Chuyn ng v v nguyn t khi trung bnh

Cng thc tnh nguyn t khi trung bnh

AX
Trong :

A1.x1 +A2 .x2 +...+An .xn

x1 +x2 +...+xn

A l nguyn t khi trung bnh

A1, A2..: l s khi mi ng v.

Nu x1, x2: l phn trm s nguyn t mi ng v => x1 +x2 + ..+ xn = 100%

Nu x1, x2 : l s nguyn t mi ng v => x1 +x2 + ..+ xn = tng s nguyn t.
b. Ch :
- A= n+p
- T t l nguyn t ta co th tnh c % s nguyn t :
- K hiu nguyn t:
A X trong : X : l k hiu ha hc ca nguyn t.

Z : l s proton (Z = s p = s e, THN l Z+)

A : l s khi (A = Z + N)

Dng 1: Tm nguyn t khi trung bnh

PP: Tm s khi A v x ca mi ng v
- Thay vo cng thc => A
Bi 1: Tnh nguyn t khi trung bnh ca cc nguyn t sau, bit trong t nhin chng c cc ng v
l:
a) 17 Cl 75,8% v 17 Cl ( 24,2%)
35

37

b) 6 C 98,9% v 6 C
12

32

13

33

34

c) 16 S ( 95%) v 16 S ( 0,8%) cn li l 16 S

"Where there is a will, there is a way"

-1-

Chuyn ng v v nguyn t khi trung bnh

Bi 2: Tnh nguyn t khi trung bnh ca cc nguyn t sau, bit trong t nhin chng c cc ng v
l:
60
61
62
a) 58
28 Ni(67,76%); 28 Ni(26,16%); 28 Ni(2,42%); 28 Ni(3,66%)

b)168 O(99,757%); 178 O(0,039%); 188 O(0,204%)

55
56
58
c) 26
Fe(5,84%); 26
Fe(91,68%); 57
26 Fe(2,17%); 26 Fe(0,31%)
206
207
208
d ) 204
82 Pb(2,5%); 82 Pb(23,7%); 82 Pb(22, 4%); 82 Pb(51,4%)

S: a) 58,74 ; b) 16,00 ; c) 55,97 ; d) 207,20

Bi 3: Cacbon c 2 ng v bn. ng v th nht c 6proton, 7ntron, chim 1,11%. ng v th hai
c t hn ng v th nht 1ntron.
a. Vit k hiu nguyn t C.

b. Tnh nguyn t khi trung bnh ca C.

Bi 4: ng c hai ng v bn. ng v th 1 c 29p v 36n, chim 30,8%. ng v th 2 c t hn

ng v th nht 2n. Tnh nguyn t khi trung bnh ca ng.
Bi 5: a. Nguyn t X c 2 ng v . ng v X1 c tng ht l 92 trong ht mang in nhiu hn ht
khng mang in l 24. Tnh s hiu nguyn t v s khi ca ng v ny
b. ng v X2 c s khi nhiu X1 l 2 ntron . Vit k hiu ca ng v X2. Trong t nhin X1
chim 73%. Tnh nguyn t khi trung bnh ca X
Bi 6: Clo c hai ng v l

37
Cl; 17
Cl . T l s nguyn t ca hai ng v ny l 3 : 1. Tnh nguyn t

35
17

lng trung bnh ca Clo. S: 35,5

Bi 7: Brom c hai ng v l

79
35

Br; 3581Br . T l s nguyn t ca hai ng v ny l 27 : 23. Tnh

nguyn t lng trung bnh ca Brom. S: 79,91

Bi 8: Mt nguyn t X c hai ng v vi t l s nguyn t l 27 . Ht nhn nguyn t X c 35
23

proton. Trong nguyn t ca ng v th nht c 44 ntron. S ntron trong nguyn t ca ng v th

hai nhiu hn trong ng v th nht l 2 ntron. Tnh nguyn t khi trung bnh ca nguyn t X .p
s : 79,92.
Bi 9: Nguyn t A c hai ng v X v Y. T l s nguyn t ca X : Y l 45 : 455. Tng s ht trong
nguyn t ca X bng 32. X nhiu hn Y l 2 ntron. Trong Y s ht mang in gp 2 ln s ht
khng mang in. Tnh nguyn t lng trung bnh ca A.S: 20,18

