H v tn: Vi Bin Cng

Lp: Cao hc L lun v phng php dy hc Vt l K7.

Trng: i hc Gio dc - i hc Quc gia H ni.
THIT K TIN TRNH DY HC BI:
LC N HI THEO PHNG PHAP GC
I. MC TIU DY HC:
1.1. Kin thc:
+ Mc tiu trong khi hc:
- xut phng n th nghim tm cng k ca l xo.
- Lm c th nghim, c chnh xc cc s liu th nghim, thc hin tnh ton
v rt ra c kt lun v mi quan h gia lc n hi v bin dng l xo.
+Mc tiu sau khi hc:
- Pht biu chnh xc cc khi nim: Bin dng n hi, lc n hi.
- Hiu r cc c im ca lc n hi ca l xo v dy cng, biu din c cc
lc trn hnh v.
- Vit c biu thc nh lut Hc, nu ngha cc i lng trong nh lut.
1.2 K nng:
- Tin hnh th nghim xy dng nh lut.
- Quan st th nghim v x l kt qu th nghim.
- Vn dng nh lut Hc gii mt s bi tp lin quan.
1.3 Tnh cm, thi :
- Thn trng khi xem xt gii hn o ca dng c trc khi s dng.
- Hnh thnh phng php lm vic hp tc theo nhm.
- Rn luyn tnh tch cc, t lc, thi trung thc khi lm vic.
II. KIN THC CN XY DNG V CC CU HI XUT VN
* Kin thc cn xy dng: nh lut Hc
* Cu hi xut vn : Vi mt l xo xc nh th lc n hi v bin dng c
mi lin h nh th no?

Kt lun: Trong gii hn n hi, lc n hi ca l xo t l thun vi bin dng

ca l xo

III. CHUN B:
3.1.Gio vin: Gi , l xo, b gia trng, bt nh du, thc.
3.2. Hc sinh n li: - n tp cc kin thc lc n hi THCS
IV. S TIN TRNH XY DNG N V KIN THC
S tin trnh xy dng n v kin thc: Mi lin h gia lc n hi v bin
dng ca l xo:
- Khi khi lng ca qu gia trng thay i th bin dng ca l xo thay i.

Vi mt l xo xc nh th lc n hi v bin dng c mi lin

h nh th no?
+Phng n 1: Lm th nghim: Vi mt l xo xc nh, thay i th tch qu gia trng, xc
nh bin dng l xo tng ng.

Kt qu th nghim:
Ln TNF = P (N) di l (mm) dn l
(mm)10,0245020,12854030,23247940,33661
2150,440516060,5446201 +Nhn xt:

L xo xc nh
Fh
= const
l

Trong gii hn n hi, lc n hi ca l xo t l thun vi bin dng ca l xo

V. NHIM V, PHNG TIN DY HC CHO CC GC.

5.1. Cc gc hc tp.
2.Gc quan st (6 pht)
- Quan st gio vin lm th nghim vi
b th nghim nh hnh v, vi l xo xc
nh.
Nhim v:
- HS quan st, ghi kt qu.
- Tm cng thc ton hc biu din mi
lin h gia Fh v l ?

1. Gc tri nghim (6p)

- Vi cc dng c: Gi nm ngay, l
xo, lc k, bt nh du, thc.

Nhim v:
- Thit k m hnh th nghim kho st
mi lin h gia Fh v l ca 1 l xo xc
nh
Dng c : L xo, b gia trng, bt nh - Lm th nghim: kho st s ph thuc
ca Fh v l . Thay i Fh v o l
du, gi v thc o
tng ng?

3.Gc phn tch (6p)

Nhim v:
Cho bng s liu sau:

4. Gc p dng(6p)
Nhim v:
- Hc sinh c bng tr gip (Ch p dng

Ln
TN

F (N)

di l
(mm)

1
2
3
4
5
6

0,0
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5

205
225
244
266
285
303

dn
l
(mm)
0
20
39
61
80
98

vi gc xut pht)
- Vn dng gii thch hot ng ca ci
lc k, cn l xo.
*Ti liu: Tranh nh (m hnh) lc k, cn
l xo.
- Bng tr gip: * Lc n hi xut hin
c hai u l xo v tc dng vo cc vt
lm n bin dng. Khi b dn, lc n hi
ca l xo hng vo trong l xo, cn khi
b nn, lc n hi ca l xo hng ra
ngoi.
* Trong gii hn n hi, ln ca lc
dn hi ca l xo t l vi bin dng
ca l xo.

