HERBERT N.

CASSON
Nguy6n Ky Anh bien djch
12
,
QUY TAc
SINH LUI

~ ~ ~
DONG TIEN
... A' '7 .. _, ~ I
NHA XUAT BAN THANH PHO HO CHI MINH
1998
HERBERT N. CASSON
Nguy6n Ky Anh bien djch
12
,
QUY TAc
SINH LUI

~ ~ ~
DONG TIEN
... A' '7 .. _, ~ I
NHA XUAT BAN THANH PHO HO CHI MINH
1998

12 QUY tAe SINH Ll1J OONG fltM
UJI NHA XUAT BAN
Kilm dUllc tdn bdng suc lao dQng eua
minh dli kho, gia dUflc no va han tMnaa,
lam cho d6ng Idn do lilp t(4C sinh Ifli con
kho han nhi$u. Ca man nao la 'Iruang lap,
sach vlt cho ta cach kilm d6ng Ii$n chfnh
dang, vgy rna kh6 thay khi lim cutin seich
la cach gia gin va lam cho nhang d6ng
li$n quy gid vua tim ra dUllc tilp t(4C sinh
Illi.
Tran trr;mg giai vai cac b(m 12 quy
tdc thilt thlle eua ehuyen gia xudt v$ t6
chue va tht!c kinh doanh, nM bao, nha
van Herbert N. Casson thOng qua tgp seieh
"12 quy ute sinh [{Ii d6ng tiln".
Trong sach co thi cd nhilng di$u chua
phu hflP vai thl!c tl xli hQi nuae tao Chung
toi eho dich va xud't ban tgp sach vai hy
w;mg eung cri'p cho b(m dQe nhilng tai
tham1du1o dt m6i nguai tl! rut ra nhilng di$u
cdn thilt cho minh.
Trong quei trinh chu6n bi cho XUll't
ban, chUng toi dli nhl,ln dUllc nhang ykiln
5
!
12 QUY tAe SINH Ll1J OONG fltM
UJI NHA XUAT BAN
Kilm dUllc tdn bdng suc lao dQng eua
minh dli kho, gia dUflc no va han tMnaa,
lam cho d6ng Idn do lilp t(4C sinh Ifli con
kho han nhi$u. Ca man nao la 'Iruang lap,
sach vlt cho ta cach kilm d6ng Ii$n chfnh
dang, vgy rna kh6 thay khi lim cutin seich
la cach gia gin va lam cho nhang d6ng
li$n quy gid vua tim ra dUllc tilp t(4C sinh
Illi.
Tran trr;mg giai vai cac b(m 12 quy
tdc thilt thlle eua ehuyen gia xudt v$ t6
chue va tht!c kinh doanh, nM bao, nha
van Herbert N. Casson thOng qua tgp seieh
"12 quy ute sinh [{Ii d6ng tiln".
Trong sach co thi cd nhilng di$u chua
phu hflP vai thl!c tl xli hQi nuae tao Chung
toi eho dich va xud't ban tgp sach vai hy
w;mg eung cri'p cho b(m dQe nhilng tai
tham1du1o dt m6i nguai tl! rut ra nhilng di$u
cdn thilt cho minh.
Trong quei trinh chu6n bi cho XUll't
ban, chUng toi dli nhl,ln dUllc nhang ykiln
5
!
.'
12 QUY rAe SINH LQI DONG TlEN
qui bdu cua ong Bui Nguyen Haem - Truang
d{li di?n Uy ban Chang khoan Nha nuac t{li
TP. H6 CMMinh va GS. Dao Cong Tien - PM
Gidm Mc D{li hQc Quffc gia TP. H6 Chi Minh.
Ngoai ra, chung toi con nh4n dU(1c S1,l giup diJ
t4n tinh cua Ngai Don Lam - chuyen gia v
dich V(l tu v5n cd phdn hOa va tai chinh quffc
te:
Kinh te'thi Truong noi chung, dijc bi?t ta thi
tmong chUng khoan noi rieng ta lfnh V1,lC mai
me do'i voi chung ta, do v4y trong qua trlnh
dich thu4t cMc Mn se co nhilng diuchua duqc
nhuy. Chung toi r5t mong cdc chuyen gia trong
lfnh v1,lc nay cling nhubq.n dr;JcgJn xa gop y di
idn xu5t bdn sau nQi dung cuffn sach nay dU(1c
holm thi?n han.
Chuc cdc b{m thanh cong!
NHA XUAT BAN THANH PHO HI) CHi MINH
. ~ .
6
.'
12 QUY rAe SINH LQI DONG TlEN
qui bdu cua ong Bui Nguyen Haem - Truang
d{li di?n Uy ban Chang khoan Nha nuac t{li
TP. H6 CMMinh va GS. Dao Cong Tien - PM
Gidm Mc D{li hQc Quffc gia TP. H6 Chi Minh.
Ngoai ra, chung toi con nh4n dU(1c S1,l giup diJ
t4n tinh cua Ngai Don Lam - chuyen gia v
dich V(l tu v5n cd phdn hOa va tai chinh quffc
te:
Kinh te'thi Truong noi chung, dijc bi?t ta thi
tmong chUng khoan noi rieng ta lfnh V1,lC mai
me do'i voi chung ta, do v4y trong qua trlnh
dich thu4t cMc Mn se co nhilng diuchua duqc
nhuy. Chung toi r5t mong cdc chuyen gia trong
lfnh v1,lc nay cling nhubq.n dr;JcgJn xa gop y di
idn xu5t bdn sau nQi dung cuffn sach nay dU(1c
holm thi?n han.
Chuc cdc b{m thanh cong!
NHA XUAT BAN THANH PHO HI) CHi MINH
. ~ .
6
12 QUY tAe SINH u11 DONG TIEN

Herbert Casson la chuyen gia n6i
tM,m chi la xwlt ve t6 chUc va tht,tc
kinh doanh, la nba bao va nba van.
onhieu nuac, nglioi ta g9i ang la "chuyen
gia qua".
Ngay sau khi t6t tnfong h9c
Tong hqp aToronto flng da I!l't n6i
bClinhftng cang trinh nghien coo ve kinh
te va dQng xii hQi. Ong da d9C nhieu
bai giang, dang nhieu bai bao, nghien cuu
khii nang ciii dieu lam trong
xi rna Ban xulft, nang cao
khang ngltng qua kinh te nhllm tang
lqi lam lqi khang chi cho cM
hang rna ca nhftng ngllCti eang nhan.
MQt thai ang lam trong ban lanh
eua to bao noi tieng aHoa Ky "New-
York World". Ong hqp tae vai nhieu ta
bao khae, tieh ct,te tae
eua nhftng khuyen nghi do ang de xWlt
trong tht,te kinh doanh acae doanh
khac nhau. Cling chinh vi
7
'Ai 'vVvJ" 9t-
12 QUY tAe SINH u11 DONG TIEN

Herbert Casson la chuyen gia n6i
tM,m chi la xwlt ve t6 chUc va tht,tc
kinh doanh, la nba bao va nba van.
onhieu nuac, nglioi ta g9i ang la "chuyen
gia qua".
Ngay sau khi t6t tnfong h9c
Tong hqp aToronto flng da I!l't n6i
bClinhftng cang trinh nghien coo ve kinh
te va dQng xii hQi. Ong da d9C nhieu
bai giang, dang nhieu bai bao, nghien cuu
khii nang ciii dieu lam trong
xi rna Ban xulft, nang cao
khang ngltng qua kinh te nhllm tang
lqi lam lqi khang chi cho cM
hang rna ca nhftng ngllCti eang nhan.
MQt thai ang lam trong ban lanh
eua to bao noi tieng aHoa Ky "New-
York World". Ong hqp tae vai nhieu ta
bao khae, tieh ct,te tae
eua nhftng khuyen nghi do ang de xWlt
trong tht,te kinh doanh acae doanh
khac nhau. Cling chinh vi
7
'Ai 'vVvJ" 9t-
12 QUY TAc SINH Lql OONG TlfN
nhieu hang da trt!c tie'p y{m cau ong giup
do, trong so d6 co Hang bao n6i
tie'ng aHoa Ky "Bell Telephone Co." va
Xanhdica dl1u ma n6i "Standard Oil
Co."
Sau d6, ong chuyen sang dinh cll aAnh,
khong ngling holm va truyen ba
"khoa hgc kinh doanh" cua minh, dii xuB:t
ban "T!).p chi qua", lanh d!).o nha xuB:t
ban "Truong Bao chi Sheldon" va "Cau
l!).c he) Cong khai Luan BOn". 6ngda vie't
nhieu kinh doanh, lich Stl
ky tam ly hgc giao tie'p. .
Herbert Casson la nglloi ung hQ
thanh cho ap dlplg phudng phAp khoa
hgc vao kinh doanh. Ong pM phAn thai
de) hoi hqt, sl! dilt mit, kem coi trong ngM
va khong moi tuyen b6 rling:
cdn tie'n hanh cong tren cC1 sa kie'n
thac nghiem tuc, chinh xac va sau sAc.
Ong da d01l8 g6p khong nha cho pMt
trien thul%t kinh doanh nghiem tuc.
Ong da neu ra nhieu y kie'n doan dinh
cac Mt cua cac chuyen gia ngay
8
12 QUY TAc SINH Lql OONG TlfN
nhieu hang da trt!c tie'p y{m cau ong giup
do, trong so d6 co Hang bao n6i
tie'ng aHoa Ky "Bell Telephone Co." va
Xanhdica dl1u ma n6i "Standard Oil
Co."
Sau d6, ong chuyen sang dinh cll aAnh,
khong ngling holm va truyen ba
"khoa hgc kinh doanh" cua minh, dii xuB:t
ban "T!).p chi qua", lanh d!).o nha xuB:t
ban "Truong Bao chi Sheldon" va "Cau
l!).c he) Cong khai Luan BOn". 6ngda vie't
nhieu kinh doanh, lich Stl
ky tam ly hgc giao tie'p. .
Herbert Casson la nglloi ung hQ
thanh cho ap dlplg phudng phAp khoa
hgc vao kinh doanh. Ong pM phAn thai
de) hoi hqt, sl! dilt mit, kem coi trong ngM
va khong moi tuyen b6 rling:
cdn tie'n hanh cong tren cC1 sa kie'n
thac nghiem tuc, chinh xac va sau sAc.
Ong da d01l8 g6p khong nha cho pMt
trien thul%t kinh doanh nghiem tuc.
Ong da neu ra nhieu y kie'n doan dinh
cac Mt cua cac chuyen gia ngay
8
12 QUY de SINH l41 B6NG TlEN
nay ve t6 chUc, dieu hanh kinh t, mar-
keting va tam ly giao tip kinh doanh.
Se la sai lamnu cho rAng, vai St! phat
cua nhung Bnh vvc chuyen sau ve
kinh doanh trong thai ngay nay thi
nhung kin nghi cua Casson se kh6ng
con nhieu y nghia nhll trllac nua. Ngligc
cang ngay nhung kin nghi do cua
6ng cling co gia tti hdD., b6 sung dang
vao kho tang thOng tin chuyen mon, khAc
phl,lc tinh thiu hl,lt trong giao tip
thllong ngay, trong giai kinh
doanh. Ngoai ra, nhl1ng Uri khuyen
H.Casson con mang tinh pM thOng, de
va dieu quan tr9ng nhlt lli mang
tinh Mng hgp cao cho toan bQ linh VVc
kinh D6 13.- ca mQt kho tang kinh
ve tht!c tien nghe va doi ..
s6ng, dllge tM ngil.n gQn, de va
de ap dl,lng.
trinh eua H.Casson ham chUa
nhUng kien thlic tinhU; ve tam1:9' con ngllGi.
Gng dii mieu til sau silc nhUng sile thai tam
1:9' trling trong quan Mkinh doanh.
9
12 QUY de SINH l41 B6NG TlEN
nay ve t6 chUc, dieu hanh kinh t, mar-
keting va tam ly giao tip kinh doanh.
Se la sai lamnu cho rAng, vai St! phat
cua nhung Bnh vvc chuyen sau ve
kinh doanh trong thai ngay nay thi
nhung kin nghi cua Casson se kh6ng
con nhieu y nghia nhll trllac nua. Ngligc
cang ngay nhung kin nghi do cua
6ng cling co gia tti hdD., b6 sung dang
vao kho tang thOng tin chuyen mon, khAc
phl,lc tinh thiu hl,lt trong giao tip
thllong ngay, trong giai kinh
doanh. Ngoai ra, nhl1ng Uri khuyen
H.Casson con mang tinh pM thOng, de
va dieu quan tr9ng nhlt lli mang
tinh Mng hgp cao cho toan bQ linh VVc
kinh D6 13.- ca mQt kho tang kinh
ve tht!c tien nghe va doi ..
s6ng, dllge tM ngil.n gQn, de va
de ap dl,lng.
trinh eua H.Casson ham chUa
nhUng kien thlic tinhU; ve tam1:9' con ngllGi.
Gng dii mieu til sau silc nhUng sile thai tam
1:9' trling trong quan Mkinh doanh.
9
12 QUY lAc SINH D6NG litH
H. Casson khong cmla chuyen gia uyen
bac kinh doanh, nha tam Iy rna con la
rn(\t nha van co tai. Ong sti dl,lng tit ngil
rn(\t cach dieu Van phong nhw1n
cach ngon, net hili huClc d(\c dao
(rna chUng toi ciS gAng gift khi
ngil) lam cho ta thay gan giii vCli suy nghI
cua ong, dua IlI-i cho ta khong chi nhftng
thuc sliu sAc rna con ca khoai cam
van chU<1Ilg.
Nhftng lai khuyen ciia H.Casson co ich
khong chi cho nha chuyen mon, rna con
cho ca giai kinh doanh du,
la diSi vCli doanh nhlin tre trong
nhftng nam thang dau tien tren buac
duang kinh doanh cua rninh.
B6i vCli nhftng ai, tuy phai biet bao
ngang trlii trong sO' va tU<1Ilg lai
du chua ro rang, nhung van quyet dinh
Vl1\1t qua m<;>i s\1 hiii va bAt
dau sl! kinh doanh cua rninh thi
chUng ta hay cung nhau chUc cho h<;> thanh

10
12 QUY lAc SINH D6NG litH
H. Casson khong cmla chuyen gia uyen
bac kinh doanh, nha tam Iy rna con la
rn(\t nha van co tai. Ong sti dl,lng tit ngil
rn(\t cach dieu Van phong nhw1n
cach ngon, net hili huClc d(\c dao
(rna chUng toi ciS gAng gift khi
ngil) lam cho ta thay gan giii vCli suy nghI
cua ong, dua IlI-i cho ta khong chi nhftng
thuc sliu sAc rna con ca khoai cam
van chU<1Ilg.
Nhftng lai khuyen ciia H.Casson co ich
khong chi cho nha chuyen mon, rna con
cho ca giai kinh doanh du,
la diSi vCli doanh nhlin tre trong
nhftng nam thang dau tien tren buac
duang kinh doanh cua rninh.
B6i vCli nhftng ai, tuy phai biet bao
ngang trlii trong sO' va tU<1Ilg lai
du chua ro rang, nhung van quyet dinh
Vl1\1t qua m<;>i s\1 hiii va bAt
dau sl! kinh doanh cua rninh thi
chUng ta hay cung nhau chUc cho h<;> thanh

10








12 QUY rAe SINH LC11 D6NG litH
MdaA.u
sach nay Ia vii khi ben va It;1i
khong d1mh cho tre con va nhung ngl10i
ye'u b6ng via, khong dung dQc Il1<'1t qua
lam quen mQt each hOi ht;1t. N6 dn
dl1t;1c xem xet dn va suy
Ih.
Thlfc chilt, day Ia cu6n sach cua ca nhlin
vie't cho va viln la (j ch6, toi
co han 10.000 nha kinh doanh dang la dQc
gia cua chi qua" do tOi lam T6ng
bien V1 sach nay nhl1la m6n
qua danh rieng cho hQ. Da so' cac quy
nay dli dl1<;1c dang tai trong chi d6, nay
dl1t;1c h<;1p va cong b6 trong mQt
hoan chinh v<'1i m\lc dieh trt;1 giup t6i da ye'u
to' th\l'c trong linh vlfc khOng -chi kie'm
ra rna ca tl1 chung san sinh ra
nhung dOng moi.
clIng dang y v<'1i toi
sach nay tMt la dQc dao va khong c6
nao tl1ang t\l' nhu ca. NQi dung
cua n6 Ia ke't qua t6ng ht;1p qua han 20 nam
11

12 QUY rAe SINH LC11 D6NG litH
MdaA.u
sach nay Ia vii khi ben va It;1i
khong d1mh cho tre con va nhung ngl10i
ye'u b6ng via, khong dung dQc Il1<'1t qua
lam quen mQt each hOi ht;1t. N6 dn
dl1t;1c xem xet dn va suy
Ih.
Thlfc chilt, day Ia cu6n sach cua ca nhlin
vie't cho va viln la (j ch6, toi
co han 10.000 nha kinh doanh dang la dQc
gia cua chi qua" do tOi lam T6ng
bien V1 sach nay nhl1la m6n
qua danh rieng cho hQ. Da so' cac quy
nay dli dl1<;1c dang tai trong chi d6, nay
dl1t;1c h<;1p va cong b6 trong mQt
hoan chinh v<'1i m\lc dieh trt;1 giup t6i da ye'u
to' th\l'c trong linh vlfc khOng -chi kie'm
ra rna ca tl1 chung san sinh ra
nhung dOng moi.
clIng dang y v<'1i toi
sach nay tMt la dQc dao va khong c6
nao tl1ang t\l' nhu ca. NQi dung
cua n6 Ia ke't qua t6ng ht;1p qua han 20 nam
11



12 QUY de SINH U;lI D6NG TlEN
Trang lInh vl!c tai chinh thi cac djnh 19 it
hon so vdi kinh doanh va toan hQc, nhu'ng
du sao cling c6 mQt s6 quy tifc nao d6. Va
toi dam mUQi gidi 12 quy tifc trong
s6 d6 cho cac nhii'ng ngl10i dli kie'm
dUQc cho ban than mQl it va khong mu6n
danh mat chUng.
Ke't qua tra cho thay, trong s6 100
doanh nhiin thi chi c6 4 ngl1ai lA giiY dUQc s6
do minh lam ra va tra nen giau c6. Con
d\li da s6 con l\li thl chju de cho d5ng
v6n nho nhoi ciia minh vua kie'm ra dUQc dOi
n6n ra di. (j tu6i 35, trong s6100 ngl1bi thi c6
20 ngl10i la i<M gia, nhu'ng sau d6 thi vi mQt
19 do nao d6 16 nguCli dli de mat di s6ciia cai
rna h9 kiem dl1<;1c trong bap.nhieu nll.m trCli
"d6 m6 hoi, soi nudc
MQt doanh nhiin trung binh kie'm dl1Qc
cho tdi 50 tu6i va sau d6 thi
danh mat chung. Vi sao nhu y? Phai
chAng, anh ta hflC dU(1c kinh doanh -
lam ra rna chua hflCngh tai chinh
- gin giil
Vi the, trong cu6n sach nay cac bl!n se
13
.-
12 QUY de SINH U;lI D6NG TlEN
Trang lInh vl!c tai chinh thi cac djnh 19 it
hon so vdi kinh doanh va toan hQc, nhu'ng
du sao cling c6 mQt s6 quy tifc nao d6. Va
toi dam mUQi gidi 12 quy tifc trong
s6 d6 cho cac nhii'ng ngl10i dli kie'm
dUQc cho ban than mQl it va khong mu6n
danh mat chUng.
Ke't qua tra cho thay, trong s6 100
doanh nhiin thi chi c6 4 ngl1ai lA giiY dUQc s6
do minh lam ra va tra nen giau c6. Con
d\li da s6 con l\li thl chju de cho d5ng
v6n nho nhoi ciia minh vua kie'm ra dUQc dOi
n6n ra di. (j tu6i 35, trong s6100 ngl1bi thi c6
20 ngl10i la i<M gia, nhu'ng sau d6 thi vi mQt
19 do nao d6 16 nguCli dli de mat di s6ciia cai
rna h9 kiem dl1<;1c trong bap.nhieu nll.m trCli
"d6 m6 hoi, soi nudc
MQt doanh nhiin trung binh kie'm dl1Qc
cho tdi 50 tu6i va sau d6 thi
danh mat chung. Vi sao nhu y? Phai
chAng, anh ta hflC dU(1c kinh doanh -
lam ra rna chua hflCngh tai chinh
- gin giil
Vi the, trong cu6n sach nay cac bl!n se
13
.-
12 QUY de SINH LI1I 06NG TltN
tim dugc nhung g} dn thie't ve tfli chinh ttl'
nhiin, du cho bl!-n c6 tninh du<;!c mQi
ma't mat ve tien bl!-c. Ngozd ra, trong
cu6i cilng bl!-n se tlm dugc th6ng chinh
xac tl1 tien, nh(j d6 bl!-n c6 bl1t
nhO'ng d6ng d6 lam cho san
sinh ra nhii'ng d6ng tien moi.
Toi khong dam hua dl1a cho bl!-n nhieu
cua cai va ciing khuyen khong theo du6l
tham vQng d6. Nhu'ng nh(j VaG th6ng nay,
toi dii dl1Qc 18% liii rbng va d6
chung to th6ng ctia toi ciing xung
dang cho bl!-n quan tam.
ke't toi mu6n khuyen cac bl!-n
dUng dl1a cu6n sach bl!-n be cua minh
mot each h(ji hgt va dungxe'p n6 VZIO mot x6
nao d6 trong thl1
Cu6n sach nay danh cho nhiJ'ng ai c6 di'J
tri y chi va Hnh kien djnh M tie'p thu,
ap dt,mg kie'n thUc thu nMn dl1gc VaG cong
kinh doanh, tuy gian kh6, song ich l<;1i
va thl1 vj.
14
12 QUY de SINH LI1I 06NG TltN
tim dugc nhung g} dn thie't ve tfli chinh ttl'
nhiin, du cho bl!-n c6 tninh du<;!c mQi
ma't mat ve tien bl!-c. Ngozd ra, trong
cu6i cilng bl!-n se tlm dugc th6ng chinh
xac tl1 tien, nh(j d6 bl!-n c6 bl1t
nhO'ng d6ng d6 lam cho san
sinh ra nhii'ng d6ng tien moi.
Toi khong dam hua dl1a cho bl!-n nhieu
cua cai va ciing khuyen khong theo du6l
tham vQng d6. Nhu'ng nh(j VaG th6ng nay,
toi dii dl1Qc 18% liii rbng va d6
chung to th6ng ctia toi ciing xung
dang cho bl!-n quan tam.
ke't toi mu6n khuyen cac bl!-n
dUng dl1a cu6n sach bl!-n be cua minh
mot each h(ji hgt va dungxe'p n6 VZIO mot x6
nao d6 trong thl1
Cu6n sach nay danh cho nhiJ'ng ai c6 di'J
tri y chi va Hnh kien djnh M tie'p thu,
ap dt,mg kie'n thUc thu nMn dl1gc VaG cong
kinh doanh, tuy gian kh6, song ich l<;1i
va thl1 vj.
14
15 15
12 QUY TAe SINH Lf11 e6NG TlEN
uy tAc don giiin, ngAn gQn chi gam
I '
. ?
r 7 tir nay c6 the ngan ngira dlt<;1C tA
t5ng mQi sl! milt mat trong the' giCIi
.'
i' ''" ' tai chinh.
han Ia biltky mot thltang gia n?iO,
trong qua khu clla minh cling gay nen,
nhi1ng t5n thilt kho'ng nho VI kh6ng coi
trQng quy tifc nay. Ciing IC;lIung thay, hfru
nhltm6i thltc1ng gia; Mt dfru Sl!nghic$p
kinh doanh clla minhIa mua bie't bao thU
'. vo b6 rna kh6ng nghi suy mot ti nao
cii! Nglt(ji Hnh mdi trong thltc1ng W(jng
mu6n thu m6n I(ji I6n, anh ta coi thlt(jng
.
6 va 7%, anh ta mu6n 15% va con nghe
(j dau 06 tdi nhiYng 20%. Nhltng sl!
hoan hii.o thl chAng bao gi(j c6 dlt<;1C ngay
trong 'nha clla mlnh ca va the' Ia anh ta
dfru tit kinh doanh Wi mot chan tr(ji xa
IC;l.
d mot muc dO nao d6 , m6i mot nha
dh tit dlt chinh Ia ke di san tlm
16
12 QUY TAe SINH Lf11 e6NG TlEN
uy tAc don giiin, ngAn gQn chi gam
I '
. ?
r 7 tir nay c6 the ngan ngira dlt<;1C tA
t5ng mQi sl! milt mat trong the' giCIi
.'
i' ''" ' tai chinh.
han Ia biltky mot thltang gia n?iO,
trong qua khu clla minh cling gay nen,
nhi1ng t5n thilt kho'ng nho VI kh6ng coi
trQng quy tifc nay. Ciing IC;lIung thay, hfru
nhltm6i thltc1ng gia; Mt dfru Sl!nghic$p
kinh doanh clla minhIa mua bie't bao thU
'. vo b6 rna kh6ng nghi suy mot ti nao
cii! Nglt(ji Hnh mdi trong thltc1ng W(jng
mu6n thu m6n I(ji I6n, anh ta coi thlt(jng
.
6 va 7%, anh ta mu6n 15% va con nghe
(j dau 06 tdi nhiYng 20%. Nhltng sl!
hoan hii.o thl chAng bao gi(j c6 dlt<;1C ngay
trong 'nha clla mlnh ca va the' Ia anh ta
dfru tit kinh doanh Wi mot chan tr(ji xa
IC;l.
d mot muc dO nao d6 , m6i mot nha
dh tit dlt chinh Ia ke di san tlm
16
12 QUY TAc SINH Lql e6NG TitN
/'-'"
ao vQng. C6 mot sl! rna toi
dn thtl vdi la, sO'vdi Hnh
vl!c thuang thi, trong tai
chinh, sl! tha it JIon nhi8u. ' .
d nuoc nao cling v$y, tren dinh cao
cua giOi tai chinh la lOp nguoi co nang
II!C nha't, tin tUc:1ng nha"t cua xii hQi. Con
day cua the' gioi d6 la Cll mQt quan
dong dao cua mQi hinh-thuc XQ la, vo liem
S1. Da so hQ khong vi phap
hQ vh thuong di nha tho... nhttng dOi
vdi cong chUng thl hQ nguy han
nhi8u so vdi nhung ke be khoa va m6c
tui cong
Ne'u mot thuang gia "co tlnh ban
cho bC;ln chie'c ao ngt{n tay thay
VI ao dai tay thl co loi c6 anh ta
ra toa va di nhien Ia anh ta se bi
Con nha tai chinh suot ca nam rong kinh
doanh ti8n cua nguoi khac thl phap
chi c6 nga mli kinh chao allh ta mot
17
12 QUY TAc SINH Lql e6NG TitN
/'-'"
ao vQng. C6 mot sl! rna toi
dn thtl vdi la, sO'vdi Hnh
vl!c thuang thi, trong tai
chinh, sl! tha it JIon nhi8u. ' .
d nuoc nao cling v$y, tren dinh cao
cua giOi tai chinh la lOp nguoi co nang
II!C nha't, tin tUc:1ng nha"t cua xii hQi. Con
day cua the' gioi d6 la Cll mQt quan
dong dao cua mQi hinh-thuc XQ la, vo liem
S1. Da so hQ khong vi phap
hQ vh thuong di nha tho... nhttng dOi
vdi cong chUng thl hQ nguy han
nhi8u so vdi nhung ke be khoa va m6c
tui cong
Ne'u mot thuang gia "co tlnh ban
cho bC;ln chie'c ao ngt{n tay thay
VI ao dai tay thl co loi c6 anh ta
ra toa va di nhien Ia anh ta se bi
Con nha tai chinh suot ca nam rong kinh
doanh ti8n cua nguoi khac thl phap
chi c6 nga mli kinh chao allh ta mot
17
12 QUY TAc SINH Lf11 DONG TlEN
-" --
cach trinf trQng. ",
Trong lInh vt:f.c chinh, kh6ng bao
gio dUQc tin VaG nhung gl rna bl).n nghe
dUQc. <;;n phai tuan theo trie't 19 c.ila
Descartes !a phai hoai nghi t{It ca. Trong
ta't ca cac Ioi khuyen thl e6 Mn 9/10 liJi
khuyen mua dU(lc Ia tit nguoi ban, con 9/
10 liJi khuyen ban dU(lc Il).i Ia tit nguoi
mua. Cli rn6i pMt c6 Wi hang eh\lc, hang
tram v\lIira dao va phh nhieu Ia kh6ng
c6 y. I>6 Ia eai rna nguCli ta e6 gQi Ia
st:f. kh6ng ehfnh xae tai ehlnh va the'la
khaeh hang ea rna rna't tien. Trong
tai chinh kh6ng mQt ai dang dung voi
ca. M6i nguoi theo du6i m\le dfch v\lIQi
cho rieng mlnh: Nguoi ban thl rnu6n tang
gia, nguoi roua thlIl).i mu6n giarn gia.
quang cao, thl phn st:f. tMt trong
d6 ell ng nbu trong truytf n c6 tich
Robinson Cruizd.Con th6ng bao
thl c6 th&tin tUdng hdn. Nhltng bl).n ciing
18
12 QUY TAc SINH Lf11 DONG TlEN
-" --
cach trinf trQng. ",
Trong lInh vt:f.c chinh, kh6ng bao
gio dUQc tin VaG nhung gl rna bl).n nghe
dUQc. <;;n phai tuan theo trie't 19 c.ila
Descartes !a phai hoai nghi t{It ca. Trong
ta't ca cac Ioi khuyen thl e6 Mn 9/10 liJi
khuyen mua dU(lc Ia tit nguoi ban, con 9/
10 liJi khuyen ban dU(lc Il).i Ia tit nguoi
mua. Cli rn6i pMt c6 Wi hang eh\lc, hang
tram v\lIira dao va phh nhieu Ia kh6ng
c6 y. I>6 Ia eai rna nguCli ta e6 gQi Ia
st:f. kh6ng ehfnh xae tai ehlnh va the'la
khaeh hang ea rna rna't tien. Trong
tai chinh kh6ng mQt ai dang dung voi
ca. M6i nguoi theo du6i m\le dfch v\lIQi
cho rieng mlnh: Nguoi ban thl rnu6n tang
gia, nguoi roua thlIl).i mu6n giarn gia.
quang cao, thl phn st:f. tMt trong
d6 ell ng nbu trong truytf n c6 tich
Robinson Cruizd.Con th6ng bao
thl c6 th&tin tUdng hdn. Nhltng bl).n ciing
18
12 QUY TAc SINH L(/I D6NG TlEN
nen nho nha in va toa SOl).n bao siin
sang in bilt ky thu gl rna dn
mot diu gl ca.
I lie nao cling chi mua nhil'ng thu
rna ta 15it va nu co t i thl ha y tham gla
kinh doanb ben qnh ta, ong thilnh plio'
(Ji ta dang 0, c 1 ](inn oan nhil'ng c 1
rna a t {{y dlt<;lc bAng chinh t cii
Nhil'ng canh d6ng nhln til' khoang
each xa bao gio cling thily xanh tltai han
tren thl!c t va tMt la dl).i kho nu bl).n
tit vao chan troi xa II). d6 tilt ca m6n
tin IOn cua rieng minh.
T6t han ca la hay dung so' tin v6n
nho nhoi d6 cua mlnh di kinh doanh theo
hltong rna bl).n am Wong nhift va chi c6
thea hltong d6 thl bl).n moi it bi Iltong gl).t
nh{{t. Viln d quan tr9ng la a ch6, khi
tit kinh doaoh bl).n dn la ngltoi sanh
soi va thongthl).o, khong nen ca tin. St.t
khong am hiiu cua bl).n luon luon la m6i
19
I
/
12 QUY TAc SINH L(/I D6NG TlEN
nen nho nha in va toa SOl).n bao siin
sang in bilt ky thu gl rna dn
mot diu gl ca.
I lie nao cling chi mua nhil'ng thu
rna ta 15it va nu co t i thl ha y tham gla
kinh doanb ben qnh ta, ong thilnh plio'
(Ji ta dang 0, c 1 ](inn oan nhil'ng c 1
rna a t {{y dlt<;lc bAng chinh t cii
Nhil'ng canh d6ng nhln til' khoang
each xa bao gio cling thily xanh tltai han
tren thl!c t va tMt la dl).i kho nu bl).n
tit vao chan troi xa II). d6 tilt ca m6n
tin IOn cua rieng minh.
T6t han ca la hay dung so' tin v6n
nho nhoi d6 cua mlnh di kinh doanh theo
hltong rna bl).n am Wong nhift va chi c6
thea hltong d6 thl bl).n moi it bi Iltong gl).t
nh{{t. Viln d quan tr9ng la a ch6, khi
tit kinh doaoh bl).n dn la ngltoi sanh
soi va thongthl).o, khong nen ca tin. St.t
khong am hiiu cua bl).n luon luon la m6i
19
I
/
12 QUY de SINll LC11 D6NG llfN
nguy
T6rn trong dong tai chinh rna
t6i xac djnh nhlt Ia thuq.t girl gin tin
cua minh va tit do sinh [(Ii ra nhilng dt5ng
tin miYi, quy tl{c thu nha't III i'1 chi), hay
dh tl1 kinh doanh vao nao rna
bie't r6, kMng phai la nhung gl rna nguoi
ta n6i cho nghe.
Giil gin d6ng vua kie'rn dltc,1c bao
gio cling leb6 hdn Itt tim ra n6. Bi'1i vh,
quy tl{c tM nha't: Hiiy xem xet kY [lIiJng,
hiiy kinh doanh nhilng gi ma ta bitt.
20
12 QUY de SINll LC11 D6NG llfN
nguy
T6rn trong dong tai chinh rna
t6i xac djnh nhlt Ia thuq.t girl gin tin
cua minh va tit do sinh [(Ii ra nhilng dt5ng
tin miYi, quy tl{c thu nha't III i'1 chi), hay
dh tl1 kinh doanh vao nao rna
bie't r6, kMng phai la nhung gl rna nguoi
ta n6i cho nghe.
Giil gin d6ng vua kie'rn dltc,1c bao
gio cling leb6 hdn Itt tim ra n6. Bi'1i vh,
quy tl{c tM nha't: Hiiy xem xet kY [lIiJng,
hiiy kinh doanh nhilng gi ma ta bitt.
20
21
I
21
I
12 QUY tAc SINH lql DONG nEN
uy til:c nay lip dl,mg t6t cho kinh
r doanh va ca trong dQng tiii
.: chinh.Ban chat cua n6 Iii CJ ch6,
. . bat ky ai, ne'u c6 chut it tin thl
nen thea dung nguyen til:c: KMng chi
tiin, khOng cho yay, kMng d&u tu do ep
buQc.
Tren the' gian nay c6 cd man niio Iii
ke gian xao, nhii'ng nguC1i hQ hang va
nguC1i qua dUC1ng kh6n kh6... him cho
nguC1i c6 tin cl1 phai giii' n6
Bat ky gio phut nao anh ta cung phai cn
tMn, phai bie't til bao vcrddng v6n nho
nhoi cua mlnh vi'ta kie'm ra dUQc bhg
m6 hoi va c6 khi nudc mil:t. Kh6ng
M elm bQn t6ng tin, nhung k{art bam,
su6t doi s6ng d6ng tin cua ngu<'1i
kMc.
Bitt k! khi nao, neu ai do hoi yay tin
cua b{ln thi hay hf!n anh ta ngay mai se
tra [ai. C6ng thl1c niiy se giup cho
22

