1

Chnh sch t gi hi oi ca Trung Quc trc v sau khi gia nhp WTO : Lun vn ThS. Kinh t: 60 31 07 / Trnh Tin t ; Nghd. : PGS.TS. Nguyn Hng Sn
1. S CP THIT CA TI: T gi hi oi l mt vn kinh t phc tp, l mt trong nhng cng c c bn ca Nh nc trong qun l v iu hnh v m, l mt ch c tranh lun nhiu v si ni vo bc nht ca kinh t hc. Tnh phc tp v nhiu tranh ci ca t gi hi oi nm ch cha c h thng l thuyt t gi hi oi hon chnh (phng php xc nh, phng php d bo) V tnh phc tp ca t gi hi oi cng nh vai tr quan trng ca chnh sch t gi i vi nn kinh t nn c rt nhiu nh kinh t hc dy cng nghin cu. ng gp chung vo nghin cu v l lun v thc tin ca t gi hi oi v chnh sch t gi hi oi, lun vn ny tp trung vo nghin cu trng hp ca Trung Quc, chnh sch t gi hi oi ca Trung Quc trc v sau khi gia nhp WTO. Trung Quc l mt trong 5 nn kinh t ln, c tc tng trng kinh t nhanh nht th gii, c lng d tr ngoi hi ln, c tc v kim ngch tng trng thng mi hng u th gii, c th trng ni a rng ln v y tim nngvi nt s qua nh vy cng c th nh

2
gi tm quan trng trong nh hng ca Trung Quc ti nn kinh t ton cu. K t khi Trung Quc gia nhp WTO (nm 2001) n nay, trn cc din n nghin cu t gi hi oi trn th gii, mt trong nhng ch bn lun si ni nht c l l t gi hi oi Trung Quc. L do l v chnh sch t gi hi oi m Trung Quc v ang thc thi gy ra nhng nh hng lin i n phn cn li ca th gii (c bit l n M, Lin minh chu u): thm ht cn cn thng mi, thay i trong dng vn u t trc tip (FDI) Chnh sch t gi hi oi Trung Quc trc v sau khi gia nhp WTO c s thay i nh th no, nhng thay i tc ng n nn kinh t Trung Quc nh th no, l nhng vn nghin cu m lun vn ny cn phi tr li. Vic Vit Nam va mi gia nhp WTO t ra nhng vn trong vic s dng chnh sch t gi hi oi nh mt cng c qun l kinh t v m quan trng c tc dng va i ph vi nhng thch thc t ra li va tn dng c cc c hi do n mang li. S tng ng nhiu mt gia Vit Nam v Trung Quc trong iu hnh chnh sch t gi hi oi (la chn ch t gi th ni c s qun l ca Nh nc, c cng mc tiu s dng chnh sch t gi hi oi thc y tng trng thng mi) l l do lun vn ny nghin cu nhm rt ra nhng bi hc kinh nghim cho Vit Nam trong vic iu chnh chnh sch t gi hi oi thi gian ti. 2. TNH HNH NGHIN CU CA TI: Nhng cng trnh nghin cu in hnh nh: Adjusting Chinas Exchange Rate Policies (2004) ca Moris Goldstein; The Choice of Exchange Rate Regime: The Relevance of International Experience to Chinas Decision (2004) ca John Williamson; Exchange Rate and Monetary Policy in China (2005) ca Nicholas R. Lardy; Qun l

3
ngoi hi v iu hnh t gi hi oi Vit Nam (2004) ca L Quc L, Chinas Exchange Rate System after WTO Accession: Some Considerations (2001) ca Jian Guang Shen; Chinas Accession to the WTO, Real Exchange Rate Changes and their Impact on U.S. Trade with Greater China (2001) ca Vincent Dropsy; The China Currency Exchange Rate Problem: Facts and Policy Options (2005) ca y ban tng hp an ninh v kinh t Trung M; Trung Quc sau 4 nm tham gia WTO nh gi s khi vi nt chnh (2005) ca Tuyt Khanh; Kinh nghim i mi c ch qun l ngoi hi ca Trung Quc trong qu trnh gia nhp WTO v qu trnh i mi c ch qun l ngoi hi ca Vit Nam hng ti hi nhp kinh t quc t ca Nguyn Th Nhung Hu ht cc nghin cu trn tp trung vo cc vn sau: Th nht, v vn la chn ch t gi hi oi: Trong khi cc bi vit ca tc gi Vit Nam ng tnh vi chnh ph Trung ng Trung Quc khng nh ch t gi hi oi ca Trung Quc l ch t gi hi oi linh hot c s qun l ca nh nc th cc nh nghin cu nc ngoi mt mc cho rng y l ch t gi hi oi nghing hn v c nh v h khc. iu ny c th c gii thch v s khc nhau trong quan im ca cc tc gi v th no l ch t gi c nh v th no l ch t gi linh hot c s qun l ca nh nc. Trn quan im , cc nghin cu trn cng c s khc bit trong cc khuyn ngh c a ra. C nhng quan im khuyn khch Trung Quc tip tc thc hin ch t gi hi oi nh hin nay nhng ni lng dn dn (nh Jian Guang Shen, L Quc L, Nguyn Th Nhung), cng c quan im cho rng Trung Quc nn ngay lp tc th ni t gi hi oi (Vincent Dropsy, Moris Goldstein, John Williamson v c bit l t bi vit ca y ban tng hp an ninh v kinh t Trung M).

