti cao l 6 nm, tui ngh hu l 70 v ch c gi chc trong 1 nhim k. Cc Thm ca lut, tui ngh hu 65. phn c nhim k 6 nm, c th tip tc c ti b nhim theo quy nh Ta n Cp cao x l cc n khng n, khng ng phn quyt
c bit theo lut nh. Ta Pht minh Sng ch xem xt li nhng quyt nh do C quan Cp bng sng ch a ra. C th trnh n ln Ta n Ti cao xin xt x li khi khng ng vi phn quyt ca Ta Pht minh Sng ch.
ca ch hin php trng tm. Hin php ca nn Cng ha th 6 c ngha dn ch lp nn mt ch ti xt v mt t php mi l Ta n Hin php. Mc ch hnh thnh Ta n Hin php l lp nn nhng th tc li c bn ca Hin php v nhn dn.
Suwon, Chuncheon, Daejeon, Cheongju, Daegu, Busan, Changwon, Ulsan, Gwangju, Jeonju v Jeju. Ta n Gia nh xt x tt c cc trng hp lin quan n hn nhn, v thnh nin v cc vn trong gia nh khc. Ta n Hnh chnh ch x cc v n hnh chnh.
c bit a ra phn quyt v cc vn Hin php nhm bo v quyn Ta n Hin php c quyn gii thch Hin php, xem xt cc b
lut c vi hin hay khng, a ra quyt nh v mt t php buc ti quyn hn v nhng khiu ni v hin php.
hoc gii th mt ng chnh tr, xt x cc vn lin quan n tranh chp Ta n Hin php gm 9 Thm phn Hin php. Nhim k ca
iu 114 Hin php nhm qun l mt cch cng tm vic bu c v trng Chnh ph, Ta n v Ta n Hin php.
v tr theo quy nh ca Hin php c th thi hnh nhim v m khng c s can thip t bn ngoi.
214
215
y ban Nhn quyn Quc gia c quan nh nc c thnh lp vo nm hin vic bo v nhn quyn theo ngha rng bao gm nhn phm, gi tr v con ngi m Hn Quc tham gia.
2001 vi mc ch bo v nhn quyn. y ban theo ui mc ch thc t do ca tt c con ngi nh nu r trong cng c quc t v quyn y ban Nhn quyn c tng cng 11 thnh vin trong c 1 ch
1 2 8 11 10 3 14 9
Province
8 Gyeonggi-do Office Location: Suwon Population: 11.46 million Area: 10,186 km2 www.gg.go.kr 9 Gangwon-do Office Location: Chuncheon Population: 1.51 million Area: 20,569 km2 www.provin.gangwon.kr 10 Chungcheongnam-do Office Location: Daejeon Population: 2.04 million Area: 8,601 km2 www.chungnam.net 11 Chungcheongbuk-do Office Location: Cheongju Population: 1.53 million Area: 7,432 km2 www.cb21.net 12 Jeollabuk-do Office Location: Jeonju Population: 1.85 million Area: 8,601 km2 www.jeonbuk.go.kr 13 Jeollanam-do Office Location: Muan Population: 1.91 million Area: 12,249 km2 www.jeonnam.go.kr 14 Gyeongsangbuk-do Office Location: Daegu Population: 2.67 million Area: 19,026 km2 www.gyeongbuk.go.kr 15 Gyeongsangnam-do Office Location: Changwon Population: 3.25 million Area: 10,533 km2 www.gsnd.net 16 Jeju Special Self-Governing Province Office Location: Jeju Population: 0.56 million Area: 1,848 km2 www.jeju.go.kr
tch, 3 y vin thng trc v 7 y vin khng thng trc, trong c 4 do Chnh n Ta n ti cao ch nh v c Tng thng thng qua.
5 12 6 15 13 7
16
phng x l cc cng vic lin quan ti phc li ca ngi dn a vic t tr trong phm vi php lnh .
Metropolitan city
1 Seoul Office Location: Sejong-daero Population: 10.21 million Area: 605 km2 www.seoul.go.kr 2 Incheon Office Location: Guwol-dong Population: 2.71 million Area: 1,007 km2 www.incheon.go.kr 3 Daejeon Office Location: Hyangchon-gil Population: 1.48 million Area: 540 km2 www.daejeon.go.kr 4 Gwangju Office Location: Naebang-ro Population: 1.43 million Area: 501 km2 www.gwangju.go.kr 5 Daegu Office Location: Gongpyeong-ro Population: 2.49 million Area: 884 km2 www.daegu.go.kr 6 Ulsan Office Location: Jungang-ro Population: 1.11 million Area: 1,057 km2 www.ulsan.go.kr
phng, qun l ti sn, v c th ban hnh nhng quy nh lin quan n Lnh o chnh quyn a phng qun l v gim st cc cng vic
hnh chnh tr nhng trng hp c quy nh ring trong php lnh. Cc quyn trung ng y nhim nh qun l ti sn v c s vt cht cng cng, thu thu a phng cng nh l ph cc dch v hnh chnh a dng. gian gia Chnh quyn Trung ng v chnh quyn a phng cp c s.
Chnh quyn a phng cp cao v mt c bn ng vai tr trung Chnh quyn a phng cp c s p ng nhu cu ca ngi dn
bng vic cung cp cc dch v hnh chnh ti tr s t v tr ti khu vc ch yu thc hin cc th tc hnh chnh v dch v x hi thng ngy.
216
217
Cc i tng thng
Tng thng
Vin Kim ton v Thanh tra C quan Tnh bo Quc gia
Th tng
B K hoch Ti chnh
B Thng nht
B T php
B Quc phng
B Y t & Phc li
B Mi trng
B Ph n & Gia nh
218
219
9
Kinh t
Tnh hnh kinh t Cch mng cng nghip Khoa hc k thut Cng ngh thng tin (CNTT) Nhng thch thc i vi kinh t Hn Quc u t trc tip nc ngoi (FDI) H thng h tr u t Trung tm giao nhn vn ti tm c th gii Trin vng kinh t Hi ngh Thng nh G20 Seoul Khi qut kinh t Hn Quc
9
Kinh t
ph mt mt thc hin cc bin php ngn nga ti pht qua vic gim st nhng yu t bt n trong v ngoi nc, mt khc tng cng n lc i ph vi nhng ri ro ca h gia nh, doanh nghip, th trng ti chnh v t chn ng bn ngoi.
th trng ngoi hi nhm gip cho kinh t quc ni khng b nh hng Khi t l c vic lm va xung thp hn mc trc khi din ra
Chnh ph Hn Quc lin tc n lc cng c nn tng cho s tng khng hong ti chnh th gii.
cng n vic lm to ra nhiu vic lm c ngn hn v di hn. Ngoi ra, trong kh nng mua c, y mnh ti chnh vi m, bo o sinh hot cho tng lp kh khn
trng lu di v h tr cho nn kinh t thc trn nn tng hi phc sau Chnh ph ang qun l chnh sch kinh t v m bng phng thc
tng trng cao nht trong 8 nm tr li y. iu ko c s tng trng nhn dn v u t thit b cho thy xu hng gia tng r rt. Nhng
kinh t ny c phn ln yu t trong nc, c bit l lnh vc tiu dng yu t nc ngoi cng tng ln theo s hi phc kinh t th gii, sc cnh
2010 2009 2008 2007 2000 1990 1980 64 8 264 512 834
1,014
20,759
931 1,049
K tch sng Han K tch sng Han l cm t ch s tng trng kinh t nh mt k tch m i Hn Dn Quc t c t ng tro tn ca chin tranh Nam - Bc.
1970
222
223
cng tng theo. Hn Quc tr thnh nc xut khu ng th 7 trn th M trong 2 nm lin tc.
thnh mt v d thnh cng kiu mu nhiu mt. Quy m mu dch ca Hn Quc nm 2010 l 892 t la M gip Hn Quc gi v tr l nc xut khu nhiu th 7 trn ton th gii. Ngoi ra, d tr ngoi t ca Hn Quc cng ng th 6 trn th gii. Cng ging cc nc khc, Hn Quc
dn u l nhng cng vic thuc lnh vc t nhn, cng vi t l tuyn dng lao ng chnh quy tng v cht lng tuyn dng c nng cao. Ngoi ra, Hn Quc nng cao gi tr hnh nh quc gia vi s kin
cng c nn kinh t chu nh hng t cuc khng hong kinh t th gii. khu vc chu - Thi Bnh Dng ca IMF tin on Hn Quc s
t chc thnh cng Hi ngh Thng nh G20. Hn Quc l gia khng nm trong G8 v l quc gia chu u tin tr thnh nc ch nh ng cai
Nm 2008, tuy gi tr ng Won gim xung cn gn 1/3 nhng Gim c nhanh chng hi phc do c c s kinh t pht trin. Nhng nn cng
vo vic a ra cc tha thun sau , gi vai tr trng tm trong Hi ngh nc pht trin v nhng nc ang pht trin, th hin nng lc v kh nng lnh o ngoi giao, i u trong vic lp ra mt trt t quc t mi.
nghip ch yu ca Hn Quc c c th gii cng nhn l nhng l do chnh thc y s tng trng kinh t Hn Quc. Cng nghip display v cht bn dn b nh ang i u ton th gii. Ngoi ra Hn Quc cn l quc gia sn xut ng tu c quy m ng th 2 trn th gii. Thm vo th 6 trn c th gii.