12 QUY tAc SINH lql DONG nEN

uy til:c nay lip dl,mg t6t cho kinh
r doanh va ca trong dQng tiii
.: chinh.Ban chat cua n6 Iii CJ ch6,
. . bat ky ai, ne'u c6 chut it tin thl
nen thea dung nguyen til:c: KMng chi
tiin, khOng cho yay, kMng d&u tu do ep
buQc.
Tren the' gian nay c6 cd man niio Iii
ke gian xao, nhii'ng nguC1i hQ hang va
nguC1i qua dUC1ng kh6n kh6... him cho
nguC1i c6 tin cl1 phai giii' n6
Bat ky gio phut nao anh ta cung phai cn
tMn, phai bie't til bao vcrddng v6n nho
nhoi cua mlnh vi'ta kie'm ra dUQc bhg
m6 hoi va c6 khi nudc mil:t. Kh6ng
M elm bQn t6ng tin, nhung k{art bam,
su6t doi s6ng d6ng tin cua ngu<'1i
kMc.
Bitt k! khi nao, neu ai do hoi yay tin
cua b{ln thi hay hf!n anh ta ngay mai se
tra [ai. C6ng thl1c niiy se giup cho
22

12 QUY TAc SINH L1SI DONG Tlf N

tranh du'c;lC nhiU mat mat. Tren dC1i nay
nhung ke co kha nang thuye't
ph\lC bat ky ai trong bat ky gi va ke't
qua la ta khong d dang gl gin giif du'c;le
nhung gi rna ta co. Do co s<!"e6 ghg"
ciia nhifng ke an bam, nhi1ng ten vo
va co khi ca nha du'ong C\le, nen ngay
nay tude d6ng tin eua
ngu'C1i khae rat phat
Trang Unh v<!e tai ehinh, ngM
tan cong hoan hao han ttl
Vi the', toi sang chia se voi cae
tilt ca nhifng gi dn thie't MIh dh tien
tlm cho t<! rnQt eh6 dung
xung dang. Trong tai chinh Iuon Iuon co
s<! gian nhung tiiu xaa ranh rna e6t
M lam sao tin eua IQt vao tui eua
hQ rna chAng t6n ehut sue l<!e naa ca. d
nu'oe Anh co mQt ke Iua dao n5i tie'ng
ten Ia Botomlei, dii tung moi eua bie't
baa ngu'C1i s6 tin nhiu han hAn s6 tin
23
12 QUY TAc SINH L1SI DONG Tlf N
tranh du'c;lC nhiU mat mat. Tren dC1i nay
nhung ke co kha nang thuye't
ph\lC bat ky ai trong bat ky gi va ke't
qua la ta khong d dang gl gin giif du'c;le
nhung gi rna ta co. Do co s<!"e6 ghg"
ciia nhifng ke an bam, nhi1ng ten vo
va co khi ca nha du'ong C\le, nen ngay
nay tude d6ng tin eua
ngu'C1i khae rat phat
Trang Unh v<!e tai ehinh, ngM
tan cong hoan hao han ttl
Vi the', toi sang chia se voi cae
tilt ca nhifng gi dn thie't MIh dh tien
tlm cho t<! rnQt eh6 dung
xung dang. Trong tai chinh Iuon Iuon co
s<! gian nhung tiiu xaa ranh rna e6t
M lam sao tin eua IQt vao tui eua
hQ rna chAng t6n ehut sue l<!e naa ca. d
nu'oe Anh co mQt ke Iua dao n5i tie'ng
ten Ia Botomlei, dii tung moi eua bie't
baa ngu'C1i s6 tin nhiu han hAn s6 tin
23
..
12 QUY de SINH lt11 06NG ntN
rna hang ch\lc ten trom cudp kbac oa
kie'm dU<;lc.
Trong 21 nam, hifn ta da d5i ch6 lam
toi 45 lftn i'1 cac cong ty kMc nhau.
TMt la dang bu6n song la sl! tMt,
mot con nguoi nhu da cho bie't bao
nguCli an Mnh ve nhung 21 namtrCli. Gio
day, Mn dang boc lich trong til, nhung
dang Ie fa phai cho hAn ta van d6 sam
han 21 nam thl mdi dung.
(j tren doi O<ly can c6 vo s6Botomiei
nhO be dang nMn nha trong tl! do. ChUng
i'1 bfft ky dau va Ie dT khong phai
la i'1 trong nha tiL Toi gl chUng 19t van
d6, bi'1i VI chUng dang moi cua
chung ta My. Chung sang che' ra nhung
dl! an hao. Chung lung tung
va say sU'a ho bet: "Mot dl! an lung danh!
bl,lc Ai mu6n co tI1i
dfty? Nhanh len, nhanh len ! Hay Mn
day rna nMn "The'a dam dong
24
..
12 QUY de SINH lt11 06NG ntN
rna hang ch\lc ten trom cudp kbac oa
kie'm dU<;lc.
Trong 21 nam, hifn ta da d5i ch6 lam
toi 45 lftn i'1 cac cong ty kMc nhau.
TMt la dang bu6n song la sl! tMt,
mot con nguoi nhu da cho bie't bao
nguCli an Mnh ve nhung 21 namtrCli. Gio
day, Mn dang boc lich trong til, nhung
dang Ie fa phai cho hAn ta van d6 sam
han 21 nam thl mdi dung.
(j tren doi O<ly can c6 vo s6Botomiei
nhO be dang nMn nha trong tl! do. ChUng
i'1 bfft ky dau va Ie dT khong phai
la i'1 trong nha tiL Toi gl chUng 19t van
d6, bi'1i VI chUng dang moi cua
chung ta My. Chung sang che' ra nhung
dl! an hao. Chung lung tung
va say sU'a ho bet: "Mot dl! an lung danh!
bl,lc Ai mu6n co tI1i
dfty? Nhanh len, nhanh len ! Hay Mn
day rna nMn "The'a dam dong
24
12 QUY de SINH Lql D6NG lltN
hQP le:ti va nhi1ng 6e "minh mil'n"
trong e6ng clla mlnh ell' lay ra
dl1'a eho ke dang keu gao kia.
Vai thang tr6i qua, nhi1ng ke Ilia dao
thl dl1'Qc nhi1ng ke gian xao
thl tui, con ngl1'oi dan thl nMn
dl1'Qc dl! an nhiing mQng md.
TMm chi e6 khi nhil'ng edn mlta vfmg phU
kin ke Ilia dao tli nhil'ng ddng clla
nhting ngl1'oi dl1' da gl. Qua la trong
the gil'li tai ehinh, SI! ngay thd va v6liem
si kh6ng bao gio c6 giui he:tn ca.
BCli mu5n lJao toan hay biet each
chi tieu tin clla minh thl chUng ta phai .
hQc each tl! Chung ta kh6ng bao gio
dl1'Qc nhuQng bQ truck ba't ky sl! tan c6ng
nao. M6i Ih nhu the, ta dn blnh tinh
le:tnh lung tVhoi "Thethl t6i se dltQc
cai gl ? T6i eai d6 nhu the nllO?".
M5i quan tam clla rieng ta kh6ng phai
la cai dang lam eho ta xau h6. Chi co
25
/
12 QUY de SINH Lql D6NG lltN
hQP le:ti va nhi1ng 6e "minh mil'n"
trong e6ng clla mlnh ell' lay ra
dl1'a eho ke dang keu gao kia.
Vai thang tr6i qua, nhi1ng ke Ilia dao
thl dl1'Qc nhi1ng ke gian xao
thl tui, con ngl1'oi dan thl nMn
dl1'Qc dl! an nhiing mQng md.
TMm chi e6 khi nhil'ng edn mlta vfmg phU
kin ke Ilia dao tli nhil'ng ddng clla
nhting ngl1'oi dl1' da gl. Qua la trong
the gil'li tai ehinh, SI! ngay thd va v6liem
si kh6ng bao gio c6 giui he:tn ca.
BCli mu5n lJao toan hay biet each
chi tieu tin clla minh thl chUng ta phai .
hQc each tl! Chung ta kh6ng bao gio
dl1'Qc nhuQng bQ truck ba't ky sl! tan c6ng
nao. M6i Ih nhu the, ta dn blnh tinh
le:tnh lung tVhoi "Thethl t6i se dltQc
cai gl ? T6i eai d6 nhu the nllO?".
M5i quan tam clla rieng ta kh6ng phai
la cai dang lam eho ta xau h6. Chi co
25
/
12 QUY rAC SINH L41 DONG T1fN
bQn an bam, nhung ke tham lam s6ng
dl/a van sl/ haD hit$p hay tho ngay cua
ngl10i khac mdi dang xau h6 rna thoi.
Triet 19 long tin va vo tl1la phat minh
cua nhung ke an xin va ciing dl1<,1C cii
b<)n an trOm thl10ng xuyen su dl,lfig.
Tru'oc het hay kiem cho mlnh mOt it
sau d6 giii' gin chung thea cach cua
mlnh - d6 la tieu chun ciia nhung suy
nghi lanh danh dl/ va due.
Cang ke ng6c thl bQn an lrQmcang
H\m. Khong du'<,1C an dp - d6 chi la mQt
nua cua dinh va phiii b6 sung
them mOt nua nua: khong nen la
ngu'oi bi an ca: p.
Khi con ngl10i da trd thanh chu tai san
thl anh ta khong nen la ke xuc dOng,
anh ta luon luon phiii co cai du sang
su6t va minh miin. Ngoai ra, anh ta
thu'ong xuyen phai di v nhil va trao d6i
9 kien vdi v(j. Trang IInh vl/c tin tt$ thl
26
12 QUY rAC SINH L41 DONG T1fN
bQn an bam, nhung ke tham lam s6ng
dl/a van sl/ haD hit$p hay tho ngay cua
ngl10i khac mdi dang xau h6 rna thoi.
Triet 19 long tin va vo tl1la phat minh
cua nhung ke an xin va ciing dl1<,1C cii
b<)n an trOm thl10ng xuyen su dl,lfig.
Tru'oc het hay kiem cho mlnh mOt it
sau d6 giii' gin chung thea cach cua
mlnh - d6 la tieu chun ciia nhung suy
nghi lanh danh dl/ va due.
Cang ke ng6c thl bQn an lrQmcang
H\m. Khong du'<,1C an dp - d6 chi la mQt
nua cua dinh va phiii b6 sung
them mOt nua nua: khong nen la
ngu'oi bi an ca: p.
Khi con ngl10i da trd thanh chu tai san
thl anh ta khong nen la ke xuc dOng,
anh ta luon luon phiii co cai du sang
su6t va minh miin. Ngoai ra, anh ta
thu'ong xuyen phai di v nhil va trao d6i
9 kien vdi v(j. Trang IInh vl/c tin tt$ thl
26
12 QUV rAe SINH LI1I OONG- T1fN
ph\! nu it cii tin han dan 6ng. Chi ta thltong
canh giac han va cho c6con chim
se trong tay han la c6 con seu dang bay
tren troi. HQ la nhG'ng ngltCli sang han
trang kiem tien va tin tltdng han
trang khiiu giu
Ngltoi dan 6ng la ngltoi tham gia cue)c
chai clla s5pMn me)tcach say slta, do
khi tit thi anh ta d\!ng Wi
khuyen clla v<;l clla minh. Kh6ng
dang dlta cho ke kMc khi
khong tra Wi dlt<;lC mQi lien quan
aen nhung d6ng d6. Neu kh6ng, -
dlta cho ta chi VI bl.ln kh6ng
ch5ng Il;Ii dlt<;lC sl! 16i keo, ep bui)c chang?
Truong h<;lp duy _nhat c6 ky vao
ta"m sec la khi ta c6 dtt<;lc toan
be) gia trj clla n6 Khi chtta
la thanh vien cua thi trttong chung khoa n
nao d6 thi chi ra M d6i Ia"y sl!
la v6 IY. Thanh vien eua
27
12 QUV rAe SINH LI1I OONG- T1fN
ph\! nu it cii tin han dan 6ng. Chi ta thltong
canh giac han va cho c6con chim
se trong tay han la c6 con seu dang bay
tren troi. HQ la nhG'ng ngltCli sang han
trang kiem tien va tin tltdng han
trang khiiu giu
Ngltoi dan 6ng la ngltoi tham gia cue)c
chai clla s5pMn me)tcach say slta, do
khi tit thi anh ta d\!ng Wi
khuyen clla v<;l clla minh. Kh6ng
dang dlta cho ke kMc khi
khong tra Wi dlt<;lC mQi lien quan
aen nhung d6ng d6. Neu kh6ng, -
dlta cho ta chi VI bl.ln kh6ng
ch5ng Il;Ii dlt<;lC sl! 16i keo, ep bui)c chang?
Truong h<;lp duy _nhat c6 ky vao
ta"m sec la khi ta c6 dtt<;lc toan
be) gia trj clla n6 Khi chtta
la thanh vien cua thi trttong chung khoa n
nao d6 thi chi ra M d6i Ia"y sl!
la v6 IY. Thanh vien eua
27
12 QUY de SINH u11 DONG TltN
thi tru'ong chung khoan bie't du'Qc gia cua
sl! hiem, con thl dI nhien la
khong.
Ne'u co ogu'oi nao do xufft va
gao len "Hay nhanh len! vie't ta-m
sec 500 funt e) va du'a cho t6i! Ne'u hanh
dong khffn tru'ong, chung ta c6 mua
du'Qc mot can du'ong 0 to !dn" - thi
hay blnh tInh n6i rling "Hay tl! mua Iffy
can duong do cho ban than anh".
Khi co ngu'oi dn vdi mot dl!
an voi trong tay va Wi Ie th6ng thie't
tren moi: "Khdn truang Len! hay ky vao
day!" rna tui r6ng tue'ch thl hay
hu'dng anh ta bie't du'Qc nguyen tik
cua la: ''Nhilng gi ma toi dang co thi
toi se giil th(it eh(it".
Ne'u c6 ai moi mua ca mot can
du'ong rna chi t6n co mffu phomai thl
e) -funt: dl1n vi cua m{jt s{f nUcJc nhuAi
C(ip. Li Bung. Xi Ri... l} Anh. I funt steeling Mng
100 peni (xu)
28
12 QUY de SINH u11 DONG TltN
thi tru'ong chung khoan bie't du'Qc gia cua
sl! hiem, con thl dI nhien la
khong.
Ne'u co ogu'oi nao do xufft va
gao len "Hay nhanh len! vie't ta-m
sec 500 funt e) va du'a cho t6i! Ne'u hanh
dong khffn tru'ong, chung ta c6 mua
du'Qc mot can du'ong 0 to !dn" - thi
hay blnh tInh n6i rling "Hay tl! mua Iffy
can duong do cho ban than anh".
Khi co ngu'oi dn vdi mot dl!
an voi trong tay va Wi Ie th6ng thie't
tren moi: "Khdn truang Len! hay ky vao
day!" rna tui r6ng tue'ch thl hay
hu'dng anh ta bie't du'Qc nguyen tik
cua la: ''Nhilng gi ma toi dang co thi
toi se giil th(it eh(it".
Ne'u c6 ai moi mua ca mot can
du'ong rna chi t6n co mffu phomai thl
e) -funt: dl1n vi cua m{jt s{f nUcJc nhuAi
C(ip. Li Bung. Xi Ri... l} Anh. I funt steeling Mng
100 peni (xu)
28
12 QUY de SINH Lql D6NG TlEN
t6t han he't la dung dU'a mffu phomai ay
cho hAn tao Trang tat ca mQi trU'C1ng h<;1p
v sl! tU' cua khi ngU'6i
ta n6i v6i ding: "Bay gilJ hay fa khOng
baa gi(l?" thl hay tnllC1i: "KhOng baa
gia !" Bao gio ding khi ngu'C1i ta xo
dffy de'n sl.! nhanh ch6ng, khffn trU'dng
trang tai chinh thl hay he't suc canh
giac. Canh giac de'n khi nao rna chU'a
xac dinh dU'<;1C nguyen nhan, VI sao
phai hftnh dQng vQi Yang, khffn trU'ong
de'n nhU'vh!
Hoan cong sang ngay mai thl qua
"thl!C co thS dS s6ng mat mot cd hoi
quy gia, nhU'ng trong tat ca cac tn'C1ng
h<;1p con thl da giii' dU'<;1C cho mlnh
so' cua cai rna dang co. Khi chi tieu
tin thl cang cang t6t. Lam
tich tnl su6t ca nam rang, nhU'ng ne'u
khong cffn co thS d dang mat di tat
ca chi trong mQt phut.
29
/
12 QUY de SINH Lql D6NG TlEN
t6t han he't la dung dU'a mffu phomai ay
cho hAn tao Trang tat ca mQi trU'C1ng h<;1p
v sl! tU' cua khi ngU'6i
ta n6i v6i ding: "Bay gilJ hay fa khOng
baa gi(l?" thl hay tnllC1i: "KhOng baa
gia !" Bao gio ding khi ngu'C1i ta xo
dffy de'n sl.! nhanh ch6ng, khffn trU'dng
trang tai chinh thl hay he't suc canh
giac. Canh giac de'n khi nao rna chU'a
xac dinh dU'<;1C nguyen nhan, VI sao
phai hftnh dQng vQi Yang, khffn trU'ong
de'n nhU'vh!
Hoan cong sang ngay mai thl qua
"thl!C co thS dS s6ng mat mot cd hoi
quy gia, nhU'ng trong tat ca cac tn'C1ng
h<;1p con thl da giii' dU'<;1C cho mlnh
so' cua cai rna dang co. Khi chi tieu
tin thl cang cang t6t. Lam
tich tnl su6t ca nam rang, nhU'ng ne'u
khong cffn co thS d dang mat di tat
ca chi trong mQt phut.
29
/
12 QUY de SINH L(11 DONG TltH
Dilng baa gia mua; eha vay, ddu tz,ttdn
duai lip hie.
30
12 QUY de SINH L(11 DONG TltH
Dilng baa gia mua; eha vay, ddu tz,ttdn
duai lip hie.
30
31 31
12 QIIY lAc SINH LC11 DONG litH
'(T' '. '," Hnh ta:, ' :a
" " "kinh doanh tat ca. Mql ngu'ol deu
'. " va ai ai cung c6 nhil'ng
" ytu'dng cua minh, nhu'ng khi thl!c
chung thi la la thua.
Tilt ell dong tai chinh g6m tu'
va kinh doanh va nM kinh doanh thong
minh nhilt cling khong n6i du'Qc, cai
tha nhilt ke't thuc va cai tha hai u d
dau.
Nhieu ngu'C1i khong du'Qc rhng:
mlii m(it nha tai chinh la ngu'oi do u
tien cho nhirng ngu'oi khac va chinh
ong ta la ngu'C1i chiu tnich nhic$m tru'dc
phap sii' dl;mg c6 qua d6ng
cua ngu'C1i khac. D6ng thC1i hq cling
khong hiu du'Qc ding trong d(ing
tai chinh thi sl! an toan va dan
chen VaG nhau, khong mot ai va khong
bao gio c6 tach ccii nay vdi cai
kia. Tilt ca nhCi'ng ngu'oi lam kinh doanh
32
12 QIIY lAc SINH LC11 DONG litH
'(T' '. '," Hnh ta:, ' :a
" " "kinh doanh tat ca. Mql ngu'ol deu
'. " va ai ai cung c6 nhil'ng
" ytu'dng cua minh, nhu'ng khi thl!c
chung thi la la thua.
Tilt ell dong tai chinh g6m tu'
va kinh doanh va nM kinh doanh thong
minh nhilt cling khong n6i du'Qc, cai
tha nhilt ke't thuc va cai tha hai u d
dau.
Nhieu ngu'C1i khong du'Qc rhng:
mlii m(it nha tai chinh la ngu'oi do u
tien cho nhirng ngu'oi khac va chinh
ong ta la ngu'C1i chiu tnich nhic$m tru'dc
phap sii' dl;mg c6 qua d6ng
cua ngu'C1i khac. D6ng thC1i hq cling
khong hiu du'Qc ding trong d(ing
tai chinh thi sl! an toan va dan
chen VaG nhau, khong mot ai va khong
bao gio c6 tach ccii nay vdi cai
kia. Tilt ca nhCi'ng ngu'oi lam kinh doanh
32
12 QUY de SINH L(11 B6NG nfN
dSu phai m'!-o hQ dn phai kinh
doanh va phai tien doan cho tU'dng lai.
Khong c6 quy nao la d6i
c6 thE hanh dong mot cach an toano Tuy
V?y, c6 dtl'a ra vai Wi khuyen cho
phep phong ngi'ra nhung tinh toan m'!-o
nha't. Mot trong nhii'ng IC1i khuyen
d61a: Hay kinh doanh tili san, khOng kinh
doanh dlf an.
Tili san c6 mot gia tIi nha't djnh tI:ong
khi d6 thl gia trj cua dl! an phl,l thuoc VaG
thl!C n6. Tili san la nhung thu
t6n t,!-i trong thl!C te'va ne'u Cn thl bao
gi(j cling co ban dtl'Qc n6 trong mot
thC1i gian nha't djnh ; trong khi d6 thl dl!
an chi 1a mot yttl'Ctng, khong t6n vS
cMt.
Tili san du cho cli htl' hong de'n
ma'y thl no c6 gia trj bllng con
dl! an du cho hoan hao de'n ma'y thl no
. c6 khong dang gia mot d6ng xu.
33
12 QUY de SINH L(11 B6NG nfN
dSu phai m'!-o hQ dn phai kinh
doanh va phai tien doan cho tU'dng lai.
Khong c6 quy nao la d6i
c6 thE hanh dong mot cach an toano Tuy
V?y, c6 dtl'a ra vai Wi khuyen cho
phep phong ngi'ra nhung tinh toan m'!-o
nha't. Mot trong nhii'ng IC1i khuyen
d61a: Hay kinh doanh tili san, khOng kinh
doanh dlf an.
Tili san c6 mot gia tIi nha't djnh tI:ong
khi d6 thl gia trj cua dl! an phl,l thuoc VaG
thl!C n6. Tili san la nhung thu
t6n t,!-i trong thl!C te'va ne'u Cn thl bao
gi(j cling co ban dtl'Qc n6 trong mot
thC1i gian nha't djnh ; trong khi d6 thl dl!
an chi 1a mot yttl'Ctng, khong t6n vS
cMt.
Tili san du cho cli htl' hong de'n
ma'y thl no c6 gia trj bllng con
dl! an du cho hoan hao de'n ma'y thl no
. c6 khong dang gia mot d6ng xu.
33
12 QUY TAc SINH L(11 D6NG TltH
kh6 cua ban cha't con ngu'oi
la d ch6, da s6 mQi ngu'<'1i deu cho
dl! an Ia tai san.
C6 giai thich du'Qc d6 la, ba't
ky mot dl! an nao ding thu'<'1ng la ra't hoan
hao va ai cling nghI khong khong
thanh congo N6 lam r6i sl! tu'dng tu'<;1ng
clla chung ta, lo,!-i tru sl! suy nghI cua
chung ta khOi nhi1'ng chi tie't gia va
thl!C C\l ciia dl! an. Dl! an .
la hy vQng, t'!-c quan va long mong mu6n;
n6 khong ma'y lien quan dn thl!C te', kh6
khan va h,!-i. Dl! an n6i cho mQi
ngl1<'1i bie't rang, hQ mu6n tin cai gi chu
khong phai la hQ dn phai tin VaG dau.
VI dl! an bao gi<'1 cling thu'<'1ng c6
va the' la m6i the' mdi I,!-i cu
qugng cua mlnh cho di tim vang
... qua cac dl! an.
Toi hoan toan khong mu6n n6i rAng
. ta't ca cac dl! an la ngoai vong phap
34
12 QUY TAc SINH L(11 D6NG TltH
kh6 cua ban cha't con ngu'oi
la d ch6, da s6 mQi ngu'<'1i deu cho
dl! an Ia tai san.
C6 giai thich du'Qc d6 la, ba't
ky mot dl! an nao ding thu'<'1ng la ra't hoan
hao va ai cling nghI khong khong
thanh congo N6 lam r6i sl! tu'dng tu'<;1ng
clla chung ta, lo,!-i tru sl! suy nghI cua
chung ta khOi nhi1'ng chi tie't gia va
thl!C C\l ciia dl! an. Dl! an .
la hy vQng, t'!-c quan va long mong mu6n;
n6 khong ma'y lien quan dn thl!C te', kh6
khan va h,!-i. Dl! an n6i cho mQi
ngl1<'1i bie't rang, hQ mu6n tin cai gi chu
khong phai la hQ dn phai tin VaG dau.
VI dl! an bao gi<'1 cling thu'<'1ng c6
va the' la m6i the' mdi I,!-i cu
qugng cua mlnh cho di tim vang
... qua cac dl! an.
Toi hoan toan khong mu6n n6i rAng
. ta't ca cac dl! an la ngoai vong phap
34
12 QUY tAe SINH lfJI flONG TlEN
Toi chi muon g6p yvoi cac b'!-n
tu' vao dl! an la vit$c lam danh cho
nhung ai cho phep mlnh tieu xai mt
cach xa hoa. Vit$cd6 khong danh cho
nhung ngu'oi c6 khii nang cha't co h'!-n
va kinh nghit$m khong
Khii nang cua tha't b,!-i i'J day to
IOn va ,chi khoiing 1 trong 50 dl! an mang
I,!-i sl! thanh congo Ngo,!-i trU' nhITng ngu'oi
giau co, con thl ta't d khong nen dh tu'
vao nht1ng dl! an moi. chi nhung
ngu'ai giau-c6 eli chang nITa thl cUng chi
nen ttf mot khong IOn von Iie'ng
eua mInh, thu'ang thl khong han
20% s6 cua di cua mlnh viio mot dl! an
moi.
DI! an co ra't khac nhau: tot,
kern, trung blnh. Ngu'oi tht!c hit$n chung
co khi Iii ngu'oi gioi nha't va ding co khi
chi Iii nht1ng ngu'oi kern coi trang xii hi.
Ta't d nht1ng gl co liim du'c;1C Iii
35
12 QUY tAe SINH lfJI flONG TlEN
Toi chi muon g6p yvoi cac b'!-n
tu' vao dl! an la vit$c lam danh cho
nhung ai cho phep mlnh tieu xai mt
cach xa hoa. Vit$cd6 khong danh cho
nhung ngu'oi c6 khii nang cha't co h'!-n
va kinh nghit$m khong
Khii nang cua tha't b,!-i i'J day to
IOn va ,chi khoiing 1 trong 50 dl! an mang
I,!-i sl! thanh congo Ngo,!-i trU' nhITng ngu'oi
giau co, con thl ta't d khong nen dh tu'
vao nht1ng dl! an moi. chi nhung
ngu'ai giau-c6 eli chang nITa thl cUng chi
nen ttf mot khong IOn von Iie'ng
eua mInh, thu'ang thl khong han
20% s6 cua di cua mlnh viio mot dl! an
moi.
DI! an co ra't khac nhau: tot,
kern, trung blnh. Ngu'oi tht!c hit$n chung
co khi Iii ngu'oi gioi nha't va ding co khi
chi Iii nht1ng ngu'oi kern coi trang xii hi.
Ta't d nht1ng gl co liim du'c;1C Iii
35
12 QUY de SINH L(li DONG T1tN
neu b<:tn mu6n khong M milt di nhii'ng
d6ng cua mlnh thl hiiytninh xa cac
dl1 an va chi nen tu' van tai san.
Tai san co thay hlnh d6i d<:tng,
nhu'ng khong bien milt hoan toan,
khong nhu' dl1 an la cai co th6 "hoa tan"
van khong khi.
Neu tien dO!ln t6t va biet kinh doanh,
ta iuon luon co bien tai san thanh
mang Iqi Iqi tu do. Thu'ong thl
trong ffiQt tai san mdi co mQt phfin la tai
san va mi)t phjn la dl! an. (j day sl! pha
tri)n giua cai thl/c te' va cai khong thl/c
te lam cho ngu'Cli nhfim Iftn va cling
chinh VI vh nha sang ra Ngan hang
Pherou dang boc Ijch trong nha tiL
Ong ta khong ph.H la mQt nha tai chinh,
khong phan du'<;1C 51! khac nhau giCi'a
tai san va dl! an.
Ong ta dii dam mua mQt cong tru'ong
khai thac mo Ii) thien voi gia 20.000 funt,
36
12 QUY de SINH L(li DONG T1tN
neu b<:tn mu6n khong M milt di nhii'ng
d6ng cua mlnh thl hiiytninh xa cac
dl1 an va chi nen tu' van tai san.
Tai san co thay hlnh d6i d<:tng,
nhu'ng khong bien milt hoan toan,
khong nhu' dl1 an la cai co th6 "hoa tan"
van khong khi.
Neu tien dO!ln t6t va biet kinh doanh,
ta iuon luon co bien tai san thanh
mang Iqi Iqi tu do. Thu'ong thl
trong ffiQt tai san mdi co mQt phfin la tai
san va mi)t phjn la dl! an. (j day sl! pha
tri)n giua cai thl/c te' va cai khong thl/c
te lam cho ngu'Cli nhfim Iftn va cling
chinh VI vh nha sang ra Ngan hang
Pherou dang boc Ijch trong nha tiL
Ong ta khong ph.H la mQt nha tai chinh,
khong phan du'<;1C 51! khac nhau giCi'a
tai san va dl! an.
Ong ta dii dam mua mQt cong tru'ong
khai thac mo Ii) thien voi gia 20.000 funt,
36
12 QUY rAe SINH LI1I D6NG TltN
d6ng thai nghI ra mot dt! an khong tltang
va dclU tit tie'p tl,lC VaG do them 100.000
funt nii'a. Dng ta dii that tham VI .
dii hanh dong thea phltong phap tuong
tt!.
Trang bat ky doanh thuong m<;ti
nao cling co tai san va dt! an. St! nguy
xuat khi s6 1It<;1ng dt! an ICIn
hon tht!c It!c tai chinh cua doanh
Mot doanh nghic$p blnh thuangtuong tt!
nhlt kim tt! thap: day IOn hon dinh; tnli
l<;ti, doanh nghic$p m<;to tuang tt! kim
tt! thap nguQc: trQng Him d teen cao
nen d d6 va trong doanh nghic$p do
thltang co qua nhiu dl! an.
khac cd ban giii'a tai san va
dt! an la tai san luon bao toan gia tri cua
no dii. cho no thuoc ai . Trong khi do
thl gia tri cua dt! an hoan toan ph\!
thuoc VaG phli'm chat trung tht!c va hic$u
qua cong cua ngltai tht!c hic$n no.
37
12 QUY rAe SINH LI1I D6NG TltN
d6ng thai nghI ra mot dt! an khong tltang
va dclU tit tie'p tl,lC VaG do them 100.000
funt nii'a. Dng ta dii that tham VI .
dii hanh dong thea phltong phap tuong
tt!.
Trang bat ky doanh thuong m<;ti
nao cling co tai san va dt! an. St! nguy
xuat khi s6 1It<;1ng dt! an ICIn
hon tht!c It!c tai chinh cua doanh
Mot doanh nghic$p blnh thuangtuong tt!
nhlt kim tt! thap: day IOn hon dinh; tnli
l<;ti, doanh nghic$p m<;to tuang tt! kim
tt! thap nguQc: trQng Him d teen cao
nen d d6 va trong doanh nghic$p do
thltang co qua nhiu dl! an.
khac cd ban giii'a tai san va
dt! an la tai san luon bao toan gia tri cua
no dii. cho no thuoc ai . Trong khi do
thl gia tri cua dt! an hoan toan ph\!
thuoc VaG phli'm chat trung tht!c va hic$u
qua cong cua ngltai tht!c hic$n no.
37
12 QUY de SINH Ll11 DONG TlEN
Mi)t nglfoi cang thong minh thl anh ta
cang hy vQng vliO dl,l' an; nglf<,1c kha
nang tit duy cang tha'p thi anh ta cang
dl,l'a vao tai san. Chinh \Oi khuyen
quy gia nay ail cuu hang tram ngltoi khoi
bo vl,I'c cua s1/ pha san.
Nhii'ng con chimse khong nen cogAng
tr<'1 thanh bang bay tit tren troi xanh..
It ra thi trltoc he't chung phai thtt suc minh.....
...
va xac dinh chinh XclC xem ban than minh .
Ia chim se hay bang.
Trong Hnh vtfc tai chinh, cai gl cling
c6 thoi cua n6 ca. Luc thi phai he't suc
tMn trQng, luc khac phai c6 gan
Nhltng luc nao ding phai nho r1lng,
t
hay nghien cuu titt cd 1Il9i chi tiel cua dt!
an, tiii sdn vii ngay chinh bdn than minh.
Loi khuyen nay chu ye'u gianh cho
ngu'l'Ji ngoai nganh tai chinh, nhl1ng
doanh nhlin, thu'ong gia khong c6
tit von lie'ng.
38
12 QUY de SINH Ll11 DONG TlEN
Mi)t nglfoi cang thong minh thl anh ta
cang hy vQng vliO dl,l' an; nglf<,1c kha
nang tit duy cang tha'p thi anh ta cang
dl,l'a vao tai san. Chinh \Oi khuyen
quy gia nay ail cuu hang tram ngltoi khoi
bo vl,I'c cua s1/ pha san.
Nhii'ng con chimse khong nen cogAng
tr<'1 thanh bang bay tit tren troi xanh..
It ra thi trltoc he't chung phai thtt suc minh.....
...
va xac dinh chinh XclC xem ban than minh .
Ia chim se hay bang.
Trong Hnh vtfc tai chinh, cai gl cling
c6 thoi cua n6 ca. Luc thi phai he't suc
tMn trQng, luc khac phai c6 gan
Nhltng luc nao ding phai nho r1lng,
t
hay nghien cuu titt cd 1Il9i chi tiel cua dt!
an, tiii sdn vii ngay chinh bdn than minh.
Loi khuyen nay chu ye'u gianh cho
ngu'l'Ji ngoai nganh tai chinh, nhl1ng
doanh nhlin, thu'ong gia khong c6
tit von lie'ng.
38







