t cu hi l g? t cu hi l trung tm ca phng php dy hc tch cc.

iu quan trng l phi la chn c loi cu hi thch hp kch thch t duy ca hc sinh v thu ht h vo cc cuc tho lun hiu qu. Phng php dy hc bng cch t cu hi c thc hin thng qua vic t ra nhng cu hi thm d v thch thc nhm n cc k nng t duy bc cao nh phn tch, tng hp v nh gi. a ra cc cu hi c tnh thch thc c th kch thch hc sinh khm ph cc tng v ng dng kin thc mi vo nhiu tnh hung khc. S dng cc cch t cu hi khc nhau gip hc sinh suy ngh theo nhiu cch mi l. im trung tm ca mt lp hc da trn phng php dy hc d n l cc Cu hi Khi qut v b Cu hi nh hng mc cao. Cc cu hi ny c a ra u mi n v bi hc, hc sinh s tip tc khm ph v gii quyt chng trong sut qu trnh bi hc. Cc cu hi yu cu hc sinh t bo v kin v gii thch l do ca mnh gi l nhng cu hi m. Cc cu hi ng l nhng cu hi c gii hn, cho php 1-2 hc sinh tr li ng hoc sai. Cu hi m kch thch hc sinh o su suy ngh v a ra nhiu quan im. Khng ch c mt cu tr li ng. a ra cc cu hi m cho nhm hc sinh s thu c v s cc tng v cu tr li khc nhau. Cc cu hi m: Cho hc sinh bit iu g c gi tr v iu g quan trng Khi gi nhiu p n a dng Kch thch trao i gia gio vin, hc sinh Thc y tho lun v tranh lun trong lp

t cu hi hiu qu cn c s tham gia ca c gio vin v hc sinh. Quan trng l gio vin cn phi to thi gian ch trc khi yu cu tr li. Thi gian ch c nh ngha l khong thi gian gia cu hi m gio vin nu ra vi mt cu tr li tip ca hc sinh. N gip cho hc sinh c c hi suy ngm trc khi ni ra cu tr li. Nht thit phi cho php nhiu hc sinh a ra nhiu tng thay v ch mt vi em. Bt c hc sinh no mun chia s kin u nn c to c hi. Nu thi gian khng cho php, nhng hc sinh ny cn phi c ni chia s, v d nh s ghi chp, nht k hc tp... ghi li nhng tng c th tho lun sau ny.

Cu hi cho Cc loi hnh T duy khc nhau Cc loi cu hi khc nhau gip hnh thnh cc loi hnh t duy khc nhau. Cc nh ngha v v d sau m t ba loi cu hi: cu hi o su, cu hi gi nh v cu hi lm r. K thut t cu hi Cu hi o su nh ngha Loi cu hi ny gip khai thc k v m rng tm quan trng ca ngha. Hc sinh c th lm r thm cc chi tit t nhng cu hi bng cch lin h c nhn. V d Cc ngha m ch hoc gi y l g? iu ny c ngha g vi em? Em c th m rng ny nh th no? Bc tip theo c th l g? Cu hi Gi nh Loi cu hi ny gip iu g s xy ra nu thm d cc kh nng v kim chng cc gi tri t khng c thuyt. Loi cu hi iu mt tri? g s xy ra nu... cho cc tng bng php hc sinh pht huy tr cc tan ra? tng tng ca mnh Charlotte trong da trn c s nhng g truyn Charlottes Web mnh va hc c. cn sng? Cc l l tn thnh v phn i l g? Cu hi Lm r Loi cu hi ny gip xc nh ngha ca cc t, cc khi nim v lm r . Nhn vt t ti im ny nh th n no? H thu thp d liu nh th no? c phi l mt phng php ng tin cy khng? Trnh t cc chui tng l g v cchng c mi lin h vi nhau nh th nno?

