H thng cung cp nhin liu ca ng c phun xng trc tip GDI [13/04/2010]

H thng nhin liu ca ng c GDI v c bn bao gm: bm to p sut phun, h thng phn phi v n nh p sut (common rail), kim phun, h thng iu khin phun, v cc thit b ph khc nh: thng nhin liu, lc, bm chuyn tip, van an ton,

Hnh 1 S h thng nhin liu ca mt loi ng c GDI. ng c GDI, nhin liu c a trc tip vo bung t k np hoc k nn. a c nhin liu vo bung t ng c trong k nn, h thng nhin liu phi p ng c yu cu p sut phun nhin liu ca kim phun phi ln hn p sut trong bung t k nn, ng thi nhin liu c phun ti ha trn tt vi khng kh trong bung t th p sut phun i hi phi ln hn p sut khng kh trong bung t

k nn rt nhiu (t l ny s c xt phn sau). Vic to hn hp trong bung t ng c GDI lin quan trc tip n qu trnh cung cp nhin liu. Nu vic cung cp nhin liu khng t yu cu s dn ti qu trnh to hn hp khng tt v qu trnh chy s khng pht huy ht cng sut ca ng c, nhin liu khng c t chy hon ton s gy ra tiu hao nhin liu v nhim mi trng. Da trn c s iu khin cung cp nhin liu ng c PFI, h thng cung cp nhin liu DISC (direct injection stratified charge) ca ng c Diesel, h thng TCCS (Texeco controlled combustion system) dng cho ng c Diesel, h thng PROCO (Ford programmed combustion control system), cc nh nghin cu cho ra i h thng cung cp nhin liu cho ng c GDI. Nhng nm gn y, nh s pht trin ca in t, my tnh, h thng cung cp nhin liu ca ng c GDI ngy cng hon thin hn. Sau y chng ta s xt nhng yu cu, cu to, hot ng ca h thng nhin liu ng c GDI. Yu cu ca h thng nhin liu: Yu cu ca h thng nhin liu l phi cung cp nhin liu vi lng chnh xc, khi nhin liu phun vo bung t phi c bc hi nhanh chng, v ho trn u khp bung t. H thng bung t ca ng c GDI c thit k c cc vch dn hng nhin liu khi phun vo s c dn hng va chm vo lp khng kh v c bc ra tng lp to iu kin thun li cho vic bc hi v ho trn to hn hp ng nht. H thng nhin liu cn phi p ng c iu kin to hn hp phn lp khi ng c hot ng ch ti nh. Yu cu ca p sut phun: kim phun c th phun vo bung t vo k nn th p sut nhin liu phi t 4.0 MPa 13.0 MPa (tu tng loi ng c). Cc kim phun c b tr chung h thng common rail (hnh 2), h thng ny phi m bo c vic to p sut nh yu cu va nu v n nh trong lc kim hot ng (v trong qu trnh phun c th lm st p sut trn ng ng s nh hng n cht lng qu trnh phun nhin liu). i vi dng nhin liu c phun vo bung t nu p sut thp nhin liu s bc hi v ho trn khng tt, tuy nhin nu phun vi p sut qu cao dng nhin nhiu s xuyn qua khi kh c th va chm vo thnh ca bung t cng khng tt cho vic bc hi.

Yu cu ca kim phun:

Hnh 2 S h thng bm, b phn phi.

Kim phun nhin liu ca ng c GDI c b tr trc tip trong bung t. Kim phun l mt nhn t cu thnh bung t ca ng c GDI: mt mt, n quyt nh khong khng gian thi gian v v tr ca dng nhin liu cung cp cho bung t. Mt khc, n quyt nh lng nhin liu cp vo bung t to ra t l hn hp chnh xc v to ra vng hn hp m d chy xung quanh bougie ti thi im nh la. So vi kim phun nhin liu ng c PFI, th yu cu i vi kim phun ng c GDI i hi cao hn nhiu. Trong thi gian ngn t 0.9 n 6.0 ms phi a c lng nhin liu t 5 n 60 mg vo bung t v phi t c nhng yu cu trn. Mt khc, v kim phun c b tr trc tip trong bung t nn n phi p ng c cc yu cu tng t nh kim phun ca ng c Diesel (loi bung t thng nht). Cc loi kim phun:

V c bn, th kim phun hin nay ca loi ng c GDI khng thay i nhiu. Cc nh sn sut ch yu pht trin v vic tn nh tia nhin liu khi phun. Bng thc nghim, ngi ta chng minh c gc phun tt nht ca chm tia phun t 300 900. iu khin kim phun, ngi ta dng thay i in p hoc thay i cng dng in cp cho cun solenoid. Tuy nhin, kim phun ng c GDI s dng phng php iu khin in p (v u nhc im ca cc phng php iu khin ny c nh gi ng c PFI). kim phun nhc ln v nhin liu c phun vo i hi phi c thi gian t lc cp in n khi ty kim nhc ln v khi ty kim ng cng cn c thi gian ng li hon ton (thi gian ny gi l thi gian cht). Trong 1 chu trnh hot ng ca ng c thi gian kim phun cp nhin liu vo ng c l rt ngn (t 0.9 6.0 ms nht l khi ng c hot ng tc cao) v vy, thi gian cht ca kim phun cn phi c tnh ton chnh xc v cn thit k kim phun sao cho dng in cm ng do cun solenoid gy ra l nh nht. ng thi trong qu trnh nhc kim dng nhin liu phun vo ng c c th lm thay i p sut trn ng ng (common rail) v trong qu trnh ng kim t ngt cng lm dao ng p sut trong ng ng. + Kim phun mt l phun: Vi p sut phun t 7.0 n 10MPa, ng knh l phun t 14mm n 23 mm, tia phun c phun ra dng hnh nn (gc nh t 250 n 1500), dng nhin liu phun vo bung t cun xoy. Trong qu trnh ty kim nhc ln m l phun nhng khng m hon ton m ch t 10 90 % ng knh ca l phun (DV90 DV10).

+ Kim phun nhiu l phun:

Hnh 3 S kt cu kim phun mt l.

Ap sut phun t 9.5 12.0 MPa, s l t 4 10 l, gc phun t 300 - 900. So vi loi kim mt l loi ny c u im khi nhin liu phun vo c to ra t nhiu l s thun li cho vic bc hi v ho trn. Tuy nhin, vi s l nhiu th ng knh cc l nh hn 1 l nn d b nght (do t trc tip trong bung chy).

Hnh 4 S gc phun ca kim phun nhiu l. + Kim phun c s tr gip ca dng khng kh (PPAA: Pulse Pressurized, Air Assisted): Dng nhin liu a vo bung t c s tr gip ca dng khng kh p sut cao, i loi kim ny p sut nhin liu trn ng ng common rail t 0.07 0.35 MPa c th to ra bng bm nhin liu thng thng nh ng c PFI, dng khng kh p sut cao c to ra t mt bm nn khng kh khc. Ty kim c iu khin bng cun solenoid (c th 1 hoc 2 cun). Hnh dng v s kt cu kim phun PPAA nh hnh 5.

C s khoa hc ca ng c phun xng trc tip

Hnh 5 Hnh dng v kt cu kim phun PPAA. [14/03/2010]

S tng gi t bin ca xng du, v tiu chun v kh thi ca ng c t ngy cng khc khe buc cc nh khoa hc trn th gii khng ngng nghin cu tm ra bin php nhm tit kim nhin liu km theo gim kh thi ng c t trong.

Nhiu gim php c a ra, mt trong nhng gii php c xem l thnh cng nht hin nay (p dng cho ng c s dng nhin liu xng) l cho ra i ng c GDI (hn hp c to bn trong bung t ca ng c, vi s np v chy phn lp). So snh gia ng c s dng nhin liu xng (to hn hp bn ngoi) v ng c s dng nhin liu Diesel (to hn hp bn trong bung t) ta thy rng: cng mt cng sut pht ra nhng sut tiu hao nhin liu ng c Diesel thp hn i vi ng c xng. Mt phn l do c tnh ca nhin liu khc nhau, nhng ci chnh y l qu trnh to hn hp v t chy hn hp ca 2 loi ng c ny rt khc bit nhau. Tuy nhin, chng ta cha th ng dng ng c Diesel cho xe du lch c l v ng c ny c mt s nhc im: ting n ng c ny cao so vi ng c xng, kh nng tng tc ca ng c ny thp hn ng c xng, v c bit l kh thi ng c ny cao hn i vi ng c xng. Gn ba thp k nay, ngi ta lun tm cch kt hp nhng u im ca ng c xng v Diesel c th cho ra i mt loi ng c mi c th p ng c cc nhu cu v kh thi, sut tiu hao nhin liu, kh nng tng tc, ting n, nh nu trn. Khi xem xt qu trnh to hn hp v t chy hn hp ng c Diesel ta nhn thy c cc u im: hn hp c to bn trong bung t, cng nh vo s to hn hp ny m ng c Diesel c th hot ng khi h s d lng khng kh t 1.4 1.8 (cng l nguyn nhn nng NOx kh thi ca ng c Diesel cao hn ca ng c xng). Do c tnh ca hai nhin liu khc nhau nn qu trnh hnh thnh tm chy cng khc nhau, v vy ng c xng PFI khng th hot ng vi t l nh trn. Cn phi c mt phng php to hn hp khc vi phng php PFI, l vn t ra.