Nhng chic xe t xut khu ang xp hng ti cng Incheon - cng ln nht bin Ty
224
225
nghip s 1 ca Hn Quc v v tr th hai trn th gii v trng ti ca tu, s lng n t hng mi. Hin nay, Hn Quc ang nm gi khong 34% tng s n t hng ng tu ca ton th gii. Ngoi ra, l mt nc sn xut t chnh trn th gii, hng nm
r rt trong mi thp k. iu ny v ang pht trin nn kinh t hng ti mt tng lai sng ln v thnh vng hn. K t u nhng nm 1960, Hn Quc bt u thc y xut khu bng cch ban hnh nhng o lut lin quan, lp k hoch pht trin nh hng xut khu. Trong lc cng
Hn Quc sn xut hn 4,2 triu xe. K t nm 1976, khi Hn Quc bt u xut khu t ln u tin, nn cng nghip t ca Hn Quc pht trin vi tc ng kinh ngc. Cc sn phm t Hn Quc c a chung trn ton th gii tr thnh ng lc cho cc hng sn xut t hng u ca Hn Quc m rng cc c s sn xut ra nc ngoi.
nghip nng v ha cht l trng tm ca chnh sch cng nghip quc gia vo thp nin 1970 th qu trnh iu chnh c cu cng nghip nhm pht trin cc doanh nghip va v nh din ra trong nhng nm 1980. Nhng nm thp k 1990Nn kinh t Hn Quc c c im l s
Hn Quc ang gi v tr u ngnh, c bit trong lnh vc flash memory xut cht bn dn ln hng u ca Hn Quc Samsung Electronics v
m ca v t do ha th trng. Khi cuc khng hong ti chnh chu phc hi nn kinh t nhanh chng. Cc doanh nghip Hn Quc i u vi , chnh ph thc thi chnh sch khuyn khch khi nghip.
v DRAM (Dynamic Random Access Memory). Nm 2010, hai nh sn Hynix nm gi hai v tr hng u v th hai th gii trong lnh vc cht ln ny l gn 50%.
nm 1997 din ra, Hn Quc thc hin nhng bin php ci cch nhm trong vic tng cng tnh minh bch v p ng tiu chun quc t. Cng K t sau nm 2000, ci cch chim v tr trng tm trong Chng
trnh Ngh s Quc gia. thc y vic ci cch hn na, Hn Quc tch cc thc hin cc chnh sch thn thin vi doanh nghip cng nh cc hot ng hp tc gia doanh nghip ln vi doanh nghip va v nh. Hin nay, Hn Quc ang ch vo vic thc y ng lc tng
trng v nng cp c cu nn cng nghip. Theo , Hn Quc ang xc dch v da trn tri thc.
tin vic m rng v pht trin hn na ngnh cng nghip linh kin v Hn Quc k kt thnh cng Hip nh T do Thng mi vi
M v Lin minh chu u. Hin ti, Hn Quc ang tm kim cc i tc khc cng k kt hip c hp tc hai bn cng c li.
Khoa hc K thut
Chnh ph Hn Quc thnh lp Vin Nghin cu Khoa hc K thut Hn Quc (KIST) vo nm 1966 v B Khoa hc v Cng ngh (MOST) vo nm 1967 nhm thi mt ln gi mi y sc sng vo s pht trin ca
226
227
nn khoa hc k thut tin tin. Ngoi ra, cng vi nhn nh tng lai ca Chnh ph thnh lp B Gio dc Khoa hc v K thut (MEST) vo ngy 29 thng 2 nm 2008.
chnh l khuyn khch khoa hc c bn, phn phi v s dng ngun ti nguyn R&D mt cch hiu qu, y mnh sc cnh tranh quc t nhm tng tnh cnh tranh v cng ngh. T cui nm 2009 n nay, tng quy m u t R&D ca Hn Quc
gia (NSTC) ph trch vic xy dng k hoch khoa hc k thut c bn v v kt ni cc ban ngnh vi nhau.
trn c s ny thi hnh nhim v iu chnh chnh sch khoa hc k thut Ban u, cc chnh sch khoa hc k thut ca Hn Quc tp trung
rng v tip tc tham gia cc hot ng lin quan n nhng vn quc n nh.
ch yu vo vic gii thiu, tip thu v p dng cng ngh nc ngoi. Tuy
nhin trong nhng nm 1980, trng tm trn chuyn hng sang quy hoch mnh nng lc khoa hc k thut. Theo , cc d n nhm tng cng u trnh cao c tin hnh.
v thc hin cc d n Nghin cu v Pht trin (R&D) Quc gia y t R&D cho c khu vc nh nc v t nhn, o to ngun nhn lc R&D
Hn Quc l mt quc gia i u trong lnh vc CNTT. iu ny c trnh k thut t tiu chun th gii, ph cp rng ri Internet v cc
minh chng qua vic sn xut v xut khu cc sn phm CNTT a dng, thit b vin thng di ng. Cc sn phm lin quan n ngnh CNTT nh ca Hn Quc. Trong lnh vc thng tin di ng, hu nh mi ngi dn
chip my tnh v in thoi di ng chim ti 33% tng lng xut khu Hn Quc u s hu t nht mt in thoi di ng. Thm vo , hu ht cc h gia nh Hn Quc u s dng Internet cao tc. Tt c cc ngnh cng nghip dch v t ngnh n ung n giao thng cng cng u ph thuc rt nhiu vo my tnh v CNTT. Ngy nay, cht bn dn, my in thoi di ng, mn hnh TFT -
LCD ca Hn Quc c cng nhn v mt cht lng v tr thnh nhng mt hng rt c a chung trn th trng th gii. Nhn vo cc con s thng k v nhng bin i lin quan n
CNTT ca Hn Quc trong giai on t 2001 n 2010, ta thy s thu bao Internet tc cao tng t 7,81 triu ln ti 17,22 triu, s ngi s dng Internet tng t 24,38 triu ln 37,01 triu v quy m thng mi in
in thoi thng minh Galaxy S II v my tnh bng Galaxy Tab 10.1 ca Samsung vi k thut c ton th gii cng nhn
t cng tng t 108,9 nghn t won (84,4 t USD) ln 746,3 nghn t won (645,5 t USD).
228
229
tr thnh mt quc gia i u trong nn kinh t th gii, Hn Quc cn ph vi cc ri ro trong tng lai.
doanh v doanh nghip. Chnh ph Hn Quc mt mt gim st chi tit th trng ti chnh ngn nga s di chuyn bt ng ca ngun vn c th l chng ngi vt cho nn kinh t, mt khc xy dng k hoch tm bin php ci tin th trng ngoi hi.
c s qun l kinh t v m lnh mnh, n nh sinh hot nhn dn v i Trc tin, thch nghi vi nhng s thay i ca th gii v cc
quc gia khc, Hn Quc cn thc hin chnh sch kinh t v m linh ng, nn kinh t qua s tng trng kinh t t nhn.
duy tr n nh vt gi ng thi duy tr s hi phc trong thi gian di ca Ci cch ti chnh l mt mc tiu v cng quan trng m Hn Quc
vn cha th dng li mc tha mn. Do , chnh ph c k hoch s lp thu nhp thp. Chnh ph xy dng nn tng vng chc cho s tng
thc y tng cng vic chia s thnh qu hi phc kinh t cho c tng trng ng u thng qua vic khuyn khch tuyn dng khu vc t nhn, cung cp dch v o to v dy ngh cho tng lp kh khn, h tr tng cng sc cnh tranh ca cc doanh nghip va v nh ng thi, chnh h tr ngi lao ng qua nhng bin php gim chi ph sinh hot.
