Cc v n V n

V t L 12 (Gio vin: Ng y Ng c Xun) 1: Con l c l xo dao

vatlyphothong.net

ng trn m t m t ph ng ngang ho c trn m t tr c Ox n m ngang v i h s ma st khng i

I. Tm t t k t qu : Gi thi t 1: M t con l c l xo g m l xo c c ng k g n v i m t qu c u nh c kh i l ng m dao ng trn tr c Ox n m ngang (xuyn tm qu c u) v i h s ma st tr t l . y v t m n v tr l xo b nn o n A r i bung. mg 1. Cng th c xc nh v tr m t i l n v n t c c a v t m c c i l n u tin: xo = k 2. Cng th c tnh 3. gi m bin l nc c i c a v n t c sau khi bung v t m:
1 2 1 k mvmax = k ( A - x o )2 vmax = ( A xo ) 2 2 m

sau m i chu k: xo =

mg
k

4. Qung ng v t m i c t lc bung v t m

n lc n d ng l i: S =

A2 2 xo

Gi thi t 2: M t con l c l xo g m l xo c c ng k g n v i m t qu c u nh c kh i l ng m dao ng trn tr c Ox n m ngang (xuyn tm qu c u) v i h s ma st tr t l . y v t m n v tr l xo b nn o n A r i bung. Gi s chu k dao ng c a v t m khng i. kA T 5. Cng th c tnh th i gian t lc bung n lc v t m d ng l i: t = . mg 4 II. Ch ng minh cc cng th c 1. Ki n th c c n nh 1. nh l ng nng: W (sau) W ( u) = A Trong : 1 2 1 2 W (sau) = mvsau ; W ( u) = mvdau 2 2 A l t ng i s cng c a cc ngo i l c trn o n ng v t i. 2. Khi v t m chuy n ng trn ng ngang t li x1 n li x2. G c t a Cng c a l c ma st (hay l c c n): AFms = - Fms.s = - mg|x2 x1| Trong : l h s ma st gi a m t ph ng ngang (ho c tr c ngang) v v t m. 1 2 1 Cng c a l c n h i: AF h = Wt( h)( u) Wt( h)(sau) = kx1 - kx 2 2 2 2 Cng c a tr ng l c: AP = 0 (v tr ng l c P vung gc v i ng i) Cng c a ph n l c: AN = 0 (v ph n l c N vung gc v i ng i) 3. nh lu t b o ton nng l ng: bi n thin c nng b ng cng c a l c ma st (hay l c c n). 4. C nng c a con l c l xo dao ng ngang bao g m 1 ng nng c a v t m: W = mv 2 2 1 2 Th nng c a l xo: Wt = kx 2 5. Trong dao ng i u ha: V n t c v l o hm c a li x theo t: v = x Gia t c l o hm c a v n t c v theo t: a = v o hm c a x l x= v. o hm c a x2 l 2.x.x = 2vx o hm c a v2 l 2.v.v = 2av Khi v n t c c a v t m c l n c c i th a = v = 0 Gio vin: Ng y Ng c Xun vatlyphothong.net 1

O l v tr cn b ng c a v t m.

Cc v n V t L 12 (Gio vin: Ng y Ng c Xun) vatlyphothong.net 2. Gi i quy t cc bi ton Bi ton 1: M t con l c l xo g m l xo c c ng k g n v i m t qu c u nh c kh i l ng m dao ng trn tr c Ox n m ngang (xuyn tm qu c u) v i h s ma st tr t l . y v t m n v tr l xo b nn o n A r i bung. L p cng th c tnh: a) Kho ng cch t v tr cn b ng O n i m M m t i l n v n t c c a v t l n nh t trong n a chu k u tin. b) L p cng th c tnh v n t c l n nh t c a v t m trong n a chu k u tin. Gi i
v tr cn b ng

m Fdh A

Fms

Fdh

x H ng chuy n ng c a v t m Khi v t m i t v tr u ( i m A cch O o n A) n i m M c t a x th c a v t tng tng t vo = 0 bi n thin ng nng c a v t khi i t A n M l 1 1 2 1 1 W (M) W (A) = AFms + AF h + AP + AN mv 2 - mvo = - Fms.s + ( kA 2 - kx 2 ) 2 2 2 2 Ch r ng AP = AN = 0 v vo = 0 T hnh v ta th y: s = A x Thay vo trn ta c: 1 2 1 1 mv = - Fms.(A x) + ( kA 2 - kx 2 ) (1) 2 2 2 o hm 2 v : 1 1 m2v ' v = - Fms.(-x) - k 2x 'x 2 2 V x = v v v = a nn: mav = - Fms.(-v) - kvx Rt g n v: ma = Fms kx T i v tr m v n t c c c i th v = a = 0 v x = xo Suy c: kxo = Fms Thay Fms = mg ta c: mg (2) xo = k Khi x = xo th v = vmax. Thay vo (1) v i ch r ng kxo = Fms ta c: 1 2 1 1 2 mvmax = - kxo.(A xo) + ( kA 2 - kx o ) 2 2 2 1 2 1 1 2 mvmax = - kxo.(A xo) + ( kA 2 - kx o ) 2 2 2 Gio vin: Ng y Ng c Xun

n v.

