MT S T LIU LCH S, PHP L V CH QUYN CA VIT NAM I VI HAI QUN O HONG SA V TRNG SA

MC LC ----

Li ni u 1. Ch quyn lch s ca Vit Nam i vi hai qun o Hong Sa v Trng Sa. 2. Vic nc Php nhn danh Nh nc Vit Nam tip tc thc hin ch quyn i vi qun o Hong Sa v qun o Trng Sa. 3. Vic bo v v thc hin ch quyn ca Vit Nam i vi cc qun o Hong Sa v Trng Sa t sau chin tranh th gii th hai n nay. Kt lun Ph lc

Li ni u Hong Sa v Trng Sa l hai qun o ngoi khi Vit Nam: qun o Hong Sa ch gn nht cch o R, mt o ven b ca Vit Nam, khong 120 hi l; cch Nng khong 120 hi l v pha ng; qun o Trng Sa ch gn nht cch Vnh Cam Ranh khong 250 hi l v pha ng. Nhn thc ca cc nh hng hi thi xa v Hong Sa v Trng Sa lc u m h; h ch bit c mt khu vc rng ln rt nguy him cho tu thuyn v c nhng bi ngm. Ngy xa ngi Vit Nam gi l Bi Ct Vng, Hong Sa, Vn l Hong Sa, i Trng Sa hoc Vn l Trng Sa nh cc sch v bn c ca Vit Nam chng t. Hu nh tt c cc bn ca cc nh hng hi phng Ty t th k XVI n th k XVIII u v chung qun o Hong Sa v qun o Trng Sa lm mt di ci tn Pracel, Parcel hay Paracels.1 V sau, vi nhng tin b ca khoa hc v hng hi, ngi ta phn bit c hai qun o: qun o Hong Sa v qun o Trng Sa. Mi cho n nm 1787 - 1788, cch y hai trm nm, on kho st Kergariou-Locmaria mi xc nh c r rng v chnh xc v tr ca qun o Hong Sa (Paracel) nh hin nay, t phn bit qun o ny vi qun o Trng Sa pha Nam. Cc bn trn ni chung u xc nh v tr khu vc Pracel (tc l c Hong Sa v Trng Sa) l gia Bin ng, pha ng Vit Nam, bn ngoi nhng o ven b ca Vit Nam. Hai qun o m cc bn hng hi quc t ngy nay ghi l Paracels v Spratley hoc Spratly chnh l qun o Hong Sa v qun o Trng Sa ca Vit Nam.

Bn ca nh hng hi B o Nha, H Lan, Php nh Lazaro Luis, Fer dano Vaz Dourdo, Joo Teixeira, Janssonius, Willem Jansz Blaeu, Jacob Aertsz Colom, Theunis Jacobsz, Hendrick Doncker, Frederich De Wit Pietre du Val, Henricus E. Van Langren, v.v...

Bn hng hi ca ngi B o Nha th k XVI

1. Ch quyn lch s ca Vit Nam i vi hai qun o Hong Sa v Trng Sa. T lu nhn dn Vit Nam pht hin qun o Hong Sa v qun o Trng Sa, Nh nc Vit Nam chim hu v thc hin ch quyn ca mnh i vi hai qun o mt cch tht s, lin tc v ho bnh. Nhiu sch a l v bn c ca Vit Nam ghi chp r Bi Ct Vng, Hong Sa, Vn l Hong Sa, i Trng Sa hoc Vn l Trng Sa t lu l lnh th Vit Nam. Ton tp Thin Nam t ch l th, tp bn Vit Nam do B, tn ch l Cng o, son v vo th k XVII, ghi r trong li ch gii bn vng Ph Qung Ngi, x Qung Nam: "gia bin c mt bi ct di, gi l Bi Ct Vng", "H Nguyn2 mi nm vo thng cui ma ng a mi tm chic thuyn n ly ho vt, c phn nhiu l vng bc, tin t, sng n".

Ton tp Thin Nam t ch l th

Tc cha Nguyn, ct c x ng trong t nm 1558 n nm 1775.

Trong Gip Ng bnh nam , bn x ng Trong do on qun cng Bi Th t v nm 1774, Bi Ct Vng cng c v l mt b phn ca lnh th Vit Nam.3 Ph bin tp lc, cun sch ca nh bc hc L Qu n (1726-1784) bin son nm 1776, vit v lch s, a l, hnh chnh x ng Trong di thi cha Nguyn (1558-1775) khi ng c triu nh b nhim phc v ti min Nam, chp r o i Trng Sa (tc Hong Sa v Trng Sa) thuc ph Qung Ngi.

Ph bin tp lc

Trong tp Hng c bn .