phi t c. Nhng ci cch ti chnh ny cn phi c thc hin cng lc cc h gia nh, doanh nghip v c quan ti chnh. N h gia nh phi c duy tr mc an ton, nhng doanh nghip khng th t sinh tn phi iu chnh li c cu doanh nghip. Nhng c quan ti chnh phi nng cao tnh minh bch i ph vi nguy c ph sn ca cc h kinh
ph cng c k hoch tch cc hng n vic bo v tng lp kh khn v i mt vi nguy c nhng vn x hi lm gim t l tng
2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000 3,870
17,224 16,349 15,060 14,710 14,043 12,191 11,921 11,178 10,405 7,806 19,040
37,010 36,580 36,190 34,820 34,120 33,010 31,580 29,220 26,270 24,380
n v: nghn ngi Ngun: y ban Thng tin Truyn hnh Hn Quc <www.kcc.go.kr>
chn sng Saemangeum - trung tm pht trin nng lng xanh ( chn sng nhn to di nht th gii) ang c xy dng
230
231
gim th Hn Quc phi pht trin nng lng tng trng ca tng lai, nng cao hiu qu sn xut qua vic ci to c cu. thc hin c vic lnh vc cng nghip dch v c tim nng tuyn dng v pht trin ln. Thm vo , chnh ph c k hoch ci tin h thng pht trin ngun ny, chnh ph d nh nhanh chng h thp ti a nhng ro cn ngn cn
i kh hu, Hn Quc cn theo ui mt cch tch cc mc tiu tit kim nng lng v ng thi phi to ra nhng ngun nng lng ti sinh mi.
ti nguyn nhn lc, nng cao mm do ca th trng lao ng tn cho R&D xanh nng cao vic pht trin nng lng cho tng lai cho ngnh cng nghip xanh thn thin vi mi trng, ng thi phi nng cao cht lng h thng h tr cng nghip bao gm h tr ti chnh v bin php m ca th trng nh FTA cng v cng cn thit.
Hn Quc. Con s doanh nghip u t nc ngoi Hn Quc tng ln r rt trong 10 nm qua t gn 2000 vo nm 1997 ln n 14000 vo nm 2010. Hin nay, nhng doanh nghip ny chim 13% doanh thu, 12% ton th xut khu v 6% vic lm trong lnh vc sn xut. Sau khng hong ti chnh nm 1997, chnh ph Hn Quc tch
khch l bng thu. Ngoi ra, vic tng cng hiu qu sn sut qua nhng Xa hn na, Hn Quc cn i ph vi nhng ri ro trong tng lai
t nc ngoi cho php m ca n 99,8% ca ton b cc ngnh cng ngi u t mc kh cao. Ngoi ra theo lut ny, nhng nh u t tr tin mt, ni lng quy ch lin quan n t ai
nh x hi gi ha v bin i kh hu. Trong tng lai, Chnh ph s phi trong quan h Nam - Bc bng cch nng cao tnh lnh mnh v ti chnh
nghip cho u t nc ngoi, ng thi nhng quy nh bo v li ch ca nc ngoi cn c hng cc ch khuyn khch nh u i thu, h Chnh ph lp k hoch 3 nm ci tin mi trng u t ca
c gng ht sc gii quyt cc vn nh x hi gi ha v thay i da trn trin vng ti chnh lu di. Ngoi ra, chnh ph cn xem xt s
ngi nc ngoi c th tr thnh mt quc gia thn thin vi doanh quan chnh ph khc i u trong vic tin hnh thc hin k hoch ny.
nghip hn na. B Tri thc & Kinh t hp tc vi 11 b ngnh v 8 c Hn Quc t c v s nhng thnh qu lin quan n FDI
D tr ngoi hon
2010 2009 2008 2007 1990 1980 1970 6.6 0.6 14.8 96.2 201.2 269.9 291.5
quyn ti sn v tr tu c hiu qu hn c ra. n gin ha th mc giao dch ngoi hi khng phi khai bo c iu chnh tng ln v quy nh chun v k ton quc t cng c p dng. Ngoi ra, mi
thc hnh chnh gip cho vic xy dng cc khu cng nghip thun li hn,
trng sinh hot ca nhng doanh nhn nc ngoi cng c ci thin r rt. S lng cc c s gio dc v y t dnh cho i tng ny cng tng ln, th tc hi quan dnh cho
232
233
thc kt hp hi ha vi kinh t Hn Quc. Tesco, mt n v lu thng bn l ca Anh Quc cho thy mt thnh qu xut sc ti Hn Quc. nc ngoi ca doanh nghip ny. Vic u t kinh doanh ti Hn Quc ca Tesco chim 1/3 tng doanh thu Mt v d na v vic u t nc ngoi thnh cng l Ngn hng
nm 2011 l 15 t la M. Cc c s R&D, trung tm giao nhn vn ti v cc tr s khu vc ca cc tp on a quc gia ang c cc nh u t ch n. Ngoi ra, cc cng ty linh kin v nguyn liu cng quan tm n ngnh cng nghip in t hin i ca Hn Quc
Jeil ( Nht) - Standard Chartered. Sau khi mua li ngn hng Jeil vi gi 3,3 t la M, ngn hng SC Jeil t chn vo th trng Hn Quc ln u tin vo thng 1 nm 2005 v hin nay tr thnh nh u t nc
nc ngoi. Hn Quc nm v tr chin lc trong vng ng . Khu vc ng c 2/3 dn s th gii ang sinh sng, 1/5 tng sn lng sn phm ca th gii c sn xut ti y v ang cho thy mt t l tng
ngoi c quy m ln nht trong lnh vc ti chnh Hn Quc. Ngn hng sau nm 2005 c thm 900 triu la M c a vo ngn hng ny. Tm quan trng ca ngn hng SC Jeil c th hin r thc t rng n l
trng kinh t rt cao. Ngoi ra, khu vc ny cn l th trng v trung tm sn xut ln nht th gii v c d bo s tr thnh u tu tng trng chnh ca kinh t th gii. C hn 61 thnh ph ln vi dn s hn 1 triu nh ca ng tip cn vi cc nc l i tng u t ca vng ng . ngi trong phm vi cch 3 gi bay t Seoul. Do , Hn Quc gi vai tr Cc doanh nghip c th d dng thm nhp vo th trng nc ngoi sau
ngn hng duy nht trong ton b cc cng ty con thuc tp on Standard Chartered bo co trc tip ln CEO. Nhng v d ny ch l mt phn v cng nh trong v vn cc trng hp thnh cng khc.
Gio s Chnh tr hc Guy Sorman - trng i hc Paris ang din thuyt ti Din n Ton cu Seoul c t chc vo thng 7 nm 2010
234
235
khi s dng Hn Quc nh mt sn khu th nghim. Hin nay c hn mt na cc doanh nghip trong s 500 doanh nghip Fortune ang hot ng ti Hn Quc.
vi Trung Quc v Nht Bn. ng tc tch cc ny gp phn tng cng hiu qu hn na trong vic kinh doanh trn th trng th gii ca cc nh u t nc ngoi ti Hn Quc. Ngun ti nguyn nhn lc xut sc v mi trng kinh doanh ti
u cng l nhng im mnh vt tri ca Hn Quc. Sc nng nn gio dc ca ngi Hn Quc ni ting trn khp th gii v hng nm, Hn Quc ang o to ra 100.000 sinh vin tt nghip chuyn ngnh khoa hc t nhin v cng ngh. Ngoi ra, Hn Quc cn t ho vi t l ph cp internet cao nht th gii nh dch v internet c cung cp khp ni.
ang thu c nhng thnh qu ng ghi nhn nc ngoi. Khn gi Hn Quc. Ngoi ra, cng nghip game online ca Hn Quc cng t ho vi quy m ln th 2 trn th gii. u t vo cng nghip hin i v thng minh cho tng lai. nn cng nghip tng trng nhanh Hn Quc r rng l mt s la chn Hn Quc ang tch cc tm kim mt hip nh mu dch t do (FTA)
nhu cu ca cc nh u t. Theo , chnh ph ang tp trung ci tin mi l mt khu lin hp u tin dnh cho nh u t nc ngoi. c xy
vi cc khu vc kinh t ln. Hn Quc k kt FTA vi M v ang ch minh chu u hon tt v hin nay Hn Quc ang chun b m phn
trng kinh doanh m Invest Korea Plaza (IKP) l mt v d tiu biu. IKP dng p ng nhu cu kinh doanh ca th k 21, IKP khng ch cung
ph chun t c quan lp php ca hai nc. Vic thng qua FTA vi Lin
Trung tm Ton cu Seoul (Seoul Global Center) bt u hot ng t thng 1 nm 2008 cung cp dch v h tr hnh chnh a ngn ng cho cc i tng doanh nghip nc ngoi.
