Quan Tri Kinh Doanh Quoc Te CH

TRNG I HC KINH T
QUN TR KINH DOANH QUC T

TS. NGC M
Thng 3/2009
Chng1. TNG QUAN V QUN TR KINH DOANH QUC T
1.1. KINH DOANH QUC T 1.1.1. Khi nim hot ng kinh doanh quc t Hot ng kinh doanh quc t bao gm mi giao dch kinh t lin quan t hai quc gia tr ln vi t cch t nhn hoc ca chnh ph. Nu hot ng ca cng ty t nhn din ra nhm tm kim li nhun th hot ng ca chnh ph bo tr trong kinh doanh quc t c th v mc ch li nhun hoc khng. t c mc tiu quc t, cng ty phi thit lp cc hnh thc hot ng quc t v chng c th khc nhiu so vi hot ng trong nc. Vic tin hnh cc hot ng kinh doanh quc t ty thuc vo cc mc tiu cng nh cc phng tin m cng ty s dng, s tc ng v b tc ng bi mi trng cnh tranh ca quc gia m cng ty hng n. 1.1.2. ng c tham gia kinh doanh quc t ca cc doanh nghip 1.1.2.1. Gia tng doanh s bn hng Doanh s bn hng b hn ch do s ngi lu n sn phm hay dch v ca cng ty v kh nng tiu th ca ngi tiu dng. Cc cng ty c th tng tim nng doanh s bn hng ca h bng cch xc nh th trng tiu th trn phm vi quc t, v s lng ngi tiu dng v sc mua ca h i vi sn phm ca cng ty s cao hn phm vi ton th gii nu so vi ch tiu th trn phm vi quc gia ring l. Thng thng, li nhun trn mi n v sn phm bn c s tng ln khi doanh s bn hng tng ln. Nhiu cng ty hng u trn th gii thu c hn mt na doanh s bn hng ca h t nc ngoi. 1.1.2.2. Tip cn cc ngun lc nc ngoi Cc nh sn xut v phn phi tm thy cc sn phm, dch v cng nh cc b phn cu thnh sn phm c sn xut t ngoi quc c th gim chi ph cho h. iu ny c th lm cho doanh thu bin tng ln hoc vic tit kim chi ph c th chuyn sang ngi tiu th, nh th s cho php cng ty ci tin cht lng sn phm, hay t ra cng lm tng tnh khc bit so vi i th cnh tranh, t to iu gia tng th phn v li nhun ca cng ty. 1.1.2.3. a dng ha hot ng kinh doanh
Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT
Trang 2
Cc cng ty thng tm cch trnh s bin ng bt thng ca doanh s bn v li nhun qua vic tiu th hng ha ra th trng nc ngoi. Th d: Hng phim Lucasfilm c th gim bt s tht thng v doanh s bn hng hng nm qua gii php ny v thi k ngh h (l do chnh tr em i xem phim) khc nhau gia Bc v Nam bn cu. Nhiu cng ty khc li dng thc t iu chnh thi gian ca chu k kinh doanh khng ging nhau gia cc quc gia khc nhau m gi vng doanh s bn. Trong khi doanh s bn s gim i mt quc gia ang b suy thoi kinh t th s li tng ln mt quc gia khc ang trong thi k phc hi. Cui cng, bng cch cung cp cng chng loi sn phm hoc cc b phn cu thnh trn cc quc gia khc nhau, cng ty cng c th trnh c hon ton nh hng ca s bin ng gi c tht thng v s thiu ht bt k quc gia no. 1.1.3. Cc hnh thc kinh doanh quc t 1.1.3.1. Kinh doanh thng mi quc t a. Xut nhp khu Nhp khu l hot ng a hng ha v dch v vo mt nc do cc chnh ph, t chc v c nhn t mua t cc nc khc nhau. Xut khu l hot ng a hng ha v dch v ra khi mt nc sang mt nc khc bn. b. Gia cng quc t Gia cng quc t l hot ng bn t gia cng giao hoc bn t nguyn vt liu cho bn nhn gia cng. Sau mt thi gian tha thun, bn nhn gia cng np hoc bn li thnh phm cho bn t gia cng v bn t gia cng phi tr cho bn nhn gia cng mt khon gi l ph gia cng. Thng thng chng ta s hiu gia cng quc t s ch c thc hin vi cc sn phm, nhng trn thc t n vn c p dng i vi cc dch v. c. Ti xut Ti xut l xut khu tr li ra nc ngoi nhng hng ha trc y nhp khu nhng khng qua gia cng ch bin. d. Chuyn khu
Trang 3
Chuyn khu l hng ha c chuyn t mt nc sang mt nc th ba thng qua mt nc khc. e. Xut khu ti ch Xut khu ti ch l hnh vi bn hng ha cho ngi nc ngoi trn lnh th nc mnh. 1.1.3.2. Kinh doanh thng qua hp ng a. Hp ng cp php (Licensing) Hnh thc u tin l hp ng cp giy php. Hp ng cp giy php l hp ng thng qua mt cng ty (doanh nghip, ngi cp giy php) trao quyn s dng nhng ti sn v hnh ca mnh cho mt doanh nghip khc trong mt thi gian nht nh v ngi c cp php phi tr cho ngi cp php mt s tin nht nh. Cc ti sn v hnh bao gm bn quyn, pht minh, cng thc, tin trnh, thit k, bn quyn tc gi, thng hiu. Hp ng cp giy php thng c s dng trong lnh vc sn xut. b. Hp ng nhng quyn thng mi (Franchising) Hp ng nhng quyn thng mi l mt hp ng hp tc kinh doanh thng qua ngi nhng quyn trao v cho php ngi c nhng quyn s dng tn cng ty ri trao cho h nhn hiu, mu m v tip tc thc hin s gip hot ng kinh doanh i vi i tc , ngc li, cng ty nhn c mt khon tin m i tc tr cho cng ty. c. Hp ng qun l Hp ng qun l l hp ng thng qua mt doanh nghip thc hin s gip ca mnh i vi mt doanh nghip khc quc tch bng vic a nhng nhn vin qun l ca mnh h tr cho doanh nghip kia thc hin cc chc nng qun l. d. Hp ng theo n t hng Hp ng theo n t hng l hp ng thng din ra vi cc d n v cng ln, a dng, chi tit vi nhng b phn rt phc tp; cho nn vn v vn, cng ngh v qun l h khng t m nhn c m phi k hp ng theo n t hng tng khu, tng giai on ca d n . e. Hp ng cha kha trao tay
Trang 4
Hp ng cha kha trao tay (hp ng xy dng v chuyn giao) l nhng hp ng c p dng ch yu trong lnh vc xy dng c s h tng, trong ch u t nc ngoi b vn xy dng cng trnh, kinh doanh trong mt khong thi gian nht nh sau chuyn giao li cho nc s ti trong tnh trng cng trnh ang hot ng tt m nc s ti khng phi bi hon ti sn cho bn nc ngoi. f. Hp ng phn chia sn phm Hp ng phn chia sn phm l loi hp ng m hai hay nhiu bn k hp ng cng nhau gp vn tin hnh cc hot ng kinh doanh v sn phm thu c s c chia cho cc bn theo t l gp vn v tha thun. 1.1.3.3.. Kinh doanh u t a. u t gin tip nc ngoi u t gin tip nc ngoi l hnh thc ch u t nc ngoi mang vn sang nc khc u t nhng khng trc tip tham gia qun l v iu hnh i tng b vn u t, hoc thng qua vic mua c phiu nc ngoi hoc cho vay. b. u t trc tip u t trc tip nc ngoi l hnh thc ch u t mang vn hoc ti sn sang nc khc u t kinh doanh v trc tip qun l v iu hnh i tng m h b vn, ng thi chu trch nhim hon ton v kt qu kinh doanh d n. c trng ch yu ca u t trc tip l: Tham gia vic iu hnh nc ngoi. C s rng buc cao v vn, nhn s v cng ngh. Tip cn th trng bn ngoi. Tip cn ngun ti nguyn nc ngoi. Doanh s bn nc ngoi cao hn hng ha xut khu. Quyn s hu mt phn ti sn nc ngoi.
u t nc ngoi l s s hu ti sn nc ngoi, thng l mt cng ty, vi mc ch kim c thu nhp ti chnh. u t trc tip l mt b phn ca u t nc ngai, n xy ra khi c s iu hnh i km vi vic u t. Vic qun l ny c th do ngi u t c mt t l thp cc c phn ca cng ty, thm ch ch l 10%.
Trang 5
Khi c hai hay nhiu hn cc t chc cng phn quyn s hu ca u t trc tip th hot ng ny gi l lin doanh. Loi c bit ca lin doanh gi l hp doanh, chnh ph hp tc kinh doanh vi t nhn. 1.1.4. Cc ch th tham gia vo kinh doanh quc t Cc cng ty thuc tt c cc loi hnh, cc loi quy m v tt c cc ngnh u tham gia vo hot ng kinh doanh quc t. Tt c cc cng ty sn xut, cng ty dch v v cng ty bn l u tm kim khch hng ngoi bin gii quc gia mnh. Cng ty quc t l mt cng ty tham gia trc tip vo bt k hnh thc no ca hot ng kinh doanh quc t. V vy s khc nhau ca cc cng ty l phm vi v mc tham gia vo kinh doanh quc t. Chng hn, mc d mt cng ty nhp khu ch mua hng t cc nh nhp khu nc ngoi, nhng n vn c coi l mt cng ty quc t. Tng t, mt cng ty ln c cc nh my phn b trn khp th gii cng c gi l cng ty quc t, hay cn gi l cng ty a quc gia (MNC)- mt cng ty tin hnh u t trc tip (di hnh thc cc chi nhnh sn xut hoc marketing) ra nc ngoi mt vi hay nhiu quc gia. Nh vy. mc d tt c cc cng ty c lin quan n mt hay mt vi kha cnh no ca thng mi hay ca u t quc t u c coi l cng ty quc t, nhng ch c cc cng ty u t trc tip ra nc ngoi mi c gi l cng ty a quc gia. 1.1.4.1. Doanh nhn v cc doanh nghip nh v va Cc cng ty nh ang ngy cng tham gia tch cc vo hot ng thng mi hay u t quc t. Chnh s i mi cng ngh g b nhiu tr ngi thc t i vi cc hot ng xut khu ca cc doanh nghip nh. Trong khi cc knh phn phi truyn thng ch cho php cc cng ty ln thm nhp vo cc th trng xa th phn phi qua mng in t l gii php t tn km v c hiu qu i vi nhiu doanh nghip va v nh. C 4 quan nim sai lm cn tr cc hot ng xut khu ca cc doanh nghip nh: Quan nim 1: Ch c cc cng ty ln mi c th xut khu thnh cng. Thc t l xut khu lm tng doanh s bn v li nhun ca cc cng ty nh, ng thi cng gip cho cc nh sn xut v cc nh phn phi t ph thuc hn vo trng
Trang 6
thi ca nn kinh t trong nc. Hn na, bn hng ra nc ngoi gip cho cc cng ty nh c li th cnh tranh vi cc cng ty t cc nc khc trc khi cc cng ty gia nhp vo th trng ni a. Quan nim 2: Cc doanh nghip nh khng th tip cn c dch v t vn xut khu. Cc chnh ph lun c chng trnh h tr p ng cc nhu cu ca cng ty, bt k cng ty mi bt u tham gia hay cng ty tin hnh hot ng xut khu. Cc cng ty cng nhn c cc thng tin min ph v ngun t liu nghin cu th trng, cc s kin v ti tr v thng mi. Quan nim 3: Buc phi xin giy php xut khu. Thc t l giy php ch cn i vi cc mt hng xut khu b hn ch, hng ha c ch n mt nc ang chu lnh cm vn thng mi ca M hay cc hn ch khc. Quan nim 4: Khng ti tr xut khu cho cc doanh nghip nh. 1.1.4.2. Cc cng ty a quc gia Cc cng ty a quc gia rt khc nhau v quy m, c th nh nh cng ty chng khon Pinkerton vi doanh s hng nm c 900 triu USD, v cng c th ln nh Mitsubishi vi doanh s c 128 t USD. Cc n v kinh doanh ca cc cng ty quc t ln c th hot ng mt cch c lp hoc nh l nhng b phn ca mt mng ton cu lin kt cht ch. Hot ng c lp c la chn khi cng ty c s am hiu v vn ha a phng v c kh nng thch ng nhanh chng i vi cc bin ng trn th trng a phng. Mt khc, cc cng ty hot ng vi t cch h thng ton cu thng cm thy d dng hn trong vic phn ng li nhng bin ng ca th trng bng cch di chuyn sn xut, tin hnh marketing v cc hot ng khc gia cc n v kinh doanh gia cc nc. Vai tr quan trng v mt kinh t ca cc cng ty a quc gia: u th v kinh t v chnh tr khin cho vai tr ca cc cng ty ny ngy cng ni bt. Cc cng ty ln to ra nhiu vic lm, b vn u t ln v mang li ngn thu nhp quan trng cho cc nc s ti t thu. ln. 1.2. QUN TR KINH DOANH QUC T 1.2.1. Khi nim v c im qun tr quc t Cc giao dch ca cc cng ty ny thng lin quan vi lng tin t rt
Trang 7
Qun tr kinh doanh quc t l qu trnh lp k hoch, t chc lnh o v kim sat nhng con ngi lm vic trong mt t chc hot ng trn phm vi quc t nhm t c cc mc tiu ca t chc. Khi quyt nh tham gia vo kinh doanh quc t th mt doanh nghip phi i mt vi nhiu thch thc. Khi , cc yu t ni ti ca cng ty phi ng u vi cc yu t mi bn ngoi v vn ha, chnh tr, php lut, kinh t v cnh tranh. Cc yu t ni ti ca cng ty l nhng nhn t cng ty c th kim sot c. Cc yu t ny bao gm: Chnh sch phn b ngun nhn lc, chng trnh o to v pht trin nhn lc. Xy dng vn ha t chc. Tm kim v phn b ngun ti chnh. Xc nh phng php v xy dng k hoch sn xut. a ra cc quyt nh marketing. a ra cc chnh sch nh gi nh qun tr v hot ng ca cng ty. Lin quan n nhiu quc gia v chnh ph vi nhng lut l khc bit nhau. S khc bit v n v tin t, chu tc ng bi t gi hi oi. S khc bit v vn ha gia cc quc gia. S khc bit trong cnh tranh.
c im ca qun tr kinh doanh quc t: -
1.2.2. Nh qun tr quc t Nh qun tr quc t l ngi thc hin cc chc nng qun tr ca vic lp k hoch, t chc lnh o v kim sot cc hot ng ca cng ty quc t trn c s nhn thc nhng vn phc tp ca hot ng kinh doanh quc t. Nhng yu cu i vi nh qun tr quc t: Hiu khch hng. Khuyn khch nhn vin. Bit cch phn tch vn Hiu bit cng ngh. a ra nhng sn phm tm c th gii.
Trang 8
Lun theo st t gi hi oi. Tp trung vo nhn thc ton cu.
Chng 2. MI TRNG KINH DOANH QUC T

