You are on page 1of 9

CC VN TRONG PHC HNH TON HM

BS TRN NGC QUNG PHI BS V PH CNG A. TNG QUAN TM Khi lm phc hnh ton hm, vn tng quan tm lun c t ra v l v tr tham chiu duy nht cn li trn bn mt rng ton hm. Tuy nhin, tng quan tm lun kh xc nh trn bn do thi quen a hm ra trc. Thi quen ny hnh thnh do rng ci mt trc trong mt thi gian kh di v bn s a hm di ra trc nhai bng rng trc. Thi quen ny hnh thnh mt ng phn x thn kinh-c nn rt kh a v tng quan tm khi nhai. Tuy nhin trng thi bnh thng, hm di khng a ra trc v h thng c nhai khng vn ng s c khuynh hng trng thi th gin, tt nhin l bao gm c c chn bm ngoi, nguyn nhn gy a hm di ra trc. Do vy, nu kho lo chng ta vn c th ly tng quan tm c. Trng hp khng th ly tng quan tm c, bn nn c gng lm mt nn nha p bng nha nu (phi lm vnh kht tht k) cho bnh nhn mang trc cho quen trong vi ba ngy. Lu l hm ny phi dnh tt. Khi bnh nhn c cm gic quen vi nn hm ri, chng ta mi tin hnh ly li TQT. Khi bnh nhn tng i quen vi nn hm, s khng c phn x gi hm nn bn s cm gic th gin hn, thoi mi hn. Lc ny, vic tm TQT s d dng hn. Khi xc nh c tng quan tm ri, th khp cn s c tc dng nh mt "deprogramming device", tc mt dng c xa ng mn phn x, v bn s quen dn trong vng 1 vi tun. Tuy nhin, cn kht trung tm khng trng vi tng quan tm vn khng phi vn nghim trng, bn vn c th n nhai c v tr ny. Hy xem nhng trng hp Angle III gi th s thy, trng thi cn kht trung tm c th nm pha trc tng quan tm 5 - 7 mm, m bn vn n nhai bnh thng c kia m. Tuy nhin, nu CKTT khng trng TQT th c kh nng nhng vng cm s xy ra trong th nut rt kh kim sot. Gi khp bn iu chnh c thit k ch c th chnh khp trong vn ng ra trc v sang bn, m khng c vn ng lui sau cng l mt nguyn nhn cn phi ng nht CKTT vi TQT. Trong nhng trng hp ny, hnh thi gii phu mi rng nn dng semi-anatomic hoc non-anatomic. B. S DNH V VNG N CA PHC HNH Khi nim dnh l mt khi nim rt m h, cha k l dnh nhiu, t cng khng th o lng c. V dnh th c ngha g trong hat ng chc nng ca hm? Khi ra chn giang h khng nha s no khng gp phi trng hp sng hm tiu nhiu nh vy, tht l b th thng m vng th ti.

Theo ti chng ta cn quan nim rng: i vi hm di, vng n mi quan trng, dnh m khng vng n th cng nh khng v hm s bt khi thc hin chc nng. Dnh l mt trng thi kh thc hin trong trng hp ny bi din tch nn hm qu nh so vi lc tc ng. Nhng vng n l mt trng thi chc chn thc hin c trn lm sng. Xin m t mt cht v trng thi ny trn lm sng: Trng thi vng n ca hm gi ch t c khi cc giai an thc hin phi t c nhng mc tiu: - khay c nhn vng n - gi sp vng n - hm sp trong giai on th rng vng n Khay c nhn vng n: + Khay phi m st sng hm (gn ging nh nn tm), t c iu ny c khi phi lm khay 2 ln, tc l c khay tm ca tm. + Khi t khay vo ming (khng khay) ko m, le li khay vn khng bt. Khng lm cn khay v cn khay s vng mi rt kh th khay, ch nn lm 3 gi nha vng rng ca trc v rng 6 hai bn. Ko m bn phi/tri khay bt mi b ngai bn phi/tri. Le li bn tri/phi bt mi b khay phi/tri, Le li ra trc bt, mi vng trc thng li.

