CHÖÔNG 4

PHOØNG CHAÙY CHÖÕA CHAÙY

4.1. Taàm quan troïng cuûa coâng taùc phoøng chaùy chöõa chaùy (PCCC)
Naïn chaùy laø 1 tai hoïa raát lôùn vaø khoác lieät, huûy dieät nhieàu cuûa caûi cuûa xaõ hoäi
vaø caû tính maïng cuûa con ngöôøi. Chaùy xaûy ra baát kyø ôû ñaâu, coù theå lan ra caû moät
vuøng roäng lôùn. Haèng naêm chuùng ta chöùng kieán haøng chuïc vuï chaùy lôùn nhoû, töø chaùy
caùc nhaø ôû thaáp taàng cuõng nhö cao taàng, chaùy chôï, chaùy nhaø maùy, chaùy trong haàm
loø, chaùy röøng.
Phaàn lôùn nguyeân nhaân chaùy laø do con ngöôøi nhö haønh ñoäng baát caån ñoái vôùi
löûa, khoâng thöïc hieän ñuùng quy taéc an toaøn veà phoøng choáng chaùy noå, khoâng hieåu
bieát veà söï chaùy vaø nhieàu nguyeân nhaân khaùc.
Ñeå haïn cheá nhöõng khaû naêng gaây chaùy noå, coâng taùc phoøng chaùy laø quan troïng
nhaát. Vieäc phoøng chaùy phaûi ñöôïc ñeà caäp trong moïi laõnh vöïc saûn xuaát töø khaâu kyõ
thuaät, toå chöùc saûn xuaát ñeán vieäc giaùo duïc tuyeân truyeàn moïi ngöôøi ñeà cao coâng vieäc
phoøng chaùy. Phoøng chaùy toát seõ giaûm ñöôïc khaû naêng gaây chaùy.
Khi xaûy ra chaùy caàn coù phöông phaùp chöõa chaùy höõu hieäu ñeå khoâng cho söï lan
truyeàn chaùy treân dieän roäng. Chöõa chaùy caàn coù thieát bò daäp taét nhanh, coù con ngöôøi
hieåu bieát vaø thuaàn thuïc veà coâng taùc chöõa chaùy.
Phoøng chaùy vaø chöõa chaùy laø hai maët cuûa moät vaán ñeà: ngaên chaën vaø giaûm taùc
haïi veà chaùy. Caàn coù söï quan taâm ñaày ñuû veà PCCC trong moïi lónh vöïc saûn xuaát.
Nhaø nöôùc ta raát coi troïng veà coâng taùc PCCC. Ngaøy 27/9/1961, Quoác hoäi ñaõ
thoâng qua luaät veà PCCC, sau ñoù hoaøn chænh theâm vaøo nhöõng naêm•1995, 2000. Vôùi
chính phuû cuõng ñaõ coù raát nhieàu chæ thò laøm roõ traùch nhieäm, höôùng daãn cuõng nhö ñeà
ra caùc keá hoaïch veà PCCC cho chính quyeàn caùc caáp. Thí duï nhö chæ thò 237/TTg
(19/4/1996), chæ thò 13/1998/CT-TTg (26/3/1998).
4.2. Nhöõng hieåu bieát veà chaùy noå
4.2.1. Ñònh nghóa veà chaùy, noå
a. Ñònh nghóa veà chaùy
Chaùy laø moät phaûn öùng hoùa hoïc, coù phaùt nhieät vaø phaùt quang. Phaûn öùng hoùa
hoïc thöôøng laø phaûn öùng oâxy hoùa – khöû, trong ñoù chaát chaùy laø chaát khöû coøn chaát oâxy
hoùa phuï thuoäc vaøo phaûn öùng hoùa hoïc, thí duï:

86
 - Than, cuûi chaùy trong khoâng khí thì than, cuûi laø chaát khöû coøn oâxy laø chaát
oâxy hoùa.
- Hydro chaùy trong Clo thì Hydro laø chaát khöû coøn Clo laø chaát oâxy hoùa.
Caàn phaân bieät caùc loaïi ñeøn thaép saùng coù phaùt nhieät, phaùt quang nhöng khoâng
phaûi laø söï chaùy.
b. Ñònh nghóa veà noå
Noå laø söï caân baèng laïi aùp suaát giöõa caùc khoái vaät lieäu do söï cheânh leäch aùp suaát
cuûa chuùng moät caùch quaù möùc. Noù coù theå xaûy ra do caùc bình chöùa caùc chaát khoâng
chòu ñöôïc söï taêng aùp cuûa noù, coøn goïi laø noå vaät lyù. Noå do hieän töôïng chaùy cöïc nhanh
(do coù phaûn öùng hoùa hoïc, coù nhieät vaø phaùt saùng), sinh ra söï cheânh leäch aùp suaát cöïc
lôùn giöõa caùc vuøng laân caän khi caân baèng aùp suaát ñoù seõ sinh noå, thí duï nhö söï chaùy
cuûa thuoác suùng.
4.2.2. Ñaëc ñieåm cuûa quaù trình chaùy
Ta caàn phaân bieät:
- Nhieät ñoä chôùp chaùy laø nhieät ñoä sinh ra ngoïn löûa ôû chaát chaùy nhöng sau
khoâng duy trì. Moãi moät chaát coù nhieät ñoä baét chaùy khaùc nhau. Thí duï goã
thoâng: 2500C, giaáy : 1840C, vaûi : 1800C.
- Nhieät ñoä baét chaùy laø nhieät ñoä maø ngoïn löûa baét chaùy ñöôïc giöõ lieân tuïc. Khi
ôû nhieät ñoä cao caùc chaát chaùy coù theå töï boác chaùy.
Nhieät ñoä töï baét chaùy phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá nhö baûn chaát cuûa chaát chaùy
vaø chaát oâxy hoùa, toác ñoä phaûn öùng chaùy, caùc yeáu toá veà truyeàn nhieät giöõa phaûn öùng
chaùy vaø moâi tröôøng, nhieät ñoä ban ñaàu, aùp suaát, noàng ñoä chaát chaùy vaø chaát oâxy hoùa.
Giaûn ñoà döôùi ñaây bieåu dieãn söï phuï thuoäc giöõa aùp suaát, noàng ñoä chaát chaùy (%
theå tích) vôùi nhieät ñoä töï baét chaùy.

Nhieät ñoä töï baét chaùy Nhieät ñoä töï baét chaùy

87
 Khi moät chaát töï boác chaùy caàn coù moät thôøi gian naøo ñoù goïi laø thôøi gian caûm
öùng. Thôøi gian caûm öùng cuõng phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä vaø aùp suaát töï boác chaùy, theo
ñoà thò sau:

Vuøng treân ñöôøng cong A laø vuøng töï baét chaùy, coøn vuøng döôùi ñöôøng cong B laø
vuøng khoâng töï baét chaùy.
Baûng 4.1 Nhieät ñoä töï boác chaùy cuûa moät soá chaát.
Teân chaát Nhieät ñoä boác chaùy Giôùi haïn noå (% theå tích)
0
C Treân Döôùi
Khí amoniac 651 16 27
Khí aceâtylen 335 3,5 82
Khí etal 530 3,0 15
Khí etylen 540 3,0 34
Khí metan 550 5 16
Khí hydro 530 4,14 75
Khí hôi nöôùc 500 – 600 7,12 66-72
Khí loø cao 500 – 600 35 74
Khí loø coác 640 4.4 34
Khí thieân nhieân 550 – 750 3,8 13,2
Khí carbon oxít 610 12,8 75
Chaát loûng axtôn – 20 2,2 13
Chaát loûng axit axetic 35 3,3 22
Chaát loûng benzen –14 1,4 7,1
Chaát loûng butyl axeâtat 13 2,27 14,7
Chaát loûng daàu bieán theá 122 - -
Chaát loûng daàu hoûa 45 1,4 7,5
Chaát loûng diclotan 8 6,2 16
Chaát loûng xaêng A – 74 – 36 0,79 5,16