"X An Vnh,4 huyn Bnh Sn, Ph Qung Ngha, ngoi ca bin c ni5 gi l C lao R, rng hn 30 dm,6 c phng T Chnh, dn c trng u, ra bin bn canh th n, pha ngoi na li c o i Trng Sa. Trc kia c nhiu hi vt v ho vt ca tu, lp i Hong Sa ly, i ba ngy m mi n, l ch gn x Bc Hi". ... Ph Qung Ngi, huyn Bnh Sn c x An Vnh, gn bin, ngoi bin v pha ng Bc c nhiu c lao, cc ni linh tinh hn 130 ngn, cch nhau bng bin, t hn ny sang hn kia hoc i mt ngy hoc vi canh th n. Trn ni c ch c sui nc ngt. Trong o c bi ct vng, di c hn 30 dm, bng phng rng ln, nc trong sut y. Trn o c v s yn so; cc th chim c hng nghn, hng vn, thy ngi th u vng quanh khng trnh. Trn bi vt l rt nhiu. c vn th c c tai voi to nh chic chiu, bng c ht to bng u ngn tay, sc c, khng nh ngc trai, ci v c th o lm tm bi c, li c th nung vi xy nh; c c x c, khm dng; li c c hng. Cc th c u c th mui v nu n c. i mi th rt ln. C con hi ba, tc gi l Trng bng, ging i mi, nhng nh hn, v mng c th khm dng, trng bng u ngn tay ci, mui n c. C hi sm tc gi l con t t, bi li bn bi, ly v dng vi st qua, b rut phi kh, lc n th ngm nc cua ng, co sch i, nu vi tm v tht ln cng tt. Cc thuyn ngoi phin b bo thng u o ny. Trc h Nguyn t i Hong Sa 70 sut, ly ngi x An Vnh sung vo, ct phin mi nm c thng ba nhn giy sai i, mang lng n su thng, i bng 5 chic thuyn cu nh, ra bin 3 ngy 3 m th n o y. y tha h bt chim bt c m n. Ly c ho vt ca tu, nh l gm nga, hoa bc, tin bc, vng s, chin, cng l kim lm v i mi, v hi ba, hi sm, ht c vn rt nhiu. n k thng tm th v, vo ca Eo, n thnh Ph Xun np, cn v nh hng xong mi cho em bn ring cc th c vn, hi ba, hi sm, ri lnh bng tr v. Lm c nhiu t khng nht nh, cng c khi v ngi khng. Ti xem s ca cai i c l Thuyn c Hu bin rng: nm Nhm Ng lm c 30 ht bc; nm Gip Thn c 5.100 cn thic; nm t Du c 126 ht bc; t nm K Su n nm Qu T nm nm y mi nm ch c my tm i
pha Nam ca bin Sa K, phng An Vnh C Lao R cng thuc x ny. i vi ngi Vit Nam cng nh ngi Trung Quc, ch Hn Sn c ngha l ni, nhng cng c dng ch cc hi o. Th d: Phn ln cc o ngoi ca vnh Hng Chu (Nam Thng Hi) u c ngi Trung Quc gi l sn: Bch Sn, i Ng Sn, i Dng Sn, Tiu Dng Sn, Trng Bch Sn, Trc Sn, T Sn v.v... Ngi Trung Quc cng dng sn ch mt s o ca Vit Nam nh Cu u Sn (o C T), Bt Lao Sn (C Lao Chm), Ngoi La Sn (c Lao R) v.v... 6 Dm: n v o lng thi xa ca Vit Nam tng ng 1/2km.
5 4

mi, hi ba. Cng c nm c thic khi, bt s v hai khu sng ng m thi. H Nguyn li t i Bc Hi, khng nh bao nhiu sut, hoc ngi thn Th Chnh Bnh Thun, hoc ngi x Cnh Dng, ai tnh nguyn i th cp giy sai i, min cho tin su cng cc tin tun , cho i thuyn cu nh ra cc x Bc Hi, c lao Cn Ln v cc o H Tin, tm lm vt ca tu v cc th i mi, hi ba, bo ng, hi sm, cng sai cai i Hong Sa kim qun. Chng qua l ly cc th hi vt, cn vng bc ca qu t khi ly c. Trong s t liu cn tm thy ngy nay, c th k t sai sau y nm 1786 ca quan Thng tng cng: "Sai cai Hi c Hu i Hong Sa dn bn chic thuyn cu vt bin n thng Hong Sa v cc c lao trn bin thu lm vng bc, ng v i bc, tiu bc,7 i mi, hi ba cng c qu mang v kinh dng np theo l". Gim mc J.L.Taberd, trong bi "Ghi chp v a l nc Cochinchine" xut bn nm 1837, cng m t "Pracel hay Paracels" l phn lnh th nc Cochinchine v ni r ngi Cochinchine gi Pracel hay Paracels l "Ct Vng".8 Trong An Nam i quc ho xut bn nm 1838, ng v mt phn ca Paracel v ghi "Paracel hay Ct Vng" (Paracel seu Ct Vng) ngoi cc o ven b min Trung Vit Nam, vo khu vc qun o Hong Sa hin nay9.

7
8

Ch loi pho c nh. Ghi chp v a l nc Cochinchina (Note on Geography of Cochinchina) ca gim mc Jean-Louis Taberd ng trong Tp ch ca Hi chu Bng-Gan (The Journal of the Asiatic Society of Bengal) tp VI, 1837, tr.745. 9 nh trong cun T in La tinh - Vit Nam (Dictionarium Latino-Anamiticum), 1838. Xem ph lc III.

An Nam i quc ho

i Nam nht thng ton , bn nc Vit Nam i Nguyn v vo khong nm 1838, ghi "Hong Sa" (s 1) - "Vn l Trng Sa" (s 2) thuc lnh th Vit Nam, pha ngoi cc o ven b min Trung Vit Nam thuc lnh th Vit Nam.

i Nam nht thng ton

10

i Nam nht thng ch, b sch a l Vit Nam do Quc S qun nh Nguyn (1802-1845) son xong nm 188210 ghi Hong Sa l b phn lnh th Vit Nam thuc tnh Qung Ngi.

i Nam nht thng ch

10

Phn vit v cc tnh Trung B c son li v khc in nm 1909.

11

on ni v hnh th tnh Qung Ngi, cun sch vit: Pha ng tnh Qung Ngi, c o ct (tc o Hong Sa lin ct vi bin lm ho; pha ty nam min sn man, c lu di vng vng, pha nam lin vi tnh Bnh nh, c o Bn chn ngang, pha Bc gip tnh Qung Nam, c ghnh Sa Th lm gii hn... ... u i vua Gia Long phng theo l c t i Hong Sa, sau li b; u i Minh Mnh, thng sai ngi i thuyn cng n y thm d ng bin, thy mt ni c cn ct trng chu vi 1.070 trng, cy ci xanh tt, gia cn ct c ging, pha Ty Nam cn c ngi miu c, khng r dng t thi no, c bia khc 4 ch Vn l Ba Bnh (mun dm sng yn). Cn ct ny xa gi l Pht T Sn, pha ng v pha ty o u c san h ni ln mt cn chu vi 340 trng, cao 1 trng 2 thc ngang vi cn ct, gi l Bn Than Thch. Nm Minh Mnh th 16 sai thuyn cng ch gch n y xy n, dng bia pha t n ghi du v tra ht cc th cy ba mt t hu v sau. Binh phu p nn miu o c ng l v gang st c n hn 2.000 cn. Nhiu nh hng hi, gio s Phng Ty trong nhng th k trc u xc nhn Hong Sa (Pracel hay Paracel) thuc lnh th Vit Nam. Mt gio s Phng Ty i trn tu Amphitrite t Php sang Trung Quc nm 1701 vit trong mt l th rng: "Paracel l mt qun o thuc vng quc An Nam.11 J.B. Chaigneau, c vn ca vua Gia Long, nm 1820 vit trong phn ch b sung vo cun Hi k v nc Cochinchine12: Nc Cochinchine m nh vua by gi ln ngi Hong gm x Cochinchine v x ng Kinh13 mt vi o c dn c khng xa b bin v qun o Paracel do nhng o nh, ghnh v khng c dn c hp thnh".14