Hnh 1 H thng bung t MAN FM

Da trn c s ca cc kiu bung chy MAN FM (Maschinenfabrik Auguburg Nurnberg), PROCO (Ford programmed combustion control), h thng iu khin TCCS (Texaco Controlled Combustion System) cc nh nghin cu cho ra i kiu bung chy phun nhin liu trc tip & phn lp u tin (DISC: direct injection, stratified charge). Vi kiu bung chy ny, ng c c th hot ng c khi t l air/fuel vo khong 20:1. y qu l mt bc tin nhy vt cho ng c xng, v l tin cho cc th h sau ca ng c GDI.

Nh vo s pht trin ca in t, tin hc cch y hn hai thp k th h ng c xng PFI ra i thay th ng c xng s dng carburattor, v u im vt tri ca loi ng c xng PFI m chng ta bit.

Cng gn y, s xut hin ca ng c GDI cng dn dn thay th ng c PFI. V u nhc im ca ng c GDI so vi ng c PFI (hnh 2) c khi qut nh sau: Nh vo kh nng to hn hp bn trong bung t nn ng c GDI c th kim sot c chnh xc lng nhin liu a vo bung t trong mi chu trnh hot ng ca ng c, khc phc c nhc im phun trn ng np nhin liu b bm vo thnh ng. Cng nh vo vic phun nhin liu trc tip v kt cu ca bung t nn ng c GDI c th hot ng vi t l air/fuel rt long m bo cho ng c chy sch, tit kim nhin liu ti a, gim nng kh thi nhim (nh pht huy c tc dng b xc tc dual catalyst). T s nn ca ng c GDI c nng cao hn so vi ng c PFI nn cng sut ca ng c GDI ln hn 10% so vi ng c PFI cng dung tch cylindre. Kt cu ca h thng tng p cho ng c GDI thit k c hon thin hn do ng c c th hot ng vi hn hp cc ngho. Tuy nhin, do nhin liu c phun vo bung t nn i p sut phun phi ln hn rt nhiu so vi kiu phun PFI, kt cu kim phun phi p ng c iu kin khc nghit ca bung chy, h thng iu khin phun nhin liu phc tp hn nhiu do hn hp to ra phc tp hn ng c PFI, kt cu bung t cng phc tp hn do phi bo m c iu kin hn hp c th chy c trong iu kin cc ngho

C th ni, trong ngnh cng nghip xe hi, ng c xng l loi c ng dng nhiu nht. Sau y l mt vi loi ng c xng v ang c mt trong rt nhiu loi xe trn ton th gii. 1. ng c xng lean burn

Hnh 2 Kt cu bung t PFI v GDI

1. ng c xng lean burn. V c bn, loi ng c chy bng hn hp kh - nhin liu ngho th gi l ng c lean burn. i tin phong trong cng ngh ny phi k n cc nh sn xut xe hi Nht Bn, dn u l Toyota. Nhn b ngoi, hn hp kh - nhin liu cng ngho th ng c cng tit kim xng. Tuy nhin, c hai l do khng cho php ng c thng thng chy bng hn hp kh - nhin liu ngho, l nu hn hp qu ngho, ng c s khng t chy c, v theo l t nhin, s tp trung nhin liu ngho s dn n cng sut thp. ng c lean burn trnh nhng vn k trn bng cch ng dng qu trnh pha trn hiu qu cao. Chng s dng loi pittong c hnh dng c bit vi ng gp c t v to gc ph hp, lung khng kh i vo s to ra gi xoy bn trong bung t. Gi xoy gip hon thin qu trnh pha trn nhin liu v khng kh, t gim ng k cc ht nhin liu kh ha ln v khng chy c trong ng c thng thng. Nh vy, qu trnh t chy s c hon thin, khng ch gim cc cht gy nhim m cn h t s nhin liu/khng kh t 1:14 n 1:25 nhng vn gi nguyn cng sut. Hin nay, cng ngh lean burn c ng dng vo ng c phun trc tip (DI). V bn cht, DI vn l loi ng c c c trang b thm thit b bm nhin liu trc tip. Cc hng xe hi Nht Bn nh Toyota, Mitsubishi v Nissan u tp trung vo vic pht trin cng loi ng c DI ny. 2. ng c phun xng trc tip - Mitsubishi GDI