4
Th hai, v qu trnh iu chnh t gi hi oi ca Trung Quc: Xung quanh ch nh gi li ng Nhn dn t, cc nghin cu u a ra lp lun, m hnh chng minh rng ng Nhn dn t hin thp hn gi tr thc ca n t 15-20 % (Moris Goldstein); nhng khuyn ngh dnh cho pha Trung Quc l m rng bin dao ng cho t gi hi oi t 1% ln 5-7% ng thi thay i t ch neo gi ng Nhn dn t vo ng USD sang neo gi vi r tin t mnh. Th ba, lin quan n cc cam kt gia nhp WTO tc ng th no ti chnh sch t gi hi oi Trung Quc, Vincent Dropsy cho rng vic Trung Quc cam kt gim mc thu quan trung bnh theo l trnh t do ha thng mi cng ng ngha vi mt s tng gi thc ca ng Nhn dn t. Tuy nhin, do mc ch v yu cu khc nhau m cc nghin cu trn ch cp v i) mt hoc mt s kha cnh ca chnh sch t gi hi oi Trung Quc; ii) Ch nghin cu trc hoc sau khi Trung Quc gia nhp WTO ch cha nghin cu su chui thnh mt qu trnh c trc v sau khi gia nhp WTO ca Trung Quc; iii) cc tc gi cng c nhng quan im khc nhau trong vn iu chnh chnh sch t gi hi oi ca Trung Quc. Lun vn ny c vit vi mc ch c gng lp c cc khong trng trong nhng nghin cu trn ng thi a ra quan im ca ngi vit v iu chnh chnh sch t gi hi oi ca Trung Quc cng nh nhng bi hc kinh nghim ca Trung Quc hon thin chnh sch t gi hi oi ca Vit Nam. 3. MC CH V NHIM V NGHIN CU: Mc ch nghin cu: Rt ra mt s bi hc kinh nghim cho Vit Nam nhm hon thin chnh sch t gi hi oi trn c s h thng ha mt s vn l lun v chnh sch t gi hi oi v phn tch thc trng chnh sch t gi hi oi ca Trung Quc trc v sau khi gia nhp WTO.

5
Nhim v nghin cu: Th nht: H thng ha mt s vn l lun v t gi hi oi v chnh sch t gi hi oi cng nh nhng tc ng ca n ti nn kinh t (vai tr ca chnh sch t gi hi oi). Th hai: Tr li cu hi: Trung Quc la chn ch t gi hi oi no v c nhng iu chnh no trong chnh sch t gi hi oi trc v sau khi gia nhp WTO. Th ba: Tr li cu hi: nhng bi hc kinh nghim no c th c rt ra v vn dng c Vit Nam hon thin chnh sch t gi hi oi trong thi gian ti? 4. I TNG V PHM VI NGHIN CU: i tng nghin cu l Chnh sch t gi hi oi ca Trung Quc. Phm vi v ni dung nghin cu: Chnh sch t gi hi oi l mt cng c qun l v m quan trng v lin h cht ch vi cc chnh sch khc nh: chnh sch ngoi hi, chnh sch tin tLun vn ny ch tp trung nghin cu v vic Trung Quc la chn ch t gi hi oi nh th no v tin hnh iu chnh t gi hi oi ra sao trong qu trnh trc v sau khi gia nhp WTO. Phm vi v thi gian nghin cu: nghin cu v chnh sch t gi hi oi ca Trung Quc t 1981-2008 v t 1/1/1981 Trung Quc bt u tin hnh ci cch t gi ln u tin vi vic p dng mt t gi cho cc giao dch thng mi ni b. Nm 1981 cng l nm m th trng trao i ngoi hi ca Trung Quc ra i thc y mng li thanh ton da vo th trng ngoi hi chnh thc trn phm vi ton quc. Cng k t thi im ny tr i Trung Quc tin hnh hng lot cc bin php ph gi ng Nhn dn t v nhng ci cch trong iu hnh t gi hi oi theo hng hi nhp kinh t quc t.

6
Phm vi v khng gian nghin cu: Lun vn ny ch gii hn nghin cu chnh sch t gi hi oi ca Trung Quc i lc ch khng nghin cu c chnh sch t gi hi oi ca Hng Kng, Ma Cao 5. PHNG PHP NGHIN CU: Lun vn s dng tng hp cc phng php nghin cu nh: phn tch, so snh, duy vt bin chng v duy vt lch s 6. NHNG NG GP CA LUN VN: Nghin cu mt cch c h thng mt s vn l lun v chnh sch t gi hi oi. Phn tch v nh gi qu trnh iu chnh chnh sch t gi hi oi ca Trung Quc trc v sau khi gia nhp WTO (trng tm t 1981 n 2008). Rt ra mt s bi hc kinh nghim cho Vit Nam t qu trnh iu chnh chnh sch t gi hi oi ca Trung Quc trc v sau khi gia nhp WTO. 7. B CC CA LUN VN: Phn m u Cc k hiu vit tt Chng 1. Mt s vn l lun chung v t gi hi oi v chnh sch t gi hi oi. Chng 2. Phn tch chnh sch t gi hi oi ca Trung Quc trc v sau khi gia nhp WTO (1979-2008). Chng 3. Mt s gi v gii php nhm hon thin chnh sch t gi hi oi Vit Nam t kinh nghim Trung Quc. Kt lun. Ti liu tham kho Ph lc

