Tng 9, Ta nh Minexport, 28 B Triu, H Ni, Vit Nam Tel: 04 62702158 Fax: 04 62702138 Email: mutrap@mutrap.org.vn; Website: www.mutrap.org.

vn

BO CO NH GI TC NG CA VIC VIT NAM GIA NHP CC CNG C QUC T V VN CHUYN HNG HA BNG NG BIN
M HOT NG: WTO-6 NH GI VIC VIT NAM THAM GIA VO CC HIP C KINH T QUC T V IU CHNH PHP LUT TRONG NC CHO PH HP VI CC NGHA V QUC T

Bo co cui cng
H Ni, 7/2011

Nhm chuyn gia: David Luff Phm nh Thng Bi Th Bnh Giang Ng c Minh Nguyn Minh Hng Trnh Th Thu Hng

Bo co ny c xy dng vi s h tr ca Lin minh chu u. Quan im trong bo co l ca cc tc gi, khng phi l kin chnh thc ca Lin minh chu u hay ca B Cng Thng

MC LC
I. Gii thiu .............................................................................................................................. 4 II. T ng s dng trong bo co .......................................................................................... 6 III. Cc Cng c lin quan ................................................................................................... 7 1. Cng c quc t thng nht mt s quy tc php lut lin quan n vn n ng bin nm 1924 v cc ngh nh th b sung nm 1968 v 1979 (Quy tc Hague-Visby). .......................................................................................................................................... 7 a) Phm vi p dng chung ca Cng c ............................................................................. 7 b) Ngha v ca ngi chuyn ch ....................................................................................... 7 c) Trch nhim ca ngi chuyn ch.................................................................................. 8 d) Vn n ............................................................................................................................ 9 e) Giao hng v thi hn lin quan ..................................................................................... 10 f) Ngha v chung ca ngi gi hng ............................................................................... 10 g) Trch nhim ca ngi gi hng .................................................................................... 10 h) Gii quyt tranh chp ...................................................................................................... 11 2. Cng c Lin hp quc v Vn chuyn hng ha bng ng bin nm 1978 (Quy tc Hamburg). ....................................................................................................................... 11 a) Phm vi chung ca Cng c ......................................................................................... 11 b) Ngha v ca ngi chuyn ch ..................................................................................... 11 c) Trch nhim ca ngi chuyn ch................................................................................ 12 d) Vn n .......................................................................................................................... 13 e) Ngha v chung ca ngi gi hng ............................................................................... 14 f) Trch nhim ca ngi gi hng .................................................................................... 14 g) Giao hng v thi hn i vi cc hnh ng ................................................................ 15 h) Gii quyt tranh chp ...................................................................................................... 15 3. Cng c Lin hp quc v Hp ng Vn chuyn hng ha quc t mt phn hoc ton b bng ng bin nm 2009 (Quy tc Rotterdam) ............................................. 15 a) Phm vi chung ca Cng c ......................................................................................... 15 b) Ngha v ca ngi chuyn ch ..................................................................................... 17 c) Trch nhim ca ngi chuyn ch................................................................................ 17 d) Chng t vn ti v lu gi thng tin in t v vn ti ................................................ 19 e) Ngha v chung ca ngi gi hng ............................................................................... 20 f) Trch nhim ca ngi gi hng .................................................................................... 21 g) Giao hng v thi hn i vi cc hnh ng ................................................................ 21 h) Gii quyt tranh chp ...................................................................................................... 22 4. Bng so snh tm tt ....................................................................................................... 23 IV. Lut Vit Nam v vn chuyn hng ha bng ng bin .................................................. 24 1. B lut Hng hi 2005 .................................................................................................... 24 2. So snh Lut Hng hi Vit Nam vi Quy tc Hague-Visby, Hamburg v Rotterdam . 44 V. Cc hot ng kinh t kinh doanh Vit Nam chu tc ng bi cc Cng c quc t ..... 59 1. Cc hot ng kinh t kinh doanh lin quan n vn dng Cng c Hague v Hamburg .59 2. Cc Cng c quc t lin quan m Vit Nam tham gia v tc ng ca vic ph chun Cng c......................................................................................................................... 66 VI. Tc ng ca cc Cng c i vi mi trng php l v kinh doanh ca cc nc khc .................................................................................................................................................... 70 1. Vic tham gia ca cc nc khc vo Cng c ............................................................ 70 a) Cng c Rotterdam....................................................................................................... 70 b) Cng c Hamburg ........................................................................................................ 70 c) Quy tc Hague-Visby ..................................................................................................... 70

d) e) 2. a) b) c) d) 3. a) b) c) d) VII. 1. 2. a) b) c) d) 3. 4. 5. 6.

Thc tin p dng cc nc l i tc thng mi ca Vit Nam lin quan n cc Cng c ny .................................................................................................................. 71 Mt s bnh lun ............................................................................................................. 72 Bo lu ca cc nc khc ............................................................................................. 72 Cng c Rotterdam....................................................................................................... 72 Cng c Hamburg ........................................................................................................ 72 Quy tc Hague-Visby ..................................................................................................... 72 Nhn xt chung ............................................................................................................... 74 Tm tt lp trng ca cc bn lin quan cc nc khc v cc Cng c ny ......... 74 Nhng ch trch chnh i vi Quy tc Hague-Visby ..................................................... 74 Thiu s thnh cng ca Quy tc Hamburg ................................................................... 75 Quan im hn hp v Quy tc Rotterdam .................................................................... 75 kin kt lun ................................................................................................................ 79 Khuyn ngh ................................................................................................................... 81 Liu Vit Nam c nn tham gia vo mt trong nhng Cng c ny? Cc ch s lin quan ........................................................................................ 81 Tc ng ti kinh t Vit Nam ....................................................................................... 81 Tc ng ti cc nh xut nhp khu Vit Nam ............................................................. 81 Tc ng vi cc hng chuyn ch Vit Nam ................................................................ 82 Tc ng ti cng ty bo him Vit Nam....................................................................... 82 Kt lun........................................................................................................................... 82 Nhng u tin chnh c cc bn lin quan chnh ca Vit Nam by t ..................... 82 Tnh linh hot ca cc Cng c .................................................................................... 83 Liu c cn phi tham gia mt Cng c quc t iu v vn chuyn hng ha bng ng bin khng? ......................................................................................................... 83 Kt lun: khng c s cp bch phi a ra quyt nh ................................................. 84

I. Gii thiu
B Cng Thng Vit Nam (MOIT) ang nh gi c hi Vit Nam tham gia vo cc Cng c quc t v vn chuyn hng ha bng ng bin. Bo co ny nhm h tr MOIT thc hin vic ny. Cc Cng c lin quan ln lt l: 1. Cng c quc t thng nht mt s quy tc php lut lin quan n vn n ng bin c k ti Brussels ngy 25/4/1924 v cc ngh nh th b sung c k ngy 23/2/1968 v 21/12/1979. Cng c ny cn gi l Quy tc Hague cn cc Ngh nh th gi l Quy tc Visby. 2. Cng c Lin hp quc v Vn chuyn hng ha bng ng bin c k ti Hamburg ngy 31/3/1978, c bit ti vi tn gi Quy tc Hamburg. 3. Cng c Lin hp quc v Hp ng Vn chuyn hng ha quc t mt phn hoc ton b bng ng bin c i hi ng thng qua ngy 11/12/2008 v c k ti Rotterdam ngy 23/12/2009, cn gi l Quy tc Rotterdam. Ba nhm quy tc, Hague-Visby, Hamburg v Rotterdam, v nguyn tc mang tnh loi tr ln nhau. Cc quc gia ch c chn p dng mt trong ba Cng c ny. Khi l thnh vin Cng c Hague-Visby th cc quc gia vn c th ngh bo lu v duy tr mt b quy tc hn hp, trong khi cc Cng c Hamburg v Rotterdam khng cho php c bo lu. Hin nay, ch c Quy tc Hague-Visby v Hamburg l mang tnh rng bu c i vi cc nc tham gia. Cng c Rotterdam hin cha c hiu lc, v Cng c ny cha t c s lng ti thiu l 20 nc ph chun theo nh quy nh. Ch c Ty Ban Nha thng qua Cng c ny vo ngy 19/1/2011. Tuy nhin, Quy tc Rotterdam cng mt gn 7 nm m phn, di khung kh ca y ban Lut Thng mi quc t ca Lin hp quc (UNCITRAL), v cc cuc m phn c tnh ti mi kha cnh phc tp ca vn ti hin i. Mt s quc gia v bn tham gia thng mi quan trng ng h Quy tc mi ny. Tuy nhin, cc nc khc cn quan ngi v tnh phc tp ca Quy tc ny. Quy tc Rotterdam cng cp ti v y l m t im mi vn ti a phng thc, ngha l giao nhn t tn ni lin quan ti c vn ti ng b v ng bin. Quy tc Rotterdam dng nh ph hp nht vi cc hp ng vn ti hin i v thng l hin hnh ca thng mi quc t c cng-ten-n ha v vi tnh ha. Vit Nam, vi t cch l mt quc gia, cha phi l thnh vin ca bt k cng nc no nu trn. Lut trong nc lin quan ti lnh vc ny ca Vit Nam l B lut Hng hi 2005, c ni dung da trn c Quy tc Hague-Visby v Quy tc Hamburg. Vit Nam k tham gia vo Hip nh khung ASEAN v Vn ti a phng thc k ti Vin-chn, Lo ngy 17/11/2005, nhng cha ph chun hip nh ny. Vic thng qua mt trong nhng Cng c quc t nu trn s dn ti thay i quy nh trong nc ca Vit Nam v vn chuyn hng ha bng ng bin. Mc d iu ny c th to thun li cho s pht trin ngnh vn ti ca Vit Nam, vic la chn Cng c cng c th tc ng ti vic kinh doanh ca ngi gi hng, ngi chuyn ch v bn bo him. V th, cn lm r tc ng ny, nu c, v tm quan trng ca tc ng, theo t vn cho B Cng Thng. Mc tiu l nhm mang ti cho cc ch th hot ng kinh t Vit Nam lin quan mt quy nh ti u, ni mt cch khc, xc nh r ri ro v trch nhim v m bo dch v cht lng cng nh chi ph bo him thp hn. Bo co chia lm 6 phn: 1. thun tin, phn u m t t ng m cc Cng c s dng phn bit cc ch th tham gia vo vn chuyn hng ha bng ng bin.

2. Phn hai m t tm tt tng Cng c lin quan v c m bng so snh nh ng khc bit t chnh ca mi b quy tc. Phn ny gii thch qu trnh cc Cng c ra i sau ln lt sa i, iu chnh quy nh ngoi l c li cho ngi chuyn ch ng bin theo quy nh trong Quy tc Hague v tng cng quy ch trch nhim vi i tng ny. Phn ny cng trnh by tm tt quy ch gii quyt tranh chp quy nh trong cc Cng c ny. 3. Phn th ba m t lut v quy nh trong nc ca Vit Nam v vn chuyn hng ha quc t bng ng bin. Phn ny cng gm mt bng so snh quy nh ca Vit Nam vi Quy tc Hague-Visby v Quy tc Hamburg. Ngoi ra, phn ny cng so sanh quy nh trong nc ca Vit Nam vi Quy tc Rotterdam v lm r nh ng thay i php lut trong nc ko theo khi tham gia cc quy tc ny. 4. Phn bn cp ti tc ng ti doanh nghip Vit Nam ca cc Cng c ny. Phn ny m t tm tt tnh hnh ca cc bn lin quan l ngi gi hng, ngi chuyn ch v bn bo him. 5. Phn nm m t s tham gia ca cc nc khc vo nhng Cng c ny v tm tt nhng bo lu ca cc nc. Phn ny cng nu kt lun v tnh ph cp ca cc Cng c. N cng tm tt quan im ca cc bn lin quan v thc thi ti cc nc khc v nhng Cng c ny, nht l lin quan ti vic thng qua Quy tc Rotterdam, v gii thch l do ca nhng ch trch cng nh ng h i vi Quy tc ny. 6. Phn sau ca bo co gm khuyn ngh ca nhm chuyn gia lin quan ti vic Vit Nam tham gia vo mt trong nhng Cng c ny. Bo co ny c son tho ng thi vi thi im Phng Thng mi v Cng nghip Vit Nam (VCCI) kh xng mt nghin cu v ch tng t. Hai nhm chuyn gia lm i vic v quyt nh rng mc d bo co ny phn tch su tc ng php l ca vic Vit Nam tham gia mt trong cc Cng c lin quan, VCCI v tin hnh kho st thc tin v nhn n thc v li ch ca cc bn lin quan ti Vit Nam lin quan ti ni dung ca cc Cng c ny. Cui cng, cn lu rng bo co ny m rng hn so vi iu khon giao vic ban u ca hot ng. Trn thc t, iu khon giao vic lc u khng bao gm vic nghin cu Quy tc Rotterdam. Tuy nhin, y l nh ng yu t then cht hnh thnh vn ti hng hi quc t trong tng lai, nn khng th b qua.

II. T ng s dng trong bo co

Ngi chuyn ch: l ch tu hoc ngi chuyn ch theo hp ng l mt bn tham gia hp ng vn ti vi ngi gi hng. Ngi thc s chuyn ch hng ha c gi vi thut ng l ngi chuyn ch thc t hay bn thc hin. Ngi chuyn ch theo hp ng: l cng ty thu tu ch tu thc hin vic chuyn t ch hng ha. Ngi gi hng: l cng ty t chc vn ti hng ha quc t. Ngi gi hng trn chng t, nh nu trong Quy tc Rotterdam, l ngi , khng phi l ngi gi hng thc t, chp nhn c gi l ngi gi hng trong chng t vn ti thng thng hoc chng t vn ti in t. Ngi nhn hng: l ngi c quyn nhn hng t ngi chuyn ch theo hp ng chuyn ch. Vn n: y l m chng t vn chuyn lm bng chng cho mt hp ng vn chuyn t bng ng bin cng nh s lng v gi tr (tng ng) v tnh trng hng ha c vn chuyn. Vn bn ny do ngi chuyn ch thc hin khi ngi chuyn ch tip nhn hng ha ti cng xp hng. Bn bo him: l cng ty bo him hng ha trc nhng tn tht trong qu trnh vn chuyn quc t bng ng bin. Cc chuyn ch: l khon tin tr cho ngi chuyn ch vn chuyn hng ha theo hp ng chuyn ch.

III. Cc Cng c lin quan 1

1. Cng c quc t thng nht mt s quy tc php lut lin quan n vn n ng bin nm 1924 v cc ngh nh th b sung nm 1968 v 1979 (Quy tc Hague-Visby).
a) Phm vi p dng chung ca Cng c Quy tc Hague-Visby cp ti vn chuyn hng ha quc t bng ng bin. Quy tc quy nh trch nhim ca ngi chuyn ch lin quan vic bc xp, lu kho, sp xp, vn n chuyn, coi gi, bo qun v d hng ha chuyn ch . Quy tc mt h thng trch nhim mm, c li cho ngi chuyn ch. iu ny l do thc t Vo nm 1924, vn ti hng hi quc t rt nguy him, v vy nu quy mi trch nhim v vn ti cho ngi chuyn ch s khng cng bng. Do , cc nh m phn ti Hague cho rng ngi gi hng cng phi chia x mt s ri ro v vn ti. Quy tc Hague-Visby p dng i vi cc vn n ng bin c pht hnh ti bt k nc thnh vin no. Quy tc cng c p dng khi vic vn chuyn c thc hin t mt cng ca nc thnh vin hoc khi hp ng vn chuyn quy nh kh nng p dng Cng c hoc kh nng p dng lut c quy nh da trn Cng c. Quy tc Hague-Visby khng p dng vi trch nhim i vi cc thit hi ht nhn. Quy tc Hague-Visby p d ng vi hp ng vn chuyn hng ha bng ng bin c pht hnh vn n. Quy tc Hague-Visby khng p dng vi cc hp ng thu tu tr khi cc vn n c pht hnh trong trng hp mt tu ch hng theo mt hp ng thu tu th phi tun th cc iu khon ca Qui tc ny. Quy tc Hague-Visby khng to nh hng tc ng qua li vi bt k Cng c no gia cc bn tham gia v vic trng gi v chuyn dch hng ho trc khi xp xung tu hoc sau khi d hng ho khi tu. Ngoi ra, khi hng ha vn chuyn khng phi l hng thng mi thng thng c thc hin theo trnh t thng mi thng thng, ngi gi hng v ngi chuyn ch c th khng theo Quy tc Hague-Visby. Tuy nhin, h khng th pht hnh mt vn n tha thun c. Quy nh c bit ny p dng i vi nhng chuyn hng i hi phi c mt tha thun c bit do c tnh hoc tnh trng ca ti sn c vn chuyn hoc hon cnh c th, iu khon hoc iu kin trong vic vn chuyn c thc hin. b) Ngha v ca ngi chuyn ch Theo iu 3 Hip c Hague nm 1924, ngi chuyn ch hng ha phi: m bo tu c kh nng i bin. Bin ch thuyn vin, trang b v dng khc cho tu. m bo cc hm cha, cc phng lnh v lm mt, v tt c cc phn khc ca con tu c s dng chuyn ch hng ho phi ph hp v an ton cho vic tip nhn, chuyn ch v bo qun hng ho. Tin hnh mt cch hp l v cn thn vic bc xp, san co, chuyn dch, sp xp, lu gi, bo qun v d hng.

Bn tm tt cc hip c quy nh di y cp bn cht ca cc hip c ch khng phi chi tit ca hip c. Ch c vn bn hip c mi c th nu chnh xc quyn v ngha v ca cc bn tham gia hp ng vn chuyn hng ha.

 Theo yu cu ca ngi gi hng, cp cho ngi gi hng mt vn n ng bin tun th mi yu cu chi tit (xem phn di). Khng c quy nh v ngha v phi giao hng kp thi. c) Trch nhim ca ngi chuyn ch i) Nguyn tc chung Ngi chuyn ch v tu phi chu trch nhim v bt k mt mt hoc thit hi v hng ha do tht lc hng ha. Mt hp ng chuyn ch khng th min trch nhim cho ngi chuyn ch bng tu bin. Tuy nhin, n c th quy nh bo him c li cho ngi chuyn ch. Trong trng hp , ngi chuyn ch c th c gim nh trch nhim. Bn cnh , Quy tc Hague-Visby min trch nhim cho ngi chuyn ch ln tu u khng phi chu trch nhim i vi nhng mt mt hoc thit hi pht sinh hoc l h qu ca vic tu khng c kh nng i bin. Khng c php min tr trch nhim nu tnh trng tu khng kh nng i bin l do ngi chuyn ch thiu s cn mn thch ng trong tun th nhng ngha v m t trong im b) trn. Ngi chuyn ch hoc tu mun c min trch phi chng minh rng mnh thc hin s cn mn thch ng. ii) Min tr trch nhim Tuy nhin, quy nh ngha v nghim ngt v r rng i vi ngi chuyn ch v tu ny li b kim ch bi nhng min tr trch nhim sau: Hnh vi, s s sut, hay khuyt im ca thuyn trng, thy th, hoa tiu hay ngi lm cng trn tu trong vic iu khin v qun l con tu. Min tr ny l ng k v c p dng trong qu trnh vn chuyn. Vo nm 1924, min tr ny c gii thch bng thc t l ngi chuyn ch v ch tu khng th kim sot nhn vin trn tu trong sut hnh trnh. V th, h khng nhn ri ro chu trch nhim v nhng hnh vi v s sut xy ra ngoi tm kim sot ca h. Quy tc Hague-Visby v th t ton b gnh nng ri ro ln ngi gi hng. Tuy nhin, ngi gi hng c th c hnh ng chng li ngi lm cng hay i l ca ngi chuyn ch. Trong trng hp s p dng min tr trch nhim tng t nu trong Quy tc. Nhng nguyn nhn min gim trch nhim khc: Chy, tr khi do li thc t ca ngi chuyn ch hay do hnh ng c ca ngi chuyn ch. Nhng tai ho, mi nguy him hay tai nn trn bin hay sng nc. Thin tai. Chin tranh. Hnh ng th ch. Vic bt gi hay hn ch ca chnh quyn, ngi thng tr hay nhn dn hoc b tch bin trong mt th tc t tng t php. Cc hn ch do kim dch. Hnh ng hoc khng hnh ng ca ngi gi hng hoc ch hng, i l hoc i din ca h. nh cng hoc b xng hoc ngng hay hn ch lao ng v bt k l do g, d l b phn hay ton phn. Bo ng hoc ni lon. 8

 Cu hoc c gng cu tnh mng hoc ti sn trn bin. V kha cnh c th ny, ngi chuyn ch c min tr trong bt c trng hp khng thc hin ngha v no do cu hoc c gng cu tnh mng hoc ti sn trn bin. V th, ngi chuyn ch cng khng phi chu trch nhim vi mi mt mt hoc thit hi do vic khng thc hin ngha v lin quan gy ra. Hao ht th tch hay trng lng hoc bt k mt mt hay h hng no khc xy ra do ni t, phm cht hay khuyt tt vn c ca hng ho. Bao b khng y . M k hiu khng y hoc khng chnh xc. Nhng n t khng th pht hin c d c s cn mn thch ng. Bt k nguyn nhn no khc pht sinh khng do li thc t hay hnh vi c ca ngi chuyn ch, cng khng do li hoc s s sut ca cc i l hoc ngi lm cng ca ngi chuyn ch. Trong trng hp ny, ngi chuyn ch c hng min tr c ngha v chng minh rng mt mt hay h hng khng phi li thc t hay hnh vi c ca ngi chuyn ch cng nh li hoc s sut ca cc i l hoc ngi lm cng ca ngi chuyn ch. Ngoi ra, Quy tc Hague-Visby quy nh mt gii hn bi thng ti chnh trong trch nhim ca ngi chuyn ch: gii hn ny l 666,67 n v tin t k ton trn mt kin hoc n v, hoc 2 n v tin t k ton trn mt kilo tng trng lng hng ha b mt hoc thit hi, ty theo cch tnh no cao hn 2. n v tin t k ton y l Quyn rt vn c bit theo quy nh ca Qu Tin t quc t. Cc bn c th thng nht p dng mt s tin ln hn nu tnh cht v gi tr hng ha c ngi gi hng cng b trc khi chuyn hng v ghi trong vn n. Cc bn khng c php thng nht p dng mt s tin thp hn. Ty theo gii hn trn, mc bi thng c tnh theo gi tr sn phm ti a im v thi im d hng khi tu theo quy nh ca hp ng. Cc chi tit tnh ton thm y c quy nh trong Quy tc Visby 1968 v 1978. Gi i hn trch nhim ny khng p dng nu ngi chuyn ch ca tu hnh vi, hnh ng hoc kh ng hnh ng ca ngi chuyn ch c thc hin vi nh gy ra thit hi, hoc c thc hin mt cch liu lnh v thc c rng thit hi nh vy c th xy ra. d) Vn n Ngi chuyn ch hng ha, theo yu cu ca ngi gi hng, phi cp cho ngi gi hng mt vn n gm nhng yu t sau: Nhng m k hiu chnh cn thit nhn bit hng ho ging nh ti liu bng vn bn do ngi gi hng cung cp trc lc bt u xp hng, vi iu kin l cc m k hiu phi c in hoc c th hin r rng bng mt cch thc khc ln trn hng ho nu hng ho khng c ng bao b, hoc ln trn nhng hm kin cha hng ho theo mt cch thc m nhng m k hiu trong iu kin bnh thng vn c c cho n khi kt thc hnh trnh. S kin, s chic hoc s lng hoc trng lng tu tng trng hp nh ngi gi hng cung cp bng vn bn. Tuy nhin, ngi chuyn ch c th khng chp nhn nhng con s do ngi gi hng cung cp nu c l do tin rng nhng con s khng ng vi thc t. Trong trng hp , c hai bn cn thm tra li cc con s. Trt t v tnh trng bn ngoi ca hng ho.
Trong trng hp vn ti bng cng-ten-n, Quy tc Visby nm 1968 quy nh s kin hoc n v k trong vn n c ng vo mt cng-ten-n s l s kin hoc n vi tnh gii hn trch nhim.
2

 Ngi chuyn ch c th ghi trong vn n tn tu ch hng v ngy gi hng. Nu vn n c nu nhng thng tin ny, ngoi nhng thng tin nu trn, n c gi l vn n bc hng. Hiu lc php l ca vn n l l cung cp bng chng (hoc gi thit) hin nhin l ngi chuyn ch nhn hng theo m t trong vn n. Ngoi ra, ngi gi hng m bo rng m t do ngi ny cung cp cho ngi chuyn ch l chnh xc. Trn thc t, iu ny c ngha l trch nhim ca ngi chuyn ch ch gii hn trong phm vi ni dung ca vn n, trong khi ngi gi hng chu trch nhim v mi mt mt hoc chi ph nu c s khng chnh xc trong vn n. Ngi chuyn ch khng c trch nhim g nu ngi gi hng c khai sai tnh cht hoc gi tr ca hng ha trong vn n. Bn cnh , mc d ngi chuyn ch c th chp nhn tng ngha v ca mnh hoc tng trch nhim, ngi ny c th loi b mt s min tr trch nhim vn phi nu trong vn n. Mt vn n c th c chuyn cho bn th ba. Trong trng hp , mi ni dung ca vn n phi truyn hon ton chnh xc cho bn ny. Vn n v nguyn tc s ch nh ngi nhn hng, ngi phi cm vn n giao nhn hng ha. e) Giao hng v thi hn lin quan Khi vic chuyn ch hon thnh v bn nhn hng nhn c hng, th coi nh v vic hng ha c giao theo ng quy nh ca vn n. Mi khiu ni tri vi gi nh ny phi c nu trc khi giao hng hoc ti thi im d hng, tr khi vic mt mt hoc thit hi khng r rng ti thi im . Trong trng hp , quy nh gia hn thm 3 ngy k t ngy giao hng. Ngoi ra, Cng c cn quy nh thi hn mt nm k t ngy giao hng (hoc ngy ng l phi thc hin giao hng) a khi kin ngi chuyn ch v mi mt mt hoc thit hi pht sinh trong qu trnh chuyn ch. Cc bn c th thng nht p dng mt thi hn di hn. Mt hnh vi th quyn chng li bn th ba cng c th thc hin sau khong thi gian mt nm nu php lut ca ta tip nhn v vic cho php. f) Ngha v chung ca ngi gi hng Cung cp cho ngi chuyn ch hng ha c nhng k hiu c in, ng du hoc th hin r rng. Nu hng ha c bc, k hiu phi c ng trn cc thng hng hoc bao b cha hng ha Cung cp cc con s, m t v gi tr chnh xc hng ha (nu cc bn thng nht v mt gi tr c bit) nh nu trong vn n. Cung cp cho ngi chuyn ch hng ha c ng gi k v khng c tnh cht nguy him. Bn thn hng ha v cch ng gi hng ha khng c gy nguy him cho s an ton ca tu v thy th. Ngi gi hng khng c a ln tu hng ha d chy, n hoc c tnh cht nguy him m khng c s ng ca ngi chuyn ch. Nu hng ha ny c xp xung tu c s ng ca ngi chuyn ch, ngi chuyn ch c th d hng khi tu ti bt c thi im no m chi ph do ngi gi hng chu. g) Trch nhim ca ngi gi hng Ngi gi hng chu trch nhim v mi mt mt hoc thit hi i vi hng ha ca ngi ny, ngi chuyn ch hoc tu thuyn do li hoc bt cn ca mnh. iu ny cng p dng vi cc i l hoc ngi gip vic ca ngi gi hng. Ngoi ra, ngi gi hng chu trch nhim v s khng chnh xc trong vn n, nht l nu ngi ny c khai sai tnh cht hoc gi tr ca hng ha trong vn n.

10

h) Gii quyt tranh chp Tranh chp khng c gii quyt mt cch ha bnh phi c np ln trng ti. Nu trng ti khng th t chc phn x trong vng su thng k t ngy yu cu gii quyt bng trng ti, cc bn thng nht theo phn quyt ca Ta n Cng l Quc t, tr khi cc bn bo lu v vic ny.

2. Cng c Lin hp quc v Vn chuyn hng ha bng ng bin nm 1978 (Quy tc Hamburg).
a) Phm vi chung ca Cng c Quy tc Hamburg, nh Quy tc Hague-Visby, cp ti vn chuyn hng ha quc t bng ng bin. Quy tc quy nh trch nhim ca ngi chuyn ch i vi hng ha c y thc cng xp hng, trong qu trnh vn chuyn v cng d hng. iu ny phn no m rng thi hn trch nhim so vi Quy tc Hague-Visby vn ch gii hn trch nhim trong khong thi gian t thi im bc hng ti thi im d hng. Hng ha lin quan cn bao gm c sc vt sng. Quy tc cng quy nh vic ng gi v cng c vn chuyn (nh cngten-n, pa-lt...). Quy tc cng quy nh mt h thng trch nhim cht ch hn ca ngi chuyn ch so vi Quy tc Hague-Visby, bao gm c trch nhim i vi vic giao hng chm. Cng c ny c cc nc ang pht trin yu cu v nhn chung c xem l u i hn vi khch hng s dng dch v vn ti. Ging Quy tc Hague-Visby, Quy tc Hamburg p dng khi vn n c pht hnh ti bt k nc no tham gia Cng c, hoc khi vic chuyn ch c thc hin t cng ca mt nc tham gia Cng c hoc khi hp ng chuyn ch quy nh kh nng p dng Cng c hoc kh nng p dng lut hi nhp vo Cng c. Ngoi ra, nh Quy tc Hague-Visby, Quy tc Hamburg c p dng khi cng bc hoc d hng thuc mt nc thnh vin Cng c v Cng c cng c p dng khng ph thuc vo quc tch ca tu, ca ngi chuyn ch, ngi chuyn ch thc t, ngi gi hng, ngi nhn hng hoc bt k ngi no khc c lin quan. Khng nh Quy tc Hague-Visby, Quy tc Hamburg p d ng vi cc hp ng chuyn ch hng ha bng ng bin c khi khng cp vn n. Ging nh Quy tc Hague-Visby, Quy tc Hamburg khng p d ng i vi cc bn thu, tr khi vn n c cp trong trng hp tu thuc m t bn thu quy nh tun th cc iu khon nu trong Cng c Hamburg. Bn cnh , Quy tc Hamburg khng p dng vi trch nhim i vi cc thit hi ht nhn hoc hnh l tht lc. Quy tc Hamburg quy nh c th rng Cng c ny c tnh p dng bt buc. Mt hp ng vn chuyn hng ha bng c bin khng c gim bt tnh p dng cc quy nh ca Cng c, tr khi hp ng quy nh ngha v v trch nhim cao hn vi ngi chuyn ch. b) Ngha v ca ngi chuyn ch Tri vi Cng c Hague, Quy tc Hamburg khng lit k cc ngha v. Tuy nhin, cc nguyn tc v trch nhim trong Cng c Hamburg quy nh ngi chuyn ch hng ha phi vn chuyn hng ha vi tt c s cn mn cn thit. Mt ngha v b sung so vi Quy tc Hague-Visby l ngi chuyn ch phi giao hng ng hn, tc l theo ng thi hn ghi trong hp ng. Quy tc Hamburg c nh ng quy nh c bit v ch hng trn boong, vn nguy him cho hng ha do thi tit hoc bt k nguyn nhn bn ngoi khc. Ngi chuyn ch c th ch hng trn boong ch khi c ngi gi hng cho php, hoc y l tp q un chuyn ch mt hng hoc theo quy nh ca php lut. Nu ngi chuyn ch v ngi gi hng tha 11

thun rng hng s hoc c th ch trn boong, th ngi chuyn ch phi ghi iu ny vo vn n, nu khng ngi chuyn ch khng c quyn vin dn tha thun i vi bn th ba c c vn n mt cch thin . Quy tc Hamburg cng c quy nh c bit v k hp ng ph. Quy tc m rng ngha v ca ngi chuyn ch sang bn k h ng ph, vn l bn vn chuyn hng ha thc s p (ngi chuyn ch thc t). c) Trch nhim ca ngi chuyn ch i) Nguyn tc chung Ngi chuyn ch chu trch nhim v mt mt hoc h hng v hng ha xy ra trong khi hng ha ang thuc trch nhim ca ngi chuyn ch, tr khi ngi chuyn ch chng minh c rng bn thn mnh, nhng ngi lm cng hoc ngi i l ca mnh p dng mi bin php hp l, cn thit trnh s c v hu qu ca n. Ngi chuyn ch chu trch nhim v mt mt, h hng hoc chm giao hng do ho hon gy ra. Tuy nhin, ngha v chng minh thuc v ngi khiu ni phi chng minh c y l do li hoc s sut ca ngi chuyn ch. Khi hng ha l sc vt sng, ngi chuyn ch khng chu trch nhim v mt m t, h hng, nu ngi chuyn ch chng minh c rng mnh lm ng mi ch dn c bit ca ngi gi hng lin quan n sc vt. quy kt trch nhim trong trng hp ny, ngi khiu ni phi chng minh c y l do li hoc s sut ca ngi chuyn ch, ngi lm cng hoc i l ngi chuyn ch. Trng hp hng ha c ch trn boong khng c php ca ngi gi hng hoc ngi chuyn ch khng th vin dn ti s cho php ny ti mt bn th ba, ngi chuyn ch chu trch nhim v mi mt mt, h hng hoc chm giao hng do vic ch hng trn boong gy ra. Ngi ch hng v ngi ch hng thc t, trong trng hp k hp ng ph, cng chu trch nhim lin i v ring bit vi mi mt mt, h hng v hng ha theo cch thc tng t nh quy nh trong Cng c. Tuy nhin, n ngi chuyn ch thng nht t b mt s u bin h sn c trong Cng c, vic t b ny khng p dng i vi ngi chuyn ch thc t, tt nhin tr khi ngi ny nht tr t b bng vn bn. Cng c khng nh hng nhng vin dn c th c gia ngi chuyn ch v ngi chuyn ch thc t. Nu hp ng vn ti quy nh hai ngi chuyn ch khc nhau cho phn hnh trnh, ngi chuyn ch thc t ch chu trch nhim v h hng hoc mt mt xy ra trong thi gian hng ha thuc trch nhim ca ngi ny. i) Min tr trch nhim Danh mc di lit k cc min tr trch nhim nu trong Quy tc Hague-Visby khng c trong Quy tc Hamburg. C th, ngi chuyn ch khng cn c min tr trch nhim i vi nhng hnh ng ca i l v ngi lm cng ca mnh trong qu trnh li hoc qun l con tu. Nhng min tr cn li l cc bin php m bo an ton tnh mng hoc bin php hp l cu ti sn trn bin. Phn cn li, Quy tc Hamburg quy nh trch nhim ch g ii hn mc mt mt hoc h hng do li hay s sut ca ngi chuyn ch. Ngi chuyn ch v th c th c gng chng minh rng nhng mt mt hoc h hng ny l do nguyn nhn khc. Nh Quy tc Hague-Visby, Quy tc Hamburg quy nh mt gii hn bi thng ti chnh i vi trch nhim ca ngi chuyn ch, nhng tng gii hn ny ln 25%.