im khc bit duy nht gia ng c GDI ca Mitsubishi vi ng c lean burn l s xut

hin ca h thng phun nhin liu trc tip. Mitsubishi hin ti ang dn u v cng ngh GDI (phun xng trc tip). Hng ny ng dng cng ngh GDI vo nhiu loi ng c khc nhau, t V8 1,5 lit ti 4,5 lit. Phn ln cc ng c sn xut hng lot ca Mitsubishi u c trang b cng ngh GDI. Mitsubishi cam oan rng ng c GDI tit kim c t 20-35% lng nhin liu tiu th, gim 20% kh thi v cho cng sut ln hn 10% so vi loi thng thng. Vy b quyt ca loi ng c ny l g? on thng tin di y s tit l cho bn bit b mt bn trong ng c GDI. Nguyn l ca ng c GDI Cng ngh phun xng trc tip l mt nhnh ca cng ngh lean burn. im khc bit so vi ng c lean burn l s xut hin ca h thng phun nhin liu trc tip. H thng phun nhin liu trc tip c ng dng trong my du t nhiu nm nay nhng gn y mi xut hin trong ng c xng. H thng phun nhin liu trc tip c hai u im nh sau: - Do nhin liu c bm trc tip di p sut cao vo trong bung t ngay trc thi im nh la ca bugi nn vic iu khin phn tng ti trng cn thit t chy hn hp kh - nhin liu "siu ngho" tr nn chnh xc hn. - H thng bm phun nhin liu trc tip cn iu phi nhu cu s dng van tit liu, t loi b nhng tn tht trong qu trnh bm lin quan n vic rt khng kh trong van bm ca ng c thng thng.

Tri ngc vi loi thng thng, ng c phun nhin liu trc tip c th phn phi nhin liu mt cch ng u khp mi ni. Trong thit k ng c thng, phun nhin liu v thm ch c MPi (bm a im), phn nhin liu c bm s phn tn trong cng np kh (gn van np) trc khi i vo bung t. L do khng bm trc tip vo xi-lanh l v tht kh c th phn b nhin liu mt cch ng u khp mi ni. Tri li, nu bm vo cng np kh s m bo s ng nht trong t s nhin liu/khng kh.

Khng ging nh ng c thng thng, GDI s dng cng np kh thng ng i km vi b mt pittong ct lm to ra dng khng kh xoy trong sut k nn. Khi nhin liu phun trc tip vo trong bung t, gi xoy s gip khng kh ha ln vi nhin liu. Vi phun nhin liu l mt tnh nng mi. N c chc nng bm nhin liu di p sut cao, phun thnh bi mn v phn b ng u hn. Qu trnh bm nhin liu c chia thnh hai pha. Trong k np, mt lng nhin liu c bm trc vo trong bung t, lm mt kh np t tng cng sut ring v m bo t s nhin liu/khng kh ng u mi ni. Qu trnh bm chnh din ra khi pittong chm n im cht trn trong k nn ngay trc qu trnh t chy. Pittong ct lm tp trung nhiu nhin liu hn xung quanh bugi v cho php qu trnh t chy din ra thnh cng m khng b tt ngay c khi hn hp kh - nhin liu cc ngho. iu ny gii thch ti sao GDI c th hot ng vi t s nhin liu/khng kh dng mc 1:40 trong iu kin ti non, tc l ngho hn c ng c lean burn v to ra c qu trnh chy hon thin hn. Cng sut cao hn ng c GDI ca Mitsubishi s hu t s nn 12 1 cc cao, c th ni l k lc trong dng ng c sn xut hng lot. l nguyn do v sao cng sut ca GDI bao gi cng cao hn. B quyt trnh hin tng n di p sut cao ca GDI nm qu trnh bm mt t nhin liu vo bung t trc. Trong sut k nn, khng kh nng s c gim nhit nh bi nhin liu, v vy hin tng n s kh xy ra hn. Pht thi NOx Mt trong nhng nhc im ca ng c GDI l pht thi lng NOx gy nhim nhiu hn. Tht may mn, hin nay xut hin b chuyn i xc tc hon ton mi gip GDI gii quyt vn . Du sao, M v nhiu nc ang pht trin khc s khng c li t loi thit b ny v loi xng cha hm lng sunphua cao s ph hy cht xc tc.

Trang chTin tc - s kinBng gi xe hiTh gii xe hiTrao i - t vnVn bn php lutGip bn i ngBo dng, sa chaK thut, cng nghT vn & hi pTn mnXe ua cng thc F1a ch thu xeDanh b hng taxit ciDin n xe hiLin h ta sonLin h qung coB SU TP SIU XE Xe hiTrao i - t vnK thut, cng nghChia s EmailTng quan v cc loi ng c xngCp nht: 20/10/2009 | 8:56:16 AM C th ni, trong ngnh cng nghip xe hi, ng c xng l loi c ng dng nhiu nht.

Sau y l mt vi loi ng c xng v ang c mt trong rt nhiu loi xe trn ton th gii.1. ng c xng lean burn.