7
CHNG 1. MT S VN L LUN CHUNG V T GI HI OI V CHNH SCH T GI HI OI 1.1T GI HI OI 1.1.1 Khi nim t gi hi oi T gi hi oi l gi c ca mt n v tin t ca mt quc gia tnh bng tin t ca mt nc khc, hay l quan h so snh v mt gi c gia hai ng tin ca cc quc gia khc nhau. N l mt phm tr kinh t bt ngun t nhu cu trao i hng ho, dch v pht sinh trc tip t quan h tin t gia cc quc gia. 1.1.2 Phn loi t gi 1.1.2.1 Cn c nghip v kinh doanh ngoi hi: t gi mua, t gi bn... 1.1.2.2 Cn c vo c ch iu hnh chnh sch t gi: t gi chnh thc, t gi ch en... 1.1.2.3 Cn c vo tnh cht tc ng n thng mi quc t: t gi danh ngha song phng, a phng; t gi thc song phng, a phng... 1.1.3 Cc yu t c bn tc ng n t gi hi oi Nhng yu t c bn tc ng n t gi hi oi c phn chia lm cc yu t di hn v cc yu t ngn hn. Cc yu t di hn tc ng n t gi gm: tng quan lm pht ca cc quc gia, gi c hng ha th gii, thu quan, hn ngch, nng sut lao ng, tm l Cc yu t ngn hn tc ng n t gi gm: tng quan li sut ca cc quc gia, nhng d tnh v t gi hi oi trong tng lai, nhng c sc v kinh t, chnh tr, x hi, thin tai, nhng can thip ca chnh ph ln th trng ngoi hi 1.2 CHNH SCH T GI HI OI 1.2.1 Khi nim chnh sch t gi hi oi

8
Lun vn xc nh chnh sch t gi hi oi cn c hiu v phn tch theo ngha rng, tc l qu trnh m chnh ph la chn ch t gi hi oi nht nh v s dng cc cng c (hnh chnh, th trng) iu chnh t gi hi oi nhm t c tn ch (mc tiu) ca chnh sch t gi hi oi tng thi k 1.2.2 La chn cc ch t gi hi oi. Mi quc gia u c mt ch , mt khung php l ring dnh cho cc giao dch ti chnh quc t ca quc gia . Ch t gi hi oi bao gm cc quy tc xc nh phng thc mua bn ngoi hi i vi cc th nhn v php nhn l ngi c tr v ngi khng c tr. Thng thng c 3 ch t gi hi oi c bn m cc quc gia trn th gii v ang s dng: ch t gi hi oi th ni hon ton, ch t gi hi oi c nh v ch t gi hi oi th ni c iu tit. Vic la chn cc ch t gi thng hng vo cc mc tiu: i) m bo cn bng cn cn bn trong (tng trng kinh t, n nh tin t - lm pht hp l, gi tr ng tin c duy tr n nh trong tng quan cc ng tin, t l tht nghip chp nhn c v ii) m bo cn cn cn i bn ngoi nh duy tr cn cn thanh ton. 1.2.3 Mt s cng c can thip ca chnh ph ln t gi hi oi 1.2.3.1 Nhm cc cng c Li sut: Li sut ti chit khu, li sut ti cp vn, li sut c bn 1.2.3.2 Nhm cc cng c th trng m: OMO, FXO, SFXO 1.2.3.3 Qu bnh n t gi. 1.2.3.4 Nhm cc cng c Qun l ngoi hi (kim sot ngoi hi). 1.2.3.5 Nhm cc cng c nhm Nng gi hoc ph gi tin t. 1.2.3.6 Nhm cc cng c h tr khc: bo h, khuyn khch xut khu Kt lun chng 1.

9
T gi hi oi l gi mt n v tin t nc ngoi tnh trn mt n v tin t trong nc. Theo , t gi hi oi c vai tr quan trng tc ng trc tip n xut nhp khu v gin tip n cc ch s kinh t c bn khc nh lm pht, tng trng kinh tTy theo tng tiu ch khc nhau nh cn c vo nghip v kinh doanh ngoi hi, cn c vo c ch iu hnh chnh sch t gi,, t gi hi oi c phn thnh nhiu loi nh t gi mua vo, bn ra; t gi chnh thc, t gi ch en Nhng yu t c bn tc ng n t gi hi oi c phn chia lm cc yu t di hn v cc yu t ngn hn. Cc yu t di hn tc ng n t gi gm: tng quan lm pht ca cc quc gia, gi c hng ha th gii, thu quan, hn ngch, nng sut lao ng, tm lCc yu t ngn hn tc ng n t gi gm: tng quan li sut ca cc quc gia, nhng d tnh v t gi hi oi trong tng lai, nhng c sc v kinh t, chnh tr, x hi, thin tai, nhng can thip ca chnh ph ln th trng ngoi hi Nhng yu t c bn tc ng n chnh sch t gi bao gm vic la chn ch t gi hi oi v vic chnh ph s dng cc cng c can thip hp l nhm iu chnh t gi t n mc tiu ra. Theo , ch t gi c th c la chn gm ch t gi c nh, ch t gi th ni v ch t gi th ni c iu tit. Sau khi la chn ch t gi ti u cho nn kinh t tng thi k, chnh ph thng s dng cc cng c nh li sut ti chit khu, qu bnh n t gi, nng gi, ph gi iu chnh t gi hi oi. Kt qu ca chnh sch t gi hi oi l nhng nh hng, tc ng n cc bin s kinh t ch yu ca nn kinh t nh: gi tr xut nhp khu, lm pht v tng trng kinh t, n u t nc ngoi v n nc ngoi