J.Y.C trch dn trong bi B mt cc o san h - Nht k v cuc hnh trnh n Hong Sa. (Mystere des atolls - Journal de voyage aux Paracels) ng trong tun bo ng Dng (Indochine) trong cc s ngy 3, 10, 17 thng 7 nm 1941. Danh t vng quc An Nam trong ti liu ch nc Vit Nam thi by gi. 12 Danh t Cochinchine (ting Php) hoc Cochinchina (ting Anh) trong ti liu phng Ty trch dn y c 2 ngha tu theo vn cnh: a) nc Vit Nam thi by gi, sch ny dch l nc Cochinchine; b) X ng Trong thi by gi, sch ny dch l x Cochinchine. 13 Tc ng Ngoi (le Tonkin). 14 A. Salles trch dn trong bi Hi k v nc Cochinchine ca J.B. Chaigneau (Le mmoire sur la Cochinchine de J.B. Chaigneau) ng trong Tp ch ca nhng ngi bn thnh Hu c (Bulletin des amis du vieux Hu) s 2 nm 1923 trang 257.

11

12

Trong bi a l vng quc Cochinchina15 ca Gutzlaff, xut bn nm 1849 c on ni r Paracels thuc lnh th Vit Nam v ch thch c tn Vit Nam l "Ct Vng". Vi t cch l ngi lm ch, trong nhiu th k nh nc phong kin Vit Nam nhiu ln tin hnh iu tra kho st a hnh v ti nguyn hai qun o Hong Sa v Trng Sa. Cc sch a l v lch s ca Vit Nam t th k XVII ghi li kt qu cc cuc kho st . Trong Ton tp Thin Nam t ch l th (th k XVII): Gia bin c mt bi ct di, gi l Bi Ct Vng, di 400 dm, rng 20 dm, ng dng gia bin, t ca i Chim16 n ca Sa Vinh17 mi ln c gi Ty Nam th thng thuyn cc nc i pha trong tri dt y, ... c gi ng Bc th thng thuyn i pha ngoi cng tri dt y, u cng cht i ht c, hng ho th u li ni .18 "H Nguyn mi nm vo thng cui ma ng a 18 chic thuyn n (Bi Ct Vng) ly ho vt, c phn nhiu l vng bc, tin t, sng n". i Nam thc lc tin bin, b s v cha Nguyn do Quc s qun nh Nguyn son xong nm 1844, c on vit: X An Vnh, huyn Bnh Sn, Ph Qung Ngi, ngoi bin, c hn 130 bi ct, cch nhau hoc mt ngy ng hoc vi trng canh, ko di khng bit my ngn dm, tc gi l Vn l Hong Sa. Trn bi c ging nc ngt. Sn vt c hi sm, i mi, c hoa, vch v.v. "Hi u dng nc, t i Hong Sa gm 70 ngi, ly dn x An Vnh sung vo, hng nm n thng 3 i thuyn ra o, ba ngy m th n, thu lm ho vt, n thng 8 tr v np. Li c i Bc Hi m dn phng T Chnh Bnh Thun hoc x Cnh Dng sung vo, c lnh i thuyn ra cc vng Bc Hi, Cn Ln thu lm ho vt. i ny cng do i Hong Sa kim qun". Theo i Nam thc lc chnh bin, l b s k do Quc s qun triu nh nh Nguyn son, vit v cc i vua nh Nguyn. Phn vit v cc i vua Gia
15

Bi a l ca vng quc Cochinchina (Geography of the Cochinchinese Emprire) ng trong Tp ch Hi a l Hong gia Lun n (The Jounal of the Royal Geography Society of London) tp XIX, 1849, trang 93. 16 Ca i Chim nay l ca i, thuc tnh Qung Nam - Nng. 17 Ca Sa Vinh nay l ca Sa Hunh, thuc tnh Ngha Bnh. 18 Bi Ct Vng t lu l mt khu vc c nhiu ngm nguy him Bin ng.

13

Long, Minh Mnh, Thiu Tr c son xong nm 1848, ghi s kin Gia Long chim hu cc o Hong Sa nm 1816, s kin Minh Mnh cho xy miu, dng bia trng cy, o c, v bn cc o ny 19. Quyn 52: Nm Bnh T, nin hiu Gia Long th 15 (1816)... Vua phi Thu qun v i Hong Sa ci thuyn ra Hong Sa thm d ng thu. Quyn 104: Thng tm ma thu nm Qu T, Minh Mnh th 14 (1833)... Vua bo B Cng rng: Trong hi phn Qung Ngi, c mt di Hong Sa, xa trng tri nc mt mu, khng phn bit c nng hay su. Gn y, thuyn bun thng (mc cn) b hi. Nay nn d b thuyn mnh, n sang nm s phi ngi ti dng miu, lp bia v trng nhiu cy ci. Ngy sau cy ci to ln xanh tt, ngi d nhn bit ng hu trnh khi c nn mc cn. cng l vic li mun i. Quyn 154: Thng su ma h nm t Mi, Minh Mnh th 16 (1835)... dng n th thn ( o) Hong Sa thuc Qung Ngi, Hong Sa hi phn Qung Ngi, c mt ch ni cn ct trng, cy ci xanh um, gia cn ct c ging, pha Ty Nam c miu c, c tm bi khc 4 ch Vn L Ba Bnh20. Cn Bch Sa chu vi 1.070 trng, tn c l Pht T Sn, b ng, ty, nam u san h thoai thoi un quanh mt nc. Pha bc, gip vi mt cn ton san h, sng sng ni ln, chu vi 340 trng, cao 1 trng 3 thc, ngang vi cn ct, gi l Bn Than Thch. Nm ngoi vua toan dng miu, lp bia ch y, nhng v sng gi khng lm c. n y mi sai cai i thu qun Phm Vn Nguyn em lnh v Gim thnh cng phu thuyn hai tnh Qung Ngi, Bnh nh, chuyn ch vt liu n dng miu (cch to miu c 7 trng). Bn t miu dng bia ; pha trc miu xy bnh phong. Mi ngy lm xong ri v.