12

Trong trng hp h hng hoc mt mt, gii hn bng s tin tng ng 835 n v tnh ton cho mi kin hoc n v vn chuyn khc, hoc tng ng 2,5 n v tnh ton cho mi kilgram trng lng c b ca hng ha b mt mt hoc b h hng, tu theo cch tnh no cao hn. Trong trng hp chm giao hng, gii hn bng s tin tng ng 2,5 ln tin cc phi tr cho s hng giao chm nhng khng vt qu tng s tin cc phi tr. Cc bn c th tha thun mt gii hn trch nhim cao hn. n v tin t k ton y l Quyn rt vn c bit theo quy nh ca Qu Tin t quc t. Gii hn trch nhim ny khng p dng nu ngi chuyn ch hoc i l v ngi lm cng ca ngi ny gy h hng do thc hin mt cch c thc hoc thiu thn trng trong khi bit rng h hng c th xy ra. Mc d, tri vi Quy tc Hague-Visby, ngi chuyn ch chu trch nhim i vi nhng hnh vi ca i l v ngi lm cng ca mnh, cc hnh ng trc tip cng c th trnh c trch nhim ny. Trong trng hp , nu ngi lm cng v i l ca ngi chuyn ch c th chng minh rng h hnh ng trong phm vi cng vic c giao, h c th s dng nhng bin h v gii hn trch nhim tng t nh ngi chuyn ch. d) Vn n Nh Quy tc Hague-Visby, theo Quy tc Hamburg, ngi chuyn ch hng ha, theo yu cu ca ngi gi hng, phi xut vn n cho ngi gi hng. Vn n c th do ch tu ch hng k v ch k ny c th l ch k in t. C mt s khc bit so vi Quy tc HagueVisby lin quan n ni dung vn n. Vn n phi bao gm nhng chi tit sau y: Tnh cht chung ca hng ha, nhng k hiu ch yu cn thit cho vic nhn bit hng ha; Mt ghi ch r rng v tnh cht nguy him ca hng ha; S kin hay s chic v trng lng hng hoc s lng hng c th hin bng cch khc, tt c cc chi tit theo thng tin do ngi gi hng cung cp; Tnh trng bn ngoi ca hng ha; Tn v a im kinh doanh chnh ca ngi chuyn ch; Tn ngi gi hng; Tn ngi nhn hng nu c ngi gi hng ch nh; Cng xp hng theo hp ng vn chuyn bng ng bin v ngy hng c giao cho ngi chuyn ch ti cng xp hng; Cng d hng theo hp ng vn chuyn bng ng bin; S bn gc ca vn n, nu c hn mt bn; Ni cp pht vn n; Ch k ca ngi chuyn ch hoc ca ngi thay mt ngi chuyn ch; Tin cc trong phm vi m ngi nhn hng phi tr hoc ch dn khc th hin vic tin cc do ngi nhn tr; iu ghi ch l vic vn chuyn tun th cc quy nh ca Cng c ny, v iu s lm v hiu mi quy nh tri vi Cng c v gy thi t hi cho ngi gi hng hoc ngi nhn hng; iu ghi ch l hng ha s hoc c th c ch trn boong, nu c;

13

 Ngy hoc thi hn giao hng ti cng d hng nu iu ny c cc bn tha thun r rng; v Cc gii hn trch nhim tng thm m ngi gi hn v ngi chuyn ch tha thun. Trong khi Quy tc Hague-Visby cho php la chn xut vn n, th Quy tc Hamburg yu cu ngi chuyn ch phi xut mt vn n bc hng. Nu ngi chuyn ch xut mt vn n khc cho ngi gi hng, ngi gi hng phi i vn n ny ly vn n bc hng. Hiu lc php l c ca vn n y cng tng t nh ni dung nu trong Quy tc a Hague-Visby. Vn n cung cp bng chng (hoc gi thit) hin nhin l ngi chuyn ch nhn hng theo m t trong vn n. Ngoi ra, ngi gi hng m bo rng m t do ngi ny cung cp cho ngi chuyn ch l chnh xc. Tuy nhin, nu ngi chuyn ch hoc ngi cp vn n thay mt ngi chuyn ch bit hoc c c s hp l nghi ng l khng m t ng hng ha th t xp xung tu, th ngi chuyn ch hoc ngi khc phi ghi c vo vn n mt iu khon bo lu nu r nhng im khng chnh xc, c s ca s nghi ng hoc vic thiu phng tin hp l kim tra ni trn. Nu khng ghi ch vo v n n tnh trng bn ngoi ca hng ha th coi nh ngi ghi vo vn n rng hng ha c tnh trng bn ngoi tt. Trch nhim ca ngi chuyn ch ch gii hn trong phm vi ni dung ca vn n, trong khi ngi gi hng chu trch nhim v mi mt mt hoc chi ph nu c s khng chnh xc gian di trong vn n v tnh cht chung, nhng k hiu ch yu, s kin hoc s chic, trng lng hoc s lng hng ha. Khi vn n c chuyn nhng cho mt bn th ba, mi ni dung ca vn n c coi l hon ton chnh xc vi bn . Ngi chuyn ch v th phi giao hng theo quy ghi trong vn n, tr khi c bo lu nh nu trn. Ngi chuyn nh ch s phi tip cn vi ngi gi hng nu ngi chuyn ch b xut gii hn trch nhim trong vn n nhm tc ot ti sn ca bn th ba, nh ngi nhn hng. e) Ngha v chung ca ngi gi hng Quy tc Hamburg khng lit k cc ngha v ca ngi gi hng. Tuy nhin, ngi gi hng phi tun th Quy tc chung v s cn thn v cn mn. Quy tc Hamburg c nhng quy nh c bit v hng ha nguy him. Quy tc yu cu ngi gi hng phi ghi k hiu hoc dn nhn hiu lm r hng ha l hng nguy him. Ngoi ra, ngi gi hng phi thng bo cho ngi chuyn ch v ngi chuyn ch thc t tnh cht nguy him ca hng ha v v nhng bin php phng nga phi thi hnh nu cn. f) Trch nhim ca ngi gi hng Ngi gi hng c trch nhim v mi thit hi hoc mt mt xy ra vi hng ha ca mnh, vi ngi chuyn ch hoc tu b do li hoc do s sut ca h gy ra. iu ny cng p dng i vi i l v ngi lm cng ca ngi gi hng. Nu ngi gi hng khng thng bo cho ngi chuyn ch v ngi chuyn ch thc t v tnh cht nguy him ca hng ha, ngi ny s phi chu trch nhim v mi thit hi hoc mt mt do vic chuyn ch hng ha ny gy ra. Ngoi ra, trong tr hp ny, ngi ng chuyn ch c th d hng ti bt k lc no m khng phi tr tin bi thng. Trn thc t, ngi chuyn ch c th lm nh vy cho d c thng bo v tnh cht nguy him ca hng ha v chp nhn iu ny, nu hng ha thc s tr thnh mi nguy him cho tnh mng hoc ti sn. Tuy nhin, ngi chuyn ch c th phi chu trch nhim v li hoc s sut ca mnh. Bn cnh , ngi gi hng chu trch nhim v s khng chnh xc trong vn n, nht l nu ngi ny c khai sai tnh cht hoc gi tr ca hng ha trong vn n.

14

g) Giao hng v thi hn i vi cc hnh ng Quy tc Hamburg c n dung tng t Quy tc Hague-Visby, nhng quy thi hn d i i nh hn c hnh ng trc nhng thiu st hoc chm giao hng. Khi vic chuyn ch hon thnh v bn nhn hng nhn c hng, coi nh vic hng ha c giao theo ng quy nh ca vn n. Mi khiu ni rng iu ny khng ng phi c nu chm nht mt ngy sau khi giao hng, tr khi vic mt mt hoc thit hi khng r rng ti thi im . Trong trng hp , quy nh gia hn thm 15 ngy k t ngy giao hng. Ngoi ra, vic khiu ni v chm giao hng phi c thc hin trong vng 60 ngy k t ngy giao hng cho bn nhn hng. Khi ngi chuyn ch xc nh thit hi l do li hoc s sut ca ngi gi hng, ngi lm cng hoc i l ca ngi ny, ngi chuyn ch phi nu khiu ni trong vng 90 ngy lin tc tnh t ngy xy ra mt mt, h hng hoc ngy giao hng, tu theo ngy no xy ra sau. Nu khng theo thi hn ny, th bng chng hin nhin v vic ngi chuyn ch khng xc nh mt mt hoc h hng no do li hoc s sut ca ngi gi, nhn vin hoc i l ca ngi ny gy ra. Cui cng, Cng c Hamburg quy nh thi hn 2 nm k t ngy giao hng (hoc ngy ng l phi giao hng) khi kin ngi chuyn ch v mi mt mt hoc thit hi pht sinh trong qu trnh chuyn ch hng ha. Hnh ng tng t chng li bn th ba cng c th thc hin sau khong thi gian 2 nm nu php lut ca ta tip nhn v vic cho php. h) Gii quyt tranh chp Cng c Hamburg gm cc quy nh v thm quyn xt x ca ta quc gia trong tranh chp v hp ng chuyn ch hng ha bng ng bin. Thm quyn xt x c trao cho cc ta n : a. Ni kinh doanh chnh ca bn b hoc ni c tr thng xuyn ca bn b, nu bn b khng c tr s kinh doanh chnh, hoc b. Ni k kt hp ng, vi iu kin l ti bn b c tr s kinh doanh, chi nhnh hoc i l qua hp ng c k kt, hoc c. Cng xp hng hoc cng d hng, hoc d. Bt k mt a im b sung no c hp ng vn chuyn bng ng bin quy nh cho mc ch trn. Cng c nghim cm vic a cng mt v vic ra cc ta khc nhau xt x. Lin quan n tranh chp quc t, Quy tc Hamburg khng quy nh quyn xt x ca Ta n Cng l quc t. Quy tc cho php a ra trng ti xt x. Tuy nhin, trong trng hp c hp ng thu tu, vic xt x bng trng ti khng th p dng vi bn th ba nu khng c iu khon trng ti trong vn n. Khi trng ti c ch nh, h phi tun th cc quy nh ca Hip c.

3. Cng c Lin hp quc v Hp ng Vn chuyn hng ha quc t mt phn hoc ton b bng ng bin nm 2009 (Quy tc Rotterdam)
a) Phm vi chung ca Cng c

15

Quy tc Rotterdam v m rng ng k phm vi hi ha ha vn ti a phng thc, nh vn chuyn hng ha quc t, giao nhn hng tn nh, gm c vn ti ng bin kt hp ng b. Quy tc quy nh trch nhim ca ngi chuyn ch i vi hng ha khi hng ha ang thuc trch nhim ca ngi chuyn ch t ni nhn hng ti ni giao hng. Phm vi rng hn ny s phn nh st hn thc t ca cc hp ng vn ti trong thng mi quc t hin i. Cng c Rotterdam p dng mt quy ch trch nhim tng t vi quy nh trong trong Quy tc Hamburg, nhng Cng c nhc li mt s quy nh ca Quy tc Hague-Visby, nht l ra cc ngha v r rng ca ngi chuyn ch v nhng min tr trch nhim m ngi chuyn ch c th p dng. Cc quy nh trong Cng c Rotterdam hon chnh v chi tit hn nhiu so vi quy nh trong Quy tc Hague-Visby v Hamburg, v nh iu tit tt hn vic kinh m doanh vn ti quc t hin nay. V d, ngoi vn ti a phng thc nh nu trn, Cng c Rotterdam cn xem xt thc t l s hu hng ha c th thay i trong thi gian chuyn ch. V th, Cng c c quy nh chi tit v trng hp ny cng nh quy nh c th v ch dn i vi ngi chuyn ch nhm thay i ch n hay ngi nhn hng. Bn cnh , Cng c Rotterdam cn quynh vic pht hnh mt b chng t vn ti ngoi vn n v cho php s dng ch k in t v chuyn giao giy t. Cng c Rotterdam p dng khi mt trong s nhng a im di y thuc lnh th ca mt nc thnh vin: Ni nhn hng Cng xp hng Ni giao hng hoc Cng d hng. Cng c vn p dng khng ph thuc vo quc tch ca tu, bn tham gia hp ng hoc bt k ngi no khc c lin quan. Ngc li vi cc quy nh trc y, Cng c Rotterdam khng quy nh ti ni pht hnh vn n. Thm ch Cng c cn c th p dng m khng cn xt ti vic vn n c pht hnh hay cha. Cng c khng p dng vi cc bn thu tu hoc cc hp ng khc quy nh vic s dng tu thuyn hay bt k khong khng gian no trn tu. Tuy nhin, c th p dng Cng c trong nhng trng hp nu c pht hnh mt chng t vn ti hoc mt lu gi thng tin in t v vn ti. Ging Cng c Hamburg, Cng c Rotterdam cng bao gm c sc vt sng, vic ng gi v cng c vn chuyn (nh cng-ten-n, pa-lt...). Tng t, Cng c Rotterdam khng p dng vi trch nhim i vi cc thit hi ht nhn hay hnh l tht lc. Quy tc Hamburg quy nh c th rng Cng c ny c tnh p d bt buc. Khng hp ng ng no c php gim bt cc quy nh v trch nhim, tr khi lin quan n cc hp ng khi lng p ng nhng iu kin nht nh. iu ny c th c bi b i vi vn ti cng-ten-n. Ngoi ra, c th chp nhn mt s min tr trch nhim nu hng ha l sc vt sng. Cng c p dng m khng gy nh hng ti bt k cng c no khc hin c p dng i vi cc tnh hung xy ra trong phn chuyn ch phi hng hng. i vi cng c tng t cng c p dng m khng gy nh hng ti bt k cng c no khc hin c p dng x l cc tnh hu ng xy ra trong phn vn chuyn khng bng ng bin. Cng c tng t khc c lin quan ch p dng vi mi hoc bt k hot ng ca ngi chuyn ch mt khi ngi gi hng c hp ng ring v trc tip vi ngi chuyn ch cho phn vn ti . Mt iu kin na l Cng c khc c th p dng phi quy nh c th quy ch trch nhim ca ngi chuyn ch v tnh bt buc y. Tuy nhin, nu khng r thi im mt mt hoc thit hi v hng ha, hay phng thc vn ti, th s p dng Quy tc Rotterdam. 16

b) Ngha v ca ngi chuyn ch Quy tc Rotterdam quy nh r: ngi chuyn ch hng ha phi bc xp, lu kho, sp xp, vn chuyn, coi gi, bo qun, d v giao hng cho bn nhn hng (hoc bn c thm quyn nhn hng c ch nh theo quy nh) mt cch hp l v cn thn.
Ngoi ra, Quy tc Rotterdam nhc li mt danh mc ngha v y , r rng nh Quy tc HagueVisby: ngi chuyn ch phi c s cn mn thch ng trc, ti thi im bt u v trong

hnh trnh bng ng bin :

a) Lm v gi cho tu kh nng i bin. b) Bin ch, trang b, cung cp cho tu v gi cho tu c y bin ch, trang b v cung ng sut chuyn i. c) Lm v gi cc hm v cc b phn khc ca con tu ni hng ha c chuyn ch v nhng container do ngi chuyn ch cung cp hay trong c hng ha chuyn ch, c an ton vng chc m bo cho vic tip nhn, chuyn ch v bo qun. Ngi chuyn ch cng phi giao hng ng hn, tc l theo thi hn ghi trong hp ng. Nh cc hip c trc, ngi chuyn ch c th t chi nhn hoc xp hng ha m trong khong thi gian thuc trch nhim ca ngi chuyn ch, l hoc c kh nng l mi nguy him thc s vi ngi, ti sn hoc mi trng. Ngi chuyn ch cng c th d hng nu sau ngi ny mi pht hin ra tnh nguy him ca hng ha. Cng c Rotterdam cng quy nh vic ch hng trn boong ch c php nu Ngi gi hng cho php, hoc Ch hng theo quy nh ca php lut, hoc Hng ha ch trong cc cng-ten-n hoc phng tin vn ti ph hp vi vic vn c chuyn trn boong, v boong tu c bit ph hp ch cc cng-ten-n hay phng tin vn ti ny, hoc Nu y l cch s dng i vi loi hng ha ny hoc theo quy nh php lut. V th Cng c Rotterdam ni lng quy nh i vi vic ch hng trn boong hn so vi Cng c Hamburg. iu ny ph hp vi s pht trin ca vn ti hng hi v tng vic s dng cng-ten-n. Quy tc Hamburg cng gm nhng quy nh c bit v k hp ng ph. Quy tc m rng ngha v ca ngi chuyn ch sang cho bn k hp ng ph chu trch nhim bc xp, x l hoc vn chuyn hng ha (bn thc hin). c) Trch nhim ca ngi chuyn ch i) Nguyn tc chung Ngi chuyn ch c trch nhim v mi mt mt hoc thit hi v hng ha khi hng ha thuc trch nhim ca ngi chuyn ch cng nh khi giao hng chm. Cng c Rotterdam xc nh thi hn trch nhim p dng k t khi ngi chuyn ch nhn hng ti khi ngi ny giao hng. Khi xy ra s c, s c thi gian ngi khiu ni xc nh mt mt, thit hi hoc chm tr, hay v vic hoc trng hp gy ra hay gp phn gy ra s c ny trong thi gian thuc trch nhim ca ngi chuyn ch. Nh Quy tc Hamburg, Cng c Rotterdam cho php ngi chuyn ch min tr trch nhim ny nu ngi chng minh rng mt mt, thit hi hay chm tr khng phi do li ca mnh hay li ca bn k hp ng ph, nhn vin ca h hay thuyn trng hoc thy th tu.

17

Trong trng hp k hp ng ph vi bn thc hin hng hi , ngha l cng ty thc hin vic chuyn ch bng ng bin trn thc t, quy nh v trch nhim tng t s p dng cho bn k h ng ph ny, vi iu kin phn hnh trnh trn bin phi bt u hoc kt p thc ti mt nc thnh vin ca Cng c. Nu ngi chuyn ch thng nht t b mt s min tr trch nhim quy nh trong Cng c , vic t b ny khng p dng vi bn thc hin hng hi, tr khi bn cng thng nht t b bng vn bn. Ngi chuyn ch v bn thc hin hng hi cng chu trch nhim lin i v ring bit vi mi mt mt, h hng v hng ha theo cch thc tng t nh quy nh trong Cng c. Cng c loi tr bt k trch nhim trc tip ca thuyn trng hoc thy th tu hay nhn vin ca ngi chuyn ch hoc bn thc hin hng hi. Khi hng ha c vn chuyn trn boong tu, ngi chuyn ch chu trch nhim v mi mt mt hoc thit hi m khng c php vin dn bt k min tr no quy nh trong Cng c nu ngi ny khng tun th cc iu kin nu trn v thit hi hay mt mt l do nhng ri ro vn c ca vic vn chuyn hng trn boong. Khi ngi gi hng v ngi chuyn ch thng nht vn chuyn hng di boong tu, ngi chuyn ch hon ton chu trch nhim trong trng hp mt mt hay thit hi m khng c php vin dn mi gii hn trch nhim quy nh trong Cng c. Cui cng, khi mt bn th ba c c chng t vn ti hay mt lu gi thng tin in t v vn ti c th chuyn nhng, ngi chuyn ch khng c t min trch nhim ca mnh bng cch cho rng vic chuyn ch hng trn boong c thc hin theo cch s dng. Khi hng ha l sc vt sng, ngi chuyn ch c th tha thun vi ngi gi hng v mt quy ch trch nhim lng lo hn, nhng ngi ny khng bao gi c th min tr trch nhim ca bn thn khi bt cn nghim trng hay c tnh gy mt mt hoc thit hi. ii) Min tr trch nhim Cng c Rotterdam nhc li lit k cc min tr trch nhim nh trong Quy tc Hague-Visby, nh sau: Thin tai; Tai ha, nguy him hay tai nn trn bin hay cc vng nc hng hi khc; Chin tranh, hnh ng th ch, xung t v trang, cp bin, khng b, bo ng v ri lon dn s; Nhng hn ch do kim dch; can thip hay cn tr ca chnh quyn, nh chc trch, vua cha hay nhn dn bao gm c vic bt gi hoc thu gi khng do li ca ngi chuyn ch hay bt c ngi no nu trong iu 18; nh cng, b xng, ngng hoc hn ch ca lao ng; Ha hon trn tu; Nhng khuyt tt n t khng th pht hin c d kim tra k lng mt cch hp l; Hnh vi hay s su ca ngi gi hng, bn ng tn ngi gi hng trong hp ng, bn t kim sot hoc bt c ngi no khc thuc din chu trch nhim bi ngi gi hng hoc bn ng tn ngi gi hng trong hp ng; Bc, xp, x l, hoc d hng thuc trch nhim ca ngi gi hng theo mt hp ng vi ngi chuyn ch, tr khi ngi chuyn ch hoc bn thc hin hot ng ny thay mt cho ngi gi hng, ngi ng tn ngi gi hng trong hp ng hoc ngi nhn hng; Hao ht v th tch, trng lng hoc bt k mt mt, h hng no khc xut pht t ni t, bn cht, tnh cht t nhin hoc khuyt tt ca hng ha;

18

 Vic ng gi hoc ghi k hiu khng y hoc sai st khng phi do ngi chuyn ch hay i din ngi chuyn ch thc hin; Cu sinh hoc n lc nhm cu sinh mng trn bin; C cc bin php hp l cu hoc n lc nhm cu ti sn trn bin; C cc bin php hp l nhm trnh hoc n lc trnh gy tn hi ti mi trng; hoc Cc hnh vi ca ngi chuyn ch nhm hy hng ha nguy him. Tuy nhin, ngi chuyn ch khng th vin dn nhng min tr trch nhim ny nu: Ngi ny khng tun th cc ngha v c th ca ngi chuyn ch lit k trong Cng c Rotterdam, hoc S vic hay tnh hung xy ra l do li ca ngi chuyn ch hay li ca ngi k hp ng ph, hoc ca nhn vin hay ca thuyn trng hoc thy th tu. Trch nhim chng minh y thuc v ngi khiu ni. Lin quan n vic bi thng, Cng c Rotterdam quy nh rng vic bi thng phi c thc hin theo gi tr hng ha, c xc nh theo gi trao i hng hoc gi th trng ca hng ha. Tuy nhin, tng nh Quy tc Hague-Visby v Hamburg, Cng c Rotterdam t quy nh mt gii hn ti chnh: Trong trng hp thit hi hay mt mt, gii hn l 875 n v tin t k ton trn mt kin hoc n v, hoc 3 n v tin t k ton trn mt kilo tng trng lng hng ha b mt hoc thit hi, hoc bt k khon tin no cao hn. Trng hp giao hng chm, gii hn c quy nh l 2,5 ln gi cc tr cho hng ha, nhng khng c qu tng gi cc phi tr. n v tin t k ton y l Quyn rt vn c bit theo quy nh ca Qu Tin t quc t. Gii hn trch nhim ny khng p dng nu ngi chuyn ch, i l hay ngi lm cng ca ngi chuyn ch gy thit hi mt cch c hoc liu lnh d thc rng thit hi nh vy c th xy ra. d) Chng t vn ti v lu gi thng tin in t v vn ti Cng c Rotterdam khng cn ch trng vo khi nim vn n, m quan tm rng hn ti chng t vn ti v lu gi thng tin in t v vn ti, v th bao gm c vn n ng bin v lnh giao hng ca tu. Theo Cng c Rotterdam, ngi chuyn ch hng ha, theo yu cu ca ngi gi hng, phi pht hnh cho ngi gi hng (hoc ngi ng tn ngi gi hng trong hp ng), ty theo la chn ca ngi gi hng, mt chng t vn ti c th chuyn nhng hoc khng c chuyn nhng. Ngi chuyn ch c th c min ngha v ny nu ngi chuyn ch thng nht khng s dng chng t ny hoc nu thng l thng mi lin quan khng s dng chng t ny. Ngi chuyn ch c th pht hnh mt lu gi thng tin in t v vn ti, vi s ng ca ngi gi hng, thay th chng t vn ti. iu ny nhm to thun li cho thng mi in t v trnh s chm tr do bu in. Chng t vn ti hoc lu gi thng tin in t v vn ti phi c cc ch dn v thng tin ca hp ng do ngi gi hng cung cp: M t hng ha ph hp vi vic vn ti; K hiu ch yu nhn bit hng ha; S kin hay s chic hoc s lng hng; v 19

 Trng lng hng, theo thng tin do ngi gi hng cung cp; Thng bo v trt t v tnh trng bn ngoi ca hng ha ti thi im ngi chuyn ch hoc bn thc hin nhn hng chuyn ch; Tn v a im kinh doanh chnh ca ngi chuyn ch. y, tn phi ging tn ghi trong hp ng gc. Nu khng, chng t vn ti hoc lu gi thng tin in t khng c hiu lc php l. N hp ng gc khng c tn ng chuyn ch, nhng ch nh tu v ch tu u i c coi l ngi chuyn ch; Ngy ngi chuyn ch hoc bn thc hin nhn hng, hay ngy xp hng ha xung tu, hoc ngy cp chng t vn ti hay lu gi thng tin in t v vn ti; Nu chng t vn ti c th chuyn nhng, s lng bn gc chng t vn ti c th chuyn nhng, nu c hn mt bn gc; Tn v a ch ngi nhn hng theo ch nh ca ngi gi hng; Tn con tu, nu c ghi trong hp ng chuyn ch; Ni nhn hng v, nu ngi chuyn ch bit, ni giao hng; v Cng xp v d hng, nu c ghi trong hp ng chuyn ch. Chng t vn ti phi do ngi chuyn ch hoc ngi i din cho ngi chuyn ch k. ph hp vi thc t hin i, Cng c Rotterdam cng chp nhn ch k in t theo phm vi ngi gi hng ng v s ng ny phi c nu r trong chng t. Thng tin nu trong chng t vn ti hoc lu gi thng tin in t v vn ti c coi l chnh xc tr khi ngi chuyn ch ghi ch nhng bo lu kin. Ngi chuyn ch c th lm vy khi ngi ny c kin thc v c s hp l tin rng thng tin nu trong chng t vn ti hoc lu gi thng tin in t v vn ti l sai hoc nhm ln, hay trong trng hp hng ha c xp vo cng-ten-n hoc xe chuyn ch, v ngi ny khng c phng tin hp l v thng mi v vn hnh thc t kim tra thng tin do ngi gi hng cung cp. Trong trng hp , ngi chuyn ch phi ch r thng tin no ngi ny khng th kim tra c. Hiu lc php l ca chng t vn ti hoc lu gi thng tin in t v vn ti cng tng t nh hiu lc ca vn n quy nh trong Quy tc Hague-Visby v Hamburg. Chng t vn ti hoc lu gi thng tin in t v vn ti cung cp bng chng (hoc gi thit) hin nhin l ngi chuyn ch nhn hng theo m t trong chng t vn ti hoc lu gi thng tin in t v vn ti. Ngi chuyn ch khng th tm cch bc chng c hin nhin khi mt chng t vn ti hoc lu gi thng tin in t v vn ti c th chuyn nhng khi chng t hoc lu gi thng tin in t v vn ti c th chuyn nhng c chuyn nhng cho bn th ba thc hin hoc khi chng t vn ti khng c chuyn nhng c chuyn nhng cho bn nhn hng. V th ngi chuyn ch phi giao hng nh quy nh trong chng t hoc lu gi thng tin in t v vn ti, tr khi ngi ny c bo lu kin nh nu trn. Ngi nm gi chng t hoc lu gi thng tin in t v vn ti c th chuyn nhng c th chuyn nhng chng t cng vi cc quyn li gn lin vi n, cho ngi khc. iu ny c th c thc hin bng cch chuyn nhng chng t sang cho mt ngi c th khc hoc chuyn nhng b trng tn. Khi ngi nm chng t hay lu gi thng tin in t v vn ti c th chuyn nhng, khng ph l ng i gi hng, hoc khng vn dng cc quyn theo i hp ng vn chuyn, ngi ny khng chu bt k trch nhim g ca ngi gi hng theo hp ng . Ngi ny ch c trch nhim chng no ngi ny c p dng cc quyn theo hp ng vn chuyn. e) Ngha v chung ca ngi gi hng