Dng 2: Cho A , s khi => x1, x2

PP: - t n s
- lp phng trnh theo A
- lp thm phng trnh na x1+x2 = 100 ( hoc bng s nguyn t )
- gii h pt.
- lm theo yu cu bi ton.
"Where there is a will, there is a way"

-2-

Chuyn ng v v nguyn t khi trung bnh

Bi 1: Tnh % s nguyn t mi ng v ca cc nguyn t sau:
a. 17 Cl v 17 Cl , ACl 35,45
35

37

63
65
b. 29
Cu v 29
Cu , ACu 63,54

c. 126 C v 136 C , v AC 12,01

Bi 2: Clo c hai ng v bn. ng v th nht c 17p, 18n. ng v th hai c nhiu hn ng v th
nht 2n. Tnh % s nguyn t mi ng v bit rng ACl 35,45
Bi 3: Bo c hai ng v, mi ng v u c 5 proton. ng v th nht c s proton bng s ntron.
ng v th hai c s ntron bng 1,2 ln s proton. Bit nguyn t lng trung bnh ca B l 10,812.
Tm % mi ng v.( S: 18,89% ; 81,11% )
Bi 4: ng c hai ng v c s khi l 63 v 65. Hy tnh xem ng vi 27 ng v c s khi l 65
th c bao nhiu ng v c s khi l 63? Bit ACu 63,54 . (S: 73)
Bi 5: Neon c hai ng v l 20Ne v 22Ne. Hy tnh xem ng vi 18 nguyn t 22Ne th c bao nhiu
nguyn t 20Ne? Bit A Ne 20,18 .(S: 182)

Dng 3: Tm s khi ng v cn li.

PP: -

t n s
Tm s khi Ai v xi ca cc ng v.
Lp pt da vo A
Gii pt v lm theo yu cu bi ton.

Bi 1: Tnh s khi ng v cn li ca cc nguyn t sau bit mi nguyn t c hai ng v bn:

65
a. 29
Cu ( 27% ), ACu 63,54

b. 17 Cl ( 75,8 % ) , ACl 35,45

35

Bi 2: Clo c 2 ng v bn. ng v th nht c s khi l 37, c 17p, chim 25%. Nguyn t khi
trung bnh clo l 35,54. Vit k hiu nguyn t ca hai ng v clo.
Bi 3: ng c hai ng v bn. ng v th nht c 29p, 36n, chim 30,8%. Nguyn t khi trung
bnh Cu l 63,54. Vit k hiu nguyn t hai ng v ca ng.
Bi 4: Brom c hai ng v, trong ng v 79Br chim 54,5%. Xc nh s khi ng v cn li, bit
ABr 79,91. ( S: 81 )

Dng 4: Xc nh s phn t
"Where there is a will, there is a way"

-3-

Chuyn ng v v nguyn t khi trung bnh

Bi 1: C bao nhiu phn t ng (II) oxit khc nhau bit rng Cu v O c cc ng v sau:
65
29 Cu,

63
29 Cu,

16
8 O,

17
8 O,

18
8O

Bi 2: C bao nhiu loi phn t cacbon oxit khc nhau bit rng C v O c cc ng v sau:
12 13 16 17 18
6 C, 6 C, 8 O, 8 O, 8 O

Bi 3: C bao nhiu loi phn t cacbon ioxit khc nhau bit rng C v O c cc ng v sau:
12 13 16 17 18
6 C, 6 C, 8 O, 8 O, 8 O

Bi 1: Tnh nguyn t khi trung bnh ca nguyn t Kali, bit rng trong t nhin thnh phn
phn trm cc ng v ca Kali l : 93,258%

39
19

K ; 0,012%

40
19

K v 6,730%

41
19

K.