19
20

K th 2, quyn 122. Vn l Ba Bnh: mun dm sng yn.

14

Quyn 165: Nm Bnh Thn, nin hiu Minh Mnh th 17 (1836), ma xun, thng ging, ngy mng 1... B Cng tu: Cng gii mt bin nc ta c x Hong Sa rt l him yu. Trc kia, phi v bn m hnh th n xa rng, mi ch c mt ni, cng cha r rng. Hng nm, nn phi ngi i d xt cho khp thuc ng bin. T nm nay tr v sau, mi khi n h tun thng ging, xin phi thu qun v v Gim thnh p mt chic thuyn , nhm thng tun thng hai th n Qung Ngi, bt hai tnh Qung Ngi, Bnh nh thu 4 chic thuyn ca dn, hng dn ra ng x Hong Sa, khng c l o no, hn no, bi ct no; khi thuyn i n, cng xt xem x y chiu di, chiu ngang, chiu cao, chiu rng, chu vi, v nc bin xung quanh nng hay su, c bi ngm, ngm hay khng, hnh th him tr, binh d th no, phi tng tt o c, v thnh bn . Li xt ngy khi hnh, t ca bin no ra khi, nhm phng hng no i n x y, cn c vo ng i, tnh c c bao nhiu dm. Li t x y, trng vo b bin, i thng vo l tnh ht no, phng hng no, i chnh chch l tnh ht no, phng hng no, cch b bin chng bao nhiu dm. Nht nht ni r, em v dng trnh. Vua y li tu, phi Sut i Thu qun Phm Hu Nht em binh thuyn i, chun cho mang theo 10 ci bi g, n ni dng lm du ghi (mi bi g di 5 thc, rng 5 tc, dy 1 tc, mt bi khc nhng ch Minh Mnh th 17, nm Bnh Thn, thu qun Chnh i trng sut i Phm Hu Nht, vng mnh i Hong Sa trng nom o c n y lu du ghi nh).

15

16

17

18

19

20

i Nam thc lc chnh bin

21

Cng trong i Nam thc lc chnh bin c ghi, nm 1847 B Cng trnh ln vua Thiu Tr t Tu, trong c vit: X Hong Sa thuc vng bin nc ta. Theo l hng nm c phi binh thuyn ra xem xt thng thuc ng bin. Nm nay bn nhiu cng vic xin hon n nm sau. Vua Thiu Tr ph: "nh".

T tu ca B Cng trnh ln vua Thiu Tr nm 1847

22

Trong i Nam nht thng ch (1882): o Hong Sa: pha ng c lao R huyn Bnh Sn. T b bin Sa K ra khi thun gi, ba bn ngy m c th n. c n hn mt trm ba mi o nh, cch nhau hoc mt ngy ng hoc vi trng canh. Trong o c bi ct vng, lin tip ko di khng bit my ngn dm tc gi l Vn l Trng Sa. Trn bi c ging nc ngt, chim bin t tp khng bit c man no. Sn xut nhiu hi sm, i mi, c hoa, vch Ho vt ca cc tu thuyn b nn bo tri git y". Cc sch khc thi Nguyn nh Lch triu hin chng loi ch (1821), Hong Vit a d ch (1833), Vit s cng gim kho lc (1876) cng m t Hong Sa mt cch tng t. Do c im ca Hong Sa v Trng Sa l c nhiu hi sn qu li c nhiu ho vt ca tu b m nh trn ni, Nh nc phong kin Vit Nam t lu t chc vic khai thc hai qun o vi t cch mt quc gia lm ch. Nhiu sch lch s v a l c ca Vit Nam ni r t chc, phng thc hot ng ca cc i Hong Sa c nhim v lm vic khai thc . K tip cc cha Nguyn, nh Ty Sn phi lin tip i ph vi s xm lc ca nh Thanh v ca Xim, tuy vy vn lun lun quan tm n vic duy tr v s dng cc i Hong Sa. Ngha l thi Ty Sn, Nh nc vn tip tc t chc vic thai thc Hong Sa vi thc thc hin ch quyn ca mnh i vi Hong Sa. T khi nm chnh quyn nm 1802 n khi k vi Php Hip c 1884, cc vua nh Nguyn ra sc cng c ch quyn ca Vit Nam i vi hai qun o Hong Sa v Trng Sa. i Hong Sa, sau c tng cng thm i Bc Hi, c duy tr v hot ng lin tc t thi cc cha Nguyn (1558-1783) n nh Ty Sn (17861802) v nh Nguyn (1802-1945). Nh vy qua cc sch lch s, a l c ca Vit Nam cng nh chng c ca nhiu nh hng hi, gio s Phng Ty ni trn t lu v lin tc trong hng my trm nm, t triu i ny n triu i khc Nh nc Vit Nam lm ch hai qun o Hong Sa v Trng Sa. S c mt u n ca cc i Hong Sa do Nh nc thnh lp trn hai qun o mi nm t 5 n 6 thng
23