20

Cng c Rotterdam quy nh rng ngi gi hng phi giao hng sn sng vn chuyn v trong iu kin hng c th chu c vic vn chuyn sp ti, bao gm c vic bc xp, lu kho, sp xp, vn chuyn, chng buc, coi gi, bo qun v d m khng gy nguy him cho ngi hay ti sn. Khi ngi gi hng ng hng vo cng -ten-n hoc xp ln xe chuyn ch, ngi ny phi xp, chng buc v bo qun ni dung bn trong hng ha theo cch thc khng gy hi cho ngi hay ti sn. Mt hp ng gia cc bn c th quy nh khc. Ngi gi hng v ngi chuyn ch phi hp tc thc hin vn chuyn hng ha. C th, ngi gi hng phi cung cp mi thng tin v ch dn cn thit x l v vn chuyn hng ha mt cch ph hp, tun th quy nh v php lut. Tng t Quy tc Hamburg, Cng c Rotterdam quy nh c bit i vi hng nguy him. Cng c yu cu ngi gi hng phi ghi k hiu hoc dn nhn hiu ch r hng nguy him. Ngoi ra, ngi gi hng phi thng bo cho ngi chuyn ch v cc bn thc hin v tnh cht nguy him ca hng ha v cc bin php phng nga cn p dng. Cui cng, Cng c Rotterdam yu cu r rng ngi gi hng phi cung cp thng tin chnh xc khi son tho hp ng v pht hnh chng t vn ti hoc lu gi thng tin in t v vn ti. f) Trch nhim ca ngi gi hng Ngi gi hng chu trch nhim v mi thit hi hay mt mt i vi hng ha, ngi chuyn ch hoc tu thuyn do vi phm nhng ngha v quy nh trong Cng c. Ngi gi hng c th t min tr trch nhim bng cch chng minh rng nguyn nhn gy thit hi hoc mt mt khng phi do s sut ca ngi gi hng hay hay do li ca nhn vin, i l hay bn k hp ng ph ca ngi ny. Ging Quy tc Hamburg, nu ngi gi hng khng thng bo cho ngi chuyn ch v ngi chuyn ch thc t v tnh cht nguy him ca hng ha, ngi gi hng s phi chu trch nhim vi ngi chuyn ch v ngi chuyn ch thc t v mi tn tht hoc mt mt do vic chuyn ch hng ha ny gy ra. Bn cnh , ngi gi hng chu trch nhim v thng tin khng chnh xc cung cp khi son tho cc chng t hp ng, chng t vn ti hoc lu gi thng tin in t v vn ti. Quy nh v trch nhim ca ngi gi hng cng p dng vi nhn vin, i l hoc bn k hp ng ph ca ngi ny v bt c ngi no cng nhn c gi l ngi gi hng trong chng t vn ti hoc lu gi thng tin in t (cn gi l bn ng tn ngi gi hng trong hp ng). Trch nhim ny khng m rng ra i l, nhn vin hay bn k hp ng ph ca ngi chuyn ch nu ngi gi hng yu cu nhng ngi ny thc hin cc cng vic thng do ngi gi hng m nhim. Ngi gi hng v bn ng tn ngi gi hng trong hp ng cng chu trch nhim lin i v ring bit. Cc nh xut khu FOB, v th, phi cn thn khng nn nu tn l ngi gi hng trong cc chng t vn ti lin quan. g) Giao hng v thi hn i vi cc hnh ng Cng c Rotterdam c cc quy nh kh chi tit v iu kin giao hng theo loi chng t vn ti c cp. Khi cp mt cng c c th chuyn nhng, ngi chuyn ch giao hng cho ngi nm cng c ny. Khi cng c khng c chuyn nhng, ngi chuyn ch ch c th giao hng cho bn nhn hng c c ch nh chnh thc. Bn nhn hng phi nhn hng c giao v xc nhn vic giao hng ny. Ngoi ra, Cng c Rotterdam cn to ra vai tr ca bn kim sot l ngi c th cung cp cho ngi chuyn ch mi thng tin hng dn v giao hng, thay i ch n hay ngi nhn. Bn kim sot v nguyn tc l ngi gi hng hoc bn ng tn ngi gi hng trong hp ng. Tuy nhin, bn kim sot cng c th l ngi nhn hng hoc ngi nm chng t vn ti c th chuyn nhng. Bn kim sot c th chuyn nhng quyn kim sot c mnh cho ngi khc. Trong trng hp cng c a 21

khng c chuyn nhng, vic chuyn nhng gia ngi gi hng v ngi nhn hng khng cn c s xc nhn. Trong trng hp cp mt chng t vn ti c th chuyn nhng, vic chuyn nhng gia ngi nm chng t vi mt ngi th ba c xc nhn theo th tc quy nh trong Cng c (vic xc nhn khng bt buc trong trng hp xc nhn trng). V nguyn tc, ngi chuyn ch phi tun theo cc ch dn ca bn kim sot, nhng bn kim sot phi bi thng cho ngi chuyn ch v mi chi ph, tn tht hay thit hi m bn ny gy ra. y, ngi chuyn ch cng c th yu cu bo him. Hng c giao theo ch dn c coi l giao ng ti im n. Nu ngi chuyn ch khng tun theo ch dn ca bn kim sot, ngi ny c th phi chu thm trch nhim. Ngoi ra, Cng c Rotterdam quy nh cc tnh hung trong khng th giao hng c. Tnh hung ny xy ra khi ngi nhn hng khng chp nhn giao hng ti thi gian v a im nu trong h ng vn chuyn; hoc khng tm ra ngi gi hng hay bn kim sot; p hoc ngi chuyn ch c quyn hoc c yu cu phi t chi giao hng theo quy nh ca Cng c hoc lut hay quy nh ti a im yu cu giao hng; hoc nu khng th hng khng c giao bi ngi chuyn ch. Trong trng hp , ngi chuyn ch c php d, lu kho hoc bn hng v ngi ny khng phi chu trch nhim v nhng tn tht hay thit hi v hng ha xy ra trong thi gian hng cha c giao. Giao hng gip ngi chuyn ch ci b trch nhim ca mnh , bn nhn hng nhn c hng, c mt gi thit v vic hng ha c giao theo ng quy nh ca vn n. Mi khiu ni l khng ng nh vy phi c nu trc hoc ti thi im giao hng, tr khi vic mt mt hoc thit hi khng r rng ti thi im . Trong trng hp , quy nh gia hn thm 7 ngy k t ngy giao hng. Cng c Rotterdam v th quy nh mt thi hn khong gia Quy tc Hague-Visby v Quy tc Hamburg. Tuy nhin, Quy tc Rotterdam quy nh c th l vic khng th a ra thng bo ngay khng nh hng ti quyn i bi thng v tn tht hoc thit hi theo quy nh ca Cng c. V th, iu ny ch dn ti vic o ngc ngha v chng minh m thi. i vi khiu ni v giao hng chm, vic thng bo phi c thc hin trong vng 21 ngy lin tc sau ngy giao hng cho bn nhn hng. Khi ngi chuyn ch quy thit hi l li hoc s sut ca ngi gi hng, ngi lm cng hoc i l ca ngi ny, ngi chuyn ch phi nu khiu ni trong vng 90 ngy k t ngy xy ra thit hi hoc ngy giao hng, tu theo ngy no xy ra sau. Vic khng tun theo thi hn ny l bng chng hin nhin l ngi chuyn ch khng quy tn tht hay thit hi l do ngi gi hng, ngi lm cng hay i l ca ngi gi hng. Sau cng, Cng c Hamburg quy nh thi hn 2 nm k t ngy giao hng (hoc ngy ng l phi thc hin giao hng) khi kin ngi chuyn ch v mi mt mt hoc thit hi pht sinh trong qu trnh chuyn ch. Cc bn c th thng nht p dng mt thi hn di hn. Mt hnh vi thay th chng li bn th ba cng c th thc hin sau khong thi gian 2 nm nu php lut ca ta tip nhn v vic cho php. h) Gii quyt tranh chp Ging Cng c Hamburg, Cng c Rotterdam gm cc quy nh v quyn phn quyt ca ta quc gia trong tranh chp v hp ng vn chuyn hng ha quy nh trong Cng c . Quyn phn quyt c trao cho cc ta n ti: a. Ni kinh doanh chnh hoc ni c tr thng xuyn ca ngi chuyn ch, hoc b. Ni nhn hng theo tha thun trong hp ng vn chuyn, hoc c. Ni giao hng theo tha thun trong hp ng vn chuyn, hoc d. Cng xp hng u tin xung tu, hoc e. Cng d hng cui cng khi tu 22

f. Bt k mt a im c ch nh trong hp ng, theo nhng iu kin m Cng c quy nh Cng c quy nh cng c th kin ra ta bn thc hin hng hi ti a im kinh doanh chnh hoc ni c tr thng xuyn ca bn ny hoc ti ni bn ny nhn hoc giao hng m khng tri vi quy nh ca Cng c. Cng c nghim cm ngi chuyn ch v bn thc hin hng hi a cng mt v vic ra cc ta khc nhau xt x. Cng c cng quy nh vic cng nhn ln nhau v cng thc hin ca cc bn tham gia h ng i vi phn quyt ca ta. Tuy nhin, cc bn tham gia p hp ng phi tuyn b r vic tun th theo nguyn tc ny. Nh Quy tc Hamburg, Cng c Rotterdam khng quy v quyn phn quyt ca Ta nh Cng l quc t. Tuy nhin, Cng c c quy nh v xt x trng ti v gm cc quy nh kh chi tit v ni xt x trng ti. Khi xt x trng ti din ra lin quan ti cc hp ng thuc phm vi iu chnh ca cng nc, trng ti phi p dng quy nh ca Cng c, tr khi bn thu hoc hp ng khc c nhng tha thun v vic xt x trng ti khc. Trong trng hp , nhng hp ng ny phi c nu trong chng t vn ti hoc mt lu gi thng tin in t v vn ti.

4. Bng so snh tm tt
Mt bng so snh tm tt cc Quy tc Hague-Visby, Hamburg v Rotterdam c trong Ph lc I ca bo co ny. Bng ny cho thy tnh a dng v nhiu tnh hung v tnh phc tp ca cc quy tc nu trong Cng c Rotterdam.

23

IV. Lut Vit Nam v vn chuyn hng ha bng ng bin

1. B lut Hng hi 2005
Phm vi p dng B lut hng hi trc c hiu lc t nm 1990 khi Vit Nam cha ph chun bt k Cng c quc t v khu vc quan trng no v thng mi bao gm c dch v. B lut Hng hi 2005 c coi l mt B lut hin i v c son tho c tham kho, thm ch a vo cc quy nh ca Cng c quc t cng nh lut php trong nc. B lut gm 260 iu chia lm 18 chng quy nh i vi cc hot ng vn ti bng ng bin, bao gm tu bin, thuyn b, cng bin, lung hng hi, vn ti bin, an ton hng hi, an ninh hng hi, ph ng nga nhim mi trng v cc hot ng khc lin quan n vic s dng tu bin vo mc ch kinh t, vn ha, x hi, th thao, cng v v nghin cu khoa hc. Tu qun s, tu cng v, tu c, phng tin thy ni a, thy phi c, cng qun s, cng c v cng, bn thy ni a ch p dng trong trng hp c quy nh c th ca B lut ny. V th, B lut ny c phm vi bao trm hu ht mi hot ng lin quan n hng hi, bao gm c vn chuyn hng ha bng ng bin. c coi l lut quy nh i vi lnh vc c th, trng hp c s khc nhau gia quy nh ca B lut hng hi Vit Nam vi quy nh ca lut khc v cng mt ni dung lin quan n hot ng hng hi th p dng quy nh ca B lut ny. Chng I NHNG QUY NH CHUNG Trong Chng I, B lut m u vi nhng quy nh chung v phm vi iu chnh, i tng p dng, nguyn tc p dng php lut khi c xung t php lut. Chng ny cng quy nh v quyn tha thun trong hp ng, nguyn tc hot ng hng hi, chnh sch pht trin hng hi, trch nhim qun l nh nc v hng hi, thanh tra hng hi Theo , Chnh ph thng nht qun l nh nc v hng hi; B Giao thng vn ti chu trch nhim trc Chnh ph thc hin qun l nh nc v hng hi. B, c quan ngang b trong phm vi nhim v, quyn hn ca mnh c trch nhim phi hp vi B Giao thng vn ti thc hin qun l nh nc v hng hi. U ban nhn dn cc cp trong phm vi nhim v, quyn hn ca mnh thc hin qun l nh nc v hng hi ti a phng. Chng II - TU BIN Tu bin l tu hoc cu trc ni di ng khc chuyn dng hot ng trn bin. Tu bin quy nh trong B lut ny khng bao gm tu qun s, tu cng v v tu c. ng k tu bin Theo iu 15 ca B lut, cc loi tu bin sau y phi ng k vo S ng k tu bin quc gia Vit Nam: a) Tu bin c ng c vi cng sut my chnh t 75 KW tr ln; b) Tu bin khng c ng c, nhn g c tng dung tch t 50 GT tr ln hoc c trng ti t 100 tn tr ln hoc c chiu di ng nc thit k t 20 mt tr ln; c) Tu bin nh hn cc loi tu bin quy nh ti im a v im b khon ny, nhng hot ng tuyn nc ngoi. Giy chng nhn v ti liu ca tu bin

24

Tu bin phi c giy chng nhn ng k tu bin, cc giy chng nhn v an ton hng hi, an ninh hng hi v phng nga nhim mi trng theo quy nh ca php lut Vit Nam v iu c quc t m Cng ha x hi ch ngha Vit Nam l thnh vin. Ngoi vic ng k, chng ny cng quy nh v an ton hng hi, an ninh hng hi v phng nga nhim mi trng; chuyn quyn s hu v th chp tu bin; ng k th chp tu bin. Chng III THUYN B Chng ny quy nh a v php l ca thuyn trng; ngha v ca thuyn trng; hp ng thu thuyn vin. Theo , trch nhim ca ch tu i vi thuyn b gm: - B tr thuyn vin theo nh bin ca tu bin v bo m thuyn vin phi c iu kin lm vic trn tu bin theo quy nh ti khon 2 iu 46 ca B lut ny. - Quy nh chc danh, trch nhim theo chc danh ca thuyn vin, tr cc chc danh do B trng B Giao thng vn ti quy nh. - Bo m iu kin lm vic, sinh hot ca thuyn vin trn tu bin theo quy nh ca php lut. - Mua bo him tai nn v bo him bt buc khc cho thuyn vin lm vic trn tu bin theo quy nh ca php lut. Chng IV CNG BIN Chng ny quy phn loi cng bin, chc nng ca cng bin, cng b ng, m cng nh bin v vng nc cng bin, quy hoch pht trin cng bin, v cc vn lin quan n u t xy dng, qun l, khai thc cng bin Theo , cng bin c phn thnh cc loi sau y: - Cng bin loi I l cng bin c bit quan trng, c quy m ln phc v cho vic pht trin kinh t - x hi ca c nc hoc lin vng; - Cng bin loi II l cng bin quan trng, c quy m va phc v cho vic pht trin kinh t x hi ca vng, a phng; - Cng bin loi III l cng bin c quy m nh phc v cho hot ng ca doanh nghip. Chng V HP NG VN CHUYN HNG HA BNG NG BIN Xt trn quan i m kinh doanh vn ti ng bin, y c th xem l chng chnh ca B lut, gm bn mc. Mc 1 Cc quy nh chung nh ngha hp ng vn chuyn hng ha bng ng bin Hp ng vn chuyn hng ha bng ng bin l hp ng c giao kt gia ngi vn chuyn v ngi thu vn chuyn, theo ngi vn chuyn thu tin cc vn chuyn do ngi thu vn chuyn tr v dng tu bin vn chuyn hng ha t cng nhn hng n cng tr hng. Hng ha l my mc, thi b, nguyn vt liu, nhin liu, hng tiu dng v cc ng sn t khc, k c sc vt sng, cng-ten-n hoc cng c tng t do ngi gi hng cung cp ng hng c vn chuyn theo hp ng vn chuyn hng ha bng ng bin. Cc loi hp ng vn chuyn hng ha bng ng bin Hp ng vn chuyn hng ha bng ng bin bao gm:

25

i) Hp ng vn chuyn theo chng t vn chuyn l hp ng vn chuyn hng ha bng ng bin c giao kt vi iu kin ngi vn chuyn khng phi dnh cho ngi thu vn chuyn nguyn tu hoc mt phn tu c th m ch cn c vo chng loi, s lng, kch thc hoc trng lng ca hng ha vn chuyn. Hp ng vn chuyn theo chng t vn chuyn c giao kt theo hnh thc do cc bn tha thun ii) Hp ng vn chuyn theo chuyn l hp ng vn chuyn hng ha bng ng bin c giao kt vi iu kin ngi vn chuyn dnh cho ngi thu vn chuyn nguyn tu hoc mt phn tu c th vn chuyn hng ha theo chuyn. Hp ng vn chuyn theo chuyn phi c giao kt bng vn bn. Chng t vn chuyn Chng t vn chuyn bao gm vn n, vn n sut ng bin, giy gi hng ng bin v chng t vn chuyn khc. B lut cng nu nh ngha v vn n. Theo , vn n l chng t vn chuyn lm bng chng v vic ngi vn chuyn nhn hng ha vi s lng, chng loi, tnh trng nh c ghi trong vn n vn chuyn n ni tr hng; bng chng v s hu hng ha dng nh ot, nhn hng v l bng chng ca hp ng vn chuyn hng ha bng ng bin. Trong , vn n sut ng bin l vn n ghi r vic vn chuyn hng ha c t nht hai ngi vn chuyn bng ng bin thc hin. Giy gi hng ng bin l bng chng v vic hng ha c nhn nh c ghi trong giy gi hng ng bin; l bng chng ca hp ng vn chuyn hng ha bng ng bin. Giy gi hng ng bin khng c chuyn nhng. Chng t vn chuyn c th bao gm cc chng t khc do ngi vn chuyn v ngi thu vn chuyn tha thun v ni dung, gi tr hiu lc. Mc 2 Hp ng vn chuyn hng ha theo chng t vn chuyn Thi im pht sinh v chm dt trch nhim ca ngi vn chuyn Trch nhim ca ngi vn chuyn pht sinh t khi ngi vn chuyn nhn hng ti cng nhn hng, c duy tr trong sut qu trnh vn chuyn v chm dt khi kt thc vic tr hng ti cng tr hng. Vic nhn hng c tnh t thi im ngi vn chuyn nhn hng ha t ngi giao hng, c quan nh nc c thm quyn hoc bn th ba theo quy nh ca php lut hoc theo quy nh ti cng nhn hng. Vic tr hng kt thc trong cc trng hp sau y: a) Ngi vn chuyn hon thnh vic tr hng cho ngi nhn hng; trong trng hp ngi nhn hng khng trc tip nhn hng t ngi vn chuyn th bng cch tr hng theo yu cu ca ngi nhn hng ph hp vi hp ng, php lut hoc tp qun thng mi p dng ti cng tr hng; b) Ngi vn chuyn hon thnh vic tr hng cho c quan nh nc c thm quyn hoc cho bn th ba theo quy nh ca php lut hoc quy nh ti cng tr hng. Cc bn tham gia hp ng vn chuyn ch c quyn tha thun v vic gim trch nhim ca ngi vn chuyn trong cc trng hp sau y: a) Khong thi gian t khi nhn hng n trc khi bc hng ln tu bin v khong thi gian t khi kt thc d hng n khi tr xong hng; 26

b) Vn chuyn sc vt sng; c) Vn chuyn hng ha trn boong. Ngha v ca ngi vn chuyn Ngi vn chuyn c cc ngha v sau: i) Ngi vn chuyn phi mn cn trc v khi bt u chuyn i, tu bin c kh nng i bin, c thuyn b thch hp, c cung ng y trang thit b v vt phm d tr; cc hm hng, hm lnh v khu vc khc dng vn chuyn hng ha c cc iu kin nhn, vn chuyn v bo qun hng ha ph hp vi tnh cht ca hng ha. ii) Ngi vn chuyn chu trch nhim v vic bc hng, d hng cn thn v thch hp, chm sc chu o hng ha trong qu trnh vn chuyn. iii) Ngi vn chuyn phi thng bo trong thi gian hp l cho ngi giao hng bit trc v ni bc hng ln tu bin, thi im m tu sn sng nhn hng v thi hn tp kt hng ha. Vic thng bo ny khng p dng i vi tu chuyn tuyn, tr trng hp lch tu c s thay i. Hng ha ch trn boong Hng ha ch c ch trn boong nu c tha thun gia ngi vn chuyn vi ngi giao hng hoc theo tp qun thng mi v phi c ghi r trong chng t vn chuyn. Trch nhim ca ngi vn chuyn, ngi vn chuyn thc t v ngi lm cng, i l Ngi vn chuyn phi chu trch nhim i vi ton b qu trnh vn chuyn theo quy nh ca mc ny mc d ton b hoc mt phn ca vic vn chuyn c giao cho ngi vn chuyn thc t thc hin. i vi phn vn chuyn do ngi vn chuyn thc t thc hin, ngi vn chuyn phi chu trch nhim v cc hnh vi ca ngi vn chuyn thc t v ca ngi lm cng, i l ca ngi vn chuyn thc t m nhim trong phm vi cng vic c giao. Ngi vn chuyn thc t, ngi lm cng hoc i l ca ngi vn chuyn thc t c quyn hng cc quyn lin quan n trch nhim ca ngi vn chuyn quy nh ti Chng ny trong thi gian hng ha thuc s kim sot ca h v trong thi gian nhng ngi ny tham gia thc hin bt k hot ng no c quy nh ti hp ng vn chuyn hng ha. Cc tha thun c bit m theo ngi vn chuyn m nhn nhng ngha v khng c quy nh ti Chng ny hoc t b nhng quyn c hng do B lut ny quy nh ch c hiu lc i vi ngi vn chuyn thc t nu c ngi vn chuyn thc t ng bng vn bn. D ngi vn chuyn thc t ng hoc khng ng th ngi vn chuyn vn b rng buc bi ngha v pht sinh t cc tha thun c bit . Trong trng hp c ngi vn chuyn v ngi vn chuyn thc t cng lin i chu trch nhim th c xc nh theo mc trch nhim ca mi bn. Tng s tin bi thng ca ngi vn chuyn, ngi vn chuyn thc t v ngi lm cng, i l ca h phi tr khng vt qu ton b gii hn trch nhim quy nh ti mc ny Min trch nhim ca ngi vn chuyn Ngi vn chuyn khng phi chu trch nhim bi thng i vi mt mt, h hng hng ha do vic tu bin khng kh nng i bin, nu thc hin y cc ngha v quy nh ti khon 1 iu 75 ca B lut ny. Trong trng hp ny, ngi vn chuyn c ngha v chng minh thc hin nhim v mt cch mn cn. B lut quy nh cc trng hp ngi vn chuyn c min hon ton trch nhim, nu tn tht hng ha nh: Li ca thuyn trng, thuyn vin, hoa tiu hng hi hoc ngi lm cng ca ngi vn chuyn trong vic iu khin hoc qun tr tu; Ha hon khng do ngi vn 27

chuyn gy ra; Thm ha hoc tai nn hng hi trn bin, vng nc cng bin m tu bin c php hot ng; Thin tai; Chin tranh; Hnh ng xm phm trt t v an ton cng cng m bn thn ngi vn chuyn khng gy ra; Hnh ng bt gi ca ngi dn hoc cng ch ca Ta n hoc c quan nh nc c thm quyn khc; Hn ch v phng dch; Hnh ng hoc s s sut ca ngi giao hng, ch s hu hng, i l hoc i din ca h; nh cng hoc cc hnh ng tng t khc ca ngi lao ng do bt k nguyn nhn no lm nh tr hon ton hoc mt phn cng vic; Bo ng hoc gy ri Theo B lut, trong trng hp c ngi c hng quyn min hon ton trch nhim ca ngi vn chuyn theo quy nh ca php lut hoc theo s tha thun ghi trong hp ng th ngi phi chng minh rng ngi vn chuyn khng c li, khng c hoc nhng ngi lm cng, i l ca ngi vn chuyn cng khng c li hoc khng c gy ra s mt mt, h hng ca hng ha. Ngi vn chuyn khng phi chu trch nhim i vi vic chm tr hng trong cc trng hp sau y: i chch tuyn ng khi c s chp thun ca ngi gi hng; Nguyn nhn bt kh khng; Phi cu ngi hoc tr gip tu khc ang gp nguy him khi tnh mng con ngi trn tu c th b e da; Cn thi gian cp cu cho thuyn vin hoc ngi trn tu. Gii hn trch nhim ca ngi vn chuyn Trong trng hp chng loi, gi tr ca hng ha khng c ngi gi hng, ngi giao hng khai bo trc khi bc hng hoc khng c ghi r trong vn n, giy gi hng ng bin hoc chng t vn chuyn khc th ngi vn chuyn ch c ngha v bi thng mt mt, h hng hng ha hoc tn tht khc lin quan n hng ha trong gii hn ti a tng ng vi 666,67 n v tnh ton cho mi kin hoc cho mi n v chuyn ch hoc 2 n v tnh ton cho mi kilgam trng l ng c b ca s hng ha b mt mt, h hng ty theo gi tr hng ha. n v tnh ton quy nh trong B lut ny l n v tin t do Qu tin t quc t xc nh v c quy c l Quyn rt vn c bit. Tin bi thng c chuyn i thnh tin Vit Nam theo t gi ti thi im thanh ton bi thng. Khi cng-ten-n hoc cng c tng t c dng ng hng ha th mi kin hoc n v chuyn ch ghi trong chng t vn chuyn, ng vo cng c c coi l mt kin hoc mt n v chuyn ch quy nh ti khon 1 iu ny. Trng hp chng t vn chuyn khng ghi r s kin hoc n v chuyn ch th cng-ten-n hoc cng c ch c xem l mt kin hoc mt n v chuyn ch. Trong trng hp chng loi v gi tr hng ha c ngi giao hng khai bo trc khi bc hng v c ngi vn chuyn chp nhn, ghi vo chng t vn chuyn th ngi vn chuyn chu trch nhim bi thng mt mt, h hng hng ha trn c s gi tr theo nguyn tc sau y: i vi hng ha b mt mt th bi thng bng gi tr khai bo; b) i vi hng ha b h hng th bi thng bng mc chnh lch gia gi tr khai bo v gi tr cn li ca hng ha. Gi tr cn li ca hng ha c xc nh trn c s gi th trng ti thi im v a im d hng hoc l ra phi d hng; nu khng xc nh c th cn c vo gi th trng ti thi im v a im bc hng cng thm chi ph vn chuyn n cng tr hng. Trch nhim ca ngi vn chuyn i vi vic chm tr hng c gii hn s tin bng 2,5 ln tin cc ca s hng tr chm, nhng khng vt qu tng s cc phi tr theo hp ng vn chuyn hng ha bng ng bin. Mt quyn gii hn trch nhim ca ngi vn chuyn Ngi vn chuyn mt quyn gii hn trch nhim ca ngi vn chuyn quy nh ti iu 79 ca B lut ny nu ngi khiu ni chng minh c mt mt, h hng hng ha l hu qu 28

do ngi vn chuyn c hnh vi c gy mt mt, h hng, chm tr hng hoc cu th v bit rng vic mt mt, h hng hoc chm tr hng c th xy ra. Ngi lm cng, i l ca ngi vn chuyn thc hin vi ch nh gy ra mt mt, h hng hng ha, chm tr hng hoc cu th v bit rng vic mt mt, h hng hoc chm tr hng c th xy ra cng khng c gii hn trch nhim quy nh ti mc ny. Ngha v ca ngi gi hng v ngi giao hng Ngi gi hng phi bo m hng ha c ng gi v nh du k, m hiu theo quy nh. Ngi vn chuyn c quyn t chi bc ln tu bin nhng hng ha khng bo m cc tiu chun ng gi cn thit. Ngi gi hng phi cung cp trong mt thi gian thch hp cho ngi vn chuyn cc ti liu v ch dn cn thit i vi hng ha d n, d chy v cc loi hng ha nguy him khc hoc loi hng ha cn phi c bin php c bit khi bc hng, vn chuyn, bo qun v d hng. Ngi gi hng phi bi thng cc tn tht pht sinh do vic cung cp chm tr, thiu chnh xc hoc khng hp l cc ti liu v ch dn cn thit. Ngi gi hng hoc ngi giao hng d c hoc v u phi chu trch nhim i vi ngi vn chuyn, hnh khch, thuyn vin v cc ch hng khc v nhng tn tht pht sinh do khai bo hng ha khng chnh xc ho khng ng s tht, nu ngi vn chuyn chng c minh c l ngi gi hng hoc ngi giao hng c li gy ra tn tht . Vn chuyn hng ha nguy him Ngi vn chuyn c quyn d hng ha khi tu bin, hy b hoc lm mt kh nng gy hi ca hng ha d n, d chy hoc hng ha nguy him khc m khng phi bi thng v vn c thu cc, nu s hng ha c khai bo sai hoc do ngi vn chuyn khng c thng bo trc v cng khng th nhn bit v nhng c tnh nguy him ca hng ha khi bc hng theo s hiu bit nghip v thng thng. Ngi gi hng phi chu trch nhim v cc tn tht pht sinh. Trong trng hp ngi vn chuyn nhn bc ln tu bin nhng hng ha nguy him, mc d c thng bo trc hoc nhn bit tnh cht nguy him ca hng ha theo s hiu bit nghip v thng thng v thc hin cc bin php bo qun theo ng quy nh, nhng khi hng ha e a s an ton ca tu, ngi v hng ha trn tu th ngi vn d chuyn c quyn x l theo quy nh ti khon 1 iu ny. Trong trng hp ny, ngi vn chuyn chu trch nhim v tn tht pht sinh theo cc nguyn tc v tn tht chung v ch c thu cc c ly. Cc c ly l cc vn chuyn c tnh trn c s t l gia qung ng m hng ha c vn chuyn trong thc t so vi ton b qung ng vn chuyn tha thun trong hp ng, cng nh trn c s t l gia s u t chi ph, thi gian, s ri ro hoc kh khn thng thng lin quan n qung ng vn chuyn thc hin so vi qung ng vn chuyn cn li. Min trch nhim ca ngi gi hng Ngi gi hng c min trch nhim bi thng v cc mt mt, h hng xy ra i vi ngi vn chuyn hoc tu bin, nu chng minh c rng mnh hoc ngi lm cng, i l ca mnh khng c li gy ra tn tht . Cc vn chuyn trong trng hp hng ha b thit hi Trong trng hp hng ha b thit hi do c tai nn trong khi tu bin ang hnh trnh th d vi bt c nguyn nhn no cng c min cc vn chuyn; nu thu th c hon tr li. Trong trng hp hng ha c cu hoc c hon tr li th ngi vn chuyn ch c thu

29

cc c ly, nu ngi c quyn li lin quan n hng ha khng thu c li ch t qung ng m hng ha c tu bin vn chuyn. Trng hp hng ha h hng hoc hao ht do c tnh ring hoc hng ha l sc vt sng m b cht trong khi vn chuyn th ngi vn chuyn vn c quyn thu cc vn chuyn. Chuyn nhng vn n Vn n theo lnh c chuyn nhng bng cch k hu vn n. Ngi k hu cui cng c quyn pht lnh tr hng trong vn n theo lnh l ngi nhn hng hp php. Vn n v danh c chuyn nhng bng cch ngi vn chuyn trao vn n v danh cho ngi c chuyn nhng. Ngi xut trnh vn n v danh l ngi nhn hng hp php. Vn n ch danh khng c chuyn nhng. Ngi c tn trong vn n ch danh l ngi nhn hng hp php. Thay vn n bng chng t vn chuyn khc Ngi giao hng c th tha thun vi ngi vn chuyn vic thay vn n bng giy gi hng ng bin hoc chng t vn chuyn khc v tha thun v ni dung, gi tr ca cc chng t ny theo tp qun hng hi quc t. p dng i vi vn n sut ng bin Cc quy nh ca B lut ny v vn n c p dng i vi vn n sut ng bin do ngi vn chuyn k pht, tr trng hp php lut c quy nh khc. Quyn nh ot hng ha ca ngi gi hng Ngi gi hng c quyn nh ot hng ha cho n khi hng c tr cho ngi nhn hng hp php, nu cha giao quyn ny cho ngi khc; c quyn yu cu d hng trc khi tu bin bt u chuyn i, thay i ngi nhn hng hoc cng tr hng sau khi chuyn i bt u vi iu kin phi bi thng mi tn tht v chi ph lin quan. Ngi vn chuyn ch c ngha v thc hin cc yu cu ca ngi gi hng sau khi thu li ton b s vn n gc k pht. Cc quyn quy nh ti khon 1 iu ny khng c p dng, nu vic thc hin gy ra s chm tr ng k cho vic bt u chuyn i, tr trng hp ngi vn chuyn ng . Ngha v tr hng Khi tu bin n cng tr hng, ngi vn chuyn c ngha v tr hng cho ngi nhn hng hp php nu c vn n gc, giy gi hng ng bin hoc chng t vn chuyn khc c gi tr nhn hng quy nh ti iu 89 ca B lut ny. Sau khi hng ha c tr, cc chng t vn chuyn cn li khng cn gi tr nhn hng. X l hng ha b lu gi Ngi nhn hng khng n nhn, t chi nhn hng hoc tr hon vic nhn hng th ngi vn chuyn c quyn d hng v gi vo mt ni an ton, thch hp v thng bo cho ngi gi hng bit. Mi chi ph v tn tht pht sinh do ngi nhn hng chu trch nhim chi tr. Ngi vn chuyn c quyn thc hin theo quy nh ti khon 1 iu ny, nu c nhiu ngi cng xut trnh vn n, vn n sut ng bin, giy gi hng ng bin hoc chng t vn chuyn khc c gi tr nhn hng. Vic bi thng tn tht do lu tu d hng v gi hng quy nh ti khon 1 iu ny c gii quyt tng t trng hp lu tu bc hng.