12 QUY rAe SINH LQ'I 06NG liEN
Di'tng c6 gil:ng hQc chl1-Y tntdc khi bie't
di; chi nen dh tu' tin bac cua mlnh cho
dl! an khi ban than da trai qua hang ch1,lc
nam kinh nghit;m lam vit;c voi mQi 10i).i
tai san.
B ~ n g loi n6i suong va loi hua hao, kh6
co th li'ta du'<;1C ngu'oi bie't kinh doanh
tai san. NgU'oi da bie't the' nao Ill. nha ctta,
dilt dai, may moc... thi c h ~ n g bao gio ll1-i
di san du6i nhii'ng ao vQng.
MQt chan lSi vi dl1-i dn phai Juon luon
nhd Iii dl! an v ban chilt rna noi thl chang
lil cdi gi ca. D6 chi Ill. each tieu phi tin
bl1-C mQt each nhanh ch6ng, ne'u dUng sau
dl! an d6 khong phai Ii'! nguiJi co nang
Il!c, kinh nghit;m, trung thl!c... du sue M
du'a dl! an d6 toi thanh congo
39
12 QUY rAe SINH LQ'I 06NG liEN
Di'tng c6 gil:ng hQc chl1-Y tntdc khi bie't
di; chi nen dh tu' tin bac cua mlnh cho
dl! an khi ban than da trai qua hang ch1,lc
nam kinh nghit;m lam vit;c voi mQi 10i).i
tai san.
B ~ n g loi n6i suong va loi hua hao, kh6
co th li'ta du'<;1C ngu'oi bie't kinh doanh
tai san. NgU'oi da bie't the' nao Ill. nha ctta,
dilt dai, may moc... thi c h ~ n g bao gio ll1-i
di san du6i nhii'ng ao vQng.
MQt chan lSi vi dl1-i dn phai Juon luon
nhd Iii dl! an v ban chilt rna noi thl chang
lil cdi gi ca. D6 chi Ill. each tieu phi tin
bl1-C mQt each nhanh ch6ng, ne'u dUng sau
dl! an d6 khong phai Ii'! nguiJi co nang
Il!c, kinh nghit;m, trung thl!c... du sue M
du'a dl! an d6 toi thanh congo
39









41 41
12 QUY TAc SINH Lf11 DONG TlfH
VD" ling dfnh liu gi vtli nhilng tMma
. sau nay khOng thi ban dU(lc - d6
. ' la noi dung cua quy uk 4. Ne'u
muo'n gici tri cua quy nay
thl b'.ln hay hoi bat ky thudng gia n6i tie'ng
nao.
Nhil kinh doanh co nao cling
khong it hdn mot l<1n roi vao tlnh tr'.lng
may de chiu khi quen di co't 16i
cua quy life nay va cling vlly do d6 rna
bie't-bao nguCJi da de dang danh mat di
so' it oi vua kie'm ra dltQc.
Chung nao rna bl}.n chua trd thanh giau
c6 tai muc co cho phep ban than tlf
M mat di mot bl}.c cua mlnh
va khong lay lam tiee VI d6 thl ehd
mua bat ky cai gl vai mot Iy do duy nhat
la bl}.n thich no.
nhu ai vao thud ban du cling
phl}.m sai nay. Anh ta mua nhii'ng thu
rna anh ta thich va sau d6 phat ra
42
12 QUY TAc SINH Lf11 DONG TlfH
VD" ling dfnh liu gi vtli nhilng tMma
. sau nay khOng thi ban dU(lc - d6
. ' la noi dung cua quy uk 4. Ne'u
muo'n gici tri cua quy nay
thl b'.ln hay hoi bat ky thudng gia n6i tie'ng
nao.
Nhil kinh doanh co nao cling
khong it hdn mot l<1n roi vao tlnh tr'.lng
may de chiu khi quen di co't 16i
cua quy life nay va cling vlly do d6 rna
bie't-bao nguCJi da de dang danh mat di
so' it oi vua kie'm ra dltQc.
Chung nao rna bl}.n chua trd thanh giau
c6 tai muc co cho phep ban than tlf
M mat di mot bl}.c cua mlnh
va khong lay lam tiee VI d6 thl ehd
mua bat ky cai gl vai mot Iy do duy nhat
la bl}.n thich no.
nhu ai vao thud ban du cling
phl}.m sai nay. Anh ta mua nhii'ng thu
rna anh ta thich va sau d6 phat ra
42
12 QUY lAc SINH LQI D6NG ntN
rilng, ngoai anh ta ra thl chhg c6 ai
tdi no ca. Nhi1'ng mon hang d6 nilm trd
trong tu hang cua anh ta nhu mQt dii
che't.
Hang ngan nguoi dii mAc phai sai
nay khi mua dfft va nha. H9 len loi vao
mQt vi tri vAng ve nao d6 mua dfft va
xay nha. Vai nam sau, khi anh ta mu6n
ban nha thl moi phat ra rilng, ngoi
.nha d6 chdng dn cho ai ca. No khong
c6 gia tri trao d6i thl!C sl!. VI phai
ban n6 vdi gia re phai dQi cho nlim
thang de'n chung nao chua tIm ke
ng6c. dam chi ra khoan khong nho
d mua clin nha d6.
MQt ngu'oi dan Luan Don, co ning
khiu van nhung ll:li khong co nang
khiu kinh doanh d1i xay mQt thl! C1
ngol:li 0 heo lanh. Gng ta xay vao nlim
rna nguyen ll:li ra't va ngoi nha
xay du ky Mthoa man ythich cua
43
12 QUY lAc SINH LQI D6NG ntN
rilng, ngoai anh ta ra thl chhg c6 ai
tdi no ca. Nhi1'ng mon hang d6 nilm trd
trong tu hang cua anh ta nhu mQt dii
che't.
Hang ngan nguoi dii mAc phai sai
nay khi mua dfft va nha. H9 len loi vao
mQt vi tri vAng ve nao d6 mua dfft va
xay nha. Vai nam sau, khi anh ta mu6n
ban nha thl moi phat ra rilng, ngoi
.nha d6 chdng dn cho ai ca. No khong
c6 gia tri trao d6i thl!C sl!. VI phai
ban n6 vdi gia re phai dQi cho nlim
thang de'n chung nao chua tIm ke
ng6c. dam chi ra khoan khong nho
d mua clin nha d6.
MQt ngu'oi dan Luan Don, co ning
khiu van nhung ll:li khong co nang
khiu kinh doanh d1i xay mQt thl! C1
ngol:li 0 heo lanh. Gng ta xay vao nlim
rna nguyen ll:li ra't va ngoi nha
xay du ky Mthoa man ythich cua
43
12 QUY de SINH LC11 OONG ntH
chu nhan -mai lam bhg rom, con
thilat b?ing g6 dlfP du mau.
Anh ta chi ra cho cong d6 nhung
hon 2.400 funt. Toi dii dQc to bao chU
nMt va thcry thong hao nM cry han vdi
gia 1.200. Vdi thai gia thi chU nM se rcrt
mung ne'u du'<;1c 900 runt. Gng ta
mlft 1.500 runt vi dii quen khulfy mlft quy
tAc thl1 4.
MQt thu'ong gia khac dii mua phat
rninh cho mot thie't bl. Ne'u b?ing phat
minh do khong bi ai vi phll-m, ne'u thie't
bl d6 du'<;1C san xulft ra vdi gia thanh hll-,
ne'u cong chUng mu6n mua thie't bl d6
thi thu'ong gia do se tra nen gillU co. Anh
ta khong nght wi ba cai ne'u d6 khi mua
n6 va bay gia thi mu6n ban n6, song
khong c6 ai mu6n mua phat minh
d6 ca.
Va cl1 the', nhung nhu' con
c6 th6 k ra rlft do do, khi mua
44
12 QUY de SINH LC11 OONG ntH
chu nhan -mai lam bhg rom, con
thilat b?ing g6 dlfP du mau.
Anh ta chi ra cho cong d6 nhung
hon 2.400 funt. Toi dii dQc to bao chU
nMt va thcry thong hao nM cry han vdi
gia 1.200. Vdi thai gia thi chU nM se rcrt
mung ne'u du'<;1c 900 runt. Gng ta
mlft 1.500 runt vi dii quen khulfy mlft quy
tAc thl1 4.
MQt thu'ong gia khac dii mua phat
rninh cho mot thie't bl. Ne'u b?ing phat
minh do khong bi ai vi phll-m, ne'u thie't
bl d6 du'<;1C san xulft ra vdi gia thanh hll-,
ne'u cong chUng mu6n mua thie't bl d6
thi thu'ong gia do se tra nen gillU co. Anh
ta khong nght wi ba cai ne'u d6 khi mua
n6 va bay gia thi mu6n ban n6, song
khong c6 ai mu6n mua phat minh
d6 ca.
Va cl1 the', nhung nhu' con
c6 th6 k ra rlft do do, khi mua
44
12 QUY TAc SINH ull e6NG TltH
hang dn nhd tdi may sau:
1. Sau nay "anh c6 c6 thai do khac
di d5i vdi da mua. Ngoi nha da mua
hom nay biet dau ngay mai anh l<;li chAng
thich m1a va nghiem lrQng hcln la veJ anh
khong thich ngoi nha d6 nii'a.
2. Khong nen chi thoa man tinh
dong danh clla ban than va luon luon dn
nhd minh dang tll v6n. Dr nhien
la anh c6 mua M thoa man nhu
ella ban than, song khong sdm hon
thai di6m ma anh c6 lam cai
nem cho gi6 eu6n.
3. Hi san cang doc dolo va cang khong
binh thuang thi cang It kba nang tim dlleJc
ke mua. dung cang binh thuang va
quen biet bao nhieu thi cang tim dlteJc
ke mu6n mua.
4. Gia ban du<;1C xac dinh boi quy
cung du chu khong phai la gia tri clla
n6.
45
12 QUY TAc SINH ull e6NG TltH
hang dn nhd tdi may sau:
1. Sau nay "anh c6 c6 thai do khac
di d5i vdi da mua. Ngoi nha da mua
hom nay biet dau ngay mai anh l<;li chAng
thich m1a va nghiem lrQng hcln la veJ anh
khong thich ngoi nha d6 nii'a.
2. Khong nen chi thoa man tinh
dong danh clla ban than va luon luon dn
nhd minh dang tll v6n. Dr nhien
la anh c6 mua M thoa man nhu
ella ban than, song khong sdm hon
thai di6m ma anh c6 lam cai
nem cho gi6 eu6n.
3. Hi san cang doc dolo va cang khong
binh thuang thi cang It kba nang tim dlleJc
ke mua. dung cang binh thuang va
quen biet bao nhieu thi cang tim dlteJc
ke mu6n mua.
4. Gia ban du<;1C xac dinh boi quy
cung du chu khong phai la gia tri clla
n6.
45
12 QUY rAe SINH lql D6NG TlEN
Nhl1ng con nguoi blnh thuong
mu6n mua nhllng tai san blnh thuong va
9/10 so' dan tren doi nay Iii nhii'ng nguoi
blnh thuong, the' rna nguai l<;Ii quen
hoan loan chan Iy nhien d6 .
N6i mot cach kMc, tren quan
lai chinh dn huang tai ml,!C dich, sao cho
hang h6a clla b<;ln cling gi6ng tiln cang
t61. Cai quy gia VI d<;li ella la no cdn
cho m(Ji nglli'Ji, va tit bao gia cling
c6 d6i sang hang h6a.
Ne'u mua c6 phie'u clla cong ty "Shell"
thl b<;ln c6 ban n6 vao bilt ky thai
nao. Tren thl!C te' dl!a vao dich VI,! clla
cong ty moi giOi, b<;ln c6 ban n6 trong
vang 10 phu1. d6 chung to c6
phie'u clla "Shell" c6 gia tIi tuang duang
voi Nguqc l<;Ii, ne'u mua c6 phie'u
clia mol cong ty dgu laa khac khong n6i
tie'ng thl tMt la gian nan khi ta mu6n ban
l<;Ii c6 phie'u d6. N6 c6 co gia tri khong
46
12 QUY rAe SINH lql D6NG TlEN
Nhl1ng con nguoi blnh thuong
mu6n mua nhllng tai san blnh thuong va
9/10 so' dan tren doi nay Iii nhii'ng nguoi
blnh thuong, the' rna nguai l<;Ii quen
hoan loan chan Iy nhien d6 .
N6i mot cach kMc, tren quan
lai chinh dn huang tai ml,!C dich, sao cho
hang h6a clla b<;ln cling gi6ng tiln cang
t61. Cai quy gia VI d<;li ella la no cdn
cho m(Ji nglli'Ji, va tit bao gia cling
c6 d6i sang hang h6a.
Ne'u mua c6 phie'u clla cong ty "Shell"
thl b<;ln c6 ban n6 vao bilt ky thai
nao. Tren thl!C te' dl!a vao dich VI,! clla
cong ty moi giOi, b<;ln c6 ban n6 trong
vang 10 phu1. d6 chung to c6
phie'u clla "Shell" c6 gia tIi tuang duang
voi Nguqc l<;Ii, ne'u mua c6 phie'u
clia mol cong ty dgu laa khac khong n6i
tie'ng thl tMt la gian nan khi ta mu6n ban
l<;Ii c6 phie'u d6. N6 c6 co gia tri khong
46
12 QUY de SINH lOt e6NG ntN
kern han so v6i cua hang "Shell", song
VI khong n6i tie'ng nen khong aidam mua
n6 cii va the'la bi}.n c1a roi vao tlnh dnh
tMt kh6 xu. Khi nguoi ta khong c6 nhu
du dOi v6i chung thl chung siS bj ma't
gia trj, the' la nguoi ta siS chi mua ciiung
voi gia re m?t h o ~ c la khong muon mua.
C6 nhieu khii nling ban dU<;1C '-d6 la
m(>t ye'u to h<;1p thanh cua gia ban. Chan
19 nay giup cho ta lam ra tien khi ta ban
va gii1 tien cho ta khi ta mua .
MOt ye'u t6 co 9 ngbia to IOn va c6
m6i quan M trl!c tie'p voi quy t ~ c tht1 4
la uy tin. Con lien quan de'n uy tin la tinh
pMbien. Tti d6 ta ding tha'm thia khi ta
mua mOt mon hang khong ph6 bien, va
the' la c h ~ c chan ta se bj thua 16. L9 do
chinh la VI ta dli mua mot m6n hang rna
It nguoi bie't va chdng mot ai c6 nhu du
dOi v6i no cit H i ~ n nay. chan 19 nay cang
co 9nghia Idn lao d6i vdi ba't ky doanh
47
12 QUY de SINH lOt e6NG ntN
kern han so v6i cua hang "Shell", song
VI khong n6i tie'ng nen khong aidam mua
n6 cii va the'la bi}.n c1a roi vao tlnh dnh
tMt kh6 xu. Khi nguoi ta khong c6 nhu
du dOi v6i chung thl chung siS bj ma't
gia trj, the' la nguoi ta siS chi mua ciiung
voi gia re m?t h o ~ c la khong muon mua.
C6 nhieu khii nling ban dU<;1C '-d6 la
m(>t ye'u to h<;1p thanh cua gia ban. Chan
19 nay giup cho ta lam ra tien khi ta ban
va gii1 tien cho ta khi ta mua .
MOt ye'u t6 co 9 ngbia to IOn va c6
m6i quan M trl!c tie'p voi quy t ~ c tht1 4
la uy tin. Con lien quan de'n uy tin la tinh
pMbien. Tti d6 ta ding tha'm thia khi ta
mua mOt mon hang khong ph6 bien, va
the' la c h ~ c chan ta se bj thua 16. L9 do
chinh la VI ta dli mua mot m6n hang rna
It nguoi bie't va chdng mot ai c6 nhu du
dOi v6i no cit H i ~ n nay. chan 19 nay cang
co 9nghia Idn lao d6i vdi ba't ky doanh
47
12 QUY de SINH Lf11 e6NG litH
nhan nao, bii't ke tm cCl clla anh ta fa
sao trang lTnh vl!c kinh doanh. ch phai
buon ban nhtt the' nao d6 de khi dn,
chung ta co nhanh ch6ng bie'n no
thanh va khong co mii't mat.
Do la 19 tttong rna chi 56 it trong
chung ta moi co the d;;tt dlt<;1C. Nhltng cling
gn Wi dich 19 tltong d6 thi chUng ta cang
tfanh xa dlt<;1C 51! pM san. Kinh doanh la
mQt qua tflnh g&m tfao d6i hang bOa
thanh va thanh hang hoa. Hang
-hang d6 chinh la kinh doanh
ne'u d m6i xich do co l<;1i
Nglt<;1C l;;ti, ne'u khong co l<;1i thi
d6 khong phlii la kinh doanh, rna la 51!
pM Boi vh, khi mua bii't ky tht1 gi
cling hay suy nghi: "C6 nang gia len
dtt<;1C khong va c6 tim dlt<;1C ai d6, dn cai
nay khong? Ne'u c6 thi hay dling cain rna
mua. Ne'u b;;tn mu6n thii'y dtt<;1C
gia trj cua quy nay thi hay ghe vao
48
12 QUY de SINH Lf11 e6NG litH
nhan nao, bii't ke tm cCl clla anh ta fa
sao trang lTnh vl!c kinh doanh. ch phai
buon ban nhtt the' nao d6 de khi dn,
chung ta co nhanh ch6ng bie'n no
thanh va khong co mii't mat.
Do la 19 tttong rna chi 56 it trong
chung ta moi co the d;;tt dlt<;1C. Nhltng cling
gn Wi dich 19 tltong d6 thi chUng ta cang
tfanh xa dlt<;1C 51! pM san. Kinh doanh la
mQt qua tflnh g&m tfao d6i hang bOa
thanh va thanh hang hoa. Hang
-hang d6 chinh la kinh doanh
ne'u d m6i xich do co l<;1i
Nglt<;1C l;;ti, ne'u khong co l<;1i thi
d6 khong phlii la kinh doanh, rna la 51!
pM Boi vh, khi mua bii't ky tht1 gi
cling hay suy nghi: "C6 nang gia len
dtt<;1C khong va c6 tim dlt<;1C ai d6, dn cai
nay khong? Ne'u c6 thi hay dling cain rna
mua. Ne'u b;;tn mu6n thii'y dtt<;1C
gia trj cua quy nay thi hay ghe vao
48