Loi ng c chy bng hp kh nhin liu ngho c gi l ng c lean burn. V c bn, loi ng c chy bng hn hp kh - nhin liu ngho th gi l ng c lean burn. i tin phong trong cng ngh ny phi k n cc nh sn xut xe hi Nht Bn, dn u l Toyota. Nhn b ngoi, hn hp kh - nhin liu cng ngho th ng c cng tit kim xng. Tuy nhin, c hai l do khng cho php ng c thng thng chy bng hn hp kh - nhin liu ngho, l nu hn hp qu ngho, ng c s khng t chy c, v theo l t nhin, s tp trung nhin liu ngho s dn n cng sut thp. ng c lean burn trnh nhng vn k trn bng cch ng dng qu trnh pha trn hiu qu cao. Chng s dng loi pittong c hnh dng c bit vi ng gp c t v to gc ph hp, lung khng kh i vo s to ra gi xoy bn trong bung t. Gi xoy gip hon thin qu trnh pha trn nhin liu v khng kh, t gim ng k cc ht nhin liu kh ha ln v khng chy c trong ng c thng thng. Nh vy, qu trnh t chy s c hon thin, khng ch gim cc cht gy nhim m cn h t s nhin liu/khng kh t 1:14 n 1:25 nhng vn gi nguyn cng sut. Hin nay, cng ngh lean burn c ng dng vo ng c phun trc tip (DI). V bn cht, DI vn l loi ng c c c trang b thm thit b bm nhin liu trc tip. Cc hng xe hi Nht Bn nh Toyota, Mitsubishi v Nissan u tp trung vo vic pht trin cng loi ng c DI ny. 2. ng c phun xng trc tip - Mitsubishi GDI

im khc bit duy nht gia ng c GDI ca Mitsubishi vi ng c lean burn l s xut hin ca h thng phun nhin liu trc tip. Mitsubishi hin ti ang dn u v cng ngh GDI (phun xng trc tip). Hng ny ng dng cng ngh GDI vo nhiu loi ng c khc nhau, t V8 1,5 lit ti 4,5 lit. Phn ln cc ng c sn xut hng lot ca Mitsubishi u c trang b cng ngh GDI. Mitsubishi cam oan rng ng c GDI tit kim c t 20-35% lng nhin liu tiu th, gim 20% kh thi v cho cng sut ln hn 10% so vi loi thng thng. Vy b quyt ca loi ng c ny l g? on thng tin di y s tit l cho bn bit b mt bn trong ng c GDI. Nguyn l ca ng c GDI

Cng ngh phun xng trc tip l mt nhnh ca cng ngh lean burn. im khc bit so vi ng c lean burn l s xut hin ca h thng phun nhin liu trc tip. H thng phun nhin liu trc tip c ng dng trong my du t nhiu nm nay nhng gn y mi xut hin trong ng c xng. H thng phun nhin liu trc tip c hai u im nh sau: - Do nhin liu c bm trc tip di p sut cao vo trong bung t ngay trc thi im nh la ca bugi nn vic iu khin phn tng ti trng cn thit t chy hn hp kh - nhin liu "siu ngho" tr nn chnh xc hn. - H thng bm phun nhin liu trc tip cn iu phi nhu cu s dng van tit liu, t loi b nhng tn tht trong qu trnh bm lin quan n vic rt khng kh trong van bm ca ng c thng thng.

Tri ngc vi loi thng thng, ng c phun nhin liu trc tip c th phn phi nhin liu mt cch ng u khp mi ni. Trong thit k ng c thng, phun nhin liu v thm ch c MPi (bm a im), phn nhin liu c bm s phn tn trong cng np kh (gn van np) trc khi i vo bung t. L do khng bm trc tip vo xi-lanh l v tht kh c th phn b nhin liu mt cch ng u khp mi ni. Tri li, nu bm vo cng np kh s m bo s ng nht trong t s nhin liu/khng kh. Khng ging nh ng c thng thng, GDI s dng cng np kh thng ng i km vi b mt pittong ct lm to ra dng khng kh xoy trong sut k nn. Khi nhin liu phun trc tip vo trong bung t, gi xoy s gip khng kh ha ln vi nhin liu. Vi phun nhin liu l mt tnh nng mi. N c chc nng bm nhin liu di p sut cao, phun thnh bi mn v phn b ng u hn. Qu trnh bm nhin liu c chia thnh hai pha. Trong k np, mt lng nhin liu c bm trc vo trong bung t, lm mt kh np t tng cng sut ring v m bo t s nhin liu/khng kh ng u mi ni. Qu trnh bm chnh din ra khi pittong chm n im cht trn trong k nn ngay trc qu trnh t chy. Pittong ct lm tp trung nhiu nhin liu hn xung quanh bugi v cho php qu trnh t chy din ra thnh cng m khng b tt ngay c khi hn hp kh - nhin liu cc ngho. iu ny gii thch ti sao GDI c th hot ng vi t s nhin liu/khng kh dng mc 1:40 trong iu kin ti non, tc l ngho hn c ng c lean burn v to ra c qu trnh chy hon thin hn.

Cng sut cao hn ng c GDI ca Mitsubishi s hu t s nn 12 1 cc cao, c th ni l k lc trong dng ng c sn xut hng lot. l nguyn do v sao cng sut ca GDI bao gi cng cao hn. B quyt trnh hin tng n di p sut cao ca GDI nm qu trnh bm mt t nhin liu vo bung t trc. Trong sut k nn, khng kh nng s c gim nhit nh bi nhin liu, v vy hin tng n s kh xy ra hn. Pht thi NOx Mt trong nhng nhc im ca ng c GDI l pht thi lng NOx gy nhim nhiu hn. Tht may mn, hin nay xut hin b chuyn i xc tc hon ton mi gip GDI gii quyt vn . Du sao, M v nhiu nc ang pht trin khc s khng c li t loi thit b ny v loi xng cha hm lng sunphua cao s ph hy cht xc tc.