hon thnh mt nhim v do Nh nc giao t n l mt bng chng anh thp v vic Nh nc Vit Nam thc hin ch quyn ca mnh i vi hai qun o . Vic chim hu v khai thc ca Nh nc Vit Nam khng bao gi gp phi s phn i ca mt quc gia no khc; iu cng chng t t lu qun o Hong Sa v qun o Trng Sa l lnh th Vit Nam. 2. Vic nc Php nhn danh Nh nc Vit Nam tip tc thc hin ch quyn i vi qun o Hong Sa v qun o Trng Sa. T khi k vi triu nh nh Nguyn Hip c 6-6-1884, Php i din quyn li ca Vit Nam trong quan h i ngoi v vic bo v ch quyn v ton vn lnh th ca Vit Nam. Trong khun kh s cam kt chung , Php tip tc thc hin ch quyn ca Vit Nam i vi hai qun o Hong Sa v Trng Sa. Sau y l mt vi bng chng: Cc pho hm ca Php thng xuyn tin hnh tun tiu trong vng Bin ng k c Hong Sa v Trng Sa. Nm 1899 ton quyn ng Dng Paul Doumer ngh vi Pari xy ti o Hong Sa (Pattle) trong qun o Hong Sa mt cy n bin hng dn cc tu bin qua li vng ny, nhng k hoch khng thc hin c v thiu ngn sch. T nm 1920, cc tu hi quan ng Dng tng cng tun tiu vng Hong Sa ngn chn bun lu. Nm 1925, vin Hi dng hc Nha Trang c tu De Lanessan ra kho st qun o Hong Sa v hi dng hc. Ngoi A. Krempf, Gim c Vin hi dng hc, cn c cc nh khoa hc khc nh Delacour, Jabouille nghin cu v a cht, v sinh vt v.v Cng trong nm 1925, ngy 3-3, Thng th B Binh ca Triu nh Hu Thn Trng Hu li khng nh Hong Sa l lnh th Vit Nam. Nm 1927 tu De Lanessan ra kho st khoa hc qun o Trng Sa. Nm 1929 phi on Perrier - De Rouville ngh t 4 cy n bin 4 gc ca qun o Hong Sa (o Tri Tn, o Bc, o Linh Cn, bi Bom Bay).
24

Nm 1930 tu thng bo La Malicieuse ti qun o Hong Sa. Thng 3-1931 tu Inconstant ra qun o Hong Sa. Thng 6-1931, tu De Lanessan ra qun o Hong Sa. Thng 5-1932, pho hm Alerte ra qun o Hong Sa. T 13-4-1930, n 12-4-1933, Chnh ph Php c cc n v hi qun ln lt ra ng cc o chnh trong qun o Trng Sa: Trng Sa (Spratley), An Bang (Caye d'Amboine), Itu Aba, nhm Song T (groupe des deux iles)21, Loi Ta v Th T. Ngy 21-12-1933, thng c Nam K M. J. Krautheimer k Ngh nh sp nhp cc o Trng Sa, An Bang, Itu Aba, nhm Song T, Loi Ta v Th T vo a phn tnh B Ra22. Nm 1937, nh ng cc Php c k s cng chnh Gauthier ra qun o Hong Sa nghin cu ch xy dng n bin, lp bi thu phi c. Thng 2-1937 tun dng hm Lamotte Piquet do Ph c Istava ch huy thm qun o Hong Sa.

21 22

Tc o Song T Ty v o Song T ng. Nay thuc tnh ng Nai. Xem Ph lc V.

25

Ngh nh s 4702 - CP ngy 21-12-1933 ca Thng c Nam k

26

Ngy 29-3-1938, vua Bo i k D tch qun o Hong Sa khi a ht tnh Nam Ngha t vo tnh Tha Thin23.

D ca vua Bo i k ngy 29-3-1938. Chiu ch cc C lao Hong Sa (Archipel des iles Paracels) thuc v ch quyn nc Nam lu i v di cc tin triu, cc C lao y thuc v a ht tnh Nam Ngha: n i c Th T Cao Hong vn y nh c l v nguyn trc s giao thng vi cc C lao y u do cc ca b tnh Nam Ngha. Chiu ch nh s tin b trong vic hng hi nn vic giao thng ngy nay c thay i, v li vin i din Chnh ph Nam triu u phi ra kinh l cc c lao y cng quan i din Chnh ph bo h c tu rng nn thp cc c lao Hong Sa vo a ht tnh Tha Thin thi c thun tin hn. D:

23

Nay thuc tnh Bnh Tr Thin.

27

c khon: - Trc chun thp nhp cc c lao Hong Sa (Archipel des iles Paracels) vo a ht tnh Tha Thin: v phng din hnh chnh, cc c lao y thuc di quyn quan Tnh hin tnh y. Ngy 15-6-1938 ton quyn ng Dng Jules Brvi k Ngh nh thnh lp mt n v hnh chnh ti qun o Hong Sa thuc tnh Tha Thin.24 Nm 1938, Php dng bia ch quyn, xy dng xong n bin, trm kh tng, i v tuyn in o Hong Sa (Ile Pattle), trong qun o Hong Sa, xy dng trm kh tng, i v tuyn in o Itu Aba trong qun o Trng Sa. Hng ch trn bia: Cng ho Php, Vng quc An-nam, qun o Hong Sa, 1816 - o Pattle - 1938 (1816 l nm vua Gia Long thc hin ch quyn ca Vit Nam i vi cc o Hong Sa, 1938 l nm dng bia).

Bia ch quyn do Php dng nm 1938

24

Xem ph lc VI.

28

Ngy 5-5-1939 ton quyn ng Dng Jules Brvi k Ngh nh sa i ngh nh ngy 15-6-1938 ni trn v thnh lp ti qun o Hong Sa hai c quan i l "Croissant v cc o ph thuc", "Amphitrite v cc o ph thuc"25.

Ngh nh ca Ton quyn ng Dng Jules Brvi k ngy 5-5-1939 Sut trong thi gian i din Vit Nam v mt i ngoi, Php lun lun khng nh ch quyn ca Vit Nam i vi cc qun o Hong Sa v Trng Sa v phn khng nhng hnh ng xm phm nghim trng ch quyn ca Vit Nam hai qun o nh: Ngy 4-12-1931 v ngy 24-4-1932, Php phn khng Chnh ph Trung Quc v vic chnh quyn Qung ng lc c nh cho u thu khai thc phn chim trn qun o Hong Sa.
25

Xem ph lc VII.

29

Ngy 24-7-1933, Php thng bo cho Nht vic Php a qun ra ng cc o chnh trong qun o Trng Sa; Ngy 4-4-1939, Php phn khng Nht t mt s o trong qun o Trng Sa thuc quyn ti phn ca Nht. 3. Vic bo v v thc hin ch quyn ca Vit Nam i vi cc qun o Hong Sa v Trng Sa t sau chin tranh th gii th hai n nay. Khi tr li ng Dng sau chin tranh th gii th hai, u nm 1947 Php yu cu qun Trung hoa Dn Quc rt khi cc o ca hai qun o Hong Sa v Trng Sa m h chim ng tri php cui nm 1946 v Php cho qun n thay th qun i Trung Quc, xy dng li trm kh tng v i v tuyn in.