12 QUY de SINH L(JI D6NG ntN
xem mot cUQc ban da'u gia va hay chu y
xem gia ca len xu6ng nhu the' nao.
MQt cai ban tuy(H dt;:p du\1C dem ban
da'u gia. Ai ciIng cfrn Wi n6 ca va c6 tdi
12 nguC1i dang ca vdi nhau
d6. Va the'la cai ban d6 da du'lJC ban vdi
gia 9,1 funt, trong khi gia th\fc clla no chi
8 funt rna thai.
Tie'p theo la ban da'u gia mot cai glfdng
Idn trong khung kim vdi hlnh dang
doc dao. N6 chAng cfrn cho ai ea cho
nen nguC1i ta daban no he't suc va't va
du co mot th(ji no dang gi<i tdi 40
funt.
Torn gia ban cua tai san nao
ph\}. thuQc VaG kha nling ban du\1c cua
n6. Lo,!-i teir truC1ng hlJp b'!-n co va
dang sang danh ma't chung, thl chI
nen mua nhilng tMgl co tMnhanh chOng
ban dll(/c va co liJi.
49
12 QUY de SINH L(JI D6NG ntN
xem mot cUQc ban da'u gia va hay chu y
xem gia ca len xu6ng nhu the' nao.
MQt cai ban tuy(H dt;:p du\1C dem ban
da'u gia. Ai ciIng cfrn Wi n6 ca va c6 tdi
12 nguC1i dang ca vdi nhau
d6. Va the'la cai ban d6 da du'lJC ban vdi
gia 9,1 funt, trong khi gia th\fc clla no chi
8 funt rna thai.
Tie'p theo la ban da'u gia mot cai glfdng
Idn trong khung kim vdi hlnh dang
doc dao. N6 chAng cfrn cho ai ea cho
nen nguC1i ta daban no he't suc va't va
du co mot th(ji no dang gi<i tdi 40
funt.
Torn gia ban cua tai san nao
ph\}. thuQc VaG kha nling ban du\1c cua
n6. Lo,!-i teir truC1ng hlJp b'!-n co va
dang sang danh ma't chung, thl chI
nen mua nhilng tMgl co tMnhanh chOng
ban dll(/c va co liJi.
49









51 51
12 QUY lAc SlIIl Lqt II1NG ntN
a thtlC1ng nghe: Ia tie'c, toi
';r.. da bo l(} co hQi ban dtl<Jc dd
nay". Ra'tc6 th6Ia da mot I!n nao
;-" d6, da n6i nhirng
cho chinh ban than mlnh. Mot s6 khong
nhung ngtlC1i thong minh da ban
nhung gl c6 th6 ban dtlQc vao hie
IQi, con vo s6nhung ke ng6c nghe'ch khac
thl da mua ta't cii nhung gl rna hQ khong
ba"n Ill-i dl1Qc.
ngtlC1i mien mua chinh vao
hk rna gia cao nha't. HQ mua bdi VI rhg,
xung quanh hQ ai ciing mua ca. Con
ngtlC1i khac va khong phai IA it da c6 th6
Mn song Ill-i "ngoan c6" yJ)ong chill ban!
Ne'u h<.> thong minh hon thl h<.> da ban
cho de'n cai kim sQi chi va sau d6 mot
thai gian chi t6n mot mi'a s6
da ban dtlQc hQ c6 th6 mua dtlQc ta't
ca. Ia chung ta dang di tdi toi
mu6n n6i: trong kinh doanh cai chlnh yeu
52
12 QUY lAc SlIIl Lqt II1NG ntN
a thtlC1ng nghe: Ia tie'c, toi
';r.. da bo l(} co hQi ban dtl<Jc dd
nay". Ra'tc6 th6Ia da mot I!n nao
;-" d6, da n6i nhirng
cho chinh ban than mlnh. Mot s6 khong
nhung ngtlC1i thong minh da ban
nhung gl c6 th6 ban dtlQc vao hie
IQi, con vo s6nhung ke ng6c nghe'ch khac
thl da mua ta't cii nhung gl rna hQ khong
ba"n Ill-i dl1Qc.
ngtlC1i mien mua chinh vao
hk rna gia cao nha't. HQ mua bdi VI rhg,
xung quanh hQ ai ciing mua ca. Con
ngtlC1i khac va khong phai IA it da c6 th6
Mn song Ill-i "ngoan c6" yJ)ong chill ban!
Ne'u h<.> thong minh hon thl h<.> da ban
cho de'n cai kim sQi chi va sau d6 mot
thai gian chi t6n mot mi'a s6
da ban dtlQc hQ c6 th6 mua dtlQc ta't
ca. Ia chung ta dang di tdi toi
mu6n n6i: trong kinh doanh cai chlnh yeu
52
12 QUY de SINH U11 e61e nfN
nhdt la l(li eMkMngphiii la ehl,!h
qua trinh, du qua trlnh {fy nhu the' ntlO.
d6 e6 nghia Ill, ne'u thltcfng gia
e6 dlt<;le s6 khi ban ella hang
ella m'inh hcfn so vdi ban hang h6a
trong d6 thl anh ta nen ban eua hang. Ne'u
ngltC1i ehu xltong san xulit e6
dlt<;le l<;li khi ban xltong ldn
hcfn so vdi ban gil1y thl anh ta nen ban
xltOng.
Chung ta thltC1ng qua vao tai
san ella mlnh va d6i xu vdi ehUng nhlt
mot cai gl d6 khong xa na, !chong
ban dlt<;le. Hay xern xet rnQt vi d\l e\l
th{ Anh bll-n tre da rna mot eua hang
ban kc;:o a Luan Don. Anh ta roua eua
hang da bi pha san vdi gia rlit re va dl1u
tit them vao d6 250 funt. Chu eua hang
la mot thltcfng gia ehuyen hQe trc>
ella trltC1ng "Sheldon", rlit e6 kha nllng,
quan M rQng rai va rlit e6 uy tin, hOll-t
53
12 QUY de SINH U11 e61e nfN
nhdt la l(li eMkMngphiii la ehl,!h
qua trinh, du qua trlnh {fy nhu the' ntlO.
d6 e6 nghia Ill, ne'u thltcfng gia
e6 dlt<;le s6 khi ban ella hang
ella m'inh hcfn so vdi ban hang h6a
trong d6 thl anh ta nen ban eua hang. Ne'u
ngltC1i ehu xltong san xulit e6
dlt<;le l<;li khi ban xltong ldn
hcfn so vdi ban gil1y thl anh ta nen ban
xltOng.
Chung ta thltC1ng qua vao tai
san ella mlnh va d6i xu vdi ehUng nhlt
mot cai gl d6 khong xa na, !chong
ban dlt<;le. Hay xern xet rnQt vi d\l e\l
th{ Anh bll-n tre da rna mot eua hang
ban kc;:o a Luan Don. Anh ta roua eua
hang da bi pha san vdi gia rlit re va dl1u
tit them vao d6 250 funt. Chu eua hang
la mot thltcfng gia ehuyen hQe trc>
ella trltC1ng "Sheldon", rlit e6 kha nllng,
quan M rQng rai va rlit e6 uy tin, hOll-t
53
12 QUY TAc SINH LOJ OONQ litH
dQng kinh doanh cua anh ta mang lQi
Ifft dang khich Cach day khong
Hiu, co nguC1i mu6n mua caa hang vdi
gia 600 funt. Anh ta dii tachdi va d6 chfnh
La m(jt sai Ldm. Anh ta khong nen bO lil
cd hQi dUQc lQi
LQi cua anh ta trong mQt nam
la 300 funt. Ne'u ban caa hang cua mlnh,
anh ta them 250 funt, t6ng lQi
la 550 funt. C6 600 funt trong tay,
sau d6 anh ta c6 th6 mua caa hang pha
san khac lOn hdn va lij.p qua trlnh
d6. 4i tu saa hoan banh kinh
doanh mQt tMi gian ban chinh
caa hang d6 di thl anh ta c6 th6 ti-d nen
giau co mQt each nhanh ch6ng trong vong
lOnam.
D6 nMn dU<;1C 250 funt l<;1i tu
ban anh bl;ln tIe phiii lam
mn su6t cii nam trai, phiii cha d<;1i va
phl,lC Y\l khoang 20.000 khach hang, phai
54
12 QUY TAc SINH LOJ OONQ litH
dQng kinh doanh cua anh ta mang lQi
Ifft dang khich Cach day khong
Hiu, co nguC1i mu6n mua caa hang vdi
gia 600 funt. Anh ta dii tachdi va d6 chfnh
La m(jt sai Ldm. Anh ta khong nen bO lil
cd hQi dUQc lQi
LQi cua anh ta trong mQt nam
la 300 funt. Ne'u ban caa hang cua mlnh,
anh ta them 250 funt, t6ng lQi
la 550 funt. C6 600 funt trong tay,
sau d6 anh ta c6 th6 mua caa hang pha
san khac lOn hdn va lij.p qua trlnh
d6. 4i tu saa hoan banh kinh
doanh mQt tMi gian ban chinh
caa hang d6 di thl anh ta c6 th6 ti-d nen
giau co mQt each nhanh ch6ng trong vong
lOnam.
D6 nMn dU<;1C 250 funt l<;1i tu
ban anh bl;ln tIe phiii lam
mn su6t cii nam trai, phiii cha d<;1i va
phl,lC Y\l khoang 20.000 khach hang, phai
54
12 QUY de SINH 1I11 D6NG liEN
trii 25 funt tien thue'; con do ban ctta hang
thl chi d6ng 5 funt tien thue' va
phiii lamgi ngoai vic$c ng6i vai ngay lam
thu t\lC giay to, ky vao la xong.
B"m c6 th' hoi: "Yang, thl anh ta
phiii vTnh ctta hang cua minh va phiii
tv giiii quye't la tie'p t\lC lam gi day?"
Tat nhien la nhu va d6 chinh la
nguyen nhan lamcho nhiSu nguoi kh6ng
ban va kh6ng nMn dU<;1C l<;1i cho
minh. Con nguoi cdn phdi suy nghl.
Chin trong s6 10 nguCfi cho rAng, t5t
hdn he't la bdi theo dong nuac, s5ng mQt
cui;>c s5ng ngheo d6i thay VI phiii suy nghi
va lam giau.
San xuat ra co chu trinh cong ngM
rieng rna t6i se c5gang lamroo Rat nhiSu
khi, con nguoi c6 th' lam ra tiSn bhng
cach thl1c mi;>t phap nao d6
khong quy chu11n.
Tat cii chUng ta hay chi it la da s5 co
55
12 QUY de SINH 1I11 D6NG liEN
trii 25 funt tien thue'; con do ban ctta hang
thl chi d6ng 5 funt tien thue' va
phiii lamgi ngoai vic$c ng6i vai ngay lam
thu t\lC giay to, ky vao la xong.
B"m c6 th' hoi: "Yang, thl anh ta
phiii vTnh ctta hang cua minh va phiii
tv giiii quye't la tie'p t\lC lam gi day?"
Tat nhien la nhu va d6 chinh la
nguyen nhan lamcho nhiSu nguoi kh6ng
ban va kh6ng nMn dU<;1C l<;1i cho
minh. Con nguoi cdn phdi suy nghl.
Chin trong s6 10 nguCfi cho rAng, t5t
hdn he't la bdi theo dong nuac, s5ng mQt
cui;>c s5ng ngheo d6i thay VI phiii suy nghi
va lam giau.
San xuat ra co chu trinh cong ngM
rieng rna t6i se c5gang lamroo Rat nhiSu
khi, con nguoi c6 th' lam ra tiSn bhng
cach thl1c mi;>t phap nao d6
khong quy chu11n.
Tat cii chUng ta hay chi it la da s5 co
55
12 QUY rAe SINH L41 BONG lIfN
trCl thilnh giau co ne'u chung ta s6ng
dUQc 1000 nam. Tren quan tai
chinh, nhi(:m v\lla d ch6, M lam ra
thi nhanh cang t6t. Trong tay chung
ta chi co 20 -30 nam co xoay Xd
rna thoi.
Cach day kh6ng lau co ngu'di dii
vie't cho t6i: "T6i co lamra dU<;1C
nhung s61u'<;1ng thi khOng nhiiu". Tfft d.
tht!c chfft Ia d ch6 do. co tich lily
nhanh chong du'<;1C so' dii Wn, can phai
di bang con du'ong ngiin nhfft. KhOng
dtJ'(1C bo qua ba't ky mQt cel hQi I(1i
nao M nMn du'(1C IQi
Co Iffy mQt vi d\l, rnQt thu'elng gia
Luan >on mua 1.000 c6 phie'u ciia mQt
hang theo gia 18 funt. Sau thang sau, gia
c6 phie'u tang len Wi 23 funt. Anh ta da
co ban va dUQC s6 l<;1i
hoan toan khong nho, nhu'ng anh ta da
khOng mu6n ban va con noi
56
12 QUY rAe SINH L41 BONG lIfN
trCl thilnh giau co ne'u chung ta s6ng
dUQc 1000 nam. Tren quan tai
chinh, nhi(:m v\lla d ch6, M lam ra
thi nhanh cang t6t. Trong tay chung
ta chi co 20 -30 nam co xoay Xd
rna thoi.
Cach day kh6ng lau co ngu'di dii
vie't cho t6i: "T6i co lamra dU<;1C
nhung s61u'<;1ng thi khOng nhiiu". Tfft d.
tht!c chfft Ia d ch6 do. co tich lily
nhanh chong du'<;1C so' dii Wn, can phai
di bang con du'ong ngiin nhfft. KhOng
dtJ'(1C bo qua ba't ky mQt cel hQi I(1i
nao M nMn du'(1C IQi
Co Iffy mQt vi d\l, rnQt thu'elng gia
Luan >on mua 1.000 c6 phie'u ciia mQt
hang theo gia 18 funt. Sau thang sau, gia
c6 phie'u tang len Wi 23 funt. Anh ta da
co ban va dUQC s6 l<;1i
hoan toan khong nho, nhu'ng anh ta da
khOng mu6n ban va con noi
56
12 QUY de SINH LI1I e6NG llfN
"Khong , Wi se d<;li chung nao gia chua
tang Wi 28 funt va 11k d6 toi se thu dU<;IC
21<10 l(1n hon !". Sau d6 gia c6 phie'u chi
con 20 funt the' la anh ta dli bO 1CJ co
hQi tot. Le dI nhien la v(1i thC1i gian thl
gia 20 funt d6 c6 th len Wi 28 funt song
anh ta I,!-i phai d<;li nam khac. Dang Ie ra
thi anh ta phai xir sl! thOng minh hon, thu
ngay Wc so tin l<;Ii cho minh.
Ne'u toi mua con bo v(1i gia 20 funt va
ne'u tren du'Clng v trang tr<:li, c6 nguCli
b.,.n toi rna n6i rAng: "Con bO
qua nhi, toi co th tra cho anh 30 funt"
thi toi Wc khlfc se tra Wi ngay rling: "Con
bo nay la cua anh r6i My!" Sau do thi
toi tr<'l v nha, tinh th!n tMt la pha'n kh<'li,
hai long v(1i mot ngay lam may ml1n
va c6 qua cua minh.
C6 nhiu nguCli thu'ong qua canh giac
khi c6 mot ngU'Cli nao d6 muon mua m6n
hang cua hQ v(1i gia cao. "Ne'u co ke khat
57
12 QUY de SINH LI1I e6NG llfN
"Khong , Wi se d<;li chung nao gia chua
tang Wi 28 funt va 11k d6 toi se thu dU<;IC
21<10 l(1n hon !". Sau d6 gia c6 phie'u chi
con 20 funt the' la anh ta dli bO 1CJ co
hQi tot. Le dI nhien la v(1i thC1i gian thl
gia 20 funt d6 c6 th len Wi 28 funt song
anh ta I,!-i phai d<;li nam khac. Dang Ie ra
thi anh ta phai xir sl! thOng minh hon, thu
ngay Wc so tin l<;Ii cho minh.
Ne'u toi mua con bo v(1i gia 20 funt va
ne'u tren du'Clng v trang tr<:li, c6 nguCli
b.,.n toi rna n6i rAng: "Con bO
qua nhi, toi co th tra cho anh 30 funt"
thi toi Wc khlfc se tra Wi ngay rling: "Con
bo nay la cua anh r6i My!" Sau do thi
toi tr<'l v nha, tinh th!n tMt la pha'n kh<'li,
hai long v(1i mot ngay lam may ml1n
va c6 qua cua minh.
C6 nhiu nguCli thu'ong qua canh giac
khi c6 mot ngU'Cli nao d6 muon mua m6n
hang cua hQ v(1i gia cao. "Ne'u co ke khat
57
12 QUY de SINH LI1I e61lG TlEN
khao m6n hang cua ta vdi gia cao nhu
thl ban than t6i cling dn de'n n6".
HQ nght nhu My va la sai trai.
Va'n la i'1 ch6, phai dl,mg tU'ng co
hQi c6 thu dU<;1C l<;1i
nhien mQt cach nhanh ch6ng.
chcoi trQng ye'u t5 thiJigian, t5t hon
hEt la lamdU<;1c 100 funt trong mQt thang
hon la 200 funt trong mQt nam. H khi
nao vung dU<;lcchan ly nay,
dii bll: t dh g6t tren con dUCfng
thanh nha tai chfnh r5i da'y. Hiiy hQc cach
kiEmra nhCf vao tinh cach nang dQng:
suy nght, co hQi
t5t do c6 sl! dao dQng gia ca.
MQt s5 nguoi cho rAng: d6 la sl! b6c
lQt. Va la dang tie'c, do chhg
dfnh dang gl Wi boc lQt ca. D6 la nang
h!c sang la phuong phap lam ra
h<;lp pMp co qua nh!t va it nh!t
so vdi cac phudng pMp dii biEt cua loai
58
12 QUY de SINH LI1I e61lG TlEN
khao m6n hang cua ta vdi gia cao nhu
thl ban than t6i cling dn de'n n6".
HQ nght nhu My va la sai trai.
Va'n la i'1 ch6, phai dl,mg tU'ng co
hQi c6 thu dU<;1C l<;1i
nhien mQt cach nhanh ch6ng.
chcoi trQng ye'u t5 thiJigian, t5t hon
hEt la lamdU<;1c 100 funt trong mQt thang
hon la 200 funt trong mQt nam. H khi
nao vung dU<;lcchan ly nay,
dii bll: t dh g6t tren con dUCfng
thanh nha tai chfnh r5i da'y. Hiiy hQc cach
kiEmra nhCf vao tinh cach nang dQng:
suy nght, co hQi
t5t do c6 sl! dao dQng gia ca.
MQt s5 nguoi cho rAng: d6 la sl! b6c
lQt. Va la dang tie'c, do chhg
dfnh dang gl Wi boc lQt ca. D6 la nang
h!c sang la phuong phap lam ra
h<;lp pMp co qua nh!t va it nh!t
so vdi cac phudng pMp dii biEt cua loai
58
12 QUY de SINH Lql OONG T1fN
nguoi .
c6 lam ra tien con nguoi phai
hanh dong nhanh gQn. Anh ta phai bie't
thich ung vCli cac hoan canh khac nhau;
phai hot;lt dQng - himh dQng - chap nhiJ,n
giiii phdp - t{jn m(Ji cohQi. M6i mot
Ih. khi truClc ta c6 cel may xua't
l<Ji thi chd c6 bi) 10 cel hQi d6.
hh cac con nM eli u
ve nguai danh ca t6i Anh ta cau du<Jc
con ca khong ICln , the' rna tha ca
ra va n6i: "T6t heln he't la tao se bi1t may
vao Wi". T6t heln he't la hay giu gin
nhung gi da t6m dU<;Jc! Thuong thi. khi
vueln Wi cai to ICln heln, chung ta bO
ma't nhung gi dang c6.
C6 mot sl! tMt ra't dang ch6 yla nhieu
nguai khong th8 xa rai so' tai san dii c6
trong 30 nam. sau d6 dem ban Ia'y tien
rna so' tien d6 hQ c6 dU<;JC ngay
tit
59
12 QUY de SINH Lql OONG T1fN
nguoi .
c6 lam ra tien con nguoi phai
hanh dong nhanh gQn. Anh ta phai bie't
thich ung vCli cac hoan canh khac nhau;
phai hot;lt dQng - himh dQng - chap nhiJ,n
giiii phdp - t{jn m(Ji cohQi. M6i mot
Ih. khi truClc ta c6 cel may xua't
l<Ji thi chd c6 bi) 10 cel hQi d6.
hh cac con nM eli u
ve nguai danh ca t6i Anh ta cau du<Jc
con ca khong ICln , the' rna tha ca
ra va n6i: "T6t heln he't la tao se bi1t may
vao Wi". T6t heln he't la hay giu gin
nhung gi da t6m dU<;Jc! Thuong thi. khi
vueln Wi cai to ICln heln, chung ta bO
ma't nhung gi dang c6.
C6 mot sl! tMt ra't dang ch6 yla nhieu
nguai khong th8 xa rai so' tai san dii c6
trong 30 nam. sau d6 dem ban Ia'y tien
rna so' tien d6 hQ c6 dU<;JC ngay
tit
59
12 QVY de SINH lf11 e6NG nfN
T6t hon het la dUQc l<;1i
tuy khong Idn Iil:m, con hon la cM dQi
thoi gian nMn IQi Ion hon.
Cu(ic s6ng la ngil:n ngiii va luon
luon bien d(ing. Do dang bo La co
hQi nao ma t(li ban thu?mg cho tao
Hay nang dong hon M nMn dU<;1C IQi
M6i mot chut nho be c(ing them
vao veln tili san - nhung gl dang c6 -
dtn se Ii"!l cho ta giau hon len.
60
12 QVY de SINH lf11 e6NG nfN
T6t hon het la dUQc l<;1i
tuy khong Idn Iil:m, con hon la cM dQi
thoi gian nMn IQi Ion hon.
Cu(ic s6ng la ngil:n ngiii va luon
luon bien d(ing. Do dang bo La co
hQi nao ma t(li ban thu?mg cho tao
Hay nang dong hon M nMn dU<;1C IQi
M6i mot chut nho be c(ing them
vao veln tili san - nhung gl dang c6 -
dtn se Ii"!l cho ta giau hon len.
60
61 61
12 QUY de SINH lC11 e6NG lIEN
-"'., ha Jdnh doanh c6 qua nha't
,II!. the' gidi la ehu be ban bao. Chu ta
"Iii, lam ra 200% IQi / ngay.
. Lam the' nao e6 bll:t va

hang cua mlnh luan luan trong tri:).ng thai
dong? CM be vita la nha tll'v6n
vlz'a la cong nhan ; khong c6 ngll'<1i lam
thue, cM tt! ca'p v6n va nMn dll'Qc
thll'ong phl,l thuoc VaG ke't qua lao dong..
Bu6i sang e6 m(\t Siting (I) trong tay,
ehu be mua dll'Qe 20 t<1 bao va ban dll'Qc'
1 Siling va 160 xu va qua trlnh d61i).p di
Ii).p Ii:).i 3 trong ngay. Ke't qua la cu6i
ngay, chu ta c6 trong tay 3 Siling. Ban
dll'Qc 60 t<1 bao trong ngay, chu ta dil lam
ra 2 Siling IQi mlii ngay trong 3-4
gi<1lao dQng. Chu ta khong phlii 180 nha
tll' ban VI ngoai ra thl eM cling tt! lao
dong, va cling khong phai la ngu'<1i g6p
v6n VI cM ta e6 nMn Ii:).i tit so'
(') - J Siting biing 240 xu eua Anh
62
12 QUY de SINH lC11 e6NG lIEN
-"'., ha Jdnh doanh c6 qua nha't
,II!. the' gidi la ehu be ban bao. Chu ta
"Iii, lam ra 200% IQi / ngay.
. Lam the' nao e6 bll:t va