K thut t cu hi Socrat K thut t cu hi ca Socrat da trn vic thc hin cc cuc i thoi su sc v c nguyn tc. Socrat l thy gio, nh trit hc Hy Lp c. ng tin rng vic luyn tp t cc cu hi su sc theo nguyn tc gip hc sinh nghin cu cc tng mt cch lgc v xc nh c gi tr ca chng. Khi thc hin k thut ny, gio vin t nhn l khng bit g v ch c hc kch thch hc sinh tham gia vo cuc hi thoi. S gi v ngc ngchny gip hc sinh pht huy ti mc ti a mc hiu bit ca h v ch mn hc. t cu hi Socrat l mt k thut hiu qu khm ph su tng. N c th c s dng mi cp lp v l mt cng c hu ch vi mi gio vin, nhiu thi im khc nhau trong mt bi hc hoc mt d n. S dng k thut ny, t duy c lp hc sinh c pht huy v hc sinh nm vng c nhng ni dung hc. Cc k nng t duy bc cao c th hin khi hc sinh suy ngh, tho lun, tranh ci, nh gi v phn tch ni dung bng t duy ca chnh mnh v ca nhng ngi xung quanh. y c th l mt cch tip cn kh mi m nn c gio vin v hc sinh cn c luyn tp. Cc mo S dng k thut t cu hi Socrat: Thit lp cc cu hi quan trng khai thc v gip nh hng cho cuc hi thoi S dng thi gian ch: t nht 30 giy trc khi hc sinh tr li Theo st cc kin tr li ca hc sinh a ra nhng cu hi thm d Tm tt thng xuyn bng cch ghi li nhng im mu cht va c tho lun Thu ht cng nhiu hc sinh tham gia tho lun cng tt hc sinh t mnh khm ph kin thc qua nhng cu hi thm d m gio vin nu ra

CC K NNG T CU HI L Hiu - THPT Nguyn Thng Hin - Nng 6 k nng hnh thnh nng lc t cu hi nhn thc 1. Cu hi BIT - Mc tiu : Nhm kim tra tr nh ca hc sinh v cc d liu, s liu, cc nh ngha, nh lut, quy tc, khi nim, tn ngi, a phng - Tc dng i vi hc sinh : Gip hc sinh n li nhng g bit, tri qua. - Cch thc dy hc Khi hnh thnh cu hi gio vin c th s dng cc t sau y : Ai? Ci g? u ? Th no ? Khi no? Hy nh ngha? Hy m t Hy k li . 2. Cu hi HIU - Mc tiu : Nhm kim tra hc sinh cch lin h kt ni cc d kin, s liu, cc c im khi tip nhn thng tin. - Tc dng i vi hc sinh : Gip hc sinh c kh nng nu ra c nhng yu t c bn trong bi hc. Bit cch so snh cc yu t, cc s kin trong bi hc - Cch thc dy hc Khi hnh thnh cu hi gio vin c th s dng cc t sau y : V sao? Hy gii thch? Hy so snh, Hy lin h . 3. Cu hi P DNG - Mc tiu : Nhm kim tra hc sinh kh nng p dng nhng thng tin tip thu c (cc d kin, s liu, cc c im ) vo tnh hung mi. - Tc dng i vi hc sinh : * Gip hc sinh hiu c ni dung kin thc, cc khi nim, nh lut. * Bit cch la chn nhiu phng php gii quyt vn trong cuc sng. - Cch thc dy hc * Khi dy hc gio vin cn to ra cc tnh hung mi, cc bi tp, cc v d, gip hc sinh vn dng cc kin thc hc. * Gio vin c th a ra nhiu cu tr li khc hc sinh la chn mt cu tr li ng. Chnh vic so snh cc li gii khc nhau l mt qu trnh tch cc. 4. Cu hi PHN TCH - Mc tiu : Nhm kim tra hc sinh kh nng phn tch ni dung vn , tm ra mi lin h hoc chng minh lun im hoc i n kt lun. - Tc dng i vi hc sinh : * Gip hc sinh tm ra c cc mi quan h trong hin tng, s kin, t din gii hoc a ra kt lun ring, t pht trin c t duy lgic . - Cch thc dy hc * Cu hi phn tch thng i hi hc sinh phi tr li : Ti sao? (khi gii thch nguyn nhn). Em c nhn xt g? (khi i n kt lun). Em c th din t nh th no? (khi chng minh lun im) * Cu hi phn tch thng c nhiu li gii. 5. Cu hi TNG HP - Mc tiu : Nhm kim tra kh nng ca hc sinh c th a ra nhng d on, cch gii quyt vn , cc cu tr li hoc xut c tnh sng to. - Tc dng i vi hc sinh : Kch thch s sng to ca hc sinh, hng cc em tm ra nhn t mi - Cch thc dy hc * Gio vin cn a ra nhng tnh hung, nhng cu hi, khin hc sinh phi suy on, c th t do a ra

nhng li gii mang tnh sng to ring ca mnh. * Cu hi tng hp i hi gio vin phi c nhu thi gian chun b. 6. Cu hi NH GI - Mc tiu : Nhm kim tra kh nng ng gp kin, s phn on ca hc sinh trong vic nhn nh nh gi cc tng, s kin, hin tng da trn cc tiu ch a ra. - Tc dng i vi hc sinh : Thc y s tm ti tri thc, s xch nh gi tr ca hc sinh. - Cch thc dy hc Gio vin c th tham kho mt s gi sau y xy dng cc cu hi nh gi : Hiu qu s dng ca n nh th no? Vic lm c thnh cng khng? Ti sao? Theo em trong s cc gi thuyt nu ra, gi thuyt no hp l nht v ti sao?.