236
237
phng hp c thit b ti tn m cn cung cp cc dch v tng qut ti ch t dch v t vn u t cho n cc chng trnh gii thiu vn ha cng nghip v nhng thng tin lin quan n i sng hng ngy ca IKP v cung cp trong mi trng kinh doanh nng ng v t tiu chun quc t. nhiu c quan chnh ph tiu biu khc. Tt c cc dch v ny u c
ca nhng vn cn nhng hn ch tn ti trong mt s lnh vc nht nh. Th trng qung co trc y ch dnh cho nhng lnh vc u t lin n tt c cc nh u t nc ngoi. doanh, hoc mt s t ngi nc ngoi tham gia th hin nay hng
H thng h tr u t
Quyn s hu tr tu
Tt c cc iu lut v quy nh lin quan n u t trc tip nc ngoi trc y c sa i v bin son li thnh Lut xc tin u t nnc ngoi c hiu lc t thng 11nm 1998. Theo , cc nh u t qun.
nm 1987, chnh ph thc hin nhng ci cch c bn nhm y mnh Lut Bn quyn c sa i mi bo v ton din cho cc cng
nc ngoi s c hng u i dch v mt ca v x l cng vic nht Nh nc ra nhiu chnh sch khuyn khch a dng nhm
thc y u t nc ngoi trc tip nh min hoc gim thu php nhn v thu thu nhp trong 7 nm cho cc doanh nghip thuc lnh vc cng thuc s hu ca chnh ph n 50 nm vi iu kin u i hoc min ngh cao. Cc nh u t nc ngoi c th c thu cc bt ng sn
ngy tc gi mt. Ngoi ra, phm vi ca cc bin php an ton chng li cc hnh vi phm ti sn tr tu c m rng ra c cc sn phm phn mm my tnh qua s ban hnh php lut c th.
ph. Ngoi ra, mt khu vc mu dch t do cng c ch nh thu ht u t trc tip nc ngoi quy m ln. Chnh ph Hn Quc c k hoch mt hng chu thu v.v tng bc bi b nhng bin php hn ch nhp khu v gim s lng cc
Ngnh dch v
Trong qu kh, vic t do ha trong ngnh dch v b gii hn bo v cng nghip dch v ca Hn Quc. Th nhng chnh ph tin hnh nhiu bin php hng n mc tiu cui cng l m ca ton din, v d t nc ngoi. nh ngnh bo him hin nay c m ca hon ton cho cc nh u Cc ngn hng nc ngoi khng cn l i tng b phn bit i
Nhn vin doanh nghip nc ngoi ang t vn cho ngi tm vic ti Hi ch Vic lm Doanh nghip u t nc ngoi
238
239
Cng ging nh nhiu nc khc, chnh sch nng nghip Hn Quc mang tm quan trng v mt x hi v chnh tr trn phm vi rng nn t do ha lnh vc nng nghip l mt vn tng i kh. Phn ng nhy cm i vi lnh vc nng nghip ca ngi Hn
Sn bay Quc t Incheon c m ca vo thng 3 nm 2001 cung cp cho khch hng mng giao thng hng khng tin tin c trang b cc thit b ti tn. Nm v tr chin lc, sn bay Quc t Incheon ang c k hoch tr thnh trung tm giao nhn vn ti i u trong vng ng Bc . K vc t do mu dch v trung tm kinh doanh quc t v.v hoch m rng khu vc sn bay gm c nh ga a n khch th 2, khu Sn bay Quc t Incheon gi v tr s 1 sut vng su nm lin tc
Quc xut pht mt phn t thc t rng Hn Quc khng th cnh tranh
bnh ng vi M do din tch t canh tc theo u ngi ch bng 1/57 ca M. Tuy vy, chnh ph Hn Quc ang n lc m ca thm th trng nng sn trong nc. Nhng n lc ny ang c thc hin cng nhng sng kin ca chnh ph nhm tng cng kh nng cnh tranh cho ngnh nng nghip Hn Quc.
Hng khng Quc t (ACI) vi 1700 hi vin gm cc hng hng khng Sn bay Quc t Incheon t sau khi bt u hot ng vo thng 3
chnh ph thnh lp mt y ban c bit vo thng 12 nm1988 v ra k hoch t do ha nhp khu nng sn n ht nm 1991. K hoch ny trng. ng gp vo vic m rng phm vi t do ha v tng tc m ca th
nm 2001 cho thy s gia tng lin tc ca lng hng ha vn chuyn. Hin nay tr thnh sn bay c quy m ng th 2 th gii vi kh nng x l lng hng ha hng khng quc t n 2,7 triu tn. Mt khc, cc tu chuyn ch container cng i qua li gia Hn
Quc v Bc M, Nam M, chu u, c, Trung ng, chu Phi qua cc tuyn ng bin quc t. Cc tu bin ch khch, tu du lch, tu ch hng nc ngoi cng thng xuyn gh thm cc bn cng ca Hn Quc.
Cc i din doanh nghip nc ngoi ang nghe gii thch ca pha t chc ti Din n T vn u t Nc ngoi do KOTRA t chc.
240
241
1.189.000TEU nm 2002 n 1.634.000TEU vo nm 2009 qua vic ci tin nng lc x l hng ha ca cng Busan, Gwangyang v Incheon.
t gia tng, ng t ti Nht Bn, nguy c ti chnh ca chu u Chnh ph Hn Quc mt mt tip tc gim st cht ch tnh hnh kinh t v mt khc s tip tc n lc duy tr s hi phc kinh t v n nh vt gi.
lng hng ha, gi v tr th 5 trn th gii trong vng 4 nm lin tc v s lng x l container.
T l tng trng kinh t nm 2011 ca Hn Quc c d tnh l khong 5%. Con s ny tnh n cc yu t nh m rng xut khu do c tip sc t s hi phc ca kinh t th gii, s n nh ca th trng ti nhp tng, m rng u t lin tc Ngoi ra, quy m tuyn dng mi trong cc ngnh do t nhn ch o d tnh s l khong 280.000 ngi.
chnh trong v ngoi nc, nhu cu tiu dng ca ngi dn tng theo thu
Khu Thng mi Quc t Songdo (IBD) Songdo IBD l mt trung tm nghip v quc t ang c khai thc trn khu vc t lp bin ven bin Incheon c quy m 6k,. Khu vc c v tr cch Seoul 60km v pha Nam v d tnh c ni vi sn bay Quc t Incheon bng cu ni di 11km.
35.4 31.1
34.9
35.5
36.3
35.5
35.1
34.5 17.93
35
34.3 19.37
46.7
46.2
46.4
46.2
44.2
48.1
50.1
49.2
47.2
43.8 2.67
13.19
14.52
15.22
15.95
17.48
2.13
2.15
2.34
2.56
2.42
2.31
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
242
243
Ngy 11- 12 thng 11 nm 2010, Hi ngh Thng nh G20 Seoul c t chc vi ch Vt qua khng hong cng tng trng. y l s kin c Hn Quc t chc ti thi im c th gii ang tng bc khc
l Tha thun Pht trin Seoul v mt s tng trng chung, K hoch Hnh ng nhiu nm, K hoch Hnh ng chng tham nhng v mt vin G20. vn bn nh km c tiu l Cam kt Chnh sch ca cc nc thnh Hi ngh Thng nh G20 Seoul cho thy x hi quc t ang
phc tnh trng tr tr ca nn kinh t t khng hong ti chnh nm 2008. khng phi l thnh vin G7 t tiu im vo nhng chng trnh ngh
Hi ngh Thng nh G20 c t chc ti mt quc gia chu m li s c th ng gp vo vic gii quyt vn kinh t ton cu. C th l thun ca Hi ngh Thng nh G20 Pittsburgh nm 2009,
cng nhn kh nng lnh o ca Hn Quc v kh nng t c ti sn phi vt th qu bu qua s tch ly kinh nghim v m rng mng li quc t t s ch tr hi ngh ca Hn Quc. Hn Quc s n lc ng vai tr ch o trong qu trnh ti xy dng h thng ti chnh ton cu trn c s t chc thnh cng Hi ngh Thng nh G20.