30

Trong thi hn su mi ngy, k t ngy tu bin n cng tr hng, nu khng c ngi nhn s hng gi hoc ngi nhn hng khng thanh ton ht cc khon n hoc khng a ra bo m cn thit th ngi vn chuyn c quyn bn u gi s hng tr n; nu l hng ha mau hng hoc vic gi l qu tn km so vi gi tr thc t ca hng ha th ngi vn chuyn c quyn bn u gi trc thi hn . Tin bn u gi hng ha Sau khi khu tr cc khon n ca ngi nhn hng, cc chi ph lin quan n vic gi v bn u gi hng ha, s tin cn tha phi c gi vo ngn hng tr li cho ngi c quyn nhn s tin . Trng hp tin bn hng khng thanh ton cc khon tin quy nh ti khon 1 iu ny th ngi vn chuyn c quyn tip tc yu cu nhng ngi c lin quan phi tr . Trong thi hn mt trm tm mi ngy, k t ngy bn u gi hng ha m khng c ngi yu cu nhn li s tin cn tha th s tin ny c sung cng qu nh nc. Gim nh v thng bo v mt mt, h hng hng ha hoc chm tr hng Ngi nhn hng trc khi nhn hng ti cng tr hng hoc ngi vn chuyn trc khi giao hng ti cng tr hng c th yu cu c quan gim nh tin hnh gim nh hng ha. Bn yu cu gim nh c ngha v thanh ton chi ph gim nh nhng c quyn truy i chi ph t bn gy ra thit hi. Hng ha c coi l tr v ng nh ghi trong vn n, giy gi hng ng bin hoc chng t vn chuyn khc, nu ngi nhn hng khng thng bo bng vn bn cho ngi vn chuyn v mt mt, h hng hng ha chm nht l ba ngy, k t ngy nhn hng, nu khng th pht hin thit hi t bn ngoi; i vi hng ha gim nh quy nh ti khon 1 iu ny th khng cn thng bo bng vn bn. Ngi nhn hng c quyn thng bo mt hng, nu khng nhn c hng trong vng su mi ngy, k t ngy hng ha l ra phi c giao theo tha thun trong hp ng. Ngi vn chuyn khng phi bi thng i vi tn tht pht sinh do vic chm tr hng, tr trng hp thng bo v vic chm tr hng bng vn bn c gi ti ngi vn chuyn trong vng su mi ngy, k t ngy hng ha l ra c giao theo tha thun trong hp ng. Thi hiu khi kin v h hng, mt mt hng ha Thi hiu khi kin v h hng, mt mt hng ha vn chuyn theo chng t vn chuyn l mt nm, k t ngy tr hng hoc l ra phi tr hng cho ngi nhn hng. Mc 3 Hp ng vn chuyn theo chuyn S dng tu bin trong hp ng vn chuyn theo chuyn Ngi vn chuyn c ngha v dng tu bin c ch nh trong hp ng vn chuyn hng ha, tr trng hp ngi th u vn chuyn ng cho ngi vn chuyn thay th tu bin c ch nh bng tu khc. Chuyn giao quyn trong hp ng vn chuyn theo chuyn Ngi thu vn chuyn c th chuyn giao quyn theo hp ng cho ngi th ba m khng cn ngi vn chuyn ng , nhng vn phi chu trch nhim v vic thc hin hp ng giao kt. K pht vn n trong hp ng vn chuyn theo chuyn Trng hp vn n c k pht theo hp ng vn chuyn theo chuyn v ngi gi vn n khng phi l ngi thu vn chuyn th cc quyn v ngha v ca ngi vn chuyn v ngi gi vn n s c iu chnh bng cc iu khon ca vn n; nu cc iu khon 31

ca hp ng vn chuyn theo chuyn c a vo vn n th cc iu khon ny c p dng. Thi hn bc hng Thi hn bc hng do cc bn tha thun trong hp ng, nu khng c tha thun th p dng tp qun a phng. Thi gian gin on do ngi thu vn chuyn gy ra, thi gian thay i ni bc hng theo yu cu ca ngi thu vn chuyn c tnh vo thi hn bc hng. Thi gian gin on do ngi vn chuyn gy ra, do cc nguyn nhn bt kh khng, iu kin thi tit lm nh hng n vic bc hng ng k thut hoc c th gy nguy him cho vic bc hng khng c tnh vo thi hn bc hng. Ngi thu vn chuyn c th tha thun vi ngi vn chuyn v ch thng cho vic bc hng xong trc thi hn hoc pht i vi vic bc hng qu thi hn bc hng tha thun. Thi hn di nht Cc bn tham gia h ng c th tha thun trong hp ng v thi gian cho php ko di p ngoi thi hn bc hng quy nh ti iu 102 ca B lut ny (sau y g l thi hn di i nht). Trng hp trong hp ng khng quy nh c th s ngy, gi th thi hn di nht c cc bn lin quan xc nh theo tp qun a phng. Tin thanh ton v thi hn di nht do cc bn tha thun trong hp ng; trng hp khng c tha thun th xc nh theo tp qun a phng. Trng hp tp qun a phng khng c th khon tin ny c xc nh trn c s tng chi ph thc t duy tr tu bin v thuyn b trong thi hn di nht. Thi gian tu bin phi lu li cng nhn hng sau thi hn bc hng v thi hn di nht do ngi thu vn chuyn gy ra gi l thi gian lu tu. Ngi vn chuyn c quyn i bi thng cc thit hi pht sinh do lu tu. Thng bo sn sng Ngi vn chuyn c ngha v thng bo bng vn bn cho ngi thu vn chuyn v vic tu bin n cng nhn hng v sn sng nhn hng (sau y gi l Thng bo sn sng). Ngy, gi c hiu lc ca Thng bo sn sng do cc bn tha thun trong hp ng, trng hp khng c tha thun th c xc nh theo tp qun a phng. Ngi vn chuyn phi bi thng thit hi pht sinh do ni dung ca Thng bo sn sng khng ng vi s tht thi im ngi thu vn chuyn nhn c vn bn ny. Thay th hng ha Ngi thu vn chuyn c quyn thay th hng ha c ghi trong hp ng vn chuyn hng ha bng loi hng ha khc c tnh cht tng ng, nhng khng c lm nh hng n quyn li ca ngi vn chuyn v nhng ngi thu vn chuyn khc. Gi cc vn chuyn i vi loi hng ha thay th khng c thp hn gi cc tha thun i vi loi hng ha b thay th. Bc hng v xp hng trn tu bin - Hng ha phi c sp xp trn tu bin theo S hng ha do thuyn trng quyt nh. Vic xp hng ha trn boong phi c ngi thu vn chuyn ng bng vn bn. - Ngi vn chuyn c ngha v chm sc chu o vic bc hng, sp xp, chng buc v ngn cch hng ha trn tu bin. Cc chi ph lin quan do hai bn tha thun trong hp ng. Tu ri cng nhn hng 32

Ngi vn chuyn c quyn cho tu bin ri cng nhn hng sau khi thi hn bc hng v thi hn di nht trong hp ng vn chuyn theo chuyn kt thc, mc d ton b hng ha hoc mt phn hng ha c thu vn chuyn cha c bc ln tu bin do nhng nguyn nhn thuc v ngi thu vn chuyn. Trong trng hp ny, ngi vn chuyn vn c thu tin cc vn chuyn, k c tin cc ca s hng ha cha c bc ln tu bin; cc thu i vi s hng ha gi l cc khng. Trng hp cho thu nguyn tu bin, ngi vn chuyn c quyn thu tin cc, nhng phi thc hin cc yu cu sau y ca ngi thu vn chuyn: - Cho tu bin khi hnh trc thi hn; - Bc ln tu bin s hng ha tp kt ni bc hng, mc d thi hn di nht kt thc, nu vic bc s hng ha ch lm lu tu trong thi hn khng qu mi bn ngy v vn c hng quyn li quy nh ti khon 3 iu 103 ca B lut ny. Trong trng hp cho thu mt phn tu bin, ngi vn chuyn c quyn thu cc v t chi bc ln tu s hng ha c a n sau thi hn bc hng hoc sau thi hn di nht tha thun do nguyn nhn thuc v ngi thu vn chuyn. Tuyn ng v thi gian vn chuyn Ngi vn chuyn phi thc hin vic vn chuyn hng ha trong thi gian hp l, theo ng tuyn ng quy nh trong hp ng hoc theo tuyn ng thng l, nu trong hp ng khng c tha thun khc. Ngi vn chuyn khng b coi l vi phm hp ng, nu tu bin phi i chch tuyn ng cu ngi gp nn trn bin hoc v l do chnh ng khc. Ngi vn chuyn khng phi chu trch nhim bi thng cc tn tht hng ha pht sinh do tu bin phi i chch tuyn ng trong cc trng hp ny. Cng thay th Khi tu bin khng vo c cng tr hng do nhng nguyn nhn khng th vt qua c v khng c kh nng ch i vo cng tr hng sau mt thi gian hp l th ngi vn chuyn c php a tu bin vo mt cng thay th an ton gn nht v phi thng bo cho ngi thu vn chuyn bit xin ch th. Trng hp cho thu nguyn tu bin th ty theo iu kin c th, thuyn trng phi xin ch th v cng thay th v hnh ng theo ch th ca ngi thu vn chuyn; nu khng c kh nng thc hin ch th ca ngi thu vn chuyn hoc sau mt thi gian ch i hp l m vn khng nhn c ch th ca ngi thu vn chuyn th thuyn trng c th d hng khi tu bin hoc vn chuyn hng quay li cng nhn hng, ty theo s suy xt ca mnh, sao cho quyn li ca ngi thu vn chuyn c bo v chnh ng. Ngi thu vn chuyn phi tr cho ngi vn chuyn cc c ly v chi ph lin quan. D hng v tr hng Vic d hng do thuyn trng quyt nh. Ngi vn chuyn c ngha v chm sc chu o vic d hng. Ngi thu vn chuyn c quyn nh ot hng ha cho n khi hng c tr cho ngi nhn hng hp php, nu cha giao quyn ny cho ngi khc; c quyn yu cu d hng trc khi tu bin bt u chuyn i, thay i ngi nhn hng hoc cng tr hng sau khi chuyn i bt u vi iu kin phi bi thng mi tn tht v chi ph lin quan. Cc quyn quy nh ti khon 2 iu ny khng c p dng, nu vic thc hin gy ra s chm tr ng k cho vic bt u chuyn i, tr trng hp ngi vn chuyn ng . Cc vn chuyn

33

Trng hp hng ha c bc ln tu bin vt qu khi lng tha thun trong hp ng th ngi vn chuyn ch c quyn thu tin cc vn chuyn theo gi cc tha thun i vi s hng ha . Trng hp hng ha c bc lu ln tu bin th ngi vn chuyn c quyn thu gp i tin cc vn chuyn t cng nhn hng n cng tr hng v c bi thng cc tn tht pht sinh do vic xp s hng ha bc lu trn tu. Ngi vn chuyn c quyn d s hng ha bc lu ti bt c cng no, nu xt thy cn thit. Khi nhn hng, ngi nhn hng phi thanh ton cho ngi vn chuyn tin cc vn chuyn, tin bi thng do lu tu hoc cc chi ph khc lin quan n vic vn chuyn hng ha, nu cc khon tin cha c thanh ton trc. Quyn chm dt hp ng ca ngi thu vn chuyn Theo B lut, ngi thu vn chuyn c quyn chm dt hp ng trong cc trng hp sau y: - Ngi vn chuyn khng a tu bin n ni bc hng ng thi im tha thun, chm tr trong vic bc hng hoc bt u chuyn i; trong trng hp ny, ngi thu vn chuyn c quyn yu cu bi thng cc tn tht pht sinh; - Khi hng xp xong m vn cha bt u chuyn i hoc khi tu bin ang thc hin chuyn i, ngi thu vn chuyn c quyn yu cu d hng v phi tr tin cc vn chuyn, chi ph lin quan cho ngi vn chuyn. Ngi vn chuyn c quyn t chi, khng thc hin yu cu d hng ca ngi thu vn chuyn quy nh ti im b khon 1 iu ny, nu xt thy vic lm chm tr chuyn i hoc nh hng n quyn li ca nhng ngi lin quan do phi thay i lch trnh nh. Trng hp thu nguyn tu bin, ngi thu vn chuyn c quyn chm dt hp ng trc khi tu bin bt u chuyn i, nhng phi bi thng cc chi ph lin quan, ty theo thi im chm dt hp ng, ngi thu vn chuyn cn phi tr tin cc theo cc nguyn tc sau y: - Tr mt na tin cc vn chuyn, nu chm dt hp ng trc khi tnh thi hn bc hng; - Tr tin cc vn chuyn, nu chm dt hp ng sau khi tnh thi hn bc hng hoc chm dt hp ng sau khi tnh thi hn di nht, nu hp ng ch giao kt cho mt chuyn; - Tr tin cc vn chuyn ca c chuyn i m ngi thu vn chuyn chm dt hp ng trc khi bt u chuyn i cng thm mt na tin cc vn chuyn ca tt c cc chuyn i tip theo, nu hp ng c giao kt cho nhiu chuyn. Trng hp ngi thu vn chuyn chm dt hp ng theo quy nh ti khon 3 iu ny th ngi vn chuyn c ngha v lu tu ti ni bc hng cho n khi hng ha c d xong, mc d vic vt qu thi hn bc hng v thi hn di nht. Trng hp thu mt phn tu bin th ngi thu vn chuyn c quyn chm dt hp ng v phi bi thng cc chi ph lin quan, ty theo thi im chm dt hp ng, ngi thu vn chuyn cn phi tr tin cc vn chuyn theo cc nguyn tc sau y: - Tr mt na tin cc vn chuyn, nu chm dt hp ng sau thi hn tp kt hng ha tha thun; - Tr tin cc vn chuyn, nu chm dt hp ng trong khi tu bin ang thc hin chuyn i. Quyn chm dt hp ng ca ngi vn chuyn Ngi vn chuyn c quyn chm dt hp ng trc khi bt u chuyn i, nu s hng ha bc ln tu bin cha theo hp ng v tng gi tr ca s hng ha khng bo m cho tin cc vn chuyn v cc chi ph lin quan m ngi vn chuyn phi chi cho hng 34

ha, tr trng hp ngi thu vn chuyn tr tin cc vn chuyn hoc c s bo m cn thit. Ngi thu vn chuyn phi tr cc chi ph lin quan n vic d hng v mt na tin cc vn chuyn tha thun. Chm dt hp ng khng phi bi thng Cc bn tham gia hp ng c quyn chm dt hp ng m khng phi bi thng, nu trc khi tu bin bt u ri khi ni bc hng xy ra cc s kin sau y: - Chin tranh e da s an ton ca tu bin hoc hng ha; cng nhn hng hoc cng tr hng c cng b b phong ta; - Tu bin b bt gi hoc tm gi theo quyt nh ca c quan nh n c thm quyn m c khng do li ca cc bn tham gia hp ng; - Tu bin b Nh nc trng dng; - C lnh cm vn chuyn hng ha ra khi cng nhn hng hoc vo cng tr hng. Bn chm dt hp ng trong cc trng hp quy nh ti khon 1 iu ny phi chu chi ph d hng. Cc bn c quy chm dt hp ng, nu cc s kin quy nh ti khon 1 iu ny xy ra n trong khi tu bin ang hnh trnh; trong trng hp ny, ngi thu vn chuyn c ngha v tr tin cc c ly v chi ph d hng. Hp ng ng nhin chm dt Hp ng ng nhin b chm dt, khng bn no phi bi thng thit hi, nu sau khi hp ng giao kt v trc khi tu bin ri khi ni bc hng m khng bn no c li trong cc trng hp sau y: - Tu bin c ch nh trong hp ng b chm m, mt tch, b cng ot; - Hng ha ghi trong hp ng b mt; - Tu bin c ch nh trong hp ng c coi l h hng khng th sa cha c hoc vic sa cha l khng kinh t. Trong trng hp tu bin ang hn h trnh m x ra cc trng hp quy nh ti khon 1 y iu ny th ngi vn chuyn ch c quyn thu cc c ly; nu ch c tu bin b tn tht m hng ha c cu thot hoc c hon tr th ngi vn chuyn c quyn thu cc c ly i vi s hng ha . Thi hiu khi kin v vic thc hin hp ng vn chuyn theo chuyn Thi hiu khi kin v vic thc hin hp ng vn chuyn theo chuyn l hai nm, k t ngy ngi khiu ni bit hoc phi bit quyn li ca mnh b xm phm. Mc 4 Hp ng vn ti a phng thc nh ngha iu 119 nu nh ngha v hp ng vn ti a phng thc l hp ng c giao kt gia ngi gi hng v ngi kinh doanh vn ti a phng thc, theo ngi kinh doanh vn ti a phng thc m nhim vn chuyn hng ha thu tin cc cho ton b qu trnh vn chuyn, t a im nhn hng n a im tr hng cho ngi nhn hng bng t nht hai phng thc vn ti, trong phi c phng thc vn ti bng ng bin. Ngoi ra, iu ny cng quy nh vn n vn ti a phng thc l bng chng ca hp ng vn ti a phng thc, xc nhn vic ngi kinh doanh vn ti a phng thc nhn hng vn chuyn v cam kt tr hng theo ng tha thun ca hp ng. Trch nhim ca ngi kinh doanh vn ti a phng thc 35

Ngi kinh doanh vn ti a phng thc phi chu trch nhim i vi hng ha theo hp ng vn ti a phng thc t thi im nhn hng cho n khi tr hng. Ngi kinh doanh vn ti a phng thc c th k cc hp ng ring vi nhng ngi vn chuyn ca tng phng thc vn ti, trong xc nh trch nhim ca tng bn tham gia i vi mi phng thc vn ti. Cc hp ng ring ny khng nh hng n trch nhim ca ngi kinh doanh vn ti a phng thc i vi ton b qu trnh vn chuyn. Gii hn trch nhim ca ngi kinh doanh vn ti a phng thc Trng hp hng ha b mt mt, h hng xy ra mt phng thc vn ti nht nh ca qu trnh vn chuyn, cc quy nh ca php lut tng ng iu chnh phng thc vn ti ca vn ti a phng thc c p dng i vi trch nhim v gii hn trch nhim ca ngi kinh doanh vn ti a phng thc. Trng hp khng th xc nh c hng ha b mt mt, h hng xy ra phng thc vn ti no th ngi kinh doanh vn ti a phng thc phi chu trch nhim bi thng theo quy nh ca B lut ny. B lut cng quy nh trong cc chng VI n 14 v nhng vn khc nh hp ng vn chuyn hng khch v hng l bng ng bin, i l tu bin v mi gii hng hi, hoa tiu hng hi, lai dt tu bin, cu h hng hi, trc vt ti sn chm m Cc mc di y cp ti gii hn trch nhim v hp ng bo him hng hi. Chng XV GII HN TRCH NHIM DN S I VI CC KHIU NI HNG HI Ngi c quyn gii hn trch nhim dn s Ch tu c quyn gii hn trch nhim dn s i vi cc khiu ni hng hi. Quyn c gii hn trch nhim dn s ca ch tu cng p dng theo nguyn tc tng t i vi ngi cu h, ngi khai thc tu, ngi thu tu v ngi qun l tu m ch tu hoc nhng ngi phi chu trch nhim v hnh ng, s s sut hoc sai lm ca mnh. Trong trng hp ngi c bo him c quyn gii hn trch nhim ca mnh i vi cc khiu ni hng hi th ngi bo him chu trch nhim i vi cc khiu ni hng hi cng c quyn c gii hn trch nhim ca mnh tng t nh ngi c bo him. Vic s dng quyn gii hn trch nhim khng c ngha l ngi c quyn gii hn trch nhim tha nhn mi trch nhim v mnh. Ngi c quyn gii hn trch nhim dn s theo quy nh ca Chng ny mt quyn gii hn trch nhim dn s ca mnh, nu tn tht c chng minh l hu qu ca vic ngi c li trong vic gy ra tn tht . Cc khiu ni hng hi p dng gii hn trch nhim dn s Khiu ni v cht, b thng hoc cc tn hi khc v sc khe con ngi; mt mt, h hng i vi ti sn, k c h hng cng trnh cng, vng neo u, lung hng hi, h thng tr gip hng hi, xy ra trn tu bin hoc c lin quan trc tip n hot ng ca tu bin hoc hot ng cu h v nhng tn tht l hu qu pht sinh t cc hot ng . Khiu ni v tn tht l hu qu t vic chm tr trong qu trnh vn chuyn hng ha, hnh khch v hnh l bng ng bin. Khiu ni v nhng tn tht khc l hu qu t vi phm quyn li ngoi hp ng xy ra c lin quan trc tip n hot ng ca tu bin hoc hot ng cu h. Khiu ni v vic trc vt, di chuyn, ph b hoc lm v hi tu bin b chm m, ph hy hoc b b li, k c cc ti sn hin cn hoc tng trn tu. Khiu ni v vic di chuyn, tiu hy hoc lm cho v hi hng ha vn chuyn trn tu bin. 36

Khiu ni ca ngi khng phi l ngi chu trch nhim dn s v nhng bin php m ngi ny thc hin ngn nga hoc hn ch cc tn tht m ngi chu trch nhim dn s c quyn gii hn trch nhim ca mnh v nhng tn tht pht sinh thm t vic thc hin cc bin php . Cc khiu ni hng hi khng p dng gii hn trch nhim dn s Cc khiu ni hng hi khng p dng gii hn trch nhim dn s gm: i) Khiu ni v tin cng cu h hoc chi ph ng gp tn tht chung. ii) Khiu ni v thit hi do nhim du. iii) Khiu ni v thit hi do nhim phng x ht nhn. iv) Khiu ni ca nhng ngi lm cng cho ch tu, cho ngi cu h m nhim v ca h c lin quan n hot ng ca tu bin hoc n hot ng c u h; khiu ni ca nhng ngi tha k ca h, nhng ngi m h c trch nhim nui dng hoc ca ngi khc c quyn khiu ni tng t, nu theo lut iu chnh hp ng lao ng gia ch tu hoc ngi cu h vi nhng ngi ny, ch tu hoc ngi cu h khng c php gii hn trch nhim dn s i vi nhng khiu ni . Mc gii hn trch nhim dn s B lut cng quy nh mc gii hn trch nhim dn s i vi cc khiu ni hng hi trong trng hp cht, b thng hoc tn hi khc v sc khe xy ra cho hnh khch v mt mt, h hng hnh l c vn chuyn bng ng bin p dng theo quy nh ti iu 132 ca B lut ny. Qu bo m bi thng B lut cng quy nh v Qu bo m bi thng. Theo , ngi c quyn gii hn trch nhim dn s theo quy nh ca B lut ny c th lp Qu bo m bi thng gii quyt cc khiu ni hng hi m mnh c quyn gii hn trch nhim. Qu bo m bi thng c lp vi gi tr bng tng cc khon quy nh ti iu 222 ca B lut ny cng vi li sut k t ngy xy ra v vic dn n khiu ni hng hi cho ti ngy lp Qu bo m bi thng. Qu bo m bi thng ch gii quyt cho nhng ngi khiu ni hng hi theo t l tng ng gia cc khiu ni hng hi xc lp so vi tng gi tr Qu bo m bi thng. Qu bo m bi thng c lp bng cch ch tu k qu hoc bng hnh thc bo m ti chnh khc c Ta n th l v vic chp thun. Sau khi Qu bo m bi thng c lp, khng ai c quyn xm phm quyn li hoc ti sn ca ngi c trch nhim bi thng. Ta n c quyn ra lnh gii phng ti sn b gi ca ngi c trch nhim bi thng hoc chm dt cc bo m tng t m ngi c trch nhim bi thng cung cp. Trng hp trc khi Qu bo m bi thng c phn b v ngi c trch nhim bi thng hoc nhng ngi khc c quyn gii hn trch nhim dn s theo quy nh ca B lut ny thc hin gii quyt khiu ni hng hi thuc phm vi Qu bo m bi thng phi chi tr th nhng ngi ny c hng mi quyn li t Qu bo m bi thng i vi khiu ni hng hi gii quyt, trong phm vi tng s tin tr theo nguyn tc th quyn. Vic lp Qu bo m bi thng khng c ngha l ch tu tha nhn mi trch nhim v mnh. Chng XVI HP NG BO HIM HNG HI Hp ng bo him hng hi

37

Hp ng bo him hng hi l hp ng bo him cc ri ro hng hi, theo ngi bo him cam kt bi thng cho ngi c bo him nhng tn tht hng hi thuc trch nhim bo him theo cch thc v iu kin tha thun trong hp ng. Ri ro hng hi l nhng ri ro xy ra lin quan n hnh trnh ng bin, bao gm cc ri ro ca bin, chy, n, chin tranh, cp bin, trm cp, k bin, qun thc, giam gi, nm hng xung bin, trng thu, trng dng, trng mua, hnh vi bt hp php v cc ri ro tng t hoc nhng ri ro khc c tha thun trong hp ng bo him. Hp ng bo him hng hi c th m rng theo nhng iu kin c th hoc theo tp qun thng mi bo v quyn li ca ngi c bo him i vi nhng tn tht xy ra trn ng thy ni a, ng b hoc ng st thuc cng mt hnh trnh ng bin. Hp ng bo him hng hi phi c giao kt bng vn bn. i tng bo him hng hi i tng bo him hng hi c th l bt k quyn li vt cht no lin quan n cc hot ng hng hi m c th quy ra tin, bao gm tu bin, tu bin ang ng, hng ha, tin cc vn chuyn hng ha, tin cng vn chuyn hnh khch, tin thu tu, tin thu mua tu, tin li c tnh ca hng ha, cc khon hoa hng, chi ph tn tht chung, trch nhim dn s v cc khon tin c bo m bng tu, hng ha hoc tin cc vn chuyn. Xc nh quyn li c th c bo him Ngi c quyn li c th c bo him l ngi c quyn li i vi i tng bo him trong mt hnh trnh ng bin. Ngi c quyn li trong mt hnh trnh ng bin khi c bng chng chng minh l c lin quan n hnh trnh ny hoc bt k i tng c th bo him no gp ri ro trong hnh trnh m hu qu l ngi thu c li nhun khi i tng bo him n cng an ton hoc khng thu c li nhun khi i tng bo him b tn tht, h hng, b lu gi hoc pht sinh trch nhim. Ngi c bo him phi c quyn li trong i tng bo him ti thi im xy ra tn tht v c th khng c quyn li trong i tng bo him ti thi im tham gia bo him. Khi i tng bo him c bo him theo iu kin c tn tht hoc khng c tn tht th ngi c bo him vn c th c bi thng mc d sau khi tn tht xy ra mi c quyn li bo him, tr trng hp ngi c bo him bit tn tht xy ra, cn ngi bo him khng bit vic . Trng hp ngi c bo him khng c quyn li trong i tng bo him ti thi im xy ra tn tht th khng th c c quyn bng bt k hnh ng hay s la chn no sau khi ngi c bo him bit tn tht xy ra. Trng hp ngi mua hng mua bo him cho hng ha th c quyn li bo him mc d c th t chi nhn hng hoc x l hng ha nh i vi hng ha thuc ri ro ca ngi bn hng do giao hng chm hoc v nhng l do khc. Ti bo him Ngi bo him c th ti bo him i tng bo him m mnh nhn bo him cho ngi khc. Hp ng ti bo him c lp vi hp ng bo him gc, ngi bo him gc vn phi chu trch nhim i vi ngi c bo him. Gi tr bo him Gi tr bo him l gi tr thc t ca i tng bo him v c xc nh nh sau:

38

- Gi tr bo him ca tu bin l tng gi tr ca tu bin vo thi im bt u bo him. Gi tr ny cn bao gm gi tr ca my mc, trang thit b, ph tng d tr ca tu cng vi ton b ph bo him. Gi tr ca tu bin cn c th bao gm c tin lng ng trc cho thuyn b v chi ph chun b chuyn i c tha thun trong hp ng; - Gi tr bo him ca hng ha l gi tr hng ha ghi trn ha n ni bc hng hoc gi th trng ni v thi im bc hng cng vi ph bo him, tin cc vn chuyn v c th c tin li c tnh; - Gi tr bo him tin cc vn chuyn l tng s tin cc vn chuyn cng vi ph bo him. Trng hp ngi thu vn chuyn mua bo him cho tin cc vn chuyn th tin cc ny c tnh gp vo gi tr bo him ca hng ha; - Gi tr bo him ca i tng bo him khc, tr trch nhim dn s, l gi tr ca i tng bo him ni v thi im bt u bo him cng vi ph bo him. S tin bo him Khi giao kt hp ng bo him, ngi c bo him phi k khai s tin cn bo him cho i tng bo him (sau y gi l s tin bo him). Trng hp s tin bo him ghi trong hp ng bo him thp hn gi tr bo him th ngi bo him chu trch nhim bi thng tn tht theo t l gia s tin bo him v gi tr bo him, k c cc chi ph khc thuc phm vi bo him. Trng hp s tin bo him ghi trong hp ng bo him ln hn gi tr bo him th phn tin vt qu gi tr bo him khng c tha nhn. Bo him trng Trng hp c hai hoc nhiu n bo him do ngi c bo him, ngi i din ca ngi c bo him giao kt v cng i tng bo him v cng mt ri ro hng hi m tng s tin bo him vt qu gi tr bo him th ngi c bo him c coi l bo him vt qu gi tr bng cch bo him trng. Trong trng hp bo him trng quy nh ti khon 1 iu ny th tt c nhng ngi bo him ch chu trch nhim bi thng trong phm vi gi tr bo him v mi ngi ch chu trch nhim tng ng vi s tin bo him m mnh nhn bo him. Mc 3 Chuyn nhng quyn theo hp ng bo him hng hi Chuyn nhng n bo him hng hi n bo him hng hi c th c chuyn nhng, tr trng hp trong n bo him c tha thun v cm chuyn nhng. n bo him c th chuyn nhng trc hoc sau khi tn tht xy ra vi i tng bo him. Ngi khng c quyn li trong i tng bo him th khng c chuyn nhng n bo him. Cch thc chuyn nhng n bo him hng hi n bo him hng hi c th chuyn nhng bng cch ngi c bo him k b sung trn n hoc theo tp qun thng mi. Mc 4 Bo him bao nh ngha Bo him bao l loi bo him trn gi, c p dng i vi i tng bo him l mt loi hng ha hoc mt s hng ha m ngi c bo him gi i hoc nhn c trong mt thi hn nht nh.

39

Ngi bo him trong hp ng bo him bao c ngha v cp n bo him hoc giy chng nhn bo him cho mi chuyn hng hoc cho tng n v chuyn ch theo yu cu ca ngi c bo him. Thc hin hp ng bo him bao Ngi c bo him trong hp ng bo him bao c ngha v thng bo ngay cho ngi bo him bit sau khi nhn c cc thng tin lin quan n vic gi hng hoc nhn hng v mi ln u phi thng bo tn tu bin, tuyn hnh trnh, hng ha v s tin bo him, k c trng hp ngi bo him nhn c thng bo th c th hng c gi hoc n cng tr hng. Trng hp ngi c bo him c hoc do cu th m khng thc hin ngha v quy nh ti khon 1 iu ny th ngi bo him c quyn chm dt hp ng bo him bao v vn c hng ph bo him tng t nh trong trng hp hp ng c thc hin. Chm dt hp ng bo him bao Cc bn c quyn yu cu chm dt hp ng bo him bao vi iu kin phi thng bo cho nhau bit trc chn mi ngy. Mc 5 Thc hin hp ng bo him hng hi Np ph bo him Ngi c bo him c ngha v np ph bo him cho ngi bo him ngay sau khi k kt hp ng hoc ngay sau khi c cp n bo him, giy chng nhn bo him, tr trng hp cc bn c tha thun khc. Thng bo ri ro gia tng Sau khi hp ng bo him c giao kt m c bt k thay i no v ri ro c bo him lm tng mc ri ro th ngi c bo him c trch nhim thng bo cho ngi bo him v s thay i ngay khi h bit. Trng hp ngi c bo him vi phm cc quy nh ti khon 1 iu ny, ngi bo him c quyn t chi bi thng mt phn hoc ton b s tin bo him. Ngha v ca ngi c bo him khi xy ra tn tht Trng hp xy ra tn tht lin quan n ri ro hng hi c bo him, ngi c bo him c ngha v tin hnh mi bin php cn thit ngn nga, hn ch tn tht v bo m cho vic thc hin quyn khiu ni ca ngi bo him vi ngi c li gy ra tn tht. Khi thc hin ngha v ny, ngi c bo him phi thc hin theo ch dn hp l ca ngi bo him. Ngi bo him khng chu trch nhim i vi tn tht xy ra do ngi c bo him qu cu th hoc c khng thc hin ngha v nu trn. Trch nhim bi hon ca ngi bo him Ngi bo him c trch nhim bi hon cho ngi c bo him mi chi ph hp l v cn thit do ngi c bo him s dng ngn nga, hn ch tn tht thuc trch nhim bo him; nhng chi ph thc hin cc ch dn ca ngi bo him theo quy nh hoc chi ph xc nh nguyn nhn, mc tn tht thuc phm vi trch nhim ca ngi bo him v chi ph ng gp vo tn tht chung. Cc chi ph ny phi c bi hon theo t l gia s tin bo him v gi tr bo him. Trch nhim bi thng tn tht ca ngi bo him

40

Ngi bo him chu trch nhim bi thng cho nhng tn tht l hu qu trc tip ca ri ro c bo him trong phm vi s tin bo him v bi hon nhng chi ph theo quy nh, mc d tng s tin phi tr cho ngi c bo him c th vt qu s tin bo him. Ngi bo him khng chu trch nhim i vi nhng tn tht xy do hnh ng c hoc qu cu th ca ngi c bo him, nhng vn phi chu trch nhim bi thng cc tn tht pht sinh do s su hoc sai lm ca thuyn trng ng thi cng l ngi c bo him t trong vic iu khin, qun tr tu v cc tn tht do li ca thuyn b, hoa tiu hng hi. Hp ng bo him thn tu c th m rng bi thng thm cc tn tht lin quan n cc trch nhim trong tai nn m va th ngoi trch nhim bi thng cc tn tht ca i tng bo him, ngi bo him cn c trch nhim bi thng tn tht ca ngi th ba, nu ngi c bo him phi chu trch nhim v tn tht do tai nn m va, mc d tng s tin bi thng c th vt qu s tin bo him. Trng hp xy ra ri ro hng hi thuc phm vi bo him ca hp ng bo him th ngi bo him c th bi thng ton b s tin bo him c min mi trch nhim khc theo cc iu kin tha thun trong hp ng. Trong trng hp ny, ngi bo him phi thng bo nh ca mnh cho ngi c bo him trong thi hn by ngy, k t ngy nhn c thng bo ca ngi c bo him v ri ro hng hi xy ra v hu qu ca n; ngi bo him khng c i quyn s hu i tng bo him, nu ton b s tin bo him thp hn gi tr bo him. Ngoi vic bi thng ton b s tin bo him, ngi bo him cn phi bi hon nhng chi ph nhm mc ch ngn nga, hn ch tn tht hoc sa cha, khi phc i tng bo him m ngi c bo him chi trc khi nhn c thng bo ca ngi bo him. Bi thng tn tht xy ra k tip nhau Ngi bo him phi chu trch nhim i vi cc tn tht xy ra k tip nhau, mc d tng gi tr tn tht c th vt qu s tin bo him, tr trng hp c tha thun khc trong hp ng. Trng hp i tng bo him b tn tht b phn m vn cha c sa cha hoc bi thng v tip sau li xy ra tn tht ton b th ngi c bo him ch c bi thng tn tht ton b. Min trch nhim i vi ngi bo him Tr trng hp c tha thun khc trong hp ng bo him, khi bo him tu bin v tin cc vn chuyn, ngi bo him khng chu trch nhim v cc tn tht pht sinh trong cc trng hp sau y: i) Tu bin khng kh nng an ton i bin vo lc bt u chuyn i, tr trng hp tu bin c khuyt tt n t hoc khi xy ra cc tnh hung khng th trnh khi mc d ngi c bo him c s quan tm thch ng; ii) Bc ln tu bin cc cht hoc vt liu d n, d chy hoc nhng hng ha nguy him khc khng ph hp vi nhng quy nh v vic vn chuyn loi hng ha ny, nu ngi c bo him bit nhng ngi bo him khng bit. Tr trng hp c tha thun khc trong hp ng bo him, khi bo him hng ha, ngi bo him khng chu trch nhim v cc tn tht pht sinh do tnh cht t nhin ca hng ha; hoc do hng ha r r hao ht hoc h ao mn t nhin; hoc ng gi khng ng quy cch , hoc khng thch hp; hoc chm tr trong vic cung ng hng ha. Tr trng hp c tha thun khc trong hp ng bo him, ngi bo him khng chu trch nhim i vi tn tht ca i tng bo him xy ra do chi n tranh hoc nhng hot ng qun s vi bt k tnh cht no v hu qu ca n; b cng ot; gy ri; nh cng hoc