10 k nng hnh thnh nng lc ng x khi a ra cu hi cho hc sinh 1. DNG LI SAU KHI T CU HI - Mc tiu : * Tch cc ha suy ngh ca tt c hc sinh. * a ra cc cu hi tt hn hon chnh hn. - Tc dng i vi hc sinh : Dnh thi gian cho hc sinh suy ngh tm ra li gii. - Cch thc dy hc * Gio vin s dng thi gian ch i (3 5 giy) sau khi a ra cu hi. * Ch nh mt hc sinh a ra cu tr li ngay sau thi gian ch i 2. PHN NG VI CU TR LI SAI CA HC SINH - Mc tiu : * Nng cao cht lng cu tr li ca hc sinh. * To ra s tng tc ci m v khuyn khch s trao i. - Tc dng i vi hc sinh : Khi gio vin phn ng vi cu tr li sai ca hc sinh c th xy ra hai tnh hung sau : * Phn ng tiu cc : phn ng v mt tnh cm hc sinh trnh khng tham gia vo hat ng. * Phn ng tch cc : Hc sinh cm thy mnh c tn trng, c kch thch phn chn v c th c sng kin trong tng lai. - Cch thc dy hc * Gio vin quan st cc phn ng ca hc sinh khi bn mnh tr li sai (s khc nhau ca tng c nhn) . * To c hi ln hai cho hc sinh tr li bng cch : khng ch bai, ch trch hoc pht d gy c ch t duy ca hc sinh. * S dng mt phn cu tr li ca hc sinh khuyn khch hc sinh tip tc thc hin. 3. TCH CC HA TT C HC SINH - Mc tiu : * Tng cng s tham gia ca hc sinh trong qu trnh hc tp. * To s cng bng trong lp hc. - Tc dng i vi hc sinh : * Pht trin c hc sinh nhng cm tng tch cc nh hc sinh cm thy nhng vic lm dnh cho mnh . * Kch thch c hc sinh tham gia tch cc vo cc hat ng hc tp. - Cch thc dy hc

* Gio vin chun b trc bng cc cu hi v ni vi hc sinh : cc em s c ln lt c gi ln tr li cu hi. * Gi hc sinh mnh dn v hc sinh nht nht pht biu. * Trnh lm vic ch trong mt nhm nh. * C th gi cng mt hc sinh vi ln khc nhau. 4. PHN PHI CU HI CHO C LP - Mc tiu : * Tng cng s tham gia ca hc sinh trong qu trnh hc tp. * Gim thi gian ni ca gio vin. * Thay i khun mu hi - tr li - Tc dng i vi hc sinh : * Ch nhiu hn cc cu tr li ca nhau. * Phn ng vi cu tr li ca nhau. * Hc sinh tp trung ch tham gia tch cc vo vic tr li cu hi ca gio vin. - Cch thc dy hc * Gio vin cn chun b trc v a ra cc cu tr li tt (cu hi m, c nhiu cch tr li, c nhiu gii php khc nhau. Cu hi phi r rng, d hiu, xc tch). Ging ni ca gio vin phi to cho c lp nghe thy. * Khi hi hc sinh, trong trng hp cu hi kh nn a ra cho c lp nghe thy. * Khi gi hc sinh c th s dng c c ch.. * Gio vin c gng hi nhiu hc sinh, cn ch hi nhng hc sinh th ng v cc hc sinh ngi khut cui lp. 5. TP TRUNG VO TRNG TM - Mc tiu : * Gip hc sinh hiu uc trng tm bi hc thng qua vic tr li cu hi. * Khc phc tnh trng hc sinh a ra cu tr li em khng bit, hoc cu tr li khng ng. - Tc dng i vi hc sinh : * Hc sinh phi suy ngh, tm ra cc sai st hoc lp cc ch hng ca kin thc. * C c hi tin b. * Hc theo cch khm ph tng bc mt - Cch thc dy hc * Gio vin chun b trc v a cho hc sinh nhng cu hi c th, ph hp vi nhng ni dung chnh ca bi hc * i vi cc cu hi kh c th a ra nhng gi nh cho cc cu tr li.. * Trng hp nhiu hc sinh khng tr li c, gio vin nn t chc cho hc sinh tho lun nhm. * Gio vin da vo mt phn no cu tr li ca hc sinh t tip cu hi.Tuy nhin cn trnh a ra cc cu hi vn vt, khng c cht lng.