Bi 2: Vit cng thc ca cc loi phn t ng (II) oxit, bit rng ng v Oxi c cc ng v sau :
65
29

Cu ;

63
29

Cu ;

16
8

O ;

17
8

18
8

O ;

O Bi 3: Hy cho bit s n v in tch ht nhn, s proton, s ntron

v s electron ca cc nguyn t c k hiu sau y :

a)

13
6

C,

b) 1 H,

35
17

4
2

Cl,

23
11

He,

12
6

Na,

C,

39
19

16
8

K,

234
90

O,

31
15

Th,

P,

Si,

29
14

Fe,

56
26

28
24

54
26

Si,

Fe,

30
14

Si

57
26

Fe,

58
26

Fe

Bi 4: Tng s p, n, e trong nguyn t ca nguyn t X l 10. Tm s khi ca X.

Bi 5: Trong t nhin nguyn t Ag c 2 ng v, ng v 1 c s khi bng 109 chim 44%. Bit nguyn t
khi trung bnh ca Ag l 107,88. Tm s khi ca ng v 2.
63

Bi 6: Nguyn t khi trung bnh ca ng bng 63,546. Trong t nhin, ng c hai ng v 29 Cu v

65
63
Cu . Tnh t l phn trm s nguyn t ca ca ng v 29
Cu tn ti trong t nhin.
29

Bi 7: Cacbon t nhin l hn hp ca hai ng v 12C v 13C, trong ng v 12C chim 98,9%. Bit rng
ng v 13C c nguyn t khi bng 13,0034. Tnh nguyn t khi trung bnh ca Cacbon.
Bi 8: Clo t nhin l hn hp ca hai ng v :
35
Cl c nguyn t khi l 34,97
37
Cl c nguyn t khi l 36,97
Bit rng ng v 35Cl chim 75,77%, hy tnh nguyn t khi trung bnh ca Clo t nhin.
Bi 9: Nguyn t X c 3 ng v l X1 chim 92,23%, X2 chim 4,67% v X3 chim 3,10%. Tng s khi
ca ba ng v bng 87. S ntron trong X2 nhiu hn trong X1 mt ht. Nguyn t khi trung bnh ca X l

AX 28, 0855 .
a)
Hy tm X1, X2 v X3.
b)
Nu trong X1 c s ntron bng s proton. Hy tm s ntron trong nguyn t ca mi ng v.
Bi 10. Tng s ht proton, ntron, electron c trong mt loi nguyn t ca ,nguyn t Y l 54, trong
tng s ht mang in nhiu hn s ht khng mang in l 1,7 ln. Hy xc nh s hiu nguyn t, s khi
v vit k hiu nguyn t X.
Bi 11. Bit rng tng s cc loi ht (p, n, e) trong nguyn t R l 40, trong ht khng mang in km
hn s ht mang in l 12. Xc nh tn ca nguyn t R v vit k hiu nguyn t R ( Bit ZNa=11,
ZMg=12, ZAl=13, ZCa=20, ZK=19).
Bi 12. Tng s proton, ntron, electron trong nguyn t ca nguyn t X l 10. Hy xc nh s khi
nguyn t ca nguyn t X.
"Where there is a will, there is a way"