10
CHNG 2. PHN TCH CHNH SCH T GI HI OI CA TRUNG QUC TRC V SAU KHI GIA NHP WTO (1979-2008) 2.1 CHNH SCH T GI HI OI CA TRUNG QUC TRC KHI GIA NHP WTO. 2.1.1 Qu trnh ci cch chnh sch t gi hi oi Trung Quc t 1979 n 1994. 2.1.1.1 Chnh sch a t gi 1979-1984. nh gi chnh sch t gi Trung Quc trong giai on ny: Th nht, chnh sch t gi hi oi ca Trung Quc trong giai on ny th hin r rt c tnh chnh sch t gi hi oi m h thng cc quc gia X hi ch ngha lc ang p dng. c tnh ny bao gm: p dng ch t gi hi oi c nh, s dng nhiu loi t gi trong cng mt nn kinh t, qun l cht ch ngoi hi v iu chnh t gi hi oi khng hon ton tun theo cc tn hiu th trng Th hai, chnh sch t gi hi oi t c cc mc tiu ngn hn: Mc tiu to thm mt loi t gi mi (t gi giao dch thng mi ni b) song song vi t gi chnh thc lm du p lc ph gi ng Nhn dn t, trung ha cc mu thun trong quan im ci cch chnh sch t gi hi oi trong nhng nm u pht huy tc dng. Th ba, d can thip bng bn tay hu hnh hay bn tay v hnh th v di hn, t gi vn c xu hng tin v mc c bn. Sau khong hn 4 nm thc thi chnh sch song song 2 t gi, vi nhng iu chnh t gi cn thit trong thi gian ny, nm 1984 chnh sch a t gi tr nn khng cn pht huy tc dng na. 2.1.1.2 Xa b chnh sch t gi mang c tnh quan liu, bao cp: 1984-1994. nh gi chnh sch t gi Trung Quc trong giai on ny:

11
Th nht, kt qu ca hng lot nhng ci cch chnh sch t gi hi oi trong giai on ny c chnh ph Trung Quc c rt v mt quan im l lun khi xc nh vai tr ca chnh sch t gi hi oi i vi nn kinh t. Nu nh, trong nhng nm cui thp k 1970, mc tiu ca chnh sch t gi hi oi ch l a t gi ng Nhn dn t v st vi t gi thc, th t gia nhng nm 1980, quan im ci cch t gi hng n coi nh mt n by kinh t, c s dng y mnh xut khu, tc chnh sch t gi hi oi c vai tr ln hn trong vic phn b cc ngun lc kinh t.1 Th hai, nhng h qu v p lc ca s pht trin th trng ngoi hi t do t pht to ra, nhng bt cp trong ch hai t gi tn ti song song, s tng trng mnh m ca xut khu, ca tng sn phm quc dn buc chnh ph Trung Quc thng nht hai ch t gi hi oi v thc hin cc c gng hng ti mt ng Nhn dn t c kh nng chuyn i vo nm 1994. Mc d quyt nh thng nht cc loi t gi thnh mt t gi duy nht dng nh c a ra kh tr (v t nhng nm 1984 hai loi t gi ni b v chnh thc gn nh thng nht vi nhau) nhng vi quan im ca Trung Quc, qu trnh ny vn c xem l ph hp v ng thi im, phn nh s thn trng thng thy ca cc nh lp chnh sch Trung Quc trong giai on u ci cch kinh t mang c sc Trung Quc 2.1.2 Vt qua khng hong ti chnh chu , Trung Quc hon thin chnh sch t gi trc khi gia nhp WTO (1994-2001). T nm 1994, ch t gi ca Trung Quc bc vo mt giai on mi: t gi c th ni da trn cc nhn t th trng.

Thng 9/1985 Trung Quc a ra bn K hoch 5 nm ln th 7 (19861990) trong c cp ti vai tr ca chnh sch t gi hi oi.

12
nh gi chnh sch t gi Trung Quc trong giai on ny: Th nht, ngay sau khi chnh ph Trung Quc cng b chuyn i chnh sch t gi hi oi t c nh, a t gi sang linh hot c kim sot th cuc khng hong chu lm chm li mc tiu bin ng Nhn dn t tr thnh ng tin chuyn i t do. Trung Quc quay tr li mc tiu duy tr s n nh ca t gi hi oi nhm h tr cho nn kinh t vt qua nhng c sc ti chnh do cuc khng hong mang n. Th hai, Nhiu quan im cho rng vic ng Nhn dn t khng ph gi trong thi gian ny xut pht t vic Trung Quc sn sng hy sinh cc li ch ca mnh cho th gii cn li ngn chn cuc khng hong kinh t chu nhng thc ra, xt v mt bn cht cng l nhm gi n nh nn kinh t Trung Quc, bo ton cc li ch quc gia. Th ba, cuc khng hong ti chnh chu l thuc th cui cng chng t kh nng dng chnh sch kinh t ca Trung Quc (cam kt vi th gii v vic gi n nh t gi ng Nhn dn t nhm ngn chn s lan trn ca cuc khng hong sang quy m ton chu lc) lm chnh sch ngoi giao, to li th v mt chnh tr cho chnh ph Trung Quc bc vo giai on m phn quyt nh gia nhp T chc Thng mi th gii (WTO). 2.1.3 Tm lc qu trnh gia nhp WTO ca Trung Quc v nhng cam kt ca Trung Quc khi gia nhp WTO c lin quan n chnh sch t gi hi oi. K t ngy 11/12/2001, Trung Quc chnh thc tr thnh thnh vin ca T chc thng mi th gii WTO. Mc d Trung Quc khng c cam kt trc tip no lin quan n t gi hi oi v chnh sch t gi hi oi sau khi gia nhp WTO nhng vic m ca v minh bch nn kinh t (lnh vc ngn hng, bo him) l xu hng quyt nh dn n vic ci cch trong cc chnh sch iu chnh t gi hi oi hu WTO.