iu chnh th ch Hi ngh Thng nh G20, thc hin cc ni dung tha Nc ch nh Hi ngh Thng nh l Hn Quc ng vai tr
nghim khc phc khng hong v pht trin kinh t. Nhm loi tr nhng
tranh lun ch yu xoay quanh cc nn kinh t pht trin, Hn Quc nhn mnh cc vn lin quan n s hiu bit v cc nn kinh t mi ni nh mng an ton ti chnh ton cu, ci cch h thng ti chnh th gii v qu trnh tin hnh pht trin
a ra mt nguyn tc ch o s d ti khon vng lai c th v ch t gi hi oi do th trng quyt nh cho n na sau nm 2011 nhm gii quyt vn t gi v s bt qun bnh trong mu dch ton th gii. Tuyn b Seoul gm cc ni dung nh ch hp tc mnh m v
bn vng v mt s tng trng ng u, ci cch c quan ti chnh quc mu dch v pht trin, bao gm cc nc kh khn v ti chnh, nng
t v xy dng mng an ton ti chnh ton cu, ci cch quy ch ti chnh, lng, bin i kh hu v tng trng xanh, chng tham nhng, Hi ngh mi ni
Thng nh Kinh doanh G20, m rng s tham gia ca cc nc kinh t Ngoi ton vn Tuyn ngn Seoul chnh cn c 3 ph lc km theo
Chp nh k nim Hi ngh Thng nh G20 Seoul 2010
244
245
50,7
Cht bn dn
49,1
Tu thy, cng trnh hi dng
Quy m mu dch
n v: t la M Ngun: B Tri thc Kinh t <www.mke.go.kr>
857
892
35,4
t
31,5
Sn phm xng du
27,6
Thit b thng tin v tuyn
333
Ph tng t
19,0 17,1
Nha tng hp
113 11
1974 1988 2000 2007 2008 2009 2010
16,6
Sn phm thp
9,1
My vi tnh
246
247
10
Hn Quc trong lng th gii
Quan h Quc t Giao lu kinh t Ha bnh v hp tc quc t Hp tc Pht trin ca Hn Quc nh hng chnh sch tng lai
Cc tnh nguyn vin COPION (Cooperation and Participation in Overseas NGOs) v cc sinh vin Kathmandu tri nghim nhng ngy cui tun ti Nepal
10
Hn Quc trong lng th gii
X c v Trung Quc, ngoi giao Hn Quc n cho mt thi i ngoi ngoi giao phng Bc phi ni n l s gia nhp Lin Hp Quc cng lc ca hai min Nam - Bc vo thng 9 nm 1991.
giao lu gia hai min Nam - Bc (Tha thun lin Triu c bn) v Tuyn l bc chun b cho con ng cng tn ti trong ha bnh v phn vinh ca hai min Nam Bc.
Quan h quc t
K t khi c thnh lp vo nm 1948, i Hn Dn Quc lun hng v mt nn dn ch v kinh t th trng t do. S i lp trong chin gii thnh hai khi i nghch nhau v Hn Quc song hnh vi cc quc gia theo ch ngha dn ch phng Ty. tranh lnh xut hin t sau Chin tranh Th gii th 2 chia r ton th
Giao lu kinh t
Chin tranh lnh chm dt m ra mt xu hng mi l ch ngha khu vc. Cc quc gia theo ui s tng trng da vo xut khu nh Hn Quc phi i mt vi mt mi trng kinh t quc t mi m. Tng trng da vo xut khu ca Hn Quc ph thuc phn ln
vo vic xy dng quan h hp tc vi cc nc thuc th gii th ba. T thng nht bn o Triu Tin trong ha bnh. t c mc tiu ny, Hn Quc tht cht tnh on kt vi cc nc ng minh v gi vai tr tch cc trn v i quc t.
tc lp quan h hp tc vi nhiu quc gia cc lnh vc a dng trong nhng nm 1980. Vo cui thp nin 1980 v u thp nin 1990, Hn Quc phn ng nhanh nhy vi nhng bin i trng i ca ng u ui mt chnh sch c gi l Ngoi giao phng Bc.
v Lin X c v s chm dt chin tranh lnh ko theo vic tch cc theo Hn Quc thit lp quan h ngoi giao vi cc nc thuc khi
Tng thng Lee Myung-bak pht biu chnh ti phin hp th 64 ca i Hi ng Lin Hip Quc c t chc ti New York vo ngy 23 thng 11 nm 2009.
ch ngha cng sn trong qu kh qua chnh sch ngoi giao phng Bc.
250
251
nng m phn vi Nht Bn, Trung Quc, Khi th trng chung Nam M (MERCOSUR), Isarel, Vit Nam v 6 nc Trung M (Panama, Costa Rica, Guatemala, Honduras, Cng ho Dominica, El Salvador).
vi nn kinh t ang dch chuyn t cng nghip cn nhiu nhn lc sang s pht trin ca nn kinh t th gii bng vic m rng quan h thng mi vi nhng quc gia ny.
Ha bnh v Hp tc Quc t
Trong cc hot ng x hi quc t gii quyt cc vn quc t a dng, k t sau khi gia nhp Lin Hip Quc vo nm 1991 n nay, Hn Quc tch cc hn bao gi ht trong vai tr ngi iu nh khu vc v ngi hnh ng c nh hng ln trn th gii.
thng mi m cn trong c lnh vc khoa hc k thut nn Hn Quc ang hng n vic gim thiu nhng va chm trong thng mi qua vic m ca tng h trong lnh vc cng nghip, nng nghip v dch v.
ph rng ni ln nh nhng thch thc mi cho cng dn ton th gii. Nm 2008, Tng thng Lee Myung-bak cng b tm nhn pht trin quc gia mi ca Hn Quc l t cc-bon, tng trng xanh. Hn Quc hng xu n mi trng v t c tng trng xanh bng nn cng
trc ca Hi ng Bo an Lin Hp Quc. Trong thi k ny, Hn Quc ng vai tr quan trng trong qu trnh bo v dn thng b bt gi trong cc cuc xung t v trang. Nm 2001, Hn Quc gi vai tr l nc ch
c k hoch tr thnh mt x hi t cc-bon bng vic gim ti a cc nh nghip xanh v cc k thut xanh nng cao tnh hiu qu mi trng,. Thm vo , Hn Quc cng ang tch cc tham gia vo n lc ca ton th gii chng li bin i kh hu. Hng n t do ha mu dch th gii, Hn Quc ang tch cc
tham gia vo vic m phn Chng trnh Ngh s Pht trin Doha c bt u t nm 2001.
5 Hip nh Thng mi T do (FTA) c hiu lc vi 16 quc gia bao gm Chile, Singapore, EFTA, ASEAN v n ... Ngoi ra, Hn Quc cng k FTA vi M, Lin minh Chu u, Peru v ang ch quc hi ph chun.
FTA vi c, Colombia, Hi ng Hp tc vng Vnh (GCC), Mexico, New Zealand v Th Nh K. Thm vo , Hn Quc cng ang i tm kh
Hip nh Thng mi T do Hn Quc - Lin minh chu u B trng B Thng mi Kim Jong-hoon v b Catherine Ashton - Trng ban i ngoi Lin minh chu u ang k vn bn Hip nh T do Thng mi Hn Quc - Lin minh Chu u vo ngy 15 thng 10 nm 2009 ti tr s chnh ca U ban Chu u ti Brussels.
252
253
nh ca Phin hp th 56 i hi ng Lin Hp Quc. Nm 2006, cu B trng B Ngoi giao Hn Quc Ban Ki-moon c bu lm Tng Th k th 8 ca Lin Hp Quc.
ca Lin Hp Quc h tr cho cc quc gia ang b chia ct do hu qu ha bnh v an ninh quc t t nhng kinh nghim thc t ca mnh v vic cc hot ng gn gi ha bnh ca Lin Hp Quc nh phi c 11 phi
ng tch cc vi t cch l mt nc thnh vin, hp tc vi x hi quc nghim trng bng cc bin php kp thi v hiu qu. Ngoi ra, Hn Quc con ngi ca x hi quc t vi t cch l mt trong by quc gia tham gia k kt Cng c Nhn quyn Quc t.
t cao nhn quyn, phn ng vi nhng trng hp vi phm nhn quyn cng tch cc cng tham gia vo n lc chung y mnh v bo v quyn
ca xung t v trang li. Nhn thc y c tm quan trng ca ti xy dng t nc sau chin tranh, Hn Quc tch cc tham gia vo on n Lebanon v Haiti gim st vic nh chin v cc hot ng xy dng lng tin. Hn Quc cng ng gp vo cc sng kin h tr n lc ti dng a phng. xy dng x hi a phng bng vic h tr dch v y t v cc d n xy Hn Quc ng h mnh m mt gi tr ph bin l quyn con ngi
Hn Quc tch cc tham gia trong cc hot ng a dng khu vc v ton th gii nh Cng ng cc quc gia dn ch (Community of
Trc khi gi chc v Tng gim c T chc Y t Th gii (WHO), Tin s Lee Jong-wook i u trong vic loi tr bnh lao, pht minh ra vc-xin cho tr em v ng u trong lnh vc y t sc khe cng ng th gii.
