You are on page 1of 78

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.

vn i hc Thi Nguyn
Khoa Khoa hc t nhin

Bi ging

Di truyn hc
Hong Th Thu Yn B mn Sinh Khoa Khoa hc t nhin

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Thi Nguyn, 22-08-06

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ni dung

M u Chng 1: Vt cht di truyn Chng 2: M di truyn, mi lin h gia ADN, ARN v protein Chng 3: Bin d Chng 4: Ti t hp vt cht di truyn Chng 5: Cng ngh ADN tI t hp

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


Chng 2: M di truyn, mi lin h gia ADN, ARN v protein
1. 2. 3. 4. Bn cht ca m di truyn S phin m Dch m iu ho biu hin gen

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


1. Bn cht ca m di truyn

Khi nim thng tin di truyn, codon Bng chng m di truyn l m b ba Gii m di truyn Cc c tnh ca m di truyn Tnh linh hot ca m di truyn t bin v m di truyn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn Khi nim thng tin di truyn, codon
Thng tin di truyn cha chng trnh pht trin ca c th di dng genom (b gen, h gen) Ton b TTDT c ghi trong axit nucleic di dng trnh t xp xp cc nucleotide qui nh trnh t aa trong phn t protein C 3 nucleotite k tip trong phn t mARN s qui nh 1 aa. Nh vy m di truyn l m b ba (condon)

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia sBngwWw.SinhHoc.edu.vn ti: m di truyn Link

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn Bng chng m di truyn l m b ba


Thc nghim gy t bin phage T4: thm v mt nucleotit u dn n phage T4 c kiu hnh t bin: V d: mARN CAG CAG CAG CAG CAG Protein a1-----a1-----a1-----a1-----a1 Nu t bin lm mt C v tr codon 2, khi : mARN CAG AGC AGC AGC AG Protein a1-----a2----a2-----a2 Tip theo t bin (+) G trc codon 3, khi : mARN CAG AGC GAG CAG CAG

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn Gii m di truyn


Thc nghim ca M. Nirenberg, 1961 mi trng v bo bao gm: ribosom, tARN, mARN, cc aa enzyme aminoacylsythetase, v mt s TP ph khc. Sau khi phn ng tng hp protein din ra. Tin hnh b sung : PolyU mARN: Polypeptide cha phenylalanin: UUU m ha phenylalanin PolyA mARN: Polypeptide cha lysin, AAA m ha lysin PolyC mARN: Polypeptide cha prolin, CCC m ha prolin PolyUCU mARN: Polypeptide cha serin, UCU m ha serin Tng t chng minh c cc codon khc

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn Cc c tnh ca m di truyn

M di truyn l m b ba M di truyn khng c du phy, TTDT c dc theo mt chiu M di truyn mang tnh thoi ha: cng mt aa c th c m ha bi nhiu b ba M di truyn c tnh cht ph bin, cc sinh vt u c m ha theo nguyn tc chung

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Link Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Tnh thoi ha ca m di truyn

2 loi aa c 1 codon m ha 9 loi aa c 2 codon m ha 1 loi aa c 3 codon m ha 5 loi aa c 4 codon m ha 3 loi aa c 6 codon m ha

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn Link

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn Cc c tnh ca m di truyn

M di truyn l m b ba M di truyn khng c du phy, TTDT c dc theo mt chiu M di truyn mang tnh thoi ha: cng mt aa c th c m ha bi nhiu b ba M di truyn c tnh cht ph bin, cc sinh vt u c m ha theo nguyn tc chung

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


So snh m di truyn genome nhn v ty th M di truyn DNA ty th DNA nhn

UGA
AGC, AGG AUA AUA, AUU AUG

Try
Stop codon Met M khi u Met

Stop codon
Arg Ile Ile M khi u

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn Tnh linh hot ca m di truyn


tARN inosin c trong anticodon v c cu trc ging Guanin, n c th bt cp vi nhiu lai bazo C tnh linh hot trong kt cp: Nucleotit th 3 ca anticodon c th bt cp vi nhii loi bazo condon trn mARN Tnh linh hot cng c gii hn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Link Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

H Inosin

NH2

Cu trc ca Inosin v Guanin

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Tnh linh hot ca m di truyn Link Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

A A U
5

A A U
3 5

U U A
Cm m leucin

U U G
Cm m leucin

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


Gii hn ca tnh linh hot
Baz nit trn u 5 ca anticondon G kt cp vi C kt cp vi A kt cp vi U kt cp vi I (inosin) kt cp vi Baz nit trn u 3 ca condon U hoc C G U A hoc G A, U hoc G