88
 Baûng 4.1. (tieáp theo)

Teân chaát Nhieät ñoä boác chaùy Giôùi haïn noå (% theå tích)
0
C Treân Döôùi
Chaát loûng glyxeârin 158 3,3 -
Chaát loûng röôïu meâtylic 7 6 34,7
Chaát loûng röôïu eâtylic 11 3,6 19
Chaát loûng toluen 0 1,3 6,7
4.2.3. Mét sè gi¶i thÝch veà qu¸ tr×nh ch¸y
Theo qu¸ tr×nh truyÒn nhiÖt th×: khi cã sù ch¸y ôû mét ®iÓm nµo ®ã, nhiÖt l-îng
to¶ ra sau khi truyÒn nhiÖt ra xung quanh, nhiÖt l-îng d- ra sÏ lµm t¨ng nhiÖt cña chÊt
ch¸y dÉn ®eán kh¶ n¨ng tù bèc ch¸y vµ sù ch¸y tieáp tôc ®-îc duy tr×, qu¸ tr×nh truyÒn
nhiÖt liªn tôc x¶y ra vµ sù ch¸y cµng t¨ng m¹nh.
Trong nhiÒu tr-êng hîp nh- ch¸y c¸c chÊt h÷u c¬, qu¸ tr×nh ch¸y l¹i ®-îc gi¶i
thÝch theo ph¶n øng chuçi nh- sau:
§Çu tiªn nhiÖt lµm chÊt ch¸y ph©n ly ra c¸c gèc tù do mang ho¸ trÞ hay nguyªn tö
tù do, thÝ dô CH4 → CH * + H* - Q. Cã theå vieát tæng qu¸t nh- sau:
R1R2 → R1 + R2 Q
NhiÖt l-îng cµng t¨ng, t©m ho¹t c¸c ph¸t triÓn. TiÕp theo lµ c¸c t©m ho¹t ®éng
míi nµy kÕt hîp víi nhau t¹o chÊt míi vµ nhiÖt l-îng Q:
R1+ R2 = R1R2 + Q
Ph¶n øng chuçi nµy lµm nhiÖt l-îng t¨ng m¹nh ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn ph¶n øng
ch¸y.
4.2.4. Ñieàu kieän cuûa söï chaùy
Muèn cã ph¶n øng ch¸y phaûi coù ®Çy ®ñ 3 ®iÒu kiÖn: chÊt ch¸y, chÊt oxy ho¸, vµ
nhiÖt ®é.
a. Nguoàn nhieät: coù nhieàu nguyeân nhaân sinh nhieät ñeå chaùy:
- Trùc tiÕp do ñoát, do nhieät cuûa loø, còng cã thÓ do v« ý ®Ó tµn löa, tia löa hµn
b¾n vµo.
- Do nhieät cuûa ma saùt, va chaïm cuûa caùc vaät raén.
- Do ph¶n øng ho¸ häc sinh ra nhiÖt nhö ph¶n øng cña clo víi amoniac, víi
hydrro. C¸c chÊt nh- bôi kÏm, bôi nh«m, sunfua kim lo¹i, kim lo¹i kiÒm, c¸cbua
canxi... cã thÓ tù bèc ch¸y khi gÆp kh«ng khÝ vµ n-íc.