2.1. VN HA TRONG KINH DOANH Khi tham gia kinh doanh quc t, cc cng ty thng phi iu chnh sn phm v hot ng ca h cho ph hp vi nhng iu kin a phng. Vic nh gi mt cch su sc nn vn ha a phng gip cc nh qun l quyt nh khi no c th tiu chun ha v khi no phi thch nghi ha. 2.1.1. Khi nim v s cn thit phi nghin cu vn ha a phng 2.1.1.1 Th no l vn ha v nn vn ha? Vn ha l mt phm tr dng ch cc gi tr, tn ngng, lut l v th ch do mt nhm ngi xc lp nn. Vn ha l bc chn dung rt phc tp ca mt dn tc. N bao hm rt nhiu vn nh: ch ngha c nhn M, ci cho Nht Bn, mc qun o Arp- XtCc ni dung chnh ca bt k nn vn ha no cng bao gm thm m, gi tr v thi , phong tc v tp qun, cu trc x hi, tn gio, giao tip c nhn, gio dc, mi trng vt cht v mi trng t nhin. Thc t, mt quc gia s bao gm nhiu nn vn ha khc nhau do s chung sng ca nhiu dn tc khc nhau, mi mt dn tc c mt nn vn ha ring. Trong s cc nn vn ha dn tc s c mt nn vn ha ni ln thng tr trn ton x hi, vi t cch l nn vn ha i din cho quc gia hay ngi ta cn gi l vn ha quc gia. Cc nn vn ha cn li trong quc gia c gi l nn vn ha thiu s. iu ny khng c ngha l cc nn vn ha thiu s khng nh hng g i vi nn vn ha quc gia. Tri li, trong qu trnh cng tn ti s c s truyn b qua li gia cc nn vn ha trong mt quc gia v nh vy nn vn ha quc gia s l s ha quyn gia cc nn vn ha dn tc khc nhau, ch c iu l ni dung vn ha ca mt dn tc no s chim u th hn c. Mc d cc nc ng mt vai tr quan trng trong s pht trin nn vn ha quc gia, nhng bin gii quc gia khng phi lc no cng tng ng vi bin gii
Trang 9
ca nn vn ha. iu ny c ngha l cc nn vn ha thiu s i khi vt qua bin gii quc gia. Nhng ngi sng cc quc gia khc nhau nhng chung mt nn vn ha thiu s c th c nhiu tng ng vi mt nc khc hn l cc dn tc trn t nc . Chng hn nh nn vn ha Arp tri rng n Ty Bc Phi n Trung ng. Ngi Arp hin ang sng Th Nh K, M v nhiu quc gia chu u khc. V ngi Arp c xu hng cng chung thi v hnh vi mua bn lin quan n tn ngng tn gio o Hi nn tip th i vi cc nn vn ha thiu s A rp i khi phi c thc hin vi mt chin lc tip th ring. Ngn ng chung (ngn ng Arp) cng lm gim bt chi ph phin dch, v tng kh nng hiu thng ip mt cch chnh xc. Mt nn vn ha c th d dng tip nhn cc c trng ca cc nn vn ha khc. Ngc li cng c nhng nn vn ha trong vic tha nhn cc c trng ca mt nn vn ha khc l rt kh khn. Nguyn nhn ca s chng i ny l do ch ngha v chng. Nhng ngi theo ch ngha ny cho rng dn tc h hoc vn ha dn tc h l siu ng hn cc dn tc khc hoc vn ha dn tc khc. Chnh v vy h lun xem xt nn vn ha khc theo nhng kha cnh nh trong nn vn ha ca h. Kt qu l h xem thng s khc nhau v mi trng v con ngi gia cc nn vn ha. Cc hot ng kinh doanh quc t thng b cn tr bi ch ngha v chng, ch yu do nhn vin ca cng ty cm nhn sai lm v vn ha. Nhiu d n kinh doanh quc t khng t c kt qu mong mun do s chng i ca Chnh ph, ngi lao ng hoc cng lun khi cc cng ty c thay i mt s yu t c lin quan n vn ha trong nh my hoc vn phng. Ngy nay qu trnh ton cu ha yu cu cc nh kinh doanh phi tip nhn vi nhng nn vn ha xa l so vi nhng g h quen thuc. C th cc cng ngh mi v cc ng dng mi cho php nh cung cp v ngi mua hng coi th gii l th trng ton cu lin kt thun nht. V qu trnh ton cu ha ang y cc cng ty vo tnh trng mt i mt vi cc cng ty v khch hng ton cu, nn h s ch thu nhng nhn vin khng chu nh hng ca ch ngha v chng. 2.1.1.2. S cn thit phi am hiu v vn ha
Trang 10
Qu trnh ton cu ha i hi mi ngi tham gia vo kinh doanh phi c mt mc am hiu nht nh v nn vn ha, l s hiu bit v mt nn vn ha cho php con ngi sng v lm vic trong . Am hiu vn ha s gip cho vic nng cao kh nng qun l nhn cng, tip th sn phm v m phn cc nc khc. Cho d to ra mt nhn hiu ton cu nh MTV hay Mc Donald l em li mt li th cnh tranh rt ln, nhng s khc bit vn ha vn buc cc hng phi c cc iu chnh cho ph hp vi th trng a phng. Mt sn phm cn phi ph hp vi s thch ca ngi tiu dng a phng, mun t c iu ny khng cn cch no khc l phi tm hiu vn ha a phng. Am hiu vn ha a phng gip cng ty gn gi hn vi nhu cu v mong mun ca khch hng, do s nng cao sc cnh tranh ca cng ty. T nhng khch hng n l v doanh nhn cho n cc tp on kinh doanh ton cu, ht nhn ca hot ng kinh doanh l con ngi. Khi ngi mua v ngi bn khp ni trn th gii gp g nhau, h mang theo cc nn tng gi tr, k vng v cc cch thc giao tip khc nhau. S khc nhau ny s dn n cc xung t v vn ha v do gy ra nhng c sc trc khi c th thch nghi c vi mt nn vn ha mi. Hiu nn vn ha l quan trng khi cng ty kinh doanh trong nn vn ha . iu cng tr nn quan trng hn khi cng ty hot ng nhiu nn vn ha khc nhau. 2.1.2. Cc thnh t ca vn ha 2.1.2.1. Thm m Thm m l nhng g mt nn vn ha cho l p khi xem xt n cc kha cnh nh ngh thut (bao gm m nhc, hi ha, nhy ma, kch ni v kin trc); hnh nh th hin gi cm qua cc biu hin v s tng trng ca cc mu sc. Vn thm m l quan trng khi mt hng c nh kinh doanh mt nn vn ha khc. Nhiu sai lm c th xy ra do vic chn cc mu sc khng ph hp vi qung co, bao b sn phm v thm ch cc b qun o ng phc lm vic. V d, mu xanh l cy l mu c a chung ca o Hi v c trang tr trn l c ca hu ht cc nc Hi gio, gm Jordan, Pakistan v Arp - Xt. Do bao b sn phm y thng l mu xanh l cy m chim li th v cm xc ny. Trong khi i vi nhiu nc chu , mu xanh l cy li tng trng cho s m yu.
Trang 11
chu u, Mexico v M, mu en l mu tang tc v su mun nhng Nht v phn nhiu cc nc chu li l mu trng. Chnh v vy, cc cng ty cn phi nghin cu thn trng mu sc v tn gi sn phm chc chn rng n khng gi ln bt k phn ng khng tr b no trc. m nhc cng khc su trong vn ha v phi c cn nhc khi s dng n lm tng cm xc. m nhc c th c s dng theo nhiu cch rt thng minh v sng to nhng nhiu khi cng c th gy kh chu i vi ngi nghe. Tng t vy, kin trc ca cc ta nh v cc cng trnh kin trc khc nhau cng cn c nghin cu trnh nhng sai lm ng ngn v s tng trng ca nhng hnh dng v hnh thc c th. 2.1.2.2. Gi tr v thi a. Gi tr L nhng g thuc v quan nim, nim tin v tp qun gn vi tnh cm ca con ngi. Cc gi tr bao gm nhng vn nh trung thc, chung thy, t do v trch nhim. Cc gi tr l quan trng i vi kinh doanh v n nh hng n c mun vt cht v o c ngh nghip ca con ngi Chng hn nh Singapore gi tr l lm vic tch cc v thnh t v vt cht, Hy Lp gi tr l ngh ngi v li sng vn minh. M gi tr l t do c nhn, ngi M c th lm theo s thch hoc thay i li sng ca mnh cho d c phi t b mi cam kt vi gia nh, vi cng ng. Nht Bn, gi tr l s ng lng trong nhm, mi ngi u tin cy ln nhau v h c quyn kin trong cc cuc tho lun lin quan n cng vic, cc nh qun l v nhng ngi cp di u mong mun tham gia cc quyt nh chnh thc. Trong khi nhiu nn vn ha khc trn th gii hu nh cc giao dch kinh doanh gia cc c nhn u phi c thanh ton bng tin mt, h khng nhn sc hoc giy bo m v nhng th h khng tin tng rng c th kim sot c. b. Thi L nhng nh gi , tnh cm v khuynh hng tch cc hay tiu cc ca con ngi i vi mt khi nim hay mt i tng no .
Trang 12
V d, mt ngi M th hin thi nu h ni: Ti khng thch lm vic cho cng ty Nht v ti ti khng c ra quyt nh mt cch c lp. Thi phn nh cc gi tr tim n. Trong trng hp ny, thi ca ngi M xut pht t s coi trng t do c nhn. Ging nh gi tr, thi c hnh thnh do hc tp cc khun mu t cha m, thy c, nh truyn gioThi l khc nhau gia cc quc gia v chng c hnh thnh trong nhng mi trng vn ha khc nhau. Ni chung, cc gi tr ch lin quan n nhng vn quan trng, nhng thi li lin quan n c hai kha cnh quan trng v khng quan trng trong cuc sng. Trong khi cc gi tr l kh cng nhc qua thi gian th thi li linh hot hn. S am hiu vn ha a phng c th cho cc nh kinh doanh bit r khi no sn phm hoc hot ng xc tin phi c iu chnh theo s thch a phng theo cch thc phn nh cc gi tr v thi ca h. Trong cc kha cnh quan trng ca cuc sng c nh hng trc tip n cc hot ng kinh doanh, con ngi thng c nhng thi khc nhau i vi cc vn nh thi gian, cng vic, s thnh cng v s thay i vn ha * Thi i vi thi gian: Ngi dn nhiu nc M- Latinh v khu vc a Trung Hi thng khng coi trng vn thi gian. Cc k hoch ca h u kh linh hot, h thch hng th thi gian hn l tiu tn n cho nhng k hoch cng nhc. Ngc li, i vi ngi M, thi gian chnh l ngun ca ci qu gi ging nh nc v than , nhng th m con ngi c th s dng tt v cng c th s dng khng tt: Thi gian l tin bc, Cuc i bn ch c tng y thi gian v bn nn s dng n mt cch khn ngoan. Chnh v th ngi M lun lun coi trng s ng gi v bit qu trng thi gian ca ngi khc. Tng t nh vy, ngi Nht Bn cng rt qu trng thi gian, h lun theo st cc k hoch ra v lm vic lin tc trong mt khong thi gian di. Vic ch s dng thi gian mt cch hiu qu phn nh cc gi tr tim n v lm vic tch cc hai nc ny. Tuy nhin, ngi Nht v ngi M i khi cng c s khc nhau trong cch s dng thi gian cho cng vic. V d, ngi M gng sc lm vic theo hng ly hiu qu cng vic l tiu ch hng u, thnh thong h c th ra v sm nu ngy hm hon thnh
Trang 13
nhim v. Thi ny chu nh hng bi gi tr ca ngi M, h coi trng nng sut v thnh qu c nhn. Nht, iu quan trng l lun bn rn trong con mt ca ngi khc ngay c khi cng vic chng c g ng phi bn rn c. Ngi Nht c thi nh vy l do h mun biu l s cng hin ca mnh trc cp trn v cc ng nghip. Trong trng hp ny, thi truyn th nhng gi tr nh s nht qun, lng trung thc, s ha thun trong nhm. * Thi i vi cng vic v s thnh cng Trong khi mt s nn vn ha th hin o l lm vic tch cc th mt s khc li nhn mnh s cn bng gia cng vic v hot ng th gin. Ngi dn pha Nam nc Php hay ni: chng ta lm vic sng, trong khi ngi M li ni: sng lm vic. H cho rng cng vic l phng tin t c mc ch. Trong khi , ngi M li ni rng cng vic, bn thn n l mc ch ri. Khng g ngc nhin khi li sng ca dn min Nam nc Php c nhp chm. Mc ch ca h l kim tin hng th. Trong thc t cc doanh nghip y phi ng ca trong sut thng 8 khi cng nhn ca h i ngh di ngy trong khong thi gian ny (thng i ra nc ngoi). C nhiu ngi cho rng cng vic l mt thi quen, nu nh thiu n h s cm thy kh chu. Theo quan im ca nhng ngi ny cng vic i vi h khng nm ngoi mc ch trnh s chn chng trong nhn ri, h khng mong c ti s thnh cng trong cng vic m ch mong mun c mt cng vic no lm. Ngc li, c nhng ngi mong mun, hm h lm vic l nhm t c mt s thnh cng no , c vng ti s thnh cng l kch thch lm vic ln nht i vi h. Nhng ngi ny thng t n lc nu nh h bit rng mt trong hai kh nng thnh cng hay tht bi l chc chn. kch thch h lm vic th kh nng thnh cng ca cng vic phi l khng chc chn. Chng ai di g chy ua vi mt con nga, nhng cng khng ai tn thi gian chy ua vi mt con ra. Nhu cu cnh tranh ton cu l s nh hng vn ha mnh m n thi i vi cng vic. V d, ngi chu u khng la chn pht trin cng ngh vi tnh theo nh cch m cc cng ty M lm v cng khng c bt k s h tr no t cc khu vc cng cng nhm khuyn khch mt h thng mng ton cu (Internet) nh M. Trong khong hn 10 nm tr li y, 35% tin u t ca M ginh cho cng ngh,
Trang 14
Anh con s ny ch chim 16%. Ring nm 1996, cc nh u t M u t 2,3 t USD vo cng ngh mi. Anh con s ny ch l 1,1 t USD. Ngi Anh v cc hng chu u bt u nhn ra rng th trng ton cu yu cu h phi lin kt trn mng Internet, lin kt vi cc lin minh chu v chu M. Do cc hng t bn lin doanh chu u ang tng mnh vi s lng vn khng l. Cui cng, thi i vi cng vic cng chu s tc ng ca qu trnh chuyn i sang nn kinh t th trng t do. Cng nhn cc quc gia ny khng cn tha mn vi cch sn xut sn phm theo c ch c v mun hon thin bng cng vic ca chnh h. Mt cuc ly kin cc k s v c nhn tng lai ng u cho thy 65% mun cc nh qun l chp nhn cc tng ca h xut ra. Nhiu sinh vin cng mun cc nh qun l phi c k nng trong cng vic ca h, 37% mun cc nh qun l c kinh nghim ng tin cy v 34% mun cc nh qun l c quyt nh hp l. 2.1.2.3. Tp qun v phong tc Khi tin hnh kinh doanh mt nn vn ha khc, iu quan trng i vi mi doanh nhn l phi hiu phong tc, tp qun ca ngi dn ni . mc ti thiu, hiu phong tc tp qun s gip nh qun l trnh c cc sai lm ng ngn hoc gy nn s chng i t nhng ngi khc. Nu bn c kin thc su hn th s c c hi nng cao kh nng giao tip trong cc nn vn ha khc, bn sn phm hiu qu hn v qun l c cc hot ng quc t. Chng ta hy tm hiu s khc bit quan trng v phong tc, tp qun trn th gii. a. Tp qun Cc cch c x, ni nng v n mc thch hp trong mt nn vn ha c gi l tp qun. Trong nn vn ha Arp t Trung ng n Ty Bc Phi, bn khng c cha tay ra khi cho mi mt ngi nhiu tui hn ngoi tr ngi ny a tay ra trc. Nu ngi tr hn a tay ra trc, l mt cch c x khng thch hp. Thm vo , v vn ha Arp xem tay tri l bn tay khng trong sch nn nu dng bn tay ny rt tr v phc v cm nc th b coi l cch c x khng lch s. Kt hp bn bc cng vic kinh doanh trong ba n l thng l bnh thng M. Tuy nhin, Mexico th li l iu khng tt ngoi tr ngi s ti nu vn
Trang 15
trc, v cuc thng tho kinh doanh s bt u li khi ung c ph hoc ru. M, nng cc chc mng c xu hng rt t nhin v tng ngi thng chc nhau vi tm trng vui v, nhng mt s nng cc tng t nh vy Mexico s b phn i v theo h y l hnh ng hm cha y cm xc nn khng th thc hin mt cch qu t nhin v d di nh vy c. b. Phong tc Khi thi quen hoc cch c x trong nhng trng hp c th c truyn b qua nhiu th h, n tr thnh phong tc. Phong tc khc tp qun ch n xc nh nhng thi quen v hnh vi hp l trong nhng trng hp c th. Chia sut n trong sut thng n chay Ramadan ca ngi o Hi, t chc nhng ba tic cho thanh nin nam n n tui 20 Nht l nhng phong tc. C hai loi phong tc khc nhau l phong tc ph thng v phong tc dn gian. Phong tc dn gian thng l cch c x bt u t nhiu th h trc, to thnh thng l trong mt nhm ngi ng nht. Vic i khn xp ngi o Hi Nam v ngh thut ma bng Th Nh K l phong tc dn gian. Phong tc ph thng l cch c x chung ca nhm khng ng nht hoc nhiu nhm. Phong tc ph thng c th tn ti trong mt nn vn ha hoc hai hay nhiu nn vn ha cng mt lc. Tng hoa trong ngy sinh nht, mc qun Jean blue hay chi Gn l phong tc ph thng. Nhiu phong tc dn gian c m rng do s truyn b vn ha t vng ny n cc vng khc pht trin thnh nhng phong tc ph thng. 2.1.2.4. Cu trc x hi Cu trc x hi th hin cu to nn tng ca mt nn vn ha, bao gm cc nhm x hi, cc th ch, h thng a v x hi, mi quan h gia cc a v ny v qu trnh qua cc ngun lc x hi c phn b. Cu trc x hi c nh hng n cc quyt nh kinh doanh t vic la chn mt hng sn xut n vic chn cc phng thc qung co v chi ph kinh doanh mt nc. Ba yu t quan trng ca cu trc x hi dng phn bit cc nn vn ha l : Cc nhm x hi, a v x hi v tnh linh hot ca x hi. a. Cc nhm x hi
Trang 16
Con ngi trong tt c cc nn vn ha t hi hp vi nhau thnh cc nhm x hi rt a dng. Nhng tp hp do hai hay nhiu ngi xc nh nn v c nh hng qua li vi ngi khc. Cc nhm x hi ng gp vo vic xc nh tng c nhn v hnh nh ca bn thn h. Hai nhm ng vai tr c bit quan trng trong vic nh hng n cc hot ng kinh doanh mi ni l gia nh v gii tnh. Gia nh c hai loi gia nh khc nhau: - Gia nh c nhn: Hnh thnh trn c s cc mi quan h gn gi nht ca mt con ngi gm cha, m, anh ch em. Khi nim gia nh ny ch yu xut hin Australia, Canada, M v cc nc chu u. - Gia nh m rng: Hnh thnh trn c s m rng gia nh ht nhn, trong s bao gm c ng, b, c, d, ch, bc, chu cht v ngi thn thch nh con du, con r. Nhm x hi ny l quan trng i vi nhiu nc chu , Trung ng, Bc Phi v M- Latinh. Trong nhng nn vn ha m nhm gia nh m rng ng vai tr quan trng th cc nh qun l v nhn vin thng c tm vic lm trong cng ty cho nhng ngi h hng. Thng l ny c th l mt thch thc i vi cng tc qun l ngun nhn lc ca cc cng ty Ty u. Gii tnh: Gii tnh c nhn bit qua cc hnh vi v thi v mt x hi cp n vn l nam hay n, chng hn nh phong cch n mc v s thch lao ng. Mc d nhiu quc gia c tin b trong vic bnh ng gii tnh ni lm vic, nhng cng c nhiu nc khng t c s ci thin no v vn ny. V d, cc quc gia hot ng theo Lut o Hi vn cn phn bit nam v n trong cc trng trung hc, i hc v cc hot ng x hi, nghim cm ph n trong nhng ngh chuyn mn c th. Thnh thong ph n c php dy ngh nhng ch trong nhng lp hc dnh cho ph n. i khi h c th tr thnh bc s nhng cng ch chm sc cho bnh nhn n. b. a v x hi Mt kha cnh quan trng khc ca cu trc x hi l cch thc mt nn vn ha phn chia dn s da theo a v x hi (theo nhng v tr trong cu trc). C nn vn ha ch c mt s t a v x hi, nhng cng c nn vn ha c nhiu a v x
Trang 17
hi. Qu trnh xp th t con ngi theo cc tng lp x hi v giai cp c gi l phn tng x hi. T cch thnh vin ca mi tng lp s t cc c nhn theo mt loi thang bc x hi c xu hng c duy tr vt qua cc nn vn ha. a v x hi thng c xc nh bi mt hay nhiu yu t nm trong 3 yu t sau: Tnh k tha gia nh, thu nhp v ngh nghip. hu ht cc x hi, nhng tng lp x hi cao nht thng do nhng ngi c uy th, quan chc chnh ph, doanh nhn kinh doanh hng u nm gi. Cc nh khoa hc, bc s v nhiu gii khc c trnh i hc chim th bc trung bnh trong x hi. Di cc tng lp , lao ng c gio dc trung hc v o to ngh cho cc ngh nghip chn tay v vn phng. Mc d th bc x hi l n nh nhng mi ngi c th phn u ci thin a v ca mnh. c. Tnh linh hot ca x hi i vi mt s nn vn ha, phn u ln tng lp x hi cao hn l d dng, nhng ngc li, mt s nn vn ha khc, iu ny rt kh khn hoc thm ch l khng th. Tnh linh hot ca x hi l s d dng i vi cc c nhn c th di chuyn ln hay xung trong th bc x hi ca mt nn vn ha. i vi hu ht dn tc trn th gii ngy nay, mt trong hai h thng quyt nh tnh linh hot ca x hi l : h thng ng cp x hi v h thng giai cp x hi. * H thng ng cp: H thng ng cp l mt h thng v phn tng x hi, trong con ngi c sinh ra mt th bc x hi hay ng cp x hi, khng c c hi di chuyn sang ng cp khc. n l v d in hnh v vn ha ng cp. Mi quan h x hi t xy ra gia cc ng cp v ci xin khng thuc cng ng cp l iu cm k. Nhiu c hi v vic lm v thng tin b t chi trong h thng, nhng ngh nghip nht nh b hn ch i vi thnh vin trong mi ng cp. V th c nhiu xung t c nhn l tt yu, mt thnh vin ng cp thp khng th gim st mt ai ng cp cao hn. H thng ng cp ny buc cc cng ty phng Ty ra nhng quyt nh o l nghim ngt khi tham gia hot ng th trng n . V d, vic quyt nh liu h nn iu chnh chnh sch ngun nhn lc a phng hay nhp khu lao ng t nc ch nh.
Trang 18
Mc d th ch x hi n chnh thc cm s phn bit ng cp, nhng nh hng ca n vn tn ti. Tuy nhin, s thay i ang din ra vi nhp khng khip n v khi tin trnh ton cu ha a ra nhng gi tr mi, khng cn nghi ng g na, h thng x hi s phi thch nghi. * H thng giai cp: Mt h thng phn tng x hi trong kh nng c nhn v hnh ng c nhn quyt nh a v x hi v tnh linh hot ca x hi c gi l h thng giai cp. y l hnh thc thng dng trong phn tng x hi trn th gii ngy nay. thc v giai cp ca ngi dn trong mt x hi c nh hng mnh m n tnh linh hot ca x hi . Cc nn vn ha c thc phn tng cao thng t linh hot hn v n phi tri qua mu thun giai cp cao hn. V d, cc nc Ty u, cc gia nh giu c duy tr quyn lc trong nhiu th h bng vic hn ch tnh linh hot ca x hi. Kt qu l, h phi i mt vi mu thun giai cp, iu thng xuyn th hin trong mu thun qun l lao ng v do tng chi ph cho hot ng kinh doanh. Ngy nay bi cng v gy thit hi v ti sn l hin tng rt thng thng khi cc cng ty chu u thng bo ng ca nh my hay ct gim nhn cng. Ngc li, mc thc giai cp thp hn s khuyn khch tnh linh hot x hi v t c mu thun. Phn ln cc cng dn M cng chung nim tin rng lm vic tch cc c th ci thin cc tiu chun sng v a v x hi ca h. H cho rng cc a v x hi cao hn gn vi thu nhp cao hn v sung tc hn, t xem xt n ngun gc gia nh. Giu c v mt vt cht l quan trng v n khng nh hay ci thin a v x hi. Khi mi ngi cm thy v tr x hi cao hn trong tm tay h, h s c xu hng bc l s hp tc nhiu hn ni lm vic. 2.1.2.5. Tn gio Tn gio c th c nh ngha nh l mt h thng cc tn ngng v nghi thc lin quan ti yu t tinh thn ca con ngi. Nhng gi tr nhn phm v nhng iu cm k thng xut pht t tn ngng tn gio. Cc tn gio khc nhau c quan im khc nhau v vic lm, tit kim v hng ha. Tm hiu vn ny s gip chng ta bit c ti sao cc cng ty mt s nn vn ha ny c tnh cnh tranh hn cc cng ty nhng nn vn ha khc. N cng gip chng ta bit c ti sao mt s nc li pht trin chm hn cc nc khc. Hiu tn gio nh hng nh th
Trang 19
no n tp qun kinh doanh l c bit quan trng cc nc c chnh ph thuc tn gio. Tn gio khng gii hn theo bin gii quc gia v n c th tn ti nhiu vng khc nhau trn th gii ng thi cng mt lc. Cc tn gio khc nhau c th thng tr trong nhiu vng khc nhau cc quc gia n l. Quan h gia tn gio v x hi l phc tp, nhy cm v su sc. Mt s cc tn gio chnh nh: - Thin cha gio - Hi gio - Hinu gio - Pht gio - Khng gio - Do Thi gio - Shinto gio 2.1.2.6. Giao tip c nhn Con ngi trong mi nn vn ha c mt h thng giao tip truyn t ngh, tnh cm, kin thc, thng tin qua li ni, hnh ng v ch vit. Hiu ngn ng thng thng ca mt nn vn ha cho php chng ta bit c ti sao ngi dn ni li suy ngh v hnh ng nh vy. Hiu cc hnh thc ngn ng khc nhau (ngoi ngn ng thng thng) ca mt nn vn ha gip chng ta trnh a ra nhng thng tin gy ngng ngng hoc ng ngn. a. Ngn ng thng thng Ngn ng thng thng l mt b phn trong h thng truyn t thng tin ca mt nn vn ha c th hin thng qua li ni hoc ch vit. S khc nhau d thy nht khi chng ta n mt quc gia khc l ngn ng thng thng. Chng ta s phi lng nghe v tham gia vo cc cuc m thoi, c cc vn bn lin quan tm ng. Ch c th hiu thc s mt nn vn ha khi bit ngn ng ca nn vn ha , do vy ngn ng l quan trng i vi tt c cc hot ng kinh doanh quc t. Mi mt dn tc c mt ngn ng c trng ring ca h. V d, dn s Malaysia gm c ngi M Lai (60%), Trung Quc (30%) v n (10%). Ting M Lai l ngn ng quc gia chnh thc nhng tng dn tc li c ngn ng ca ring h v tip tc duy tr truyn thng ca dn tc . Kt qu l i khi xy ra nhng
Trang 20
xung t v mt sc tc gia cc nhm sng trn t nc ny. Lin hip Anh gm Anh, Bc Ai-len, Scotland v X Wales Mi dn tc c ngn ng ring v truyn thng ring, ngi Scotland ang i c lp, ngn ng bn x Ai-len (Gaelic) ang c xu hng quay tr li pht thanh trn truyn hnh ca Ai-len v cc trng hc. b. Ngn ng chung (ngn ng quc t) Ngn ng chung l ngn ng th 3 hoc l ngn ng lin kt c hai bn cng nhau hiu m c hai bn ny u ni nhng th ngn ng bn a khc nhau. Mc d ch 5% dn s th gii ni ting Anh nh l ngn ng th nht, nhng l ngn ng chung ph bin nht trong kinh doanh quc t, theo sau l ting Php v Ty Ban Nha. Ting th ng Qung ng ca Trung Quc c s dng Hng Kng, ting Quan Thoi c s dng i Loan, cc vng Trung Quc cng c nhng ngn ng chung khc nhau ty theo s thch ca tng vng. Mc d ngn ng chnh thc ca n l ting Hindi, nhng ngn ng chung ca n l ting Anh v nc ny trc y l thuc a ca Anh. V hot ng nhiu quc gia, mi nc c ngn ng ring, nn cc cng ty a quc gia phi chn mt ngn ng chung thng nht dng cho giao tip trong ni b. Chng hn nh cng ty Sony v cng ty Matshushita ca Nht cng dng ting Anh cho tt c cc th t v giao dch ni b. Vic dch ng tt c thng tin l ht sc quan trng trong kinh doanh quc t. Thng tho ngn ng l vn quan trng i vi cc nh qun l khng phi l dn bn x trong vic qun l trang thit b sn xut v gim st cng nhn a phng. Theo Hip nh Thng mi t do Bc M, cc cng ty M tip tc m rng hot ng Mexico. Cng nhn Mexico thch th gin v khng mun rc ri trong cng vic, mt nh qun l M nhm khi cho rng mi trng lm vic nh trong nh my ca ng ta l kh thoi mi, hu qu l cng nhn ca ng ta bi cng phn i iu kin lm vic hin ti. Vn ny nm ch bi cnh vn ha khc nhau. Cc cng nhn Mexico khng thoi mi v c nhiu li phn nn v ni lm vic. Trong trng hp ny, h kt lun rng nh qun l doanh nghip bit nhng khng quan tm n li phn nn ca h v anh ta khng c bt c ch no n yu cu ca cng nhn v iu kin lm vic. Thc t l nh qun l khng hiu c ht nhng g cng nhn Mexico phn nn do anh ta khng thng tho ngn ng.
Trang 21
c. Ngn ng c ch S truyn tin qua m hiu khng m thanh, bao gm iu b tay chn, th hin nt mt, nh mt trong phm vi c nhn c coi l ngn ng c ch. Ging nh ngn ng thng thng, truyn tin theo ngn ng c ch s bao gm c thng tin ln tnh cm v nhiu iu khc ca mt nn vn ha ny vi mt nn vn ha khc. Phn ln ngn ng c ch l rt tinh t v thng phi mt thi gian hiu ngha ca n. Nhng iu b c th thng truyn ti nhiu ngha khc nhau trong nhng nn vn ha khc nhau. V d, m hiu ngn ci l th b Italia v Hy Lp nhng c ngha mi th c y hoc thm ch l tuyt vi M. 2.1.2.7. Gio dc a. Trnh gio dc Cc quc gia c chng trnh gio dc c bn tt thng l ni hp dn i vi cc ngnh cng nghip c thu nhp cao. Nhiu quc gia u t vo o to cng nhn thng thu li c s gia tng nng sut v tng thu nhp. Mt thc t hin nhin l cc quc gia vi lc lng lao ng c gio dc tt, c k nng s thu ht cc cng vic c thu nhp cao, cc quc gia c gio dc thp thu ht cc vic lm c thu nhp thp. Qua vic u t vo gio dc, mt quc gia c th thu ht (thm ch c th to ra) nhng loi ngnh cng nghip c thu nhp cao thng gi l cc ngnh cng nghip c nhiu cht xm Cc nn kinh t cng nghip mi chu c c s pht trin kinh t nhanh chng l nh vo h thng gio dc c cht lng. Hng Kng, Hn Quc, Singapore v i Loan tp trung vo o to ton cp c s v trung hc. Gio dc i hc tp trung vo cc khoa hc kh v mc ch o to nhiu k s, nh khoa hc v nh qun l. b. Hin tng chy mu cht xm Cht lng gio dc ca mt quc gia nh hng n pht trin kinh t, ngc li mc v nhp pht trin kinh t cng nh hng n h thng gio dc. Chy mu cht xm l vic ra i ca nhng ngi c trnh gio dc cao t mt ngh nghip, mt khu vc hay mt quc gia ny n mt ngh nghip, mt khu vc hay mt quc gia khc. N s chuyn giao b quyt t mt ngh ny sang mt ngh khc v con ngi c th p dng gio dc v k nng thay i ngh nghip. Trung Quc
Trang 22
c truyn thng hc tp v nghin cu trong cc khoa hc c bn v ton. Nhng i mi kinh t cun ht cc gio s ang lm vic ti cc trng i hc c thu nhp thp chuyn sang lm vic cho cc cng ty t nhn hoc thm ch bt u t kinh doanh. Mt bo co gn y cho thy hn 50% trong s nhng ngi ri b cc v tr trng i hc tiu chun Bc Kinh l c a v cao trong x hi. iu tht d hiu v trong khi cc gio s Trung Quc ch kim c mc 400 t (50 USD)/thng th cc cng ty a quc gia trong lnh vc t nhn tr cho th k 3.000 t (375 USD)/thng, tr l qun tr bit song ng 16.000 t (2.000 USD)/thng. 2.1.2.8. Mi trng t nhin v mi trng vt cht a. Mi trng t nhin Mc d vn ha b nh hng bi mi trng t nhin, nhng iu khng c xc nh mt cch trc tip. Hai kha cnh ca mi trng t nhin (kh hu v a hnh) c nh hng n vn ha ca mt dn tc. * a hnh: Tt c cc c im t nhin to nn c trng b mt ca khu vc a l cu thnh a hnh. Mt s c im b mt nh cc con sng c th c tu b qua li v ng bng c iu kin d dng cho i li v lin h vi cc ni khc. Ngc li vng ni tri di v sng h ln c th gim s lin lc v thay i vn ha. Cc nn vn ha tp trung vng ni kh vt qua hoc bin h ln s c t kh nng tip nhn nhng nt c sc vn ha ca cc nn vn ha khc. a hnh c th nh hng n nhu cu sn phm ca khch hng. V d, c t nhu cu v xe gas ca hng Honda cc vng i ni v ng c ca n qu yu. Nhng li l tt hn i vi vic bn xe mt c ng c ln hn chy a hnh xu, c ng v tit kim nhin liu. Khng kh long hn nhng vng cao hn c th cng yu cu cn ci tin thit k b ch ha kh cho cc xe ti dng xng c cng sut khe hn. a hnh c th nh hng ln n giao tip c nhn trong mt nn vn ha. V d, 2/3 lnh th Trung Quc nm trong a hnh i ni (gm c dy ni Himalaya nam Ty Tng) v cc sa mc Gobi rng ln. Cc nhm dn tc sng thung lng ni trn thc t vn gi li sng v s dng ngn ng ring ca h. Mc d ting th ng Quan Thoi c ph chun l ngn ng quc gia nhiu nm trc y nhng cc
Trang 23
vng ni, sa mc v ng bng rng ln ca Trung Quc vn hn ch s dng v pht trin loi ngn ng ny trong giao tip c nhn. * Kh hu: iu kin thi tit mt khu vc a l c gi l kh hu. Kh hu nh hng n a im con ngi c tr v h thng phn phi. Australia, iu kin kh hu kh v nng c buc ngi dn phi c tr nhng khu vc gn b bin. Kt qu l nc b bin vn c th s dng phn phi n cc thnh ph xa v vn chuyn nc t tn km hn vn chuyn t. - Kh hu nh hng n li sng v cng vic: Kh hu ng vai tr quan trng i vi thi quen trong cuc sng v cng vic. nhiu quc gia Nam u, Bc Phi v Trung ng trong ma h (thng 7 v thng 8) sc nng ca mt tri tng mnh vo u gi chiu, do ngi dn thng ngh lm vic sau tra 1 hoc 2 ting. Trong thi gian ny mi ngi c th ngh ngi hoc lm nhng vic lt vt nh i mua sm, sau tr li lm vic n 7 hoc 8 gi ti. Cc cng ty kinh doanh trong nhng vng ny phi thch nghi. Chng hn nh phi iu chnh k hoch sn xut trong nhng giai on my mc nhn ri. K hoch giao hng v nhn hng phi li li vo bui chiu ti to iu kin cho giao hng thun tin trong nhng gi lm vic mun. - Kh hu nh hng n tp qun: Kh hu cng nh hng n cc tp qun nh mc qun o v dng thc n. V d, ngi dn nhng khu vc nhit i thng mc t qun o v qun o thng rng ri v kh hu nhng ni ny l m v m t. cc vng sa mc Trung ng v Bc Phi, ngi dn thng mc qun o rng, o chong di bo v khi nh nng chi chang v ct bay. Tp qun n ung ca mt nn vn ha c l b nh hng nhiu do mi trng t nhin hn cc kha cnh khc ca vn ha. Nhng y, tn ngng c th c nh hng ch yu n vic n king. Tht ln l ngun thc n nhiu protein Trung Quc, chu u v cc quc o Thi Bnh Dng. Tuy nhin Trung ng n c coi l khng sch s v b cm c trong o Do Thi v o Hi. n king c th bt ngun t nhng yu t mi trng. Nhiu hng ha l t i vi vic nui trng v sn xut v cc iu kin t nhin l khng ph hp. Tuy nhin, do mt s ngi hoang ph cc ngun ti nguyn lng thc nui ln, cho nn vic cm on n tht
Trang 24
ln tr thnh nt vn ha v to thnh nhng bi thuyt gio tn ngng ca o Do Thi v o Hi. b. Vn ha vt cht Tt c cc cng ngh p dng trong mt nn vn ha sn xut hng ha v cung cp dch v c gi l vn ha vt cht. Vn ha vt cht thng dng nh gi tin b cng ngh ca cc th trng hay nn cng nghip ca mt quc gia. Ni chung, cc hng tham gia vo th trng mi theo mt trong hai iu kin sau: (1) Nhu cu v nhng sn phm ca h pht trin, hoc (2) Th trng c sc h tr cho cc hot ng sn xut ca n. V d, cc cng ty khng tp trung n nc Myanmar ng Nam v s pht trin kinh t di mt chnh ph qun i h khc b hn ch bi mt lot cc vn chnh tr v x hi. Nhng thay i trong vn ha vt cht thng gy nn s thay i trong nhiu kha cnh khc v vn ha ca con ngi. Nigeria l mt quc gia ng dn nht chu Phi vi hn 105 triu dn. Tuy nhin, quc gia ny ch c 4 ng in thoi cho 1000 dn. Cng ty DSC ca M gn y thng bo k hoch cung cp in thoi khng dy c nh phc v hu ht cc khu vc Nigieria gm c nhng thnh ph Lagos, Abuya, Kano, Wam v hi cng Harcourt. Chu Phi ang tip tc ci thin nn vn ha vn minh ca n thng qua cc chng trnh pht trin kinh t, do mt nn vn ha tiu dng s bt u bn r. Vn ha vt cht thng bc l s pht trin khng ng u gia cc vng a l, cc th trng v cc ngnh cng nghip ca mt quc gia. V d, nhiu tin trnh kinh t gn y ca Trung Quc ang din ra cc thnh ph cng nh Thng Hi. Thng Hi lu nay ng mt vai tr quan trng trong thng mi quc t ca Trung Quc v v tr chin lc ca n v l cng bin bc nht khu vc bin pha ng Trung Quc. Mc d ch chim 1% tng dn s, nhng Thng Hi ng gp 4,3% gi tr trong tng sn lng ca Trung Quc, gm 12% sn xut cng nghip v 11% doanh thu dch v ti chnh. Tng t nh vy, Bng Cc, th ca Thi Lan ch c 16% dn s quc gia nhng chim khong 40% sn lng kinh t ca Thi Lan. Trong khi cc vng pha bc vn l nng thn, ng rung, rng v i ni. 2.1.3. Phn loi cc nn vn ha
Trang 25
C hai cch c chp nhn rng ri nghin cu s khc nhau v vn ha: Phng php Kluckhohn-Strodtbeck v phng php Hofstede. Phng php Kluckhohn-Strodtbeck nghin cu s khc nhau v vn ha theo 6 tiu ch, nh v vic ch ti cc s kin qu kh hoc tng lai, nim tin vo trch nhim c nhn v nhm i vi phc li ca mi ngiPhng php Hofstede nghin cu s khc bit vn ha theo 4 tiu ch, nh ch ngha c nhn i nghch vi ch ngha tp th, khong cch quyn lc.Chng ta hy xem xt chi tit tng phng php ny. 2.1.3.1. Phng php Kluckhohn-Strodtbeck Phng php Kluckhohn-Strodtbeck nghin cu mt nn vn ha c th bng vic a ra cc cu hi sau: 1. Liu mi trng iu khin con ngi hay con ngi iu khin mi trng hay con ngi ch l mt b phn ca thin nhin? 2. Con ngi ch n cc s kin ca qu kh, hin ti hay nhng nh tng lai trong cc hnh ng ca h? 3. Khng nn tin tng con ngi, cn phi qun l h hay tin tng h v h t do hnh ng? 4. Liu con ngi c khao kht thnh t trong cuc sng, c cuc sng v t hay cuc sng tn gio? 5. Con ngi c tin rng c nhn hoc nhm phi c trch nhim i vi phc li tng ngi khng? 6. Con ngi thch hot ng trong lnh vc cng cng hay lnh vc t nhn? V d: Cc tiu ch v vn ha Nht: Qua vic tr li tng cu hi trong 6 cu hi trn, chng ta p dng khi qut phng php Kluckhohn-Strodtbeck cho nn vn ha Nht: (1) Ngi Nht tin vo s cn bng nhy cm gia con ngi vi mi trng v cn phi duy tr s cn bng ny. Gi nh c mt sai st khng c pht hin trong 1 sn phm ca cng ty lm hi cc khch hng s dng chng. Trong nhiu quc gia, vi t cch c nhn, gia nh cc nn nhn s c nhng hnh ng chng i cc nh sn xut. Chuyn ny him khi xy ra Nht Bn, v vn ha Nht khng cm nhn rng cc c nhn c kh nng
Trang 26
kim sot mi tnh hung- cc s v xy ra. Cc nn nhn Nht Bn s nhn c s xin li chn thnh su sc, mt li ha n s khng xy ra na, v mt khon bi thng thit hi nh lin quan. (2) Vn ha Nht ch trng n tng lai. Cc nh thng thuyt M thng tit l thng tin v cng v ca h cho cc i tc Nht Bn. H c xu hng lm du khi cuc m phn khng t c s tin trin. Mt khc, cc nh thng thuyt Nht Bn ch tm n cc mc tiu di hn, li dng nhng mong mun ca i tc M nm c c hi (3) Vn ha Nht xem con ngi l hon ton ng tin cy. T l phm ti l kh thp, trn cc ng ph ca cc thnh ph ln an ton vo c ban m. (4) Ngi Nht lun tn ty hon thnh cng vic cho d khng cn thit cho bn thn h, nhng cn thit cho ng ch v nh my ca h. (5) Vn ha Nht ch n trch nhim c nhn i vi nhm v trch nhim nhm i vi c nhn. (6) Nn vn ha ca Nht c xu hng hng ti tp th: Bn s thng thy cc nh qun l hng u lm trung tm ca cc nhm, m ca vn phng cng khai bng vic t cc bn lm vic trc mt rt nhiu cng nhn. So snh vi nhiu nh iu hnh phng Ty thng ngi trong cc vn phng bn ngoi trong cc bc tng cc quc gia ch nh. 2.1.3.2. Phng php Hofstede Phng php Hofstede c pht trin t vic nghin cu nhn s ca mt cng ty c chi nhnh nhiu quc gia trn th gii. Hn 110.000 ngi lm vic trong cc chi nhnh ca IBM 40 nc tr li 32 mc trong bng cu hi. Da vo cc tr li nh tm l hc an Mch Geert Hofstede pht trin thnh 4 tiu ch xc nh cc nn vn ha: 1. Ch ngha c nhn i nghch vi ch ngha tp th: Xc nh liu trong mt nn vn ha c nhn hay nhm c trch nhim i vi phc li ca mi thnh vin. Nhng nh kinh doanh theo vn ha ch ngha c nhn gn trch nhim v cc quyt nh sai cho c nhn. Trong nn vn ha tp th, li do quyt nh sai c chia s gia cc thnh vin nhm.
Trang 27
2. Khong cch quyn lc: Miu t mc ca s bt bnh ng gia con ngi cc ngh nghip khc nhau. Trong nn vn ha c khong cch quyn lc ln, cc nh lnh o v cc nh gim st thch c s tha nhn c bit v nhiu c quyn. Trong nhng nn vn ha c khong cch quyn lc t, uy tn v cc phn thng l cng bng hn cho cc nh chc trch v cc nhn vin xp th bc trong cng ty. 3. Trnh n s khng chc chn: Xc nh s sn sng ca mt nn vn ha chp nhn nhng g khng chc chn trong tng lai. Cc nn vn ha trnh n s khng chc chn s c s thay i cng nhn thp, nhiu quy nh chun tc nhm quy nh hnh vi ca cng nhn v c nhiu kh khn khi thc thi s thay i. Cc t chc trong nn vn ha chp nhn ri ro tip nhn nhiu tp qun t cc nn vn ha khc nhng chp nhn c s thay i nhn cng ln. 4. S lng i nghch vi cht lng cuc sng: Cc nn vn ha ch n s lng ca cuc sng nhm vo hon thin nhng yu t nh sc mnh, phc li v a v x hi. Cc nn vn ha ch trng n cht lng cuc sng ni chung c nhiu kiu sng th gin hn, cong ngi lin quan nhiu hn n quan h tnh cm v phc li chung ca nhng ngi khc. 2.1.3.3. Kt hp hai phng php trn Nu kt hp 2 phng php ca Kluckhohn-Strodtbeck v Hofstede, chng ta c th nhn bit qua 10 tiu ch vn ha nh hng ti cc quyt nh qun l, bao gm vic thit lp cc chng trnh o to nhn cng, nhng h thng thng, pht v cc cch tip cn thuyn chuyn nhn s trong cng ty. Mi tiu ch ny cng cho chng ta cc cch gii quyt rt hay v cc cch thc trong con ngi lin h vi ngi khc v trong cc nn vn ha thit lp th ch kinh doanh ca h. By gi chng ta p dng cc cch thc ny xem cc nn vn ha khc nhau nh th no theo mt trong cc tiu ch quan trng l nhn mnh vo trch nhim c nhn vi trch nhim nhm. a. Nn vn ha nh hng theo c nhn Mt nn vn ha trong mi c nhn c xu hng chu trch nhim cho s sung tc ca anh ta hay c ta c gi l vn ha nh hng theo c nhn. Hnh thc
Trang 28
vn ha ny thng thy c, Canada, Ty Ban Nha, Anh v M. Con ngi c t do ch tm vo cc mc tiu c nhn nhng phi c trch nhim v nhng hnh ng ca h. Tr em c gio dc c lp v t tin khi cn b. Gi tr ca cc nn vn ha l lm vic tch cc, n lc bn thn v ch trng vo ch ngha c nhn nhm thc y vic chp nhn ri ro, m chnh iu khuyn khch s sng to v ci tin. S ch trng vo ch ngha c nhn dn n mc thay i ni lm vic cao. iu ny l mt cn nhc rt quan trng. Nu mt nh qun l then cht nm gi cc thng tin c gi tr i lm vic cho mt di th cnh tranh, ngi ch c ca anh ta c th mt tnh cnh tranh ch qua mt m. Trong nn vn ha ch ngha c nhn, i khi kh pht trin mt mi trng lm vic hp tc hoc tinh thn ng i gia nhng ngi lao ng. Con ngi quen s tha nhn c nhn c hng lin i ti cc trch nhim c nhn hn l cho hot ng rng ri ca cng ty. Cc cng ty trong nn vn ha nh hng theo c nhn c th thy kh tin vo s hp tc gia cc bn. Cc i tc rt c th s rt lui khi s hp tc khi cc mc tiu ca h c tha mn. b. Nn vn ha nh hng theo nhm Mt nn vn ha trong mt nhm cng chung chia s trch nhim v s sung tc ca mi thnh vin c gi l nn vn ha nh hng theo nhm. Con ngi lm vic v tp th nhiu hn cc mc tiu c nhn v c trch nhim trong nhm i vi cc hnh ng ca h. Ton th cc th ch x hi, chnh tr, kinh t v lut php phn nh vai tr ch yu ca nhm. Mc tiu duy tr s hi ha nhm c minh chng tt nht thng qua cu trc gia nh. Nht Bn l mt nn vn ha khuynh hng nhm c in. Tr em Nht hc v tm quan trng ca nhm t rt sm qua s ng gp gi gn nhng trng hc ca h. Hc sinh cng chung trch nhim nh lau sn nh, lau ca s, lau bng en v xp li bn gh. H thc hin cc thi quen hc c trng cng nh nhng ni lm vic ca ngi ln, ni qun l v lao ng lm vic vi nhau v mc ch cng ty. Cc nh qun l Nht Bn ra quyt nh ch sau khi xem xt kin ca tt c cc nhn vin cp di. Ngi mua nguyn vt liu, k s, nh thit k, nhn vin kim tra v sinh sn nh nh my v nhn vin xc tin th trng hp tc trong tng giai on pht trin sn phm.
Trang 29
S tin tng gia nh qun l v cng nhn t lu l mt du hiu xc nhn tiu chun ca cc t chc Nht Bn. Theo truyn thng trc y, khi cng nhn cp di ha lm vic tch cc v trung thc, cc nh qun l cao cp s cam kt m bo vic lm. Tuy nhin, hin ti mc tng trng chm ca nn kinh t Nht s kh khn i vi vn bo m vic lm. Sau Chin tranh th gii ln th II n tn nm 1973, tng trng kinh t hng nm ca Nht l 9%/nm, t 1973 n 1990 tt xung 4% v gi mc 2% t 1990 n 1996. duy tr tnh cnh tranh quc t, cc hng ca Nht phi ct gim chi ph lng nhn cng bng vic ct bt mt s vic lm v chuyn sn xut sang cc nc c chi ph lng thp nh Trung Quc v Vit Nam. Cng nh truyn thng ny, bo m vic lm v nim tin cho rng cc ng ch nc ngoi cung cp t s n nh vic lm hn thay i, ngy cng nhiu cng nhn Nht tm vic lm cc cng ty nc ngoi. H ang nhn thy rng nhiu hng nc ngoi tr lng tt hn v thng tin nhanh hn. 2.2. YU T CHNH TR, LUT PHP TRONG KINH DOANH QUC T Chnh tr v lut php vn d l nhng yu t khng th tch ri hot ng kinh doanh. l nhng yu t thuc kin trc thng tng x hi, to lp nhng khun kh chung cho cc hot ng kinh doanh din ra bnh thng. Nhng ngc li trong kinh doanh, nu nm bt c nhng yu t trn th s m bo cho thnh cng s l rt ln. c bit trong hot ng kinh doanh quc t, ni m mi trng php lut v chnh tr a dng v phc tp hn rt nhiu th vic nghin cu yu t chnh tr v lut php l rt cn thit. 2.2.1. Cc h thng chnh tr trn th gii 2.2.1.1. H thng chnh tr l g? H thng chnh tr bao gm nhng cu trc, cc qu trnh v nhng hot ng m da vo cc dn tc c quyn t quyt. Chng hn h thng chnh tr Nht Bn c c trng l th tng c bu c bi Quc hi v Chnh ph c iu hnh bi ni cc bao gm cc B trng. Quc hi bao gm hai h ngh vin v h ngh vin c ban hnh cc o lut. Nhng o lut ny khng nhng ch p dng cho cng dn Nht Bn m cn nh hng n hot ng ca cc cng ty y. a. Vn ha v chnh tr
Trang 30
Chnh tr v vn ha c lin quan cht ch vi nhau. H thng chnh tr ca mt nc bt ngun t chnh lch s v vn ha nc . Cc yu t chng hn nh dn s, cu trc tui, chng tc, thu nhp bnh qun u ngi cng nh hng n c trng chnh tr mt t nc. b. S tham gia vo chnh tr H thng chnh tr c c trng bi nhng ngi tham gia v mc m h tham gia vo . S tham gia ny c th hin bng quan im c nhn, thng qua bu c v thng qua s ng h hay phn i vi mt chnh th. S tham gia c th phm vi hp hoc phm vi rng. phm vi rng c ngha l mi ngi u tham gia vo h thng chnh tr hoc c gng lm c nhng iu tng t. Chng hn nhng cng dn ln tui M u c quyn tham gia vo h thng chnh tr. Ni chung, mi ngi u c quyn ng tnh hay phn bc hot ng ca Quc hi hoc Chnh ph. Tham gia phm vi hp c ngha l ch c mt s t ngi tham gia, chng hn C- ot, vic tham gia vo h thng chnh tr c gii hn nhng cng dn chng minh c xut x ca h. 2.2.1.2. Phn loi h thng chnh tr H thng chnh tr trn th gii bao gm 3 h thc chnh tr c bn. Mi thc h chnh tr c nhng c th ring v c nhng quan im nht nh i vi x hi v cc hot ng kinh t. Mt thi cc l ch ngha v chnh ph: Theo thi cc ny ch c cc c nhn v cc nhm ngi kim sot ton b hot ng chnh tr ca mt dn tc. N cho rng s tn ti ca Chnh ph l khng cn thit v lm tn hi n t do c nhn. Mt thi cc khc l ch chuyn ch: Cho rng mi hot ng trong cuc sng ca con ngi phi c kim sot c hiu qu bi mt h thng chnh tr ca mt quc gia. Ch chuyn ch khng quan tm n t do c nhn. Thc t, mi ngi thng quan tm n nh hng ca h thng chnh tr n i sng ca chnh ngi dn. Cc th ch nh gia nh, tn gio, doanh nghip v ngi lao ng, tt c u quan tm n mc l thuc vo h thng chnh tr. thi cc khc l h thng chnh tr a nguyn: C nhn v cc t chc x hi u ng vai tr quan trng trong hot ng chnh tr quc gia. Mi mt nhm bao
Trang 31
gm nhng ngi vi s khc nhau v mu da, dn tc, tng lp, li sng. h tham gia vo chnh tr vi mc ch chia s quyn lc vi nhm ngi khc. a. Ch dn ch Ch dn ch l mt h thng chnh tr m nhng ngi ng u chnh ph c bu c trc tip bi ngi dn hoc nhng i c tri. Nn tng ca ch dn ch c bt ngun t ngi Hy Lp c i. Ngi Hy Lp c gng t c nn dn ch thun ty, mi ngi dn c t do v tch cc tham gia vo chnh tr Do c mt s ngi hoc khng c thi gian hoc khng c nhu cu tham gia vo chnh tr cho nn dn ch thun ty ch l l tng. Vi nhng cn tr nh dn s qu ng, s xa cch v khng gian cng nh thi gian m kh nng tham gia ca ngi dn vo chnh tr b hn ch. Tng t, bu c trc tip thng dn n bt ng quan im c nhn, v kh nng c mt chnh sch ha hp trong mt nn dn ch thun ty l khng th xy ra. Nn dn ch i ngh: V nhiu l do thc t, m nhiu quc gia la chn mt nn dn ch i ngh, c ngha l nhng cng dn gii thiu nhng c nhn i din cho h th hin nhng quan im chnh tr cng nh nhng nhu cu v chnh tr ca h. Nhng i c tri ny gip qun l ngi dn v thng qua php lut. Nu mi ngi tn nhim h, th c th bu h trong nhim k tip theo v nu khng c tn nhim th h phi ri khi din n chnh tr. Tt c nhng nn dn ch i ngh tha mn 5 quyn t quyt: Quyn pht ngn: Trong hu ht nn dn ch, quyn t do ngn lun cho php ngi ta c quyn by t quan im mt cch t do v khng s b trng pht. Bu c theo nhim k: Mi ngi bu ra phc v trong mt thi gian nht nh. Quyn ca cc dn tc thiu s: Nn dn ch c gng duy tr ha bnh gia cc nhm ngi khc nhau v vn ha, tn gio v mu da. Quyn s hu v quyn cng dn: Quyn cng dn bao gm quyn t do ngn lun, quyn t do chnh tr, quyn c i x cng bng. Quyn s
Trang 32
hu l nhng c quyn v trch nhim v ti sn (nh ca, t, kinh doanh) Quyn t quyt: L mt quyn ca Chnh ph thc thi nhng o lut c thng qua. Nhng ngi lm chnh tr, c xu hng thc hin nhng quyt nh theo quan im chnh tr ca h hn l nhng quyt nh c tnh cht i din cho dn chng. R rang, n mu thun vi mc ch ca nn dn ch. Vi cc nguyn tc b chia nh, cc nc hnh thnh nn dn ch i ngh vi nhng c trng ring. V d nh Anh Quc l nn dn ch ngh vin, quc gia ny c phn chia theo a l, v ngi dn trong mi vng bu ra chnh ng ch khng phi bu ra cc ng vin. ng chin thng trong cuc bu c lp php cha c quyn iu hnh t nc. Ngoi ra, mt ng phi chim a s tuyt i: c ngha l s ngi i din cho mt ng c bu c phi ln hn s ngi i din ca tt c cc ng phi khc. Nu mt ng c s i c tri ln nht nhng vn cha chim a s tuyt i, th n phi kt hp vi mt hoc nhiu ng phi khc thnh mt lin minh cm quyn. Trong chnh ph lin minh, ng phi chnh tr mnh nht chia s quyn lc v trch nhim vi cc ng phi khc. Chnh ph lin minh thng c thnh lp Italia, Israel v H Lan. nhng nc ny, mt ng ln cng kh chim c a s tuyt i. Mt s quc gia c s khc nhau v phn chia quyn lc. mt s nc c nn dn ch, mt ng duy nht iu hnh chnh ph trong mt thi gian di. Chng hn nh Mexico, ng cch mng th ch iu hnh t nc sut t nm 1929. Ti Nht Bn, ng dn ch t do (thc t l ng bo th) lin tc iu hnh t nc t nm 1950. b. Ch chuyn ch Trong ch chuyn ch, c nhn thng tr x hi m khng cn s ng h ca dn chng. Chnh ph kim sot mi hot ng trong cuc sng ca dn chng v nhng ngi ng u ch loi tr mi quan im i lp. Trong thc t, ch qun ch v ch chuyn ch c s i lp ln nhau. Ch pht xt di thi Ht-le l v d trong lch s ch chuyn ch.
Trang 33
Ngoi ra, c mt s khc bit khc vi ch dn ch, ch chuyn ch tp trung quyn lc vo gii lm chnh tr. Cng ging nh nn qun ch thun ty l khng c mt ch chuyn ch hon ho. Khng c mt ch c chuyn ch no li c th loi b tt c nhng th lc i lp. Chnh quyn ca ch chuyn ch c xu hng chia thnh 3 im: C quyn lc thng qua p t. Mt c nhn hoc mt t chc to dng h thng chnh tr m khng cn s chp thun tuyt i ca ngi dn. V vy, nhng ngi tham gia vo ch chuyn ch khng c rng ri. Nhng ngi lnh o ginh v gi c quyn lc l nh vo qun i hoc gian ln trong bu c. Trong mt s trng hp, ban u h c quyn lc mt cch hp php nhng sau h duy tr quyn lc sau khi ht nhim k. Thiu s m bo t hin php. H hn ch, lm dng hoc loi b ngay lp tc nhng nh ch quyn t do ngn lun, bu c nh k, quyn s hu, quyn c m bo ca cng dn v quyn ca cc dn tc thiu s. S tham gia hn ch. Nhng ngi lm chnh tr c gii hn hoc trong nhng ng hoc thng qua p t. Trong hu ht cc trng hp, s tham gia vo chnh tr b cm mt cch hon ton v nhng ngi ng k tham gia chnh tr b buc ti mt cch nghim trng Ch chuyn ch thn quyn. Khi cc nh lnh o tn gio ng thi l nh lnh o chnh tr th h thng chnh tr nc c gi l chnh tr thn quyn. Cc b lut v cc quy nh u da trn nim tin vo tn gio. Mt h thng chnh tr c iu hnh di cc nh lnh o tn gio trong ch chuyn ch c gi l ch chuyn ch thn quyn. 2.2.1.3. Chc nng ca h thng chnh tr Chnh vai tr ca php lut v chnh tr cc nc lm gim ri ro trong kinh doanh quc t. Trong chng ny chng ta phn bit s khc nhau c bn gia cc h thng chnh tr v php lut ca cc nc trn th gii. Chng ta cng lm r vn ang tranh lun l php lut v chnh tr nh hng th no n hot ng kinh doanh quc t. Mt h thng chnh tr n nh l s m bo an ton v x hi, v tnh mng v ti sn cho cc doanh nhn. iu ny c ngha cc k to ln n tm l v xu
Trang 34
hng kinh doanh ca cc doanh nghip v doanh nhn. Ch c trn c s mt h thng chnh tr lnh mnh v cng bng th cc hot ng kinh doanh mi thc s minh bch v em li hiu qu kinh t x hi cao. iu ny cng ko theo hng lot cc vn thun li v thu ht cc ngun lc trong v ngoi nc vo kinh doanh, gp phn to ng lc cho tng trng kinh t v to ra t sut li tc cao cho cc nh u t. Mi h thng chnh tr u i km vi mt nn tng lut php ph hp vi xu hng chnh tr ca n. Do vy, h thng chnh tr lun c coi l ngi to lp cc sn chi cho cc hot ng kinh t. Mt h thng chnh tr tin b, nht thit phi l mt h thng chnh tr to ra c mt sn chi bnh ng, an ton v minh bch cho cc hot ng kinh t. C nh vy, hot ng kinh t mi em li li ch vt cht cho i b phn nhn dn lao ng. Mt khc, mt h thng chnh tr tin b, cn th hin mc an ton v ti sn cho cc nh u t nc ngoi. iu ny ng ngha vi vic to lp nhng c s cn bn cho thu ht ngun vn ca cc nh u t nc ngoi vo pht trin kinh t. 2.2.1.4. Ri ro chnh tr Tt c cc cng ty thc hin kinh doanh vt ra khi phm vi mt quc gia u phi i mt vi ri ro chnh tr- c th s thay i v chnh tr c nh hng xu n cng vic kinh doanh. Ri ro chnh tr nh hng n nhiu nc khc nhau theo nhiu cch khc nhau. N c th e da n th trng xut khu, iu kin sn xut hoc gy kh khn cho nh u t chuyn li nhun v trong nc. Ri ro chnh tr pht sinh l do nhng nguyn nhn sau: S lnh o ca chnh tr yu km; Chnh quyn b thay i thng xuyn; S dnh lu n chnh tr ca cc nh lnh o tn gio v qun i; H thng chnh tr khng n nh; Nhng v xung t v chng tc, tn gio v cc dn tc thiu s; S lin kt km cht ch gia cc quc gia. Ri ro chnh tr c th c th hin di nhiu hnh thc khc nhau. Trc ht theo cc doanh nghip, ri ro chnh tr c chia lm hai loi:
a. Phn loi ri ro chnh tr
Trang 35
Ri ro v m e da n tt c cc doanh nghip khng tr mt ngnh no. Ri ro v m nh hng n hu ht cc cng ty c doanh nghip trong v ngoi nc. Ri ro vi m tc ng n nhng cng ty thuc mt ngnh no Chng ta c th xc nh t nht nm hu qu m ri ro chnh tr gy ra: Xung t v bo lc Khng b v bt cc Chim ot ti sn S thay di cc chnh sch Nhng yu cu ca a phng By gi chng ta nghin cu chi tit tng trng hp: * Xung t v bo lc Th nht, xung t a phng c th gy cn tr mnh m n u t ca cc cng ty quc t. Bo lc lm suy yu kh nng sn xut v phn phi sn phm, gy kh khn cho vic nhn nguyn liu v thit b gy cn tr vic tuyn dng nhng nhn cng gii. Xung t n ra cng e da c ti sn (vn phng, nh my v thit b sn xut) v cuc sng ca nhn cng. Xung t xy ra do nhiu nguyn nhn, trc ht n bt ngun t s on gin v bt ng hng v chnh ph ca h. Khi m nhng gii php ha bnh gia ngi dn v chnh ph tht bi, xung t thay i ngi lnh o xy ra. Th hai, xung t din ra do tranh chp lnh th gia cc quc gia Th ba, chin tranh xy ra gia cc dn tc, chng tc v tn gio. Ngoi s tranh chp Pakixtan, xung t cn thng xuyn xy ra gia o Hi v o Hindu ngay ti n . Vi cc cng ty hot ng n . Vi cc cng ty hot ng n , nhng ri ro tn gio s lm gin on cng vic kinh doanh. * Khng b v bt cc Bt cc v nhng cuc khng b khc l phng tin cc th lc khng nh v th chnh tr. Khng b c mc ch to ra s lo s v p buc s thay i thng qua vic gy ra nhng ci cht v tn ph ti sn mt cch bt ng v khng lng trc c. Khng b thng do cc t chc nh gy ra nhm tha mn v th chnh
Trang 36
tr v x hi. Nhng cuc khng b nh vy thng c s ng h ca mt t l dn chng, nhng khng phi l tt c. Bt cc thng c s dng nhm ti tr ti chnh cho cc hot ng khng b. Cc hng kinh doanh nc ngoi ln l mc tiu chnh bi v nhng ngi lm vic y kh nng ti v c th tr nhng khon chuc kh hu hnh. Khi nhng i din chnh ca cng ty c b nhim sang lm vic nhng nc c nhiu v bt cc, h nn n lm vic mt cch lng l, ch nn gp mt s quan chc ch cht a phng nhm mc ch bo v an ninh cho h v khi tr v nc cng nn nhanh chng, lng l. * Chim ot ti sn i khi mt s chnh quyn chim ot ti sn ca cc cng ty trn lnh th ca h. S chim ot din ra di 3 hnh thc: Tch thi, xung cng v quc hu ha. Tch thu: L vic chuyn ti sn ca cng ty vo tay chnh ph m khng c s n b no c, Thng thng khng c c s php l yu cu n b hoc hon tr li ti sn. Xung cng: L vic chuyn ti sn ca t nhn vo tay chnh ph nhng c n b Ngy nay, cc chnh ph t s dng n gii php tch thu hoc xung cng. Ti sao? Bi v mt l nh hng n u t trong tng lai. Cc cng ty u t th lo s mt ti sn v n cng ngn cn cc cng ty mi bt u u t vo a phng nu vic tch thu xy ra. Quc hu ha: Quc hu ha ph bin hn xung cng v tch thu. Trong khi xung cng p dng i vi mt hoc mt s cng ty nh trong mt ngnh, th quc hu ha din ra i vi ton b ngnh. Quc hu ha l vic Chnh ph ng ra m nhim c mt ngnh. Nhng ngnh c chn quc hu ha l nhng ngnh c lin quan n an ninh quc gia v nhng ngnh to ra nhiu ca ci. Nhng nm 70, Chi-l quc hu ha ngnh cng nghip khai thc ng v h thanh ton cho cc cng ty nc ngoi tham gia vo ngnh ny theo gi th trng. Quc hu ha c cc chnh ph p dng v 4 l do sau:
Trang 37
1. Chnh ph phi quc hu ha nhng ngnh m h cho rng cc cng ty nc ngoi chuyn li nhun ti u t nhng nc khc c t l thu thp. Quc hu ha trao cho chnh ph quyn kim sot lung tin to ra bi ngnh ny. 2. Chnh ph tin hnh quc hu ha mt ngnh bi v t tng lnh o. V d, mt ng lnh o cho rng c th bo v c mt ngnh thng qua tr gip ca chnh ph. l quan im ca ng Lao ng Anh Quc p dng trong sut thi k Chin tranh th gii th II 3. Quc hu ha i khi l cng c chnh tr. Nh nc ha l s m bo vic lm nu c quc hu ha. 4. Quc hu ha c l l gii php tr gip nhng ngnh m cc cng ty t nhn khng mun hoc khng c kh nng u t, chng hn nh u t vo nhng ngnh cng cng. Chnh ph thng kim sot ngnh cng cng v ti tr hot ng cho cc ngnh ny t thu. Quc hu ha cng c s khc nhau gia cc quc gia. Trong khi cc chnh ph Cuba, Bc Triu Tin kim sot mi ngnh, th M v Canada ch kim sot mt s ngnh. Cc nc khc nh Php, Braxin, Mexico, Ban Lan v n c gng lm cn bng gia s hu nh nc v s hu t nhn. * S thay i cc chnh sch S thay i chnh sch ca chnh ph cng c th l do nguyn nhn mt n nh x hi hoc l do c s tham gia ca cc chnh ng mi. * Nhng yu cu ca a phng Lut m khuyn khch cc nh sn xut trong nc cung cp mt s lng hng ha v dch v no gi l bo h ca a phng. Ch bo h yu cu cc cng ty s dng ngun nguyn liu sn c ca a phng, mua mt phn t nh cung cp a phng hoc thu mt s lng nhn cng nht nh no a phng. H cng yu cu chnh ph phi m bo mt s vn l cc cng ty quc t phi tuyn truyn rng ri cc hot ng kinh doanh ca cc cng ty ti a phng hoc h yu cu chnh ph lm gim tht nghip mt khu vc hoc phm vi c quc gia. H cng gip chnh ph kim sot cc cng ty nc ngoi m khng cn phi dng n cc bin php cc oan nh tch thu hoc xung cng.
Trang 38
Cc yu cu ca a phng c th gy bt li s tn ti ca cc hng trong di hn. c bit, h c th gy ra hai im bt li i vi cc cng ty hot ng vt ra ngoi phm vi mt quc gia bt c lc no: 1. Yu cu phi tuyn dng nhng nhn cng a phng ca h c th lm cho cc cng ty ny thiu nhng ngi lm vic c trnh 2. Yu cu cc cng ty s dng ton b hoc mt phn nguyn, nhin vt liu ca a phng dn n chi ph sn xut cao, cht lng gim st hoc c hai. b. Qun l ri ro chnh tr Bn cnh kim sot v d on nhng kh nng thay i chnh tr, cc cng ty quc t phi c gng qun l c ri ro chnh tr m nhng ri ro ny e da n hot ng hin ti cng nh tng lai. C nm phng php qun l ri ro chnh tr l: n trnh, thch nghi, ph thuc, thu nhp thng tin v nhng chnh sch ca a phng. * N trnh N trnh n gin l hn ch u t vo nhng nc thiu c hi u t. Khi m ri ro c th kim sot c v th trng a phng b xo trn, cc nh qun l tm cch khc gii quyt ri ro chnh tr. * Thch nghi Thch nghi c ngha l kt hp cht ch ri ro vi chin lc kinh doanh, thng c gip ca cc quan chc a phng. Cc cng ty thu nhn ri ro qua nm chin lc: vn tn dng v vn c phn ca a phng, nh v, tr gip pht trin, cng tc v bo him. Vn tn dng v vn c phn a phng. Vn tn dng v vn c phn trong phi k n ti tr cho cc hot ng kinh doanh a phng bng s tr gip ca cc hng a phng, cng on, cc nh ch ti chnh v chnh ph. S tr gip ca cc t chc c thun li vi iu kin phi m bo l cc th lc chnh tr khng lm gin on cc hot ng trn. Nu l hot ng gp vn, cc i tc chp nhn c li sut. Nu l nhng khon cho vay, h nhn c li sut. Ri ro c gim xung bi v cc i tc a phng nhn c li ch.
Trang 39
Chin lc nh v: nh v i hi nhng hot ng tr gip, l s pha trn sn phm hoc mt s yu t kinh doanh khc- thm ch cc cng ty ch r ra- ph hp vi kiu thm m v vn ha. Tr gip pht trin. Tr gip pht trin cho php cc cng ty nc ngoi tr gip cc cng ty trong nc hoc khu vc trong pht trin mng li thng tin v giao thng, ci thin cht lng cuc sng a phng. Bi v lc ny cc cng ty v quc gia tr thnh i tc ca nhau v c hai bn cng c li. Mc tr gip c s thay i su sc. i vi cc d n nh, cc cng ty xy dng nh cho ngi lao ng. i vi cc d n ln, cc hng c th chi ra hng triu -la xy dng trng hc, bnh vin v nng cp c s h tng. S cng tc: Mt phng thc ngy cng ph bin trong qun l ri ro, s hp tc c th l phng thc ti u trong k hoch pht trin cng ty, n l phng thc chia s ri ro. Bo him: Cc cng ty mua bo him chng li ri ro chnh tr tim n. C mt s chnh sch bo v cc cng ty khi m chnh quyn a phng hn ch vic chuyn tin t trong nc ra ngoi nc. C nhng hnh thc khc hn ch mt mt do bo lc, chin tranh, khng b. * Duy tri mc ph thuc Thng thng, mt cng ty duy tr s ph thuc s ti vo hot ng ca n. Cng ty phi tip cn theo ba hng gii quyt vn ny: 1. Gii thch cho ngi dn v cc quan chc a phng tm quan trng ca h i vi pht trin kinh t v nng cao cht lng cuc sng. Hay ni cch khc, h minh chng c a phng c li ch qua hot ng ca cng ty nc ngoi. 2. Cc cng ty nc ngoi c gng s dng nguyn vt liu, cng ngh v mt phn ngun lc sn c ca a phng. H c gng thuyt phc bt b mt s chim ot ti sn no cng gy ra kh khn trong kinh doanh. 3. Nu cng ty mnh v ln, n c th nhn c ton b quyn kim sot knh phn phi a phng. Nu n b e da, n c th t chi cung cp cho ngi tiu dng a phng v ngi mua l cc cng ty a phng.
Trang 40
C mt ng mang tnh cht o c ca vn duy tr s ph thuc. Th nht, cng ty khng pht trin nhn cng a phng. Nhng doanh nghip va v nh gp nhiu kh khn do s hin din ca cc doanh nghip nc ngoi hng mnh. Th hai, cc cng ty quc t ph v nhiu khu vc kinh t bng vic t chi s dng cc yu t sn xut do khu vc ny cung cp. Th ba, cc cng ty ny t chi cung cp sn phm cho a phng. Thc t ny c nh hng xu n phc li v an ton ca ngi dn a phng, c bit nhng sn phm ny c tm quan trng i vi sc khe v an ninh. * Thu thp thng tin Cc hng kinh doanh quc t phi kim sot c thm ch c gng d on trc nhng s kin chnh tr e da hot ng hin ti v thu nhp trong tng lai. C hai ngun d liu cn thit cho vic d bo ri ro chnh tr chnh xc: 1. Cng ty yu cu ngi lao ng nh gi mc ri ro chnh tr. Nhng cng nhn c thi gian lm vic mt nc lu hiu c vn ha v chnh tr y, cng chnh v vy, y l ngun thng tin ng tin cy. 2. Mt cng ty cng c th thu thp thng tin t nhng hng chuyn cung cp nhng dch v v ri ro chnh tr. l cc ngn hng, chuyn gia phn tch chnh tr, cc n phm mi xut bn v cc dch v nh gi ri ro. Tt c nhng d on ri ro ny u s dng cc tiu thc v phng php khc nhau. Nhiu hng a ra cc bo co ri ro chnh tr chi tit k c mc v ngun gc ri ro cho mi quc gia. Bi v dch v ny kh t , cho nn cc doanh nghip v cng ty nh thng quan tm nhng ngun thng tin min ph sn c, ng ch l ngun t chnh ph. * Nhng chnh sch ca a phng Cc nh qun l c th phi xem xt n nhng lut l v quy nh p dng trong kinh doanh mi quc gia. Hn na, php lut nhiu quc gia rt d thay i v lut mi ra i tip tc tc ng n doanh nghip. nhng nh hng ca a phng c li cho h, cc nh qun l ngh nhng nh hng thay i c nh hng tch cc ti h S tranh th nh hng chnh tr a phng, lun lin quan n nhng nh lm lut v cc chnh tr gia, nh hng ny hoc trc tip hoc thng qua hu trng.
Trang 41
Tc ng hu trng l chnh sch phn nh c quan im ca cng ty v chnh tr. Nhng nh vn ng gp cc quan chc a phng v c gng gy tc ng n nhng vn lin quan n cng ty ca h. H m t nhng li ch m cng ty mang li cho a phng, mi trng t nhin, c s h tng v ngun nhn lc. Mc ch cui cng ca h l nhn c s ng h ca lut php. Tham nhng: Nh chng ta nghin cu trong phn 2.1, hi l l mt phng php chim c cm tnh t gii chnh tr. i khi n l phng tin kim c nhng hp ng khc nhau v tip cn c nhng th trng nht nh. Vt hi l c th l bt k ci g c gi, c th l tin, nhng mn qu v nhng hnh thc khc. Cng ging nh yu t vn ha v chnh tr, tham nhng ph bin t nc ny sang nc khc. Tham nhng gy tc ng xu n x hi v kinh doanh v nhiu l do. u tin tham nhng dn n lng ph cc ngun lc, c th lm tn hi n nn kinh t, bp mo cc chnh sch cng cng v c th ph v tnh nghim minh ca c mt h thng. 2.2.2. H thng lut php H thng lut php ca 1 nc bao gm cc quy tc v cc iu lut, n bao gm c qu trnh ban hnhv thc thi php lut v nhng cch m theo ta n chu trch nhim v vic thc thi php lut ca h. 2.2.2.1. Cc h thng lut php trn th gii a. Thng lut Lut ph thng bt ngun t Anh Quc vo th k th XVII v n c cng nhn nhiu quc gia trn th gii. H thng lut php da trn nhng yu t lch s ca lut php, da vo m ta n tin hnh x l nhng tnh hung c th. Mt h thng thng lut phn nh 3 nhn t: - Nhn t truyn thng: l lch s php lut ca mt quc gia. - Cc tin l: cc quy c c tnh cht bt buc xut hin trc khi c ta n. - Cch s dng: l nhng cch m theo lut php c p dng cho mt tnh hung c th. Thng lut: ta n gii quyt mt trng hp no thng qua vic lm sng t cc yu t lch s, tin l v cch s dng. Tuy nhin, mi b lut c vn dng khc nhau i cht trong mi tnh hung.
Trang 42
Hp ng kinh doanh l tha thun mang tnh cht php l gia hai bn, c xu hng di dng bi v h phi quan tm n lut php s gii quyt nh th no trong trng hp c tranh chp. Cc cng ty phi xc nh thi gian r rng trong hp ng, v phi cam kt tar mt khon tin ln nhn c s t vn php lut. Xt v mt tch cc, thng lut kh linh hot. Thay v p dng cng nhc trong mi tnh hung, b lut ny x l trong nhng trng hp v tnh hung c th. Thng lut c p dng ti c, Anh, Canada, New zealand, M v mt phn Chu v u. b. Lut dn s Lut dn s xut hin Rome vo th k XV trc cng nguyn, n l b lut ra i v thng dng nht trn th gii. Lut dn s da trn cc quy nh chun tc bng vn bn. Lut dn s t c s i lp nh thng lut bi v n khng cn gii thch cc iu lut theo lch s hnh thnh, tin l v cch s dng. Bi v, tt c cc lut c h thng ha v sc tch, cho nn cc hp ng cn lm r cc hm trong hp ng. Tt c cc quyn li v trch nhim u trc tip th hin trong hp ng. Bn cnh , chi ph v thi gian v tin bc t tn km hn, nhng lut dn s c xu hng b qua nhng tnh hung n l. Lut c p dng ti Cuba, Puerto Rico, Quebec v tt c cc nc trung v Nam Phi. c. Lut mang tnh cht tn gio Lut da trn nn tng tn gio c gi l lut thn quyn. C 3 lut thn quyn ni ln l Lut o Hi, o Hin-u lut Do Thi. Cc hng hot ng nhng nc tn ti lut thn quyn phi nhy cm vi nim tin v vn ha a phng. H nn nh gi ht cc hot ng sn xut, kinh doanh bao gm nhng thng l v chnh sch u t m bo ph hp vi khng ch php lut m cn tn gio v vn ha a phng. Nhn chung, lut lin quan n cht lng sn phm, trch nhim vi sn phm v nhim mi trng, i x vi cng nhn c p dng mnh m nhng nc Chu Phi, Chu , Chu M Latinh. Mt s cng ty quc t li dng nhng chun mc khc nhau nhng nc khc nhau. Th d: h sn xut sn phm b cm mt nc nhng li bn sn phm sang nc khc. V vy, s khc nhau ca lut php lm ny sinh vn o c trong nhng thng gia kinh doanh quc t. 2.2.2.2. Cc vn php lut ton cu
Trang 43
a. Tiu chun ha Bi v h thng l khc nhau mi nc cho nn cc cng ty thng thu cc chuyn gia php lut nhng nc m h kinh doanh. iu ny c th lm tng chi ph. Nhng c mt iu thun li, h thng lut php gia cc nc u c chun mc chung, tuy nhin, chun mc khng phi hon ton ng nht. Mc d h thng lut php quc t khng c r rng nhng bc u c nhng im chung. Lut quc t nh hng n nhiu khu vc, bao gm quyn s hu tr tu, lut chng c quyn, thu, lut phn x tranh chp hp ng v nhng vn thng mi ni chung. Bn cnh , nhiu t chc quc t khuyn khch p dng cc chun mc. Trong s cc t chc Lin Hip Quc, t chc hp tc v pht trin kinh t (OECD), T chc v s thng nht ca cc lut t nhn ca Rome a ra cc quyt nh cho kinh doanh quc t. tho g cc ro cm cho cc cng ty hot ng trn th trng Ty u, Lin hip Chu u cng tiu chun ha h thng lut php ca cc nc trong hip hi. b. Quyn s hu tr tu Ti sn l kt qu do hot ng tr tu ca con ngi v nhng ngun lc gi l ti sn tr tu. N bao gm: tiu thuyt, phn mm my tnh, cc bn thit k v my mc v cc b quyt nh cng thc lm nc gii kht ca hng Coca-cola. Xt v mt k thut, n l kt qu ca sn phm cng nghip (hoc l pht minh sng ch hoc l nhn hiu ng k) hoc bn quyn v vn hn ch c quyn. Nhiu o lut bo v quyn ti sn- n chng nhn v ngun gc v bt k mt thu nhp no c to ra. Ging nh cc ti sn khc, tr tu cng c mua bn, cp giy php nhm thu c ph v cc quyn khc. Quyn s hu tr tu c th chia thnh quyn s hu cng nghip v bn quyn tc gi. Quyn s hu cng nghip: bao gm bng sng ch, nhn hiu ng k, thng l ti sn c gi tr nht ca cng ty. Lut bo v quyn s hu cng nghip thng cho nhng hot ng sng to v nhng pht minh. Mc ch ca o lut bang sng ch Lin bang M l khuyn khch mi ngi pht minh sng ch v p dng vo cuc sng. Tng t, lut nhn hiu ng k khuyn khch cc nh sn xut u t
Trang 44
vo nhng sn phm v m bo vi ngi tiu dng rng h nhn c nhng sn phm ging nhau t mt nh cung cp. Bng pht minh sng ch: Bng pht minh sng ch l giy cp cho ngi pht minh hoc l qu trnh ngn chn nhngngi khc lm, s dng, bn nhng pht minh c ng k ny. Bng pht minh sng ch yu cu nhng pht minh phi m bo yu t mi, kh dng. Nhn hiu ng k: l nhng t hoc cc biu tng phn bit cc sn phm v nh sn xut ra n. Li ch ca khch hng l h hiu ra c cht lng sn phm m h mua l ca cc hng ni ting. Bn quyn tc gi: Trao cho quyn s hu c quyn t do xut bn hoc quyn quyt nh v sn phm ca mnh. Bn quyn tc gi cn cho bit r thi gian v tn ngi s hu. Mt ngi s hu c nhng quyn sau: Quyn c ti xut bn. Quyn c nhn sn phm mi t bn quyn. Quyn c bn v phn phi cc bn sao chp. Quyn nh ot sn phm t bn quyn. Quyn cng b bn quyn ra cng chng.
c. S m bo v trch nhim i vi sn phm Hu ht cc quc gia u c o lut bo v sn phm, lut ny a ra cc tiu chun p dng cho cc nh sn xut. Trch nhim i vi sn phm yu cu cc nh sn xut, ngi bn v nhng i tng khc, gm c nhn vin cng ty phi c trch nhim i vi nhng thit hi, thng tch hoc cht chc do cc sn phm khuyt tt gy ra. Tn tht c th phi c bi thng bng tin thng qua b lut dn s v tin pht, hoc c th b pht t theo lut hnh s. Nhng ha gii phi c thc hin thng xuyn trc khi v vic c a ra ta n. d. Thu Chnh ph cc nc dng thu nhp t thu doanh thu cho nhiu mc ch. Tin thu c dng tr lng, xy dng qun i, iu ha thu nhp t ngi giu sang ngi ngho. Chnh ph cng nh thu trc thu, cn gi l thu tiu dng cho 2 mc ch: N gip cho vic chi tr cho nhng hu qu ca vic tiu dng 1 sn phm.
Trang 45
Lm cho hng ha nhp khu t hn.
Thu tiu dng c nh trn cc hng ha nh ru v thuc l iu tr nhng bnh tt sinh ra t nhng sn phm ny. Tng t, thu nh trn xng du xy dng v sa cha cu cng v ng x. Thu nh trn nhng mt hng nhp khu lm cho nhng hng ha a phng c li th hn v mt gi c. Xt v t l khc, cc nc c t l thu sut khc nhau tnh trn thu nhp. e. o lut chng c quyn Cc o lut nhm chng cc cng ty n nh gi c, chim lnh th trng v tn dng nhng li th do c quyn gi l o lut chng c quyn. Nhng o lut ny c gng cung cp cho khch hng nhng sn phm a dng mc gi hp l. Cc cng ty b ch ti bi lut chng c quyn cho rng h b mt li th do phi chia s th phn vi cc i th cnh tranh trong nc. V vy, nhng hng hot ng nhng nc c o lut chng c quyn thng c min thu trong mt s giao dch quc t. Mt s tiu thng cho rng h c th c iu kin cnh tranh tt hn i vi cc cng ty quc t ln nu khng vi phm lut chng c quyn. 2.2.3. Nhng tc ng ca h thng chnh tr v lut php quc t n kinh doanh 2.2.3.1. Hot ng kinh doanh trong nhng nc c ch dn ch Cc quc gia c ch dn ch duy tr mi trng kinh doanh n nh thng qua cc o lut bo v quyn s hu c nhn. V mt l thuyt, ngnh thng mi thnh vng khi khu vc t nhn c c lp s hu cng ty ca mnh trong kinh doanh. Mc d vi yu t ch dn ch, quyn ti sn v th trng t do dng nh khuyn khch pht trin kinh t nhng thc t khng hon ton din ra nh vy. 2.2.3.2. Thc hin kinh doanh trong cc nc c ch chuyn ch Xt v mt tch cc, cc cng ty quc t khng cn quan tm v tr chnh tr trong hot ng ca h. V mt tri ca n, h cn phi hi l vi cc quan chc chnh ph. T chi lm nhng vic c th dn n mt th trng hoc thm ch mt c hi u t. Trong nhiu trng hp, kinh doanh nhng nc c ch chuyn ch c mc ri ro cao. Nhiu kha cnh ca lut kinh doanh lin quan n tranh chp hp ng. nhng nc nh M rt chi tit trong nhng iu khon lin quan n tranh
Trang 46
chp. Trong hu ht cc nc c ch chuyn ch, nhng iu lut nh vy khng r rng hoc khng c v cc quan chc trong chnh ph ch thay i cc iu lut khi no h thy cn thit. Cc cng ty hot ng trong nhng quc gia chuyn ch i khi b ch trch v thiu lng trc n i vi nhng ngi b tn thng do chnh sch chnh tr p t. H phi quyt nh phi chng tip tc u t vo nhng nc c ch chuyn chmt i nhng c hi li nhun tim nng hoc u t vo nhng cng trnh cng cng ang b tn ph. Vn kh phc tp. to ra mi trng kinh doanh n nh, mt s quc gia xy dng c s ha hp t nhiu pha, thng qua cc hip c- l s dn xp ca nhiu dn tc, mi dn tc tha thun trung thnh vi nhng iu khon ca hip c, thm ch khi c xung t xy ra.
Chng 3. CHIN LC KINH DOANH QUC T