-4-

Chuyn ng v v nguyn t khi trung bnh

Bi 13. Tng s proton, ntron, electron trong nguyn t ca nguyn t Y l 21. Hy xc nh thnh phn
cu to nguyn t, gi tn v vit k hiu nguyn t X.
Bi 14. Tng s proton, ntron, electron trong nguyn t ca nguyn t R l 34. Hy da vo bng tun
hon xc nh nguyn t R.
Bi 15. Nguyn t ca nguyn t R c tng s proton, ntron, electron bng 54, s ht proton gn bng s
ht ntron . Tnh Z v A ca nguyn t nguyn t R.
Bi 16. Cho cc nguyn t X, Y, Z. Tng s ht p, n, e trong cc nguyn t ln lt l 16, 58, 78. S ntron
trong ht nhn v s hiu nguyn t ca mi nguyn t khc nhau khng qu 1 n v. Hy xc nh cc
nguyn t v vit k hiu cc nguyn t.
Bi 17. Trong t nhin bo(B) c hai ng v: 105 B v 115B . Nguyn t khi trung bnh ca bo 10,81.
a) Tnh phn trm ca mi ng v.
b) Tnh phn trm khi lng 115B trong axit boric H3BO3 ( Bit H l ng v 11 H ; O l ng v 168O ).
Bi 18. Trong t nhin ng v
37
17

37
17

Cl chim 24,23% s nguyn t. Tnh thnh phn phn trm v khi lng

Cl c trong HClO4 v phn trm v khi lng

Cl c trong KClO3 (vi H l ng v 11 H ; O l ng v

35
17

39
O ; K l ng v 19
K ) ? Cho nguyn t khi trung bnh ca clo bng 35,5.
Bi 19. Mt nguyn t R c 3 ng v X, Y, Z , bit tng s ht ca 3 ng v bng 129, s ntron ng v X
hn ng v Y mt ht. ng v Z c s proton bng s ntron.
Xc nh in tch ht nhn nguyn t v s khi ca 3 ng v X, Y, Z ?
Bi 20. Cho hp cht XY2 to bi hai nguyn t X, Y. Y c hai ng v : 79Y chim 55% s nguyn t Y v
ng v 81Y . Trong XY2, phn trm khi lng ca X l bng 28,51%.
Tnh nguyn t khi trung bnh ca X, Y.
16
8

II. TNH TON NG V C LIN QUAN N S HT CU TO

1. Xc nh s khi
1. Cacbon c 2 ng v bn. ng v th nht c 6proton, 7ntron, chim 1,11%. ng v th hai c
t hn ng v th nht 1ntron.
a. Vit k hiu nguyn t C. b. Tnh nguyn t khi trung bnh ca C.
2. ng c hai ng v bn. ng v th 1 c 29p v 36n, chim 30,8%. ng v th 2 c t hn ng
v th nht 2n. Tnh nguyn t khi trung bnh ca ng.
3. a. Nguyn t X c 2 ng v . ng v X1 c tng ht l 92 trong ht mang in nhiu hn ht
khng mang in l 24. Tnh s hiu nguyn t v s khi ca ng v ny
b. ng v X2 c s khi nhiu X1 l 2 ntron . Vit k hiu ca ng v X2. Trong t nhin X1
chim 73%. Tnh nguyn t khi trung bnh ca X
4. Mt nguyn t X c hai ng v vi t l s nguyn t l 27 . Ht nhn nguyn t X c 35 proton.
23

Trong nguyn t ca ng v th nht c 44 ntron. S ntron trong nguyn t ca ng v th hai

nhiu hn trong ng v th nht l 2 ntron. Tnh nguyn t khi trung bnh ca nguyn t X .p
s : 79,92.
5. Nguyn t A c hai ng v X v Y. T l s nguyn t ca X : Y l 45 : 455. Tng s ht trong
nguyn t ca X bng 32. X nhiu hn Y l 2 ntron. Trong Y s ht mang in gp 2 ln s ht
khng mang in. Tnh nguyn t lng trung bnh ca A.S: 20,18

"Where there is a will, there is a way"