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn t bin v m di truyn

t bin nhm ngha t bin v ngha (t bin kt thc) t bin lm xut hin codon mi nhng khng nh hng n chui polypeptide t bin dch khung

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


t bin nhm ngha
ADN
ADN mARN

3 AGT CAA GGT TGC CAT 5


3 AGT CAA GGT TAC CAT 5 5 UCT GUU CCA AUG GUA 3

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


t bin v ngha
ADN
ADN mARN

3 AGT CAA GAT TGC CAT 5


3 AGT CAA ATT ACC AT 5 5 UCT GUU UAA TGG UA 3 M kt thc

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia xutti: wWw.SinhHoc.edu.vn t bin lm s hin codon mi nhng khng nh


hng n chui polypeptide
Trng hp bnh thng ADN 3 AGT CAA GGT TGC CAT 5

mARN
Protein

5 UCT GUU CCA ACG GUA 3


Ser--Val--Pro--Thr--Val

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


Trng hp t bin
ADN ADN mARN Protein 3 AGT CAA GGT TGC CAT 5 3 AGT CAG GGT TGC CAT 5 5 UCU GUC CCA ACG GUA 3 Ser--Val---Pro---Thr---Val

GUU v GUC cng m ha cho 1 aa: valin

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


t bin dch khung
Trng hp bnh thng ADN 3 AAC ACA CAG GTT CAA AGG AGC 5

mARN 5 UUG UGU GUC CAA GUU UCC UCG 3


Protein Leu--Cys---Val---Gly---Val---Try--Ser

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


Trng hp t bin dch khung ADN ADN 3 AAC ACA CAG GTT CAA AGG AGC 5 3 AAC ACA AGG TTC AAA GGA GC 5

mARN 5 UUG UGU UCC AAG UUU CCU CG3 Protein Leu--Cys---Ser--Lys---Try---Pro.

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


2. Phin m
Nguyn tc phin m:Mch mi tng hp theo chiu 5-3 da trn mch khun l ADN Phin m sinh vt nhn s Phin m sinh vt nhn chun

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti:m SVNS 2.1. Phin wWw.SinhHoc.edu.vn


Enzyme phin m: 2 phn; li v nhn t sigma

Trnh t khi u: hp 5 TATpurin AT purin 3


Trnh t kt thc: 2 vng giu cp AT v GC

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Cc giai on phin m
Khi ng Ko di Kt thc

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn Link


2.2. Phin m sinh vt nhn chun
3 loi ARN pol tham gia phin m Trnh t khi u: hp TATA Trnh t kt thc: cha r rng: nm men TTTTATA Cc giai on ca phin m: ging SVNS nhng ngoi enzyme pol cn c cc nhn t phin m khc (protein) mARN c tng hp phi tri qua qa trnh trng thnh

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn Qa trnh trng thnh


ca phn t mRNA

Gn m vo u 5

Gn ui polyadenine

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


C ch ct ni intron, exon

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


3. Dch m Chc nng protein Cu trc protein Qa trnh sinh tng hp protein

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


3.1. Chc nng protein Xc tc Khng th Hormon Vn chuyn v vn ng Cu trc Phn bo Nng lng

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


3.2. Cu trc ca protein
c im cu to Cc bc cu trc ca protein

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liuc imti: wWw.SinhHoc.edu.vn chia s cu to Cc axit amin

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia Biu wWw.SinhHoc.edu.vn s ti: axit amin

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


Lin kt peptide v cu trc bc 1 ca protein

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia Cc ti: wWw.SinhHoc.edu.vn s bc cu trc ca protein

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


Cc bc cu trc ca phn t protein

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


3.3. Qa trnh sinh tng hp protein
Cc yu t tham gia tng hp protein tARN mARN Protein Cc giai on ca qa trnh tng hp protein Giai on hot ha axit amin Qa trnh dch m trn mARN

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn 3.3.1. Cc yu t tham gia tng hp protein

Phn t tARN

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Vai tr ca tARN

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

tARN lin kt vi aa

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn Phn t mARN

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ribosome lin kt mARN

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn Cu trc ribosome

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

3.3.2. chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn Ti liu Cc giai on ca qa trnh tng


hp protein
Giai on hot ha axit amin Enzyme amynoacyltARNsynthetase xc tc phn ng ATP hot ha aa to phc hp aminoacyl~AMP Phc hp aminoacyl~AMP kt hp tARN to phc hp aminoacyl~tARN