3.1. Khi nim v vai tr ca chin lc Chin lc (strategy) l thut ng c s dng u tin trong lnh vc qun s. Trong lnh vc qun s, thut ng chin lc thng c s dng ch cc k hoch ln, di hn c a ra trn c s tin chc rng ci g i phng c th lm v ci g i phng khng th lm. Trong cc mn khoa hc qun tr hin nay cn tn ti nhiu khi nim khc nhau v chin lc. Chng hn: Chin lc l mt chng trnh hnh ng tng qut, di hn, hng hot ng Chin lc l h thng cc hot ng d kin (lp k hoch) v c cc ca ton cng ty vo vic thc hin v t c cc mc tiu xc nh. nh qun l thc hin nhm gip cng ty t c cc mc tiu xc nh. Trong ngha , chin lc thng c s dng ph bin ch : Cc chng trnh hnh ng tng qut v vic trin khai cc ngun lc quan trng t c cc mc tiu ton din, hoc l:
Trang 47
Chng trnh cc mc tiu ca mt t chc v nhng thay i ca n, cc
ngun lc c s dng t c cc mc tiu ny, cc chnh sch iu hnh vic thu thp, s dng v b tr cc ngun lc ny; hoc l: Xc nh cc mc tiu di hn c bn ca mt cng ty (t chc) v la chn cc ng li hot ng v phn b cc ngun lc cn thit t c cc mc tiu ny. Chin lc quc t l mt b phn trong chin lc kinh doanh v pht trin ca cng ty, n bao gm cc mc tiu di hn m cng ty cn phi t c thng qua cc hot ng kinh doanh quc t, cc chnh sch v cc gii php ln nhm a hot ng quc t hin ti ca cng ty pht trin ln mt trng thi mi cao hn v cht. iu quan trng hnh thnh mt chin lc tt l xc nh r rng cc mc tiu cn t c ca cng ty v d kin trc xem cng ty s t c cc mc tiu ny nh th no. iu i hi cng ty phi tin hnh phn tch cc kh nng v th mnh ca chnh n xc nh ci m cng ty c th lm tt hn i th cnh tranh. Mt khc i hi cng ty phi nh gi mi trng cnh tranh, mi trng kinh doanh quc gia v quc t ni m cng ty ang hot ng. Vai tr ca chin lc: Mt chin lc c xc nh r rng gip cng ty cnh tranh c hiu qu trn Chin lc gip cng ty c th phi hp cc b phn v cc phng ban khc Mt chin lc r rng v thch hp c th hng cng ty vo cc hot ng Mt chin lc thch hp c th gip cng ty v quc gia ci thin cn bn tnh Mt chin lc r rng v thch hp c tc dng nh hng cho hot ng di Mt chin lc r rng v thch hp cho php cc nh qun l nhn bit v tn cc th trng quc t m ang cnh tranh ngy cng gay gt. nhau ca cng ty t c cc mc tiu mt cch tt nht. m cc cng ty hot ng tt nht v vo cc ngnh m cng ty ph hp nht. hnh v th hin ti ca mnh. hn ca cng ty v l c s vng chc trin khai cc hot ng tc nghip. dng cc c hi kinh doanh, kt hp c cc c gng ca c nhn vi cc n lc chung ca tp th, cho php phn phi thi gian v cc ngun ti nguyn cho cc c
Trang 48
hi mt cch hp l, gim thiu thi gian cho vic iu chnh li cc quyt nh sai st v cho php ra cc quyt nh h tr tt hn cho cc mc tiu c thit lp. 3.2. Qu trnh hnh thnh chin lc Qu trnh hnh thnh chin lc c chia lm 3 giai on c quan h cht ch vi nhau. 3.2.1. Giai on 1: Xc nh s mnh v mc tiu ca cng ty Ni dung ca bn tuyn b nhim v ca mt cng ty kinh doanh quc t ph thuc vo loi hnh kinh doanh m cng ty tham gia, nhng ngi c lin quan m cng ty thng xuyn phi c gng lm hi lng v c cc nhim v kinh doanh quan trng nht t c cc mc tiu ca cng ty. V do vy, bn tuyn b nhim v cng thng lm r vn hot ng ca cng ty c nh hng nh th no n nhng ngi c lin quan. l tt c nhng i tng chu nh hng t hot ng ca cng ty, t nh cung cp n cc c ng v nhng nhi tiu dng sn phm ca cng ty. C nhng bn tuyn b nhim v ch tp trung vo li ch ca ngi tiu dng nh L mt cng ty chm sc mt ton cu, chng ti s gip ngi tiu dng nhn, xem v cm nhn tt hn thng qua cc cng ngh v nhng thit k c pht minh ra (cng ty chm sc mt ton cu Bausch& Lamb), nhng cng c bn tuyn b nhim v c ni dung rng hn, bao hm tt c nhng ngi c lin quan nh Nhim v ca chng ti l da trn truyn thng v cht lng v gi tr ca sn phm ca mnh cung cp cc nhn hiu, sn phm, nng cao tim lc ti chnh v ci tin qun l nhm p ng cc li ch ca cc c ng , ngi tiu dng, cng nhn, khch hng, nh cung cp v cng ng ni chng ti hot ng (cng ty Cadbury Schweppers chuyn kinh doanh ung v ngt trn 200 quc gia). Cc nh qun l phi lun xc nh nhng mc tiu m h mun t c trn th trng ton cu. Nhng mc tiu ny thng l mt h thng bao gm nhiu mc tiu c mc chi tit khc nhau v hp thnh mt h thng m cc nh qun tr gi l cy mc tiu. Trong , cc cp cao nht ca cng ty thng c cc mc tiu chung nht, tng qut nht. Cn cc cp thp hn th thng xc nh nhng mc tiu c th hn, v nhiu khi nhng mc tiu ny c c th ha bng nhng con s. Thm ch, cc mc tiu s tr nn chnh xc hn ti cc cp, cc phng ban.
Trang 49
3.2.2. Giai on 2: Xc nh kh nng vt tri (unique abilities of companies) v hot ng to ra gi tr (value creating activities). 3.2.2.1. Th nht: Phn tch cng ty (ngnh ngh ca cng ty) Phn tch cng ty l mt cng vic cn thit hnh thnh chin lc. Mc tiu ca phn tch cng ty l xc nh kh nng vt tri v hot ng to ra gi tr ca cng ty. * Kh nng vt tri ca cng ty Mc d cc cng ty quc t ln thng tham gia kinh doanh trn nhiu ngnh, nhiu lnh vc, song rt nhiu cc cng ty c th tin hnh mt hay vi hot ng hoc lnh vc tt hn tt c cc i th cnh tranh ca n l kh nng vt tri ca cng ty. Hay ni cch khc, kh nng vt tri l kh nng c bit ca mt cng ty m i th cnh tranh rt kh bt chc hoc theo kp. Th d: Toyota c kh nng vt tri trong sn xut t v h c kh nng sn xut t cht lng cao, thit k p vi chi ph vn chuyn thp hn bt c cng ty no trn th gii. i vi cc cng ty c nhng k nng c bit th vic m rng ra ton cu l cch khai thc tt nht hot ng to ra cc gi tr tim nng ca cc k nng v sn phm m h a ra bng cch ng dng chng trong mt th trng rng ln. Trong mt cng ty bt k, cc nh qun l thng la chn cc chin lc ph hp vi c 2 vn : th mnh (kh nng vt tri) ca cng ty v cc iu kin th trng m cng ty ang hot ng. Cc cng ty c th tng li nhun bng 2 cch: Tng thm gi tr cho sn phm v nh , ngi tiu dng c th tr cho sn phm mc gi cao hn cc sn phm cng loi ca cc i th cnh tranh. Gim chi ph ca hot ng to ra gi tr (nh gim hci ph sn xut). Cng ty tng gi tr cho mt sn phm , hoc tng dch v cung cp cho ngi tiu dng. iu cng c ngha l cng ty lm khc bit ha sn phm ca mnh so vi cc sn phm cng loi ca i th cnh tranh. xc nh cc hot ng to ra gi tr cho ngi tiu dng ca cng ty, cc nh qun l thng s dng cng c phn tch chui gi tr (Xem hnh 3.1) Hnh 3.1. Cu thnh chui gi tr ca cng ty
Cc hot ng h tr Qun l ngun C s h tng ca cng ty ( Firm infrastructure) (Human resource)
Trang 50
(Support activitives)
nhn lc Pht trin cng ngh Mua sm
Technology development) (Procurement) Cung cp u vo (Inbound logistics)
Sn xut (vn hnh) (Operation)
Phc v Marketing u ra v bn hng (Outbound (Marketing logistics) and Sale)
Dch v(Service activitives)
Cc hot ng ch yu ( Primary activitives) Qua hnh 3.1, chng ta thy: Phn tch chui gi tr chia cc hot ng ca cng ty thnh cc hot ng ch yu (primary activities) v cc hot ng h tr (support activities). Mi hot ng ch yu v h tr l mt ngun to nn nhng im mnh v im yu ca cng ty. Cc nh qun l thng xc nh xem mi hot ng ny lm tng hay gim gi tr i vi ngi tiu dng v a nhng nh gi ny vo qu trnh hnh thnh chin lc. Cc hot ng ch yu c cc hot ng cung cp u vo, cc hot ng u ra, sn xut (hay vn hnh), marketing, bn hng v dch v khch hng. Khi phn tch cc hot ng ch yu, cc nh qun l thng tm kim cc lnh vc hoc cc hot ng m cng ty c th lm tng gi tr cung cp cho ngi tiu dng. Th d: cc nh qun l c th kim tra qu trnh sn xut, phn tch chng v tm ra phng php sn xut mi cho php gim chi ph sn xut, nng cao cht lng sn phm v do lm cho qu trnh sn xut tr nn c hiu qu cao hn. S tha mn ca ngi tiu dng c th c tng thm ng vic ci tin cng tc cung cp u vo v cng tc phc v m rt ngn thi gian a sn phm n ngi mua hoc cung cp cc dch v khch hng tt hn. Cc cng ty cng c th h thp chi ph bng vic p dng t ng ha mnh hn qu trnh sn xut. Cc hot ng h tr gip cho cng ty thc hin cc hot ng ch yu mt cch hon ho. Vic m bo cht lng sn phm c th lm tng hiu qu ca hot ng sn xut, marketing, bn hng, v cc dch v sau bn hng ca cng ty. Vic mua sm c nh hng n vic pht hin cc nguyn liu th hoc cc sn phm trung gian cht lng cao, r v m bo cung cp kp thi cho c s sn xut. Cui cng, mt c s h tng tt khng ch ci tin c h thng lin lc ni b m cn h tr cho vn ha t chc v cc hot ng ch yu ca cng ty.
Trang 51
V vy, vic phn tch cng ty theo chiu su gn lin vi qu trnh hnh thnh chin lc gip cho cc nh qun l pht hin ra cc kh nng vt tri ca cng ty, kh nng v cc hot ng to ra gi tr i vi ngi tiu dng. Tuy nhin, mt cng ty khng th xc nh kh nng vt tri trong mt khng gian tch bit vi mi trng m n hot ng, v vy, phi phn tch mi trng kinh doanh ni m cng ty ang hot ng. 3.2.2.2. Th hai: Phn tch mi trng kinh doanh quc gia v quc t Nh chng ta bit, mi trng kinh doanh bn ngoi bao gm tt c cc yu t bn ngoi cng ty c th nh hng n vic vn hnh hot ng ca cng ty nh vn ha, chnh tr, lut php v kinh t, t chc cng on, ngi tiu dng v cc t chc ti chnh. S khc bit gia cc quc gia v ngn ng, tn ngng, phong tc, truyn thng v kh hu lm cho vic hnh thnh chin lc tr nn phc tp. Th d, s khc bit v ngn ng c th lm gia tng chi ph sn xut v qun l. i khi qu trnh sn xut phi c iu chnh cho thch hp vi ngun cung cng nhn a phng, vi phong tc, vi truyn thng v tp qun ca tng vng. i khi cc hot ng marketing c th a n nhng sai lm t gi nu chng khng tnh n s khc bit v vn ho. Th d, c mt cng ty, trong mt ln quyt nh bn cc bt git Nht Bn nhng li khng iu chnh kch thc ca hp bt git bn ra. Cng ty chi hng triu USD xy dng marketing chi tit v b sc khi thu c kt qu bn hng ng tht vng. ng l l cng ty phi ng bt git trong nhng chic hp nh hn khi bn trn th trng Nht, bi v ngi tiu dng Nht hay i b t ca hng v nh v h c nhng ch ct tr rt hp trong cc khu chung c. S khc bit v h thng chnh tr v lut php cng lm cho cc chin lc quc t tr nn phc tp. Lut php v chnh tr thng rt khc nhau cc th trng mc tiu nn cc cng ty phi thu cc nh t vn bn ngoi hng dn h v h thng php lut ca nc . Hiu bit ny rt quan trng i vi cc cng ty quc t, bi v vic ph chun ca chnh ph cc nc s ti lun lun l cn thit cho cc quyt nh u t trc tip.
Trang 52
Cui cng, h thng kinh t cc quc gia khc nhau cng lm phc tp thm vic hnh thnh chin lc. Cc quan im tiu cc ca ngi dn a phng v nh hng ca u t trc tio c th gy ra s bt n v chnh tr. 3.2.3. Giai on 3: Hnh thnh cc chin lc Qua cc phn tch giai on 2, chng ta thy c nhng im mnh v nhng kh nng c bit ca cng ty quc t cng vi cc yu t mi trng m cng ty ang tin hnh hot ng kinh doanh. Nhng hiu bit ca cng ty c mt vai tr cc k to ln trong vic la chn loi chin lc m cng ty p dng. 3.3. Cc loi chin lc quc t Cc cng ty s dng 4 chin lc c bn cnh tranh trong mi trng quc t: chin lc quc t (international strategy), chin lc a ni a (multidomestic strategy), chin lc ton cu (global stategy) v chin lc a quc gia (transnational strategy). Mi mt chin lc u c nhng u v nhc im. Mi mt chin lc s c mt s thch nghi khc nhau i vi cc mc tiu gim chi ph v p ng a phng. 3.3.1. Chin lc quc t (International strategy) Cc cng ty theo ui chin lc quc t s c gng to ra gi tr bng cch a cc k nng gi tr v cc sn phm n th trng nc ngoi, ni m cc nh cnh tranh bn a thiu nhng k nng v sn phm ny. Hu ht cc cng ty quc t to ra gi tr bng cch a cc sn phm khc bit pht trin ti th trng ni a ra th trng quc t. H hng v chc nng tp trung pht trin sn phm ti ni a (th d: R&D). Tuy nhin, h ng thi cng hng v vic thit lp chc nng sn xut v marketing cho mi mt th trng chnh m h kinh doanh. Nhng trong khi h c th m nhn chin lc sn xut sn phm theo yu cu a phng v chin lc marketing th khuynh hng ny vn b hn ch. Cui cng, i vi hu ht cc cng ty quc t, cc c quan u no s duy tr s qun l kh cht ch i vi chin lc marketing v chin lc sn phm. Cc cng ty quc t nh Toys R Us, McDonalds, IBM, Kellogg, Procter& Gamble, Walmart v Microsoft. Mt chin lc quc t s c ngha nu cng ty c mt nng lc gi tr ct li m cc nh cnh tranh bn a thiu, v nu cng ty i mt vi mt sc p yu ca
Trang 53
cc yu cu a phng v s ct gim chi ph. Trong nhng trng hp ny th chin lc quc t l c li nht. Tuy nhin, khi m sc p v cc yu cu a phng tng, cc cng ty theo ui chnh sch ny s mt i li th i vi nhng cng ty m vic t chc nhn mnh vo vic cung cp sn phm theo yu cu ca khch hng v chin lc marketing cho cc iu kin ni a. Bi v s gia tng gp i ca cc thit b sn xut, cc cng ty theo ui chin lc quc t s tr nn yu km hn do s gia tng chi ph t chc. iu ny lm cho chin lc ny tr nn khng thch ng cho cc ngnh cng nghip sn xut ni m p lc chi ph rt ln. 3.3.2. Chin lc a ni a (Multidomestic strategy) Cc cng ty theo ui chin lc a ni a s nh hng bn thn hng v vic t c s p ng ni a ln nht. Cc cng ty a ni a s phc v theo yu cu ca khch hng cho c sn phm m h cung cp v chin lc marketing ca h phi thch nghi vi cc iu kin quc gia khc nhau. H cng hng n vic thit lp mt tp hp hon chnh ca cc hot ng to ra gi tr, bao gm sn xut, marketing v R& D ti mi th trng m h kinh doanh. Kt qu l, h thng b tht bi bi vic to ra li ch kinh t ca ng cong kinh nghim v tnh li ch ca a im. Theo , mt vi cng ty a ni a c nhng cu trc chi ph kh cao. Mt chin lc a ni a s c ngha nht khi m c nhiu sc p v s p ng ni a v t sc p v vic ct gim chi ph. Cu trc chi ph cao kt hp vi s gia tng gp 3 ln thit b sn xut lm cho chin lc ny khng thch hp trong cc ngnh cng nghip m sc p v chi ph l khc nghit. Mt s kt hp yu km khc vi chin lc ny l mt vi cng ty a ni a pht trin trong s phn quyn ca cc lin bang m trong mi quc gia c mt chc nng ph tr trong mt lnh th t tr ln. 3.3.3. Chin lc ton cu (global strategy) Cc cng ty theo ui chin lc ton cu s tp trung vic gia tng li nhun bng vic ct gim chi ph t c li ch kinh t ca ng cong kinh nghim. H theo ui chin lc h thp chi ph. Sn xut, marketing v cc hot ng R&D ca cng ty theo ui chin lc ton cu s tp trung vo mt vi iu kin thun li. Cc cng ty ton cu s khng hng n vic p ng cc yu cu ca tng b phn khch hng trong vic cung cp sn phm v chin lc marketing bi v chi ph cho
Trang 54
vic c bit ha sn phm cao. Thay v vy, cc cng ty ton cu hng n vic a ra th trng cc sn phm tiu chun ha trn ton cu. v vy h c th thu hoch c ti a li ch t quy m. H cng ng thi hng n vic s dng cc li th v chi ph h tr cho vic cng kch gi trn th trng th gii. Chin lc ton cu s t ngha cao nht ti ni m p lc cao v s ct gim chi ph v ni m cc yu cu a phng l thp nht. Thm vo , nhng iu kin ny li chim u th trong nhng ngnh cng nghip sn xut hng cng nghip. Th d, cc tiu chun ton cu t ra trong ngnh cng nghip cht bn dn, theo , cc cng ty nh Intel, Texas Instrument v Motorola u phi theo ui chin lc ton cu. Tuy nhin, chin lc ny khng thch hp vi nhng ni m cc yu cu a phng cao. 3.3.4. Chin lc a quc gia (transnational strategy) Christopher Bartlett v Sumantra Ghoshal d on rng trong mi trng ngy nay, iu kin cnh tranh l ht sc kht nghit trong th trng ton cu, cc cng ty phi khai thc tnh kinh t ca a im v li ch kinh t ca ng cong kinh nghim, h phi a ra cc th mnh cnh tranh ch lc bn trong cng ty v h cng phi lm tt c nhng g trong khi phi ch n sc p v s p tr ni a. H lu rng trong cng vic kinh doanh a quc gia hin i, s cnh tranh ct li khng phi tp trung vo nc ch nh, H c th pht trin trong mt vi t chc ton cu ca cng ty. V vy, h duy tr lu lng ca cc k nng v cc sn phm c cung cp khng ch bng 1 cch- t cng ty m n cc i l nc ngoi- nh trong trng hp cc cng ty theo ui chnh sch quc t. ng hn l, lu lng ny c th chy t cc i l nc ngoi v nc ch nh, v t cc i l nc ngoi n cc i l nc ngoi- mt qu trnh m h c th gi l global learning. Chin lc a quc gia s c ngha nht khi cc cng ty phi i mt vi p lc ln v vic ct gim chi ph v cc yu cu a phng cao. Cc cng ty theo ui chnh sch a quc gia s c gng t c cng mt lc vic ct gim chi ph v cc li th khc bit. Li th ny li khng d dng theo ui. p lc v tha mn cc yu cu a phng v ct gim chi ph lun to ra mu thun cho pha cng tynh vy lm sao cng ty c th theo ui hiu qu chin lc a quc gia?
Trang 55
Chng ta c th tm lc cc kha cnh khc nhau ca cc chin lc nh bng sau: CHIN LC Ton cu - Khai thc li ch kinh t ca - Hn ch v kh nng p ng ng cong kinh nghim. - Khai thc tnh kinh t ca a im. Quc t - a nhng kh nng c - Hn ch v kh nng p ng bit ra th trng nc ngoi. yu cu a phng. - Khng khai thc c tnh kinh t ca a im. - Tht bi trong vic khai thc li ch kinh t ca ng cong kinh nghim. a ni a - Cung cp cc sn phm v - Khng c kh nng khai thc chin lc marketing ph hp tnh kinh t ca a im. vi cc yu cu a phng - Tht bi trong vic khai thc li ch kinh t ca ng cong kinh nghim. - Tht bi trong vic a nhng kh nng c bit ra th trng quc t. a quc gia - Khai thc c li ch kinh - Kh khn trong vic thc hin t ca ng cong kinh do cc vn v t chc. nghim. - Khai thc tnh kinh t ca a im. - Cung cp cc sn phm v chin lc marketing ph hp yu cu a phng. THUN LI BT LI
Trang 56
vi cc yu cu a phng. - Thu hoch c li ch t global learning 3.4. Cc cp chin lc ca cng ty. Hnh 3.2. Ba cp chin lc ca cng ty
Cng ty kinh doanh a c s
C s kinh doanh 1
C s kinh doanh 2
C s kinh doanh 3
Nghin cu v pht trin
Sn xut
K ton
Marketing v bn hng
Ngun nhn lc
3.4.1. Chin lc cp cng ty i vi cc cng ty c nhiu hn 1 ngnh, 1 lnh vc, hoc c s kinh doanh th bc u tin phi hnh thnh chin lc cp cng ty. Mt mt, iu xc nh cc th trng cp quc gia v cc ngnh m cng ty s hot ng . Mt khc, iu cng lin quan n vic xc nh cc mc tiu tng qut cho cc c s kinh doanh khc nhau ca cng ty v xc nh cc con ng, cc gii php ln ca mi c s trong vic thc hin nhng mc tiu xc nh. C 4 con ng quan trng hnh thnh chin lc cp cng ty: tng trng, n nh, ct gim v kt hp. 3.4.1.1. Chin lc tng trng y l chin lc c phc tho tng quy m hoc phm vi hot ng (hoc loi hot ng) ca cng ty. Quy m l b rng, ln ca cc hot ng ca cng ty; phm vi l cc loi hot ng m cng ty thc hin. Cc ch tiu thng s dng o s tng trng bao gm: khu vc a l, s c s kinh doanh, th phn, doanh thu bn hng v s cng nhn, s ngnh hoc lnh vc kinh doanh Tng trng ni b- t tng trng l chin lc cng ty da trn s tng trng c to ra t bn thn n. Cc phng php tng trng khc bao gm hp
Trang 57
nht v chim ot, lin doanh v lin minh chin lc. Nhng th thut ny c th s dng khi cng ty khng mun u t pht trin cc k nng nht nh trong cng ty hoc khi cc cng ty khc thc hin ci m cc nh qun l c gng t c. Cc hi vin thc hin chin lc ny bao gm cc i th cnh tranh, cc nh cung ng, khch hng. Cc cng ty thng lin kt vi cc i th cnh tranh nhm lm gim bt i mc cnh tranh, dng ha cc loi sn phm hoc m rng a bn hot ng. ng c ch yu lin kt vi cc nh cung ng l tng cng kim tra cht lng, chi ph v thi gian cung ng. Cng ty ang thc hin chin lc tng trng ton cu l cng ty Intel. Mc tiu ca Intel l tr thnh nh cung ng cc linh kin hng u cho ngnh cng nghip vi tnh trn ton th gii. Intel sn xut cc linh kin vi tnh bao gm b vi x l, b vi mch in t, bng mch chnh, b nh v phn mm.N cung cp cc linh kin ny cho cc nh sn xut trong ngnh my vi tnh, ngnh t v ngnh in thoi di ng. Chin lc tng trng ca Intel tp trung khng ch vo vic cung cp b x l tc cao iu khin my tnh c nhn ni mng v cc sn phm c lin quan, m cn hp tc vi cc ngnh cng nghip hng u khc m rng cng dng ca my vi tnh c nhn thnh mt thit b ca ngi tiu dng v thit b lin lc trong kinh doanh, hng vo tiu th cc my tnh c nhn. Trng tm ca chin lc tng trng ca Intel l tim nng to ln trn cc th trng hp nht khng l nh Trung Quc v Brazil, v mong mubs c tip cn mng c xu hng tng ca ngi dn cc nc ny. 3.4.1.2. Chin lc ct gim i lp vi chin lc tng trng l chin lc ct gim. l chin lc c hoch nh nhm gim bt quy m v phm vi cc hot ng kinh doanh trong cng ty. Cc cng ty thng gim bt quy m hot ng khi cc iu kin kinh t xu i hoc s cnh tranh gia tng. Cc cng ty c th thc hin chin lc ny thng qua vic ng ca cc nh my c cng sut d tha v sa thi cng nhn. Cc cng ty cng c th gim quy m hot ng ca h thng qua vic sa thi cc nh qun l v cc nhn vin bn hng cc th trng quc gia khng t c mc tiu v doanh thu bn hng. Cng ty gim phm vi hot ng ca h thng qua vic bn cc c s kinh doanh thua l hoc nhng c s kinh doanh khng cn lin quan trc tip n
Trang 58
cc mc tiu tng th. Cc i th cnh tranh yu hn thng la chn chin lc ct gim khi mi trng kinh doanh quc gia bt u cnh tranh mnh m hn. 3.4.1.3. Chin lc n nh Chin lc ny c la chn nhm trnh s thay i. Cc cng ty thng p dng chin lc ny c gng khng phi thc hin chin lc tng trng hay chin lc ct gim. Nhiu cng ty p ng c cc mc tiu t ra v hi lng vi nhng g t c. H tin tng rng nhng im mnh ca h c khai thc trit v nhng im yu cuat h cng c bo v cn thn. Cc cong ty cng nhn thy mi trng kinh doanh m h nag hot ng khng phi l thi c thun li hoc e da cc cng ty khng quan tm n m rng hot ng tiu th, tng li nhun, tng th phn hay m rng cc c s bn hng, ch n gin l cc cng ty mun duy tr v tr hin ti ca cng ty. n nh l mt chin lc khng my ph bin cc cng ty hin nay. Nguyn nhn c bn nht l rt t c ng hi lng khi ban qun tr cng ty coi mnh t c cc mc tiu v nm gi tt c cc c hi. 3.4.1.4. Chin lc kt hp Mc tiu ca chin lc ny l phi hp cc chin lc tng trng, ct gim v n nh tt c cc n v kinh doanh ca cng ty. Th d, mt cng ty c th u t vo cc c s c trin vng, ct gim cc c s thc hin cc mc tiu khng c nh mong mun v n nh cc c s khc. Trn thc t, chin lc ny c nhiu cng ty la chn, bi v cc cng ty quc t him khi theo ui cc chin lc ging nhau mi c s kinh doanh. 3.4.2. Chin lc cp c s Ngoi vic xy dng chin lc cng ty tng th, cc nh qun l cng phi hnh thnh cc chin lc cp c s ring bit cho tng c s kinh doanh. Vn mu cht l hnh thnh mt chin lc cp c s c hiu qu ph thuc vo chin lc cnh tranh tng th trn th trng. Mi c s kinh doanh phi quyt nh xem hoc l bn sn phm vi gi thp nht trong mt ngnh hoc l qui t cht lng c bit vo cc sn phm. 3.4.2.1. Chin lc hng vo chi ph thp (Low- cost leadership strategy) Mt chin lc trong cng ty khai thc tnh kinh t ca quy m c c mc chi ph thp nht so vi bt k mt i th cnh tranh no trong ngnh m cng
Trang 59
ty ang hot ng- c gi l chin lc hng vo chi ph thp. Cc cng ty theo ui chin lc dn u v chi ph thp cng c gng gim bt cc chi ph qun l v chi ph ca cc hot ng ch yu, bao gm marketing, qung co v phn phi. Mc d ct gim chi ph l cng c m cc cng ty thc hin chin lc hng vo chi ph thp nhng cc cng ty khng th b qua cc yu t cnh tranh quan trng khc nh cht lng sn phm v cc dch v khch hng. Cc nhn t nn tng cho v tr dn u chi ph thp c th gip cho vic bo v cng ty khi s tn cng ca cc i th cnh tranh do chi ph ban u ln. Tng t nh vy, vic t c v tr dn u chi ph thp li ph thuc vo quy m sn xut. iu c ngha l yu cu cng ty phi c th phn ln. Mt tiu cc ca chin lc ny l tnh trung thnh ca khch hng thp, bi v nu tt c nhng vn cn li l nh nhau th ngi tiu dng s mua sn phm ca cc nh sn xut no c chi ph thp. Chin lc hng vo chi ph thp c bit thch hp vi nhg sn phm c bn vi khi lng ln v nhm vo cc khch hng nhy cm vi gi. Chin lc ny thng rt ph hp vi nhng cng ty c sn phm t tiu chun ha v ch trng marketing. 3.4.2.2. Chin lc khc bit ha Chin lc khc bit ha l chin lc m trong cng ty thit k sn phm ngi tiu dng nhn ra sn phm l c o, duy nht trong ton ngnh. Nh ngi tiu dng nhn ra sn phm ca cng ty l c o, duy nht trn th trng nn cng ty theo ui chin lc khc bit ha c th nh gi cao hn v thu ht c lng trung thnh ca khch hng ln hn cng ty dn u chi ph thp. Chin lc khc bit ha c xu hng y cng ty vo c tr th phn thp hn, bi v chin lc ny c th dn n c quyn hoc ch p ng nhu cu ca mt nhm khch hng nht nh. Cc cng ty p dng loi chin lc ny phi tm cch lm tng thm lng trung thnh ca ngi tiu dng b p vn th phn nh hn, chi ph sn xut v tip th sn phm c quyn cao hn. Nng cao uy tn v cht lng l mt cch lm cho sn phm tr nn khc bit. n tng nhn hiu c trng cng lm cho sn phm tr nn khc bit. Mt yu t khc bit na l thit k sn phm.
3.4.2.3. Chin lc tp trung (focus strategy)
Trang 60
Chin lc tp trung l chin lc m trong cng ty tp trung vo phc v nhu cu ca mt on th trng hp hoc bng vic tr thnh ngi dn u chi ph thp, hoc bng vic lm khc bit sn phm hoc bng c hai. Chin lc tp trung c ngha l kiu dng sn phm v cch thc qung co nhm vo nhng ngi tiu dng khng tha mn vi s la chn hin c hoc nhng ngi mong mun c nhng g khc bit 3.4.3. Chin lc chc nng (Departement level strategies) Cc cng ty v cc chi nhnh c t c cc mc tiu ca mnh hay khng cn ph thuc vo cc chin lc chc nng c hiu qu hay khng. Chin lc chc nng l chin lc tp trung vo cc hot ng c th bin i ngun nguyn liu thnh sn phm. Vic hnh thnh cc chin lc chc nng oc bt u t vic phn tch cc kh nng h tr ca cng ty n cc hot ng ch yu v hot ng h tr to ra gi tr cho ngi tiu dng. Cc cng ty phi hnh thnh chin lc khai thc cc th mnh ca cng ty to ra nhiu gi tr cho khch quan. 3.5. Cc nhn t ch yu tc ng n chin lc quc t ca cng ty 3.5.1. Sc p gim chi ph Cc cng ty quc t ngy cng phi i mt vi sc p gim chi ph trong nhiu mt hng v nhiu ni trn th gii. Chnh iu i hi cng ty gim bt chi ph ca hot ng sng to gi tr bng vic tp trung vo vic sn xut tiu chun ha mt a im tt nht trn th gii nhm t c tnh kinh t ca a im v tnh kinh t ca ng cong kinh nghim. Sc p gim chi ph c th rt ln trong nhng ngnh sn xut m gi c l v kh cnh tranh chnh. thng l cc sn phm phc v cho nhu cu chung v khi s thch, th hiu ca ngi tiu dng cc nc khc nhau c xu hng tng t nhau. Th d: ng, du, thp, my tnh, lp xe t l nhng hng ha thng thng v c nhu cu ln. Sc p gim chi ph cng c th rt ln trong cc ngnh m cc i th cnh tranh chnh u mc chi ph thp, hoc cng sut vt qu kh nng tiu dng, hoc nhng ni m ngi tiu dng c sc mnh. Nhiu nh bnh lun cho rng qu trnh t do ha thng mi v u t quc t trong nhng thp k gn y to ra nhng iu kin thun li cho cnh tranh quc t, ng thi to ra sc p ln hn cho vic gim chi ph. gii quyt vn ny, cc cng ty thng thc hin vic di di sn xut n ni c chi ph
Trang 61
thp v tung ra cc sn phm c tiu chun ha ton cu t c li ch kinh t ca ng cong kinh nghim. 3.5.2. Sc p t cc a phng 3.5.2.1. S khc bit v s thch v th hiu tiu dng Sc p ln t cc a phng xut hin khi s thch v th hiu tiu dng khc nhau ng k gia cc quc gia- c th do cc l do lch s hoc vn ha. Trong nhng trng hp nh vy, sn phm v/ hoc cc thng ip qung co phi c lm theo khch hng li cun s thch v th hiu ca ngi tiu dng a phng. Vn ny thng thc y cc tr s chnh y quyn cho cc cng ty con thc hin chc nng sn xut v tip th cc quc gia khc. Th d: ngi tiu dng Bc M c nhu cu ln v xe ti mini, c bit min Nam v min Ty, cc gia nh coi mt chic xe vn ti mini nhue mt chic xe quan trng. Ngc li, cc quc gia Chu u, xe vn ti Chu u ch c xem l xe chuyn dng v ch yu c cc cng ty mua nhiu hn cc c nhn. Kt qu l, thng ip tip th cn ph hp cho s khc nhau t nhin ca nhu cu Bc M v Chu u. 3.5.2.2. S khc bit v c s h tng v tp qun truyn thng p lc t pha cc a phng tng ln khi c nhng s khc bit v c s h tng v/ hoc cc tp qun truyn thng gia cc quc gia. Trong nhng trng hp nh vy, vic thch nghi sn phm i vi nhg tp qun v c s h tng ca cc quc gia khc nhau c th i hi phi giao cc chc nng sn xut cho cc cng ty con nc ngoi. Th d: h thng in t tiu dng Bc M da trn c s 110 vn, trong khi mt s nc Chu u, h thng 240 vn l tiu chun. Do vy, cc thit b in ni a phi c thch nghi vi nhng khc bit ca c s h tng. Tp qun truyn thng cng thng khc nhau gia cc quc gia. Th d: mi ngi li xe pha bn tri ng ca Anh, to ra yu cu tay li xe bn phi, nhng nc lng ging Php, mi ngi li xe pha bn phi, to ra yu cu tay li xe bn tri. t phi c thch nghi p ng s khc nhau trong tp qun truyn thng ny. 3.5.2.3. S khc bit v knh phn phi Chin lc tip th ca mt cng ty phi ph hp vi nhng khc bit trong knh phn phi gia cc quc gia. iu ny yu cu tr s chnh phi trao chc nng
Trang 62
tip th cho cc cng ty con hot ng cc quc gia khc nhau. Th d: trong mt hng bt git, nm t hp bn l kim sot 65% th trng c nhng khng mt t hp no kim sot qu 2% th trng nc lng ging Italia. Do vy, cc t hp bn l c sc tiu th ln c, nhng tng i nh Italia. Vic gii quyt nhng khc bit ny yu cu hng bt git s dng nhiu phng php tip th khc nhau. 3.5.2.4. Nhng yu cu ca chnh ph nc s ti Cc yu cu v kinh t v chnh tr t ra bi chnh ph nc s ti c th tr thnh sc p t cc a phng. ng thi s e da ca ch bo h, tinh thn dn tc v lut l a phng- tt c i hi cc hot ng sn xut quc t phi ph hp vi a phng. Tuy nhin, sc p t pha cc a phng hm rng cng ty khng th t c ton b li ch t ng cong kinh nghim v tnh kinh t ca a im. Th d, n khng th phc v th trng ton cu t mt a im chi ph thp, sn xut mt sn phm tiu chun ha ton cu v tip th n trn ton th gii t tnh kinh t v chi ph ca ng cong kinh nghim. Yu cu thch nghi sn phm vi cc i hi ca a phng c th chng li chin lc . Th d: cc hng t nhn thy rng ngi tiu dng Nht Bn, M v Chu u yu cu cc loi t khc nhau, v iu ny i hi vic sn xut sn phm c thch nghi vi cc th trng a phng. p li, cc hng nh Honda, Ford, Toyota ang thit lp cc c s thit k v sn xut di mi khu vc ny v nh vy, h c th phc v tt hn cc nhu cu a phng. Trong khi s thch nghi ha mang li li ch nhng n cng gii hn kh nng ca cng ty trong vic t c tnh kinh t ca ng cong kinh nghim v a im. Thm vo , sc p t pha a phng hm rng cng ty khng th chuyn giao cc kh nng vt tri v cc sn phm c bit ca n t nc ny sang nc khc. Nhng nhng b thng c thc hin theo cc i hi ca a phng. Mc d c coi nh mt cng ty c s gia tng nhanh v cc sn phm c s tiu chun ha ton cu, Mc Donalds cng phi thch nghi ha sn phm ca n vi s khc bit ca cc quc gia v s thch v th hiu nh ci tin thc n ca n cho ph hp vi tng a phng. (Th d v Mc Donalds ti Trung Quc ) 3.5.3. Cc la chn v sn xut
Trang 63
Vic vn hnh sn xut l cc k quan trng trong vic t c cc chin lc. Vic lp k hoch v tt c cc mt ca sn xut mt cch cn thn s gip cng ty ct gim c chi ph tr thnh ngi dn u v chi ph thp v thit k cc sn phm mi hoc to ra cc c im cn thit phc v cho chin lc khc bit. Vn t ra l cc n qun tr quan tm n nhng vn no l ch yu khi cn nhc cc vn v sn xut ca cc cng ty quc t? H thng quan tm n nhng vn nh d kin sn lng, phn b sn xut, la chn a im sn xut, cch thc t chc sn xut, t chc mt bng sn xut (ni lm vic) v phng php sn xut. 3.5.3.1. Lp k hoch sn lng (Capacity Planning) Vic xc nh kh nng sn xut ra mt khi lng sn phm nht nh ca mt cng ty p ng nhu cu ca th trng c gi l k hoch sn lng. Cc cng ty phi nh gi c nhu cu trn ton th gii v sn phm ca mnh chnh xc n mc c th. Nu sn lng sn xut ra ln hn nhu cu d kin ca th trng th phi thu hp quy m sn xut. Chng hn, c th ct gim s cng nhn hay ca lm vic nhng khu vc nht nh. Tuy nhin, cc nc c cc lut quy nh quyn hn ca ng ch trong vic ct gim lao ng mt cch khc nhau. Tuy tng nc m cng ty c th a ra hoc khng a ra thng bo trc v sa thi hoc ng ca nh my. Ngc li, nu nhu cu th trng ang tng th cc nh qun l phi xc nh c s no cn m rng sn xut hoc c s truyn thng cn phi tng thm sn lng. khng b l cc c hi bn hng tim nng, cng ty c th k hp ng vi cc nh sn xut khc m bo phn sn phm vt qu so vi kh nng hin ti ca cng ty cho n khi xy dng xong v a vo vn hnh cc c s mi. Lp k hoch sn lng cng cc k quan trng i vi cc cng ty dch v. Chng hn, mt tp on khch sn xm nhp vo mt th trng mi phi c d kin c s lng phng m h nn c. H phi xc nh xem a im s s dng cho hi ngh v c nhng vn tng t cng nh s lng phng hp cn phi xy dng. Cn phi xy dng thm cc phng hi tho video nu cc cng ty bn a yu cu gi lin lc vi cc hot ng ri rc khp ni. 3.5.3.2. K hoch phn b sn xut (facilities location planning) Vic d kin khu vc t cc c s sn xut c gi l lp k hoch phn b sn xut. Cc cng ty thng c nhiu khu vc tim nng trn th gii, t
Trang 64
chn mt a im cho sn xut, cho nghin cu, v pht trin, hoc mt vi hot ng khc. Cc yu t mi trng c nh hng n vic lp k hoch phn b sn xut bao gm: chi ph v s sn c v lao ng, qun l, nguyn liu, cc bn thnh phm v nng lng. Cc yu t ch yu khc bao gm: s n inh v chnh tr, phm vi iu chnh ca lut php, b my quan liu, s pht trin kinh t v vn ha a phng. Gim chi ph sn xut bng vic tn dng li th tin cng thp cc nc khc lun lun l vn cn thit gi cho cc sn phm ca cng ty c th cnh tranh c v gi. y l vn quan trng c bit khi chi ph v lao ng chim mt phn ln trong tng chi ph sn xut. Tuy nhin, tin cng thp ca i ng lao ng mt quc gia cng phi tng ng vi nng sut lao ng ca quc gia . Nng sut lao ng c xu hng thp hn hu ht cc nc ang pht trin v mt vi th trng mi ni so vi cc nc ang pht trin. Mc d cc cng ty dch v phi chn a im gn khch hng ca h t doanh nghip th h vn phi quan tm n nhu cu thng xuyn thay i ca khch hng khi xc nh v tr t cc c s sn xut. V tr ny c thun tin, ng thi c khu vc bun bn sm ut v quan trng i vi khch hng khng. V tr ny r rng l quan trng i vi cc cng ty nh nh hng, ngn hng v rp ht. i vi cc cng ty kinh doan dch v khc nh cng ty t vn hoc nhng ngnh phc v cng cng th v tr thun li li t quan trng hn. Vn cung cp cng rt quan trng. i vi bt k mt phng thc vn ti no, khong cch gia c s sn xut v th trng mc tiu cng xa th khch hng cng lu nhn c hng ha. n b cho s chm tr , cc nh qun l marketing phi duy tr hng ha lu kho nhiu hn th trng mc tiu lm tng chi ph lu kho v bo him. Chi ph sn xut cng tng khi a im sn xut cng cch xa th trng mc tiu. Chi ph vn ti l mt trong nhng ng lc thc y vic ton cu ha ngnh thp. Chi ph vn chuyn thp c th t 40-50 USD/ 1 tn- mt khon ng k khi gi bn thp vo khong 400- 500 USD/ 1 tn. Bng vic xy dng cc nh my sn xut thp ti cc nc ca khch hng, cc cng ty sn xut thp gim ng k chi ph vn ti. * Tnh kinh t ca a im
Trang 65
Vic la chn ng cc v tr thun tin hot ng kinh doanh cho php mt cng ty t c tnh kinh t ca a im. l li ch kinh t c to ra t vic t cc hot ng sn xut ti nhng a im (vng, khu vc) tt nht. Tnh kinh t ca a im l kt qu ca s kt hp ng cc yu t va m t. ginh c li th v a im, hoc l cc cng ty t thc hin nhng hot ng kinh doanh mt a im c th hoc ginh c cc sn phm hay dch v t cc cng ty khc t a im . Trong thc tin, tnh kinh t ca a im c th li ko bt k hot ng kinh doanh no m cc cng ty lm rt tt mt a im khc, bao gm thv hin nghin cu v pht trin hay cung cp cc dch v ti chnh hay qung co. Cc th d sau y minh ha mc khai thc tnh kinh t ca cc a im m cc cng ty tin hnh. My bay c lp rp Seattle vi v ui c sn xut Canada, nhng phn ui c bit c sn xut Trung Quc v Italia, cn cc ng c th sn xut ti Anh Quc. Cui cng, chin dch qung co ca cng ty c hnh thnh Anh, quay phim Canada, lng ting Anh v bin tp ti NewYork. Vn quan trng cn ghi nh y l mi mt hot ng sn xut mt a im c th c kh nng to ra nhiu gi tr hn so vi cc a im khc. Nng sut l yu t rt quan trng (mc d khng phi l duy nht) xc nh gi tr m mt a im ng gp thm vo mt hot ng kinh t nht nh. Nng sut mt a im chu nh hng rt ln bi 2 ngun lc: lao ng v vn. khai thc li th kinh t ca a im, cc nh qun l cn phi lm quen vi truyn thng v tp qun ht sc khc nhau cc quc gia. Chng hn, s khc nhau v chnh tr v php lut c th buc cc cng ty phi s dng cc nh u t bn ngoi hoc o to lut s ti nc bn a. S khc bit v ngn ng c th gy kh khn cho vic dch cc ti liu quan trng. Chnh v vy, i khi mt s cng ty li i thu cc cng ty mt khu vc khc thc hin cng vic ca h. * Sn xut tp trung v sn xut phn tn (centralizationvesus decentralization) i vi cc nh qun tr sn xut th vn quan trng cn c xem xt l nn sn xut tp trung hay phn tn. Sn xut tp trung (centralized production) c ngha l gom cc c s sn xut vo mt a im, khu vc. Cn sn xut phn tn (decentralized production) c ngha l cc c sn xut c t nhiu a im
Trang 66
cch xa nhau, thm ch ti mi quc gia ni cng ty tiu th sn phm s c mt c s sn xut. y thng l cc cng ty theo ui chin lc a quc gia. Cc cng ty gom cc c s sn xut vo mt khu vc theo ui chin lc chi ph thp v khai thc tnh kinh t ca quy m- l nhng cng ty theo ui chin lc tan cu. Thng qua vic sn xut mt khi lng ln cc sn phm ging nhau ti mt a im m cng ty tit kim c chi ph sn xut trn mt n v sn phm. Chi ph vn chuyn v v tr t nhin cng nh hng n quyt nh sn xut tp trung hay phn tn. Th d, cc i th theo ui chin lc chi ph thp thng khng cn t c s sn xut gn cc th trng tiu th thay i sn phm theo s thch ca ngi tiu dng, v h thng bn cc sn phm ging nhau trn tt c cc th trng. Do vy, cc nh sn xut theo ui chin lc chi ph thp thng chn a im c tng chi ph vn ti v sn xut l thp nht t doanh nghip. Tuy nhin, cc cng ty ny cng phi cn i chi ph cung ng u vo cho qu trnh sn xut v chi ph a sn phm ra th trng. Do , c s h tng a phng bao gm s sn c v cng bin, sn bay hoc cc trung tm vn ti l mt yu t quan trng xc nh a im t cc c s sn xut. Ngc li, cc cng ty tiu th cc sn phm khc bit ha c th nhn thy rng sn xut phn tn li l mt lc chn tt hn. Thng qua c s sn xut ti nhng th trng khc nhau m cc cng ty duy tr c mi quan h gn gi vi khch hng v c th phn ng nhanh chng vi s thay i trong s thch i vi ngi tiu dng. Lin h gn giu vi khch hng cn gip cng ty tng cng s hiu bit v hnh vi ngi tiu dng trong nn vn ha a phng. Khi s kt hp gia s nghin cu pht trin v sn xut tr thnh nhu cu cn thit th c hai hot ng ny thng t ra cng mt ni. Tuy nhin, cc cng ngh mi ang to ra nhiu quyn t ch hn cho cc cng ty nhm tch bit ring cc hot ng ny. Ngy nay, tc truyn tin cho php cc cng ty tip nhn thng tin gia cc cng ty lp vn v tr s chnh ca n mt cch nhanh chng. 3.5.3.3. D kin phng php sn xut Vic quyt nh phng php m cng ty s s dng to ra sn phm c gi l phng php sn xut. Nhn chung chin lc cp c s ca cng ty s quyt nh phng php sn xut c th c s dng. Chng hn, cc chin lc chi ph thp thng i hi phi p dng phng php sn xut hng lot bi v cc nh sn
Trang 67
xut mun tit kim chi ph nh quy m. Cng ty sn xut vn trt tuyt vi khi lng ln thng s p dng phng php sn xut t ng khai thc li th ca my tnh. Tuy nhin, chin lc khc bit ha li i hi cc nh sn xut cung cp cc gi tr c bit cho ngi tiu dng bng vic bn cho h nhng th c nht nh cht lng siu hng, cc c trng mi hay n tng v nhn hiu c bit. Tnh sn c v lao ng v chi ph th trng a phng l rt quan trng i vi vic la chn phng php sn xut. Nu lao ng nc s ti l tng i r th cng ty quc t s la chn phng php s dng nhiu lao ng hn v t t ng hn trong cc phng php sn xut. Tuy nhin, vic cn ph thuc vo cc sn phm c th. Cng cn lu rng mc tin cng phi ph hp vi quan h cung cu v lao ng v nng sut lao ng ca cng nhn a phng. Mt vn quan trng khc cn c xem xt trong lp k hoch chin lc l quyt nh xem phng php sn xut la chn s c tiu chun ha cho mi th trng hay c iu chnh sn xut ra cc sn phm p ng cc th trng khc nhau. Chng hn, chin lc hng vo chi ph thp thng i hi sn xut tiu chun ha v hng lot ln. Sn phm hng lot ln lm gim chi ph sn xut trn mi n v sn phm, nh m b p c chi ph bn u cao hn do t ng ha. Chi ph tip tc s gim xung v cng nhn nng cao tay ngh qua vic lp i lp li v qu trnh hc tp lin tc lm ti thiu ha cc sai st v lng ph. Nhng s khc bit ha thng i hi cc n v sn xut phn b ri rc phi ci tin thit k cho ph hp vi quy nh ca tng a phng. Bi v, cc c s sn xut phn tn ch sn xut cung cp cho mt th trng quc gia hoc mt khu vc cho nn cc c s sn xut ny thng c quy m nh hn. Xu hng ny nh mt li th tim nng ca kinh t quy m v do lm tng chi ph trn mt n v sn phm. Tng t nh vy, th phn nh hn m chin lc khc bit nhm vo thng i hi xy dng cc c s sn xut c quy m nh tng ng. Lm khc bit mt sn phm cho ph hp vi s thch ca nhiu khch hng lm tng chi ph ca vic ch to ra n. Cc chi ph v nghin cu v pht trin cng c xu hng tng ln i vi cc sn phm c hnh dng, kiu cch v c trng c bit. 3.5.3.4. S mt bng sn xut (facilities layout planning)
Trang 68
Vic sp t qu trnh sn xut theo khng gian bn trong cc c s sn xut c gi l s mt bng sn xut. Thc t Nht Bn, Singapore v Hng Kng, ngun cung cp t ai b gii hn v chi ph t ai rt cao. Cc cng ty t tr s ti nhng th trng ny phi s dng khng gian sn c mt cch khn ngoan bng vic tha thun cc hp ng cung cp dch v. Ngc li, nhng nc nh Canada, Trung Quc v M, s rng ri v khng gian lm gim chi ph xy dng ti nhiu a im khc nhau. Nh t ai r hn nn cc cng ty linh hot hn trong vic b tr mt bng bn trong cc c s sn xut. iu quan trng hn l t chc sn xut bn trong tng c s sn xut ph thuc vo loi phng php sn xut m cng ty la chn. Quy trnh ny li ph thuc vo chin lc cp c s cng ty. Chng hn, do him khi sn xut my vi tnh vi s lng ln ct tr trong kho, nn Compaq cnh tranh bng cch sn xut my vi tnh khi h nhn c n t hng ca khch hng n l. thc hin chin lc c s ny, Compaq quyt nh thay th dy chuyn lp rp khi lng ln bng cc phng lm vic 3 ngi. 3.5.4. Cc quyt nh v marketing (marketing consideration) Khng c mt cng ty no c th thc hin mt cch ng n cc chin lc cp cng ty, cp c s cp chc nng nu khng quan tm n vn marketing. Chng ta bit, mt s cng ty thc hin chin lc ton cu s dng cc thng ip qung co v ch ging nhau bn cc sn phm trn ton th gii. Tuy nhin, nhiu cng ty khc li nhn thy rng cc sn phm ca h i hi phi c s thay i c hc hoc l thay i trong qung co cho ph hp vi th hiu ca ngi tiu dng cc th trng mc tiu. Cc sn phm ny vn cn c nhng chin lc marketing khc nhau phn nh nn vn ha, chnh tr v lut php hoc kinh t ring bit ca cc th trng quc gia khc nhau. Cc nh qun l s quyt nh nh th no khi mt sn phm hoc mt ni dung qung co cn thit phi thay i?
Trang 69
Chng 4. PHNG THC THM NHP TH TRNG QUC T