Trong k np, mt lng nhin liu c bm trc vo trong bung t, lm mt kh vo t tng cng sut ring v m bo t s nhin liu/khng kh ng u mi ni. 3. ng c phun xng trc tip - Renault IDE Theo kt qu th nghim do mt tp ch ti M a ra, mu xe Mitsubishi Carisma GDI khng tit kim nhin liu bng cc i th s dng ng c thng thng - hon ton tri ngc so vi nhng li qung co ca hng ny. Thc t ny cha c gii thch hp l cho ti gn y khi hng Renault tung ra thit k ng c phun xng trc tip ca ring h. Tp ti liu pht trong cuc hp bo ca Renault c m ch rng mt loi ng c n t Nht Bn phi chu hu qu nng n do nhin liu ti chu u cha hm lng sunphua 150ppm cao hn so vi 10-15ppm ti Nht Bn. ng c GDI cn mt loi cht xc tc c bit lm sch lng NOx sinh ra trong qu trnh t chy siu ngho. Tuy nhin, nhin liu cha hm lng sunphua cao c th vy bn v v hiu ha mi mi cht xc tc. Do , Carisma GDI phin bn chu u tiu tn lng hn hp kh - nhin liu nhiu hn ngi ch em ti Nht Bn gim thiu lng NOx. Nu GDI Nht t t s nhin liu/khng kh l 1:40 khi ti non th con s ny ca GDI chu u ch dng mc 1:20 so vi 1:14 ca ng c thng thng. iu ny lm gim ng k mc tit kim nhin liu ca GDI. Mt vn khc ny sinh do s khc bit trong phng php kim nghim ca Nht Bn v chu u. B Giao thng Nht Bn tin hnh th nghim trn mt l trnh v iu kin ti non vn ph hp vi c im ca GDI (khi ti non GDI chy vi t s 1:40 ch ngho v 1:14,5 ch thng). Trong khi , cuc th nghim kt hp chu trnh ca chu u li yu cu ti nng, tc

cao dn n ch s mpg thp hn hn so vi kt qu do Nht Bn a ra.

Thay v s dng hn hp kh nhin liu siu ngho nh Mitsubishi, hng Renault chn phng thc ti tun hon kh x EGR siu cao. Renault l hng u tin tung ra loi ng c phun xng trc tip ca chu u. N trnh c nhng vn cn tn ti trong ng c ca Mitsubishi vi nguyn l hot ng khc bit. Thay v s dng hn hp kh - nhin liu siu ngho, hng Renault chn phng thc ti tun hon kh x EGR siu cao. EGR c kh nng gim thiu lng nhin liu tiu th bng cch ct gim tn tht trong qu trnh bm cng nh h thp cng sut ng c khi ti non hoc ti b phn. Vi trng lng ti nh nht, ng c IDE ca Renault tng EGR ln 25% so vi 10-15% ng c thng. Nu thiu h thng phun trc tip hot ng cc chnh xc, cc ng c thng thng s phn tn nhin liu vo cng ht cng nh bung t khng ng u v khng th dn nhin liu ti bugi. Ty thuc vo ti ng c, IDE s chy vi mt trong 3 t s EGR xc nh. Trong , ch y ti khng ti tun hon kh x cho nhu cu cng sut ti a. Do vy, cng ging nh GDI, chy xe ch ny khng bao gi tit kim c nhin liu. Tuy nhin, theo phng thc kim nghim ca chu u, ng c IDE do hng Renault sn xut c th tit kim 16% lng nhin liu tiu th. Mt im ng ch khc l ci thin m men xon. ng c 1.988 cc c th to ra cng sut 140 m lc v m men xon 148 lb-ft. Nu em so snh, loi ng c khng phun xng trc tip nhng c trang b h thng supercharger cho cng sut 140 m lc trong khi m men xon ch dng 139 lb-ft. Ngay c ng c VVT cng khng th snh c vi IDE. Tnh nng ci thin l kt qu ca vic tng t s nn ti mc bt thng 11,5:1 (ng c GDI cn t con s n tng hn l 12,5:1). Tng t Mitsubishi, vic bm mt lng nhin liu vo bung t trc qu trnh bm thng thng gip lm mt bung t, t tng kh nng chng n v cho t s nn cao hn. 4. ng c 3 van ca Mercedes ct gim pht thi khi khi ng ngui