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


Qa trnh dch m trn mARN

Khi ng Ko di Kt thc

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


Khi ng

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


Ko di

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Kt thc

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


4. iu ho biu hin gen Cc mc iu ha:
Tn hiu lm thay i iu ho Xy ra giai on no C ch phn t ca s iu ho

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

iu ha biu hin gen Prokaryote iu ha biu hin gen Eukaryote C ch biu hin phn ha gen Eukaryote

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


4.1. Cc mc iu ha Mc cht nhim sc Giai on phin m G sau phin m Giai on dch m Giai on sau dch m

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


Mc cht nhim sc Cc enzyme tc ng n NST lm cho chng trng thi d nhim sc hoc ng nhim sc S methyl ha lm cho gen ngng hat ng Do s thay i cu hnh NST

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


Giai on phin m
iu khin bt u v kt thc phin m: Trnh t Enhancer (trnh t cis - cng pha) Cc nhn t hot ha, c ch (Nhn t trans - lch pha) Trnh t promter thch hp

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s GwWw.SinhHoc.edu.vn ti: sau phin m


Khi mARN hot ng c hnh thnh c nhiu yu t nh hng n s biu hin S ghp ni khc bit Trnh t chiu di polyadenin t bin trn mARN Chu k phn hu ca mARN D tr mARN

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia Giai on dch m s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


Giai on ny c iu khin bi cc nhn t tham gia vo qa trnh dch m.

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


Giai on sau dch m
Ct b trnh t tn hiu u N To cc protein hot ng Gn cc phn t ng, phospho (glycosyl ha, phosphoryl ha)... Cc nhn t to cu trc khng gian ng ca protein nh nhm protein chaperonine...

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chiatrc khng gian ng ca protein To cu s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: v to cc protein hot ng Loi b trnh t tn hiuwWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Glycosyl ha protein

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s biu hin gen Prokaryote ti: wWw.SinhHoc.edu.vn 4.2. iu ha


Cu trc gen M hnh iu ha iu ha thoi dng: Kim sot m, cm ng iu ha bin dng : kim Kim sot m, c ch

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn Cu trc gen t bo nhn s


(prokaryote)
Promoter
UTR

CDS
UTR

Genomic DNA
activator operator

Transcription mRNA Translation

protein

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s M hnh iu ha ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Cu trc lac operon v tryptophan operon

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn iu ha thoi dng

mRNA

Protein 1 Protein 2 Protein 3 Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

iu ti: wWw.SinhHoc.edu.vn Ti liu chia s ha bin dng

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s biu hin gen Eukaryote ti: wWw.SinhHoc.edu.vn 4.3. iu ha


Cu trc gen

c im v s iu ha biu hin gen Eukaryote M hnh iu ha

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liuCu trc gen t bo nhn chun chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


(Eukaryotes)
5 - Promoter Exon1 UTR Intron1 Exon2 UTR

E Transcription
Poly A Gen thng b ngt qung bi 1 hay nhiu on chn (introns):

Translation

protein

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


Trnh t enhancer v nhn t trans
Enhancer l trnh t c tc ng cis, chc nng lm tng tc phin m Nhn t trans s nhn bit enhancer v hot ha gen Nhn t trans gm 2 vng chc nng: vng gn vi ADN v vng tc ng ln phin m Gia trnh t cis v nhn t trans c cc tng tc c hiu Nhn t trans iu ha bng cch bin i cu trc ca NST hoc ADN lm cho cc vng iu khin ca gen d tip xc vi enzyme sao m

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

c im v s iu ha biu hin gen Eukaryo Eukaryote c ch iu ha xy ra c 5 mc Gen iu ha Eukaryote khng nm trc cu trc ca gen nh prokaryote C trnh t tng cng phin m Enhancer Trnh t vng iu khin c th di ti hng trc kb C nhiu kiu iu ha dng cc nhn t trans Cc tn hiu iu ha Eukaryote l cc tn hiu bn trong c th, cn Prokaryote l cc tn hiu t bn ngoi m c th p ng li

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


M hnh iu ha

M hnh iu ha biu hin gen Eukaryote xy ra tt c cc mc v din ra phc tp do c nhiu nhn t tham gia vo qa trnh biu hin gen.

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn


4.4. C ch biu hin phn ha gen
Gn vi protein to thnh cc ht mRNP (Ribonucleoprotein) Gn m 7methylG vo u 5, Gn ui poly A Loi b intron v ghp ni exon

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

Xin chn thnh cm n !

Ti liu chia s ti: wWw.SinhHoc.edu.vn

You might also like