-5-

Chuyn ng v v nguyn t khi trung bnh

6. Hn hp hai ng v c nguyn t khi trung bnh l 40,08. hai ng v ny c s n hn km nhau
l 2. ng v c s khi nh hn chim 96%, cn li l % cc nguyn t c s khi ln hn. Xc nh
s khi ca mi ng v?
7. C 3 ng v ca nguyn t X, m tng s ht trong 3 nguyn t ng v l 75. Trong ng v 1,
s p bng s n, ng v 2 c s n km thua ng v 3 l 1.
Xc nh s khi ca mi ng v?
8. Trong X, s nguyn t ca cc ng v th nht, 2, 3 ln lt theo t l 115:3:2. Tm khi lng
mol trung bnh ca X?
9. Mt nguyn t X c 3 ng v AX( 79%), A2X( 10%), A3 X( 11%). Bit tng s khi ca 3 ng
v l 75, nguyn t lng trung bnh ca 3 ng v l 24,32. Mt khc s ntron ca ng v th 2
nhiu hn s ntron ng v 1 l 1 n v . A1,A2,A 3 ln lt l:
A. 24;25;26

B. 24;25;27

C. 23;24;25

D. 25;26;24

10. Nguyn t X c 2 ng v A v B.T l s nguyn t ca 2 ng v A v B l 27: 23. ng v A

c 35p v 44n. ng v B nhiu hn ng v A 2 ntron. Xc nh nguyn t khi trung bnh ca X.
11. Mt nguyn t R c 3 ng v X, Y, Z , bit tng s ht ca 3 ng v bng 129, s ntron ng
v X hn ng v Y mt ht. ng v Z c s proton bng s ntron.
Xc nh in tch ht nhn nguyn t v s khi ca 3 ng v X, Y, Z ?
12. Mt nguyn t c 3 ng v:

A
Z

X (92,3%),

B
Z

X (4,7%),

C
Z

X (3,0%). Bit tng s khi ca 3 ng

v l 87. Tng khi lng ca 200 ng v nguyn t X l 5621,4. Mt khc s ntron trong
nhiu hn

A
Z

B
Z

X 1 n v.

* Tm cc s khi A, B, C
* Bit

A
Z

X c s proton bng s ntron. Tm X

13. Nguyn t X c 3 ng v l X1 chim 92,3%, X2 chim 4,7% v X3 chim 3%. Tng s khi
ca 3 ng v bng 87. S ntron trong X2 nhiu hn trong X1 l 1 ht. Nguyn t khi trung bnh ca
X l 28,107.
a) Hy tm s khi ca mi ng v.
b) Nu trong X1 c s proton bng s ntron, hy xc nh s ntron trong mi ng v.
14. Nguyn t X c 3 ng v l X1 chim 92,3%, X2 chim 4,7% v X3 chim 3%. Tng s khi ca
3 ng v bng 87. S ntron trong X2 nhiu hn trong X1 l 1 ht. Nguyn t khi trung bnh ca
X l 28,107.
a) Hy tm s khi ca mi ng v.
b) Nu trong X1 c s proton bng s ntron, hy xc nh s ntron trong mi ng v.
15. Cho hp cht XY2 to bi hai nguyn t X, Y. Y c hai ng v : 79Y chim 55% s nguyn t Y
v ng v 81Y . Trong XY2, phn trm khi lng ca X l bng 28,51%.
Tnh nguyn t khi trung bnh ca X, Y.
"Where there is a will, there is a way"

-6-

Chuyn ng v v nguyn t khi trung bnh

16. Clo c 2 ng v bn. ng v th nht c s khi l 37, c 17p, chim 25%. Nguyn t khi
trung bnh clo l 35,54. Vit k hiu nguyn t ca hai ng v clo.
17. ng c hai ng v bn. ng v th nht c 29p, 36n, chim 30,8%. Nguyn t khi trung bnh
Cu l 63,54. Vit k hiu nguyn t hai ng v ca ng.
2. Tnh phn trm s lng
1. Clo c hai ng v bn. ng v th nht c 17p, 18n. ng v th hai c nhiu hn ng v th
nht 2n. Tnh % s nguyn t mi ng v bit rng ACl 35,45
2. Bo c hai ng v, mi ng v u c 5 proton. ng v th nht c s proton bng s ntron.
ng v th hai c s ntron bng 1,2 ln s proton. Bit nguyn t lng trung bnh ca B l
10,812. Tm % mi ng v.( S: 18,89% ; 81,11% )
Bi tp 1: Trong t nhin nguyn t brom c 2 ng v l