41

nhng tn tht xy ra do hnh ng trng thu, trng dng, trng mua, bt gi, ph hy tu bin hoc hng ha theo mnh lnh qun s hoc quyt nh ca c quan nh nc c thm quyn. Mc 6 Chuyn quyn i bi thng Chuyn quyn i bi thng Khi tr tin bi thng cho ngi c bo him, ngi bo him c quyn truy i ngi c li gy ra tn tht (sau y gi l ngi th ba) trong phm vi s tin tr. Ngi bo him thc hin quyn ny theo quy nh i vi ngi c bo him. Ngha v ca ngi c bo him trong vic i ngi th ba Ngi c bo him c ngha v cung cp cho ngi bo him mi tin tc, ti liu, bng chng v phi p dng nhng bin php cn thit ngi bo him c th thc hin quyn truy i ngi th ba. Trng hp ngi c bo him khng thc hin ngha v quy nh ti khon 1 iu ny hoc c li lm cho quyn truy i ca ngi bo him khng th thc hin c th ngi bo him c min tr ton b tin bi thng hoc c gim mc hp l. Trng hp ngi c bo him nhn tin bi thng tn tht do bn th ba tr th ngi bo him ch c ngha v tr phn tin chnh lch gia s tin phi bi thng theo hp ng bo him v s tin m ngi c bo him nhn t ngi th ba. Bo lnh ng gp tn tht chung Ngi bo him phi k bo lnh ng gp tn tht chung trong phm vi s tin bo him trn c s cam kt ng gp tn tht chung ca ngi c bo him, tr trng hp c tha thun khc trong hp ng bo him. Khi phn b tn tht chung, ngi c bo him c ngha v quan tm thch ng cc quyn li ca ngi bo him. Mc 7- T b i tng bo him Quyn t b i tng bo him Ngi c bo him c quyn t b i tng bo him v chuyn cho ngi bo him quyn v ngha v ca mnh lin quan n i tng bo him nhn tin bi thng tn tht ton b, nu i tng bo him b tn tht t on b l khng th trnh khi hoc vic ngn nga tn tht gy ra chi ph qu cao so vi gi tr ca i tng bo him. Quyn t b i tng bo him c th c p dng trong trng hp tu bin b chm m, b cng ot, b h hng do tai nn m khng th sa cha c hoc chi ph sa cha, phc hi, chuc tu bin l khng c hiu qu kinh t. Quyn t b i tng bo him quy nh ti khon 2 iu ny cng c p dng i vi hng ha, k c trng hp chi ph sa cha, vn chuyn hng ha n cng tr hng l qu cao so vi gi th trng ca hng ha ti cng tr hng. Cch thc v thi hn thc hin quyn t b i tng bo him Vic thc hin quyn t b i tng bo him phi c tuyn b bng vn bn ghi r cn c p dng quyn t b i tng bo him. Tuyn b t b i tng bo him phi c gi cho ngi bo him trong thi hn hp l, nhng khng c qu mt trm tm mi ngy, k t ngy ngi c bo him bit v cc s kin lm cn c p dng quyn t b hoc trong thi hn su mi ngy, k t ngy kt thc thi hn bo him trong trng hp tu bin hoc hng ha b cng ot hoc b mt quyn chim hu v nhng nguyn nhn khc; sau thi hn quy nh ti khon ny, ngi c bo him b mt quyn t b i tng bo him, nhng vn c quyn i bi thng tn tht. 42

Vic t b i tng bo him khng c km theo bt k iu kin no; nu vic t b c chp nhn th ngi bo him v ngi c bo him khng c quyn thay i quyt nh ca mnh. Ngha v ca ngi c bo him khi tuyn b t b i tng bo him Khi tuyn b t b i tng bo him, ngi c bo him c ngha v cung cp cho ngi bo him nhng thng tin lin quan n quyn v ti sn i vi i tng bo him, cc khon bo him v hn ch khc m ngi c bo him bit. Thi hn chp nhn hoc t chi vic t b i tng bo him ca ngi bo him Trong thi hn ba mi ngy, k t ngy nhn c tuyn b t b i tng bo him, ngi bo him c ngha v thng bo bng vn bn cho ngi c bo him bit l chp nhn hoc t chi vic t b; sau thi hn ny, ngi bo him mt quyn t chi. Quyn v ngha v lin quan n i tng bo him c chuyn cho ngi bo him ngay sau khi ng bo him thng bo chp nhn vic t b; ngi bo him c th khng i i quyn ny. Trng hp vic tuyn b t b i tng bo him c thc hin ng quy nh m ngi bo him khng chp nhn vic t b th ngi c bo him vn c quyn i bi thng. Bi thng tn tht ton b Tn tht ton b c tnh l tn tht do tu bin, hng ha b h hng m xt thy khng th trnh khi tn tht ton b hoc chi ph sa cha, phc hi vt qu gi tr ca tu bin sau khi sa cha hoc vt qu gi th trng ca hng ha ti cng tr hng; trong trng hp ny, ngi c bo him phi gi tuyn b t b i tng bo him n ngi bo him trc khi yu cu tr tin bo him. Tn tht ton b thc t l tn tht do tu bin, hng ha b ph hy, h hng ton b m khng phc hi c hoc tu bin mt tch cng hng ha; trong trng hp ny, ngi c bo him c th i ngi bo him bi thng ton b s tin bo him m khng phi tuyn b t b i tng bo him. Trng hp tu bin mt tch l tu bin c bo him c thi hn, ngi bo him ch chu trch nhim bi thng nu nhn c tin cui cng v tu bin trc khi kt thc thi hn bo him. Ngi bo him khng chu trch nhim bi thng nu chng minh c tu bin mt tch sau khi thi hn bo him kt thc. Hon tr tin bo him Trng hp ngi bo him tr tin bi thng m sau tu bin li thot khi ri ro hng hi th ngi bo him c quyn yu cu ngi c bo him tip tc s hu tu bin v hon li s tin c bi thng sau khi khu tr tin bi thng tn tht b phn ca tu bin vi iu kin tn tht b phn l hu qu trc tip ca ri ro hng hi c bo him. Mc 8 Gii quyt bi thng Trch nhim gii quyt bi thng Khi thanh ton tin bi thng tn tht ca i tng bo him, ngi bo him c quyn yu cu ngi c bo him trnh by v s kin lin quan, xut trnh cc ti liu, bng chng cn thit cho vic nh gi s kin v mc tn tht. Thi hiu khi kin lin quan n hp ng bo him hng hi Thi hiu khi kin lin quan n hp ng bo him hng hi l hai nm, k t ngy pht sinh tranh chp.

43

 Khng nht thit phi xem xt ton b ni dung ca B lut Hng hi Vit Nam, ch cn nghin cu phn vn chuyn hng ha bng ng bin (trch nhim ca ngi vn chuyn, trch nhim ca ngi gi hng, vn n) l .

2. So snh Lut Hng hi Vit Nam vi Quy tc Hague-Visby, Hamburg v Rotterdam

Mc tiu chnh ca bo co ny l lm r nhng im tng ng v khc bit gia B lut Hng hi Vit Nam 20 05 vi Quy tc Hague-Visby, Hamburg v Rotterdam, t nu r nhng thay i trong h thng php lut hng hi Vit Nam (nhng quy nh no phi sa i, b sung, hon thin) khi Vit Nam tham gia cc Cng c quc t v hng hi tng ng. SO SNH: I. PHM VI P DNG Phm vi p dng gm c phm vi v mt khng gian v phm vi v mt i tng. 1. Phm vi a l - Quy tc Hague-Visby (iu 10) Quy tc p dng cho mi vn n lin quan n vic chuyn ch hng ha gia cc cng hai nc khc nhau, nu: (a) Vn n c pht hnh ti mt nc tham gia Quy tc; hoc (b) Hng ha c vn chuyn t mt nc tham gia Quy tc; hoc (c) Vn n quy nh r p dng Quy tc ny. - Quy tc Hamburg (iu 2) Quy tc p dng cho mi hp ng chuyn ch bng ng bin gia hai nc, nu: (a) cng bc hng quy nh trong hp ng chuyn ch bng ng bin nm mt nc tham gia Cng c; hoc (b) cng d hng quy nh trong hp ng chuyn ch bng ng bin nm mt nc tham gia Cng c; hoc (c) mt trong cc cng d hng la chn, quy nh trong hp ng chuyn ch bng ng bin, l cng d hng thc th v cng nm mt nc tham gia Cng c; hoc (d) vn n hoc chng t khc lm bng chng cho hp ng chuyn ch bng ng bin c pht hnh ti mt nc tham gia Cng c; hoc (e) vn n hoc chng t khc lm bng chng cho hp ng chuyn ch bng ng bin quy nh rng nhng iu khon ca Cng c ny hoc lut l ca bt k quc gia no cho thi hnh nhng quy nh ca Cng c ny l lut iu chnh hp ng (tc l vn n quy nh Quy tc ny s c p dng). - Quy tc Rotterdam (Article 5) Cng c p dng cho hp ng chuyn ch hng ha m ni nhn hng v ni giao hng nm nhng nc khc nhau, cng nhn hng v cng d hng cng nm nhng nc khc nhau, vi iu kin mt trong cc a im sau phi nm trong mt nc tham gia Cng c: (a) (b) (c) (d) ni nhn hng; cng xp hng; ni giao hng; hoc cng d hng.

- B lut Hng hi Vit Nam 2005: T cc quy nh ti iu 2, iu 3, iu 4 ca B lut Hng hi Vit Nam, B lut ny p dng cho hp ng chuyn ch ng bin quc t trong cc trng hp sau: 44

(a) Hp ng c thc hin hon ton ti Vit Nam (b) Ni hng ha c tr theo hp ng l ti lnh th Vit Nam. (c) Cc bn tha thun p dng B lut Hng hi Vit Nam. Nhn xt: Nh vy, cc quy tc ny ch p dng cho cc hp ng chuyn ch hng ha quc t (cng nhn hng v cng d hng cc nc khc nhau). Nh vy, d tham gia quy tc no th cc hp ng chuyn ch hng ha ni a (cng nhn hng v cng d hng ti Vit Nam) s khng chu s iu chnh ca cc quy tc ny. 2. Phm vi p dng v mt i tng - Quy tc Hague-Visby (iu 1(b) v iu 5) p dng cho vn n hoc chng t xc nhn quyn s hu hng ha tng t khc. Khng p dng cho hp ng thu tu, nhng vn p dng cho vn n hay chng t tng t pht hnh theo m hp ng thu tu khi m vn n y iu chnh quan h gia ngi t chuyn ch v ngi cm vn n. - Quy tc Hamburg (iu 1.6, iu 2.3) p dng cho hp ng vn chuyn bng ng bin, vn n hoc chng t xc nhn quyn s hu hng ha. Khng p dng cho hp ng thu tu. Tuy nhin, khi mt vn n c cp theo mt hp ng thu tu, th nhng quy nh ca Cng c ny s c p dng cho vn n nu vn n iu chnh quan h gia ngi chuyn ch vi ngi cm vn n khng phi l ngi thu tu. - Quy tc Rotterdam (iu 6) Quy tc khng p dng cho hp ng thu tu chuyn hay bt k hp ng no v mc ch s dng tu bin Quy tc khng p dng cho hnh trnh vn chuyn khng phi l tu ch, tr phi hnh trnh khng c hp ng thu tu chuyn hay mt chng t vn ti in t c pht hnh. - B lut Hng hi Vit Nam 2005 iu 74 n 97: p dng cho hp ng vn chuyn theo chng t (hp ng thu tu ch). iu 98 n 118: p dng cho hp ng vn chuyn theo chuyn (hp ng thu tu chuyn). Nhn xt: Cc quy tc quc t u ch p dng cho cc hp ng chuyn ch hng ha bng tu ch m khng p dng cho cc hp ng thu tu chuyn. Nh vy, vic tham gia mt trong cc quy tc ny ch nh hng v mt php l n cc quy nh ti cc iu t 74 n 97 B Lat Hng hi Vit Nam v cc quy nh khc c lin quan n hp ng vn chuyn theo chng t m thi. II. TRCH NHIM CA NGI CHUYN CH Cc vn c em ra so snh gia B lut Hng hi Vit Nam 2005 vi cc quy tc quc t gm: (1) c s trch nhim; (2) thi hn trch nhim, (3) gii hn trch nhim, v (4) trch nhim ca ngi chuyn ch trong cc trng hp c bit. 1. C s trch nhim: C s trch nhim ca ngi chuyn ch c th hin qua 03 ni dung sau: (1.1) trch nhim ca ngi chuyn ch i vi hnh trnh chung v i vi hng ha; (1.2) vn min trch nhim ca ngi chuyn ch; v (1.3) trch nhim chng minh li. 1.1. Trch nhim ca ngi vn chuyn i vi hnh trnh chung v i vi hng ha

45

- Quy tc Hague- Visby (iu 3) 1. Ngi vn chuyn phi c s cn mn hp l vo lc trc v khi bt u hnh trnh : a. Lm cho tu c kh nng i bin; b. Bin ch, trang b v cung ng thch hp cho tu; c. Lm cho cc hm thch ng v an ton cho vic tip nhn, vn chuyn v bo qun hng ha. 2. Ngi vn chuyn phi xp, sp t, vn chuyn, bo qun, chm sc v d hng ha vn chuyn mt cch thch hp v cn thn. 3. Sau khi nhn trch nhim v hng ho, ngi chuyn ch hoc thuyn trng hoc i l ca ngi chuyn ch s, theo yu cu ca ngi gi hng, cp cho h mt vn n. - Quy tc Hamburg (iu 5.1) Ngi chuyn ch chu trch nhim v nhng thit hi do hng ha b mt mt hoc h hng cng nh do vic chm giao hng nu s c gy ra mt mt, h hng hoc chm giao hng xy ra trong khi hang ha thuc trch nhim ca ngi chuyn ch. - Quy tc Rotterdam (iu 14) Khi hng ha c vn chuyn bng ng bin, ngi chuyn ch vo trc khi, lc bt u v trong sut hnh trnh ng bin phi cn mn hp l : + m bo duy tr con tu c kh nng i bin; + bin ch, trang b, cung ng mt cch thch hp cho tu v duy tr con tu c bin ch, trang b v cung ng nh vy trong sut hnh trnh; + m bo v gi gn hm tu v cc b phn cha hng khc ca con tu v cc container cha hng do ngi chuyn ch cung cp thch hp v an ton cho vic tip nhn, vn chuyn v bo qun hng ha. Ghi ch: Khng ging Quy tc Hague- Visby, theo Quy tc Rotterdam, ngi chuyn ch c trch nhim lm v duy tr cho tu kh nng i bin trong sut hnh trnh. - B lut Hng hi Vit Nam 2005: Tng t Quy tc Hague-Visby. 1.2. Min trch nhim ca ngi chuyn ch - Quy tc Hague-Visby (iu 4) 1. Trong trng hp tu khng kh nng i bin ch min trch nhim cho ngi vn chuyn khi ngi vn chuyn chng minh c s cn mn hp l m bo tu c kh nng i bin trc v vo lc bt u hnh trnh. 2. Ngi chuyn ch c min trch v cc mt mt, h hng ca hng ha pht sinh v gy ra bi: a.Hnh vi, s sut hoc khng thc hin ca thuyn trng, thu th, hoa tiu hay ngi gip vic ca ngi chuyn ch trong vic iu khin hay qun tr tu; b.Chy, tr khi do li thc t ca ngi chuyn ch hay do hnh ng c ca ngi chuyn ch; c.Nhng tai ho, mi nguy him hay tai nn trn bin hay sng nc; d.Thin tai; e.Hnh ng chin tranh; 46

f.Hnh ng th ch; g.Bt gi hay hn ch ca chnh quyn, ngi thng tr hay nhn dn hoc b tch bin trong mt th tc t tng t php; h.Cc hn ch do kim dch; i.Hnh ng hoc khng hnh ng ca ngi gi hng hoc ch hng, i l hoc i din ca h; k.nh cng hoc b xng hoc ngng hay hn ch lao ng v bt k l do g, d l b phn hay ton phn; m.Bo ng hoc ni lon; n.Cu hoc c gng cu tnh mng hoc ti sn trn bin; o.Hao ht th tch hay trng lng hoc bt k mt mt hay h hng no khc xy ra do ni t, phm cht hay khuyt tt vn c ca hng ho; p. Bao b khng y ; q.M k hiu khng y hoc khng chnh xc; s.Nhng n t khng th pht hin c d c s cn mn thch ng; t.Bt k nguyn nhn no khc pht sinh khng do li thc t hay hnh vi c ca ngi chuyn ch, cng khng do li hoc s s sut ca cc i l hoc ngi phc v ca ngi chuyn ch, nhng ngi mun c hng quyn min trch ny c ngha v chng minh rng mt mt hay h hng khng phi li thc t hay hnh vi c ca ngi chuyn ch cng nh li hoc s sut ca cc i l hoc ngi phc v ca ngi chuyn ch. - Quy tc Hamburg (iu 5.1) Ngi chuyn ch ch c min trch nhim nu ngi chuyn ch chng minh c rng bn thn mnh, nhng ngi lm cng hoc ngi i l ca mnh p dng mi bin php hp l, cn thit trnh s c v hu qu gy mt mt hoc tn tht v hng ha. - Quy tc Rotterdam (iu 17) Ngi chuyn ch c min trch ton b hoc mt phn trch nhim nu h chng minh c rng mt mt, h hng ca hng ha hoc chm tr l do mt trong cc s c hoc tnh hung sau y gy ra: a. Thin tai; b.Tai ha, nguy him hay tai nn trn bin hay cc vng nc hng hi khc; c. Chin tranh, hnh ng th ch, xung t v trang, cp bin, khng b, bo ng v ri lon dn s; d.Nhng hn ch do kim dch; can thip hay cn tr ca chnh quyn, nh chc trch hoc ngi dn, bao gm c vic bt gi khng do li ca ngi chuyn ch hoc i l hoc ngi lm cng cho ngi chuyn ch; e. nh cng, b xng, ngng hoc hn ch ca lao ng; f. Ha hon trn tu; g.Nhng khuyt tt n t khng th pht hin c d cn mn hp l; h.Hnh vi hay s su ca ngi gi hng, bn ng tn ngi gi hng trong hp ng, bn t kim sot hoc bt c ngi no khc thuc din chu trch nhim bi ngi gi hng hoc bn ng tn ngi gi hng trong hp ng;

47

i. Bc, xp, x l, hoc d hng tr khi ngi chuyn ch hoc bn thc hin, thay m cho t ngi gi hng, bn ng tn ngi gi hng trong hp ng hoc ngi nhn hng, thc hin hot ng ny; j. Hao ht v s lng hoc trng lng hay bt k mt mt hoc thit hi no do khuyt tt, cht lng hoc mt xu vn c ca hng ha gy ra; k.Vic ng gi hoc ghi k hiu khng y hoc sai st khng phi do ngi chuyn ch hay i din ngi chuyn ch thc hin; l. Cu sinh hoc n lc nhm cu sinh mng trn bin; m. C cc bin php hp l cu hoc n lc nhm cu ti sn trn bin; n.C cc bin php hp l nhm trnh hoc n lc trnh gy tn hi ti mi trng; hoc o.Cc hnh vi ca ngi chuyn ch theo cc quyn cho php nhm x l hng ha nguy him c th tr thnh mi e da hoc hy sinh hng m bo an ton chung trong hnh trnh. Ghi ch: Vic min tr khng hp l trch nhim ca ngi chuyn ch lin quan n vic ngi chuyn ch sao nhng trong qu trnh li ho qun l con tu, b xa b theo Quy c tc Rotterdam. - B lut Hng hi Vit Nam 2005 Tng t Quy tc Hague- Visby 1.3. Trch nhim chng minh li - Quy tc Hague-Visby Quy tc khng quy nh r rng (tr khi iu 4-1). Thng thng, ch hng phi a ra kt lun v tu khng kh nng i bin hoc hng ha khng c vn chuyn thch hp v cn thn, sau ngi vn chuyn phi chng minh trng hp min trch thch hp. Ngi chuyn ch mun hng min trch ngoi cc min trch c lit k th phi chng minh mnh khng c li c ca mnh hay ca i l hay ngi lm cng ca mnh - Quy tc Hamburg (iu 5) Ngi chuyn ch phi chng minh rng bn thn mnh, nhng ngi lm cng hoc ngi i l ca mnh p dng mi bin php hp l, cn thit trnh s c v hu qu ca vic mt mt hoc thit hi v hng ha, tr trng hp vic mt mt hay thit hi do l ha hon. - Quy tc Rotterdam (iu 17) C hai bn (ngi chuyn ch v ngi i thu tu) s u phi chng minh li. - B lut Hng hi Vit Nam 2005 (iu 78.1 v 78.2): Ngi no mun hng min trch nhim th phi chng minh mnh khng c li. 2. Thi hn trch nhim - Quy tc Hague-Visby Ngi chuyn ch chu trch nhim trong khong thi gian t khi hng c xp ln tu cho ti khi hng c d ra khi tu (t cn cu n cn cu). - Quy tc Hamburg (iu 4): Ngi vn chuyn chu trch nhim trong khong thi gian nhn trch nhim i vi hng ha cng xp, trong qu trnh vn chuyn v cng d, tc l, thng thng, t khi nhn hng t ngi gi cho n khi giao hng cho ngi nhn hng, theo cc quy nh ti cng a phng (t cng n cng).

48

- Quy tc Rotterdam (iu 12) Ngi chuyn ch chu trch nhim i vi hng ha k t khi nhn hng ni i cho n khi giao hng ni n (t kho n kho). - B lut Hng hi Vit Nam 2005: Tng t Quy tc Hamburg trong trng hp hp ng vn chuyn theo chng t. 3. Gii hn trch nhim Cc vn c cp trong ni dung ny gm c : (31.) gii hn trch nhim ca ngi chuyn ch trong trng hp mt mt, h hng hng ha v trong trng hp giao hng chm; (3.2) trng hp ngi chuyn ch mt quyn hng gii hn trch nhim; (3.3) cc quy nh v tha thun h thp gii hn trch nhim; v (3.4) tng gii hn trch nhim. 3.1. Gii hn trch nhim (a) Gii hn trch nhim i vi mt mt hoc thit hi v hng ha - Quy tc Hague- Visby (iu 4 (5)) 10.000 frng m kin hng hoc n v hng ho hoc 30 frng mi kilo trong trng lng i tnh c b ca hng ho mt mt hoc h hng, ty theo cch tnh no cao hn. Theo Ngh nh th SDR 1979: 666.67 SDR trn mi kin hoc n v chuyn ch hay 2 SDR trn mi kilo trong tng trng lng c b ca s hng ha b mt mt, h hng, ty theo cch tnh no cao hn. - Quy tc Hamburg (iu 6) 835 SDR trn mi kin hoc n v chuyn ch hay 2,5 SDR trn m kilo trong trng lng i c b ca s hng ha b mt mt, h hng, ty theo cch tnh no cao hn. - Quy tc Rotterdam (iu 59) 875 SDR/ kin hoc mt n v vn ti khc hoc 3 SDR/kg, ty theo cch tnh no cao hn, tr phi gi tr ca hng ha c k khai v ghi vo hp ng hoc ngi chuyn ch v ngi gi hng tha thun mt s tin cao hn s tin trn. - B lut Hng hi Vit Nam 2005 (iu 79) Tng t nh ngh nh th 1979 trong Quy tc Hague Visby, tuy vy gia 666,67 SDR/kin v 2 SDR/kg c b th p dng ty vo gi tr hng ha. (b) Chm giao hng - Quy tc Hague-Visby Khng quy nh. - Quy tc Hamburg (iu 6), Quy tc Rotterdam (iu 21) Ngi chuyn ch phi bi thng 2,5 ln tin cc phi tr cho s hng giao chm, nhng khng vt qu tng tin cc ca ton b l hng hoc mc gii hn trch nhim nu hng ha b mt hoc h hng. - B lut Hng hi Vit Nam 2005 Quy nh ging nh Quy tc Hamburg. 3.2. Mt quyn hng gii hn trch nhim - Quy tc Hague-Visby (iu 4 (5)(e)) Ngi chuyn ch khng c quyn hng gii hn trch nhim quy nh ti on ny nu thit hi c chng minh l xut pht t hnh vi, hnh ng hoc khng hnh ng ca ngi 49

chuyn ch c thc hin vi nh gy ra thit hi, hoc c thc hin mt cch liu lnh v thc c rng thit hi nh vy c th xy ra. - Quy tc Hamburg (iu 8 v iu 9) Ngi chuyn ch khng c quyn hng gii hn trch nhim nu c bng chng rng mt mt, h hng hoc chm giao hng l do hnh ng hay thiu st ca ngi chuyn ch c thc hin mt cch c thc nhm gy ra mt mt, h hng hoc chm giao hng hoc thc hin mt cch thiu thn trng trong khi bit rng mt mt, h hng c th xy ra. Ngi chuyn ch khng c quyn hng gii hn trch nhim nu mt mt hoc thit hi hng ha do v chuyn hng trn boong tu, nhng trn thc t ngi chuyn ch v ng i n gi hng khng thng nht rng hng c vn chuyn hng trn boong tu. - Quy tc Rotterdam (iu 61) Tng t Quy tc Hamburg. - B lut Hng hi Vit Nam 2005 Tng t Quy tc Hague-Visby, nhng khng quy nh trng hp mt quyn hng gii hn trch nhim khi i chch ng. 3.3. Tha thun h thp gii hn trch nhim - Quy tc Hague-Visby (iu 6) Cc bn c quyn thng lng nu hng ha khng phi hng thng mi thng thng thc hin trong qu trnh mu dch thng thng, v cc iu khon v iu kin trong vic vn chuyn c thc hin chng t s cn thit phi c mt tho thun c bit. - Quy tc Hamburg v Rotterdam Cc bn khng c quyn tha thun h thp gii hn trch nhim ca ngi chuyn ch. - B lut Hng hi Vit Nam 2005 Khng quy nh. 3.4. Quyn thng lng tng gii hn trch nhim ca ngi chuyn ch - Quy tc Hague-Visby (iu 5) c php nu c ghi trong vn n. - Quy tc Hamburg (iu 4, 6 v 15) c php nu hai bn tha thun. Phi ghi vo trong vn n. - Quy tc Rotterdam c php nu cc bn tha thun. - B lut Hng hi Vit Nam Khng quy nh. 4. Trch nhim ca ngi chuyn ch trong mt s tnh hung c bit Trong mt s trng hp c bit, trch nhim ca ngi chuyn ch c quy nh khc so vi trch nhim ni chung. Cc trng hp ny gm: (4.1) tn tht do ha hon; (4.2) tn tht do vn chuyn sc vt sng; (4.3) tn tht do vn chuyn hng trn boong; (4.4) tn tht do vn chuyn hng nguy him; v (4.5) tn tht do i chch ng. 4.1. Tn tht do chy 50

- Quy tc Hague-Visby (iu 3 v 4) Ngi vn chuyn ch chu trch nhim nu chy do li thc s hoc c ca mnh gy ra. Nu chy do tu khng c kh nng i bin, ngi vn chuyn s chu trch nhim tr khi anh ta c s cn mn hp l m bo tu c kh nng i bin trc v vo lc bt u hnh trnh. - Quy tc Hamburg (iu 5.4) Ngi vn chuyn s chu trch nhim nu ngi khiu ni chng minh c rng chy l do li lm hoc s sut ca ngi vn chuyn, ngi lm cng hoc i l ca ngi vn chuyn gy ra. - Quy tc Rotterdam Khng quy nh c th. - B lut Hng hi Vit Nam 2005 (iu 78(2)(b)) Ngi vn chuyn chu trch nhim nu chy do li ca mnh gy ra. 4.2. Sc vt sng - Quy tc Hague-Visby (iu 1(c)) Quy tc khng p dng i vi hng ha l sc vt sng. - Quy tc Hamburg (iu 1.5 v 5.5) Quy tc p dng cho cc hp ng vn chuyn sc vt sng. Ngi chuyn ch khng chu trch nhim v mt mt, h hng hoc chm giao hng xy ra do bt k ri ro c bit no vn c trong loi vn chuyn ny. Nu ngi chuyn ch chng minh c rng mnh lm ng mi ch dn c bit ca ngi gi hng lin quan n sc vt v chng minh c rng trong hon cnh , mt mt, h hng hoc chm giao hng c th xut pht t nhng ri ro ni trn th mt mt, h hng hoc chm giao hng c suy on l do nguyn nhn gy ra. - Quy tc Rotterdam (iu 81) Quy tc p dng cho cc hp ng vn chuyn sc vt sng. Ngi chuyn ch vn chu trch nhim i vi tn tht nu ngi gi hng c th chng minh rng mt mt, h hng hoc chm giao hng xy ra do hnh vi hoc s sut ca ngi chuyn ch hoc thc hin vi nh gy ra thit hi hng ha hay chm giao hng, hoc thc hin mt cch liu lnh v thc c rng thit hi nh vy c th xy ra. - B lut Hng hi Vit Nam 2005 (iu 74(4)(b)) Cc bn hon ton c quyn thng nht v trch nhim ca ngi chuyn ch. 4.3. Hng trn boong - Quy tc Hague-Visby (iu 1(c)) Quy tc khng p dng tr khi c khai l c vn chuyn trong hnh trnh v thc t chuyn ch nh vy. - Quy tc Hamburg (iu 9) Quy tc khng loi tr hng trn boong. Ngi vn chuyn c th ch hng trn boong nu tha thun vi ngi gi hng hoc theo ng tp qun thng mi ring hoc theo yu cu ca cc quy nh hoc cc quy tc php lut. Phi ghi trong vn n l hng c ch trn boong.

51

Nu khng tha thun v vic ch hng trn boong, ngi vn chuyn phi chu trch nhim i vi mt mt, h hng hoc chm giao hng do vic ch hng trn boong gy ra. Ngi vn chuyn khng c hng gii hn trch nhim khi vic ch hng trn boong tri vi s tha thun r rng l hng phi ch trong hm tu. - Quy nh Rotterdam (iu 25) Hng ha c th c ch trn boong tu ch khi theo quy nh ca php lut; hoc hng ha c ch trong cc cng-ten-n hoc phng tin vn ti ph hp vi vic vn chuyn trn boong, v boong tu c bit ph hp vn chuyn cc cng-ten-n hoc phng tin vn ti ny; hoc vn chuyn trn boong l theo hp ng vn chuyn; hoc tp qun, vn dng hay thng l thng mi. Ngi chuyn ch vn chu trch nhim v mt mt, h hng hoc chm giao hng vn chuyn trn boong, nhng ngi chuyn ch khng chu trch nhim v mt mt, h hng hoc chm giao hng xy ra do cc nguy c c bit lin quan n vin vn chuyn trn boong. - B lut Hng hi Vit Nam 2005 (iu 74(4)(c)) Cc bn hon ton c quyn thng nht v trch nhim ca ngi chuyn ch. 4.4. Hng nguy him - Quy tc Hague-Visby (iu 4(6)) Hng ho c tnh d chy, d n hay nguy him i vi vic xp hng m ngi chuyn ch, thuyn trng hoc i l ca ngi chuyn ch s khng chp nhn chuyn ch nu bit v tnh cht hay c im ca chng, c th b ngi chuyn ch d xung bt k lc no ti bt k a im no, hoc tiu hu hoc v hi ho m khng c bi hon v ngi gi nhng hng ho s phi chu trch nhim i vi tt c cc thit hi v cc chi ph trc tip hay gin tip pht sinh t hoc l h qu ca vic xp hng . Nu ngi chuyn ch bit v tnh cht ca hng ho v chp nhn xp hng ho ln tu v sau nhng hng ho ny tr thnh mi nguy him cho tu hoc hng ho, theo cch thc tng t chng c th b ngi chuyn ch d ln b ti bt k a im no, hoc tiu hu hoc v hi ho m ngi ny khng phi chu trch nhim tr trng hp tn tht chung, nu c. - Quy tc Hamburg (iu 13) Cc iu khon tng t cng p dng, v ngi gi hng c ngha v phi ghi k m hiu v dn nhn hng nguy him mt cch thch hp. - Quy tc Rotterdam (iu 32) Quy nh nh Quy tc Hamburg. - B lut Hng hi Vit Nam 2005 (iu 82) Tng t Quy tc Hague-Visby. 4.5. i chch ng - Quy tc Hague-Visby (iu 4(4)) Bt k s i chch ng no nhm mc ch cu hoc c gng cu tnh mng hoc ti sn trn bin hoc bt k s i chch ng hp l no khc s khng b coi l mt xm hi hay vi phm qui tc ny hoc hp ng vn chuyn, v ngi chuyn ch khng phi chu trch nhim i vi mi mt mt hoc h hng l h qu ca vic ny. Trng hp ngi chuyn ch i chch ng khng c l do, ng ny s mt quyn min i tr trch nhim v hn ch trch nhim. - Quy tc Hamburg (iu 5.6) 52

Tr trng hp tn tht chung, ngi chuyn ch khng chu trch nhim khi mt mt, h hng hoc chm giao hng xy ra do thi hnh nhng bin php nhm cu sinh mng hay nhng bin php hp l nhm cu ti sn trn bin. Quy tc ny p dng cho trng hp khi ngi chuyn ch i chch ng c l do h l p cng nh trng hp khc gy mt mt hoc h hng hng ha. - Quy tc Rotterdam (iu 24) Tng t Quy tc Hamburg. - B lut Hng hi Vit Nam 2005 (iu 108) Tng t Quy tc Hague-Visby. Nhn xt: Quy nh v trch nhim ca ngi chuyn ch theo B lut Hng hi Vit Nam 2005 hu nh tng t vi cc quy nh ca Cng c Hague-Visby (min tr trch nhim, gii hn trch nhim). Mt s quy nh khc v trch nhim ca ngi chuyn ch theo B lut nh thi hn trch nhim, trch nhim ca ngi chuyn ch i vi vic chm giao hng, li ging vi Cng c Hamburg. Lu rng gii hn trch nhim ca ngi chuyn ch theo Cng c Rotterdam l cao nht. Nu Vit Nam tr thnh thnh vin ca Cng c ny, ngha v ca ngi chuyn ch Vit Nam s tng t 666.67 SDR trn mi kin hoc n v chuyn ch hoc 2 SDR trn mi kilo trng lng c b ca hng ha b mt mt hoc b h hng ln 875 SDR hoc 3 SDR tng ng. y l mc tng ng k. III. THNG BO TN THT V KHIU NI 1. V vn thng bo tn tht 1.1. Vi tn tht r rt - Quy tc Hague-Visby (iu 3 (6)) Thng bo v tn tht bng vn bn phi c gi ti ngi chuyn ch hoc i l ca ngi ny ti cng d hng trc hoc vo lc giao hng. - Quy tc Hamburg (iu 19) Thng bo v tn tht bng vn bn phi c gi ti ngi chuyn ch chm nht l mt ngy sau ngy hng c giao cho bn nhn hng. - Quy tc Rotterdam (iu 23) Thng bo v tn tht phi c gi ti ngi chuyn ch hoc bn thc hin vn chuyn hng trc hoc ti thi im giao hng. - B lut Hng hi Vit Nam 2005 (iu 96) Tng t Quy tc Hague-Visby. 1.2. Vi tn tht khng r rt - Quy tc Hague-Visby (iu 3 (6)) Nu tn tht khng r rt, vic thng bo v tn tht phi nu trong vng ba ngy k t ngy giao hng hoc ngy cho rng phi giao hng. - Quy tc Hamburg (iu 19) Trng hp tn tht khng r rt, thng bo bng vn bn phi c gi trong vng 15 ngy lin tc k t ngy giao hng cho bn nhn hng. - Quy tc Rotterdam (iu 23) Nu tn tht khng r rt, thng bo v tn tht phi c gi trong vng 7 ngy lm vi c ti ni giao hng k t ngy giao hng. 53

- B lut Hng hi Vit Nam 2005 (iu 96) Tng t Cng c Hamburg. 1.3. Vi trng hp chm giao hng - Quy tc Hague-Visby Khng quy nh. - Quy tc Hamburg (iu 19) Thng bo v tn tht phi c gi bng vn bn ti ngi chuyn ch trong vng 60 ngy lin tc k t ngy hng ha c giao cho bn nhn hng. - Quy tc Rotterdam (iu 23) Thng bo v tn tht phi c gi cho ngi chuy n ch trong vng 21 ngy lin tc k t ngy giao hng. - B lut Hng hi Vit Nam 2005 (iu 96) Tng t nh Cng c Hamburg. 2. V vn thi hn khiu ni v khi kin - Quy tc Hague-Visby (iu 1.2) Vic khi kin ngi chuyn ch phi c thc hin trong vng mt nm k t khi giao hng hoc k t ngy hng ho ng l phi c giao. Tuy nhin, thi hn ny c th c gia hn nu cc bn tho thun nh vy sau khi nguyn nhn ca v kin pht sinh. - Quy tc Hamburg (iu 20) Vic khi kin ngi chuyn ch phi c thc hin trong vng 2 nm k t ngy ngi chuyn ch giao ton b hay mt phn hng ha, hoc trong trng hp khng giao hng th tnh t ngy cui cng m hng ha ng l phi c giao. Cc bn c th tha thun ko di gia hn thi hiu ny. - Quy tc Rotterdam (iu 62) Tng t Cng c Hamburg. - B lut Hng hi Vit Nam 2005 (iu 97) Tng t Cng c Hague-Visby. Ghi ch: Thi hiu khi kin ca tranh chp thng mi l 2 nm k t thi im vi phm quyn v li ch hp php theo Lut Thng mi Vit Nam. Mt khc, thi hiu khi kin l 1 nm theo B lut Hng hi Vit Nam 2005 dng nh khng hp l. V th, B lut ny khng h tr lm cho vic bo v quyn v li ch hp php ca bn chu tn tht. Do , cn ko di thi hiu khi kin ln thnh 2 nm, nh Cng c Hamburg v Rotterdam.