89
 - Mét sè chÊt khÝ, trén víi c¸c chÊt h÷u c¬ g©y næ nh- halogen, axit nitric ®Ëm
®Æc, peoxit natri vµ kali (Na2O2, K2O2), dioxit ch×, clorat perelerat kali vµ narti
(KClO3, KClO4, NaClO4, NaClO3), Clorua v«i (Ca(Cl)OCl). C¸c chÊt nµy khi
ph¶n øng sinh ra oxy hoÆc halogen ë tr¹ng th¸i nguyªn tö rÊt ho¹t ®éng, lµm t¨ng
tèc ®é oxy ho¸.
Mét sè chÊt khÝ, t¸c dông vôùi halogen nh- H2, CH4, C2H4, C2H2 hoÆc c¸c hîp chÊt
CCl4, CBr4, khi t¸c dông víi kiÒm sÏ sinh ra næ (cã thªm t¸c dông ¸nh s¸ng).
Peroxit natri vµ kali (Na2O2, K2O2) khi cã mét Ýt n-íc sÏ bèc ch¸y víi bét nh«m,
bét than, hoÆc bét l-u huúnh.
C¸c vËt chÊt cã nguån gèc thùc vËt nh- c¸c h¹t do cã nhöõng ph¶n øng sinh häc,
cã to¶ nhiÖt, cã thÓ tù bèc ch¸y do nhiÖt ®-îc tÝch luü.
- Do nhiÖt sinh ra tõ n¨ng l-îng ®iÖn nhö bÕp ñieän, khi ®ãng cÇu dao, do qu¸
t¶i ®iÖn, do mèi nèi d©y tiÕp xóc kh«ng tèt ..
b. Chaát chaùy: cã ba lo¹i chÊt ch¸y nh- sau:
- Chaát r¾n (nh- gç, v¶i, giÊy..), chÊt láng (nh- x¨ng, dÇu), chÊt khÝ (nh- metal,
hydro, axetylen..)
c. Chaát oâ xy hoùa
- Th-êng lµ oxy trong kh«ng khÝ. Oxy trong kh«ng khÝ cã 21% thÓ tÝch, nÕu
gi¶m xuèng < 15% sù ch¸y khã ®-îc duy tr×.
- Ch¸y, næ cña hçn hîp h¬i, khÝ víi kh«ng khÝ bao giê còng xuÊt phaùt t¹i mét
®iÓm nµo ®ã råi lan truyÒn ra xung quanh. Líp khÝ ch¸y ®Çu tiªn t¹o ra c¸c t©m
ho¹t ®éng, khuyÕch t¸n vµo líp khÝ ch-a ch¸y vµ kÝch thÝch nã. Qu¸ tr×nh ch¸y
tiÕp tôc cho ®Õn khi kÕt thóc.
- NhiÖt ®é vïng chaùy th-êng < 2000oC, ¸p suÊt næ < 80 atm.
- Ch¸y, næ c¸c chÊt láng trong kh«ng khÝ bao giê còng b¾t ®Çu tõ pha h¬i cña
nã (chÊt láng bao giôø còng cã kh¶ n¨ng bay hôi, ®é bay h¬i phô thuéc vµo ®é s«i
cña nã). Khi nhiÖt ®é n©ng cao ®Õn nhiÖt ®é tù bèc ch¸y qu¸ tr×nh ch¸y t¨ng
nhanh gÊp béi.
- Ch¸y chÊt r¾n trong kh«ng khÝ cã thÓ cã ngän löa (nh- chaùy goã, than buøn,
than naâu), chaùy khoâng coù ngoïn löûa (nhö than cèc, kim lo¹i kiÒm ) Ch¸y chÊt
r¾n th-êng sinh mïi , mµu. ThÝ dô ch¸y chÊt cã nhiÒu cacbon, vËt lieäu v« c¬ sÏ cã
mµu s¸ng; ch¸y cao su, chÊt dÎo cã khãi mµu ®en, mïi khã chÞu, ch¸y vaûi
b«ng, vaûi len cã khãi mµu phít x¸m, ch¸y Al, P, K, Na cã khãi tr¾ng.
- Ch¸y kh«ng hoµn toµn th-êng cã nh÷ng s¶n phÈm ®éc, dÔ næ. ThÝ dô ch¸y
kh«ng hoµn toµn vaûi b«ng, len, gç, giÊy, than bïn t¹o ra 0,4 %CO, 2,2% CO2,