13
Sau mt khong thi gian ngn qu , h thng ti chnh tin t Trung Quc s phi tng bc m ca ton din, mi trng ti chnh tin t ngy cng phc tp, hiu ng ca cc chnh sch tin t s phi chu nh hng t nhiu pha. Khi y, ni hm ca chnh sch tin t (trong c chnh sch t gi hi oi) s ngy mt phong ph, cc bin php ca chnh sch tin t s ngy cng a dng, trnh iu tit ca chnh sch tin t s phi ngy mt nng cao. 2.2 CHNH SCH T GI HI OI CA TRUNG QUC SAU KHI GIA NHP WTO. K t khi gia nhp WTO n 2008, chnh sch t gi hi oi c Trung Quc cng ngy cng hon thin p ng c cc mc tiu kinh t ln cc mc tiu chnh tr, ngoi giao 2.2.1 Chnh sch t gi hi oi ca Trung Quc t 2001 n 2008. a) Phn ng ca th gii i vi chnh sch iu hnh t gi hi oi khng cng bng ca Trung Quc (2001-2005). Quan im ca Lun vn v chnh sch t gi hi oi ca Trung Quc trong thi gian ny nh sau: Th nht, ng Nhn dn t cha phn nh gi tr thc t ca n. Cc tnh ton cho thy mc thay i ca t gi danh ngha khng phn nh ng vi mc thay i ca t gi theo ch s gi tiu dng gia hai quc gia. iu c ngha Trung Quc duy tr mc t gi danh ngha lun cao hn so vi mc t gi di hn ca mnh hay ng Nhn dn t lun c duy tr thp hn gi tr thc ca n mc ch l lm cho mt ng la M i c nhiu ng Nhn dn t hn. Khi , hng ha xut x t Trung Quc xut khu sang Hoa K s c gi bn quy i sang la M thp hn (m ng l ra phi cao hn), th hin li th cnh tranh v gi ca hng ha Trung Quc. Th hai, Trung Quc khng cn c vo cc tn hiu th trng iu chnh t gi hi oi. Cc s liu thc t ch ra rng,

14
t nhng nm 1994 tr i, trong khi d tr ngoi hi lin tc gia tng th t gi hi oi vn c duy tr n nh mc 8.2000 do , t gi hi oi ca Trung Quc cha phn nh c cc tn hiu ca th trng. Cc nh kinh t M c tnh Trung Quc nh gi ng Nhn dn t thp hn mc "tht" t 15-40% cn theo tnh ton ca lun vn (cn c trn Bng.... th nm 1998, ng Nhn dn t c duy tr mc thp hn 14.6% mc gi tht. b) Qu trnh tip thu, hon thin chnh sch t gi hi oi ca Trung Quc hay Trung Quc s dng chnh sch t gi hi oi lm cng c ngoi giao? (2005-2008) Quan im ca Lun vn v chnh sch t gi hi oi ca Trung Quc trong thi gian ny nh sau: Th nht, v ch t gi hi oi c thng bo l th ni nhng thc t gn nh t c bin ng v thin nhiu v c nh trong mt bin hp. Th hai, v cc cng c can thip vo t gi hi oi, Trung Quc s dng phc hp v a dng cc cng c kinh t, ti chnh v m iu chnh ng Nhn dn t. Th ba, Chnh ph Trung Quc s dng t gi hi oi nh nhng li th trong ngoi giao m phn vi cc quc gia khc. Khi nhn thy sc p ca cng ng th gii buc nng gi ng Nhn dn t th Trung Quc mi bt u nng gi nhng mc nng thp ri dn dn theo thi gian ng Nhn dn t mi nng gi tr cao hn. y l s dn dt ca Trung Quc mang tnh ch ng ch khng phi b p buc. Th t, vic Trung Quc s dng chnh sch t gi hi oi lm cng c ngoi giao ch l nhng bc i ngn hn nhng xt v di hn y l mt bc tin quan trng trong vic hon thin chnh sch t gi hi oi.

15
Th nm, mc d Trung Quc c nhiu c gng hon thin chnh sch t gi hi oi ca mnh nhng thc t, vic iu chnh t gi hi oi vn cha hon ton cn c trn cc yu t th trng, tc vn c s can thip r rng ca chnh ph khin cho cc yu t tc ng n t gi hi oi cha pht huy ht tc dng. 2.2.2 nh gi nhng thay i chnh sch t gi ca Trung Quc sau khi gia nhp WTO. Nhng thnh cng trong chnh sch t gi hi oi giai on sau khi gia nhp WTO c th tm tt nh sau: Th nht, chnh sch t gi hi oi h tr hiu qu cho hot ng xut khu, qua gip cn bng cn cn thanh ton, n nh tin t, duy tr tc tng trng kinh t...ca Trung Quc. Th hai, chnh sch t gi hi oi tr thnh mt cng c hu ch trong h thng cc cng c kinh t m chnh ph Trung Quc s dng xy dng nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha mang mu sc Trung Quc. Th ba, chnh sch t gi hi oi c lc tr thnh mt con bi ngoi giao ca chnh ph Trung Quc, to sc phn khng nht nh Trung Quc c th hon thin chnh sch t gi hi oi theo cch ring ca mnh, mang tnh ch ng, gim thiu cc c sc ri ro... Bn cnh nhng mt thnh cng, chnh sch t gi hi oi hu WTO ca Trung Quc vn cn tn ti nhng mt hn ch: Th nht, c ch t gi gn nh c nh so vi USD hn ch tnh c lp trong iu hnh chnh sch tin t ca Trung Quc. Th hai, ng Nhn dn t b nh gi thp so vi gi tr thc gp phn thc y thng d cn cn thng mi tng ln mnh m trong nhng nm gn y, ng thi cng lm cho cc lung vn u t gin tip tng do k vng v ng Nhn dn t s ln gi. Th ba, ng Nhn dn t b nh gi thp thu ht lng vn u

