Chng 1.

QUY TRNH XY DNG M HNH V NH GI XP HNG TN DNG DOANH NGHIP.

Trong chng ny chng ta s ln lt i thng qua mt quy trnh c th t khu xy dng m hnh cho n khu s dng cc ch tiu chm im, sau chng ta s dng m hnh xy dng c trong chng ny p dng vo chng 3. Quy trnh xy dng m hnh v nh gi xp hng tn dng doanh nghip c th c khi qut qua hnh v di y.
Hnh 1. Quy trnh xy dng m hnh v nh gi xp hng tn dng doanh nghip

Bc 1. Xc nh m hnh. Bc 2. Xc nh v tnh ton cc ch tiu Bc 3. Xy dng m hnh. Bc 4. Tin hng chm im. Bc 5. nh gi xp hng tn dng.

1.1. Bc 1.Xc nh m hnh.

thc hin bc ny cc ngn hng s cn c vo nng lc ca mnh, trnh v kh nng chuyn mn phn nh sao cho chnh xc nng lc tr n ca khch hng v m bo chi ph hp l. Thng qua phn phn tch trn chng ta bit c u nhc im ca mi m hnh nh gi xp hng tn dng doanh nghip.Nn phn nh ph hp vi thc t ti cc ngn hng cng nh phn nh chnh xc c kh nng tr n ca khch hng, chng ta s dng kt hp m hnh chm im tn dng v m hnh im s Z ca Altman.

1.2. Bc 2.Xc nh v tnh ton cc ch tiu.

Sau khi xc nh c dng m hnh, bc ny chng ta s xy dng cc ch tiu phc v cho vic xy dng m hnh.Cc ch tiu c xc nh bao gm cc ch tiu phn loi doanh nghip, ch tiu ti chnh, ch tiu phi ti chnh, v ch tiu tnh ton im s Z trong m hnh ca Altman. 1.2.1. Cc ch tiu phn loi quy m doanh nghip.
(1) Vn kinh doanh. Doanh nghip c quy m cng ln th vn kinh doanh cng ln. (2) Doanh thu thun. Doanh nghip c quy m cng ln th mi nm sn xut cng nhiu v do vy doanh thu mi nm cng tng. (3) Np ngn sch. Hot ng thng mi cng cao, mc ng gp li nhun sau thu cng ln th doanh nghip cng c quy m ln. (4) S lao ng. S lao ng cng nhiu, cng chng t quy m doanh nghip. (5) Tng ti sn. Doanh nghip c tng ti sn cng ln th quy m cng ln.

1.2.2. Cc ch tiu ti chnh.

1.2.2.1. Nhm ch tiu kh nng thanh ton. (1) Ch s kh nng thanh ton hin hnh = Tng ti sn ngn hn/ n ngn hn. (2) Ch s kh nng thanh ton nhanh = (Ti sn ngn hn hng tn kho)/n ngn hn. 1.2.2.2. Cc ch tiu hot ng. (3) Vng quay hng tn kho = Gi vn hng bn/ Hng tn kho bnh qun. (4) K thu tin bnh qun = 365/vng quay cc khon phi thu = 365/(Doanh thu thun/cc khon phi thu bnh qun). (5) Hiu qu s dng ti sn = Doanh thu thun / tng ti sn. 1.2.2.3. Cc ch tiu n. (6) N phi tr trn tng ti sn = N phi tr / Tng ti sn. (7) N phi tr trn ngun vn ch s hu = N phi tr / Vn ch s hu. (8) N qu hn trn tng n vay ngn hng = N qu hn/ tng n vay.

1.2.2.4. Cc ch tiu thu nhp. (9) Tng thu nhp sau thu trn doanh thu thun (ROS) = Li nhun sau thu/ doanh thu thun. (10) Tng thu nhp sau thu trn tng ti sn (ROA) = Li nhun sau thu/ Tng ti sn. (11) Tng thu nhp sau thu trn vn ch s hu (ROE) = Li nhun sau thu/ Vn ch s hu.