254
255
Democracy Partnership), Din n Dn ch Bali (Bali Democracy Forum) Thng 12/2010, vi t cch ng ch tch vi Tng thng Indonesia Susilo Bambang Yudhoyono, Tng thng Lee Myung-bak tham gia Din n Dn ch Bali ln th 3 v gii thiu kinh nghim dn ch ho ca Hn qu trnh xy dng v n nh ho bnh.
vo n lc quc t chng v kh hy dit hng lot v phng tin phng cc s kin ca PSI v trong tng lai s ng gp vo vic tng cng mng li chng ph bin v kh hy dit hng lot ca PSI. Hn Quc tch cc thc hin giao lu vn ha vi cc nc
Quc, ng thi nhn mnh tm quan trng ca ch ngha dn ch trong Hn Quc cng tch cc tham gia vo n lc ton cu nhm sit
gp phn vo hp tc v ha gii cp ton cu. Qu Hn Quc Korea Foundation c thnh lp nm 1991 nhm qung b rng ri vn ha v ngh thut Hn Quc ra nc ngoi h tr cc chng trnh Hn Quc hc nc ngoi cng nh cc hi tho khoa hc v chng trnh vn ha quc t a dng. K t Hi ngh Thng nh G20 ra mt vo thng 11 nm 2008
mnh gii tr qun b v ch khng ph bin v kh hy dit hng lot. ng ch tr bi Hn Quc v Vn phng Lin Hp Quc v gii tr qun
Hi ngh quc t hng nm c t chc t nm 2002 c tn Jeju Process b tr thnh mt din n tho lun y ngha v cc ch a dng Thng 5 nm 2009, Hn Quc gia nhp t chc Sng kin phng nga Ph bin v kh dy dit hng lot (PSI), cho thy quyt tm cng tham gia
ngay gia thi im khng hong kinh t v ti chnh th gii ln u tin p n, Hn Quc tch cc tham gia G20 v ng h vai tr l mt din n chnh v s hp tc kinh t quc t m G20 m nhn. Tng thng Lee Myung-bak xut g b quy ch u t v thng mi nhm ngn chn s m rng chnh sch bo h, iu ny c tha thun ti Hi
ngh Thng nh Washington v c khng nh thm ln na ti Hi ngh Thng nh London vo thng 4 nm 2009. Sau khi khc phc c cuc khng hong ti chnh chu vo cui nhng nm 1990, Hn Quc nhng cuc khng hong nh vy trong tng lai. Theo , Seoul c chn l thnh ph ch nh t chc Hi ngh Thng nh G20 vo thng 11 n lc v kh nng lnh o ton cu ca Hn Quc.
T nm 1945 cho n u nhng nm 1990, Hn Quc chnh thc nhn c nhiu s h tr pht trin khc nhau t cng ng quc t. Nhng h
Hi ngh Thng nh An ninh Ht nhn ln th nht din ra ti Washington D.C nm 2010. Seoul c la chn l thnh ph t chc Hi ngh Thng nh tip theo vo thng 3 nm 2012.
tr ny l ngun ti nguyn qu gi c s dng mt cch hiu qu trong qu trnh t c s pht trin kinh t phi thng ca Hn Quc. Hn
256
257
Quc rt cao vic hp tc pht trin nh mt phn ng gp vo x hi quc t. c bit, Hn Quc phn u gp phn t c mc tiu Pht trin Thin nin k do Lin Hp Quc ra v t c iu ny, Hn Quc c k hoch tng bc gia tng ngun vin tr pht trin chnh thc (ODA). Nm 2008, Hn Quc cung cp ODA tng tr gi 820 triu la M v c k hoch pht trin con s ny ln 0,15% Tng thu nhp quc dn
tr v cc chng trnh hp tc k thut do C quan Hp tc Quc t Hn Hn Quc. Trong khi cc chng trnh ti tr do KOICA c quyn thc
Quc (KOICA) thc hin theo ch o ca B Ngoi giao v Thng mi hin, mt s chng trnh hp tc k thut c cc t chc v c quan
chnh ph khc ph trch. Vin tr c hon li do Qu Hp tc Kinh t i ngoi (EDCF) - ngn hng Xut nhp khu Hn Quc qun l di s gim st ca B K hoch Ti chnh. Nhng vn nhn quyn quc t nh an ninh thc phm, thin tai,
(GNI) vo nm 2012 v n 0,25% vo nm 2015. Hn na, Hn Quc chc Hp tc v Pht trin Kinh t (OECD) v bt u hot ng t ngy 1 thng 1 nm 2010.
chnh thc gia nhp thnh cng y ban H tr Pht trin (DAC) thuc T
xung t v trang ang cn s tham gia ca Hn Quc. Do Hn Quc li cng h tr mt cch hiu qu, hp tc, nhn o hn v c k hoch tng quy m ng gp vin tr hng nm. Trong vng 3 nm qua (2009 -
2011), Hn Quc vin tr lng thc v h tr hn 100 triu la M Ngoi ra, Hn Quc cng cung cp vin tr cu h khn cp hn 9 triu Chile, Pakistan trong nm 2010.
trong lnh vc hp tc pht trin nng nghip cho cc nc ang pht trin. la M cho 20 nc b nh hng bi thin tai v xung t nh Haiti, Thng 9 nm 2007, Hn Quc a ra ch thu tin ng gp
thu mt khon ph ng gp nh ny vo v my bay l mt phn ca sng kin quc t nhm huy ng ngun ti nguyn pht trin theo phng thc i mi. Khon thu c ca Qu xa i gim ngho Quc t ch yu c
cung cp m rng vic cha bnh HIV/AIDS, lao v st rt chu Phi. Dc phm Quc t) v Lin minh ton cu v Vaccin v Tim chng chnh ph ca Hn Quc thc hin ti cc nc km pht trin chu Phi.
Phn ln s tin quyn gp c chuyn cho UNITAID (T chc Mua (GAVI), phn cn li c cp cho cc d n do t chc pht trin phi Hn Quc cn c k hoch m rng quy m tham gia vo hot ng
on Tnh nguyn nc ngoi thuc C quan Hp tc Quc t Hn Quc (KOICA) Mt n tnh nguyn vin l gio vin m thut ang vui v bn hc sinh trong gi hc in du tay.
258
259
Vi tm nhn v mt Hn Quc Ton cu, Hn Quc ang tch cc n lc hp tc vi cng ng quc t a ch ngha dn ch vo thc tin. Hn Quc y mnh quan h hu ngh vi tt c cc quc gia v
nm 2010, Hn Quc th hin vai tr lnh o xut sc trong qu trnh khc phc khng hong ti chnh. Ti Hi ngh Thng nh G20, Hn Quc gp phn xy dng mng li an ton ti chnh ton cu v lp k hoch gim i ngho trn th gii, ng thi cng lm cu ni gia cc nc pht trin v ang pht trin. L nc ch nh ca Hi ngh Thng trng kinh t ton cu mnh m, bn vng v cn bng.
dn tc khng phn bit v chng tc, tn gio v giu ngho. Ngoi ra,
Hn Quc s tip tc tham gia vo cc n lc chung ton cu v ha bnh v phn vinh chung trn c s tn trng cc gi tr ph bin nh dn ch v kinh t th trng.
nh G20, Hn Quc s tip tc cng tham gia vo n lc t c tng Chnh ph Hn Quc cam kt s ng gp bng cc phng thc
2 bn m cn gii quyt c cc vn ca ton tri t. Ngoi vic n lc vic xc tin chng trnh t cc-bon, Tng trng xanh, Hn Quc cn d nh nm vai tr quan trng trong hot ng x hi quc t nhm ngn
phn nh v th quc t v quy m kinh t quc gia m rng v bo v nhng gi tr ph bin lin quan n ha bnh quc t v quyn con ngi
vi t cch l mt thnh vin c trch nhim ca x hi quc t. thc gn gi ha bnh ca Lin Hp Quc v m rng quy m ODA.
Tnh hnh vin tr pht trin chnh thc song phng theo tng khu vc ca Hn Quc
Khc 11.2% 0.3% Chu 55.4%
C quan Hp tc Quc t Hn Quc (KOICA) tp trung vo lnh vc xa i gim ngho v ang tch cc tham gia vo cc n lc nhm t c mc tiu pht trin quc t v pht trin kinh t x hi bn vng, ci tin vic qun tr cc nc ang pht trin.
260
261
11
Quan h Nam Bc
Bi cnh lch s Giao lu v hp tc Nam - Bc Khu cng nghip Gaeseong on t gia nh ly tn hai min Nam Bc Khi qut quan h Nam Bc
11
Quan h Nam Bc
vnh vin v bn o Triu Tin nay vn cn trong tnh trng b chia ct.
chin tranh lnh vn tip din ti bn o Triu Tin. Hn Quc chn min Bc. Ngc li, min Bc theo ui mc tiu cng sn ha ton th bn o Triu Tin.