4.1. HNH THC THM NHP QUA XUT KHU V BUN BN I LU Cc cng ty kinh doanh trn th trng quc t giao dch bun bn vi nhau thng qua cc hnh thc xut nhp khu. Lch s kinh t th gii to ra cc quc gia pht trin v cc quc gia km pht trin nn cc quc gia tham gia th trng quc t cng c nhng v th khc nhau. Tuy nhin, ba ng c ch yu cc cng ty tham gia kinh doanh quc t l: Tng doanh s bn hng: hu ht cc cng ty ln s dng xut khu nh a dng ha th trng u ra: th trng u ra c a dng ha c l cch thc tng doanh s bn hng khi th trng trong nc tr nn bo ha. th n nh lung tin ca cng ty thanh ton cho cc nh cung cp t cc khch hng a dng hn. Cc cng ty c ngun thu t nc ngoi u c th a dng th trng bn hng v lung tin ca mnh. Thu c cc kinh nghim quc t: cc nh kinh doanh v cc nh qun l s thu c nhiu kin thc qua vic tin hnh kinh doanh quc t. Trong nhng mi trng vn ha, kinh t v chnh tr khc nhau th vic s dng xut khu nh l mt cch thc c c cc kinh nghim quc t vi chi ph v ri ro thp. 4.1.1. Hnh thc thm nhp qua xut khu 4.1.1.1. Khi nim Xut khu l hot ng a cc hng ha v dch v t quc gia ny sang quc gia khc. Xut khu c coi l hnh thc thm nhp th trng nc ngoi t ri ro v chi ph thp. Di gic kinh doanh, xut khu l vic bn cc hng ha v dch v. Di gic phi kinh doanh nh lm qu tng hoc vin tr khng hon li th hot ng li l vic lu chuyn hng ha v dch v qua bin gii quc gia. Trong kinh doanh, hot ng xut khu din ra di hai hnh thc l xut khu trc tip v xut khu gin tip. 4.1.1.2. Cc hnh thc xut khu a. Xut khu trc tip Xut khu trc tip l hot ng bn hng trc tip ca mt cng ty cho cc khch hng ca mnh th trng nc ngoi.
Trang 70
Vic cc cng ty bn hng sang th trng quc gia khc l hot ng tham gia quc t ca cc cng ty . Cc cng ty c kinh nghim quc t thng trc tip bn cc sn phm ca mnh ra th trng nc ngoi. Khch hng ca cng ty khng ch n thun l ngi tiu dng. Nhng ai c nhu cu mua v tiu dng sn phm ca cng ty u l khch hng ca cng ty. thm nhp th trng quc t qua xut khu trc tip, cc cng ty thng s dng hai hnh thc ch yu sau: * i din bn hng. i din bn hng l hnh thc bn hng khng mang danh ngha ca mnh m ly danh ngha ca ngi y thc nhm nhn lng v mt phn hoa hng trn c s gi tr hng ha bn c. Trn thc t, i din bn hng hot ng nh l nhn vin bn hng ca cng ty th trng nc ngoi. Cng ty s k hp ng trc tip vi khch hng t th trng . * i l phn phi. i l phn phi l ngi mua hng ha ca cng ty bn theo knh tiu th khu vc m cng ty phn nh. Cng ty khng ch phm vi phn phi, knh phn phi th trng nc ngoi. i l phn phi chp nhn ton b ri ro lin quan n vic bn hng ha th trng phn nh v thu li nhun qua chnh lch gia gi mua v gi bn. b. Xut khu gin tip Xut khu gin tip l hnh thc bn hng ha v dch v ca cng ty ra nc ngoi thng qua trung gian (thng qua ngi th 3) Cc trung gian mua bn ch yu trong kinh doanh xut khu l : i l, cng ty qun l xut nhp khu v cng ty kinh doanh xut nhp khu. Cc trung gian mua bn ny khng chim hu hng ha ca cng ty nhng tr gip cng ty xut khu hng ha sang th trng nc ngoi. * i l (Agent) i l l cc c nhn hay t chc i din cho nh xut khu thc hin mt hay mt s hot ng no th trng nc ngoi. i l ch thc hin mt cng vic no cho cng ty y thc v nhn th lao. i l khng chim hu v s hu hng ha. i l l ngi thit lp quan h hp ng gia cng ty v khch hng th trng nc ngoi.
Trang 71
* Cng ty qun l xut khu (Export management company) Cng ty qun l xut khu l cc cng ty nhn y thc v qun l cng tc xut khu hng ha. Cng ty qun l xut khu hng ha hot ng trn danh ngha ca cng ty xut khu nn l nh xut khu gin tip. Cng ty qun l xut khu n thun lm cc th tc xut khu v thu ph dch v xut khu. Bn cht cng ty qun l xut khu l lm cc dch v qun l v thu c mt khon th lao nht nh t cc hot ng . * Cng ty kinh doanh xut khu (Export trading company) Cng ty kinh doanh xut khu l cng ty hot ng nh nh phn phi c lp c chc nng kt ni cc khch hng nc ngoi vi cc cng ty xut khu trong nc a cc hng ha ra nc ngoi tiu th. Ngoi vic thc hin cc hot ng lin quan trc tip n xut khu, cc cng ty ny cn cung ng cc dch v xut nhp khu v thng mi i lu, thit lp v m rng cc knh phn phi, ti tr cho cc d n thng mi v u t, thm ch trc tip thc hin sn xut b tr mt cng on no cho cc sn phm, th d bao gi, in n Bn cht ca cng ty kinh doanh xut khu l thc hin cc dch v xut khu nhm kt ni cc khch hng nc ngoi vi cng ty xut khu. Tuy nhin, cc cng ty kinh doanh dch v xut khu ny c nhiu vn, mi quan h v c s vt cht tt nn c th lm cc dch v b tr cho hot ng xut khu ca cng ty xut khu. Cng ty kinh doanh xut khu c kinh nghim, chuyn su v th trng nc ngoi v c cc chuyn gia chuyn lm dch v xut khu. Cc cng ty kinh doanh xut khu c ngun thu t cc dch v xut khu v t b chi ph cho hot ng ca mnh. Cc cng ty ny c th cung cp cc chuyn gia xut khu cho cc cng ty xut khu. * i l vn ti i l vn ti l cc cng ty thc hin dch v thu vn chuyn v nhng hot ng c lin quan n xut nhp khu hng ha nh khai bo hi quan, p thu hi quan, thc hin giao nhn chuyn ch v bo him. Cc i l vn ti ny cng thc hin cc nghip v xut khu v pht trin nhiu loi hnh dch v giao nhn hng ha n tn tay ngi nhn. Khi cc cng ty
Trang 72
xut khu thng qua cc i l vn ti hay cc cng ty chuyn pht hng rh cc i l v cc cng ty cng lm cc dch v xut nhp khu thng qua hng ha . Bn cht ca cc i l vn ti hot ng nh cc cng ty kinh doanh dch v giao nhn vn chuyn v dch v xut nhp khu, thm ch c dch v bao gi hng ha cho ph hp vi phng thc vn chuyn, mua bo him hng ha cho hot ng ca h. 4.1.1.3. u nhc im ca hnh thc thm nhp thng qua xut khu a. u im Thm nhp th trng nc ngoi thng qua hnh thc xut khu s gip cho cc cng ty tng c doanh s bn hng, tip thu c kinh nghim kinh doanh quc t, tn dng c nhng nng lc d tha v tng thu ngoi t cho t nc. c bit, hnh thc thm nhp ny t b ri ro, khng tn nhiu chi ph nn d p dng trong giai on u mi thm nhp th trng quc t. b. Nhc im Thm nhp th trng nc ngoi thng qua hnh thc xut khu cng gy cho cng ty cc kh khn trong vic tip xc trc tip vi ngi tiu dng cui cng nn khng c cc bin php mnh cnh tranh. Mt khc, cc cng ty cng khng am hiu su sc phong tc tp qun, lut php ca th trng ni cng ty thm nhp nn cng d b mt th trng. 4.1.2. Thm nhp th trng thng qua hnh thc bun bn i lu 4.1.2.1. Khi nim Bun bn i lu l phng thc mua bn trong hai bn trc tip trao i cc hng ha hoc cc dch v c gi tr tng ng nhau. Cc cng ty xut khu mun bn hng cc th trng nc ngoi i khi cng gp phi nhng vn kh khn v thanh ton hoc v yu cu nhp hng ha ca chnh bn hng. Do , cc cng ty xut khu la chn thm nhp th trng nc ngoi bng hnh thc mua bn i lu. Thc cht, bun bn i lu l hot ng xut khu gn lin vi nhp khu nn cc cng ty xut khu khng phi lc no cng s dng hnh thc ny. 4.1.2.2. Cc hnh thc mua bn i lu
Trang 73
Trn th gii c rt nhiu hnh thc mua bn i lu nhng xt v kha cnh thm nhp th trng quc t, cc cng ty xut nhp khu thng s dng cc hnh thc mua bn i lu sau: * i hng (barter) i hng l hnh thc trong cc bn cng trao i trc tip hng ha, dch v ny ly hng ha, dch v khc. Cc cng ty xut khu s dng hnh thc ny a cac sn phm hng ha ca mnh sang th trng nc ngoi ng thi cng ty phi nhn t th trng nc ngoi mt lng hng ha, dch v khc tng ng. Do , hin nay hnh thc ny c s dng rt hn ch. * Mua bn i lu (Counter purchase) Mua bn i lu l vic mt cng ty giao hng ha v dch v cho khch hng mt nc khc vi cam kt s nhn mt s lng hng ha xc nh trong tng lai t khch hng nc . Hnh thc ny cho php cc cng ty xut khu hng ha ca mnh sang th trng nc khc mt cch d dng hn hnh thc i hng. Tuy nhin, cng ty c trch nhim phi nhn li nhng hng ha c th t th trng trong tng lai. * Mua bi hon (compensasion) Mua bi hon l hnh thc trong mt cng ty xut khu cam kt s mua li hng ha ca khch hng c gi tr tng ng vi khon m khch hng b ra. Hnh thc ny cho php cc cng ty xut khu trao i hng ha vi khch hng m khng phi xc nh loi hng c th phi mua bi hon trong tng lai. Tuy nhin, gi tr v ng tin thanh ton trong n t hng ca cc cng ty xut khu phi tng ng vi gi tr hng ha m h xut i. * Chuyn n Chuyn n l hnh thc trong cng ty xut khu chuyn trch nhim cam kt t hng t pha khch hng nc ngoi ca cng ty cho mt cng ty khc. Thc cht ca hnh thc ny l to iu kin cho cc cng ty xut khu chuyn nhng trch nhim phi mua nhng mt hng khng ph hp ca mnh cho cc cng ty khc c iu kin hn. Trong hnh thc mua bn i lu ny, cc cng ty xut khu s d dng tch hot ng bn hng v mua hng thm nhp th trng nc ngoi.
Trang 74
Trch nhim mua hng t cc khch hng nc ngoi ca cng ty s chuyn cho cc cng ty khc c kh nng kinh doanh mt hng tt hn mnh. * Mua li Mua li l hnh thc mua bn i lu trong cng ty xut khu bn mt dy chuyn hay thit b my mc cho khch hng th trng nc ngoi v nhn mua li cc sn phm c sn xut ra t dy chuyn hay cc thit b my mc . Hnh thc mua li thng c s dng nhiu trong cc ngnh cng nghip ch bin. Cc cng ty xut khu c th bn my mc thit b ca mnh v nhn li cc sn phm c sn xut ra t cc my mc thit b . 4.1.2.3. U nhc im ca hnh thc mua bn i lu a. u im Thm nhp th trng nc ngoi thng qua hnh thc mua bn i lu c th gip cho cc cng ty t phi s dng ngoi t mnh thanh ton, nn tit kim c chi ph ti chnh v nh hng ca t gi. Hnh thc ny cng t tn km v ph hp vi cc nc km pht trin nn c cc cng ty xut khu s dng nhiu khi bt u thm nhp vo th trng cc nc ny. b. Nhc im Thm nhp th trng nc ngoi thng qua hnh thc mua bn i lu c th gy kh khn cho cc cng ty bi v n yu cu cng ty phi gn hot ng xut khu vi hot ng nhp khu. Trong mt s trng hp, nhp khu hng ha khng phi l mc ch chnh ca cng ty v cng khng ph hp vi kh nng kinh doanh ca cng ty. Do , hnh thc ny i hi cc cng ty xut khu phi c nhng chuyn mn su v cc loi hng ha nn c th gy bt li cho h trong xut khu. 4.2. HNH THC THM NHP THNG QUA HP NG Cng vi s pht trin nhanh chng ca cc hot ng kinh doanh quc t, cc hnh thc thm nhp th trng nc ngoi thng qua hp ng ngy cng tr nn quan trng v c cc cng ty p dng ph bin. Mt lot cc loi hp ng ra i nh hp ng s dng giy php, hp ng kinh tiu, hp ng qun l, d n cha kha trao tayang l nhng hnh thc kinh doanh c hiu qu khai thc cc c hi trn th trng mc tiu.
Trang 75
Trong kinh doanh quc t, cc ro cn thng mi v phi thng mi ang l nhng nhn t gy cn tr hot ng m rng th trng ca cc cng ty. S dng hnh thc thm nhp thng qua hp ng gip cng ty vt qua nhng ro cn ny. Hn na, c nhng hng ha khng th mua bn mt cch thng thng trn th trng v n l hng ha v hnh nh nhn hiu, kinh nghim qun l, pht minh, sng chDo , cc cng ty ang s hu nhng hng ha ny khng th s dng hnh thc xut khu thm nhp th trng nc ngoi m phi dng n cc hnh thc khc thch hp hn. 4.2.1. Hp ng s dng giy php 4.2.1.1. Khi nim Hp ng s dng giy php l hnh thc thm nhp th trng nc ngoi, trong mt cng ty (bn bn giy php) s trao cho mt cng ty khc (bn mua giy php) quyn c s dng cc ti sn v hnh m h ang s hu trong mt thi gian xc nh. i li, bn mua giy php phi tr tin bn quyn cho bn bn giy php. S tin ny thng c tnh trn c s doanh thu bn hng v tr theo k v. Tuy nhin, cng c trng hp s tin ny c tr mt ln hoc kt hp gia tr mt ln v tr k v. Cc ti sn v hnh c th bao gm bn quyn sng ch, pht minh, cng thc, thit k, phng php, chng trnh, nhn mc sn phm v tn gi sn phm c ng k. Hin nay c 3 loi hp ng s dng giy php ch yu l hp ng s dng giy php c quyn, hp ng s dng giy php thng thng v hp ng s dng giy php cho. Hp ng s dng giy php c quyn cho php bn mua giy php c c quyn s dng cc ti sn v hnh trong vic sn xut v bn cc sn phm trm mt khu vc a l xc nh. Khu vc c quyn c th ch b hp trong phm vi lnh th quc gia ca bn mua giy php nhng cng c th m rng ra nhiu nc trn th gii. Hp ng s dng giy php thng thng cho php bn mua giy php c quyn s dng ti sn v hnh trn mt phm vi lnh th nht nh nhng khng cho quyn c nht trn phm vi lnh th . Nh vy, bn bn giy pho c th trao cho mt vi cng ty quyn s dng cc ti sn tng t trn cng mt lnh th.
Trang 76
Hp ng s dng giy php cho hnh thnh khi cc cng ty mun trao ti sn v hnh vi nhau. Chng hn, trong nhng nm u ca thp k 90, cng ty Fujitsu ca Nht Bn k mt hp ng s dng giy php cho thi hn 5 nm vi cng ty Texas Instruments ca M. Hp ng ny cho php mi cng ty c s dng cng ngh ca cng ty kia trong vic sn xut hng ha ca mnh, nh vy m c th gim bt chi ph cho nghin cu v pht trin. y l mt tha thun rt rng, c gi tr trong hu ht cc lnh vc, ch tr mt s bn quyn v sn xut sn phm bn dn ca cng ty ny. Do gi tr cc ti sn v hnh ca mi bn thng khng hon ton tng ng nhau nn thng xy ra trng hp mt bn phi tr thm tin chnh lch bn quyn cho bn kia. 4.2.1.2. u im ca hnh thc hp ng s dng giy php a. u im 1 Cng ty c th s dng hp ng s dng giy php h tr cho vic m rng hot ng ca mnh ra th trng quc t. Hu ht cc hp ng s dng giy php u yu cu bn c cp php cc ngun vn cn thit thng qua vic xy dng cc c s sn xut c bit hoc s dng tim lc d tha hin c. V vy, thun li c bn ca hp ng cp php l cng ty khng phi hng chu vn pht trin khi thm nhp th trng nc ngoi. Vic khng phi hng chu cc vn khi thm nhp th trng nc ngoi lm cho hp ng cp giy php tr nn rt hp dn i vi cc cc cng ty hn ch v vn v cc ngun lc trong qu trnh thm nhp th trng nc ngoi. pht trin trn th trng nc ngoi th cc vn v vn, ngun nhn lc , trnh qun l u cn mc cao. Tuy nhin, i vi cc cng ty hn ch cc yu t trn nhng li s hu cc b quyt sn xut th hot ng cp php l thun li tt nht cho vic pht trin th trng nc ngoi thng qua vic tn dng cc ngun lc ca i tc. b. u im 2 Do khng phi tn thi gian xy dng v khi cng cc c s mi ca mnh, bn cp giy s c iu kin nhanh chng thm nhp th trng. i vi mt s cc hnh thc thm nhp th trng khc, khi mt cng ty tin hnh thm nhp th trng nc ngoi, cng ty phi tn chi ph, nhn lc, thi gian cho vic u t v xy
Trang 77
dng cc c s h tng, mt mt s cc ngun lc kh ln cho khong thi gian u khi bt u kinh doanh; nhng i vi phng thc thm nhp thng qua hp ng, do sn c c s h tng cng nh cc knh thng tin, cc ngun lc ca bn c cp php m bn cp php c th b qua cc giai on u, nhanh chng tham gia hot ng kinh doanh v nhanh chng chim lnh th trng. c. u im 3 Hp ng s dng giy php l mt hnh thc t ri ro hn cc hnh thc khc khi thm nhp th trng quc t. iu nay th hin c bn ch, khi thm nhp th trng bng hnh thc hp ng cp php, cng ty s thu c mt khon tin nht nh- chnh l ph cp phpm khon ph lun lun l ln hoc bng 0. C ngha l, trong trng hp xu nht, khi i tc kinh doanh khng hiu qu th cng ty s vn khng mt tin cho hot ng cp php. Nu chng ta so snh vi cc hot ng thm nhp th trng khc nh cc hnh thc kinh doanh trn lnh vc ngoi thng, th khi c nhng bin ng xu trn th trng, cng ty c th kinh doanh thua l, thm ch ph sn. Nhng i vi hot ng cp php th vn ny s khng th xy ra. d. u im 4 Hp ng s dng giy php c th h tr cho cc cng ty thm nhp vo cc th trng b hn ch bi cc ro cn thng mi, ro cn u t. Khng phi lc no vn thm nhp th trng n cng din ra mt d dng i vi cc cng ty- s xy ra rt nhiu cc ro cn. Th d, chng ta xt kha cnh ro cn u t. Nu mt cng ty mun thm nhp mt th trng m chnh ph ca nc i tc li khng cho php cc hot ng u t t pha nc ngoi hoc ch cho php u t mc lin doanh th vic cng ty thc hin cc phng thc thm nhp th trng khc l khng th, m ch c th thc hin thng qua phng thc hp ng cp php. y l mt trong nhng l do c bn cho vic thnh lp hp ng cp giy php gia cng ty Xerox v Fuji Xerox. Xerox mun thm nhp th trng Nht Bn nhng li b ngn cn bi mong mun thit lp mt chi nhnh thuc s hu hon ton ca chnh ph Nht. V vy, Xeror k kt mt hp ng lin doanh vi Fuji v sau l cp giy php v b quyt sn xut ca n cho hp ng lin doanh ny.
Trang 78
Hoc nu chng ta xt mt kha cnh khc, i vi nhng th trng m c nhng ro cn v nhp khu ln nh thu nhp khu cao, cc chnh sch nhp khu nghim ngt th vic s dng cc hnh thc thm nhp khc nh cc hnh thc kinh doanh trn lnh vc ngoi thng s l khng hiu qu bng vic s dng hp ng cp php. Bn cnh , vic cp php cng c ngha l cng ty s cho php i tc sn xut trn lnh th ca chnh h, nh vy, cng ty s trnh c cc khon chi ph vn ti- m r rng rng nhng khon ny chim mt t l khng nh. e. u im 5 Hp ng s dng giy php c th gip cng ty hn ch hin tng hng ha gi mo xut hin trong ch en trn th trng nc ngoi. Cc nh sn xut trong mt chng mc no c th hn ch bt nhng ngi bn hng lu bng cch bn giy php cho cc cng ty nc ngoi h a ra th trng cc sn phm c mc gi cnh tranh hn. Hin nhin, ph s dng bn quyn s thp hn so vi li nhun thu v khi bn hng vi gi quc t. Tuy nhin, thu c t li nhun cng cn hn l khng. l iu m cc ngi ch s nhn c trong trng hp c cc phin bn lu v sn phm ca h. Hn na, cc cng ty mua giy php lc ny s phi c trch nhim i vi vic chng li cc hot ng bun bn lu cc sn phm trn th trng ca h. Do , hn ch hin tng gi mo hng ha trn th trng nc ngoi, cc cng ty c th s dng hnh thc thm nhp thng qua hp ng s dng giy php. 4.2.1.3. Nhc im ca hnh thc hp ng s dng giy php a. Nhc im 1 Nhc im c bn ca hp ng cp php l bn cp php rt kh kim sot cc hot ng ca bn c cp php; t , ny sinh ra 3 vn c bn: Khng tn dng c hiu ng kinh nghim. Khng pht huy c tnh kinh t ca a im. Kh phi hp cc chin lc.
Th nht, th no l khng tn dng c hiu ng kinh nghim? Ga s cng ty X thc hin cp php cho cng ty A quc gia A v cng ty B quc gia B (quc gia A v quc gia B c th gn nhau v v tr a l). Nu i tng c cp php s phc v cho vic sn xut v kinh doanh cc ngnh hng m c quy m sn xut ti
Trang 79
u l ln, trong khi nhu cu tiu th ca th trng quc gia A v quc gia B l khng p ng th r rng rng vic cp php l khng hiu qu bng vic cng ty X u t nh my sn xut 1 trong hai quc gia v sn xut cung ng cho c hai. chnh l nhc im khng tn dng c hiu ng kinh nghim. Vy th no l khng pht huy c tnh kinh t ca a im? Ga s cng ty X k kt hp ng cp php vi cng ty A Nht Bn v cng ngh sn xut sn phm . Cng ty Y (vn l i th cnh tranh ca cng ty X) sau khi tnh ton v la chn th tin hnh u t sn xut cng sn phm ti th trng Trung Quc. Xt tng th, vic sn xut sn phm ti th trng Trung Quc s r hn rt nhiu so vi sn xut ti th trng Nht Bn. Nh vy, chng ta thy do khng th la chn bn c cp php l nhng cng ty t ti nhng a im sn xut c li th hn m cng ty X mt li th cnh tranh hn so vi cng ty Y. Mi vic s tr nn n gin hn nu nh cng c mt cng ty Trung Quc c mong mun c cp php quyn s dng cng ngh sn xut sn phm i vi cng ty X nhng vn l iu ny khng hon ton do bn cp php quyt nh. Mt khc, nu khng s dng hnh thc thm nhp th trng thng qua hp ng cp php m cng ty tin hnh u t th s thnh lp c cc cng ty con cc quc gia khc nhau. V vic ly vn ca nhng cng ty con nhng quc gia kinh doanh tt h tr cho cc cng ty con khc cc quc gia ang kh khn hoc cn nhiu vn h tr s khng kh khn g i vi cng ty m. Tuy nhin, nu l hnh thc hp ng cp php th bn cp php s khng th no ly vn ca bn c cp php ny h tr cho bn c cp php khc thc hin chin lc pht trin tng th. chnh l nhc im kh phi hp cc chin lc. Do , phng thc thm nhp th trng thng qua hp ng cp php ny thng khng c u tin s dng i vi cc cng ty theo ui chin lc ton cu v chin lc xuyn quc gia. Nh nghin cu trong chng trc, chng ta thy rng cc cng ty theo ui chin lc ton cu cng nh cc cng ty theo ui chin lc xuyn quc gia l nhng cng ty m tp trung vic gia tng li nhun thng qua vic ct gim chi ph t c li ch kinh t ca hiu ng kinh nghim, cc cng ty ny hng n vic a ra th trng cc sn phm tiu chun ha, v vy h thu c li ch ti a t quy m. V vy cc cng ty ton cu v cng ty xuyn quc gia
Trang 80
s khng hng n vic p ng cc yu cu ca tng b phn khch hng trong vic cung cp sn phm v chin lc marketing bi v chi ph cho vic c bit ha sn phm cao. Do , cc cng ty ton cu v cng ty xuyn quc gia s khng u tin s dng phng thc thm nhp thng qua hp ng cp php bi s tn km rt nhiu chi ph v kh thnh cng vi vic phi hp cc chin lc t li th a im, quy m v hiu ng kinh nghim. b. Nhc im 2 Thm nhp th trng thng qua hp ng s dng giy php c th to ra nhng i th cnh tranh trong tng lai. iu ny c bit nguy him khi mt cng ty trao quyn s dng mt ti sn c li th cnh tranh ca h cho mt cng ty khc. Cc hp ng ny thng c k kt trong khong thi gian mt vi nm, hoc thm ch c thp k v hn na. Trong thi gian , bn mua giy php c th tr nn rt pht t trong vic sn xut v tiu th hng ha c s dng TSVH ca cng ty. Khi hp ng kt thc, rt c th bn mua giy php c kh nng sn xut v bn cc phin bn mi tt hn sn phm ca cng ty. Th d, tp on RCA cp giy php quyn s dng cng ngh TV mu ca n cho cc cng ty Nht Bn, bao gm Matsushita v Sony. Cc cng ty ny nhanh chng ng ha cng ngh, ci thin v s dng n tn cng vo th trng M. By gi cc cng ty Nht chim lnh c nhiu th phn th trng M hn l RCA. Tng t, trong nm 1989, c quan quc hi Hoa K cho php cc cng ty Nht Bn sn xut my bay chin u loi FSX di cng ngh ca McDonnell Douglas. Cc nh ph bnh lo s rng ngi Nht s s dng cng ngh FSX h tr cho s pht trin ca ngnh cng nghip my bay thng mi m n s tr thnh i th cnh tranh ca Boeing trong th trng ton cu v thc t ny cng xy ra. c. Nhc im 3 Vic cp php quyn s dng cc TSVH cho cc i tc khc nhau cc quc gia khc nhau t ra mt vn quan trng cho cng ty- l qun l cht lng. Vic khng kim sot tt cht lng u ra ca cc i tc s khin cho cng ty c nguy c mt th trng, mt danh ting. Chng hn, cng ty X mua giy php c quyn s dng cc ti sn v hnh ca cng ty Y- c ngha l ch mi cng ty X c php c quyn sn xut v kinh
Trang 81
doanh cc sn phm da trn cng ngh ca cng ty mt khu vc a l nht nh. Tuy nhin, vi nhng l do no , cng ty X (bn c cp php) li sn xut ra nhng sn phm m khng nh cng ty Y (bn cp php) mong i v v th m tiu th khng tt trn th trng tha thun. Nhng v y l hp ng s dng giy php c quyn nn cng ty Y khng th bn trc tip cc sn phm ca mnh trn th trng trn v cng khng th k hp ng s dng giy php vi mt cng ty khc. Nh vy, vi mt sn phm tt v mt th trng sinh li th cng cha m bo mt nh sn xut nh cng ty Y thnh cng khi s dng hnh thc ny thm nhp th trng nc ngoi; ng thi, vic sn xut v kinh doanh cc sn phm c s dng cng ngh ca cng ty Y m khng t tiu chun c th lm mt i danh ting ca chnh cng ty Y. d. Nhc im 4 Mu thun li ch gia cc bn c th lm hot ng kinh doanh khng hiu qu. iu ny c th xy ra c mt thc t l khng phi lc no doanh thu cng t l thun vi li nhun. Chng hn, khi bn cp php trao quyn s dng TSVH cho bn c cp php th h c hng mt khon ph cp php c tnh trn doanh thu bn hng. V vy, vn bn cp php quan tm l doanh thu bn hng. Nhng nu vn bn c php quan tm khng phi doanh thu m l li nhun, v c bit l trong nhng trng hp vic gia tng li nhun s lm cho doanh thu khng t c mc vn kh nng c ca n- iu ny c th gy mu thun cho cc bn. Hay mu thun cng c th xy ra trong trng hp, mc tiu ca bn cp php l chim lnh th phn, m rng th trng thng qua gim gi thnh sn phm; nhng mc tiu ca bn c cp php l gia tng doanh s bn da trn gia tng gi bn. 4.2.2. Hp ng nhng quyn 4.2.2.1. Khi nim Hp ng nhng quyn (franchising) l mt hp ng hp tc kinh doanh thng qua ngi nhng quyn trao v cho php ngi c nhng quyn s dng tn cng ty ri trao cho h nhn hiu, mu m v tip tc thc hin s gip hot ng kinh doanh i vi i tc , ngc li, cng ty nhn c mt khon tin m i tc tr cho cng ty
Trang 82
Franchising l mt hnh thc c bit ca licensing, tuy nhin c 3 im ln phn bit gia 2 hnh thc ny l: FRANCHISING LICENSING i tng trao i gia cc bn trong i tng trao i gia cc bn trong hp ng nhng quyn l thng hiu- hp ng cp php ch yu l cc cng vn l mt ti sn c bo h lu di; thc, thit k, bn quyn; v vy thi nn hp ng franchising thng c hn trong mt hp ng nhng quyn k kt v tin hnh trong di hn thng ngn hn, ti a ch ko di 20 nm Thng c s dng trong lnh vc Thng c s dng trong lnh vc dch v sn xut
Bn cnh vic trao quyn s dng nhn Trch nhim ca bn cp php ch dng hiu, mu m; bn nhng quyn cn li vic trao quyn s dng cc TSVH phi tr gip i tc trong cc hot cho bn c cp php. ng kinh doanh. 4.2.2.2. u im ca hp ng nhng quyn V c bn, u im i vi ngi nhng quyn ca franchising cng ging nh u im i vi ngi cp php ca licensing. u tin l vn. Vn lun l mt mi lo ngi ln nht cho cc cng ty khi mun m rng hot ng kinh doanh. Nhng trong h thng nhng quyn, ngi b vn ra m rng hot ng kinh doanh li chnh l ngi c nhng quyn. iu ny gip cho ngi nhng quyn c th m rng hot ng kinh doanh bng chnh ng vn ca ngi khc v gim chi ph v ri ro cho vic thm nhp th trng. ng thi vic phi b vn kinh doanh l ng lc thc y bn c nhng quyn phi c gng hot ng c hiu qu, mang li nhiu li nhun hn cho bn nhng quyn. Mt khc, u im tip theo ca hp ng nhng quyn l tn dng c nhng hiu bit v th trng a phng ca ngi c nhng quyn. Vic tn dng nhng hiu bit ny s gip cho cng ty thun li hn trong vic thm nhp th
Trang 83
trng, nm bt thng tin th trng v th hiu khch hng - mt cha kha cho s thnh cng trong kinh doanh 4.2.2.3. Nhc im ca hp ng nhng quyn a. Nhc im 1 Nhng nhc im ca franchising thng t hn so licensing, bi v franchising thng c s dng i vi cc cng ty dch v, m cc cng ty dch v th thng t c nhu cu phi hp hot ng gia cc th trng t tnh kinh t ca a im v hiu ng kinh nghim. Tuy nhin, hnh thc franchising vn vp phi nhc im l kh phi hp chin lc ton cu. R rng rng, nh nhng quyn khng th v mc tiu pht trin ton cu ca mnh m c th yu cu nh c nhng quyn quc gia ny phi chi vn h tr cho nh c nhng quyn quc gia khc. b. Nhc im 2 Bn cnh , cng tng t nh licensing, cc bn trong hp ng nhng quyn cng c th b mu thun ln nhau v mt li ch. c. Nhc im 3 Mt nhc im c bn ca franchising l qun l cht lng. C s ca hp ng nhng quyn l thng hiu ca mt cng ty c chuyn nhng s a thng ip n khch hng v cht lng ca sn phm ca cng ty. V vy, ngi i du lch t phng ti mt khch sn Hilton International ti Hng Kng c th hng cng mt cht lng v phng c, thc n, v dch v m cng tng t nh ti New York. Thng hiu Hilton bao hm trong mt cht lng dch v. Mt vn thc t l ngi c nhng quyn nc ngoi c th khng quan tm v cht lng v kt qu ca vic yu km v cht lng s dn n vic mt i doanh thu v xi mn thng hiu trn ton cu. Th d, nu nh ngi du lch c nhng n tng khng tt v Hilton Hng Kng, h c th khng i n bt k mt khch sn Hilton no khc v h c th em li nhng li truyn ming khng hay v danh ting ca Hilton. Kt qu l v th m khng nhng Hilton Hng Kng b mt khch hng m c th bt k mt Hilton bt k mt quc gia no cng c th b mt khch hng trong hin ti cng nh trong tng lai.
Trang 84
Chnh khong cch v a l gia cc cng ty nhng quyn cc quc gia khc nhau c th lm cho cht lng sn phm khc bit. Thm vo , s lng ca cc bn c nhng quyn, trong trng hp ca Mc Donalds - khong ba mi nghn- s em li nhng kh khn rt ln trong vic qun l cht lng. Mt cch hn ch nhc im ny l thnh lp cc chi nhnh cc quc gia m cng ty mun m rng. Cc chi nhnh ny c th thuc s hu hon ton ca cng ty hoc c thnh lp bi mt hp ng lin doanh vi cng ty nc ngoi. Cc chi nhnh ny tha nhn quyn li v ngha v ca cc bn trong vic thit lp hot ng nhng quyn cc quc gia hay vng lnh th. Mc Donalds l mt th d, thnh lp nh c nhng quyn chnh (master franchisee) mt vi quc gia. Nh c nhng quyn chnh ny c thnh lp bi hp ng lin doanh gia Mc Donalds v cng ty a phng. S gn gi v s phn tng hot ng lm gim thiu s bin ng v mt qun l cht lng. Thm vo , bi v cc chi nhnh hoc cc nh c nhng quyn chnh t nht l mt phn no c s hu bi cng ty nn cng ty c th sp t cc nh qun l ca h trong ni b cc chi nhnh m bo n vn hot ng ng v tt. S thnh cng ca hot ng c chng minh qua cc thng hiu ln nh Mc Donalds, Kentucky Fried Chicken, Hilton International 4.2.3. Hp ng qun l 4.2.3.1. Khi nim Hp ng qun l l mt hnh thc thm nhp th trng nc ngoi, trong mt cng ty s cung cp cho mt cng ty khc kinh nghim chuyn mn v qun l trong mt thi gian xc nh. Ngi cung cp chuyn mn thng c tr th lao di hnh thc mt khan tin tr mt ln hay tr ph thng xuyn da trn tng doanh thu bn hng. Nhng hp ng kiu nh vy thng thy trong cc ngnh phc v cng cng cc nc pht trin cng nh cc nc ang pht trin. 4.2.3.2. u im ca hp ng qun l Thng qua hp ng qun l, cng ty c th khai thc c c hi kinh doanh quc t m khng cn phi lo lng v mt phn ln ti sn c nh ca mnh trc nhng ri ro. Cng ty c th nng cao uy tn ca mnh thng qua cng vic qun l ti nc s ti. Nu phng php qun l ca cng ty thnh cng, iu ny s to ra ting
Trang 85
tm ca cng ty i vi th trng nc s ti. Thng qua chuyn gia qun l ca mnh, cng ty c th gy nh hng n cc quyt nh ca bn thu qun l nhm em li li ch cho cng ty. 4.2.3.3. Nhc im ca hp ng qun l Hp ng qun l cng t ra nhng vn quan trng i vi cng ty. Mc d hp ng qun l khng yu cu phi u t ti sn vt cht nhng i hi cng ty phi phn b li ngun nhn lc trong mt khon thi gian nht nh. iu ny c th gy nh hng n tt c hot ng ca ton cng ty, ln c nhn chuyn gia qun l c c ra nc ngoi. Mt khc, khi thc hin hot ng qun l nc ngoi, cng ty gp phn nui dng i th cnh tranh trong tng lai. Sau khi hc c cch lm th no tin hnh mt s cng vic nht nh, bn thu qun l c th s c c nhng k nng, kinh nghim cho php h cnh tranh li vi cng ty gip h. R rng l cc cng ty cn phi cn nhc gia phn li ch t hp ng qun l vi cc tn tht c th xy ra khi c thm mt i th mi. 4.2.4. D n cha kha trao tay 4.2.4.1. Khi nim D n cha kha trao tay l mt d n m trong mt cng ty s thit k, xy dng v vn hnh th nghim mt cng trnh sn xut, sau s trao cng trnh ny cho khch hng ca mnh khi n sn sng i vo hot ng. i li, h s nhn c mt khon ph. y cng l mt trong nhng hnh thc thm nhp th trng nc ngoi c nhiu cng ty la chn. Cc cng ty thc hin d n cha kha trao tay thng l cc nh sn xut thit b cng nghip hay cc cngty xy dng, h cung cp mt s thit b ca h cho d n. H cng c th l cc hng t vn hoc cc nh sn xut khng c kh nng quyt nh vic u t vi danh ngha ca mnh nc s ti. Nhiu nc chn cng vic thit k v xy dng, c bit l nhng quc gia hn ch s hu nc ngoi. Gn y, hu ht cc d n ln c thc hin cc nc cng nghip mi (NICs) hoc cc nc xut khu du m (OPEC). C hai nhm nc ny u ang tc pht trin c s h tng v cng nghip ha rt cao. Thut ng d n cha kha trao tay xut pht t ng rng khch hng ch phi tr ph nh l mt khon tin c nh cho d n v h khng cn phi lm g khc
Trang 86
ngoi vic xoay cha kha vn hnh cng trnh. Cch din t ngm ch mt thc t l cng ty nhn d n cha kha trao tay s thc hin ton b cng trnh chun b sn xut cho khch hng ca mnh. Cc d n cha kha trao tay thng c quy m kh ln v thng chuyn giao nhng cng ngh x l c bit hoc cc thit k cho khch hng. Thng thng, l vic xy dng nh my in, sn bay, cng bin, h thng vin thng, c s ha du v sau khi vic xy dng kt thc th cc cng trnh ny s c chuyn giao cho khch hng. 4.2.4.2. u im ca d n cha kha trao tay Thm nhp tht trng nc ngoi thng qua d n cha kha trao tay c th gip cng ty vt qua cc ro cn thng mi ca chnh ph nc s ti. Cc d n ny cho php cc cng ty chuyn mn ha nhng li th ct li ca h v khai thc c cc c hi m cng ty khng thc hin mt mnh. Thng qua cc d n cha kha trao tay, cng ty s c nhng mi quan h tt vi chnh quyn a phng, to iu kin thun li cho nhng hot ng kinh doanh sau ny. 4.2.4.3. Nhc im ca d n cha kha trao tay Cng nh hp ng qun l, d n cha kha trao tay c th to ra cc i th cnh tranh trong tng lai. Mt i th a phng mi c th tr thnh nh cung cp chnh trn th trng ca mnh v c th c trn cc th trng khc. Do vy, cc cng ty lun c gng trnh nhng d n m h c nguy c b cnh tranh khi chuyn giao cc kin thc chuyn mn ca mnh cho nhng ngi khc. Thm vo , khng phi cng ty no cng c th tham gia hnh thc kinh doanh ny. Trongnhiu trng hp, mt cng ty c th c giao d n do nhng l do v chnh tr nhiu hn l nng lc ca h. Do ch d n thng l cc c quan chnh ph nn qu trnh la chn i tc c th mang tnh chnh tr ha cao . Khi vic la chn khng hon ton m th cc cng ty c quan h chnh tr tt nht thng nhn c hp ng. Quy m ca hp ng cng l mt tr ngi. Cc hng va v nh thng khng c c hi tham gia cc hot ng ny v cha tim lc. Nu c, cng ch tham gia vi t cch l nh thu ph k hp ng vi nh thu chnh ca d n. 4.3. HNH THC THM NHP THNG QUA U T
Trang 87
Hnh thc thm nhp cui cng l thm nhp thng qua u t. Kiu thm nhp ny i hi cng ty phi trc tip u t vo xy dng nh my hoc cung cp thit b ti mt nc, ng thi tip tc tham ga vo vic vn hnh chng. Thm nhp theo hnh thc ny i hi mc cam kt phi cao hn. Ba hnh thc ph bin nht l chi nhnh s hu ton b, lin doanh v lin minh chin lc. 4.3.1. Chi nhnh s hu ton b 4.3.1.1. Khi nim y l hnh thc thm nhp th trng nc ngoi thng qu u t, trong cng ty s thit lp mt chi nhnh nc s ti, do cng ty s hu 100% vn v kim sot hon ton. Chi nhnh s hu 100% vn c th c thit lp bng cch xy dng mi hon ton (nh nh xng, vn phng v thit b), hoc bng cch mua li mt cng ty trn th trng nc s ti, tip qun cc c s v hot ng sn c ca n. Vic thit lp mi hay mua li l ph thuc vo chin lc ca tng chi nhnh trong tng lai. Chng hn, khi cng ty m mun c mt chi nhnh sn xut ra cc sn phm cng ngh cao i mi nht th h phi xy dng cc c s mi han ton bi v cc hot ng c lin quan n trnh cng ngh thng l cc cng ty rt mun gi b mt. Ni cch khc, c th d dng mua li nhng cng ty sn xut gia dng hn l cc cng ty sn xut linh kin my tnh hin i. Mt kh khn ln nht ca vic thit lp mi l vn thi gian xy dng, thu v o to cng nhn. Ngc li, mua li mt cng ty a phng c kh nng tin hnh cc hot ng marketing v tiu th hng ha c th to ra nhiu iu kin thun li cho cng ty. Bng vic tip qun cc c s v hot ng hin c ca mt cng ty trn th trng, cng ty m c th a ra chi nhnh ny vo hot ng mt cch tng i nhanh chng. Mua li l mt chin lc c bit tt khi cng ty a phng ang cc mc nhn sn phm, tn hiu v quy trnh cng ngh c gi tr. 4.3.1.2. u im ca chi nhnh s hu ton b Tham gia vo th trng quc t thng qua chi nhnh s hu ton b gip cc nh qun l c th kim sot hon ton i vi cc hot ng hng ngy trn th trng mc tiu, ng thi trc tip tip xc vi cng ngh cao, cc quy trnh v cc ti sn v hnh khc trong chi nhnh. Vic kim sot hon tan ca ch s hu cho php gim bt kh nng tip cn ca cc i th cnh tranh vi cc u th ca cng
Trang 88
ty- iu ny c bit quan trng oii vi cng ty hot ng da trn cng ngh cao. Cc nh qun l cng cn c th kim sot c khi lng sn xut v gi c ca chi nhnh. Khng ging nh trong trng hp nhng bn quyn v c quyn, cng ty m cn thu v ton b li nhun do chi nhnh kim c. Mt khc, chi nhnh s hu ton b l cch thc thm nhp th trng rt tt khi cng ty mun lin kt tt c cc hot ng ca tt c cc chi nhnh ca mnh cc nc. Cc cng ty vi chin lc ton cu coi mi th trng quc gia ca h l mt phn ca th trng ton cu c lin kt cht ch vi nhau. V vy, kh nng thc hin vic kim sot hon ton i vi mt chi nhnh s hu hon ton l rt hp dn i vi cc cng ty theo ui chin lc ton cu. 4.3.1.3. Nhc im ca chi nhnh s hu ton b Thm nhp th trng thng qua hnh thc chi nhnh s hu ton b c th l nhng quyt nh rt tn km. Cc cng ty phi cung cp ti chnh t bn trong hoc gi vn thng qua th trng ti chnh. Vic c c cc khon tin cn thit l rt kh khn i vi cc cng ty nh v va. Thng thng ch c cc cng ty ln mi c th c trang b y thnh lp cc chi nhnh quc t s hu ton b. Tuy nhin, cc cng dn ca mt nc ang sng nc ngoi c th li dng u th v hiu bit v kh nng c bit ca mnh trong nhng trng hp ny. Bn cnh , ri ro trong trng hp ny thng l cao, v mt chi nhnh s hu ton b i hi mt khi lng ngun lc ng k t cng ty. Nguyn nhn ca ri ro l nhng bt n v chnh tr v x hi cng nh s bt n ni chung trn th trng mc tiu. Nhng ri ro nh vy c th t c nhn s cng nh ti sn ca cng ty trc nhng mi nguy him nghim trng. Ngi ch s hu duy nht ca chi nhnh cng phi chp nhn ton b ri ro trong trng hp khch hng ty chay hay t chi sn phm ca cng ty. Cc cng ty m c th gim bt nhng ri ro nh vy bng cch tm hiu v ngi tiu dng trn th trng k hn trc khi tham gia vo . 4.3.2. Lin doanh 4.3.2.1. Khi nim Trong nhng tnh hung nht nh, cc cng ty mun c chia s quyn s hu i vi mt i tc trong hot ng kinh doanh. Mt cng ty ring bit c thnh lp v ng s hu bi t nht hai php nhn c lp t c nhng mc
Trang 89
tiu kinh doanh chung c gi l mt cng ty lin doanh. Cc i tc trong lin doanh c th l cc cng ty t nhn, cc c quan chnh ph hoc cc cng ty do chnh ph s hu. Mi bn c th ng gp bt k th g c cc i tc nh gi l c gi tr, bao gm kh nng qun l, kinh nghim marketing, kh nng tip cn th trng, cng ngh sn xut, vn ti chnh v cc kin thc cng nh kinh nghim v nghin cu pht trin. 4.3.2.2. Cc hnh thc lin doanh C 4 hnh thc lin doanh ch yu,mi hnh thc trong ch gm 2 i tc. Tuy nhin, cc loi hnh ny cng c th c p dng cho cc lin doanh nhiu i tc hn. Lin doanh hi nhp pha trc (forward integration joint venture): Trong hnh thc lin doanh ny, cc bn tha thun u t cng nhau trong cc hot ng kinh doanh thuc mng xui dng- cc hot ng tin dn n vic sn xut cc sn phm hon chnh hay phc v n tn tay ngi tiu dng cui cng. Chng hn, Hewlette Packard v Apple Computer m mt c s bn l mt nc ang pht trin s l mt lin doanh hi nhp v pha trc. Hai cng ty ny gi s tin hnh cc hot ng thng thng nh cc cng ty bn l khc tin hnh a sn phm ti ngi mua. Lin doanh hi nhp pha sau (Backward integration joint venture): L hnh thc lin doanh trong cc cng ty c du hiu chuyn sang cc hot ng kinh doanh thuc mng ngc dng- cc hot ng tin dn n vic sn xut v khai thc cc nguyn liu th ban u. Chng hn, c hai nh sn xut thp cng tham gia vo lin doanh khai thc cc m qung st. Cc cng ty ny s tham gia vo hot ng khai khong do cc cng ty khai khong thc hin Lin doanh mua li (Buyback joint venture): L hnh thc lin doanh trong cc u vo ca n c cung cp hoc/ v cc u ra ca n c tip nhn bi tng i tc trong lin doanh. Mt lin doanh mua li c thnh lp khi mt c s sn xut c mt quy m ti thiu nht nh, cn phi t c hiu sut quy m trong khi khng bn no c nhu cu t c iu . Tuy nhin, bng cch kt hp cc ngun lc, cc bn i tc c th xy dng mt c s phc v cho nhu cu ca h, c bit l nhng li ch v li th quy m mang li.
Trang 90
Lin doanh a giai on (Multistage joint venture): L hnh thc lin doanh trong mt i tc hi nhp trong mng xui dng trong khi i tc kia hi nhp theo mng ngc dng. Mt lin doanh a giai on thng c thnh lp khi mt cng ty sn xut ra hng ha hay dch v m nhiu cng ty khc cn. Mt nh sn xut hng th thao c th lin kt vi mt nh bn l cc hng ha th thao thnh lp mt cng ty phn phi nhm nng cao hiu qu kinh doanh ca mi bn. 4.3.2.3. u im ca lin doanh Lin doanh c mt s u im quan trng i vi cc cng ty ang mun thm nhp th trng nc ngoi. Nhiu cng ty da vo lin doanh gim bt ri ro. Ni chung, mt lin doanh c ri ro t hn l cng ty s hu ton b, v mi bn i tc ch chu ri ro i vi phn ng gp ca mnh. Nh vy, vic thm nhp qua hnh thc lin doanh l c bit sng sut khi vic thm nhp i hi phi u t ln hay khi c s bt n ln v chnh tr v x hi trn th trng mc tiu. Tng t nh vy, mt cng ty c th s dng lin doanh hc hi thm v mi trng kinh doanh ni a trc khi lp ra mt chi nhnh s hu ton b. Trn thc t, nhiu cng ty lin doanh thng b mt bn i tc mua li ton b sau khi h c kinh nghim trn th trng ni a. Mt khc cc cng ty c th s dng lin doanh thm nhp th trng quc t, nu khng s b l c hi ca mnh. Chng hn, mt s chnh ph yu cu cc cng ty nc ngoi chia s quyn s hu vi cc cng ty trong nc, hoc a ra nhng khuyn khch u i h thnh lp lin doanh. Nhng yu cu nh vy rt ph bin cc nc ang pht trin. Mc tiu y l ci thin tnh cnh tranh ca cc cng ty trong nc bng cch to c hi cho h c c i tc v hc hi c t cc i tc quc t . Cc cng ty c th tip cn vi mng li phn phi quc t ca mt cng ty khc thng qua lin doanh. 4.3.2.4. Nhc im ca lin doanh Mt trong nhng nhc im ca lin doanh l c th gy ra tranh chp quyn s hu gia cc bn. Tranh chp ph bin nht c l khi vic qun l c chia uc ngha l khi mi bn u c i din qun l cao nht trong lin doanh, thng c gi l lin doanh 50: 50. Bi v khng mt nh qun l ca bn no c quyn ra quyt nh cui cng nn s dn n vic t lit qun l, gy ra nhng vn chm tr trong vic phn ng li i vi nhng thay i ca th trng. Cc tranh chp cn c
Trang 91
th xy ra do khng c s nht tr v cc khon u t trong tng lai v chia li nhun. Cc bn c th gim bt kh nng xy ra tranh chp v vn khng th ra quyt nh bng cch a ra t l s hu khng bng nhau, trong mt bn chim t 51% quyn s hu tng ng vi quyn b phiu v quyn a ra quyt nh cui cng. Mt lin doanh nhiu hn (thng gi l cng-xc-xi-om) cng thng c c im l khng u. Chng hn quyn s hu ca mt lin doanh bn bn c th theo t l 20-20-20-40, trong ngi s hu 40% s c quyn a ra quyt nh cui cng i vi cng ty. Ngoi ra, vic mt kim sot i vi mt lin doanh c th xy ra khi chnh quyn s ti l mt trong s cc bn i tc. Tnh trng ny din ra nhiu nht cc ngnh cng nghip c coi l nhy cm v vn ha hoc c tm quan trng i vi an ninh quc gia nh truyn thanh, h tng c s v quc phng. Nh vy, li nhun ca lin doanh c th b nh hng do chnh quyn a phng c nhng ng c da trn vic bo tn vn ha hay an ninh. 4.3.3. Lin minh chin lc 4.3.3.1. Khi nim i khi cc cng ty sn sng hp tc vi nhau nhng khng mun i qu xa thnh lp mt cng ty lin doanh ring bit. Mi quan h t hai php nhn tr ln (nhng khng thnh lp ra thm mt php nhn ring bit) t c nhng mc tiu ca mi bn c gi l lin minh chin lc. Cng ging nh lin doanh, cc lin minh chin lc c th c thnh lp trong mt thi gian tng i ngn hoc trong nhiu nm, ph thuc vo nhng mc tiu ca cc bn tham gia. Cc lin minh c th c thnh lp gia cc cng ty v nhng nh cung cp ca h, cc khch hng ca h, thm ch vi cc i th cnh tranh ca h. thnh lp ra nhng lin minh nh vy, thng thng mt bn s mua li c phn ca bn kia. Nh vy l cc bn u c li ch trc tip gn vi kt qu hot ng trong tng lai ca cc i tc kia. Cc cng ty rt n lc s dng hnh thc lin minh chin lc cng nh hnh thc lin doanh v chi nhnh s hu ton b. Rt nhiu cng ty tham gia s hu cho trn th trng ton cu ca ngnh cng nghip gii tr. Chng hn nh Bertelsmann- mt cng ty quc tch c chim 50% s hu Barneasandnoble- mt cng ty bn hng trn Internet c thnh lp t nh sch ni ting Barne& Noble. Sony v Rupert Murdochs News Corp. Mi bn u c mt phn s hu ca Sky
Trang 92
Perfec TV. Hng Time Warner chim mt phn nh ca Canal Satellite nhng phn ln quyn s hu ca cng ty ny do cng ty truyn hnh Php Cannal nm gi. 4.3.3.2. u im ca lin minh chin lc Lin minh chin lc to ra c mt s u th quan trng cho cc cng ty. Nh c lin minh chin lc m cc cng ty c th chia s chi ph ca nhg d n u t quc t. Chng hn, nhiu cng ty pht trin sn phm mi khng ch p dng nhng cng ngh hin i mi nht m cn rt ngn vng i ca nhng sn phm hin c. Vng i sn phm ngn hn s lm gim thi gian thu hi vn ca cng ty cho vic u t. V vy, nhiu cng ty hp tc chia s chi ph pht trin sn phm mi. Chng hn, Toshiba ca Nht, Siemens ca c v IBM ca M chia nhau chi ph 1 t USD pht trin mt c s Nagoya (Nht Bn) sn xut ra cc b nh my tnh nh v hiu qu. Cc cng ty thng s dng lin minh chin lc tc ng vo cc li th c bit ca i th cnh tranh. Mt lin minh mi c cng b gn y gia Microsoft v Liquid Audioch nhm mc tiu a m nhc ra th trng thng qua trang Web v pht trin cc tiu chun cng nghip cho vic dng th trn mng v mua m nhc- iu ny i hi trnh cao v chuyn mn ca hai bn i tc. Cc cng ty tm n lin minh chin lc cng v nhiu l do ging nh i vi lin doanh. Mt s s dng lin minh c c cc knh phn phi trn th trng mc tiu, cn mt s khc s dng gim bt ri ro. 4.3.3.3. Nhc im ca lin minh chin lc Bt li ln nht ca lin minh chin lc l n c th to ra mt i th cnh tranh s ti hay thm ch ton cu trong tng lai. Chng hn mt i tc c th s dng lin minh th nghim th trng v chun b a vo mt chi nhnh s hu ton b. Bng cch t chi cng tc vi cc cng ty khc trong nhng lnh vc l chuyn mn ct li ca mnh, cc cng ty c th gim bt kh nng to ra i th cnh tranh e da mng hot ng chnh ca mnh. Cng nh vy, mt cng ty c th i hi v nhng iu khon hp ng, trong hn ch cc i th cnh tranh vi mnh trong mt s sn phm nht nh hoc trn mt s vng a l. Cc cng ty cng cn thn trng bo v cc chng trnh nghin cu c bit, cng ngh sn phm cng nh kinh nghim v marketing khng phi cam kt chia s trong lin minh.
Trang 93
Cng nh trong trng hp lin doanh, cc tranh chp c th ny sinh v cui cng lm xi mn s hp tc. Nh l mt nguyn tc, khi son tho cc hp ng lin mnh, phi tnh n cng nhiu cng tt nhng tranh chp c th xy ra. Tuy nhin, cc vn giao tip v cc khc bit v vn ha vn c th xy ra. 4.4. CC YU T NH HNG N VIC LA CHN CC PHNG THC THM NHP TH TRNG 4.4.1. Mi trng vn ha Cc gi tr vn ha- nh l gi tr, nim tin, thng l, ngn ng, tn gio c th rt khc nhau gia cc nc. Trong nhng trng hp nh vy, cc nh qun l cng ty thng km t tin v kh nng qun l ca h khi hot ng th trng nc ngoi. Cc nh kinh doanh khng ch lo ngi v vn giao tip m cn gp c nhng kh khn trong quan h gia cc c nhn. Cc nh kinh doanh s trnh vic thm nhp thng qua u t v chn phng thc thm nhp qua xut khu v thm nhp qua hp ng. Ngc li, nhng tng ng v vn ha khuyn khch cc nh qun l t tin hn v hnh thc u t l thch hp hn. Mc nh hng ca s khc bit vn ha s gim i khi cc nh qun l hiu bit nhiu hn v vn ha ti th trng mc tiu. 4.4.2. Mi trng chnh tr v php lut Nhng bt n v chnh tr th trng mc tiu lm tng mc ri ro ca cc khon u t. Nh vy, nhng khc bit chnh tr ng k v mc bt n cao khin cho cc cng ty n trnh u t v chn nhng phng thc thm nhp an ton bo v ti sn ca h. H thng lut php cc th trng mc tiu cng c nh hng n vic la chn cc phng thc thm nhp th trng. Nhng quy nh v xut nhp khu, nhng lut thu, nhng yu cu v hn ngch c nh hng n s la chn ca cc cng ty. Thu thp v hn ngch cao s lm nn lng cc nh u t nhng li khuyn khch cc cng ty xut khu bn hng. Thm ch lut php mt s nc cn cm u t vo mt s lnh vc v cm hon ton mt s hnh thc u t. 4.4.3. Quy m th trng Quy m th trng tim nng cng nh hng n vic la chn c phng thc thm nhp th trng. Thu nhp tng ln khuyn khch cc hnh thc thm nhp
Trang 94
bng u t bi v u t cho php cng ty chun b trc cho mt th trng ang m rng vi nhu cu tng v cho php h hiu nhiu hn v th trng tim nng. Nu nhng nh u t tin rng th trng s vn gi mc nh b tng i th kh nng la chn hnh thc thm nhp qua xut khu hay thng qua hp ng chc chn hn. 4.4.4. Chi ph sn xut v vn chuyn Bng cch kim sot tng chi ph, vic sn xut v vn chuyn vi gi r c th to cho cng ty u th trong cnh tranh. Do vy, tin hnh sn xut ngy trn th trng tiu th s thun li hn khi tng chi ph sn xut thp hn so vi nc ch nh. Sn xut ti a phng c chi ph thp m bt n v chnh tr cao c th ch khuyn khch hnh thc thm nhp thng qua hp ng v c quyn. Nu chi ph sn xut thp th la chn sn xut th trng nc ngoi, v bt u cung cp hng ha cho cc th trng khc, trong c c th trng nc s ti. Mt li ch tim tng ca vic sn xut ni a l cc nh qun l c th quan st hnh vi ca ngi mua v thay i hng ha ph hp vi nhu cu ca th trng ni a. Chi ph sn xut thp hn nc s ti s khin cho vic xut khu sang cc th trng quc t tr nn hp dn hn. Thng thng cc cng ty sn xut ra cc sn phm c chi ph vn chuyn cao d ng sang hng sn xut ni a. Cc hnh thc thm nhp thng qua hp ng v u t l nhng la chn trong trng hp ny. Ngc li, xut khu c kh thi hn nu cc sn phm c chi ph vn chuyn tng i thp. Cui cng, cc sn phm kh thay th hoc l cc sn phm c bit s t chu nh hng trong cnh tranh gi c, v vy d dang chu ng c gi sn xut v vn chuyn cao hn. Trong trng hp ny hnh thc thm nhp qua xut khu c th c la chn. 4.4.5. Kinh nghim quc t Hu ht cc cng ty tham gia vo th trng quc t thng qua xut khu, khi cng ty c nhiu kinh nghim quc t hn, h c xu hng la chn cc hnh thc thm nhp su hn. Tuy nhin, iu ny cng c ngha l phi chp nhn ri ro cao hn i ly kh nng kim sot tt hn i vi cc hot ng kinh doanh. H c th khai thc cc th mnh ca bn quyn, c quyn, hop ng qun l, d n cha kha trao tay. Mt khi h cm thy quen thuc vi mt th trng xc nh th lin doanh, lin minh chin lc, s hu ton b s tr thanh cc la chn ph hp.
Trang 95
Tuy nhin, s pht trin ny cng vi s chp nhn ri ro cao hn v kim sot bng kinh nghim khng phi lun ng vi mi cng ty. c bit, nhng tin b trong cng ngh v giao thng vn ti ang cho php ngy cng nhiu nhng cng ty nh tham gia quc t hn.
Chng 5. C CU T CHC KINH DOANH QUC T

