Professional Documents
Culture Documents
Protease c mt ng dng nh trong quy trnh sn xut ru vang. vai tr ca protease l phn gii protein trnh hin tng protein kt ta gy lng cn trong sn xut ru vang. Protease phn b thc vt, ng vt, vi sinh vt. Tuy nhin, ngun enzyme phong ph nht l ngun t vi sinh vt, c hu ht cc vi sinh vt nh vi khun, nm mc v x khun, C th ni vi sinh vt l ngun nguyn liu thch hp nht sn xut enzyme quy m ln dng trong cng nghip v i sng. Nhm enzyme protease xc tc qu trnh thy phn lin kt peptid ( -CO-NH)n trong phn t protein, polypeptid n sn phm cui cng l cc acid amin. Ngoi ra, nhiu protease cng c kh nng thy phn lin kt este v vn chuyn acid amin.
1.1. Cc enzyme th y phn protein Protease thuc enzyme nhm 3 (enzyme phn gii) v phn nhm 3.4 (phn ct cc lin kt peptide). Da vo v tr ct t lin kt trong chui lin kt peptide, ngi ta chia protease lm 2 nhm: Endopeptidase v Exopeptidase [67]. Protease xc tc cho s thy phn lin kt peptide (-CO-NH2-) trong phn t protein v c cht tng t. Nhiu protease cng c kh nng thy phn lin kt este v vn chuyn axit amin [3]. 1.1.1. Exopeptidase
Exopeptidase ch tc dng gn im kt thc ca chui polypeptide, ti u N hoc u C. Da vo v tr tc ng trn mch polypeptide, exopeptidase c phn chia thanh hai loai:
Bc 1, acyl ha: hnh thnh lin kt cng ha tr gia nhm -OH ca serine vi nguyn t cc bon trong nhm cacboxyl ca phn t c cht nh c h tr ca nhm imidazole t histidine. Kt qu phn ng ny l to ra mt hp cht trung gian v mt ion imidazolium (phn ng cng). Hp cht trung gian khng bn ny nhanh chng b thy phn thnh mt acyl-enzyme, vng imidazole v mt amin (phn ng kh). Bc 2, kh acyl ha: phc h acyl - enzyme b thy phn bi phn t H2O theo chiu ngc li ca bc mt. Trong , nhm imidazole chuyn proton ca gc -OH t serine cho nhm amin ti sinh li enzyme. Serine protease c 1 serine trung tm hot ng, nhm ny bao gm hai nhm nh: chymotrypsin v subtilisin. Nhm chymotrypsin bao gm cc enzyme ng vt nh chymotrypsin, trypsin, elastase. Nhm subtilisin bao gm hai loi enzyme vi khun nh subtilisin Carlsberg, subtilisin BPN. Serine protease c Cc fluorid mt trong ny rt b hoc nhiu c ch loi b i
enzyme (PMSF)
diisopropyl
fluorophosphat (DFP). Phn ln enzyme ny hot ng ti thch trong khong pH t 7 11 v c trng lng phn t khong 20.000 35.000 dalton.
papayin, bromelin, mt vi protease ng vt v k sinh trng v t thy nm. Phn ln cc enzyme ny hot ng ti thch pH t 5 8, c tnh c hiu c cht rng. Chng mn cm vi cc cht cha sulphydryl nh l P-chloromercuri benzoate.
thermoproteolyticus[58].
Endopeptidase l mt trong nhng thnh phn quan trng nht ca nhm enzyme cng nghip, chim khong 60% tng s enzyme c s dng rng ri [61], [28], [34]. Trong s cc loi protease t vi sinh vt, protease vi khun l ng k nht. Trong s
cc vi khun th Bacillus l sinh vt c trng sinh protease ngoi bo. Protease c mt s c im rt l tng i vi cng ngh sinh hc, v vy chng tr thnh mt trong nhng enzyme quan trng nht trong sn xut cng nghip. Nhng protease ny c ng dng rng ri trong cc nghnh cng nghip nh dc phm, thuc da, ty ra, thc phm v cng nghip x l rc thi [82]. 1.2. Protease t vi sinh v t Protease c tm thy nhiu nhm vi sinh vt nh ng vt nguyn sinh, vi khun, nm mc, nm men v virus. ng vt 8%, thc vt 4%, nm mc v nm men 50%, vi khun 30%. Protein b phn gii bi nhiu vi sinh vt. Nhng vi sinh vt ny s dng c cht protein lm ngun cung cp nit, cc bon v nng lng cho sinh trng v pht trin. S phn gii protein c bt u bi protease c tit ra t vi sinh vt tip sau l peptidase bn trong hay bn ngoi t bo. S lng v thnh phn protease c tit ra t vi sinh vt ph thuc vo tng loi, tng chng vi sinh vt, thm ch cc protese khc nhau cng c th c sinh ra t cng mt chng di cc iu kin nui cy khc nhau [17]. 1.2.1. Protease t n m men v n m m c Nm l nhm c kh nng to ra nhiu loi protease hn vi khun. Nhiu loi nm mc c kh nng tng hp mt lng ln protease c ng dng trong cng nghip thc phm, v d
ti u thp rt c li cho vic phn gii thc n. Mt s metallo protease cn c cc ion kim loi cho qu trnh hot ng. Cc protease kim ca vi khun hot ng trong mi trng c pH cao, tnh c hiu c cht rng, nhit hot ng ti u 60oC, v th rt thch hp cho cng nghip cht ty ra. 1.2.4. Protease t virus Protease t virus c vai tr quan trng trong qu trnh lp rp cc thnh phn ca virus. Chng c th l serine protease, aspartic protease, cysteine protease nhng khng c metallo protease. Tt c cc protease ca virus u l endoprotease. Aspartyl protease ca Retrovirus tham gia vo qu trnh lp rp ht virus, to ra cc n v ng nht th hin nh tin thn ca cc protein v. Ngy nay ngi ta nghin cu rt nhiu v protease ca virus, cng nh cc cht c ch hot ng ca chng nhm cha cc bnh nguy him do virus gy ra nh ung th v AIDS