Fh
l

- Da vo bng s liu biu din mi quan

h gia Fh v l trn h trc ta ? T
rt ra dng ton hc ca mi quan h
?
* Ti liu cho gc phn tch: Giy k ,
dng th ca mt s hm: y=a.x, y=a/x,

Trong :

k: cng (hay h

s n hi) ca l xo
: bin dng ( gin hoc
nn) ca l xo

5.2. Mc tiu ca tng gc hc tp.

a. Gc tri nghim.
- Thit k c phng n th nghim tm mi lin h gia Fh v l di s
hng dn ca Gio vin (nu cn)
F
- Tm c mi lin h nh tnh gia Fh v l : L xo xc nh h = const
l

b. Gc quan st.
- Nu c mc ch th nghim v tc dng ca tng dng c th nghim.
- Quan st th nghim, c v ghi s liu Fh v l .
- Suy ra nh lut Hc
c. Gc phn tch.
- HS biu din mi quan h gia Fh v l trn h trc ta .
- Nhn dng th ging dng ton hc: y=a.x ( a = const).

d. Gc p dng:
- Gii thch hot ng ca ci cn lc k, cn l xo, cho bit ngha ca gii hn o
nh nht, ln nht.
- Rn luyn t duy logic cho HS
VI. PHIU HC TP CHO CC GC.
6.1. Phiu 1 (gc tri nghim)
Cu 1: Cc s m hnh th nghim c tnh kh thi kho st mi lin h Fh v l
? L gii cc m hnh?

Cu 2: Mc ch th nghim, cch tin hnh? Nhng lu khi lm th nghim?

Cu 3: Bng s liu kt qu th nghim?

6.2. Phiu s 2 (gc quan st)

Cu 1: Nu tc dng ca tng dng c? Ghi kt qu th nghim vo bng, tnh
vi mi ln o?
Ln
TN
1
2
3
4
5
6

F = P (N)

di l (mm)

dn l
(mm)

Fh
ng
l

Fh
l

Cu 2: nh lut c vit nh th no?

Cu 3: Nhn xt v sai s trong th nghim? Nu phng n ci tin TN c kt qu

chnh xc hn?

...........................................................................................................................................
6.3. Phiu s 3(Gc phn tch)
F

h1
Cu 1: Da vo bng s liu Fh v l thay i nh th no? Tnh v so snh l ,
1

Fh 2 Fh 3
,
vi cng 1 l xo?
l 2 l 3

Cu 2: Mi im trn th c ngha g? Vit dng ton hc v mi lin h Fh v

l ?

6.4. Phiu s 4( gc p dng)

Cu 1: Nu cu to chnh ca lc k, cn l xo? Cch s dng?

Cu 2: Cho bit ngha ca gii hn o nh nht, ln nht ca lc k, cn l xo?

VII. TIN TRNH DY HC C TH:

7.1.t vn : Vi mt l xo xc nh th lc n hi v bin dng c mi lin h
nh th no?
GV: T chc lp hot ng nhm tm ra phng n gii quyt vn .
Cc nhm tho lun trc lp v thng nht phng n kh thi.
+Phng n: Lm th nghim.
GV: gii quyt vn ca bi theo phng n trn chng ta s phi thc hin 4
nhim v hc tp theo 4 gc :
1. Lm th nghim
2. Quan st th nghim
3. Phn tch
4. ng dng