1.2.3. Cc ch tiu phi ti chnh.

(1) Trin vng ngnh. Ch tiu ny c phn chia thnh rt tt, tt, khng c g thay i, hoc km i. (2) Cc chnh sch ca nh nc tc ng n ngnh. Ch tiu ny cng c phn chia tng t nh trin vng ngnh gm c cc mc , rt tt, tt, khng c g thay i hoc km i. (3) Tnh hnh quan h tn dng vi ngn hng, gm cc mc rt tt cho nhng khch hng no khng c n qu hn, tt cho nhng khch hng no tng c n qu hn nhng khng c n qu hn vi n v chng ta, khng tt vi nhng khch hng c n qu hn vi n v chng ta nhng ch nhm 2, 3, rt khng tt cho nhng khch hng tng c n nhm 4 hoc nhm 5 ti n v chng ta. (4) Tnh hnh tr n ca doanh nghip vi ngn hng gm cc mc rt tt cho khch hng tr n y thuc nhm 1, tt cho nhng khch hng ang c n qu hn nhm 2 nhng vn lun tr y , khng tt cho nhng khch hng nhm 3, 4, 5 ang tr n, v rt khng tt cho nhng khch hng nhm 2, 3, 4, 5 m khng c kh nng chi tr. (5) a dng ha ngnh ngh kinh doanh. Bao gm cc mc rt tt cho nhng khch hng no kinh doanh trn 4 lnh vc, tt cho nhng doanh nghip no kinh doanh trn 3 lnh vc, trung bnh cho doanh nghip no kinh doanh trn 2 lnh vc, v km cho doanh nghip no kinh doanh 1 lnh vc. Thng qua ch tiu u t vo cc cng ty con. (6) Kh nng m rng quy m gm cc mc rt tt cho nhng doanh nghip ang trin khai u t vo 7 d n tr ln, tt cho nhng doanh nghip no ang trin khai u t vo 5 d n tr ln, trung bnh cho nhng doanh nghip u t vo 2 d n, v

khng tt cho nhng doanh nghip u t vo 0, 1 d n. (cc d n iu phi c quy m vn >=20 t). (7) Kh nng ng ph ca doanh nghip trn thng trng. Bao gm cc mc rt tt, tt, bnh thng v km. (8) Trnh qun l ca nh lnh o. Bao gm rt tt, tt, bnh thng v khng tt.

1.2.4. Cc ch tiu o lng im s Z trong m hnh ca Altman.

(1) X1 = Vn lun chuyn/ Tng ti sn. (2) X2 = Li nhun gi li/ Tng ti sn. (3) X3 = Li nhun trc thu v li vay/ Tng ti sn. (4) X4= Gi tr th trng ca vn c phn/ Gi tr s sch ca n. (5) X5 = Doanh thu / Tng ti sn.

1.3. Bc 3.Xy dng m hnh nh gi xp hng tn dng doanh nghip.

Ty vo tng loi doanh nghip, quy m, ngnh m doanh nghip ang kinh doanh chng ta s a ra nhng m hnh khc nhau. Nhng y do doanh nghip m chng ta chn trong chng 3 l CTCP HanoiMilk v bi vit chng ta c gii hn nn chng ta s xy dng mt m hnh cho doanh nghip ngnh cng nghip (chi tit bn s xem thm phn tnh ton trong chng 3). Phn ny c vit da trn tham kho ti liu chm im tn dng ca ngn hng Pht trin nh ng bng sng Cu Long.
1.3.1.1. u tin l chm im quy m doanh nghip.

Tiu thc

Nhm 1

Nhm 2

Nhm 3

Nhm 4

Nhm 5

Nhm 6

Vn kinh >= 50 t 40<= ..<50 30<=..<40 VND t VN t VN doanh 30 im 25 im 20 im Doanh thu thun

20<=..<30 t VN 15 im

10<=..<20 t VN 10 im 5<=..<20 t VN 5 im

< 10 t VN 5 im < 5 t VN 2 im

>= 200 t 100<=..<200 50<=..<100 20<=..<50 VN t VN t VN t VN 40 im 30 im 20 im 10 im

Np ngn sch

>= 10 t 7<=..<10 t 5<=..<7 t 3<=..<5 t 1<=..<3 t < 1 t VN VN VN VN VN VN 15 im 12 im 9 im 6 im 3 im 1 im 500<=..< 100<=..< 1000 ngi 500 ngi 9 im 6 im 50<=..< 100 ngi 3 im < 50 ngi 1 im