ng c V6 ba van ca Mercedes c coi l mt trong 10 ng c tt nht Trong s cc thit k ng c mi nht hin nay, kh thi khi ng ngui thu ht c rt nhiu ch ca d lun. Theo qui nh mi nht ca chu u c hiu lc t nm 2000, kh thi sinh ra trong qu trnh khi ng ngui phi b hn ch ti a. Trong qu kh, cc nh sn xut thng dng b chuyn ha xc tc ngn chn kh thi sau khi n t n nhit vn hnh khong 300C. Tuy nhin, thit b ny khng pht huy tc dng i vi khi ng ngui. gim thi gian tng nhit vn hnh ca cht xc tc, ngoi vic dng b chuyn ha ghp cht v ng c t nng s b, hng Mercedes cn c gng gim din tch b mt ca cng x bng cch trang b mt van x n cho mi xi-lanh. Nhiu ngi coi vic chuyn i t 4 xung 3 van ch mang tnh hon v nhng hng Mercedes li khng nh y l cch duy nht loi ng c s hu t nht 6 van c th vt qua c lut chu u 2004. Gim din tch b mt cng x ng ngha vi tng nhit ln 70C v rt ngn qu trnh t nng s b. Tt nhin, nhc im ca ng c ny l tn tht cng sut. Do , hng Mercedes phi ng dng rt nhiu cng ngh khc b li nh h thng iu khin thi im van np, ng np bin i v bugi i. 1 Cc yu cu c bn ca bung chy GDI: H thng bung chy ca ng c GDI hon thin phi m bo c c 2 yu t: - To hn hp ng nht v phn lp, gia cc lp khng c ng chuyn tip. - To c mt vng hn hp m (d chy) xung quanh bougie v phi ng ngay thi im nh la ca ng c. tha mn 2 yu cu trn, ngi ta a ra mt s kiu bung t kt hp vi vic t kim phun v bougie:

Hnh 1 Cc dng c bn ca bung t GDI. Vi cc dng bung t nh hnh 1, nhin liu phun ra nh s cun xoy, nho trn ca dng khng kh v hnh dng ca bung t s bc hi v ho trn nhanh chng. i vi dng bung t hnh 1a, kim phun c t ngay gia trung tm, v tr ca bougie c b tr nh hnh trn. Vi cch b tr ny, khi nhin liu phun vo s m bo c t l A/F xung quanh bugi c th chy c. Cch b tr th 2, bougie c t ngay trung tm kim phun c b tr sao cho dng nhin liu khi phun vo giai on u s bc hi to hn hp ng nht, giai on sau khi piston ln gn im cht trn s cun xoy theo bin dng ca bung chy v to ra hn hp m xung quanh nh bougie nh hnh 1b. Tng t, kiu bung t hnh 1c,d cng to ra hn hp nh trn nhng kim phun v bougie c b tr trong phm vi chm ca bung t (piston hoc culasse) da vo bin dng ny to ra hn hp m xung quanh u bougie. 2 V tr t kim phun v bougie: Mi quan h gia v tr kim phun v bougie trong bung t ng c GDI l ht sc quan trng to nn tm chy trong k chy ca ng c. t trng qu trnh np ca ng c GDI ti nh l to hn hp ngho v phn lp, v vy cn phi b tr kim phun v bougie sao cho hng dng nhin liu vo nh u bougie to nn hn hp m khu vc xung quanh nh bougie trong thi im nh la. Nu t kim phun qu xa bougie, khu vc

xung quanh bougie ti thi im nh la m hn hp ngho th kh hnh thnh tm chy v m rng vng chy (hnh 2a). Tuy nhin, nu b tr kim phun gn bougie th s to c hn hp m t xung quanh bugi nhng do dng nhin liu phun ra t kim c th lm u bougie m t nhin liu v cng chnh l do ny s lm bougie khng th to tia la trong thi im nh la (hnh 2b).

Hnh 2 Mi quan h gia v tr kim phun v bougie trong bung t ng c GDI. V vy khi thit k bung chy, cn tnh ton dng nhin liu do kim phun phun vo bung chy v tia la in do bougie pht ra c th tnh ton b tr kim phun v bougie hp l. 3 Cc phng php to hn hp phn lp trong bung t ng c GDI: V c bn, ng c GDI to hn hp phn lp ngho khi hot ng mc ti nh. to mt hn hp phn lp ngho nhng khu vc xung quanh bougie hn hp m c c th chy c trong thi im nh la, h thng bung t ng c GDI c th thc thin theo 3 phng n sau: - B tr kim phun hng dng nhin liu vo nh bougie (Spray Guide) (hnh 3a). - Hng dng nhin liu vo nh bougie bng hnh dng nh piston (Wall Guide) (hnh 3b). - Hng dng nhin liu vo nh bougie bng chuyn ng ca dng khng kh np vo (Air Guide) (hnh 3c).