hang cua mlnh luan luan trong tri:).ng thai
dong? CM be vita la nha tll'v6n
vlz'a la cong nhan ; khong c6 ngll'<1i lam
thue, cM tt! ca'p v6n va nMn dll'Qc
thll'ong phl,l thuoc VaG ke't qua lao dong..
Bu6i sang e6 m(\t Siting (I) trong tay,
ehu be mua dll'Qe 20 t<1 bao va ban dll'Qc'
1 Siling va 160 xu va qua trlnh d61i).p di
Ii).p Ii:).i 3 trong ngay. Ke't qua la cu6i
ngay, chu ta c6 trong tay 3 Siling. Ban
dll'Qc 60 t<1 bao trong ngay, chu ta dil lam
ra 2 Siling IQi mlii ngay trong 3-4
gi<1lao dQng. Chu ta khong phlii 180 nha
tll' ban VI ngoai ra thl eM cling tt! lao
dong, va cling khong phai la ngu'<1i g6p
v6n VI cM ta e6 nMn Ii:).i tit so'
(') - J Siting biing 240 xu eua Anh
62
12 QUY de SINH OONG ntN
bao khong ban he't.
Qua thi dl,l neu tren chung ta tha'y
dQng eua chu be ban bao la st,t the
vbi cua quay vong v6n -
hang quan tr(;mg de'n muc nao.
. Ngltbi ban d6 lttu da quy doi
hoi so' v6n ldn, nhltng quay vong it va
phiii hanh trong ea namrong. Trong
khi d6 chu be ban bao quay vong d6ng
de'n 600 lh. Ciing vi trong kinh
doanh kim cltdng thl anh 16ng lanh
hdn doanh 1<;1i.
T6m quy tAc 6 dlin chung ta Wi
vii'ng mQt dinh VI cua tai
chinh: Quay vong van co y nghfa to [(In
han nhiu so wJi qui rna cua no.
V6n eua c6 quay dlt<;1c mQt vong
trong mQt nam, m('>t thang hay la m('>t .
khong?
C6 hai cong ty d ke' nhau. Cong ty thu
nha't e6 so' v6n la 8 runt va 1.800
63
12 QUY de SINH OONG ntN
bao khong ban he't.
Qua thi dl,l neu tren chung ta tha'y
dQng eua chu be ban bao la st,t the
vbi cua quay vong v6n -
hang quan tr(;mg de'n muc nao.
. Ngltbi ban d6 lttu da quy doi
hoi so' v6n ldn, nhltng quay vong it va
phiii hanh trong ea namrong. Trong
khi d6 chu be ban bao quay vong d6ng
de'n 600 lh. Ciing vi trong kinh
doanh kim cltdng thl anh 16ng lanh
hdn doanh 1<;1i.
T6m quy tAc 6 dlin chung ta Wi
vii'ng mQt dinh VI cua tai
chinh: Quay vong van co y nghfa to [(In
han nhiu so wJi qui rna cua no.
V6n eua c6 quay dlt<;1c mQt vong
trong mQt nam, m('>t thang hay la m('>t .
khong?
C6 hai cong ty d ke' nhau. Cong ty thu
nha't e6 so' v6n la 8 runt va 1.800
63
12 QUY TAc SINH DONG TIEN
cong nhan; cong ty kia c6 0,8 funt
va 80 cong nhan. Nam ngoai, cii hai cong
ty c6 sei doanh l<;li nhtt nhau; nhtt la
cong ty be lam lin nang sua't cao hon va
quay yang vein clla mlnh Wi 26 Ifill trong
mOtnam.
Nha ngan hang c6 kinh doanh teit
nhCl vein lie'ng tMm chi it hon 10 Ifill so
vdi nha kinh doanh kim hoan. NgttCli san
xua't banh ml bie'n ra't nhanh tiY bot thanh
banh, tiY banh sang Hang ngay anh
ta ban he't sei hang h6a do mlnh lflm ra.
M(>t trong nhUng nguyen nhan ph6 bie'n
lam cho cac hang nMn dU<;IC lQi
khong cao la do qua clla hQ
yen mot ch6, qua hang hoa,
nhiu nguyen dl! tn1 yen trong
kho, qua may m6c, nhiu nha
xuong chua M</c sit d\lng ...
Ta't cii nhii'ng d.i d6 ta tha'y ngu6n
gay nen Sl!que
64
12 QUY TAc SINH DONG TIEN
cong nhan; cong ty kia c6 0,8 funt
va 80 cong nhan. Nam ngoai, cii hai cong
ty c6 sei doanh l<;li nhtt nhau; nhtt la
cong ty be lam lin nang sua't cao hon va
quay yang vein clla mlnh Wi 26 Ifill trong
mOtnam.
Nha ngan hang c6 kinh doanh teit
nhCl vein lie'ng tMm chi it hon 10 Ifill so
vdi nha kinh doanh kim hoan. NgttCli san
xua't banh ml bie'n ra't nhanh tiY bot thanh
banh, tiY banh sang Hang ngay anh
ta ban he't sei hang h6a do mlnh lflm ra.
M(>t trong nhUng nguyen nhan ph6 bie'n
lam cho cac hang nMn dU<;IC lQi
khong cao la do qua clla hQ
yen mot ch6, qua hang hoa,
nhiu nguyen dl! tn1 yen trong
kho, qua may m6c, nhiu nha
xuong chua M</c sit d\lng ...
Ta't cii nhii'ng d.i d6 ta tha'y ngu6n
gay nen Sl!que
64
12 QUY de SINH Lql BONG nEN
va anh huang ra sao d6i vdi doanh
C6 nhith-l khi 2/3 s6 v6n la s6
chet va toan bQ ganh cua doanh
de len 1/3 v6n con I'l-i.
Chhg co IQi IQc gl khi giii' hang bOa
cua mll1h I'l-i, trtt truong hQp gia
dang tang. Gia tri cua nha xuong va thiet
bi ph\! thuQC vao s6 sii' d\!ng chung
chU' kh6ng phai la chung co gili bao
nhieu.
T6t hon het la e6 mQt dQng co cong
suat I "sU'c meo" nhltng no lam con
hon la co dong co 1 "sU'c voi ", nhung
khong lam
Ban ch!tt ciia kinh doanh la trao dtJi:
tin -hang, hang-tin, tin l'1-i sang hang
va dn thl,tc nhanh. D6 chinh la
bi quyet eua IQi Idn.
Chung ta hiiy xem xet thi d\! ve 2 cii'a
hang ban d6 g6: mot cua nguoi nhanh
thao vat, con chii cua cii'a hang kia
65
12 QUY de SINH Lql BONG nEN
va anh huang ra sao d6i vdi doanh
C6 nhith-l khi 2/3 s6 v6n la s6
chet va toan bQ ganh cua doanh
de len 1/3 v6n con I'l-i.
Chhg co IQi IQc gl khi giii' hang bOa
cua mll1h I'l-i, trtt truong hQp gia
dang tang. Gia tri cua nha xuong va thiet
bi ph\! thuQC vao s6 sii' d\!ng chung
chU' kh6ng phai la chung co gili bao
nhieu.
T6t hon het la e6 mQt dQng co cong
suat I "sU'c meo" nhltng no lam con
hon la co dong co 1 "sU'c voi ", nhung
khong lam
Ban ch!tt ciia kinh doanh la trao dtJi:
tin -hang, hang-tin, tin l'1-i sang hang
va dn thl,tC nhanh. D6 chinh la
bi quyet eua IQi Idn.
Chung ta hiiy xem xet thi d\! ve 2 cii'a
hang ban d6 g6: mot cua nguoi nhanh
thao vat, con chii cua cii'a hang kia
65
12 QUY rAe SINH Lc;l1 OONG liEN
thl la nguoi cMm ch1).p, kern nang
dong.
M6i nguoi mua cho clta hang clla mlnh
mot sf) ghe' g6 v6i sf) 20 funt. Nguoi
cMm ch1).p ban he't sf) ghe' dii mua trong
1 nam va thu dUQc 30 funt. Nguoi
nhanh nht;n chi trong 3 thang la ban he't
va thu dUQc 25 funt. Sau do anh1a mua
sf) ghe' heln va ban dUQc 31 funt,
11).i mua tie'p va ban dUQc 37 funt va 16
hang cuf)i cung trong nam ban dUQc 45
funt.
Cuf)i nam t6ng ke't thl nguoi
ch1).p chi thu dUQc 10 funt lQi do
dinh gia ban heli cao va con co nguy cel
ma't khach hang, con nguoi nhanh nht;n
dli thu dUQc 25 funt IQi do dii bie't
djnh gia hQp ly, co IQi cho khach hang.
Thi dl,l tren cho ta tha'y kinh doanh
cua nguCli nhanh nht;n fa nang di)ng
va thu du'Qc lQi xung dang nhuthe'
66
12 QUY rAe SINH Lc;l1 OONG liEN
thl la nguoi cMm ch1).p, kern nang
dong.
M6i nguoi mua cho cU'a hang clla mlnh
mot sf) ghe' g6 v6i sf) 20 funt. Nguoi
cMm ch1).p ban he't sf) ghe' dii mua trong
1 nam va thu dUQc 30 funt. Nguoi
nhanh nht;n chi trong 3 thang la ban he't
va thu dUQc 25 funt. Sau do anh1a mua
sf) ghe' heln va ban dUQc 31 funt,
11).i mua tie'p va ban dUQc 37 funt va 16
hang cuf)i cung trong nam ban dUQc 45
funt.
Cuf)i nam t6ng ke't thl nguoi
ch1).p chi thu dUQc 10 funt lQi do
dinh gia ban heli cao va con co nguy cel
ma't khach hang, con nguoi nhanh nht;n
dli thu dUQc 25 funt IQi do dii bie't
djnh gia hQp ly, co IQi cho khach hang.
Thi dl,l tren cho ta tha'y kinh doanh
cua nguCli nhanh nht;n fa nang di)ng
va thu du'Qc lQi xung dang nhuthe'
66
12 QUY de SINH LC11 OONQ ntH
nao, trong khi d6 thl cong va ke't
qua kinh doanh clla ngltoi ch'!-p
chAng c6 gi dang n6i, chi sau khi
trir rnQt s6 chi phi ch thie't, anh ta gioi
Mrn cung chi giu dltQc s6 v6n dii c6 clia
rnlnh rna thOi.
Nglt<'Ji ban hang cMrn ch'!-p du
thu dUQc s6 l<'Ji bhng 50% s6 v6n dii
bo ra nhung s6 lQi thu dUQc vh
chi bhng non rnQt mla so vdi ngltoi nhanh
dii ban hang vdi s61i'Ji m6i dQt chi
25% v6n bo ra. D6 la rna chi
s6 it nao d6 trong gidi kinh doanh bie't
rna thOi.
Muc clla lQi ph\! thuQc vao t6c
dQ ban hang hon la ph\! thuQc vao muc
cao cua gia. Kie'm dUQc 5% lQi
trong thang hon la 30 % trong nt'im.
gi6ng nhlt tri clla con ngltoi.
Trude day ngu<'Ji ta eho ding, cai clla
con nguoi dng Idn thl anh ta dng thOng
67
12 QUY de SINH LC11 OONQ ntH
nao, trong khi d6 thl cong va ke't
qua kinh doanh clla ngltoi ch'!-p
chAng c6 gi dang n6i, chi sau khi
trir rnQt s6 chi phi ch thie't, anh ta gioi
Mrn cung chi giu dltQc s6 v6n dii c6 clia
rnlnh rna thOi.
Nglt<'Ji ban hang cMrn ch'!-p du
thu dUQc s6 l<'Ji bhng 50% s6 v6n dii
bo ra nhung s6 lQi thu dUQc vh
chi bhng non rnQt mla so vdi ngltoi nhanh
dii ban hang vdi s61i'Ji m6i dQt chi
25% v6n bo ra. D6 la rna chi
s6 it nao d6 trong gidi kinh doanh bie't
rna thOi.
Muc clla lQi ph\! thuQc vao t6c
dQ ban hang hon la ph\! thuQc vao muc
cao cua gia. Kie'm dUQc 5% lQi
trong thang hon la 30 % trong nt'im.
gi6ng nhlt tri clla con ngltoi.
Trude day ngu<'Ji ta eho ding, cai clla
con nguoi dng Idn thl anh ta dng thOng
67
12 QUY TAc SINH LC1I OONG ntH
minh, nhl1ng nay mQi ngl1C1i dli bie't ding
d6 la mot sl! nhm llln. Con ngl1C1i c6 th
c6 cai du!dn song ne'u anh ta chl1-P,
ll1C1i bie'ng thl d6la ke ng6c nghe'ch.
quan trQng la (j ch6. cai dh d6 lam
nhl1 the' nao.
Ba't ky hie nao, khi toi hoi cae thl1e1ng
gia ili hQ dn eai gl heln ca. hQ tra ICli:
"Cn v6n heln mla" va ill nhien la
hQ khong dung. Clii rna hQ ch - d6 la
My nhanh heln mla d\mg v6n
rna hQ dang c6. Ba't ky ai ciing e6
tang ga'p doi so' v6n'cua mlnh rna khong
phai yay them mot xu nao ca bhg each
ddn gian la tang t6c do quay yang v6n
len ga'p doi.
QiIy tll:c cho m6i th1ielng gia an nen
lam fa la: "Mua xong - hiiy ban nhanh,
mua hOm nay - ban vao ngay mai". Quy
nay c6 lQi khong nhiYng eho nba tai
ehinh rna cho ca nha kinh doanh . E>irng
68
12 QUY TAc SINH LC1I OONG ntH
minh, nhl1ng nay mQi ngl1C1i dli bie't ding
d6 la mot sl! nhm llln. Con ngl1C1i c6 th
c6 cai du!dn song ne'u anh ta chl1-P,
ll1C1i bie'ng thl d6la ke ng6c nghe'ch.
quan trQng la (j ch6. cai dh d6 lam
nhl1 the' nao.
Ba't ky hie nao, khi toi hoi cae thl1e1ng
gia ili hQ dn eai gl heln ca. hQ tra ICli:
"Cn v6n heln mla" va ill nhien la
hQ khong dung. Clii rna hQ ch - d6 la
My nhanh heln mla d\mg v6n
rna hQ dang c6. Ba't ky ai ciing e6
tang ga'p doi so' v6n'cua mlnh rna khong
phai yay them mot xu nao ca bhg each
ddn gian la tang t6c do quay yang v6n
len ga'p doi.
QiIy tll:c cho m6i th1ielng gia an nen
lam fa la: "Mua xong - hiiy ban nhanh,
mua hOm nay - ban vao ngay mai". Quy
nay c6 lQi khong nhiYng eho nba tai
ehinh rna cho ca nha kinh doanh . E>irng
68







12 QUY de SINH LC11 e6NG ntH
mua va dirng xay dl!ng cai gl thira. Hay
c6 kMch hang he1n nila va cii'a hang
chi la trung chli khong phlH .
IA nha kho quan 51! . D6 la diu rna
qua it thU'c:Ing gia bie't tdi .
ThU'C1ng xuyen quay yang v6n. M6i
mQt xu nhU' la mQt cong nhan nhO be.
Anh ta dn lam eM khong phlii
ngu. Hay cho mQt d6ng xu nhO be ra
di va sau vAi ngAy -vAi tun, quay trd
vdi ta , d1{t thea v mQt d6ng xu nho be
mdi!
69
12 QUY de SINH LC11 e6NG ntH
rnua va dirng xay dl!ng cai gl thira. Hay
c6 kMch hang he1n nila va cii'a hang
chi la trung chli khong phlH .
IA nha kho quan 51! . D6 la diu rna
qua it thU'c:Ing gia bie't tdi .
ThU'C1ng xuyen quay yang v6n. M6i
rnQt xu nhU' la rnQt cong nhan nhO be.
Anh ta dn lam eM khong phlii
ngu. Hay cho rnQt d6ng xu nhO be ra
di va sau vAi ngAy -vAi tun, quay trd
vdi ta , d1{t thea v rnQt d6ng xu nho be
mdi!
69








71 71
12 QUY de SINH L(11 B6NG TltH
.I,: It liy diing cam rna di vay - d6la lOi
khuyen dn thie't nha'tcho da s6
,n nhcl kinh doanh. doanh
nhan cam tha'y khllng khie'p tnfoc
nej H<.> kinh doanh vdi s6 v6n sKn e6
trong tay, qua bao him cho ban than
mlnh. H<.> lao ra bin ca tren con tau nho
be ella mlnh va ten ella con tau d6 la
tiin miJt. H<.> e6 gl{ng giu cho con tau <'1
gfin bo va ne'u sa cd 10 bltdc mQt chut la
bi danh len bo da va the'Ia ke't thuc
m<.>i Sau d6 , h<.> mdi ra rAng
d bo c6 mom da, con <'1 ngoai
khoi thl tuy bin e6 sau hon song an
torm hon so vdi noi bin nong .
Toi mu6n n6i len mQt sl! Ia khong
th trd'thclrih nha tcli chinh ne'u cll' Mn
hanh eong mQt each an toan va tranh
dl1eje mQi him nhlt .
c6 th giu gln dl19C s6 do b6
mlnh lam ra, nhltng khong bao gio
72
12 QUY de SINH L(11 B6NG TltH
.I,: It liy diing cam rna di vay - d6la lOi
khuyen dn thie't nha'tcho da s6
,n nhcl kinh doanh. doanh
nhan cam tha'y khllng khie'p tnfoc
nej H<.> kinh doanh vdi s6 v6n sKn e6
trong tay, qua bao him cho ban than
mlnh. H<.> lao ra bin ca tren con tau nho
be ella mlnh va ten ella con tau d6 la
tiin miJt. H<.> e6 gl{ng giu cho con tau <'1
gfin bo va ne'u sa cd 10 bltdc mQt chut la
bi danh len bo da va the'Ia ke't thuc
m<.>i Sau d6 , h<.> mdi ra rAng
d bo c6 mom da, con <'1 ngoai
khoi thl tuy bin e6 sau hon song an
torm hon so vdi noi bin nong .
Toi mu6n n6i len mQt sl! Ia khong
th trd'thclrih nha tcli chinh ne'u cll' Mn
hanh eong mQt each an toan va tranh
dl1eje mQi him nhlt .
c6 th giu gln dl19C s6 do b6
mlnh lam ra, nhltng khong bao gio
72
12 QUY de SINH 1I11 86NG TIEN
c6thS kie'm dlt<;lC so tai san rieng Ion
cho mlnh ca.
Nha tai chinh hanh rna khong
hiSm thl cling nhlt th<;l san sit ti't di
san <'1 nhung ndi tm thltC1ng va nha leo
nui khong siin sang leo len nhung dlnh
nui cao.
The' gioi tai chinh dy rfiy nhung
hiSm rna ca toi va khong mot ai c6
n6i la nen tranh chUng nhlt the' nao.
dling bao giC1 nghi ngC1 mot sl! Iii th<;1
san sit tu day kinh c6
cho th<;l san tnb nhung IC1i khuyen quy gia,
nhltng tfit ca mQi th<;l san Mu c6 tren than
th mlnh nhung ve't va cuoi cling thl
trong kinh doanh, sl! him thong
minh thltC1ng mang cho ta doanh l<;Ii
IOn. B'l-n dn c6 du long diing cam cho
cong vic$c cua minh, phai c6 "mau" th
thao tren san co.
Ne'u cll' yay n<;l xong d r6i hang dem
73
12 QUY de SINH 1I11 86NG TIEN
c6thS kie'm dlt<;lC so tai san rieng Ion
cho mlnh ca.
Nha tai chinh hanh rna khong
hiSm thl cling nhlt th<;l san sit ti't di
san <'1 nhung ndi tm thltC1ng va nha leo
nui khong siin sang leo len nhung dlnh
nui cao.
The' gioi tai chinh dy rfiy nhung
hiSm rna ca toi va khong mot ai c6
n6i la nen tranh chUng nhlt the' nao.
dling bao giC1 nghi ngC1 mot sl! Iii th<;1
san sit tu day kinh c6
cho th<;l san tnb nhung IC1i khuyen quy gia,
nhltng tfit ca mQi th<;l san Mu c6 tren than
th mlnh nhung ve't va cuoi cling thl
trong kinh doanh, sl! him thong
minh thltC1ng mang cho ta doanh l<;Ii
IOn. B'l-n dn c6 du long diing cam cho
cong vic$c cua minh, phai c6 "mau" th
thao tren san co.
Ne'u cll' yay n<;l xong d r6i hang dem
73
. 12 QUY de SINH L111 B6NG ntN
khong ngu thl dung gifng sU'c trd thanh
nha tai chfnh. Tot hdn he't anh ta chi nen
lam m6t nhan vien quen, blnh tam lam
voi d6ng htdng cd ban va the'la du.
Song h cam thiy c6 kinh doanh
ke't qua tot nha cua ke khac thl
hay buoc tie'p va yay so du dn
M tie'n hanh cong cua minh.
'. Endriu Cacnheghi, nguai kinh doanh
trong linh vlfc thep va hai dUQc
60 funt, m6t Mn da: n6i voi t6i riing,
khi bift cong ong dii vaynQ bie't
baa nhieu!
"Toi la con nQ ldn nhit d thanh pho
. Penxinvania (Hoa Ky) - ong ta n6i - m(>t
nguoi cua toi chi chuyen sai buac
de'n tung ngan hang va yay bit ky d dau
c6 Yay dUQc".
Hh nhu' m6i nha giau n6i rhng,
anh ta giau len dUQc la nha yay cho
In\lc dfch thong minh. Cach day khong
74
. 12 QUY de SINH L111 B6NG ntN
khong ngu thl dung gifng sU'c trd thanh
nha tai chfnh. Tot hdn he't anh ta chi nen
lam m6t nhan vien quen, blnh tam lam
voi d6ng htdng cd ban va the'la du.
Song h cam thiy c6 kinh doanh
ke't qua tot nha cua ke khac thl
hay buoc tie'p va yay so du dn
M tie'n hanh cong cua minh.
'. Endriu Cacnheghi, nguai kinh doanh
trong linh vlfc thep va hai dUQc
60 funt, m6t Mn da: n6i voi t6i riing,
khi bift cong ong dii vaynQ bie't
baa nhieu!
"Toi la con nQ ldn nhit d thanh pho
. Penxinvania (Hoa Ky) - ong ta n6i - m(>t
nguoi cua toi chi chuyen sai buac
de'n tung ngan hang va yay bit ky d dau
c6 Yay dUQc".
Hh nhu' m6i nha giau n6i rhng,
anh ta giau len dUQc la nha yay cho
In\lc dfch thong minh. Cach day khong
74
12 QUY TAe SINH USI e6NQ nfN
Hiu tai co mqt thltang gia va vdi ta't
ca long tV hao ang ta noi vdi Wi rhng:
Trong su5t 27 nam tr(ji Dng ta khang yay
mqtxu nao ca. Vdi mqtXItC1ng nhO va 50
cang nhan, ang ta kie'm dlt<;1c khang qua
1500 funt l<;1i d6 tltang d5i
t5t, nhl1ng va'n la C1 cha, ang fa phii
ma't nhung 27 nam tr(ji mdi dlta dltqc
cang kinh doanh cua mlnh Wi con
s5lqi 1500 funt. Ne'u nhlt ngay tit
ang ta yay 5000 funt thl se di;lt dltQc
doanh lqi d6, nhl1ng chi ma't c6 1,4 th(ji
gian rna thOi. KhOng chu ytdi ye'u t5th(ji
gian, ang ta dii chi ra ca d(ji mlnh Mlam
mqt rna c6 th6 hoan thanh trong 5
nam,
va trf - d6 la nhung gl dn
cho can nglt(ji lam ra trong the' gidi
kinh doanh. Bdi ne'u vung tam rAng
ta c6 tri thl.bltdc tie'p thea din hltdng
Wi la lam sao d6 tlm cho dlt<;1c von'.
75
12 QUY TAe SINH USI e6NQ nfN
Hiu tai co mqt thltang gia va vdi ta't
ca long tV hao ang ta noi vdi Wi rhng:
Trong su5t 27 nam tr(ji Dng ta khang yay
mqtxu nao ca. Vdi mqtXItC1ng nhO va 50
cang nhan, ang ta kie'm dlt<;1c khang qua
1500 funt l<;1i d6 tltang d5i
t5t, nhl1ng va'n la C1 cha, ang fa phii
ma't nhung 27 nam tr(ji mdi dlta dltqc
cang kinh doanh cua mlnh Wi con
s5lqi 1500 funt. Ne'u nhlt ngay tit
ang ta yay 5000 funt thl se di;lt dltQc
doanh lqi d6, nhl1ng chi ma't c6 1,4 th(ji
gian rna thOi. KhOng chu ytdi ye'u t5th(ji
gian, ang ta dii chi ra ca d(ji mlnh Mlam
mqt rna c6 th6 hoan thanh trong 5
nam,
va trf - d6 la nhung gl dn
cho can nglt(ji lam ra trong the' gidi
kinh doanh. Bdi ne'u vung tam rAng
ta c6 tri thl.bltdc tie'p thea din hltdng
Wi la lam sao d6 tlm cho dlt<;1c von'.
75
12 QUY TAc SINll LI1I e6NG litH
Kie'm du'<;1C rna khong dn phai di
yay thi d6Ia t6t nha"t, con ne'u khong
thl ta phai di yay.
Yay (j dau? Dr nhien Ia khong C1 ke
cho yay Hii. KhOng mQt ai Il;li de"n
gh nhii'ng ke d6, ngol;li trir lru'ong h<;1p
khong c6 bCj.n be hoij.c gia ta dang trong
hoan canh bi yay du'<;1c (j ke cho
yay Ilii khong baa gio mang ICj.i l<;1i
vi mot Iy do ddn gian III ta phai
tra tdi 10 % m6i thang. Hem ni1a, van
phOng cua hlln ta thu'ong III cai bfiy vilt
cl;ln ta"t ca nhii'ng gl c6 th6 du'Qc cua
ba"t ky ai dang trong kh6n kh6.
yay vdi llii sua"t dng tha"p
dng t6t.
Ne'u c6 th<i thl hay yay (j ngan hllng -
ndi c6 th<i yay vdi nhii'ng kic$n
l<;1i nha"t.
Ne'u khong du kic$n yay (j
ngan hang thi dn hi<iu riing, d6 III minh
76
12 QUY TAc SINll LI1I e6NG litH
Kie'm du'<;1C rna khong dn phai di
yay thi d6Ia t6t nha"t, con ne'u khong
thl ta phai di yay.
Yay (j dau? Dr nhien Ia khong C1 ke
cho yay Hii. KhOng mQt ai Il;li de"n
gh nhii'ng ke d6, ngol;li trir lru'ong h<;1p
khong c6 bCj.n be hoij.c gia ta dang trong
hoan canh bi yay du'<;1c (j ke cho
yay Ilii khong baa gio mang ICj.i l<;1i
vi mot Iy do ddn gian III ta phai
tra tdi 10 % m6i thang. Hem ni1a, van
phOng cua hlln ta thu'ong III cai bfiy vilt
cl;ln ta"t ca nhii'ng gl c6 th6 du'Qc cua
ba"t ky ai dang trong kh6n kh6.
yay vdi llii sua"t dng tha"p
dng t6t.
Ne'u c6 th<i thl hay yay (j ngan hllng -
ndi c6 th<i yay vdi nhii'ng kic$n
l<;1i nha"t.
Ne'u khong du kic$n yay (j
ngan hang thi dn hi<iu riing, d6 III minh
76






12 QUY TAc SINH LC11 B6NG ntH
chang cho tha'y ta kh6ng nen di yay nii'a.
Chuyen gia ngan Mng Ia ngltCfi c6
kinh trong lInh Vlfc cho Yay, anh
ta bie't khi nao e6 th va eh eho yay,
con khi nao thi nen tir eh6i.
Le di nhien Ia m6i nglt<'Ji dn phai e6
ehut it v6n lie'ng eua rieng mlhh r6i sau
d6 moie6 du long diing cam d yay
eua ngltCfi khae. Iue nao cam tha'y da
e6 the sil' dl,mg co hi<$u qua thi t6t
hdn he't Ia hay yay
Ne'u mu6n kie'm va nhanh
hay tuan theo quy quay vong v6n
va d6ng thCfi chi yay sr/ tiin vita du cho
kinh doanh co qua cua minh.
77
-,
12 QUY TAc SINH LC11 B6NG ntH
chang cho tha'y ta kh6ng nen di yay nii'a.
Chuyen gia ngan Mng Ia ngltCfi c6
kinh trong lInh Vlfc cho Yay, anh
ta bie't khi nao e6 th va eh eho yay,
con khi nao thi nen tir eh6i.
Le di nhien Ia m6i nglt<'Ji dn phai e6
ehut it v6n lie'ng eua rieng mlhh r6i sau
d6 moie6 du long diing cam d yay
eua ngltCfi khae. Iue nao cam tha'y da
e6 the sil' dl,mg co hi<$u qua thi t6t
hdn he't Ia hay yay
Ne'u mu6n kie'm va nhanh
hay tuan theo quy quay vong v6n
va d6ng thCfi chi yay sr/ tiin vita du cho
kinh doanh co qua cua minh.
77
-,

