79
35Br

v 8135Br. Bit ng v 7935Br chim

54,5% s nguyn t. Tm khi lng nguyn t trung bnh ca Br.

Bi tp 2: ng trong t nhin gm 2 ng v

63
29Cu

65

29Cu

vi t l s nguyn t tng ng l

105 :245. Tnh khi lng nguyn t trung bnh ca ng.

Bi tp 3: Clo c hai ng v l

37
Cl; 17
Cl . T l s nguyn t ca hai ng v ny l 3 : 1. Tnh

35
17

nguyn t lng trung bnh ca Clo

Bi tp 4: Trong t nhin Mg c 3 ng v bn c s khi ln lt l 24;25 v 26. Trong s 5000
nguyn t Mg th c 3930 nguyn t ca ng v 24 v 505 nguyn t ca ng v 25, cn li l s
nguyn t ca ng v 26. Tnh nguyn t khi trung bnh ca Mg.
Bi tp 5: ng trong t nhin gm 2 ng v 6329Cu v 6529Cu. Nguyn t khi trung bnh ca ng l
63,54. Tnh thnh phn % s nguyn t ca mi ng v ?
79

Bi tp 6: Brom c hai ng v, trong ng v

Br chim 54,5%. Xc nh ng v cn li, bit

M Br 79,91 .

Bi tp 7: Trong t nhin Clo c 2 ng v l 35Cl v 37Cl c nguyn t khi trung bnh l 35,5. Tnh
s nguyn t ca ng v 37Cl, trong 3,65g HCl.
Bi tp 8: Trong t nhin Brom c 2 ng v l

79

Br v

81

Br c nguyn t khi trung bnh l 79,92.

Thnh phn phn trm v khi lng ca 81Br trong NaBr l bao nhiu ?
Bi tp 9: Tng s khi hai ng v ca X l 131, hiu hai s khi l 3. Thnh phn phn trm ca
ng v th nht l 66,67% . Tm khi lng nguyn t trung bnh ca X. Bit A1 < A2.
Bi tp 10: Khi lng ca mt ng v Fe l 8,96.10-23 gam. Bit Fe c

Z = 26. Tnh s khi v

s ntron trong ht nhn nguyn t ca ng v trn.

Bi tp 11: Cho mt dung dch cha 8,19 gam mui NaX tc dng mt lng d dung dch AgNO3
thu c 20,09 gam kt ta .
a) Tm nguyn t khi v gi tn X.
"Where there is a will, there is a way"

-7-

Chuyn ng v v nguyn t khi trung bnh

b) X c hai ng v, gi s s nguyn t ca ng v th nht nhiu gp 3 ln s nguyn t ca ng v
th hai. Ht nhn ca ng v th nht c t hn ht nhn ng v th hai 2 ntron. Tm s khi ca
mi ng v.
Bi tp 12: Trong t nhin oxi tn ti 3 ng v bn : 168O ; 178O ; 188O v hiro c ba ng v bn l :
1
1

H , 12 H v 13 H . Hi c bao nhiu phn t nc c to thnh .

Bi tp 13: Cc ng v ca cacbon

12
6

C,

14
6

C v oxi 168O ;

17
8

O ; 188O . Hi c bao nhiu loi phn t

kh cacbonic. Tnh khi lng phn t ca chng (ly khi lng phn t bng s khi).

"Where there is a will, there is a way"

-8-