vatlyphothong.net

Cc v n V t L 12 (Gio vin: Ng y Ng c Xun) vatlyphothong.net 1 2 1 2 mvmax = k ( A2 +x o 2Ax o ) 2 2 1 2 1 mvmax = k ( A - x o )2 (3) 2 2 K t qu (3) c ngha nh sau: T i v tr m v n t c c a v t m c c i th ng nng c c i ny b ng th nng n h i c c d i c a l xo sau m t ph n t chu k K t qu (2) c ngha nh sau: T i v tr m v n t c c a v t m c c i th l n c a l c n h i b ng l n c a l c ma st ng nhin, n u khng c n n ngha v t l th cng th c (3) c th vi t g n l i thnh:
vmax = ( A xo ) N ug i = k (4) m
k l t n s gc ring c a con l c l xo th cng th c (4) c th vi t thnh: m

vmax = . ( A xo ) (5)

Bi ton 2: M t con l c l xo g m l xo c c ng k g n v i m t qu c u nh c kh i l ng m dao ng trn tr c Ox n m ngang (xuyn tm qu c u) v i h s ma st tr t l . y v t m n v tr l xo b nn o n A r i bung. Gi s chu k dao ng c a v t m l khng i. L p cng th c tnh: a) Qung ng v t m i c sau chu k u tin. b) Th i gian t lc v t bung n lc v t m d ng l i. Gi i Lc bung v t v lc v t d ng l i th v n t c v c a v t m u b ng 0 nn c nng c a h chnh l th nng n h i c a l xo.
v tr cn b ng

m Fdh A

O A

x v=0

Fms

m v=0 u

Qung ng (s) v t m i c sau chu k tin p d ng nh lu t b o ton nng l ng ta c: C nng sau c nng u = Cng c a l c ma st ( i v i tr ng l c v l c n h i th c nng b o ton) V y: 1 1 kA'2 - kA 2 = - Fms.s 2 2 Ch r ng: Fms = mg v s = A + A. Ta c: 1 2 1 kA - kA'2 = mg(A + A) 2 2

Gio vin: Ng y Ng c Xun

vatlyphothong.net

Cc v n V t L 12 (Gio vin: Ng y Ng c Xun) vatlyphothong.net 1 t k lm th a s v kh i tri n A2 A2 = (A + A)(A A) v rt g n (A + A) ta c: 2 1 k ( A A ') = mg 2 mg ( A A ') = 2 k mg Ch r ng (A A) chnh l gi m bin sau chu k, n b ng 2 l n c a . k mg Cng th c (2) trn l i cho th y: Trong chu k u tin th gi m bin l . k C th rt ra k t lu n t ng qut l mg . C m i 1/4 chu k, bin gi m m t l ng b ng xo = k Nh th , sau n a chu k, qung ng v t i c l mg s = A + A = 2A - 2 = 2(A xo) k b) Bin lc u l A. mg kA C sau chu k th bin gi m m t l ng l xo = nn s ph n t chu k m v t m th c hi n c l . k mg V y th i gian t m v t i t lc bung kA T (6) t = . mg 4 n lc d ng l

Bi ton 3: M t con l c l xo g m l xo c c ng k g n v i m t qu c u nh c kh i l ng m dao ng trn tr c Ox n m ngang (xuyn tm qu c u) v i h s ma st tr t l . y v t m n v tr l xo b nn o n A r i bung. L p cng th c tm qung ng v t m i c t lc bung n lc v t m d ng l i. Gi i p d ng nh lu t b o ton nng l ng ta c: C nng ban u m h nh n c b ng cng c a l c ma st t lc bung v t n lc v t d ng l i. Ch r ng i v i l c n h i v tr ng l c th c nng khng i, nn trong tr ng h p ny gi m c nng ph i b ng tr tuy t i c a cng c a l c ma st. V v y ta c: Gi i Lc bung v t v lc v t d ng l i th v n t c v c a v t m u b ng 0 nn c nng c a h chnh l th nng n h i c a l xo. 1 2 kA = mgS 2 Trong S l t ng qung ng v t m i c t lc bung n lc d ng. Suy c: kA 2 S= 2 mg
N u ch r ng xo = S= A2 (7) 2 xo

mg
k

gi m bin

sau chu k th cng th c trn c th vi t l i l

Gio vin: Ng y Ng c Xun

vatlyphothong.net