54

IV: NHNG THAY I V PHP LUT Cc vn php l I. Phm vi p dng 1. Phm vi p dng v khng gian - Quy c ch p t dng i vi vic chuyn ch hng ha ng ng b bin gia cc cng hai nc khc nhau - Quy c ch p t dng i vi vic chuyn ch hng ha m phn hay t ton b bng ng - Cc h ng c bin gia hai nc p cng nhn hng v khc nhau - Cc hp ng c cng d hng u ti - p d ng cho vn cng nhn hng v VN th n p dng chuyn hng ha a v cng d hng u lut VN. phng thc trong ti VN th vn p c chng ng dng lut VN. bin - Quy tc ch p dng i vi vic chuyn ch hng ha bng ng bin gia hai nc khc nhau Khi tham gia cc quy t c quc t, c khng th phi sa i B lut Hng hi Vit Nam m duy tr p ng d B lut Hng hi Vit Nam i vi cc H chuyn ch ni a, cn H chuyn ch quc - Cc h ng c t th p dng p cng nhn hng v quy t c quc t. cng d hng u ti Tuy nhin, u n VN th v p dng nh vy th hiu n lut VN. lc ca B lut Hng i Vit h Nam s rt hn ch, do hu ht chuyn ch bng ng bin l chuyn ch quc t. V vy, vn nn s a i B lut Hng hi Vit Nam cho ph hp vi Quy tc m VN tham gia Ch nh hng v mt php l n cc quy nh ti cc iu t 74 n 97 B lut Hng h Vit Nam i v cc quy nh khc c lin quan n hp ng vn chuyn theo ch ng t m thi. Cn ch sa i mt s quy nh v trch nhim ca ngi vn ti a phng c, th trong c v n ti ng bin. p dng Quy tc Hague-Visby p dng Quy tc Hamburg p dng Quy tc Rotterdam Ghi ch

2. Phm vi p Ch nh hng v dng v mt i mt php l n cc quy nh ti cc tng iu t 74 n 97 B lut Hng hi Vit Nam v cc quy nh kh c c lin quan n hp ng vn chuyn theo ch ng t m thi. II. Trch

Ch nh hng v mt php l n cc quy nh ti cc iu t 74 n 97 B lut Hng h Vit Nam i v cc quy khc nh c lin quan hp n ng vn chuyn theo chng t m thi.

55

nhim ca ngi chuyn ch 1. Trch nhim ca ngi chuyn ch cung cp con tu c kh nng i bin Khng c thay i Phi sa i iu 75(t mc cu n khon 1 B lut Hng mc cu). hi Vit Nam v ngha v ca ngi vn chuyn (trch nhim ca ngi vn chuyn khng ch l trc v khi bt u hnh trnh m ko s di sut hnh trnh). Phi sa i iu 75- khon 1 B lut Hng h Vit Nam i v ngha v ca ngi vn chuyn (trch nhi ca m ngi vn chuyn khng ch l trc v khi b u hnh t trnh m ko di s sut hnh trnh. Phm vi trch nhim ca ngi chuyn ch theo Quy c t Hamburg v Quy tc Rotterdam l ph hp hn vi thc tin hng hi quc t (quy nh ti Quy tc Hague-Visby thng b ch trch l v l, qu thin v bo v li ch ca ch tu). Quy c Haguet Visby a ra qu nhiu trng hp min trch (xu hng bo v ch tu), trong khi Quy ct Hamburg i t l trng hp min trch (xu hng bo v ch hng). Quy c t Rotterdam mang tnh hi ha v li ch ca c ch hng v ch tu khi i b lo bt cc TH min trch v l trong Quy c Haguet Visby.

2. Min trch nhim cho ngi chuyn ch

Khng c thay i.

Phi sa i iu 78B lut Hng hi Vit Nam theo Quy c t Hamburg (gi cc m trng hp min trch).

Phi sa i iu 78 - B lut Hng hi Vit Nam theo Quy tc Rotterdam (gim cc trng hp min trch).

3. Thi hn trch nhim

Thi nhim Visby trong HNG NAM.

hn trch Khng c thay i. ti Hagueng hn n B LUT H VIT I

Thi hn trch Thi hn trch nhim m rng hn nhim theo (t kho n kho). Rotterdam l rng nht, ph hp p dng cho vn ti a phng thc.

Khng c thay i. 4. Gii hn trch nhim i vi hng mt

Phi tng gii hn Phi tng gii hn Gii hn trch trch nhi m ln 835 trch nhim ln 875 nhim theo SDR cho t kin SDR/ kin hoc mt Rotterdam m l 56

mt, h hng

hoc n v chuyn ch hay 2,5 SDR cho mt kilogram ty theo cch tnh no cao hn.

n v vn ti khc hoc 3 SDR/kg, ty theo cch tnh no cao hn.

nhiu nht, tuy nhin c lu n y l gi hn i trch nhi m ca ngi chuyn ch cho c chng (ch khng ch ring cho chng ng bin), iu ny ph hp vi vn ti a phng c, th trong c phng c th ng bin.

5. Bi thng trong trng hp chm giao hng III. Thng bo tn tht v khiu ni 1. Thi hn thng bo tn tht

Khng c thay i.

Khng c thay i.

Khng c thay i.

Khng c thay i.

Tng th hn thng i bo tn tht r rt v khng r r t (sa i iu 96 B LUT HNG I VIT H NAM).

Tng thi hn thng bo tn tht r rt v khng r rt (sa i iu 96 B LUT HNG I VIT H NAM).

2. Thi hiu khi kin

Khng c thay i

Tng th hiu khi Tng thi hiu khi Thi hiu 2 nm i hin t 1 nm ln 2 kin t 1 nm ln 2 l ph p vi h nm. nm. thi hiu gii quyt cc tranh chp thng mi ni chung t i VN.

57

KT LUN 1. Nu nh Quy tc Hague-Visby thin v bo v quyn li ca ch tu, Hamburg Rules thin v bo v quyn li cho ch hng, th Quy tc Rotterdam hi ha c vn ny theo cch l tnh n quyn li cho c hai bn (vn min trch). 2. Cc nh son tho B lut Hng hi Vit Nam tham kho c Quy tc Hague-Visby v Hamburg, tuy vy, cc quy nh v trch nhim ca ngi chuyn ch th ging Hague-Visby Rules nhiu hn. V vy, nu tham gia Quy tc Hague-Visby th khng phi sa i nhiu cc quy nh trong B lut Hng hi Vit Nam v hu ht cc quy nh ny tng thch. 3. Nu tham gia Quy tc Hamburg hay Rotterdam th ph sa i cc quy nh v trch i nhim ca ngi chuyn ch theo hng tng trch nhim ny (c v c s trch nhim, thi hn trch nhim v gii hn trch nhim). 4. Quy tc Rotterdam quy nh trch nhim ca ngi chuyn ch cao hn so vi Quy tc Hague-Visby v Hamburg, c bit l gii hn trch nhim (tuy nhin, cn xem xt n vic cc quy nh ca Quy tc Rotterdam c p dng cho c vn ti a phng thc, trong c vn ti ng bin ; hn na, nhiu quy nh ti Quy tc Rotterdam chnh xc hn v cu t, ph hp hn vi cc iu kin vn chuyn tin tin). Nh vy, nu Vit Nam gia nhp Quy tc Rotterdam th th ngnh hng hi c th s chu thit thi (v trch nhim ca ngi chuyn ch cao hn i vi hng ha) nhng ngi thu chuyn ch (ch hng) s c li hn. Nh vy, ch hng Vit Nam s c li hn; ngi chuyn ch Vit Nam c th s tm c nhiu khch hng hn (c khch hng Vit Nam v khch hng n ngoi), t tng xut khu dch v chuyn c h, pht c trin ngnh hng hi Vit Nam, li ch quc gia c th s tng ln. Ngoi ra, Nu Vit Nam gia nhp Quy tc Rotterdam th ngi bo him s tng ph bo him P&I (v trch nhim ca ngi chuyn ch i vi hng ha nhiu hn so vi cc quy tc trc y) ngi bo him c li.

58

V. Cc hot ng kinh t kinh doanh Vit Nam chu tc ng bi cc Cng c quc t

1. Cc hot ng kinh t kinh doanh lin quan n vn dng Cng c Hague v Hamburg
1. Tnh hnh ca cc cng ty xut nhp khu a) Tng quan v xut nhp khu Trong giai on 2001 2010, hot ng xut nhp khu ca cc doanh nghip Vit Nam gp nhiu kh khn v thch thc. Sau khng hong ti chnh chu (1997-1998), cc hot ng kinh t thng mi trn th gii tip tc tng trng ti nm 2006. Hot ng ngoi thng ca Vit Nam chu tc ng gin tip ca khng hong ti chnh quc t v tip tc tng trng ng k trong giai on 2001 2007 ( mc trung bnh l 7,75%).
Bng 1: Ton cnh hot ng xut nhp khu ca cc doanh nghip Vit Nam
Nm Gi tr (Triu USD)
Mc tng trung bnh (%)

C cu (%)

Phn loi mt hng I. Xut khu

2000
14.490

2005
32.447

2010
(est)
72.192

2001 2010
17,46

2000
100

2005
100

2010
100

1. Nguyn nhin liu 2. Nng lm th y sn (khng gm sn phm t g) 3. Sn phm ch to

3.168 3.138,7

8.091,4 5.084,4

8.070,2 16.000

9,8 17,7

21,86 21,66

24,93 15,67

11,19 22,16

8.183,3 15.636,5 9.886,7 4.781,5

19.271,2 36.761,1 23.663,9 9.285,3

48.121,8 84.800 54.694 22.050

19,4 18,45 18,67 16,6

56,47 100 63,2 30,6

59,39 100 64,37 25,3

66,66 100 64,5 26,0

II. Nhp khu

1. Nguyn nhin liu 2. My mc, thit b, ph tng, cng ngh 3. Hng tiu dng v hng ha khc

968,3

2.992,5

8.056

23,6

6,2

8,1

9,5

Ngun: Tng cc thng k v Tng cc Hi quan

C s h tng pht trin hot ng xut nhp khu v dch v hu cn nhn chung yu, lc hu v khng ph hp cho tc tng trng cao ca thng mi quc t. ch tc giao thng v hn ch v nng lc bc xp, gnh nng v qun l ti cng bin l l do chnh gy ra thi gian ch i ko di ti hi quan, lm tng chi ph, lm gim nng lc cnh tranh. Nhiu dch v lin quan n xut nhp khu do nh cung cp dch v nc ngoi cung ng. Trong 3 nm 2005-2007, cc doanh nghip Vit Nam tr 6 t USD cho cc hng chuyn ch v bo him nc ngoi hng cc dch v lin quan n thng mi quc t (hu ht l cc chnh sch bo hiu v vn ti quc t ng bin), chim 35,7% tng ch ph dch v chi tr trong giai on ny. y l nguyn nhn chnh gy thm ht trong cn cn thng mi dch v. Tuy nhin, vn ny cng xy ra trong nhp khu hng ha. Mc ph thuc ca kinh t Vit Nam vo nguyn liu nhp khu, my mc v u vo cho sn xut trong nc ang tng theo cp s nhn. Trong giai on 2006 2010, doanh s nhp khu nhng mt hng ny chim 70% tng doanh s v chim 50% GDP trong giai on ny. 59

V doanh nghip tham gia hot ng xut nhp khu, cc doanh nghip c vn u t trc tip nc ngoi (FDI) tng nhanh t 1854 doanh nghip trong nm 2003 ln 3272 doanh nghip trong nm 2007 v t trn 4000 doanh nghip nm 2010. Nhng doanh nghip ny chim 20% s cng ty xut khu Vit Nam. Cc doanh nghip ny ng vai tr chnh trong doanh s xut khu (khng k du th) tng t 45,2% nm 2001 ln 57,5% nm 2007 v 47,2% nm 2010. Lin quan n th trng xut nhp khu, s th trng tng 1,4 ln sau 10 nm hi nhp kinh t, t 160 ln 230 th trng. C cu th trng xut nhp khu chng kin s thay i ng k theo hng gim s ph thuc vo th trng chu . Trong giai on 2001 2010, nng lc tiu th ca cc th trng chu gim t 57,3% nm 2001 xung 50,5% nm 2010, nhng vn l mt th trng chnh cho cc hot ng xut nhp khu ca Vit Nam. Khi lng xut khu sang th trng chu u gim nhe nhng s gi tr tuyt i li tng trong giai on 2001-2010 (trung bnh l 13,5%/nm trong giai o 2001n 2010) v ng gp 20% trong tng khi lng xut khu ca Vit Nam. Trong khi , xu t khu sang chu M tng t 8,9% tng lng xut khu nm 2001 ln 21,3% nm 2010. Ngoi ra, xut sang th trng Hoa K tng t 7,1% tng lng xut khu nm 2001 ln 20,2% nm 2010. Cc th trng khc thay i khng ng k trong tng lng xut khu.
Bng 2: Th trng nc ngoi chnh i vi thng mi hng ha quc t
Nm C cu th trng xut khu (%) 2000 Khu vc Tng Chu Chu u Chu M Chu i Dng 100 59,8 23 6,5 9,6 100 50,0 18,6 21,3 8,5 2005 2010 (c tnh) 100 50,9 20,1 22,5 3,4 2,5 C cu th trng nhp khu (%) 2000 100 80,5 13,5 3,5 2,3 0,2 2005 100 81 12,2 4,3 1,8 0,7
2010 (c tnh)

100 77,3 10,3 9,4 2,1 0,9

Chu Phi 0,75 1,6 Ngun: Tng cc thng k v Tng cc Hi quan

b) Cc iu khon thng mi V phng thc vn chuyn, cc nh xut khu Vit Nam thng bn hng cho i tc thng mi nc ngoi theo phng thc giao hng ln tu (FOB). Vi phng thc hp ng ngoi thng ny, nh xu khu Vit Nam khng c quyn chn ngi chuyn ch hay bo him t cho hng ha c mnh. Theo cch tng t, nh nhp khu Vit Nam thng mua hng t a nc ngoi theo phng thc CIF (tin hng, bo him v cc ph). Vi phng thc k hp ng ny, nh nhp khu Vit Nam t nhin khng c php chn ngi bo him v chuyn ch cho mnh. S liu mi nht ca thc trng ny l 80% hp ng ngoi thng vn theo hp ng FOB i vi nh xut khu Vit Nam v hp ng CIF i vi nh nhp khu Vit Nam. Thc t ny do bn l do chnh sau: i tc nc ngoi ca cc cng ty thng mi Vit Nam mun k hp ng c li cho h khi ginh c quyn chn ngi chuyn ch v bo him. Cc cng ty thng m Vit Nam chu bt li chung khi chn cng thc bn FOB, mua i CIF do cc cng ty ny c th trnh nguy c phi k cc dch v vn ti v bo him: nh nguy c tng ph bo him, cc ph vn ti, tu thuyn khng ph hp

60

 Cc cng ty thng mi Vit Nam thiu kinh nghim trong cc dch v vn ti v bo him: thiu kin thc y v quan h vi cc hng chuyn ch v bo him, th tc thu tu phc tp v trn ht l quan im chung (sai lm) ca cc cng ty Vit Nam khi cho rng bn FOB an ton hn bn CIF v ngc li. Ngi Vit Nam gp kh khn khi lo vn tr cho cc ph vn ti v bo him. Mt tnh trng chung Vit Nam l ngi mua nc ngoi phi tm ng cho nh xut khu Vit Nam nhng nh xut khu ny c tin tr cho chi ph v hng ha. 2. Tnh hnh ca cc cng ty vn chuyn a) Tng quan Ti nm 2005, tng s tu c nng lc vn ti quc gia l 1084 tu vi trng ti 3.115.489 DWT gm 80 tu ch du, 20 tu ch cng-ten-n, 714 tu ch hng kh v 270 tu loi khc. Ti cui nm 2010, con s i tu vn ti quc gia ln ti 1740 tu c trng ti 7.856.768 DWT tng 63% v s lng v 152% v nng lc. S ch tu tng theo cp s nhn nht l Bc b v Nam b. Nhng ch tu ny ng vai tr quan trng trong vic rt vn mi vo pht trin i tu quc gia, thc y cc hng chuyn ch Vit Nam hi nhp su hn vo th trng vn ti quc t. Cng vi s tng trng mnh m v s lng tu, lng hng ha do i tu trong nc vn chuyn cng tng nhanh v s lng nhng nm gn y. V d, tng lng hng vn chuyn trong nm 2005 l 42.603.365 DWT tng ng 64.96 t m 3 (vi 16.131.388 DWT c vn chuyn trong nc v 26.471.976 DWT lin quan n vn ti quc t). Nm 2010, khi lng i hng vn chuyn ln ti 88.919.900 DWT tng ng 93.1 t m3, tng 108% so v nm 2005 (vi 26.470.900 DWT vn chuyn trong nc v 62.449.000 DWT lin quan n vn ti quc t).
th 1: Tng nng lc ca ngnh Hng hi Vit Nam giai on 1999-2008

Trc tri: T USD

Trc phi: Triu tn

Ngun: Hip hi Hng hi Vit Nam Tng lng hng xut-nhp khu Tng lng hng vn chuyn Tng lng hng qua cng Vit Nam

b) Cc dch v hng hi Nh vic Vit Nam gia nhp WTO, trong 5 nm qua, cc dch v hng hi chng kin s tin b ng k. Nm 2005, Vit Nam ch c 413 nh cung cp dch v ti cng (gm 182 doanh nghip nh nc, 143 cng ty trch nhi hu hn, 79 c ng ty c phn v hon ton m khng c cng ty hu cn). Nm 2010, Vi t Nam c 649 nh cung cp dch v ti cng 61

(gm 121 doanh nghip nh nc, 314 cng ty trch nhim hu hn, 197 cng ty c phn, 5 cng ty vn u t nc ngoi). Ngoi ra, s cng ty ng k cung cp dch v hu cn vt qua con s 1000. Bng 3: Cc cng ty hng u trong ngnh vn ti ng bin Vit Nam 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Tn cng ty VOSCO FALCON VSP VTB VINALINES VITRANSCHART NOSCO VINALINES HO CHI MINH VIP VINASHIP VTO Cc cng ty khc Nng lc i tu (DWT) 544.478 473.901 300.000 294.912 278.383 236.412 185.403 176.111 159.531 143.239 2.792.370 Th phn (%) 12,3 10,7 6,8 6,7 6,3 5,3 4,2 4,0 3,6 3,2 36,9

Trn thc t, i tu nc ngoi chim 75% th phn vn ti ng bin quc t i vi hng ha thng mi v 87% lng xut nhp khu thng mi ca Vit Nam. Ch c 10 hng vn ti ca Vit Nam c i tu chuyn dng cho hnh trnh vn ti quc t v cnh tranh trc tip vi 30 i tu nc ngoi. Nhng hng vn ti ny ca Vit Nam c Chnh ph u tin dnh cho cc hp ng vn chuyn nguyn liu, hng xut nhp khu c tr cp ca ngn sch nh nc nh than, go, ng cc, cao su. V th, i tu c trng ti t 15.000 20.000 DWT ang pht trin rt nhanh. Cc tuyn chnh m tu Vit Nam hot ng l vng nc trong khu vc ng Nam , Nam . Cc hnh trnh di t i chu M, chu u v chu Phi c cc ph vn ti cao nht ch yu do tu nc ngoi vn hnh. Gn y, ch c NOSCO bt y hot ng trn tuyn ny, nhng c s lng v nng lc tu tham gia cn hn ch. Vn ti quc t ng bin chim 90% lng hng xut nhp khu v c tc tng trng trung bnh 20%/nm, cao hn nhiu so vi bt k phng thc vn ti no khc (c mc tng trng trung bnh 5-10%/nm) vi 35% nng lc vn ti l vn ti qua hp ng. Nm 2009, lng hng qua cng Vit Nam t 251 triu tn, tng ng 78.44% mc tiu nm 2015.

62

 th 2: Nng lc x l ca cng chnh Vit Nam so vi cc i tc ln trong ASEAN

Nm 2010, nng lc vn ti ca Vit Nam xp th 4 trong cc nc ASEAN v tui trung bnh ca i tu Vit Nam l 12,9, xp th 2 trong khi ASEAN. i tu Vit Nam c kt ni vi mi khu vc trn th gii. Nhng so vi Thi Lan, In--n-xi-a v thm ch Philp-pin, i tu Vit Nam r rng km n tng hn nhiu. Bng 4 : i tu Vit Nam so vi mt s nc trong khu vc Tu/Hng ha Hng ph tng Hng ha ni chung Ha cht Cng-ten-n Kh ha lng (LPG) Du th ng lnh Hng Ro-ro Hng chuyn ngnh Hnh khch Hnh khch + Hng ha Khc Tng s (tu) Tng nng lc tnh theo GRT Nng lc trung bnh tnh theo GRT Vit Nam 26 238 7 6 6 26 2 1 1 0 0 1 314 1.739.927 5.541,17 Thi Lan 53 140 16 24 30 101 32 0 2 0 9 1 405 2.640.857 6.520,63 Trung Quc 415 689 62 157 35 250 33 9 8 8 84 25 1775 22.219.786 12.518,19 In--n-xi-a 53 522 25 66 7 155 2 11 8 44 67 5 965 4.409.198 4.569,12 Phi-lp-pin 75 120 16 5 5 34 14 13 0 7 66 28 383 4.542.681 11.860,79

63

c) Tng lai ca ngnh vn ti quc t ca Vit Nam Thng qua nng cao cht lng dch v v nng lc vn ti, cc cng ty vn ti ca Vit Nam d kin tng th phn ln 25-27% tng lng hng xut nhp khu vi nng lc vn ti l 110 126 triu tn trong nm 2015 v 215 260 triu tn trong nm 2020. V kha cnh nng lc, cc cng ty vn ti ca Vit Nam s pht trin nng lc vn ti thng qua tng s lng tu chuyn dng (nh tu ch du, tu ch cng -ten-n) v tu n c l tng trng ti t 8,3-9,5 triu DWT vo nm 2015 v 11,7-13,2 triu DWT nm 2020. tui trung bnh ca i tu s gim xung cn 12 nm. Mc d d bo lc quan v s tng trng cao trong ngnh ny, th phn vn ti quc t hng xut nhp khu bng ng bin ca cc hng vn ti Vit Nam s khng thay i ng k so vi hin ti. Cc cng ty ln nh Vinalines, PetroVietnam hay Petrolimex c k hoch tng nhanh nng lc vn ti ca i tu v nhng cng ty ny hy vng s ginh c th phn ln hn ti th trng vn ti nc ngoi (gia cc cng nc ngoi) thng qua u t vo mt i tu tr c nng lc cao. D tnh s b v ngnh vn ti quc t ca Vit Nam: Giai on 2011-2015 Trong giai on ny, lng hng ha c vn chuyn quc t bng ng bin s li t tc tng trng nh trc nm 2008. Tc tng trng trung bnh l 15-17% mt nm. Tng lng hng vo nm 2015 s t 44-56 triu tn. Giai on 2016-2020 Tng nng lc vn ti ng bin tng trung bnh t 17-22% v tng lng hng s t 136164 triu tn. Tng nhu cu c tnh i vi nng lc vn ti trong giai on 2015-2020 Tng nhu cu i vi nng lc vn ti hng tng th vo nm 2015 l 2.980.952 - 3.266.667 DWT; vo nm 2020 l 3.844.240 4.448.441 DWT. Tng nhu cu i vi nng lc vn ti hng ph tng vo nm 2015 l 2.086.957 2.602.933 DWT; vo nm 2020 l 2.705.349 - 3.111.151 DWT. Tng nhu cu i vi nng lc vn ti cng-ten-n vo nm 2015 l 52.432 - 62.857 TEU; vo nm 2020 l 97.168 - 111.615 TEU. Tng nhu cu i vi nng lc vn ti du th vo nm 2015 l 991.667 - 1.373.333 DWT; vo nm 2020 l 1.921.998 - 2.210.298 DWT. Tng nhu cu i vi nng lc vn ti sn phm lin quan n du vo nm 2015 l 1.399.577 - 1.529.598 DWT; vo nm 2020 l 1.690.486 -1.769.345 DWT. 3. Tnh hnh ca cc cng ty bo him Nm 2010, kinh t quc dn (GDP) nhn chung chng kin s phc hi mnh m t nm 2009 ( mc 6,78%) m c bit trong ngnh xut nhp khu (khong 20%). Theo thng k 5 nm, tng gi tr xut nhp khu t khong 150 t USD, phc hi mnh m t t st gim (ch yu do khng hong kinh t ti chnh ton cu) trong nm 2009. Tuy nhin, xu hng i ln trong ngnh xut nhp khu chc chn vn mnh v s ko di t nht trong 5 nm ti. Nh s phc hi kinh t v hot ng xut nhp khu tch cc, th trng bo him Vit Nam i vi vn ti hng ha quc t bng ng bin tng vt v doanh s ln 27% so vi nm 2009, vi tng gi tr ln n 1.200 t ng. Trn thc t, vic m rng phn on th trng ny ch yu c thc y bi s tng trng khng ngng cc hot ng x ut nhp khu. 64

ng u th trng trong lnh vc ny vn l nhng cng ty ln thng tr th trng bo him, vi mang li i l m rng, nh Bo Vit, PJICO, Bo Minh, PVI. Ngoi ra, a phn cc cng ty nh cng t tng trng tch cc v doanh s trong nm 2010. Thng k chi tit 10 nm v th trng bo him i vi vn ti hng ha quc t bng ng bin c minh ha trong th 3 di y.
th 3: Thng k bo him i vi vn ti hng ha quc t bng ng bin

Ngun: Hip hi Bo him Vit Nam Bo co v Th trng Bo him Tng ph bo him thu c Tng s tin bi thng T l % c bi thng

S cnh tranh gia cc hng bo him c xc nh bng cc ph bo him, vic m rng iu kin khng theo tiu chun. Kiu cnh tranh khng s dng cc iu khon k thut hoc tiu chun hay ct gim ph ny trong chnh sch bo him quy nh i vi khch hng vn rt ph bin ch yu do iu kin c cu th trng. Bn cnh , s cnh tranh ny c bit khc lit theo cp bn hng c th . Lin quan c cu th trng, nm 2009, c 25 hng bo him cung cp chnh sch bo n him cho vn ti hng ha quc t. Th trng ny do mt s cng ty ln chim lnh nh Bo Vit, PJICO, Bo Minh, PVI (th phn chi tit c minh ha trong Bng 5 di y). Vi mc cnh tranh gia tng trong th trng, mt s hng bo him c xu hng tm kim mt i tc chin lc nhm ci thin k nng, chuyn mn ha nng lc qun l v phn tch ri ro. V th khng ngc nhin g khi tt c cc cng ty ln trong th trng ny c mt i tc chin lc nh Bo Minh - AXA, Bo Vit - HSBC, PVI - OIF. Cc cng ty khc c ng ang trong qu trnh tm ki m mt i tc chin lc nh Bo him Vin ng (VASS) hay BIC (Tng Cng ty Bo him BIDV).

65

Bng 5:Th phn bo him i vi vn ti hng ha bng ng bin

2005

2006

2007

2008

2009

2010

Q1/2011

Bo Vit

38,6%

34,9%

31,1%

30,5%

26,9%

24,6%

22,7%

PVI

13%

18,3%

19,7%

18,6%

20,3%

20,6%

23,9%

Bo Minh

21,5%

21,8%

19,3%

17,3%

13,4

11,4%

14,2%

PJICO

13%

10,5%

10,5%

9,8%

9,5%

9,3%

8,1%

PTI

4,8%

3,6%

3,6%

4,1%

3,4%

4%

4%

Khc

9,1%

10,9%

15,8%

19,7

26,5%

30,1%

27,1%

Ngun: Hip hi Bo him Vit Nam

Cc hot ng bo him i vi mt s hng nhy cm nh thc n gia sc, phn bn cc loi, sn phm thp c cng b cng khai. Mt s hng bo him gii hn phm vi chnh sch hoc thm ch ngng bn sn phm lin quan n nhng hng ha ny. Tuy nhin, khch hng vn tm ra nhng hng bo him cung cp cc chnh sch ny n gin v nhng hng ny khng phi chu l nhiu khi bi thng trong hot ng ny hoc c xu hng m rng th phn. Nhn chung, s lng chnh sch i vi tu c ang gim dn nhng vn cn chnh sch nu r ph bo him i vi tu c trong trng hp xy ra tn tht. Doanh thu ch yu t cc hot ng bo him hng xut nhp khu do cng ty bo him nc ngoi nm do vic s dng thng xuyn phng thc k hp ng bn FOB, mua CIF ca cc cng ty thng mi Vit Nam. Vi vic s dng phng thc hp ng ny, cc nh xut nhp khu Vit Nam loi cc hng bo him trong nc ra khng c tham gia vo cc hp ng bo him ln.

2. Cc Cng c quc t lin quan m Vit Nam tham gia v tc ng ca vic ph chun Cng c
1. Cc hip nh quc t v hng hi m Vit Nam k tham gia 3 Vit Nam tr thnh thnh vin ca T chc Hng hi Quc t vo ngy 28/5/1984 v ti ny gia nhp 20 Cng c ca t chc ny. Vit Nam cng c hip nh vi 24 quc gia v lnh th v cng nhn giy chng nhn v nng lc ca thuyn trng, ch tu v thy th on tun th theo quy nh ca STCW 78/95 4. Vit Nam tr thnh thnh vin y ca Cng c Lut Bin 1982 ca Lin hp quc (cn gi l UNCLOS) t ngy 23/6/1994. Ngoi ra, Vit Nam cng l thnh vin ca Hip nh Chng trnh Cospas-Sarsat quc t.