Trm kh tng Itu Aba o Ba Bnh, qun o Trng Sa (Vn kin ca t chc kh tng th gii (OMM) nm 1949.

30

Ngy 7-9-1951, trng on i biu ca Chnh ph Bo i Trn Vn Hu tuyn b ti Hi ngh San Francisco v vic k ho c vi Nht Bn rng t lu qun o Hong Sa v qun o Trng Sa l b phn ca lnh th Vit Nam: v cng v cn phi dt khot li dng tt c mi c hi dp tt nhng mm mng cc tranh chp sau ny, chng ti khng nh ch quyn c t lu i ca chng ti i vi cc qun o Trng Sa v Hong Sa.

Li tuyn b ca on i biu Vit Nam ti Hi ngh San Francisco (1951). (ng trong tp ch France-Ae s 66-67 Novembre-Dcembre, 1951) Tuyn b khng gp s chng i hoc bo lu no ca i din 51 quc gia tham d Hi ngh. Nm 1953, tu Ingnieur en chef Girod ca Php kho st qun o Hong Sa v hi dng, a cht, a l, mi sinh. Chnh ph Si Gn, sau l c Chnh ph Si Gn v Chnh ph Cch mng lm thi Cng ho min Nam Vit Nam, cng u thc hin ch quyn ca Vit Nam i vi qun o Hong Sa v qun o Trng Sa.
31

Di y l mt vi bng chng: Nm 1956, lc lng hi qun ca Chnh quyn Si Gn tip qun cc qun o Hong Sa v Trng Sa khi Php rt qun v nc. Nm 1956, S Hm m, k ngh v tiu cng nghip min Nam t chc mt cuc kho st vi s gip ca hi qun ca Chnh quyn Si Gn trn 4 o: Hong Sa (Pattle), Quang nh (Money), Hu Nht (Robert), Duy Mng (Drumond). Ngy 22-10-1956, Chnh quyn Si Gn t qun o Trng Sa trc thuc tnh Phc Tuy. Ngy 13-7-1961, Chnh quyn Si Gn t qun o Hong Sa, trc kia thuc tnh Tha Thin, vo tnh Qung Nam v thnh lp ti qun o ny mt x ly tn l x nh Hi, trc thuc qun Ho Vang v t di quyn mt phi vin hnh chnh.

Sc lnh s 174-NV ngy 13/7/1961 ca Tng thng Vit Nam Cng ho Ng nh Dim

32

T 1961 n 1963, chnh quyn Si Gn ln lt cho xy bia ch quyn cc o chnh ca qun o Trng Sa nh: Trng Sa, An Bang, Song T Ty, v v...

Bia ch quyn Vit Nam dng trn o Trng Sa, qun o Trng Sa (1961)

33

Hi qun Vit Nam trn o Song T Ty (thuc qun o Trng Sa) Ngy 21-10-1969, Chnh quyn Si Gn sp nhp x nh Hi vo x Ho Long cng thuc qun Ho Vang, tnh Qung Nam. Thng 7-1973, Vin Kho cu nng nghip thuc B Pht trin nng nghip v in a Si Gn tin hnh kho st o Nam Ai (Nam Yt) thuc qun o Trng Sa. Thng 8-1973, vi s hp tc ca Cng ty Nht Maruben Corporation, B K hoch v pht trin quc gia Si Gn tin hnh kho st pht pht qun o Hong Sa. Ngy 6-9-1973, Chnh quyn Si Gn sp nhp cc o Trng Sa, An Bang, Itu Aba, Song T ng, Song T Ty, Loi Ta, Th T, Nam Ai, Sinh Tn v cc o ph cn vo x Phc Hi, Qun t , tnh Phc Tuy.

34

Ngh nh s 420-BNV/HCP/26 ngy 6 thng 9 nm 1973 ca B Ni v Vit Nam Cng ho. C thc v ch quyn t lu i ca Vit Nam i vi qun o Hong Sa v qun o Trng Sa, cc chnh quyn min Nam Vit Nam u bo v ch quyn mi khi c nc ngoi biu th tranh ginh hay xm chim o no trong hai qun o. Ngy 16-6-1956, B Ngoi giao chnh quyn Si Gn tuyn b mt ln na khng nh ch quyn ca Vit Nam i vi qun o Trng Sa. ng thi cng trong nm ny, Chnh quyn Si Gn kch lit phn i vic Cng ho nhn dn Trung Hoa chim nhm o pha ng qun o Hong Sa ca Vit Nam.

35

Ngy 22-2-1959, Chnh quyn Si Gn bt gi trong mt thi gian 82 ng dn Cng ho nhn dn Trung Hoa b ln cc o Hu Nht, Duy Mng v Quang Hoa trong qun o Hong Sa. Ngy 20-4-1971, Chnh quyn Si Gn khng nh mt ln na qun o Trng Sa thuc lnh th Vit Nam. Ngy 13-7-1971 Ngoi trng chnh quyn Si Gn khng nh mt ln na ch quyn ca Vit Nam i vi qun o trong cuc hp bo ngy 107-1971. Ngy 19/1/1974, lc lng qun s ca Cng ho nhn dn Trung Hoa chim ng nhm Ty Nam ca qun o Hong Sa v cng trong ngy ny chnh quyn Si Gn tuyn b ln n Cng ho nhn dn Trung Hoa xm phm ton vn lnh th ca Vit Nam. Ngy 26-1-1974, Chnh ph Cch mng lm thi Cng ho min Nam Vit Nam tuyn b lp trng 3 im v vic gii quyt cc vn tranh chp lnh th; ngy 14-2-1974 tuyn b khng nh qun o Hong Sa v qun o Trng Sa l mt b phn ca lnh th Vit Nam. Ngy 5 v 6-5-1975, Chnh ph Cch mng lm thi Cng ho min Nam Vit Nam thng bo vic gii phng cc o qun o Trng Sa do Chnh quyn Si Gn ng gi. Ngy 28-6-1974, tuyn b ti kho hp th nht Hi ngh Lut Bin ln th 3 Caracas rng qun o Hong Sa v qun o Trng Sa l ca Vit Nam. Thng 9-1975, on i biu Chnh ph Cch mng lm thi Cng ho min Nam Vit Nam ti Hi ngh kh tng Colombo tuyn b qun o Hong Sa l ca Vit Nam v yu cu T chc kh tng th gii tip tc ghi tn trm kh tng Hong Sa ca Vit Nam trong danh mc trm kh tng ca T chc kh tng th gii (trc y c ng k trong h thng cc trm ca OMM di biu s 48.860).