Khay khng bt chng t khay khng d ch khng phi va. V khay c th thiu cho nn vic lm vnh kht l bt buc. Khi lm vnh kht, phi lm tng vng v th khay li mi vng m bo khay lun vng n (phi ly i hp cht nhit do trn vo lng khay, nu khng hm b bt do hp cht nhit do trn vo lng khay d chn an nhm l do khay d. V li, nu khng ly th mi vng sai mt t n khi lm xong vnh kht th khay c nhn khng cn mang tnh c nhn na). Th gi sp: ng ra phi lm Piezoghraphy ly du khang trng phc hnh, nhng k thut ny rt phc tp, kh thc hin, kh nh gi. Dng phng php co gi sp ca Bs. Phi nhanh hn v hiu qu hn. Sau mt thi gian s dng phng php ny, ti thy c nhng u im: ly du khang trng phc hnh mt cch trc tip v trc quan, c th nh gi ngay l khang trng phc hnh c c ly du y cha (nu d, hm s bt lc thc hin chc nng). Nu dng Piezoghraphy th ln hn ti bn mi c th nh gi c iu ny (khi c gi sp), i khi ghi du sai phi lm li rt kh s.

Lu , phng php ca anh Phi chnh l da trn c tnh vng n ca hm. Nhng ln u kh khn vi ln th "s quen thi m"! C th tm tt k thut ny nh sau: pthm

hoc co bt sp ngai/trong dn dn cho n khi gi sp vng n trong mi hat ng ca hm. Th Rng: Rng phi c sp vo ng chiu rng ca gi sp (khang trng phc hnh). Nhiu khi phi sp rng di trc (khi tng quan cc rng hm trn khng trng vi v tr ca rng di, bt buc phi nm trong khang trng phc hnh, v k thut vin mun t rng trn trn nh sng hm). Trng hp tiu xng nhiu, thng sng hm hm di nm ngai sng hm hm trn nn khi sp rng hi phc tp, nhng y l chuyn nh ca k thut vin) Theo ti, tnh vng n (hm di) l mt trng thi hu hnh c th t c trn lm sng, n l mc tiu hng dn mi bc lm sng i n thnh cng. C. NGUYN TC DNH V VNG N TRONG PHC HNH TON HM V phc hnh ton hm, hai nguyn tc rt quan trng l dnh v vng n. Ni n dnh tc ni n kh nng ht vo sng hm ca nn hm, v y l trng thi tnh: dng tay ko hm ra, nu thy kh, th nh gi l dnh tt. Tnh dnh do 2 yu t: lc cng mt ngoi v val p lc m sinh hc (to ra nh lm vnh kht). 1. Lc cng mt ngoi: hnh thnh khi gia 2 mt cng c mt lp cht lng. Lc ny t l thun vi din tch tip xc, nht ca lp cht lng v t l nghch vi b dy lp cht lng. Th nghim sau minh ha cho lc cng mt ngoi : trn mt khung ch nht ABCD, trong c mt cnh thanh di ng (gi s l cnh AB). Trn khung tri mt lp cht lng (dnh vo 4 thnh ca khung ABCD). Khi di ng m rng thanh AB, ngi ta thy xut hin mt lc chng li s di chuyn ny, tc chng li lc m rng chu vi hnh ch nht, v lc ny c t tn l lc cng mt ngoi. Quay li phc hnh ton hm, gi s chng ta ct tng lp ngang qua nn hm v sng hm (gi l vi phn), chng ta s thy ging ht th nghim nu trn. Mt hnh nh khc d hiu hn ca lc cng mt ngoi l khi hai tm knh vi mt t gia gia, hai tm knh ny s dnh nhau rt cht. Lc cng mt ngoi rt quan trng trong phc hnh ton hm. V hm trn s ln hn nhiu so vi hm di (v din tch ln hn nhiu m). Do vy, trn lm sng nhiu lc khng cn lm vnh kht m vn dnh rt tt. Ch lc cng mt ngoi thi gi dnh hm trong nhiu trng hp. Lc cng mt ngoi ny l tri cho y cc bn , khi lm ton hm nu sng hm tt, nc bt tt l mnh c biu khng mt ci ton hm m khng cn suy ngh v vn dnh ca lm gi. 2. Val p lc m sinh hc: Ti thch s dng t ny v n ni r bn cht ca vn hn l ni vnh kht. Trc ht hnh dung ti sao val p lc m gip gi dnh 2 vt th vo nhau, chng ta hy quay v mt nh lut c bn trong vt l: nh lut Boi-Mariot, Gay Luxac ni v trng thi kh ca mt h kn:

trong mt h kn, PV/T = Const. trong : P l p sut, V l th tch v T l nhit ( K), cn Const l mt hng s. Nu nhit khng i th PV = Const. Nu trong h kn, khi th tch tng, th p sut phi gim mi cn bng c: xt 2 trng thi: P1V1 = V2P2. Nu V2 tng, th P2 s gim, khi P2 cng gim lc chng tng V2 s cng ln. Chng ta ly mt v d cho d hiu: cc ht tng bng cao su, gia cc ht v tng l khong khng, khi ko cc ht s thy rt kh do p lc m to ra do tng th tch khong khng c khuynh hng chng li s tng th tch, tc chng li lc ko. Mt v d khc l trng hp gic ht (thng thy bn v ng y): ngi ta h nng mt l thy tinh ri p ln ngi (lng, tay, ngc) Khi nhit trong l gim xung s dn n gim p sut bn trong l, ti nn lc ht vo da. Qua 2 v d trn, ta thy rng to c s thay i th tch cn phi c mt c im: ti thiu c mt din n hi (cao su trong VD 1, v da trong VD 2). Lc thay i tc ng ln din n hi s lm tng th tch, t xut hin p sut m c tc dng gi dnh. Quay li phc hnh ton hm: p dng c nh lut ny, cn 2 tiu chun: kn v din n hi. Nh vy, nn hm l din cng th din n hi phi nm pha sng hm. c th s l nim mc di ng, ch nim mc dnh (tc nu dnh khi cn rng) s khng to c din n hi. Ton b b hm bt buc phi nm nim mc n hi th mi c th to c val p lc m, v lc ny to ra bi hot ng n nhai, mt hot ng sinh hc nn gi l val p lc m sinh hc. p dng vo thc t, khi lm khay c nhn cn phi ko mi m, vn ng li sao cho khng cn tr khay, nhm xc nh v tr b khay l pha nim mc dnh, tuy nhin khi dng hp cht nhit do lm b hm (lm vnh kht) th phi m bo l nm nim mc di ng. Th nm nim mc di ng bao nhiu l va th cn lu khng cn tr bi cc thng (mi, m, li) v hot ng ca c l c (c mt bm vo xng rng cc rng ci: 6,7,8). Phn bit tnh dnh ca val p lc m sinh v lc cng mt ngoi Khi th khay hay nn hm, nu thi kh nn hm (hoc khay), lau kh nim mc ming. t nn hm (khay) vo, nu dnh tt th l lc dnh do val p lc m sinh hc. Cn khi c mt lp cht lng th l lc cng mt ngoi. Tnh trng dnh ca nn hm l s cng hng, phi hp ca 2 yu t trn: mt yu t tri cho v mt yu t do mnh to nn, gi l "thin nhn hp nht" y cc bn . Nh vy, kh nng dnh ca nn hm do 2 yu t quyt nh: lc cng mt ngoi v val p lc m sinh hc. Tm quan trng ca vnh kht:

Trn thc t, ngi ta rt t lm vnh kht, k c M cng vy. Nhiu trng hp ACE khng lm vnh kht m thy vn dnh tt th ngh rng: , vnh kht l ci v vn, m sao trong trng bt hc k, quan trng ha n qu vy? Xin tha, ci hm n dnh c l do lc cng mt ngoi y, nhng l ci tri cho. Th gp mt ci hm kh xem sao: sng hm tiu nhiu, nc bt long. Lc ny tri hng cho na, mi thc s chng t ti ngh ca mt nha s y. Nu khng lm vnh kht tt, chc l s gp rc ri di di vi bnh nhn. Nh vy, chuyn nhn mnh vic lm vnh kht trong trng l hon ton ng, khng c g ng ngc nhin c. Cn phi da vo sc mnh (lm vnh kht) ch ch da vo ci tri cho (lc cng mt ngoi) khng th c ngy m u mu (nh BS Cng hay ni y). Tuy nhin, ci thin tnh dnh ca hm ngi ta vn tc ng vo ci tri cho y c: keo dn hm. Keo dn hm gip to ra "mt lp nc bt keo qunh" gia tng lc cng mt ngoi gip gia hm dnh. Ci ny mc d l nhn to, nhng cng khng phi sc mnh. M, ngi ta lm dng keo ny lm, nu ACE no c nhiu bnh nhn Vit kiu s thy rt r: bnh nhn no cng dng keo dn hm. Tm hiu k ra, th bn y nha s hu nh khng lm vnh kht :qua phng vn bnh nhn v c nha s bn . Bnh nhn th ni rng bn ny lm k qu, bn khng lm nh th. Cn nha s th bo lm vnh kht n khng c "production", ngha l mt thi gian nhiu nhng khng ra tin, c keo dn hm l xong tt tn tt. M bnh nhn no cng xi keo dn hm nn thy cng l chuyn bnh thng. Cho nn cng khng trch mt s nha s mnh khng thm lm vnh kht. Vn vng n ca hm phc hnh l chuyn di nhiu tp. Mt hm dnh l cha , m n cn phi vng n na. Vng n ngha l thc hin nhng hot chc nng tt m khng b rt (n nhai, nut ni, v nhiu hot ng chc nng khc).Vn vng n ph thuc hai yu t: c v khp cn. Yu t c xt theo bnh din ngang l khong trung ha, cn theo chiu dc l kch thc dc. Yu t khp cn cng l mt vn kh phc tp nn trnh by mt topic khc. D. KHONG TRUNG HA-NG DNG TRONG PHC HNH TON HM 1. Khi nim Khong trung ho: Khong trung ha l khong thng bng c trong khoang ming: bn trong l li v bn ngoi l mi-m. Khong trung ha ny l ming t dnh cho cung rng tr ng. N cng u qu nn ch dnh cho mt khonh t cht xu hnh mng nga thi. N cng u nhng phi chu php my anh chng c. My anh chng c ny mm mi nhng tc ng gh lm, mnh khng nn khng h bit n tc ng nh th no, ch khi xy ra chuyn ri mi t ha. Nu c con em c tt y li mi thy ci khng khip ca c li, cc rng b cn h ro tri. Bi vy, ci g n mm mi, nhu m u ng s c phi khng cc ACE. V ngi xa ni nhu thng cng, nhc thng cng l vy .

hnh dung khong trung ha, cn nhc li i nt v gii phu. Khong trung ha c to ra bi bn ngoi l c mt (buccinator), c vng ming, v bn trong bi c li. C mt bm tn pha sau vo ng an bm hm (pterygomandibular raphe), xng rng cc rng ci 6,7 v 8 (mt ngoi). (hnh 1).

Hnh 1 Khong trung ha pha sau l s thng bng gia c mt bn ngoi v li bn trong (hnh 2) cn pha trc khong trung ha l s thng bng c gia li bn trong v c vng ming bn ngoi (hnh 2).

Hnh 2

Hnh 3 Anh chng rng cng chc, vng khe (cng nht trong c th) li b 2 gng kim mm mi l c mt, c vng ming (bn ngoi) v c li (bn trong), nn khng chy i u c c. Ngay c iu tr chnh nha xong ri m ti pht do vi phm khong trung ha ny cng khng phi l him. Vi nt nh vy thy rng tht cn chu khng ni th rng gi lm sao y. Phi tm vo ng vng trung ha m th mi yn thn thi.