6. GII THCH - Mc tiu : * Nng cao cht lng cu tr li cha hon chnh. - Tc dng i vi hc sinh : * Hc sinh a ra cu tr li hon chnh hn.. - Cch thc dy hc * Gio vin c th t ra cc cu hi yu cu hc sinh a thm thng tin. 7. LIN H - Mc tiu : * Nng cao cht lng cho cc cu tr li ch n thun trong phm vi kin thc ca bi hc, pht trin mi lin h trong qu trnh t duy. - Tc dng i vi hc sinh : * Gip hc sinh hiu su hn bi hc thng qua vic lin h vi cc kin thc khc.. - Cch thc dy hc * Gio vin yu cu hc sinh lin h cc cu tr li ca mnh vi nhng kin thc hc ca mn hc v nhng mn hc khc c lin quan. 8. TRNH NHC LI CU HI CA MNH - Mc tiu : * Gim thi gian gio vin ni. * Thc y s tham gia tch cc ca hc sinh. - Tc dng i vi hc sinh : * Hc sinh ch nghe li gio vin ni hn. * C nhiu thi gian hc sinh tr li hn * Tham gia tch cc hn vo cc hat ng tho lun. - Cch thc dy hc * Gio vin chun b trc cu hi v c cch hi r rng, xc tch, p dng tng hp cc k nng nh nu trn. 9. TRNH T TR LI CU HI CA MNH - Mc tiu : * Tng cng s tham gia ca hc sinh. * Hn ch s tham gia ca gio vin. - Tc dng i vi hc sinh : * Hc sinh tch cc tham gia vo cc hat ng hc tp nh suy ngh gii bi tp, tho lun, pht biu tm kim tri thc. * Thc y s tng tc : hc sinh vi gio vin, hc sinh vi hc sinh. - Cch thc dy hc

* Gio vin to ra s tng tc gia hc sinh vi hc sinh lm cho gi hc khng b n iu. Nu c hc sinh cha r cu hi, gio vin cn ch nh hc sinh khc nhc li cu hi. * Cu hi phi d hiu, ph hp vi trnh hc sinh, vi ni dung kin thc bi hc. i vi cc cu hi yu cu hc sinh tr li v nhng kin thc mi, th nhng kin thc phi c mi lin h vi nhng kin thc c m hc sinh c hc hoc tip thu c t thc t cuc sng. 10. TRNH NHC LI CU TR LI CA HC SINH - Mc tiu : * Pht trin m hnh c s tng tc gia hc sinh vi hc sinh, tng cng tnh c lp ca hc sinh. * Gim thi gian ni ca gio vin. - Tc dng i vi hc sinh : * Pht trin kh nng tham gia vo hat ng tho lun v nhn xt cc cu tr li ca nhau. * Thc y hc sinh t tm ra cu tr li hon chnh. - Cch thc dy hc * nh gi c cu tr li ca hc sinh ng hay cha ng, gio vin nn ch nh cc hc sinh khc nhn xt v cu tr li ca bn, sau gio vin hy kt lun.

h su, 21 Thng 8 2009 00:18 Phng php vn p l phng php, trong gio vin t ra nhng cu hi HS tr li, hoc c th tranh lun vi nhau v c GV, qua HS lnh hi uc ni dung bi hc. Phng php vn p l phng php, trong gio vin t ra nhng cu hi HS tr li, hoc c th tranh lun vi nhau v c GV, qua HS lnh hi uc ni dung bi hc. Cn c vo tnh cht hot ng nhn thc, ngi ta phn bit 3 hnh thc vn p sau: - Vn p ti hin: GV t ra nhng cu hi ch yu cu HS nh li kin thc bit v tr l da vo tr nh, khng cn suy lun. l hnh thc c dng khi cn t mi lin h gia kin thc hc vi kin thc sp hc hoc khi cn cng c kin thc va mi hc. - Vn p gii thch minh ho: Nhm mc ch lm sng t mt vn no , GV ln lt nu ra nhng cu hi km theo nhng v d minh ho HS d hiu, d nh. Hnh thc ny c bit c hiu qu khi c s h tr ca cc phng tin nghe nhn. - Vn p gi m (hay cn gi l vn p tm ti): GV dng mt h thng cu hi c sp xp hp l dn dt HS tng bc pht hin ra bn cht ca s vt, tnh quy lut ca hin tng ang tm hiu, kch thch s ham mun hiu bit. Trong qu trnh dy hc, GV c th s dng c 3 hnh thc, tuy nhin cn khuyn khch GV s dng hnh thc vn p tm ti. 2. Quy trnh thc hin Tiu hc, GV thng t chc hot ng ca HS trong phng php vn p theo cc bc sau: Bc 1: GV t cu hi nh, ring r. Bc 2: GV ch nh tng HS tr li hoc hc sinh t nguyn tr li (mi hc sinh tr li mt cu hi v trc mi cu hi nn thi gian cho HS suy ngh cu tr li) Bc 3: GV tng hp kin v nu ra kt lun da trn nhng cu tr li ng ca HS 3. u im - Kch thch tnh tch cc, c lp sng to trong hc tp ca HS - Bi dng cho HS nng lc din t nhng vn hc tp bng li. - Gip GV thu thp thng tin t pha HS kp thi iu chnh hot ng dy hc. - To khng kh hc tp si ni trong gi hc. 4. Hn ch Nu ngi gio vin cha c ngh thut t chc, iu khin phng php m thoi th mang mt s hn ch sau: - D lm mt thi gian, nh hng ti vic thc hin k hoch bi hc.