5.1. KHI NIM C cu t chc l cch thc phn chia hot ng gia nhng c s ring bit ca mt cng ty v phi hp cc hot ng ca chng li vi nhau. Nu c cu t chc ca mt cng ty ph hp vi k hoch chin lc, th cng ty ny s t c mc tiu ca h mt cch c hiu qu hn. Mc tiu ca chng ny l xc nh c cu t chc v c ch kim sot ni b m cc cng ty kinh doanh quc t s dng qun l v ch o cc giao dch kinh doanh ton cu. Chng ta quan tm khng ch ti cu trc v c ch kim sot chnh thc, m cn ti cu trc v c ch kim sot phi chnh thc nh vn ha cng ty v mng li ton cng ty. t c thnh cng th mt cng ty kinh doanh quc t phi thit lp c nhng c cu t chc v c ch kim sot chnh thc v khng chnh thc thch hp. Chin lc ca cng ty s qui nh nhng g c coi l thch hp. Cc cng ty theo ui chin lc ton cu i hi phi c nhng c cu v c ch kim sot khc vi nhng cng ty theo ui chin lc a quc gia hoc xuyn quc gia. thnh cng, c cu v c ch kim sot ca cng ty phi ph hp vi chin lc. Phn ny s tm hiu mt s vn quan trng lin quan n cc cu trc t chc v xem xt mt s m hnh cu trc t chc thng dng. hiu r v vn cu trc v s kim sot ca cc cng ty kinh doanh quc t, cc phn tip theo s xem xt nhng vn c bn ca phn cp v c cu kim sot phn cp qun l theo chiu dc, phn cng qun l theo chiu ngang, c ch phi hp v cc h thng kim sot. Phn cp qun l theo chiu dc l phn b thm quyn ra quyt nh trong phm vi mt t chc (chng hn theo c ch tp trung hay c ch phn cp). Phn cng theo chiu ngang l vic chia mt t chc thnh cc n v nh hn (nh cc b phn kinh doanh, cc phng ban, cc chi nhnh). Phi hp l vic thit lp nhng c ch nhm lin kt cc n v nh ni trn. Cc c ch ny c cht chnh thc v khng chnh thc. Cc h thng kim sot
Trang 96
l cc h thng c cc nh qun l cao nht s dng ch o v kim sot cc n v nh, v chng cng bao gm nhng h thng chnh thc v khng chnh thc. Phn ny s tp trung vo nhng vn rt ra t nhng kha cnh lin quan n cc cng ty quc t. Sau s nghin cu nhng cu trc v c ch kim sot ti u i vi cc cng ty a quc gia v cng ty quc t. 5.2. QUN L TP TRUNG V PHN CP QUN L Ngoi vic quyt nh sn xut tp trung hay phi tp trung, cc nh qun l cn phi xc nh cp bc v mc ra quyt nh trong t chc l tp trung hay phi tp trung. Qun l tp trung (Centralized discision making) l quyt nh c ban hnh tp trungti cp cao nht trong h thng qun l v ti mt im, thng l tr s chnh. Phn cp qun l (decentralized discision making) l vic ra quyt nh c thc hin cc cp thp hn trong h thng qun l, thng l cc cng ty lp vn quc t (cng ty b mt cng ty nc ngoi khc c qu na s c phn kim sot). Tt nhin l phn cp ra quyt nh to cho cc cng ty lp vn quyn t ch ln hn trong vic qun l cc hot ng ca mnh. Cc nh qun l cng ty m c can thip su vo vic ban hnh quyt nh qun l ca cc cng ty lp vn quc t khng? H nn can thip rt t, c l ch nn tham gia vo cc quyt nh quan trng nht. Tt nhin, mt s quyt nh phi c phn cp: nu nhng ngi qun l ng u t tham gia vo cc quyt nh thng ngy ca mi cng ty lp vn th cc cng ty ny c nguy c b ln t. Chng hn, h khng th trc tip ra quyt nh thu hay phn cng ngi lm cc cng vic c th ti mi c s. Ngc li, chin lc pht trin tng th ca cng ty khng th giao cho cc nh qun l ca cng ty lp vn. Ch c cc nh qun l cao nht mi c xy dng chin lc pht trin tng th ca cng ty. Khi nghin cu vn tp trung qun l v phn cp qun l trong vic ra quyt nh, cn phi lu hai vn c bn sau y; Mt l: Him khi cc cng ty tp trung han tan hay phn cp tt c vic ra quyt nh. H ch la chn cch thc c th lm cho cc quyt nh ca h c hiu lc cao nht. Hai l: Cc cng ty quc t c th ra quyt nh tp trung mt khu vc th trng nht nh trong khi phn cpa quyt nh th trng khc. C nhiu nhn t nh hng n s la chn ny, nh nhu cu thay i sn phmv kh nng ca cc nh qun l ti mi a im khc nhau. 5.2.1. Cc lp lun ng h c ch qun l tp trung C bn lp lun chnh ng h c ch qun l tp trung: Th nht, qun k tp trung to iu kin thun li cho vic phi hp. Chng hn mt cng ty c chi nhnh sn xut bn thnh phm ti i Loan v mt chi nhnh lp rp ti Mexico. Hai chi nhnh ny c th cn
Trang 97
phi hp hot ng vi nhau m bo cc qu trnh sn xutv lp rp din ra mt cch sun s. iu ny c th t c nu cc quyt nh sn xut - lp rp c a ra ti tr s chnh ca cng ty. Th hai, qun l tp trung c th gip m bo cc quyt nh a ra thch hp vi cc mc tiu ca cng ty. Khi cc quyt nh c phn cp cho cc cp qun l thp hn th cc cp c th ra nhng quyt nh khng ph hp vi mc tiu ca cp qun l cao nht. Vic nhng quyt nh quan trng c tp trung cp qun l cao nht s gim thiu kh nng xy ra tnh trng ny. Th ba, vic tp trung quyn lc v thm quyn cho mt c nhn hoc mt nhm cc nh qun l cp cao nht cho php nhng ngi ny c c cng c thc hin nhng thay i ch yu cn thit v c cu t chc. Th t, qun l tp trung c th trnh c s trng lp hot ng khi cc b phn khc nhau trong t chc tin hnh nhng cng vic tng t nhau. V d, nhiu cng ty quc t tp trung cc chc nng nghin cu v pht trin ch mt hoc hai a im m bo rng hot ng ny khng b trng lp. Tng t, cc hat ng sn xut cng c th c tp trung mt s a im quan trng v l do nh trn. 5.2.2. Cc lp lun ng h phn cp qun l C nm lp lun tn ng cho vic phn cp qun l. Th nht, cc nh qun l cp cao c th phi lm vic qu ti khi c trao thm quyn a ra tt c cc quyt nh, v iu c th dn n nhng quyt nh sai lm. S phn cp qun l cho phpcp qun l cao nht c thi gian tp trung vo cc vn ct yu v y quyn cho cc cp qun l thp hn x l nhng vn thng thng. Th hai, vic nghin cu ng c ca con ngi cng thin v tn ng cho vic phn cp qun l. Cc nh khoa hc hnh vi t lu cho rng con ngi s lm vic tt hn nu h c c mc t do c nhn v mc kim sot i vi cng vic cao hn. Th ba, vic phn cp qun l to ra mc linh hot cao hn - c th l s phn ng nhanh hn i vi nhng bin ng ca mi trng, bi v cc quyt nh khng nht thit lc no cng phi c trnh ln cc cp cao hn, tr nhng trng hp ngoi l. Th t, s phn cp qun l c th dn ti nhng quyt nh tt hn v chng c a ra bi nhng c nhn c thng tin tt hn so vi nh qun l cp cao hn. Th nm, phn cp qun l c th gip tng cng s kim sot. C th s dng s phn cp qun l thit lp nhng b phn nh c tnh c lp tng i trong phm vi mt t chc. Cc nh qun l nhng n v ny phi chu han ton trch nhim v hot ng
Trang 98
ca mnh. Nu trch nhim ca h i v cc quyt nh a ra cng cao th cng c t l do h c th ph nhn trch nhim ca mnh i vi hot ng yu km ca cc dn v . 5.2.3. Mi quan h gia chin lc v c ch qun l tp trung trong t chc kinh doanh quc t S la chn gia qun l tp trung v phn cp qun l khng mang tnh cht tuyt i. Thng th mt s quyt nh nn c a ra cp qun l cao, cn nhng quyt nh khc c giao cho cc cp khc thp hn ty thuc va loi hnh quyt nh v chin lc ca cng ty. Cc quyt nh lin quan n chin lc ca cng ty, cc khan chi tiu ti chnh ch yu, cc mc tiu ti chnh, v nhng vn tng t khc thngdo cp qun l cao nht a ra. Tuy nhin, cc quyt nh v hot ng - chng hn nh cc qut nh lin quan n sn xut, th trng, nghin cu v pht trin, qun l ngun nhn lc, th khng nht thit c phi do cp qun l cao nht a ra. iu ny cn ty thuc vo chin lc quc t ca cng ty. Hy xem xt trng hp cc cng ty ang theo ui chin lc tan cu. H phi quyt nh phn tn cc hot ng to gi tr trn tan th gii tm ra a im thch hp v pht huy kinh nghim hot ng ca mnh. C quan u no ca cng ty phi quyt nh la chn a im tin hnh cc hot ng nghin cu v pht trin, sn xut, marketing..v.v. Ngoi ra, cc hot ng to ra gi tr phn tn trn khp th gii phi c phi hp cht ch vi nhau. Tt c nhng vn ny to nn p lc buc cp qun l cao nht phi a ra mt s quyt nh v hot ng. Ngc li, phn ng ca mi trng a phng ti hot ng ca cng ty s buc cng ty phi thc hin phn cp qun l i vi cc chi nhnh nc ngoi. V vy, trong mt cng ty a quc gia c in, cc chi nhnh nc ngoi c quyn c lp trong vic a ra hu ht cc quyt nh v sn xut v marketing. Cc cng ty quc t c xu hng duy tr s kim sot tp trung i vi nhng vn ch yu v phn cp qun l cho cc chi nhnh nc ngoi v nhng vn khc. Thng thng, vic kim sot cc hot ng nghin cu v pht trin, marketing c tp trung trong nc, cn cc quyt nh kinh doanh c dnh cho cc chi nhnh nc ngoi. Cng ty Microsoft tp trung nhng hot ng pht trin sn phm (l lnh vc th hin nng lc c bit ca cng ty) ti tr s chnh Redmond, Washington, v thc hin phn cp qun l i vi cc quyt nh kinh doanh cho cc chi nhnh nc ngoi. V vy trong khi cc sn phm c pht trin trong nc th nhng ngi ph trch cc chi nhnh nc ngoi c quyn t ch rt ln trong vic hoch nh cc chin lc a nhng sn phm ra th trng.
Trang 99
i vi cc cng ty xuyn quc gia th vn tr nn phc tp hn. S cn thit phi khai thc tnh kinh t theo a im v li ch ca ng cong kinh nghimi hi phi duy tr mc kim sot tp trung nht nh i vi cc trung tm sn xut tan cu (tng t nh trng hp cc cng ty ton cu). Tuy nhin, yu cu v s phn ng nhanh i vi tnh hnh c th ca a phng i hi phi c s phn cp qun l i vi nhiu quyt nh kinh doanh, c bit l cc quyt nh v marketing i vi cc chi nhnh nc ngoi. V vy, trong cc cng ty xuyn quc gia, mt s quyt nh kinh doanh c tp trung, cn mt s quyt nh khc c phn cp. Hn na, qu trnh hc hi ton cu da trn vic chuyn giao k nng a chiu gia cc chi nhnh vi nhau, v gia cc chi nhnh vi trung tm u no ca cng ty, l c trng c bn ca cng ty theo ui chin lc a quc gia. Thut ng qu trnh hc hi ton cu c dng ch ra kh nng ca cc chi nhnh nc ngoi thuc mt cng ty a quc gia c mc c lp kh cao trong vic pht trin cc k nng v nng lc c bit ring ca mnh. Ch khi cc chi nhnh ny mi c th tc ng tch cc n cc b phn khc trong cng ty. Mc phn cp qun l cao l cn thit nu cc chi nhnh c quyn t do pht trin k nng v nng lc c bit ring ca mnh. Vic theo ui mt chin lc xuyn quc gia cng i hi phi c s phn cp qun l cao v l do tng t nh vy. 5.2.4. Khi no nn tp trung? Ra quyt nh tp trung s gip cho vic kt hp cc hot ng ca cc cng ty lp vn quc t c thun li. Vn ny cc k quan trng i vi cc cng ty hot ng trong nhiu ngnh, nhiu sn phm hoc nhiu th tng quc t. N cng tr nn quan trng khi u ra ca mt cng ty lp vn ny l u vo ca mt cng ty lp vn khc. Trong nhng trng hp nh vy, vic phi hp cc hot ng t mt v tr cp cao duy nht l c hiu qu cao hn c. Nu tt c cc cng ty lp vn s dng u vo sn xut l ging nhau th vn mua hng nn tp trung li. V d, mt cng ty sn xut t v bn bng thp s cn nhiu thp dng tm, nhng trung tm s mua c thp tm vi gi bn bun r hn nhiu so vi gi ca cc cng ty lp vn t m phn. Do , mi cng ty lp vn c th hng li t vic mua thp tm vi chi ph thp hn th trng trung tm so vi gi ngoi th trng t do. Mt s cng ty li duy tr s kim sot mnh m ca trung tm i vi cc ngun lc ti chnh bng vic chuyn tt c li nhun ca cng ty lp vn v cng ty m phn phi li cho cc cng ty b lp vn trc thuc. Cch ny lm gim kh nng thc hin cc d n u t nhiu ha hn ca cc cng ty lp vn ti cc a im khc nu khng c ngun ti tr. Cc cng ty khc tp trung vo vic hoch nh chnh sch nhm thc yvn ha t chc tan cu n nht. Chnh sch ny lm cho tt c cc cng ty lp vn tun theo cc qui
Trang 100
nh ca cng ty mt cch ging nhau. iu cng c li khi cng ty chuyn cc nh qun l t mt a im ny ti mt a im khc. Nu nh chnh sch l nht qun th vic chuyn i s tin hnh thun li hn cho c cc nh qun l v nhng ngi di quyn. 5.2.5 Khi no nn phn cp qun l? Phn cp ra qut nh s c li khi mi trng kinh doanh quc gia thay i nhanh chng lm tng thm sc p t cc a phng. Bi v cc nh qun l ca cc cng ty lp vnthwng lin h cht ch hn vi nn vn ha, chnh tr, lut php v kinh t a phng, nn cc quyt nh phn cp c th to ra cc sn phm thch hp hn vi nhu cu v s thch ca ngi tiu dung bn a. Cc nh qun l a phng c th d nhn thy s thay i ca mi trng hn cc nh qun l ti tr s. Ngay c nh qun l trung tm nhn thy s thay i ny, h c th nhn thng bo cc s kin a phng qua trung gian. S phn ng chm chp v cc s kin c gii thch sai c th dn n n hng b mt, sn xut b nh n v cnh tranh yu i. Tng t nh vy, phn cp ra quyt nh c th tit kim c tin bc bi v cc nh qun l c th ra cc quyt nh ng n m khng cn i vng quanh th gii tm kim thc tin.
5.2.6 nh hng ca vic phn cp n vn tham gia qun l v trch nhim qun l S phn cp qun l cng c th thc y vic thc hin tham gia qun l. Tinh thn ca cng nhn c th s cao hn nu cc nh qun l cng ty lp vn v ngi di quyn cng tham gia va vic ra quyt nh. Khi giao cho cc cng ty lp vn ra quyt nh c lin quan n chin lc quc gia, bao gm cc quyt nh sn xut, qung co, phn phi v nh gi, c th s to ra nhng rng buc ln hn t pha cc nh qun l v cng nhn. Phn cp qun l thng lm tng thm trch nhim ca c nhn i vi cc quyt nh kinh doanh. Khi cc nh qun l a phng c thng hoc b trng pht do cc quyt nh ca h th h c th tp trung u t nhiu hn vo vic ra quyt nh v thc hin chng. Ngc li, nu cc nh qun l a phng khng phi lm g m ch thc thi cc chnh sch t trn a xung, th h c th qui vic thc hin ti l do quyt nh khng thch hp vi mi trng ca a phng. Khi m nh qun l phi chu trch nhim v cc quyt nh ca mnh th h s nghin cu su sc, tranh lun v quan tm ti tt c mi kin. Kt qu l quyt nh thng tt hn v s thc hin n cng nhanh hn. 5.2.7 Yu cu m bo s phi hp v tnh linh hot trong cu trc t chc quc t Khi thit k cu trc t chc, cc nh qun l phi tm cu tr li cho nhng vn then cht. Chng hn, bin php lin kt cc b phn ca cng ty vi nhau c hiu qu nht l
Trang 101
g? Ai s phi hp hot ng ca cc b phn khc nhau tng bc thc hin c chin lc tng th ca cng ty? Cc thng tin c x l v chuyn n cc nh qun l nh th no? Khi no v u? Cc c ch gim st, c cu tin thng v c cu hon li ti sn mt l th no? V ai c trch nhim thc hin chng? tr li cho cu hi trn y, chng ta s xem xt quan h gia cu trc t chc v s phi hp gia cc b phn trong cu trc . + Cu trc t chc phi bo m s phi hp Nh chng ta bit, mt s cng ty c mt vi mi trng kinh doanh quc gia hoc nhiu hn. Trn thc t, chng sn xut v bn cc sn phm khp mi ni. Cc cng ty khc hot ng ch yu mt nc v xut khu sang hoc nhp khu t cc th trng khc. Mi loi cng ty quc t phi thit lp mt cu trc t chc thch hp. Mi loi cn mt cu trc xc nh r rng cc u mi chu trch nhim v chui mnh lnh (Chains of command) - nhng ng quyn lc chy t nh qun l cao nht n tng cng nhn v xc nh quan h bo co ni b. Cui cng, mi cng ty cn mt cu trc kt hp c cc u m hoc n v cn c s hp tc thng xuyn. Chng hn, trnh cho vic thit k sn phm lm cho sn xut kh khn hn v chi ph tn km hn mc cn thit, hu ht cc cng ty u duy tr mi lin h thng xuyn gia b phn nghin cu, pht trin v b phn sn xut. + Cu trc t chc phi bo m tnh linh hot Cu trc t chc khng phi l vnh cu m n thng c iu chnh cho ph hp vi cc thay i c bn trong cng ty v c mi trng bn ngoi cng ty. V sao vy? Bi v cc cng ty thng thit lp cu trc t chc ca mnh da vo cc chin lc m cng ty theo ui. Do , cc thay i trong chin lc c cng ty thng i hi cng ty phi iu chnh cu trc t chc. Tng t nh vy, nhng bin i trong cc mi trng kinh doanh quc gia c th a n nhng thay i trong chin lc ca cng ty, v nhng thay i nh th cng s nh hng n cu trc ca cng ty. Vic kim sot cht ch cc iu kin c trng trong cc quc gia v vn ha, chnh tr, mi trng kinh t l vn quan trng c bit. Sau y, chng ta s i su nghin cu cc loi cu trc t chc ca cc cng ty kinh doanh quc t. 5.3. CC LOI HNH C CU T CHC C rt nhiu cch khc nhau cc cng ty t t chc v thc hin cc hot ng kinh doanh quc t. Tuy nhin, c 4 loi cu trc t chc ph bin nht c cc cng ty quc t la chn v p dng: 5.3.1. Cu trc phn nhnh quc t (International Division Structure)
Trang 102
Cu trc phn nhnh quc t l cu trc t chc tch bit cc hot ng kinh doanh quc t khi cc hot ng kinh doanh ni a bng vic thnh lp mt b phn quc t ring bit c ngi qun l ring (xem hnh 10.5). Trong , b phn quc t li c chia thnh cc n v tng ng vi cc nc m cng ty ang hot ng. V d, nh Php, Brazil, Mtrong mi mt nc c mt tng gim c kim sot hot ng sn xut v marketing sn phm ca cng ty. Mi c s trong tng nc thng tin hnh tt c cc hot ng thng qua cc phng ban ca chnh n, nh phng marketing v bn hng, ti chnh v sn xut. Bi v, cu trc phn nhnh quc t tp trung nhng vn chuyn mn c tnh cht quc t vo mt chi nhnh, cc nh qun l chi nhnh tr thnh cc chuyn gia trong nhiu hot ng nh ngoi hi, chng t xut khu, v vn ng chnh ph s ti. Bng vic giao cc hot ng qu t cho mt b phn n nht, cng ty c th gim chi ph, tng hiu qu v khng cho cc hot ng quc t ph v sn xut ni a. y l nhng ch tiu quan trng i vi cc cng ty mi tham gia kinh doanh quc t v cc hot ng quc t ca chng chim mt t trng nh trong tng hot ng kinh doanh. Tuy nhin, cu trc phn nhnh quc t cng c th gy ra nhng vn sau:
Hnh 10.5: Cu trc phn nhnh quc t (International Division Structure)
Tr s chnh (Head quarters)
Chi nhnh my bay (ni a)
Chi nhnh tu ha (ni a)
Chi nhnh t (ni a)
Chi nhnh quc t
Chi nhnh my bay Php
Chi nhnh my bay Baraxin
Chi nhnh tu ha M
Mt l, cc nh qun l quc t thng phi ph thuc vo cc nh qun l trong nc v ngun lc ti chnh v b quyt k thut c th em li cho cng ty li th cnh tranh
Trang 103
quc t. Nu vic phi hp gia cc nh qun l khng tt c th lm tn thng kt qu thc hin khng ch ca b phn quc t m cn ca tan b cng ty. Hai l, tng gim c ca b phn quc t thng chu trch nhim v mi hot ng tt c cc nc. Mc d, chnh sch ny to iu kin cho vic phi hp cc nc vi nhau, nhng n li lm gim quyn lc ca cc nh qun l tng quc gia. Cnh tranh v hp tc gia tng gim c v cc gim c ph trch quc gia khng tt c th gy tc hi cho kt qu thc hin chung ca ton cng ty. 5.3.2. Cu trc khu vc a l (Wordwide Area Structure) Cu trc khu vc a l l cu trc trong tt c cc hot ng tan cu ca cng ty c t chc theo nc hay theo khu vc (xem hnh 10.6) Nu cng ty cng hot ng nhiu nc th kh nng t chc theo khu vc ca cng ty cng cng ln thay cho vic t chc theo nc. Thng thng, tng gim c ph trch mi nc hay mi khu vc. Theo cu trc ny, mi b phn theo khu vc a l hot ng nh l mt dn v c lp, vi hu ht cc quyt nh c phn chia cho ngi qun l khu vc hoc quc gia. Mi n v c cc phng ban ring nh phng cung ng, sn xut, Marketing v bn hng, nghin cu v pht trin, k tanMi n v cng c xu hng qun l hu ht vic lp k hoch chin lc ca ring n. Tr s chnh ca cng ty m ra quyt nh v chin lc tng th ca cng ty v phi hp cc hot ng ca cc c s khc nhau. Hnh 10.6: Cu trc khu vc a l
Khu vc Chu M
Khu vc Chu u
Khu vc Chu
Khu vc Trung ng v Chu Phi
Nht Bn
Trung Quc
Hn Quc
Cu trc theo khu vc l ph hp nht i vi cc cng ty coi mi th trng khu vc
Trang 104
hay quc gia l duy nht. Cu trc ny c bit c ch khi gia cc quc gia hay cc khu vc c s khc nhau ln v vn ha, chnh tr hay kinh t. Khi cc tng gim c c quyn gim st cc hot ng chnh mi trng h hot ng th h tr thnh cc gim st vin duy nht cn cho khch hng ca h. Mt khc, v cc n v hot ng c lp, cc ngun lc c phn b c th trng nhau mt phn v vic truyn t kin thc t n v ny sang n v khc c th khng theo mong mun. 5.3.3. Cu trc nhm sn phm ton cu (Wordwide Product Division Structure) y l cu trc t chc phn chia cc hot ng ca cng ty trn ton th gii theo nhm sn phm. (Xem hnh 10.7) Chng hn, cc b phn trong cng ty my tnh c th l b phn mng (Internet) v thng tin (Communications), b phn pht trin phn mm (Software Development) v b phn cng ngh mi. Mi b phn sn phm, sau li c chia ra thnh cc n v trong nc v cc n v quc t. Nh vy, mi chc nng nghin cu v pht trin (R&D), Marketingli c lp li cc n v ni a v cc n v quc t ca mi b phn sn phm.
Hnh 10.7: Cu trc sn phm tan cu
Nhnh my bay (ton cu)
Nhnh tu ha (ton cu)
Nhnh t (ton cu)
Chi nhnh tu ha ni a
Chi nhnh tu ha c
Chi nhnh tu ha n
Chi nhnh tu ha Mexico
Do cu trc ny khc phc c mt s hn ch v phi hp ca cu trc phn nhnh quc t, nn cu trc ny thch hp i vi cng ty cung cc sn phm v dch v a dng.
Trang 105
Do trng tm c bn l sn phm, nn c hai pha qun l ni a v quc t mi nhnh sn phm phi phi hp cc hot ng ca h li vi nhau khng gy xung t. 5.3.4 Cu trc ma trn ton cu (Global Matrix Structure) Cu trc ma trn ton cu l cu t chc phn chia chui mnh lnh (the chain of command) gia cc b phn sn phm v b phn khu vc. (Xem hnh 10.8) Hnh 10.8: Cu trc ma trn ton cu
Tr s chnh (Head quarters) Nhm my bay Nhm tu ha Nhm t
B phn Chu
B phn Chu M
B phn Chu u
Cc ng ch ca nh qun l ny l: Ch tch nhnh t Ch tch b phn Chu M
Hnh trn cho thy: Mi nh qun l phi thng bo cho hai ng ch l ch tch khu vc a l. Mc ch ca cu trc ma trn l nhm kt hp cc nh qun l khu vc a l v cc nh qun l nhnh sn phm trong vic ra quyt nh. Trn thc t, vic kt hp cc chuyn gia t cc b phn khc nhau ca t chc to ra mt loi hnh t chc mi Nhm cng tc. Tnh ph bin ca cu trc ma trn v ang tng ln bi v cc cng ty c gng nng cao tnh t chu trch nhim, gim chi ph sn xut v phi hp cc hot ng trn tan th gii. Cu trc ma trn trnh c mt s nhc im ca cc cu trc t chc khc, c bit l vic ci tin thng tin trong ni b v lm tng hiu sut ca cc cng nhn c chuyn mn ha cao. c bit l, cu trc ma trn c th lm tng s phi hp trong khi tng s nng ng v u mi chu trch nhim. Tuy nhin, cu trc ma trn ton cu c hai bt li ch yu: Th nht, hnh thc ma trn rt cng knh. nhiu cuc hp c t chc
Trang 106
n gin ch l phi hp hot ng ca cc gim c cc b phn khc nhau cho php hot ng mt mnh trong khu vc nht nh. Sau , nhu cu phi hp phc tp li c xu hng lm cho vic ra quyt nh lm tn thi gian v lm chm vic phn ng t cc t chc. Th hai, vic chu trch nhim c nhn c th tr nn m h trong cu trc ma trn. Bi v, trch nhim c chia s, cc gim c ny c th li cho vic thc hin km ca cc gim c khc. Hn na, vic nhn ra ngun gc vn trong cu trc ma trn l kh khn v do vic tin hnh cc hat ng sa cha cng s nh vy. C nhiu cch khc cc cng ty quc t c th nng cao trch nhim v hiu qu. Mt cch thc ngy cng thng dng cc cng ty quc t l s dng nhm cng tc thc hin mc tiu v gii quyt cc khc mc. Phn sau, chng ta nghin cu vn s dng nhm cng tc mt cch chi tit. 5.4. C CH PHI HP (Intergrating mechanisms) Trong phn trc, chng ta gii thch rng cc cng ty chia nh thnh cc n v. By gi chng ta cn phi xem xt mt s phng php phi hp gia cc n v ny. Mt cch t c s phi hp l thng qua tp trung quyn lc. Tuy nhin, nu vic phi hp phc tp, s tp trung quyn lc c th s khng c hiu qu. Cc nh que l cp cao hn c trch nhim trong vic phi hp ny c th phi thc hin mt khi lng lmvic qu nhiu do cc hot ng a dng khc nhau gia cc n v ny, nht l khi cc n v ln, khc nhau v phn b ti nhiu v tr a l. Trong trng hp , cc cng ty hng ti cc c ch chnh thc v phi chnh thc thc hin s phi hp. Trong phn ny, chng ta s a ra nhng c ch phi hp khc nhau m cc cng ty kinh doanh quc t c th s dng. Tuy nhin, trc khi i su vo vn ny, chng ta s nghin cu v nhu cu phi hp trong cc cng ty quc t v mt s tr ngi trong hot ng phi hp. 5.4.1. Chin lc phi hp trong cc cng ty kinh doanh quc t Nhu cu phi hp gia cc n v khc nhau ty thuc vo chin lc ca cng ty. Vi cc cng ty ni a, nhu cu phi hp l thp nht, th hai l cc cng ty quc t, sau n cc cng ty ton cu, v cao nht l cc cng ty xuyn quc gia. Cc cng ty ni a ch yu quan tm ti sc p t pha cc a phng. Cc cng ty ny thng hot ng vi cu trc khu vc a l trn khp th gii, trong mikhu vc c s c lp ng k v chc nng to gi tr ring. Do mi vng c thit lp l mt n v kh c lp, nhu cu phi hp gia cc vng l thp nht. Nhu cu phi hp ti nhng cng ty theo ui cc chin lc quc t v c gng thu c nhiu li nhun t vic chuyn giao nhng cng ngh ch cht gia chnh quc v cc chi nhnh hot ng ti nc ngoi. S phi hp l cn thit khuyn khch vic chuyn
Trang 107
giao k nng v sn phm t chnh quc sang cc chi nhnh nc ngoi. Nhu cu phi hp tng ln i vi nhng cng ty c gng khai thc tnh kinh t theo a im v li ch ca ng cong kinh nghim, c th l nhng cng ty theo ui cc chin lc tan cu. t c mc tiu khai thc tnh kinh t theo a im v li ch ca ng cong kinh nghim, cc cng ty phi phn tn cc hot ng to gi tr ti cc a im khc nhau trn tan cu. Mng cc hot ng tan cu phi c phi hp vi nhau m bo rng dng u vo c a vo chui gi tr, dng bn thnh phm i qua chui gi tr, v dng thnh phm c a ra cc th trng trn khp th gii mt cch thun li. Nhu cu v s phi hp ti cc cng ty xuyn quc gia l ln nht. Gi nh rng cc cng ty ng thi theo ui mc tiu khai thc tnh kinh t ca a im v li ch ca ng cong kinh nghim, s thch nghi a phng, v s chuyn giao a phng nhng cng ngh ch cht gia cc n v trong cng ty (cn c xem nh l s hc hi tan cu). Ti nhng cng ty tan cu, s phi hp l bt buc m bo dng sn phm i qua chui gi tr mt cch sun s. Ti nhng cng ty quc t, s phi hp l bt buc m bo s chuyn giao nhng cng ngh ch cht gia nhng n v. Tuy vy, mc tiu xuyn quc gia t c chuyn giao a phng nhng cng ngh ch cht i hi s phi hp cht ch hn so vi ti cc cng ty quc t. Hn th na, cc cng ty xuyn quc gia i hi s phi hpgia cc chi nhnh ngoi qucv cc hot ng to gi tr phn b khp tan cu ca cng ty (v d, sn xut, nghin cu v pht trin, marketing) m bo rng bt k mt chin lc tung sn phm ra th trng hay chin lc marketing u c iu chnh ph hp vi cc iu kin tng a phng. 5.4.2 Nhng tr ngi cho s phi hp Cc nh qun l ca cc chi nhnh khc nhau c nhng nh hng khc nhau, mt phn do h c nhim v khc nhau. V d, cc nh qun l sn xut thng ch quan tm ti cc vn sn xut nh ti a ha nng xut, kim sat chi ph, kim sat cht lng; trong khi cc nh qun l marketing ch quan tm ti cc vn marketing nh: gi c, khuyn mi, phn phi, th phn. Nhng khc bit ny c th hn ch s trao i gia cc nh qun l. Cc nh qun l ny thm ch cn khng dng chung mt ngn ng. Hoc gia cc b phn khng c s coi trng ln nhau (v d: cc nh qun l marketing coi thng cc nh qun l sn phm, ngc li), v iu ny lm hn ch hn s trao i cn thit thc hin c mc tiu phi hp v hp tc. S khc bit trong nh hng ca cc n v cng xut pht t mc tiu khc nhau ca h. V d, cc b phn sn phm trn khp th gii ca mt cng ty a quc gia c mc tiu v chi ph, t yu cu sn xut tan cu phi to ra mt sn phm tiu chun ha trn
Trang 108
khp th gii, trong khi mt chi nhnh nc ngoi c th hot ng vi mc tiu tng th phn trong quc gia ln, v iu s bt buc phi c mt sn phm khng tiu chun. Trong trng hp nh vy, cc mc tiu khc nhau ny c th dn n s xung t. Nhng tr ngi cho s phi hp ny l rt bnh thng ti bt k mt cng ty no, nhng chng c th tr nn nghim trng ti cc cng ty a quc gia vi qu nhiu chi nhnh trong nc v nc ngoi. Hn na, s khc bit trong nh hng cc chi nhnh ca cc cng ty a quc gia thng lm cho s phi hp gp nhiu tr ngi hn bi s khc bit v thi gian, khang cch, v quc tch gia cc nh qun l tng chi nhnh. 5.4.3.1. Cc c ch phi hp chnh thc Cc c ch chnh thc c s dng nhm phi hp cc n v a dng, t hnh thc lin kt trc tip, lin lc nh k ti nhm v ti cu trc ma trn (xem hnh 10.9). Nhn chung, khi nhu cu kt hp tng ln, cc c ch phi hp chnh thc cng phi phc tp hn. S lin kt trc tip gia cc nh qun l chi nhnh l c ch phi hp n gin nht. Bng c ch ny, cc nh qun l ca cc chi nhnh khc nhau ch cn lin h vi nhau bt c khi no h c s quan tm chung. S lin h trc tip c th khng c hiu qu nu cc nh qun l c nh hng khc nhau dn n tr ngi cho s phi hp, nh nu ra phn trc.
Hnh 10.9. Cc c ch phi hp chnh thc
Tip xc trc tip Lin lc nh k
Nhm Cu trc ma trn Mc phc tp gia tng ca cc c ch phi hp Hnh thc lin lc nh k phc tp hn mt cht. Khi khi lng lin kt gia cc n v tng ln, s phi hp c th c ci thin hn bng vic cho php mt c nhn mi n v chu trch nhim phi hp vi mt n v khc trn c s thng thng. Thng qua
Trang 109
nhng vai tr ny, mt mi lin h lu di c thit lp gia nhng ngi c lin quan, v iu ny gip cho gim bt nhng tr ngi trong phi hp c tho lun phn trc. Khi nhu cu phi hp tng ln, cc cng ty c xu hng s dng cc nhm tm thi hoc lu di, bao gm nhiu c nhn t cc n v c nhu cu phi hp. Nhng nhm ny thng c s phi hp trong vic gii thiu v pht trin sn phm mi, nhng cng rt c ch khi bt k mt mt hot ng hoc chin lc no i hi phi hp t hai n v tr ln. Cc nhm gii thiu v pht trin sn phm mi thng bao gm nhng c nhn t phng nghin cu v pht trin, sn xut, marketing. Kt qu phi hp gip cho s pht trin sn phm ph hp hn vi nhu cu ngi tiu dung v c th sn xut mc chi ph hp l (theo yu cu i vi sn xut). Khi nhu cu phi hp tng ln, cc cng ty c xu hng s dng cc nhm tm thi hoc lu di, bao gm nhiu c nhn t cc n v c nhu cu phi hp. nhng nhm ny thng c s dng phi hp trong vic gii thiu v pht trin sn phm mi, nhng cng rt c ch khi bt k mt mt hat ng hoc chin lc no i hi s phi hp t hai n v tr ln. Cc nhm gii thiu v pht trin sn phm mi thng bao gm nhng c nhn t cc phng nghin cu v pht trin, sn xut, marketing. Kt qu phi hp gip cho s pht trin sn phm ph hp hn vi nhu cu ngi tiu dung v c th sn xut mc chi ph hp l (theo yu cu i vi sn xut). Khi nhu cu phi hp tr nn rt cn thit, cc cng ty c th thnh lp nn mt dng nh cu trc ma trn, trong tt c cc b phn u c lin kt vi nhau. Cu trc ny c thit k ti a ha s phi hp gia cc n v. Nh gii thch trn, ma trn thng dng nht trong cc cng ty a quc gia l da trn c s vng a l v cc b phn sn phm trn khp th gii. iu ny gip t c mc phi hp cao gia cc b phn sn phm v cc khu vc, v v vy, nh l thuyt ch ra, cng ty c th quan tm hn ti sc p ca bn a, mc tiu v chi ph v ng cong kinh nghim. Trong mt s cng ty a quc gia, ma trn ny phc tp hn, nhng vn c cu trc theo vng a l, b phn sn phm v cc chc nng ng thi u bo co trc tip ln tng hnh dinh. V vy, trong mt cng ty nh Dow Chemical, mi nh qun l u thuc ba c cu (v d: nh qun l marketing nha Ty Ban Nha l mt thnh vin ca chi nhnh Ty Ban Nha, ca b phn sn phm nha, v ca phng chc nng marketing). Cng vi vic thc y sc p ca a phng, vic khai thc tnh kinh t theo a im v li ch ca ng cong kinh nghim, ma trn loi ny tng cng s chuyn giao nng lc nng ct trong t chc. iu ny thng xy ra v nng lc nng ct c xu hng nm ti cc c quan
Trang 110
chc nng (nh c quan nghin cu v pht trin, marketing). Mt cu trc nh Dow s khuyn s chuyn giao nng lc tn ti trong cc ban chc nng v gia cc khu vc. Tuy nhin, nh tho lun trn, gii php ma trn ny c th sa ly trong tnh trng quan liu to ra nhiu vn tng ng vi nhng vn ma trn ny gii quyt c. Cu trc ma trn c xu hng quan liu, khng linh hot, v mang nhiu tnh cht xung t hn l phi hp. Nh trong trng hp ca Dow Chemical, cu trc nh vy cn phi linh hot v c cc c ch phi hp phi chnh thc ng h. 5.4.3.2. Cc c ch phi hp phi chnh thc c gng gii quyt hoc trnh nhng vn lin quan ti cc c ch phi hp chnh thc ni chung, ti c cu ma trn ni ring, cc cng ty vi nhu cu phi hp cao v ang th nghim hai c ch phi hp phi chnh thc: mng li qun l v vn ha t chc. -Mng li qun l: Mt mng li qun l l mt h thng cc mi lin h phi chnh thc gia cc nh qun l trong mt cng ty. cho mng li ny tn ti, cc nh qun l ti cc a im khc nhau trong t chc phi c mi lin h vi nhau, t nht l lin h gin tip. V d, trong hnh 10.10 ch ra mng li quan h n gin nht gia 7 nh qun l trong mt cng ty a quc gia. Cc nh qun l A,B v C u bit nhau qua quan h ring t, v tng t nh vy i vi nh qun l D, E, F. Mc d nh qun l B khng bit F qua quan h ring t, h vn lin h vi nhau thng qua s quen bit thng thng (thng qua nh qun l C v D). V vy, chng ta c th ni cc nh qun l t A ti F u l mt phn ca h thng, v nh qun l G th khng. Hnh 10.10: Mt mng li qun l gin n
G B E
Hy tng tng nh qun l B l nh qun l marketing ti Ty Ban Nha, v ng ta cn phi bit gii php cho vn k thut phc v ngi tiu dng Chu u tt hn. Nh qun l F - qun l nghin cu v pht trin ti M c gii php cho vn ca nh qun l B. Nh qun l B s cp n vn ca ng cho tt c nhng ngi quen bit, bao gm c
Trang 111
nh qun l C, v d hi xem liu trong s h c ai tm ra gii php g chng cho vn ny. Nh qun l C hi nh qun l D, sau ti F, cui cng l F gi cho B v trao i gii php cho ng. Theo cch ny, s phi hp c thc hin mt cch khng chnh thc thng qua h thng, thay v thng qua cc c ch phi hp chnh thc nh cc nhm hay cu trc ma trn. Tuy nhin, h thng nh vy hot ng c hiu qu, cu trc ny i hi h thng ny phi bao gm cng nhiu nh qun l cng tt. V d, nu nh qun l G gp phi ng vn nh nh qun l B, ng s khng ti a ha mng li phi chnh thc ny gii quyt vn . ng s phi s dng n cc c ch chnh thc nhiu hn. Vic thnh lp mng li tan cng ty l rt kh, mc d nhiu ngi c nhit thnh trong h thng ni v h thng nh keo h ni kt cc cng ty a quc gia vi nhau, rt kh xc nh r rng vic cc cng ty thnh cng n mc no trong vic xy dng cc h thng tan cng ty. Hai phng php dng c s dng thit lp cc h thng ton cng ty l h thng thng tin v cc chnh sch pht trin qun l. Cc cng ty hin ang s dng h thng my tnh v mng vin thng ca h cung cp c s vt cht cho cc mng h thng thng tin phi chnh thc. Cc th in t, hi ngh qua video, h thng d liu tn s cao lm cho cc nh qun l trn khp tan cu bit nhau d dng hn. Tuy nhin, nu thiu h thng lin l c nhn, cc h thng thng tin tan cu ny s rt kh p ng cho nhu cu hi nhp ca cng ty. Cc cng ty ang s dng chng trnh pht trin qun l xy dng cc mng phi chnh thc. Cc sch lc bao gm c vic gip cc nh qun l t nhng n v khc nhau bit da trn mi quan h thng xuyn h t xy dng cc h thng phi chnh thc, v s dng cc chng trnh gio dc qun l to iu kin cc nh qun l ny li mt a im h gn gi nhau hn. Vn ha t chc Organization Culture:
Cc h thng t chc c th khng t c s phi hp nu cc nh qun l ca tng n v nht nh theo ui cc mc tiu nh khc vi mc tiu chung. h thng t chc hot ng ng, v cu trc ma trn hot ng tt, cc nh qun l cn phi c mt cam kt trong vic t c mc tiu chung. nh gi thc cht vn , chng ta hy xem li trng hp nh qun l B v F. Nh trc kia, nh qun l F nghe ni v vn ca cc nh qun l B thng qua h thng. Tuy vy, vn ca B s i hi F dnh nhiu thi gian gii quyt. Vi mt mc nht nh, iu s lm cho F phi xao lng cng vic ca mnh v do mc tiu hot ng ca F khc so vi B, Fs c th khng sn lng lm
Trang 112
iu ny. V vy, F c th s khng gi cho B, v h thng phi chnh thc s khng th cung cp gii php cho vn ca B. xa b sai lm ny, cc nh qun l ca t chc phi gi vng cc h thng tiu chun v gi tr chung, l vn hoa cng ty phi gt qua nhng nh hng khc nhau ca cc n v. Khi iu ny xy ra, nh qun l s sn lng v c th b qua bn cnh nhng quyn li ca n v mnh tp trung vo quyn li ca cng ty. Nu nh qun l B v F cng trung thnh vi h thng tiu chun v gi tr chung ny t quyn li chung ca cng ty ln trn quyn li ca cc c nhn, nh qun l F s sn lng hp tc vi B gii quyt vn ca B. Vn s chuyn thnh: lm th no mt cng ty xy dng c vn ha chung? Kh nng thit lp mt cch nhn chung cho cng ty l kh kh khn. Cc nh qun l cp cao cn phi xc nh s mnh ca cng ty v phn nh cc s mnh ny thng qua cc tiu chun v gi tr t chc. Nhng cng vic ny cn phi c ph bin thng qua h thng. Vi h thng phi chnh thc c xy dng, iu ny c th t c thng qua cc chng trnh gio dc qun l x hi ha cc nh qun l trong mt h thng tiu chun v gi tr ca cng ty. V d, s lnh o l mt cng c quan trng khc xy dng vn ha chung. Cc chnh sch lin h nhn s dng nh cng ng mt vai trquan trng. Ch cnla chn cc nh qun l l nhng ngi chi trong mt i. Cng cn phi t ra cc chnh sch thng pht v ng c khuyn khch cc nh qun l phi hp vi nhau v s pht trin ca cng ty. V d, nh qun l F s sn sang phi hp vi B nu anh ta t c li ch hay ting tm g hn l vic lm khng cng trc kia. 5.4.4 H thng kim sat Mt nhim v c bn ca cc nh qun tr cng ty l kim sat cc n v chi nhnh ca cng ty m bo hot ng ca cc chi nhnh ny ph hp vi chin lc v mc tiu ti chnh chung ca cng ty. Cc cng ty t c iu ny thng qua cc h thng kim sat khc nhau. Phn ny s tng kt cc loi hnh kim sat c s dng, sau s xem xt s ph hp ca chng vi chin lc quc t. C 4 loi h thng kim sat chnh c cc cng ty a quc gia s dng: kim sat nhn s, kim sat hnh chnh, kim sat u ra v kim sat vn ha. Trong hu ht cc trng hp, c 4 loi hnh ny u c s dng, nhng mc tp trung ca mi loi hnh khc nhau ty thuc vo chin lc ca cng ty. 5.4.4.1 Kim sot nhn s Kim sot nhn s l kim sat cc mi lin h c nhn vi cc chi nhnh. Loi hnh kim sat ny c xu hng c cc cng ty nh s dng nhiu hn, v l s gim st trc
Trang 113
tip vi cc hot ng ca chi nhnh. Tuy vy, loi hnh ny cng to thm cc mi lin h gia nhng nh qun l cp cao trong cc cng ty a quc gia ln. CEO s dng hnh thc ny tc ng ti hnh vi ca cc chi nhnh, v d nh gim c cc b phn sn phm trn khp th gii hoc ca cc vng a l chnh. Cc gim c ny c th s dng h thng kim sat nhn s tc ng n hnh vi ca cc chi nhnh v ti t chc. V d, Jack Welch, CEO ca General Electric, t chc nhng cuc gp g ring t cc gim c ca cc chi nhnh kinh doanh chnh ca GE (hu ht u l chi nhnh quc t). ng ta s dng nhng cuc gp g ny thm d cc nh qun l v chin lc, cu trc, hot ng ti chnh ca cng ty. Bng vic , ng s dng kim sat nhn s xem xt cc nh qun tr v cc chin lc cng ty mun thc hin. 5.4.4.2. Kim sat hnh chnh Kim sat hnh chnh l kim sat thng qua h thng cc lut l v qui trnh ttrc tip nh hng ti hot ng ca cc n v. Vic kim sat hnh chnh quan trng nht ca cc n v trong cc cng ty a quc gia l kim sat v s dng ngn sch v vn. Qun l ngn sch thng thng qua mt h thng cc lut l v phn phi ngun lc ti chnh ca cc cng ty. Cc lut ny s lm r mc n v c th chi tiu l bao nhiu. V d, ngn sch cho nghin cu v pht trin thng qui nh b phn nghin cu v pht trin u t bao nhiu tin vo vc pht trin mt sn phm mi. Cc nh qun l nghin cu v pht trin bit rng nu h chi tiu qu nhiu vo mt d n, h s c t tin hn u t vo cc d n khc. V vy, h s bit cch iu chnh hnh vi ca mnh chi tiu trong phm vi ngn sch cho php. Hu ht cc mc ngn sch u c xc nh thng qua thng lng gia b phn qun l tng hnh dinh v b phn qun l tng n v. B phn qun l tng hnh dinh c th khuyn khch vic pht trin ca mt s n v no v hn ch s pht trin ca cc n v khc bng vic iu chnh ngn sch. Lut chi tiu vn i hi b phn qun l tng hnh dinh phn cp vic chi vn ca n v mt mc no (v d ti GE l 50.000USD). Ngn sch cho php tng hnh dinh khi lng vn m mt n v c th chi tiu trong mt nm nht nh. V nguyn tc chi tiu vn cho tng hnh dinh l mt cng c kim sat th hai - kim sat vic chi tiu nh th no. Cc nh qun l cao nht c th khng thng qua nhu cu chi tiu vn khc vi mc tiu chung ca cng ty v ngc li. 5.4.4.3 Kim sat u ra Kim sat u ra bao gm vic t ra cc mc tiu cho cc n v t c, th hin cc mc tiu ny thng qua cc chi ch nh: li nhun, nng sut, s tng trng, th phn, cht lng; v sau nh gi s hat ng ca cc nh qun l n v thng qua kh
Trang 114
nng t c nhng mc tiu trn. Cc loi mc tiu ca cc n v ph thuc vo vai tr ca n v trong cng ty. Cc b phn sn xut c lp, hoc cc chi nhnh con thng c mc tiu l li nhun, tng trng bn hng, th phn. Cc n v chc nng thng c mc tiu lin quan n hot ng ca h. V d, G&D s c mc tiu pht trin sn phm mi, b phn sn phm s c mc tiu nng sut v cht lng, b phn marketing c mc tiu th phn. Tng t nh kim sat ngn sch, thng thng cc mc tiu thng c thit lp trn c s tho lun gia cc n v v tng hnh dinh. Thng thng, tng hnh dinh s a ra nhng mc tiu c tnh thch thc nhng li mang tnh thc t, v cc nh qun l cc n v s tm cch ci thin hot ng ca mnh m khng b chu p lc, t h s tm ra nhng hot ng khc thng lm iu (v d nh ti a ha li nhun ngn hn). Kim sat u ra khuyn khch h thng qun l bng ngoi l. Tr phi cc n v t c mc tiu ra, nu khng h s b loi b. Nu mt n v khng t c mc tiu ca mnh, cc nh qun l tng hnh dinh s a ra nhng cu hi rt khc khe. Nu khng c c cu tr li tha ng th h c th can thip vo hot ng ca n v, thay th ngi qun l v tm cch nng cao hiu qu ca n. Kim sat u ra thng c cng c bng vic kt ni qun l vi cc k hoch thng pht. V d, nu mt b phn sn phm trn khp th gii t c mc tiu li nhun, nh qun l b phn sn phm c th c thng mt khan. Mc thng c th phn nh mc n v vt qua nhng mc tiu ra, v vy cc nh qun l n v c ng c ti a ha hot ng ca mnh. 5.4.4.4 Kim sat vn ha Chng ta cp kim sat vn ho trong phn trc, khi chng ta tho lun v vn ha t chc nh mt phng tin khuyn khch s phi hp. Kim sat vn ha tn ti khi nhng nhn vin trung thnh vi h thng cc tiu ch v gi tr ca cng ty. Khi iu ny xut hin, cc nhn vin c xu hng kim sot hnh vi ca ring h, lm gim nhu cu gim st trc tip. Trong mt cng ty c s thng nht cao v vn ha, s t kim sat c th lm gim nhu cu v cc h thng kim sat khc. Mc.Donald l mt v d rt in hnh cho mt cng ty lun khuych trng h thng cc tiu ch v gi tr ca t chc. Mc.Donald coi hi vin v cc nh cung cp nh i tc ca mnh v nhn mnh s cam kt lu di vi h. S cam kt ny khng ch l mt bi din thuyt v mi lin h i vi cng chng, m iu ny cn c h tr bihnh ng, bao gm c s sn lng gip cc nh cung cp v cc hi vin ci tin hot ng ca h thng qua vic tr gip v vn v/hoc qun l khi cn thit. p li, cc hi vin v nh cung
Trang 115
cp hi nhp vo vn ha ca cng ty v cam kt gip Mc.Donald thnh cng. Kt qu l Mc.Donald c th ch phi dnh t thi gian hn mc cn thit kim sot hj vin v cc nh cung ng ca h. Vic xy dng kim sat vn ha l rt kh. Cn phi c u t tin bac v thi gian ln trao di cc h thng tiu chun v gi tr thng qua cc chng trnh gio dc v qun l. K c vi cc phng thc nh trn, vic lp nn mt nn vn ha chung trong mt t chc c th mt rt nhiu nm. Chi ph kim sat c xc nh l lng thi gian cc nh qun l cao cp phi b ra kim sat v nh gi hot ng ca cc n v. Chi ph ny s gia tng nu s khng r rng trong hot ng ln. Nu s khng r rng trong hat ng nh hn, cc nh qun l c th s dng kim sat u ra kim sat; nu mc khng r rng cao, h khng th s dng c phng php . Kim sat u ra khng cho bit cc du hiu r rng v hiu qu ca mt n v trong h thng.V vy, cc nh qun l cn tn nhiu thi gian gii quyt vn xut pht t s khng r rng trong hot ng, v iu ny lm tng chi ph kim sat ln.
Chng 6. QUN TR NGUYN VT LIU