36

Trm kh tng Hong Sa ca Vit Nam (Vn kin ca t chc kh tng th gii (OMM) nm 1973.

37

Nh nc CHXHCN Vit Nam ban hnh nhiu vn bn php lut quan trng v bin v hai qun o Hong Sa v Trng Sa nh: Tuyn b ca Chnh ph nc CHXHCN Vit Nam v lnh hi, vng tip gip, vng c quyn kinh t v thm lc a ca Vit Nam nm 1977; Tuyn b ca Chnh ph nc CHXHCN Vit Nam v ng c s dng tnh chiu rng lnh hi Vit Nam nm 1982; Hin php nc CHXHCN Vit Nam nm 1992; Ngh quyt ca Quc hi nc CHXHCN Vit Nam kho IX, k hp th 5 nm 1994 v vic ph chun Cng c ca Lin hp quc v Lut Bin nm 1982; Lut Bin gii quc gia nm 2003. V qun l hnh chnh, nm 1982, Chnh ph Vit Nam quyt nh thnh lp huyn o Trng Sa thuc tnh ng Nai v huyn o Hong Sa thuc tnh Qung Nam - Nng. Sau khi iu chnh a gii hnh chnh, hin nay, huyn Hong Sa thuc thnh ph Nng v huyn Trng Sa thuc tnh Khnh Ho. Chnh ph Cng ho x hi ch Ngha Vit Nam nhiu ln khng nh ch quyn ca Vit Nam i vi qun o Hong Sa v Trng Sa hoc trong cc cng hm gi cc bn c lin quan, hoc trong cc tuyn b ca B Ngoi giao, hoc trong cc Hi ngh ca T chc Kh tng th gii Genve, (thng 6-1980), ca i hi a cht th gii Paris (thng 7 nm 1980) v.v Nh nc Vit Nam nhiu ln cng b Sch trng (nm 1979, 1981, 1988) v ch quyn ca Vit Nam i vi hai qun o Hong Sa, Trng Sa, khng nh hai qun o Hong Sa, Trng Sa l mt b phn khng th tch ri ca lnh th Vit Nam, Vit Nam c y ch quyn i vi hai qun o ny, ph hp vi cc quy nh ca lut php v thc tin quc t. Ngy 14-3-1988, B Ngoi giao nc CHXHCN Vit Nam ra Tuyn b ln n Trung Quc gy xung t v trang v chim ot mt s bi ngm ti Trng Sa. Thng 4-2007, Chnh ph Vit Nam quyt nh thnh lp th trn Trng Sa, x Song T Ty v x Sinh Tn thuc huyn Trng Sa.

38

Kt lun T nhng t liu lch s r rng, v cn c vo nhng nguyn tc ca lut php v tp qun quc t, c th rt ra kt lun sau y: 1. T lu, Nh nc Vit Nam chim hu tht s qun o Hong Sa v qun o Trng Sa khi m cc qun o cha thuc ch quyn ca bt c quc gia no. 2. T th k XVII n nay, sut trong my th k, Nh nc Vit Nam thc hin mt cch tht s, lin tc v ho bnh ch quyn ca Vit Nam i vi hai qun o Hong Sa v Trng Sa. 3. Nh nc Vit Nam lun lun bo v tch cc cc quyn v danh ngha ca mnh trc mi mu v hnh ng xm phm ti ch quyn, ton vn lnh th v quyn li ca Vit Nam i vi hai qun o Hong Sa v Trng Sa.

39

PH LC Mt s t liu - iu c quc t lin quan n ch quyn hai qun o Hong Sa v Trng Sa ca Vit Nam

1. Tuyn b Cai-r ngy 27-11-1943, khi cuc chin tranh th gii ln th hai bc vo giai on khc lit nht, hi ngh tam cng Anh - M - Trung (Cng ha Trung Hoa, i din lc l Tng Gii Thch) hp v ra mt bn Tuyn b ti Cai-r (th Ai-Cp). Tuyn b c on vit: Nht Bn phi b loi ra khi tt c cc o Thi Bnh Dng m Nht cp hoc chim ng t khi bt u cuc chin tranh th gii th nht nm 1914 v tt c nhng lnh th Nht chim ca Trung Quc nh Mn Chu L, i Loan v Bnh H s c tr li cho Cng ha Trung Hoa26. Nh vy l v phn lnh th ca Trung Quc, Tuyn b Cai-r khng nh ch ca cc cng quc buc Nht Bn phi trao tr li cho Cng ha Trung Hoa cc lnh th m Nht Bn chim ca Trung Quc gm Mn Chu L, i Loan v Bnh H, khng c g lin quan n hai qun o Hong Sa v Trng Sa. 2. Hi ngh Postdam ngy 26-7-1945, nhng ngi ng u 3 nc M, Anh, Trung (Cng ha Trung Hoa) li ra Tuyn ngn khng nh Cc iu khon ca Tuyn b Cai-r s c thi hnh. Sau khi tuyn chin vi Nht Bn Vin ng, Lin X cng tham gia Tuyn ngn ny. Theo quyt nh ca Hi ngh Postdam l Trung Quc chu trch nhim gii gip qun i Nht khu vc Bc v tuyn 16. T cui nm 1946, qun i ca Tng Gii Thch n mt s o ca qun o Hong Sa v cc tnh pha bc Vit Nam thc hin vic gii gip qun i Nht Bn y, hot ng ny hon ton khng c ngha xc nh hoc thu hi ch quyn i vi hai qun o Hong Sa v Trng Sa. 3. Hi ngh San Francisco t ngy 4 n 8-9-1951, c i din 51 nc tham d bn v vic k Ha c vi Nht Bn. iu 2, Chng II ca D tho Ha c c a ra Hi ngh tho lun c ghi Nht Bn t b mi quyn, danh ngha v cc i hi ca mnh i vi cc lnh th c nu r trong cc khon ca iu ny:
26

Hi ngh Cai-r v Teheran 1943 trang 448. Vn kin B Ngoi giao M , 1961-Washington.