Bi cnh lch s
Vi khng kh ha bnh chung bt u ni ln trong x hi quc t, hai min Nam Bc c tip sc v tin hnh cc bin php lm du bt nm 1972. Sau , hai min Nam - Bc cng c mt s hot ng giao quan h. Thng co chung Nam - Bc c tuyn b vo ngy 4 thng 7 lu v i thoi thng qua y ban iu phi lin Triu v Hi Ch thp nhng hai bn khng d dng khc phc c bc tng thiu tin tng chng cht sut 20 nm qua. Hai min Nam - Bc tri qua nhiu bin ng do nh hng ca
Khi Chin tranh th gii ln th 2 va kt thc, 35 nm di ch thng tr ca thc dn Nht cng chm dt. B cun vo ln sng chin tranh lnh t nhin tr nn cng thng, lnh th Triu Tin b chia ct lm i theo v
tuyn 38 v hai chnh ph i lp nhau c lp nn ti hai min Nam Bc. S chia ct Nam Bc ny dn n chin tranh gia 2 min khi min Bc vt qua v tuyn 38 xung tn cng min Nam vo ngy 25 thng 6 nm
1950. Sau khi chin tranh kt thc, ng ranh gii tm thi tr thnh
264
265
lon v khng chc chn bc vo mt cc din mi khi cc quc gia cng sn i mi v m ca vo gia nhng thp nin 1980. Bt chp nhng bin i nhanh chng ca trt t th gii, Chnh
khao v mt Hi ngh Thng nh sp sau ci cht t ngt ca Ch tch Kim Nht Thnh. Quan h Nam Bc tr nn lnh nht nhanh chng trong nhng
khc phc cc vn kh khn. Thng 9 nm 1989, Phng n thng nht Cng ng dn tc Hn - mt phng n mi thc hin thng nht Nam Bc c cng b. Phng n ny c xy dng trong khung c lc thc hin thng nht qua giao lu v hp tc.
nm sau v trng thi nh tr hin vn tip tc. Trong thi k ny, min Bc gp phi kh khn kinh t trm trng v ngi dn cht vt vi nhng kh khn trong cuc sng. Cui thp nin 1990, chnh ph Hn Quc xc tin cc d n
bn l pht trin c lp, dn ch v ha bnh. Chnh ph Hn Quc n Khng bao lu sau khi Phng n thng nht Cng ng dn tc
nguyn tc chnh tr v kinh t l hai vn ring bit. Ngy 15 thng 6 nm 2000, nhng nh lnh o ca hai min Nam Bc t chc Hi ngh Thng nh ln u tin v y tr thnh ng c thc y hp tc v Gaeseong, xy dng tuyn ng st Gyeongui v bin Donghae, bt u m tuyn du lch ni Geumgangsan. Tnh ti thng 2 nm 2011, c hn 390.000 ngi dn 2 min Nam Bc vt qua ranh gii nh chin, giao tr nhn o t c 2,9 t la M.
Hn c ra, chnh ph Hn Quc ban hnh Lut Giao lu Hp tc Nam Bc v thnh lp Qu Hp tc Nam Bc. Vi vic gia nhp Lin Hip Quc cng lc ca hai min vo thng
8 nm 1991, nim hy vng ha gii hai min ln n tt cng vo u thp nin 1990.
u tin xut hin vi vic min Bc rt khi Hip c khng ph bin v kh hy dit hng lot NPT. Vo thi im , hai min ang xc tin t
dch thng mi gia Nam Bc ln n 14,8 t la M v quy m vin Th nhng mi quan h ang dn tr nn tt hn gia hai min li
2006, ng thi tnh hiu lc ca chnh sch i Bc b ph phn nng Hi ngh thng nh lin Triu ln th 2 c m ra 1 nm sau
khi min Bc tin hnh th ht nhn nhng hai min Nam Bc vn khng gii quyt c vn ht nhn gy lo ngi cho nhn dn. Nm 2008, Chnh quyn Lee Myung-bak ra mt v khi xng
thnh vng trn nguyn tc hai min phi u tin ha gii v hp tc trn ht. Mc ch chnh ca chnh sch ny l xy dng th ch ha bnh mi trn bn o Triu Tin hng n hnh phc v s an ton ca dn tc
266
267
Triu Tin thng qua vic gii quyt vn ht nhn min Bc, xy dng cng ng kinh t chung qua s hp tc kinh t hu ngh, h tr hi 2 min... phc kinh t cho min Bc, gii quyt cc vn v quyn con ngi gia Th nhng min Bc t chi hp tc, chm dt i thoi gia
nm 1989 ln 1,9 t la nm 2010. Ngoi ra, tng gi tr vin tr nhn o c cung cp t nm 1995 n cui nm 2010 t c khong 2,9 t la.
hai min v la chn cch khiu khch qun s i vi Hn Quc. V vn ny, chnh ph Hn Quc yu cu min Bc phi chu trch nhim v cho thy quyt tm thc hin chnh sch trc .
im khi chic tu tun tra Cheonan b chm bin SeoTy khin 46 qun ra kt lun rng tu ngm ca min Bc cng kch tu Cheonan bng ng li bt k s ph nhn khng lin quan n s kin tu Cheonan ca min Bc.
Giao lu v hp tc Nam Bc
Tuyn b c bit ca Tng Thng T tn Dn tc, Thng nht v Thnh vng c pht biu vo ngy 7 thng 7 nm 1988 chnh thc thc y cc hot ng giao lu v hp tc lin Triu. Vic rt khi NPT ca
cc hot ng giao lu hai min cng b ng bng. Ngay sau khi kt qu iu tra s kin tu Cheonan l do hnh ng ca min Bc c tuyn b, php 24 thng 5. Chnh ph Hn Quc cho ngng tt c cc hot ng tng thng Lee Myung-bak lp tc cho thi hnh bin php i ph l Bin giao lu v hp tc vi min Bc ngoi tr vic vn hnh khu cng nghip ty.
min Bc thng 3 nm 1993 khin giao lu v hp tc gia hai min tm thi ngng li mt thi gian nhng sau c ti trin khai v duy tr n ngy hm nay.
130.000 ngi. Quy m giao dch gia hai min tng t 1,9 triu la t
230.56
2005. 6 2005. 12 2006.6 2006.12 2007.6 2007.12 2008.6 2008.12 2009.12 2010.12
268
269
170 pht pho v rc kt hng v khu vc dn s v qun s o Yeonpyeong thuc lnh th Hn Quc nm gn ng ranh gii vi min
ca 2 min ln n mc ti a bng cch kt hp vn u t v cng ngh ca Hn Quc vi nhn cng v t ai ca Triu Tin. Gaeseong ang dn bin i t mt khu vc i u y cng thng thnh mt khu vc
Bc. Kt qu l 2 qun nhn Hn Quc hy sinh, 15 ngi b thng v lm cht 2 dn thng. o Yeonpyeong b thit hi trn phm vi ln do pho kch. Vi s kin o Yeonpyeong, s cng thng trn bn o Triu Tin li cng tr nn su sc hn, x hi quc t ln n hnh vi ca Triu trng nht xy ra k t sau chin tranh Nam Bc. Tin. Lin Hip Quc pht biu s vic o Yeonpyeong l vic nghim
ha bnh v hp tc qua d n khu cng nghip Gaeseong. Hng ngy, c khong 300 chic xe v 500 lao ng Hn Quc i qua ranh gii ngng chin. Tng sn lng sn xut trong nm 2010 ca khu cng nghip Gaeseong t khng 323 triu la M v quy m xut khu t mc 36 triu la. Chnh ph Hn Quc ang n lc ht mnh duy tr khu cng nghip Gaeseong theo ng ni dung tha thun gia hai min Nam Bc.