Qun tr sn xut c hiu l qun tr ton b cc hot ng to ra gi tr, bao gm cc hot ng sn xut, marketing, qun tr NVL, nghin cu v th nghim, h thng phc v sn xut, h thng thng tin v dch v sau bn hng Gim chi ph v nng cao cht lng sn phm l mc tiu c bit quan trng trong kinh doanh. Trc ht qun l SX v NVL nhm phc v tt hn nhng i hi ring bit ca ngi tiu dng mi quc gia. Do c s khc nhau trong th hiu tiu dng v cc s thch tiu dng cc quc gia nn sn phm phi c thch nghi ha. iu i hi phi tp trung hot ng ch to ti mt s th trng v phn tn mt s hot ng khc vo th trng cc a phng c th.Hn na, qun tr SX v NVL phi nhanh chng p ng nhng thay i trong nhu cu khch hng. Trong nhng nm gn y, vic cnh tranh p ng kp thi cc nhu cu mi tr nn quan trng hn. Ni cch khc, khi nhu cu ca khch hng c khuynh hng kh d on th
Trang 116
cng ty cn iu chnh kp thi nhng vn lin quan trong qu trnh ch to v cung ng NVL p ng nhng thay i v ginh u th trong cnh tranh. Do c qun tr SX v qun tr NVL u ng vai tr quan trng . Nu cng ty s dng h thng thng tin nm bt kp thi nhng thay i trong nhu cu khch hng th h s ginh c nhng u th trong cnh tranh v khng a n nhng o ln cng nh nhng phn ng th ng trong hot ng cung ng NVL 6.1. LA CHN A IM SN XUT Tm c ni thch hp xy dng nh my l 1 trong cc quyt nh quan trng ca cng ty kinh doanh quc t. S la chn ny c th gip cng ty t c 2 mc tiu: gim chi ph v nng cao cht lng sn phm. Ba cn c xem xt a im xy dng nh my sn xut trn phm vi quc t: yu t quc gia, yu t k thut v yu t sn phm. 6.1.1. Yu t quc gia Cc yu t kinh t chnh tr, vn ha v cc yu t c lin quan n s khc nhau v chi ph gia cc quc gia chnh l nhng l do lm cho cc quc gia khc nhau th c lichi th so snh trong vic sn xut cc sn phm c th khc nhau. S khc nhau nh hng n li ch, chi ph v ri ro trong khi tin hnh hot ng sn xut kinh doanh 1 quc gia nht nh. V vy, mt cng ty nn la chn a im sn xut ni c iu kin kinh t, chnh tr v vn ha thun li cho sn xut sn phm vi chi ph thp nht. Tt nhin cc iu kin khc cng nh hng n quyt nh ni ch to sn phm, th d: hng ro thng mi chnh thc v khng chnh thc, nhng lut l v u t trc tip nc ngoi v nhng bin i ca t gi hi oi trong tng lai. Nh chng ta bit, s tng gi ng tin c th lm cho mt quc gia c chi ph sn xut thp nht tr thnh quc gia c chi ph sn xut cao nht. Trong khong thi gian 1950 n 1980, s gim gi ca ng Yn Nht lm cho nc Nht tr thnh quc gia c chi ph sn xut thp nht. T nm 1980, khi ng Yn Nht tng gi so vi USD M th chi ph sn xut Nht li cao hn M. V vy nhiu cng ty Nht chuyn sang xy dng nh my ti ng u v M. 6.1.2. Yu t k thut
Trang 117
Loi k thut m cng ty s dng ch to sn phm c th nh hng n quyt nh chn ni sn xut sn phm. Th d: mt s k thut ch c th sn xut 1 quc gia phc v th trng cc quc gia khc trong khu vc. Trong nhng trng hp khc th k thut c th phc v cho hot ng sn xut ca cc vng lin quan. Ba vn cn quan tm trong yu t k thut l: mc chi ph c nh khi p dng loi k thut ny, quy m ti u v tnh cht t ng ha. Chi ph c nh: trong mt vi trng hp, chi ph c nh ca vic xy dng v a nh my vo hot ng rt cao. Th d: chi ph khong 1 t USD xy dng v a vo hot ng 1 nh my sn xut chip. Do vy, ch nn xy dng nh my mt quc gia phc v cc quc gia khc trn th gii. Ngc li, khi chi ph c nh thp th nn xy dng cc nh my sn xut mt s quc gia, nh vy cng ty c th phc v tt hn nhu cu ngi tiu dng cc quc gia m cng ty hot ng. Sn xut nhiu quc gia khc nhau c th gip cng ty trnh c nhng ri ro v khi tr thnh qu ph thuc vo 1 quc gia th ri ro s rt cao, c bit khi t gi hi oi thay i. Quy m ti u: Khi khi lng sn phm sn xut ra tng ln v chi ph sn xut 1 sn phm gim th cng ty c th t c hiu qu kinh t theo quy m. Trong trng hp ny, sn xut tng ln s tn dng c ti a li th ca my mc thit b v vic tng nng sut lao ng nh chuyn mn ha cao hn trong qu trnh sn xut lm cho chi ph sn xut gim. Tuy vy, chi ph sn xut 1 sn phm ch gim nu quy m sn xut tng ln trong mt gii hn nht nh. V nu quy m sn xut vt qu gii hn th vic tng quy m sn xut s lm tng chi ph. Mc quy m gi l quy m ti u. Quy m ti u ca sn xut l yu t c bn c nh hng n cc quyt nh sn xut tp trung hay phn tn: Nu quy m ln th nn xy dng nh my sn xut mt vi Trong trng hp, quy m ti u nh v khi chi ph c nh thp quc gia nht nh xut hng ha sang th trng cc quc gia ln cn. th nn xy dng nh my cc quc gia l th trng mc tiu phc v nhu cu a dng ca ngi tiu dng cc quc gia khc nhau v trnh c ri ro t gi hi oi thay i.
Trang 118
Trong trng hp quy m ti u nh v chi ph c nh cao th
phi so snh hiu qu ca 2 phng n. Mc t ng ha: mc t ng ha c lin quan cht ch vi quy m sn xut ca DN kinh doanh quc t. Mc t ng ha thng gn vi quy m sn xut ln v ngc li. Mc t ng ha ph thuc rt nhiu vo k thut ch to t ng- k thut cho php cng ty sn xut mt tp hp nhiu sn phm cui cng t cht lng quy chun, thng ch c cc nh my quy m ln mi c th t c.Hn na, cng ty s dng k thut t ng s t t l thnh phm cao. C 2 cp k thut t ng, l my mc t ng v h thng ch to t ng. S dng h thng my mc t ng trong kinh doanh quc t cho php cng ty c th lm cho sn phm ph hp vi nhu cu a dng ca khch hng cc quc gia khc nhau.H thng my mc t ng cho php cng ty c th iu chnh sn lng sn phm theo yu cu a dng ca cc th trng khc nhau m khng cn xy dng nh my cc quc gia khc nhau. Nh vy cng ty s quyt nh tp trung sn xut mt quc gia khi yu t k thut m bo thc hin tp trung sn xut 1 quc gia hoc trong 1 quc gia nht nh trn th trng mc tiu c chi ph c nh ln v quy m ti u cao. 6.1.3. Yu t sn phm Quyt nh tp trung sn xut cn ph thuc vo c im ca sn phm. Ba vn xem xt trc khi ra quyt nh: Quan h gia gi tr sn phm v trng lng sn phm, quan h gia gi tr NVL v trng lng NVL v tnh cht ging nhau ca nhng sn phm cng p ng 1 loi nhu cu trn ton th gii. Th nht, quan h gia gi tr v trng lng ca sn phm c nh hng ln n chi ph vn chuyn. i vi nhng sn phm thuc nhm hng in t th quan h ny i ngc nhau, bi gi tr ca sn phm th ln nhng trng lng ca n th thp, do chi ph vn chuyn thng chim t trng nh trong tng gi tr. Ga nh cc yu t khc l nh nhau th cng ty nn tp trung sn xut ti mt hay mt s cc quc gia phc v nhu cu ca th trng quc t. Ngc li, i vi cc sn phm th quan h ny li l quan h cng chiu. Th d: du kh l sn phm c trng lng ln nn chi ph vn chuyn thng chim t trng ln trong tng chi ph. Do , gi
Trang 119
s cc yu t khc nh nhau th cng ty nn xy dng nh my gn ni tiu th gim chi ph vn chuyn. Th hai, quan h gia gi tr NVL v trng lng NVL cng nh hng n chi ph vn chuyn. Chng hn gi tr NVL cao v trng lng NVL thp th chi ph vn chuyn thng chim t trng nh trong tng chi ph. Do , nu cc yu t khc l nh nhau th cng ty nn tp trung sn xut ti 1 hay 1 s quc gia phc v nhu cu ca th trng quc t. Ngc li, nu gi tr NVL thp m trng lng NVL cao th chi ph vn chuyn thng chim t trng ln trong tng chi ph. Do , gi s cc yu t l nh nhau th cng ty nn xy dng nh my gn ni tiu th gim chi ph vn chuyn. Th ba, nhng sn phm m nhu cu trn th gii c khuynh hng tng t nhau nh sn phm ha cht, thp, sn phm in cng nghip hay cc sn phm tiu dng hin i nh my tnh v my tnh c nhn. Do th hiu s thch khch hng trn th gii t c s khc nhau nn khng cn iu chnh nhiu. i vi cc sn phm ny, cng ty nn tp trung sn xut nhng quc gia c la chn phc v nhu cu th trng cc nc trong khu vc. Tm li: trong vic la chn ni sn xut, chng ta quan tm n 2 vn : tp trung sn xut 1 s quc gia phc v nhu cu ca th trng quc t v xy dng nh my sn xut cc vng hay quc gia gn th trng tiu th chnh. Trc khi ra quyt nh, chng ta cn tnh n c 3 yu t trn. Tuy nhin, khng phi lc no cc yu t trn cng biu hin r rng, nn trcvs khi quyt nh chng ta cng cn xem xt v so snh gia li ch v bt li ca mi quyt nh. 6.2. LA CHN VIC T SN XUT HOC MUA BN THNH PHM 6.2.1. L do phi la chn Trong kinh doanh quc t cng ty phi quyt nh t sn xut cc b phn hay mua nhng b phn ny t nhng nh sn xut khc ch to ra sn phm cui cng. Quyt nh ny l rt quan trng trong chin lc sn xut ca nhiu cng ty. Chng hn, trong ngnh sn xut t th mt chic t c ti hn 10000 thit b khc nhau nn cc cng ty ngnh cng nghip ny phi la chn gia vic t lm hay mua bn thnh phm. Th d: Ford Chu u th ch t sn xut 45% gi tr ca xe Fiesta, 55% cn li h thng xuyn mua ca cc nh sn xut khc.
Trang 120
Quyt nh ny l rt quan trng i vi 1 cng ty khi kinh doanh trong ni a, tuy nhin quyt nh ny i vi cng ty kinh doanh quc t s phc tp hn v c s khc nhau ca cc yu t chnh tr, x hi, kinh t, vn ha cng nh cc yu t lin quan ti chi ph ca cc quc gia khc nhau. 6.2.2. Li th ca vic t sn xut ton b cc b phn ca sn phm Khi cng ty t sn xut tt c cc bn thnh phm s c nhng li ch sau: - Th nht: u t vo cc ti sn chuyn dng. Mt cng ty phi u t vo ti sn chuyn dng sn xut nhng bn thnh phm c vai tr quan trng trong vic lm cho sn phm ca cng ty c tnh cnh tranh cao hn trn th trng. Ga nh hng xe Ford Chu u c xe hi mi cht lng cao do h s dng b ch ha kh c bit, gip vic s dng nhin liu hiu qu hn. V vy, hng ny quyt nh c nn t sn xut loi ch ha khi ny hay k hp ng mt cng ty khc m nhn v cung cp cho hng. ch to b ch ha kh cn b phn my mc c bit p ng yu cu k thut. Hn th na, vic u t ch sn xut ra b phn ny ch cng cp cho 1 khch hng l Ford. Trong trng hp ny, cng ty ch to b ch ha kh s rng Ford li dng iu ny gim gi c ca b ch ha kh m h sn xut.Cn i vi Ford th h li s rng h phi ph thuc vo cng ty cung cp b ch ha kh ny v nu c trng hp bt n, Ford khng th chuyn d dng sang bn hng. Nh vy, Ford s cng ty ch to b ch ha khi ny da vo u th m tng gi c. Nu Ford thiu s tin tng vo cng ty ch to b ch ha kh th h s t ch to b ch ha kh. Tuy nhin, quyt nh ny s buc Ford phi u t vo nhng ti sn chuyn dng. - Th hai: bo v b quyt k thut ca sn phm. B quyt k thut sn phm l b mt c bit ca cng ty v cho php cng ty sn xut ra nhng sn phm c nhng c tnh ring bit. B quyt k thut cho php cng ty c nhng u th cnh tranh cao hn cc cng ty khc. Khng mt cng ty no mun i th cnh tranh c oc nhng b quyt ny. Nu mt cng ty k hp ng vi mt hng khc ch to mt b phn nht nh th k thut ch to b phn c th b hng cung ng s dng bn cho i th cnh tranh. V vy, bo ton k thut ch to th cng ty phi chn cch t sn xut cc b phn ca sn phm. - Th ba: Hp l ha lch trnh ch to
Trang 121
Thc hin quyt nh t sn xut ton b sn phm c th lm cho qu trnh lo k hoch, phi hp lch trnh tr nn d dng hn. iu ny c bit thun li cho cc cng ty thc hin h thng qun l NVL just-in-time gim vic d tr NVL v m bo qu trnh sn xut thng sut v do gim chi ph sn xut. Nu cng ty mua bn thnh phm t ngi cung ng th s c th khng thc hin c lch trnh hp l, v vy cng ty phi thng xuyn d tra NVL, tc l lm cho chi ph sn xut tng ln. 6.2.3. Li th ca mua bn thnh phm Li th ca vic mua bn thnh phm t nhng ngi cung ng c lp c th cho pho cng ty c th iu chnh tnh linh hot ca ngun cung ng v gim c cc u mi t chc. iu chnh linh hot ngun cung ng u th t vic mua bn thnh phm t cc nh cung ng c lp cho php cng ty c th linh hot trong vic chuyn t ngun cung ng ny sang ngun cung ng khc. i vi cc cng ty kinh doanh quc t th iu ny cng tr nn quan trng trong iu kin c s thay i kh thng xuyn ca t gi hi oi v ca cc ro cn thng mi lm thay i mc hp dn ca cc nh cung ng cc quc gia khc nhau. Vic mua bn thnh phm cng cn thit i vi nhiu quc gia c ri ro v chnh tr. Vi nhng quc gia nh th th cng ty c th mua bn thnh phm thay v u t trc tip nc ngoi. Bng cch mua cc bn thnh phm t nc ny m gip cng ty trnh c nhng ri ro v mt chnh tr, k c khi c xy ra chin tranh th cng ty cng khng gnh chu bt k mt ri ro no. Tuy nhin, vic thc hin chin lc mua bn thnh phm cng lm cng ty gp mt s trng hp bt li. Th d: khi cc cng ty cung cp bn thnh phm nhn thy rng ngi mua s thay i nh cung cp trong trng hp c s thay i v t gi hi oi, thay i v hng ro thng mi v cc lin quan n chnh tr th h s khng u t nhiu c cc my mc thit b c bit cho qu trnh sn xut loi bn thnh phm . iu lm cho cng ty gp bt li t pha nh cung cp. Gim u mi cng ty
Trang 122
Nu cng ty t lm cc b phn ca sn phm th quy m t chc ca doanh nghip s tng ln, dn n chi ph tng ln. iu xut pht t 3 l do c bn sau: Kh s lng cc n v trong cng ty cng ln th pht sinh nhiu vn cn phi gii quyt trong qu trnh hp tc v kim sot cc n v. S hp tc v kim sot cc n v yu cu cc cn b qun l ch cht phi qun l c s lng ln thng tin v hot ng ca cc n v b phn. S lng cc n v b phn cng ln th cng c nhiu thng tin i hi cc cn b ch cht phi x l, nu cc u mi qu nhiu s gy kh khn cho cc cn b qun l. V l thuyt, khi cng ty tham gia qu nhiu cc hot ng th cn b cao cp nht ca cng ty s khng th kim sot tt cc hot ng ca cng ty. Trong nhiu trng hp, gi phi tr cho cc hot ng khng hiu qu cn ln hn li ch ca vic tp trung qun l theo chiu dc. Vn ny cn c quan tm hn trong kinh doanh quc t, v khi cc chi nhnh xa nhau v khng gian, c s khc bit v thi gian, ngn ng v vn ha nn c nhiu vn phc tp ny sinh. Khi cng ty t sn xut cc b phn ca sn phm, cc n v chi nhnh sn xut cc bn thnh phm ny khng c ng lc gim chi ph bi v chc chn l h c khch hng l cng ty m. Do h khng cn phi cnh tranh vi cc i th bn c hng ha nn kt qu l chi ph sn xut thng cao. Hn na, cc b qun l b phn c th c tnh chuyn phn chi ph cao hn cho cc b phn khc trong cng ty vi hnh thc gi chuyn giao ch khng tm cch gim cc chi ph ny. Cc cng ty phi xc nh gi chuyn giao trong vic chuyn bn thnh phm t b phn ny sang b phn khc trong cng ty loi tr cc n v dng hnh thc ny mu li ring. iu ny lun gy kh khn cho bt k cng ty no, xong i vi cc cng ty kinh doanh quc t th cng kh khn hn nhiu. Cc yu t nh c ch thu khc nhau, s thay i t gi v s quan tm khong ng mc ca gim c cng ty n cc iu kin cc quc gia lm cho vic quyt nh gi chuyn giao trong kinh doanh quc t tr nn kh khn hn. Tnh cht phc tp ny lm cho cc n v b phn tng cng khai thc gi hcuyn giao phc v cho li ch ca h nhm chuyn bt chi ph cho cc b phn khc hn l tm cch gim chi ph. Cng ty no quyt nh mua bn thnh phm t cc nh cung cp c lp c th trnh c vn trn v cng ty ch phi kim sot cc u mi thng tin t hn.
Trang 123
Cng ty c th trnh oc nhng ng c li dng gi chuyn giao mu li ring nu cng ty quyt nh mua bn thnh phm t nhng nh cung cp c lp. Cc nh cung cp c lp hiu rt r rng h phi tip tc lm n c uy tn cnh tranh. Mt khc, v gi c ca cc nh cung cp c lp oc hnh thnh trn th trng nn vn gi chuyn giao khng tn ti. 6.2.4. Lin minh chin lc i vi nhng nh cung cp trnh c nhng bt li do s thay i v t chc khi quyt nh sn xut mi b phn ca sn phm, cc cng ty phi tin hnh lin minh chin lc i vi cc nh cung cp ch cht. Th d: trong nhng nm gn y, Kodak lin minh vi Canon. Trong lin minh ny, th Canon sn xut my pho to bn cho Kodak. Trong lin minh gia Apple v Sony, Sony sn xut my tnh cm tay cho Apple. Nhng lin minh ny s khuyn khch cho cc nh cung cp tin hnh u t chuyn mn ha. V quyt nh mua bn thnh phm th cng ty v cc nh cung cp thng khng tin tng ln nhau. trnh c iu ny th lin minh chin lc lun xy dng lng tin gia cng ty v nh cung cp da trn c s cng ty cam kt s tip tc mua bn thnh phm t 1 nh cung cp v c quy nh trong nhng iu khon khc nhau. C th cng ty u t vn vi t l c phn nh vo mt nh cung cp chng t rng cng ty mong mun xy dng mi qua h lu di, c hiu qu v li ch cc bn tham gia. Cn ch l lin minh chin lc khng phi lc no cng t c mi mong mun ca cc bn tham gia. Khi tham gia ng minh trong di hn, cng c th gp nhng nan gii nh quyt nh t sn xut mi b phn sn phm ca mt cng ty, v cng ty cng cam kt s mua hng ha cu nh cung cp trong di hn. 6.3. QUN L CUNG NG NGUYN VT LIU Qun l cugn ng NVL l hot ng ca cc nh qun tr nhm lm cho NVL c a vo qu trnh sn xut c u n v thun li. Mc tiu ca vic qun l ny nhm to ra nhiu gi tr v to ra li th so snh ca cng ty vi mc chi ph thp nht. Gim chi ph thng qua vic qun l mt cch cht ch v khoa hc cc NVL l con ng gip cng ty t hiu qu cao trong sn xut. Trong cc cng ty sn xut, chi ph NVL thng chim t trng cao, trong khong 50% n 70% tng doanh
Trang 124
s. B vy, ch cn gim mt phn nh chi ph ny th cng c nh hng ln n cc li nhun ca cng ty. Qun l cung ng NVL l nhim v quan trng ca cng ty kinh doanh quc t. Cng ty cn phi kt hp cc dng cung ng cc b phn ca sn phm ng b bo m cho h thng sn xut hot ng thng sut. Cng ty cng phi d on thi gian sn phm dng khu phn phi. Nhng nhim v ny rt phc tp do yu t khng gian v vic thc hin cc th tc hi quan l a dng v phc tp. Mc ch ca vic qun l ny l gim chi ph, nng cao hiu qu s dng NVL t cc li th cnh tranh. 6.3.1. Phng php qun l NVL khng c d tr (Just-in- time) Phng php qun l NVL khng c d tr (JIT) do ngi Nht khi xng t nhng nm 50 v 60. Hin nay phng php ny c ng dng rng ri cc cng ty sn xut v ng mt vai tr quan trng trong s thnh cng ca cng ty. Phng php JIT l phng php tit kim chi ph trong vic d tr NVL bng cch dng h thng tnh ton v hot ng sao cho ch chuyn NVL n ni sn xut vo thi im cn cho qu trnh ch to ch khng ch n trc v ch i. Lm nh vy s tit kim c phn ln chi ph nh tng vng vn lu ng v chi ph bo qun NVL d tr. Nhng nm 1980, nh p dng phng php nu m Ford tit kim c 3 t USD. Nh vy, nh cch ny m Ford tng chu chuyn ca vn mua NVL t 6 ln ln hn 9 ln trong 1 nm, do gim chi ph d tr NVL khong mt phn ba. Mt li ch khc ca h thng JIT l c th gip cng ty hon thin h thng cht lng sn phm. Trong JIT, NVL c a vo h thng ch to ngay ch khng ch d tr trong kho. iu ny cho php nhng NVL hng c loi b ngay, nh m loi tr vic sn xut sn phm hng do dng nhng NVL khng ng tiu chun. Nu khng dng phng php JIT th nhng NVL khng tiu chun c d tr kho s khng c pht hin bo li cho nh cung cp sa cha kp thi. Tuy vy, dng phng php JIT ny cng c th gp phi tnh trng thiu NVL do nhng nguyn nhn khng c tnh trc i v nh cung cp. Hn na, thc hin phng php ny lm cho cng ty ph thuc vo nh cung cp bn thnh phm quan trng. Trong trng hp nhu cu trn th trng v sn phm t ngt tng nhanh th vic p dng phng php ny cng gy kh khn.
Trang 125
6.3.2. T chc hp l qu trnh di chuyn NVL Khi tham gia vo th trng quc t th s a dng ca th trng v ngun cung cp NVL s tng ln. iu ny i hi phi c s qun l cht ch nhng vn lin quan n NVL v c rt nhiu yu t chi ph lin quan n mua NVL nh: s thay i ca t gi hi oi, vn chuyn, sn xut NVL, thng tin lin lc, thu, cc ngha v XNK v qun l. Do cc mi quan h v mt t chc tng ln nhanh chng nn chng ta cn phi qun l v kim sot chng. Nhng mi quan h ny c s tham gia ca cc yu t vt cht, vn, thng tin v con ngi m cng ty cn phi t chc phi hp trong qu trnh sn xut ra sn phm v to ra gi tr. Nh chng ta bit, vic mua NVL, sn xut v phn phi khng phi l cc vn ring l m l 3 mt ca mt vn c bn; l kim sot dng NVL v sn phm mua t nh cung cp, qua ch to v sau phn phi n tay ngi tiu dng. Phng php qun l NVL truyn thng l phng php khng c s qun l thng nht gia cc khu mua NVL, lp k hoch, kim sot sn xut v phn phi sn phm. Trong phng php ny, k hoch v kim sot thuc chc nng ca khu sn xut, phn phi sn phm thuc chc nng ca khu marketing. Phng php qun l mi ch trng s thng nht ca cc hot ng ni trn. Cc hot ng mua NVL, k hoch v kim sot sn xut, phn phi sn phm u thuc chc nng ca khu qun l NVL. Phng php t chc ny pht huy vai tr qun l NVL trong qu trnh sn xut sn phm. Mt vn cn quan tm trong qun l NVL l la chn gia qun l tp trung hay khng tp trung cp cng ty. Nu chc nng ny c tp trung ti cp cng ty th s to hiu qu trong qu trnh thc hin mc tiu ca cng ty.Tuy nhin, i vi nhng nh kinh doanh trn phm vi quc t rng ln bao gm nhiu nh my sn xut cc nc khc nhau th vic tp trung qun l s dn n cc trng hp qu ti v khng hiu qu kinh t. Nn chc nng ny khng tp trung ti cp cng ty m nn phn cho cc cp nh my trong cng ty nhng vn c s kim sat ca cng ty qun l tp trung thng nht. u th ca hnh thc qun l khng tp trung trong chc nng ny l vn dng nhng hiu bit v k thut c th ca tng nh my i vi cc nh cung cp trong cc khu vc lnh th khc nhau c nhng quyt nh ph hp. Tuy vy, khim khuyt ca hnh thc qun l khng tp trung l thiu s hp tc
Trang 126
ca cc chi nhnh v cc nh my nn khng th qun l thng nht trong phm vi quc t la chn ngun NVL. Phng php qun l khng tp trung cng dn n khng tit kim chi ph v hot ng lp li ca cc nh my ring bit. Tuy nhin, cc khim khuyt k trn s c khc phc nu cng ty c h thng thng tin kt ni tt gia lnh o cng ty v cc nhm thc hin chc nng ny cp nh my. 6.3.3. H thng k thut thng tin trong qun l NVL H thng thng tin ng vai tr rt quan trng trong qun l NVL hin i. theo di h thng cung cp bn thnh phm trn phm vi quc t ca cng ty sn xut th h thng thng tin cho php cng ty ti u ha lch trnh sn xut v lch trnh cung ng NVL c chuyn ch v, do cho php cng ty tng tc sn xut. Cng ty dng in t k thut s (electronic interchange- EDI) kt hp dng NVL v sn xut, v thng qua vic sn xut phn phi sn phm n khch hng. Khi dng k thut ny th cng ty, ngoi cung cp v ngi vn chuyn nht nh phi c s kt ni bng my tnh. Trong mt vi trng hp, khch hng cng tham gia vo h thng kt ni ny. Nhng kt ni in t ny c s dng t hng vi ngi cung cp v cng l ngi cung cp thng bo thi gian NVL c chuyn i, ng thi theo di s di chuyn ca NVL v ni sn xut, bo cho ngi nhn NVL bit thi gian nhn NVL. Ngi cung cp thng dng h thng kt ni ny gi giy bo n n cng ty. H thng EDI c tc dng sau: H thng EDI lm cho ngi cung cp, ngi vn chuyn v
cng ty mua NVL c th lin h vi nhau khi cn loi b thi gina tr hon, tng tnh mm do v s phn hi kp thi ca ton b h thng cung cp. Gim s lng cng vic giy t gia nh cung cp, ngi vn
chuyn v cng ty mua NVL. Mt h thng EDI tt s gip cng ty thc hin s phn cp qun l NVL cho cc x nghip m vn c th c thng tin gim st v phi hp cc hot ng qun l NVL ca cc chi nhnh trc thuc cng ty.
Trang 127
Chng 7. QUN TR NGUN NHN LC TRONG KINH DOANH QUC T