90
 ch¸y xeluloit, mµng phim t¹o ra 35% CO2 vµ 1%HCN, c¸c ch¸t dÎo ch¸y th-êng
cã CO, HCl, NH3, HCN..
4.3. Caùc bieän phaùp PCCC
C¸c biÖn ph¸p PCCC ph¶i ®-îc ®Æt ra ngay tõ kh©u thiÕt kÕ c¸c quy tr×nh c«ng
nghÖ, thiÕt kÕ thiÕt bÞ, bè trÝ mÆt b»ng c¸c ph©n x-ëng. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i cã c¸c
biÖn ph¸p vÒ kü thuËt nh»m h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng kh¶ n¨ng dÉn ®Õn ch¸y næ, ph¶i cã
nh÷ng dù kiÕn nh÷ng biÖn ph¸p xö lý sao cho hiÖu qu¶ khi cã tai n¹n ch¸y næ x¶y ra.
Song song víi vÊn ñeà trªn, ph¶i tuyªn truyÒn, gi¸o dôc vÒ c«ng t¸c PCCC cho
mäi ng-êi. Ph¶i th-êng xuyeân kiÓm tra, nh¾c nhë mäi ng-êi thùc hiÖn c¸c néi quy,
quy chÕ vÒ sö dông, sao cho ®¶m b¶o ®óng ®¾n vÒ c¸c vÊn ®Ò PCCC.
4.3.1. C¸c biÖn ph¸p kü thuËt
Nªn thay thÕ c¸c kh©u dÔ ch¸y b»ng c¸c kü thuËt khã ch¸y h¬n nh- thay ®æi vËt
liÖu, thªm c¸c chÊt trî dung ®Ó n©ng cao nhiÖt ®é b¾t ch¸y. T¸ch riªng c¸c chÊt, c¸c
ph©n x-ëng dÔ g©y ra ph¶n øng ch¸y ®Ó xö lý phßng ngõa phï hîp. Duøng s¬n chèng
ch¸y phñ mÆt ngoµi ,v.v..
- Dïng c¬ giíi ho¸, tù ®éng ho¸ trong c«ng nghÖ ®Ó tr¸nh sai sãt do yÕu toá con
ng-êi.
- Dïng c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa c¸c sù cè vÒ ch¸y nh- thiÕt kÕ hÖ thèng b¸o
ch¸y tù ®éng. Cã biÖn ph¸p dËp löa cña c¸c hÖ thèng thiÕt bÞ khi ho¹t ®éng sinh ra
ñaëc biÖt lµ tµn löa do phãng hoà quang, phãng ®iÖn do hiÖn t-îng tÜnh ®iÖn. Bè trÝ
mÆt b»ng thuËn lîi cho viÖc ng-êi tho¸t hiÓm cho khi cã ch¸y vµ thuËn lîi cho
c«ng t¸c ch÷a ch¸y.
4.3.2. Bieän phaùp veà toå chöùc
- Caàn lµm râ tr¸ch nhiÖm cña ng-êi qu¶n lý, ng-êi lao ®éng khi x¶y ra mÊt an
toµn veà ch¸y.
- Ph¶i cã néi quy quy chÕ khi sö dông c¸c thiÕt bÞ, ®Æc biÖt nôi cã nhiÒu nguy
c¬ x¶y ra ph¶n øng ch¸y.
- Ph¶i cã kÕ ho¹ch râ rµng trong PCCC, tæ chøc trang bÞ, ®éi ngò chöõa ch¸y t¹i
chç.
- LuyÖn tËp c«ng t¸c ch÷a ch¸y th-êng xuyªn. Cã kÕ ho¹ch phèi hîp víi lùc
l-îng ch÷a ch¸y tËp trung khi cã ch¸y. Th-êng xuyªn kiÓm tra vÒ c«ng t¸c PCCC
cña ®¬n vÞ.
4.4. Toå chöùc vieäc chöõa chaùy taïi choã.
§Ó thùc hiÖn viÖc ch÷a ch¸y hiÖu qu¶ ng-êi ta tæ chøc lùc l-îng ch÷a ch¸y t¹i
chç vµ ch÷a ch¸y tËp trung.