Lao ng >= 1.500 1000<=..< ngi 1500 ngi 15 im 12 im

300<= ...< Tng ti >= 500 t 400 VN <=..<500 t 400 t sn VN VN 20 im 15 im 10 im

200<= ..< 100 <=..< < 100 t 300 t 200 t VN VN VN 5 im 2 im 1 im

Doanh nghip c quy m ln c tng im t 80 n 120 im. Doanh nghip c quy m trung bnh c tng im t 40 n 79 im. Doanh nghip c quy m nh c tng im di 40 im.
1.3.1.2. Tip theo l chm im cc t s ti chnh.
Ch tiu Trng s Tiu chun v ch tiu ti chnh i vi cc doanh nghip ngnh cng nghip. Quy m ln Quy m trung bnh Quy m nh A B C D A B C D A B C D 2,0 1,1 1,4 0,8 1,0 0,4 0,5 0,2 2,2 1,2 1,6 0,9 1,1 0,7 0,8 0,3 2,5 1,3 1,8 1,0 1,3 0,8 1,0 0,6

Ch tiu thanh khon Kh nng thanh ton hin thi (ln) Kh nng thanh ton nhanh (ln) Ch tiu hot ng. Vng quay hng tn kho K thu tin bnh qun Hiu qu s dng ti sn Ch tiu cn n % N phi tr/ Tng ti sn N phi tr/ Vn CSH N qu hn/Tng d n ngn hng. Ch tiu thu nhp. Li nhun sau thu/ Doanh thu thun (ROS) Li nhun sau thu/ Tng ti sn (ROA) Li nhun thu/ Vn

2 1

3 3 3

5 45 2,3

4 55 2

3 60 1,7

2,5 65 1,5

6 35 3,5

5 45 2,8

4 55 2,2

3 60 1,5

4,3 30 4,2

4 40 3,5

3,7 50 2,5

3,4 55 1,5

3 3 3

45 122 0

50 150 1

60 185 1,5

70 233 2

45 100 0

50 122 1,6

55 150 1,8

65 185 2

40 82 0

45 100 1

50 122 1,4

55 150 1,8

5,5

2,5

6,5

2 2

6
14,2

5,5
13,7

5
13,3

4
13

6,5
14,2

6
13,3

5,5
13

5
12,2

7
13,3

6,5
13

6
12,9

5
12,5

ch s hu (ROE)

Cch cho im. Gi tr Nu t s c gi tr >= gi tr ti A Nu t s c gi tr >= gi tr ti B v < gi tr ti A Nu t s c gi tr >= gi tr ti C v < gi tr ti B Nu t s c gi tr >= gi tr ti D v < gi tr ti C Nu t s c gi tr < gi tr ti D Nu t s ti chnh b m im 5 im 4 im 3 im 2 im 1 im 0 im

Tng im = gi tr im*trng s. Trng s cng cao cho nhng ch tiu no tc ng mnh n kh nng thu hi vn ca ngn hng. Tng im cao nht cho nhm ch tiu ny l 135 im.
1.3.1.3. Cho im ch tiu phi ti chnh.

Ch tiu Trin ngnh.

10 im vng Rt tt

5 im Tt

3 im Trung bnh

1 im Khng tt

Chnh sch ca Tc ng rt tt nh nc Tnh hnh quan Rt tt h tn dng vi ngn hng Tnh hnh tr n Rt tt ca nghip. a dng ha Rt tt doanh

Tc ng tt

Khng c tc Tc ng khng ng tt. Rt khng tt

Tt

Khng tt

Tt

Khng tt

Rt khng tt

Tt

Bnh thng

Khng tt

ngnh ngh kinh doanh

Kh

nng

m Rt tt

Tt

Trung bnh

Khng tt

rng quy m Kh nng ng Rt tt ph ca doanh nghip trn thng trng Trnh ca nh Rt tt lnh o Tng im cao nht c th t c 80 im.
1.3.1.4. Tnh ton im s Z.

Tt

Trung bnh

Khng tt

Tt

Trung bnh

Khng tt

Ty tng loi hnh doanh nghip m chng ta s c nhng hm tnh Z khc nhau.Nhng y lin kt vi chng 3 chng ti s s dng hm tnh Z cho doanh nghip sn xut c phn ha. Z= 1,2X1 + 1,4X2 + 3,3X3 + 0,64X4 + 1,00X5 Nu Z> 2,99 sn. Doanh nghip nm trong vng an ton, cha c nguy c ph

Nu 1,8< Z <= 2,99 Doanh nghip nm trong vng cnh bo, c th c nguy c ph sn. Nu Z =<1,8 Doanh nghip nm trong vng nguy him, nguy c ph sn cao. 10 im 5 im 2 im 2,99<=..<4,0 2,99>..>=1,8 <1,8

Ch tiu 60 im 40 im 20 im 5,00<=..<6 4,0<=..<5 im s >= 6,00 Z Tng im cao nht c th t 40 im.