Cc hip nh quc t v hng hi m Vit Nam tham gia c lit k trong Ph lc 1 ca bo co ny (Ngun: Cc Hng hi Vit Nam). 4 STCW l mt trong nhng Cng c ca IMO.
3

66

 cp khu vc, Vit Nam k 4 hip nh l: (i) (ii) Hip nh to thun li tm kim tu bin gp nn v cu h ca ngi sng st sau tai nn tu; Hip nh khung ASEAN v vn ti a phng thc

(iii) Hip nh v vn ti bin gia Chnh ph ca cc nc thnh vin ca Hip hi cc quc gia ng Nam v Chnh ph nc Cng ha nhn dn Trung Quc; v (iv) Hip nh Hp tc Khu vc v chng nn cp bin v cp c v trang cc tu thuyn chu . cp song phng, Vit Nam k hip nh vi 23 nc v vng lnh th. 2. Tc ng ca vic thng qua cc Cng c R rng, s lng hip nh quc t v vn ti hng hi m Vit Nam tham gia vn cn hn ch. T chc Hng hi Quc t c khong 60 Cng c, Vit Nam ch tham gia 20 Cng c trong s . Trong s cc hip nh m Vit Nam tham gia, khng c hip nh no lin quan trc tip n bn hng quc t. Trong khi , trong lnh vc vn ti hng khng, Vit Nam l thnh vin ca Cng c thng nht mt s quy tc lin quan n vn chuyn quc t bng ng hng khng (cn gi l Cng c Vc-xa-va 1929). Mt s nc v lnh th lng ging ca Vit Nam l thnh vin ca Cng c Hague-Visby hay Hamburg. Ma-lai-xi-a, Trung Quc v Hng Cng l thnh vin Cng c Hague; Trung Quc, Hng Cng v Xinh-ga-po tham gia Visby 1968; Trung Quc, Hng Cn g tham gia Ngh nh th Hamburg 1979 cn Xinh-ga-po tham gia Cng c Hamburg. p dng lut php Trong vn ti hng hi, vn n chng minh vic c hp ng chuyn ch v tip nhn hng ha ca ngi chuyn ch. Hng c ch theo vn n mu ca ngi ch uyn ch c ni dung c in ra hai mt trc . Mt trc m t cc ni dung cn iu nh s vn n, tn tu, tn ngi ngi hng, cng bc hng, cng d hng Mt sau gm nhng iu khon v iu kin i km khng c php thay i v ngi hng phi chp nhn nhng ni dung ny mt cch v iu kin. Cc iu khon v iu kin mt sau ca vn n thng nu nh ngha, p dng lut, kin tng v yu cu bi thng, trch nhim ca ngi chuyn ch, trch nhim ca thng nhn y l mt s v d v vic la chn lut quy nh v vn n: Mu vn n Congenbill 2007 iu khon chung quan trong nht: Cng c quc t thng nht mt s quy tc php lut lin quan n vn n ng bin k ti Brc-xen ngy 25/8/1924 (Quy tc Hague) c sa i theo Ngh nh th k ti Brc-xen ngy 23/2/1960 (Quy tc Hague-Visby) v c ban hnh ti nc gi hng p dng hp ng ny. Khi Quy tc Hague-Visby khng c php lut ha nc gi hng, s p dng lut tng ng ca nc ch n, bt k lut ny c th ch iu chnh cc l hng g ra bn i ngoi. Khi Quy tc Hague-Visby khng c lut ha nc gi hng hoc nc im n, Quy tc ny s p dng cho hp ng ny trong trng hp Quy tc Hague c ban hnh nc gi hng hoc nu khng c ban hnh , Quy tc Hague c ban hnh ti nc ch , s p d n ng bt buc cho hp ng ny. Ngh nh th k ti Brc-xen ngy 21/12/1979 (Ngh nh th v SDR 1979) p dng trong trng hp Quy tc Hague-Visby p dng bt buc hoc theo hp ng ny. Ngi chuyn ch khng chu trch nhim v mt mt hoc h hi v hng ha pht sinh trc khi bc hng, sau khi d hng hoc trong thi gian hng ha thu trch nhim qun l ca ngi chuyn ch khacs, hay hng c ch trn c boong tu v l sc vt sng. 67

Mu vn n Conlinebill 2000 Trc nhim i vic chuyn ch gia cng bc hng v cng d hng (a) Cng c quc t thng nht mt s quy tc php lut lin quan n vn n ng bin k ti Brc-xen ngy 25/8/1924 (Quy tc Hague) c sa i theo Ngh nh th k ti Brcxen ngy 23/2/1960 (Quy tc Hague-Visby) v c ban hnh ti nc gi hng p dng hp ng ny. Khi Quy tc Hague-Visby khng c ban hnh nc gi hng, s p dng lut tng ng ca nc ch n, bt k lut ny c th ch i u chnh cc l hng gi ra bn ngoi. Khi Quy tc Hague-Visby khng c ban hnh nc gi hng hoc nc im n, Quy tc ny s p dng cho hp ng ny trong trng hp Quy tc Hague c ban hnh nc gi hng hoc nu khng c ban hnh , Quy tc Hague c ban hnh ti nc ch s p d ng bt buc cho hp ng ny. Ngh nh th k ti Brc-xen ngy n, 21/12/1979 (Ngh nh th v SDR 1979) p dng trong trng hp Quy tc Hague-Visby p dng bt buc hoc theo hp ng ny. Ngi chuyn ch khng chu trch nhim v mt mt hoc h hi v hng ha pht sinh trc khi bc hng, sau khi d hng hoc trong thi gian hng ha thuc trch nhim qun l ca ngi chuyn ch khc, hay hng c ch trn boong tu v l sc vt sng. (b) Nu ngi chuyn ch chu trch nhim v vic giao hng chm, cc mt mt hoc thit hi pht sinh khc ngoi m mt, thit hi v hng ha, trch nhim ca ngi chuyn ch s t gii hn cc ph vn chuyn nu trong vn n ny, hoc khon bi thng gii hn nh xc nh trong tiu mc 3(a), ty theo cch tnh no thp hn. (c) Trch nhim gp ca ngi chuyn ch v/hoc ca ngi lm cng, i l hay nh thu c lp ca ngi chuyn ch theo hp ng ny s khng vt qu gii hn trch nhim i vi tng s hng b tn tht theo khon 3(a) hoc nu p dng iu khon b sung. Vi vic la chn lut c in ra thnh vn bn trc, thng lut p dng do ngi chuyn ch quyt nh, v ngi gi hng khng c c hi thng lng v vn ny. Tuy nhin, iu ny khng c ngh l quyt nh p dng mt trong nhng Cng c ny tr nn v a ngha. Chng ta hy ly Mu vn n Congenbill 2007 (khng tnh hp ng thu tu n chuyn), khi nc xut khu l thnh vin ca Hague-Visby, s p dng quy nh ca Cng c ny. Nu khng, s p dng lut lin quan ca nc nhp khu. V th, nu Vit Nam l thnh vin ca Hague -Visby, nh xut khu nc ny s ch ng hn trong la chn lut p dng. Bn cnh , vic gia nhp mt trong nhng Cng c ny s l c hi ci thin hn na lut php v quy nh trong nc v hng hi nhm ph hp vi Cng c gia nhp. Quy tc Hamburg v Rotterdam c li hn cho ngi gi hng v ngi nhn hng (tc l cc cng ty xut nhp khu) Quy tc Hamburg c bit c li cho ng i gi hng hn ngi chuyn ch thng qua quy nh tng khon bi thng phi tr, thi gian thng bo tn tht, thi gian khi kin v chuyn ngha v chng minh cho ngi chuyn ch. Quy tc Rotterdam c quy nh i vi phng thc vn ti giao nhn tn ni (trong c t nht mt chng bng ng bin), v th rt tin li cho ngi gi hng v ngi nhn hng. Ch tu s c li t vic gia nhp mt trong nhng Cng c ny Quy tc Hague-Visby quy nh nhiu iu khon c li cho ngi chuyn ch, nht l iu 17 bo v ngi chuyn ch. y l l do ti sao ch tu mun p dng Quy tc ny. Tuy nhin, thm ch trong trng hp Vit Nam tham gia Quy tc Hamburg hoc Rotterdam, to nhiu li th hn cho ngi gi hng, ngi chuyn ch v ch tu vn c th c li nh c hi cnh tranh vi cc hng chuyn ch nc ngoi trong bi cnh (i) mc cam kt quc t cao v (ii) nng lc cnh tranh thp ca cc hng chuyn ch Vit Nam so vi cc hng nc ngoi.

68

Hp 1: Cam kt ca Vit Nam trong WTO v vn ti hng hi Theo cam kt ca Vit Nam trong khun kh WTO, 10 dch v sn c cho cc nh cung cp vn ti hng hi quc t ti cng theo nhng iu khon v iu kin hp l v khng phn bit i x l: (1) Hoa tiu; (2) Lai dt; (3) Cung cp lng thc, thc phm nhin liu v nc; (4) Thu gom nc v nc dn thi; (5) Dch v ca cng v; (6) Phao tiu bo hiu; (7) Cc dch v trn b cn thit cho hot ng ca tu, bao gm thng tin lin lc, cung cp in v nc; (8) Trang thit b sa cha khn cp; (9) Dch v neo u, cp cu v neo buc tu; (10) Tip cn cc dch v i l hng hi. Sau 2 nm k t ngy gia nhp, cc nh cung cp dch v nc ngoi c php thnh lp lin doanh trong phn vn gp ca pha nc ngoi khng vt qu 49% vn php nh ca lin doanh. Thuyn vin nc ngoi c php lm vic trn cc tu bin treo c Vit Nam (hoc c ng k Vit Nam) thuc s hu ca cc doanh nghip lin doanh ti Vit Nam nhng tng s khng vt qu 1/3 nh bin ca tu. Thuyn trng hoc thuyn ph th nht phi l cng dn Vit Nam. Ngay sau khi gia nhp, cc cng ty vn ti bin nc ngoi c th thnh lp lin doanh trong t l vn gp ca pha nc ngoi khng qu 51%. Sau 5 nm k t ngy gia nhp, cc cng ty vn ti bin nc ngoi c th thnh lp doanh nghip 100% vn u t nc ngoi. Ngay sau khi gia nh cc doanh nghip c vn u t nc ngoi ch c thc hin cc p, hot ng t (1) ti (5) nh m t di y: (1) Bn v tip th dch v vn ti bin qua giao dch trc tip vi khch hng, t nim yt gi ti lp chng t; (2) i din cho ch hng; (3) Cung cp cc thng tin kinh doanh theo yu cu; (4) Chun b ti liu lin quan ti chng t vn ti bao gm chng t hi quan hoc cc chng t khc lin quan n xut x v c tnh ca hng vn chuyn; v (5) Cung cp dch v vn ti bin bao gm c dch v vn ti ni a bng tu mang c Vit Nam trong trng hp cung cp dch v vn ti tch hp. Sau 5 nm k t khi gia nhp, cho php thc hin thm hai sau: (1) Thay mt cng ty t chc cho tu vo cng hoc tip nhn hng khi c yu cu; (7) m phn v k hp ng vn ti ng b, ng st, ng thy ni a lin quan ti hng ha do cng ty vn chuyn. S lng lin doanh do cc cng ty vn ti bin nc ngoi c php thnh lp ti thi im gia nhp khng c vt qu 5. Sau , c hai nm mt s cho php thm 3 lin doanh. Sau 5 nm k t khi gia nhp, khng hn ch s lng lin doanh. Ngoi cc cam kt trong WTO, Vit Nam cng cam kt trong khung kh cc hip nh song phng v khu vc. V th, mi lo ngi cc hng vn ti Vit Nam b th trng trong nc vo tay cc cng ty nc ngoi c th xy ra, nht l trong bi cnh sau 5 nm gia nhp WTO, cc cng ty vn ti nc ngoi c th thnh lp doanh nghip 100% vn u t nc ngoi. Theo , trong trng hp Vit Nam tham gia Quy tc Hamburg v Rotterdam, cng vi vic cn sa i B lut Hng hi Vit Nam, cc cng ty vn chuyn trong nc c th mang li nhiu li ch hn cho khch hng ca h, nh th m ginh thm c th phn. Cc cng ty bo him cng c lin quan Vic tng trch nhim ca ngi chuyn ch trong B lut Hng hi sau khi Vit Nam tham gia Quy tc Hamburg hoc Rotterdam s cho php cc hng b him tng ph bo v v bi o thng (P&I). V th, cc hng bo him s c li khi tham gia Quy tc Hamburg hoc Rotterdam. 69

VI. Tc ng ca cc Cng c i vi mi trng php l v kinh doanh ca cc nc khc

1. Vic tham gia ca cc nc khc vo Cng c
a) Cng c Rotterdam Trong 3 Cng c , ch c Cng c Rotterdam l cha c hi lc. Cng c ny c k u ngy 11/12/2008 v cn c 20 nc ph chun, cng nhn, thng qua hoc gia nhp c hiu lc. Ngy 22/6/2011, mi c Ty Ban Nha ph chun Cng c ny, mc d c 23 nc k Cng c (vic k ny khng c hiu lc php l m ch chnh thc kt thc cc m phn). V th, ngay khi qu trnh ph chun cc nc k Cng c, Cng c ny s c hiu lc. Cng c Rotterdam thc s cha mang tnh i din cho mc ch ca cng ng quc t v trin vng php l v vn chuyn hng ha quc t bng ng bin. Cc nc k Cng c l c-m-ni-a, Ca-m-run, Cng-g, CHDC Cng-g, an M ch, Php, Ga -bng, Ga-na, Hy Lp, Lc-xm-bua, Ma-a-gt-xca, Ma-li, H Lan, Ni-gi, Ni-gi-ri-a, Na-uy, Ba Lan, X-ngan, Ty Ban Nha, Thy S, T -g v Hoa K. Nhng nc ny thi cha i din cho c ngnh. Ngoi ra, khng c nc thnh vin ASEAN v Bc no k Cng c. Tuy nhin, mt s nh bnh lun cho rng s thnh cng ca Cng c Rotterdam ph thuc vo vic ph chun ca Hoa K. Nu nc ny ph chun, nhiu nc khc s tham gia theo. Nu nc ny khng ph chun, Cng c ny khng c kh nng mang tnh i din 5. b) Cng c Hamburg Cng c Hamburg c Hi ngh v Vn chuyn hng ha bng ng bin ca Lin hp quc thng qua ngy 30/3/1978. Cng c c hiu lc t ngy 1/11/1992. 33 nc l thnh vin ca Cng c gm: An-ba-ni, c, Bc-ba-t, Bt-oa-na, B-ki-na Pha-x, Bu-run-i, Ca-m-run, Chi-l, CH Sc, CH -mi-nc, Ai Cp, Gm -bi-a, Gioc-gi-a, Ghi-n, Hung-gari, Gioc-an, Ka-dc-xtan, K-ni-a, Li-bng, L-x-th, Li-b-ri-a, Ma-la-uy, Ma-rc, Ni-giri-a, Pa-ra-oay, Ru-ma-ni, Xanh Vin-xen v Gr-na-din, X-n-gan, Xi--ra L-n, Xl-va-kia, Thy in, Hoa K v V-n-du--la. 28 nc khc k Cng c , nhng khng l hoc khng cn li th nh vin ca Cng c . Nhiu nc trong s thay vo k Cng c Rotterdam vn quy nh loi tr vic p dng cc Cng c trc v vn chuyn hng ha bng ng bin. Ging Cng c Rotterdam, Cng c Hamburg c mt s lng nc thnh vin hn ch v v th Cng c ny khng th thc s c cng nhn mang tnh i din cho cam kt ca quc gia trong lnh vc vn ti hng hi. Bn cnh , tng t nh Cng c Rotterdam, khng c quc gia ASEAN hoc Bc no tham gia vo Cng c ny. c) Quy tc Hague-Visby i) Cng c Hague Cng c Hague k ti Brc-xen ngy 25/8/1924 v c hi u lc t ngy 2/6/1931. C ti 88 nc v vng lnh th l thnh vin ca Cng c, khin Cng c ny mang tnh p dng ph bin nht trong 3 Cng c, cc nc ny gm: An -gi-ri, ng-g-la, ng-ti-goa v Bc-bua, c-hen-ti-na, c, N -phc, Ba-ha-mt, Bc-ba-t, B, B-li-d, Ca-m-run, Ca-na-a, t Kp Vc-, Trung Quc, Hng Cng, Ma -cao, Sp, Croa-chi-a, Cu-ba, CHDC Cng-g, CH -mi-nc, -cu-a-o, Phi-gi, Php, Gm-bi-a, c, Ga-na, Goa, Hy Lp, Gr-na-a, Gai-a-na, Ghi-n Bt-x, Hung-ga-ri, I-ran, Ai-len, t-xra-en, B bin Ng, Gia-mai-ca, K-ni-a, Ki-ri-bati, C-ot, Ma-lai-xi-a, Ma-a-gt-xca, M-ri-ti-t, M-na-c, M-dm-bch, N-ru, Ni-gi-ri5

ALCANTARA, HUNT, JOHANSSON, OLAND, PSYDEN, RAMBERG, SCHMITT, TETLEY, VIDAL, Nhng quan ngi c th v Quy tc Rotterdam, c trn trang www.amya.es.

70

a, Pa-poa Niu Ghi-n, Pa-ra-goay, P-ru, Ba-lan, B o Nha, Xao T-m v Prin-xp, Xa-rac, X-n-gan, Xy-chen, Xi--ra L-n, Xing-ga-po, Xl-ve-ni-a, o X-l-mn, X-ma-li, Ty Ban Nha, Xri Lan-ca, Xanh Kt v N-vt, Xanh Lu-xi-a, Xanh Vanh-xng v Gr-na-din, Thy S, CH Xi-ri -rp, (CH Thng nht) Tan-da-ni-a, Ti-mo, Tng-ga, Tri-ni-t v To-bag, Th Nh K, Tu-va-lu, Bc-mu-a, o Phc-len v cc lnh th c lp, o Tuc & Caict, Qun o Cay-men, o V-gin ca Anh, Mng-x-rt, c-xen-sn, Xanh H-len v cc lnh th lp, Hp chng quc Hoa K. M s nc l thnh vin ca c Cng c Hugue v Cng c Hamburg: Bc-ba-t, Ca-mrun, CH -mi-nc, Gm-bi-a, Hung-ga-ri, Pa-ra-goay, Xanh Vanh-xng v Gr-na-din, Xi-ra L-n, Xing-ga-po, Hoa K Trong trng hp ny, Cng Hamburg p d ng theo . c nguyn tc lut quc t cng lut no ban hnh sau th c th v hiu ho nhng iu khon ngc li ca lut ban hnh trc. ii) Ngh nh th Visby 1968 Cng c Visby 1968 c k ti Brc-xen ngy 23/2/1968 v c hiu lc t ngy 23/6/1977 . Ch c s ph hp mt phn gia cc quc gia l thnh vin ca Cng c Hague v cc quc gia l thnh vin c Ngh nh th ny. Nhng nc l thnh vin ca Ngh nh th Visby a 1969 l B Trung Quc, Hng Cng, Croa -chi-a, an M , ch, -cu-a-o, Ai-cp, Phn Lan, Php, Gioc-gi-a, c, Hy Lp, , Lt-vi-a, L-ba-non, Lt-va, H Lan, Na-uy, Ba Lan, Lin bang Nga, Xin-ga-po, Xri Lan-ca, Thy in, Thy S, CH Xi-ri -rp, Tn-ga, Vng quc Anh, Bc-mu-a, Gi-bran-ta, o Men, Lnh th Nam Cc ca Anh, o Phc -len v cc lnh th c lp, o Tuc & Cai-ct, Qun o Cay-men, Mn-x-rt, Hp chng quc Hoa K. iii) Ngh nh th v Quyn rt vn c bit (SDR) 1979 Ngh nh th SDR c k Brc-xen ngy 21/12/1979 v c hi lc t ngy 14/2/1984. u Ging nh Quy tc Visby, khng c s ph hp hon ton gia cc quc gia tham gia Cng c Hague v cc qu gia tham gia Ngh nh th Visby 1979 ny. Cc nc l thnh vin c ca Ngh nh th Visby 1979 gm: c, B, Trung Quc, Hng Cng, Croa-chi-a, an Mch, Phn Lan, Php, Gioc-gi-a, Hy Lp, , Nht Bn, Lt-vi-a, Lt-va, Lc-xm-bua, M-xi-c, H Lan, Niu Di-ln, Na-uy, Ba Lan, Lin bang Nga, Ty Ban Nha, Thy in, Thy S, Vng quc Anh, Bc-mu-a, o Men, Lnh th Nam Cc ca Anh, o Phc-len v cc lnh th c lp, o Tuc & Cai-ct, Qun o Cay-men, Mn-x-rt. d) Thc tin p dng cc nc l i tc thng mi ca Vit Nam lin quan n cc Cng c ny Nh nu trn, phn ln cc nc l thnh vin ca Quy tc Hague v/hoc Visby. Khng c nc vn ti no l thnh vin ca Cng c Hamburg. Mt s nc nh c 6 v Ca-na-a 7, tr thnh thnh vin a Cng Hague, mc d c ni r h s chuyn sang Cng c c c Hamburg sau vi nm. Tuy nhin, nhng iu khon ny vn cha c hin thc ha. Hu ht cc nc u quy nh trong lut trong nc ca mnh mt khong thi gian r sot cc quy tc xc nh quy tc no cn p dng sp ti. Nhiu i tc thng mi thng xuyn ca Vit Nam p dng mt quy ch hn hp ty theo tng nc. Trung Quc ban hnh B lut Hng hi vo nm 1992, mc d Trung Quc l thnh vin ca Cng c Hague, nhng p dng li nghing v Quy tc Hamburg. Hoa K thng qua Lut v Vn chuyn hng ha bng ng bin l mt quy nh hn hp gia cc Quy tc Hague v Hamburg. p d cch thc tng t ny l cc nc Xca -di-na-vi. Thi Lan v ng Hn Quc c xu hng p dng Quy tc Hague-Visby, nhng phm vi trch nhim ca ngi chuyn ch li t cng ti cng. Xing-ga-po, Nht Bn, In--n-xi-a, Hng Cng, Ma-lai6 7

Lut Vn chuyn hng ha bng ng bin nm 1991. Lut Vn chuyn hng ha bng ng thy nm 1993.

71

xi-a v i Loan p d ng Quy tc Hague-Visby, trong khi hon thi n Quy tc ny lin quan n thi hn trch nhim khng c quy nh trong Quy tc. e) Mt s bnh lun Danh sch cc n tham gia nhng Cng c v ngh nh th nu trn cho thy mt tng c quan kh xc nh. Cng c thnh cng nht li l Cng c Hague 1924 kh li thi. Khng phi tt c cc bn tham gia Cng c ny u ph chun hoc tham gia Ngh nh th Visby. Mt s nc thnh vin Cng c ny cng l thnh vin ca Cng c Hamburg, theo , Cng c ra i sau s c p dng, v ch c vi nc k Cng c Rotterdam. Tuy nhin, Cng c ra i sau cha c p dng cho n khi t s lng ph chun. V th kh c th a ra kt lun c th v tnh ph bin ca nhng Cng c v Quy tc ny. R rng v cn mt s lng ln kin bt ng v cht vn v vic u l Quy tc n mang tnh ph hp nht. Khng c Cng c no y ti thi im ny c v mang tnh ph bin v c l y l thch thc thc t cho vic hi ha ha cc lut v vn chuyn hng ha bng ng bin trong tng lai. Cn lu rng Quy tc Hague-Visby p dng chu , mc d i khi c s iu chnh v nh hng ca Quy tc Hamburg, v i u ny c th phn no lin h cho Vit Nam (xem phn di).

2. Bo lu ca cc nc khc
a) Cng c Rotterdam Theo iu 90 ca Cng c, Cng c Rotterdam khng cho php bo lu. b) Cng c Hamburg Theo iu 29, Cng c Hamburg khng cho php bo lu. Xi -ri tuyn b rng vic gia nhp Cng c phi gn lin vi vic khng cng nhn Nh nc t-xra-en. c) Quy tc Hague-Visby Cc nc c mt s bo lu. Hu ht cc nc u quan tm ti vic loi b thng mi vng duyn hi, tc l thng mi dc theo b bin trong nc, r khi phm vi p dng ca Cng c. C-ot v Hoa K xc nh mc trch nhim ti a ca ngi chuyn ch theo ng tin bn a, B bin Ng v Nht Bn t chi p dng tiu chun bng vng cho gii hn ny. Aicp v Ba Lan t chi tun theo cc iu khon v trng ti. Di y l bn tm tt cc bo lu p dng: i) Cng c Hague c: Loi tr khi phm vi p dng ca Cng c i vi vic vn chuyn hng ha bng ng bin khng thuc quy trnh thng mi vi cc nc khc hoc gia cc bang ca c; Bo lu quyn cho php cc bn c k vi nhau bt k hip nh no gim bt hiu lc ca Cng c nu cc nc ny quan ngi v thng mi duyn hi trong nc. Cuba: Loi b thng mi duyn hi ca t nc ra khi phm vi p dng ca Cng c. an Mch: Cng bo lu v thng mi duyn hi. Tuy nhin, t ngy 1/3/1984, an Mch tuyn b bi c Cng c ny. Nc ny k Cng c Rotterdam. Ai-cp:

72

 Cng bo lu i vi thng mi duyn hi v nc ny cng tuyn b bi c Cng c ny t ngy 1/11/1997. Php: Loi cc thuc a v lnh th c lp ra khi nhng cam kt ca Php. Cn lu rng Php k Cng c Rotterdam. Ai-len: Loi thng mi duyn hi v thng mi vi Vng quc Anh ra khi phm vi Cng c; T chi p dng quy tc bng vng i vi hn mc trch nhim ti chnh. B bin Ng: Loi thng mi duyn hi trong nc ra khi phm vi ca Cng c; T chi p dng tiu chun bng vng i vi hn mc trch nhim ti chnh. Nht Bn: Loi thng mi duyn hi trong nc ra khi phm vi Cng c; T chi p dng tiu chun bng vng i vi hn mc trch nhim ti chnh. C-ot: Tng hn mc trch nhim ti chnh i vi ngi chuyn ch ln 250 i-na trn mt kin hng hoc mt n v chuyn ch. N-ru: Bo lu ging c. H Lan: Quy nh c th ngay c khi nguyn nhn c min trch nhim ca ngi chuyn ch p dng, ngi nm gi vn n c th lun tm cch chng minh li ca ngi vn chuyn hoc ca ngi lm cng cho ngi chuyn ch; Loi thng mi duyn hi trong nc ra khi phm vi Cng c; T chi tiu chun bng vng i vi hn mc trch nhim ti chnh; Bo lu quyn cm trnh cc bng chng chng li cc thng tin trong vn n; Cn lu rng H Lan k Cng c Rotterdam. Na-uy: Loi thng mi duyn hi v thng mi vi cc nc Bc u ra khi phm vi Cng c; Quy nh c th rng Cng c Hague khng c nh hng ti Cng c v vn chuyn hng khch v hnh l v v giao thng ng st c k ti Rm ngy 23/11/1933; k Cng c Rotterdam. Pa-pua Niu Ghi-n: Bo lu ging c. Vng quc Anh: Loi cc thuc a v lnh a ca Anh ra khi phm vi Cng c. Hp chng quc Hoa K:

73

 Quy nh hn mc trc h nhim ti chnh i vi ngi chuyn ch ln 500USD trn mt kin hng hoc mt n v chuyn ch; k Cng c Rotterdam. ii) Ngh nh th Visby 1968 Ai Cp: Loi b iu khon v trng ti. H Lan: Khng nh nhng tuyn b v Cng c Hague. Ba Lan: Loi b iu khon v trng ti. iii) Ngh nh th SDR 1979 Ba Lan: Loi b iu khon v trng ti. d) Nhn xt chung Khng c bi h thc t c th rt ra t nhng bo lu ny, tr vic c l cn xem xt vic c loi b thng mi duyn hi trong nc thun ty ra khi phm vi p dng ca Cng c Hague, nu chn tham gia Cng c ny. Vit Nam cng cn cn nhc ti tnh ph hp ca tiu chun hin nay i vi hn mc ti chnh v trch nhim ca ngi chuyn ch, hin cn c trn n v tnh ton c xc nh theo Quyn Rt vn c bit ca IMF.

3. Tm tt lp trng ca cc bn lin quan cc nc khc v cc Cng c ny

Mc d Cng c Hague l Cng c c p dng rng ri nht trn th gii, Cng c Hamburg c xy dng theo yu cu ca cc nc ang pht trin v c li hn cho ngi gi hng, vn l khch hng ca cc cng ty vn ti quc t ch yu c t ti cc nc cng nghip ha. Cng c Rotterdam l kt qu ca cuc m phn m rng v mt thi gian di s bo tr ca y ban Lin hp quc v Lut Thng mi quc t (UNCITRAL). Mi tnh phc tp ca vn ti hin i u c tnh ti. Cc bn quan trng lin quan ng h cc quy tc mi, trong khi cc bn khc li ch trch nhng quy tc ny. Phn ny nhm tm tt ngn gn cc vn ang tranh ci. Trong nhiu trng hp, c nhng bt ng v chi tit ca cc vn rt k thut. Tr khi cc vn ny cho thy tm quan trng i vi cc bn lin quan hoc ko theo nhng tc ng quan trng ti cc bn ny, cn khng chng s khng c cp y. a) Nhng ch trch chnh i vi Quy tc Hague-Visby Quy tc Hague-Visby thng b ch trch l lc hu v khng ph hp vi cc iu kin thng mi hin i mang tnh a phng tin, cng-ten-n ha v vi tnh ha. Cc thiu st in hnh c xc nh nh sau 8: Thi hn trch nhim ca ngi chuyn ch cha rng, v khng tnh t cng; nh ngha hng ha khng gm hng trn boong tu;
Xem Abdul Ghafur Hamid & Khin Maung Sein, Lut Vn chuyn hng ha bng ng bin mi ca Ma-laixi-a: Mt hng i ton din trn c s thng l quc t, T Lut Hng hi quc t (JIML), Tp 12, S 4 (2006), 206-216.
8

74

 Tuyn b trong vn n ch l bng chng hin nhin v iu ny lm gim st tnh di ng ca chng t ny. Ngoi ra, nhng chng t khc hin c s dng nh ha n ng bin v lnh giao hng ca tu khng p dng Cng c; Khng quy nh trch nhim i vi vic giao hng chm; Vic min tr trch nhim ca ngi chuyn ch i vi hnh vi, s s sut, hay khuyt im ca thuyn trng, thy th, hoa tiu hay ngi lm cng trn tu trong vic iu khin v qun l con tu (min tr li trong hnh trnh i bin) khng thc t; Quy nh khng gm vic k hp ng ph ca ngi chuyn ch; Hn mc ti a trch nhim ca ngi chuyn ch qu thp; Quy tc khng tng thch vi vn ti cng-ten-n; v Quy nh khng tng thch vi thng mi in t; khng c quy nh i vi chng t v ch k in t. b) Thiu s thnh cng ca Quy tc Hamburg Mc d Quy tc Hamburg n lc hon thin Quy tc Hague-Visby v n gi n ha quy ch trch nhim, Quy tc ny r rng to thun li hn cho ngi gi hng. V th, Quy tc khng nhn c s ng h ca gii ch tu v hng bo him ca h, cng nh cc nc c ngnh vn ti ng bin ng vai tr quan trng. Do , Quy tc Hamburg khng c kh nng hnh thnh tiu chun ca quy ch p dng cho vic vn chuyn hng ha bng ng bin trong tng lai. c) Quan im hn hp v Quy tc Rotterdam Quy tc Rotterdam l m n lc nhm xc nh mt tha hip c th chp nhn c nht t gia hai b Quy tc cnh tranh l Hague-Visby v Hamburg. Quy tc ny c m phn trong 7 nm, d s bo tr ca y ban Lut Thng mi quc t ca Lin hp quc i (UNCITRAL), v s h tr ca y ban Hng hi quc t. Mc d vic m phn c s tham gia ca mi bn lin quan ch cht, Quy tc ny vn cha thu c s ng thun cn c tr thnh quy tc thc s mang tnh ph bin. i) Cc bn lin quan by t s ng h i vi Quy tc Rotterdam i hi ng Lin hp quc (Ngh quyt 63/122 ngy 2/2/2009) Hi ngh ln th 39 ca y ban Hng hi quc t Vin Khoa hc, Cng ngh v Vn ti Hng hi -rp Hip hi Lut s Hoa K Cc Hip hi ch tu Cng ng chu u T chc ngi gi hng Hoa K (thuc Lin on hoc Tiu lin on ngnh vn ti quc gia) Phng Vn chuyn quc t Hi ng Vn chuyn th gii (ngnh vn chuyn tu bin theo tuyn) y ban Vn ti hng hi ca ICC Bo Thng mi, Lin on Ngnh vn ti quc gia (Hoa K) ii) Cc bn lin quan ch trch Quy tc Rotterdam Hi ng Ngi gi hng chu u (ESC) Nhm cng tc v Vn ti ng bin ca Lin on Quc t ca Hip hi giao nhn vn ti (FIATA) 75

 Hip hi chu u cho chuyn tip, vn ti, hu cn v dch v hi quan (CLECAT) Hip hi Lut Hng hi B Ban Cng tc v Vn ti lin phng tin v hu cn ca Hi ng Kinh t X hi ca Lin hp quc Cc chuyn gia ca nhng nc M Latinh ra Tuyn b Montevideo. iii) Ch trch i vi Quy tc Rotterdam Mt ch trch quan trng ca Hi ng Ngi gi hng chu u (ESC). Di y l trch lc vn trnh trnh by lp trng ca ESC: Cng c Rotterdam t ngi gi hng vo mt v th km hn so vi v th ca h quy nh trong mi trng trch nhim php l trc nm 1924. Cc quy tc mi xung t vi nhng Cng c khc, nht l nhng cng c v vn ti ng b v ng st. Quy tc cho thy ngha v v trch nhim khng cng bng gia ngi gi hng v ngi chuyn ch. C th, Cng c cho php ngi chuyn ch gii hn thi gian trch nhim ca mnh nhm loi vic bc xp, sp xp, coi gi, bo qun v d nu ngi gi hng ng . Quy tc mi cho thy ri ro l ngi chuyn ch c th gim ng k gii hn trch nhim v ngha v ca h theo ci gi l hp ng khi lng. y l quan ngi ln nht ca Hi ng Ngi gi hng chu u, vn e rng ngi chuyn ch s t ngi gi hng di p lc ln phi chp nhn ri ro ln hn i li ha hn gim gi cc. Cng c Rotterdam khin cho vic chng minh li tr nn kh hn nht l vi ngi gi hng, chng minh li ca ngi chuyn ch khi p dng mt trong nhng min tr l qu kh. Cng c Rotterdam khin ngi gi hng ngy cng kh c th i bi thng i vi nhng tn tht. V d, trong trng hp chm giao hng, nu khng quy nh r thi gian giao hng trong hp ng, th s khng phi tr bi thng. Khng phi tt c ngi gi hng u c th bit rng thi gian giao hng chnh xc phi c nu r trong hp ng. Cng c Rotterdam khin ngha v ca ngi gi hng phin h hn. Hi ng Ngi gi hng chu u cho r ng ngi chuyn ch cng cn c mt s trch nhim i vi vic bc xp, lu kho, sp xp, vn chuyn, coi gi, bo qun v d hng ha. Quy nh tng t cng p dng cho tnh chnh xc, ng lc v cht lng ca vic pht hnh chng t vn ti. Ngoi ra, theo ESC, ng chuyn ch c th bo lu kin v chng t vn ti qu d dng nu i ngi ny khng c phng tin hp l v thng mi kim tra thng tin do ng gi i hng cung cp. Bn cnh , khng c gii hn trong trch nhim ca ngi gi hng. Quy tc mi c th cn tr ngi gi hng gn cc tuyn vn ti ngn vo cc dch v hu cn giao nhn tn ni do ngha v v gii hn trch nhim khng t hn cc cng c vn ti mt phng thc. ESC cho rng quy tc mi cn gn vi cc cng c vn ti trn t lin khc. ESC bo v Quy tc Hamburg v cho rng ch cn sa i Cng c Hamburg cho php vn ti a phng thc. Cc ch trch khc ca gii giao nhn vn ti (Nhm cng tc v vn chuyn ng bin ca FIATA v CLECAT), v nhng l do sau: Cng c ny qu phc tp. iu ny dn n tng chi ph giao dch v d gy hiu lm v gii thch sai. C qu nhiu khong trng cho nhng gii thch khc nhau, v th lm gim tc dng ca vic hi ha ha. 76

 Quy tc Rotterdam bt li cho gii giao nhn vn ti khi l ngi gi hng hoc khi i bi thng t ngi chuyn ch thc t. Ngoi ra, khng c gii hn trch nhim trong trng hp ny. Bn cnh , i vi cc hot ng giao nhn ti cng bin, bn giao nhn phi c trch nhim nh cc bn thc hin hng hi . iu l mt xm phm qu ng lut hng hi trong cc hot ng ca ngi bc vc v th kho. Gnh nng qun l ca bn giao nhn vn ti s tng ng k. Ph bo him cng vy, trong iu kin s khng chc chn khi gii thch cc quy tc khng r rng. Cng c cho php ngi chuyn ch giao hng trong mt s iu kin m khng cn i li l nhn mt chng t vn ti chuyn nhng c. iu ny to khe h cho vic gian ln. Cn c mt cng c hon ton dnh ring cho tnh ch a phng thc ca vn ti cngt ten-n. Mi lin kt vi cc chng vn ti a phng thc khc qu gii hn khin cho vic p dng Quy tc ny qu phc tp. Ban Cng tc v Vn chuyn a phng thc v Hu cn ca Hi ng Kinh t X hi ca Lin hp quc cng ch trch Cng c Rotterdam v nhng l do tng t, nht l l do sau. Tuyn b Montevideo ca chuyn gia cc nc M Latinh cng ch trch tnh phc tp ca Cng c, a vo nhng khi nim mi (ngi ng tn ngi gi hng trong hp ng, bn thc hin, bn kim sot), xa b cc khi nim tp qun (vn n, i l hng ha, mi gii hng ha), din n khiu kin v gnh nng trch nhim. (iv) L d ng h Quy tc Rotterdam Di y l tm tt cc l do ng h Cng c Rotterdam m cc bn tn ng vin dn: S cn thit phi c mt quy ch quc t thng nht. Cng c Rotterdam xa b cc Cng c trc y vn qu nhiu v ln xn. Cng c thng nht lut hng hi v nng cao tnh hi ha, hiu qu, ng b v d on c ca nhng i tng tham gia vn ti hng hi. Cng c t c s cn i hp l gia cc li ch khc nhau ca ngnh vn ti. Vic tham gia ca cc bn lin quan vo cc m phn ca UNCITRAL ng ghi nhn v iu k diu chnh l i a s tha thun c Quy tc Rotterdam (tr Hi ng Ngi gi hng chu u tham gia m phn giai on sau). Ni dung vn bn cui cng ca Quy tc Rotterdam ci thin hiu r hp khi p dng. V d, Cng c quy nh r rng hn v trch nhim chng minh ca tt c cc bn. Cng c cho php mi ngi gi hng, chuyn ch v cc bn th ba c iu chnh hp ng (trong thng mi cng-ten-n) p ng cc yu cu thng mi. Quy tc Hague-Visby v Hamburg u li thi v khng ph hp vi vn ti quc t cng ten-n ha a phng thc v giao nhn tn ni. Cng c Rotterdam thay vo iu tit vn chuyn hng ha a phng thc bao gm c chng ng bin v v th to thun li ln cho thng mi th gii v chu u. Cng c Rotterdam hin i ha quy ch trch nhim v cng to thun li cho thng mi in t. Cng c gim xung t v lut gia nhng cc ta n xt x trn khp th gii. Cn trnh ri ro l Hoa K v EU vn p dng quy tc ring ca khu vc mnh. Ch trch ca ESC khng xt n nhu cu cn t c tha hin gia nhng li ch khc nhau v ESC tham gia vo m phn qu mun.