91
4.4.1. Löïc löôïng chöõa chaùy taïi choã
Lµ rÊt quan träng, nã cã thÓ xö lý ®-îc c¸c ®¸m ch¸y míi b¾t ®Çu, ñeå kh«ng cho
lan truyÒn réng. CÇn trang bÞ c¸c ph-¬ng tiÖn ch÷a ch¸y vµ ®-îc huÊn luyÖn tèt vÒ kü
n¨ng ch÷a ch¸y. MÆt kh¸c cÇn phaûi:
- Cã s¬ ®å bè trÝ nhµ m¸y,vôùi c¸c ñaëc ñieåm ho¹t ®éng cña nã, c¸c vÞ trÝ ñaët c¸c
ph-¬ng tieän b¸o ch¸y, ch÷a ch¸y.
- CÇn kiÓm tra ®Þnh kú c¸c ph-¬ng tiÖn ch÷a ch¸y (nh- b×nh ch÷a ch¸y, bÓ n-íc
ch÷a ch¸y dù phßng).
- Cã kÕ ho¹ch triÓn khai ch÷a ch¸y, b¶o vÖ tµi s¶n khi cã ch¸y x¶y ra, kÕ ho¹ch
phèi hîp víi lùc l-îng ch÷a ch¸y chuyªn nghiÖp khi ch÷a ch¸y.
4.4.2. Löïc l-îng ch÷a ch¸y tËp trung
Lµ lùc l-îng mang tÝnh chuyªn nghiÖp bè trÝ thµnh m¹ng l-íi ë c¸c vïng d©n c-,
vôùi yªu cÇu ch÷a ch¸y nhanh vµ hiÖu qu¶. Nã cã mét sè ®Æc ®iÓm sau:
- Ph¶i cã trang bÞ ch÷a ch¸y nhanh vµ hiÖu qu¶ cho c¸c lo¹i ®¸m chaùy (nh-
ch¸y c¸c lo¹i vËt liÖu, c¸c lo¹i ®Þa thÕ n¬i ch¸y )
- CÇn cã hÖ thèng b¸o ch¸y tin cËy,
- Phaûi coù kÕ ho¹ch phèi hîp víi lùc l-îng ch÷a ch¸y t¹i chç mét c¸ch tèt nhÊt.
4.5. Mét sè thiÕt bÞ chöõa ch¸y t¹i choã
Sau ®©y sÏ giíi thiÖu mét sè b×nh ch÷a ch¸y cÇm tay th«ng dông :
4.5.1. B×nh bät ho¸ häc:
Gåm hai b×nh lång vµo nhau, b×nh ngoµi b»ng thÐp chøa dung dÞch NaHCO3
(dung tích tõ 8 - 10 lit), b×nh trong b»ng thuû tinh chøa Al2(SO4)3 dung tích
(0,45÷1)lít. Bình thöôøng coù chæ soá: naëng < 15kg, kích thöôùc ñöôøng kính < 150mm,
cao < 750mm. B×nh cã thÓ phun xa (8 - 10)m, th-êng ch÷a ®¸m ch¸y víi diÖn tÝch
phun lµ (1 - 2)m2. B×nh dïng ñÓ ch÷a ch¸y x¨ng, daàu vµ mét sè chÊt loûng kh¸c
(khoâng chöõa ch¸y ®iÖn, ®Êt ®Ìn, kim lo¹i ) .
Khi dïng mang b×nh ®Õn c¸ch ®¸m ch¸y (5 7)m, dïng tay tr¸i rót que th«ng
gi÷a hai b×nh råi laät ng-îc b×nh xãc m¹nh vµi lÇn, sau moät vaøi gi©y bät seõ phun ra.
Ph¶n øng cña c¸c chÊt lµ:
Al2(SO4)3 + H2O → 2Al(OH)3 ↓ + 3H2SO4
H2SO4 + 2Na HCO3 → Na2 SO4 + 2 H2O +2CO2 ↑
Khi phun vµo ®¸m ch¸y bät nhÑ næi lªn trªn bÒ mÆt, liªn kÕt víi nhau t¹o thµnh
líp mµng ng¨n kh«ng cho khoâng khÝ tiÕp xóc víi vËt ch¸y sÏ lµm t¾t löa. Boät còng cã
t¸c dông lµm h¹ nhiÖt ®¸m ch¸y.