79 79
12 QUY TAC SINN u11 DONG TlEN
1"1 rang rung tai chinh kh6ng co
ban d6, kh6ng col6i di. Da s6 thai
gian IOi (j do chung ta luon cam
tha'y mlnh di I?c du'ong
'----'
vaa ba't ky luc naa.
Tuy cling c6 nhi1'ng ngu'oi da tUng
IOi ca doi lrang nhi1'ng rung nhu'
va VI the hQ biet du'qc guy cung
mQi him nguy cua no. Trang nhi1'ng
lru'ong hqp hay dt!a chuyen
gia ngan hang, ngu'oi gii1' chla kh6a tai
chinh cua minh. Quy 8 co th cuu
chung ta khoi bi thua 16 IOn.
Chuyen gia ngan hang la ngu'oi gii1'
cua, la ngu'oi baa d6ng tin cua b?n
khoi bi thua 16.
C6 biet baa ngu'oi, tt! ban than dang
I?c du'ong mOt each vQng lrang rung
ll;li san sang du'a b'.ln tdi "nui vang".
Chinh VI the, mOt trang nhi1'ng dinh
huyn bi nha't cua rung la: nhi1'ng ke
80
12 QUY TAC SINN u11 DONG TlEN
1"1 rang rung tai chinh kh6ng co
ban d6, kh6ng col6i di. Da s6 thai
gian IOi (j do chung ta luon cam
tha'y mlnh di I?c du'ong
'----'
vaa ba't ky luc naa.
Tuy cling c6 nhi1'ng ngu'oi da tUng
IOi ca doi lrang nhi1'ng rung nhu'
va VI the hQ biet du'qc guy cung
mQi him nguy cua no. Trang nhi1'ng
lru'ong hqp hay dt!a chuyen
gia ngan hang, ngu'oi gii1' chla kh6a tai
chinh cua minh. Quy 8 co th cuu
chung ta khoi bi thua 16 IOn.
Chuyen gia ngan hang la ngu'oi gii1'
cua, la ngu'oi baa d6ng tin cua b?n
khoi bi thua 16.
C6 biet baa ngu'oi, tt! ban than dang
I?c du'ong mOt each vQng lrang rung
ll;li san sang du'a b'.ln tdi "nui vang".
Chinh VI the, mOt trang nhi1'ng dinh
huyn bi nha't cua rung la: nhi1'ng ke
80
12 QUY TAc SINH LO'I DONG TlEN
thilt b'J.i dang s6ng lay t l'J.i la nhi1ng
ten b<;1m gian xao mu6n lam cho b'J.n trd
nen giau c6, moi chao b'J.n ca nui clla
cai, va khi htlu bao clla b'J.n dtlu
thl nhi1ng ke "d:n 16i dtfa dtfong"
va "co' viln" ily dii xa ch'J.y cao bay.
Tren thl!c te thl trong rirng khong
t6n t'J.i nhi1ng Wi khuyen va sl! giup do
va ttf. T6t han het la nen hi6u va nho
d6 trtfoc khi, chu khong phai la sau
khi chan VaG ch6n rirng xanh.
Neu ngttoi canh giIJ tai chinh clla
chung ta khong biet 16i mon trong rirng
thl chi it anh ta biet noi gn nilp, giup
ta tninh dtt<}c mQi hi6m nguy dang rlnh
de dQa. Su6t doi anh ta nghien cl1u
Mu clla nhi1ng m6i nguy hi6m d6
va khi dn anh ta c6 th6 cl1u chung ta
khoi tai hQa .
. Tham khao ykien voi chuyen gia ngan
hang cua mInh, ta se M<;1C cai l<;1i.
81
12 QUY TAc SINH LO'I DONG TlEN
thilt b'J.i dang s6ng lay t l'J.i la nhi1ng
ten b<;1m gian xao mu6n lam cho b'J.n trd
nen giau c6, moi chao b'J.n ca nui clla
cai, va khi htlu bao clla b'J.n dtlu
thl nhi1ng ke "d:n 16i dtfa dtfong"
va "co' viln" ily dii xa ch'J.y cao bay.
Tren thl!c te thl trong rirng khong
t6n t'J.i nhi1ng Wi khuyen va sl! giup do
va ttf. T6t han het la nen hi6u va nho
d6 trtfoc khi, chu khong phai la sau
khi chan VaG ch6n rirng xanh.
Neu ngttoi canh giIJ tai chinh clla
chung ta khong biet 16i mon trong rirng
thl chi it anh ta biet noi gn nilp, giup
ta tninh dtt<}c mQi hi6m nguy dang rlnh
de dQa. Su6t doi anh ta nghien cl1u
Mu clla nhi1ng m6i nguy hi6m d6
va khi dn anh ta c6 th6 cl1u chung ta
khoi tai hQa .
. Tham khao ykien voi chuyen gia ngan
hang cua mInh, ta se M<;1C cai l<;1i.
81
12 QUY TAc SINH L(li DONG liEN
Trudc he't la c6 co may dUQC loi
khuyen thong minh. Cai IQi tie'p theo la
lam cho bl).n sang gia hon va tang long
tin vao bl).n tir phia cQng sl!, bit$t tir
phia chuyen gia ngan hang cua mlnh.
Anh ta khong tl! la nguoi
duong, nhung anh ta Il).i bie't hon
ca nhi1ng nguoi duong. Khong c6 Iy
do gl d anh ta tl! lira d5i mlnh va lira d5i
khach hang. Chu ye'u la anh ta hQc lam
vit$c chu khong chiS mlii vao vit$c nguoi
khac. Anh ta bie't du rung
tai chinh M c6 thi tl! gQi mlnh la nguoi
dua duong.
Anh ta khong th n6i lam the' nao d
thu dUQc 12% loi lam the' nao
dti tang v5n len ga'p doi, nhu'ng anh ta c6
th n6i lam the' nao M kie'm dUQc 6%
loi va lam sao Mgiii' dUQc an toan
nhi1ng gl dang co.
Do lam tin tuang nen ke'toan
82
12 QUY TAc SINH L(li DONG liEN
Trudc he't la c6 co may dUQC loi
khuyen thong minh. Cai IQi tie'p theo la
lam cho bl).n sang gia hon va tang long
tin vao bl).n tir phia cQng sl!, bit$t tir
phia chuyen gia ngan hang cua mlnh.
Anh ta khong tl! la nguoi
duong, nhung anh ta Il).i bie't hon
ca nhi1ng nguoi duong. Khong c6 Iy
do gl d anh ta tl! lira d5i mlnh va lira d5i
khach hang. Chu ye'u la anh ta hQc lam
vit$c chu khong chiS mlii vao vit$c nguoi
khac. Anh ta bie't du rung
tai chinh M c6 thi tl! gQi mlnh la nguoi
dua duong.
Anh ta khong th n6i lam the' nao d
thu dUQc 12% loi lam the' nao
dti tang v5n len ga'p doi, nhu'ng anh ta c6
th n6i lam the' nao M kie'm dUQc 6%
loi va lam sao Mgiii' dUQc an toan
nhi1ng gl dang co.
Do lam tin tuang nen ke'toan
82
12 QUY TAc SINH Lql D6NG T1fN
tnrClng la c6 viln t6t cho nhung doanh
nhan tre. RBi cling de'n hIe, con ngl!oi
trCl nen vung yang heln trong cong
clla minh, khong dn de'n Wi khuyen cua
nha tai chinh. Song kh6ng phai 11k nao
cling se nhl! trong thbi
ngay nay, toi mu6n khuyen m6i doanh
nhan hay luon dl!a vao chu)'en gia ngan
hang cua minh.
Ngay nay, chuyen gia ngan hang la
nhan trung tam, anh ta giu ca the' gidi
tren doi vai cua minh. Cu6i clIng thi tilt
ca cac viln tai chinh tren the' gian
nay dl!<;1c giai quye't bCli cac chuyen
gia ngan hang.
HQ giu gin cho mQi ngl!bi nen hQ
c6 xac quyn ciia minh. Chinh
hQIa ngl!bi phai xac o!nh ffiQi quye't d!nh
do cac chinh khach thong qua. Anh ta
khong chi deln gian la nha tai chinh, anh
ta la Hnh canh, la ngl!bi do dft u, Ia thii
83
12 QUY TAc SINH Lql D6NG T1fN
tnrClng la c6 viln t6t cho nhung doanh
nhan tre. RBi cling de'n hIe, con ngl!oi
trCl nen vung yang heln trong cong
clla minh, khong dn de'n Wi khuyen cua
nha tai chinh. Song kh6ng phai 11k nao
cling se nhl! trong thbi
ngay nay, toi mu6n khuyen m6i doanh
nhan hay luon dl!a vao chu)'en gia ngan
hang cua minh.
Ngay nay, chuyen gia ngan hang la
nhan trung tam, anh ta giu ca the' gidi
tren doi vai cua minh. Cu6i clIng thi tilt
ca cac viln tai chinh tren the' gian
nay dl!<;1c giai quye't bCli cac chuyen
gia ngan hang.
HQ giu gin cho mQi ngl!bi nen hQ
c6 xac quyn ciia minh. Chinh
hQIa ngl!bi phai xac o!nh ffiQi quye't d!nh
do cac chinh khach thong qua. Anh ta
khong chi deln gian la nha tai chinh, anh
ta la Hnh canh, la ngl!bi do dft u, Ia thii
83
12 QUY TAc SINH u11 BONG nfN
linh ... kh6ng ph\! thuQc vao vit$c anh co
mu6n hay kh6ng.
Tom l?i, quy tAc 8 noi r ~ n g : hiiy trao
Mi -rhamkluio ykiln vcii chuyen gia ngan
himg -tay hOmchia kh6a cua minh. Dilng
trang chiJ vao kinh nghim non kern cua
ban than va fiJi khuyen ciia nhilng ke
chuyen song nhiJ vao sI! fhua f6 cua chung
fa.
84
12 QUY TAc SINH u11 BONG nfN
linh ... kh6ng ph\! thuQc vao vit$c anh co
mu6n hay kh6ng.
Tom l?i, quy tAc 8 noi r ~ n g : hiiy trao
Mi -rhamkluio ykiln vcii chuyen gia ngan
himg -tay hOmchia kh6a cua minh. Dilng
trang chiJ vao kinh nghim non kern cua
ban than va fiJi khuyen ciia nhilng ke
chuyen song nhiJ vao sI! fhua f6 cua chung
fa.
84
Jlttta Uti F mi ~
btPn Uu?iti aa kn
85
Jlttta Uti F mi ~
btPn Uu?iti aa kn
85
12 QUY rAC SINH lQ'1 DONG TlEN
II uy tilc 9 chi ngiln gQn the' thai, the'
O
rna ta c6 tang tai san len 8 In
ne'u chung ta thlfC hanh tot quy tilc
fc.r nay tren thlfC te'o
N6i len d6 thl ;song tMt kh6
rna tlm du<;1c ai trong so ngan nguoi diJ
long dUng drn tlf lam dU<;1C d6. Hu
nhu tat d, khi rnua va ban thuong nhln
vao dam dong va tMrn chi thi truong
chung khoan cling tuan thea dam dong,
r6i ngay d cac nha ngan hang va nhung
tay dh co (j thi truong chung khoan cling
khong tlf rnlnh quye't dinh dU<;1C rnQi

cel phie'u nay thl khan hie'rn, con
khac thl ai doai hoai Wi d.
Nganh nay thl dang trong con sot, nganh
khac dang trong thai dlnh dOn .
d thi tru'ong du tt! von luon c6 hai
dam dong: dam ngu'oi rnua va dam ngu'oi
ban va khi Wi d6, tlf khilc ta ngay
86
12 QUY rAC SINH lQ'1 DONG TlEN
II uy tilc 9 chi ngiln gQn the' thai, the'
O
rna ta c6 tang tai san len 8 In
ne'u chung ta thlfC hanh tot quy tilc
fc.r nay tren thlfC te'o
N6i len d6 thl ;song tMt kh6
rna tlm du<;1c ai trong so ngan nguoi diJ
long dUng drn tlf lam dU<;1C d6. Hu
nhu tat d, khi rnua va ban thuong nhln
vao dam dong va tMrn chi thi truong
chung khoan cling tuan thea dam dong,
r6i ngay d cac nha ngan hang va nhung
tay dh co (j thi truong chung khoan cling
khong tlf rnlnh quye't dinh dU<;1C rnQi

cel phie'u nay thl khan hie'rn, con
khac thl ai doai hoai Wi d.
Nganh nay thl dang trong con sot, nganh
khac dang trong thai dlnh dOn .
d thi tru'ong du tt! von luon c6 hai
dam dong: dam ngu'oi rnua va dam ngu'oi
ban va khi Wi d6, tlf khilc ta ngay
86
12 QUY de SINH LQI 06NG liEN
vao dam nao dong hon. >6 chinh la mot
trong nhung nguyen nhan chinh dfin ta
Wi sl! ma't rnat.
Ta't ca chung ta hay chi it da s6 chung
ta thu'ong tuan theo ban nang dan by.
Chung ta di thea dam dong, thea dam
dong nao IOn hon nhu' muon loai sinh t
Chung ta lam nhung gl rna ngu'oi
khac lam, bdi VI nhu' thl don gian va
hon; chung ta khong mu6n th
rhg, mmh la con ngu'oi ky kh6i khac
ngu'oi.
N6i t6m l<:li la chung ta boi xuoi dong.
La nhung chi! th tht,l dong, chung ta cho
phep hang xom, ba't kY ai, bao chi th6ng
tri chung ta, trong do co vai tro 16n hon
ca la bao chi -thong tin. Chinh thong tin
lam cho dam dong trd nen tu'<;1ng
blnh thu'ong. Nhung chu but ding dOi ngil
ph6ng vien cua hQ can suy nghT it hon
ke khac, nhu'ng hQ l<:li c6 th ban nhung
87
12 QUY de SINH LQI 06NG liEN
vao dam nao dong hon. >6 chinh la mot
trong nhung nguyen nhan chinh dfin ta
Wi sl! ma't rnat.
Ta't ca chung ta hay chi it da s6 chung
ta thu'ong tuan theo ban nang dan by.
Chung ta di thea dam dong, thea dam
dong nao IOn hon nhu' muon loai sinh t
Chung ta lam nhung gl rna ngu'oi
khac lam, bdi VI nhu' thl don gian va
hon; chung ta khong mu6n th
rhg, mmh la con ngu'oi ky kh6i khac
ngu'oi.
N6i t6m l<:li la chung ta boi xuoi dong.
La nhung chi! th tht,l dong, chung ta cho
phep hang xom, ba't kY ai, bao chi th6ng
tri chung ta, trong do co vai tro 16n hon
ca la bao chi -thong tin. Chinh thong tin
lam cho dam dong trd nen tu'<;1ng
blnh thu'ong. Nhung chu but ding dOi ngil
ph6ng vien cua hQ can suy nghT it hon
ke khac, nhu'ng hQ l<:li c6 th ban nhung
87
12 QUY rAe SINH U;l1 OONG liEN
gl do hQ t':\o ra.
St! tuyen kien tr1 hang ngay do
dii anh huang tai dam dong. Da sCS mQi
nguoi khong suy nghi gl ca, hQ dQc mot
cach th\l dong va VI hQ cang d bi
nguoi khac me
TMt la 1':\ ky, song I':\i la mot st! tMt:
Da sCS mQi nguoi trang duong doi cua
mlnh tlt vanh noi den noi an nghi ngan
thu khong tht!c hic$n dUQc mot hanh
dong tt! chu nao ca. SuCSt doi hQ chuyen
di thea dam dong. Trong dgu oc cua hQ
dii xac y kien chung lam nhu
thl blnh yen han. Va do dung
trong chinh trj, trong giao tiep, chu khong
phai dung trong Iinh vt!c tai chinh.
Trang tai chinh thl dam dong bao gio
cling thua cuOco Tht!c te nay chi mot sCS
rllt it nguoi biet rna thoi va ai dii biet thl
hQ giii' kin bi nay. Chi mot sCS rllt it la
cuoc va hQ lam dtfQc nhu vh bai
88
12 QUY rAe SINH U;l1 OONG liEN
gl do hQ t':\o ra.
St! tuyen kien tr1 hang ngay do
dii anh huang tai dam dong. Da sCS mQi
nguoi khong suy nghi gl ca, hQ dQc mot
cach th\l dong va VI hQ cang d bi
nguoi khac me
TMt la 1':\ ky, song I':\i la mot st! tMt:
Da sCS mQi nguoi trang duong doi cua
mlnh tlt vanh noi den noi an nghi ngan
thu khong tht!c hic$n dUQc mot hanh
dong tt! chu nao ca. SuCSt doi hQ chuyen
di thea dam dong. Trong dgu oc cua hQ
dii xac y kien chung lam nhu
thl blnh yen han. Va do dung
trong chinh trj, trong giao tiep, chu khong
phai dung trong Iinh vt!c tai chinh.
Trang tai chinh thl dam dong bao gio
cling thua cuOco Tht!c te nay chi mot sCS
rllt it nguoi biet rna thoi va ai dii biet thl
hQ giii' kin bi nay. Chi mot sCS rllt it la
cuoc va hQ lam dtfQc nhu vh bai
88
12 QUY de SINH Lq, DONG TlEN
VI hQ giam sat che gia ca chu khong
phai Iii dam dong.
V phuong d6, tiii chinh dOi
tn!c tiep voi chinh trj vii t Iii it doanh
nhan biet dUQc diu d6. Khi 10 nguoi
muon ban c6 phieu cua mQt cong ty niio
d6, con chi c6 5 nguoi muon mua thl dT
nhien Iii gia ca cua cae c6 phieu se h;;t.
gUQc l;;ti, neu 20 nguoi mua, rnii chi c6
5 nguoi ban thl if t Iii gia se tang len.
Nguoi thong minh khong ban vii cling
khong mua cling voi dam dong. Anh ta
quan sat til' xa vii lQi dl,mg sl! dao dQng
cua gia ca.
Trong chinh tri, neu sap nMp vii 0 dam
dong han thl se thifng; con trong lTnh vl!c
tiii chinh thl l;;ti dn dung phia dam
nguoi it han neu nhu chung ta muon nMn
biet oUQc sl! nhQc nhiin cling nhu cho dQi
nim han hoan khi hai thiinh qua lao
oQng trong tu vii kinh doanh.
89
12 QUY de SINH Lq, DONG TlEN
VI hQ giam sat che gia ca chu khong
phai Iii dam dong.
V phuong d6, tiii chinh dOi
tn!c tiep voi chinh trj vii t Iii it doanh
nhan biet dUQc diu d6. Khi 10 nguoi
muon ban c6 phieu cua mQt cong ty niio
d6, con chi c6 5 nguoi muon mua thl dT
nhien Iii gia ca cua cae c6 phieu se h;;t.
gUQc l;;ti, neu 20 nguoi mua, rnii chi c6
5 nguoi ban thl if t Iii gia se tang len.
Nguoi thong minh khong ban vii cling
khong mua cling voi dam dong. Anh ta
quan sat til' xa vii lQi dl,mg sl! dao dQng
cua gia ca.
Trong chinh tri, neu sap nMp vii 0 dam
dong han thl se thifng; con trong lTnh vl!c
tiii chinh thl l;;ti dn dung phia dam
nguoi it han neu nhu chung ta muon nMn
biet oUQc sl! nhQc nhiin cling nhu cho dQi
nim han hoan khi hai thiinh qua lao
oQng trong tu vii kinh doanh.
89
12 QUY TAe SINH lQ'1 DONG TlEN
Dung mua khi so ngu'oi mua han
so ngl10i ban, ne'u khong din tMn thl c6
th ta phai chi so han can thie't
My! Dung ban khi so ngl10i ban
han so ngl10i mua, ne'u cu ban thl ta chi
kie'm dl1<;1c vai xu Wi rna thai. Can sot va
sl! dlnh don bao gio cling xen ke nhau -
sau can sot la sl! dlnh don va sau dlnh
dOn thl bao gio cling len can sot.
dang tie'c la dam dong khong bao gio nhill
len phia tnt6c. Nhtt bi me de'n
kho, hQ suy nghT Wi va hanh dong
mot cach th\l dong. Cling chinh vIle d6
nen ngl10i dli mua v6i gia cao va
ban v6i gia thffp .
Hay mua hang I; ke hi quan va hiiy ban
hang cho ke If;lC quan. D6 thl!C chfft la
each phat khac cua quy tik nay.
d6 c6 nghTa la phai dung cach
xa dam dong, dl,mg mQi kha nang dao
dong eua gia <.-a. C6 mot so it ngttoi dli
90
12 QUY TAe SINH lQ'1 DONG TlEN
Dung mua khi so ngu'oi mua han
so ngl10i ban, ne'u khong din tMn thl c6
th ta phai chi so han can thie't
My! Dung ban khi so ngl10i ban
han so ngl10i mua, ne'u cu ban thl ta chi
kie'm dl1<;1c vai xu Wi rna thai. Can sot va
sl! dlnh don bao gio cling xen ke nhau -
sau can sot la sl! dlnh don va sau dlnh
dOn thl bao gio cling len can sot.
dang tie'c la dam dong khong bao gio nhill
len phia tnt6c. Nhtt bi me de'n
kho, hQ suy nghT Wi va hanh dong
mot cach th\l dong. Cling chinh vIle d6
nen ngl10i dli mua v6i gia cao va
ban v6i gia thffp .
Hay mua hang I; ke hi quan va hiiy ban
hang cho ke If;lC quan. D6 thl!C chfft la
each phat khac cua quy tik nay.
d6 c6 nghTa la phai dung cach
xa dam dong, dl,mg mQi kha nang dao
dong eua gia <.-a. C6 mot so it ngttoi dli
90
12 QUY lAc SINH LC11 e6NG ntH
diing cam hAnh dQng cach d6, trC!
nen gUm c6 va xang dang ltl1<;1C hl1ang
nhl1ng gl hQ dl1<;1c. HQ 13 nhl1ng
ngl10i lam6n dinh til! trl1Cfng, phong ngita
leba nang xa'u khi dam dong trong con
hoang quet mQi tha tren dl1<'lng
l1i Clla mlnh - la hanh dQng thl1<'lng xay
ra d6i vdi ba't ky l1am dong nao.
Hay thi't bo nhil'ng nM kinh doanh
dQc a thj lntCfng chang khocln
thi tr\1C1ng chang khocln c6 dang vii'ng n6i
qua m('>t nam khong, tXli vi trong luc thling
Mu n6 c6 trI,I dl1<;1C vdi dam dong
chang?
SI! vi nay khong phiH ai ciing
bie't va hQ khong hi8u dl1<;1c
dang ella hy vQng va vl!C clla
sl! hoang S<;1luon luan phien nhau la m9t
ttt ye'u nhl1ng nguy hi8m bie't nhl1<'lng
nao.
Vl V1;l ella ngl1C1i Hinh
91
12 QUY lAc SINH LC11 e6NG ntH
diing cam hAnh dQng cach d6, trC!
nen gUm c6 va xang dang ltl1<;1C hl1ang
nhl1ng gl hQ dl1<;1c. HQ 13 nhl1ng
ngl10i lam6n dinh til! trl1Cfng, phong ngita
leba nang xa'u khi dam dong trong con
hoang quet mQi tha tren dl1<'lng
l1i Clla mlnh - la hanh dQng thl1<'lng xay
ra d6i vdi ba't ky l1am dong nao.
Hay thi't bo nhil'ng nM kinh doanh
dQc a thj lntCfng chang khocln
thi tr\1C1ng chang khocln c6 dang vii'ng n6i
qua m('>t nam khong, tXli vi trong luc thling
Mu n6 c6 trI,I dl1<;1C vdi dam dong
chang?
SI! vi nay khong phiH ai ciing
bie't va hQ khong hi8u dl1<;1c
dang ella hy vQng va vl!C clla
sl! hoang S<;1luon luan phien nhau la m9t
ttt ye'u nhl1ng nguy hi8m bie't nhl1<'lng
nao.
Vl V1;l ella ngl1C1i Hinh
91
12 QUY rAe SINH Lql D6NG litH
la phiii 6n d!nh cho dU'c;1C dam dang dil Ia
ath! tntong chung khoan hay trong hO'!-t
dong chinh tr!. TU'dng tlf, m\lc dich cua
nha Jeinh doanh tai ba va thOng minh a
th! trU'ong chung khoan la lam tilt ca
.nhung gl c6 dam dang athi trU'ong
chung khoan tra nen blnh tam va khan
ngoan hdn. C6 khi, qua d6 anh ta
. duc;1c s6 khang dn n6i tai.
kh6 trong ban chilt con
nguCli 1ft acM, khi gia dang cao thl chung
ta cu nhm tU'ang gia d6 se con tang
them nua, con khi gia dang thilp - chUng
se con thilp hdn nua.
OJ nhien, Sl! thl!C thi la ngU'c;1c
Ne'u c6 mot mij.t hang nriC d6 dang tang
gia thi d6la dllu bao tnt6c cho chung
ta bie't t6i no se re. Con ne'u cai gi
d6 dang giam gia thi chUng ta dn sAn
sang d6n nMn sl! tang gia cua n6. Gia
cii luan dao dong len-xu6ng, xu6ng len
92
12 QUY rAe SINH Lql D6NG litH
la phiii 6n d!nh cho dU'c;1C dam dang dil Ia
ath! tntong chung khoan hay trong hO'!-t
dong chinh tr!. TU'dng tlf, m\lc dich cua
nha Jeinh doanh tai ba va thOng minh a
th! trU'ong chung khoan la lam tilt ca
.nhung gl c6 dam dang athi trU'ong
chung khoan tra nen blnh tam va khan
ngoan hdn. C6 khi, qua d6 anh ta
. duc;1c s6 khang dn n6i tai.
kh6 trong ban chilt con
nguCli 1ft acM, khi gia dang cao thl chung
ta cu nhm tU'ang gia d6 se con tang
them nua, con khi gia dang thilp - chUng
se con thilp hdn nua.
OJ nhien, Sl! thl!C thi la ngU'c;1c
Ne'u c6 mot mij.t hang nriC d6 dang tang
gia thi d6la dllu bao tnt6c cho chung
ta bie't t6i no se re. Con ne'u cai gi
d6 dang giam gia thi chUng ta dn sAn
sang d6n nMn sl! tang gia cua n6. Gia
cii luan dao dong len-xu6ng, xu6ng len
92







12 QUY TAe SINH Ll1I HNG TltH
va tae dong len gia hang la h<;lpeua
mQi sJ;l eua s\f hy v<;mg ding nhlt s<;l
hiii eua ea gian nay.
Gia cii dong, eao hdn hoij.e tha"p
hdn gia trl, nhltng it khi ehung ma"t
hAn. Thltong thi hy vQng ding nhlt
sQ hiii dlt<;le ph6ng them len va
khi khan qua di thi gia cii se
quay mue gia tIi eua n6.
93
12 QUY TAe SINH Ll1I HNG TltH
va tae dong len gia hang la h<;lpeua
mQi sJ;l eua s\f hy v<;mg ding nhlt s<;l
hiii eua ea gian nay.
Gia cii dong, eao hdn hoij.e tha"p
hdn gia trl, nhltng it khi ehung ma"t
hAn. Thltong thi hy vQng ding nhlt
sQ hiii dlt<;le ph6ng them len va
khi khan qua di thi gia cii se
quay mue gia tIi eua n6.
93

12 QUY TAe SINH LI1I OONG TIEN
IN... hang thuang da bi pha
" san chi vi chua tha'y dulJc utm
quan trQng cua quy dc nay, H9
\ kh6ng phan dulJc sl! phcit triln
va c61am cho oai.
. St! phat la sl! gia tang thl!c te
quy mo cua san xU1lt - kinh doanh, con
c6lam cho oai thi chi la sl! phong "to
son trat ph1ln" ma thoi. St! phat la
sl! gia tang quy mo va qua eua
kinh doanh khi co hlJp d6ng cho tudng
lai , con sl! oai thi tang uy tin -
va c6 gay a'n tUcjng nguoi
khac cam th1ly nhu
Ne'u ehu nha in phat ra hang
nam ong ta bi 4.000 funt do m1lt hlJp
d6ng vi thie'u thong tin moi thi ong ta dn
vay va dfiu tucho tuyen quiing
cao. Nha kinh doanh da quy co ban
dulJc nhiu hang han nua ne'u anh ta co
ngu6n dl! tru, va trong truong hlJp nay
96
12 QUY TAe SINH LI1I OONG TIEN
IN... hang thuang da bi pha
" san chi vi chua tha'y dulJc utm
quan trQng cua quy dc nay, H9
\ kh6ng phan dulJc sl! phcit triln
va c61am cho oai.
. St! phat la sl! gia tang thl!c te
quy mo cua san xU1lt - kinh doanh, con
c6lam cho oai thi chi la sl! phong "to
son trat ph1ln" ma thoi. St! phat la
sl! gia tang quy mo va qua eua
kinh doanh khi co hlJp d6ng cho tudng
lai , con sl! oai thi tang uy tin -
va c6 gay a'n tUcjng nguoi
khac cam th1ly nhu
Ne'u ehu nha in phat ra hang
nam ong ta bi 4.000 funt do m1lt hlJp
d6ng vi thie'u thong tin moi thi ong ta dn
vay va dfiu tucho tuyen quiing
cao. Nha kinh doanh da quy co ban
dulJc nhiu hang han nua ne'u anh ta co
ngu6n dl! tru, va trong truong hlJp nay
96
12 QUY de SINH ull B6Nfl TltN
dn phiii yay mua them hang.
dang c6 mQt khai Sl!phtlt
triln t(1't ytu. SI! kinh doanh dang phat
ciing nhu dua be dang Ion. Cht1 be
kh6ng (j mai trong n6i, n6 dn phiii
c6 "ch6 (j" Ion hc1n.
Con sl! oai thl. khac Thl!C cha't
thl. d6 chi la ve ngoAi, la cai ta mong
mu5n chu khong phiii la cai ta ch phiii
c6. Mua cai 0 - d6 chinh la s\f dn thie't,
con bo ra Mmua batoong
voi cai tay bhg yang thl. d6 chi Ia
hanh dQng chdi ngong rna thoi.
Khoan hay yay tin, chirng nao chua
chAn la nhifng chi phi d6 khong chi
hoa v5n rna con mang IlI-i cho ta l<;ji
t5t.
Ne'u yay 10.000 funt vdi Uii sua't 6%
thl. phiii dung tin d6 lam ra l<;Ii
kh6ng tha'p hc1n 16%.
Nhiu khi toi du<;jc Mn thtimcac cong
97
12 QUY de SINH ull B6Nfl TltN
dn phiii yay mua them hang.
dang c6 mQt khai Sl!phtlt
triln t(1't ytu. SI! kinh doanh dang phat
ciing nhu dua be dang Ion. Cht1 be
kh6ng (j mai trong n6i, n6 dn phiii
c6 "ch6 (j" Ion hc1n.
Con sl! oai thl. khac Thl!C cha't
thl. d6 chi la ve ngoAi, la cai ta mong
mu5n chu khong phiii la cai ta ch phiii
c6. Mua cai 0 - d6 chinh la s\f dn thie't,
con bo ra Mmua batoong
voi cai tay bhg yang thl. d6 chi Ia
hanh dQng chdi ngong rna thoi.
Khoan hay yay tin, chirng nao chua
chAn la nhifng chi phi d6 khong chi
hoa v5n rna con mang IlI-i cho ta l<;ji
t5t.
Ne'u yay 10.000 funt vdi Uii sua't 6%
thl. phiii dung tin d6 lam ra l<;Ii
kh6ng tha'p hc1n 16%.
Nhiu khi toi du<;jc Mn thtimcac cong
97
12 QUY rAe SINH l(ll OONG liEN
Xu'dng, etta hang lam an oai, trang bi
may m6c it .. song chu cua hQ thl
moi toi di dung bua tnfa bang nhung
ehie'e xe long sang trQng. Toi chi
mu6n n6i rang, "t6t hon he't la mua vai
e6 may thay cho chie'c oto d6 cua
di"
Ra't khi toi nhung ngu'oi
s6ng trong cae ngoi nha vCli. Tu thuc
an eua hQ cha'tddy d6 d\l'ng thuc an bang
con d sd cua hQ thl th6ng
10 su'di - thong gi6, anh sang binh thu'Clng,
chi ciing khong e6. Ne'u toi la chu
cua nhung cong xu'dng nhu' thl toi
se ban nha cua toidi, Wi se d ngay trong
nha xu'dng, ngu tren ta'm phan g6, g6i
dh bang chie'c tui gian don, dung ta'm
vai thu'C1ng thay eho chan. Toi se tl;\' na'u
an... tie't chi tieu va ddu tu' sO'
d6 cho san xua't - kinh doanh. Sau d6,
khi dii c6 sO' cua cai nao d6 thi toi se yay
98
12 QUY rAe SINH l(ll OONG liEN
Xu'dng, etta hang lam an oai, trang bi
may m6c it .. song chu cua hQ thl
moi toi di dung bua tnfa bang nhung
ehie'e xe long sang trQng. Toi chi
mu6n n6i rang, "t6t hon he't la mua vai
e6 may thay cho chie'c oto d6 cua
di"
Ra't khi toi nhung ngu'oi
s6ng trong cae ngoi nha vCli. Tu thuc
an eua hQ cha'tddy d6 d\l'ng thuc an bang
con d sd cua hQ thl th6ng
10 su'di - thong gi6, anh sang binh thu'Clng,
chi ciing khong e6. Ne'u toi la chu
cua nhung cong xu'dng nhu' thl toi
se ban nha cua toidi, Wi se d ngay trong
nha xu'dng, ngu tren ta'm phan g6, g6i
dh bang chie'c tui gian don, dung ta'm
vai thu'C1ng thay eho chan. Toi se tl;\' na'u
an... tie't chi tieu va ddu tu' sO'
d6 cho san xua't - kinh doanh. Sau d6,
khi dii c6 sO' cua cai nao d6 thi toi se yay
98
12 QUY TAc SINH Ll1J D6NG TltN
to'i <1a CJ ngan hang va dung ttt cii so'
<16 ehoeong eua mlnh. Chi e6
nhlt mdi e6 thS bih dau mQt each
nghiem tue sl! kinh doanh -
dl!ng nen doanh 6n dlnh, sue
so'ng va khong thS S\lP <16 khi e6 ehiln
dQng tien .
C6 qua nguCli, do qua ehu y
trang diSm hlnh thue nen dii lam eho sl!
kinh doanh eua mlnh di de'n eh6
ehe't ySu. HQ chi tieu nhilng khoan ldn
eho vf) con va b",n be eho de'n khi nao
rna doanh clia hQ chua S\lP <16
hoan toano
Trang so' hang ngan nguCli, kh6 c6 thS
tlm tha'y mot ai tuang tl! nhu Gidn
Makintosa C1 Galiphae, ngu'Cli e6 rtha rnay
san xUllt kyO !dn tren the' gidi rna van
so'ng khiem to'n trong ngoi nha nhc vdi
gia thue 30 funt I nam.
M6i mQt thuang gia n6i tie'ng, khi ba:t
99
12 QUY TAc SINH Ll1J D6NG TltN
to'i <1a CJ ngan hang va dung ttt cii so'
<16 ehoeong eua mlnh. Chi e6
nhlt mdi e6 thS bih dau mQt each
nghiem tue sl! kinh doanh -
dl!ng nen doanh 6n dlnh, sue
so'ng va khong thS S\lP <16 khi e6 ehiln
dQng tien .
C6 qua nguCli, do qua ehu y
trang diSm hlnh thue nen dii lam eho sl!
kinh doanh eua mlnh di de'n eh6
ehe't ySu. HQ chi tieu nhilng khoan ldn
eho vf) con va b",n be eho de'n khi nao
rna doanh clia hQ chua S\lP <16
hoan toano
Trang so' hang ngan nguCli, kh6 c6 thS
tlm tha'y mot ai tuang tl! nhu Gidn
Makintosa C1 Galiphae, ngu'Cli e6 rtha rnay
san xUllt kyO !dn tren the' gidi rna van
so'ng khiem to'n trong ngoi nha nhc vdi
gia thue 30 funt I nam.
M6i mQt thuang gia n6i tie'ng, khi ba:t
99
12 QUY de SINH L111 OONG ntN
diu sl! euamlnh, tntOe he't, tlntCfng
nghi ,eong r6i sau d6 mOi nghi
de'n ban than. C6 khi, nhung nam con
tre, cae ehU xUClng thuCfng ngu trong
xUClng; cae thuong nhan ngu CI ngay trong
et1'a hang, cae ehU trang CI ba't ky
dau e6 dul;1e - ngoai d6ng, trong
co... Cling nhu cae vi tuOng, truOe he't h<;>
nghi de'n nhung nguCfi Hnh eua mInh, cae
doanh nhan tnt(Je he't hay quan tam t(Ji
eong kinh doanh.
T6m dn ph<ii ren xong pha,
ehiu dl!ng kh6 ai e6 tit tay khong,
trong thC1i gian nha't dl!ng nen
eua eai - tai san eho ban than. Con dUCfng
dlii CI day khong bao giCf e6, trl!
tnti'Jng hl;1p may hie'm hoi mim euCfi
v(Ji nhf! kinh doanh.
tranh sl! khoe me trong cong
cling nhu trong eUQe s6ng rieng tu.
Trong kinh doarih, ba't ky CI dau, ba't