16
t qu mc vo lnh vc thng mi hng ha. Kt qu l, mc t gi thc s tng v ko theo li nhun ca mt s ngnh cng nghip sn xut hng ha gim xung. Th t, c ch t gi khng linh hot v vic nh gi thp ng Nhn dn t cng gy cn tr i vi vic iu chnh mt cn i ton cu v tng ri ro khi neo gi ng Nhn dn t vi ng USD v vi nn kinh t M. Kt lun chng 2. Chng 2 phn tch chnh sch t gi hi oi ca Trung Quc t nm 1979 n 2008, vi nhng giai on c th nh sau: Trc khi Trung Quc gia nhp WTO: 1979-2001. Giai on 197-1984, c trng chnh sch t gi hi oi ca Trung Quc giai on ny l ch a t gi, tn ti t gi chnh thc (dng cho cc giao dch quc t) v t gi thng mi ni b, mang du n ca h thng t gi hi oi x hi ch ngha. Giai on 1984-1994 l giai on ng Nhn dn t c ph gi lin tc dn n ch hai t gi b v hiu v t gi chnh thc din bin st vi t gi giao dch ni b. Giai on 1994-2001 l giai on Trung Quc cng b ch t gi mi l t gi hi oi th ni c kim sot nhng cuc khng hong kinh t chu n ra khin Trung Quc khng thc hin li ha th ni t gi m cn kim sot cht hn nhm n nh t gi, h tr xut khu. Sau khi Trung Quc gia nhp WTO: 2001-2008. Giai on 2001-2005 l giai on m nhng c gng kim ch t gi hi oi ca Trung Quc thi k khng hong kinh t c coi l c trch nhim vi cng ng th gii (ngn mt cuc ph gi t cc ng tin chu ) th by gi b xem nh khng c tnh cng bng trong thng mi quc t. Cc quc gia cho rng Trung Quc c tnh gi gi

17
ng Nhn dn t thp nhm h tr gi hng Trung Quc xut khu. Giai on 2005-2008 l giai on Trung Quc khn kho s dng chnh sch t gi hi oi trong ngoi giao, ng thi cho thy r Trung Quc ang n lc hon thin chnh sch t gi hi oi ca mnh theo hng th ni c iu tit mt cch chm ri.

CHNG 3. MT S GI NHM HON THIN CHNH SCH T GI HI OI CA VIT NAM T KINH NGHIM TRUNG QUC. 3.1 KHI QUT CHUNG V CHNH SCH T GI HI OI CA VIT NAM T 1989 N 2008. 3.1.1 Giai on t nm 1989 1996. Giai on 1989 n 1996, chnh sch t gi hi oi ca Vit Nam th hin mt s c trng c bn sau: Th nht, ch t gi hi oi thin v c nh v n nh trong thi gian di, t gi ch c php bin ng trong bin hp 0.5% 5%. Th hai, Chnh ph to lp v duy tr mt th trng ngoi hi nh v c th kim sot (th trng ngoi t lin ngn hng) ch khng th trng ngoi hi c pht trin t do. Th ba, Cc cng c can thip vo t gi trong thi gian ny cng ch dng li vic cng b cc mc t gi v cc bin giao ng (cng c can thip c bn, trc tip mang tnh hnh chnh) thng qua cc mnh lnh i vi cc thnh vin ca th trng ngoi t lin ngn hng.

18
3.1.2. Giai on iu chnh t gi lin tc nhm i ph khng hong ti chnh chu : 1997 1998. to s cn bng v cung cu ngoi t trn th trng v gim p lc cng thng v ph gi ng Vit Nam, Ngn hng Nh nc nhiu ln ch ng iu chnh t gi hi oi VND/USD bng vic thay i t gi chnh thc v ni bin giao dch ngoi t gia cc Ngn hng thng mi vi khch hng trn th trng ng thi tng cng cng tc thng tin, cho cng khai ho mt cch nhanh chng v chnh xc cc ch s kinh t quan trng, nh: t gi hi oi chnh thc, t gi th trng t do, bin ng gi vng, ch s gi 3.1.3. Giai on 1999 2007: Giai on gia nhp WTO ca Vit Nam Nu nh Trung Quc khi gia nhp WTO h khng c cam kt c th no trong lnh vc qun l ngoi hi th Vit Nam k mt s cam kt nh sau: - V giao dch vng lai: Vit Nam cam kt d b tt c cc bin php kim sot giao dch vng lai (trn thc t, Vit Nam thc hin cam kt ny). - V giao dch vn: Vit Nam cam kt ni lng cc giao dch chuyn vn ca cc nh u t nc ngoi v vic vay nc ngoi ca cc t chc c tr. - V cc bin php qun l ngoi hi: Vit Nam cam kt ch dng cc bin php qun l ngoi hi trong nhng trng hp ngoi l, do chnh ph quyt nh duy tr an ninh ti chnh v tin t quc gia ph hp vi iu l ca qu tin t quc t. - V cn i ngoi t: Chnh ph Vit Nam cam kt bo m cn i nhu cu ngoi t cho cc nh u t nc ngoi vo cc d n c bit quan trng trong cc chng trnh ca chnh ph v h tr cn i ngoi t cho cc d n c s h tng v mt s d n quan trng khc trong