7.2. Hng dn HS chn gc: HS t chn cc gc hc tp cho mnh (Nh vy lp s

c 4 nhm cng thc hin 1 nhim v ca bi hc sau khi hon thnh 4 gc)
Gc tri nghim: kho st mi lin h Fh v l chng ta cn cc dng c no? B
tr th nghim nh th no?
Gc quan st: Quan st GV lm th nghim, thu thp, s l s liu rt ra mi lin
h Fh v l .
Gc phn tch: Liu c th tm biu thc mi quan h Fh v l khi bit bng s liu
v s thay i bin dng l xo khi lc tc dng thay i, ng vi 1 l xo xc nh?
Gc p dng: Gii thch hot ng ca ci cn lc k, cn l xo, cho bit ngha ca
gii hn o nh nht, ln nht.
7.3. Ni dung.
a. Gc tri nghim
Hot ng ca GV
GV t chc HS lm vic theo
nhm nh:(khong 3-4 HS) mi
nhm c 1 nhm trng, 1 th k
GV hng dn HS thc hin
nhim v ca gc bng cc cu
hi:
- Mun thay i lc n hi ca
l xo phi lm g? Mun o
bin dng ca l xo ta cn dng c
no?
- Hy nu mc ch th nghim v
cch tin hnh th nghim?
- Trong khi lm th nghim cn
ch iu g?
- T bng s liu thu c, mun

Hot ng ca HS
HS c k nhim v ca gc

Cc thnh vin trong nhm tho lun nhm di

s hng dn ca GV hon thnh nhim v
ca gc.

Lm th nghim: Vi l xo xc nh, thay i Fh

o l tng ng.
Cc nhm nh thng nht kin :
- Hon thnh phiu hc tp

bit mi quan h gia Fh v l ta HS chuyn sang gc p dng.

dng kin thc ton hc no?
GV: Hng dn HS chuyn gc:
Gii thch cc kt qu th nghim
bng l thuyt no?

b. Gc p dng:
Hot ng ca GV
GV: Hng dn hc sinh quan st m hnh
lc k, cn l xo. Gi hc sinh gii thch
ngha ca gii hn o nh nht, ln nht ca
lc k, cn l xo.

Hot ng ca HS
HS c k nhim v ca gc
HS nu cu to chnh ca lc k, cn l
xo. Nu nguyn tc hot ng?
- Nu ngha ca gii hn o nh nht,
ln nht ca lc k, cn l xo.

HS hon thnh phiu hc tp

GV: Hng dn HS chuyn gc phn tch:

Mi lin h gia P,V c biu din bng
biu thc ton hc no?
HS chuyn sang gc Phn tch

c . Gc phn tch:
Hot ng ca GV
GV: Hng dn HS hon thnh nhim
v ca gc phn tch:
- Chn h trc ta F v l , biu in
tng cp trn th?
- Vit dng ton hc ca th trn?
Fh1

Fh 2

Fh 3

- Tnh v so snh l , l , l
1
2
3

Hot ng ca HS
HS c k nhim v ca gc
HS lm vic c nhn ri tho lun trong
nhm thng nht kt lun cui cng
T th HS rt ra c kt lun: vi 1 l
xo xc nh th
-

Fh tng th l tng

Fh gim th l gim

- Dng ton hc ca th: y=a.x

GV Hng dn HS di chuyn gc:

Fh
-Vi
1
l
xo
xc
nh
th:
= const
Kt lun trn c ng vi thc nghim
l
khng?C th kim nghim nh th no? HS hon thnh phiu hc tp v chuyn
sang gc quan st.

d. Gc quan st:
Hot ng ca GV
GV yu cu HS nu mc ch th
nghim, tc dng ca tng dng c th
nghim?
GV lm th nghim.
Hng dn HS tho lun nhm v a
ra kt lun

Hot ng ca HS
HS c k nhim v ca gc

Cc HS quan st chiu di l ca l xo khi

thm qu gia trng.
1 HS c v ghi kt qu ln bng
- HS lm vic c nhn : x l bng s liu
- Tho lun trong nhm thng nht kin
ri hon thnh phiu hc tp
- Kt qu th nghim:
Ln
TN

F=
P
(N)

di l
(mm)

1
2
3
4
5
5

0,0
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5

245
285
324
366
405
446

dn
l
(mm)
0
40
79
121
160
201
F

Fh
l

h 6
h 2
h 3
h 4
h 5
+Nhn xt: l l l l l
6
2
3
4
5
T bng phn tch kt qu s liu th
Nu b qua sai s th:
nghim, ti sao tch PV trong cc ln o
Fh 6
Fh 2
Fh 3 Fh 4 Fh 5
li ch sp x bng nhau? Nu phng l = l = l = l = l (1)
6

n khc phc?