12 QUY de SINH L111 OONG ntN
diu sl! euamlnh, tntOe he't, tlntCfng
nghi ,eong r6i sau d6 mOi nghi
de'n ban than. C6 khi, nhung nam con
tre, cae ehU xUClng thuCfng ngu trong
xUClng; cae thuong nhan ngu CI ngay trong
et1'a hang, cae ehU trang CI ba't ky
dau e6 dul;1e - ngoai d6ng, trong
co... Cling nhu cae vi tuOng, truOe he't h<;>
nghi de'n nhung nguCfi Hnh eua mInh, cae
doanh nhan tnt(Je he't hay quan tam t(Ji
eong kinh doanh.
T6m dn ph<ii ren xong pha,
ehiu dl!ng kh6 ai e6 tit tay khong,
trong thC1i gian nha't dl!ng nen
eua eai - tai san eho ban than. Con dUCfng
dlii CI day khong bao giCf e6, trl!
tnti'Jng hl;1p may hie'm hoi mim euCfi
v(Ji nhf! kinh doanh.
tranh sl! khoe me trong cong
cling nhu trong eUQe s6ng rieng tu.
Trong kinh doarih, ba't ky CI dau, ba't

12 QUY de SlHH Ll11 OOHG ntH
ky hie nao, va'n M kh6ng phiii la dlta ll!-i
a'n tlt<Jng gl, rna la d ch6 n6 dlta ll!-i cho
ta l<;1i la bao nhieu.
T6t he1n he't la c6 c6ng lin nen
lamra tren chie'c xe lu hay trong chu6ng
ngl!a heln la lam thua 16 trong toa
nha toan la bet6ng va cl1a klnh sang
tr9ng.
Ta'm treo trltdc c5ng xi nghil$p
c61amto de'n ga'p d6i thl cling kh6ng lam
cho doanh so' cua doanh hghic$p tling len
Chinh nhr1ng taa nhii: moi la cai dii
thieu IVi hang doanh
Le en nhien Ia doanh nghip dn c6
mlii che dlti'lng hoang tren nhung
chan ly la (j ch6, toa nha do c6 y nghia
nho he1n so v<'1i ta t\tdng.
Mot c6ng ty c6 toa nha long l:y d mot
dlJi'lng ph6 trung tam thl c6 khi ca nlim
rong chAng dlJa Il!-i tY l<Ji oao ca.
Trong khi d6 thl mot ngoi nha chAng
101
12 QUY de SlHH Ll11 OOHG ntH
ky hie nao, va'n M kh6ng phiii la dlta ll!-i
a'n tlt<Jng gl, rna la d ch6 n6 dlta ll!-i cho
ta l<;1i la bao nhieu.
T6t he1n he't la c6 c6ng lin nen
lamra tren chie'c xe lu hay trong chu6ng
ngl!a heln la lam thua 16 trong toa
nha toan la bet6ng va cl1a klnh sang
tr9ng.
Ta'm treo trltdc c5ng xi nghil$p
c61amto de'n ga'p d6i thl cling kh6ng lam
cho doanh so' cua doanh hghic$p tling len
Chinh nhr1ng taa nhii: moi la cai dii
thieu IVi hang doanh
Le en nhien Ia doanh nghip dn c6
mlii che dlti'lng hoang tren nhung
chan ly la (j ch6, toa nha do c6 y nghia
nho he1n so v<'1i ta t\tdng.
Mot c6ng ty c6 toa nha long l:y d mot
dlJi'lng ph6 trung tam thl c6 khi ca nlim
rong chAng dlJa Il!-i tY l<Ji oao ca.
Trong khi d6 thl mot ngoi nha chAng
101
12 QUY TAc SINH LIlt OONQ ntH
de ma'y It,ti la nhic%m Sd eua mQt ngan
hang dang hot,tt dl)ng e6 quii t5t. Phiii
chang, ba't ky ai trong s5 chung ta It,ti
khong th8 k8 ra dltl;fe vai xi nghic%p nao
d6 bj pha san chi vi da nem ea nui
d8 xay toa nha mdi.
Khi con gai eua bt,tn xe duyen vdi anh
chang kie'n true su tre kieu ngt,to thi bt,tn
hay coi chitng. Chhg bao lau nua can
ton tho nM etta se Mnh ht,t bt,tn va
d6 la can bc%nh nghiem trQng doi hOi kha
d8 chua da'y nhe.
Hh nhu thuong xuyen toi phat hic%n
ra doanh nghic%p chua stt d\mg htt
nhic%m sd cua minh, the'thi xay
d\\,ng mdi Mlam gi ? Le ill nhien, ngoi
nha mdi dn thie't cho md rl)ng san xua't
thi dn phai xay d\\,ng. Nhung chi it cling
phai tin chAc rhg, th\\'e te'la chu
khong phai la M "nem bl,li vao mAt
rninh".
102
12 QUY TAc SINH LIlt OONQ ntH
de ma'y It,ti la nhic%m Sd eua mQt ngan
hang dang hot,tt dl)ng e6 quii t5t. Phiii
chang, ba't ky ai trong s5 chung ta It,ti
khong th8 k8 ra dltl;fe vai xi nghic%p nao
d6 bj pha san chi vi da nem ea nui
d8 xay toa nha mdi.
Khi con gai eua bt,tn xe duyen vdi anh
chang kie'n true su tre kieu ngt,to thi bt,tn
hay coi chitng. Chhg bao lau nua can
ton tho nM etta se Mnh ht,t bt,tn va
d6 la can bc%nh nghiem trQng doi hOi kha
d8 chua da'y nhe.
Hh nhu thuong xuyen toi phat hic%n
ra doanh nghic%p chua stt d\mg htt
nhic%m sd cua minh, the'thi xay
d\\,ng mdi Mlam gi ? Le ill nhien, ngoi
nha mdi dn thie't cho md rl)ng san xua't
thi dn phai xay d\\,ng. Nhung chi it cling
phai tin chAc rhg, th\\'e te'la chu
khong phai la M "nem bl,li vao mAt
rninh".
102
12 QUY de SINH L(li OONG TltN
MQt trong nhung sai lm ph6 bie'n a
Hoa Ky la ngl10i ta luon luon e51amtang
s\f oai eho doanh eua minh.
Va cae eong ty dua nhau xay nhifng toa
nha tMt to M r6i sau do phat ra
do ehinh la bao tang eua doanh
da ehe't.
B6ng th(ji hay nhd rAng khong nhung
ta dii tieu ti@n mQt each lang phi d6 xay
dl[ng so, rna con phai chi mQt
khoan khong nho cho ca bQ may Mnh
chinh c6ng k@nh eua no nua. Tilt ea
nhung eai d6 doi hoi chi phi ehU' khong
mang lQi nhl1 ta tl1ong.
Bilt ky doanh nao khi rna rQng
ding d&n Mn him hQa "to son, -di6m
philn" eho thl1Qng t.tng kie'n true eua
minh.
Doanh nao ding dy ry s\f du
thua nhlin lI!c - thie't bi va khong nen yay
ti@n d6 nuoi s\f dttthli'a d6. Tilt cit s5ti@n
103
12 QUY de SINH L(li OONG TltN
MQt trong nhung sai lm ph6 bie'n a
Hoa Ky la ngl10i ta luon luon e51amtang
s\f oai eho doanh eua minh.
Va cae eong ty dua nhau xay nhifng toa
nha tMt to M r6i sau do phat ra
do ehinh la bao tang eua doanh
da ehe't.
B6ng th(ji hay nhd rAng khong nhung
ta dii tieu ti@n mQt each lang phi d6 xay
dl[ng so, rna con phai chi mQt
khoan khong nho cho ca bQ may Mnh
chinh c6ng k@nh eua no nua. Tilt ea
nhung eai d6 doi hoi chi phi ehU' khong
mang lQi nhl1 ta tl1ong.
Bilt ky doanh nao khi rna rQng
ding d&n Mn him hQa "to son, -di6m
philn" eho thl1Qng t.tng kie'n true eua
minh.
Doanh nao ding dy ry s\f du
thua nhlin lI!c - thie't bi va khong nen yay
ti@n d6 nuoi s\f dttthli'a d6. Tilt cit s5ti@n
103
12 QUY de 51111 Lql e6NG ntH
yay dlt<;1C chphai stY dlJng sao cho c61<;1i
nhilt va ne'u kh6ng lam dlt<;1C nhlt thi
nhtlng d6ng tin d6 mang li,li cai hi,li
hon cai l<;1i.
Doanh nghit$p dlt<;1C kich thlch b<'1i
doanh lqi va danh titng. Ne'u yay tin M
thu doanh lqi thi c6 nghla la tilt d
to't dlfP. NhLing ne'u chi d tang
danh titng thi doanh nghit$p cua bi,ln
dang trong con him nguy My! Tilt ca
sO' yay dlt<;1C d6 c6 th lam cho tlnh
hlnh to't hon len. rna ding co th la sl,l' tl,l'
sat. Diu d6 ph\! thuQc vao vi<$c stY dlJng
n6 nhltthe' nao. Cling vi vh. chi nen yay
tiin al pMt triln eMkhOng phiii al cho
oai.
104
12 QUY de 51111 Lql e6NG ntH
yay dlt<;1C chphai stY dlJng sao cho c61<;1i
nhilt va ne'u kh6ng lam dlt<;1C nhlt thi
nhtlng d6ng tin d6 mang li,li cai hi,li
hon cai l<;1i.
Doanh nghit$p dlt<;1C kich thlch b<'1i
doanh lqi va danh titng. Ne'u yay tin M
thu doanh lqi thi c6 nghla la tilt d
to't dlfP. NhLing ne'u chi d tang
danh titng thi doanh nghit$p cua bi,ln
dang trong con him nguy My! Tilt ca
sO' yay dlt<;1C d6 c6 th lam cho tlnh
hlnh to't hon len. rna ding co th la sl,l' tl,l'
sat. Diu d6 ph\! thuQc vao vi<$c stY dlJng
n6 nhltthe' nao. Cling vi vh. chi nen yay
tiin al pMt triln eMkhOng phiii al cho
oai.
104
105 105
12 QUY de SINH LQ'I e6NG TlEN
"ho dii co bi eoi la ngU'Cli nhiin
: . t Him, trong nQi dung eua quy
, ,
. ',nay toi mu6n neu ra vai
'-'; va'n la nguy bitt
nhU'Clng nao khi ehovay mlf<;1n
Ntu nhU' co nha van nao d6 ehia se
ilhfi'ng suy nghI nay eho toi khoang :30
nam Woe day thi Wi dii gifi' gin dlf<;1e eho
ban than s6 kha Ion va hang ta bl),n
be.
Va'n la CJ eh6, h mQi ngU'Cli bie't
ding bl),n e6 the'la bl),n
phiii kh6 khan. Se xua't hii,ln nhfi'ng ke
an bam. nhli'ng ke an bam d6 e6
vie't dU'<;1e hang pho bach khoa toan thlf
day COP;
HQ bao g6m cae dl),ng va cae co khac
nhau. Tunhii'ng ke mia clnh mia say ngoai
ph6than eUQe s6ng khong thanh
dl),t eho de'n cae cha c6voi nhii'ng bo ao
che than vo dmg sang trQng. HQ la ba
106
12 QUY de SINH LQ'I e6NG TlEN
"ho dii co bi eoi la ngU'Cli nhiin
: . t Him, trong nQi dung eua quy
, ,
. ',nay toi mu6n neu ra vai
'-'; va'n la nguy bitt
nhU'Clng nao khi ehovay mlf<;1n
Ntu nhU' co nha van nao d6 ehia se
ilhfi'ng suy nghI nay eho toi khoang :30
nam Woe day thi Wi dii gifi' gin dlf<;1e eho
ban than s6 kha Ion va hang ta bl),n
be.
Va'n la CJ eh6, h mQi ngU'Cli bie't
ding bl),n e6 the'la bl),n
phiii kh6 khan. Se xua't hii,ln nhfi'ng ke
an bam. nhli'ng ke an bam d6 e6
vie't dU'<;1e hang pho bach khoa toan thlf
day COP;
HQ bao g6m cae dl),ng va cae co khac
nhau. Tunhii'ng ke mia clnh mia say ngoai
ph6than eUQe s6ng khong thanh
dl),t eho de'n cae cha c6voi nhii'ng bo ao
che than vo dmg sang trQng. HQ la ba
106







12 QUY TAc SINH LI1I e6NG TltH
con, hQ hang, bl).n be va ca nhung ke
khong quen bie't. HQ Ia dan 6ng, dan ba,
nhung ke trung tht,tc va ca nhung ke vo
Il).i. HQ xung dang va chi kh6ng
xung dang cho ta khinh bi.
Nhu'ng tit ca hQ dU<;1c P h<;1p Il).i bi'1i
m(>t m\lc dich: chie'm dOl).t biing dU<;1C
tiSn bl).c cua bl).n. Va bl).n dung nghi ngo
gl vin d6 ca. Tit ca hQ Iii
nhii'ng ke an bam! Nhung m\l dan bii vai
gu'dng mi).t dang vj n6; nhung Mng tru'<;1ng
phu dy long t\1'trQng vai ca
chi them khat nhii'ng c6ng nudng
quy tao chau co dl chu bac vai d6i
tay va dang huang Wi hh bao
clla bit-no
Kh6ng th xac djnh dU<;1C rhg, hQ
Iii nhung ke an bam, chung niio hQ
chua tht,tc stf cdi md vii doi hoi chuyn
mot s6 tien nao do tu tui eua bl).n cho
hQ.
107
12 QUY TAc SINH LI1I e6NG TltH
con, hQ hang, bl).n be va ca nhung ke
khong quen bie't. HQ Ia dan 6ng, dan ba,
nhung ke trung tht,tc va ca nhung ke vo
Il).i. HQ xung dang va chi kh6ng
xung dang cho ta khinh bi.
Nhu'ng tit ca hQ dU<;1c P h<;1p Il).i bi'1i
m(>t m\lc dich: chie'm dOl).t biing dU<;1C
tiSn bl).c cua bl).n. Va bl).n dung nghi ngo
gl vin d6 ca. Tit ca hQ Iii
nhii'ng ke an bam! Nhung m\l dan bii vai
gu'dng mi).t dang vj n6; nhung Mng tru'<;1ng
phu dy long t\1'trQng vai ca
chi them khat nhii'ng c6ng nudng
quy tao chau co dl chu bac vai d6i
tay va dang huang Wi hh bao
clla bit-no
Kh6ng th xac djnh dU<;1C rhg, hQ
Iii nhung ke an bam, chung niio hQ
chua tht,tc stf cdi md vii doi hoi chuyn
mot s6 tien nao do tu tui eua bl).n cho
hQ.
107











12 QUY TAc SINH LI1I e6NG liEN
thanh ngl!<'1i nhfin tiim song bl,ln phai bit
cach n6i: "Khong!". Bat ky nM kinh
doanh c6 "mau nao cling bitt
rang gill gin dl,fdC cling kh6 nhl! Iii
kim
s6 cua cai cua bl,ln hay it,
d6 khong quan tr<;>ng; chl!a lqp ng6 gl , .
milt canh giac th Iii chung dii khong
canh rna bay.
Toi c6 bit mQt ngl!<'1i. Anh ta tim dl!l;1C
mo va thu dl!l;1c khoan rat IOn.
Sau d6, chang Mn New York va chi trong
6 Ia mat nhl1n s6 c6 dl!<;Ic.
SI1 tham lam khong bao gi(j c6 gidi
hll-n. DI!<;IC dng nhllng ke lin bam
do cang doi them nlla, cll' y nhl! th6 hQ
khong bao gi<'1 no ca.
Nu mot ngl!<'1i giau co mu6n gill gin
cua cai eua mlnh thl anh ta cfrn gill s6
v6n eua rnInh nguyen DiJ hay
eho yay tll'e anh ta dii lam giam
109
12 QUY TAc SINH LI1I e6NG liEN
thanh ngl!<'1i nhfin tiim song bl,ln phai bit
cach n6i: "Khong!". Bat ky nM kinh
doanh c6 "mau nao cling bitt
rang gill gin dl,fdC cling kh6 nhl! Iii
kim
s6 cua cai cua bl,ln hay it,
d6 khong quan tr<;>ng; chl!a lqp ng6 gl , .
milt canh giac th Iii chung dii khong
canh rna bay.
Toi c6 bit mQt ngl!<'1i. Anh ta tim dl!l;1C
mo va thu dl!l;1c khoan rat IOn.
Sau d6, chang Mn New York va chi trong
6 Ia mat nhl1n s6 c6 dl!<;Ic.
SI1 tham lam khong bao gi(j c6 gidi
hll-n. DI!<;IC dng nhllng ke lin bam
do cang doi them nlla, cll' y nhl! th6 hQ
khong bao gi<'1 no ca.
Nu mot ngl!<'1i giau co mu6n gill gin
cua cai eua mlnh thl anh ta cfrn gill s6
v6n eua rnInh nguyen DiJ hay
eho yay tll'e anh ta dii lam giam
109
12 QUY rAe SINH U11 B6NG TlEN
ngay s6 Clla cili Clla ffilnh. Anh ta khong
nen IcY bit ky ffi(>t dC1n tit de nghl nao
Clla bit ky ai. Khong dlt<;1C k9 ffi(>t tel sec
kh6ng chi nao vdi bit kY 19 do gi. KhOng
du'<;1C rna tai khoan cling s6 dngan hang
vdi bit ky ai, chi cil vdi v<;1 ciia
mlnh. chtnfnh xa tit cil cac V\l ve
tranh chip tien b?c, VI tien la thl1 thu6c
mau nhit, nhCl d6 c6 thtf phat
ra mij. t xiu trang ban chit Clla con ngltCli.
Ngan hang va nhilng ke cho yay nij.ng
liii cho mQi ngltCli yay tien, hQ bie't lam
d6 nhlt the' nao, con b?n thi khong.
HQ bie't tl! bao con b?n thi khong bie't.
chphai nhin ffi?nh rhng', nhilng ke cho
Yay nij.ng liii nha nghe thltClng liy 10% /
thang (c6 khi con nhieu hC1n); hQ dn phai
lam nhlt phai chang M bli diip nhilng
chi phi Ion va mQi thua 16 do nhiu
nguyen nhan khac nhau.
Cho yay tien, d6 la mot lam kh6
110
12 QUY rAe SINH U11 B6NG TlEN
ngay s6 Clla cili Clla ffilnh. Anh ta khong
nen IcY bit ky ffi(>t dC1n tit de nghl nao
Clla bit ky ai. Khong dlt<;1C k9 ffi(>t tel sec
kh6ng chi nao vdi bit kY 19 do gi. KhOng
du'<;1C rna tai khoan cling s6 dngan hang
vdi bit ky ai, chi cil vdi v<;1 ciia
mlnh. chtnfnh xa tit cil cac V\l ve
tranh chip tien b?c, VI tien la thl1 thu6c
mau nhit, nhCl d6 c6 thtf phat
ra mij. t xiu trang ban chit Clla con ngltCli.
Ngan hang va nhilng ke cho yay nij.ng
liii cho mQi ngltCli yay tien, hQ bie't lam
d6 nhlt the' nao, con b?n thi khong.
HQ bie't tl! bao con b?n thi khong bie't.
chphai nhin ffi?nh rhng', nhilng ke cho
Yay nij.ng liii nha nghe thltClng liy 10% /
thang (c6 khi con nhieu hC1n); hQ dn phai
lam nhlt phai chang M bli diip nhilng
chi phi Ion va mQi thua 16 do nhiu
nguyen nhan khac nhau.
Cho yay tien, d6 la mot lam kh6
110
12 QUY de SINH Lf11 OONG TliN
d6 khong phai III qUll vll ding
kh6ng phai III tit. d6 khong
mang dn huc$, cling chAng c6 cd may
dlt\lc l<;li
Ne'u c6 ngltoi de'n yay thl hay hOi
anh ta: VI sao khong yay i'J ngan hang?
Ne'u anh ta cong III da Wi d6 r6i thl
dung cho anh ta yay. T5t hdn he't, hay
tI1hdn la cho yay! Ne'u tri'J thanh d6ng
chu doanh nghic$p, tuc sf: c6
d6ng g6p ykie'n, tham gia vllo vic$c
phan chia thu nMp. Ne'u cong vic$c tie'n
hanh l<;li thi sf: du<;lc mot
doanh l<;Ii chu kh6ng chi ddn thuh
III lai sua't tram dii thoa Con
ne'u anh ta bj tic$m, pha san thl chi it
cling Ia'y dlt<;lC dltu tit cua
minh.
Tin tlti'Jng vao sl1 c5 cua ban than,
con ngltoi khong bao gio,mu5n be
bie't dlt<;lC ngltoi a'y dang dn
111
. '-
12 QUY de SINH Lf11 OONG TliN
d6 khong phai III qUll vll ding
kh6ng phai III tit. d6 khong
mang dn huc$, cling chAng c6 cd may
dlt\lc l<;li
Ne'u c6 ngltoi de'n yay thl hay hOi
anh ta: VI sao khong yay i'J ngan hang?
Ne'u anh ta cong III da Wi d6 r6i thl
dung cho anh ta yay. T5t hdn he't, hay
tI1hdn la cho yay! Ne'u tri'J thanh d6ng
chu doanh nghic$p, tuc sf: c6
d6ng g6p ykie'n, tham gia vllo vic$c
phan chia thu nMp. Ne'u cong vic$c tie'n
hanh l<;li thi sf: du<;lc mot
doanh l<;Ii chu kh6ng chi ddn thuh
III lai sua't tram dii thoa Con
ne'u anh ta bj tic$m, pha san thl chi it
cling Ia'y dlt<;lC dltu tit cua
minh.
Tin tlti'Jng vao sl1 c5 cua ban than,
con ngltoi khong bao gio,mu5n be
bie't dlt<;lC ngltoi a'y dang dn
111
. '-
12 QUY de SINH L(li OONG TltN
och5n thi thanh thuang gi.\p nguai
YO luong tam d5i yoi cac khoan nQ rna
chinh hQ la tac giiL HQ s6ng rna chhg 10
lAng gl ca; tilt ca nhilng gl dn cho cuoc
s5ng, hQ yoi Wi mot cach dang.
HQ co the dUQc giao dl,lc t6t, nhan sAc
nhung tilt ca hQ la nhiYng
ke an xin ca. HQ xin til' yai d6ng, die'u
thu5c hUt cho de'n ca lai mai di nghi cu5i

Nhilng ke an bam d6 khong du gan
de trCl thanh ke trQm cAp. HQ cO' giil gin
ban than trong yong phap hQ
cudp cua bao nguai khac con
hon ca nhilng ten tromcll:p chuyen

TMt 13 ky song 13 sl!
khi dua cho mot nguai dung
dAn nao do yay thl thuang c6 the lam
xilu di m5i quan be. Thuang xiiy
ra tlnh 1a cho be yay c6
112
12 QUY de SINH L(li OONG TltN
och5n thi thanh thuang gi.\p nguai
YO luong tam d5i yoi cac khoan nQ rna
chinh hQ la tac giiL HQ s6ng rna chhg 10
lAng gl ca; tilt ca nhilng gl dn cho cuoc
s5ng, hQ yoi Wi mot cach dang.
HQ co the dUQc giao dl,lc t6t, nhan sAc
nhung tilt ca hQ la nhiYng
ke an xin ca. HQ xin til' yai d6ng, die'u
thu5c hUt cho de'n ca lai mai di nghi cu5i

Nhilng ke an bam d6 khong du gan
de trCl thanh ke trQm cAp. HQ cO' giil gin
ban than trong yong phap hQ
cudp cua bao nguai khac con
hon ca nhilng ten tromcll:p chuyen