19
trng hp cc ngn hng c php giao dch ngoi hi khng p ng c tt c cc yu cu v ngoi t. Trong giai on ny, vic chuyn sang ch t gi th ni c iu tit gip t gi phn nh ng din bin cc yu t th trng. Chnh lch t gi gia th trng tin t lin ngn hng v th trng t do ngy cng thu hp. y l giai on quan trng ca Vit Nam trong qu trnh hon thin chnh sch t gi hi oi phc v cho vic gia nhp WTO cng nh ng gp vo nng lc cnh tranh thng mi ca Vit Nam thi k hu WTO. 3.1.4. Sau khi Vit Nam gia nhp WTO, chnh sch t gi hi oi tip tc i mt vi cuc khng hong ti chnh (2007 2008). Chnh sch t gi hi oi Vit Nam v c bn c nhng c trng sau: Th nht, ch t gi hi oi thin v c nh hn l th ni hoc c th hiu l ch t gi hi oi th ni nhng iu tit qu cht khin cho t gi tng n nh sut nhiu nm t 1998 n nay. Th hai, Chnh ph Vit Nam iu hnh t gi hi oi phn ln bng cng c hnh chnh nh ph gi ng Vit Nam, xc nh bin giao ng, t hoc cha s dng c hiu qu cc cng c th trng mang tnh gin tip khc nh d tr ngoi hi, li sut chit khu... Th ba, lun vn tin hnh phn tch ch s t gi thc a bin xc nh xu hng khuyn ngh chnh sch thi gian ti cho Vit Nam: nn ph gi hay nng gi ng Vit Nam? Qua cc s liu phn tch cho thy t gi hi oi thc a bin ca ng Vit Nam so vi gi cc ng tin ch cht trong thng mi quc t ca Vit Nam (M, EU, Nht Bn v Trung Quc) k t 2003 c xu hng gim.

20
Kt lun: sc cnh tranh thng mi quc t ca Vit Nam ang gim i xt v phng din gi c. Mt s ph gi lm gim gi tr thc ca ng Vit Nam c th l mt gi hu ch thc y xut khu, gim nhp siu ca Vit Nam trong thi gian ti. 3.2. NHNG VN CN TN TI CA CHNH SCH T GI HI OI CA VIT NAM HIN NAY. Bn cnh nhng thnh tu t c nh s n nh c bn v ng Vit Nam hay tc tng trng GDP cao, thu ht vn FDI ln, chnh sch t gi hi oi trong thi gian qua vn cn mt s im hn ch: Th nht: C ch iu hnh t gi tuy c nhng chuyn bin tch cc, song cn chm so vi qu trnh pht trin kinh t tng thi k, v hu qu li l gy nn p lc cng thng ngoi t i vi nn kinh t. Th ba: Bin giao ng ca t gi thay i thng xuyn. Th t: Vic iu hnh chnh sch t gi vn cha thot khi nh ch quan ca NHNN, b qua cc yu t th trng. Hai cng c ca chnh sch t gi l li sut ti chit khu v d tr ngoi hi cha thc s c hiu qu. Th nm: T gi ca VND mi ch gn c nh vi USD m cha c s gn nh vi cc ngoi t khc. V vy, USD ln gi hay gim gi so vi cc ng tin khc th hu nh khng nh hng n t gi VND/USD. iu ny khin cho th trng thin v s dng nhiu USD m b qua s quan tm n yu t ri ro t gi. 3.3 MT S GII PHP NHM HON THIN CHNH SCH T GI HI OI CA VIT NAM T KINH NGHIM TRUNG QUC. 3.3.1 Bi hc kinh nghim t qu trnh ci cch v iu chnh chnh sch t gi hi oi Trung Quc T qu trnh ci cch t gi Trung Quc, chng ta c th rt ra mt

21
s bi hc kinh nghim sau: Th nht, l tnh phi hp trong ci cch. Kinh nghim ca Trung Quc cho thy, s phi hp nhanh v nhy trong ci cch l rt quan trng. Cu tr li ca Trung Quc i vi vn ny c biu hin trc ht cch tip cn vi m, sau l s phi hp lin ngnh. Trong ci cch t gi, bc u l ph gi, tip n l ci cch c ch xc nh t gi, lm cho t gi tr nn linh hot, ph hp vi s pht trin ca cc quan h hng ha tin t. Th hai, cc bin php ci cch t gi Trung Quc to ra mt c ch bo v li ch cho cc nh xut khu; trong ch t gi hi oi th ni c iu tit, t gi danh ngha c th c iu chnh chng cc c sc lm pht cng nh cc bin ng khc, m bo li nhun cho hot ng xut khu. Hn na, c ch ny cn c phi hp vi nhng chnh sch u tin lm tng kh nng cnh tranh trc sc p lm pht. Th ba, trong qu trnh ci cch, ng Nhn dn t c iu chnh nhiu ln theo hng ph gi, gy sc p tng lm pht. Th t, vic Trung Quc gia nhp WTO s gip nc ny ni lng cc quy nh v qun l ngoi hi. Trong tin trnh thc hin t do ha ng Nhn dn t, cc bin php a ra phi thc hin tng bc thn trng. Do vy, chnh ph Trung Quc th hin r quan im ci cch h thng ti chnh tin t phi theo dn tng bc, m bo c hiu qu v khng b sai lm v mt chnh sch, bi l s d gy bt n nh nn kinh t v xo trn x hi. Th nm, chnh sch t gi hi oi c cc nh lm chnh sch Trung Quc s dng khng ch cho mc ch kinh t m cn s dng n nh mt cng c, mt gii php mc c chnh tr i vi th gii cn li, c bit l nhng nc c lin h mt thit vi Trung Quc v thng mi v vn.