Hnh 3 S cc dng bung t to hn hp phn lp ng c GDI. a. H thng bung t kiu Spray Guide: Bung t loi ny c tm ra sm nht ng dng np trc tip hn hp phn lp (DISC)

cho ng c GDI. N c Ford PROCO (Ford programmed combustion control system) kim nghim v kt lun l t c s chy ngho vi hn hp np phn lp khi b tr kim phun v bougie hp l. bung chy ny, vic to c hn hp phn lp cn phi c s kt hp gia hnh dng nh piston (hnh 3a), s chuyn ng ca piston v ca dng khng kh np vo chuyn ng ri, ti thi im phun nhin liu c phun vo s bc hi nhanh chng ho trn cng vi dng kh nh hnh 4. Vi phng php ny s to ra hn hp phn lp ngho khi ng c hot ng ch ti nh, ng c c th hot ng khi t l 8.0 nn tit kim ng k lng nhin liu tiu th ch ny.

Hnh 4 S chuyn ng dng kh np vo ca bung chy Spray Guide. Theo thc nghim, v tr t kim phun c t gn trung tm ca bung t v bougie nm trong phm vi c gii hn bi hnh nn ca nh piston (hnh 5).

Hnh 5 V tr ca kim phun v bougie trong kiu bung t Spray Guide. Tuy nhin, nhc im ca vic b tr kim phun v bougie nh trn l trong qu trnh phun nhin liu vo cc ht nhin liu c th lm t bougie v lm cho bougie khng th nh la t chy hn hp. Vi kt cu nh piston nh trn nh hng n p sut trong bung chy ca ng c, c th ng c khng n trong mt s chu trnh lm vic v s nh hng n cng sut pht ra.

Vi cch b tr bougie v kim phun nh trn gy kh khn cho vic thit k v ch to culasse. V vi ng c c 4 soupape/1cylindre th b tr kim phun v bougie tha mn iu kin nu trn th rt kh khn. Ngi ta a ra mt s cch b tr soupape, bougie, kim phun nh sau:

Hnh 6 S b tr bung chy ng c GDI kim phun, bougie, 3 soupape.

Hnh 7 S b tr bung chy ng c GDI kim phun, bougie, 4 soupape.

Xe u tin s dng ng c GDI kiu h thng bung t loi ny c Renault sn xut (h thng bung t nh hnh 8).

Hnh 8 H thng bung t kiu Spray Guide ca Renault. Tuy nhin, vi h thng bung t ny, Renault thit k ch yu to ra hn hp ng nht vi t l ho kh chnh xc cho b xc tc 3 chc nng hot ng tt nht. b. H thng bung t kiu Wall Guide: khc phc tnh trng bougie b t ca bung t Spray Guide, h thng bung t ny khng hng kim phun dng nhin liu trc tip vo bougie m nhin liu c phun vo chm ca nh piston (hnh 2.4 10), ti y nhin liu c bc hi nhanh chng nh vo nhit cao ca nh piston, sau dng hn hp ny s c dn hng n nh ca bougie.

Hnh 10 Kt cu bung t Wall Guide. Vi kiu bung t ny bougie c b tr ngay trung tm, i vi trng hp ng c s dng 2 ng np cho 2 soupape np kim phun c b tr nh hnh 11a v 1 ng np cho 2 soupape np nh hnh 11b.

Hnh 11 S b tr kim phun v bougie ca bung t Wall Guide. c. H thng bung t kiu Air Guide: H thng bung t Air Guide li dng chuyn ng ca dng khng kh trong cylindre nhin liu c phun vo s chuyn ng theo v bc hi. Bougie c b tr ngay trung tm bung t v kim phun c b tr ngay soupape np, nh s cun xoy ca dng kh nn dng hn hp c to ra ngay trung tm m c hn thun li cho s chy (hnh 12). Vi kiu bung t ny, kim phun t chu tc ng ca kh chy v khng b tr trc tip.

Hnh 12 Kt cu bung t kiu Air Guide. 4 Cc kiu bung t u tin ca ng c GDI: - H thng bung t MAN FM nh hnh 1 l mu u tin c cc nh nghin cu thit k u tin. - H thng bung t ca Benz 300SL u tin ca Mercedes vo nm 1954 (hnh 12).

Hnh 13 Kt cu bung t Benz 300SL.

- Honda vi kiu bung chy xoy lc CVCC (Honda compound vortex combustion chamber) nh hnh 14. Bung t ny khng np nhin liu trc tip vo bung t nhng n tin cho vic thit k cc bung t sau ny.

Hnh 14 Kt cu bung t ca Honda CVCC. - Vo nhng nm 1970 1979, PROCO v TCCS cng c cc bung t kiu Spray Guide nh hnh 15 a&b.

Hnh 15 Kt cu bung t PROCO (a) & TCCS (b). - H thng bung t MCP (Mitsubishi Combustion Process) v IH White (International Harvester and White Motors system) vo nhng nm 1970 (hnh 2.4 16 a&b).

Hnh 16 Kt cu bung t MCP (a) v IH White (b).