- C th bin m thoi thnh cuc tranh lun gia GV v hc sinh, gia cc thnh vin ca lp vi nhau. 5. Mt s lu - Gio vin cn chun b tht tt h thng cu hi. Cc cu hi c lin quan cht ch vi nhau, cu hi trc l tin cho cu hi sau, cu hi sau l s k tc v pht trin kt qu ca cu hi trc. Mi cu hi l mt ci nt ca tng b phn m HS cn ln lt tho g th mi c kt qu cui cng. - tng thm hiu qu ca vic s dng phng php vn p, GV cn t chc i thoi theo nhiu chiu: GV " HS, HS "HS; v HS "GV. 6. V d minh ho 6.1. Lp 1 gip HS nhn bit li ch ca vic n rau v s cn thit phi ra sch rau trc khi ch bin Bi 22 (SGK mn T nhin X hi 1) GV c th tin hnh nh sau: Bc 1,2: GV ln lut nu tng cu hi, sau mi cu hi mi mt s HS tr li, cc hc sinh khc b sung kin. Cc cu hi c th s dng l: - K tn mt s loi rau m cc em thng n? - Theo cc em, n rau c li ch g? - Trc khi dng rau lm thc n ngi ta phi lm g? - Ti sao ngi ta phi lm nh vy? Bc 3: Tng kt kin rt ra kt lun: rau l loi thc phm tt cho sc kho, gip ta trnh to bn, trnh b chy mu chn rngRau c trng trong vn, ngoi rung nn dnh nhiu bi, t v cn c bn phn, phun thucv vy cn phi ra sch rau troc khi lm thc n. 6.2. Lp 2 gip HS bit tn cc phng tin giao thng i trn tng loi ng giao thng bi 19 (SGK mn T nhin v X hi 2) GV c th s dng phng php m thoi v tin hnh cc bc sau: Bc1, 2: GV ln lt nu tng cu hi, sau mi cu hi mi mt s hc sinh tr li, cc HS khc b sung kin. Cc cu hi s c th s dng l: - Cc em hy nhc li tn ca 4 loi ng giao thng? - Da vo cc hnh trong SGK v vn hiu bit ca mnh, em hy k tn nhng phng tin giao thng theo cc loi ng sau: + ng st + ng b + ng thy

+ ng hng khng - a phng em c cc loi phng tin giao thng no? Chng i trn nhng ng giao thng no? Bc 3: GV mi 1 HS (hoc mt s HS) nu kin tng kt v cc phng tin giao thng. 6.3. lp 3 gip HS bit c vai tr ca gic ng i vi sc khe Bi 16 (SGK t nhin v X hi), GV c th s dng phng php vn p v tin hnh cc bc sau: Bc 1, 2: GV ln lt nu tng cu hi, sau mi cu hi mi mt s HS tr li, cc HS khc b sung kin. Cc cu hi c th s dng l: - Theo em, trong khi ng nhng c quan no c th c ngh ngi? - c m no em ng t cha? Nu cm gic ca em ngay m hm . - Theo em, ng ngon gic chng ta cn nhng g? - Hng ngy em thc dy v i ng vo lc my gi? - m bo sc kho, tui cc em cn ng mt ngy my ting? Bc 3: GV nu kt lun v vai tr ca gic ng (hoc mi 1 HS kh nu) Vin CL va CTGD(Ngun: B GD va T)