22
Th su, trong qu trnh iu chnh chnh sch t gi hi oi ni ring v cc chnh sch kinh t ni chung, Trung Quc thng c nhng quan im kh c trng mang mu sc Trung Quc, in hnh nh quan im Proactive (tin phong thc hin tc ch ci cch, ni dung v thi gian ci cch phi ch ng da trn nhu cu pht sinh trong thc tin pht trin), Controllable (C kh nng kim sot m bo c kh nng kim sot cp v m ca chnh ph trnh nhng bin ng ln trong nn kinh t), "Gradual (tim tin tc tin trnh chuyn i phi c tin hnh t t, m bo quyn li ca cc bn lin quan)... 3.3.2 Mt s gii php nhm hon thin chnh sch t gi hi oi ca Vit Nam. a) Xc nh r quan im iu hnh chnh sch t gi hi oi ca Vit Nam hin nay. Th nht: Chnh sch t gi phi c phi hp ng b vi cc chnh sch kinh t v m khc. Th hai: iu hnh t gi xut pht t li ch chung ca nn kinh t; Th ba: Xy dng chnh sch t gi trn c s hi nhp th trng tin t trong nc vi quc t nhm s dng hiu qu cc ngun ti chnh hn ch v trnh nguy c tt hu. Th t: Khng ngng nng cao uy tn ca ng Vit Nam trn c s duy tr s tng quan hp l gia gi tr i ni v i ngoi ca ni t, hng dn ti mc tiu ng Vit Nam c kh nng chuyn i. Th nm: u tranh c hiu qu vi hin tng u c, tch tr v kim ch tc ng xu ca th trng ngoi t ch en. b) Xc nh quan im la chn ch t gi Thc trng ti chnh Vit Nam va i hi mt ch t gi th ni, va ng h ch t gi c nh. Bn cnh , cng s rt hu ch nu tn ti song song cc cng c hnh chnh vi mc ch can thip kp

23
thi n bin giao ng ca t gi, phc v cho cc mc tiu kinh t ln tng thi k. c) Xc nh quan im iu chnh: nh gi tnh hnh kinh t trc v sau khi iu chnh t gi Theo st nhng tn hiu trn th trng ngoi t chnh thc. Theo di nhng xu hng vn ng trn th trng ch en. Nng cao nng lc cc cng c can thip t gi Kt lun chng 3. Chng 3 phn tch din bin chnh sch t gi hi oi ca Vit Nam t 1989 n 2008 vi cc giai on nh sau: Giai on t 1989-1996 l giai on chnh ph Vit Nam duy tr mt ch t gi hi oi c nh cng, s dng cc chnh sch mang tnh hnh chnh, mnh lnh r nt nhm can thip vo th trng ngoi hi nh hp lc by gi. Giai on t 1997-1998 vi c trng l nhng t ph gi lin tip ng VND, ng thi minh bch ha mt s thng tin (trc y tng c coi l b mt quc gia) nh d tr ngoi hi, cn cn thanh tonnhm i ph vi cuc khng hong ti chnh chu . Giai on 1997 2007 l giai on Vit Nam chuyn hng chnh sch sang chnh sch t gi hi oi th ni c iu tit, ng thi hon thin dn nhng nn tng php l h tr cho qu trnh tr thnh thnh vin y ca WTO. Giai on t 2007 2008, chnh ph Vit Nam buc phi s dng nhng bin php nhm kim sot cht t gi hi oi i ph vi cuc khng hong kinh t trong bi cnh sc cnh tranh thng mi quc t ca hng ha Vit Nam gim i. iu ng , sau thi k khng hong kinh t, chnh ph Vit Nam c th s ph gi ng Vit Nam

24
nhm thc y xut khu, gim nhp siu ci thin cn cn thanh ton ca mnh. Trn c s nhng bi hc kinh nghim rt ra t qu trnh iu chnh chnh sch ca Trung Quc, lun vn cng a ra mt s gi gii php nhm hon thin chnh sch t gi hi oi ca Vit Nam nh cn xc nh r cc quan im trong vic iu hnh chnh sch t gi hi oi, la chn ch t gi v iu chnh t gi hi oi trong thi gian ti.

KT LUN Nm trong tin trnh ci cch nn kinh t, chnh sch t gi hi oi ca Trung Quc cng l mt b phn chnh sch c ng v Nh nc Trung Quc nh gi l c tm quan trng khng ch trong vic gi n nh gi tr ng Nhn dn t m cn c nhim v kt hp cng cc chnh sch ti chnh tin t khc nhm h tr tng trng v pht trin nn kinh t th trng x hi ch ngha mang mu sc Trung Quc. Chnh sch t gi hi oi ca Trung Quc trc v sau khi gia nhp WTO c mt c trng l kin tr trong quan im (nguyn tc trong quan im v iu hnh t gi phi phc v cc li ch kinh t, chnh tr tng thi im), i mi trong cch thc iu hnh (tim cn cc bin php gin tip, mm do, phc hp iu chnh thay v can thip trc tip) v mang mu sc Trung Quc trong qu trnh ci cch (in hnh l ci cch cn trng kiu d qua sng). Qua nhng phn tch mang tnh h thng qu trnh iu hnh chnh sch t gi hi oi Trung Quc, lun vn cng xut mt s khuyn ngh c bn mang tnh gi nhm hon thin chnh sch t gi hi oi ca Vit Nam trong thi gian ti trn c s cn xc nh r cc quan im trong vic iu hnh chnh sch t gi hi oi, la chn ch t

25
gi v iu chnh t gi hi oi.