77

Hp 1. Phn ng ca Lin hip ngnh Vn ti quc gia trc nhng ch trch ca Hi ng Ngi gi hng chu u (ESC).
Quy tc Rotterdam mang li nhng ci thin s c nhng ngi gi hng trong c c gii gi hng chu u bin hnh hin thc. l:
Xa b min tr li trong hnh trnh i bin, m hin nay cho php ngi chuyn ch thot khi trch nhim do s sut trong li hoc qun l tu. M rng trch nhim ca ngi chuyn ch phi mn cn trong ton b hnh trnh i bin, ch khng ch khi bt u hnh trnh. Tng bo v i vi trch nhim phi bi thng cho ngi gi hng mc 875 trn mt kin hoc 3 SDRS trn mt kilo, vn cao hn nhiu so vi cc gii hn theo quy nh ca bt k quy ch trch nhim i vi hng ha vn chuyn hng hi hin hnh, gm Quy tc Hague-Visby v Hamburg v COGSA ca Hoa K. Xa b gii hn trch nhim nu ngi chuyn ch tham gia k hp ng hoc mt bn thc hin hng hi c hnh vi coi thng hoc c . Bo v trch nhim i vi ngi gi hng khi c nhng tn tht v kinh t do vic giao hng chm ngoi thi gian theo tha thun bng s tin tng ng 2,5 ln cc ph vn chuyn. Cho php ngi gi hng v ngi chuyn ch k kt theo nhng tha thun trch nhim ph hp phn nh quy nh kinh doanh ring ca ngi gi hng trong nhng hp ng khi lng, nhng yu cu cc bn la chn gim bt trch nhim trong Cng c phi tun th cc quy trnh bo v nhng cng ty c khi lng hng nh hn. Quy tc cm gim bt ngha v quan trng ca ngi chuyn ch v ngi gi hng (nh ngha v lm cho tu c kh nng i bin ca ngi chuyn ch v ngha v i vi hng nguy him ca ngi gi hng). Cho php cc nc c la chn p dng cc quy tc mi iu chnh vic xt x v trng ti ngi khiu ni c th chn a im xt x i vi nhng khiu ni v hng ha, trn c s mt danh sch cc a im c mi lin h ng k vi hp ng vn chuyn ny. iu ny cng gii hn vic p dng cc iu khon v xt x do ngi chuyn ch la chn trong vn n. M rng thi hiu p dng i vi khiu ni dn s t mt ln hai nm. p dng cho cc vn chuyn giao nhn tn ni (im giao nhn trong t lin). Cng nhn vin s dng thng mi in t i vi cc giao dch vn ti (nh vn n v chng t vn ti ) v ra cc quy tc mi iu chnh vic s dng ny. Ngoi ra, ESC nu ln mt lot cc quan ngi c th trong cng vn ca c quan ny cho thy thiu hiu bit v nhng vn hnh ca Cng c mi: iu 82 ca Cng c trnh xung t vi cc cng c khc, gm nhng cng c v vn ti ng b v ng st. Nhng sa i v hp ng i vi gii hn trch nhim v ngha v theo ci gi l hp ng khi lng c coi l ngoi l v c nhiu yu t trong Cng c din gi s phc tp ny. Ngi gi hng khng th b bt ng. Vic kh chng minh li ca ngi chuyn ch khi mt trong nhng min tr p dng cng tn ti trong Quy tc Hague-Visby. i vi nhng kh khn trong vic ly c bi thng, gii hn trch nhim trong Quy tc Rotterdam cao hn mi cng c hin hnh khc. Ngha v ca ngi gi hng l hp l v n gin ch l thc hin nhng thng l hin nay c hu ht nhng ngi gi hng p dng. Ngoi ra, Cng c cng cng nhn mt cch hp l trch nhim chung ca ngi gi hng v ngi chuyn ch nhm m bo s an ton cho hng ha, v ng i chuyn ch phi bc xp, lu kho, sp xp, vn chuyn, coi gi, bo qun v d hng ha mt cch cn thn v ph hp, nu khng phi da trn tha thun khc theo hp ng c th. Theo iu 13(1) v (2) ca Quy tc Rotterdam. Ngoi ra, cc thng tin b sung v tnh chnh xc trong qu trnh ra chng t l thng thng v ngy nay cn c tng cng do cuc chin chng khng b. i vi ngha v cung cp thng tin ton din v hng nguy him, y l im c nhiu on tham gia m phn ng h v chnh sch cng v l do an ton.

78

Cc chuyn gia tham gia son tho Cng c Rotterdam cng tr li nhng quan ngi ca gii giao nhn vn ti trong mt ti liu cng b di s bo tr ca y ban Hng hi quc 9: H phn i v cho rng Quy tc ny qu phc tp. Theo h, yu t phc tp ny xut pht t bn thn vn c quy nh rt phc tp, sau li cn c b sung thm nhng quy tc mi theo hng hi ha ha. Lun c nhng cch din gii quy nh khc nhau, nhng vic din gii khc nhau ny vn xy ra d rng cc bn n lc hi ha ha cc quy tc mc c th. Theo cc tc gi, nu Quy tc Rotterdam c cho rng s gy bt li cho cc nh giao nhn vn ti khi l ngi gi hng, iu ny c ngha l Quy tc mang tnh bt li vi ngi gi hng hn vi ngi chuyn ch, b h bc li bng lp lun tng t nh vi Lin hip ngnh Vn ti quc gia (trn hp trn). i vi nhng ch trch v trch nhim ca ngi giao nhn vn ti i vi cc hot ng ca mnh ti cng bin, cc tc gi nhc nh rng Quy tc Rotterdam khng tc ng ti mi quan h ca ngi giao nhn vi ngi chuyn ch theo quy nh ca hp ng. H ch quan ngi v quan h vi ngi gi hng hoc ngi nhn hng. Tuy nhin, trong trng hp , s p dng gii hn trch nhim. Theo cc tc gi, Cng c Rotterdam khng thay i trch nhim qun l ca bn giao nhn vn ti. Cc tc gi bc li nhn nh cho rng ngi gi hng, khi gian ln, cho php ngi chuyn ch giao hng m khng cn nhn li mt chng t vn t i chuyn nhng c. Cc tc gi cho rng vic cho php giao hng khng c chng t ny phn nh thng l hin nay do cc bn tham gia thng m to ra (doanh nhn v ngn hng) s dng vn n nh l mt cng i c gia hn tn dng ti chnh thng mi, nhng ng thi yu cu phi giao hng m khng cn pht hnh vn n. Cc tc gi sau cng cho rng ngc li vi s ch trch, Cng c Rotterdam to thun li cho vic iu tit vn ti a phng thc bng cng-ten-n v quy nh mi lin h qua li cn thit vi cc Cng c lin quan khc. Cc chuyn gia ny cng bc b tng im ch trich trong Tuyn b Montevideo. d) kin kt lun T phn tch bn trn, c th thy r khng c Cng c quc t hin hnh no th hin s ng thun hin nay trong thng mi quc t v ngnh vn ti. Mc d Quy tc Hugue-Visby quy nh quy ch trch nhim c li cho ngi chuyn ch, Quy tc Hamburg dng nh to s cn bng tt hn theo hng c li cho khch hng ca vn ti. Quy tc Rotterdam th hin s kt hp hai Cng c trn. Mc d Quy tc Rotterdam khi phc mt s li ch cho ngi chuyn ch, nh trong Quy tc Hague-Visby, Quy tc cng thc thi quy tc mi c li cho ngi gi hng v bn nhn hng. Quy tc mi cng p dng cho i l v nh thu ph ca ngi gi hng v ngi chuyn ch, c li cng nh c th to thm trch nhim cho nhng i tng ny, v th c nhiu ch trch v bo v i vi nhng quy tc mi ny. Mi gn y, ngnh vn ti mang c im ca cc cc-ten v hnh vi phi nh tranh v th c khin cho cc vn chuyn cao hn. Quy tc Hague-Visby v mc t hn l Quy tc Hamburg c cho l tip tay cho nhng cc-ten ny. Trong Lin minh chu u, tng tn ti mt khi c min tr p dng cc quy tc v cnh tranh ca chu u trong lnh vc vn ti, hin b xa b. V th mi ngi u mong mun tng s cnh tranh v tnh linh hot trong ngnh ny. Cng c Rotterdam, vi vic cho php cc hp ng chuyn ch hng ha s lng ln c gim bt ngha v v trch nhim theo quy nh, c v ph hp hn vi mi
9

Fr. Berlingieri, Ph. Delebecque, T. Fujita, R. Illescas, M.Sturley, G. van der Ziel, A. von Ziegler, v S. Zunarelli, Quy tc Rotterdam: C gng gii thch khi xut hin mt s quan ngi, 5/8/2009.

79

trng mi ny cng nh s pht trin ca vn ti cng-ten-n, hp ng vn ti a phng thc v thng mi in t. Ngoi ra, c l vn duy nht c a ra m phn vi cc bn i din cho nhng li ch thng mi lin quan gm ngi gi hng, ngi chuyn ch, hng bo him Tuy nhin, cha c s lng cc nc sn sng k v ph chun Cng c ny v nhiu nc cn lo ngi trc nhng quy nh kh phc tp v c th cng nhc i vi cc hp ng vn chuyn hng vi s lng khng ln. Cc nc khc li quan ngi cho bn gi hng v bn giao nhn va v nh khi c th t do iu chnh hp ng vn chuyn hng ha s lng ln v ri ro m cc cng ty vn ti hng ha a quc gia ln p ln nhng tha thun mang tnh lm dng. V nhng l do nu trn, mt s bn lin quan ln ting ch trch cc Cng c. Nhng ch trch cn xem xt l cc kin cht vn u l quy nh ti u ca vn ti a phng thc v l giao din gia cc Cng c v iu tit c vn ti ng b v ng st. Tuy nhin, c nghi ng rng nhiu ch trch y xut pht t mt s hnh thc phn x mang tnh bo h cho cc bn lin quan c hng li t mt v tr vng chc trong ngnh ny, hoc t s thiu hiu bit v ngha chnh xc ca cc quy nh mi. Cng nhn rng, nhng ngha ny kh c th nh gi i vi c cc ch th hot ng kinh t ln chnh ph. chu u, ESC v gii giao nhn vn ti by t quan im bt ng chng li Quy tc Rotterdam. Trong bi cnh cng tt c nhng nhm ln xung quanh cc cng c quc t hin hnh, EU ang xem xt p dng Quy tc hi ha ha ca ring mnh i vi th trng ni khi. Cc nc ASEAN k Hip nh khung v Vn ti a phng thc 2005 ti Vin-chn, Lo. Hoa K cng c nhng hnh ng tng t, cc khi thng mi ln khc s tip ni m hnh ny. iu khng a ti mt b quy tc quc t c hi ha ha mang li tnh d bo c v tnh r rng vn ph hp trong thng mi quc t. Trong khi , mi quc gia thc thi cng c m quc gia ny l thnh vin v cng nhn chung vic p dng trc tip cng c ny. Cc quc gia khc khng phi l thnh vin ca bt k cng c no p dng mt quy ch trong nc l hn hp a dng ca cc Quy tc Hague-Visby v Hamburg. Quy ch php lut ca vn chuyn hng ha quc t bng ng bin v th v cng a dng. Thng nhn vn cn t vn php l t m hiu quy tc cn p dng trong mt hp ng c th lin quan n vn chuyn quc t hng ha bng ng bin. Chnh sch bo him cng c th tr nn t hn v nhng l do ny. Trong bi cnh ny, y vn l mt thch thc khi t vn cho mt nc ang pht trin nh Vit Nam v quy tc ti u cn p dng. Mc d mt chin lc y nhm thc y tnh r rng v hi ha ha vi cc i tc thng mi then cht ca Vit Nam, vn cn xy dng mt b ch s chi tit hn xc nh hng i ng cho Vit Nam trong mt mi trng cha chc chc ny. Cc phn di y s c gng thc hin vic ny.

80

VII.

Khuyn ngh

1. Liu Vit Nam c nn tham gia vo mt trong nhng Cng c ny? Cc ch s lin quan
Khi quyt nh Cng c no cn tham gia, cn c mt s ch s lin quan. Ch s u tin lin quan n cc li ch gn lin vi s gn kt v thng nht gia cc quc gia thng mi lin quan n vic vn chuyn hng ho quc t, cho d bng ng bin hoc bng phng thc khc. Tuy nhin, nh nu trn, thc trng tham gia ca cc nc vo nhng Cng c ny khng th i n mt kt lun y. S phn tn qu nhiu gia ba b quy tc chnh l HagueVisby, Hamburg v Rotterdam. Cc n ASEAN cng k Hip nh khung v Vn ti a c phng thc 2005. V th, cn quay sang cc ch s khc. Danh mc xut nh sau: Tc ng ti kinh t Vit Nam; Nhng u tin chnh c cc bn lin quan ca Vit Nam by t; Tnh linh hot ca cc Cng c; Liu c nhu cu cn tham gia vo mt Cng c quc t v vn chuyn hng ha bng ng bin? Tnh cp bch cn a ra quyt nh. Cc phn di y trnh by v tng ch s ny:

2. Tc ng ti kinh t Vit Nam

Tc ng ti kinh t Vit Nam c th o c thng qua tc ng ca mi Cng c ti cc nh xut nhp khu, ngi chuyn ch v cng ty bo him ca Vit Nam. a) Tc ng ti cc nh xut nhp khu Vit Nam Phn V.1 trn lm r rng thng nhn Vit Nam thng xut FOB v nhp CIF, v th h b loi ra khi mi mi quan h vi hng chuyn ch quc t nu trong hp ng. Trch nhim trong nhng hp ng , v nhng ri ro gn lin v th do khch hng v nh cung cp ca thng nhn Vit Nam quyt nh. y, vic la chn tham gia Cng c l khng ph hp, v khng c nhng iu kin thng mi ny, cc nh xut nhp khu Vit Nam s khng bao gi cn phi s dng nhng quy tc trong cc Cng c. Tuy nhin, khi lm vic vi cc cng ty thng m i ca Vit Nam ti H Ni cho thy mt s cng ty v t chc vn chuyn hng ha v m phn trc tip vi cc hng chuyn ch. n Trong trng hp , Cng c Hamburg nhn chung c xem l thn thin nht cho khch hng cc hng v chuyn quc t. Tuy nhin, Cng c ny li b nhng bn ng h Cng n c Rotterdam ch trch, v n khng gii quyt y cc vn ca vn ti a phng thc v thng mi in t. Ngoi ra, v trch nhim ca ngi chuyn ch theo Quy tc Hamburg cao hn cht so vi Quy tc Hague-Visby, ph bo him p ln ngi chuyn ch c th tng, ko cc chuyn ch cao ln. Trong bi cnh ny, cc cng ty thng mi Vit Nam phi la chn gia tr nhiu hn cho vic vn chuyn quc t hng ho ca mnh (Quy tc Hamburg) hoc duy tr mt nguy c cao hn mt cht t h tr mnh khi c mt mt, thit hi i vi hng ha ca h (HagueVisby). Tuy nhin, nu tham gia Quy tc Hague-Visby, ph bo him p ln bn thn cc cng ty thng mi s cng cao hn, v th b tr cho ph vn chuyn thp hn. Do vy, tc ng ca vic la chn Cng c ny s khng ng k i vi thng nhn Vit Nam. Tng t, vic la chn ti u s ph thuc vo bn cht ca mi giao dch v iu ny c th c m phn vi tng hp ng.

81

b) Tc ng vi cc hng chuyn ch Vit Nam Phn V.2 trn lm r rng ngnh vn ti Vit Nam vn cn hn ch, mc d th hin l mt lnh vc tng trng si ng, vi iu kin thng mi khu vc s i ln. Hin nay, th trng vn ti quc t vn ch yu b cc cng ty nc ngoi chim lnh. Ngoi ra, cc cng ty vn ti trong nc ch yu c h c s dng trong cc hp ng vn ti ca nh nc v hu nh khng c cng ty no k c hp ng vi cc doanh nhn nc ngoi. Mc d chin lc ca ngnh l tng s lng tu chuyn dng (tu ch du, tu ch cng-ten-n) v tu ln, c v nh th phn ca tu Vit Nam trong vn chuyn hng ha quc t bng ng bin s khng thay i ng k trong tng lai gn. Trong bi cnh ny, mc d cc hng chuyn ch c li khi p d ng Quy tc Hague-Visby, vic la chn Cng c ny s khng c tc ng ln ti kinh t Vit Nam. Trn thc t, dng nh s c t cc hp ng vn ti k vi doanh nhn nc ngoi v phi chnh ph. Vi nhng hp ng ny, vic p dng Quy tc Hamburg hoc Rotterdam s ko theo tng trch nhim ca hng chuyn ch Vit Nam. iu c th gii quyt bng mt phm vi bo him su rng hn. Ph bo him cao hn tr cho cc cng ty bo him. Mc d mt phn ph bo him ny c th do cng ty Vit Nam chi tr, khon tin ny cng khng ng k quyt nh Cng c quc t no Vit Nam nn cam kt. Cng cn lu rng khi son tho bo co ny, cuc phng vn hng chuyn ch ln nht Vit Nam cho thy hng ny a Quy tc Hague-Visby vo iu khon v iu kin mu v vn ti sau vn n mu ca hng. Tuy nhin, hng cng cho rng hng khng phn i vic p dng cc iu khon theo Cng c Hamburg. c) Tc ng ti cng ty bo him Vit Nam Phn VI.3 trn cho thy doanh thu ca cc cng ty bo him ca Vit Nam hot ng trong vn chuyn hng ha quc t bng ng bin tng mnh mc 27% so vi nm 2009. Xu hng ny s tip din. Ph bo him cao, nhng iu ny dng nh ch yu do s lng t cc cng ty tham gia Vit Nam. Bn cnh , nh nu tron g Phn VI.1 trn, mc d th trng bo him ang tng ln, hot ng xut FOB nhp CIF ca thng nhn Vit Nam vn loi cc cng ty bo him Vit Nam ra khi nhng hp ng ln hn. Trong bi cnh ny, vic la chn Cng c s t tc ng ti cc cng ty bo him Vit Nam. Cc cng ty ny s c li ch khi thng nhn Vit Nam thay i iu khon thng mi v t t chc vn ti quc t. Nu thc hin c, cc cng ty bo him Vit Nam, gi s k c hp ng cc nh xut/nhp khu Vit Nam, s nhn c ph bo him cao hn theo Quy tc Hague-Visby, khi Quy tc s ko theo ri ro cao hn cho bn gi hng. Tuy nhin, tc ng ca n ti kinh t Vit Nam khng ng k. d) Kt lun Thng tin sn c khng gi vic la chn Cng c c tc ng ln t i kinh t Vit Nam. Hin nay, B lut Hng hi Vit Nam 2005 rt ra t Quy tc Hague-Visby, lin quan n quy ch trch nhim chung, v Quy tc Hamburg, lin quan trch nhim i vi chm giao n hng v khung th i hn khiu kin. Thay i lut ny thng qua p d ng mt trong nhng Cng c s khng lm thay i ln cc din ca hot ng kinh doanh v tnh cnh tranh ca cc nh xut/nhp khu, hng chuyn ch v cng ty bo him Vit Nam.

3. Nhng u tin chnh c cc bn lin quan chnh ca Vit Nam by t

Theo nhn thc ca tc gi, cc bn lin quan chnh khng by t bt k u tin no ti thi im ny. Trong cc cuc phng vn ti H Ni khi son tho bo co, khng c ai trong s ngi c phng vn by t mt u tin g.

82

4. Tnh linh hot ca cc Cng c

Trong iu kin th trng hin nay, ch c t vn khng th quy nh theo hp ng gia cc ch th hot ng kinh t vi nhau. V nguyn tc, cc bn tham gia hp ng kinh doanh c ton quyn t quyt v nhng iu kin cho mi quan h ca h. Quy nh ch ng vai tr khi th trng b bp mo v mt s bn tham gia c th lm dng li th bt hp php m th trng mang li cho h. Nu Vit Nam, quan h kinh doanh gia thng nhn v hng chuyn ch khng bnh ng, lut Vit Nam s gii quyt iu . Trong vn chuyn hng ha quc t bng ng bin, cn quy nh gim bt trch nhim cho ngi chuyn ch v ngha php l ca vn n v chng t vn ti. Cng c th ch t cn hnh thnh mt s quy nh v trch nhim ca ngi chuyn ch trnh nhng min tr qu mc theo hp ng do bn tham gia c v th thng tr trong th trng quc t p dng. Lut Vit Nam theo Quy tc Hague-Visby trong kha c nh ny, mc d lut p dng Quy tc Hamburg lin quan gii n thi hn v giao hng chm. p dng Cng c Hague khng lm thay lut Vit Nam, v nhng vn ny c quy i nh ti Vit Nam theo Quy tc Hamburg li khng c trong Cng c Hague. Bn cnh , Quy tc Hague-Visby cho php b lu. Tuy nhin, p dng Cng c Hague li thi c th o km hm vic t do ha lut Vit Nam v lm ph hp vi hot ng kinh doanh hin i ca vn ti hng ha quc t a phng thc trong tng lai. p dng Cng c Hamburg hoc Rotterdam s lm thay i lut Vit Nam trong mt s kha cnh. Trn thc t, c hai Cng c ny u mang tnh bt buc v khng chp nhn bo lu. Hin nay, c Quy tc Hamburg ln Rotterdam u khng c cc i tc thng mi ca Vit Nam chu , chu u v Hoa K p dng. Ngoi ra, Quy tc Rotterdam i vo chi ti t ca nhng mi quan h kinh doanh phc tp v c th khng nht thit phi xy dng quy nh ny trong mt mi trng kinh doanh m tng chng t vn ti quy nh chi tit ngha v v iu kin giao hng. Tuy nhin, cn lu rng Quy tc Rotterdam cho php cc bn tham gia quy nh trong hp c ng thp hn mc quy nh ca Cng c i vi vn chuyn hng ha s lng ln, th hin mt phn quan trng trong thng mi hng ha. iu ny phn no hn ch tc ng thc ca Cng c. Tuy nhin, iu n y cng to l hng cho nhng quy nh lm dng khi khng c mt lut cnh tranh y . V th, khng c l do r rng v thng thn ng h mt Cng c hn cc Cng c khc. Nu s n nh v lin kt vi cc nc lng ging trong khu vc l quan trng, Quy tc Hague-Visby l , mc d Quy tc ny c th cn tr vic hin i ha php lut trong nc. Nu tnh linh hot v quyn ca cc ch th c t do xc nh iu kin hp ng gia cc bn l quan tr ng, Quy tc Rotterdam khi p d ng cho vn chuy n hng ha s lng ln l y nht. Tuy nhin, Quy tc Rotterdam i vi vn chuyn hng ha s lng khng ln li qu cng nhc. Gi thuyt tng t cng ng vi Quy tc Hamburg, mc d Quy tc ny c son tho theo nhng iu khon chung hn. Sau cng, nu cn p ng vic kinh doanh vn ti hin i, chc chn Cng c Rotterdam l ph hp nht. Tuy nhin, tnh cht bt buc i vi vn chuyn hng ha s lng khng ln, tnh phc tp v qu chi tit ca Cng c c th khng ph hp vi mt s ch th v lm cc nc e ngi khng mun tham gia. Trn thc t, khng c Cng c no y mang tnh ti u, ngoi ra cc Cng c u khng hi ha ha c lut php gia cc nc tham gia thng mi.

5. Liu c cn phi tham gia mt Cng c quc t iu v vn chuyn hng ha bng ng bin khng?
Quy nh quc t c tc dng khi c nhu cu cn hi ha ha nhng iu kin mt hot ng kinh doanh c th c th din ra gia cc nc. Trong trng hp vn chuyn hng ha quc t bng ng bin, th trng mang tnh quc t v bn cht v khng thun tin cho cc bn lin quan t vn dng nhng quy ch trch nhim khc nhau i vi tng nc. V th, cn hi ha ha cc Quy tc. Bn cnh , tnh khng n nh ca cc tuyn hng hi i hi p 83

dng nhng quy ch phn no gim bt trch nhim ca ngi chuyn ch. V kha cnh ny, Quy tc Hague-Visby, Hamburg v Rotterdam c tc dng. Vn l khng quy tc no u thc s mang tnh ph bin. Trong trng hp ny liu Vit Nam c li khng khi tun theo mt trong nhng Cng c ny? Khng c cu tr li thng thn, nht l vi s lng hp ng quc t t i Vit Nam v vn chuyn hng ha bng ng bin. Tuy nhin, c li ch tng lai ca vic Vit Nam tham gia mt trong nhng Cng c ny, nhng li khng nhiu. Trc ht, mt vi thng nhn Vit Nam ng ra t k hp ng vn chuyn vi cc hng chuyn ch quc t c th da vo mt trong nhng Cng c ny m bo gii quyt n tha xung t trc cc ta n nc ca hng chuyn ch nc ngoi. Tuy nhin, n cc u hng chuyn ch nc ngoi n t quc gia thnh vin ca mt trong nhng Cng c ny, ta n ca nc s p dng quy nh Cng c trong mi trng hp. hu ht cc nc, khng cho php lut quc t c nh hng trc tip v phn bit i x gia cc ch th trong nhng trng hp tng t. V vy, kha cnh ny, Vit Nam c th khng nht thit phi tun theo mt Cng c quc t, nht l xt ti thc t hu ht i tc thng mi Vit Nam l thnh vin ca cc Cng c khc nhau. Tm quan trng ca li ch tim nng ny v th cn hn ch. Hai l, vi c Vit Nam tun th mt trong nhng Cng c ny c th c li cho cc hng chuyn ch Vit Nam. Cc hng s khng phi chu trch nhim ngoi mc quy nh trong Cng c lin quan trc ta ca mt bn cng tham gia Cng c. Tuy nhin, i u ny gi nh rng hng chuyn ch Vit Nam k hp ng vi cc thng nhn nc ngoi. Gi nh th hai l thng nhn nc ngoi n t cc nc l thnh vin ca cng mt Cng c vi Vit Nam. Kch bn ny khng th xy ra ti thi im ny. Hu ht hp ng chuyn ch vi hng vn ti Vit Nam c k vi ch th kinh doanh Vit Nam. Ngoi ra, nu ch th kinh doanh khng phi l ngi Vit Nam thu tu Vit Nam, thng l nhng doanh nhn ca cc nc ASEAN hoc Bc . Tuy nhin, khng c nc no y k Cng c Hamburg v Rotterdam. V th hng chuyn ch Vit Nam khng lin quan g ti nhng Cng c ny. , Ch Quy tc Hague-Visby c lin quan trong trng hp ny, nhng li b cng ng quc ch trch l li thi. Sau cng, li ch tim nng i vi Vit Nam khi tham gia vo mt trong nhng Cng c ny s c nu chnh sch ngnh ca Vit Nam l pht trin ngnh vn ti quc t, i mi i tu v cnh tranh ti cc th trng quc t ginh nhng hp ng vn chuyn ln. Khi tham gia vo mt trong nhng Cng c ny, Vit Nam s nng lng tin ca cc nh thu tim nng v kt qu tin on c ca xung t c xt x ti ta Vit Nam. Tuy nhin, tnh hnh cnh tranh hin ny ca ngnh vn ti Vit Nam dng nh khng l gii c v s cn thit phi tun th ca Cng c quc t ca Vit Nam ti thi im ny. Bn cnh , cho d tham gia Cng c no, cng cn o to mt i ng thm phn chuyn ngnh ca Vit Nam v lut hng hi. Kt lun, mc d Vit Nam c nhng li ch tim nng khi tham gia vo mt trong nhng Cng c quc t v vn chuyn hng ha bng ng bin, dng nh cha c nhu cu cp bch cn tham gia, nht l khi thiu mt Cng c thc s mang tnh ph bin trong lnh vc ny. Trong tnh hnh Vit Nam hin nay, hu ht cc xung t c th xy ra u c iu tit y theo lut trong nc ca Vit Nam.

6. Kt lun: khng c s cp bch phi a ra quyt nh

Trn c s nu trn, Vit Nam khng nn vi vng p dng mt Cng c, xt ti li ch tim nng khng nhiu v s khng chc chn xung quanh s phn ca Cng c Rotterdam. Khi Cng c ny c tr nn thc s ph bin, th mi nn xem xt tham gia.

84

Tuy nhin, Cng c Rotterdam l mt hn hp ca Quy tc Hague-Visby v Hamburg, m c d Cng c ny hin i ha khung kh php lut ca vn chuyn hng ha bng ng bin theo cc iu kin thng mi hin i (a phng thc, cng-ten-n ha v vi tnh ha). Vit Nam t vn dng quy nh ca Cng c ny cho ph hp vi lut v quy nh ca mnh, ng thi cho php cc bn thuc khi t nhn iu chnh cc quy nh ny cho hp l. Trong trng hp ny, cn m bo kh nng p dng y lut cnh tranh ni chung vo ngnh vn ti v trnh tnh trng lm dng v th thng tr.

85