Hnh 4 2. Xc nh khong trung ho: Khong trung ho c gii hn bi li bn trong v mi m bn ngoi, khng ch trng thi tnh m c trng thi ng, m trng thi ng mi l quan trng. Khi thc hin ng tc b, mt th khi c bn ngoi s tc ng vo bn trong ti a, v trong mt s m khi ni cng c tc dng ny (nh m , au, ao...). Cn li th tc ng ra trc trong nhng m nh: t, t...Nh vy, khi cho bnh nhn pht m nhng m ny tc l

kho st tc ng ca cc khi c xc nh khong trung ha ca bnh nhn. Vn l lm th no ghi li khong trung ha ny. 3. K thut xc nh khong trung ho: Piezography l mt phng php ghi du khong trung ha bng cch t khi cht ly du ln nn hm, cho my anh c "unh" bm dp t c trong ln ngoi, ri xc nh mt khong an ton, khng b "unh" na cho hm rng sau ny. Anh chng ly du ny hy sinh qu tri phi khng qu v. K thut piezography cn gi l ly du nn, nhng gi l ly du p th s d hnh tng hn, ht bn ny (mi-m) p ti bn kia (li) p. Mt cht ly du vy phi c sc chu ng, phi gng mnh trong mt thi gian ri mi cng li, sau khi chu p ti bi mi c. K thut th qu v hc k trong trng ri nn mn php khng trnh by y, m ch mun gii thch thm rng cho bnh nhn pht m sic...so... l nhm mc ch nh nu trn. K thut phng chng (nh BS Cng trnh by) l xut pht t kh khn khng c cht ly du ghi li khong trung ha (ci kh l ci khn thi). Xin php trnh by thm vi hnh nh minh ha cho mi ngi d hiu hn. Sau khi thc hin vnh kht v lm nn hm xong, tt nht l lm lun nn nha nu cho n kht st. t gi sp vo trong ming v quan st tng quan gia li v gi sp. Nu b li trn ln gi sp th phi gt bi gi sp (hnh ). y mi ch l giai on u: quan st xem gi sp c chc gho ci li khng? Vui lng trnh xa n ra mi c yn thn nh.

Hnh 5 Gt gi sp ngha l thu hp mt nhai, nhng n mt lc thy mng qu th c th p thm sp pha ngoi (vng rng ci) c. Nguyn thy th vng ny c c mt bm vo (xng rng 6,7,8) v n khng yn u. Nhng khi mt rng, xng tiu i, ch bm ca n cng gim i rt nhiu, n phi lo thn n trc , khng ng n ngi khc. Vic m rng gi sp pha ngoi s dn n cn cho rng ci khi sp rng, nhng khng nh hng g u. Kim tra hm vng n trng thi tnh ri mnh kim tra trng thi ng: cho li vn ng, xem th dnh c tt khng? Sau cho bnh nhn pht nhng m vi vn ng li ra trc (sic) xem c hm i khng. Lu gi sp vng rng ca phi mng nh cc rng trong tng lai y, mi c. Ri li cho

bnh nhn lm ng tc mt, hoc pht m (au, ...) nh gi lc tc ng bn ngoi vo gi sp hay khng. Kim tra v iu chnh nhiu ln c c mt gi sp vng n, nm tng i trong khong trung ha. n giai on ny vn cha xong u. Nn ly du khong trung ha m mnh mi xc nh xong mt cch cng phu y, ch gi n lab, lab sp rng theo ring th cng toi ri, tr khi lab quen v hiu phi lm g. Thoa vaseline hoc x bng ln gi sp v thch cao xung quanh gi sp. Yu cu lab phi sp rng vo ng khong phc hnh cp pht cho rng (khong trung ha). Trong k thut ny, phi sp rng di trc, rng trn sau. Khi th rng hm di, nh kim tra li hm di c vng n khng thm mt ln na trc khi cho p hm.

You might also like