40

a) Triu Tin; b) i Loan, Bnh H; c) Kurile, phn pha Nam o Sakhalin; d) Cc o Thi Bnh Dng; e) Chu Nam Cc; f) Cc o thuc cc qun o Spratly (Trng Sa) v Paracel (Hong Sa). - Ti phin hp ton th ngy 5-9-1951, Hi ngh tn thnh quyt nh ca ch tch khng chp thun ngh b sung i Nht Bn cng nhn ch quyn hon ton ca Cng ha nhn dn Trung Hoa i vi Manchuria (Mn Chu), o i Loan (Formosa) vi tt c cc o k cn n, qun o Penlinletao (Pescadores tc Bnh H), qun o Tunshatsuntao (qun o Pratas), cng nh i vi 2 qun o Sishatuntao v Chunshatsuntao (qun o Hong Sa, nhm o Amphitrites, bi ct ngm Maxfield) v qun o Nanshatsuntao, k c qun o Trng Sa, v Nht t b tt c cc quyn, danh ngha v i hi i vi cc vng lnh th nu trong im ny. Quyt nh ny ca Hi ngh c thng qua vi 46 phiu thun, 3 phiu chng, 1 phiu trng. Trong cc nc b phiu thun c: c-hen-ti-na, xtry-li-a, B, B-li-vi-a, Bra-xin, Cam-pu-chia, Ca-na-a, Xri-Lan-ca, Chi-l, C-lm-bi-a, C-xta Ri-ca, Cu-Ba, -mi-ni-ca, -cu-a-o, Ai-cp, En Xan-vado, E-ti--pi, Php, Hy Lp, Goa-t-ma-la, Ha-i-ti, Hn-u-rt, In--n-xi-a, Iran, I-rc, Lo, Li-Bng, Li-b-ri-a, Lc-xm-bua, M-hi-c, H Lan, Tn Ty Lan, Ni-ca-ra-goa, Na-uy, Pa-ki-xtan, Pa-na-ma, Pa-ra-goay, Pe-ru, Phi-lip-pin, A-rp X-t, Xi-ri, Th Nh K, Anh v Bc Ai-Len, M, Vit Nam, Nht Bn. Cui cng, iu 2 Chng II ca Ha c vn c gi nguyn nh D tho v gm 6 khon sau y: a) Nht Bn, trong khi cng nhn nn c lp ca Triu Tin, t b tt c cc quyn, danh ngha v i hi i vi Triu Tin, k c cc qun o Quelpart Port Hamilton v Dagelet. b) Nht Bn t b tt c cc quyn, danh ngha v i hi i vi vng Formosa (i Loan) v Pescadores (Bnh H).

41

c) Nht Bn t b tt c cc quyn, danh ngha v i hi i vi qun o Kurile, o Sakhalin v qun o nm st nc Nht Bn m Nht Bn ginh c ch quyn theo Hip c Portsmouth ngy 5-9-1905. d) Nht Bn t b tt c cc quyn, danh ngha v i hi lin quan ti ch u tr ca Hi quc lin, v chp nhn quyt nh quyt nh ngy 2-4-1947 ca Hi ng bo an Lin hp quc gia hn ch u tr i vi cc o Thi Bnh Dng trc y di quyn u tr ca Nht Bn. e) Nht Bn t b tt c cc i hi mun c bt k quyn, hoc danh ngha, hoc li ch no lin quan ti bt c phn no ca vng Nam Cc, d l cc hot ng ca cc cng dn Nht Bn hoc cc hnh thc khc. f) Nht Bn t b tt c cc quyn, danh ngha v i hi i vi qun o Trng Sa (Spratly) v Hong Sa (Paracel).27 - Nh vy, cc vng lnh th m Tuyn b Cai-r xc nhn v Ha c SanFrancisco khng nh li l ca Trung Quc ch bao gm i Loan, Bnh H. Vic Ha c SanFrancisco tch ring i Loan, Bnh H v Hong Sa, Trng Sa thnh hai khon ring bit (b, f) t n bao hm ngha khng cng nhn Hong Sa, Trng Sa thuc v Trung Quc. Cng ti Hi ngh San Francisco, ngy 7-9-1951, Trng on i biu chnh quyn Bo i l Trn Vn Hu tuyn b rng t lu hai qun o Hong Sa v Trng Sa l b phn ca lnh th Vit Nam v cng v cn phi dt khot li dng tt c mi c hi dp tt nhng mm mng cc tranh chp sau ny, chng ti khng nh ch quyn ca chng ti i vi cc qun o Trng Sa v Hong Sa, nhng qun o lun lun thuc v Vit Nam.28 Khng c bt c mt i din no ca 51 quc gia tham d Hi ngh c kin phn i hoc bo lu i vi tuyn b trn ca i din Vit Nam ti Hi ngh. Nhng t liu v chng c k trn cho thy mt cch r rng l nhng vn kin php l quc t, t Tuyn b Cai-r ngy 27-11-1943 (v Tuyn ngn ca Hi ngh Postdam ngy 26-7-1945 khng nh li ni dung Tuyn b Cai-r) n Ha c San Francisco k ngy 8-9-1951 khng xc nhn ch quyn ca bt c quc gia no khc i vi hai qun o Hong Sa v Trng Sa ca Vit
27 28

Hi ngh k kt Ha c vi Nht Bn trang 314. Vn kin ca B Ngoi giao M, thng 12-1951. Sch trn. Trang 263.

42

Nam. ng thi, vic khng mt quc gia no ti Hi ngh SanFrancisco nm 1951, phn i hoc bo lu v tuyn b ca Trng on i biu Vit Nam lc v ch quyn ca Vit Nam i vi hai qun o chng t cng ng quc t mc nhin cng nhn ch quyn ca Vit Nam i vi hai qun o Hong Sa v Trng Sa./.

43