1.3.1.5. nh gi xp hng tn dng.

giai on ny chng ta s tin hnh i xy dng bng chm im. Nhn thy tng im cao nht m doanh nghip c th t c sau khi nh gi l 275 im, v im thp nht c th t c l 31 im. Nh vy chng ta s c bng nh gi xp loi nh sau.

K hiu xp hng AAA+ AAA (loi ti u)

im 265- 275

ngha Doanh nghip c tim lc ti chnh mnh, lch s tr n tt, pht trin mnh bn vng, trin vng cao, ri ro thp.

AAA-

255 - 264

Doanh nghip c tim lc ti chnh mnh, lch s tr n tt, pht trin lu di nhng s b cc chnh sch hn ch nh hng n hot ng kinh doanh, ri ro thp.

AA (loi u)

AA+

245 - 254

Doanh nghip c kh nng pht trin tt, bn vng, tnh hnh kinh doanh kh thun li, lch s tr n tt ri ro thp.

AA-

235 - 244

Doanh nghip c kh nng pht trin tt, nhng cha bn vng, lch s tr n tt, ri ro tng i thp.

A (loi tt)

A+

225 - 234

Doanh nghip c kh nng pht trin tt, khng chu sc p cnh tranh t ngnh, ri ro tng i thp.

A-

215 224 Doanh nghip c kh nng pht trin, nhng cha thc s tt, c th chu c cnh tranh, ri ro trung bnh.

BBB (loi kh)

BBB+

200 214 Doanh nghip hot ng hiu qu, duy try c n nh, kh n trung bnh, ri ro trung bnh.

BBB-

190 199 Doanh nghip hot ng hiu qu nhng cn hn ch tim lc ti chnh, ri ro trung bnh.

BB (Loi trung bnh kh)

BB+

170 - 189

Doanh nghip pht huy c tim lc ti chnh nhng hot ng cha hiu qu, ri ro trung bnh.

BB-

150 - 169

Doanh nghip pht huy c tim lc ti chnh nhng chu nh hng nhiu t cnh tranh, gy ra

nhng bin ng ln trong kinh doanh. Ri ro trung bnh. B+ B (Loi trung Bbnh) CCC (loi trung bnh yu) CCCCCC+ 130 - 149 Kh nng t ch ti chnh thp, ri ro tng i.

110 129 Kh nng t ch ti chnh thp, kh nng tr n thp, ri ro cao. 90 109 Doanh nghip c kh nng cnh tranh km, gp kh khn trong kinh doanh, ri ro cao. 70 89 Doanh nghip c kh nng cnh tranh km, gp kh khn trong kinh doanh, nng lc qun l khng tt, lch s vay v tr n cha tt ri ro rt cao.

CC (Loi yu)

CC+

60 69

Doanh nghip c kh nng t ch ti chnh km, kh nng kh nng tr n km, ri ro rt cao.

CC-

50 59

Doanh nghip c kh nng t ch ti chnh km, kh nng tr n ngn hng km, tnh hnh kinh doanh khng thun li, ri ro rt cao.

C (loi yu km)

C+

40 49

Doanh nghip c kh nng t ch ti chnh rt thp, nng lc qun l yu km, c vn php l, ri ro rt cao.

C-

<= im

39 Doanh nghip c kh nng t ch ti chnh rt thp, nng lc qun l yu km, c du hiu ph sn do lin quan n php lut, ri ro rt cao.

Bng 1 Kt qu nh gi xp hng tn dng.

Sau khi xem xong bng kt qu 1 trn, d nhin vi t cch l nh u t, hay ch n bn s c nhng quyt nh u t hay ti tr mc li nhun v ri ro tng ng. Tuy nhin vi t cch l mt ngn hng, mang tnh cht l t chc c mc ri ro cao, chng ti a ra li khuyn ngn hng ch nn cp tn dng khi khch hng xp hn tn dng t loi BBB- tr ln.

1.4. Bc 4.Tin hnh chm im.

Sau khi c c m hnh, cn c trn bo co kt qu kinh doanh, bng cn i k ton, cc thng tin thu thp c ngn hng s tin hnh tnh ton cc ch s ti chnh, nh gi ch s phi ti chnh, cng vi c lng im s Z.

1.5. Bc 5.nh gi xp hng tn dng.

Sau khi hon thnh bc 4, tin hnh p kt qu vo m hnh thc hin tnh ra tng im, so snh vi kt qu vi bng 1 a ra kt qu xp hn tn dng. Sau bn s s dng kt qu nh gi ny vo tng mc ch. Bc 4 v bc 5 s c c th ha chng 3.