7.1. C TRNG CA QUN TR NGUN NHN LC TRONG KDQT Qun tr ngun nhn lc trong kinh doanh quc t bao gm ton b hot ng c cng ty tin hnh qun l v s dng c hiu qu ngun nhn lc lm vic cc v tr khc nhau nc ngoi Mc tiu: bo m cho mi thnh vin pht huy nng lc, t hiu qu cao trong cng vic & t c mc tiu trong chin lc cty Ni dung ch yu ca QTNNL trong kinh doanh quc t - S khc bit ca QTNNL trong kinh doanh quc t - Chnh sch nhn s quc t - Cc chc nng ch yu ca QTNNL - S khc bit ca mi trng kinh doanh (vn ha, chnh tr, lut php) gy ra s khc bit v QTNNL - Tuyn chn phi ph hp vi lut lao ng ca nc s ti Th d: M c lut khng phn bit i x vi cc nhn cng thuc cc chng tc khc nhau - Chng trnh o to tay ngh v pht trin k nng phi thit k ph hp tnh hnh thc tin cc nc Th d: c & Nht c h thng trng dy ngh rt tt nn cc cty u t khng cn c chng trnh dy ngh chi tit nh u t cc quc gia ang pht trin - Chnh sch thu nhp: mc th lao lao ng ht sc khc nhau cc quc gia> cn tn dng trit s chnh lch gim chi ph sx Th d: thi gian lao ng trung bnh ca mc thu nhp tng ng vi gi tr ca 1 ci bnh Big Mac Tn thnh ph Nairobi Caracas Pht 193 117 Tn thnh ph Chicago Los Angeles Pht 9 10
Trang 128
Moscow Jarkarta Budapest Bombay Manila Shanghai Mexico City Prague
104 103 91 85 77 75 71 56
HongKong Toronro, New York Luxembourg Montreal, Zurich Athens, Geneva Frankfurt Vienna Berlin
11 12 13 14 15 16 17 18
7.2. CHNH SCH NHN S QUC T Cc nhn t nh hng n s la chn chnh sch nhn s: - Nn vn ha t nc xut pht ca cng ty - Mc tham gia hot ng kinh doanh quc t - Chin lc kinh doanh ca cng ty v loi ngnh kinh doanh 3 cch tip cn ch yu trong tuyn chn nhn vin: - Chnh sch nhn s v chng - Chnh sch nhn s a tm - Chnh sch nhn s a tm 7.2.1. Chnh sch nhn s v chng Hot ng cc chi nhnh nc ngoi ca cty c t di s qun l ca cc c nhn n t chnh quc Mc tiu: kim sot cht ch /v cc quyt nh chi nhnh nc ngoi p dng: /v cc v tr qun l cao nht ti chi nhnh u im - Khc phc s thiu ht cn b qun l c trnh cao cc nc ang pht trin v cc nc cng nghip mi - Ti to cc hot ng kinh doanh nc ngoi theo ng hot ng ca cty ti nc ch nh, truyn b vn ha cty vo chi nhnh - Cn b qun l t chnh quc c th gim st bo v quyn li tt hn nhng ngi nc s ti hn s v chng
Trang 129
Nhc im - Chi ph cao hn (do phi c cn b i cng tc) - Ngi i cng tc phi chu p lc ca s khc bit vn ha, xa gia nh v bn b thi gian di nn c th dn n s tht bi - To ra khong cch i vi nhn vin a phng trong chi nhnh 7.2.2. Chnh sch nhn s a tm Cc hot ng chi nhnh nc ngoi ca cty do ngi s ti iu hnh p dng: /v nhn vin cp di hoc nhn vin trc tip lm vic trc tip Cty tin hnh o to cp tc cho cn b qun l a phng - Hiu v vn ha cty & thc tin kinh doanh c quy chun ti cty - Cn b qun l ngi s ti c php vn hnh chi nhnh theo cch m h cho l ph hp u im - Tit kim c chi ph trong vic tuyn chn nhn vin lm vic hi ngoi - S c nhng quyt nh kinh doanh hiu qu do quen thuc vi mi trng kinh doanh & vn ha a phng Nhc im - Vic kim sot chi nhnh kh khn hn Thch hp vi nhng chi nhnh cc th trng khc nhau c mc tiu c lp nhau Khng thch hp vi cty theo ui chin lc ton cu 7.2.3. Chnh sch nhn s a tm Cc hot ng kinh doanh chi nhnh nc ngoi ca cty do cc nh qun l c trnh tt nht iu hnh, bt k h thuc quc tch no p dng: tuyn cn b qun l cp cao u im - Pht trin i ng nh qun l mang tnh ton cu - Ph b ro cn quc gia ch ngha gia cc nh qun l Nhc im - Chi ph cao hn t vic tuyn chn nhn s.
Trang 130
7.3. NI DUNG C BN CA QUN TR NGUN NHN LC TRONG KDQT 7.3.1. Tuyn chn v hi hng 7.3.1.1. Tuyn chn K hoch tuyn nhn s * chn c nh qun l c trnh th cn nh hng nhu cu tuyn, ngun tuyn, tiu chun tuyn chn * Xc nh nhu cu ngun nhn lc - nh gi s nhn lc hin ti - D kin nhu cu nhn lc (ph thuc mc tiu & chin lc cty) * Tuyn nhn s cho cc v tr Ngun tuyn chn * Nhn vin trong cty * Nhng ngi mi tt nghip i hc * Nhng cn b qun l c trnh l ngi a phng Tiu chun tuyn chn: nhng cn c la chn nhn vin * Kh nng thch nghi : thch nghi v vn ha l quan trng Th d: gn 20% cn b qun l M & Canada cho rng nguyn nhn tht bi trong lnh o chi nhnh nc ngoi l v hoc chng thiu kh nng thch nghi * S t tin: c c nhng quyt nh c lp v kp thi * Kinh nghim, bng cp o to * Sc khe * ng lc v kh nng lnh o Cch thc tuyn chn: thng qua h s, phng vn v t chc iu tra 7.3.1.2. Hi hng Kh khn /v cc nh qun l khi hi hng * Thay i mi trng sng, mc sng * V tr cng tc tr s cty khng xng ng * Ht hng do khng tn dng c nhng g tri nghim nc ngoi
Trang 131
* Thu nhp gim (do ph cp gim) Cc bin php hn ch kh khn ca cc nh qun l khi hi hng * Xy dng cc chng trnh hng nghip: c nhng k hoch& hp ng vi cc nh qun l trc khi h i cng tc v quyn li v v tr cng vic khi h quay v * Xy dng chng trnh ti hi nhp vn ha nc nh& nhng kha o to t vn k hoch cng vic * Cho php nh qun l cng gia nh v thm nh trong thi gian ngn trc khi v chnh thc * Hnh thnh i ng bo tr cho nh qun l cng tc nc ngoi * m bo cho nh qun tr cng tc nc ngoi nm bt kp thi cc vn vn phng chnh cty 7.3.2. Pht trin v o to Chng trnh o to cho nhng nh qun tr nhn cng tc nc ngoi tp trung vo: - Kinh nghim v thng tin v tp qun, vn ha, phong tc - Gi tr lao ng v nim tin - Cch thc lm vic hiu qu /v ngi lao ng a phng Chng trnh o to pht trin gm: - o to tiu chun ha: trang b kinh nghim c bn v giao tip, phong cch lnh o, hon thin k nng k thut v phn tch - o to chuyn bit: p ng nhu cu c th ca ngi tham gia o to, thng lin quan vn ha nh phong tc, tp qun, nim tin, gi tr lao ng & thi lao ng 5 loi chng trnh dng cung cp hiu bit vn ha quc t : - Tm tt s lc v mi trng & cc nh hng vn ha - Khuynh hng vn ha - o to ngoi ng - Chng trnh cung cp kinh nghim - Tham quan mt s quc gia nht nh
Trang 132
-> to ra nhng nh qun l thng tin, ci m, linh hot vi mc am hiu vn ha ph hp vi yu cu nhim v Mt s ngun thng tin v nhng vn vn ha cn bit - Cc sch hng dn nghin cu t nc - Lin h cc i s qun 7.3.3. nh gi kt qu cng vic Kh khn - /v nh gi ca nhm cn b qun l a phng * S khc nhau v vn ha to cch nhn khc nhau - /v nh gi ca nhm cn b qun l ca tr s chnh * Xa cch v a l * Thiu kinh nghim lm vic vi ngi nc ngoi -> nh gi khng cng bng -> Nhiu cn b khng mun i cng tc nc ngoi Th d: nghin cu M cho thy 56% ngi c hi cho rng cng tc chi nhnh nc ngoi s gy tn hi hoc khng c li cho ngh nghip 7.3.4. Chnh sch thu nhp Tc dng ca h thng th lao hiu qu & cng bng: - Li cun v gi li nhng nhn vin tt nht - Thng cho nhn vin xng ng vi kt qu cng vic Thu nhp ca cc nh qun tr cng tc nc ngoi Tr cp Tin thng
Thu nhp ca = Lng + Phc + cc nh qun tr nc ngoi c bn li
- Lng c bn: s tin m mt nhn vin nhn c chnh quc - Phc li: bao gm bo him y t, an ninh XH, tr cp hu tr, chi ph ngh h & ngh php cho nh qun tr v gia nh - Tr cp: phn thu nhp do c nhng thay i v mi trng sng v lm vic. Bao gm:
Trang 133
* Tr cp chnh lch v mc gi c * Tr cp chuyn dch cng tc * Tr cp v nh * Tr cp gio dc cho con ca nhn vin qun l * Tr cp kh khn - Thng v u i v thu 7.4. QUAN H LAO NG QUC T Mc tiu: hn ch mu thun trong qu trnh thc hin mc tiu gia cc t chc cng on lao ng v cc cty quc t Vai tr ca lin on lao ng - Gip cc thnh vin ca h c tr th lao cao hn - iu kin lao ng an ton hn, iu kin lm vic tt hn Sc mnh lin on lao ng thng qua vic e da, ph ri sx hoc l nh cng v nhng hnh thc phn i khc Cty a quc gia c th di chuyn sn xut ca h sang 1 quc gia khc nu lin on a ra cc i hi qu ng.
TI LIU THAM KHO