D on cu tr li: Sai s c th do:

+ c kt qu trn cc dng c
Khc phc:
+ Dng thc o chiu cao c thanh chia
GV: nhn xt cu tr li. V c s khoa chnh xc.
hc ng n ca nh lut th phi da +Th nghim tin hnh tht chm, khong
trn nhiu th nghim khc tinh vi hn cch gia cc ln th nghim xa nhau, o

 c cng b v tha nhn trong hn

2 th k qua, sai s trn c th chp
nhn c.
GV: - Nhn xt, gi tn nh lut
- Yu cu HS pht biu thnh li
nh lut va thu c.

nhiu ln ri ly trung bnh cho mi ln

o.
Mt HS pht biu, cc HS khc b sung:
Trong gii hn n hi, lc n hi ca l
xo t l thun vi bin dng ca l xo
Fh = k .l

VIII. THO LUN (3P):

Vn Vi mt l xo xc nh th lc n hi v bin dng c mi lin h nh th
no?
GV: - Yu cu cc nhm bo co kt qu ca nhm mnh sau khi hon thnh c 4 gc
hc tp.
-Hng dn c lp tho lun kt qu va bo co.
- GV thu li phiu hc tp ca cc nhm, nhn xt kt qu hc tp ca tng
nhm, tng kt li kin thc va hc.
HS: - Cc nhm c i din bo co kt qu hc tp.
- Tho lun trc lp, lng nghe nhn xt ca GV
- Hp thc ha li cc kin thc.
CU HI KIM TRA:
Mt l xo c chiu di t nhin l l0 = 27 cm, c treo thng ng. Khi treo vo l
xo mt vt c trng lng P1 = 5 N th l xo di l1 = 44 cm. Khi treo mt vt khc c
trng lng P2 cha bit, l x di 35 cm. Hi cng ca l xo v trng lng cha
bit.

THIT K TIN TRNH DY HC THEO TRM

Bi Lc n hi
Trm

Ni dung

Mc tiu

10

1
2A
2B
3
4

Khi nim v lc n hi
Lc n hi ca l xo
Lc n hi ca l xo
Lc cng si dy
Lc k

Pht biu c khi nim lc n hi

Th nghim vi l xo thng ng
Th nghim vi l xo nm ngang
Kho st lc cng ca si dy
Nu c cu to v nguyn tc hot
ng ca lc k

Trm 1: Khi nim v lc n hi (5 pht)

Yu cu: lm c nhn
1. Nghin cu sch gio khoa pht bin khi nim v lc n hi
2. K tn cc mt s vt, dng c c th xut hin lc n hi ri in vo bng sau.
Tn vt, dng c
Ci cung
...

M t trng hp xut hin lc n hi

Lc n hi xut hin khi cnh cung b un cong
...

Trm 2: Lc n hi ca l xo (6 pht)
Yu cu: Lm theo nhm hoc theo cp
La chn mt trong hai nhim v sau:
2A. Th nghim vi l xo thng ng

Dng c: L xo, b gia trng, bt nh du, gi v thc o

Nhim v:
- Thit k m hnh th nghim kho st mi lin h gia Fh v l ca 1 l xo xc nh
- Lm th nghim: kho st s ph thuc ca Fh v l . Thay i Fh v o l tng
ng?

11

2B. Th nghim vi l xo nm ngang

- Vi cc dng c: Gi nm ngay, l xo, lc k, bt nh du, thc.

Nhim v:
- Thit k m hnh th nghim kho st mi lin h gia Fh v l ca 1 l xo xc nh
- Lm th nghim: kho st s ph thuc ca Fh v l . Thay i Fh v o l tng
ng?

Trm 3: Lc cng ca dy (5 pht)

Yu cu: lm c nhn
1. Nghin cu sch gio khoa pht bin phng, chiu, ln, im t ca lc cng dy
2. Trng hp dy vt qua rng rc th lc cng dy c phng nh th no?
Trm 4: Lc k (5 pht)
Yu cu: Lm theo nhm hoc theo cp
Dng c

12