TMt 13 ky song 13 sl!
khi dua cho mot nguai dung
dAn nao do yay thl thuang c6 the lam
xilu di m5i quan be. Thuang xiiy
ra tlnh 1a cho be yay c6
112
12 QUY lAc SINH ull D(\NG llfN
the ta cling se ma't b<:).n.
Chua c6 ai vit v Him Iy cua sl! vo
on d6 nh1tng d6 l<;ii Iii mot chu d Iy thu,
xung dang dUQc chu y quan Him.
Khong bao giCl nguCli ta yeu mn ke
cho vay ca, diu d6 t h ~ t Iii ky li;l! He b<;in
dua tin cho b<:).n be vay xong thl than oi,
b<;in thoi khong con la nguCli cua anh ta
nITa rna trO thiinh "ngU'Cli cho vay n ~ n g
llii" vo luang Him?!
NQ n ~ n de nen con ngU'Cli va ke mang
nc,1 d6 gan cho ta toi 16i Iii ta dli khoac
ach n ~ n g n d61en vai h ~ n ta !? M ~ c dii
d6 la mQt sl! ng6c nghch vii tMt la vo
Iy, nhung trong da s6 trU'Clng hQP d6 Iii
thl!c t xiiy ra trong n h ~ n thuc cua nhung
ke di vay.
TInh b<:).n dl!a tren co sO blnh dAng vii
c6 di c&l<:).i. TInh b<:).n d6 bi huy ho<:).i boi
long nhan ai. Nu hai I ~ n toi mCli b<:).n
mlnh VaG khach s<:).n vii ca hai Ih toi tl!
113
12 QUY lAc SINH ull D(\NG llfN
the ta cling se ma't b<:).n.
Chua c6 ai vit v Him Iy cua sl! vo
on d6 nh1tng d6 l<;ii Iii mot chu d Iy thu,
xung dang dUQc chu y quan Him.
Khong bao giCl nguCli ta yeu mn ke
cho vay ca, diu d6 t h ~ t Iii ky li;l! He b<;in
dua tin cho b<:).n be vay xong thl than oi,
b<;in thoi khong con la nguCli cua anh ta
nITa rna trO thiinh "ngU'Cli cho vay n ~ n g
llii" vo luang Him?!
NQ n ~ n de nen con ngU'Cli va ke mang
nc,1 d6 gan cho ta toi 16i Iii ta dli khoac
ach n ~ n g n d61en vai h ~ n ta !? M ~ c dii
d6 la mQt sl! ng6c nghch vii tMt la vo
Iy, nhung trong da s6 trU'Clng hQP d6 Iii
thl!c t xiiy ra trong n h ~ n thuc cua nhung
ke di vay.
TInh b<:).n dl!a tren co sO blnh dAng vii
c6 di c&l<:).i. TInh b<:).n d6 bi huy ho<:).i boi
long nhan ai. Nu hai I ~ n toi mCli b<:).n
mlnh VaG khach s<:).n vii ca hai Ih toi tl!
113
12 QUY de SINH LOI OONG liEN
trii tien thi At se co m6i hQa dang
treo tren tlnh do. Kh6ng co tlnh
giua "Sep" va nhan vien va chung
ta khong nen xem thuang va'n de nay
trong giao tiep cua c6ng vit$c ngay.
ve phuong dit$n dC!-o dti'c, khi ta dua tien
cho nguai khac yay thea yeu du cua anh
ta thi bC!-n dli lam mQt vit$c tai hC!-i la lam
giiimlong tlf tin asti'c Ilfc va long tlf trQng
cua chinh anh tao
Anh ta hOi yay nhung xet cho cilng
thi anh ta dn hoan toan kh6ng phiii la
yay tien ; kh6ng nen tlf lua d6i minh ve
va'n nay. Chan ly la ach6, chung ta
qua thuang xuyen cho yay va hiem khi
cho - tien. Ra't it trong so' chung ta
lam dU<;1C vit$c thti' hai v<'1i so' dang
k
A
'
e.
Cdn cho - bitu thuang xuyen han mla .
hay bitu cho nhilng nguai nul hq c6 thi
tlf [jim duqc tilt cd cho bdn than .
114
12 QUY de SINH LOI OONG liEN
trii tien thi At se co m6i hQa dang
treo tren tlnh do. Kh6ng co tlnh
giua "Sep" va nhan vien va chung
ta khong nen xem thuang va'n de nay
trong giao tiep cua c6ng vit$c ngay.
ve phuong dit$n dC!-o dti'c, khi ta dua tien
cho nguai khac yay thea yeu du cua anh
ta thi bC!-n dli lam mQt vit$c tai hC!-i la lam
giiimlong tlf tin asti'c Ilfc va long tlf trQng
cua chinh anh tao
Anh ta hOi yay nhung xet cho cilng
thi anh ta dn hoan toan kh6ng phiii la
yay tien ; kh6ng nen tlf lua d6i minh ve
va'n nay. Chan ly la ach6, chung ta
qua thuang xuyen cho yay va hiem khi
cho - tien. Ra't it trong so' chung ta
lam dU<;1C vit$c thti' hai v<'1i so' dang
k
A
'
e.
Cdn cho - bitu thuang xuyen han mla .
hay bitu cho nhilng nguai nul hq c6 thi
tlf [jim duqc tilt cd cho bdn than .
114
115 115
12 QUY de SINH L41 eONG TlfN
gUCli nao hiu va ap d\lng t6t quy
uk nay th'i se danh gia dung gia
, . IIi cua n6. Dii nlim nay toi
"' -" ap dQng no nhu la mQt cach kie'm
lUdng hu'U cho mlnh va thl!C sl! earn
tha'y rhng, day qua la mQt lam
ha'p dftn. D61a quy tl{c rieng clla ban than
rna cho de'n nay toi chua bao giCl cong
b
'" o.
Quy tl{c 12khong chi dem cho
ba't ky ai co gan ap d\lng n6, rna con dua
leji feh cho xii hQi, My lui sl! suy giam
qua muc eua san xua't. Ban cha't ella quy
tl1c nay c6 nom na nhu sau.
Bao giCI ciing co mot nganh nghS nao
d6 dang trong thCli ky sa sut. C6 d6
la nganh thep, bong vlii, lam
nghic$p, cao su, seji day ... va trong lInh
vl!c d6 bao giCl cling c6 mQt doanh
dang trl,! dU'<;1C tudng d6i vii'ng vang tren
doi chan clla minh. Nhii'ng doanh
116
12 QUY de SINH L41 eONG TlfN
gUCli nao hiu va ap d\lng t6t quy
uk nay th'i se danh gia dung gia
, . IIi cua n6. Dii nlim nay toi
"' -" ap dQng no nhu la mQt cach kie'm
lUdng hu'U cho mlnh va thl!C sl! earn
tha'y rhng, day qua la mQt lam
ha'p dftn. D61a quy tl{c rieng clla ban than
rna cho de'n nay toi chua bao giCl cong
b
'" o.
Quy tl{c 12khong chi dem cho
ba't ky ai co gan ap d\lng n6, rna con dua
leji feh cho xii hQi, My lui sl! suy giam
qua muc eua san xua't. Ban cha't ella quy
tl1c nay c6 nom na nhu sau.
Bao giCI ciing co mot nganh nghS nao
d6 dang trong thCli ky sa sut. C6 d6
la nganh thep, bong vlii, lam
nghic$p, cao su, seji day ... va trong lInh
vl!c d6 bao giCl cling c6 mQt doanh
dang trl,! dU'<;1C tudng d6i vii'ng vang tren
doi chan clla minh. Nhii'ng doanh
116
12 QUY de SINH LI1I OONG TlEN
c6 v<;mg an nen lamra, bie't
hanh ngu6n v5n ella minh va nhm
chung la c6 ngu6n dl,t tru tin
Doanh nghic$p d6 dl nhien la c6 cd
phieu thuang va se c6 IQi ne'u ta mua
nhung cd phie'u do, boi VI chung se tang
cao hon va S\ltit hon so vdi cac chung
kh03n khac. Trang thai gian suy thOlii,
tfft ye'u la doanh nghic$p t5t nh!t clla
nganh dIng vdi cae doanh khac
con cling se di xU5ng va gia cd phie'u
Clla doanh d6 cling se roi xU5ng
Mn muc tha'p nha't. Vi ne'u mua cd
phie'u thu'CJng cua doanh t5t nha't
thUQC nganh dang sa sut thi ta vlin c6
an Him vdi ngu6n IQi ella mlnh.
hay ghi nMn thong qua
mua cd phie'u, ta dang tin VaG
ca mot ngimh chu khong chi la mot hang
C\l thl KhOng c6 nganh nao mai mai
o trong dnh suy thoai. Lfuh vl,tc nao
117
12 QUY de SINH LI1I OONG TlEN
c6 v<;mg an nen lamra, bie't
hanh ngu6n v5n ella minh va nhm
chung la c6 ngu6n dl,t tru tin
Doanh nghic$p d6 dl nhien la c6 cd
phieu thuang va se c6 IQi ne'u ta mua
nhung cd phie'u do, boi VI chung se tang
cao hon va S\ltit hon so vdi cac chung
kh03n khac. Trang thai gian suy thOlii,
tfft ye'u la doanh nghic$p t5t nh!t clla
nganh dIng vdi cae doanh khac
con cling se di xU5ng va gia cd phie'u
Clla doanh d6 cling se roi xU5ng
Mn muc tha'p nha't. Vi ne'u mua cd
phie'u thu'CJng cua doanh t5t nha't
thUQC nganh dang sa sut thi ta vlin c6
an Him vdi ngu6n IQi ella mlnh.
hay ghi nMn thong qua
mua cd phie'u, ta dang tin VaG
ca mot ngimh chu khong chi la mot hang
C\l thl KhOng c6 nganh nao mai mai
o trong dnh suy thoai. Lfuh vl,tc nao
117
12 QUY rAe SINH L(11 e6Nll ntN
ciing co thCli thjnh suy cua n6 cii va khi
nganh cua b<;ln dh di len thl c5 phie'u
rna b<;ln dii mua dh len gia.
US dI nhien la quy nay chi dftnh
cha s6 it nguCli, nhung ai co va thiin
kinh vung vftng khi budc chan Wi thj
tn1Clng chung khoan.
Toi khong tam Mn 1ft se c6
nhi8u nguCli dl,mg quy nay boi vl
ne'u ngu'Cli th<;l h5 c6 Ie> bi ngh8
cua minh nhu' the' nao di nua thi
s6nguoi di san chua scln lamciing chhg
tang len baa nhieu trong ch6n rung xanh.
Kie'iJ. thuc triin trl.li c6 nghla 19
gi ca. Chi co thlfc sdng d()ng mdi du'a
cha ta ke't qua. Song can ngu'oi eua
hanh d(ing thi dang tie'c 1ft khong

Ne'u 1ft baa ngay thi t6i se vie't :
"Hiiy gii'i vao ngan hang va huong
liii sua"t do ngan hang quy djnh". Nhttng
118
12 QUY rAe SINH L(11 e6Nll ntN
ciing co thCli thjnh suy cua n6 cii va khi
nganh cua b<;ln dh di len thl c5 phie'u
rna b<;ln dii mua dh len gia.
US dI nhien la quy nay chi dftnh
cha s6 it nguCli, nhung ai co va thiin
kinh vung vftng khi budc chan Wi thj
tn1Clng chung khoan.
Toi khong tam Mn 1ft se c6
nhi8u nguCli dl,mg quy nay boi vl
ne'u ngu'Cli th<;l h5 c6 Ie> bi ngh8
cua minh nhu' the' nao di nua thi
s6nguoi di san chua scln lamciing chhg
tang len baa nhieu trong ch6n rung xanh.
Kie'iJ. thuc triin trl.li c6 nghla 19
gi ca. Chi co thlfc sdng d()ng mdi du'a
cha ta ke't qua. Song can ngu'oi eua
hanh d(ing thi dang tie'c 1ft khong

Ne'u 1ft baa ngay thi t6i se vie't :
"Hiiy gii'i vao ngan hang va huong
liii sua"t do ngan hang quy djnh". Nhttng
118
12 QUY rAe SINH LC11 OONG TlEN
sach nay thlIC:J,i hoan toan kMc.
T6i vie't cho nhung ngllai xung dcing,
nhUng doc giii trung thanh va bC:J,n be quen
bie't cua t6i voi mot m1,lC dich Iii. ph5 bie'n
cho hQ nhung kinh nghi<$m lam the' nao
Mkie'm dUQc nhanh, dang
va Iy thU.
Nguoi ta thuong hoi tei Ia kinh doanh
d thi truong ch((ng khoan (TICK) nhu
the' nao va t6i da trii Ibi: cho an toan,
hay mua ceng trai cua nha nudc; ne'u
mu6n kinh doanh, hay mua c5 phie'u I!U
dai va Mtham gia voi tinh thh thao
thl chi dn mua c5 phie'u thuong Ia du n.
Quy uk 12 c6 gia tri hon ca nhung Wi
khuyen. N6 chi cho ta phuong cach nha't
djnh cua tri tu<$ - lam the' nao kie'm dUQc
tien dl;!'a vao sl;!' dao dQng cua gia ca (j
TICK.
TICKla hi<$n tUQng ich IQi va dQC dao
nha't tren the' gian nay, Ia thanh tl;!'u
119
12 QUY rAe SINH LC11 OONG TlEN
sach nay thlIC:J,i hoan toan kMc.
T6i vie't cho nhung ngllai xung dcing,
nhUng doc giii trung thanh va bC:J,n be quen
bie't cua t6i voi mot m1,lC dich Iii. ph5 bie'n
cho hQ nhung kinh nghi<$m lam the' nao
Mkie'm dUQc nhanh, dang
va Iy thU.
Nguoi ta thuong hoi tei Ia kinh doanh
d thi truong ch((ng khoan (TICK) nhu
the' nao va t6i da trii Ibi: cho an toan,
hay mua ceng trai cua nha nudc; ne'u
mu6n kinh doanh, hay mua c5 phie'u I!U
dai va Mtham gia voi tinh thh thao
thl chi dn mua c5 phie'u thuong Ia du n.
Quy uk 12 c6 gia tri hon ca nhung Wi
khuyen. N6 chi cho ta phuong cach nha't
djnh cua tri tu<$ - lam the' nao kie'm dUQc
tien dl;!'a vao sl;!' dao dQng cua gia ca (j
TICK.
TICKla hi<$n tUQng ich IQi va dQC dao
nha't tren the' gian nay, Ia thanh tl;!'u
119
12 QUY de SINH DONG lIfN
cao cua van minh tai chinh . Nhung nguoi
t6i dl!- va nhung ke nhut nhat thuang
khong thich TICK; hQ co 19 do cua hQ
va Ie di nhien Ia Ianh d,ia d6 khong danh
cho nguoi kern bie't va nMt gan .
Nhung th<;J vie't tftrn thuong thuC1ng vie't
ding: TICK Ia noi rna cho soi xoi khong
thuong tie'c nhung chu ciru non, Ia ch6n
rirng rna tren rn6i bu'dc di dfty rfry
qrn bfry va hi6rn nguy. TMrnchi rnQt so'
ngu'oi con thet len hay tninh xa
TICK, tflinh xa con quai ac dQc, noi
chi c6 cu'dp boc rna thoi!
Ta't nhien Ia TICKcling co nhflng rn6i
nguy hi6rn cua n6 va d tranh dU<;Jc nhiYng
hi6rn hQa do, bl!-n cftn chU y han, dirng
cho tre con va nhung ke ye'u b6ng via Wi
gftn! Do chinh Ia noi rna vira c6 th rnua
d6 r6i Il!-i ban ngay nhung chung khoan
va n6 cling cftn cho ia't ca chung ta tl!a
nhu'du'ong sih, xu'C1ng d6ng tau ...
120
12 QUY de SINH DONG lIfN
cao cua van minh tai chinh . Nhung nguoi
t6i dl!- va nhung ke nhut nhat thuang
khong thich TICK; hQ co 19 do cua hQ
va Ie di nhien Ia Ianh d,ia d6 khong danh
cho nguoi kern bie't va nMt gan .
Nhung th<;J vie't tftrn thuong thuC1ng vie't
ding: TICK Ia noi rna cho soi xoi khong
thuong tie'c nhung chu ciru non, Ia ch6n
rirng rna tren rn6i bu'dc di dfty rfry
qrn bfry va hi6rn nguy. TMrnchi rnQt so'
ngu'oi con thet len hay tninh xa
TICK, tflinh xa con quai ac dQc, noi
chi c6 cu'dp boc rna thoi!
Ta't nhien Ia TICKcling co nhflng rn6i
nguy hi6rn cua n6 va d tranh dU<;Jc nhiYng
hi6rn hQa do, bl!-n cftn chU y han, dirng
cho tre con va nhung ke ye'u b6ng via Wi
gftn! Do chinh Ia noi rna vira c6 th rnua
d6 r6i Il!-i ban ngay nhung chung khoan
va n6 cling cftn cho ia't ca chung ta tl!a
nhu'du'ong sih, xu'C1ng d6ng tau ...
120
12 QUY de SINH LlII D6NG lIfN
TICK tMm chi con cao han cii sg mua -
ban, no la han thii' bi8u ella kinh doanh
va thltong mCj.i, VI vh m6i doanh nhan
dn nghien diu no thong qua theo
d5i h1ing ngay mQt to bao tai ehinh nao
do.
TICK h<;1p mQi Ykie'n ella xli hQi. '
No eho ta bie't mQi thong tin - da'u
ella thai eUQe; no hudng Wi tuong lai.
TCj.i day e6 th8 dlt<;1e nhung thong
tin thai sg s6t deo nha't, no luon luon la
ngu'ai tien phong. Gill cii (J TICK khong
phan anh gia tri, n6 phan anh xu huang
tCj.i va vin ciinh, hy vQng cling
nhu' sg S<;1 hlii ella nhii'ng ngltoi thong minh
nha't trang the' gidi tai ehinh. Khong mQt
ai e6 th8 thong minh han, han
'TICK.
Khong mQt ai e6 th8 co' y ra dlt<;1e ,
gia ea nhlt ngltoi ta thltC1ng vie't.
e6 m(lt ngltoi nao d6 gii:1 tro manh kh6e
121
12 QUY de SINH LlII D6NG lIfN
TICK tMm chi con cao han cii sg mua -
ban, no la han thii' bi8u ella kinh doanh
va thltong mCj.i, VI vh m6i doanh nhan
dn nghien diu no thong qua theo
d5i h1ing ngay mQt to bao tai ehinh nao
do.
TICK h<;1p mQi Ykie'n ella xli hQi. '
No eho ta bie't mQi thong tin - da'u
ella thai eUQe; no hudng Wi tuong lai.
TCj.i day e6 th8 dlt<;1e nhung thong
tin thai sg s6t deo nha't, no luon luon la
ngu'ai tien phong. Gill cii (J TICK khong
phan anh gia tri, n6 phan anh xu huang
tCj.i va vin ciinh, hy vQng cling
nhu' sg S<;1 hlii ella nhii'ng ngltoi thong minh
nha't trang the' gidi tai ehinh. Khong mQt
ai e6 th8 thong minh han, han
'TICK.
Khong mQt ai e6 th8 co' y ra dlt<;1e ,
gia ea nhlt ngltoi ta thltC1ng vie't.
e6 m(lt ngltoi nao d6 gii:1 tro manh kh6e
121
12 QUY lAc SINH u11 e6He TltN
vdi gia ca thl thi tru'<'1ng tftc ke d6
vao dung ch6 cua anh ta ngay.
Giil ca luan luan trang thai dOng
va n6 phl,l thuOc vao biet bao la yeu to'
nhu' mua mang, th<'1i tiet, dlnh cong, chien
tranh, Clf, liii suat ngan hang, ngan
sach ... -tat ca c6 diy gia len
xu6ng.
T6mI,:!i, neu ta phan du'<;IC st,t kMc
giua gid cd thai va gid trj thl/C
ttthl Wc la ta dil c6 nang It,tc lamra
Nguili new bitt nhdu gid trj thl/c va
dung dung vai nhilng gi rna xa hQi dang
Ian thi nguili do se g(it hdi duqc
nhdu thanh congo
giup b':!n co ap dl,lng thanh cang
ljlly nay, tai khuyen b':!n nhung
CI,I sau day:
I. Lt,ta chon 15-20 lo,:!i chftng khoan.
2. Trang so' d6, chon lay nhung lo,:!i
rna b':!n ra hdn cii .
122
12 QUY lAc SINH u11 e6He TltN
vdi gia ca thl thi tru'<'1ng tftc ke d6
vao dung ch6 cua anh ta ngay.
Giil ca luan luan trang thai dOng
va n6 phl,l thuOc vao biet bao la yeu to'
nhu' mua mang, th<'1i tiet, dlnh cong, chien
tranh, Clf, liii suat ngan hang, ngan
sach ... -tat ca c6 diy gia len
xu6ng.
T6mI,:!i, neu ta phan du'<;IC st,t kMc
giua gid cd thai va gid trj thl/C
ttthl Wc la ta dil c6 nang It,tc lamra
Nguili new bitt nhdu gid trj thl/c va
dung dung vai nhilng gi rna xa hQi dang
Ian thi nguili do se g(it hdi duqc
nhdu thanh congo
giup b':!n co ap dl,lng thanh cang
ljlly nay, tai khuyen b':!n nhung
CI,I sau day:
I. Lt,ta chon 15-20 lo,:!i chftng khoan.
2. Trang so' d6, chon lay nhung lo,:!i
rna b':!n ra hdn cii .
122
12 QUY rAe SINH 1I11 06NG TlEN
3. Tnt(je he't, hay lam v(ji loC).i
chung khoan e6 quan tn!e tie'p v(ji
thanh ph6 bC).n dang d.
4. Hay ehQn nhung loC).i dang ph6 bie'n
- dang dltcje mQi ngltoi mua, ban thltong
xuyen d TICK.
5. ChQn nhung luC).i da lltu hanh kh6ng
it hon 5 nam.
6. ChQn c6 phie'u eua nhung hang n6i
tie'ng, san xua't - kinh doanh ella hQ
dang lie'n hanh bu6m xu6i gi6.
7. Hay ehQn e5 phie'u ella kh6ng it hon
12 nganh khae nhau.
8. Hay ehQn e6 phie'u ella nhiYng hang
trang nlt{jc.
Sau d6, bang t6ng h<;Jp ta't cii e6
phie'u va ehu yquan sat xem gia cii len
xu6ng nhlt the' naa. Khi d nganh naa d6
trang s6ta da ehQn e6 da'u dInh Mn
thl bC).n se tha'y gia e6 phie'u thltong eua
hang d6 dang di xu6ng. Ne'u bC).n
123
12 QUY rAe SINH 1I11 06NG TlEN
3. Tnt(je he't, hay lam v(ji loC).i
chung khoan e6 quan tn!e tie'p v(ji
thanh ph6 bC).n dang d.
4. Hay ehQn nhung loC).i dang ph6 bie'n
- dang dltcje mQi ngltoi mua, ban thltong
xuyen d TICK.
5. ChQn nhung luC).i da lltu hanh kh6ng
it hon 5 nam.
6. ChQn c6 phie'u eua nhung hang n6i
tie'ng, san xua't - kinh doanh ella hQ
dang lie'n hanh bu6m xu6i gi6.
7. Hay ehQn e5 phie'u ella kh6ng it hon
12 nganh khae nhau.
8. Hay ehQn e6 phie'u ella nhiYng hang
trang nlt{jc.
Sau d6, bang t6ng h<;Jp ta't cii e6
phie'u va ehu yquan sat xem gia cii len
xu6ng nhlt the' naa. Khi d nganh naa d6
trang s6ta da ehQn e6 da'u dInh Mn
thl bC).n se tha'y gia e6 phie'u thltong eua
hang d6 dang di xu6ng. Ne'u bC).n
123
12 QUY de SINH Lql BONG nEN
hay mua va baD cho ngu'Cli ke' toan cua
mlnh bie't rAng, d6ng yban nhii'ng
c6 phie'u d6 vdi gia cao heln 25%.
Sau d6 thl bC).n hay quen di cho de'n
khi nao ngu'Cli ke' toan cua mlnh thOng
baD la s6 c6 phie'u d6 da du'<,1C ban he't.
Phu'elng cach nay Hi khoa tin
lu'dng va luon luon thanh cong, do vh
nhln chung c6 ap dl,mg t6t d TICK.
Ne'u ai bie't gl d6 c6 qua heln
lhl chuc h9 thanh dC).t. Con phu'elng phap
nay do toi duc ke't fa du'<;JC tfen cC1 sd 20
nam kinh Iqi d TICK va Wi
slln sang chia se cung bC).n di chUng ta
cling nhau ap d,mg.
124
.'.
12 QUY de SINH Lql BONG nEN
hay mua va baD cho ngu'Cli ke' toan cua
mlnh bie't rAng, d6ng yban nhii'ng
c6 phie'u d6 vdi gia cao heln 25%.
Sau d6 thl bC).n hay quen di cho de'n
khi nao ngu'Cli ke' toan cua mlnh thOng
baD la s6 c6 phie'u d6 da du'<,1C ban he't.
Phu'elng cach nay Hi khoa tin
lu'dng va luon luon thanh cong, do vh
nhln chung c6 ap dl,mg t6t d TICK.
Ne'u ai bie't gl d6 c6 qua heln
lhl chuc h9 thanh dC).t. Con phu'elng phap
nay do toi duc ke't fa du'<;JC tfen cC1 sd 20
nam kinh Iqi d TICK va Wi
slln sang chia se cung bC).n di chUng ta
cling nhau ap d,mg.
124
.'.
MVC Ll,JC
Loi nha xual ban 5
loi dAn n h ~ p 7
Maoilu 11
Quy tic 1: ChI kinh doanh nhilng thl1 rna ta biat 15
Quy tic 2: KhOng bao gio bo lien ra duelj ap 11,Ic 21
Quy tic 3: ChI kinh doanh tai san, kh6ng kinh doanh
dl,l an 31
Quy tic 4: ChI mua nhilng thl1 c6 the ban OUQc 41
Quy lie 5: KhOng bo 10 CO hOi 51
Quy tic 6: Quay vang von 61
Quy tic 7: Ciln bao nhieu, vay bay nhieu 71
Quy lilc 8: Trao doi voi ehuyen gia ngan hang 79
Quy tic 9: Mua khi gia dii h<t, ban khi gia dii len 85
Quy tic 10: Yay de pMt trien eM khOng,de khoe me
95
. Quytic 11: Cho, nhung kh6ng eho vay 105
.
Quy tile 12: Mua co phieu thuang eua doanh n g h i e ~
tot nhat trong ITnh vlJe dang sa sut 115
MVC Ll,JC
Loi nha xual ban 5
loi dAn n h ~ p 7
Maoilu 11
Quy tic 1: ChI kinh doanh nhilng thl1 rna ta biat 15
Quy tic 2: KhOng bao gio bo lien ra duelj ap 11,Ic 21
Quy tic 3: ChI kinh doanh tai san, kh6ng kinh doanh
dl,l an 31
Quy tic 4: ChI mua nhilng thl1 c6 the ban OUQc 41
Quy lie 5: KhOng bo 10 CO hOi 51
Quy tic 6: Quay vang von 61
Quy tic 7: Ciln bao nhieu, vay bay nhieu 71
Quy lilc 8: Trao doi voi ehuyen gia ngan hang 79
Quy tic 9: Mua khi gia dii h<t, ban khi gia dii len 85
Quy tic 10: Yay de pMt trien eM khOng,de khoe me
95
. Quytic 11: Cho, nhung kh6ng eho vay 105
.
Quy tile 12: Mua co phieu thuang eua doanh n g h i e ~
tot nhat trong ITnh vlJe dang sa sut 115

\
rk
u
Co .
;) if,....;'4 (cr
T<. N

. 12 QUY TAC SINHIC11 DONG nEN
Tae gia: Herbert N.Casson
Bien djeh : Ky Anh
../lPclRA f!.Ajtan
T'/"drl-l c;,. LM"
i .
Chju tnich xua't ban: Vu'dng Lan
Chju tnich ban thao: PhlJm Hi),u
Bien : Vie't Cong
SiI'a in : Thanh Trang
Tdnhbay: Uyen Chi
I B1a : H6ng Lam
n'iIU'l Ud -",
2 _Ha-rc
! r r .... crV Nj""f\ _. _\
71 ,)CH;"Mj ..ito/de/
: f'r.- xuat ban Thanh phG H6 Chi Minh
62 Nguyen Thj Minh Khai, Q. 1
Tel: 8.225340 - 8.296764
Fax: 84.8.298540
In 2.000 cuO'n, kh6 IOxJ8cm l.l!-i: Nha in Thanh nien \.
Gia'y phep xua't ban sO': 269 - 21/CXB-QLXB
ca'p ngay: 16-4-98
In xong nop htu chie'u: 10-1998
iJl",* Jr' . .
If'''''n b.. tvr."..J",,;j Er11.uf:' 1-<- .
1fIJ1cJ., 0
V'+t1., La LM ILI/u f:u(r?n 7in'vI fhcK<:.
\
rk
u
Co .
;) if,....;'4 (cr
T<. N

. 12 QUY TAC SINHIC11 DONG nEN
Tae gia: Herbert N.Casson
Bien djeh : Ky Anh
../lPclRA f!.Ajtan
T'/"drl-l c;,. LM"
i .
Chju tnich xua't ban: Vu'dng Lan
Chju tnich ban thao: PhlJm Hi),u
Bien : Vie't Cong
SiI'a in : Thanh Trang
Tdnhbay: Uyen Chi
I B1a : H6ng Lam
n'iIU'l Ud -",
2 _Ha-rc
! r r .... crV Nj""f\ _. _\
71 ,)CH;"Mj ..ito/de/
: f'r.- xuat ban Thanh phG H6 Chi Minh
62 Nguyen Thj Minh Khai, Q. 1
Tel: 8.225340 - 8.296764
Fax: 84.8.298540
In 2.000 cuO'n, kh6 IOxJ8cm l.l!-i: Nha in Thanh nien \.
Gia'y phep xua't ban sO': 269 - 21/CXB-QLXB
ca'p ngay: 16-4-98
In xong nop htu chie'u: 10-1998
iJl",* Jr' . .
If'''''n b.. tvr."..J",,;j Er11.uf:' 1-<- .
1fIJ1cJ., 0
V'+t1., La LM ILI/u f:u(r?n 7in'vI fhcK<:.