92
 Ng-êi ta còng dïng lo¹i t¹o bät b»ng chÊt t¹o bät trén víi kh«ng khÝ nÐn, hoÆc
dïng chÊt hydroxyt nh«m kÕt tña råi dïng CO2 nÐn víi ¸p suÊt cao ®Ó t¹o bät.
CÇn chó ý khi sö dông ph¶i ®Ó b×nh th¼ng ®øng, tr¸nh ®æ b×nh, ®Ó choã raâm m¸t vµ
nªn kieåm tra ®Þnh kú.

Hình 4.1. Bình chöõa chaùy baèng boït hoùa hoïc

1. Bình ñöïng dung dòch; 2. Tay gaït; 3.Choát;
4. Thanh noái; 5. Voøi phun; 6. Van
4.5.2. B×nh khÝ CO2

Ng-êi ta neùn CO2 d-íi ¸p suÊt cao thµnh d¹ng chÊt láng (lo¹i 2kg, 6kg, 8 kg).
Khi sö dông ta ®Æt b×nh xuèng ®Êt, cho loa phun h-íng vµo choã ch¸y, më van x¶ khÝ.
Khi xong, kho¸ van l¹i ñeå sö dông tiÕp.
KhÝ CO2 cã t¸c dông lµm lo·ng hçn hîp ch¸y döôùi nång ®é cho phÐp, lµm h¹
nhiÖt dé vïng ch¸y.
Kh«ng nªn dïng ch÷a ch¸y mµ chÊt ch¸y cã thÓ kÕt hîp víi CO2 thµnh nh÷ng
chÊt ch¸y næ míi nh- ch÷a ch¸y ph©n ®¹m, kim lo¹i kiÒm vµ kieàm thæ.
Khi sö dông cÇn ph¶i phun liªn tôc. B¶o qu¶n b×nh ë chç r©m m¸t, tr¸nh va ®Ëp
hay ®Æt gÇn chç nhiÖt ®é cao. CÇn kiÓm tra ®Þnh kú, sau khi sö dông ph¶i n¹p ®Çy b×nh.

93
 Hình 4.2. Bình chöõa chaùy baèng khí CO2
1. Van an toaøn; 2. Van ñoùng môû; 3. Voøi phun;
4. Tay caàm loa; 5. Loa phun caàm tay
4.5.3. Bình boät
Lµ hîp chÊt v« c¬ vµ h÷u c¬ kh«ng ch¸y (chñ yÕu lµ v« c¬), thÝ dô bét cã
96,5%CaCO3, 1% graphit, 1% xµ phßng s¾t, 1% xµ phßng nh«m, 0,5% axitstearic. Bét
chøa trong b×nh thÐp, lâi trong laø b×nh chøa kh«ng khÝ nÐn (cã lo¹i 2,4,5,6kg ). Khi
ho¹t ®éng kh«ng khÝ nÐn phun bét vµo ®¸m ch¸y thµnh m©y bét ñeå h¹n chÕ ph¶n øng
ch¸y, ®ång thêi do nhiÖt ®é, bét ch¶y ra, phñ lªn bÒ mÆt ch¸y t¹o líp mµng ng¨n oxy
tiÕp xóc víi vËt ch¸y.
B×nh bét th-êng chöõa c¸c ®¸m ch¸y chÊt r¾n. B×nh ®Ó chç kh« r¸o cã theå b¶o
qu¶n 6 th¸ng.

94