1. International Business, John D. Danielsl & Lee H. Radebaugh. 2. Qun tr kinh doanh quc t, TS. Bi L H, nh xut bn thng k, 2001. 3. International Business- Competing in the global market, Charles W. L. Hill 4. International Business- The Challng of global competition, Danald A. Ball & Wendell H. Mc Culloch, JR.
Trang 134

Quan Tri Kinh Doanh Quoc Te CH

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Quan Tri Kinh Doanh Quoc Te CH

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TRNG I HC KINH T

QUN TR KINH DOANH QUC T

Chng1. TNG QUAN V QUN TR KINH DOANH QUC T

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

c im ca qun tr kinh doanh quc t: -

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Lun theo st t gi hi oi. Tp trung vo nhn thc ton cu.

Chng 2. MI TRNG KINH DOANH QUC T

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

a. Phn loi ri ro chnh tr

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Lm cho hng ha nhp khu t hn.

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Chng 3. CHIN LC KINH DOANH QUC T

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Chng trnh cc mc tiu ca mt t chc v nhng thay i ca n, cc

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

Su tam: Dng Thai Ngoc DH10QT

nhn lc Pht trin cng ngh Mua sm

Technology development) (Procurement) Cung cp u vo (Inbound logistics)

Sn xut (vn hnh) (Operation)

Phc v Marketing u ra v bn hng (Outbound (Marketing logistics) and Sale)