Khu cng nghip Gaeseong l mt d n hp tc kinh t c c hai min tnh Hwanghae Triu Tin gn ng ranh gii nh chin. Qua m phn
Nam Bc cng xc tin v thc hin ti thnh ph Gaeseong thuc pha bc chnh thc hai min v tha thun gia Hyundai Asan v Triu Tin, khu
T sau nm 2000, cc gia nh ly tn hai min Nam Bc on t trc tip v qua hnh nh 18 ln. Tng s ngi c gp g li gia nh mt lin lc sau chin tranh Nam Bc l 21.000 ngi. Tuy Triu Tin n phng chm dt i thoi gia cc t chc
cng nghip c khi cng vo ngy 22 thng 8 nm 2000 v hon cng trin khai vn hnh v tnh n thi im hin ny thng 2 nm 2010, c tt c 20 doanh nghip ang hot ng ti khu cng nghip Gaeseong.
ch thp ca hai min vo nm 2008 nhng ti Hi m Ch Thp hai min Nam Bc c t chc nm 2009 v 2010, hai bn tha thun trin khai li vic on t cc gia nh ly tn vo dp Trung thu. Thng 11 nm 2010 theo k hoch s c thm mt cuc Hi m
Ch thp Nam Bc tho lun v vn on t gia nh ly tn v a s kin ny thnh s kin hng nm, th nhng i thoi Nam Bc b ngng li bi v pho kch o Yeonpyeong ca Triu Tin. Chnh ph Hn
Quc ang n lc t chc s kin on t theo nh k ti a im gp mt ni Geumgang c xy dng vo nm 2008. Ngoi ra, chnh ph Hn Quc cng nhn thc c y l mt vn cp bch phi gii quyt
nhanh nht mc c th bi sau mi nm thnh vin trong cc gia nh ly tn li c tui cng cao hoc qua i. Do , chnh ph ang thu thp cc ti
Ngi lao ng Triu Tin ti khu cng nghip Gaeseong
liu thng tin c nhn bao gm c thng tin sinh t ca cc thnh vin gia nh nhng gia nh ly tn c th trao i th t v v thm qu hng.
270
271
Ngy 19 thng 9 nm 2005 Cng b Tuyn co chung v phi ht nhn ha bn o Triu Tin ti Hi m 6 bn ln th 4
Ngy 18 thng 11 nm 1998 Bt u t chc du lch ni Geumgang cho khch du lch Nam Hn
Ngy 11 thng 12 nm 2007 Khai thng tuyn ng st Gyeongeui - bin Donghae (Bt u vn chuyn hng ha gia Munsan -Bongdong)
272
273
Ni kt internet
Cnh ca ni lin Hn Quc C quan Qung b Vn ha Hi ngoi Hn Quc http://www.korea.net Tng Cng ty Du lch Hn Quc http://www.visitkorea.or.kr C quan Xc tin Thng mi Hn Quc http://www.kotra.or.kr Korean Cultural Information Vin Vn ha Hn Quc, Trung Quc http://china.korean-culture.org Vin Vn ha Hn Quc, Thng Hi http://shanghai.korean-culture.org Vin Vn ha Hn Quc, Osaka http://osaka.korean-culture.org Vin Vn ha Hn Quc, Tokyo http://www.koreanculture.jp Vin Vn ha Hn Quc, Vit Nam http://vietnam.korean-culture.org Vin Vn ha Hn Quc, New York http://www.koreanculture.org Vin Vn ha Hn Quc, L.A. http://www.kccla.org Vin Vn ha Hn Quc, Anh Quc http://london.korean-culture.org Vin Vn ha Hn Quc, c http://germany.korean-culture.org Vin Vn ha Hn Quc, Paris http://www.coree-culture.org Vin Vn ha Hn Quc, Argentina http://argentina.korean-culture.org Vin Vn ha Hn Quc, Nigeria http://ngr.korean-culture.org
Vin Vn ha Hn Quc, Ba Lan http://pl.korean-culture.org Vin Vn ha Hn Quc, Kazakhstan http://kaz.korean-culture.org Vin Vn ha Hn Quc, Sydney http://koreanculture.org.au Vin Vn ha Hn Quc, Nga http://russia.korean-culture.org Vin Vn ha Hn Quc, Ty Ban Nha http://www.spain.korean-culture.org Vin Vn ha Hn Quc, Indonesia http://id.korean-culture.org Vin Vn ha Hn Quc, Philippin http://phil.korean-culture.org C quan Di sn Vn ha http://www.cha.go.kr Vin m nhc Quc gia http://www.gugak.go.kr Vin Quc ng Quc gia http://www.korean.go.kr Vin Bo tng Dn tc Quc gia http://www.nfm.go.kr Th vin Trung ng Quc gia http://www.nl.go.kr Vin Bo tng Trung ng Quc gia http://www.museum.go.kr Vin Bo tng M thut Hin i Quc gia http://www.moca.go.kr C quan hnh chnh Vn phng Th k Tng thng http://www.president.go.kr Vn phng Th tng
http://www.pmo.go.kr Vin Kim ton & Thanh tra http://www.bai.go.kr C quan Tnh bo Quc gia http://whois.nis.go.kr y ban Thng tin v Truyn hnh http://www.kcc.go.kr B Php ch http://www.moleg.go.kr B Tri n Ngi c cng vi t nc http://www.mpva.go.kr/ y ban Thng mi Bnh ng http://www.ftc.go.kr y ban Ti chnh http://www.fsc.go.kr y ban Chng Tham nhng v Bo v Quyn li Nhn dn http://www.acrc.go.kr B K hoch Ti chnh http://mosf.go.kr/ B Gio dc Khoa hc & K thut http://www.mest.go.kr B Ngoi giao & Thng mi http://www.mofat.go.kr B Thng nht http://www.unikorea.go.kr B T php http://www.moj.go.kr B Quc phng http://www.mnd.go.kr B Hnh chnh v An ninh http://www.mopas.go.kr B Vn ha Th thao & Du lch http://www.mcst.go.kr
B Thc phm & Nng lm thy sn http://www.maf.go.kr B Tri thc Kinh t http://www.mke.go.kr B Y t & Phc li http://www.mw.go.kr B Mi trng http://www.me.go.kr B Lao ng http://www.molab.go.kr B Ph n & Gia nh http://www.mogef.go.kr B Lnh th & Hi dng http://www.mltm.go.kr Independent Organizations Ta n Hin php http://www.ccourt.go.kr y ban Qun l Bu c Trung ng http://www.nec.go.kr y ban Nhn quyn Quc gia http://www.humanrights.go.kr C quan Lp php Hi ng Nhn dn http://www.assembly.go.kr C quan T php Ta n Ti cao http://www.scourt.go.kr
274
275
Ngun t liu nh
y ban Pht trin Saemangeun (ARIUL) Di tch c tr thi tin s ti Amsa on Ngh thut Namsadang Baudeogi Pungmuldan thnh ph Anseong BoA, - S.M. Entertainment Co., Ltd Vin Bo tng Quc gia Buyeo Cheongwadae - Nh Xanh (Vn phng Th k Tng thng) Vin Bo tng Ngh thut In c Cheongju Hi Bo tn Ma Cheoyongmu C quan Di sn Vn ha Huyn Goryeong (n v hnh chnh) Cng Gwangyang Vin Bo tng Quc gia Gyeongju Ngi lu truyn gagok Huyn Haenam Huyn Hampyeong y ban T chc L hi t nc Huyn Hwacheon Cng ty Cng nghip nng Huyndai Cng ty C phn t Hyundai & Kia Cu Incheon Sn bay Quc t Incheon Cng ty Gii tr IRIS-TAEWON Entertainment Co., Ltd. Hi Bo tn Chilmeoridang Gut Jeju o t tr c bit Jeju Jeon Doyeon (N.O.A Entertainment Co., Ltd) Lin hoan Phim Quc t Jeonju Hi Pht gio Hn Quc phi Jogyejong KBS (i Truyn hnh Hn Quc) Kim Namhun KOCIS (C quan Qung b Vn ha Hi ngoi Hn Quc) Tng cng ty ng st Hn Quc KORAIL C quan Hp tc Quc t Hn Quc Cng vin Quc gia ng st Hn Quc Lin hip Ssireum Hn Quc
Tng cng ty Du lch Hn Quc Vin Bo tng trng i hc Korea Tp on KT Bo tng M thut Samsung Leeum Cng ty Ha hc LG Cng ty in t LG Phng to mu Lee Yeonghee (nh: Kim Jeongman) MBC (i Truyn hnh Vn ha) B Vn ha Th thao & Du lch B Gio dc Khoa hc & K thut B Ngoi giao & Thng mi B Quc phng Sch gio khoa m nhc ca trng PTCS Tp on Tng lai & Vn ha Vin m nhc Quc gia Vin Thng tin a l Lnh th Bo tng M thut Hin i Quc gia Newsbankimage Tp on POSCO Lin hoan Phim Vin tng Quc t Pucheon Lin hoan Phim Quc t Busan RAIN-J. TUNE ENTERTAINMENT Co., Ltd RTM Cng ty in t Samsung Vin Nghin cu Hn Quc hc Guyjanggak i hc Quc gia Seoul Trung tm Vn ha Sejong Thnh ph Seoul Khu Thng mi Quc t Song Do (IBD, International Business District) Vin Bo tng o C c Hn Quc trng i hc Sungsil Seo Jaesik Sunam Suk Inchul Khu ngh dng Morning Calm L hi Nhip nh Du lch Seoul World Cyber Games Yegam Inc. Hng Thng tn Yonhap News
276